Cynnwys

Datganiad o Gyfrifon

Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr • 2017-18

Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr Swyddfeydd Dinesig

Stryd yr Angel PEN-Y-BONT AR OGWR

CF31 4WB (01656) 643643

Cynnwys

Rhif tudalen

Adroddiad Naratif 4

Datganiad o Gyfrifoldebau am y Datganiad o Gyfrifon 11

Datganiadau Ariannol

Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr 13

Datganiad ar gyfer y Symudiad mewn Cronfeydd wrth Gefn 14

Mantolen 15

Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx 16

Nodiadau i’r Datganiadau Ariannol 17

Adroddiad yr Archwilydd 85

Datganiad Llywodraethu Blynyddol 88

Geirfa 109

Adroddiad Naratif

1. Pen-y-bont ar Ogwr fel lle

Mae Pen-y-bont ar Ogwr mewn man cyfleus rhwng prifddinas Cymru, Caerdydd, i'r dwyrain ac Abertawe i'r gorllewin, rhyw 20 milltir o’r xxxxx a’r llall. Mae'n gorwedd ychydig i'r de o goridor yr M4, sy’n cynnig cysylltiad hawdd o'r ddwy ddinas fawr. I’r de ceir Môr Hafren, ac mae’r dref ei hun wrth galon llain ddiwydiannol ac arfordirol y De. Mae Pen-y-bont ar Ogwr y fwrdeistref sirol yn gartref i fwy na 140,000 ac yn parhau i dyfu. Mae'r trefi’r fwrdeistref yn cael eu hailddatblygu ac mae nifer o adeiladau hanesyddol a chanol trefi wedi’u hadfywio dros y blynyddoedd diwethaf. I'r gogledd cer tref breswyl Maesteg ac ar y glannau i’r de-orllewin tref Xxxxx-xxxx. Xxx Pen-y-bont ar Ogwr yn un o'r 22 o gynghorau yng Nghymru, ac yma y xxx xxx 9% o boblogaeth Cymru’n byw.

 Mae’r cyllid oddi wrth Lywodraeth Cymru’n gostwng o’r xxxxx flwyddyn i’r llall: bu’n 54% o’r cyllid craidd yn 2016-17, ond gostyngodd i 52% yn 2017-18

 Mae’r Cyngor yn rheoli cronfa o asedau, heb gynnwys y rhwydwaith ffyrdd, sy’n xxxxx £495 miliwn i ddarparu ei wasanaethau

 Mae’r Cyngor yn cyflogi mwy na 6,000 o staff i ddarparu ystod xxxx o wasanaethau sy’n cynnwys addysg, gofal cymdeithasol, cynnal-a-chadw priffyrdd a datblygu’r economi.

 Bydd poblogaeth sy’n heneiddio’n fwyfwy yn parhau i greu heriau ar gyfer cyllideb y Cyngor yn y blynyddoedd sydd i ddod.

Mae’r Cyngor wedi nodi tair blaenoriaeth y bwriedir iddyn nhw wella ansawdd bywyd pobl y sir ac a fydd hefyd yn newid natur y Cyngor yn sylweddol:

Ochr yn ochr â hyn ym mis Ebrill 2016, daeth Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 i rym. Mae'r Ddeddf yn ymwneud â gwella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol Cymru. Mae'n gosod dyletswydd ar xxx xxxxx cyhoeddus i gymhwyso egwyddorion datblygu cynaliadwy er mwyn sicrhau bod anghenion y presennol yn cael eu diwallu heb beryglu gallu cenedlaethau'r dyfodol i ddiwallu eu hanghenion eu hunain. Mae'r Ddeddf yn nodi saith nod cenedlaethol hirdymor:

 Cymru lewyrchus

 Cymru gydnerth

 Cymru iachach

 Cymru sy’n fwy cyfartal

 Cymru o gymunedau cydlynus

 Cymru â diwylliant bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu

 Cymru sy’n gyfrifol ar lefel fyd-xxxx.

A ninnau’n gorff cyhoeddus, rydym o xxx ddyletswydd i gyrraedd y saith nod. Mae'r Ddeddf yn ei gwneud yn ofynnol inni osod ein hamcanion llesiant a chymryd camau i'w gwireddu. Y tair blaenoriaeth a nodwyd uchod yw ein hamcanion llesiant a thrwy’r amcanion hyn y byddwn yn cyfrannu fwyaf at y saith nod.

2. Llywodraethu

Mae’r Cyngor yn gyfrifol am sicrhau bod ei fusnes yn cael ei gynnal yn unol â’r gyfraith a safonau priodol. Mae hyn yn cynnwys sicrhau bod arian cyhoeddus yn cael ei ddiogelu, ei gyfrifyddu’n briodol a’i ddefnyddio’n ddarbodus, yn effeithlon ac yn effeithiol. Mae’r Cyngor o xxx ddyletswydd hefyd o xxx Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus wrth gyflawni ei swyddogaethau o ran effeithiolrwydd strategol, ansawdd gwasanaethau, argaeledd gwasanaethau, tegwch, cynaliadwyedd, effeithlonrwydd ac arloesedd. Mae’r Datganiad Llywodraethu Blynyddol a gynhwysir yn y Datganiad Cyfrifon hwn yn manylu ar drefniadau llywodraethu y Cyngor.

3. Perfformiad Ariannol

Cyd-destun ariannol y Cyngor

Mae’r Cyngor:

 yn rheoli llifoedd xxxxx xxxxx ac asedau sy’n xxxxx mwy na £687 miliwn

 yn meddu ar £495 miliwn o ased au sefydlog, gan gynnwys £482 miliwn o asedau gweithredol at ddarparu gwasanaethau, £9 miliwn o fuddsoddiadau hirdymor a £4 miliwn o asedau anniriaethol

 yn cynhyrchu £52 miliwn o ffioedd, taliadau mewnol ac

allanol ac incwm arall sy’n cael ei ddefnyddio i ddarparu gwasanaethau.

Yn gyffredin â gweddill llywodraeth leol, mae'r Cyngor wedi gweld gostyngiad mewn termau real yn ei gyllid craidd ond mae wedi llwyddo i barhau i ddarparu ei wasanaethau trwy gyflawni arbedion effeithlonrwydd a dulliau arloesol o ddarparu gwasanaethau yn hytrach na thorri’r ddarpariaeth gwasanaethau.

Gwariant y Cyngor

Roedd gwariant y Cyngor fesul adran o fewn 99.85% o'r gyllideb yn achos pob adran, gan adlewyrchu rheolaeth ariannol a rheolaeth gyllidebol gadarn. Mae'r tabl isod yn dangos y gwariant net fesul Cyfarwyddiaeth.

Sicrhaodd y Cyngor danwariant yn y flwyddyn o £0.387 miliwn, neu 0.15% o’i gyllideb net. Mae hyn yn dangos ei reolaeth ariannol gadarn gydol y flwyddyn a’i ymrwymiad i sicrhau nad yw’n gwario y tu hwnt i’w foddion. Gallwch weld adroddiad y Cyngor ar alldro’r flwyddyn yma:

xxxxx://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xxXxxxXxxxxxxxx.xxxx?XXxx000&XXxx0000&Xxxx0&XXXx0

4. Mynd i’r afael â heriau at y dyfodol

Mae'r Cyngor yn wynebu heriau sylweddol at y dyfodol. Mae'r rhain yn cynnwys pwysau demograffig, poblogaeth sy'n heneiddio a nifer cynyddol o bobl ifanc sydd ag anableddau cymhleth yn byw i fod yn oedolion ac yn raddol yn ychwanegu at y galw am ofal. Ar ben hyn, ceir pwysau ar ffurf chwyddiant sy'n deillio o ymrwymiadau penodol mewn contractau a chynnydd sylweddol mewn costau staffio sy'n codi nid yn unig o’r cynnydd yn y cyflog byw cenedlaethol ond hefyd o’r fargen dwy flynedd y cytunwyd arni i weithwyr llywodraeth leol. Er bod setliad Llywodraeth Cymru i Ben-y-bont ar Ogwr ar gyfer 2018-19 yn gynnydd o 0.1%, mae effaith cyfrifoldebau newydd ar y Cyngor o ran cyfyngiadau cyfalaf uwch ar ofal preswyl, targedu rhyddhad penodol i gefnogi busnesau lleol ac xxxx digartrefedd yn golygu mai gostyngiad o 0.25% o’r xxxxx flwyddyn i’r llall yw’r sefyllfa wirioneddol i Ben-y-bont ar Ogwr. Mae’r arwyddion ynglŷn â setliad Llywodraeth Cymru i’r Cyngor yn 2019-20 yn awgrymu gostyngiad yn y cyllid o 1% o’r xxxxx flwyddyn i’r llall, a fydd unwaith eto yn methu bodloni’r xxxx bwysau sy'n wynebu'r Cyngor. Er bod y Cyngor yn dal i wynebu pwysau cynyddol ar ei gyllideb, mae wedi cymeradwyo cyllideb gytbwys ar gyfer 2018-19.

5. Y SEFYLLFA ARIANNOL

Xxx xxx y Cyngor fantolen xxxx xx gwaethaf yr heriau ariannol.

