የአከባቢ እና የማኅበራዊ ሕይወት አስተዳደር ሥርዓት (ESMS)
የአከባቢ እና የማኅበራዊ ሕይወት አስተዳደር ሥርዓት (ESMS)
የአየር ንብረት ምድብ ገንዘብ አስተዳዳሪዎች ኢኤስኤምኤስ v2(e) ፌብሩዋሪ 2018
ይዘት
ኃላፊነት ያለው የኢንቨስትመንት የሥራ ማዕቀፍ 10
ኃላፊነት ላለው ኢንቨስትመንት ህጋዊ እና ሌሎች ግዴታዎች 11
የፕሮጄክቶቹ አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት 13
የE&S አመራር የሚያመቻቸው የፕሮጄክት ደርጃ 19
አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ዳሰሳ (ESIA) 20
የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት የሚገባ ትጋት 23
የግንባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ ኢንቨስትመንቶች 24
የድንገተኛ ሁኔታ ቁጥጥርና አስተዳደር (የግንባታ ርትዓዊ ድጋፍ የተመደበ ገንዘብ እና ተመላሽ ምድብ ገንዘብ) 29
የባለድርሻ አካል ተሳትፎ እና መልእክት ልውውጥ ወይም ተግባብቶት ዘዴ 31
መሬት ማግኘትና በፍቃደኝነት ላይ ያልተመሠረተ አሰፋፈር 33
አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ አፈጻጸም ሪፖርት አደራረግ 39
የፕሮጄክቶች ደረጃ ኢ እና ኤስ ሪፖርት አደራረግ 39
አባሪ 1 ኃላፊነት የተሞላ የኢንቨስትመንት ፖሊሲ 41
አባሪ 2 ለአዳዲስ ፕሮጄክቶች የአካባቢ እና የማኅበራዊ መጠይቅ – የድርድር ፍተሻ ማረጋገጫ ዝርዝር 42
ቅጥያ 4 ለኢንቨስትመንት ኮሚቴው በሚቀርብ ሪፖርት ውስጥ የተካተተ አካባቢያዊና ማሕበራዊ መረጃ አጠቃላይ መግለጫ 46
ቅጥያ 5 ለ CFM – ፈንድ ደረጃ የአካባቢና ማሕበራዊ ዓመታዊ ሪፖርት 47
ቅጥያ 6 የአካባቢ እና ማሕበራዊ ዓመታዊ የክትትል ሪፖርት - በፕሮጄክት ደረጃ 48
ቅጥያ 7 የአካባቢና ማሕበራዊ የሩብ ዓመት የክትትል ሪፖርት - በፕሮጄክት ደረጃ (የኮንስትራክሽን ድርሻ ፈንድ ብቻ) 49
ቅጥያ 8 የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማ (ESIA) የንጽጽር ነጥቦች ማጠቃለያ 50
ቅጥያ 9 የዳግም ሰፈራ የድርጊት መርሃ-ግብር (RAP) የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ 52
ቅጥያ 10 የሃገር በቀል ሕዝቦች ዕቅድ የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ 56
ቅጥያ 12 የ ESMS ኦዲቶችን የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ 64
ቅጥያ 13 የ ESMS ይፋ መደረግና ግብረ-መልስ 65
AC | ተጽእኖ ሥር የወደቁ ማኅበረሰቦች |
የተባበሩ መሰረተ ልማቶች | እንደ ፕሮጄክቱ አካል ሆኖ የገንዘብ ድጋፍ የማይደረግላቸው (በልዩነት በደንበኛው ወይም በሦስተኛ አካል መንግሥትንም አካቶ ድጋፍ የሚደረጉላቸው) መሰረተ ልማቶች፣ ኑሮአቸው እና ህልውናቸው በፕሮጄክቱ ላይ ብቻ የተመሰረተው እና ሸቀጣሸቀጣቸው እና አገልግሎታቸው ፕሮጄክቱ በተሳካ ሁኔታ እንዲሰራ አስፈላጊ ናቸው። |
የሥራው መሰረታ ስምምነቶች እና ደንቦች | የሚጠየቁት ነገሮች ለአበዳሪው ደሞዝ፣ የሥራ ሰዓት፣ የሠራተኛ ኮንትራት እና ሙያዎ የጤና እና የደኅንነት መተማመኛ ጉድዮች፣ ከILO ስምምነቶች 26 እና 131 መሰረት የሚወጣ (በከሽልማት)፣ 1 (በሥራ ሰዓታት ላይ) እና በ155 (በጤና እና ደኅንነት ጥበቃ)ተፈጻም የሚደረግ ይሆናል። |
BCS | የማኅበረሰብ የቦርድ ድጋፍ |
CEF | የግባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ |
CEO | ዋና ሥራ አስካጂ |
CFM | የአየር ንብረት ምድብ ገንዘብ አስተዳዳሪዎች |
CIO | የአየር ጠባይ ኢንቨስተር አንድ |
CIP | በመርህ ደረጃ ፈቃድ |
CO2 | ካርቦንዳይኦክሳይድ |
ዋና የሠራተኛ መመዘኛዎች | የሚጠየቁት ነገሮች በልጆች እና በኃይል ማሰራት አበዳሪ፣ በአድልዎ እና የማኅበር ነጻንነ እና የጋራ የዋጋ ክርክር፣ መሰርታዊ መርሆች እና በሥራ ቦታ መብቶች ላይ ከILO አዋጅ የሚወጣ፣ በ1998 የተዳቀለ እና የተሸፈነ፤ (i) የማኅበር ነጻነት እና በስብስብ የዋጋ ክርክር፣ (ii) አስገድዶ ማሰራት እና የግደታ ሠራተኞነት፣ (iii) ልጆችን ማሰራትን ማስወገድ እና (iv) በሥራ ቦታ ላይ አድልዎነት ማስወገድ ላይ ተግባራዊ ይደረጋል። |
CP | እንደምሳሌ የሚወሰድ ሁኔታ |
የተጠራቀመ ተጽእኖዎች | በሳይንሳዊ ስጋት እና/ወይም ተጽእኖዎች ከደረሰባቸው ማኅበረሰብ የሚነሱ ስጋቶችን መሰረት በማድረግ እንደ አስፈላጊ ነገር ሆነው በአጠቃላይ ግንዛቤ የተወሰደባቸው ተጽእኖዎች። የተጠራቀመው ተጽእኖዎችን የሚያካትቱ ምሳሌዎች፡ በአየር ሽፋን ውስጥ የጋዝ ስርጭት ጭማሬ መዋጮ፣ ከበርካታ ወደኋላ ማፈግፈግ የተነሳ የውኃ ፍሰትን ከውኃ ከል መቀነስ፤ በውሃ ከል ውስጥ የደላል ክብደት መጨመር፤ ሁል ጊዜ የሚሰደዱ መስመሮች ወይም የዱር እንሰሳት እንቅስቃሴ ጣልቃ ገብነት፤ ወይም ማኅበረሰቡ መንገዶች ላይ የተሽከርካሪ ትራፍክ መጨናነቅ የተነሳ በብዛትየትራፊክ መጨናነቅ እና አደጋዎች መከሰት (ምንጭ፡ IFC PS 1) |
የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ክንውን ዕቅድ (ESAP) | የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ የክንውን ዕቅድ፣ ክንውኖቹን መግለጽ፣ በጀቶችን እና ለመለካት የጊዜ ማዕቀፍ ለሚታወቁ ከአባቢአዎ እና ከማኅበራዊ ግደታዎች እና በሌላ መለኪያ በCIO እና በገንዘቡን ሥራ ላይ በሚያውለው መካከል እንደተደረገው ስምምነት ታዛዥነት ለሌላቸው መፍትሔ ለመስጠት ይጠየቃል። |
የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ቅሬታ | ማንኛውም ቅሬታ፣ የችሎት ሂደት እና ምርመራ በአከባቢያዊ ሕግ፣ ማኅበራዊ ሕይወት ሕግ ወይም አከባቢያዊ ወይም ማኅበራዊ ስምምነት በአበዳሪው እና በሌላው ሰው መካከል የተደረገውን መሰረት በሚያደርግ ሰው ይደረጋል። |
አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ተጽእኖ ዳሰሳ (ESIA) | ወደፊት ትርጉም ያላቸውን የተለያዩ አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ስጋቶች እና ተጽእኖዎች መዳሰስ። በአጠቃላይ የESIA ቁልፍ የሆነ የሂደት ክፍሎች የሚኖራቸው (i) የመጀመሪያ ደረጃ የመለያ ፕሮጄክት እና የዳሰሳ ጥናቱ ሂደት ስፋት፤(ii) የአማራጮች ምርመራ፤ (iii) ባለ ድርሻ አካላትን መለየት (በቀጥታ ጥቃት በደረሰባቸው ላይ ትኩረት በማድረግ) እና አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ የማመሳከሪያ መረጃን በመሰብሰብ፤ (iv) የተጽእኖው መለያ፣ ትንበያ፣ እና ትንታኔ፤ (v) ቅለትን መፍጠር ወይም የአስተዳደር መለኪያዎች እና ክንውኖች፤ (vi) የተጽእኖዎቹ ጠቀሜታ (ምንጭ፡ IFC PS 1) |
አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ክትትል ሪፖርት (ESMP) | አከባቢያዎ እና ማኅበራዊ ክትትል ሪፖርት በመጨረሻ ማስታወሻ 5 ላይ እንደተቀመጠን ቅጽ ይሆናል (የአከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ዓመታዊ የክትትል ሪፖርት)። |
የአከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ግዴታዎች | ሁሉም ጠቀሜታ ያላቸው አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሕግ እና ረቂቅ ደንብ ግዴታዎች እንዲሁም የIFC አፈጻጸም መመዘኛዎችም ። |
አከባቢያዊ ሕግ | ማንኛውም ሕግ፣ ደንብ ወይም ሕግጋት (ዓለም አቀፋዊ የስምምነት ግዴታዎችን አካቶ) ስለ አከባቢያዊ ጉዳዮች እና የተፈጥሮ ሀብት አስተዳደርን በተመለከተ በአገሪቱ ዳኝነት ላይ ተግባራዊ ይደረጋል። |
አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ | ወደፊት ትርጉም ያላቸውን የተለያዩ አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ስጋቶች እና ተጽእኖዎች መዳሰስ። በአጠቃላይ የESIA ቁልፍ ሂደት ክፍሎች የሚይዙት (i) የመጀመሪያዎን ፕሮጄክቱን የመለየት እና የዳሰሳ ግምገማውን ሂደት መጠን |
ተጽእኖ ዳሰሳ (ESIA) | መወሰን፤ (ii) አማራጮችን መለየት፤ (iii) ባለ ድርሻ አካላትን መለየት (እነዚያን በቀጥታ በተጠቁት ላይ ትኩረት ማድረግ) እና አከባቢያዎ እና ማኅበራዊ ማመሳከሪያ መረጃን መሰብሰብ፤ (iv) ተጽእኖውን መለየት፣ ትንበያ፣ እና ትንታኔ፤ (v) ቅለትን መፍጠር ወይም የአስተዳደር መለኪያዎች እና ክንውኖች፤ (vi) የተጽእኖዎቹ ጠቀሜታ (ምንጭ፡ IFC PS 1) |
ESMP | አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ አስተዳደር ዕቅድ |
ESMS | አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ አስተዳደር ሥርዓት |
EXCO | ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ |
FP | የገንዘብ መጠን |
አስቀድሞ ነጻ እና የታወቀ ስምምነት (FPIC) | ከተወላጅ ሰዎች ጋር የማማከር አገልግሎት ሊሰራ የሚገባው በተለየ ሁኔታዎች ውስጥ በIFC PS7 ላይ እንደተገለጸው (በተለይም አንቀጾችን 13-17) ላይ) በተለይም የአከባቢው ተወላጅ ሕዝቦች በአገር በቀል በተለይም ለእጥ፣ ወይም ከዚያ መሸጥና መሬትን የመሬታቸው ገለጻ እና ስለምድራቸው ገለጻ እና ለተፈጥሯዊ እና ባሕላዊ ምንጮች (ምንጮች፡ IFC PS 7) |
GIIP | መልካም ዓለም አቀፍ ኢንዳስትሪ ልምምዶች |
IC | የኢንቨስትመንት ኮሚቴ |
የተነገረ አማካሪነት እና ተሳትፎ (ICP) | አጠቃላይ የሆነ የአማሪነት ሂደት ማኅበረሰቡ ላይ ተጽእኖ የሚያመጣ በጣም የሚያጨናንቅ እና በእንቅስቃሴ ላይ ያለ ዓይነት ሆኖ በጣም ጥልቀት ያለው የልውውጥ እይታዎችን እና መረጃዎችን የሚያካትት፣ ወደ የጋራ ትንታኔ እና ውሳኔ ላይ ወደ መረስ የሚያመራ በሂድቱ የጋራ የሆነ የባለቤትነትን እና ውጤቱን ለማምጣት ዓላማ ያደረገ ነው (ምንጭ፡ ባለድርሻ አካላት ተሳትፎ መምሪያ፤ IFC, 2007)። |
ዓለምአቀፍ የፋይናንስ ትብብር (IFC) | በዋሽንግተን፣ DC, USA፣ ውስጥ የተመሰረተ ዓለም አቀፍ ድርጅት በአባላት ሀገሮች መካከል በተደረገ በስምምነት አንቀጾች። |
የIFC አፈጻጸም ደረጃዎች | የIFC አፈጻጸም ደረጃዎች በማኅበራዊ ሕይወት እና በአከባቢያዎ ዘላቂነት ላይ (የIFC አከባቢያዎ፣ ጤና እና የደኅንነት አጠባበቅ መመሪያዎች ተብለው የሚታወቁትን ሙያዊ የማመሳከሪያ ሰነዶችን አካቶ)። |
ዓለም አቀፍ የሠራተኛ ድርጅት (ILO) | የሦስት አስርዮሽ የተባበሩት መንግሥታት ኤጄንሲ መንግሥታት፣ አሠሪዎች እና በዓለም ሁሉ መልካም የሚባል ሥራ የሚሰሩትን በጋራ ክንውን ላይ የሰፈሩንት አባል የሆኑ ሠራተኞችን ወደ አንድ ላይ የሚያመጣ ነው። |
የአገሩ ተወላጅ የሆኑ ሰዎች (IPs) | CFM እና CIO አጠቃላይ የሆነ የዚህን ደንብ በIFC PS የተሰጠውን ትርጉም፣ የተለየ የማኅበራዊ ሕይወት እና የባህላዊ ቡድን በተለያየ ደረጃዎች የሚከተሉትን ባሕርያቶች ያሉትን የሚያመለክት ሲያመ ያለው ነው (i) የተለየ አገር በቀል የባሕላዊ ቡድን አባላት አድርጎ ራስን መለየት እና የዚህ ማንነት በሌሎች አውቅና ሲያገኝ፤ (ii) በምልክዓምድራዊ ልዩ የሆኑ ነዋሪዎችን ጋር በተያያዘ ወይም በፕሮጄክቱ አከባቢ የቅድመ አባቶች ወሰኖች እና ለእነዚህ ነዋሪዎች እና ወሰኖች ላሉ የተፈጥሮ ሀብቶች የተሰባሰቡ ትስስር ያላቸው፤ (iii) ከእነዚያ ከዋናው የማኅበረሰቡ ወይም ባህል የተለየ የተለመደ ባሕዊ፣ ኢኮኖሚያዊ፣ ማኅበራዊ ወይም የፖለቲካ ተቋማት፤ ወይም (iv) የተለየ ቋንቋ ወይም ዘዬ፣ ብዙውን ጊዜ ከሥራ ቋንቋው ወይም ከአገሩ ወይም ከሚኖሩበት ግዛት የተለዩ ቋንቋዎችን (ምንጭ፡ IFC PS 7) |
የአገሩ ተወላጅ ሕዝቦች ዕቅድ (IPP) | ለተለያዩ በIPs ላይ ያሉት ለተለያዩ ተጽእኖዎች በባሕል በኩል የተለያዩ በIPs ላይ ያሉ ተጽእኖዎች ሊወገዱ በማይችሉ በእነዚያ ሁኔታዎች ውስጥ ትክክለ የሆነው ለአነስተኛው እና/ወይም ለካሳ የሚጠይቁ ክንውኖችን የያዘው ሰነድ ነው። የተወሰነ የፕሮጀክቱን አውድ ላይ መሰረት በማድረግ፣ ነጻ የሆነ - ለIPP የቆመ ሊያስፈልግ ይችላል፤ በሌላ ጉዳይ የሰፊው የማኅበረሰብ ዕድገት ዕቅድ አካል ሊሆን ይችላል (ምንጭ፡ IFC PS 7) |
KPI | ቁልፍ የአፈጻጸም አመላካቺ |
የአስተዳደር ግምገማ | በዚህ በESMS አውድ ውስጥ፣የESMS ላይ አጠቃላይ የሆነ የውጤት ግምገማ ለማድረግ በCFM/CIO አስተዳደር ቡድን በተወሰነ ጊዜ ገደብ ውስጥ በሚደረግ ስብሰባ ነው። |
ክትትል | በዚህ ESMS አውድ ውስጥ፣ እንደ ጥላ የሆነው ስምምነት አፈጻጸምን ለመገምገም የተለያዩ ስልቶችን ምርመራዎችን እና በዓይን ማየት፣ እና በቁልፍ የአፈጻጸም መለኪያዎች በመጠቀም አፈጻጸሙን ለማረጋገጥ መለካት እና መሞከርን አካቶ የሚያጠቃልል ነው። |
RF | እንደገና መልሶ በገንዘብ ራሱን መደገፍ |
መልሶ የማቋቋም የክንውን ዕቅድ (RAP) | ኢንቨስተሩ የሚከተላቸው ሥርዓቶችን የሚገልጽ እና የተለያዩ ተጽእኖዎንች፣ ካሳን፣ ኪሳራዎችን ለመቀነስ የሚወሰዱ ክንውኖችን፣ እና በፕሮጄክቱ ኢንቨስቲመንት ለሰዎች እና ለማኅበረሰብ በጎ ተጽእኖ የሚያመጡ የዕድገት ትርፎችን የሚሰጥ ሰነድ ነው (ምንጭ፡ የመልሶ ማቋቋሚያ ክንውን ዕቅድ ለማዘጋጀት የIFC መምሪያ)። |
ምልከታ | በዚህ ሰነድ አውድ ውስጥ፣ የESMS ውጤታማነትን በተመለከተ መደበኛ ግምገማ ነው። ይህም በውስጣዊ የE&S ኦዲት ፕሮግራም በኩል የሚደረስበት ነው። የE&S ኦዲቶችን ለማካሄድ የማመሳከሪያ ደንቦች በመጨረሻው |
ማስታወሻ 12 ላይ ቀርበዋል። | |
RIC | ኃላፊነት ያለው የኢንቨስመንት ኮድ |
SEP | የባለድርሻ አካላት የተሳታፊነት ዕቅድ |
የማኅበራዊ ሕይወት ሕግ | ማንኛውም ሕግ፣ ደንብ ወይም ሥርዓት (የዓለም አቀፍ ስምምነት ደንቦችንም አካቶ) በአገሪቱ ዳኝነት ላይ ተግባራዊ የሚደረግ ስለ i) ሠራተኛ (ii) የማኅበራዊ ሕይወት ዋስትና፣ (iii) ከኢንዱስትሪ ጋር የተያያዙ ደንቦችን (በመንግሥት፣ በአሠሪዎች እና ሠራተኞች መካከል)፤ (iv)የባለሙያዎ ጥበቃ እንዲሁም የሕዝብ ጤና እና ደኅንነት ጥበቃ፤ (vi)የመሬት መብቶችን ከሌላ መስጠት እና የባለቤትነት ደንብ (መደበኛም ሆነ ባሕላዊ)፣ የማይንቀሳቀሱ ሸቀጦች እና የአእምሮ ንብረት እና የባሕላዊ ንብረት መብቶችን፤(vii) የአገሩ ተወላጅ ሰዎችን ወይም ጎሳዎችን ከላል እና ብቃት፤ (viii) የባሕላዊ ቅርስነትን ከለላ መስጠት፣ ማደስ እና ማሳወቅ፤(ix) ሌሎች ሕጎች፣ ደንቦች እና ሥርዓቶች ለሠራተኞች እና ለዜጎች ከለላ የሚሠጡ ናቸው። |
የአየር ጠባይ የገንዘብ ድጋፍ ሰጪ አስተዳደሮች (CFM) የአየር ጠባይ ለውጥ ገንዘቡን ሥራ ላይ የሚያውል አንድ (CIO) የገንዘብ መሰረተ ልማት እና እያንዳንዱ ቁልፍ የተቋም ማንነቶችን ገንዘብ ድጋፍ የሚያደርገውን ለማስተዳደር ዓላማ በኦክቶበር 30 ቀን 2015 ተመስርቷል፤የዕድገት ገንዘብ ድጋፍ፣ የግንባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ እና እንደገና መልሶ የገንዘብ ድጋፍ ማድረግ ( በአጠቃላይ 'የCIO የገንዘብ ድጋፎችን' የሚያመለክት ነው)። እነዚህ ማንነቶች ከዚህ በታች በሥዕል ተደግፈው ይታያሉ።
ሥዕል1.1 የCFM የኢቨስትመንት የገንዘብ ድጋፍ
Figure 1.1, page no. 7 | |
English | Amharic |
Climate Investor One | የአየር ጠባይ ኢንቨስተር አንድ |
Tier 1 Donor Capital | ደረጃ 1 የዶነር ካፒታል |
Tier 2 Commercial Investors | ደረጃ 2 የንግድ ኢንቨስተሮች |
Tier 3 Institutional Investors | ደረጃ 3 ተቋማዊ ኢንቨስተሮች |
Development Fund US$ 30 mln | የልማት እርዳታ ገንዘብ የአሜሪካን $ 30 ሚሊዮን |
Construction Equity Fund US$ 500 mln | የግንባታ እኩልነት የእርዳታ ገንዘብ $ 500 ሚሊዮን |
Refinancing Fund US$ 500 mln | መልሶ የገንዘብ ድጋፍ የማድረግያ ገንዘብ $ 500 ሚሊዮን |
Development loans & TA | የልማት ብድሮች & TA |
Equity | እኩልነት |
Senior debt | የነባር ዕዳ |
የአየር ንብረት ምድብ ገንዘብ አስተዳዳሪዎች ኢኤስኤምኤስ v2(e) ፌብሩዋሪ 2018
Fully financed and well-structered renewable energy projects | ሙሉ በሙሉ ገንዘብ የተመደበለት እና በጥሩ ሁኔታ የተደራጀ የታዳሽ ኃይል ማመንጫ ፕሮጄክቶች |
የCIO የገንዘብ ድጋፍ በብቸኝነት በገበያ እየተፈጠረ ያለውን የታዳሽ ኃይል ፕሮጄክቶችን ላይ ገንዘብ ማፍሰስ ላይ ሲሆን፣ በዋናነት በባሕር ዳርቻ አጠገብ ነፋስ፣ በጸሐይ ኃይል እና በሚፈሱ ወንዞ ፕሮጄክቶች ላይ ትኩረት የሚያደርግ ነው። በአሁኑ ጊዜ ባለው ትኩረት የተደረገበት የገንዘብ ድጋፍ ደረጃ፣CIO ለዕድገት፣ ለግንባታ የሚሰራ ሲሆን በአፍሪካ፣ በኤሽያ እና በላቲን አሜሪካ ውስጥ ባሉት በሃያ ፕሮጄክቶች ላይ ይሰራል። እነዚህ ፕሮጄክቶች ተጨማሪ 1133 MW አቅም ያላቸውን የሚጠበቁትን የሚሰሩ ሲሆን ተጨማሪ የ3,200 GWh ካለውላይ ተጨማሪ ኤሌክትሪክ ይፈጥራሉ። በየዓመቱ በ1.8 ሚሊዮን tCO2 የግሪን ሃውስ የጋዝ ሊቀት በማስቀረት ወደ 7 ሚሊዮን የሚሆኑ ሰዎችን የሚደርሱ ይሆናሉ።
በCIO ሥር ያሉ እያንዳንዱ የግል ፕሮጄክቶች ቦታ እና አውድ የተለያዩ መልክዓምድራዊ ነገሮች ግንዛቤ ውስጥ ስለሚገቡ በከፍተኛ ሁኔታ ይለያያሉ። የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት አስጊነት እና የእያንዳንዱ ፕሮጄት ከተለያዩ ምልክያቶች የተነሳ ማለትም ከፕሮጄክቱ ዓይነት እና መጠን፣ ከቦታው፣ ከአከባቢው ማመሳከሪያ፣ ከማኅበራዊ ሕይወት አውድ እና ተጽእኖ ከሚደርስባቸው ማኅበረሰቦች የተነሳ ይለያዩ። አንዳንድ የአከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖንዎች ለአንዱ ፕሮጄክት በጣም አስፈላጊ የሆነው ለሌላው ላይሆን ይችላል፤ ለምሳሌ ያህል ለነፋስ ፕሮጄክት በወፎች እና በሌሊት ወፎች ላይ ያለው ተጽእኖ በጣም አስፈላጊ ነው፤እንዲሁም በወራጅ ወንዝ ላይ ያለው ተጽእኖዎች በምድር ውኃ ላይ እና ዓሳ በማስገር ላይ ከፍተኛ ይሆናል። ይህም በክፍል 3 ውስጥ በይበልጥ በዝርዝር ተገልጿል። የዚህ የESMS አፈጻጸም ሁሉም አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ተጽእኖዎችን ሙሉ በሙሉ የሚደሳሰሱ እና ተገቢ የሆነ ቅነሳም መለኪያ መለየታቸውን የሚያረጋግጥ ነው።
የዚህ ሰነድ ዓላማ አጠቃላይ የCFM አከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት ሥርዓትን (ESMS) የአከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት አደጋዎችን እና ከእንቅስቃሴው ጋር የተያያዙ ዕድሎችን እንደ የገንዘብ ድጋፍ ሰጪ አስተዳደር እና ከCIO የገንዘብ ድጋፍ ኢንቨስትመንት ጋር የተያያዘ አጠቃላይ ገለጻ ለመስጠት ነው። አደጋዎች እንደት እንደሚለዩ እና ቁጥጥር ሥር እንደሚውሉ፣ እና ዝግጅቶች ተግባራዊ እንደሚደረጉ እና በCFM ተግባራት ውስጥ እንደሚካተቱ ይገልጻል።
መምሪያዎችን፣ ዕቅዶችን፣ ሥርዓቶችን እና ሌሎች የአስተዳደር ሥርዓት መሳሪኢያዎችን እና የሰነድ አያያዞችን፣ እና ሌሎች ጠቀሜታ ያላቸውን የሥራ ሥርዓቶችን እና ሂደቶች ጋር የሚያያዝ የማዕቀፍ ሰነድ ነው። እንደ ከፍተኛ ደረጃ የማመሳከሪያ ምንጭ ጥቅም ላይ ለመዋል የታሰበ የአስተዳደር የውስጥ መሳሪያ ነው። ይህ ሰነድ በሁሉም የCFM እና CIO ሠራተኞች፣ ገንዘባቸውን ሥራ ላይ በሚያውሉት፣ በዕድገት ሠራተኞች፣ በፕሮጄክት ካምፓኒዎች፣ በኮንትራቶች እና ሌሎች እንደ አስፈላጊነቱ የሚጋሩት ነው።
የESMS እንደ የIFC አፈጻጸም መመዘኛ 1 (PS 1) እና የIFC የትርጓሜ ማስታወሻ ላይ በገንዘብ መካከለኞች ትርጉም (1) እንዲሁም እንደ የFMO የዘላቂ ዕድገት ዓለም አቀፋዊ መምሪያ እና ሌሎች መምሪያዎች እና መሳሪያዎች መሰረት የተቀረጸ ነው። ለሥራው የስጋት ቁጥጥር የCFM ሰፊ የሥራ ቁጥጥር ሥርዓትን አካልን ፈጥሯል።
ይህ የESMS ሰነድ ከFMO እና ከሌሎች ኢንቨስተሮች እና ሁሉንም ድጋፍ እና አስተዋጽኦ ታክሎበት እና ሁሉንም የE&S ግደታዎችን በማካተት የተቀረጸ ነው። የዚህ የESMS ቀጣይነት ያለው ውጤታማነቱ እና ከኢንቨስተር ግዴታዎች ጋር ያለው ስምምነቱ በቀጣይነት ያለው የማረጋገጫ እንቅስቃሴዎችን የውስጥ ኦዲቶች (የመጨረሻ 12 ይመልከቱ) እና የተለመዱ የኢንቨስተር ምልከታዎችን አካቶ በዚህ ላይ መሰረት የሚያደርግ ነው።
ይህ ESMS በCIO ድኅረገጽ ላይ ለሕዝብ የቀረበ ሲሆን ለመጀመሪያ ጊዜ የተገለጸው በ7ኛው ማርች 2017 ላይ ነበር። አስተያየቶች እና ከESMS ጋር የተያያዘ ግብረመልስ ይበረታታል። እስከ ዛሬ ድረስ ምንም ዓይነት አስተያየቶችን አልተቀበልንም፤ ሆኖም ግን በወደፊት የESMS ቅጂዎች ከCFM ምላሽ ጋር የተሰጠውን የተኛውንም አስተያየት ይመለከታል። እነዚህ በመጨረሻ ማስታወሻ 13 ላይ ይገኛል።
ይህ ሰነድ ሁሉም በCIO የገንዘብ ድጋፍ ፈሰስ ለሚደረግላቸው ፕሮጄክቶች ሁሉ ላይ ተፈጻሚ ይደረጋል። ሁሉም ሦስተኛ አካል ሆነው ኮንትራት የያይዙ ድርጅቶች በESMS የሥራ ማዕቀፍ ሰነድ ግዴታዎች የተያዙ ሲሆን የኮንትራታቸው አካል ይሆኖ ይሰራል። ይህ ESMS በሁሉም በሦስቱም የCIO የገንዘብ ድጋፍ ሁሉ ላይ በE&S ስጋቶች ቁጥጥር ላይ ተግባራዊ ይደረጋል።
(1)xxxx://xxx.xxx.xxx/xxx/xxx/xxxxxxx/xxxxxx_xxx_xxxxxxx/xxx_xxxxxxxx_xxxxxxxxx_xxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxx/x ublications/publications_policy_interpretationnote-fi
የCFM 'ምንም ጉዳት አታድርግ' እና 'መልካም ሥራ' የሚለው መርሖዎቹ ሁሉንም የኢንቨስትመንት ውሳኔዎችን እና ከCIO የገንዘብ ድጋፍ ጋር የተያያዙ እንቅስቃሴዎችን ቁጥጥር የሚመራ ኃላፊነት ያለበት የኢንቨስትመንት የሥራ ማዕቀፍ መሰሶዎችን ይሰራል። ይህም በሥዕል በሥዕል 2.1 ከዚህ በታች ይቀርባል።
ሥዕል 2.1 የCFM ኃላፊነት ያለው የኢንቨስትመንት የሥራ ማዕቀፍ
Figure 2.1, page no. 9 | |
Climate Investor One – Responsible Investment Framework | የአየር ለውጥ ኢንቨስተር አንድ - ኃላፊነት ያለው የኢንቨስትመንት መዋቅር |
“Do no harm” | 'ጉዳት የሚያደርስ ነገር አታድር' |
“Do good” | "መልካም አድርግ" |
Environmental and Social Management System | አከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት አስተዳደር ሥርዓት |
Defined by the IFC Performance Standards | በIFC የአፈጻጸም ደረጃዎች ተገልጸዋል |
Objective to avoid, mitigate, or compensate the negative impacts of development on local communities | ዓላማው በአከባቢው ማኅበረሰብ ልማት ላይ አሉታዊ ተጽእኖዎችን ለማስወገድ፣ ለማቅለል፣ ወይም ለመካስ ነው |
Local Development Benefit System | የአከባቢው ልማት ጥቅሞች ሥርዓት |
Defined by Principles of Benefit | በጥቅማ ጥቅም መርሖች የተገለጸ |
Objective to put local communities in a better position | ዓላማው የአከባቢውን ማኅበረሰብ በጥሩ ቦታ ላይ ለማስቀመጥ ነው |
Delivers and maintains the economic trickle down effect | ከምጣኔ ሀብት መውረድ ተጽእኖ ነጻ ለማውጣት እና ለመጠበቅ |
Risk Management | የስጋት ቁጥጥር |
Impact Framework | የተጽእኖ መዋቅር |
CFM ኃላፊነት ላለበት ኢንቨስትመንቶች የሚገዛ ሲሆን፣ ሁሉም ኢንቨስትመንቶቹን በከፍተኛ የዓለም አቀፍ የአከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት መመዘኛዎችን መሰረት ለማልማት፣ ለመገንባት እና ለመስራት ይፈልጋል። ይህ ESMS በCFM 'ምንም ጉዳት አታድርግ' በሚለው ላይ መሰረት በማድረግ የተቀረጸ ነው። ከIFC የአፈጻጸም መመዘኛዎች ጋር ስምምነት እንዲኖረው ተደርጎ የተቀረጸ ነው።
'ምንም ጉዳት አታድርግ' ለሚለው ከመገዛትም በተጨማሪ፣ CFM ለአከባቢያዎ እና ለማኅበራዊ ጥቅማ ጥቅሞች በተለይም ለአከባቢ ማኅበረሰብ የፕሮጄክቱ ኢንቨስትመንቶች ተጽእኖ በሚያመጡባአው አከባቢዎች ዕድሎችን ለማስፋት ይሰራል። እነዚህ ጥቅማ ጥቅሞች ከማንኛውም ፕሮጄክት የሚጠበቀውን ለማግኘት እና 'ለመስራት የማኅበራዊ ሕይወት ፈቃድን' ለማቆየት በላይ እና ከዚያም ዘለል ይሄዳሉ።
ኃላፊነት ያለው የኢንቨስትመንት ፖሊስ ("ፖሊሲው") (የመጨረሻውን ማስታወሻ 1 ይመልከቱ) የCFM ግዴታዎችን ኃላፊነት ላለው ኢንቨስትመንት ከE&S አደጋ ቁጥጥር እና ጥቅማ ጥቅም ፈጠራዎች ጋር ለተያያዘው ይቆማል። ይህም በCFM CEO የተፈረመ እና እንደ አጠቃላይ የአመራሪ የምልከታ ሂደት ክፍል በየዓመቱ የሚታይ ይሆናል። እንደ አስፈላጊነቱም ከፕሮጄክቱ ባሕርይ እና መጠን ጋር ተገቢ በሆነ ሁኔታ ሊሄድ መቻሉን እና የአጋር ቀራጮች/የገንዘብ ድጋፍ ሰጪዎች የሥራው ዓላማውች መሄዱን ለማረጋገጥ ይታያል።
ሁሉም ኮንትራት የገቡት እና ከፊል ኮንትራት ገብተው የሚሰሩት፣ ወይም በገንዘብ ድጋፍ ሰጪ አስተዳደር እና CIO የገንዘብ ድጋፍ የሚያደርግላቸው የኢንቨስትመንት እንቅስቃሴዎች ፈንታ ፖሊሲውን በቀጥታ ለመውሰድ፣ ወይም ከራዕዩ፣ ከዓላማው እና በፖሊሲው ውስት የተቀመጡትን አነስተኛውን ግዴታዎችን ጋር የሚሄዱትን ፖሊስውን ለመመስረት እና ለማቆየት ይገዙለታል። ለሁሉም የCFM ሠራተኞች እንደ ሥልጠናቸው አካል ተደርጎ የሚተላለፊላቸው ሲሆን ፍላጎት ላላቸው አካላት በጥያቄ መሰረት ይቀርብላቸዋል።
ኃላፊነት ያለው የኢንቨስትመንት ኮድ (“RIC”) ለሁሉም በCIO የገንዘብ ድጋፍ ለሚደረግላቸው ተግባራዊ ይሆናል። የRIC ክፍል አንድ ለ CIO የገንዘብ ድጋፍ እና የፕሮጄክቱ ድርጅቶች ገንዘብ በሚያፈሱበት፣ ለቀጣይ መሻሻል ከአተዳደር እና ከአከባቢያዎ እና ማኅበራዊ ሁኔታዎች አመራሪ ጋር በማየት እና መልካም የሆኑ ዓለም አቀፍ የኢንዱስትሪ ጠቀሜታ ያላቸውን ተግባራዊ ለማድረግ ከሰዓት ዕላፍ ለመስራት ራሳቸውን ያስገዛሉ። በRIC እና በተቀመጠው ዋና ዋና መርሖዎች መሰረት፣ የCIO የገንዘብ ድጋፍ እና የፕሮጄክት ድርጅቶች በተሳካ ሁኔታ የE&S አደጋዎችን ላይ መፍትሔ የሚሰጥ እና የE&S ዕድሎችን የሚረዳውን የአመራሪ ሥርዓት ተግባራዊ እንዲያደርግ ይገደዳሉ።
የRIC ክፍል 2 ለሚከተሉት የአከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት ድርጊቶችን ለገንዘብ ድጋፉ በሙሉ ጠቀሜታ ያላቸውን ይሰጣል።
• በCIO ገንዘብ ድጋፍ የተደረገውን የE&S የአፈጻጸም እና የተግባር፤ የአመራሪ ሥርዓት፤
• አከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት ግምገማዎች እንደ ኢንቨስትመንት የውሳኔ መስጠት አካል ይወሰዳል፤
• ከማክበር፣ አደጋን ከመቆጣጣር እና ከአድጋዎች ጋር የተያያዘ ቁጥጥር እና ሪፖርት ማድረግ፤ እና
• የE&S አስተዳደር ቁጥጥር እና የ E&S ግዴታዎችን የጣሱትን ማቴሪያልዎችን መፍትሔ ለመስጠት።
RIC ሲጠየቅ የሚቀርብ ሲሆን ከሁሉም CFM ገንዘብ ያወጣባቸውን የCIO የገንዘብ ድጋፍ ሰጪዎች ጋር ይጋራሉ።
ኃላፊነት ላለው ኢንቨስትመንት ህጋዊ እና ሌሎች ግዴታዎች
CFM ሁሉንም ተግባራዊ የሚሆኑ ሕጋዊ ግዴታዎችን እንዲሁም የእኩየቴር መርሖዎችን፣ የIFC አፈጻጸም መመዘኛዎች እና ለአበባዊያዎ እና ለማኅበራዊ ሕይወት አስተዳደር እና አመራሪ ሌሎች ዓለም አቀፋዊ መመዘኛዎችን ሥር ለመገዛት ይተጋል (1)። ይህም ዓለም አቀፋዊ የሠራተኛ ድርጅት (“ILO”) ዋና የሠራተኛ መመዘኛዎች፣ የILO መሰረታዊ ስምምነቶች እና የሥራው ሁኔታዎች፣ የዓለም አቀፋዊ የቢል የሰብዓዊ መብቶች (2) ከዩኤን (UN) የአመራር መርሖችን በሥራ እና በሰብዓዊ መብቶች ጋር አብሮ ከሚሄደው (3)፣ እና የFMO የዓለም አቀፋዊ ዘላቂነት ፖሊስን ያካትታል። በተራው፣ CFM የCIOን የሚጠይቅ ሲሆን እና ድጋፍ የሚደረገው ገንዘቡ የሚውልበትን ኢቨስትመንቶችም እነዚህን መመዘኛዎች አክባሪነት ለማሳየት ይሰራል።
1 የIFC የአፈጻፈም መመዛኛዎች በማኅበራዊ ሕይወት እና በአከባቢያዎ ዘላቂነት (የሙያዊ ማመሳከሪያ ሰነዶችን የIFC አከባቢያዊ፣ የጤና፣ እና የደኅነነት መጠበቂያ መምሪያዎችን የሚባሉትን ያካትታል)
