આવ્યો (A2+FL +50%), ન્યનતમ ટકાનાે ભાિમાાં િધારો, િળતર ઘટ ચકિાના

3 ખેતી સધ

ારણા િટહક

ક્ા?ાં

મોમાાં ખેડતો

ક્રિશ્નકુમાર વિસા સપ્ટેમ્બર 11, 2020

xxx xxxxxxx સીક્રરઝ – અન્ન, ખેડૂતો અને સ્િતરતા

એલાયન્સ ફોર સસ્ટેનેબલ એન્ડ હોલલસ્સ્ટક અગક્રરકલચર (આશા)

િટ હકમોના શીર્ષક જ જણાિે છે -

(1) ખેડૂતોની ખતે પેદાશના િેપાર-ધધા (ને પ્રોત્સાહન અને

ટકા માટનો) િટ હકમ 2020

(2) ખેેડૂતો (ના રે ક્ષણ અને સશક્તતકરણન

ી)ને ખેતીલાક્ષી

સિાઓ અન

2020

િળતરની ખાતરી માટના કરારનો િટ હકમ

(3) જીિન જરૂક્રરયાતની ચીજિસ્તઓ

(માાં સધ

ારણા માટેનો)

િટ હકમ 2020

        તેના િાસ્તવિક નામો  

1) એપીએમસી ને બાયપાસ કરતો િાત હકમ

2) કરાર આધાક્રરત કે કોન્રાતટ ખેતીનો િાત હકમ

3) ખેતીના િેપાર (ની સ્િતરતા અને અન્ન ના જથ્થાને

એકવરત કરિાનો ) િાત xxx

• x િાત હકમથી કોને ફાયદો થશે?

• સરકાર આટલી ઉતાિળે શા માટે આિા િાત હકમો બહાર પડે છે?

• આ રણેય િાત હક

મોનાં

િાસ્તવિક લચર શાં

છે?

કોને ફાયદો થશે? કોને ગેરફાયદો?

ખેડતૂ ો

ખેતીનો

િેપાર

X

                   કૃવર્ ક્ષેર           

(ઈન્ડસ્રી પણ)

ઉપભોગતા

કોને ફાયદો થશે? કોને ગેરફાયદો?

• ખેડૂતોને માત્ર ઉપભોગતા ના સદભભમાં અને ખેતીને માત્ર અન્ય ખેતરના સદભભમાં ના જોવાય

• ખેડૂતો અને ખેતીના વેપાર વચ્ચે ખબ અસમાનતા છે

• કૃષિ ક્ષેત્રને ટેકા માટે જે વાત હકમો લવાયા છે તે ખરેખર

ખેડૂતોના ભોગે ખેતી વેપારને જ મદદ કરતાં છે

• આ કોઈ નવી વાતાભ નથી (અમેરરકાનું કૃષિ ક્ષેત્ર)

• ખેડૂતો અને ઉપભોગતા એ બને નાગરરકો જ છે પણ ખેતી વેપાર નહીં.

જીિન જરૂક્રરયાતની ચીજિસ્તઓનો કાયદો

• પહલાના કાયદામાં ખડૂે તો કે ખેડૂત સગઠનો પર કહત

પેદાશના જથ્થાને સગ્રહ માટે રોક નહોતી

• પણ ખેતી વેપાર માટે આ રોક હતી, તેથી એ ખેતી વેપાર હઠળ

અન્ન જથ્થાના સગ્રહની સ્વતત્રતા માટેનો વાત હકમ હતો

• પહલાના કાયદામાં સરકારે જીવા જરૂરરયાતની

ચીજવસ્તઓને મક્ુ તત આપી હતી

• ચોક્કસ ખેત પેદાશ જેવી કે ઘઉં, ઘઉની અન્ય બનાવટો,

ડાગર, ચોખા, જાદુ ધાન, ખાડ, ગોળ, ખાધ્ય તેલ, તેલીબબયાનુ

ખાધ્ય તેલ, કઠોળ, વનસ્પષત, ડુગળી અને બટેટા ઉપર

લાઈસન્સની જરૂરરયાત, તેનો સગ્રહ અને હરફેર ઉપર રોક ને

નાબદ કરવામાં આવેલ

જીિન જરૂક્રરયાતની ચીજિસ્તઓ પરના

સધારણામાાં શ ૂ છે?