Benthyca

Xxx xxx y Cyngor fenthyciadau hirdymor sydd heb eu talu ar 31 Mawrth 2018 o £97.421 miliwn. Mae’r rhain yn gymysgedd o fenthyciadau oddi wrth y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB) o £77.617 miliwn a benthyciad Dewis y Benthyciwr Dewis y Benthycai (LOBOs) o £19.804 miliwn, i gyllido gwariant cyfalaf. Ceir rhagor o fanylion am fenthyca yn nodyn 31. Dylid gweld y benthyciadau yng nghyd-destun cyfanswm gwerth asedau hirdymor y Cyngor, a ddangosir yn y fantolen yn £495 miliwn. Caniateir benthyca yn unol â rheoliadau’r Cod Darbodus ar gyfer Cyllid Cyfalaf mewn Awdurdodau Lleol cyn belled ag y bo’r costau refeniw, xx xxxx y Prif Swyddog Cyllid, yn gallu cael eu talu a’u bod yn gyson â dangosyddion a chanllawiau darbodus. O gofio cryfder y fantolen, mae lefelau benthyca’r Cyngor yn rhesymol.

Rhwymedigaeth Pensiwn: £269 miliwn

Mae gofynion y rheoliadau cyfrifyddu rhyngwladol (IAS 19) ynglŷn â buddion ôl-gyflogaeth – h.y. pensiynau, wedi’u hymgorffori’n llawn yn y Datganiad Cynhwysfawr ar Incwm a Gwariant, ac mae’r enillion a'r colledion actiwaraidd wedi’u cydnabod yn yr Incwm a’r Gwariant Cynhwysfawr Arall, fel yr esbonnir yn fanwl yn Nodyn 30.

Ymgorfforwyd cronfa bensiwn wrth gefn a rhwymedigaeth bensiwn o fewn cyfrifon y Cyngor, gan adlewyrchu i xx xxxxxx y xxx elfen Pen-y-bont ar Ogwr yng Nghronfa Bensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf wedi’i thanariannu o'i gymharu â’r rhwymedigaethau sydd wedi’u hasesu o ran taliadau i bensiynwyr nawr ac yn y dyfodol. Cyfanswm rhwymedigaeth bensiwn y Cyngor ar 31 Mawrth 2018 oedd £268.62 miliwn (£252.45 miliwn ar 31 Mawrth 2017).

6. CYFALAF

Xxx xxx y Cyngor raglen gyfalaf deng mlynedd o £192 miliwn fel y nodir yn y tabl isod, sydd hefyd yn cynnwys alldro 2017-18.

GWARIANT	ALLDRO	CYNLLUN DENG MLYNEDD
GWARIANT	2017-18 £'000	2018-19 £'000	2019-20 £'000	2020-21 to 2027-28 £'000	Cyfanswm £'000
Addysg a Chymorth I Deuluoedd	18,676	12,192	1,676	41,964	55,832
Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant	1,341	3,655	30	240	3,925
Xxxxxxxxx	12,562	24,715	10,919	63,836	99,470
Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaethau	4,005	4,474	2,250	18,000	24,724
Heb ei ddyrannu		-	-	8,183	8,183
Cyfanswm y Gwariant	36,584	45,036	14,875	132,223	192,134
CYLLID
Grantiau a Chyfraniadau Derbyniadau	16,629	5,422	2,694	77,625	85,741
Cyfalaf a Chyfraniadau Refeniw	10,102	29,465	3,147	10,425	43,037
Benthyciadau	9,853	10,149	9,034	44,173	63,356
Cyfanswm y Cyllid	36,584	45,036	14,875	132,223	192,134

Mae'r rhaglen gyfalaf hon yn cynnwys nifer o brosiectau presennol a newydd a fydd: yn helpu i ategu economi llwyddiannus:

 Buddsoddiadau arwyddocaol newydd mewn cerbytffyrdd a throedffyrdd i sicrhau eu bod o safon dda

 Gwelliannau diogelwch ffyrdd

 Buddsoddi xx Xxxxxx Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (CCRCD), a fydd yn codi ffyniant economaidd a’r rhagolygon am swyddi ac yn gwella cysylltiadau digidol a thrafnidiol. Mae’r CCRCD yn fuddsoddiad sylweddol yn economi’r De ac mae'n cynnwys 10 o awdurdodau lleol partner. Ceir rhagor o wybodaeth yn Nodyn 18 i'r cyfrifon.

yn helpu pobl i fod yn fwy hunanddibynnol:

 Disgwylir gweld dau gynllun Gofal Ychwanegol yn agor yn 2018-19, gan alluogi pobl i fyw’n fwy annibynnol

 ARCH – canolfan byw’n iach a llesiant

 ‘Hyb llety plant’ drwy ailwampio’r cyfleusterau presennol i leihau nifer y plant y xxx xxxxx eu lletya mewn darpariaeth y tu xxxxx i’r sir.

Yn caniatáu i adnoddau gael eu defnyddio’n fwy clyfar:

 Parhau â’r buddsoddiad arwyddocaol yn y Rhaglen Moderneiddio Ysgolion a gefnogir â chyllid Ysgolion yr 21ain Ganrif.

 Cynlluniau effeithlonrwydd ynni yn buddsoddi mewn goleuadau stryd ac ar draws adeiladau’r Cyngor

Roedd y cynlluniau cyfalaf sylweddol yn ystod 2017-18 yn cynnwys cwblhau Ysgol Gynradd Betws, a dechrau ysgol gynradd newydd ym Mhen-coed.

Cyfnod cyntaf ysgol gynradd newydd Betws a gwblhawyd yn 2017-18. Dechreuodd Cyfnod 2 i adeiladu’r ysgol gynradd Gymraeg newydd yn ystod y flwyddyn a disgwylir iddo gael ei gwblhau yn ystod mis Hydref 2018. Cefnogwyd y ddau gynllun drwy raglen Llywodraeth Cymru, Ysgolion yr 21ain Ganrif.

Dechreuwyd gwaith ar ysgol gynradd newydd ym Mhen-coed a ariannwyd ar y cyd â rhaglen Llywodraeth Cymru, Ysgolion yr 21ain Ganrif.

7. PARATOI’R CYFRIFON

Mae’r cyfrifon hyn wedi’u llunio yn unol â’r Cod Ymarfer ar gyfer Cadw Cyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig (y Cod) ar gyfer 2017-18, a seilir ar y Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRS). Does dim newidiadau arwyddocaol wedi bod ers y flwyddyn flaenorol.

Mae’r cyfrifon yn cynnwys y datganiadau ariannol a ganlyn:

a) Datganiad o Gyfrifoldebau am y Datganiad o Gyfrifon

Mae hwn yn nodi cyfrifoldebau priodol y Cyngor a’r Swyddog Adran 151 am baratoi a chymeradwyo’r Datganiad o Gyfrifon.

b) Y Datganiadau Ariannol

i. Y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

Mae’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn dangos y gost gyfrifyddu yn ystod y flwyddyn o ddarparu gwasanaethau yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol, yn hytrach na’r swm sydd i’w ariannu o drethi. Mae cynghorau yn casglu trethi i dalu am wariant yn unol â gofynion statudol; gall hyn fod yn wahanol i’r gost gyfrifyddu. Dangosir y sefyllfa drethi yn y Dadansoddiad Gwariant a Chyllid a’r Datganiad Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx.

Rhennir y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn ddwy ran.

Mae’r rhan gyntaf yn adlewyrchu cost economaidd lawn darparu gwasanaethau’r awdurdod a chaiff y canlyniadau eu crynhoi ar y llinell Gwarged neu Ddiffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau. Mae’n cynrychioli’r costau gweithredu yn sgil darparu gwasanaethau’r Cyngor yn ystod y flwyddyn. Byddai hyn yn cyfateb i elw neu golled cwmni yn y sector preifat.

Mae’r ail ran, sef incwm a gwariant cynhwysfawr arall, yn dangos yr enillion neu’r colledion o ran mesur asedau a rhwymedigaethau’r Cyngor. Mae’r enillion neu’r colledion hyn yn codi o ganlyniad i newidiadau ym mhrisiadau’r farchnad, cyfraddau llog neu newidiadau i dybiaethau mesur yn ymwneud ag asedau a rhwymedigaethau pensiwn.

ii. Datganiad Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx

Mae’r Datganiad Symudiad yn y Cronfeydd Wrth Gefn yn dangos y symudiad o ddechrau’r flwyddyn i’r diwedd ar y gwahanol gronfeydd wrth gefn a ddelir gan y Cyngor, wedi’u dadansoddi’n ‘gronfeydd wrth gefn defnyddiadwy’ (h.y. y rheiny y gellir eu defnyddio ar hyn x xxxx i ariannu gwariant neu leihau trethi lleol) a chronfeydd wrth gefn ‘annefnyddiadwy’ y mae’n rhaid eu neilltuo at ddibenion penodol. Mae’n dangos sut y caiff symudiadau yn ystod y flwyddyn o gronfeydd wrth gefn y Cyngor eu dadansoddi rhwng enillion a cholledion a gafwyd yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol a’r addasiadau statudol sy’n ofynnol i ddychwelyd y symiau sy’n daladwy i’r dreth gyngor am y flwyddyn. Mae’r llinell Cynnydd/Gostyngiad Net yn dangos symudiadau balans Cronfa’r Cyngor yn ystod y flwyddyn yn dilyn yr addasiadau hynny.

