• Razlikuju se:

• Razlikuju se:

- franšizing proizvoda/trgovine: akcenat je na xxxx xxxx xxxxx da bude prodata

- franšizing oblika poslovanja: fokus je na načinu poslovanja franšizera

▪ Ugovorni sporazum u kome davalac franšize (franšizer) dodjeljuje drugoj nezavisnoj kompaniji (primaocu) pravo poslovanja (franšizu) na određeni način

▪ To pravo može imati različite oblike:

- prodaja proizvoda franšizera

- korišćenje imena franšizera

- korišćenje tehnologije franšizera

- korišćenje poslovnog pristupa franšizera i sl.

Osnovni oblici franšizinga su sistemi:

1) Proizvođač – maloprodavac

2) Proizvođač – veleprodavac

3) Uslužna organizacija - maloprodavac

⮚ Sa aspekta franšizera:

▪ Troškovi franšizera su relativno xxxxx

▪ Dodatni prihod u vidu naknada koje plaćaju korisnici franšize

▪ Rasterećenost od problema koji bi neminovno pratili u slučaju otvaranja brojnih prodajnih objekata u sopstvenom vlasništvu

⮚ Sa aspekta primaoca franšize

▪ Brz ulazak na međunarodna tržišta

▪ Ekspanzija poslovanja uz minimalno ulaganje kapitala

▪ Potrebno xx xxxx iskustva u poslovanju

▪ Prepoznatljivost kompanije zbog imena franšizera

▪ Obuka koju franšizeri obično obezbijeđuju

▪ Mogućnost kupovanja potrebnih sredstava direktno od franšizera, po povoljnim uslovima

⮚ Sa aspekta franšizera:

▪ Rizik od smanjivanja (slabljenja) imidža marke

▪ Odustvo direktne kontrole nad poslovanjem primaoca franšize

▪ Pasivna interakcija sa tržištem

⮚ Sa aspekta primaoca franšize

▪ Xxxxxxx primaoca franšize u donošenju odluka je ograničena zbog kontrole i obaveze poštovanja standarda poslovanja franšizera

▪ Plaćanje naknade, obično godišnje

▪ Ograničena mogućnost transfera vlasinštva nad preduzećem

▪ Mogućnost prenošenja negativnih poslovnih rešenja jednog primaoca franšize na ostale primaoce iste

xxxxxxxx, zbog slabljenja imidža marke

▪ Preduzeće ugovorom angažuje lokalnog proizvođača, ali zadržava kontrolu nad marketingom (marketing strategijom)

▪ Pogodno za poslovanje u inostranim zemljama u xxxxxx xx tržište suviše malo da bi opravdalo ulaganje sredstava za pokretanje pogona za proizvodnju, kao i u

zemljama u kojima su uvozne carine suviše visoke

▪ Interesi lokalnog proizvođača:

- Direktno zapošljavanje kapaciteta

- Povećanje tržišne konkurentnosti

- Korišćenje naprednije tehnologije proizvodnje

- Zadržavanje poslovne samostalnosti

- Učenje uz renomiranog proizvođača

⮚ Prednosti:

▪ Brz ulazak na inostrano tržište

▪ Izbjegavanje rizika velikih ulaganja kapitala

▪ Izbjegavanje valutnog rizika

▪ Prevazilaženje lokalnih restriktivnih barijera

▪ Stvaranje lokalnog imidža

▪ Troškovne prednosti

⮚ Problemi:

▪ Pronalaženje adekvatnog partnera

▪ Pružanje neophodne tehničke pomoći lokalnom osoblju

▪ Poteškoće u obezbijeđivanju kontrole kvaliteta proizvoda

▪ Mogućnost formiranja budućeg konkurenta

▪ Strategija ulaska na tržište odabrane zemlje u okviru koje partneri dijele vlasništvo nad novoosnovanim privrednim subjektom u toj zemlji.

▪ Različiti oblici zajedničkih ulaganja:

⮚ Strategija paukove mreže: sastoji se od brojnih, međusobno povezanih oranizacija;

⮚ Sa ovom strategijom su povezane dvije opasnosti: 1) indirektno formiranje veza sa konkurentima; 2) mogućnost preuzimanja (stapanje u mrežu, sa ostalim organizacijama);

⮚ Strategija početnog zajedničkog ulaganja i kasnijeg ’razdvajanja’ partnera;

⮚ Obično se koristi kod veliki, vremenski ograničenih projekata, npr. u građevinarstvu;

⮚ Potpuna integracija partnera: ishod zajedničkog ulaganja u situaciji kada se interesi

partnera potpuno poklapaju;

Prednosti

▪ Prodjela rizika

▪ Učenje o novim tržištima kroz saradnju sa partnerima

▪ Sinergija kombinovanjem različitih snaga lanca vrijedosti partnera

▪ Često jedini način ulaska na tržište pojedinih zemalja (npr. ukoliko su carine suviše visoke ili ako vlade favorizuju lokalne kompanije)

Nedostaci

▪ Partneri ne dijele samo rizike, već i

nagrade

▪ Veliki troškovi u pogledu kontrole i koordinacije pitanja koja nastaju usled saradnje sa partnerom

▪ Mogućnost nastanka konflikta između partnera

▪ Mogućnost da partner preraste u jačeg konkurenta

▪ Potpuno vlasništvo nad proizvodnim kapacitetima smještenim u inostranstvu.

▪ Proizvodni kapaciteti stečeni kroz kupovinu većinskog ili cjelokupnog vlasništva, ili kroz izgradnju.

Prilikom upravljanja stranim direktnim investicijama, potrebno je naročito razmotriti dejstvo sledćih faktora:

- veličinu tržišta

- blizinu tržišta

- veličinu kompanije

- međunarodno iskustvo kompanije

- konkurenciju

Zašto?

▪ Različiti termini – strategijske alijanse, strategijske međunarodne alijanse, globalna strategijska partnerstva

▪ Osnovne karakteristike strategijskih alijansi:

- Učesnici ostaju nezavisni i nakon formiranja alijanse

- Učesnici dijele koristi od alijanse, kao i kontrolu nad izvršenjem dodijeljenih zadataka

- Učesnici ostvaruju tekuće doprinose u pogledu tehnologije, proizvoda i drugih ključnih strategijskih pitanja

▪ Razlika u odnosu na ostale načine ulaska na inosrano tržište temelji se na sledećim atributima:

- dvije ili više kompanija razvija dugoročnu strategiju usmjerenu na postizanje vodeće pozicije na svjetskom tržištu sprovođenjem vođstva u troškovima, difrenciranjem proizvoda ili kombinovanjem prethodne dvije strategije

- odnosi između partnera su recipročni

- vizije i napori partnera su globalni

- odnosi se organizuju po horizontalnim, a ne po vertikalnim linijama

- prilikom nastupa na tržištima nezavisnim od partnerstva partneri zadržavaju svoje nacionalne i ideološke identitete

▪ Faktori koji utiču na uspjeh globalnih strateških partnerstava:

- misija

- strategija

- upravljanje

- kultura

- organizovanje (organizaciona struktura)

- menadžment