2የዓለም አቀፋዊ የቢል የሰብዓዊ መብቶች የተባበሩት መንግሥታት (“UN”) የዓለም አቀፍ የሰብዓዊ መብቶች አዋጅ እና የዓለም አቀፍ የኢኮኖሚ፣ የማኅበራዊ ሕይወት እና የባሕላዊ መብቶችን ቃል ኪዳን እና በሲቪል እና በፖለቲካ መብቶች ላይ ዓለም አቀፋዊ ቃል ኪዳንን ያካትታል።
3 xxxx://xxx.xxxxxxxx-xxxxxxxxxxx.xxx
ሁሉም የኢንቨስትመንት ስምምነቶች ተገቢ የሆነ የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ቃል ኪዳኖች ከሁሉም በፖሊሲው እና በዚህ ESMS ላይ የሚገኙትን ሕጎችን እንዲያከብሩ ኢንቨስትመንቶችን የሚያዘውን ይይዛል።
ከየትኛውም ፕሮጄክት ምርቃት በፊት፣ ግምገማ ተግባራዊ የሚሆኑ የአከባቢው ሕጋዊ ግዴታዎችን፣ በዓለም አቀፍ መመዘኛዎች እና የዚህ ESMS
ግዴታዎች መካከል ያለውን ክፍተት ለመለየት ይሰራል። በሁሉ ሁኔታ በጣም ጥብቅ የሆነው ግዴታዎች ተግባራዊ ይሆናል፡፡
በክፍል 1 ላይ እንደተገለጸው፣ የCIO የገንዘብ ድጋፎች በዋናነት በአሁኑ ጊዜ በጌታ እየታየ ባለው በታዳሽ የኃይል ፕሮጄክቶች ፤ በዋናነት በባሕር ዳርቻ ነፋስ፣ በጸሓይ ኃይል እና በወራጅ ወንድ ፕሮጄክቶች ላይ በማድረግ ኢንቨስትመንት ላይ ትኩረት ያደርጋሉ ይሰጣሉ። እስከ 10% የሚሆን ኢንቨስትመንቶች በታዳሽ ኃይል ላይ በሌሎች ቅርጾች ማለትም እንደ ጂኦተርሚናል፣ ኃይልን ከተጣሉ ቆሻሻዎች እና ከባዮማስ ላይ ሊሆን ይችላል። ይህ ክፍል በእነዚህ ታዳሽ ኃይል ላይ የሚሰሩ ፕሮጄክት ሊያሳድሩ የሚችሉትን ተጽእኖዎችን አከባቢ አንዳንድ አውድን ይሰጣል። የዚህ የESMS አፈጻጸም ሁሉም አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ተጽእኖዎችን ሙሉ በሙሉ የሚደሳሰሱ እና ተገቢ የሆነ ቅነሳም መለኪያ መለየታቸውን የሚያረጋግጥ ነው።
አከባቢያዊ ወይም የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ማንኛውም ነባሪ ሁኔታዎችን፣ ጉዳትን ወይም ተጠቃሚነትን፣ በፕሮጄክቱ በቀጥታ በሀብት/በተቀባይ የሚመጣውን በቀጥታ ወይም በተዘዋዋሪ የሚከሰተው የሚያስተካክል ተብሎ ይገለጻል። ከተነደፈው ዕድገት የሚመጣው ተጽእኖዎች በሁለት ቁልፍ ሁኔታዎች ላይ የተመሰረተ ይሆናል፤ የነገሩን ስስነት/በአከባቢው ያለው ከባቢ አስፈላግነት እና የነገሩን ትልቅነት ለውጥ በፕሮጄክቱ የተከሰተ። በአከባቢዊ እና በማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ግምገማ (ESIA) ሂደት በኩል፣ የተጽእኖዎንች የወደፊት ጠቀሜታ ይገመገማል። የተቀባዮች እና የሀብቶች ተፈጥሮ፣ ስስነት እና አስፈላጊነት አንዱ ፕሮጄክት ከሌላው ይለያል። የማመሳከሪያውን ሁንታዎችን ሙሉ በሙሉ መረዳት በESIA ሂደት ጊዜ በጠንካራ ሁኔታ ሊመጣ የሚችለውን ተጽእኖዎችን ለመገምገም አስፈላጊ ነው።
በፕሮጄክቱ የዕድሜ ዘመን በሁሉም ደረጃዎች ሊደርስ የሚችል የአከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት የፕሮጄክቱ ተጽእኖዎችን ታሳቢ ይደረጋሉ። ይህ በቅድመ ኢንቨስትመንት (የስምምነት መለያ) ደረጃ (ክፍል 5 ላይ ይመልከቱ) ፕሮጄክቱ ሲገመገም እና ሊመጣ በሚችል ተጽእኖዎች መሰረት ሲመደብ ይጀምራል። እንደ አጠቃላይ መርሕ፣ CIO/CFM የገንዘብ ፈሰስ በሚያርጋቸው በሁሉም ፕሮጄክቶች በኩሉ ምንም ዓይነት ጉዳት ላለማድረግ ይፈልጋል። ይህም ማለት እነዚያ ፕሮጄክቶች ትርጉም ባላቸው መልኩ ተጽእኖዎች በሚኖራቸው (እንደ ሀ ምድብ የሚመደቡ) በጠንካራ ግምገማዎች ላይ ብቻ መሰረት በማድረግ እና 'መልካም አድርግ' በሚለው ፍልስፍናችን ጋር የሚሄድ አዎንታዎ ተጽእኖ እንዳላቸው ግልጽ መረጃ ሲኖር ተቀባይነት ያገኛል።
ተቀባዮች/ሀብቶች | |
ባዮሎጂ | የተጠበቁ / አሳሳቢ ነዋሪዎች |
ዕፅዋት (የውሃ ውስጥ እንሰሳት/የየብስ ነዋሪ | |
እንሰሳት (የውሃ ውስጥ እንሰሳት/የየብስ ነዋሪ | |
የምድር ወይም በውሃ ውስጥ የሚኖሩ ሕይወት ያላቸው ነገሮች | ምድር ወይም የሀብት - መሰረት ያላቸው ሕይወት ያላቸው ነገሮች (እርሻ፣ የግጦሽ መሬት፣ዓሣ ማርገር) |
የመዝናኛ እና ቱርዝም | |
ኢኮኖሚ እና ሠራተኛ | |
ባሕላዊ ቅርስ | የሚዳሰሱ ባሕላዊ ቅርስ |
የማይዳሰሱ ባሕላዊ ቅርስ | |
ማኅበረሰብ | የተጋለጡ ቡድን (ለምሳሌ አነስተኛ ጎሳ መሆን) |
የአገሩ ተወላጅ ሕዝብ | |
የመኖሪያ/የግል ቋሚ ንብረቶች | |
የእይታ ተስማሚነት | |
ማኅበራዊ ሕይወት የመጠባበቅ ኃይል | |
የሕዝብ መሰረተ ልማት (ለምሳሌ መንገዶች፣ የጤና እንክብካቤ፣ የቆሻሻ ቁጥጥር) | |
የሕዝብ ደኅንነት | |
ጤና እና መልካም ደረጃ ላይ መገኘት | |
በታዳሽ ፕሮጄክቶቹ ተጽእኖ ውስጥ ሊወድቁ የሚችሉ የተቀባዮች እና የሀብቶቹ ዓይነቶች በሠንጠረዥ 3.1. ላይ ቀርበዋል። ሠንጠረዥ 3.1: ዓይነተኛው ሀብቶች እና ተቀባዮች
ተቀባዮች/ሀብቶች | |
አካላዊ ሀብቶች | |
ፊዚክስ | መሬት (ለምሳሌ፡ የመሬት ቅርጽ፣ የመሬት ተዳፋታማነት) |
አፈር (ለምሳሌ፡ ጥራት) | |
የምድር ላይ ውሃ (ለምሳሌ፡ ጥራት እና አቅራቦት) | |
የምድር ውስጥ ውሃ (ለምሳሌ፡ ጥራት እና አቅራቦት) | |
አየር (ለምሳሌ፡ ጥራት | |
ድምጽ የበዛበት አከባቢ (ለምሳሌ ጥራት) | |
ማስታወሻ፡ የአካላዊ አከባቢ ክፍሎች እንደ ሀብቶች ሊታዩ የሚችሉት ብቸኛው በሰው ወይም በባዮሎጂካል ተቀባዮእ ጥቅም ላይ ሲውሉ ነው። | |
ተጽእኖዎችን የሚገለጹት ተቀባዮች እና ሀብቶችን ላይ እንዴት ተጽእኖ እንደሚያሳድሩ መሰረት በማድረግ ይገለጻሉ፤ ተጽእኖዎቹ ትርጉም ባለው መልኩ ምንም ሊመስሉ እንደሚችሉ፣ እና እነርሱን ለመቆጣጠር ምን አይነት የማቅለያ እርምጃዎችን መውሰድ ተገቢ ሊሆን እንደሚችል ሙሉ በሙሉ በደረጃ ማስቀመጥ አይቻልም። ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት የአከባቢ ማመሳከሪያ የCFM ልማት በሚደረገብት ቦታ ላይ በርካታ መልክዓምድሮች ታሳብ በማድረግ በተለየ መልኩ ግንዛቤ ይወሰድበታል።
ታላቅ የሆነ የድርድር ጥናት በባንኮች እና በአንዳንድ አስተዳደሮች ለተያዩ ሴክተሮች ያለውን ተጽእኖዎች እየተደረጉ ይገኛሉ። እንደዚያ ዓይነት እንዱ የሀብት መምሪያ በአፍሪካ የልማት ባንክ የተዘጋጀው፣ እና እያንዳንዱ ሦስቱ ዋና ዋና የታዳሽ ኃይል ፕሮጄክቶች አካቶ CFM ኢላማ ያደረገው በ ሠንጠረዥ 3.2 ላይ የለዩአቸውን ተጽእኖዎችን አመላካች ይሰጣል። በሠንጠረዥ 3.2 ላይ የተዘረዘሩት ተጽእኖዎች በሚለዩበት ጊዜ በተለይም ለአፍሪካ ልማቶች፣ ሌሎችን የመልክዓ ምድር ቦታዎችም ላይ በስፋት ተግባራዊ ይደረጋል። በተጨማሪም በሠንጠረዥ 3.2 ላይ የተመዘገቡትን ሊደርሱ የሚችሉ ተጽእኖዎችን አመላካች መሆናቸውን እና የእነዚህ ተጽእኖዎች ከፕሮጄት ፕሮጄክት ሊለያዩ እንደሚችሉ ማወቅ በጣም አስፈላጊ ነው።
በሠንጠረዥ 3.2 ላይ የተመዘገቡት ሊደርሱ የሚችሉ ተጽእኖዎች በውኃ ኃይል ለሚመነጨው የኤሌክትሪክ ፕሮጄክት ለትልቅ በውኃ ኃይ ል ለሚመነጨው የግድብ ፕሮጄክት ላይ ተግባራዊ ሊሆን እንደሚችል መታወቅ አለበት። CFM በትንሽ ወራጅ ወንዝ ላይ በሚመነጭ የመብራት ኃይ ፕሮጄክቶች ላይ፣ በውስን ማከማቻ እና ከወራጅ ወንዝ ከሚፈሰው በውስን ማስተካከያ ላይ ብቻ ገንዘቡን ያፈሳል። ምንም እንኳን የተጽእኖዎቹ መጠን ለትልቅ በወኃ ኃይል ለሚሰራ የኤልክትሪክ ማመንጫ ፕሮጄክቶች በትንሽ ወንዝ ላይ ከሚሰራ የኃይል ማመንጫ ፕሮጄክቶች ጋር ሲነጻጸር፣ ሊያመጡ የሚችሉ ተጽእኖዎች ተመሳሳይ እንደሆነ ይወሰዳል።
አንዳንድ ፕሮጄክቶች ካላይ በ3.1 ላይ ከተገለጸው ይልቅ በጣም ውስብስብ የሆነ የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖዎች አሉአቸው። ለምሳሌ ፕሮጄክቶች አካላዊ ወይም የምጣኔ ሀብት መልሶ ማቋቋም ሊጠይቁ ይችላሉ፤ አንዳንድ ፕሮጄክቶች የአገሩን ተወላጅ ሰዎች ሊጎዱ የሚችሉ አቅም አላቸው። ክፍል 5 የእንደዚህ ዓይነት ፕሮጄክቶችን ምድብ እና ተጨማሪ ተግባራዊ መደረግ ያለባቸውን የደኅንነት ሥራዎችን በይበልጥ በዝርዝር ይገልጻል።
የCIO ትኩረት በነፋስ፣ በፀሐይ ኃይል እና በወራጅ ወንድ የሚመነጩ የኤሌክትሪክ ቴክኖሎጅዎች ላይ ሲሆን፣ CFM ምናልባትም የCIO የገንዘብ ድጋፍ በተወሰነ መጠን (ከተመደበው ውስጥ እስከ 10%) በሌላ ሕይወት አልባ ባልሆኑ ነገሮች ላይ መሰረት ባደረጉ ቴክኖሎጂዎች ላይ እንደ ባዮጋዝ፣ ጂኦቴሪሚናል እና ከቆሻሻዎች የሚመጭ ኃይል ገንዘቡን ያፈሳል። የዚህ ዓይነቶቹ ፕሮጄክቶች ሊያደርሱ የሚችሉት ተጽእኖዎች ከእነዚያ ከላይ በሠንጠረዥ 3.1 ላይ ከተገለጹት ይለያል። የአየር ጥራት ተጽእኖዎች በአየር ውስጥ የሚሰራጩ ነገሮች፣ ምንጭ እና የትራንስፖርት መጋቢ ዕቃዎች ባዮጋዝ እና ከቆሻሻ የመብራት ኃይልን ለማልማት በሚደረገው ጥረት ጊዜ ታሳቢ ይደረጋሉ። ሁሉም ከልማቶች ሊደርሱ የሚችሉ ተጽእኖዎች በእነዚህ በESIA የጊዜ ገደብ ውስጥ ታሳቢ ሊደረጉ ይችላሉ።
ሠንጠረዥ 3.2፡ በውኃ ከሚሰራ ኤሌክትሪክ፣ በፀሐይ ኃይል እና በነፋስ ኃይል የሚሰራ ልማቶች የሚመጡ የተጽእኖ ዓይነቶች
ከውኃ የሚመነጭ የኤሌክትሪክ ኃይል ልማት(a) | ከፀሐይ ኃይል የሚመነጭ የኃይል ልማቶች | ከነፋስ ኃይል የሚመነጭ የኃይል ልማቶች | |
የአፈሮች እና የውኃ መበከል | የግንባታ አከባቢ/የሰፈራ ጣቢያ የውኃ ፍሰትን መልቀቅ የውኃ ምንጮችን ሊበክል ይችላል። ግንባታ በሚደረግበት ጊዜ አደገኛ የሆኑ ነገሮችን መልቀቅ (ለምሳሌ ተሽከርካሪ ወይም የዕቃ መላጥ) ወደ አፈር፣ ምድር ገጽ ላይ ያለው ውኃ፣ በሕርን ወይም የከርሰ ምድር ውኃ መበከል ያመራል። የወዳደቁ ቅጠላ ቅጠልን ማበስበስ ማጠራቀሚያው ውስጥ የምግብ ንጥረ ነገሮችን መበልጸግ ሁኔታን፣ በኦክስጂን ደረጃዎቹ ሊቀንስ እና የሃይድሮጂን ዲኝ በባሕር ውስጥ የሚኖሩትን ሊመርዝ የሚችለውን፣ የሜቴን መለቀቅ (የግሪን ሀውስ ጋዝ)፣ እና በማጠራቀሚያው ውስጥ የውኃ ጥራት መሸርሸር ሊያመጣ ይችላል። | በግንባታ፣ ወይም በትግበራ ጊዜ (ለምሳሌ የተሽከርካሪ መላላጦች) መርዘኛ የሆኑ ነገሮችን መልቀቅ ወደ አፈር፣ ገጸ ምድር ወይም በከርሰ ምድር ውስጥ ያሉት ውኃዎች ወደ መበከል ያመራል። የግንባታ አከባቢ/የሰፈራ ጣቢያ የውኃ ፍሰትን መልቀቅ የውኃ ምንጮችን ሊበክል ይችላል። በምድር ውስጥ ለውስጥ ከተዘረጋው ገመድ እና የከርሰ ምድር ጽዳት የአፈር/አሸዋዎች መጥፋት እና የውኃ ምንጮች መበከል፣ እና የፈሳሽ ቆሻሻ ቅርጾች መስተጓጎል ያስከትላል። | በግንባታ እና በጥገና ጊዜ (ለምሳሌ፦ በዘይት/በጋዝ / በቢንዝል መሸፈን) መርዛማ የሆኑ ነገሮች መልቀቅ ወደ አፈር፣ የገጸ ምድር ላይ ወይም የከርሰ ምድር ውኃ መበል ሊያመራ ይችላል። የግንባታ አከባቢ/የሰፈራ ጣቢያ የውኃ ፍሰትን መልቀቅ የውኃ ምንጮችን ሊበክል ይችላል። በምድር ውስጥ ለውስጥ ከተዘረጋው ገመድ እና የከርሰ ምድር ጽዳት የአፈር/አሸዋዎች መጥፋት እና የውኃ ምንጮች መበከል፣ እና የፈሳሽ ቆሻሻ ቅርጾች መስተጓጎል ያስከትላል። |
የአየር ጥራት | ከግንባት የሚነሳ አቧራ የሰዎችን ጤና፣ አትልክቶችን (እህልን አካቶ) እና የዱር እንሰሳትን ሊጎዳ ይችላል። የወዳደቁ ቅጠላ ቅጠሎችን ማበስበስ የሜንቴን (ኃይለኛ የሆነ የግሪን ሀውስ ጋዝ) መለቀቅን ሊያስከትል ይችላል። | ከግንባታ የሚነሳው አቧራ፣ እና ሌሎች በንግባታ እና በሥራ (ለምሳሌ፡ የሰደድ እሳት) የሚለቀቁ ነገሮች፣ የሰዎችን፣ የእህልን እና የዱር እንሰሳት ጤና ሊጎዳ ይችላል። | በግንባታ ጊዜ የሚነሳው አቧራ እና ሌሎች የሚለቀቁ ነገሮ የሰዎችን፣ የአትክልት (እህልን አካቶ) እና የዱር እንሰሳትን ጤና ሊጎዳ ይችላል። |
ድምጽ እና መንቀጥቀጥ | በግንባታ ጊዜ ከመሳሪዎች የሚወጣው ድምጽ እና መንቀጥቀጥ ድምጹን የሚቀበሉትን (ሰዎች እና እንሰሳት) ሊረብሽ ይችላል። | ከመሳሪያዎች፣ ከመኪናዎ እና በግንባታ ጊዜ (እና ከጥገና) ከቦታዎቹ እንቅስቃሴዎች እና የተያያዙ መሰረተ ልማቶች የሚመጣው ድምጽ እና መንቀጥቀጥ ፣ የድምጹን ተቀባዮች (ሰውን እና እንሰሳትን) ሊረብሽ ይችላል። | ከነፋስ የኃይል ማመንጫ ተርባይ ሥራ የሚመጣው የተሽከሪካሪ እና የእንቅስቃሴ ድምጽ የድምጹን ተቀባዮች (ሰውን እና እንሰሳትን) ሊረብሽ ይችላል። የነፋስ እርሻዎች በሚገነቡበት ጊዜ የሚመጣው ድምጽ የድምጹን ተቀባዮች (ሰውን እና እንሰሳትን) ሊረብሽ ይችላል። |
ምንጮች እና ቆሻሻ | ምርታማ የሆነው አፈር ማጣት እና በእጅ ለዓሳ ማስገሪያ የሚውሉ የውኃ አካላትን እና የአልሚ ምግቦችን በጎርፍ መወሰድን ሊያመጣ ይችላል። በግንባታ ጊዜ ውጤታማ ያልሆነ የቆሻሻ አስተዳደር እና በርካታ የእቃዎችን ፍጆታም፣ የቆሻሻዎች መፈጠር/ መለቀቅ፣ የአፈር እና የውኃ ብክለት ሊያመራ ይችላል። | ግንባታ እና ከምድረ ገጽ እና ከከርሰ ምድር የውኃ ማቅረብ ሥራ፣ ነባራዊውን ለሰው ማኅበረሰብ እና ለተፈጥሮ ሥርዓት አቅራቢ የሆኑትን ሊጎዳ ይችላል። የውኃ ፍላጎት ለትልቅ/ የፀሐይ ኃይልን በብዛት ለሚፈልቱ እጽዋቶች (ውሃ ማቀዝቀዝ በፀሐይ ኃይል የሚሰሩ መሳሪያዎችን ይፈልጋሉ) ትልቅ ሊሆን ይችላል። በግንባታ ጊዜ ውጤታማ ያልሆነ የቆሻሻ አስተዳደር እና በርካታ የእቃዎችን ፍጆታም፣ የቆሻሻዎች መፈጠር/ መለቀቅ፣ የአፈር እና የውኃ ብክለት ሊያመራ ይችላል። | ግንባታ ከምድረ ገጽ ወይም ከከርሰ ምድር ውስጥ የውኃ አቅራቦትን ሊፈልግ ይችላል። በግንባታ ጊዜ ውጤታማ ያልሆነ የቆሻሻ አስተዳደር እና በርካታ የእቃዎችን ፍጆታም፣ የቆሻሻዎች መፈጠር/ መለቀቅ፣ የአፈር እና የውኃ ብክለት ሊያመራ ይችላል። |
የመሬት ተዳፋታማነት እና እይታ | ከማጠራቀሚያ እና ከግድብ የእይታ ተጽእኖዎች | የፀሐይ ኃይል ዕጽዋት፣ በተለይም ትልቅ ከሆነ፣ አሉታዊ የሆነ የመሬት ተዳፋታማነትን ተጽእኖዎችን ሊፈጥር ይችላል። | የእይታ ተጽእኖዎች ከግንቦች እና ከሮቶ ሳህኖች |
ሥነ ምህዳር | ለኃይል ማመንጫ፣ ለግድብ፣ ለማጠራቀሚያ እና ተያያዥ ለሆኑ መሰረተ ልማት መሬትን ማድጻት ክሳራን ወይም የተከለከሉ ትንንሽ ቦታዎችን እና ሌሎች የመጠበቂያ ፍላጎት ሊያመጣ ይችላል። የከፋ የእንሰሳት የስደት፣ ለሁለቱም በምድር ላይ ለሚኖሩትም ሆነ በውኃ ውስጥ ለሚኖሩት ዝርያዎች፣ ዓሳንም አካቶ ሊያመጣ ይችላል። የግንባታ ተጽእኖዎች በነዋሪዎች እና ሕይወት ባላቸው ዝርያዎች (ለምሳሌ በውኃ መውረጃ ላይ የሚመጡ ለውጦች፣ የአፈር መሸርሸር፣ የውኃ፣ አፈር ወይም አየር መበከል፣የእንሰሳት መበታተን ማስከተል፣ የድምጽ እና አጠቃላይ የሰው መረበሽን ማስከተል)። እጽዋትን ማጽዳት ወይም መጨፍጨፍ የዕጽዋት ዝርያዎችን መጥፋት እና የነዋሪዎችን የመቋቋም ፍላጎት እና የእንስሳት ቦታቸውን መለውጥ ሊያስከትል ይችላል። በውኃ ፍሰት እና አካሄድ ላይ ከመጣው ለውጥ የተነሳ ዓሣዎች ላይ ክፉ ተጽእኖ መምጣት፣ የዓሣ ስደት ማስነት፣ እና የውኃ ጥራት መሸርሸር ሊያመጣ ይችላል። ዓሣ-በልታ የዱር እንሰሳት ዝርያዎች ላይ በቲሹአቸው ውስት የባዮ-ሜትይልይ ሜርኩርይ ክምችን፣ የእነርሱን አስፈላጊ የሆን የሰውነት ክፍሎቻቸውን እና ማዕከላዊውን የነርቭ ሥርዓታቸውን፣ በተለይም በአሲድ እና በአናሮቢክ ሁኔታዎች ጉዳት ሊያመጡ ይችላሉ። በማጠራቀሚያ መሰረተ ልማቶች ውስጥ የዓሣ አጥማጅ ልማት ውስጥ አዲስ የዓሣ ነዋሪን መፍጠር። በሩቅ ቦታ ላይ የግንባታ እንቅስቃሴዎች ላይ የጫካ ውስጥ ሥጋ ፍላጎት መጨመር (ከሠራተኞች እና ከሰፊው ማኅበረሰብ) እና ሕገወጥ የዓሣ ማስገሪያ፣ የዱር እንሰሳት ንግድን ማባባስ እና የአደን ቦታዎችን እንዲኖሩ ወደ ማመቻቸት ሊያመራ ይችላል። በአከባቢዎቹ ላይ የእጽዋት እና የሠራተኞች እንቅስቃሴ በመጥፎ ሁኔታ በእንሰሳት፣ በዕጽዋት፣ በተፈጥሮ ሥርዓቶቹ፣ እና በእህል ላይ ተጽእኖዎቹን የሚያመጣውን የእንሰሳት ዝርያ መወረርን ሊያስታውቅ ይችላል። | የፀሐይ ኃይል ማመንጫ ዕጽዋትን ለመትከል መሬትን ማጽዳት እና አሁን ያሉትን ዕጽዋቶች ማዘመን/ማስፋፋት የተጠበቁ ቦታዎን ማጣት ወይም መከፋፈል እና ሌሎች ቦታዎችን የመጠበቅ ፍላጎት፣ እና ደካማ የሆነ የመልሶ ማገምገሚያ ቁጥጥርን ተከተል የመሸርሸርን ሊያስከት ይልችላል። የምድር ላይ መንገዶችን እና የውኃ አካላትን መጉዳት ለስደት ይጠቀማሉ ወይም ራሳቸውን ለመመገብ እና የመሰማሪያ ቦታ የሚጠቀሙበን (ለምሳሌ የመንገዶችን ጥቅም) ላይ ያውላሉ። ግንባታ (በተወሰነ ደረጃ የተግባር ተጽእኖዎች ይኖሩታል) በነዋሪዎች ላይ እና በሚኖሩት የነዋሪዎች ዝርያ ማስተካከል እና መሸርሸር (ለምሳሌ፡ የውኃ መፍሰሻ መለወጥ፣ ከአፈር መሸርሽዐር፣ የውኃ፣ የአፈር ወይም የአየር መበከልን፣ የእንሰሳት ዝርያዎች መወረር እና በአጠቃላይ የሰዎች መረበሽን ያስከትላል። የዕጽዋቶችን መጽዳት የዕጽዋት ዝርያዎችን ማጣት እና በውስጡ የመኖር ፍላጎት ያላቸውን ማጣት ያስከትላል። የፀሐይ ኃይልን የሚሰጡ እጽዋትን እንሰሳት ቦታ እንዲቀይሩ ማድርግ እና በውስጥ የሚኖሩንት፣ በቀጥታ ከግንባታ በሚመጣ እና በሥራው በሚከሰተው ረብሻ (ለምሳሌ ከድምጽ፣ በምሽት ከብርሃን መረበሽ፣ በአጠቃላይ ሰዎ ከመኖሩ የተነሳ) እንዲረበሹ ሊያደርግ ይችላል። በአከባቢዎቹ ላይ የሚሰሩ ሰዎች ከመድረሳቸው የተነሳ የእጽዋቱ መንቀሳስቀስ በእንሰሳቱ፣ በዕጽዋቱ፣ በተፈጥሮ ሥርዓቱ፣ እና በእጅል ላይ በመጥፎ ሁኔታ ተጽእኖ የሚያሳድሩ የዝርያዎቹ መወረርን ሊያስከትል ይችላል። | የመሬት መጽዳት የተጠበቁ ቦታዎችን እና ሌሎች የመጠበቅ ፍላጎት ያላቸውን ሌሎች ቦታዎችን የማጣት ወይም የመጥበብ ፣ እና ደካማ የማገገምያ ቁጥጥርን ተከትሎ የመሸርሸርን ሊያስከትል ይችላል። የግንባታ ተጽእኖዎች በነዋሪዎች እና በዝሪያዎች (ለምሳሌ ከፈሳሽ ቆሻሻ፣ ከመሬትመሸርሸር፣ ከውኃ፣ አፈር ወይም አየር መከል የተነሳ የዝርያዎችኑ መወረር፣ እና በአጠቃላይ የሰው መረበሽን) ያስከትላል። የከፋውን የእንሰሳት መሰደድ መንገድ እና የመበረብ መንገድን ያስከትላል። ከተሽከሪካርዎች እና ግንባታ ሲደረግ ከዕቃዎች የሚወጣው ረብሻ እና የቢናኝ ስርጭቶች ለመጠበቅ ፍላጎት ያለበት ቦታዎችን አንድነት እና እይታን ሊጎዳ ይችላል። ተክሎችን ማጽዳት የዕጽዋት ዝርያዎችን ለማጣት እና በውስጡ የሚኖሩትን ለመጠበቅ ያለውን ፍላጎት፣ እና የእንሰሳት መሰደድን ሊያስከትል ይችላል። የወፎች ከግንቦች እና የውኃ መያዣ ጋኖች ጋር መጋጨትን ሊያስከት ይችላል። በርቀት ያሉ የነፋስ ኃይል ምንጭ ፕሮጄክቶች ልማት ወይም ያላደጉ አከባቢዎች፣ በተለይም ወደዚያ መሄጃ መንገዶችን ግንባታ፣ ወደሌላ ተጨማሪ ልማት ሊያመራ፣ በተፈጥሮ ሀብት በኩል ለሥጋ የሚታደኑትን ላይ ረብሻን እና ግፊትን መጨመር፣ እንጨት መቁረጥ፣ እሳት ወዘተ ሊያመራ ይችላል። በአከባቢዎቹ ላይ የእጽዋት እና የሠራተኞች እንቅስቃሴ በመጥፎ ሁኔታ በእንሰሳት፣ በዕጽዋት፣ በተፈጥሮ ሥርዓቶቹ፣ እና በእህል ላይ ተጽእኖዎቹን የሚያመጣውን የእንሰሳት ዝርያ መወረርን ሊያስታውቅ ይችላል። የግንባታ እንቅስቃሴዎች በርቀት ቦታዎች ያሉት ለሥጋትልቅ ፍላቶት አደን እንዲታደን፣ የዱር እንሰሳት ንግድ ማበረታትን እና የአደን ቦታዎችን ዕድል ለማመቻቸት ሊመራ ይችላል። |
ባሕላዊ ቅርስ | የቦታ መልቀቅ ወይም የባሕላዊ ቅርስ ቦታዎች በግንባታ እንቅስቃሴዎች መደምሰስ፣ ከግንባታው ወይም ከሥራው የተነሳ፣ በተለይም የሚጠበቁ ቦታዎችን መውረር፣ ቦታዎችን፣ የዋጋ ስምምነትን ወዘተ ይጎዳል። | የቦታ መልቀቅ ወይም የባሕላዊ ቅርስ ቦታዎች በግንባታ እንቅስቃሴዎች መደምሰስ፣ ለቦታው ለዋጋ ስምምነት፣ ወዘተ ቦታዎችን ይጎዳል። | የቦታ መልቀቅ ወይም የባሕላዊ ቅርስ ቦታዎች በግንባታ እንቅስቃሴዎች መደምሰስ፣ ለቦታው ለዋጋ ስምምነት፣ ወዘተ ቦታዎችን ከግንባታው እንቅስቃሴ የተነሳ ይጎዳል። |
ከውኃ የሚመነጭ የኤሌክትሪክ ኃይል ልማት(a) | ከፀሐይ ኃይል የሚመነጭ የኃይል ልማቶች | ከነፋስ ኃይል የሚመነጭ የኃይል ልማቶች | |
የማኅበራዊ ሕይወት | በሥራ ቦታ ላይ በቀጥታ የአከባቢው ሕዝብ መቅጠር፣ እና የአከባቢውን ምጣኔ ሀብት በሚጠየቁ ሸቀጦች እና አገልግሎቶች በኩል ማነሳሳት መልካም ሕይወትን እና በአከባቢው ማኅበረሰቦች የምጣኔ ሀብት እንቅስቃሴ ሕይወት ያጠናክራል፤ ነገር ግን የማኀበረሰቡ ግንኙነት በደንብ ካልተያዘ መጥፎ ተጽዕኖ ሊያሳድር ይችላል። የአከባቢውን ሸቀጦች እና አግልግሎቶችን ለውኃ ኃይል ማመንጫ ፕሮጄክት እና ሠራተኛ ኃይል መመደብ ለአከባቢው ማኅበረሰብ የቀረቡትን ሀብቶችን ሊጨርስ ይችላል። ለኃይል ማመንጫው የተሻለ ዕድል ስለሚኖራቸው እና ዓሣ ለማጥመድ እድል ስለሚኖራቸው ልዩ ልዩ የገቢ ማግኛ እንቅስቃሴዎች ይኖራል፣ ወይም ለሁሉም ጥቅማ ጥቅሞች ካልቀረቡ የማኅበራዊ እና ኢኮኖሚያዊ አለመርካት ይከሰታል። የHEP ልማት፣ በተለየ የማጠራቀሚያ መፍጠር፣ በአካላዊ ሰዎችን ከቦታ ማንቀሳቀስ፣ ወይም ቋሚ ንብረቶችን ወደ ማጣት ማምራት። የሚጠበቁ ቦታዎችን በመውረር የዱር ምርቶችን (የማገዶ እንጨት፣ ሳንቃ፣ የመድኃኒት ዕጽዋቶች ወዘተ)። የምጣኔ ሀብት እንቅስቃሴ ዋና ዋና ምንጮችን እና ሕይወት ያላቸው ነገሮችን፣ በተለይም ሜዳማ የእርሻ ቦታን እና የዓሣ ማስገሪያን ላይ ጎርፍ መምጣት ሕግ መጣስ ነው። ደካማ የግንባታ አመራሪ ተግባሮች በደኅንነት፣ በሰው ጤንነት እና መልካም አኗኗር ላይ መጥፎ ተጽእኖ ወደ ማምጣት ሊያመራ ይችላል። በሠራተኛው ኃይል እና በአከባቢው ማኅበረሰብ መካከል ያለው መግባባት ምናልባትም ተላላፊ በሽታዎች፣ ኤችአይቪ/ኤድስ እና በግብረስጋ ግንኙነት የሚተላለፉ በሽታዎች መከሰት እንዲጨምር ሊያደርግ ይችላል። የደኅንነት ስጋት ሊሆኑ የሚችሉ ትብብሮች ከሚጠበቁ ፊት። የጤና ስጋቶች ሊሆኑ የሚችሉ ከውኃ ወለድ በሽታዎች እና ከውኃ ጋር የተያያዙ በሽታዎች (ለምሳሌ ስቺስቶሚኣሲስ፣ ኦንችሆችርቺያሲስ፣ ወባ) ጋር ተያይዘዋል። የአከባቢው የውኃ አቅራቦቶች ከማከማቸው ላይ ውኃ በሚለቀቅበት ጊዜ ከደካማ የውኃ ጥራት የተነሳ ይመረዛል። እውነተኛ ወይም የታወቀ የሕግ ጥሰት ከተለመደው የማኅበረሰብ ሕይወት ላይ፣በግንባታ የሠራተኛ ኃይል በቦታው ላይ ከመገኘቱ የተነሳ ይፈጠራል። ደካማ የጤና እና የደኅንነት ሥራ አስተዳደር ለአደጋዎች፣ ለጉዳቶች እና በሠራተኞች መካከል ለህመም ሊያመራ ይችላል፤ የአእምሮ ጤና ጉዳይ በርቀት ወይም በቅርብ ከመኖር የተነሳ ሊነሳ ይችላል። የትውልድ አገር፣ የጎሳ፣ የሃይማኖት ወዘተ ልዩነት ወደ አድልዎነት እና ማዋረድ ሊያመራ የሚችል ሲሆን፣ ልዩነት (የታወቀ ወይም እውነት የሆነ) በሥራ ሁኔታ በሠራተኞች መካከል መኖሩ ወደ ጥላቻ ሊያመቻ ይችላል። አካላዊ እና/ወይም የምጣኔ ሀብት መልሶ ማቋቋም መሬት ከማግኘት የተነሳ (በዋናው ምንጭ ውስጥ የሌለ ጽfhፍ) | የእርሻ/የቀንድ ክብት/ ሌሎች መሬትን የሚጠቀም ምርት። በፀሓይ ኃይል የሚሰራ ዕጽዋትን ማልማት፣ በተለይም ትልልቆቹ፣ ሰዎችን በአካላዊ ካሉት ሊያፈናቅል፣ ወይም ጥሪታቸውን ወደ ሚያሳጣቸው ለምሳሌ፡ የእርሻ መሬት ወይም ሌሎች ጥቅማ ጥቅሞችን መጠም ማጣት ሊያመራ ይችላል። በግንባታው የሠራተኞች ኃይል ውስጥ በቀጥታ የአከባቢውን ሕዝብ መቅጠር፣ እና የአከባቢውን ምጣኔ ሀብት ዕቃዎችን እና አገልግሎቶችን በመፈለግ በኩል ጊዜያው መነቃቃትን መስጠቱ በአከባቢው ማኅበረሰብ ሕይወት እና የምጣኔ ሀብት እንቅስቃሴ ውስጥ ብቁ ያደርጋል፤ ነገር ግን ከማኅበረሰቡ ጋር ያለው ግንኙነት በጥሩ ሁኔታ ካልተዳደረ እና/ወይም የምግብ ዕቃዎች ዋጋ በሰው ሰራሽ ሁኔታ ካሻቀበ መጥፎ ጉዳት ሊኖረው ይችላል። ሥራው በሚከናወንበት ጊዜ ማንኛውም ጥቅት የሥራ ዕድሎች ካሉ፣ በአከባቢው ምጣኔ ሀብት ላይ "ድንፋታ እና መፋጠጥን" አደጋ ሊያመጣ ይችላል። ደካማ የግንባታ አመራሪ ተግባሮች በደኅንነት፣ በሰው ጤንነት እና መልካም አኗኗር ላይ መጥፎ ተጽእኖ ወደ ማምጣት ሊያመራ ይችላል። ለግባታው ከሌላ ቦታ ተሰደው በመጡት ሠራተኞች እና በአከባቢው ማኅበረሰብ መካከል ያለው ግንኙነት ተላላፊ ለሆኑ በሽታዎች፣ ኤችአይቪ/ኤድስ እና በግብረስጋ ግንኙነት የሚተላለፉ በሽታዎችን አካልቶ የመከሰት ዕድሎን ሊጨምር ይችላል። እውነተኛ ወይም የታወቀ የሕግ ጥሰት ከተለመደው የማኅበረሰብ ሕይወት ላይ፣በግንባታ የሠራተኛ ኃይል በቦታው ላይ ከመገኘቱ የተነሳ ይፈጠራል። አካላዊ እና/ወይም የምጣኔ ሀብት መልሶ ማቋቋም መሬት ከማግኘት የተነሳ (በዋናው ምንጭ ውስጥ የሌለ ጽfhፍ) | በሥራ ቦታ ላይ በቀጥታ የአከባቢው ሕዝብ መቅጠር፣ እና የአከባቢውን ምጣኔ ሀብት በሚጠየቁ ሸቀጦች እና አገልግሎቶች በኩል ማነሳሳት መልካም ሕይወትን እና በአከባቢው ማኅበረሰቦች የምጣኔ ሀብት እንቅስቃሴ ሕይወት ያጠናክራል፤ ነገር ግን የማኀበረሰቡ ግንኙነት በደንብ ካልተያዘ መጥፎ ተጽዕኖ ሊያሳድር ይችላል። ደካማ የግንባታ አመራሪ ተግባሮች በደኅንነት፣ በሰው ጤንነት እና መልካም አኗኗር ላይ መጥፎ ተጽእኖ ወደ ማምጣት ሊያመራ ይችላል። በሠራተኛው ኃይል እና በአከባቢው ማኅበረሰብ መካከል ያለው መግባባት ምናልባትም ተላላፊ በሽታዎች፣ ኤችአይቪ/ኤድስ እና በግብረስጋ ግንኙነት የሚተላለፉ በሽታዎች መከሰት እንዲጨምር ሊያደርግ ይችላል። የደኅንነት አደጋ ሊሆን የሚችለው በአውሮፕላን ጉብኝት በማድረግ፣ ከራዳር ሥርዓቱ ጋር በቀጥታ የሚፈጠር ግጭት ወይም ጣልቃ ገብነት ጋር የተያያዘ ነው። የደኅንነት ስጋት ሊሆን የሚችለው የውኃ ማከማቻ ሮቶ ወይም በውኃ ማከማቻ ሮቶ ላይ የተፈጠረው በረዶ መውደቅ ጋር የተያይዘ ነው። 'የስለት መወርወር' ስጋት በጣም አናሳ ሲሆን፣ 'የበረድ መወራወር' በቀዝቃዛ የአየር ጠባይ ወይም በከፍተኛ ቦታዎች ላይ ብቻ ችግር ይሆናል። የደኅንነት ጉድዮች ሰዎች የነፋስ ተርባየኑን ሲጠቀሙ (ለምሳሌ፦ ፈቃድ ሳይሰጣቸው ወደ ተርባየኑ መውጣት) ወይም የነፋስ እርሻ የኤልክትሪክ መነሻ ጋር ሊያስነሳ ይችላል። እውነተኛ ወይም የታወቀ የሕግ ጥሰት ከተለመደው የማኅበረሰብ ሕይወት ላይ፣በግንባታ የሠራተኛ ኃይል በቦታው ላይ ከመገኘቱ የተነሳ ይፈጠራል። መደበኛውን የማኅበረሰብ ሕይወትን፣ ብልጭ ድርግም ከሚለው እና በስለታም ነገሮች ሊረበሽ ይችላል። ከኤሌክትሮ ማግነት ጣልቃ ገብነት እና ከቴሌኮሚኒኬሽን ሥርዓቶች (ለምሳሌ በማይክሮዌቭ፣ ቴሌቪዥን፣ እና ራዲዮ) ምክንያት መደበኛው የማኅበረሰብ ሕይወት ሊቋረጥ ይችላል። ደካማ የጤና እና የደኅንነት ሥራ አስተዳደር ለአደጋዎች፣ ለጉዳቶች እና በሠራተኞች መካከል ለህመም ሊያመራ ይችላል፤ የአእምሮ ጤና ጉዳይ በርቀት ወይም በቅርብ ከመኖር የተነሳ ሊነሳ ይችላል። የትውልድ አገር፣ የጎሳ፣ የሃይማኖት ወዘተ ልዩነት ወደ አድልዎነት እና ማዋረድ ሊያመራ የሚችል ሲሆን፣ ልዩነት (የታወቀ ወይም እውነት የሆነ) በሥራ ሁኔታ በሠራተኞች መካከል መኖሩ ወደ ጥላቻ ሊያመቻ ይችላል። አካላዊ እና/ወይም የምጣኔ ሀብት መልሶ ማቋቋም መሬት ከማግኘት የተነሳ (በዋናው ምንጭ ውስጥ የሌለ ጽfhፍ) |
በወኃ ኃይል የሚያመነጭ የመብራት ኃይል ልማቶችን ላይ የተመዘገቡት ተጽእኖዎች ለትላልቅ መጠን ያላቸው የግድብ ፕሮጄክቶችም ሊተገበር እንደሚችል አስታውሱ። CFM በትንሽ ወራጅ ወንዝ የኃይል ማመንጫ ፕሮጄክቶች፣ ከውስን የማከማቻ እና ከውስን ማስተካከያዎችን ለዋናው የወንዝ ፍሰት ላይ ብቻ ገንዘቡን ያፈሳል። ምንም እንኳን የተጽእኖዎቹ መጠን በትላልቅ በውኃ ኤሌክትሪክ ማመንጫ ፕሮጄክቶች ከትናንሽ በወራጅ ወንዝ የሚያመነጨው ፕሮጄክት ጋር ሲነጻጸር ትልቅ ቢሆንም ሊደርሱ የሚችሉት የተጽእኖዎች ዓይነት ግን ተመሳሳይ ተደርገው ይወሰዳሉ። | |||
ምንጭ፡ የደኅንነት ጥበቃዎች ሥርዓት የተቀየጠ መምሪያ ማቴሪያል፡ ቁጥር 3፡ የክፍሉ ቁልፍ ነጠላዎች፣ የአፍሪካ ልማት ባንክ፣ 2015።
ማቅለል በተጽእኖዎች ግምገማ ሂደት በኩል የሚገለጽ ሲሆን ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት ይመደባል፤ የማቅለል መለኪያዎች አመላክቺን የሚገልጹ እንደ ዓለም አቀፍ የሸቀጥ ኢንዱስትሪ ልምምድ መሆን ያለበት ዓለም አቀፍ መምሪያዎች አሉ። ለዚህ ዓይነቱ በዓለም አቀፍ ደረጃ ላይ ተቀባይነት ያለው የመምሪያ ምንጮች የIFC/የዓለም አቀፍ ባንክ የEHS መምሪያዎች ነው። CIO የገንዘብ ድጋፍ ፈሰስ የሚያደርግላቸው በፕሮጄክቱ ዓይነት ላይ መሰረት በማድረግ፣ በጣም ጠቀሜታ ያለው መምሪያዎች፡
• አከባቢያዊ፣ የጤና፣ እና የደኅንነት አጠቃላይ መምሪያዎች (2007) (1)
• አከባቢያዊ፣ ጤና፥ እና የደኅንነት መምሪያዎች ለኤሌክትሪክ ኃይል ማስተላለፊያ እና ማሰራጫ (2007) (2)
• አከባቢያዊ፣ ጤና እና የደኅንነት መምሪያዎች ለነፋስ ኃይል (2015) (3)
በፀሐይ ኃይል ለሚሰሩ እና በውኃ ኃይል ለሚሰሩ ፕሮጄክቶችን በተመለከተ ክፍሉን የሚመለከት መምሪያዎች ስለሌሉ፣ አማራጭ ዓለም አቀፍ የገንዘብ መምሪያ የማቅለያ አመላካች መለኪያዎንች ለማሳወቅ ማመሳከር ይቻላል። እንደዚያ ዓይነት አማራጭ መምሪያ ምሳሌ የክፍል የቁልፍ ነጠላዎች በአፍሪካ ልማት ባንክ የተዘጋጀውን ይሆናል። የተቀየጠ የደኅንነት መጠበቂያዎች ሥርዓት መምሪያ ማቴሪያሎችን፡ ቁጥር 3፡ የሴክተር ኪሺት፣ የአፍሪካ ልማት ባንክ፣ 2015 4።) ይህ የተለየው የሴክተር መምሪያ ለበርካታ የተለያዩ ዓይነት ልማቶች(የፀሐይ ኃይል፣ ነፋስን፣ እና የውኃ ኃይልን በመጠቀም ኤልክትሪክ ማመንጨትን አካቶ) የሚያመጡትን ተጽእኖዎችን ያስቀመጠ ሲሆን እነዚህን ተጽእኖዎንች ለመቆጣጠር ጥቅም ላይ የሚውሉ የማቅለያ መለኪያዎች ዓይነት ናቸው። የማቅለያ አመላካቾች የሚሰጡትን የዚህን መምሪያ ውስጥ የተለዩትን የተወሰኑ ተጽእኖዎችን በሠንጠረዥ 2 ላይ ይመልከቱ።