iii. Y Fantolen

Mae’r Fantolen yn dangos y gwerth yr asedau a’r rhwymedigaethau a gydnabyddir gan y Cyngor ar ddyddiad y Fantolen. Caiff asedau net y Cyngor (asedau llai rhwymedigaethau) eu cyfateb gan y cronfeydd wrth gefn a ddelir gan y Cyngor. Adroddir cronfeydd wrth gefn mewn dau gategori. Cronfeydd wrth gefn defnyddiadwy yw’r categori cronfeydd wrth gefn cyntaf, h.y. y cronfeydd wrth gefn hynny y caiff y Cyngor eu defnyddio i ddarparu gwasanaethau, yn amodol ar yr angen i gynnal lefel ddarbodus o gronfeydd wrth gefn ac unrhyw gyfyngiadau statudol ar eu defnydd (er enghraifft, gellir defnyddio’r Gronfa Wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf neu ad-dalu dyled

yn unig). Mae’r ail gategori o gronfeydd wrth gefn yn cynrychioli’r rheiny na all y Cyngor eu defnyddio i ddarparu gwasanaethau. Mae’r categori hwn o gronfeydd wrth gefn yn cynnwys cronfeydd wrth gefn lle cedwir enillion a cholledion na wireddwyd (er enghraifft y Gronfa Ailbrisio), lle byddai symiau yn dod ar gael i ddarparu gwasanaethau dim ond os caiff yr asedau eu gwerthu; a chronfeydd wrth gefn sy’n cynnwys gwahaniaethau amseru a ddangosir yn llinell y Datganiad Symudiad yn y Cronfeydd Wrth Gefn ‘Addasiad rhwng sail gyfrifyddu a sail ariannu o xxx reoliadau’.

iv. Datganiad Llif Xxxxx xxxxx

Xxx’r Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx yn dangos y newidiadau mewn xxxxx xxxxx a gwerthoedd cyfwerth ag xxxxx xxxxx y Cyngor yn ystod y cyfnod adrodd. Mae’r datganiad yn dangos sut mae’r Cyngor yn cynhyrchu ac yn defnyddio xxxxx xxxxx a gwerthoedd cyfwerth ag xxxxx xxxxx trwy ddosbarthu llifoedd xxxxx xxxxx fel gweithgareddau gweithredu, buddsoddi ac ariannu. Mae cyfanswm y llifoedd xxxxx xxxxx net sy’n deillio o weithgareddau gweithredu yn ddangosydd allweddol o’r graddau y caiff gweithrediadau’r Cyngor eu hariannu trwy incwm trethi a grantiau neu gan dderbynwyr gwasanaethau a ddarperir gan y Cyngor. Mae gweithgareddau buddsoddi yn cynrychioli i xx xxxxxx y xxx all-lifoedd xxxxx xxxxx wedi cael eu gwneud ar gyfer adnoddau y bwriedir iddynt gyfrannu at ddarpariaeth gwasanaethau’r Cyngor yn y dyfodol. Mae all-lifoedd xxxxx xxxxx sy’n deillio o weithgareddau ariannu yn ddefnyddiol i rag-weld hawliadau ar all-lifoedd xxxxx xxxxx gan ddarparwyr cyfalaf (h.y. benthyciadau) i’r Cyngor.

c) Y Xxxxxxxx i’r Cyfrifon

Mae'r rhain yn nodi’r Polisïau Cyfrifyddu a fabwysiadwyd ar gyfer y Datganiad o Gyfrifon a datgeliadau ynglŷn â’r datganiadau ariannol ac maent yn cynnwys datgeliadau ynghylch pensiynau ac offerynnau ariannol. Mae'r rhain yn cynnwys y Dadansoddiad Gwariant a Chyllid sy'n dangos sut mae’r gwariant blynyddol yn cael ei ddefnyddio a’i ariannu o’r adnoddau (grantiau’r llywodraeth, ffioedd a thaliadau, y dreth gyngor ac ardrethi busnes) gan y Cyngor o'i gymharu â’r adnoddau hynny a ddefnyddiwyd neu a enillwyd gan y Cyngor yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Mae hefyd yn dangos sut y dyrennir y gwariant hwn rhwng cyfarwyddiaethau’r Cyngor at ddibenion penderfynu. Mae’r incwm a gwariant y cyfrifir amdanynt o xxx yr arferion cyfrifyddu a derbynnir yn gyffredinol yn cael ei gyflwyno’n llawnach yn y Datganiad Cynhwysfawr ar Incwm a Gwariant.

d) Datganiad Llywodraethu Blynyddol

Mae’r datganiad hwn yn cynnig adolygiad parhaus o effeithiolrwydd fframwaith llywodraethu y Cyngor gan gynnwys y system rheolaeth fewnol a systemau rheoli risg, er mwyn rhoi sicrwydd ynghylch eu heffeithiolrwydd a/neu i fynd i’r afael â gwendidau a nodwyd.

Y Datganiad o Gyfrifoldebau am y Datganiad o Gyfrifon

Cyfrifoldebau’r Cyngor

Mae’n ofynnol i’r Cyngor:

 Wneud trefniadau ar gyfer gweinyddu ei faterion ariannol yn briodol a sicrhau bod un o’i swyddogion yn gyfrifol am weinyddu’r materion hynny. Y Pennaeth Cyllid yw’r swyddog hwnnw yn y Cyngor hwn.

 Rheoli ei fusnes i sicrhau defnydd darbodus, effeithlon ac effeithiol o adnoddau a diogelu ei asedau.

 Cymeradwyo’r Datganiad o Gyfrifon.

Llofnod: 06 Medi 2018

Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio

Cyfrifoldebau’r Swyddog Adran 151

Mae’r Swyddog Adran 151 yn gyfrifol am baratoi Datganiad o Gyfrifon y Cyngor yn unol ag arferion priodol fel y nodir yng Nghod Ymarfer CIPFA/LASAAC ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig (y Cod).

Wrth baratoi’r Datganiad o Gyfrifon hwn, mae’r Swyddog Adran 151 wedi:

 dethol polisïau cyfrifyddu addas ac yna eu cymhwyso’n gyson

 gwneud dyfarniadau ac amcangyfrifon a oedd yn rhesymol a darbodus

 cydymffurfio â’r Cod Awdurdodau Lleol. Mae’r Swyddog Adran 151 hefyd wedi:

 cadw cofnodion cyfrifyddu priodol a oedd yn gyfredol

 cymryd camau rhesymol i xxxx a chanfod twyll ac afreoleidd-dra arall.

Tystysgrif y Swyddog Adran 151

Ardystiaf fod y Datganiad o Gyfrifon yn cyflwyno safbwynt gwir a theg o sefyllfa ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr ar 31 Mawrth 2018 ac o’i incwm a’i wariant ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2018

Llofnod: 06 Medi 2018

DATGANIAD O GYFRIFON 2017-2018

Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

2016-17 wedi'I ailddatgan					2017-18
Gwariant Gros £'000	Grantiau'r Llywodraeth £'000	Incwm Gros £'000	Gwariant Net £'000		Gwariant Gros £'000	Grantiau'r Llywodraeth £'000	Incwm Gros £'000	Gwariant Net £'000	N o d ia d
156,831	(23,128)	(18,018)	115,685	Addysg a Chymorth I Deuluoedd	158,109	(23,977)	(16,546)	117,586
85,871	(4,444)	(16,689)	64,738	Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant	92,805	(6,199)	(16,792)	69,814
63,758	(9,177)	(14,765)	39,816	Cymunedau	62,946	(7,923)	(13,697)	41,326
28,001	(9,624)	(3,258)	15,119	Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaethau	28,167	(9,257)	(2,840)	16,070
54,702	(49,917)	(1,256)	3,529	Prif Weithredwyr a Chyllid	54,513	(49,338)	(1,087)	4,088
17,879	(4)	(5,713)	12,162	Gwasaneathau Canalog	18,366		(962)	17,404
407,042	(96,294)	(59,699)	251,049	Cost Gwasanaethau	414,906	(96,694)	(51,924)	266,288
				Gwariant Gweithredu Arall
12,700			12,700	Taliadau Praeseptau	13,567			13,567	7
6,881			6,881	Xxxxxxxx Xxxxxxx	6,968			6,968	7
1,050			1,050	(Enillion)/colled ar waredu asedau (sefydlog) anghyfredol	1,815			1,815
20,631	-	-	20,631	Gwariant Gweithredu Arall	22,350	-	-	22,350
				Gwariant ac Incwm Cyllido a Buddsoddi
4,576		-	4,576	Llog sy'n daladwy ar ddyled	4,567			4,567
65		-	65	Elfen y llog mewn prydlesau cyllid (prydlesai)	60			60
1,395		-	1,395	Llog sy'n daladwy at daliadau unedol PFI	1,352			1,352	13
8,050		-	8,050	llog net ar Rwymedigaeth Buddion Diffiniedig Net	6,350			6,350	30
-		(942)	(942)	Llog Buddsoddiadua a Llog Arall sy'n Dderbyniadwy			(959)	(959)
-		-	-	Newidiadau yng ngwerth teg eiddo buddsoddi			(350)	(350)
14,086	-	(942)	13,144	Gwariant ac Incwm Cyllido a Buddsoddi	12,329	-	(1,309)	11,020
				Incwm Trethiant a Grantiau Amhenodol
	(145,233)		(145,233)	Xxxxx Xxxxxx Refeniw		(141,610)		(141,610)	6
		(42,142)	(42,142)	Ardrethi Annomestig Cenedlaethol			(45,888)	(45,888)	9
		(81,049)	(81,049)	Y Dreth Cyngor			(84,617)	(84,617)	8
			-	Grantiau a chyfraniadau cyfalaf a gydnabuwyd				-	7
	(6,486)		(6,486)	Grantiau'r llywodraeth heb gysylltiad â gwasanaethau		(13,024)	-	(13,024)	7
-	(151,719)	(123,191)	(274,910)	Incwm Trethiant a Grantiau Amhenodol	-	(154,634)	(130,505)	(285,139)