• કેટલાક ચોક્કસ સજોગો, જેવાકે, યધ્ધ, દુ કાળ, ગભીર કુદરતી

આફતો, ફુગાવો કે વસ્તઓની રકમતોમાં અષતશય વધારો –

માં અન્ન પરવઠો ષનયષત્રત થશે

• જથ્થાની હદ ષનયત્રણ, એટ્લે કે, આગલા વિે કે 5 વિભની સરેરાશને આધારે બાગાયાતી ખેત પેદાશોના રરટેલ વેચાણ

પર 100% વધારો કે બગડી ન જાય તેવી સાવસ્તઓના

રરટેલ વેચાણ પર 50% વધારો થયો હોય ત્યારે જ જથ્થાને

ષનયતરરત કરવા વાત હકમ કાઢી શકાય

• જો ખેત પેદાશ ઉપર પ્રોસેષસિંગની ક્ષમતાઓ વધવાની શક્યતાઓ કે તેના એતસપોટભ – બહાર દેશોને વેચાણ ની

શકયતાઓ ન હોય તો આવા હકમો લાગુ નહીં થાય

• આ સરકારની અન્ન જથ્થાને વનયવર કરિાની સત્તાને કાઢી નાખે છે

જીિન જરૂક્રરયાતની ચીજિસ્તઓના કદમાાં સધારણાની

                        અસર       

મોટા ખેતી િેપારો મારે

▪ જથ્થો સગ્રહની કોઈ સીમા નહીં કે તેના પર ષનયત્રણ નહીં

▪ વસ્તુ સગ્રહોની મોટી ચેઇન, પરવઠો અને બજારોનું ષનયત્રણ

▪ આયાત કરનાર અને મોટી કંપનીઓ માટે મોટા દરવાજાઓ ખલશે તેમજ

ખેડત

તેમજ આરિકાની જેમ અદાબણ જેવાને મોટા પ્રમાણમાં જમીનો ભાડાપટ્ટ

આપશે

ો માટે

• ખેડતો માટે તેમની જઠહા સગ્રહ કે નાણાકીય ક્સ્થષતમાં કોઈ ફરે નહીં

• ખેતી વેપારની સરખામણી ખેડતોની સોદો કરવાની ક્ષમતાઓ ઘટાડશે

• બજારના ખેતી-િેપાર ઉપર િચષસ્િને કારણે ચીજિસ્તઓ

થશે

ની ક્રકમતોમાાં ઘટાડો

• ખેડતોની જથ્થો સગ્રહ ક્ષમતાઓ વિર્ે સરકાર ઓછાં આકશે કે ધ્યાન નહીં આપે

એપીએમસીને બાયપાસ કરતો િટ xxx

• xxxxxxxxx તેમના પ્રશ્નો છે પણ તે વળતર અને વળતર

વગરની બાબતોમાં સામરૂ હક સોદા માટેની જગ્યા આપે છે. સ્થાષનક સરકાર દ્વારા ષનરીક્ષણ અહી એક અગત્યનો ભાગ ભજવે છે. જેમકે,

કુરનલમાં ડુગળીના ભાવમાં વધારો કે આરદલબાદમાં રૂ માં ભેજ

માપવાના અનભવો

• બબન-ષનયષત્રત નવું શાસન એ એક મોટો પ્રશ્ન છે. કદને આધારે

વગીકરણ, તોલ-માપ, ભેજની માપણી વગેરે જેવી વળતર અને

વળતર વગરની બાબતોના સદભે અંતરરયાળ ગામોમાં રહતા

ખેડતો અને એપીએમસી બજારોની નજીક રહતા ખેડતોના અનભવો

ઘણા જુ દા છે.

• માત્ર ન્યનતમ વળતર ચકવણા ઉપર નવા સધારણા હઠળ જૂજ

ષનયત્રણ અને વળતર વગરની બાબતો ઉપર કઈ નહીં

• જો વેચાણ ષવખેરાઈ જાય તો સ્થાષનક એકાષધકાર ષવકાસશે

એપીએમસીને બાયપાસ કરતો િટ હકમ

• રાજ્ય સરકારની ભષૂમકા કેન્ર સરકાર પચાવી પડે તે અસ્વીકાયભ છે.