1 xxxx://xxx.xxx.xxx/xxx/xxx/xxxxxxx/000x0x00000000x0x00xx00x0000xx00/Xxxxx%0X-
%2BGeneral%2BEHS%2BGuidelines.pdf?MOD=AJPERES
2 xxxx://xxx.xxx.xxx/xxx/xxx/xxxxxxx/00x00x00000000xxx00xx00x0000xx00/Xxxxx%0X-
%2BElectric%2BTransmission%2Band%2BDistribution.pdf?MOD=AJPERES&id=1323162154847 3xxxx://xxx.xxx.xxx/xxx/xxx/xxxxxxx/0x000000000x0000x00xx0xx00x00000/XXXXX_Xxxx0000_XxxxxXxxxxx_XXXxXxxxxxxxx.xxx?XXXxXX XXXXX
4 xxxxx://xxx.xxxx.xxx/xx/xxxxxxxxx/xxxxxxxx/xxxxxxxxxx-xxxxxxxxxx-xxxxxx-xxxxxxxx-xxxxxxxxx-xxx-0-xxxxxx-xxxxxxxxx-00000/
በአጠቃላይ የE&S አገዛዝ ዝግጅቶች
CFM እና የፕሮጄክቱ ድርጅቶች የፖሊስዎችን ግዴታዎችን አፈጻጸም የሚገዛ ሲሆን እነዚህን በሚታይ አስተዳደር፣የሀብት አመዳደብ እና የE&S አፈጻጸምን በቀጣይነት ለማስተዳደር እና ለማሻሻል የሚያስፈልጉት ተግባሮችን ለመርዳት በኩል እነዚህን ይይዛል።
CFM በቀጥታ ለE&S ጋር ለተያያዘ እንቅስቃሴዎች እና የCIO የገንዘብ ድጋፍ አስተዳደርን እንዲሁም የፕሮጄክት ድርጅቶች ጠቀሜታ ያላቸው ገንዘብ የሚያፈስበት ላይ ኃላፊነቱን ይወስዳል። የCIO የገንዘብ ድጋፍ ከዚህ በታች የቀረበው የተገለጸው ሚናዎች እና ኃላፊነቶች።
የCFM አመራሪ ቦርድ ('ቦርዱ')፡ ቦርዱ በመጨረሻ የሁሉም አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ሥራዎችን እና ለCIO ገንዘብ ኃላፊነቶች፣ በዚህ ESMS እንደተገለጸው ባለበት ይሆናል። ቦርዱ አንዱን የEXCO አባላቱን ተጭቶ (ከዚህ በታች ይመልከቱ) ለE&S ለCIO የገንዘብ ድጋፍ አመራሩ መደበኛውን ኃላፊነቱን የሚወስድ ሲሆን ሁሉም ተግባሮቹ እና እንቅስቃሴዎቹ፣ እና ሁሉም ግዴታዎች በESMS ላይ እንደተገለጸው ተፈጻሚ ይደረጋል።
ዕውቅና ያለው ተቋም፡ ዕውቅና እንዳለው ተቋም፣ FMO የCFM እና የCIO ገንዘብን በማስተዳደር ማዕከላዊ ሚና ይጫወታል። በተለይም የE&S አገዛዝ እና የCIO አስተዳደር ጋር በተያያዘ ለFMO ዕውቅና እንዳለው ተቋም የሚከተሉትን ለመፈጸም ራሱን ይሰጣል፡(i) ለFMO እርካታ ESMSን ተግባራዊ ያደርጋል፤ (ii) የESG ባለሙያዎች አገልግሎቶች ለመመደብ ወይም ለማግኘት፤ (iii) በቀጠሮ III የFMO የጎንዮሽ ደብዳቤ እንደተቀመጠ ግዴታዎችን ተግባራዊ ያደርግ እና ይሰራል፤ (iv) የCIO’s E&S አፈጻጸም ላይ ዝርዝር ዓመታዊ ሪፖርትን ለFMO ያቀርባል፤ የልማት ተጽእኖዎችን (የተገለጸ ቁልፍ አፈጻጸም አመላካቾች) የCIO ኢንቨንስመንቶች። በተጨማሪም፣ አስተዳደር በየዕለት እንቅስቃሴዎች በያዘው በኩል ያሳካል፤ የE&S የገንዘብ እንቅስቃሴዎችን ለማየት የሩብ ዓመት ስብሰባዎችን ይደረግል፤ የድጋፍ ማድረግ እና የE&S የCIO ሁኔታን ጋር በተያያዘ ለትጋት እና ለኢንቨስትመንት እንቅስቃሴ ምክር ለመስጠት ነው።
የሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ (‘EXCO’): የCFM ቦርድ አንዱን የEXCO አባላትን የE&S አስተዳደር በCIO የገንዘብ ድጋፍ መደበኛ ኃላፊነትን ለመውሰድ እና ሁሉንም የተግባሮች እና እንቅስቃሴዎችን መርጧል።
የESG አስተዳደር: CFM እንደ ESG አስተዳደር የማዕከላዊ ቢሮ ቡድን፣ ሁሉንም የE&S ግዴታዎችን እና ኃላፊነቶንች ለመጠበቅ እና ለመፈጸም በገንዘብ ደረጃ እንዲሁም እንደ ፕሮጄክት ድርጅት ደረጃ፣ በዚህ በESMS ውስጥ እንደተገለጸው ግለሰብን ሿሟል። የESG የበላይ ኃላፊ በቀጥታ ለCFM ቦርድ የተመደበው አባል የE&S የተሰራውን ኃላፊነቶች ሪፖርት ያደርጋል። የሥራ ግለታሪክ በየጊዜው እንደሚገነባ፣ የCFM የESG ሠራተኛ የE&S ቀጣይ ውጤታማነት ገማች እና ቁጥጥርን ለማረጋገጥ አስፈላጊ በሚሆንበት ጊዜ ሊስፋፋ ይችላል። የሚናዎች እና የኃላፊነቶች ክፍፍሎች በESG የበላይ ባለሥልጣኖች መካከል እና ተጨማሪ የESG ሠራተኛ በማንኛውም ጊዜ ወደፊት እንደሚቀጥር ይህ በESG ውስጥ ይገለጽ እና መደበኛ ይሆናል።
የኢንቨስትመንት ኮሚቴ፡ ጠቃሚነት ያለው የCIO የገንዘብ ኢንቨስትመንት ኮሚቴ ማንኛውም የኢንቨስትመንት ውሳኔ ከሚደረገው በፊት (ለማንኛውም ሦስት የገንዘብ ድጋፍ) ለሁሉም የአከባቢያዊ እና ለማኅበራዊ ሕይወት ስጋት እርግጠኛ ለመሆኑ ኃላፊነቱ የሚወስድ ሲሆን፣ ተጽእኖዎቹ በተገቢ ሁኔታ እንዲገመገም፣ እና ስጋቱም በCFM ውስጣዊ የስጋት አስተዳደር ትንታኔ እና የውሳኔ ሂደትን በሙሉ ይደባለቃል።
የኢንቨስትመንት ሠራተኛ፡ (ለልማት እና ለግንባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ ይተገበራል)
ሁሉም የኢንቨስትመንት ሠራተኞች ከESG አስተዳደር ጋር ሁሉም የፕሮጄክቶች በዚህ ESMS ላይ የተቀመጠው ግዴታዎች መሰረት መልማታቸውን እና ተፈጻሚ መሆናቸውን ለማረጋገጥ በጋራ ኃፊነት የሚወስዱ ይሆናሉ። ሁሉም ሠራተኞች የE&S ጠቃሚ መረጃ እስከተቻለው ድረስ ለመውሰድ እና ለመስጠት፣ የE&S አጋዥ ትንታኔ እና የምልከታ ሂደቶችን፣ የውሳኔ አሰጣጥ ሂደቶችን ለማጠናከር እና ለማገዝ፣ እና በማንኛውም የፕሮጄክት ድርጅት ደካማ አፈጻጸም ላይ ለመስራት ኃላፊነትን በጋራ ይወስዳሉ።
የቋም ንብረት አስተዳደሮች፡ (መልሶ በገንዘብ ለመደገፍ ተግባራዊ ይሆናል)
ሁሉም የቋሚ ንብረት አስተዳደሮች (እንደ 'ኢንቨስትመንት ባለሥልጣኖች' ሊገለጽ የሚልች) በዋናነት ኃላፊነቱ በCFM ፈንታ ቋሚ ንብረቶችን ለመቆጣጠር መሆን ያለበት ሰው የE&S ስጋቶች እና አስተዳደር ከዚያ ቋሚ ንብረት ጋር የሚያያዘው ጋር የቀን ለቀን ቁጥጥር ለማድረግ ኃላፊነት አለበት። የቋሚ ንብረት አስተዳዳሪዎች ጉዳዮችን ለCIO የገንዘብ ድጋፍ የESG አስተዳደርን፣ በዚህ ESG ውስጥ በተቀመጡት ግዴታዎች መሰረት ግንኙነት ማድረግ ኃላፊነታቸው ነው።
E&S የውጪ አማካሪዎች፡ CFM የውጪ አማካሪዎችን፣ የCIO ገንዘብ እና/ወይም የፕሮጄክት ድርጅትን ስለ ትጋት፣ ቁጥጥር እና/ ወይም ከCIO ገንዘብ ጋር በተያያዘ የገንዘብ ሥራ ላይ ማዋል ምክርን ለመስጠት ሠራተኛ ይቀጥራል። ይህ ድጋፍ በCFM የESG አስተዳደር ይገለጻ፤ ይመቻች እና ቁጥጥር ይደረግበታል።
የE&S አመራር የሚያመቻቸው የፕሮጄክት ደርጃ
CFM ለሁሉም ፕሮጄክቶች በE&S አመራር ውስጥ የመምራት ሚናውን ይወስዳል። የፕሮጄክቱ ድርጅቶች የፕሮጄክታቸውን የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ስጋቶችን እንደዚህ ESMS ግዴታዎች መሰረት ለማስተዳደር ኃላፊነት አለባቸው። እያንዳንዱ የፕሮጄክቱ ድርጅት ተገቢ የሆነ እና ለቦታው ብቁ የሆነ ሠራተኛ፣ በተለይም ለፕሮጄክቱ የE&S አመራር ዕቅዶች፣ እና በስኬታማነት ሁሉንም አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ማቅለያ መለኪያዎች ለመቆጣጠር እና ተግባራዊ ለማድረግ ሀብት እንዳላቸው ማረጋገጥ አለባቸው።
እንደ CFM በፕሮጄክት ድርጅቶች የአመራር ቦርድ ውስጥ የግለሰቦች መቀመጫ እንደሚኖሩ መጠን፣ CFM በE&S ጉዳዮች ላይ እቅጣጫ ለመስጠት እና ለመምራት ይችላል። የCFM የESG አመራር በተገቢ ሁኔታ የሰለጠነ እና ብቁ የሆነ የE&S ፕሮጄክት አስተዳደር ለመቅጠር በቅርበት ከፕሮጄክት ድርጅት አመራር ጋር ይሰራል። የCFM የESG አመራር የE&S አመራር ሁኔታዎችን በፕሮጄክት ደረጃ ይመለከት እና ከዚህ የESMS ግዴታዎች ጋር መስማማቱን እና ከሌሎች የE&S ተባባሪ ግዴታዎች ጋር መስማማቱን ያረጋግጣል። የE&S ፕሮጄክት አስተዳደር ለCFM የESG አመራር ተጠያቂ ይሆናል።
የአመላካቺ የድርጅት ሠንጠረዥ በፕሮጄክት ድርጅቶች ውስጥ የE&S ኃላፊነቶች ከዚህ በታች የቀረቡት ላይ ድምቀት ይሰጣል።
ሥዕል4.1 በፕሮጄክት ደረጃ ማደረጃት
ለCFM የ ESG ሥራ አስኪያጅ
የውጪ አማካሪዎች
የE&S ፕሮጄክት ሥራ አስኪያጅ (የተቀጠረ፣ የሰለጠነ እና በCFM የሚተዳደር)
የፕሮጄክት ሥራ አስኪያጅ
የዳይሬክተሮች ቦርድ (ከCFM ተወክለው እና አጋር አልሚ ውስጥ የሚሰየም)
የፕሮጄክት ድርጅት ፡
አከባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ዳሰሳ (ESIA)
'የሚጎዳ ነገር አታድርግ' በሚለው ምሰሶ መሰረት፣ የE&S ተጽእኖዎች መደበኛ ግምገማ እና ሊደርሱ የሚችሉ አደጋዎች ከእያንዳንዱ የኢንቨስትመንት ጋር የተያያዘ ሲሆን ለእያንዳንዱ ገንዘብ ግንዛቤ ውስጥ ይገባል። CFM ግምገማው እና የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖዎች ቁጥጥር እና የሁሉም ፕሮጄክቶች ስጋት በራሱ የውስጥ የሥራ ሂደቶች ጋር ሙሉ በሙሉ አብሮ ያስኬዳል። ይህ ምዕራፍ በእያንዳንዱ የፕሮጄክት የሥራ ዘመን የሚወሰድ፣ የስምምነት መረጣ በሚደረግበት ጊዜ እንደተመደበው ተገቢ የሆነ የስጋት ምደባ የተለያዩ አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ስጋት ቁጥጥር እንቅስቃሴዎችን ይገልጻል። የE&S የዳሰሳ እንቅስቃሴዎች ቁልፍ በሚከተሉት ክፍሎች ታይተው እና ተብራርተዋል።
ሥዕል5.1 የE&S ስጋት ፍተሻ ሂደት
Figure 5.1, page no. 20 | |
CLIMATE INVESTOR 1® | የአየር ጠባይ ኢንቨስተር 1® |
Environmental & Social Procedures through the Project Lifecycle | የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ሥርዓቶን በፕሮጄክት የሕወት ዘመን በኩል |
Deal Screening & Project Categorisation | የስምምነት ማጣሪያ & የፕሮጄክት አመዳደብ |
Development Fund | የልማት ገንዘብ |
Construction Equity Fund | የግንባታ እኩልነት ገንዘብ |
Refinancing Fund | ገንዘብ መልሶ እንደገና መመደብ |
EXIT | መውጫ |
Project Categorisation | የፕሮጄክት አመዳደብ |
FMO Toolkit | የFMO የተቀመጠ መሳሪ |
External Factors Review | ውጪአዊ ሁኔታዎች ምልከታ |
E&S Checklist/Questionnaire | E&S የማረጋገጫ ዝርዝር/ቃለ መጠይቅ |
Check E&S budget | የE&S በጀትን አረጋግጥ |
Deal Screen Sheet | የስምምነት ማጣሪያ ገጽ |
Term Sheet signed | የስምምነት ገጽ ተፈርሟል |
ESG Manager to facilitate smooth transition of E&S Management to new owners. Assist with DD | የESG ሥራ አስኪያጅ የE&S ቁጥጥር በመልካም ሁኔታ ወደ አዲሱ ባለቤቶችን እንዲዘዋወሩ ለማመቻቸት። በDD መርዳት |
E&S Appraisal & Due Diligence | የE&S ተመን & የሚገባ ትጋት |
Disbursement | ክፍፍል |
1. Due Diligence | 2. የሚገባ ትጋት |
A/B+/B | ሀ/ለ+/ለ |
In depth Desk-based review | በጠረጴዛ ላይ ሆኖ በጥልቀት ምልከታ |
External factors review (update) | ውጫዊ ሁኔታዎች ምልከታ (ማዘመን) |
C – Desk-based review | ሐ - በጠረጴዛ ላይ ሆኖ ምልከታ |
1. Due Diligence | 2. የሚገባ ትጋት |
Due Diligence of all Development Fund E&S reports (ESIA, RAP, SEP, ESMP) | የሁሉም የልማት ገንዘብ የሚገባውን ትጋት ሪፖርት (ESIA, RAP, SEP, ESMP) |
- Site visit | - የመስክ ጉብኝት |
- FMO Toolkit update | - የFMO የተቀመጡ ዕቃዎችን ማዘመን |
1. Due Diligence | 2. የሚገባ ትጋት |
- Site visit | - የመስክ ጉብኝት |
- FMO Toolkit update | - የFMO የተቀመጡ ዕቃዎችን ማዘመን |
3. Demonstrated commitment to E&S from co- developer & agreement of E&S roles for Project | 4. ከተባባሪ አልሚ እና ለፕሮጄክቱ የE&S ሚናዎችን ስምምነት ለE&S ተገዥነትን አሳይቷል |
DD Report | የDD ሪፖርት |
IC Approval | የIC ማረጋገጫ |
Development Agreement signed | የተፈረመ የልማት ስምምነት |
2. ESAP | 2. ESAP |
5. Continued commitment to E&S from co- developer & demonstrated adequacy of E&S training procedures for staff & contractors | 6. ለE&S ከተባባሪ አልሚ ተገዥነቱን የቀጠል እና የE&S የሥልጠና ሂደት ለሠራተኛ እና ለኮንትራክተር ሥርዓቶቹን ተገቢነት ማሳየት |
DD Report | የDD ሪፖርት |
IC Approval | የIC ማረጋገጫ |
?? Agreement signed | ?? የተፈረመ ስምምነት |
3. Continued commitment to E&S from co- developer & demonstrated adequacy of E&S training procedures for staff & contractors | 4. ለE&S ከተባባሪ አልሚ ተገዥነቱን የቀጠል እና የE&S የሥልጠና ሂደት ለሠራተኛ እና ለኮንትራክተር ሥርዓቶቹን ተገቢነት ማሳየት |
DD Report | የDD ሪፖርት |
IC Approval | የIC ማረጋገጫ |
?? Agreement signed | ?? የተፈረመ ስምምነት |
5. Selection of qualified E&S consultants to undertake ESIA, RAP, SEP & ESMP | 6. እየተሰራ ላለ የESIA, RAP, SEP & ESMP ብቁ የሆነ የE&S አማካሪዎች መረጣ |
7. Selected consultants undertake ESIA, XXP, RAP & ESMP | 8. እየተሰራ ላለ የESIA, SEP, RAP & ESMP የተመረጡ አማካሪዎች |
ESIA | ESIA |
RAP | RAP |
SEP | SEP |
ESMP | ESMP |
CFM review and manage quality. Re-confirm Project categorization | የCFM ምልከታ እና የአመራር ጥራት። የፕሮጄክት አመዳደብ እንደገና ማረጋገጥ |
4. Quarterly and annual reporting | 4. የሩብ ዓመት እና ዓመታዊ ሪፖርት |
9. E&S audit(s) of construction site | 10. የግንባታ ቦታ የE&S ኦዲት (ቶች) |
11. Participation in Management reviews | 12. በአመራር ምልከታዎች ውስጥ መሳተፍ |
Quarterly and Annual Reporting of KPIs | የKPIs የሩብ ዓመት እና አመታዊ ሪፖርት |
7. Annual reporting | 8. ዓመታዊ ሪፖርት |
9. Annual E&S audits | 10. የE&S ዓመታዊ ኦዲቶች |
11. Participation in Management reviews | 12. በአመራር ምልከታዎች ውስጥ መሳተፍ |
Annual Reporting of KPIs | የKPIs ዓመታዊ ሪፖርት |
ACRONYMS: | ምዕጻረ ቃል፡ |
ESIA – Environmental and Social Impact Assessment | ESIA - አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ግምገማ |
RAP – Resettlement Action Plan | RAP - የመልሶ ማቋቋሚያ የክንውን ዕቅድ |
ESAP – Environmental and Social Action Plan | SAP – የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት የክንውን ዕቅድ |
SEP – Stakeholder Engagement Plan | SEP – የባለድርሻ አካላት የተሳትፎ ዕቅድ |
ESMP – Environmental and Social Management Plan | ESMP – የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት አመራር ዕቅድ |
DD – Due Diligence | DD – የሚገባ ትጋት |
ዓላማ፡ የቀረበውን የኢንቨስትመንት አከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖዎች ላይ በፍጥነት ግምገማ ለማድረግ በስምምነት መጀመሪያ ላይ የማረጋገጫ ዝርዝር (የመጨረሻ ማስታወሻ 2)ን በመጠቀም የሚደረግ ግምገማ ነው። የማረጋገጫ ዝርዝሩ ስምምነቱን የሚያደርጉ ቡድን በፈጣን ግምገማ ሊኖር የሚችለውን የE&S ኢንቨስትመንት ተጽእኖዎች ለመምራት የተቀረጸ ነው። ይህ ከፍተኛ ደረጃ ላይ የሚገኘው መለያ ማንኛውንም እንቅስቃሴዎችን በCFM ክልከላ ዝርዝር (በመጨረሻ ማስታወሻ 3 ውስጥ እንደተዘረዘረው) ውስጥ የሚካተተውን ለመለየት ይረዳል። በቀረበው ኢንቨስትመንት ውስጥ ማንኛውም ውጪ የሆኑ እንቅስቃሴዎች ከተካተቱ፣ የሚታሰበው የፕሮጄክት ድርጅት ኢንቨትስትመንቱ ለቀጣይ ተቀባይነት እንዳላገኘ ይነገረዋል።
ሂደት፡ የESG የበላይ አካል (ወይም ሌላ የተወከለ ባለሥልጣን) በFMO አንድ ላይ የተቀመጡ መሳሪያዎች (1)በኩል ፕሮጄክቱን የሚያስኬድ ሲሆን 'የውጪ ተጽእኖዎች ምልከታ" ለሕዝብ የቀረበውን መረጃ ማንኛውም አሉታዎ የሆነ የማኅበራዊ ሚዲያ፣ በሕዝብ ዘንድ የሚገኘው ሰነድ ወይም መረጃ፣ ተቀባይነት የሌለው የአከባቢያዊ የማኅበራዊ ሕይወት E&S) ቁጥጥር ልምምዶች ከፕሮጄክት ወይም ፕሮጄክቱን በገንዘብ ከሚደግፉት ጋር፣ የኢንቨስተሮቹን መልካም ስም የሚጎዱ ነገሮች ወይም ፕሮጄክቱ 'ለመስራት የማኅበራዊ ሕይወት ፈቃድ' እንዲያገኝ የማያበቁትን ነገሮች ለመለየት ስብሰባ ያደርጋል።
የሚጠበቅ ውጤት፡ የስምምነት ማጣሪያን መሰረት በማድረግ፣ ኢንቨስትመንቱ እንደተሰጠ ተደርጎ ይመደባልሠንጠረዥ 5.1።
ሠንጠረዥ 5.1 የስጋቱ አመዳደብ፦
የስጋቱ ምደባ | መግለጫ |
ምደባ ሀ (በጣም ከፍተኛ እና ከፍተኛ ስጋት)፡ | በጣም ከፍተኛ ስጋት ያለባቸው ፕሮጄክቶች ማናቸውንም የ አይኤፍሲ ፒኤስ 5, 6, 7 ወይም 8 (2) የሚያስነሱ ወይም ማኅበራዊ/ፖለቲካዊ ግጭት ነገር አገባብ የሚያሳዩ ወይም በፕሮጄክቱ ላይ በጉልህ የሚታይ ሊደርስ የሚችል ስጋትን የሚያስከትሉ ከባድ የደኅንነት ችግሮች የሚያሳዩ ናቸው። ከፍተኛ የስጋት ፕሮጄክቶች ከሊደርስ ከሚችል በጉልህ የሚታይ ከባድ ማኅበራዊ ወይም አካባቢያዊ ተፅእኖ ጋር ብዝሐነት ያለው፣ ሊቀለበስ የማይችል ወይም ያልተገመተ። እንደ አጠቃላይ መርሖ፣CIO/CFM በትጋት፣ እና በESIA እና በአማካሪ (እና፣ የሚሰራ ከሆነ፣ ስምምነት) ሂደት ከIFC አፈጻጸም መመዘኛዎች ጋር በልማት የገንዘብ አሰባሰብ ደረጃ (ከዚህ በታች በv ሥር ያለውን ይመልከቱ) ሙሉ በሙሉ የሚስማማ መሆንን መሰረት በማድረግ ከተረጋገጠ በምድብ ሀ ደረጃ የተሰጠውን ኢንቨስትመንቶችን ብቻ ይቀበላል፤ ይህም የሚሆነው፡ • የኢንቨትመንቱ አዎንታዊ ተጽእኖዎች ከሚመጣው መጥፎ ተጽእኖዎች ሲበልጥ፤ እና • የባለሙያዎች ብቃት እንደዚያ ዓይነቶቹን ተጽእኖዎች በኢንቨስትመንቱ በሁሉም የዕድሜ ዘመን ደረጃዎች በፕሮጄክት ድርጅቱም እና በCIO ለመቆጣጠር ራሳቸውን ሲሰጡ። |
1ስጋቶችን ለመገምገም እና አንድ ላይ የተቀመጡ የFMO መሳሪያዎችን ለግል እኩልነት ገንዘብ ማግኘት ምደባ ወይም እኩል የሆነ መሳሪያ ወይም የአማካሪ ሪፖርት ጥቅም ላይ ይውላል።
(2) በዚህ ቅንፍ ውስጥ ያሉ ፕሮጄክቶች ፒኤስ 5, 6, 7 እና 8 ከሚያስነሱ ሁሉም ፕሮጄክቶች ጠባብ የሆነ ከፍተኛ የስጋት ንዑስ ስብስብ ናቸው። የሚከተሉትን ተፅእኖዎችን ያስከትላሉ፦ ውስብስብ ዳግም ሰፈራ (የፒኤስ 5 ንዑስ ስብስብ)፤ በአደገኛ መኖሪያ ላይ ተፅእኖዎች (ፒኤስ 6፣ አንቀጽ 16-19)፤ ፒኤስ 7 (ፒኤስ 7፣ አንቀጽ 13-17) የኤፍፒአይሲ መስፈርቶችን የሚያስነሱ፤ እና በአደገኛ ባሕላዊ ቅርጽ ላይ ተፅእኖ የሚያሳርፉ (ፒኤስ 8፣ አንቀጽ 13-15) የሚያስነሱ ሁሉም ፕሮጄክቶች።
በሁለተኛ፣CIO/CFM በጣም ከፍተኛ ተብሎ ደረጃ የተሰጣቸውንም ማንኛውንም ኢንቨስትመንት፣ ከዚህ በላይ ካሉት ተጨማሪዎች ከሌለ በስተቀር አይቀበልም። • ፕሮጄክቱ ተጽእኖ በሚኖረው አከባቢ ከፍተኛ የልማት ተጽእኖ እንደሚያመጣ ግልጽ እና አሳማኝ መረጃ ሲኖር፤ • የCIO ተሳትፎ በመጀመሪያ የልማቱ ደረጃ ተገቢ ማንቀሳቀሻ መኖሩን ለማረጋገጥ ከስምምነት ማጣሪያ ጀምሮ ጀምሯል፤ • ሁሉም በጣም ከፍተኛ የE&S ስጋት መመዘኛ (በክፍል 6 እና 8 ላይ በዚህ ESMS እንደተገለጸው) በትጋት፣ በኮንትራት እና በቁጥጥር ጊዜ ተግባራዊ ይደረጋል። | |
ምድብ ለ+ (መካከለኛ ከፍተኛ ስጋት) | በአጠቃላይ አነጋገር ከጣቢያው (ሳይቱ) ድንበር ውጭ የሆኑ ሊከሰቱ የሚችሉ ከባድ ማኅበራዊ ወይም አካባቢያዊ ተፅእኖዎች ያሉባቸው ፕሮጄክቶች፣ በአብዛኛው ሊቀለበሱ የሚችሉ እና ተዛማጅነት ባላቸው የማስታረቂያ እርጃዎች ሊስተካከሉ የሚችሉ። |
ምድብ ለ (መካከለኛ ዝቅተኛ ስጋት) | በብዛታቸው ጥቂት የሆኑ፣ በአጠቃላይ አነጋገር በሳይት ላይ የተወሰኑ ብዙውን ጊዜ ሊቀለበሱ የሚችሉ እና በማስታረቂያ እርምጃዎች በዝግጁነት መፍትሔ ሊያገኙ የሚችሉ መጠናቸው የተገደበ ማኅበራዊ ወይም የአካባቢ ተፅእኖ የሚያሳርፉ ፕሮጄክቶች። |
ምድብ ሐ (አነስተኛ ስጋት)፡ | ዝቅተኛ ወይም ምንም አካባቢያዊ ወይም ማኅበራዊ ከባድ ተፅእኖ ያለባቸው ፕሮጄክቶች። |
የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖዎች ቁልፍ ማጠቃለያ እና በዚህ ደረጃ ስጋቶችን መለየት ለአቀባበላቸው ለኢንቨስትመንት ኮሚቴ ይቀርባል። ለእነዚህ ተጽእኖዎች፣ ስጋቶች ቁጥጥር የመጀመሪያው አስተያየቶች፣ እና የትጋት ተከታታይ የተዘረዘሩ የሚፈለጉ ነገሮች በዚህ ደረጃ ይታወቃሉ።
የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት የሚገባ ትጋት
ዓላማ፡ የሚገባ ትጋትን የማዘጋጀት ዓላማ ስለሚጀምረው ፕሮጄክት በስምምነት ማጣሪያ ጊዜ የተሰበሰቡትን ለማሟላት ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት እና አስፈላጊ ከሆነ፣ የስጋቱን አመዳደብ ለመከለስ ነው።
ሂደት፡ የሚገባው የትጋት እንቅስቃሴዎች፣ በስጋቱ አመዳደብ እና የተሰጠውን የገንዘብ ድጋፍን አይነትን ታሳቢ በማድረግ፣ ከጠረጴዛ ላይ መረጃን ከመመልከት ጀምሮ የፕሮጄክት ቦታዎችን እስከ መጎብኘት እና ተገቢ ከሆኑ ባለድርሻ አካልት ጋር ቃለ መጠይቅ ማድረግን መሰረት በማድረግ ይለያያል። የሚገባው የትጋት እንቅስቃሴዎች እና ውጤቶቹ ለእያንዳንዱ የገንዘብ ድጋፍ ከዚህ በታች ተገልጿል።
ውጤቶች፡ ለተገቢው የኢንቨስትመንት ኮሚቴ (IC) የሚደረግ ሪፖርት ለሁሉም የሚገባ ትጋት ውጤት ላላቸው ለኢንቨስትመንቶች ይዘጋጃሉ። ይህ ግዴታ የገንዘብ ድጋፉ ዓይነት ላይ እና ለተወሰነ ፕሮጄክት የሚደረግ የሚገባ የትጋት እንቅስቃሴዎች ድረስ ልዩነት ሳያደርግ ተግባራዊ ይደረጋል። IC ኢንቨስትመንቱን በማጽደቅ ሂደት እነዚህ ጉዳዮች ታሳቢ ያደርጋል። ለIC በሪፖርት የሚቀርበው የተደራጀው መረጃ በመጨረሻ ማስታወሻ 4 ውስጥ ተሰጥቷል። ሁሉም የኢንቨስትመንት ስምምነቶች ተገቢ የሆነ የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ቃል ኪዳኖች በዚህ ESMS ክፍል 4 መሰረት እንደተወሰነው ተግባራዊ የሚደረግ የአከባቢያዎ እና የማኅበራዊ ሕይወት ግዴታዎች በማቴሪያሉ ውስጥ ካሉት ሁሉ ጋር በስምምነት እንዲሆን የሚጠይቀውን ይይዛል።
የልማት ፈንድ ('DF')
ሠንጠረዥ 5.2 የሚገቡ የትጋት እንቅስቃሴዎች እና ለልማት የገንዘብ ድጋፍ ውጤቶች ይፈለጋሉ።
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ጥናትን መሠረት ያደረገ የስጋት ዓውደ ሐሳብ ትንተና | የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ሥራ አስኪያጅ (ወይም ሌላ የተወከለ ባለሥልጣን) የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት የሚገባውን ትጋት ማንኛውንም ነባራዊ ሪፖርቶችን ማለትም 'ቀይ ባንዲራዎችን' ሪፖርት፣ ESIA ሪፖርትን፣ ወዘተ አካቶ ይሰራባቸዋል። የኢንቨስትመንትን ውስብስብነት ላይ መሰረት አድርጎ፣ የሚገባው ትጋት በሚከተሉት ነገሮች ላይ መሰረት ሊያደርግ ይችላል። • ምድብ ሀ እና ለ+ ኢንቨስትመንቶች፦ ሙሉ - ደረጃ ምልከታ የሚያካትታቸው በጠረጴዛ ላይ ሆኖ የቀረበወን መረጃ ምልከታ፣ |
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ውጪያዊ ሁንታዎችን ምልከታ (በማኅበረሰብ የቀረበውን መረጃ) እና የመስክ ጉብኝት እና ብቁ በሆኑ በአከባቢያዊ እና የማኀራዊ ሕይወት ግዴትዎችን በሚመለከቱ ሠራተኞ ማየት፣ እና አስፈላጊ ከሆነ፣ በውጪ አማካሪ (ዎች) በመደገፍ። የሚገነው ውጤት ለE&S ስጋቶች የተባበሩት ከፕሮጄክት እና የስጋት አመዳደብ የሚያረጋግጥ ወይም የሚያስተካክል "ቀይ ባንድራዎች' ሪፖርት ይሆናል። • ምድብ ለ ኢንቨስትመንት (ብዙውን ጊዜ ነባሪ መሰረተ ልማቶች)፦ ምልከታ በመስክ ጉብኝት ላይ መሰረት ተደርጎ ይደረግጋል፤ ወይም • ምድብ ሐ ኢንቨስትመንቶች፦ በጠረጴዛ ላይ ሆኖ ነባሩን መረጃ መመልከት። | ||
የESIA ግዴታዎች | ስምምነቱን ይደረገ ቡድን፣ አስፈላጊ ነው ብሎ ከወሰደ፣ ፕሮጄክቱን ወደፊት ወስዶ የሚጀምረውን ድርጅት የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ዳሰሳን ሪፖርትን፣ የአከባቢያዊ እና የማኅበራዊ ሕይወት ተጽእኖ ቁጥጥር ዕቅድ፣ የመልሶ ማቋቋሚያ የክንውን ዕቅድ፣ እና/ወይም የአገሩን ተወላጅ ሕዝቦች ዕቅድን እንደ አስፈላጊነቱ እንዲያዘጋጅ እና ለምልከታ ለCIO/CFM እንዲያቀርብ ይጠይቃል። ከፍተኛ ስጋት እንዳላቸው ለተወሰኑ ፕሮጄክቶች፣ ጥቅት ጥናቶች ወይም ዳሰሳዎች በመጀመሪያው ዕድል (በESIA ሂደት ውስጥ የፊት ለፊት ጫናን) የቀረበውን የአከባቢያዎ ወይም የማኅበራዊ ሕይወት ስጋቶችን በጥሩ ሁኔታ ለመቆጣጠር ሊያደርግ ይችላል። የESG ሥራ አስኪያጅ (ወይም ሌላ የተወከለ ባለሥልጣን) ልምድ ያላቸውን የESIA አማካሪዎችን ለመምረጥ፣ የESIA፣RAP እና IPP ለመመልከት የሚሳተፍ ሲሆን፣ ተገቢ የሆኑ ግዴታዎች - የIFC የአፈጻጸም መመዘኛዎችን አካቶ- መሟላታቸውን ለማረጋገጥ ተጽእኖ ያደርግ እና ይመራል። በESIA ሂደት ጊዜ የስጋት አመዳደብ ተገቢ ሆኖ መቆየቱን ለማርጋገጥ፣ መጠኑ በሚወሰንበት ጊዜ፣ ማመሳከሪያ እና/ወይም የባለድርሻ አካላት የተሳትፎ እንቅሳቃሴዎችን ጊዜ የተወሰዱትን፣ በአዲስ መረጃ ላይ መሰረት በማድረግ እንደገና ይጎበኛሉ። | የሰብዓዊ መብቶች ሁኔታ እንደሚያሰጉ ጉዳዮች ተደርገው በተለዩበት ሁኔታዎች ውስጥ፣ በስምምነት ማጣሪያ ጊዜም፣ በተዘረዘረው የሚገባው ትጋት ጊዜ ይሁን የESIA መጠን በሚወሰንበት ጊዜ፣ የሰብዓዊ መብቶች ESIA ውስጥ ይካተታሉ። ለተወሰኑ የፕሮጄክት አውድ ጠቃሚ የሚሆንበት ላይ፣ የESIA ዳሰሳ እና የአጠቃላይ የድምር ተጽእኖዎችን ግምገማ ሊወስድ የሚችል (1) እና እንደ IFC PS1 ግዴታዎች እና መምሪያዎች መሰረት የፕሮጄክቱን መሰረተ ልማቶችን ያሰባስባል። |
የደንበኛ ንቃተ ህሊና፣ ችሎታ እና መሰጠት | በመጀመሪያ ደረጃ የደንበኛውን የክንውን መዝገብን ከፍተኛ ደረጃ ጥናት ማድረግ፣የሚጠበቀውን ስጋቶችን ለመቆጣጠር ጋር በተያያዘ ጥንካሬዎችን እና ድክመቶችን ያካትታል። | ፕሮጄክቱን ያስኬዳል ተብሎ የሚጠበቀው ድርጅት ስምምነቱን ለሚያደርገው ቡድን የተጠየቀውን መረጃ በሙሉ መስጠት ያለበት፣ ሲሆን ለዚህ ESMS ግዴታዎች መገዛቱን ማሳየት መቻል እና ለተሰበሰቡት እና ጥቅም ላይ ለዋሩት መረጃዎች እና ማስረጃዎችን በተመለከተ መልስ የሚሰጥ መሆን አለበት። |
የግንባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ ኢንቨስትመንቶች
በ ሀ፣ ለ+ እና ለ ምድብ ሥር ላሉት ፕሮጄክቶች ለCEF ኢንቨስትመንቶች፣ የሚገባው የትጋት እንቅስቃሴዎች በእያንዳንዱ ደረጃዎች ከቅድመ- CIP አንስቶ እስከ ለFP እስከሚቀርበበት እና በመጨረሻም ከኮንትራቱ በፊት ይጠየቃሉ። እነዚህ እንቅስቃሴዎች ለእያንዳንዱ ደረጃ ከዚህ በታች ቀርበዋል።
ቅድመ CIP የሚገባው የትጋት እንቅስቃሴዎች እና ውጤቶች
ሠንጠረዥ 5.4ከቅድመ-እስከ- CIP ዝርዝሮች የሚገባ የትጋት እንቅስቃሴዎችን እና ለሁሉም ምድብ ሀ፣ ለ+ እና ለ ኢንቨስትመንቶች ከDF እኩልነት ያደገውን ላይ ተግባራዊ ይደረጋል።
(1)አጠቃላይ ተጽእኖዎች ከተጽእኖዎች መጨመር የሚመጡ፣ በፕሮጄክቱ በቀጥታ ተጽእኖ የሚያድርባቸው ቦታዎች ወይም ሀብቶች ላይ፣ ከሌላ ነባር፣ የታቀደ ወይም የስጋቶች እና የተጽእኖዎች መለያ ሂደት በተደረገበት ጊዜ በምክንያታዊነት የተለጹ ልማትቶች ናቸው።
ሠንጠረዥ 5.3 በዲኤፍ ርትዓዊ ድጎማ ለሚተገበሩ ፕሮጀክቶች ሲአይፒ ከማስገባት በፊት የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራት እና ውጤቶች
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