				(Gwarged) neu ddiffyg ar y Ddarpariaeth
441,759	(248,013)	(183,832)	9,914	Gwasanaethau	449,585	(251,328)	(183,738)	14,519
				(Gwarged) neu ddiffyg ar ailbrisio Eiddo, Peiriannau ac
		(8,705)	(8,705)	Offer			(10,830)	(10,830)
				Colledion amhariad ar asedau anghyfredol a godwyd ar y
3,941			3,941	Gronfa Ailbrisio	4,580			4,580
				(Enillion)/colledion Actiwaraidd ar rwymedigaethau
		(1,960)	(1,960)	pensiwn	4,360			4,360	30
			(6,724)	(Incwm) a Gwariant Cynhwysfawr Arall				(1,890)

			3,190	Cyfanswm (Incwm) a Gwariant Cynhwysfawr				12,629

Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn

	Balans Cronfa'r Cyngor	Cronfeydd a Glustnodwyd	Cronfa Derbyniadau Cyfalaf	Derbyniad au Cyfalaf heb eu Defnyddio	Cyfanswm y Cronfeydd Defnydd- iadwy	Cyfanswm y Cronfeydd Annefynydd- iadwy	Cyfanswm Cronfeydd yr Awdurdod
	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000

Balans ar 31 Mawrth 2016 a gariwyd ymlaen	7,604	44,913	18,352	183	71,052	71,001	142,053
Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx yn 2016-17 Cyfanswm Incwm a (Gwariant) Cynhwysfawr Addasiadau rhwng y sil gyfrifydda a'r sail ariannu o xxx y rheoliadua (Nodyn 4) Trosglwyddiadau I Gronfeydd a Glustnodwyd (Nodyn 27)	(9,914) 16,516 (6,246)	6,246	3,012 -	- -	(9,914) 19,528 -	6,724 (19,528) -	(3,190) - -
Cynnydd (Gostyngaid) yn 2016-17	356	6,246	3,012	-	9,614	(12,804)	(3,190)

Balans ar 31 Mawrth 2017 a gariwyd ymlaen	7,960	51,159	21,364	183	80,666	58,197	138,863

	Balans	Cronfeydd a	Cronfa	Derbyniad	Cyfanswm y	Cyfanswm y	Cyfanswm
	Cronfa'r	Glustnodwyd	Derbyniadau	au Cyfalaf	Cronfeydd	Cronfeydd	Cronfeydd yr
	Cyngor		Cyfalaf	heb eu	Defnydd-	Annefynydd-	Awdurdod
	£'000	£'000	£'000	Defnyddio £'000	iadwy £'000	iadwy £'000	£'000

Balans ar 31 Mawrth 2017 a gariwyd ymlaen	7,960	51,159	21,364	183	80,666	58,197	138,863
Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx yn 2017-18
Cyfanswm Incwm a (Gwariant) Cynhwysfawr Addasiadau rhwng y sil gyfrifydda a'r sail ariannu o xxx y rheoliadua (Nodyn 4) Trosglwyddiadau I Gronfeydd a Glustnodwyd (Nodyn 27)	14,519 11,822 3,084	(3,084)	(203) -	105 -	(14,519) 11,724 -	1,890 (11,724) -	(12,629) - -
Cynnydd (Gostyngaid) yn 2017-18	29,425	(3,084)	(203)	105	(2,795)	(9,834)	(12,629)

Balans ar 31 Mawrth 2018 a gariwyd ymlaen	37,385	48,075	21,161	288	77,871	48,363	126,234

31 Mawrth

2017

Mantolen

Nodiad

31 Mawrth

2018

£'000

379,014

4,605

70,047

5,015

4,067

8,237

5,060

4,375

4,003

484,504

Eiddo, Peiriannau ac Offer

Tir ac adeiladau eraill

Cerbydau, peiriannau, celfi ac offer Seilwaith

Asedau cymunedol

Asedau sy'n cael eu hadeiladu

Asedua gormodol nad ydynt yn cae eu cadw I'w gwerthu

Asedau Treftadaeth - Regalia Dinesig Eiddo Buddsoddi

Ased anniriaethol Buddsoddiadau Hirdymor Dyledwyr Xxxxxxxx

Xxxxxx Xxxxxxxx

£'000

381,032

4,732

63,702

4,914

7,739

15,128

220

4,360

4,109

9,010

494,947

21c

21d 31

26,572

1,730

513

29,467

1,664

Buddsoddiadau Byrdymor

Asedau sy’n cael eu cadw i’w gwerthu Stocrestrau

Dyledwyr Byrdymor

Xxxxx xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx

20,084 31

5,961 24

583

31,058 23

88 31

59,946

Asedau Cyfredol

57,774

(952) Benthyciadau Byrdymor

(27,310) Credydwyr Byrdymor

(1,214) Darpariaethau sy'n ddyledus mewn 1 flwyddyn

(2,623) 31

(32,254) 25

(1,979)

(29,476) Rhwymedigaethau Cyfredol (36,856)

(2,451) Darpariaethau

(97,432) Benthyciadau Hirdymor

Rhwymedigaethau Xxxxxxxx Xxxxxx

(2,222) 26

(97,421) 31

(21,064)

(252,450)

PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill Rhwymedigaeth Bensiynau Net

(20,267) 27

(268,620) 30

(2,714) Grantiau cyfalaf a dderbyniwyd o flaen llaw (1,101)

(376,111) Rhwymedigaethau Hirdymor (389,631)

138,863

7,960

51,159

21,364

183

124,703

(252,450)

189,468

(731)

(2,793)

Asedau Net

Cronfeydd Defnyddiadwy

Cronfa’r Cyngor Cronfeydd a Glustnodwyd

Cronfa Derbyniadau Cyfalaf Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio

Cronfeydd Annefnyddiadwy

Cronfa Ailbrisio Cronfa Bensiynau Cyfrif Addasu Cyfalaf

Cyfrif Addasu Offerynnau Ariannol

Cyfrif Absenoldebau Iawndaledig Cronnol Byrdymor

126,234

8,347

48,075

21,161

288

126,378

(268,620)

194,640

(723)

(3,312)

28b 28a

29a 29b 29c

138,863

Cyfanswm y Cronfeydd Xxxx Xxxx

126,234

Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx

2016-17

£'000

2017-18

£'000

Nodiadau

9,914

(31,442)

(Gwarged) / diffyg Net ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau Addasiadau i’r diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau ar gyfer symudiadau gwerthoedd heb fod yn xxxxx xxxxx

14,519

(41,329)

11,778

Addasiadau ar gyfer eitemau a gynhwyswyd yn y diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau sy’n weithgareddau buddsoddi a chyllido

13,598

(9,750) Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net p Weithgareddau Gweithredu

(13,212)

22,614

(7,346)

Gweithgareddau Buddsoddi

Gweithgareddau Cyllido

27,861

(13,073)

5,518

Cynnydd Net mewn Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag

Xxxxx Xxxxx

1,576

(7,182)

Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx ar ddechrau’r

Cyfnod Adrodd

(1,664)

Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx ar ddiwedd

y Cyfnod Adrodd

(88)

Mae Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx yn dangos y newidiadau mewn xxxxx xxxxx ac xxxxx xxxxx cyfatebol y Cyngor yn ystod y cyfnod adrodd. Mae’r datganiad hwn yn dangos sut mae’r Cyngor yn cynhyrchu ac yn defnyddio’r arian a chyfwerthoedd xxxxx xxxxx drwy ddosbarthu llif arian yn weithgareddau gweithredol, buddsoddi ac ariannu.