સ્થાષનક ષનયત્રણ અને દેખરેખ જરૂરી છે, રાજ્ય સરકારો ખેડતોથી

નજીક અને રાજકીય રીતે જવાબદાર છે. આ પહલા મોટા ભાગના

રાજ્યો દ્વારા એષપયાએસી મોડેલ કાયદો સ્વીકારાયો છે.

• એપીએમસી બજાર નાબદ

કયાષનો લબહારનો અનભિ: બબહારમાં આ

ષનયત્રણ હટાવવાથી ખેડતોની બેડી તટી કે તેમને સારં

વળતર

મળય?ુ અન્ય રાજયોની સરખામણીએ બબહારના ખેડતોને ડાગર અને

મકાઈનો 25% ભાવ ઓછો મળે છે.

• સગરઠત એપીએમસી બજારોને નબળી પાડવાથી સરકાર ખેડતોન

બજારના હસ્તક્ષેપો અને અન્ય પગલાઓથી ન્યનતમ ટકાનાે ભાવ

આપવા અસક્ષમ બનશે. તો આમાં પીએમ-આશા યોજના ક્યાં છે?

કોંરેતટ ખેતી િટ હકમ

• આંધ્ર પ્રદેશ અને તેલગાણાના રહયાબિડ બબયારણ ઉત્પાદન કરતા ખેડતોનો

અનભવ છે કે અત્યારે જે રીતે કોંટ્રતટે ખેતી કરવામાં આવે છે તે બબન-ષનયષત્રત અને

નોંધણી વગરની છે, કપનીઓ પોતાની ઓળખ છુપાવવા અને જવાબદારીઓથી

છૂટવા વચેરટયાઓ પર ખબ આધાર રાખે છે. જેને પરરણામે ખેડતોનું ભારે શોિણ

થાય છે તેમજ યોગ્ય વળતર તેમજ ગવ

કંપનીઓ છટકી જાય છે.

ાત્તયત

ત બબયારણની જ્વાબદારીમાથી

• નાના અને સીમાત ખેડતો વચ્ચે એક બાજુ ખબ અસમાનતા છે તો તેની સામે

પેપ્સસકો અને નબુ િષવદુ બબયારણ જેવી કંપનીઓ છે.

• ખેડતો (ના રક્ષણ અને સશક્તતકરણ)ને ખેતીલક્ષી સેવાઓ અને વળતરની ખાતરી

માટેના કરારનો વટ હકમથકી ખડતે ોનું સશક્તતકરણ કે રક્ષણ અથવા સારા

વળતર માટેની ખાતરી એ ખરેખર એ કરવામાં ઉણો ઉતરે એવો સધારો છે.

• ખેતી લક્ષી સેવાઓ એ કંપનીઓ માટે મોટા પ્રમાણમા ખેતીની જમીનો ઉપરના

ષનયત્રનું કારણ બનશે

રણેય સધ

ારનાં

િાસ્તવિક મોટાં

લચર

• ખેડતોને સારં વળતર અને બજાર આપે તેવા ટકાે અને હસ્ત્્પોની

જવાબદારીમાથી સરકારની છટકબારી

• મોટા ખેતી વેપારો દ્વારા કૃષિ ક્ષેત્રે ખબૂ આપશે

મોટું રોકાણ કે જે કૃષિ ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન

• સરકારનું કહવાનું છે કે આ બધુ જ ખડતે ોને મદદ કરશે પણ વાસ્તષવકતામાં તેને

મને છે કે નહીં તે સ્પષ્ટ નથી. જે રીતે લોકડાઉનના સમયમાં આ વટ હકમો પસાર

કરવાની સરકારે ઉતાવળ દેખાડી તે જોતાં લાગે છે કે સામાન્ય સજોગોમાં આવા

વટ હકમો લાવે તો સરકારને ખેડતોનો ગભીર ષવરોધ સહન કરવો પડ.ે

બીજેપી અને એનડીએ સરકારની આડીઅિળી નીવત

• માચષ/ મે 2014: ન્યનતમ ટકાનાે ભાિ િધારિાના તમજે દરેક ખડતે

ને ન્યનતમ

ટેકાના ભાિ મળે તેિા મોટા િાયદા

• જૂન 2014- ક્રડસેમ્બર 2017: ન્યનતમ ટકાનાે ભાિમાાં ખબ ઓછો િધારો. રાજ્ય

સરકારોને બોનસ આપિાથી રોક્ા. શાતકમાુ ર કવમટીના અહિાલમા

એફસીયાઈ, ન્યનતમ ટકાનાે ભાિ અને પદે ાશ ઉપલબ્ધતાને ઓછી આંકિામા

આિી. સરિોચ ન્યાયાલયના સોંગધનમાાં દ્વારા જણાિાયાંુ કે ન્યનતમ ટકાનાે

ભાિમાાં િધારો કરિો શક્ નથી. ન્યનતમ ટકાનાે ભાિ વિર્ે કઈ જણાવ્યા િગર

ખેડતોની આિક બમણી કરિાનો નિો િાયદો.