በዲኤፍ ኢንቨስትመንት አማካይነት በዝግጅት ወቅት የተገኙት ዉጤቶች በምርምር ላይ የተመሠረተ የውጤቶች ትንተና | ኢ.ኤስ.አይ.ኤን ጨምሮ ከዲኤፍ ኢንቨስትመንት ሂደትን የኢ እና ኤስ ውጤቶችን በጥናት ላይ የተመሠረተ ግምገማ ማድረግ፣ እንዲሁም እንደ አስፈላጊነቱ የኢ.ኤስ.አይ. ቁርጠኝነቶች እንደሚሟሉ እና በግንባታ ወቅት የታዩ የኢ እና ኤስ ተጽዕኖዎች እና ስጋቶች በበቂ ሁኔታ መፈታታቸዉን ለማረጋገጥ በሚያስፈልግ መጠን የሳይት ጉብኝት ማድረግ። | |
ኢ እና ኤስ የስጋት ምድቦች (የኢ እና ኤስ ስጋት መጠኑ ከፍተኛ የሆነን ጨምሮ) | ፕሮጀክቱ የ ምድብ 'ሀ' የባለ በጣም ከፍተኛ የ ኢ እና ኤስ ስጋት ፕሮጀክቶች ደረጃ ያሟላ ስለመሆኑ ጨምሮ ካለው የዲኤፍ ኢንቨስትመንት ሂደት ላይ ከሚገኙ ዉጤቶች በመነሳት የኢ እና ኤስን የስጋት ምድብ ማረጋገጥ። | የተመደበው ገንዘብ በአንዳንድ ሁኔታዎች ውስጥ በምድብ ሀ ፕሮጀክቶች ላይ ብቻ የሚውል እና በጣም ከፍተኛ ስጋት በሚፈጥሩ ፕሮጀክቶች ላይ ፈሰስ ሲደረግ ጊዜ ተጨማሪ ሁኔታዎችን ተግባራዊ ያደርጋል (ሠንጠረዥ 5.1 ይመልከቱ)። |
የኩባንያ ግንዛቤ፣ አቅምና ቁርጠኝነት | በዲኤፍ ኢንቨስትመንት ሂደት የኢ እና ኤስ ውጤቶች ላይ በመመርኮዝ - በግንባታ ወቅት አልሚዉ የኢ እና ኤስ ተጽዕኖዎችን እና ስጋቶችን በብቃት ለመቆጣጠር አልሚዉ ያለዉን ብቃት እና አቅም-ማረጋገጥ። |
የተረከበዉ ዲኤፍ ሳይኖር አንድ ፕሮጀክት ለሲኢኤፍ እየታዬ ከሆነ ወደፊት ከመቀጠሉ በፊት ፕሮጀክቱን ለመመደብ አስፈላጊውን ጥንቃቄ ማድረግ ያስፈልጋል።
እንደነዚህ ያሉ ፕሮጀክቶች በ "ሀ" ምድብ (ከፍተኛ ስጋት) ሥር ከተመደበ እና ለፕሮጄክቱ የኢኤስአይኤ፣ የባለድርሻ ስምሪት እና ፈቃድ በአይኤፍሲ የአፈጻጸም ደንቦች መሠረት መሟላቱ ከተረጋገጠ ሲኤፍኤም ፕሮጄክቱን ግምት ዉስጥ ማስገባቱን ይቀጥላል። በተጨማሪም የሲኤፍኤም የኢንቨስትመንቱ አወንታዊ ተፅዕኖዎች ሊያስከትል ከሚችላቸዉ አሉታዊ ተፅእኖዎች የበለጠ ሚዛን የሚደፋ ስለመሆኑ ማረጋገጫ ማግኘት ይፈልጋል። በመጨረሻም በግንባታ ፕሮጀክት ውስጥ የሚሳተፉ ተዋዋይ ወገኖች የተለዩ የኢ እና ኤስ ተፅእኖዎችን ለመቆጣጠር እና ለለመፍታት የበቂ ሙያዊ አቅም ያለቸዉ መሆኑን ማረጋገጥ አስፈላጊ ይሆናል። ምድብ ሀ (በጣም ከፍተኛ ስጋት) ፕሮጀክቶች በዲኤፍ ወቅት ቀደም ብለዉ ካልተካተቱ በስተቀር አይካተቱም።
ሠንጠረዥ 5.4 በዲኤፍ ድጎማ ያልለሙ የሁሉም ምድብ ሀ፣ ለ+ እና ለ ኢንቨስትሜንቶች ላይ ተፈጻሚነት ያላቸዉ በቅድመ ሲአይፒ የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራት እና ዉጤቶች ዝርዝር
ሠንጠረዥ 5.4 የጥንቃቄ ተግባራት እና ውጤቶች ከዲኤፍ ውጪ ቀደም ብለው ለሲአይፒ ፕሮጀክት መግባት ይኖርባቸዋል
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ጥናትን መሠረት ያደረገ የስጋት ዓውደ ሐሳብ ትንተና | ይህ በጥናት ላይ የተመሠረተ ትንተና የኢ.ኤስ.አይ.ኤ እና ተዛማጅ ጥናቶች መኖራቸዉን እና በቂ መሆናቸዉን መገምገም እንዲሁም፣ አሉታዊ ሚዲያዎችን ወይም ሌሎች የሦስተኛ ወገን ትኩረት እና ተያያዥ መንግሥታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች አጀንዳዎችን ጨምሮ ስለግጭቶች፣ ተቃውሞዎች፣ ክስተቶች፣ የፍርድ ቤት ጉዳዮች ወዘተ የመሳሰሉት መረጃዎችን መገምገምን ያካትታል። | |
ኢ እና ኤስ የስጋት ምድቦች (የኢ እና ኤስ ስጋት መጠኑ ከፍተኛ የሆነን ጨምሮ) | ለዲኤፍ ፕሮጀክቶች ትንተናው መሠራት ያለበት የመጀመሪያ ደረጃ ስጋት ምድብና ፕሮጀክቱ የምድብ ሀ (ከፍተኛ ወይም በጣም ከፍተኛ) የስጋት ደረጃ ማሟላቱን ለማረጋገጥ መሆን አለበት። | በተወሰኑ ሁኔታዎች የተመደበው ገንዘብ ለምድብ ሀ ፕሮጀክቶች ብቻ ፈሰስ የሚደረግና በዲኤፍ ድጎማ ላለሙ ፕሮጀክቶች በጣም ከፍተኛ ስጋት ያላቸው ፕሮጀክቶች ላይ ፈሰስ አይደረግም። |
የኩባንያ ግንዛቤ፣ አቅምና ቁርጠኝነት | በመጀመሪያ ደረጃ የደንበኛውን የክንውን መዝገብን ከፍተኛ ደረጃ ጥናት ማድረግ፣የሚጠበቀውን ስጋቶችን ለመቆጣጠር ጋር በተያያዘ ጥንካሬዎችን እና ድክመቶችን ያካትታል። |
ኤፍፒ ከመግባቱ በፊት የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራትና ውጤቶች
ከፍተኛ የሆነ የኢ እና ኤስ ስጋት (ምድብ ሀ) ያለባቸው ፕሮጀክቶች መረጃና የሂደት መስፈርቶች ከኤፍፒ ማስገባት በፊት (እንደ ሲፒ እና/ወይም ኢኤስኤፒ ከተካተቱት ይልቅ) አስፈላጊነታቸውና ጠቀሜታቸው ቅድሚያ መሰጠት እንዳለበት ግምት ውስጥ ይገባል። እነዚህ ከዚህ በታች በ ሠንጠረዥ 5.5 ውስጥ በዝርዝር ተሰጥተዋል።
ሠንጠረዥ 5.5 ኤፍፒ ከመግባቱ በፊት የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራትና ውጤቶች
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
የኢ እና ኤስ ስጋት ፍተሻ | የደምበኛ ቁርጠኝነት ኢኤስአይኤ በ2012 የወጣውን የአይኤፍሲ ፒኤስ ደረጃ እንዲያሟላ ለማድረግ ከሚያስፈልጉ ማንኛውም ተጨማሪ ዳሰሳዎች ጋር የፋይናንስ ቅድመ ሁኔታና የመጨረሻ ኢኤስአይኤ የሚጠናቀቅ ይሆናል። የኢኤስአይኤ ሪፖርት ለሲኤፍኤም የሚሰጥ ሲሆን ይኸውም የሚከተሉትን ዋና ዋና ይዘቶች የሚያካት ይሆናል፦ (i) ማጠቃለያ፣ (ii) የቀድሞና የአሁን ተግባራት ተብሎ የመገልገያዎች ዝርዝር፣ (iii) የብሔራዊ፣ የአካባቢያዊና ማንኛውም ሌላ ተፈፃሚነት ያላቸው ህጎች መመሪያዎችና ደንቦች (እና አፈፃፀም/ከእነዚህ ጋር የሚጣጣም መሆኑ) ማጠቃለያ፣ (iv) ግኝቶችና የስጋት ሁኔታዎች፣ (v) የማስተካከያ እርምጃ ዕቅድ ማለትም ለእያንዳንዱ ስጋት አግባብነት ያለው የማስተካከያ እርምጃ የሚያስቀምጥ ማለትም ወጪዎችንና መርሐ ግብሮችን ጨምሮ እና፣ (vi) የፕሮጀክቱን ጥቅሞችና በአካባቢ እና/ወይም በማኅበራዊ ሕይወት ላይ የሚያወጣው አዎንታዊ ውጤት ምልከታ። | (1) በስጋቶችና ተፅእኖዎች ላይ በመመርኮዝ ኢኤስአይኤ የአካባቢ ነባር ህዝቦችን ተፅእኖ ዳሰሳ፣ የውሀ ተፅእኖ ዳሰሳ፣ የቁሳዊና የኢኮኖሚ መልሶ ማቋቋሚያ ተፅእኖ ዳሰሳ፣ የባሕል ውርስ ተፅእኖ ዳሰሳ፣ የሰብአዊ መብቶች ተፅእኖ ዳሰሳ፣ ባለድርሻዎችን መለየትና መተንተን ወዘተ ሊያካትት ይችላል። (2) ኢኤስአይኤ የአሁኑን ወይም የወደፊቱን አሠራር ስጋት ላይ ሊጥል የሚችሉ የውርስ ችግሮችን መፍትሄ የሚያስቀምጥ በተጨባጭ ሁኔታ ላይ የተመሠረተ ስጋት ዳሰሳ እና በፕሮጀክቱ ላይ የሚቀርቡ ቅሬታዎች ከሰፊው የፖለቲካ/የአመለካከት ግጭቶች (ለምሳሌ ብሔራዊ የነባር ህዝቦች አጀንዳዎች፣ በቀድሞ መንግሥት የተደረገ ሰፈራ፣ በዋና ዋና የእኩልነት ችግሮች ላይ የሚወሰዱ የጋራ እርምጃዎች ማስረጃ፣ መንግሥታዎ ያልሆነ ድርጅት ተግባርና ትኩረት) እንደሚያካትት ይጠበቃል። |
የኢ እና ኤስ ቁጥጥር ዕቅዶች (ኢኤስኤምፒኤስ) | ከገንዘብ መዝጊያ በፊት ሊሟሉ የሚገቡ የደንበኛ ቁርጠኝነቶች የሚከተሉት ናቸው፦ ለአይኤፍሲ ፒኤስ 5፣ 6፣ 7 እና 8 አስፈላጊ የሆኑ በኢኤስአይኤ የተለዩ ተፅእኖዎችና ስጋቶች የተሟሉ የቁጥጥር ዕቅዶች። እነዚህ ዕቅዶች የሚያስፈልገውን በጀትና ሌሎች ግብአቶች ለመዳሰስ እንዲያስችሉ ዘርዘር ያሉ መሆን ይኖርባቸዋል። | በስጋቶችና ተፅእኖዎች ላይ በመመርኮዝ የነባር ህዝቦች ቁጥጥር ዕቅድ፣ የብዛኃ ሕይወት ቁጥጥር ዕቅድ፣ የውሀ ቁጥጥር እቅር፣ የቁስና የኢኮኖሚ መልሶ ማቋቋሚያ ተግባር ዕቅድ፣ የባሕል ውርስ ቁጥጥር ዕቅድ፣ የባለድርሻ ስምሪት ዕቅድ፣ የቁጥጥር ዕቅድ እና/ወይም የአካባቢውን ተጨባጭ ስጋት ለመፍታት የሚያስፈልግ ማንኛውም ሌላ ዕቅድ ሊያካትት ይችላል። በኢንቨስትመንት ሂደቱ ላይ የፕሮጀክቱ ኩባንያ ኢኤስኤምፒን ዳግም ጎብኝቶ ከታቀዱት የግንባታ ተግባራት ጋር ለማጣጣም ማንኛውም ማሻሻያ ማስፈለጉን የሚያረጋግጥ ይሆናል። ይህም የፕሮጀክቱን ኢኤስኤምኤስ እና ለኢ እና ኤስ ቁጥጥር አሰፈላጊ የሆኑ ፖሊሲዎች ግምገማን ያካትታል። |
የደንበኛ ንቃተ ህሊና፣ ችሎታ እና መሰጠት | ለደንበኛ ቁርጠኝነት ለገንዘብ መዝጊያ (ወይም ተመጣጣኝ ድጎማ) የሚከተሉት መሟላት አለባቸው፦ በቂ ሠራተኛና በጀት፣ ወይም የዚያ ዕቅድ በሁሉም የፕሮጀክቱ ደረጃ ሁሉንም የአይኤፍሲ ፒኤስ 5፣ 6. 7 እና 8 እና ከዚያ ጋር የተያያዙ የቁጥጥር ዕቅዶች፣ የባለድርሻ ቁጥጥር እና ግምገማ ዕቅዶችን ጨምሮ ማዘጋጀትና መፈፀም። | ከኢ እና ኤስ ስጋቶች ጋር ተመጣጣኝ የሆነ የቴክኒካል፣ የፋይናንስ እና የሰው ኃይል አቅም። የአቅምና ቁርጠኝነት አመልካቾች የሚከተሉትን ሊካትቱ ይችላሉ፦ - በቀድሞ ፕሮጀክቶች እና በቅድመ ሲአይፒ እስከ ኤፍፒ ባለው ጊዜ የታየ አፈፃፀም (ለምሳሌ የኢ እና ኤስ አፈፃፀም፣ ስሌቶች፣ ወጪዎች ወዘተ)፣ - የስፖንሰር ድጋፍ/ከልክ በላይ ወጪ ፍሰት ሲኖር ማስተካከያ እርምጃ ለመውሰድ ያለ አቅም። |
የቦርድ ማኅበረሰብ ድጋፍ (ቢሲኤስ)፣ ኤፍፒአይሲን ጨምሮ ተገቢነት ካለው | በባለድርሻ ስምሪት ላይ የደንበኛውን አፈፃፀም ማጣራት ቢሲኤስ በቦታው መኖሩን ማረጋገጥ። የቢሲኤስ ስጋቶች ትንተና። (ስጋቱን ለመቆጣጠር የሚያስችሉ እርምጃዎች ላይ ያሉ የቁጥጥር ዕቅዶች)። | ለተጨማሪ ማብራሪያ ኤፍፒአይሲ በሚያስፈልግበት ጊዜ ጨምሮ ሠንጠረዥ 6.1ን ይመልከቱ። |
ኢኤስኤፒ | ቢያንስ ከላይ በተቀመጡት መስፈርቶች መሠረት የደንበኛው ቁርጠኝነት የፋይናንስ መዝጊያ መስፈርቶችን የሚያሟላ መሆኑን የሚያሳይ ኢኤስኤፒ። ኢኤስኤፒው በኤፍፒ ውስጥ መካተት ይኖርበታል። ኢኤስኤፒ በኤፍፒ እና በኮንትራት መካከል ሊሻሻል የሚችል ሲሆን ነገር ግን ኢንቨስት የሚደረግበት አካል ከላይ በተቀመጡት ሰንጠረዦች ውስጥ ባሉት መስፈርቶች መስማማትና እንደ ኤፍፒ አካል ተደርጎ በሚገባው ኢኤስኤፒ ውስጥ ማካተት ይኖርበታል። | ኢኤስኤፒ የተለዩ ክፍተቶችን ሁሉ ለመዝጋት የሚያስፈልጉ ግልፅ እርምጃዎች፣ የጊዜ ገደብ፣ ውጤቶችና ኃላፊነቶችን የሚስቀምጥ ይሆናል። ፕሮጀክቱን በአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ፍላጎቶች መሠረት እንዲያለማ ድጋፍ ለፕሮጀክቱ ኩባንያ ይደረጋል። ይህም የኢንቨስትመንቱ ስምምነት አካል ይሆናል። |
የውጪ አማካሪ ድጋፍ | ኢንቨስት አድራጊው ኢኤስኤፒውን ማለትም የኢ እና ኤስ ተፅእኖ ዳሰሳ ማድረግ የቁጥጥር ዕቅድ እና የሕንጻ ቢሲኤስ ዝግጅት እንዲያደርግ በዚህ ብቻ ሳይወሰን እነዚህን ጨምሮ እንዲፈጽም ለውጪ አማካሪ ቲኦአር ይሰጣል። | የውጪ አማካሪ ይህንን ለማገዝ አስፈላጊ ከሆነ ሊመደብ ይችላል። |
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ኤፍፒ ከፀደቀበት ጊዜ ጀምሮ እስከ ፋይናንስ መዝጊያ ድረስ የውጪ አማካሪ ድጋፍ ስምምነት ለማረጋገጥ የሚሠራ ቡድን ማለትም በየሩብ ዓመቱ ጉብኝትና ሪፖርት የሚያደርግ። ሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ ሥራ አስኪያጅ ቢያንስ ከኤፍፒ በፊት አንድ ጊዜ ከውጪ አማካሪ ጋር በሳይት ጉብኝት ላይ ይሳተፋል። አማካሪው በዘርፉ የሠለጠነ ባለሙያ መሆን አለበት። አይኤፍሲ ፒኤስ 7 የተጀመረ እንደሆነ ማለትም አይፒ ባለሙያ ሲደመር ከአይፒ ጋር የተደረሰው ማንኛውም ስምምነት ህጋዊ ስለመሆኑ አጠቃላይ የህግ አስተያየት። | ||
የሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ ሥራ አስኪያጅ ጉብኝቶች | ሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ ሥራ አስኪያጅ ቢያንስ ኤፍፒ ከመግባቱ በፊት ቢያንስ አንድ ጊዜ ራሱን ከቻለ አማካሪ ጋር በሳይት ጉብኝት ላይ የሚሳተፍ ሲሆን ከፋይናንስ መዝጊያ በፊት ቢያንስ አንድ ጊዜ በሌላ የሳይት ጉብኝት ላይ የሚሳተፍ ይሆናል። | |
የቦርድ አባል | ሲኤፍኤም የቦርድ አባልን ለመመደብ መብት ቢኖረውም ኢ እና ኤስን በተመለከተ የኩባንያውን ጥቅም ለማስከበር እና ኢ እና ኤስ አርእስቶችን በከፍተኛ ደረጃ ለማስተዋወቅ አቅምና ቁርጠኝነት ያለው የቦርድ አባል እንዲካተት መፍቀድ ይኖርበታል። |
የኮንትራት ውል ከመፈረሙ በፊት የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራትና ውጤቶች
ሠንጠረዥ 5.6 የኮንትራት ውል ከመፈረሙ በፊት የሚያስፈልጉ የጥንቃቄ ተግባራትና ውጤቶች
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ኢ እና ኤስ የፋይናስ መዝጊያ መስፈርቶች | በኤፍፒ ወቅት (ከላይ ባለው ሠንጠረዥ ውስጥ እንደተጠቀሰው) ሁሉም የኢ እና ኤስ የፋይናንስ መዝጊያ መስፈርቶች መሟላታቸውን ማረጋገጥ | |
የመጨረሻ ኢኤስኤፒ | የመጨረሻው ኢኤስኤፒ በደንበኛው ተጨማሪ ኢ እና ኤስ ቁርጠኝነት እና ከላይ የተቀመጠውን ማሳየት ይኖርበታል። የመጨረሻው ኢኤስኤፒ በቅድመ ውል ማስታወሻ አማካኝነት ተረጋግጦ የባለድርሻ አካላት ስምምነት አካል መሆን ይኖርበታል። የተግባር የመጨረሻ ቀን ስልታዊ በሆነ መንገድ ክፍያን መፈፀም፣ የካፒታል ጥሪ እና ሌሎች አስፈላጊ ልኬቶችን ያካትታል። | የፕሮጀክቱን ካምፓኒ ኢኤስኤምፒን በድጋሚ ጎብኝቶ ከታቀዱት የግንባታ ሥራዎች ጋር ለማጣጣም ማንኛውም ማሻሻያ እንደሚያስፈልግ የሚያረጋግጥ ይሆናል። ይህም የሚያካትተው የኢኤስኤምኤስ ግምገማና የኢ እና ኤስ ቁጥጥር ተያያዥ ፖሊሲ ግምገማን ነው። |
የሳይት ጉብኝት፦ ቀደም ብለው ያሉትን መገልገያዎች እና/ወይም ተግባራትን ለሚጠይቁ የምድብ ሀ እና ለ+ ኢንቨስትመንቶች የአካባቢያዊና ማኅበራዊ ሥራ አስኪያጅ (ወይም ሌላ የተመደበ መኮንን) አፈፃፀሙን እና ከማኅበራዊና አካባቢያዊ መስፈርቶች ጋር የሚጣጣም መሆኑን ዳሰሳ ለመሥራት ሳይቱን የሚጎበኝ ይሆናል።
ሲኤፍኤም በምንም ምክንያት ከኢንቨስትመንቱ የወጣ እንደሆነ የኤኤስጂ ሥራ አስኪያጅ በተቻለ መጠን የአካባቢና ማኅበራዊ ቁጥጥር ለአዲሶቹ ባለቤቶች በሰከነ መንገድ እንዲተላለፍ ሁኔታዎችን የሚያመቻች ይሆናል። ሲኤፍኤም የፕሮጀክት ኩባንያው የአካባቢና ማኅበራዊ አፈፃፀሞችን በተመለከተ ለአዲስ ባለቤቶች ግልፅ የሚያደርግ ሲሆን ባለው የጥንቃቄ ሂደት ወቅት የሚያስፈልጉ ሰነዶችን ያሠራጫል።
ይህ ክፍል በማንኛውም የፕሮጀክት ቆይታ ጊዜ መጀመሪያ ምልከታ በሚደረግበት ጊዜ ለስጋቱ ምድብ ለመስጠት በሚያስፈልገው መጠን የተለዩ ተፅእኖዎችና ስጋቶችን ለማስወገድና ለመቆጣጠር የሚተገበሩ ወሳኝ የአካባቢና ማኅበራዊ ጥንቃቄዎችን ያስቀምጣል። ሁሉንም የኢ እና ኤስ ተፅእኖዎችና ስጋቶች ቁጥጥርና ማስተካከያ በአይኤፍሲፒኤስ መሠረት የሚደረግ ሲሆን ከኤፍኤምኦ ሁለንተናዊ የዘላቂነት ፖሊሲ፣ የዓለም ባንክ ኢኤችኤስ መመሪያዎች እንዲሁም ሌሎች ዓለም አቀፍ ደንቦች መሠረት ተፈጻሚ ይሆናል።
ከአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ጥበቃ ማድረጊያዎች አንጻር የሚኖረው ውጤታማ ተፈጻሚነት እና አፈፃፀም ቀጣይነት ያለው ግምገማ የሚደረግበት ሲሆን በውስጣዊው የኦዲት ፕሮግራም ማዕቀፍ ውስጥ የተካተተ ነው (በአባሪ 12 ላይ ያለውን ማነጻጸሪያ ነጥቦች ይመልከቱ)።
ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክቶች ከነፍስ ወከፍ ፕሮጄክቶች ጋር ተያያዥነት ያላቸውን አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ስጋቶች ግምገማ እና ቁጥጥርን ተፈጻሚ ለማድረግ አስፈላጊ ዝግጅቶችን እንዲያደርጉ ይጠይቃል። በተቻለ መጠን ስጋቶችን ለማስወገድ የሚያስችሉ ዕድሎችን ለመፈለግ ትኩረት ያደረገ የማስተካከያ ቀጣይ እርከን ይህን ተከትሎ የሚመጣ ይሆናል። ይህ እርከን ተገቢነት ያላቸውን የማስተካከያ እና የቁጥጥር ስትራቴጂዎች እና እርምጃዎችን በሚያዘጋጁበት ጊዜ በሁሉም ወገኖች የሚከበር ይሆናል። የስጋት መመዝገቢያ (ሬጂስተር) ከግንባታው ደረጃ (ፌዝ) ጋር ግንኙነት ያላቸው የኢኤስአይኤ እና ሌሎች የኢ እና ኤስ ጥናቶችን ለማንፀባረቅ ሲባል የሚዘጋጅ ይሆናል። እንደ የፕሮጄክቱ የስጋት መመዝገቢያን ማጠናከር ሥራ አንድ አካል፣ የፕሮጄክት ቡድኑ ኢኤችኤስ እና ማኅበራዊ ስጋቶች አስቀድሞ መከላከል በሚያስችል ሁኔታ እና በዘዴ ተለይተው መታወቃቸውን፣ መገምገማቸውን፣ መተንተናቸውን እና ቁጥጥር ሥር መዋላቸውን ያረጋግጣል።
ጥቅም ላይ የዋሉ ዘዴዎች አደጋ ከተፈጠረ በኋላ ማስተካከያ መፍትሔ ሰጪ ከመሆን ይልቅ አስቀድሞ መከላከል ላይ ያተኮሩ መሆናቸውን፣ ስጋቶችን ለይቶ ለማወቅ፣ እንደ ክብደታቸው ደረጃ ለመስጠት እና ለመሰነድ እንዲሁም መቆጣጠሪያዎችን ተግባራዊ ማድረግ የሚያስችሉ መሆናቸውን ለማረጋገጥ ስጋቶችን ለይቶ ለማወቅ፣ ለመገምገም እና ለመተንተን ጥቅም ላይ የዋሉት ዘዴዎች በአፈጻጸም ምህዳራቸው፣ ተፈጥሮዋቸው እና ጊዜ አጠቃቀማቸው አኳያ የሚብራሩ ይሆናሉ። ጥቅም ላይ የሚውሉት ዘዴዎች በዓለም አቀፍ ደረጃ ተቀባይነት ካለው የአሠራት ልማድ ለምሳሌ ISO 31000 የተስማሙ ይሆናሉ።
ሲኤፍኤም በአንድ ፕሮጄክት ውስጥ እንዲሠሩ የሚደረጉ ሁሉም ሠራተኞች ቁልፍ የአካባቢ፣ የጤና፣ የደኅንነት እና ማኅበራዊ ስጋቶችን እንደ የስጋት ግምገማ ሂደቱ አንድ አካል ለይተው እንዲያውቋቸው እና ምን እርምጃዎችን እንዲወስዱ እንደሚጠበቅባቸው እንዲያውቁ እንዲደረጉ ይጠይቃል። የስጋት መመዝገቢያው (ሬጂስተር)፣ የስጋት መቆጣጠሪያ አካሄድ ሥርዓቶች፣ እና የስጋት ግምገማዎች እንደ አስፈላጊነቱ ለሲኤፍኤም የሚቀርቡ እና ሊገኙ የሚችሉ ይሆናሉ።
ሲኤፍኤም አግባብነት ባላቸው ሕጋዊ እና ሌሎች ግዴታዎች ተገዢ ለመሆን ቁርጠኛ አቋም አለው። በሁሉም ሕጋዊ እና ሌሎች ግዴታዎች የሚኖረው ተገዢነት በክፍል 8 የተብራራው ቀጣይነት የሚኖረው የቁጥጥር አካሄድ አንድ አካል ተገዢ ይሆናል።
ሲኤፍኤም እና ሁሉም ገንዘብ ኢንቬስት የሚያደርግባቸው ወገኖች በሁሉም ሕጋዊ እና ሌሎች ግዴታዎች ሁሉንም ቁሳዊ ግዴታዎች ለማክበር ይጥራሉ እንዲሁም ማናቸውንም የሚታወቁ ወይም ሊያጋጥሙ ይችላሉ ተብለው የሚጠበቁ ወደፊት የሚያጋጥሙ ተዛማጅነት ያላቸውን ለውጦች ለመቆጣጠር ሁሉንም ተቀባይነት ያለውን እርምጃ ይወስዳሉ። በዚህ ኢኤስኤምኤስ ነገረ አገባብ፣ ‘ሌሎች ግዴታዎች’ የሚለው ሐረግ የአይኤፍሲ የአፈጻጸም መስፈርቶችን፣ የኤፍኤምኦ ሁለንተናዊ የዘላቂነት መመሪያ፣ እና ሌሎች ተዛማጅነት ያላቸው ዓለም አቀፍ መልካም ዓለም አቀፍ የአሠራር ልማዶች (ጂአይአይፒ) ይመለከታል።
ሁሉም ፕሮጄክቶች ከእነርሱ እንቅስቃሴዎች ጋር ተዛማጅነት ያላቸውን ሕጋዊ እና ሌሎች መስፈርቶችን አስቀድሞ ጥንቃቄ ለማድረግ በሚያስችል መልኩ ለይተው እንዲያውቋቸው እና እነዚህንም በፕሮጄክት ሠራተኞች መካከል አስፈላጊውን ግንዛቤ ለመፍጠር የሚያስችሉ እርምጃዎችን በቦታው ተፈጻሚ እንዲያደርጉ ይጠበቅባቸዋል። የሕጋዊ እና ሌሎች መስፈርቶች መመዝገቢያ (ሬጅስተር) በፕሮጄክቱ መዘጋጀት እና እንደ አስፈላጊነቱ ወቅታዊነቱ እየተጠበቀ በመሞላት ለሠራተኞች ይኸው እንዲያውቁት መደረግ አለበት።
ሲኤፍኤም በተመደበው ገንዘብ ላይ፣ በኢንቨስትመንት ፕሮጄክት ኩባንያው እንቅስቃሴዎች እና ኦፕሬሽኖች ላይ የሚያጋጥሙ ለውጦች የአካባቢውን፣ ማኅበረሰቦችን፣ እና የሠራተኞችን ጤንነት እና ደኅንነት ላይ ተፅእኖ ለማሳረፍ አቅም ሊኖራቸው ይችላል። እስከሚቻለው ደረጃ ድረስ፣ እንዲህ ያሉት ለውጦች አስቀድመው ለመጠንቀቅ በሚያስችል መልኩ ተለይተው ይታወቁ እና ቁጥጥር ይደረግባቸዋል። ሲኤፍኤም እና የፕሮጄክት ኩባንያው እንዲህ ያሉት ለውጦች በአግባቡ ተለይተው መታወቃቸውን፣ መገምገማቸውን፣ ቁጥጥር የተደረገባቸው መሆኑን እና በፕሮጄክቱ ውስጥ ለሚመለከታቸው ሁሉ መልእክቱ መተላለፉን ለማረጋገጥ የለውጥ ቁጥጥር ሂደትን ያዘጋጃሉ።
የድንገተኛ ሁኔታ ቁጥጥርና አስተዳደር (የግንባታ ርትዓዊ ድጋፍ የተመደበ ገንዘብ እና ተመላሽ ምድብ ገንዘብ)
ሁሉም የፕሮጄክት ኩባንያዎች በሁሉም የግንባታ ርትዓዊ ድጋፍ የተመደበ ገንዘብ እና ተመላሽ ምድብ ገንዘብ ፕሮጄክቶች ላይ ተፈጻሚ የሚሆን እና በተወሰነ ክፍለ ጊዜ ልዩነት የሚፈተሽ የድንገተኛ አደጋ ዝግጁነት እና ምላሽ መስጫ ዕቅድ ያዘጋጃሉ አግባብነት ያላቸው ጉዳዩ የሚመለከታቸው ወገኖች ፍላጎቶች እንደዚህ ሂደት አንድ አካል ከግምት ውስጥ ይገባሉ (ለምሳሌ፦ የድንገተኛ አደጋ አገልግሎቶች፣ ማኅበረሰቦች፣ ጎረቤቶች)። የመጀመሪያ ደረጃ የሕክምና አሰጣጥ ዝግጅቶች በመጀመሪያ ደረጃ ሕክምና አሰጣጥ የሠለጠኑ ሠራተኞችን ማዘጋጀት፣ የመጀመሪያ ሕክምና እርዳታ መሣሪያዎችን እና ቁሳቁሶችን ማዘጋጀት እና ሕክምና ሊሰጥበት የሚችለውን የመጀመሪያ ሕክምና እርዳታ መስጫ ክፍልን ማዘጋጀትን ያካትታል። ለድንገተኛ አደጋ ተሽከርካሪዎች የሚኖረው መዳረሻ የሚመቻች ሲሆን እነዚህ ተሽከርካሪዎች ዓለም አቀፍ የደረጃ መስፈርቶችን በሚያሟላ መልኩ አስፈላጊው ሁሉ ቁሳቁስ የሚገጠምላቸው ይሆናሉ። ሁሉም ፕሮጄክቶች እና እሴቶች ለታለመው ዓላማ መመጠናቸውን እና እንደመጠኑ መቆየታቸውን ለማረጋገጥ የእነዚህን ዝግጅቶች አፈጻጸም በተወሰነ ክፍለ ጊዜ ልዩነት የሚገመግሙ እና የሚቆጣጠሩ ይሆናል።
ሁሉም ሰነዶች እና ሪኮርዶች በ ISO 9001 (የጥራት ቁጥጥር ሥርዓት) እና/ወይም እንደ ተገቢነቱ በሌሎች ዓለም አቀፍ የደረጃ መለኪያ መስፈርቶች (ለምሳሌ፦ ISO 14001 እና OHSAS 18001 (ወደፊት ISO 45001 ተብሎ የሚጠራ)) መሠረት የሚያዙ ይሆ።ናሉ።
ሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች በዚህ ሰነድ ላይ በተቀመጡት ሁሉም መስፈርቶች መሠረት ተገዢ መሆናቸውን በሚያሳይ መልኩ ተገቢ ደረጃቸውን በመጠበቅ የስነዳ (የሰነድ አያያዝ) ተግባርን ያከናውናሉ።
ሲኤፍኤም የፕሮጄክቱን ኢ እና ኤስ ስነዳ ማናቸውም ክፍል ተገቢነት ባለው የጊዜ ቅጽር ውስጥ መገምገም እንዲችል ለሁሉም የኢ እና ኤስ ስነዳ በሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች ክፍት የሆነ የፋይል አያያዝ ፖሊሲ ተፈጻሚ ይሆናል። የኢ እና ኤስ መረጃን መገምገም፣ ማጽደቅ፣ ማዘመን፣ የሕትመት ቁጥጥር፣ ምሥጢራዊነት፣ ስርጭት፣ አከመቻቸት፣ አያያዝ እና አወጋገድ በተመለከተ ተፈጻሚነት የሚኖራቸው የአፈጻጸም አካሄዶች ተፈጻሚ ይሆናሉ።
ሰብአዊ መብቶች የሁሉም የድርድር ፍተሻ አንደ አካል ተደርጎ ይቆጠራል (በአባሪ 2 የተካተተውን ማረጋገጫ ዝርዝር ይመልከቱ) እና በእያንዳንዱ ፕሮጄክት መከናወን ያለባቸው አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ግምገማዎች ውስጥ መካተት አለበት። አንደ አጠቃላይ መርህ ሲኤፍኤም እና ሁሉም የሲአይኦ ኢንቨስትመንቶች በማናቸውም የሰዎች ቡድኖች ላይ በጾታቸው፣ በዕድሜ፣ በዘር፣ በአካል ጉዳት፣ ማኅበራዊና ኢኮኖሚያዊ አቋም እና/ወይም ሌላ የግል ባሕሪ በመመርኮዝ እኩልነትን የሚያዛቡ ተጽእኖዎች የሚያሳድሩ ሁኔታዎችን ጨምሮ አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ተጻብዖዎችን ሊያስከትሉ የሚችሉ ማናቸውንም ለውጦች ከማድረግ ለመቆጠብ አስፈላጊውን ሁሉ እርምጃ ለመውሰድ፣ ለመገምገም፣ ለማስቀረት፣ ለመቀነስ ወይም እንዳይፈጠሩ ለማድረግ ቁርጠኛ አቋም አላቸው። ለሰብአዊ መብቶች መከበር የሚወሰዱ ማስተካከያ እርምጃዎች የፕሮጄክት ሠራተኞችን እና ንብረትን ለመጠበቅ ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት በተዘጋጀው የኢ እና ኤስ የቁጥጥር ሥርዓት ላይ በተጨማሪ መካተት አለባቸው። እንዲህ ያሉት ማስተካከያ እርምጃዎች አግባብነት ባላቸው የሰብአዊ መብቶች መርሆዎች መሠረት የሚዘጋጅ እና ተፈጻሚ የሚሆን ይሆናል1 እንዲሁም ተጽእኖ በሚያሳርፍባቸው ማኅበረሰቦች ላይ ሊፈጠሩ የሚችሉ ስጋቶችን ለማስቀረት ወይም መጠኑን ለመቀነስ በሚያስችል መልኩ መዘጋጀት አለበት (ከዚህ በታች ያለውን ክፍል xii ይመልከቱ)።
1 በተባበሩት መንግሥታት የጸጥታ እና የሰብአዊ መብቶች የበጎ ፈቃደኝነት መርሆዎች መመሪያ ላይ በተብራራው መሠረት
ሲኤፍኤም እና የሲአይኦ የተመደቡ ገንዘቦች ፈሰስ የሚደረጉባቸው ሁሉም ኢንቨስትመንቶች በአይኤፍሲ የአፈጻጸም መስፈርት 2 እና በአይኤልኦ ዓቢይ ኮንቬንሽን ላይ በተቀመጡት ሕጋዊ መስፈርቶች መሠረት የሠራተኛ እና የአሠራር ሁኔታዎችን የሚያስተካክሉባቸው ዘዴዎች በቦታው ይኖራቸዋል። እንዲህ ሲሆን፣ ሁሉም ፕሮጄክቶች የሚከተሉትን የሚያሟሉ ማስተካከያዎችን ተፈጻሚ ያደርጋሉ፦
• ከአካባቢ ለሚገኙ እንዲሁም ለውጭ አገር ሠራተኞች የቅጥር ምልመላ ስትራቴጂ፣ ፖሊሲ እና የአካሄድ መመሪያ፤
• በብሔራዊ የአሠሪና የሠራተኛ ሕጎች ተገዥነት፤
• ከሠራተኞች ጋር በጋራ እና ከየሠራተኛ ኅብረት ጋር መደራደር፣ እና የሠራተኛ የምክር አገልግሎት፣ መልእክት ማስተላለፍ ዘዴ እና ተሳትፎን ጨምሮ የሠራተኛ ግንኙነቶችን ለማስተዳደር የሚደረጉ ዝግጅቶች፤
• ግብረመልስ ለመስጠት፣ አቤቱታ እና ቅሬታን ለማቅረብ ለሠራተኞች የተዘጋጀ የሠራተኛ የአቤቱታ አቀራረብ ዘዴ፤
• ፍትሐዊ አያያዝ፣ በሥራ ቦታ ላይ የጾታ መድልዎ እንዳይፈጸም ጥንቅቄ ማድረግ ላይ እና በሥራ ቅጥር፣ ካሣ አከፋፈል፣ ሥራ ውልን ማቋረጥ፣ ደረጃን ከፍ ማድረግ፣ ሹመት እና ሌሎች ከሥራ ጋር የተገናኙ ሁኔታዎችን ወይም የሥራ ቅጥር ውሎችን በተመለከተ መድልዎ አለማድረግ እና ለሁሉም እኩል ዕድል መስጠት፤
• በአቅርቦት ሠንሠለት ውስጥ ያሉትን፣ ሕፃናትን፣ ስደተኛ ሠራተኞች እና በሦስተኛ ወገን የተቀጠሩ ሠራተኞችን ጨምሮ ለአደጋ ተጋላጭ ለሆኑ ሠራተኞች ጥበቃ ማድረግ እና የጉልበት ብዝበዛ እንዳይፈጸም ለማድረግ እርምጃዎችን መውሰድ፤ እና
• ለደኅንነት አስተማማኝ የሆነ እና ጤናማ የሥራ ድባብን መፍጠር።
ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክቶች በሕግ በተቀመጡ መስፈርቶች እና የአይኤፍሲ የአፈጻጸም መለኪያ መስፈርቶች መሠረት በተለይ በፒኤስ3 እና ፒኤስ6 በተጠቀሰው መሠረት ለአካባቢ ጥበቃ ለማድረግ፣ ለተፈጥሮ ሀብት ጥበቃ እና ብክለትን ለመቆጣጠር አስፈላጊ የሆኑ የጥንቃቄ መመሪያዎች እንዲኖራቸው ይጠይቃል። እንዲህ ያሉት የእርምት እና የጥንቃቄ እርምጃዎች በጥንቃቄ ሂደቱ እና በማናቸውም የአካባቢ እና የማኅበራዊ ተፅእኖ ግምገማ እና ሌሎች ጥናቶች ላይ ተለይተው ከታወቁ ስጋቶች እና ተፅእኖዎች ጋር ተዛማጅነት ያላቸው ይሆናሉ። እያንዳንዱ ነፍስ ወከፍ ፕሮጄክት ወይም አሴት ሊኖረው የሚችለው ራሱን የቻለ የአካባቢ ጥበቃ ዓውደ አገባብ እንደተጠበቀ ሆኖ ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክቶች የሚከተሉትን የሚያሟሉ ማስተካከያ እና የጥንቃቄ እርምጃ እንዲወስዱ ይጠይቃል፦
• የአየር ጥራት ቁጥጥር፤
• የኢነርጂ እና ግሪንሃውስ ጋዝ ልቀት ቁጥጥር፤
• የውሃ ሀብት እና የፍሳሽ ማስወገጃ ቁጥጥር፤
• የብክለት መከላከያ እና የቁጥጥር አስተዳደር፤
• የአደገኛ ቁሳቁስ ቁጥጥር፤
• የቆሻሻ አወጋገድ ሥርዓት፤ እና
• የብዝሐ ሕይወት እና የተፈጥሮ ሀብቶች ጥበቃ እና ቁጠባ።
ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች ለአካባቢ ጥበቃ ነገር አገባብ እና በመላው የፕሮጄክቱ ዕድሜ ላይ ከመጀመሪያው የዲዛይን ደረጃ ጀምሮ እስከ ግንባታ፣ ሥርዓተ ክወና እና ኃላፊነትን አሳልፎ መስጠት ሂደቶች ላይ በሙሉ ሊከሰቱ የሚችሉ ተፅእኖ ፈጣሪ ሁኔታዎችን ከግምት እንዲያስገቡ ይጠይቃል። ፕሮጄክቶች በአካባቢ ላይ የሚያሳድሩት ተፅእኖ ብዙውን ጊዜ ማኅበራዊ እንደምታ የሚኖረው ሲሆን ከዚህም የተነሣ ፕሮጄክት ኩባንያዎች ሁሉን አቀፍ የሆነ አቀራረብን እንደ አስፈላጊነቱ እንዲያዘጋጁ እና ተፈጻሚ እንዲያደርጉ ይጠየቃሉ። የአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ቁጥጥር ዕቅድ ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት በግንባታው ጊዜ ከተጨማሪ የቁጥጥር ዕቅዶች ጋር (በኢኤስአይኤ ወይም ሌሎች ጥናቶች በተወሰነው መሠረት) የሚያስፈልግ ይሆናል ይኸውም የሚሆንበት ምክንያት በግንባታው፣ በሥርዓተ ክወናው እና በኃላፊነት ማስተላለፉ ሂደቶች ላይ የሚኖሩ የተወሰኑ አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሁኔታዎችን ለመቆጣጠር እና ለመከታተል እንዲቻል ሲባል ነው። በቁጥጥር እና በማስተካከያ እርምጃዎች ዝግጅት እና አፈጻጸም ላይ የፕሮጄክት ኩባንያዎች አጠቃላይ እና ሴክተር ተኮር የዓለም ባንክ EHS መመሪያዎችን የሚጠቅሱ እንዲሆኑ በተጨማሪ ይጠበቅባቸዋል።
ሲኤፍኤም ሁሉም የፕሮጄክት ኩባንያዎች በሕጋዊ መስፈርቶች እና በአይኤፍሲ ፒኤስ 4፣ 5፣ 6 እና 8 መሠረት ገንዘቡን ኢንቬስት የሚያደርግባቸው የፕሮጄክቶቹ እና የእሴቶቹ ማኅበራዊ ተፅእኖዎችን ማስተዳደር የሚያስችሉ የተዘጋጁ እርምትና ቁጥጥር አሠራር ዘዴዎች እንዲኖራቸው ይጠይቃል። በፕሮጄክቱ ወይም በእሴት ራሱን የቻለ ልዩ ነገር አገባብ ላይ የሚወሰን ሆኖ የጥንቃቄና የቁጥጥር አሠራር ዘዴዎች የሚከተሉትን በሚያሟሉ መልኩ ተፈጻሚ መሆን አለባቸው፦
• የባለድርሻ ተሳትፎ እና መልእክት ልውውጥ ወይም ተግባቦት ዘዴ (ከዚህ በታች ያለውን ክፍል xi ይመልከቱ)፤
• ሰብአዊ መብቶችን በሚያከብር መልኩ እሴቶችን እና ሠራተኞችን መጠበቅ እንዲሁም በአይኤፍሲ ፒኤስ4 መስፈርቶች መሠረት (ከዚህ በታች ያለውን ክፍል xii ይመልከቱ) የማኅበረሰብ ጤና እና ደኅንነት ላይ ተፅእኖ ባረፈባቸው ማኅበረሰቦች ላይ ስጋትን የማያስከትል፤