DATGANIAD O GYFRIFON 2017-2018

Nodyn	Cynnwys y Nodiadau i’r Datganiadau Ariannol	Rhif
		Tudalen
1	Datganiad o Bolisïau Cyfrifo	19
2	Dyfarniadau Critigol wrth Gymhwyso Polisïau Cyfrifyddu	32
3	Rhagdybiaethau a wnaed ynghylch y dyfodol a ffynonellau mawr eraill o	32
	ansicrwydd a amcangyfrifir
4	Dadansoddiad Gwariant a Chyllid	34
5	Datganiad Gwariant a Chyllido	35
6	Gwariant ac Incwm a Ddadansoddwyd yn ôl Natur Nodiadau i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr	38
7	Praeseptau ac ardollau	39
8	Xxxxx Xxxxxx Refeniw	39
9	Ardrethi Annomestig Cenedlaethol (NNDR)	39
10	Y Dreth Gyngor	39
11	Grantiau’r Llywodraeth	41
12	Lesoedd	41
13	Y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI)	42
14	Trefniadau Cronfeydd Cyfun	43
15	Tâl y Swyddogion	43
16	Lwfansau’r Aelodau	46
17	Xxxxxx Xxxxxxxxx Allanol	46
18	Cymdeithion, Is-gwmnïau, Cyd-fentrau a Gweithrediadau ar y Cyd	46
19	Trafodiadau Partïon Cysylltiedig Nodiadau i’r Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth	48
	Gefn
20	Addasiadau rhwng Sail Cyfrifyddu a Sail Ariannu o xxx y Rheoliadau Nodiadau i’r Fantolen	50
21	Asedau anghyfredol	53
22	Eiddo Buddsoddi	58
23	Dyledwyr Byrdymor	58
24	Asedau a ddelir i’w Gwerthu	58
25	Credydwyr Byrdymor	58
26	Darpariaethau	59
27	PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill	59
28	Cronfeydd Wrth Gefn Defnyddiadwy	60
29	Cronfeydd Xxxx Xxxx Annefnyddiadwy	65
30	Rhwymedigaethau Pensiynau, datgeliadau IAS 19	67
31	Datgeliadau Offerynnau Ariannol	74
32	Digwyddiadau ar ôl y Fantolen	83
33	Rhwymedigaethau Wrth Gefn Nodiadau i’r Llif Xxxxx Xxxxx	83
34	Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx - Addasiadau ar gyfer Symudiadau heblaw	84
	Xxxxx Xxxxx
35	Datganiad Xxxxx Xxxxx – Gweithgareddau Gweithredu	84
36	Datganiad Xxxxx Xxxxx – Gweithgareddau Buddsoddi	84
37	Datganiad Xxxxx Xxxxx – Gweithgareddau Ariannu	84

1. Datganiad o Bolisïau Cyfrifo

1.1 Egwyddorion Cyffredinol

Mae’r Datganiad o Gyfrifon yn crynhoi trafodion y Cyngor ar gyfer blwyddyn ariannol 2017-18 a’i sefyllfa ar ddiwedd y flwyddyn, sef 31 Mawrth 2018. Mae’n ofynnol i’r Cyngor baratoi Datganiad o Gyfrifon blynyddol yn ôl Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014, yn unol ag arferion cyfrifo priodol. Mae’r arferion hyn yn cynnwys Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig (y Cod) 2017-18 a Chod Ymarfer Adrodd y Gwasanaeth 2017-18 a gefnogir gan y Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol.

Y confensiwn cyfrifyddu a fabwysiadwyd yn y Datganiad o Gyfrifon yw cost hanesyddol yn bennaf, wedi ei addasu drwy ailbrisio gwerth rhai categorïau penodol o asedau anghyfredol ac offerynnau ariannol.

1.2 Safonau Cyfrifyddu sydd wedi’u Cyflwyno ond heb eu Mabwysiadu eto

O xxx y Cod Ymarfer ar Gyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2017-18 (y Cod) mae’n ofynnol i’r Cyngor ddatgelu gwybodaeth sy’n ymwneud ag effaith ddisgwyliedig newid cyfrifyddu a fydd yn ofynnol yn xx xxxxx newydd sydd wedi’i chyhoeddi ond sydd heb ei mabwysiadu eto. Mae’r gofyniad hwn yn ymwneud â mabwysiadu’r safonau newydd neu ddiwygiedig a ganlyn yng Nghod 2017-18:

Safon	Dyddiad effeithiol	Manylion pellach
IFRS 9 Offerynnau Ariannol	2018-19	Bydd IFRS 9 Offerynnau Ariannol yn disodli IAS 39 ac mae'n cynnwys dull newydd sy'n seiliedig ar egwyddorion ar gyfer dosbarthu a mesur asedau ariannol. Mae hefyd yn cyflwyno methodoleg amharu newydd ar gyfer asedau ariannol yn seiliedig ar golledion disgwyliedig yn hytrach na cholledion a ysgwyddwyd. Bydd hyn yn arwain at gydnabyddiaeth gynharach a mwy amserol i golledion credyd disgwyliedig. Xxx xxxx y cyfan o’r gofynion cyfrifyddu ar gyfer rhwymedigaethau ariannol yn cael eu cario ymlaen heb eu newid o IAS 39.
IFRS 15 Refeniw o Gontractau gyda Chwsmeriaid	2018-19	Mae IFRS 15 Refeniw o Gontractau gyda Chwsmeriaid yn cyflwyno model pum-cam sy'n seiliedig ar egwyddorion ar gyfer nodi’r refeniw sy'n deillio o gontractau gyda chwsmeriaid. Mae wedi’i seilio ar egwyddor graidd sy’n gofyn bod cydnabyddiaeth refeniw yn disgrifio trosglwyddiad nwyddau neu wasanaethau a addawyd i gwsmeriaid mewn swm sy'n adlewyrchu'r gydnabyddiaeth y mae'r xxxxx yn disgwyl y bydd ganddo hawl i’w chael, yn gyfnewid am y nwyddau neu'r gwasanaethau hynny. Bydd hefyd yn gofyn am ddatgeliadau helaethach nag y gofynnir amdanynt ar hyn x xxxx.
IFRS 16 Prydlesau	2019-20	Bydd IFRS 16 yn disodli’r safon IAS 17 gyfredol ynghylch prydlesau. Y newid allweddol yw ei fod i raddau helaeth yn dileu'r gwahaniaeth rhwng prydlesau gweithredol a phrydlesau cyllid i lesddeiliaid drwy gyflwyno model cyfrifyddu un prydlesai sy'n gofyn i’r prydlesai nodi asedau a rhwymedigaethau ar gyfer pob prydles sydd â chyfnod o fwy na 12 mis, oni bai bod yr ased sylfaenol o xxxxx xxxx. Yn ei sgil, bydd pob prydles yn cael ei chydnabod ar y fantolen fel ased yn seiliedig ar egwyddor yr 'hawl i ddefnyddio' gyda rhwymedigaeth gyfatebol ar gyfer rhenti yn y dyfodol. Mae hyn yn newid arwyddocaol yng nghyfrifon lesddeiliad.

Gan mai 1 Ebrill 2018 yw dyddiad dechrau gweithredu’r rhain, nid ydynt yn effeithio ar Ddatganiadau 2017-18.

1.3 Croniadau incwm a gwariant

Rhoddir cyfrif am weithgarwch ariannol yn y flwyddyn y mae’n digwydd, nid yn unig pan dderbynnir neu pan wneir taliadau xxxxx xxxxx. Yn benodol:

 Xxxxx refeniw o werthu nwyddau ei gydnabod pan fydd y Cyngor yn trosglwyddo risgiau a manteision sylweddol perchnogaeth i’r prynwr a’i bod yn debygol y bydd y Cyngor yn elwa o fanteision ariannol y trosglwyddiad neu’r posibiliadau y mae’n ei gynnig o ran gwasanaethau.

 Caiff refeniw o ddarparu gwasanaethau ei gydnabod pan gall y Cyngor fesur yn ddibynadwy y canran o’r trosglwyddiad sydd wedi ei gwblhau a’i bod yn debygol y bydd y Cyngor yn elwa o fanteision ariannol y trosglwyddiad neu’r posibiliadau y mae’n ei gynnig o ran gwasanaethau.

 Caiff cyflenwadau eu cofnodi fel gwariant pan xxxx eu defnyddio – os oes bwlch rhwng dyddiad derbyn a dyddiad defnyddio’r cyflenwadau, fe’u nodir fel stociau ar y Fantolen.

 Caiff treuliau sy’n gysylltiedig â derbyn gwasanaethau (gan gynnwys gwasanaethau a ddarperir gan gyflogwyr) eu cofnodi fel gwariant pan dderbynnir y gwasanaethau yn hytrach xx xxxx wneir taliadau.

 Caiff llog a dderbynnir ar fuddsoddiadau ac sy’n daladwy ar fenthyciadau ei gyfrifo fel xxxxx xx incwm xxx wariant ar sail y gyfradd llog effeithiol ar gyfer yr offeryn ariannol priodol yn hytrach nag ar y llif arian sydd wedi ei bennu neu ei sefydlu gan y cytundeb.

 Pan gydnabyddir bod refeniw a gwariant wedi digwydd ond nad oes arian wedi xx xxxx xxx xx dderbyn, nodir y dyledwr neu’r credydwr am y swm priodol ar y Fantolen. Os na thelir dyledion, nodir balans y dyledwyr a chodir tal i wneud iawn am yr incwm na ddaw o bosib i’r coffrau.

1.4 Darpariaethau, Rhwymedigaethau Digwyddiadol ac Asedau Digwyddiadol

Darpariaethau

Os cynhelir digwyddiad gwneir darpariaeth sy’n rhoi rhwymedigaeth gyfreithiol neu ffurfiannol ar y Cyngor sydd yn ôl pob tebyg yn gofyn am setliad drwy drosglwyddiad sydd o fudd economaidd neu yn cynnig posibiliadau o ran gwasanaethau, a gellir gwneud amcangyfrif rhesymol am gyfanswm y rhwymedigaeth. Er enghraifft, gallai’r Cyngor fod yn rhan o achos llys a allai arwain yn y pen draw at setliad neu at dalu iawndal.