• જાન્યઆરી 2018 પછી : ન્યનતમ ટકાનાે ભાિ વિશનોે િાયદો ફરી કહિામા

આવ્યો (A2+FL +50%), ન્યનતમ ટકાનાે ભાિમાાં િધારો, િળતર ઘટ ચકિાના

યોજના, પીએમ-આશા યોજના, 22000 ગ્રામ હાટને સધારિની ગ્રામ યોજના...

• જૂન 2020 પછી: 3 ખેતી સધારવા વટ હકમો ખેતી-વેપાર તમપનીઓ ખડતે

ોને

યોગ્ય વળતર મળે તે માટે ખાતરી આપશે

ખેડત

• ખેતી માટે સરકારી ટેકો ખબૂ

ોને શાં

જરૂરી છે. ખેડતૂ

xxxx છે

ોના ફાયદા માટે સરકારી હસ્તક્ષેપો બધ

થવા એ મગ

આવશે.

જળ જેવુ છે, આ મોટા ખેતી વેપાર કંપનીઓ દ્વારા જ પડાવી લેવામા

• ખેતીલાક્ષી 3 વટ હક ખેચાવા જોવે

મો ખેડત

ો માટે હાષનકારક છે અને તે તાત્કાબલક ધોરણે પાછા

• ખેડતો અને ખેડત સગઠનોની બજાર સાથે સોદો કરવાની અને વેલ્ય ૂ ચેનમાં મોટો

ભાગ મેળવી શકે તે માટે, ખાસ કરીને પેદાશ સગ્રહ અને તેના ઉપર પ્રોસેસ

કરવાની ક્ષમતાઓ ષવકસાવી તેમાં નાણાકીય ટેકાથી રોકાણ કરવાની જરૂર છે

• મોટા ભાગના પાડો માટે ન્યનતમ ટકાે ના ભાિનાંુ અમલીકરણ: કનાષટકનો રાગી

અને જુિાર માટે તેમજ ઓક્રરસા નો વમલેટ – જાડા ધાન માટેનો પ્રયાસ અને

અનભિ બતાિે છે કે સરકારી હસ્તક્ષપથીે પાક વિવિધતાને િગે મળે છે.

ખેડત

ોને શાં

જોિે છ

• એઆઈકેએસસીસીના ખેડતોનું લાભકારી ન્યન

તમ ટેકાના ભાવની ખાતરીનુ

ષવધેયક ખેડતો નક્કી કરેલ ન્યન

તમ ટેકાના ભાવ જુદા જુદા પગલાઓ થકી મેળવે

તે માટે સરકારને બાધ્ય કરે છે -

• જ્યારે વળતર ન્યનતમ ટકાનાે ભાવથી ઓછું હોય ત્યારે યોગ્ય બજાર હસ્તક્ષેપ

• જાહર ષવતરણ વ્યવસ્થા અને આઇસીડીએસમાં ષવષવધતાલક્ષી અન્ન માટે સરકાર

દ્વારા ખરીદારીમાં ઘટતું કરવું

• રકિંમતનું વળતર અને ષનજી વેપારીઓને પ્રોત્સાહન

• બજારમાં બધી જ હરાજી માટે ન્યનતમ ટકાનાે ભાવ એ જ તાળીયાના ભાવ

• દરેક કરારો માટે ન્યનતમ ટકાનાે ભાવ એ જ તાળીયાના ભાવ

• યોગી રકમતં કરનાર ખેડત

અને બજારનો ટેકો, ખાસ કરીને સસ્થાકીય ષધરાણ, ખરા ખેતી

ોની યોગ્ય ઓળખ, આપષત્ત સામે રાહત અને વીમો તેમજ આવકનો

ટેકો – આમ એક બસકેટરૂપે જુદા જુદા પગલાઓ