• በአይኤፍሲ ፒኤስ5 መስፈርቶች መሠረት (ከዚህ በታች ያለውን ክፍል xiii ይመልከቱ) እስከሚቻል ድረስ የሰፈራ አስተዳደርን በመቆጣጠር ላይ አካላዊ እና/ወይም ኢኮኖሚያዊ መፈናቀል እንዳይኖር ማድረግ፤
• በአይኤፍሲ ፒኤስ7 መስፈርቶች መሠረት (ከዚህ በታች ያለውን ክፍል xiv ይመልከቱ) ለአካባቢ ተወላጅ ሰዎች ጥበቃ ማድረግ እና ሰብአዊ መብታቸውን ማክብር፤
• የአይኤፍሲ ፒኤስ8 መስፈርቶች መሠረት ለሚዳሰሱ እና ለማይዳሰሱ ባሕላዊ ቅርሶች ጥበቃ ማድረግ፤
• ለአስተናጋጅ ማኅበረሰቦች አዎንታዊ የልማት ጥቅሞችን ለማስገኘት ኃላፊነት የተሞላ የሥራ ቅጥር አፈጻጸም፣ ግዢ ማከናወን ኣና ማኅበራዊ ኢንቨስትመንትን ማድረግ (በሲኤፍኤም መልካም አድርግ ፕሮግራም በኩል)።
የባለድርሻ አካል ተሳትፎ እና መልእክት ልውውጥ ወይም ተግባብቶት ዘዴ
ውጤታማ የሆነ የማኅበረሰብ ተሳትፎ መኖር በፕሮጄክቱ ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ማኅበርሰቦች ላይ ስጋቶችን እና ተፅእኖዎችን በተሳካ ሁኔታ መቆጣጠር ላይ እና የላቁ የማኅበረሰብ ጥቅሞችን ማስገኘት ላይ ቁልፍ ሚናን ይጫወታል። በገንዘብ ምደባ ደረጃ ላይ፣ ሲኤፍኤም በባለድርሻ አካላት የሚቀርቡ አቤቱታዎችን ምላሽ መስጠት እና መቆጣጠር ላይ የአቤቱታ ቁጥጥር ዘዴን ተፈጻሚ ያደርጋል። ይህ በዚህ ኢኤስኤምኤስ አባሪ 11 ላይ ቀርቧል። ይህ በመልካም ዓለም አቀፍ የኢንዱስትሪ አሠራር ልማዶች መሠረት ተዘጋጅቶ ተፈጻሚ ሆኗል።
ሲኤፍኤም ገንዘብ ኢንቬስት የሚያደግባቸው ሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች በአይኤፍሲ ፒሲ መሠረት የተዘጋጀ ኤስኢፒ እንደሚያዘጋጁ እና ተፈጻሚ እንደሚያደርጉ የሚያረጋግጥ ሲሆን ይኸውም የሚከተሉትን አባለ ነገራት በውስጡ የያዘ ይሆናል፦
• ምርጥ የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎን ለማረጋገጥ ዓለም አቀፋዊ እና ብሔራዊ መመሪያዎችን እና ምርጥ አሠራሮችን ለይቶ ማወቅ፤
• ከፕሮጄክቱ ጋር ዝምድና ያላቸውን ባለድርሻ አካላት ለይቶ ማወቅ እና ትንታኔ መስጠት፤
• በግንባታው ሂደት ላይ የአፈጻጸም ዘዴ እና የተሳትፎ እንቅስቃሴዎች ፕሮግራምን ማዘጋጀት፤
• በመልካም የዓለም አቀፍ የኢንዱስትሪ አሠራር ልማዶች መሠረት የአቤቱታ አቀራረብን ዘዴ መመሥረት፤ እና
• የቁጥጥር እና የሪፖርት አደራረግ ውጤታማ አሠራር ዘዴዎችን ማዘጋጀት።
ለአንድ ፕሮጄክት የሚያስፈገው የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ ደረጃ በፕሮጄክቱ በኢ እና ኤስ የስጋት ምደባ (እንዲሁም አግባብነት ባላቸው ሕጋዊ መስፈርቶች መሠረት) መሠረት የሚወሰን ይሆናል። የተለያዩት ደረጃዎች ከዚህ በታች በሠንጠረዥ 6.1 ላይ ተጠቅሰዋል። በፕሮጄክቱ አማካይነት እነዚህን መስፈርቶች ማሟላት ለሁሉም ሊፈጸሙ የሚችሉ ኢንቨስትመንቶች የግድ አስፈላጊ ነው። ሲኤፍኤም ከሲአይኦ የሚመደብ ገንዘብ እና አሴቶቹ ጋር ግንኙነት ላላቸው ሁሉም ውጫዊ ተሳትፎዎች የመጨረሻውን ኃላፊነት ይወስዳል።
ሠንጠረዥ 6.1 በኢ እና ኤስ ተፅእኖ እና ስጋት ደረጃ መሠረት የሚያስፈልግ የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ ደረጃ
ስጋት/ተፅእኖ ደረጃ ለበጣም | ተገቢነት ያላቸው ፕሮጄክቶች | ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ባለድርሻ አካላት | የደንበኛ ኃላፊነቶች | የሲአይኦ ኃላፊነቶች | |
በክፍል 5 በተገለጸው መሠረት በጣም ከፍተኛ ኢ እና ኤስ ስጋት ፕሮጄክቶች | አይፒዎች በእነዚህ ሁኔታዎች ሥር፦1) በመሬት/ተፈጥሮ ሀብቶች ላይ ተፅእኖ፤ 2) የአይፒዎች ዳግም ሰፈራ፤ 3) ባሕላዊ ቅርሶችን ለንግድ ጥቅም ማዋልን ጨምሮ አደገኛ ባሕላዊ ቅርሶች ያላቸው ተፅእኖ (ኤፍፒአይሲ መቼ እንደሚያስፈልግ ተጨማሪ መረጃ ለማግኘት አይኤፍሲ ፒኤስ7፣ ጂኤን27 ን ይመልከቱ)። | ነጻ፣ በቅድሚያ ተሰጪ እና በቅድሚያ በመረዳት ስምምነትን መግለጽ (FPIC). ደምበኛው በጋራ ከስምምነት ላይ የተደረሰበትን የአፈጻጸም ሂደት እና የስምምነት ማሰረጃ በሰነድ የሚያስቀምጥበት የመልካም እምነት ድርድር (GFN)።* | ኤፍፒአይሲ ማረጋገጫ (ሂደት እና ውጤት) | ||
ከፍተኛ የኢ እና ኤስ ስጋት ፕሮጄክ ቶች የስጋት/ተ ፅእኖ ደረጃዎች ን መጨመ | |||||
ስጋት/ተፅእኖ ደረጃ | ተገቢነት ያላቸው ፕሮጄክቶች | ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ባለድርሻ አካላት | የደንበኛ ኃላፊነቶች | የሲአይኦ ኃላፊነቶች |
ር | በክፍል 5 በተገለጸው መሠረት በጣም ከፍተኛ ኢ እና ኤስ ስጋት ፕሮጄክቶች | አይፒ ባልሆኑ ማኅበረሰቦችን ጨምሮ ለንግድ ዓላማዎች መጠቀምን አካቶ በአደገኛ ባሕላዊ ቅርሶች ላይ ያሉ ተፅእኖዎች። | በማብራሪያ የተገለፀ ምክክር እና ተሳትፎ (ICP) + (GFN)። በ ICP ላይ የሚገነባ ሂደትን ደምበኛ ያከናውናል (ከዚህ በታች ተብራርቷል) ሆኖም ግን በተጨማሪ ጥሩ እምነት ያላቸው | ICP እና GFN ማረጋገጫ (ሂደት) + BCS ውሳኔ (ውጤት) |
ድርድሮችን በሰነድ የተደገፈ ውጤት | ||||
የሚያስገኝ።* | ||||
በክፍል 5 በተገለጸው መሠረት በጣም ከፍተኛ ኢ እና ኤስ ስጋት ፕሮጄክቶች | 1) በከባድ ደረጃ ተፅእኖ ያረፈባቸው አይፒዎች፤ 2) በከባድ ደረጃ ተፅእኖ ሊያርፍባቸው የሚችሉ ማኅበረሰቦች። | አይሲፒ፦ አይሲፒ በምክክር ላይ ባሉ እርምጃዎች ላይ ይገነባል (ይህም አሳልፎ መስጠት፣ ባለ 2-መንገድ(ወገን) ውይይት፣ የአቤቱታ አቀራረብ ዘዴ፣ ባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ዕቅድ፣ ተያያዥነት ባላቸው የደምበኛ እርምጃ ዕቅዶች ላይ ለማኅበረሰቦች ቀጣይ ሪፖርት አደራራግ) እና ወደ ደምበኛ ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ማኅበረሰቦችን ወደ ውሳኔ አሰጣጥ እና ሰነድ አያያዝ ሂደት በማምጣት ዕይታ ይበልጥ ጥልቀት ያለው ሂደት ነው።* | አይሲፒ ማረጋገጫ (ሂደት) + BCS ውሳኔ (ውጤት) | |
የ Cat ሀ እና ለ ለ+ ንዑስ ስብስብ | በከባድ ተፅእኖ ያረፈባቸ ማኅበረሰቦች እና ባለ ድርሻ አካላት። | ምክክር፦ አሳልፎ መረጃ መስጠት ባለ- ሁለት አቅጣጫ ውይይት። የአቤቱታ አቀራረብ ዘዴ። ባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ዕቅድ። ተያያዥነት ባላቸው የደምበኛ እርምጃ ዕቅዶች ላይ ለማኅበረሰቦች ቀጣይ ሪፖርት አደራራግ።* | የምክክር ሂደት ማረጋገጫ |
ምንጭ፦ ከ IFC Environmental and Social Review Procedures Manual እንደሚመጥን ተደርጎ የተወሰደ
*የባለድርሻ አካል ተሳትፎ እንቅስቃሴዎችን በተመለከተ የደምበኛ ኃላፊነቶች ከግርጌ ወደ አናት በእያንዳንዱ ደረጃ ላይ ተጨማሪ ናቸው።
ሲኤፍኤም ማኅበረሰቦች በሳይት እና ከሳይት ውጭ በሁለቱም ላይ በሚኖሩ ከፕሮጄክት ጋር በተገናኙ እንቅስቃሴዎች በከባድ ሁኔታ ተፅእኖ ሊያርፍባቸው እንደሚችል ያውቃል። በአይኤፍሲ ፒኤስ4 መሠረት እና እንዲሁም የዓለም ባንክ ኢኤችኤስ መመሪያዎችን ከግምት በማስገባት፣ ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች የሚከተሉትን እንዲያደርጉ ይጠይቃል፦
• ከመደበኛ እና መደበኛ ካልሆኑ ሁኔታዎች በሁለቱም በኢንቨስትመንት ክፍለ ጊዜው ዕድሜ ላይ ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ማኅበረሰቦችን መገመት እና ከባድ ተፅእኖ እንዳያርፍባቸው መከላከል፤ እና
• ተገቢነት ባላቸው ሰብአዊ መብቶች መርሆዎች መሠረት የፕሮጄክት ሠራተኞች እና ንብረትን ጥበቃ ማድረግ1 እንዲሁም ተፅእኖ በሚያርፍባቸው ማኅበረሰቦች ላይ ያሉ ስጋቶችን ማስወገድ ወይም መቀነስ በሚያስችል አገባብ።
በፕሮጄክት ተፅእኖ የሚያርፍባቸው ማኅበረሰቦች ጤና፣ ደኅንነት እና ጸጥታን በተመለከተ ሊከሰቱ የሚችሉ ስጋቶችን እና ተጨባጭ ስጋቶችን ለይቶ ማወቅ በኢንቨስትመንት ሂደቱ መባቻ ላይ በተቻለ መጠን መጀመሪያ ላይ እንዲሁም ቢያንስ በጥንቃቄ ማድረጊያ ሂደት ላይ ከግምት የሚገባ ይሆናል። ማናቸውም ሊከሰቱ የሚችሉ ግምት የሚሰጣቸው ገጽታዎች ለተጨማሪ ሐተታና ትንታኔ ቀይ ባንዴራ መጥቁም የሚደረግባቸው ሲሆን አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ እንደ ኢኤስአይኤ አንድ አካል ተጨማሪ ምርምር ይደረግባቸዋል። የማኅበረሰብ ጤና፣ ደኅንነት እና ጸጥታን በተመለከተ ለየት ያለ አንድ የተወሰነ የሚያሳስብ ነገር ካለ፣ የጤና ተፅእኖ ግምገማ እና/ወይም የሰብአዊ ስጋት ግምገማን እንደአስፈላጊነቱ እንዲያካትት ይህ መደበኛ የሆነው የኢኤስአይኤ ምህዳር እንዲሰፋ ሊያስገድድ (አባሪ 8ን ይመልከቱ) ይችላል። ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት እንደ ዝቅተኛ መስፈርት መከናወን ካለባቸው ከሚከተሉት ግዴታዎች በተጨማሪ ሁሉም ፕሮጄክቶች በኢኤስአይኤ የተገለጹትን የቁጥጥር ዕቅዶች እንዲያዘጋጁ እና እንደ አስፈላጊነቱ የሚጣጣም እንዲያደርጉ ይጠየቃሉ፦
• የማኅበረሰብ ጤና እና ዋስትና ስጋቶችን ከግመት የሚያስገባ ተገቢነት ያለው የፕሮጄክት መሠረተ ልማት ዲዛይን እና ግንባታ፤
• የተሽከርካሪ እና የአሽከርካሪ ደኅንነት እና በሕዝብ መንገዶች ላይ ጤናማ ያልሆኑ ጭነቶች እንቅስቃሴን ጨምሮ የትራፊክ ቁጥጥር፤
1 በተባበሩት መንግሥታት የጸጥታ እና የሰብአዊ መብቶች የበጎ ፈቃደኝነት መርሆዎች መመሪያ ላይ በተብራራው መሠረት
• ማኅበረሰብ አቀፍ የስጋት መላ ምቶችን ከግምት የሚያስገባ የድንገተኛ አደጋ ሁኔታዎች ቁጥጥር ዕቅድ አወጣጥ፤
• የተጋላጭነት ስጋትን በሚቀንስ መልኩ አደገኛ ነገሮችንና ቆሻሻዎችን ማጓጓዝ ማከማቸትና ማስወገድ፤
• ለብዝሐ ሕይወት ቅድሚያ በመስጠት ተፅእኖዎችን ማስወገድ/ማስተካከል፤
• ለተላላፊና ተላላፊ ያልሆኑ በሽታ አምጪዎች ተጋላጭነትን መቆጣጠር፣ እና
• በተመጣጣኝነት መርሆዎች እና በዓለምአቀፍ መመሪያ 1 መሠረት የደኅንነት ሠራተኞችን መምረጥና መቆጣጠር።
መሬት ማግኘትና በፍቃደኝነት ላይ ያልተመሠረተ አሰፋፈር
ሲኤፍኤም በተቻለው ሁሉ በፕሮጀክቱ የሚነኩ ሰዎች በፍቀደኝነት ላይ ያልተመሠረተ አካላዊ እና/ወይም ኢኮኖሚያዊ መፈናቀል ለማስቀረት ተግቶ ይሠራል። ፕሮጀክቱ የሚነካቸው ሰዎችን አካላዊ እና/ወይም ኢኮኖሚያዊ መፈናቀል የማስከተል የኢንቨስትመንቱ ችሎታ በተቻለ መጠን በጥንቃቄ ሂደት ወቅት እልባት የሚያገኝ ይሆናል። በግል ለተያዙ ሀብቶች (በባሕላዊ እና በልማዳዊ መብቶች የሚተዳደሩትን ጨምሮ) እና የጋራ ንብረት የሆኑ ሀብቶችና የተፈጥሮ ሀብቶች ትኩረት የሚሰጥ ይሆናል።
አካላዊ ወይም ሌላ ውስብሰብ መልሶ ማስፈር ከተፈለገ ኢንቨስትመንቱ “ሀ” (በጣም ከፍተኛ) የስጋት ደረጃ ይሰጠዋል (ክፍል 5ን ይመልከቱ)። በማንኛውም ኢኮኖሚያዊ አሰፋፈር ባህሪ መሠረት ኢንቨስትመንቱ “ሀ” (ከፍተኛ) ወይም “ለ+” ተደርጎ ሊመደብ ይችላል። አካላዊ እና/ወይም ኢኮኖሚያዊ አሰፋፈር የማይቻል ከሆነ በአይኤፍሲ ፒኤስ5 አላማዎች መሠረት በሲአይኦ ፈንድ ኢንቨስት የተደረጉ ሁሉም ፕሮጀክቶች፦
• አማራጭ የፕሮጀክት ሲዛይን በመፈለግ መፈናቀልን መቀነስ፤
• በማስገደድ ላይ የተመሠረተ ማፈናቀልን ማስቀረት፤
• (i) ለጠፋው ሀብት ምትክ ካሳ በመስጠት እና (ii) የመልሶ ማስፈር ሥራ መረጃ በመስጠት፣ በማማከር እና ፕሮጀክቱ በሚነካቸው ሰዎች በመረጃ ላይ የተመሠረተ ተሳትፎ መሠረት የተፈጸመ መሆኑን በማረጋገጥ ከመሬት አወሳሰድ እና በመሬት አጠቃቀም ገደቦች የሚመጣውን ማህበራዊና ኢኮኖሚያዊ ተጽእኖዎች መተንበይ እና ማስወገድ ወይም ማስወገድ ካልተቻለ መቀነስ፤
• የተፈናቀሉ ሰዎችን የኑሮ ደረጃ እና አኗኗር ማሻሻል ወይም ወደነበረበት መመለስ፣ እና
• እንደመልሶ ማስፈሪያ ቦታ የይዞታቸውን ደኅንነት በመጠበቅ በቂ ቤት በመስጠት በአካል የተፈናቀሉ ሰዎችን የኑሮ ሁኔታ ማሻሻል።
በኢኤስአይኤ መሠረት ፕሮጀክቱ አካላዊ መፈናቀልን የሚያስከትል ሆኖ ከታየ ሲኤፍኤም የመልሶ ማስፈሪያ ተግባር እቅድ እንዲዘጋጅ ያስገድዳል። አባሪ 9 በአይኤፍሲ ፒኤስ5 መሠረት የሚዘጋጀውን የመልሶ ማስፈር ተግባር እቅድ አዘገጃጀት የአሠራር መመሪያ (ቲኦአር) ይሰጣል። እንዲህ ዓይነቱ የአሠራር መመሪያ የመልሶ ማስፈሪያ ተግባር ዕቅድ በአይኤፍሲ ዝርዝር የተቀመጡትን ስምምነቶች የሚያሟላ ዝግጅት ዝቅተኛውን ደረጃ የሚከተሉትን ጨምሮ ሥራ ላይ የሚውል ይሆናል፦
• ፕሮጀክቱ የሚነካቸው ሰዎች ለመልሶ ማስፈሪያና ለካሳ ድጋፍ ለማግኘት መቻል አለመቻላቸውን ለመወሰን የብቃት መስፈርት፦
• የጠፋን ንብረት ዋጋ ግምትና ካሳ ለመገመት መከተል የሚኖርበት ዘዴ2፤
• የባለመብትነት ማእቀፍ (ጉዳት ለደረሰባቸው የተለያዩ ሰዎች ምድብ)፤
• ለተፈናቀሉ ሰዎች በመሬት ላይ፤ በደመወዝ እና በድርጅት ላይ በመመርኮዝ ወደ ቀድሞ ህይወታቸው ለመመለስና ኑሮአቸውን ለማሻሻል የሚወሰዱ እርምጃዎች፤
• መልሰው የሚሰፍሩባቸውን ሳይቶች መምረጥና አማራጭ ሳይቶችን ግምት ውስጥ ማስገባት፤
• ከይዞታ ደኅንነትና ከመልሶ ማስፈር እገዛ ጋር የቤት ምርጫ ማቅረብ
• የቤት መሠረተ ልማት (ለምሳሌ የውሀ አቅርቦት፤ ፍሳሽ ቆሻሻ) እና ማህበራዊ አገልግሎቶች (ለምሳሌ የጤና ክሊኒክ፤ ትምህርት ቤት፤ መንገዶች) የሚለሙበትና የሚቀርቡበት ዝርዝር ዕቅድ፤
• የማኅበረሰብ ስምሪት (በአይኤፍሲ ፒኤስ1 እና በአይኤፍሲ ፒኤስ7 ለነባር ሰዎች ከታች ያለውን ይመልከቱ) እና የቅሬታ አቀራረብ ሂደቶች አቅርቦት፤
• የመልሶ ማስፈሩን ሂደት ለመቆጣጠር የሚያስችል ድርጅታዊ አሠራር፤
• በመልሶ ማስፈር ተግባር ዕቅድ ድንጋጌዎች መሠረት መፈፀሙን ለማረጋገጥ ከመልሶ ማስፈር ሂደቱ ጋር በተያያዘ ቀጣይነት ያለው ቁጥጥርና ሪፖርት ማድረጊያ ዝርዝር ማውጣት፤ እና
• በመልሶ ማስፈሪያ የተግባር ዕቅድ ውስጥ የተዘረዘሩት ሁሉም ዝርዝር ተግባራት በአጥጋቢ ሁኔታ ምላሽ ካገኙ የማጠናቀቂያ ምርመራ የሚደረግበት አካሄድ።
1 ለሕግ አስከባሪ መኮንኖች በተቀመጠው የተባበሩት መንግሥታት የስነ-ምግባር ደንብ እና በሕግ አስከባሪ መኮንኖች የሀይል እና መሳሪያ አጠቃቀም ላይ በተቀመጠው የተባበሩት መንግሥታት መሠረታዊ መርሆዎች መሠረት።
2 ይህም ማንኛውም የተለዩ መስፈርቶችን ማለትም የመሬት ይዞታ ባለቤትነት፣ የይዞታ ዘመን፣ በመንግሥት የተመራ የመሬት አያያዝ ሂደት እና ማንኛውም በፕሮጀክት ኩባንያው ሙሉ የመተኪያ ወጪ የሚያገኝበትን ተጨማሪ እርምጃዎችን ጨምሮ የሀገሪቱን የሕግ ማእቀፍ ማካተት ይኖርበታል።
የኢኮኖሚ መፈናቀልን ማስቀረት በማይቻልበት ሁኔታ ወደነበሩበት ህይወት የመመለሻ ዕቅድ መዘጋጀት አለበት። በአይኤፍሲ ፒኤስ1 መሠረት የእንዲህ ዓይነቶቹ እቅዶች ዝግጅት በመረጃ ላይ የተመሠረተ ምክክርና የተሳትፎ ሂደትን መከተልን ይጠይቃል። ይህም ፕሮጀክቱ የነካቸውን ግለሰቦች፤ ቤተሰቦችና ማኅበረሰቦች የመልሶ ማስፈር ሂደቱን በማቀድና በመተግበር የሚያሳትፍ ይሆናል። በተጨማሪ እና የነባር ሕዝቦችን ተጋላጭነት ግምት ውስጥ በማስገባት (ክፍል xiv ን ይመልከቱ)፤ ለተጨማሪ ምክክር በአይኤፍሲ ፒኤስ7 መሠረት ባሉበትና በከፍተኛ ሁኔታ ተጎጂ በሚሆኑበት ተጨማሪ ቅደመ ሁኔታዎች መዘጋጀት ይኖርባቸዋል። ለእንዲህ ዓይነቶቹ ፕሮጀክቱ ለሚነካቸው ሁሉ የሚውሉ የቅሬታ አቀራረብ ደንብም ሊኖር ይገባል።
ነባር (ቀደምት ተወላጅ) ሕዝቦች
ሲኤፍኤም ነባር (ቀደምት ተወላጅ) የሆኑ ተጋላጭና ተጎጂ ሕዝቦች ሊኖሩ በሚችሉበት ቦታ ፕሮጀክቱ ተጽእኖ በሚያደርስባቸው ቦታዎች ሊኖሩ እንደሚችሉ የሚገነዘብና ይህም ነባር ሕዝቦችን እንደሚያካትት ይገነዘባል። ስለዚህ በአይኤፍሲ ፒኤስ መሠረት ከስምሪት፤ ምክክር፤ መሬት የሚያገኙበት መንገድና የፕሮጀክቱ ተፈጥሯዊ አካባቢ ላይ ማለትም ለእቃዎችና አገልግሎቶች የሚጠበቅባቸው ላይ የሚደርሱ ተጽእኖዎችን በተመለከተ ተጨማሪ የመፍትሄ እርምጃዎችን ተግባራዊ ለማድረግ የተለየ ትኩረት ይሰጣል። በዚህም መሠረት ሁሉም ሊተገበሩ የሚችሉ ኢንቨስትመንቶች በተቻለ መጠን ቀደም ብሎ ነባር ሕዝቦች መኖራቸውን ማረጋገጥና መኖራቸው ከተረጋገጠ በአይኤፍሲ ፒኤስ7 ሥር የተቀመጡትን መስፈርቶችና ሂደቶች ማሟላት። በአይኤፍሲ ፒኤስ7 ዓላማዎች መሠረት ሲኤፍኤም የሲይኦ ፈንድ ፈሰስ የተደረገባው ሁሉም ፕሮጀክቶች የሚከተሉትን እንዲያደርጉ ያስገድዳል፦
• በሁሉም የልማት ተግባራት ውስጥ በተሟላ መልኩ የነባር ሕዝቦችን ሰብአዊ መብቶች፣ ክብር፣ ፍላጎቶች፣ ባሕልና በተፈጥሮ ሀብት ላይ የተመሠረተ አኗኗርን ማክበር፤
• ነባር ሕዝብ ባለበት ማኅበረሰብ ሊከተሉ የሚችሉ የፕሮጀክት ተፅእኖዎችን መተንበይና ማስወገድ ነገር ግን ማስወገድ በማይቻልበት ጊዜ መቀነስና እና/ወይም ለእንዲህ ዓይነቶቹ ተፅእኖዎች ካሳ መስጠት፤
• ለነባር ሕዝቦች በባሕላቸው መሠረት አግባብነት ያለው የዘላቂ ልማት ጥቅማጥቅሞችና እድሎችን መስጠት፤
• ከነባር ሕዝብ ጋር በመረጃ ላይ የተመሠረተ ምክክርና ተሳትፎ ፕሮጀክቱ ከሚነካቸው ሰዎች ጋር በፕሮጀክት ቆይታ ጊዜ በማድረግ ቀጣይነት ያለው መቀራረብ መፍጠርና ማስቀጠል።
• በአይሲፒ ሂደት መሰማራትና በተለይ አስፈላጊ ሲሆን ፕሮጀክቱ የሚነካቸው ነባር ሕዝቦች በነፃነት እና በቅድሚያ በተገኘ መረጃ መሠረት በፍቃደኝነት ላይ የተመሠረተ አይሲፒ ማካሄድ፤ እና
• የነባር ሕዝቦችን ባህል፤ እውቀትና ልማድ ማክበርና መጠበቅ።
በጥንቃቄ ሂደቱ ወቅት አንድ ኢንቨስትመንት በነባር ሕዝቦች ላይ የሚኖረው መጥፎ ተፅእኖ በተቻለ ፍጥነት ምልክት ይደረግበት እና እንዲህ ዓይነቱ ኢንቨስትመንትም ውጤቱ ቢያንስ “ለ+” እንዲሆን ያስደርገዋል።በጥንቃቄ ሂደቱ የተነሳ፣ ኢንቨስትመንት እነደዚህ ዓይነቱ ኢንቨስትመንት ውጤትም ቢያንስ “ለ+” ነው። በሁኔታው ላይ ኤፍፒአይሲ የሚያስፈልግበት ሆኖ ሲገኝ፣ ፕሮጀክቱም “ሀ” የስጋት ደረጃ አሰጣጥን ያገኛል (ክፍል 5 ይመልከቱ)።
አይፒዎች እንደ ኢኤስአይኤ በሚኖረው ውጤት ላይ በሚደረግ ግምገማ ተፅእኖ ሲኖረው፣ ከፕሮጀክቱ ጽንሰ ሐሳብ ላይ የሚኖረውን ተፅእኖ አያስቀረውም በመሆኑም IPP ከአበልጻጊዎች ጋር በመጣመር መዘጋጀት ይኖርበታል። የ IPP ዓላማ ከባሕል አንጻር አግባብነት ባለው መንገድ በሃገር በቀል ሕዝቦች ላይ የሚደርሱ አሉታዊ ተጽእኖዎችን ለመቀነስ እና/ወይም ለመካስ የሚያስችሉ እርምጃዎችን መግለጽ ነው፡፡ ቅጥያ 10 ለ IPP ማጣቀሻ የሚሆን ዝቅተኛውን መስፈርት የያዘ ውልና በ IFC PS7 ማስታወሻ ላይ የሰፈረው ቅጥያ 1 መመሪያን መሠረት ያደርጋል።
በ IFC PS8 መሠረት፣ CFM የሁሉንም ፕሮጀክት ካምፓኒዎች የሚፈልግና የሚታዩና የማይታዩ ባሕላዊ ቅርሶችን መያዝ። የባሕል ቅርሶችን መለየትና ከፕሮጀክቱ ጋር ተያይዞ የሚመጣ ተፅእኖን መገምገም ዋናው የተፅእኖ ግምገማው ሂደት ነው። የተለዩ የባሕል ቅርሶችን መጠበቅና መያዝ በሥራ ላይ ያለ የአካባቢያዊ ፕሮጀክትና ማኅበራዊ አስተዳደር ሲስተም አስተዳደር ክፍል ነው። የሚታዩ ቅርሶችን ከማስወገድ መቆጠብ እንዲሁም የማይቻል ከሆነም በ IFC PS8 መመሪያ ማስታወሻ ላይ ባለው መሠረት በሽምግልና ማካሄድ።
በፕሮጀክቱ ግንባታ ግዜ እንዲሁም በሥራና በማስወገድ ግዜም እንኳ የሚያጋጥሙ ቀደም ብለው ላልታወቁ ወይም ላልተገኙ ባሕላዊ ቅርሶች መዘጋጀትና በተገቢው ሁኔታ ለማስኬድም እድሎችን ማመቻቸት። መለየት፣ የተፅእኖ ግምገማና በሂደት ላይ ያለ አስተዳደር ተፅእኖው ያረፈበት ማኅበረሰብን በማማከር ተፈጻሚ መሆን ይኖርበታል። ወደ ባሕላዊ ቅርሶች ሳይቶች መዳረሻ በፕሮጄክቱ ተፅእኖ በሚያርፍበት ጊዜ እንዲህ ያሉትን ሳይቶች ለሚጠቀሙ ወይም ይጠቀሙ ለነበሩ ተፅዕኖ ያረፈባቸው ማኅበረሰቦች ቀጣይ የሆነ ለደኅንነት አስተማማኝ የሆነ የመዳረሻ መንገድ ማቅረብ አስፈላጊ ነው።
የኢኤስኤምኤስ እና ኢ እና ኤስ መስፈርቶችን ለሁሉም ሲአይኦ ፈንዶች ውጤታማ አፈጻጸም እንዲኖር ሁሉም ኃላፊነት ያለበት ሠራተኛ እነዚህን መስፈርቶች በተመለከተ በቂ ዕውቀት ያለው እና አስፈላጊው ሁሉ መሣሪያን የታጠቀ መሆን ያስፈልገዋል። በመሆኑም ሲኤፍኤም የሚከተሉትን ያደርጋል፦
• ወሳኝ የሆኑ ኢ እና ኤስ ሚናዎችን እና ኃላፊነቶችን በግልጽ ማብራራት፤
• የ ኢ እና ኤስ ብቃትን እና ለኢ እና ኤስ ለየት ያሉ ሚናዎች የሚያስፈልጉ የሥልጠና ፍላጎቶች ማብራራት፤
• ለሁሉም አዲስ ሠራተኞች እና ለቀጣሪ አማካሪዎች ጠንካራ የሆነ ቃለ መጠይቅ እና የመረጣ ሂደትን መመሥረት፤
• ሁሉም አዲስ ሠራተኞች ስለ ኢኤስኤምኤስ እንደ መዋሃጃ ሥልጠና አስፈላጊ መሆኑን ማስረጽ፤
• በ ኢኤስኤምኤስ ሥልጠና ላይ በተወሰነ ክፍለ ጊዜ ልዩነት በእያንዳንዱ የፕሮጄክቱ ዕድሜ (ፌዝ) ላይ የተሃድሶ ሥልጠና መስጠት፤
• በ ኢኤስኤምኤስ እና ሌሎች የ ኢ እና ኤስ አስተዳደር ገጽታዎች ላይ የሚኖሩ ማናቸውንም ቁልፍ ለውጦች ሲኖሩ ለሠራተኞች ማስታወቅ፤ እና
• በ ኢ እና ኤስ ስጋቶች፣ ተፅእኖዎች እና ቁጥጥር ላይ ለየት ያለ እና ተዛማጅነት ያለውን ሥልጠና ለኢንቨስትመንት ኮሚቴ፣ ለኢንቨስትመንት ዳይሬክተሮች/አስተዳዳሪዎች እና ለፕሮጄክት ዳይሬክተሮች/አስተዳዳሪዎች እንዲሁም ለፕሮጄክት ኩባንያዎች ሠራተኞች እንደተገቢነቱ መስጠት።
ሲኤፍኤም ማናቸውም ተጨማሪ የሥልጠና ፍላጎቶች ለፕሮጄክቱ ስኬታማ አስተዳደር መሟላታቸሲኤፍኤም ማናቸውም ተጨማሪ የሥልጠና ፍላጎቶች ለፕሮጄክቱ ስኬታማ አስተዳደር መሟላታቸውን ለማረጋገጥ ከፕሮጄክቱ ኩባንያ ጋር አብሮ ይሠራል።ውን ለማረጋገጥ ከፕሮጄክቱ ኩባንያ ጋር አብሮ ይሠራል። በማዋሃጃ እንቅስቃሴዎች፣ የመሣሪያ ሳጥን ውይይቶች እና ሳምንታዊ የተሃድሶ ክፍለ ጊዜዎች አማካይነት እንደ አነስተኛ መስፈርት፣ ሁሉም ሠራተኞች በሳይት ላይ ስለ ኤች እና ኤስ አሠራሮች እና ማስተካከያ እርምጃዎች አጠቃላይ የመተዋወቂያ ሥልጠና ይሰጣቸዋል። እነዚህ ቴክኒካዊ ባልሆነ ቋንቋ እና በሠራተኛው ቋንቋ አማካይነት መልእክታቸው የሚተላለፉ ይሆናሉ። በግለሰብ ሚናዎች ላይ ያተኮረ ተጨማሪ ሥልጠና ተለይቶ ይታወቅ እና ለሁሉም ተገቢነት ያላቸው ሠራተኞች የሚዘጋጅ ይሆናል። በኮንስትራክሽን ድጎማ ፈንድ ኢንቬስት ለተደረገባቸው ፕሮጄክቶች፣ በሥልጠና/ብቃት ላይ ያሉ ማናቸውም የማቴሪያል ክፍተቶች ግንባታ ከመጀመሩ በፊት አስቀድሞ ተለይተው ይታወቃሉ እንዲሁም በግንባታው ሂደት ላይ በሙሉ እንደሚያስፈልገው ደረጃ እየታየ መፍትሔ ይሰጠዋል።
ይህ ክፍል በ ሲአይኦ ፈንድ ለተደረጉ ኢንቨስትመንቶች የሚከናወኑ ቁልፍ የሆኑትን የቁጥጥር እና የግምገማ እንቅስቃሴዎችን ያቀርባል። የሚከተሉት የቁጥጥር መስፈርቶች በሁሉም ፕሮጄክቶች የቁጥጥር ደረጃ ላይ ተፈጻሚነት ይኖራቸዋል።
ሠንጠረዥ 8.1 ለቁጥጥር ደረጃ የቁጥጥር አደራረግ መስፈርቶች
ተግባር | መግለጫ | አስተያየቶች |
ነጻ ቁጥጥር አደራረግ | ነጻው አማካሪ ፋይናንሳዊ ዘመኑ እስከሚያበቃ ወይም ከዚህ ጋር ተመጣጣኝ ለሆነ ጊዜ በየሩብ ዓመቱ ጉብኝቶችን ማድረግ እና ሪፖርት ማቅረብ የሚኖርበት ሆኖ ከዚህ ጊዜ በኋላ ድግምግሞሽ መጠኑ በደምበኛ አፈጻጸም እና በነገር አገባብ መስፈርቶች ማስጠንቀቂያ ከደረሰው ሊቀንስ ይችላል። የሥራ ማህደር የ ቢአይኤስ ሁነታ ዝማኔዎችን ያካትታል። | ለግንባታ ርትዓዊነት እና የፈንድ ፕሮጄክቶችን ዳግም ፋይናንስ ለማድረግ ለቀጣይ ቁጥጥር ተጨማሪ እርምጃዎችን ከዚህ በታች ይመልከቱ። |
ሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ የአስተዳዳሪ የሳይት ጉብኝት | ነጻ አማካሪን በሳይት ላይ የሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ አስተዳዳሪ ቢያንስ እስከ ፋይናንሳዊ ማብቂያ ቀን ድረስ በዓመት አንድ ጊዜ ወይም ተመጣጣኝ ከሆነ ጊዜ ገደብ ድረስ ወይም አስፈላጊ ሆኖ ከተገኘ ከዚህም በላይ ሊያጅብ ይገባል።1 ይህ መስፈርት ኢ እና ኤስ የሚጎበኘው ማናቸውም ተባባሪ ፋይናንስ አቅራቢ አጋርን ከግምት ሳያስገባ ተፈጻሚነት የሚኖረው መስፈርት ሆኖ የ ቢአይኤስ ቁጥጥርን ማካተት አለበት። | ለግንባታ ርትዓዊነት እና የፈንድ ፕሮጄክቶችን ዳግም ፋይናንስ ለማድረግ ለቀጣይ ቁጥጥር ተጨማሪ እርምጃዎችን ከዚህ በታች ይመልከቱ። |
ሰፊ የማኅበረሰብ ድጋፍ (ቢአይኤስ) | ማናቸውንም ሊከሰቱ የሚችሉ ስጋቶችን ጨምሮ በመከናወን ላይ ያለ ቢአይኤስ ን መቆጣጠር። | ኤፍፒአይሲ ሲያስፈልግ ጨምሮ ለተጨማሪ መመሪያ Error! Reference source not found. ይመልከቱ። |
የልማት ፈንድ
ድኅረ ፋይናንሳዊ መዝጊያ፣ የልማት ፈንድ ፕሮጄክቶች በፕሮጄክት የዕድሜ ዑደት ላይ በዚህ ደረጃ ላይ በፕሮጄክቱ ላይ ምንም ማቴሪያል እንቅስቃሴዎች እስከሌሉ ድረስ የቁጥጥር እና የግምገማ እንቅስቃሴ እንዲደረጉባቸው አያስገድዱም።
የግባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ
በኮንስትራክሽን ድጋፍ ፈንድ ፋይናንስ ለሚደረጉ ፕሮጄክቶች፣ የሚከተሉት የቁጥጥር እና የግምገማ እንቅስቃሴዎች ተፈጻሚነት ይኖራቸዋል፦
• ከምድብ ሀ፣ ለ+ ወይም ለ ኢንቨስትመንት ስምምነት ውል ከተፈረመ በኋላ፣ የአካባቢ እና የማኅበራዊ ጉዳዮች አስተዳዳሪ (ወይም ሌላ የተመደበ ሹም) ከፕሮጄክት ኩባንያው ጋር በመነጋገር እና ከጊዜ ወደ ጊዜ ፕሮጄክት ኩባንያው ሁሉንም ተገቢነት ያላቸውን አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ መስፈርቶችን እያከበረ ስለመሆኑ ያረጋግጣል።
• በግንባታ ሥር ያሉ ፕሮጄክቶችን ለሚመለከቱ ለምድብ ሀ እና ለ+ ኢንቨስትመንቶች የአካባቢ እና የማኅበራዊ ጉዳዮች አስተዳዳሪ (ወይም ሌላ የተመደበ ሹም የዚህን ኢኤስኤምኤስ አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች እንዲሁም የፕሮጄክት ላይ የተወሰኑ ሰነዶች ዝግጅት (ለምሳሌ፦ የአካባቢ እና ማኅበራዊ እርምጃ ዕቅድ) ማክበር መቻል ደረጃን ለመቆጣጠር ወይም ኦዲት ለማድረግ ቢያንስ በዓመት አንድ ጊዜ ጣቢያውን ይጎበኛል። ሲኤፍኤም ውስጣዊ ኦዲቶችን ለማድረግ የውጭ ኦዲተር ሊሾም ይችል ይሆናል።
• በግንባታ ሥር ያሉ ሁሉም የኮንስትራክሽን ድጋፍ ፈንድ ፕሮጄክቶች አፈጻጸምን እንዲቆጣጠሩ እና ለ ሲኤፍኤም የሚከተሉትን ቁልፍ የአፈጻጸም ጠቋሚዎች [key performance indicators (KPIs)] በመጠቀም ሪፖርት ማድረግ ይኖርባቸዋል ይህም በሩብ ዓመት አንዴ ሪፖርት የሚደረግ ይሆናል (ክፍል 7 (ii) ይመልከቱ)፦
1 በርትዓዊ ድጎማ ላይ፦ የንግድ ኦፐሬሽን ቀን
ጤና እና ደኅንነት | አካባቢ | ማኅበራዊ/ጉልበት ሥራ |
- ቊጥር እና የጉዳት ከባድነት፤ - በተክል ወይም በንብረት ላይ የደረሰ ጉዳት ብዛት እና የአደጋው ባሕሪ፤ - ለጥቂት ያመለጡ ነገሮች ብዛት እና ባሕሪ፤ - የአደገኛ ሁኔታዎች/የደኅንነት ትዝብቶች ብዛት፤ - የተጠቁ ሰዎች ብዛት፤ - የኢ እና ኤስ ሥልጠና ክፍለ ጊዜ ብዛት፤ እና - የጠፋ ጊዜ ጉዳት ድግምግሞሽ፣ ገጠመኞች፣ እና የክብደት መጠኖች፤ | - የአካባቢ ገጠመኞች ብዛት እና ተፈጥሮ፤ - ኤነርጂ እና የውሀ አጠቃቀም፤ - የጠጣር ቆሻሻ አወጋገድ መጠን፤ - ፈሳሽ ቆሻሻ አወጋገድ፤ - ወደ አየር ልቀት፤ እና - ከግልፅ አካባቢያዊ ጠቀሜታ ጋር በአፈጻጸም ላይ መሻሻሎች። | - በውስጥ እና በውጭ የባለድርሻ አካላት የተሰሙ አቤቱታዎች እና ቅሬታዎች ብዛት፤ - ከግልፅ ማኅበራዊ ጠቀሜታ ጋር በአፈጻጸም ላይ መሻሻሎች፤ - አማካይ የሥራ ሰዓታት እና የተከፈለ ደመዎዝ፤ - የሕፃናትን ጉልበት የመበዝበዝ ገጠመኞች፤ - የዲስፕሊን እና የመድሎ አቤቱታዎች ገጠመኞች፤ እና - የሠራተኛ ዴሞግራፊክስ ከሥልጠና፣ ከሥራ፣ ከደመዎዝ ጋር ከሚዛመድ መዳረሻ ጋር። |
• ሁሉም የኮንስትራክሽን ድጋፍ ፈንድ ፕሮጄክት ኩባንያዎች በተጨማሪ በፕሮጄክት ሳይት(ቶች) ላይ የተቀጠሩ ሥራ ተቋራጮችን አፈጻጸም ሊቆጣጠሩ እና ሊገመግሙ ይችላሉ። እንደዚህ የመሳሰሉት እንቅስቃሴዎች ወደ ሲኤፍኤም ሪፖርት ይደረጋሉ።
• ሁሉም የኮንስትራክሽን ድጎማ ፈንድ ፕሮጄክት ኩባንያዎች በተወሰነ የጊዜ ልዩነት በሲአይኦ ፈንዶች የሕይወት ዘመን አጠቃላዩን የ ኢ እና ኤስ አፈጻጸም ለመገምገም በሲኤፍኤም በሚዘጋጅ የአስተዳደር ግምገማ ላይ እንዲሳተፉ ይጠየቃሉ።
• በኮንስትራክሽን ሥር ያሉ ፕሮጄክቶችን ለሚያሳትፉ ኢንቨስትመንቶች ሲኤፍኤም የፕሮጀክት ኩባንያው ከአካባቢ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች እና/ወይም ከማስተካከያ ዕቅድ፣ ካለ ማክበሩን እና ተፈጻሚ ማድረጉን ለመቆጣጠር የውጭ አማካሪ ሊቀጥር ይችል ይሆናል።
ተመላሽ ፈንድ
• ቀደም ሲሉ የነብሩ ተቋማትን እና/ወይም የንግድ እንቅስቃሴዎችን ለሚያሳትፉ እና በተመላሽ ፋይናንስ ፈንድ ፋይናንስ ለሚደረጉ ለምድብ ሀ እና ለ+ ኢንቨስትመንቶች የኢ እና ኤስ ኦዲቶች አፈጻጸም በኦፐሬሽን ሳይት(ቶች) ላይ ከፕሮጂከቱ ስጋት/ተፅእኖ ጋር ተዛማጅነት ባለው ድግምግሞሽ የሚከናወን ይሆናል።
• ለዝቅተኛ ስጋት ያለባቸው ምድብ ኢንቨስትመንቶች፣ እየተከናወነ ያለው የኢ እና ኤስ ፕሮግራም አፈጻጸም በጥናት ላይ የተመረኮዘ ግምገማ ይደረግለታል፤ ሆኖም ግን ይህ ወደ ኦፐሬሽን ጣቢያ(ዎች) በሚደረጉ ጉብኝት(ቶች) ከጉዳይ ወደ ጉዳይ በመተላለፍ እንዲደገፍ ይደረጋል።