Codir tâl am ddarpariaethau fel xxxxx ar y llinell gwasanaeth priodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn y flwyddyn y daw’r Cyngor yn ymwybodol o’r rhwymedigaeth. Mesurir y rhain yn unol â’r amcangyfrif gorau ar ddyddiad y fantolen o’r gwariant sy’n ofynnol i setlo’r rhwymedigaeth, gan ystyried unrhyw risg ac ansicrwydd perthnasol.

Pan wneir taliadau yn y pen draw, fe’u codir ar y ddarpariaeth a nodir ar y Fantolen. Caiff taliadau sydd wedi eu hamcangyfrif eu hadolygu ar ddiwedd pob blwyddyn ariannol, ac os yw’n annhebygol y bydd angen gwneud trosglwyddiad buddiannau economaidd (neu fod y setliad yn is na’r disgwyl) caiff y ddarpariaeth ei gwyrdroi a’i chredydu yn ôl i’r gwasanaeth perthnasol.

Os disgwylir y caiff cyfran neu’r cyfan o’r taliad sydd xx xxxxx ar gyfer darpariaeth ei adhawlio gan xxxxx arall (e.e. o hawliad yswiriant), caiff hyn ei gydnabod fel incwm ar gyfer y gwasanaeth perthnasol dim ond os oes sicrwydd pendant y derbynnir ad-daliad os yw’r Cyngor yn talu’r ddyled.

Rhwymedigaethau Digwyddiadol

Mae rhwymedigaeth ddigwyddiadol yn bodoli os cynhaliwyd digwyddiad sy’n rhoi rhwymedigaeth bosibl ar y Cyngor y caiff ei fodolaeth ei gadarnhau dim ond yn achos neu yn niffyg achos digwyddiadau yn y dyfodol nad ydynt yn llwyr xxx reolaeth y Cyngor. Mae Rhwymedigaethau Digwyddiadol hefyd yn bodoli mewn amgylchiadau lle y gwneid darpariaeth fel arall ond ei bod xxxxx

xx’n annhebygol y bydd angen defnyddio llawer o adnoddau neu na ellir mesur swm y rhwymedigaeth yn ddibynadwy.

Ni chaiff rhwymedigaethau digwyddiadol eu cydnabod ar y Xxxxxxxx ond cânt eu datgelu mewn nodyn yn y cyfrifon.

Asedau Digwyddiadol

Mae ased digwyddiadol yn bodoli os cynhaliwyd digwyddiad sy’n rhoi ased posibl i’r Cyngor y caiff ei fodolaeth ei gadarnhau dim ond yn achos neu yn niffyg achos digwyddiadau yn y dyfodol nad ydynt yn llwyr xxx reolaeth y Cyngor.

Ni chaiff asedau digwyddiadol eu cydnabod ar y Fantolen ond cânt eu datgelu mewn nodyn yn y cyfrifon os yw’n debygol y daw manteision economaidd neu bosibiliadau o ran gwasanaethau i ran y Cyngor.

1.5 Cronfeydd Xxxx Xxxx

Mae’r Cyngor yn neilltuo symiau penodol fel cronfeydd wrth gefn at ddibenion polisïau’r dyfodol neu oherwydd digwyddiadau annisgwyl. Caiff cronfeydd wrth gefn eu creu drwy briodoli symiau o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd. Os cyfyd gwariant sydd i’w dalu o gronfa wrth gefn, fe’i codir ar y gwasanaeth priodol yn y flwyddyn honno i’w nodi yn erbyn y Gweddill neu’r Diffyg yn gysylltiedig â’r Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Caiff y gronfa wrth gefn ei phriodoli wedyn yn ôl i Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd fel nad oes unrhyw daliadau net yn erbyn y dreth gyngor ar gyfer y gwariant.

Cedwir rhai cronfeydd wrth gefn i reoli’r prosesau cyfrifyddu ar gyfer asedau anghyfredol, offerynnau ariannol, buddiannau gweithwyr ac ymddeoliad. Mae’r rhain yn gronfeydd ‘na ellir eu defnyddio’ fel y disgrifir yn Nodyn 28 y cyfrifon.

1.6 Grantiau a chyfraniadau’r Llywodraeth

Boed grantiau llywodraeth a chyfraniadau trydydd parti yn cael eu talu ar gyfrif, mewn rhandaliadau neu ôl-daliadau, cânt eu cydnabod fel dyledion i’r Cyngor os oes sicrwydd rhesymol:

 y bydd y Cyngor yn cydymffurfio â’r amodau sydd ynghlwm â’r taliadau, ac

 y derbynnir y grant / cyfraniad.

Ni chaiff symiau y cydnabyddir eu bod yn ddyledus i’r Cyngor eu credydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr nes y bodlonir yr amodau sy’n gysylltiedig â’r xxxxx xxx’r cyfraniad. Mae’r amodau yn dynodi bod yn rhaid i’r manteision economaidd yn y dyfodol neu’r posibiliadau o ran gwasanaethau sydd ynghlwm â’r ased a brynir gyda’r xxxxx xxx’r cyfraniad gael eu defnyddio gan y xxxx xx’n ei dderbyn fel y nodwyd, neu bydd yn rhaid dychwelyd y manteision economaidd neu’r posibiliadau o ran gwasanaethau i’r rhoddwr.

Os rhoddwyd arian fel xxxxx xxx gyfraniad ac nas bodlonwyd yr amodau ar gyfer hynny, yna nodir hyn fel credydwyr ar y Fantolen. Os bodlonir yr amodau, caiff y xxxxx xxx’r cyfraniad ei gredydu i’r llinell gwasanaeth perthnasol (grantiau a chyfraniadau refeniw wedi eu priodoli) neu i Incwm Grant Amhenodol a Threthiant (grantiau refeniw heb eu clustnodi a phob grant cyfalaf) yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.

Os caiff grantiau cyfalaf eu credydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, cânt eu gwyrdroi o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd. Os nad yw’r grant wedi ei ddefnyddio eto i ariannu gwariant cyfalaf, caiff ei symud i’r Gronfa Grantiau Cyfalaf Anghymwys. Caiff symiau yn

y Gronfa Grantiau Cyfalaf Anghymwys eu trosglwyddo i’r Cyfrif Cymhwyso Cyfalaf ar ôl eu defnyddio i ariannu gwariant cyfalaf.

1.7 Manteision gweithwyr

Buddion sy’n Daladwy yn ystod Cyflogaeth

Buddion tymor byr i weithwyr yw’r rheini xxxx xxxxx eu talu o fewn 12 mis o ddiwedd y flwyddyn. Maent yn cynnwys buddion megis enillion a chyflogau, gwyliau blynyddol â thâl, tâl absenoldeb salwch a bonysau ar gyfer gweithwyr presennol. Fe’u cydnabyddir fel gwariant ar wasanaethau yn y flwyddyn y mae gweithwyr yn rhoi gwasanaeth i’r Cyngor. Os nad yw gweithiwr wedi defnyddio’r gwyliau sy’n ddyledus iddo cyn diwedd y flwyddyn, xxx xxxx cronni’r gwyliau a’u dwyn ymlaen i’r flwyddyn ariannol nesaf. Codir y croniad ar y llinell Cost Gwasanaeth priodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yna caiff ei wyrdroi o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd fel y codir buddion gwyliau ar y refeniw yn y flwyddyn ariannol lle bu’r absenoldeb gwyliau.

Buddion Terfynu

Buddion terfynu yw’r symiau sy’n daladwy oherwydd penderfyniad y Cyngor i derfynu cyflogaeth swyddog cyn y dyddiad ymddeol arferol neu benderfyniad swyddog i dderbyn ymddeoliad gwirfoddol. Fe’u codir ar sail croniadau ar y llinell Cost Gwasanaeth perthnasol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr pan fo’r Cyngor yn amlwg wedi ymrwymo i ddiddymu cyflogaeth swyddog neu grŵp o swyddogion neu yn gwneud cynnig i annog diswyddiadau gwirfoddol.

Os yw buddion terfynu yn cynnwys cynyddu pensiynau, mae darpariaeth statudol yn gofyn bod xxxxx xxxx ar Weddill Cronfa’r Cyngor y swm sy’n ddyledus gan y Cyngor i’r gronfa bensiwn neu’r pensiynwr yn y flwyddyn honno, nid y swm y cyfrifir yn unol â’r safonau cyfrifyddu perthnasol. Yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd, xxx xxxxx gwneud dyraniadau i’r Gronfa Bensiwn xx xxxx wrthi er mwyn diddymu’r credydau a’r debydau tybiannol ar gyfer buddion terfynu sy’n cynnwys cynyddu pensiwn a’u disodli gan ddebydau am yr arian a delir i’r gronfa bensiwn a’r pensiynwyr ac unrhyw symiau cyffelyb sy’n daladwy ond heb eto eu talu ar ddiwedd y flwyddyn.

Buddion Ôl-gyflogaeth

Mae gweithwyr y Cyngor yn aelodau o ddau gynllun pensiwn gwahanol. Mae’r ddau gynllun yn cynnig buddion penodol i aelodau (cyfandaliadau ymddeol a phensiynau), a enillwyd pan oedd y gweithwyr yn gweithio i’r Cyngor.

 Y Cynllun Pensiwn Athrawon, a weinyddir gan Xxxxxxxxx Xxxxxxxx ar ran yr Xxxxx Xxxxxx. Mae trefniadau’r cynllun hwn yn golygu nad oes modd fel arfer dynodi cyfrifoldebau ar gyfer buddion yn benodol i’r Cyngor. Felly, caiff y cynllun ei gyfrif yn gynllun cyfraniadau diffiniedig ac ni chydnabyddir unrhyw gyfrifoldeb am dalu buddion yn y dyfodol ar y Fantolen. Caiff cyfraniadau’r cyflogwr at Bensiynau Athrawon yn y flwyddyn eu codi ar y llinell Addysg a Theulu yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

 Y Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol – xxx xxxx gan weithwyr eraill i fod yn aelodau o Gronfa Pensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf. Cyfrifir Cynllun yr Awdurdod Lleol fel cynllun xxxx diffiniedig:-

 Caiff ymrwymiadau’r cynllun pensiwn a briodolir i’r Cyngor eu cynnwys yn y Fantolen ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull unedol arfaethedig h.y. asesiad o daliadau a wneir yn y dyfodol mewn cysylltiad â buddion ymddeol a enillwyd hyd yn hyn gan weithwyr. Mae hyn yn seiliedig ar dybiaethau ynglŷn â chyfraddau marwolaeth, cyfradd trosiant gweithwyr ac ati, ac amcanestyniadau enillion arfaethedig ar gyfer gweithwyr presennol.

 Caiff yr ymrwymiadau eu gostwng i’w gwerth i gyfateb i brisiau cyfredol, gan ddefnyddio cyfradd ddisgownt.

 Caiff asedau’r gronfa bensiwn a briodolir i’r Cyngor eu cynnwys ar y Fantolen yn unol â’u gwerth teg:-

i. Gwarannau wedi eu dyfynnu – pris cynnig cyfredol

ii. Gwarannau heb eu dyfynnu – rhagamcan proffesiynol

iii. Eiddo – gwerth y farchnad

 Caiff y newid yn yr ymrwymiad pensiwn net ei ddadansoddi i’r cydrannau canlynol:-

iv. Cost gwasanaeth presennol – y cynnydd mewn ymrwymiadau oherwydd nifer y blynyddoedd y byddid wedi eu gweithio eleni - wedi eu dynodi yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr i’r gwasanaethau y bu’r gweithwyr yn gweithio iddynt.

v. Cost gwasanaeth yn y gorffennol – y cynnydd mewn ymrwymiadau oherwydd addasu neu gwtogi’r cynllun mewn modd sy’n berthnasol i nifer y blynyddoedd a weithiwyd yn y gorffennol – nodir fel debyd i’r Gwasanaethau Canolog yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

vi. Y llog net ar yr ymrwymiad xxxx net diffiniedig (ased), h.y. y draul llog net ar gyfer y Cyngor - y newid yn ystod y cyfnod yn yr ymrwymiad xxxx net diffiniedig (ased) sy’n deillio o dreigl amser ac a godir ar y llinell Incwm a Gwariant Ariannu a Buddsoddi yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Cyfrifir hyn drwy ddefnyddio’r gyfradd ddisgownt a ddefnyddir i fesur y rhwymedigaeth xxxx diffiniedig ar ddechrau’r cyfnod i’r ymrwymiad xxxx diffiniedig net (ased) - gan ystyried unrhyw newidiadau yn yr ymrwymiad xxxx diffiniedig net (ased) yn ystod y cyfnod oherwydd cyfraniadau a thaliadau buddion.

vii. Adfesuriadau yn cynnwys:-

 Yr enillion yn deillio o asedau’r cynllun – ac eithrio symiau wedi eu cynnwys yn y llog net a geir ar y ddyled xxxx diffiniedig (ased) – a godir ar y Gronfa Bensiwn ac ar yr Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall.

 Enillion a cholledion actiwaraidd - newidiadau yn yr ymrwymiadau pensiwn net oherwydd ni ddigwyddodd pethau fel y rhagdybiwyd wrth lunio’r prisiad actiwaraidd diwethaf neu oherwydd bod yr actiwarïaid wedi diweddaru eu rhagdybiaethau - a godir ar y Gronfa Bensiwn fel Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall:-

viii. Cyfraniadau i’r gronfa bensiwn - arian a delir fel cyfraniad y cyflogwr i’r gronfa bensiwn i setlo ymrwymiadau - ni chyfrifir hyn fel xxxxx.

 O ran buddion ymddeol, mae darpariaeth statudol yn gofyn bod y swm sy’n daladwy gan y Cyngor i’r gronfa bensiwn neu yn uniongyrchol i bensiynwyr yn y flwyddyn yn cael xx xxxx ar weddill Cronfa’r Cyngor, nid y swm a gyfrifir yn unol â’r safonau cyfrifyddu perthnasol. Yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd, golyga hyn fod trosglwyddiadau i’r Gronfa Bensiwn ac ohoni er mwyn diddymu’r credydau a’r debydau tybiannol ar gyfer buddion terfynu cynnydd pensiwn a’u disodli gyda debydau am yr arian a delir i’r gronfa bensiwn a’r pensiynwyr ac unrhyw symiau cyffelyb sy’n daladwy ond eto heb eu talu ar ddiwedd y flwyddyn. Mae gweddill negyddol y Gronfa Bensiwn felly yn mesur yr effaith lesol ar Gronfa’r Cyngor o fod angen cyfrifo buddion ymddeol ar sail llif arian yn hytrach na fel buddion a enillwyd gan y gweithwyr.

 Xxx xxx y Cyngor hefyd rymoedd cyfyngedig i ddyfarnu buddion ymddeol dewisol yn achos ymddeoliad cynnar. Caiff unrhyw ymrwymiadau a ragwelir oherwydd dyfarniad i unrhyw aelod o staff (gan gynnwys athrawon) eu cronni yn y flwyddyn y penderfynwyd gwneud y dyfarniad a’u cyfrifo gan ddefnyddio’r un polisïau sy’n berthnasol i Gronfa Bensiwn yr Awdurdod Lleol.

1.8 TAW

Caiff TAW sy’n daladwy ei gynnwys fel xxxxx dim ond i’r graddau nad oes modd ei adhawlio gan Gyllid a Thollau Ei Mawrhydi. Caiff TAW y xxx xxxx ei dderbyn ei eithrio o’r incwm.

1.9 Gorbenion a Gwasanaethau Cefnogi

Yn unol â newidiadau yn y Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol (Y Cod) ar gyfer 2016-17, dangosir gorbenion a gwasanaethau cefnogi yn y gwasanaeth perthnasol lle gwnaethant darddu ac ni chant eu hailgodi ar feysydd cefnogi gwasanaethau. Caiff unrhyw incwm mewnol a ddaw yn sgil trosglwyddiadau rhwng adrannau ei ddangos yn y llinell darparu gwasanaeth a dangosir y tâl cyfatebol yn y llinell derbyn gwasanaeth.

1.10 Xxxxxx Xxxxxxxxxxxx

Mae’r Cyngor yn cyfrifo meddalwedd yn asedau anniriaethol i’r graddau nad yw’r feddalwedd yn rhan greiddiol o system TG benodol ac y caiff ei chyfrifo fel rhan o eitem caledwedd Eiddo, Offer a Chyfarpar. Mae asedau anniriaethol yn berthnasol i gostau trwydded a datblygu meddalwedd System Wybodaeth Gofal Cymunedol Cymru

Rhoddir terfyn oes defnyddiol i xxx meddalwedd, yn seiliedig ar asesiadau o’r cyfnod y mae disgwyl y bydd y feddalwedd o ddefnydd i’r Cyngor. Y ffigur oes ddefnyddiol mae Cyngor System Wybodaeth Gofal Cymunedol Cymru yn ei ddefnyddio yw 8 mlynedd. Caiff yr ased anniriaethol ei amorteiddio ar sail xxxxxxx xxxx dros gyfnod yr oes ddefnyddiol ac fe’i codir ar y llinell Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.

1.11 Eiddo, Offer a Chyfarpar

Mae gwariant ar gaffael, creu neu wella Eiddo, Offer a Chyfarpar yn cael ei gyfalafu ar sail croniadau, ar yr xxxx ei bod yn debyg y bydd y buddion economaidd yn y dyfodol neu’r potensial ar gyfer gwasanaeth sy’n perthyn i’r eitem yn llifo i’r Cyngor a bod modd i gost yr eitem gael ei mesur mewn modd dibynadwy. Mae gwariant sy’n cynnal potensial ased i roi buddion economaidd yn y dyfodol neu’r potensial ar gyfer gwasanaeth ond nad yw’n ychwanegu ato (sef trwsio a chynnal-a-chadw) yn cael xx xxxx fel xxxxx pan fydd yn cael ei ysgwyddo.