• ከክውና ሳይቶች ጋር ግንኙነት ያላቸው ሁሉም ተመላሽ ፋይናንስ ተደራጊ ፈንድ ፕሮጄክቶች ለኮንስትራክሽን ድጎማ ፈንድ የተዘረዘሩትን ኪፒአይዎችን በመጠቀም ለ ሲኤፍኤም ቁጥጥር አድርገው አፈጻጸማቸውን ሪፖርት እንዲያደርጉ የሚጠየቁ ሲሆን ሪፖርት የሚደረገውም በየዓመቱ ይሆናል (ክፍል 7 (i) ይመልከቱ እና በተጨማሪ በ CO2 ልቀት እና አወጋገድ ላይ ሪፖርት ያደርጋሉ።
• ሁሉም ተመላሽ ፋይናንስ ተደራጊ ፕሮጄክት ኩባንያዎች በተጨማሪ ቀጣይነት ባለው መልኩ የማናቸውንም በፕሮጄክት ክወና ቦታ (ሳይት) የተቀጠሩ ሥራ ተቋራጮችን የሥራ አፈጻጸም ይቆጣጠራሉ እንዲሁም ይገመግማሉ። እንደዚህ የመሳሰሉት እንቅስቃሴዎች ወደ ሲኤፍኤም ሪፖርት ይደረጋሉ።
• በፈንዱ የሕይወት ዘመን ላይ አጠቃላዩን የ ኢ እና ኤስ አፈጻጸም ለመገምገም ሁሉም ተመላሽ ፋይናንስ ተደራጊ ፕሮጄክት ኩባንያዎች በተወሰነ ጊዜ ልዩነት በ ሲኤፍኤም በሚዘጋጀው የአስተዳደር ግምገማ ላይ እንዲሳተፉ ይጠየቃሉ።
አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ አፈጻጸም ሪፖርት አደራረግ
ሲኤፍኤም ለጋሾች/ኢንቬስተሮች ኃላፊነት በሚወስድ አስተዳደር ላይ ስለ ኢ እና ኤስ ስጋቶች እና ችግሮች የሚሰጡትን ክብደት አስፈላጊነት ዕውቅና ይሰጣል። ከ ኢ እና ኤስ አፈጻጸም ጋር በተገናኘ የሚከተሉት ሪፖርት አደራረግ ደረጃዎች ተፈጻሚ ይሆናሉ፦
• ሲኤፍኤም ኢ እና ኤስ ሪፖርት አደራረግ፤
• የፕሮጄክት ደረጃ ኢ እና ኤስ ሪፖርት አደራረግ፤ እና
• የገጠመኞች/አደጋዎች ሪፖርት አደራረግ።
የሪፖርት የሚደረገው ነገር ይዘት እና ድግምግሞሽ በሦስት የተለያዩ ፈንዶች ላይ ለፕሮጄክቶች የተለያየ ይሆናል።
ይህ ክፍል በኃላፊነት የተሞላ ኢንቬስትመንት ኮድ (ክፍል 2) በዝርዝር የተቀመጡትን የሪፖርት አደራረግ መስፈርቶች መሠረት መነበብ አለበት።
• ሲኤፍኤም ከፈንዱ እያንዳንዱ የበጀት ዓመት ማብቂያ ቀን በኋላ ባሉት ዘጠና (90) ቀናት ሪፖርት የሚያደርግ ሲሆን ሆኖም ግን ከዓመታዊው የለጋሽ/ኢንቬስተር ስብስባ የሚደረግበት ቀን እና የ ኢ እና ኤስ ዓመታዊ ሪፖርት ለ ሲአይኦ ፈንድ ለለጋሽ/ኢንቬስተር ከሚሰጥበትቀን ቀን በፊት ካሉት አሥራ አምስት (15) ቀናት በኋላ መሆን የለበትም። ሲኤፍኤም የአካባቢ እና የማኅበራዊ መስፈርቶችን እያሟላ ስለመሆኑ ሪፖርቱ ማረጋገጫ መስጠት አለበት። ለሪፖርቱ በጥቆማ ሐሳብነት የሚቀርብ ንድፍ በአባሪ 5 ውስጥ ይገኛል። ሲኤፍኤም ሪፖርቱ ለለጋሾች/ኢንቬስተሮች ከተሰጠ በኋላ በሚደረገው በቀጣዩ የለጋሽ/ኢንቬስተር ስብሰባ ላይ ዓመታዊውን የአካባቢ እና ማኅበራዊ ዓመታዊ ሪፖርት ያብራራል። ሲኤፍኤም ሪፖርት አደራረግ በሦስት ፈንዶች ውስጥ ለፕሮጄክቶች የ ኢ እና ኤስ መረጃን ያጠናክራል።
የፕሮጄክቶች ደረጃ ኢ እና ኤስ ሪፖርት አደራረግ
• ዓመታዊ የፕሮጄክት ሪፖርቶች፦ (ለልማት፣ የኮንስትራክሽን ድጎማ እና ተመላሽ ተከፋይ ፈንድ ተፈጻሚ የሚሆን)። የሁሉም ፕሮጄክት ኩባንያዎች አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ አፈጻጸም በየዓመቱ የሚገመገምና የሚመዘን ይሆናል። የአፈጻጸሙ ካስማ ተገቢነት ባላቸው የአካባቢ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች አንጻር ያለው ቀጣይ ተገዢነት እና ተስማሚነት ይሆናል። ሲኤፍኤም ፕሮጄክት ኩባንያው ዓመታዊውን አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ሪፖርት (እንዲህ ያሉት ሪፖርቶች የሚጠቆም ምህዳር ለፈንድ በአባሪ 5 ላይ የተሰጠ ሲሆን እንዲሁም ለነፍስ ወከፍ የፕሮጄክት ኩባንያዎች በአባሪ 6 ላይ ተሰጥቷል) ማዘጋጀቱን እና ማስረከቡን ያረጋግጣል እንዲሁም የፕሮጄክት ኩባንያ አፈጻጸምን በአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ችግሮች የሚገመግም እና የሚመረምር ይሆናል። ዓመታዊ ፕሮጄክት ሪፖርት በፕሮጄክት ደረጃ ያለ መረጃን በሁሉም በተገለጹ የተፅእኖ ጠቋሚዎች በተለያዩ ለጋሾች/ኢንቬስተሮች በሚጠየቀው መሠረት መረጃውን ያካትታል።
• የሩብ ዓመት ፕሮጄክት ኢ እና ኤስ ሪፖርቶች፦ (ለኮንስትራክሽን ድጎማ ፈንድ ብቻ ተፈጻሚነት ያለው)። በኮንስትራክሽን ሥር ላሉ ፕሮጄክቶች ኢ እና ኤስ ስጋቶች እና ተፅእኖዎች በአጠቃላይ አነጋገር ይበልጥ ጉልህነት ያለው ነው። በመሆኑም፣ ሁሉም በኮንስትራክሽን ፈንድ ውስጥ ያሉ ፕሮጄክቶች፣ አጭር ነገር ግን ገላጭ የ 1-2 ገጽ ሩብ ዓመት ሪፖርት ለኢንቬስተሮች ይቀርባል (እንዲህ ያሉ ሪፖርቶች የሚጠቆም ማህዳር በአባሪ 7 ላይ ተሰጥቷል)። የእነዚህ ፕሮጄክቶችን ማኅበራዊ እና አካባቢያዊ አፈጻጸም ሪፖርቱ የሚያሳይ ሲሆን በዚህ ኢኤስኤምኤስ ክፍል 6 ላይ በቀረቡት ኬፒአይዎች መሠረት ከአፈጻጸም ጋር የተገናኘ ውሂብን በውስጡ ያካትታል። ሪፖርቱ ከአስተዳዳሪ እና/ወይም አማካሪ የቅድመ ጥንቃቄ ሂደት የተነሣ የሚመጡ የ ኢ እና ኤስ አስተዳደር ስጋቶችን ቁሳዊ አጭር ማጠቃለያ በውስጡ ይይዛል። እነዚህ ሪፖርቶች በእያንዳንዱ የቀን መቁጠሪያ ሩብ ዓመት (ለምሳሌ 31 ማርች፣ 30 ጁን፣ 30 ሴፕቴምበር እና 31 ዲሴምበር ላይ) ባለው 30 ቀናት ውስጥ ለሁሉም ኢንቬስተሮች ይላካሉ።
• ገጠመኝ / አደጋ 1ኛ ማሳወቂያ ሪፖርት፦ ሲኤፍኤም በቂ ምክንያት ነው ተብሎ እስከሚታመን ደረጃ ድረስ ማናቸውም ክስተት በተፈጠረ እና መፈጠሩን ካወቀ በኋላ ባሉ በአምስት (5) ቀናት ውስጥ ማናቸውንም ማኅበራዊ፣ የሠራተኛ፣ የጤና እና የደኅንነት ወይም የአካባቢ ገጠመኞችን ወይም አደጋዎችን ስለማናቸውም ፕሮጂክት ኩባንያ ወይም ከማናቸውም የፕሮጄክት ኩባንያ ሥርዓተ ክወና ጋር የተያያዙ ክስተቶችን ለኢንቬስተሮች እንዲያውቁት ያደርጋል። ከገጠመኙ/አደጋው ጋር ግንኙነት ያላቸው ሁኔታዎች በፕሮጄክት ኩባንያው ሥርዓተ ክውናዎች በተቀመጡት አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች መነጽር ሲታይ ቁሳዊ ከባድ ተፅእኖ የሚያሳርፍ ወይም በፕሮጄክቱ አፈጻጸም ላይ አሉታዊ ተፅእኖ የሚያሳርፍ ነው ተብሎ መታመን አለበት። እነዚህ ማናቸውም አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ የይገባኛል አቤቱታን፣ አደጋዎችን፣ የሕይወት መጥፋትን፣ የሕግ ጥሰትን ወይም በማኅበራዊ ወይም ተፈጥሮዋዊ አካባቢ ላይ አሉታዊ ተፅእኖን እንደ ምሳሌ ሊያካትት ይችላል።
• ገጠመኝ / አደጋ ዝርዝር ሪፖርት፦ ከዚህ በኋላ ምክንያት ባለው መልኩ እስከታመነበት ሆኖም ግን ከመጀመሪያው ለኢንቬስተሩ የተሰጠ ማሳወቂያ ሪፖርት ግፋ ቢል በሠላሳ (30) ቀናት ውስጥ ሲኤፍኤም የገጠመኙን/አደጋውን ወይም ከሁኔታው ሊፈጠር የሚችለውን ስጋት ወይም ጉዳት እንዲሁም አሉታዊ ተፅእኖ እንዲሁም እየተወሰዱ ያሉ እርምጃዎችን ወይም ሊወሰዱ የታቀዱ እርምጃዎችን፣ ወደፊት ተመሳሳይ ክስተት እንዳይፈጠር የታሰቡ መከላከያ እርምጃዎችን ዝርዝር ይሰጣል።
• ገጠመኝ / አደጋ ግስጋሴ ሪፖርት፦ በጣም በከባድ ሁኔታዎች ሲኤፍኤም በገጠመኙ / አደጋ ዝርዝር ሪፖርት ላይ የተብራሩትን እርምጃዎች ቀጣይ አፈጻጸም በተመለከተ በየሩብ ዓመቱ ለኢንቬስተሮቹ መረጃ መስጠቱን ይቀጥላል።
አባሪ 1 ኃላፊነት የተሞላ የኢንቨስትመንት ፖሊሲ
ሲኤፍኤም አዎንታዊ ቀጣይ የልማት ውጤቶችን በኢንቨስትመንቶቹ ለማግኘት ጥረት የሚያደርግ ሲሆን ለሚከተሉት ቁርጠኛ አቋም አለው፦
• በአካባቢ ማኅበረሰቦች ላይ ኢንቨስትመንቶች የሚኖራቸውን ተፅእኖ ማስወገድ ካልተቻለም በከፍተኛ ደረጃ መቀነስ፤
• አካባቢን መጠበቅ እና ቀጣይነትን ባረጋገጠ መልኩ የተፈጥሮ ሀብቶችን መጠቀም፤
• በአካባቢ አየር ለውጥ ላይ የሲኤፍኤም አስተዋጽኦን በራሱ ኢንቨስትመንቶች የታዳሽ ኃይል ዘርፍን በመጠቀም መቀነስ፤
• ሲኤፍኤም ኢንቨስት የሚያደርግባቸው ፕሮጄክቶች ላይ የሚሠሩ ሁሉንም ሰዎች ጤና እና ደኅንነት መጠበቅ፤ እና
• ለአዎንታዊ እና ማኅበራዊ ጥቅሞች ተፈጻሚነት መልካም ዕድሎችን መፍጠርና ቊጥራቸውን ከፍ ማድረግ።
እነዚህ ቁርጠኝነት የሚጠይቁ ግቦችን ለማሳካት፣ ሲኤፍኤም ለሁሉም ኢንቨስትመንቶች በሁሉም ሕጎች እና አግባብነት ባላቸው የአካባቢ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች ተገዢ ለመሆን ቁርጠኛ አቋም አለው። መልካም ዓለም አቀፍ የኢንዱስትሪ አሠራር ልማዶች እና የአካባቢ እና ማኅበራዊ አስተዳደር1 መስፈርቶች የአስተዳደር ቅጽርን ለማዘጋጀት እንደ ተገቢነታቸው ጥቅም ላይ ይውላሉ።
የሁሉም ተጽእኖዎች እና ስጋቶች ጠቅለል ያለ ግምገማ ከሁሉም የኢንቨስትመንት ውሳኔዎች በፊት ይደረጋል። ሁሉም ተጽእኖዎች እና ስጋቶች በሲኤፍኤም ውስጣዊ የስጋት ቁጥጥር ሂደት መሠረት የሚስተናጋዱ ሲሆን ለእያንዳንዱ ፈንድ የሥርዓተ ክወና ሂደት እንዲጠቃለሉ ይደረጋሉ።
ሲኤፍኤም ዲዛይን ሊደረጉ፣ ሊገነቡ፣ ሊሠሩ እና ሊጠገኑ ሲሉ ብቻ በፕሮጄክቶች ላይ ኢንቬስት ያደርጋል እንዲሁም ተገቢነት ባላቸው የአካባቢ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች መሠረት እንዲነብሩ እንዲደረጉ ይጥራል። የኢንቨስትመንት ውሳኔ በሚሰጥበት ጊዜ ተቀባይነት በሌለው የአካባቢ እና ማኅበራዊ ቁጥጥር አሠራር ልማድ ምክንያት ለፈንዱ ወይም ለኢንቬስተሮቹ መልካም ስም ስጋትን ሊያስከትል የሚችል ሆኖ ከተገኘ ፕሮጄክቱ ውድቅ ይደረጋል። አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ፋይዳዎችን የሚያበረታቱ የኢንቨስትመንት ዕድሎች ይበረታታሉ።
ሁሉንም አካባቢያዊ እና ማኅበራዊ መስፈርቶች በስኬታማ መንገድ ለማስተዳደር እና ተፈጻሚ ለማድረግ እንዲቻል ሲኤፍኤም ሁሉም ፕሮጄክቶች በቂ ሠራተኛ፣ የአስተዳደር ዕቅድ፣ እና ሀበት እንዲኖራቸው ይፈልጋል። የሲኤፍኤም ቦርድ፣ ዋና ሥራ አስፈጻሚ ኮሚቴ እና የኢንቨስትመንት ሠራተኞች ሁሉም ኢንቨስትመንቶች ተገቢነት ባለው፣ ተጠያቂነትን በጠበቀ እና በግልጽነት የተሞላ አካሄድ መፈጸማቸውን ለማረጋገጥ ተገቢነት ባላቸው ደረጃዎች ላይ ሁሉ እንደ መመሪያ የሚያገለግሉ መሪ ሐሳቦችን እያቀረቡ ይጠቀሙባቸዋልም።
ተሳትፎ እና ምክክር በ ሲኤፍኤም ከባለ ድርሻ አካላቱ ጋር የሚከናወን ሲሆን በአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ አስተዳደር ጉዳዮች ላይ በሁሉም ኢንቨስትመንቶቹ ላይ በግልጽነት መልእክትን ያስተላልፋል። ሁሉም የኢንቨስትመንት ሠራተኛ በሁሉም ከአካባቢ እና ማኅበራዊ ስጋት አስተዳደር ጋር የተገናኙ ሁሉንም እንቅስቃሴዎች አስቀድሞ ለመከላከል ወደ ሲኤፍኤም ሪፖርት ያደርጋል። ሲኤፍኤም ከአካባቢ እና ማኅበራዊ አፈጻጸም ጋር የተገናኘ መረጃን በመደበኛ ሁኔታ ይገልጻል።
ቀጣይ መሻሽል እንዲኖር ከሚደረግ ጥረት አንጻር፣ እና ኢ እና ኤስ ስጋቶችን ማስተዳደር በሁሉም የኢንቨስትመንቱ የሕይወት ዘመን ላይ ተፈጻሚ መሆኑን ለማረጋገጥ ሁሉም የኢንቨስትመንት ሠራተኛ የአፈጻጸም ዕቅዶችን እንዲወጥን እና ለመቆጣጠር ዒላማ ለማድረግ እና ይህንንም ለሲኤፍኤም በእነርሱ የኢ እና ኤስ አፈጻጸም ላይ ሪፖርት እንዲያደርግ ይጠይቃል።
ይህ ፖሊሲ ተፈጻሚ መሆኑን ማረጋገጥ የሲኤፍኤም ቦርድ ኃላፊነት ነው። ይህ ፖሊሲ ለሁሉም የ ሲኤፍኤም ሠራተኛ መልእክቱ የሚተላለፍ ይሆናል።
ፊርማ፦
ሚና፦ << [ዋና ሥራ አስፈጻሚ ሹም] >>
ቀን፦
1 የምድር ወገብ መርሆዎች [Equator Principles III]፤ ዓለም አቀፍ ፋይናንስ ኮርፖሬሽን (IFC) በአካባቢያዊ እና ማኅበራዊ ቀጣይነት አቅም የአፈጻጸም መስፈርቶች 2012፤ ILO
አብይ ኮንቬንሽን፣ ILO መሠረታዊ የሥራ ቅጥር ደንቦች እና ሁኔታዎች፤ የተባበሩት መንግሥታት መመሪያ መርሆዎች
አባሪ 2 ለአዳዲስ ፕሮጄክቶች የአካባቢ እና የማኅበራዊ መጠይቅ – የድርድር ፍተሻ ማረጋገጫ ዝርዝር
ይህ ማረጋገጫ ዝርዝር በሁሉም ሊያጋጥሙ በሚችሉ የ ኢ እና ኤስ ችግሮች ላይ እንደ የመጀመሪያ የስጋት ፍተሻ መልመጃ ጥቅም ላይ መዋል አለባቸው። የስጋት ፍተሻ መልመጃው ምህዳር እና ጥልቀት በፕሮጄክቶቹ ባሕሪያት፣ ሴክተር እና መገኛ አካባቢ ላይ በመመርኮዝ ሊለያዩ ይችላሉ፤ ሆኖም ግን እንደ ዝቅተኛ የ ኢ እና ኤስ ስጋቶች እና አሳሳቢ ነገሮች የሚከተሉት በድርድር ፍተሻ ማረጋገጫ ሂደቱ ላይ ከግምት ሊገቡ ይገባል።
የተጠናቀቀበት ቀን፦ የመጀመሪያው ጸሐፊ፦ ያረጋገጠው፦ የፕሮጄክት ምደባ፦
በተነጠሉ እንቅስቃሴዎች ላይ ያልተሳተፈ ተባባሪ ገንቢ ማረጋገጫ (የ ኢኤስኤምኤስን አባሪ 3 ይመልከቱ)፦ በስጋት ምድቦች ላይ የተያዘ ማስታወሻ፦
ሀ | በጣም ከፍተኛ ስጋት ያለባቸው ፕሮጄክቶች ማናቸውንም የ አይኤፍሲ ፒኤስ 5, 6, 7 ወይም 8 (1) የሚያስነሱ ወይም ማኅበራዊ/ፖለቲካዊ ግጭት ነገር አገባብ የሚያሳዩ ወይም በፕሮጄክቱ ላይ በጉልህ የሚታይ ሊደርስ የሚችል ስጋትን የሚያስከትሉ ከባድ የደኅንነት ችግሮች የሚያሳዩ ናቸው። ከፍተኛ የስጋት ፕሮጄክቶች ከሊደርስ ከሚችል በጉልህ የሚታይ ከባድ ማኅበራዊ ወይም አካባቢያዊ ተፅእኖ ጋር ብዝሐነት ያለው፣ ሊቀለበስ የማይችል ወይም ያልተገመተ። |
ለ+ | በአጠቃላይ አነጋገር ከጣቢያው (ሳይቱ) ድንበር ውጭ የሆኑ ሊከሰቱ የሚችሉ ከባድ ማኅበራዊ ወይም አካባቢያዊ ተፅእኖዎች ያሉባቸው ፕሮጄክቶች፣ በአብዛኛው ሊቀለበሱ የሚችሉ እና ተዛማጅነት ባላቸው የማስታረቂያ እርጃዎች ሊስተካከሉ የሚችሉ። |
ለ | በብዛታቸው ጥቂት የሆኑ፣ በአጠቃላይ አነጋገር በሳይት ላይ የተወሰኑ ብዙውን ጊዜ ሊቀለበሱ የሚችሉ እና በማስታረቂያ እርምጃዎች በዝግጁነት መፍትሔ ሊያገኙ የሚችሉ መጠናቸው የተገደበ ማኅበራዊ ወይም የአካባቢ ተፅእኖ የሚያሳርፉ ፕሮጄክቶች። |
ሐ | ዝቅተኛ ወይም ምንም አካባቢያዊ ወይም ማኅበራዊ ከባድ ተፅእኖ ያለባቸው ፕሮጄክቶች። |
ኢኤችኤስኤስ የስጋት ጭብጥ | ቁልፍ ነጥቦች | አሁን ባለው ዕውቀት እና የሚገኝ ውሂብ ላይ በመመርኮዝ የሚሰጥ ምላሽ | የእርምጃ ዕቅድ/ ሊከሰት የሚችል ስጋትን ለማስተዳደር መወሰድ ያለበት ጥንቃቄ | የመጀመሪያ ደረጃ የስጋት ደረጃ አሰጣጥ |
የግብዓት ተገኚነት | በፕሮጄክቱ እና በፕሮጄክት እንቅስቃሴዎች የተፈጥሮ ሀብቶች (ለምሳሌ፣ ውሀ፣ ምግብ፣ እና ኢነርጂ) ደረጃ ወይም ዓይነት ስጋት ተፅእኖ ሊያርፍባቸው ይችላል? | |||
የተፈጥሮ አደጋዎች | በጎርፍ፣ በሴስሚክ እንቅስቃሴ፣ አውሎ ነፋስ ወይም ሌላ የተፈጥሮ አደጋ ምክንያት ተፅእኖ ሊያርፍበት በሚችል አካባቢ ወይም መገኛ ሥፍራ ላይ ነው ፕሮጄክቱ ያለው? | |||
የአፈር እና የከርሰምድር ውሃ ብክለት | የብክለት ችግሮች እንዳሉት በሚታወቅ አካባቢ ወይም መገኛ ሥፍራ ውስጥ ነው ፕሮጄክቱ እና/ወይም የአፈር እና የከርሰምድር ውሀ ችግሮች ወይም ሌላ ከባድ የተፈጥሮ አደጋ (ለምሳሌ፦ በታሪካዊ ወይም አሁን ባለ ክንውን ምክንያት) ሊያጋጥሙ የሚችሉበት ሁኔታ አለ? | |||
የውሃ አጠቃቀም | ወደ ሳይቱ አሁን ያለ የውሀ አቅርቦት አለ? ቆሻሻ ውሀ እንዴት ይወገዳል? | |||
ጥበቃ የሚደረግላቸው | የፕሮጄክቱ አካባቢ በአካባቢ፣ በባሕል ወይም ማኅበራዊ አደገኛ ክልል ውስጥ ነው የሚገኘው፣ ለምሳሌ |
(1) በዚህ ቅንፍ ውስጥ ያሉ ፕሮጄክቶች ፒኤስ 5, 6, 7 እና 8 ከሚያስነሱ ፕሮጄክቶች ጠባብ ከፍተኛ የስጋት ንዑስ ስብስብ ናቸው። የሚከተሉትን ተፅእኖዎችን ያስከትላሉ፦ ውስብስብ ዳግም ሰፈራ (የፒኤስ 5 ንዑስ ስብስብ)፤ በአደገኛ መኖሪያ ላይ ተፅእኖዎች (ፒኤስ 6፣ አንቀጽ 16-19)፤ ፒኤስ 7 (ፒኤስ 7፣ አንቀጽ 13-17) የኤፍፒአይሲ መስፈርቶችን የሚያስነሱ፤ እና በአደገኛ ባሕላዊ ቅርጽ ላይ ተፅእኖ የሚያሳርፉ (ፒኤስ 8፣ አንቀጽ 13-15) የሚያስነሱ ሁሉም ፕሮጄክቶች።
ኢኤችኤስኤስ የስጋት ጭብጥ | ቁልፍ ነጥቦች | አሁን ባለው ዕውቀት እና የሚገኝ ውሂብ ላይ በመመርኮዝ የሚሰጥ ምላሽ | የእርምጃ ዕቅድ/ ሊከሰት የሚችል ስጋትን ለማስተዳደር መወሰድ ያለበት ጥንቃቄ | የመጀመሪያ ደረጃ የስጋት ደረጃ አሰጣጥ |
አካባቢዎች | ዩኔስኮ የዓለም ቅርስ መካን፣ በ RAMSAR ተለይቶ የተቀመጠ እርጥብ መሬት። ጥበቃ የሚደረግላቸውን አካባቢዎች ሊጎዳ የሚችልበት ሁኔታ ፕሮጄክቱ አለው? | |||
የመሬት አያያዝ | እንደ ፕሮጄክቱ አካል መሬት መያዝ የሚያስፈልግበት ሁኔታ አለ (ለጊዜውም ወይም በቋሚነትም ቢሆን?) መልሱ አዎ ከሆነ፣ ከዚህ አኳያ ምን ዕቅድ ወይም ሥራ ተሠርቷል። በቅርቡ የተከናወነ የመሬት በቁጥጥር ሥር የማዋል ድርጊት ነበር እና ይህን የሚያሳዩ ሪኮርዶች አሉ? | |||
ዳግም ሰፈራ | በፕሮጄክት እንቅስቃሴ ምክንያት ቤተሰቦች ካሉበት ቦታ እንዲፈናቀሉ የሚያስገድድ ፍላጎት አለ? ለኢኮኖሚያዊ መፈናቀል አስፈላጊ የሆኑ ምክንያቶች አሉ (ለምሳሌ የእርሻ መሬትን ማጣት፣ መሥሪያ ቦታን ለጊዜውም ሆነ በቋሚነት መድረስ አለመቻል)? | |||
ነባር (ቀደምት ተወላጅ) ሕዝቦች | ፕሮጄክቱ ተግባራዊ እንዲደረግ የታሰበበት ቦታ ላይ የሚኖሩ ሃገር በቀል ሕዝቦች አሉ? ፕሮጄክቱ ሃገር በቀል ሕዝቦች ላይ ጫና የሚያሳድርበት ስጋት አለ? ፕሮጄክቱ ከሃገር በቀል ሕዝቦች ጋር ግንኙነት የሚፈጥርበት ወይም ተጽእኖ የሚያሳድርበት ዕድል አለ? ለምሳሌ ቀጥተኛና ተዘዋዋሪ ኢኮኖሚያዊ፣ ማሕበራዊ፣ ባሕላዊ (ባሕላዊ ቅርስን ጨምሮ) እና አካባቢያዊ ተጽእኖዎች? | |||
ባሕላዊ ቅርስ እና ዕውቀት | ፕሮጄክቱ ጫና ሊያሳድርበት የሚችል የሚታወቅ ባሕላዊ ቅርስ በፕሮጄክቱ ቦታ(ዎች) አቅራቢያ አለ? | |||
ሰብአዊ መብቶች | በሃገሪቱ ውስጥ የሚታወቁ ወይም ያልተገለጹ የሰብዓዊ መብቶች ጉዳዮች አሉ? መንግስት ሰብዓዊ መብቶችን ያከብራል? ውጤታማ የሆነ የሕግ ስርዓት ተዘርግቷል? ከአስተናጋጅ ሃገር፣ ኮንሴሽን ወይም ሌላ ወገን ጋር የሚደረጉ ማናቸውም ስምምነቶች በፕሮጄክቱ ተጽእኖ ሊደረግባቸው የሚችል ወገኖች ሰብዓዊ መብቶች ላይ ጣልቃ ይገባሉን? ከጋራ አልሚ እና ከሌሎች ስራዎቻቸው (ለምሳሌ፡ የከፋ ወይም ስልታዊ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች፣ ነጻነትን መንፈግ፣ የሕጻናት ጉልበት ብዝበዛ ወይም የከፋ ወይም ስልታዊ የሠራተኞች መብት ጥሰቶች) ጋር የተያያዙ ማናቸውም የሚታወቁ ወይም ያልተገለጹ የሰብዓዊ መብት ጉዳዮች አሉ? | |||
የአካባቢው ማህበረሰቦች | ከታቀደው የፕሮጄክት ቦታ አቅራቢያ የሚኖሩ የአካባቢው ማህበረሰቦች አሉ? በፕሮጄክቱ ግንባታ እና ትግበራ ወቅት ተጽእኖ ሊያርፍባቸው ይችላል? ተጽእኖ የሚደርስባቸው እንዴት ነው ለምሳሌ፡ የድምጽ ብክለት፣ ብናኝ፣ የአየር ልቀትና ሌሎች አዋኪ ነገሮች፡፡ | |||
ስደተኛ ሠራተኞች | ስደተኛ ሠራተኞች ሊኖሩ የሚችሉበት ዕድል አለ? የስደተኛ ሠራተኞች መኖር በአካባቢው ማህበረሰብ አባላት ላይ የጤናና የደህንነት ስጋት ሊያስከትል ይችላል? | |||
ትራፊክ እና የመዳረሻ መስመሮች | በአዲሱ ተቋም ግንባታ፣ የመሞከር ስራና በመጨረሻም ስራ የማስጀመር ሒደት ወቅት የትራፊክ መጠን ቢጨምርና ተጨማሪ የተሽከርካሪዎች እንቅስቃሴ የሚያስፈልግ ቢሆን የአካባቢው ማህበረሰቦች ላይ የሚያስከትለው ጫና ይኖራል? | |||
ተላላፊ በሽታዎች | የአካባቢው የበሽታ መገለጫ (ፕሮፋይል) በፕሮጄክቱ ጫና ሊፈጠርበት ይችላል? ፕሮጄክቱና ወደ አካባቢው የሚጎርፉ ሠራተኞች አዳዲስ በሽታዎችን ሊያመጡ ይችላሉ? የሠራተኛ ሐይሉን ሊጎዳ የሚችል ወረርሽኝ በሽታ የመከሰት ዕድል አለ? ለምሳሌ፡ ዚካ ቫይረስ፣ ኢቦላ፣ ወባ፣ የወፍ ጉንፋን | |||
የጤና እንክብካቤ አገልግሎቶች | በአካባቢው ያለው የጤና እንክብካቤ አቅርቦት ወቅታዊ ሁኔታ ምንድን ነው? በፕሮጄክቱ ትግበራ ምክንያት በሚፈጠር የሕዝብ ቁጥር መጨመር ምክንያት አገልግሎቶቹ የተስተናጋጅ ቁጥር ከአቅም በላይ የመሆን ስጋት አለ? | |||
የግብዓት ተገኚነት | ፕሮጄክቱ ለምሳሌ በሕዝብ ብዛት መጨመር ምክንያት በማሕበረሰብ አቀፍ አገልግሎቶች (ለምሳሌ፡ ቤቶች፣ ት/ቤቶች፣ የምግብ አቅርቦት) ተገኚነት ላይ ጫና የማሳደር አቅም አለው? | |||
የሐብት ጥበቃ | በፕሮጄክቱ ቦታ ላይ የደህንነት ስጋቶች አሉ? ለሐብቶችና ለሠራተኞች ጥበቃ የደህንነት ጥበቃ ያስፈልጋል? ተገኚ ከሆኑ የደህንነት ጥበቃ አማራጮች ጋር የተያያዙ የደህንነትና ሰብዓዊ መብቶች ጉዳዮች አሉ? |
ኢኤችኤስኤስ የስጋት ጭብጥ | ቁልፍ ነጥቦች | አሁን ባለው ዕውቀት እና የሚገኝ ውሂብ ላይ በመመርኮዝ የሚሰጥ ምላሽ | የእርምጃ ዕቅድ/ ሊከሰት የሚችል ስጋትን ለማስተዳደር መወሰድ ያለበት ጥንቃቄ | የመጀመሪያ ደረጃ የስጋት ደረጃ አሰጣጥ |
አስተዳደር | በአስተናጋጁ ሃገር አስተዳደር ውስጥ ከጉቦኝነትና ሙስና ጋር የተያያዙ ጉዳዮች አሉ? ይህስ በፕሮጄክቱ እና በ CFM የፀረ-ሙስና ፖሊሲዎች ላይ ስጋት የሚጋርጥ ነው? የጋራ አልሚው ለከፍተኛ ሙስና ወይም የከፋ የቢዝነስ ስነ-ምግባር መርሆዎች ጥሰጦች ተጠያቂ ነው ወይም ግንኙነት አለው? የኮርፖሬት አስተዳደርና የቢዝነስ ቅንጅትን በተመለከተ የ FMO ምላሾችን ጥራዝ ይመልከቱ፡፡ | |||
የቁጥጥር መስፈርቶች | ፕሮጄክቱ የሚገኝበት ቦታ ለአካባቢ፣ ለጤነ እና ደህንነት አያያዝ መጠነ ሰፊ ሕጎች ባሉበት ወሰነ ስልጣን ውስጥ ነው? ለፕሮጄክቱ ተግዳሮት ሊፈጥሩ የሚችሉ ሕጎች በፕሮጄክቱ ቦታ ላይ አሉ? | |||
ፈቃዶች | ፈቃድ ለማግኘት የሚያስፈልጉ መስፈርቶችና ፋቃዶቹን ለማግኘት በሕግ የተደነገጉ የጊዜ ሰሌዳዎች ግንዛቤ ተይዞባቸዋል? | |||
መልካም ስም | ከደንበኛው፣ ከወደፊት የኮንሶርቲዬም ሸሪኮች፣ የጆይንት ቬንቸር ሸሪኮች፣ ኮንትራክተሮች፣ የፕሮጄክት ስፖንሰሮች ወይም ባለሐብቶች ጋር የተያያዙ የሚታወቁ ከመልካም ስም ጋር የተያያዙ ጉዳዮች አሉ? በማንኛውም ከፍተኛ የአካባቢ ጉዳት ላይ ተባባሪ ወይም ተጠያቂ ነበሩ? | |||
የአካባቢው የ EHSS ግብዓቶች | የ E&S ጉዳዮችን ለማስተዳደር በቀላሉ ወደ ስራ ሊሰማራ የሚችል የሰው ሐይል በአካባቢው ይገኛል? የትምህርትና የሥልጠና ደረጃ ምንድን ነው? የአቅም ግንባታ ያስፈልጋል? |
ቅጥያ 3 ያልተካተቱ ትግባራት ዝርዝር
የ CIO Funds እና የትኛውም ተጓዳኝ ፈንድ የሚከተሉትን ጉዳዮች የሚያካትት ማንኛውንም ተግባር፣ ምርት፣ ጥቅማ ላይ መዋል፣ መነገድ፣ ማሰራጨትን ፋይናንስ አያደርግም፡
የግዳጅ ሥራ 1 ወይም የሕጻናት ጉልበት ብዝበዛ2
በአስተናጋጅ ሃገር ሕጎች ወይም ደንቦች ወይም በዓለም አቀፍ ኮንቬንሽኖችና ስምምነቶች ሕገ-ወጥ ተደርገው የተፈረጁ ወይም ዓለም አቀፍ የቀነ ገደብ ማለፍ ወይም እገዳ የተጣለባቸው ተግባራት ወይም ቁሳቁስ፣ ለምሳሌ፡
ኦዞን የሚጎዱ ንጥረ ነገሮች፣ (ፖሊክሎሪኔትድ ባይፌኒልስ) እና ሌሎች የተለዩ አደገኛ መድኃኒቶች፣ ፀረ-ተባይ/ፀረ-አረም መድኃኒቶች ወይም ኬሚካሎች፤
የዱር ሐብቶች ወይም በዓለም አቀፍ ለአደጋ የተጋለጡ ዝርያዎች በዱር እንስሳ እና ተክሎች መነገድ ኮንቬንሽን (CITES) ስር ቁጥጥር የሚደረግባቸው የምርት ውጤቶች፤ ወይም
ዘላቂነት የሌላቸው የዓሳ ማጥመጃ ዘዴዎች (ለምሳሌ፡ ከ2.5 ኪሜ በላይ እርዝመት ያላቸውን መረቦች በመጠቀም በባሕር አካባቢ ላይ ፈንጂን በመጠቀም ዓሳን መሰብሰብ እና መረብን ወደታች በጥልቀት በመላክ የማጥመድ ስራ)፡፡
የባዝል ኮንቬንሽን እና መሰረታዊ ደንቦቹን ባከበረ ሁኔታ ካልሆነ በስተቀር በዝቃጭና የዝቃጭ ውጤተች ድንበር ተሻጋሪ ንግድ ማካሄድ
3 ከፍተኛ የአካባቢ ጥበቃ ዋጋ ያላቸውን አካባቢዎች ማውደም4 ራዲዮ አክቲቭ ቁሳቁስ 5 እና ያልተገደቡ የአዝቤስቶስ ፋይበሮች ፖርኖግራፊ እና/ወይም ሴተኛ አዳሪነት፡፡
ዘረኛ እና/ወይም ጸረ ዴሞክራሲ ሚዲያ
ከእነዚህ ተከታይ ምርቶች ውስጥ የትኛቸውም ቢሆኑ የአንድ ፕሮጄክትን በተቀዳሚነት ፋይናንስ የሚደረጉ የቢዝነስ ተግባራት አብዛኛውን ድርሻ ከያዙ፡6
የአልኮል መጠጦች (ከቢራ እና ወይን በስተቀር) ትምባሆ
የጦር መሳሪያዎች እና ጥይቶች፤ ወይም የቁማር፣ የካሲኖ እና ተመሳሳይ ድርጅቶች ፡፡
የተ.መ.ድ. ወይም የአውሮፓ ሕብረት ማዕቀብ የተጣለባቸው ድርጅቶች፣ ተግባራት ወይም ግለሰቦች፡፡
ከዚህ በፊት ወይም አሁን በሙስና፣ በመሰረታዊ የስነ-ምግባር ልማዶች ወይም ሌሎች ስነ-ምግባራዊ የቢዝነስ መርሆዎች ላይ ከባድ ጥሰት መፈጸማቸው የተረጋገጠ ወይም የተጠረጠረ ድርጅቶች፡፡
1 የግዳጅ ሥራ ማለት በፈቃደኝነት ላይ ተመስርቶ ያልተሰራና አንድን ግለሰብ በጉልበት ወይም በቅጣት በማስፈራራት የተሰራ ስራ ወይም አገልግሎት እንደሆነ በዓለም አቀፍ የስራ ድርጅት ኮንቬንሽኖች ላይ ተቀምጧል፡፡
2 በዓለም አቀፍ የስራ ድርጅትሰ መሰረታዊ የሰብዓዊ መብቶች ኮንቬንሽን (የአነስተኛው ዕድሜ ኮንቬንሽን C138፣ አንቀጽ 2) መሰረት ሰዎች ለስራ ሊቀጠሩ የሚችሉት ዕድሜያቸው ቢያንስ 15 ዓመት ከሞላው ሲሆን ይህም የአካባቢው ሕግ በትምህርት ገበታ ላይ መገኘት ወይም ስራ ለመስራት መሟላት ያለበትን አነስተኛ ዕድሜ ካልደነገገ በስተቀር ነው፡፡ በእንዲህ ዓይነት ሁኔታ ውስጥ ትልቁ ዕድሜ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡
3 ውድመት ማለት (1) በመሬት ወይም አፈር አጠቃቀም ላይ በተፈጠረ ከፍተኛና ዘላቂ ለውጥ ምክንያት የአካባቢን ምሉዕነት ማጥፋት ወይም በከፍተኛ ሁኔታ መቀነስ ወይም (2)
አካባቢው ተግባሩን የሚወጣበትን ችሎታ በሚያስቀር መንገድ የእንስሳት መኖሪያ አካባቢን ማሻሻል ማለት ነው፡፡
4 ከፍተኛ የአካባቢ ጥበቃ ዋጋ ያላቸው አካባቢዎች ተፈጥሯዊ የእንስሳት መኖሪያ ቦታዎች ሲሆኑ እነዚህ ዋጋዎችም የላቀ ጠቀሜታ ወይም ወሳኝነት አላቸው (ይህን ይመልከቱ፡
5 ይህ ሁኔታ የሕክምና መሳሪያዎች፣ የጥራት ቁጥጥር (መለኪያ) መሳሪያዎች ወይም ራዲዮ አክቲቭ ምንጩ እምብዛም መሆኑ እና/ወይም በበቂ ሁኔታ መሸፈኑ የተረጋገጠባቸው ሌሎች መሳሪያዎች ግዥ ላይ ተፈጻሚ አይሆንም፡፡
6 ለድርጅቶች፣ “አብዛኛው” ማለት ከድርጅቱ የተጠናቀረ የሐብትና ዕዳ ሚዛን ወይም ገቢ ከ 10% ሲበልጥ ነው፡፡ ለፋይናንስ ተቋማትና ለኢንቨስትመንት ፈንዶች፣ “አብዛኛው”
ማለት ከዋነኛ ሐብታቸው ከ10% ሲበልጥ ነው፡፡
ቅጥያ 4 ለኢንቨስትመንት ኮሚቴው በሚቀርብ ሪፖርት ውስጥ የተካተተ አካባቢያዊና ማሕበራዊ መረጃ አጠቃላይ መግለጫ
ለሶስቱም የ CIO ፈንዶች እያንዳንዳቸው አግባብነት ላላቸው የኢንቨስትመንት ኮሚቴ በሚቀርቡ ሪፖርቶች ውስጥ መካተት ያለባቸው አበይት ታሳቢ ጉዳዮች ማጠቃለያ ከዚህ በታች ቀርቧል፡፡
የልማት ፈንድ | • በተገቢው ትጋት፣ በማስጠንቀቂያ ሪፖርት ወይም በሌሎች የ E&S ሪፖርቶች አማካይነት የተለዩ አበይት አካባቢያዊና ማሕበራዊ ስጋቶች ማጠቃለያ፡፡ • የፕሮጄክቱ ኩባንያ ለ E&S መስፈርቶች ያለው ቁርጠኝነት (የ E&S ተግባራትና ኃላፊነቶችን መግለጽ፣ የፖሊሲ መግለጫ፣ የስነ-ምግባር ደንብ፣ አግባብነት ያላቸው የሕግና ሌሎች መስፈርቶችን መረዳት የመሳሰሉ ከፍተኛ ደረጃ ያላቸው የ E&S አስተዳደር አደረጃጀቶችን ጨምሮ)፡፡ |
የግባታ እኩልነት የገንዘብ ድጋፍ | • በ ESIA፣ ESAP እና ሌሎች የ E&S ሪፖርቶች አማካይነት የተለዩ አበይት የአካባቢና ማሕበራዊ ስጋቶች ማጠቃለያና አበይት የ E&S ስጋቶችን ለማስተዳደር የሚያስችል/ሉ ዕቅድ/ዶች ስለመኖራቸው ማረጋገጫ፡፡ • ፕሮጄክቱ ሁሉንም አግባብነት ያላቸው IFC PS ስለመተግበሩ፣ የፕሮጄክት ደረጃ ESMS ስለመዘርጋቱና ግንባታ ከመጀመሩ በፊት አስፈላጊ የሆኑ ፈቃዶች በሙሉ ስለመገኘታቸው ማረጋገጫ፡፡ |
እንደገና መልሶ በገንዘብ ራሱን መደገፍ | • በ ESIA፣ ESAP፣ ESMS እና ሌሎች የ E&S ሪፖርቶች አማካይነት የተለዩ አበይት የአካባቢና ማሕበራዊ ስጋቶች ማጠቃለያና አበይት የ E&S ስጋቶችን ለማስተዳደር የሚያስችል/ሉ ዕቅድ/ዶች ስለመኖራቸው ማረጋገጫ፡፡ • ፕሮጄክቱ ለ E&S ስጋት አመራር ያለው ቀጣይ ቁርጠኝነት ማረጋገጫ፣ ብቃት ያለው የ E&S ፖሊሲ እና ESMS በስራ ላይ ስለመዋሉ ማረጋጫ እና የሕግና ሌሎች መስፈርቶች ስለመከበራቸው ማረጋገጫ፡፡ |
ቅጥያ 5 ለ CFM – ፈንድ ደረጃ የአካባቢና ማሕበራዊ ዓመታዊ ሪፖርት
የስራ አፈጻጸም ሪፖርቱ ቢያንስ በእያንዳንዱ CIO ፈንድ ውስጥ የተዘረዘሩ መረጃዎችን ማካተት አለበት፡፡
• የሚመለከተው የ E&S ሥራ አስኪያጅ
• በ E&S ሥራ አመራር ስርዓት ውስጥ ያለ ሁኔታ/ለውጦች
• ከ E&S ሥራ አመራር ስርዓት ትግበራ ጋር የተያያዙ አስቸጋሪ ጉዳዮች እና/ወይም ማነቆዎች፤
• አሁን ያለው መስመር፣ ሁኔታና የሚጠበቁ አመዳደቦች አጠቃላይ መግለጫ፤
• በዚህ አንቀጽ 8 ውስጥ እንደተዘረዘረው የዋነኛ እና አዘግይ አመልካቾች አንጻር የተደረገ አፈጻጸም፤
• የተሰጡ/የታቀዱ የ E&S ሥልጠናዎች፤ እና
• የማግለያ ዝርዝር፡ በማግለያ ዝርዝር ውስጥ በተዘረዘሩት ማናቸውም ዝርዝሮች ውስጥ ምንም ዓይነት ኢንቨስትመንት ያልተካሄደ ስለመሆኑ ማረጋገጫ (ወይም የፕሮጄክት ኩባንያው በማግለያ ዝርዝር ውስጥ የተካተቱ ተግባራት ላይ በከፊል ተሳታፊ ሆኖ ከተገኘ፣ የእነዚህን ተግባራት የቆይታ ጊዜ ለማጠናቀቅ የሚስችል ዕቅድ ማቅረብ)፡፡
በተጨማሪም፣ ለባለሐብቶቹ የሚያቀርበው ዓመታዊ ሪፖርት በቅጥያ 6 እና ቅጥያ 7 ውስጥ እንደተገለጸው በፕሮጄክት ደረጃ የተሰበሰበ መረጃን ያጠቃልላል፡፡
ቅጥያ 6 የአካባቢ እና ማሕበራዊ ዓመታዊ የክትትል ሪፖርት - በፕሮጄክት ደረጃ
የስራ አፈጻጸም ሪፖርቱ ቢያንስ ከታች የተዘረዘሩትን መረጃዎችን ማካተት አለበት፡፡
ለእያንዳንዱ የፕሮጄክት ኩባንያ ፡
• የእያንዳንዱ ኢንቨስትመንት አመዳደብና ከዚህ አመዳደብ በስተጀርባ ያለው አመክንዮ፤
• የተለዩ የ E&S ስጋቶች የማጠቃለያ ምዘና፤
• ከፍተኛ ስጋት አዘል ለሆኑ ተግባራት (ምድብ A እና B+)፣ የተካሄደ ብቃት ያለው የውጫዊ E&S ምዘና ማጠቃለያ እና ምዘናውን የሚያካሂደው ውጫዊ ኤክስፐርት የትምህርት ደረጃን የሚመለከት ማጣቀሻ፤
• እስካሁን ያለው የ E&S አፈጻጸም ሁኔታ (በዚህ ክፍል 8 ውስጥ ያሉ መሪ እና አዘግይ አመላካቾች አንጻር የሚወሰድ አፈጻጸምን ጨምሮ)፣ የ E&S ሥራ አመራር ስርዓት ትግበራና እና ተቀባይነት ያገኘ E&S የድርጊት መርሃ ግብር (አግባብነት ካለው)፤
• ዓመታዊ የ CO2 ተመጣጣኝ ልቀቶች (በ IFC አፈጻጸም መለኪያ 3 ውስጥ በተካተቱት መስፈርቶች መሰረት)፤
• እንደሚከተለው የቅጥር ዳታ፡
o የተቀጠሩ ሠራተኞች አጠቃላይ ብዛትና ክፍፍል፡
▪ ቀጥተኛ ቅጥር (አጠቃላይ ብዛት)፡
▪ የቋሚ ሴት ሠራተኞች ብዛት፡
▪ የቋሚ ወንድ ሠራተኞች ብዛት፡
o ሪፖርት በማድረጊያው ወቅት የሚካሄድ የሠራተኞች ቅነሳ ዝርዝር ከተቀናሽ ሠራተኞችና ከቅነሳ ዕቅድ አንጻር (ኮፒው ከሪፖርት ጋር በመቅረብ አለበት)፡፡
• ለ E&S ዓላማ ለመጨረሻ ጊዜ የሳይት ጉብኝት የተካሄደበት ቀን፡፡
እያንዳንዱን የፕሮጄክት ኩባንያ የሚመለከት አማራጭ መረጃ፡
• በሥራ አፈጻጸም ላይ የተደረጉ ማናቸውም ማሻሻያዎች ከሚያስገኙት ግልጽ አካባቢያዊ ጠቀሜታ ጋር፤ እና
• በሥራ አፈጻጸም ላይ የተደረጉ ማናቸውም ማሻሻያዎች ከሚያስገኙት ግልጽ ማሕበራዊ ጠቀሜታ ጋር፡፡
ቅጥያ 7 የአካባቢና ማሕበራዊ የሩብ ዓመት የክትትል ሪፖርት - በፕሮጄክት ደረጃ (የኮንስትራክሽን ድርሻ ፈንድ ብቻ)
ለእያንዳንዱ የፕሮጄክት ኩባንያ ፡
• ከአመላካቾቹ አንጻር የታየ የሥራ አፈጻጸም (በክፍል 6 ውስጥ እንደተገለጸው)፤
• የፕሮጄክት ሒደታዊ ለውጥ (የጉልህ ነጥቦችና ስኬቶች ማጠቃለያ፣ የወሳኝ ቦታዎች ቅጥርና አመዳደብ ማጠቃለያ፣ የ3 ወር የወደፊትና ተዛማጅ የጊዜ ሰሌዳ፣ እና ተዛማጅ የ E&S አሳሳቢ ጉዳዮችና ስጋቶች፤
• እንደሚከተለው የቅጥር ዳታ፡
o የተቀጠሩ ሠራተኞች አጠቃላይ ብዛትና ክፍፍል፡
▪ ቀጥተኛ ቅጥር (አጠቃላይ ብዛት)፡
▪ የቋሚ ሴት ሠራተኞች ብዛት፡
▪ የቋሚ ወንድ ሠራተኞች ብዛት፡
እያንዳንዱን የፕሮጄክት ኩባንያ የሚመለከት አማራጭ መረጃ፡
• በሥራ አፈጻጸም ላይ የተደረጉ ማናቸውም ማሻሻያዎች ከሚያስገኙት ግልጽ አካባቢያዊ ጠቀሜታ ጋር፤ እና
• በሥራ አፈጻጸም ላይ የተደረጉ ማናቸውም ማሻሻያዎች ከሚያስገኙት ግልጽ ማሕበራዊ ጠቀሜታ ጋር፡፡
ቅጥያ 8 የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማ (ESIA) የንጽጽር ነጥቦች ማጠቃለያ
ይህ ቅጥያ በአመዳደባቸው ምክንያት (ለምሳሌ፡ ምደብ A ወይም B) ማንኛውም የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማዎች (ESIA) የማነጻጸሪያ ነጥቦችን አጠቃላይ መግለጫ ያሳያል፡፡
የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማዎች (ESIA) ለሚያስፈልጉት ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት፣ CFM ከጋራ አልሚው ጋር በመተባበር የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማዎች (ESIA) የማነጻጸሪያ ነጥቦችን ያዘጋጃል፡፡ የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማዎች (ESIA) የማነጻጸሪያ ነጥቦች አነስተኛ መስፈርቶች ከዚህ በታች ቀርበዋል፡፡
መግቢያ እና ዳራ - የፕሮጄክት እና የልማት አውድ መግለጫ
የፕሮጄክት ሳይት እና ቦታ መግለጫ - የፕሮጄክቱ አካላዊ አቀማመጥ፣ የፕሮጄክቱ ተግባራት ዝርዝር መግለጫ፣ የሚከናወኑ ሁሉም የፕሮጄክት ክፍሎችና ተግባራትና የጊዜ ሰሌዳ በዚህ ውስጥ መካተት አለበት፡፡ በዚህ ክፍል ውስጥ መካተት ያለባቸውም የፕሮጄክቱ ካርታና ስዕሎችን ሲሆን ይህም የፕሮጄክቱን ቦታና መልክዓ ምድራዊ ወሰን፣ እንደዚሁም የፕሮጄክቱ አካል ሆነው በመገንባት ላይ ያሉ እንደ ትራንስሚሽን መስመሮች፣ ሰብስቴሽን እና መጋቢ መንገዶች ያሉ ተዛማጅ ፋሲሊቲዎች ይገኙበታል፡፡ ከተገኘ፣ CFM በፕሮጄክቱ ቀዳሚ ምዕራፎች ላይ የተካሄዱ የማስጠንቀቂያ ሪፖርቶችንም ያጋራል፡፡ ከጤና ወይም ከደህንነት አንጻር ወይም ከመሬት ተደራሽነት አንጻር በሳይት አካባቢ የሚታወቅ ማንኛውም ውስንነትም መጉላት አለበት፡፡
የአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማዎች (ESIA) - መለኪያዎች - በዚህ ውስጥ መካተት ያለባቸው የ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎች/ የ EHS መምሪያዎችና የአካባቢ ፖሊሲና ሕግ ናቸው፡፡ ቀደም ሲል የተገኘ ካልሆነ፣ የማነጻጸሪያ ነጥቦች በ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎችና በአካባቢ መለኪያዎች መካከል ባለው ልዩነት ላይ የክፍተት ትንተና የማካሄድን አስፈላጊነት ያካትታል፡፡ ከመስፈርቶቹ ሁሉ ጥብቅ የሆነው በ ESIA ላይ ተግባራዊ ይሆናል፡፡ CFM እና የጋራ አልሚው ፕሮጄክቱ ከ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎች ወይም የአካባቢ መለኪያዎች ባሻገር እንዲሄድ በሚጠይቁበት ወቅት፣ ይኸው በግልጽ መመልከት አለበት፡፡
የአገልግሎቶች ወሰን - ይህ ክፍል የተግባሩን አጠቃላይ ዓላማዎችና ወሰን ይገልጻል፡፡ ከእነዚህም ውስጥ የሚካተሉት ተግባራት ሊካተቱ ይችላሉ፡
• ተግባር 1፡ የፕሮጄክት አስተዳደር
• ተግባር 2፡ የፕሮጄክት መግለጫ ዝግጅት
• ተግባር 3፡ የ ESIA ስነ-ዘዴን መግለጽ
• ተግባር 4፡ የፕሮጄክት መለኪያዎችንና የቁጥጥር ግምገማን መግለጽ
• ተግባር 5፡ ሊከሰቱ የሚችሉ ተጽእኖዎች ወሰን አቀማመጥ
• ተግባር 6፡ የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ (አካባቢያዊ፣ ክልላዊ)
• ተግባር 7፡ የቁጥጥር ነክ ተሳትፎ
• ተግባር 8፡ የመነሻ ሁኔታዎች ግምገማ
• ተግባር 9፡ የአማራጮች ግምገማ
• ተግባር 10፡ ወሰን የተቀመጠላቸው ተጽእኖዎች ግምገማ
• ተግባር 11፡ ወሰን የተቀመጠላቸው ጥቅል ተጽእኖዎች ግምገማ
• ተግባር 12፡ የአካባቢና ማሕበራዊ አመራር ዕቅድ (ESMP) ዝግጅት
• ተግባር 13፡ የ ESIA ሪፖርት ማጠናቀር
የማነጻጸሪያ ነጥቡ ተመሳሳይ ባህርይ ያላቸው ፕሮጄክቶች ጋር የተያያዙ አካባቢያዊና ማሕበራዊ አርእስትን የሚያስቀምጡ ሲሆን የ
ESIA ቴክኒካዊ ወሰንም በ ESIA ወሰን አቀማመጥ ወቅት እንደሚረጋገጥ ከግንዛቤ ውስጥ ያስገባሉ፡፡
አማካሪው እንደ EPC ኮንትራክተሮች ካሉ ሌሎች ወገኖች ወይም ሌሎች አገልግሎት ሰጪዎች ጋር ግንኙነት ማድረግ የሚጠበቅበት ከሆነ፣ ይኸው መገለጽ አለበት፡፡
ሰብዓዊ መብቶች አሳሳቢ ጉዳይ እንደነበሩ ወይም እንደሆኑ የሚገልጹ ሁኔታዎች በሚኖሩበት ወቅት ሰብዓዊ መብቶች በ ESIA ውስጥ እንደሚካተቱ የማነጻጸሪያ ነጥቦች መግለጽ አለባቸው፡፡
አበይት ተጽእኖዎች ወይም አሳሳቢ ሁኔታ ያለባቸው መስኮች ላይ ግንዛቤ የተያዘ ከሆነ፣ በዚህ ዙሪያ ያሉ ዝርዝሮች መቀመጥ አለባቸው፡፡ በ ESIA ሒደት ውስጥ በላቀ ድርሻ መካሄድ ያለባቸው አንዳንድ ጥናቶች ካሉ፣ ይኸው በግልጽ መቀመጥ አለበት፡፡
የሚጠበቁ ውጤቶች - ከ ESIA የሚጠበቁ ውጤቶች በግልጽ መቀመጥ አለባቸው፡፡ ከእነዚህም ውስጥ የሚከተሉት ሊካተቱ ይችላሉ፡
• ቅጽ 1፡ ኢ-ቴክኒካዊ ማጠቃለያ
• ቅጽ 2፡ ዋና የ ESIA ሪፖርት
• ቁጥር 3፡ የ ESIA ቴክኒካዊ ቅጥያዎች (ለአንድ ቴክኒካዊ ርእስ ምዘና አንድ ቅጥያ)
• የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ ዕቅድ (SEP)
• የአካባቢና ማሕበራዊ አመራር ዕቅድ (ESMP)
በ ESIA ውስጥ በተለዩት እምቅ ተጽእኖዎች መሰረት፣ ተጨማሪ ተጽእኖ ተኮር ዕቅዶችም ሊያስፈልጉ ይችላሉ (ለምሳሌ፡ የዳግም ሰፈራ የድርጊት መርሃ ግብር፣ የአኗኗር ሁኔታን ወደ ቀድሞ ሁኔታ የመመለስ ዕቅድ፣ የብዝሃ ሕይወት አመራር ዕቅድ እና የሃገር በቀል ሰዎች ዕቅድ)፡፡
የፕሮፖዛል መስፈርቶች - ይህ ክፍል ተፈላጊ የሥራ መርሃ ግብር፣ ማናቸውም የፋይናንስ መስፈርቶችን (ለምሳሌ፡ የበጀት ጣሪያ፣ የመጫረቻ ገንዘብ፣ የወጪ ክፍፍል ዝርዝሮች፣ የተለያዩ የፋይናንስና የንግድ ፕሮፖዛሎች)፣ የሚጠበቅ ድርጅታዊ ልምድ፣ የተጠቆመ የፕሮጄክት ቡድን ጥንቅርና ልምድ፣ እና አግባብነት ሲኖረውም የአካባቢ ይዘት/የአካባቢ ንዑስ ኮንትራክተር መስፈርቶችን መዘርዘር አለበት፡፡
ቅጥያ 9 የዳግም ሰፈራ የድርጊት መርሃ-ግብር (RAP) የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ
ይህ ቅጥያ የዳግም ሰፈራ የድርጊት-መርሃ ግብር (RAP) የማጣቀሻ ነጥቦችን የሚዘረዝር ሲሆን ዕቅዱም በአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማ
(ESIA) ሒደት ወቅት በተለዩ ተጽእኖዎች ላይ የተመሰረተ ይሆናል፡፡
RAP ለሚያስፈልጉት ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት፣ CFM ከጋራ አልሚው ጋር በመተባበር RAP የማነጻጸሪያ ነጥቦችን ያዘጋጃል፡፡ የ RAP
የማነጻጸሪያ ነጥቦች አነስተኛ መስፈርቶች ከዚህ በታች ቀርበዋል፡፡
መግቢያ እና ዳራ - የፕሮጄክት እና የልማት አውድ፣ ይህ ቅጥያ እስካሁን ምን ዓይነት የተጽእኖ ግምገማ ስራ እንደተሰራና ምን ዓይነት የዳግም ሰፈራ ጉዳዮች እንደተለዩ የሚያሳይ መግለጫ፡፡ የመጨረሻ ESIA ከተዘጋጀ፣ ይኸው መቅረብ አለበት፡፡ የተሟላ ESIA እስካሁን ዝግጁ ካልሆነ፣ ለዳግም ሰፈራ ብቁ የሆኑ ወገኖችን ግልጽ የሆነ መግለጫ ለመስጠት የሚያስችል በቂ ዝርዝር መረጃ መቅረብ ያለበት ሲሆን በዚህም ውስጥ አሁን ያላቸው የኑሮ ሁኔታና ሊደርስባቸው የሚችል ተጽእኖ መካተት አለበት፡፡
የ RAP መለኪያ መስፈርቶች - ይህ ማካተት ያለበት የ IFC አፈጻጸም መለኪያ 5፣ የIFC ዳግም ሰፈራ የድርጊት መርሃ ግብር ዝግጅት የመረጃ ጥራዝ እና ተፈጻሚነት ያለውን ማንኛውም የአካባቢ ፖሊሲና ሕግን ነው፡፡ ቀደም ሲል የተገኘ ካልሆነ፣ የማነጻጸሪያ ነጥቦች በ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎችና በአካባቢ መለኪያዎች መካከል ባለው ልዩነት ላይ የክፍተት ትንተና የማካሄድን አስፈላጊነት ያካትታል፡፡ ከመስፈርቶቹ ሁሉ ጥብቅ የሆነው በ RAP ላይ ተግባራዊ ይሆናል፡፡ CFM እና የጋራ አልሚው ፕሮጄክቱ ከ IFC የአፈጻጸም መለኪያ
5 ወይም የአካባቢ መለኪያዎች ባሻገር እንዲሄድ በሚጠይቁበት ወቅት፣ ይኸው በግልጽ መመልከት አለበት፡፡
የአገልግሎቶች ወሰን - ይህ ክፍል የተግባሩን አጠቃላይ ወሰን ይገልጻል፡፡ በአፈጻጸም መለኪያ 5 እና በመምሪያ ማስታወሻ 5 መሰረት፣ እነዚህ ተግባራት ማካተት ያለባቸው፡
የ RAP ዝግጅት
ተግባር 1፡ የፕሮጄክቱ መግለጫ፡ የፕሮጄክቱን አጠቃላይ መግለጫና የፕሮጄክት አካባቢውን ልየታ ያቀርባል፡፡
ተግባር 2፡ ሊከሰቱ የሚችሉ ተጽእኖዎች ፡ መግለጽ፡
ዳግም ሰፈራን የሚያስከትል የፕሮጄክት አካል ወይም ተግባራት፤ የዚህ አካል ወይም ተግባራት የተጽእኖ ቀጠና፤ ዳግም ሰፈራን ሊያስቀሩ ወይም ሊቀንሱ የሚችሉ አማራጮች፤ እና
በተቻለ መጠን በፕሮጄክቱ ትግበራ ወቅት ዳግም ሰፈራን ለመቀነስ የተዘረጉ ስርዓቶች፡፡
ተግባር 3፡ ዓላማዎችና የተደረጉ ጥናቶች፡ የዳግም ሰፈራ ፕሮግራሙን ዋነኛ ዓላማዎች እና የዳግም ሰፈራ ዕቅድ/ትግበራን ለመደገፍ የተደረጉ ጥናቶች ማጠቃለያን ለምሳሌ፡ የሕዝብ ቆጠራ የዳሰሳ ጥናቶች፣ የማሕበረ-ኢኮኖሚያዊ ጥናቶች፣ ስብሰባዎች፣ የቦታ መረጣ ጥናቶችን መዘርዘር፡፡
ተግባር 4፡ የቁጥጥር ማዕቀፍ፡ የአስተናጋጅ ሃገርን አግባብነት ያላቸው ሕጎች፣ የደንበኛውን ፖሊሲዎችና አሰራሮች፣ የአፈጻጸም መለኪያዎች መግለጽ፡፡
ተግባር 5፡ ተቋማዊ ማዕቀፍ፡ ፖለቲካዊ መዋቅሩን፣ መያዶችን መግለጽ፡፡
ተግባር 6፡ የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ፡ ከዳግም ሰፈራ ዕቅድ አወጣጥ ጋር የተያያዙ የሕዝብ ምክክርና መግለጫን ማጠቃለል፣ ከሚመለከታቸው ቤተሰቦች፣ ከአካባቢ እና/ወይም ሃገር አቀፍ ባለስልጣናት፣ አግባብነት ያላቸው ማህበረሰብ አቀፍ ድርጅቶችና መያዶች እንደዚሁም አስተናጋጅ ማህበረሰቦችን ጨምሮ ሌሎች የተለዩ ባለድርሻ አካላት ጋር የተደረጉ ግንኙነቶችን ማጠቃለል፡፡ በዚህም ውስጥ ቢያንስ መካተት ያለባቸው የተለዩ አበይት ባለድርሻዎች ዝርዝር፣ ተግባራዊ የሆነ ሒደት (ለምሳሌ፡ ስብሰባዎች፣ የአትኩሮት ቡድኖች)፣ የተነሱ ጉዳዮች፣ የተሰጡ ምላሾች፣ አበይት ቅሬታዎች (ካሉ) በዳግም ሰፈራ ትግበራ ሒደት ውስጥ ቀጣይነት ያለው ተሳትፎ ዕቅድ ናቸው፡፡
ተግባር 7፡ ማሕበረ-ኢኮኖሚያዊ መገለጫ ባህርያት፡ በፕሮጄክት ዝግጅት የመጀመሪያ ምዕራፍ ላይ የሚካሄዱና ከመኖሪያቸው ሊፈናቀሉ የሚችሉ ሰዎችን ተሳትፎ ጨምሮ፣ የቤተሰብና የቤት ቆጠራ፣ ተጋላጭ ቡድኖችን የሚመለከት መረጃን ጨምሮ የማሕበረ-ኢኮኖሚዊ ጥናቶችን ግኝቶች መዘርዘር፡፡
ተግባር 8፡ ብቁ መሆን፡ ከመኖሪያቸው የተፈናቀሉ ሰዎችንና ለካሳና ሌሎች የዳግም ሰፈራ ድጋፎች ብቁ የሚሆኑባቸውን መስፈርቶች አግባብነት ካላቸው ቀነ ገደቦች ጋር ማስቀመጥ፡፡
ተግባር 9፡ የኪሳራ ግምትና ካሳ፡ የመተኪያ ወጪያቸውን ለመሸፈን የኪሳራ ዋጋን ለመገመት ጥቅም ላይ የዋለውን ስነ-ዘዴ መግለጽ፤ በሃገር ውስጥ ሕግ መሰረት የተጠቆሙ የካሳ ዓይነቶችና ደረጃዎችን እና ለጠፉ ንብረቶች የመተኪያ ዋጋ ለማሳካት የሚያስፈልጉ ተጨማሪ እርምጃዎችን መግለጫ ማካተት፡፡
ተግባር 10፡ የመፈናቀል መጠን፡ ጉዳዩ የሚነካቸው ሰዎች፣ ቤተሰቦች፣ መዋቅሮች፣ የመንግስት ሕንጻዎች፣ የንግድ ተቋማት፣ የሰብል መሬቶች፣ አብያተ ክርስቲያናት፣ወዘተ… ብዛትን ማጠቃለል፡፡
ተግባር 11፡ ባለ መብት ማድረጊያ ማዕቀፍ፡ በጉዳዩ የተነኩ ሰዎችን ምድቦች በሙሉ እና የቀረቡላቸውን አማራጮች ቢቻል በሰንጠረዥ መልክ የሚያሳይ ማዕቀፍ ማዘጋጀት፡፡
ተግባር 12፡ የኑሮ ሁኔታን ወደ ቀድሞ የመመለሻ እርምጃዎች፡ የተፈናቃይ ሰዎችን የኑሮ ሁኔታ ለማሻሻል ወይም ወደ ቀድሞ ለመመለስ የሚያገለግሉ የተለያዩ እርምጃዎችን መግለጽ፡፡
ተግባር 13፡ የዳግም ሰፈራ ቦታዎች፡ የቦታ መረጣ፣ የቦታ ዝግጅትና የቦታ ለውጥ፣ ታሳቢ የተደረጉ አማራጭ የማዛወሪያ ቦታዎችን ዝርዝርና የተመረጡተን ቦታዎች ማብራሪያ፣ በአስተናጋጅ ማህበረሰቦች ላይ የሚያሳድሩት ተጽእኖን ማካተት፡፡
ተግባር 14፡ የመኖሪያ ቤት መሰረተ ልማትና ማሕበራዊ አገልግሎቶች፡ መኖሪያ ቤት፣ መሰረተ ልማት (ለምሳሌ፡- የውሃ አቅርቦት፣ መጋቢ መንገዶች)፣ እና ማህበራዊ አገልግሎቶች (ለምሳሌ፡ ት/ቤቶች፣ የጤና አገልግሎቶች) ለማቅረብ (ወይም የሰፋሪዎቹን ወጪ ለመሸፈን) ዝርዝር ዕቅዶችን፤ ለአስተናጋጅ ሕዝቦች ተመጣጣኝ አገልግሎቶች መቅረባቸውን የሚያረጋግጡ ዕቅዶች፤ ለእነዚህ ተቋማት የሚያስፈልጉ ማንኛውም የሳይት ልማት፣ ምህንድስና እና የአርክቴክቸር ዲዛይን ስራዎች፡፡፡
ተግባር 15፡ የቅሬታ አቀራረብ ሒደቶች፡ ከዳግም ሰፈራ የሚመነጩ ግጭቶችን በሶስተኛ ወገን ለመፍታት ዋጋው ተመጣጣኝና ተደራሽ የሆነ አሰራር መዘርጋት፤ እንዲህ ዓይነት የቅሬታ አቀራረብ ስርዓቶች የፍትሕ ዳኝነት እና የማህበረሰብና ባህላዊ የግጭት አፈታት ስርዓቶች መኖራቸውን ከግምት ውስጥ ማስገባት አለባቸው፡፡
ተግባር 16፡ ድርጅታዊ ኃላፊነቶች፡ የሰፈራ እርምጃዎችን የመውሰድና አገልግሎቶችን የማቅረብ ኃላፊነት ያለባቸውን ኤጄንሲዎች መለየትን ጨምሮ ድርጅታዊ ማዕቀፍን መዘርጋት፤ በትግበራው ሒደት ውስጥ በሚሳተፉ ኤጄንሲዎችና ወሰነ-ስልጣናት መካከል ተገቢው ቅንጅት መፈጠሩን ለማረጋገጥ ሁኔታዎችን ማመቻቸት፣ ተግባሪ ኤጄንሲዎች የሰፈራ ተግባራትን ቀረጻና ትግበራ የማከናወን አቅማቸውን ለማጠናከር የሚያስፈልጉ ማናቸውም እርምጃዎች (ቴክኒካዊ ድጋፍን ጨምሮ)፤ በፕሮጄክቱ ስር የቀረቡ አገልግሎት መስጫ ተቋማትንና አገልግሎቶችን የማስተዳደር ኃላፊነትን ለአካባቢው ባለስልጣናት ወይም ሰፋሪዎች ለማስተላለፍ የሚያስችሉ ሁኔታዎችና አግባብነት ሲኖረውም እንዲህ ዓይነት ሌሎች ኃላፊነቶችን ከሰፈራ ተግባሪ ኤጄንሲዎች ለማስተላለፍ የሚያስችሉ ሁኔታዎች፡፡
ተግባር 17፡ የትግበራ የጊዜ ሰሌዳ፡ ከዝግጅት እስከ ትግበራ ድረስ ያሉትን ሁሉንም የሰፈራ ተግባራት የሚሸፍን የትግበራ የጊዜ ሰሌዳ ማዘጋጀት፣ ለሰፋሪዎችና አስተናጋጆች እንደሚቀርቡ የሚጠበቁ ጠቀሜታዎች የሚደርሱባቸውንና የተለያዩ የድጋፍ ዓይነቶች የሚተገበሩባቸውን ቀናት ማካተት፡፡ ይህ የጊዜ ሰሌዳ የሰፈራ ተግባራት ከአጠቃላዩ ፕሮጄክት ትግበራ ጋር እንዴት እንደሚተሳሰሩ ማመልከት አለበት፡፡
ተግባር 18፡ ወጪ እና በጀት፡ ለሁሉም የሰፈራ ተግባራት የወጪ ግምቶችን፣ የዋጋ ግሽበት መጠን፣ የሕዝብ ቁጥር ዕድገትና ሌሎች መጠባበቂያዎችን፤ የወጪዎች ጊዜ ሰሌዳ፤ የገንዘብ ምንጭ፤ ከተግባሪ ኤጄንሲዎች ወሰነ-ስልጣን ውጭ ባሉ አካባቢዎች ገንዘብ በወቅቱ እንዲለቀቅና የሰፈራ ወጪ አሸፋፈን አደረጃጀቶችን የሚያሳይ ሰንጠረዥ ማዘጋጀት፡፡
ተግባር 19፡ ክትትል፣ ግምገማ እና ሪፖርት አቀራረብ፡ ተግባሪ ኤጄንሲ የሚያካሂዳቸውን የሰፈራ ተግባራት ለመከታተል የሚያስችሉ ስርዓቶችን በመዘርጋት የተሟላና ምክንያታዊ መረጃ መኖሩን ለማረጋገጥ በገለልተኛ ታዛቢዎች መደገፍ፤ የሰፈራ ተግባራትን ግብዓቶችና ውጤቶችን ለመለካት የአፈጻጸም ክትትል አመላካቾች፤ ተፈናቃዮችን በክትትል ሒደት ውስጥ ማካተት፤ ሁሉም የሰፈራና ተዛማጅ የልማት ተግባራት ከተጠናቀቁ በኋላ ለተወሰነ ጊዜ ያህል የሰፈራውን ተጽእኖ መገምገም፤ የሰፈራ ክትትል ውጤቶችን ቀጣይ ትግበራን ለመምራት መጠቀም፡፡
የኦዲት ፕሮግራም ስነዳ ዝግጅት
ተግባር 1፡ ዋና ማጠቃለያ፡
እስካሁን ድረስ የተካሄዱ ሰፈራዎችን፣ የማንኛውም ቀጣይነት ያለው ሰፈራ አስፈላጊነት፣ የተፈናቃይነት መጠን፣ የተከናወኑ ተግባራት፣ የተነሱ ቅሬታዎችና ጉዳዮች፣ እልባት ያላገኙና በሒደት ላይ ያሉ የክትትልና የግምገማ ሒደቶችና አበይት ምክረ ሃሳቦችን ማጠቃለል፡፡
ተግባር 2፡ ዳራ፡
የፕሮጄክትና ተጽእኖ ያረፈባቸው ማህበረሰቦችን፣ የመፈናቀል መጠን፣ አበይት የሰፈራና የኑሮ ተጽእኖዎች፣ የሕግ ማዕቀፍ፣ የብቁነት መስፈርትና የባለ መብትነት ማዕቀፍ፣ የአካላዊና ኢኮኖሚያዊ መፈናቀል ክፍሎች የጊዜ ሰሌዳ፣ የሰፈራ እና/ወይም የኑሮ ሁኔታን ወደ ቀድሞ መመለሻ ተግባራትና የተሰጠ የካሳ ክፍያ እና ዋነኛ ወይም በሒደት ላይ ያሉ ጉዳዮች ወይም ቅሬታዎችን የሚሸፍን እስካሁን ድረስ የተከናወነ የክትትል ሒደትን በአጭሩ መግለጽ፡፡
ተግባር 3፡ የዓላማዎች ክለሳ፡ የሰፈራ እና/ወይም ኑሮን ወደ ቀድሞ ሁኔታ የመመለስ ዕቅድን ዋነኛ ዓላማዎች እና የሰፈራ ትግበራና ኑሮን ወደ ቀድሞ ሁኔታ የመመለስ (ለምሳሌ፡ የመጀመሪያ ደረጃና ቀጣይነት ያለው ምክከር፣ የባለድርሻ ልየታና የሕዝብ ቆጠራ ዳሰሳ ጥናቶች፣ ማሕበረ-ኢኮኖሚያዊ የመነሻ ጥናቶች፣ አሳታፊ የዕቅድ ማውጫ ስብሰባዎች፣ የሳይት መረጣ ጥናቶች፣ ለትግበራ የሚሆኑ ድርጅታዊ መዋቅሮች) እና የሒደቱ ምዘና እና የውጤት ግምገማ (ማናቸውንም ጥቅም ላይ የዋሉ አሳታፊ የክትትልና የግምገማ ስነ-ዘዴዎችን ጨምሮ) አጠቃላይ መግለጫ ማስቀመጥ፡፡
ተግባር 4፡ አበይት ግኝቶች፡ የሚከተሉትን ጉዳዮች ከግምት ውስጥ ያስገቡ፡
• መሬት ከመረከብ በፊት የቀረበ ይፋዊ መረጃና ምክክር መጠንና በመካሄድ ላይ ያለ ምክክር በቂነት
• የተሰጠ ካሳ ዓይነትና የካሳው መጠን (ለምሳሌ፡ የጠፉ ንብረቶችን ለመተካት በቂ መሆን፣ የመኖሪያ ቤት ሁኔታዎች፣ ካሳ/ባለ- መብትነት፣ ገቢን ወደቀድሞ ሁኔታ መመለስና የኑሮ ዘላቂነት እርምጃዎች)
• ጉዳዩ የነካቸው ሰዎች የካሳ ተመን፣ የአዲስ ሰፈራ ቦታዎችን በመለየትና የኑሮ ሁኔታን ወደ ቀድሞ ሁኔታ የመመለስ አማራጮችን የሚመለከቱ ውሳኔዎች ላይ ያላቸው የተሳትፎ ደረጃ
• ከአካላዊ መዋቅር፣ ቦታ፣ የሐብቶችና አገልግሎቶች ተደራሽነት (ለምሳሌ፡ ጤና፣ ትምህርት፣ ውሃ እና ሳኒቴሽን፣ ትራንስፖርት፣ ማሕበራዊና የሕክምና ዋስትና፣ የግብርና እና የግጦሽ መሬት፣ የስራ ዕድሎች፣ የሥልጠና እና የማህበረሰብ ልማት ተነሳሽነቶች) በተመለከተ የምትክ ቤት በቂነት
• የኑሮ ሁኔታን ወደ ቀድሞ የመመለሻ እርምጃዎች ውጤታማነት
• ወደ አስተናጋጅ ማህበረሰቦች መዋሃድ
• በባሕላዊ ንብረት ላይ የሚደርስ ተጽእኖ
• ተጋላጭ ሰዎችና ቡድችን ለመከላከል የተወሰዱ እርምጃዎች
• የቅሬታ አፈታት ሒደትና ውጤቶች ብቃት
• የክትትልና ግምገማ ሒደትና ውጤቶች
ተግባር 5፡ ማጠቃለያ እና አበይት ምክረ ሃሳቦች/የእርምት እርምጃዎች፡ ማጠቃለያዎችና ምክረ ሃሳቦችን፣ እንደዚሁም ማናቸውንም ክፍተቶች ወይም እልባት ያላገኙ ጉዳዮችን በጊዜ የተገደበ የእርምት ድርጊት መርሃ ግብርን ከአበይት እርምጃዎች፣ የተመደበ የሰው ሐይል፣ የመዝጊያና የበጀት የጊዜ ሰሌዳ አጠር ባለ መልኩ ማጠቃለል፡፡
የሚጠበቁ ውጤቶች - ከ RAP የሚጠበቁ ውጤቶች በግልጽ መቀመጥ አለባቸው፡፡ ከእነዚህም ውስጥ የሚከተሉት ሊካተቱ ይችላሉ፡
• የሰፈራ የድርጊት መርሃ-ግብር
• የኑሮ ሁኔታን ወደ ቀድሞ ሁኔታ የመመለስ ዕቅድ
• የኦዲት ፕሮግራም ስነዳ
• የቅሬታ አቀራረብ ሒደቶች
የፕሮፖዛል መስፈርቶች - ይህ ክፍል ተፈላጊ የሥራ መርሃ ግብር፣ ማናቸውም የፋይናንስ መስፈርቶችን (ለምሳሌ፡ የበጀት ጣሪያ፣ የመጫረቻ ገንዘብ፣ የወጪ ክፍፍል ዝርዝሮች፣ የተለያዩ የፋይናንስና የንግድ ፕሮፖዛሎች)፣ የሚጠበቅ ድርጅታዊ ልምድ፣ የተጠቆመ የፕሮጄክት ቡድን ጥንቅርና ልምድ፣ እና አግባብነት ሲኖረውም የአካባቢ ይዘት/የአካባቢ ንዑስ ኮንትራክተር መስፈርቶችን መዘርዘር አለበት፡፡
ቅጥያ 10 የሃገር በቀል ሕዝቦች ዕቅድ የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ
ይህ ቅጥያ የሃገር በቀል ሕዝቦች ዕቅድ (IPP) የማጣቀሻ ነጥቦችን የሚዘረዝር ሲሆን ዕቅዱም በአካባቢና ማሕበራዊ ተጽእኖ ግምገማ (ESIA)
ሒደት ወቅት በተለዩ ተጽእኖዎች ላይ የተመሰረተ ይሆናል፡፡
IPP ለሚያስፈልጉት ለእያንዳንዱ ፕሮጄክት፣ CFM ከጋራ አልሚው ጋር በመተባበር የ IPP የማነጻጸሪያ ነጥቦችን ያዘጋጃል፡፡ IPP መዘጋጀት ያለበት እንደሁኔታው ተለዋዋጭ በሆነና ነገሮችን ባገናዘበ መልኩ ሲሆን የፕሮጄክቱን ዝርዝር ሁኔታና የውጤቶቹን ባህርይ ያማከለ መሆን አለበት፡፡ የ IPP ዓላማ ከባሕል አንጻር አግባብነት ባለው መንገድ በሃገር በቀል ሕዝቦች ላይ የሚደርሱ አሉታዊ ተጽእኖዎችን ለመቀነስ እና/ወይም ለመካስ የሚያስችሉ እርምጃዎችን መግለጽ ነው፡፡ በ IFC መምሪያ ማስታወሻ 7 መሰረት፣ በአካባቢያዎ ተጨባጭ ሁኔታዎች መሰረት፣ ራሱን ችሎ የሚቆም ሊዘጋጅ ይችላል፣ ወይም በጉዳዩ የተነኩ የሃገር በቀል ሕዝቦች ማህበረሰቦች በተመሳሳይ ሁኔታ ላይ ካሉ ማህበረሰቦች ጋር በተመሳሳይ ቦታ የሚኖሩበት ወይም ሃገር በቀል ሕዝቦች በስፋት በጉዳዩ በተነካ ሕዝብ ውስጥ የሚዋሃዱበት ሰፊ የማህበረሰብ ልማት ዕቅድ አካል ሊሆን ይችላል፡፡ የ IPP የማነጻጸሪያ ነጥቦች አነስተኛ መስፈርቶች ከዚህ በታች ቀርበዋል፡፡
መግቢያ እና ዳራ - የፕሮጄክት መግለጫ፣ እስካሁን ምን ዓይነት የተጽእኖ ግምገማ ስራ እንደተሰራና ምን ዓይነት የሃገር በቀል ሕዝቦች ጉዳዮች እንደተለዩ የሚያሳይ መግለጫ፡፡ የመጨረሻ ESIA ከተዘጋጀ፣ ይኸው መቅረብ አለበት፡፡ የተሟላ ESIA ዝግጁ ካልሆነ፣ በጉዳዩ የተነኩ ማህበረሰቦችን ግልጽ መገለጫ፣ መተዳደሪያቸውንና ሁኔታዎቻቸውን በተመለከተ በቂ ዝርዝር መቅረብ ያለበት ሲሆን በሃገር በቀል ህዝቦች ላይ ጥገኛ የሆኑ የተፈጥሮ ሐብቶችን እንደዚሁም ሊያስከትሉ የሚችሏቸውን ተጽእኖዎች መግለጽና በቁጥር ማስቀመጥ ይገባል፡፡
የ IPP መለኪያዎች - በዚህ ውስጥ መካተት ያለባቸው የ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎች 7 እና የመምሪያ ማስታወሻ 7፣ እንደዚሁም የአካባቢ ፖሊሲና ሕግ ናቸው፡፡ ቀደም ሲል የተገኘ ካልሆነ፣ የማነጻጸሪያ ነጥቦች በ IFC የአፈጻጸም መለኪያዎችና በአካባቢ መለኪያዎች መካከል ባለው ልዩነት ላይ የክፍተት ትንተና የማካሄድን አስፈላጊነት ያካትታል፡፡ ከመስፈርቶቹ ሁሉ ጥብቅ የሆነው በ IPP ላይ ተግባራዊ ይሆናል፡፡ CFM እና የጋራ አልሚው ፕሮጄክቱ ከ IFC የአፈጻጸም መለኪያ 7 ወይም የአካባቢ መለኪያዎች ባሻገር እንዲሄድ በሚጠይቁበት ወቅት፣ ይኸው በግልጽ መመልከት አለበት፡፡
የአገልግሎቶች ወሰን - ይህ ክፍል የተግባሩን አጠቃላይ ዓላማዎችና ወሰን ይገልጻል፡፡ በአፈጻጸም መለኪያ 7/ በመምሪያ ማስታወሻ 7
መሰረት፣ እነዚህ ተግባራት ማካተት ያለባቸው፡
• የመነሻ ሁኔታዎችን ማጠቃለል፡ በ ESIA ውስጥ በቀረበው መሰረት የፕሮጄክቱን ሃገር በቀል ሕዝቦች የሚመለከት የመነሻ መረጃን ማጠቃለል፡፡ በጉዳዩ የተነኩ ማህበረሰቦችን ግልጽ መገለጫ፣ መተዳደሪያቸውንና ሁኔታዎቻቸውን በተመለከተ በቂ ዝርዝር መቅረብ ያለበት ሲሆን በሃገር በቀል ህዝቦች ላይ ጥገኛ የሆኑ የተፈጥሮ ሐብቶችን መግለጽና በቁጥር ማስቀመጥ ይገባል፡፡
• ሃገር በቀል ሕዝቦችን በተመለከተ የ ESIA ግኝቶችን ማጠቃለል፡ ከ ESIA የተገኙ ተጽእኖዎች፣ ስጋቶችና መልካም አጋጣሚዎችን በማጠቃለል ተጽእኖዎችን ለማቃለል፣ አዎንታዊ ጎኖችን ለማሳደግና ዘላቂ የማህበረሰብ ልማት ላይ ለመድረስ መወሰድ ያለባቸውን እርምጃዎች ምክረ ሃሳቦችን ማጠቃለል፡፡
• የባለ ድርሻ አካላት ምክክር እና የወደፊት ተሳትፎ፡ የመረጃ ይፋ አደራረግ፣የምክክርና በመረጃ የተደገፈ ተሳትፎ ሒደትን መግለጽ፣ አግባብነት ሲኖረውም FPIC (ነጸ የቅድሚያ እና በመረጃ የታገዘ ስምምነት) ሒደት፣ ማለትም የቅን ልቡና ድርድር (GFN) እና የተሰነዱ ስምምነቶች ከሃገር በቀል ሕዝቦች በጉዳዩ የተነኩ ማሕበረሰቦች ጋርና የተነሱ ጉዳዮች እንዴት መፍትሔ እንዳገኙ መግለጽ፡፡ የወደፊት ተሳትፎ የምክክር ማዕቀፍ በፕሮጄክቱ ትግበራና የስራ እንቅስቃሴ ወቅት ከሃገር በቀል ሕዝቦች (ሴቶችና ወንዶችን ጨምሮ) ጋር የሚካሄዱ ቀጣይነት ያላቸውን ምክክሮችና የእነርሱን ተሳትፎ ሒደት በግልጽ ማስቀመጥ አለበት፡፡
• አሉታዊ ተጽእኖዎችን ለማስቀረት፣ ለመቀነስና ለማሳነስ እና አዎንታዊ ተጽእኖዎችን ለማጎልበት የሚወሰዱ ዝርዝር እርምጃዎች፡ በሃገር በቀል ሕዝቦች ላይ የሚደርሱ አሉታዊ ተጽእኖዎችን ለማስቀረት፣ ለመቀነስና ለማሳነስና አዎንታዊ እርምጃዎችን ለማጎልበት በመረጃ ይፋ አደራረግ፣ በምክክርና በመረጃ የታገዘ ተሳትፎ ሒደት ውስጥ ስምምነት የተደረሰባቸውን እርምጃዎች በግልጽ ማስቀመጥ፡፡ የሚወሰዱ እርምጃዎችን፣ ኃላፊነቶችን እና ስምምነት የተደረሰበትን የጊዜ ሰሌዳ እና የትግበራ (ማን፣ እንዴት፣ የትና መቼ) አግባብነት ያላቸውን የእርምጃ መውሰጃ ጊዜያት ማካተት (የድርጊት መርሃ ግብርን ይዘቶች ተጨማሪ ዝርዝር ለማየት የአፈጻጸም መለኪያ 1 እና የመምሪያ ማስታወሻ 1 ይመልከቱ)፡፡ አዋጭነቱ ሲረጋገጥ፣ የማስቀረት ወይም የመከላከያ እርምጃዎች ከማቃለያ ወይም ማካካሻ እርምጃዎች በላይ ቅድሚያ ሊሰጣቸው ይገባል፡፡
• ማህበረሰብ አቀፍ የተፈጥሮ ሐብት አያያዝ ክፍል፡ አግባብነት ሲኖረው፣ የእነዚህን ማሕበረሰቦች አበይት የሕልውና አኗኗር ተግባራትና ልማዳዊና ባህላዊ አሰራሮቻቸውን ቀጣይነት ለማረጋገጥ የሚያስችሉ መንገዶች ላይ ማተኮር፡፡ ይህም በጉዳዩ ለተነኩ ማህበረሰቦች ዋስትና የሆኑ የተፈጥሮ ሐብቶችና እነርሱ የሚገኙበት በመልክዓ ምድር የተለያዩ ቦታዎችና የእንስሳት መኖሪያዎች ዘላቂነት ባለው መንገድ እንዴት እንደሚጠበቁ፣ ጥቅም ላይ እንደሚውሉና እንደሚያዙ በግልጽ ማስቀመጥ አለበት፡፡
• መልካም አጋጣሚዎችን የሚያጎለብቱ እርምጃዎችን መዘርዘር፡ ሃገር በቀል ሕዝቦች ፕሮጄክቱ የፈጠረላቸውን ዕድሎች ለመጠቀም እንዲችሉና ኑሯቸው የተመሰረተባቸውን ልዩ የተፈጥሮ ሐብቶች አጠቃቀም ለመጠበቅና ለማስተዳደር እንዲችሉ የሚያደርጉ እርምጃዎችን በግልጽ ማስቀመጥ፡፡ እንዲህ ዓይነት ዕድሎች ከባሕል አንጻር አግባብነት ሊኖራቸው ይገባል፡፡
• የቅሬታ አፈታት ስርዓት፡ ወጪ የማያስወጣና ፍትሐዊ፣ ግልጽና ወቅቱን የጠበቀ የቅሬታ አፈታት ስርዓት መኖር ያለበት ሲሆን እንዳስፈላጊነቱም ለተጋላጭ ቡድኖች ልዩ የማስተናገጃ ሁኔታዎችን ማመቻቸት አለበት፡፡ ይህ ደግሞ የ ACIP ቅሬታዎችን ለመፍታት የተቀመጡ አሰራሮችን መግለጫ መስጠት አለበት፡፡ CFM የቅሬታ አፈታት ስርዓቶችን በሚቀርጹበት ወቅት በሃገር በቀል ሕዝቦች መካከል የፍትሕ አማራጭና ልማዳዊ የግጭት አፈታት ስርዓቶች መኖራቸውን ታሳቢ ያደርጋል፡፡ በጉዳዩ ለተነኩ ማህበረሰቦች (ሴቶችና ወንዶች) መብቶቻቸውንና ሕጋዊ መፍትሔዎችን በተመለከተ መረጃ ሊሰጣቸው ይገባል፡፡
• ወጪ፣ በጀት፣ የጊዜ ሰሌዳ፣ ድርጅታዊ ኃላፊነቶች፡ የትግበራ ወጪዎችን በጀትና የወጪ አሸፋፈን ኃላፊነት፣ የወጪ አወጣጥ ጊዜ ቅደም ተከተልና የፐሮጄክት ፈንድና ወጪዎችን በማስተዳደር ረገድ ድርጅታዊ ኃላፊነቶችን በተመለከተ ተገቢነት ያለው ማጠቃለያ ማካተት አለበት፡፡
• ክትትል፣ ግምገማ እና ሪፖርት አቀራረብ፡ የክትትል፣ ግምገማና ሪፖርት ማቅረቢያ ስርዓቶችን መግለጽ (ኃላፊነቶች፣ ድግግሞሽ፣ ግብረ-መልስና የእርምት እርምጃ ሒደቶችን ጨምሮ)፡፡ የክትትልና ግምገማ ስርዓቶች ውስጥ መካተት ያለባቸው በጉዳዩ ከተነኩ ሃገር በቀል ሕዝች (ሴቶችና ወንዶች) ጋር ቀጣይነት ያለው የመረጃ ይፋ አደራረግ፣ የምክክርና በመረጃ የታገዘ ተሳትፎ ስርዓቶች እና በግምገማው ሒደት ወቅት የተለዩ ማናቸውም የእርምት እርምጃዎችን ለመተግበርና ወጪውን ለመሸፈን የሚያስችሉ አሰራሮች ናቸው፡፡
የሚጠበቁ ውጤቶች - የሚጠበቀው ውጤት IPP ነው፡፡
የፕሮፖዛል መስፈርቶች - ይህ ክፍል ተፈላጊ የሥራ መርሃ ግብር፣ ማናቸውም የፋይናንስ መስፈርቶችን (ለምሳሌ፡ የበጀት ጣሪያ፣ የመጫረቻ ገንዘብ፣ የወጪ ክፍፍል ዝርዝሮች፣ የተለያዩ የፋይናንስና የንግድ ፕሮፖዛሎች)፣ የሚጠበቅ ድርጅታዊ ልምድ፣ የተጠቆመ የፕሮጄክት ቡድን ጥንቅርና ልምድ፣ እና አግባብነት ሲኖረውም የአካባቢ ይዘት/የአካባቢ ንዑስ ኮንትራክተር መስፈርቶችን መዘርዘር አለበት፡፡
ቅጥያ 11 የቅሬታ አፈታት ስርዓት
መግቢያ
CFM ውጫዊ ባለ ድርሻ አካላት የበቀል እርምጃ ሳይወሰድባቸውና ወቅታዊ ምላሽ እንደሚሰጣቸው ማረጋገጫ በተሰጠበት ሁኔታ አስተያየቶችን፣ ጥያቄዎችን፣ አሳሳቢ ጉዳዮችን፣ ቅሬታዎችና ግብረ መልስን ለማቅረብ የሚያስችላቸው የቅሬታ አፈታት ስርዓት ዘርግቷል፡፡ ቅሬታዎች ጥቃቅን አሳሳቢ ጉዳዮችና ከባድ ወይም ዘላቂ ጉዳዮችን ሊያካትቱ ይችላሉ፡፡ ማናቸውንም ቅሬታዎች በስልታዊ መንገድ ለማስተናገድና ለመፍታት የሚያስችል ጠንካራና ተዓማኒ ስርዓት መዘርጋቱ አስፈላጊ ሲሆን ይህ መደረጉ ቅሬታዎች ተባብሰው በድርጅቱ የስራ እንቅስቃሴ ወይም መልካም ስም ላይ ስጋት እንዳያስከትሉ (በሃገር አቀፍ ወይም ዓለም አቀፍ ደረጃ) ለማድረግ ነው፡፡ ውጤታማ የቅሬታ አፈታት ስርዓት በአግባቡ ከተስተናገደ ከባለድርሻ አካላት ጋር አዎንታዊ ግንኙነቶችን ለማጎልበትና እምነትን ለመገንባት ሊያግዝ ይችላል፡፡
መርሆዎች
የቅሬታ አፈታት ስርዓት የተቀረጸው በሚከተሉት መርሆዎች ላይ ተመስርቶ ነው፡
• ግልጽነት እና ፍትሐዊነት፡ የቅሬታ አፈታት ስርዓት ለመረዳት ቀላል፣ ግልጽና ከከፍያ ነጻ እና በቀልን የማያስከትል ነው፡፡
• ተደራሽነት እና ባሕላዊ አግባብነት፡ ሁሉም ባለ ድርሻ አካላት በቅሬታ አፈታት ስርዓት መስተናገድና ቅሬታ ማቅረብ ይችላሉ፡፡ ስርዓቱ ከባሕል አንጻር ተገቢነት ያለው ሲሆን አግባብነት ባላቸው ቋንቋዎች መረጃ ይቀርባል፡፡ ግለሰቦችና ቡድኖች ቅሬታ ለማቅረብ የሚፈልጉትን ዘዴ ለመምረጥ የሚያስችሉ የተለያዩ መንገዶች አሉ፡፡
• ተመጣጣኝነት፡ ስርዓቱ ለ CFM እና ለኢንቨስትመንት/ፕሮጄክቶች መጠን የሚመጥን ነው፡፡
• አመዘጋገብ፡ ሁሉም ቅሬታዎች በቅሬታ ማቅረቢያ ቅጽ ላይ ይመዘገባሉ፣ በቅሬታ መዝገብ ላይ ሰፍረው ጉዳዩ መፍትሔ እስከሚያገኝና እስከሚዘጋ ድረስ ክትትል ይደረግባቸዋል፡፡
• ውይይት እና የሳይት ጉብኝቶች፡ ሁሉም ቅሬታዎች ከቅሬታ አቅራቢው ጋር ውይይት እንዲደረግ የሚጠይቁ ሲሆን የቅሬታውን ባህርይ፣ ቅቡልነትና ክብደት በተመለከተ ተቀዳሚ ግንዛቤ ለመያዝ ደግሞ የሳይት ጉብኝት ማድረግ የሚመከር ይሆናል፡፡
• ቅሬታን በወቅቱ መፍታት፡ ፕሮጄክቱ ለሁሉም ቅሬታዎች በ20 ቀናት ውስጥ መፍትሔ ለመስጠት ዓላማ አለው፡፡
ምክንያትና ዓላማዎች
የዚህ ስርዓት ዓላማ ከCFM ተግባራት፣ እንደዚሁም ከኮንትራክተሮቹ ተግባራት የሚመነጩ ቅሬታዎችን የCFM የመቀበል፣ የመመዘን፣ የመፍታትና የመከታተል አቀራረቡን ለመዘርዘር ነው፡፡ በእነዚህ ሁለት ተግባራት መካከል ባለው ውስጣዊ ግንኙነት ምክንያት ከ CFM የባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ጋር በተጓዳኝ መታሰብ አለበት፡፡
የቅሬታ አፈታት ስርዓት ዓላማዎች፡
• ቅሬታዎችን ለመፍታት የሚያስችል ተገማች፣ ግልጽና ተዓማኒ ሒደትን ለሁሉም ወገኖች በማቅረብ ፍትሐዊ፣ ውጤታማና ዘላቂ ውጤቶችን ማስገኘት፤
• የሰፊ ማህበረሰባዊ ግንኙነቶችን ተግባራት የማይነጣጠል አካል በማድረግ እምነትን መገንባት፤ እና
• አዳዲስ የሚከሰቱ ጉዳዮችና አካሄዶችን ይበልጥ ስልታዊ በሆነ መንገድ መለየት፣ የእርምት እርምጃንና የቅድሚያ ተሳትፎን ማመቻቸት፡፡
የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ የተቀረጸው አግባብነት ባላቸው የሕግ መስፈርቶችና በዓለም አቀፍ የፋይናንስ ኮርፖሬሽን (IFC) የአካባቢ እና ማሕበራዊ ዘላቂነት የአፈጻጸም መለኪያዎች (IFC PS) መሰረት ነው፡፡
ወሰን
የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ በፈንድ እና በፕሮጄክት ደረጃ እንደዚሁም በአጠቃላይ የፈንድ ማድረጊያ ኡደት ውስጥ (ቀረጻና ዝግጅት፣ ግንባታ፣ ክዋኔና መውጫን ጨምሮ) ውስጥ በ CFM ላይ ተፈጻሚ ይሆናል፡፡ ከ CFM ተግባራት የሚመነጩ የማህበረሰብ አቤቱታዎች ወይም ቅሬታዎችን ለማስተዳደር ተብሎ የተቀረጸ ነው፡፡ የሠራተኞችን ቅሬታዎች ለማስተናገድ ሌላ ስርዓት ይዘረጋል፡፡
ኃላፊነቶች
የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ ውጤታማ ትግበራ የሚከተሉት የስራ ድርሻዎችና ኃላፊነቶች እንዲሟሉ ይጠይቃል፡
ሚና | ኃላፊነት/ተጠያቂነት |
የ ESG ሥራ አስኪያጅ | - ሁሉም ሠራተኞች በዚህ የአሰራር ሒደት ውስጥ የተቀመጡ አስፈላጊ ሁኔታዎችን መከተላቸውን ያረጋግጣል፡፡ - ለጥልቅ ምርመራና የእርምት እርምጃ በቂ ትኩረትና ወሳኝነት እንደተሰጠው ያረጋግጣል፡፡ - መካከለኛ ወይም ከፍተኛ ደረጃ ለተሰጣቸው ቅሬታዎች እና የቅሬታ አፈታት ኃላፊው ቅሬታውን በተቀበለ በ5 ቀናት ውስጥ መፍትሔ መጠቆም ካልቻለ በቅሬታ አፈታት ሒደት ውስጥ ይሳተፋል፡፡ |
የቅሬታ ተቀባይ | - ቅሬታ ወይም አቤቱታ የሚቀበል ሰው - ቅሬታ ተቀባዩ ጊዜን በጠበቀ መንገድ (ቅሬታ በተቀበለ በ24 ሰዓት ውስጥ) ጉዳዩን ለቅሬታ አፈታት ኃላፊው የማሳወቅ ኃላፊነት አለበት፡፡ |
የቅሬታ አፈታት ኃላፊ | - የቅሬታ አፈታት ኃላፊው ለቅሬታ/አቤቱታ አፈታት ስርዓት (ማለትም፡- መቀበል፣ መመርመር፣ መመዝገብ፣ መከታተል፣ መፍታት፣ ሪፖርት ማድረግና መተንተን) አጠቃላ አስተዳደርና ምሉእነት ኃላፊነት አለበት፡፡ - የቅሬታ አፈታት ሒደት ላይ ክትትልና ግምገማ ያካሂዳል፡፡ - ሒደቱን በሚገባ ለማስተዳደር የሚያስችሉ በቂ ግብዓቶችን (ሰዎች፣ ስርዓቶች፣ አሰራሮች፣ በጀት) ያቀርባል፡፡ - ስርዓቱ ግልጽ፣ ከባሕል አንጻር ተገቢ እና በግልጽ የተላለፈ መሆኑን ያረጋግጣል፡፡ - በቅሬታ አፈታት ሒደት ወቅት ግብረ መልስን በማስተዳደር ረገድ ለአጠቃላይ አፈጻጸም ተጠያቂነት አለበት፡፡ - ይህ የስራ ድርሻ አብዛኛውን ጊዜ በሰው ሐይል ሥራ አስኪያጅ የሚሸፈን ነው፡፡ |
ባለ ድርሻ አካላት | - የቅሬታ አፈታት ስርዓቱን በመጠቀም ማንኛውንም አስተያየት፣ ሃሳብ እና ቅሬታን ያቀርባሉ፡፡ |
በጉዳዩ የተነካ ወገን(ኖች) | - በአዎንታዊም ሆነ በአሉታዊ መልኩ በ CFM ተግባራት የተነኩ ባለድርሻ አካላት፡፡ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መንገድ ሊነኩ ይችላሉ፡፡ |
ተግባቦት | - በ CFM እና በተነኩ ወይም በሚመለከታቸው ወገኖች መካከል የሚደረግ ውይይት፡፡ ተግባቦት ማለት መረጃ መለዋወጥ (መስጠትና መቀበል) ማለት ነው፡፡ ተግባቦት CFM የተግባራቱን ገጽታዎች፣ ስጋቶችና መልካም አጋጣሚዎች ለማስተላለፍና ከተለያዩ ባለድርሻ አካላት መረጃ፣ አሳሳቢ ጉዳዮች፣ ጥያቄዎችና ሃሳቦችን ለመቀበል ያስችለዋል፡፡ |
ማህበረሰብ አቀፍ ድርጅቶች (CBOs) | - ለትርፍ ያልተቋቋመና መደበኛ ወይም ኢ-መደበኛ ሊሆን የሚችል የአካባቢ ማህረሰብ ወይም የሲቪል ማህበረሰብ ድርጅት ነው፡፡ አብዛኛውን ጊዜ የሚንቀሳቀሱት በአንድ ማህበረሰብ ውስጥ ወይም የተለያዩ ማህበረሰቦች በሚገኙበት አነስተኛ መልክዓ ምድራዊ ክልል ውስጥ ነው፡፡ |
ምክክር | - ምክክር ዓላማ ተኮር ሲሆን ግንኙነቶችንና የፕሮግራም ዝግጅትን ቅርጽ ለማስያዝ ሲባል ከባለድርሻ አካላት ሆን ብሎ ግብዓትን የሚጠይቅ ነው፡፡ ውይይት በሚደረግበት ጉዳይ/ሒደት ዝግጅትና ውጤት የሚነኩ ወይም ጥቅም ያላቸው የንግድ ተቋማት፣ ቀልፍ ግለሰቦች፣ ድርጅቶችና ቡድኖችን ያካትታል፡፡ ዓላማውም የጋራ ግንዛቤ መያዙንና ሁሉም ወገኖች የሚመለከታቸውን ሁሉ የመንካት አቅም ያላቸውን ውሳኔዎች ለማስተዳደር መቻላቸውን ለማረጋገጥ ነው፡፡ ጥሩ የሆነ የምክክር ሒደት ጠንካራ በሆነ የግንኙነት ፕሮግራም መደገፍ አለበት፡፡ |
መደበኛ ስብሰባዎች | - የአንድ ኩባንያ ከፍተኛ አመራር ባሕላዊ ሹሞችን በማግኘት የሚካሄዱ መደበኛ ስብሰባዎች፡፡ የመደበኛ ስብሰባዎችን ወጪ የሚሸፍነው ኩባንያው ነው፡፡ |
ብቁ የሆኑ ቅሬታዎች | - ከ CFM ፕሮጄክቶች ጋር በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ ግንኙነት ያላቸውንና በዚህ ሰነድ ውስጥ እንደተገለጸው በቅሬታ አፈታት ስርዓቱ ወሰን ውስጥ የሚወድቁትን በሙሉ ያካትታል፡፡ |
የቅሬታ አፈታት ስርዓት | - የቅሬታ አፈታት ስርዓት |
ቅሬታ | - በኩባንያው እንቅስቃሴዎች የሚነካ ወይም የሚመለከተው ማንኛውም ባለድርሻ አካል የሚያቀርበው አሳሳቢ ጉዳይ፣ ቅሬታ ወይም ግብረ-መልስ፡፡ አሳሳቢ ጉዳዮችና ቅሬታዎች የኩባንያው እንቅስቃሴዎች ከሚያስከትሉት ተጨባጭ ወይም ታሳቢ ተጽእኖዎች ሊመነጩ ይችላሉ፡፡ |
ብቁ ያልሆኑ ቅሬታዎች | - ከ CFM ወይም ከኮንትራክተሮቹ ፕሮጄክቶች ጋር ግልጽ የሆነ ግንኙነት የሌላቸው፣ ጉዳያቸው ከዚህ የቅሬታ አፈታት ስርዓት ወሰን ውጭ የሆኑ ወይም ቅሬታውን ለመፍታት ሌሎች የ CFM ወይም የማሕበረሰብ አሰራሮች ይበልጥ አግባብነት ያላቸው የሆኑትን ሊያካትት ይችላል፡፡ |
ክስተት | - ጉዳት፣ ሕመም፣ የሐብት መጥፋት ወይም በግንኙነቶች ወይም መልካም ስም ላይ ታሳቢ ወይም ተጨባጭ ጉዳት ያስከተለ ወይም ሊያስከትል ይችል የነበረ ክስተት ወይም የክስተቶች ትስስር፡፡ |
የሚመለከተው ወገን | - በ CFM ወይም በስራዎቹ ባይነኩም በ CFM እና በስራዎቹ ላይ ጥቅም ወይም ተጽእኖ ያላቸው ግለሰቦች ወይም ቡድኖች፡፡ በእነዚህም ውስጥ የእርዳታ ድርጅቶች፣ መንግስታዊ ያልሆኑ ድርጅቶች፣ የአካባቢ ንግድ ተቋማትና የፖለቲካ ቡድኖችን ሊያካትት ይችላል፡፡ |
መያድ | - መንግስታዊ ያልሆነ ድርጅት |
የተግባቦት/የምክክር መዛግብት | - የተግባቦት/የምክክር መዛግብት ውስጥ ዋነኛ ኢሜሎች፣ ደብዳቤዎች፣ ዜና መዋዕሎች፣ የውስጥ መጻጻፊያዎች፣ ቅሬታዎች፣ የመሻሻል ዕድሎች፣ የስርጭት/የአቴንዳንስ መዛግብት፣ የመደበኛና የኢ-መደበኛ ስብሰባዎች መዛግብትና የቁርጠኝነቶች መዛግብት ሊካተቱ ይችላሉ፡፡ |
ባለ ድርሻ አካል | - ፕሮጄክቱ በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ የሚነካቸውና በአንድ ፕሮጄክት ላይ ጥቅሞች እና/ወይም ውጤቱ ላይ አዎንታዊም ሆነ አሉታዊ ተጽእኖ የማሳደር ችሎታ ሊኖራቸው የሚችሉ ግለሰቦች ወይም ቡድኖች፡፡ እነዚህም ወገኖች ባለድርሻ አካላት፣ አበዳሪዎች፣ ሠራተኞች፣ ማህበረሰቦች፣ ኢንዱስትሪ፣ መንግስታት እና ዓለም አቀፍ ሶስተኛ ወገኖች ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ |
የባለ ድርሻ አካላት ተሳትፎ | - በፕሮጄክቱ የቆይታ ዘመን ውስጥ ግልጽ፣ ተጠያቂ፣ አዎንታዊና የጋራ ተጠቃሚነትን የሚፈጥሩ የስራ ግንኙነቶችን |
ሚና | ኃላፊነት/ተጠያቂነት |
ለማዳበር የታሰቡ በ CFM እና ባለድርሻ አካላት መካከል (የሁለትዮሽ ግንኙነት) መካከል የተደረጉ ተግባራትና ተግባቦቶችን የሚሸፍን አቃፊ ቃል ነው፡፡ | |
የባለድርሻ አካላት ልየታና ትንተና | - ባለድርሻ አካላት እንዴት መሳተፍና መመካከር እንዳለባቸው ለማቀድ እንዲያግዝ ሲባል ከፕሮጄክቱ ጋር ያላቸውን ግንኙነት በተመለከተ ዝርዝር መረጃዎችን ለመመዝገብ የተቀየሰ ሒደት ነው፡፡ |
ተጋላጭ ቡድኖች | - ፕሮጄክቱ በሚተገበርበት አካባቢ የሚገኙና በተጋላጭነት ወይም በተጎጂነት ሁኔታቸው ምክንያት ከሌሎች የበለጠ የከፋ ተጽእኖ ሊደርስባቸው የሚችሉ ግለሰቦች ወይም ቡድኖች፡፡ ይህ ተጋላጭነት በአንድ ግለሰብ ወይም ቡድን ዘር፣ ጾታ፣ ቋንቋ፣ ሃይማኖት፣ ፖለቲካዊ አስተያየት፣ ብሄራዊ ወይም ማህበራዊ ማንነት፣ ነብረት፣ ውልደት ወይም ሌላ ሁኔታ ምክንያት ሊሆን ይችላል፡፡ ጾታዊ ማንነት፣ ብሔር፣ ባህል፣ ሕመም፣ አካላዊ ወይም አእምሯዊ ጉዳት፣ ድህነት ወይም ኢኮኖሚያዊ ጥቅም መነፈግና በልዩ ተፈጥሯዊ ሐብቶች ላይ የሚኖር ጥገኝነትን ጨምሮ ሌሎች ነጥቦችም ታሳቢ መደረግ አለባቸው፡፡ |
የቅሬታ አፈታት ስርዓት አስፈላጊ ሁኔታዎችና ሒደት አጠቃላይ አስፈላጊ ሁኔታዎች
• የቅሬታ አፈታት ስርዓት የ CFM ሰፊ የባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ተግባራትን የሚደግፍና የሚያጠናክር ነው፡፡ ከማህበረሰቦችና ባለድርሻ አካላት ጋር ጥሩ ግንኙነት እንዲኖር ለማስቻል ተነሳሽነቱን የሚወስድ ተሳትፎ አስፈላጊ ነው፡፡ የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ ብቻውን መተግበር የለበትም፡፡
• ለመጀመሪያ ጊዜ ሲከሰትና በተቻለ መጠን ቅሬታ የሚፈጠርበትን ሁኔታ ለማስቀረት ሲባል፣ CFM በዓለም አቀፍ ምርጥ ተሞክሮዎች መሰረት ተነሳሽነቱን ወስዶ የባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ስራዎችን ያረጋግጣል፡፡
• ማንኛውም የሚመለከተው ወገን ቅሬታ መቅረብ ይችላል፡፡ ከእነርሱም መካከል በ CFM ፕሮጄክቶችና ተግባራት በቀጥታና በተዘዋዋሪ የተነኩ ማህበረሰቦች፣ የሲቪል ማህበረሰብ፣ የአካባቢና ባሕላዊ ባለስልጣናት፣ የአካባቢ ወይም ሃገራዊ መንግስት፣ የአነስተኛ ንግድ ባለቤቶች፣ ማህበራት፣ የሕክምና እና የትምህርት ባለሙያዎች፣ መያዶች እና ዓለም አቀፍ ሶስተኛ ወገኖች ይገኙበታል፡፡
• CFM ተጨባጭና ታሳቢ ተጽእኖዎችን ተቀብሎ የሚያስተናግደው በተመሳሳይ መንገድና በተመሳሳይ የጥንቃቄ ደረጃ ነው፡፡
• የቅሬታ አፈታት ስርዓት ዓላማ መደበኛም ሆኑ ኢ-መደበኛ ጥቃቅን ቅሬታዎችንም ቢሆን በመፍታት ወደ ከባድ ቅሬታነት እንዳያድጉ መከላከል ነው፡፡
• በተቻለ መጠን በፕሮጄክቱ/በወጪ አሸፋፈን ዘመን መጀመሪያ ላይ ከማህበረሰቡ ቅሬታዎችን መሰብሰቢያና ማስተላለፊያ መንገዶች ይዘረጋሉ፡፡
ባለድርሻ አካላትን ማሳወቅ
• የተነኩ ማህበረሰቦችና ሰፊው የባለድርሻዎች አካላት የቅሬታ አፈታት ስርዓትን ዝርዝሮች እንዲያውቁት መደረግ አለባቸው፡፡
• ይህ መረጃ በየትኛውም ፕሮጄክት የቆይታ ዘመን ውስጥ በስፋትና በመደበኛነት በዋና ዋና ቦታዎች (ለምሳሌ፡ ከከተማ አዳራሽ ውጭ) በሚለጠፉ ፖስተሮች፣ በሃገር ውስጥ ጋዜጦች/ራዲዮ በሚወጡ ማስታወቂያዎች እና በቃል (ለምሳሌ፡- በባለድርሻ አካላት የተሳትፎ ተግባራት ውስጥ) አማካይነት መታተም አለበት፡፡
• መረጃው የአካባቢው ሕዝብ ሊረዳው በሚችለው ቅርጸት እና ቋንቋ (የአካባቢውን ቋንቋዎች ጨምሮ) እና/ወይም ማንበብና መጻፍ የሚችለው ሕዝብ ቁጥር አነስተኛ በሆነባቸው አካባቢዎች ደግሞ በመደበኛ የባለድርሻ አካላት ተሳትፎ ወቅት በቃል መተላለፍ አለበት፡፡
የሕግ እና ሌሎች አስፈላጊ ሁኔታዎች
• አግባብነት ያላቸው አካባቢዊ፣ ክልላዊና ሃገራዊ ሕጎች በሙሉ መከበራቸውን ለማረጋገጥ የሚያስችሉ አሰራሮች መዘርጋት፣ መተግበርና ቀጣይ መደረግ አለባቸው፡፡
• የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ የፍትሕ ወይም አስተዳደራዊ ውሳኔን መጠየቅን የሚያግድ ወይም እነዚህን ሒደቶች የሚተካ ሳይሆን ምንም ዓይነት የበቀል እርምጃም የሚስከትል መሆን የለበትም፡፡
• የቅሬታ አፈታት ስርዓቱ በሕብረት ስምምነቶች አማካይነት የተቀመጡ ስርዓቶችን አገልግሎት የሚያደናቅፍ ወይም የሚተካ መሆን የለበትም
የቅሬታ አፈታት ሒደት
ቅሬታዎችን ለመፍታት በስዕል 1 ላይ የቀረበውን ሒደት መከተል ያስፈልጋል፡፡ በሒደቱ ውስጥ ያሉ አበይት ደረጃዎች መግለጫ ከታች ቀርቧል፡፡
ደረጃ 1
•በሪፖርት ማድረጊያ መንገዶች አማካይነት ቅሬታን
መለየት
ደረጃ 2
•ቅሬታው በቀረበ በ1 ቀን ውስጥ በቅሬታ መዝገብ
ላይ ይሰፍራል
ደረጃ 3
•ቅሬታው በቀረበ በ3 ቀን ውስጥ ስለመቅረቡ
ማረጋገጫ ይሰጣል
ደረጃ 4
•የቅሬታውን ብቁነትና ወሳኝነት ለመወሰን ምዘና
ይካሄዳል
ቅሬታው ብቁ ካልሆነ ውድቅ መሆኑን የሚገልጽ ደብዳቤ ይላካል
ደረጃ 5
•የእርምት እርምጃ/ምላሽ በውስጥ አሰራር
ስምምነት ተደርሶበት ይጠናቀቃል
ደረጃ 6
•ቅሬታው በቀረበ በ7 ቀናት ውስጥ የእርምት
እርምጃውን ዓይነትና ጉዳዩን ለመፍታት የሚፈጀውን ጊዜ በመግለጽ ለቅሬታ አቅራቢው ማሳወቅ
ቅሬታ አቅራቢው ያገኘው ምላሽ አጥጋቢ ካልሆነ ይግባኝ መጠየቅ ይችላል
ደረጃ 7
•የእርምት እርምጃ ለሚመለከተው ቡድን/ግለሰብ
ለትግበራ ይተላለፋል
ደረጃ 8
•የእርምት እርምጃዎቹ እንደተጠናቀቁ ለቅሬታ አቅራቢው ጉዳዩን የመዝጊያ ደብዳቤ/ኢሜይል ይደርሰዋል
ደረጃ 9
•ቅሬታው በቀረበ በ20 ቀናት ውስጥ ቅሬታውን
መዝጋት፡፡ የእርምት እርምጃውን ለማጠናቀቅ ተጨማሪ ጊዜ የሚስፈልግ ከሆነ ለቅሬታ አቅራቢው ማሳወቅ
ቅሬታ አቅራቢው አሁንም በተሰጠው ውሳኔ ካልተደሰተ ገለልተኛ ለሆነ ፓናል ይግባኝ ማቅረብ ይችላል
የቅሬታ አፈታት መኮንኑ መረጃውን የማሳወቅና የመሰነድ ስራ ይሰራል
3 ቀናት
20 ቀናት
7 ቀናት
ምስል 1 የቅሬታ አቀራረብ ሒደቶች
ቅሬታን መለየትና መመዝገብ - ደረጃ 1-2
ማናቸውንም ሃሳቦች፣ አሳሳቢ ጉዳዮች ወይም ቅሬታዎች በቀጥታ፣ በስልክ፣ በደብዳቤ፣ በኢሜይል ወይም በ CFM ድረ ገጽ በኩል ማቅረብ ይቻላል፡
፡ የቅሬታ አፈታት ኃላፊው ቅሬታውን በተቀበለ በ24 ሰዓት ውስጥ በቅሬታ መዝገብ ላይ ይመዘግባል፡፡ ስም ሳይጠቀስ የቀረቡ አሳሳቢ ጉዳዮችም በተመሳሳይ ጊዜ ውስጥ ይመዘገባሉ፡፡ ቅሬታውን በቅድሚያ የተቀበለው ሰው ቅሬታውን በተቀበለ በ24 ሰዓት ውስጥ ለቅሬታ አፈታት ኃላፊው ማሳወቅ አለበት፡፡ የቅሬታ አፈታት ኃላፊውም ሃሳቦቹን፣ አሳሳቢ ጉዳዮቹን ወይም አቤቱታዎችን እንዴት መመርመር እንዳለበት በእያንዳንዱ ጉዳይ ላይ ተመስርቶ ውሳኔ ያሳልፋል፡፡
ቅሬታ ስለመቅረቡ ማረጋገጫ መስጠት - ደረጃ 3
ቅሬታ አቅራቢው ቅሬታው መድረሱንና እየታየ ስለመሆኑ የሚያረጋግጥ ምላሽ በሶስት ቀናት ውስጥ ይሰጠዋል፡፡
የቅሬታ ምዘና - የቅሬታ ብቁነትና አመዳደብ - ደረጃ 4
ቅሬታው ለተጨማሪ ምርመራ ብቁ መሆኑን ለመወሰን ሲባል ይመዘናል፡፡ ቅሬታው “ብቁ ነው” የሚባለው ከ CFM ፕሮጄክቶችና ተግባራት ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ሲኖረው ነው፡፡ ቅሬታዎች “ብቁ አይደሉም” የሚባሉት ደግሞ በግልጽ ከ ፕሮጄክቶች ጋር ግንኙነት ከሌላቸው እና ጉዳዩም ከዚህ የቅሬታ አፈታት ስርዓት ውጭ ሲሆን ነው፡፡ ብቁ ያልሆኑ ቅሬታዎች ውድቅ ተደርገው ቅሬታ አቅራቢው እንዲያውቀው ይደረጋል፡፡
ከዚያም CFM ቅሬታውን ሊቀበል ወይም ላይቀበል ይችላል፡፡ ቅሬታው ውድቅ ከሆነ ቅሬታ አቅራቢው የውሳኔው ምክንያት በዝርዝር ይገለጽለታል፡፡ ቅሬታው ተቀባይነት ካገኘ፣ ቅሬታውን ለመፍታት ያሉ አማራጮችን ለመመዘን ወደሚመለከተው የስራ ክፍል ይተላለፋል፡፡ የቅሬታ አፈታት መኮንኑ ቅሬታው መድረሱን በደብዳቤ፣ በስልክ ጥሪ ወይም በአካል የሚያሳውቅ ሲሆን የስብሰባው መደበኛ መዝገብ በፋይል ይቀመጣል፡፡
ከዚያም ብቁ የሆኑ ቅሬታዎች ከታች በምስል 2 ስር የተቀመጠውን የወሳኝነት መስፈርት በመጠቀም ወሳኝነታቸው ይመዘናል፡፡ ምደባውም የሚያያዘው ቅሬታው ተገቢ ምላሽ ካልተሰጠው በ CFM ስራዎችና መልካም ስም ላይ የሚኖረው ተጽእኖ ደረጃ ጋር ነው፡፡ ስለዚህም፣ ጉዳዩን ማወቅ ያለበትና ጉዳዩን የሚፈታው አካል ማን እንደሆነ ይወስናል፡፡ አስፈላጊ ከሆነ፣ ቅሬታ አቅራቢው ተጨማሪ መረጃ እንዲሰጥ ሊጠየቅ የሚችል ሲሆን የሳይት ጉብኝትም ሊደረግ ይችላል፡፡ አስፈላጊ ከሆነም የምስክሮች ቃል መወሰድ አለበት፡፡ እንዳስፈላጊነቱ ተጨማሪ መረጃ እንደተሰበሰበ፣ የቅሬታው ምደባ ሊከናወን ይችላል፡፡
ምስል 2 የቅሬታ አመዳደብ
Figure 2, page no. 62 | |
Level 1: Isolated or “one-off” complaint or query/comment. | ደረጃ 1፡ የተነጠለ ወይም "አንድ - የወጣ" ቅሬታ አቅራቢ ወይም ጥያቄ/አስተያየት። |
Level 2: A complaint which is widespread and repeated regarding the CFM or a specific project | ደረጃ 2፡ ስለ CFM ወይም ስለ ታወቀ ፕሮጄክት የተስፋፋ ወይም የተደጋገመ ቅሬታ |
Level 3 Complaint: A one-off complaint, or one which is widespread and/or repeated that, in addition, has resulted in a serious breach of company policies or national law and/or has led to negative national/international media attention, or | ደረጃ 3 ቅሬታ፡ አንድ የወጣ ቅሬታ፣ ወይም አንዱ የተስፋፋ እና/ወይም የተደጋገመ፣ በተጨማሪም፣ በጣም ጠንካራ የሆነ የድርጅቱን ወይም የአገሪቱን ሕግ እና/ወይም ፖሊስዎችን በመጣስ የሚመጣ በአሉታዊ መንገድ ብሔራዊ/ዓለም አቀፋዊ የመገናኛ ብዙኃንን ትኩርት የሳበ፣ ወይም ከመገናኛ ብዙኃን ወይም ከሌሎች |
is judged to have the potential to generate negative comment from the media or other key stakeholders. | ቁልፍ የባለድርሻ አካላት አሉታዊ አስተያየትን እንዲፈጥር ይፈረድበታል። |
የቅሬታ ምዘና - የቅሬታ ብቁነትና አመዳደብ - ደረጃ 5
ምድባቸው ዝቅተኛ የሆኑ አሳሳቢ ጉዳዮችን በቀጥታ የሚያስተናግደው የቅሬታ አፈታት ኃላፊው ሲሆን በ7 ቀናት ውስጥ ቅሬታውን/ጥያቄውን/ሃሳቦችን መርምሮ የመፍትሔ ሃሳብ ያስቀምጣል፡፡ ክብደታቸው መካከለኛ ወይም ከፍተኛ ተደርገው የተመደቡ አሳሳቢ ጉዳዮች፣ አቤቱታዎች/ቅሬታዎችን በተመለከተ መወሰድ ያለበትን አግባብነት ያለው የእርምት እርምጃ ለመለየት ተጨማሪ የሥራ አመራር ቡድን አባላት መሳተፍ ሊኖርባቸው ይችላል፡፡ የሚመለከታቸው አካላት የእርምት እርምጃውን አንዴ ከወሰኑ፣ እንዳስፈላጊነቱ በቅሬታ አፈታት መኮንኑ ጸድቆ የሚፈረም ይሆናል፡፡
የእርምት እርምጃ እና ጉዳዩን መዝጋት - ደረጃ 6-9
ቅሬታ አቅራቢው ቅሬታውን ባቀረበ በ7 ቀናት ውስጥ ጉዳዩን ለመፍታት የሚወሰድ የእርምት እርምጃን የሚዘረዝር ማረጋገጫ ይሰጠዋል፡፡ ከዚያም የሚመለከታቸው ወገኖች የእርምት እርምጃውን ይተገብራሉ፡፡ ቅሬታውን ለመዝጋት የሚቀመጠው የጊዜ ገደብ በተቻለ መጠን አጭር መሆን ያለበት ሲሆን ቅሬታው በመጀመሪያ ከቀረበበት ቀን አንስቶ 20 ቀናት ቢሆን ይመከራል፡፡ ማንኛውም መዘግየት የሚፈጠር ከሆነ ቅሬታ አቅራቢው እንዲያውቀው ይደረጋል፡፡ ቅሬታ አቅራቢው ላቀረበው ቅሬታ በተሰጠው መፍትሔ ደስተኛ ካልሆነ ለገለልተኛ ፓናል ይግባኝ የመጠየቅ መብት ያለው ሲሆን ይህም ፓናል እንደ ጠበቃ፣ የፕሮጄክት ተወካዮች፣ የመንግስትና የማህበረሰብ መሪዎች የመሳሰሉ ቁልፍ ባለድርሻ አካላትን ያቀፈ ነው፡፡
ሥልጠና እና ብቃት
ውጤታማ የሆነ የቅሬታ አፈታት ስርዓትን ለመተግበር ቅሬታ የሚያስተናግዱት አካላት የላቀ የፕሮጄክት አስተዳደር፣ አስተዳደራዊና የሎጂስቲክስ ክህሎት ሊኖራቸው የሚገባ ሲሆን መጠነ ሰፊ የሆኑ ንዑስ ኮንትራክተሮችን የማቀናጀት፣ ከባድ የሆነ የጥራት ቁጥጥርን በግዴታን የማስቀመጥ፣ ወዘተ ቸሎታ ያላቸው መሆን አለባቸው፡፡ መደበኛና ኢ-መደበኛ ቅሬታዎችን በሚገባ ለመፍታት የሚያስፈልግ ክህሎቶችና ልምድ ሊኖራቸው ይገባል፡፡
ለቅሬታዎች ምላሽ የመስጠት ኃላፊነት ያለባቸው ግለሰቦች የቅሬታ አፈታት ስርዓት እንዴት እንደሚሰራና ቅሬታ የሚፈታባቸውን የተለያዩ መንገዶች በተመለከተ ዝርዝር እውቀት ሊኖራቸው የሚገባ ሲሆን የዕለት ተዕለት ቅሬታዎችን ለመፍታትም በአንድ ጉዳይ ላይ ያተኮረ የሃገር ውስጥ እውቀት ሊኖራቸው ይገባል፡፡
ቅሬታዎችን በመፍታት ሒደት ውስጥ ተሳታፊ የሆኑ አካላት ስለ ፕሮጄክት አካባቢው ዝርዝር እውቀት ሊኖራቸው ይገባል፣ ጥሩ የሆነ የእርስ በእርስ ግንኙነትና የቁጥጥር ክህሎት፣ እንደዚሁም ከአካባቢው ባለስልጣናትና ማህበረሰቦች ጋር ጥሩ ግንኙነት የመመስረት ችሎታ ሊኖራቸው ይገባል፡፡
ሁሉም የፕሮጄክትና የኮንትራክተር ሠራተኞችም ስለ ቅሬታ አፈታት ስርዓቱ ሙሉ ግንዛቤ ሊኖራቸው የሚገባ ሲሆን ይህ ደግሞ ከማህበረሰቡ አባል ቅሬታ ሲደርሳቸው ምን እርምጃ መውሰድ እንዳለባቸው እንዲያውቁ ለማስቻል ነው፡፡
ቅጥያ 12 የ ESMS ኦዲቶችን የማነጻጸሪያ ነጥቦች አጠቃላይ መግለጫ
ይህ ቅጥያ የ ESMS ውስጣዊ ኦዲቶችን ለማካሄድ የማነጻጸሪያ ነጥቦችን አጠቃላይ መግለጫ ያቀርባል፡፡
1. ዓላማ - በ ESMS ላይ መደበኛ ኦዲቶችን የማካሄድ ዓላማ የ CFM’s ESMS እና የE&S ማስተማመኛዎችን፣ የሕግ ነክና ሌሎች አስፈላጊ ሁኔታዎች (የ IFC አፈጻጸም መለኪያዎችን ጨምሮ)፣ እና በባለሐብቶችና ሌሎች ባለድርሻ አካላት የሚያስቀምጧቸውን ውስን መስፈርቶች ጨምሮ አግባብነት ባላቸው መለኪያዎች መሰረት የ E&S ስጋቶች አስተዳደር ውጤታማ አደረጃጀቶች መኖራቸውን ለማረጋገጥ ነው፡፡ ውጤቶቹ ለኢንቨስትመንት ኮሚቴና ለቦርዱ እና ለባለድርሻ አካላቱ በመላው ቢዝነስ ውስጥ የ E&S ስጋቶች በአግባቡና ወጥነት ባለው ደረጃ ስለመያዛቸው ማረጋገጫ ለመስጠት ይውላሉ፡፡
2. ወሰን - ኦዲቶች በኮርፖሬት ደረጃ የሚካሄዱ ሲሆን ይህም የ CFM ፖርትፎሊዮን፣ በፕሮጄክት ደረጃና በመላው የኢንቨስትመንት ኡደት ውስጥ በማስተዳደር ረገድ የ ESMS አጠቃላይ ውጤታማነትን ለማረጋገጥ ሲባል ይካሄዳሉ፡፡
3. ፍቺዎች - ለዚህ የማነጻጸሪያ ነጥብ ዓላማ ሲባል፣ “ኦዲት ማለት በግልጽ የተቀመጠ መስፈርት ወይም ፕሮቶኮሎችን በመጠቀም የ ESMS ትግበራ ውጤታማነት ላይ የሚካሄድ ስልታዊ ምዘና ወይም ክለሳ ሲሆን ይህም ተዛማጅ አሰራሮችና ሒደቶችን የሚጨምር ነው”፡፡
4. የ ESMS ኦዲቶች መለኪያዎች - ሁሉም ኦዲቶች በሚከተሉት መሰረት መታቀድና መፈጸም አለባቸው፡
• ተዛማጅ አሰራሮችን ጨምሮ የ ESMS አስፈላጊ ሁኔታዎች፤
• የIFC አፈጻጸም መለኪያ 1 እና ተዛማጅ መምሪያ፤ እና
• ISO 19011:2011 የኦዲት አስተዳደር ስርዓቶች፣ የኦዲት መርሆዎች፣ የኦዲት ፕሮግራምን ማስተዳደርና የስራ አመራር ስርዓት ኦዲት ማካሄድ፣ እንደዚሁም በኦዲት ሒደት ውስጥ የሚሳተፉ አካላትን እንደዚሁም ኦዲተሮችና የኦዲት ቡድኖችን ጨምሮ፣ የኦዲት ፕሮግራሙን የሚያስተዳድረው ሰው ብቃት ምዘና የሚመለከት መምሪያን የሚያስቀምጥ ነው፡፡
5. የኦዲት ዕቅድ - ዓመታዊ ዕቅድ የሚዘጋጅ ሲሆን ይህም ዕቅድ የሚካሄዱ ኦዲቶችን፣ ኦዲት የሚደረጉ ድርጅቶችን (ኮርፖሬት፣ ፕሮጄክት፣ ሐብት) እና የኦዲቶቹን መርሃ ግብር ያስቀምጣል፡፡ የቀጣዩ ዓመት ዕቅድና የጊዜ ሰሌዳ በዓመታዊ የሥራ አመራር ግምገማ ስብሰባ ወቅት ለከፍተኛ ሥራ አመራር ቡድን ቀርቦ በከፍተኛው ሥራ አመራር የሚጸድቅና የሚፈረም ይሆናል፡፡ የኮርፖሬት ደረጃ ESMS ኦዲቶችን በተመለከተ፣ ኦዲቶቹ ቢያንስ በየዓመቱ ይካሄዳሉ፡፡ በፕሮጄክት ደረጃ የሚካሄዱ ኦዲቶች ድግግሞሽ የሚመሰረተው በፕሮጄክቱ የስጋት አመዳደብ፣ ማናቸውም የሕግ አስፈላጊ ሁኔታዎችና ማናቸውም ከራሱ ከፕሮጄክቱ ጋር ተያያዥነት ያላቸው ታሳቢ ሁኔታዎች ላይ ነው፡፡
6. የ ኦዲት ሒደት - በ ESMS አካልነቱ፣ በሁሉም ውስጣዊ ኦዲቶች ውስጥ የሚከናወኑና የሚተገበሩ መሰረታዊ ተግባራትና አደረጃጀቶቸን የሚዘረዝር ሒደት ተቀርጾ ይተገበራል፡፡ ኦዲቶችን የማካሄድ ኃላፊነት ያለባቸው ሁሉም ሰዎች በዚህ ሒደት ክፍች ላይ ሥልጠና ይሰጣቸዋል፡፡
7. የ E&S ኦዲት ውጤቶች - የኦዲት ውጤቶች በኦዲት ቡድኑ በሚዘጋጅ አጭር ሪፖርት መልክ ይመዘገባሉ፡፡ የእነዚህን ኦዲቶች ግኝቶች ለማስተናገድና ቀጣይነት ያለው ማሻሻያን ለማሳካት የእርምት እርምጃዎች ተለይተው ይተገበራሉ፡፡ ሪፖርቱ የሚከተሉትን ያሳያል፡
• የኦዲት ወሰን (ኦዲት የሚደረግባቸው የአካባቢ፣ ጤና፣ ደህንነት፣ ማህበራዊ ማስተማመኛዎች ውስን ገጽታ መግለጫ)
• ኦዲት የሚደረገው መስክ፣ ተግባር ወይም ኮንትራክተር አበይት ዝርዝሮች፣ ኦዲቱን የሚያካሂደው ቡድን፣ ኦዲት የሚደረግበት ቀንና ዋና ዋና ግኝቶች ማጠቃለያ፤
• ከወሰኑ አንጻር የኦዲቱ ግኝቶችና ምልከታዎች ዝርዝሮች፤ እና
• የእርምት ድርጊት መርሃ ግብር፡፡
8. ተግባቦት (ግንኙነት) - የፕሮግራሙ ኦዲቶች ውጤቶች፣ ግኝቶችና የድርጊት መርሃ-ግብርን ጨምሮ ለሚመለከታቸው ሠራተኞች የሚደርሱ ሲሆን እንዳግባብነቱም በኦዲት ግኝቱ ለሚነኩ ውጫዊ ባለድርሻ አካላት ይተላለፋል፡፡
9. የኦዲተር ብቃቶችና ግብዓቶች - ሁሉም የኦዲት ቡድኑ አባላት ውስጣዊ የ E&S ኦዲቶችን ለመምራት/ለመደገፍ ብቁ የሚያደርጋቸው አስፈላጊ ክህሎት፣ እውቀትና ሥልጠና ሊኖራቸው ይገባል፡፡ ኦዲተሮች የሚባሉት የውስጥ ሠራተኞች እና/ወይም የ ESMS ኦዲቶችን ለመደገፍ የተቀጠሩ የውጭ ስፔሻሊስቶችን ሊጨምሩ ይችላሉ፡፡
ቅጥያ 13 የ ESMS ይፋ መደረግና ግብረ-መልስ
1ኛ ዕትም ማርች 7/2017 በ CFM ድረ ገጽ ላይ የታተመ ሲሆን እስከዛሬ ድረስም ምንም አስተያየት አልቀረበበትም፡፡ ይህ 2ኛ ዕትም ደግሞ በ CFM ድረ ገጽ ላይ የታተመው ሴፕቴምበር 25/2017 ነው፡፡
አስተያየቶች ሲደርሱን ተቀብለን እናስተናግዳለን፡፡ የደረሱን አስተያየቶችና የተሰጡ ምላሾች ማጠቃለያ ከታች ባለው መዝገብ ላይ ሰፍሮ
ለወደፊት የ ESMS ዕትሞች ጥቅም ላይ ይውላሉ፡፡
የ ESMS ግብረ መልስ መዝገብ
የአስተያየት ግምገማ ቀን | የአስተያየት ማጣቀሻ | የአስተያየት መግለጫ | የ CFM ምላሽ | የ CFM ምላሽ የተሰጠበት ቀን |