Cydnabyddir yr xxxx wariant ar Eiddo, Offer a Chyfarpar, ni waeth xxxx am xx xxxxx. Bernir nad yw gwariant o xxx £40,000 yn peri gwelliant a’i fod wedi’i amharu ar unwaith, oni bai bod y gwariant dros gyfnod o fwy nag un flwyddyn yn adio’n gronnol i fwy na’r gwerth hwn.

Mesur

Mae asedau’n cael eu mesur ar y dechrau yn ôl eu cost, sef y pris prynu a’r xxxx wariant sydd i’w briodoli’n uniongyrchol i’r broses o ddod â’r ased i’r cyflwr sy’n angenrheidiol er mwyn iddo allu gweithredu yn y modd a fwriedir. Wedyn mae’r asedau’n cael eu cario yn y fantolen gan ddefnyddio’r seiliau mesur a ganlyn:

 Tir ac adeiladau – gwerth cyfredol, a bennir fel y swm a gâi xx xxxx am yr ased yn ei ddiben presennol (gwerth diben presennol – EUV)

 Eiddo gweithredol anarbenigol – gwerth diben presennol (EUV)

 Eiddo gweithredol arbenigol (megis ysgolion) – cost amnewid â dibrisiant (DRC)

 Cerbydau, offer a chyfarpar – cost hanesyddol â dibrisiant

 Asedau cymunedol – cost hanesyddol

 Asedau sy’n cael eu hadeiladu – cost hanesyddol (nes iddynt ddod yn weithredol)

 Asedau seilwaith – cost hanesyddol â dibrisiant

 Asedau gormodol ac eiddo buddsoddi – gwerth teg

 Asedau a ddelir i’w gwerthu – yr isaf o’r swm cario a’r gwerth teg llai costau gwerthu

Bernir mai xx xxxxx teg yw cost ased a geir heblaw drwy ei brynu, oni bai nad oes sylwedd masnachol i’r caffaeliad (h.y. na fydd yn arwain at amrywiad yn llif xxxxx xxxxx y Cyngor). Os felly, pan geir ased trwy gyfrwng cyfnewid, cost y caffaeliad yw swm cario'r ased a ildiwyd gan y Cyngor.

Nid yw'r cyngor yn cyfalafu costau benthyca a ysgwyddir tra bo asedau’n cael eu hadeiladu.

Ailbrisio

Mae asedau a gynhwysir yn y Fantolen yn ôl eu gwerth teg neu eu gwerth presennol yn cael eu hailbrisio’n ddigon rheolaidd i sicrhau nad yw eu swm cario yn sylweddol wahanol i’w gwerth teg neu eu gwerth presennol ar ddiwedd y flwyddyn. Mae asedau eiddo’r Cyngor yn cael eu hailbrisio ar sail rhaglen dreigl dros dair blynedd. Mae enillion drwy ailbrisio ers 1 Ebrill 2007 yn unig yn cael eu cydnabod yn y Gronfa Ailbrisio, sef dyddiad sefydlu’r gronfa honno. Mae enillion drwy ailbrisiadau blaenorol wedi'u cyfuno yn y Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.

Amhariad

Mae asedau’n cael eu hasesu ar ddiwedd pob blwyddyn i weld a oes arwydd y gall fod amhariad arnynt. Os ceir arwyddion ac os amcangyfrifir bod unrhyw wahaniaethau posibl yn sylweddol, amcangyfrifir faint o’r ased a all gael ei xxxxx ac, os yw hyn yn llai na swm cario’r ased, mae colled oherwydd amhariad yn cael ei gydnabod ar gyfer y diffyg. Lle mae enillion drwy ailbrisiadau blaenorol wedi bod yn erbyn yr ased a ddelir yn y Gronfa Ailbrisio, mae unrhyw golled ddilynol yn cael ei hysgrifennu i ddechrau yn erbyn y Gronfa Ailbrisio gronedig a chodir unrhyw falans yn erbyn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.

Dibrisiant

Darperir ar gyfer dibrisiant ar xxx ased Eiddo, Peiriannau ac Offer drwy fynd ati’n systemataidd i ddyrannu eu symiau dibrisiant dros eu hoes ddefnyddiol. Ceir eithriadau ar gyfer:

 Asedau treftadaeth

 Asedau heb oes ddefnyddiol feidraidd a all gael ei chyfrifo, megis tir rhydd-ddaliol

 Asedau nad ydynt ar gael i’w defnyddio eto h.y. asedau sy’n cael eu hadeiladu, ac asedau a ddelir i’w gwerthu.

Cyfrifir dibrisiant ar xxxxx yr ased ar ddechrau’r flwyddyn a hynny ar y seiliau a ganlyn:

Ased	Polisi	Oes
Tir	Ni chodi dibrisiant	D/G
Adeiladau	Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol	Yn unol â chyngor y Prisiwr (rhwng 1 a 79 mlynedd)
Cerbydau, offer a chyfarpar	Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol	3 - 10 mlynedd
Seilwaith – Pontydd	Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol	30 mlynedd
Seilwaith – Ffyrdd	Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol	15 mlynedd
Seilwaith - Arall	Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol	1 - 30 mlynedd

Mae enillion drwy ailbrisio yn cael eu dibrisio hefyd, gyda swm sy'n hafal i'r gwahaniaeth rhwng y gwerth presennol a’r dibrisiant yn cael xx xxxx ar yr asedau a’r dibrisiant a fyddai wedi bod yn daladwy ar sail eu cost hanesyddol yn cael ei drosglwyddo xxx blwyddyn o’r Gronfa Ailbrisio i'r Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.

Cydranoli

Mae asedau a brynir neu a ailbrisir yn ystod y flwyddyn yn cael eu hadolygu i gadarnhau a fydd i unrhyw ran o'r ased oes ddefnyddiol sy’n bur wahanol ac effaith sylweddol ar ddibrisiant. Os felly, bydd yr ased yn cael ei ‘gydranoli’ a phennir dibrisiant y rhannau gwahanol dros eu priod oes ddefnyddiol. O fewn portffolio asedau’r Cyngor ceir nifer o ddosbarthiadau o asedau lle nad ystyrir eu cydranoli, gan gynnwys:

 Cyfarpar – gan y bernir bod hwnnw’n amherthnasol

 Dosbarthiadau o asedau nad ydyn nhw’n cael eu dibrisio – megis tir, eiddo buddsoddi, asedau treftadaeth, asedau cymunedol ac asedau a ddelir i’w gwerthu.

Gwarediadau ac Asedau Anghyfredol a Ddelir i’w Gwerthu

Pan ddaw hi’n debygol y bydd swm cario ased yn cael ei adennill yn bennaf drwy werthiant yn hytrach na thrwy barhau i’w ddefnyddio, mae’n cael ei ailddosbarthu’n Ased a Ddelwir i’w Werthu. Dyma’r meini prawf ynglŷn a nodi asedau fel asedau sy’n cael eu dal i’w gwerthu:

 Ar gael i’w gwerthu ar unwaith yn eu cyflwr presennol

 Tebygol iawn o gael eu gwerthu

 Wrthi’n cael eu marchnata

 Disgwylir cwblhau’r gwerthu o fewn 12 mis.

Mae symiau a dderbynnir ar gyfer gwarediad o fwy na £10,000 yn cael eu categoreiddio fel derbyniadau cyfalaf.

1.12 Asedau Treftadaeth

Asedau Treftadaeth yw’r asedau hynny y bwriedir iddynt gael eu cadw mewn ymddiriedaeth ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol oherwydd eu cysylltiadau diwylliannol, amgylcheddol neu hanesyddol. Mae Asedau Treftadaeth yn cael eu cydnabod a’u mesur (gan gynnwys trin enillion a cholledion ailbrisio)

yn unol â pholisïau cyfrifyddu’r awdurdod ar eiddo, offer a chyfarpar. Mae’r Cyngor yn cydnabod ei regalia dinesig a nifer o beintiadau fel asedau treftadaeth yn y Fantolen yn ôl y prisiad yswiriant. Ychwanegwyd gwerth y peintiadau at y Fantolen yn ystod 2017-18 ar sail prisiad yswiriant gan briswyr proffesiynol yn ystod y flwyddyn. Yn ôl y Cod, does dim isafswm cyfnod rhagnodedig rhwng prisiadau ac nid yw'r Cyngor yn bwriadu ailbrisio ei asedau treftadaeth yn y dyfodol agos oni fydd tystiolaeth o amhariad megis dirywiad neu niwed ffisegol, neu oni fydd amheuon ynglŷn â’u dilysrwydd yn codi.

1.13 Codi refeniw am asedau anghyfredol

Caiff gwasanaethau eu debydu gyda’r symiau canlynol i gofnodi gwir gost dal asedau sefydlog dros y flwyddyn:

 Dibrisiant a briodolir i’r asedau a ddefnyddir gan y gwasanaeth perthnasol

 Colledion ailbrisio a diffygiant asedau a ddefnyddir gan y gwasanaeth os nad oes enillion cronedig yn y Gronfa Ailbrisio Wrth Gefn y xxx xxxx dileu’r ddyled yn eu herbyn.

Nid oes angen i’r Cyngor godi treth gyngor i ariannu dibrisiant, ailbrisio, colledion diffygiant neu amorteiddio. Fodd bynnag, mae’n rhaid iddo wneud darpariaeth flynyddol ddarbodus o’r refeniw i gyfrannu at y lleihad yn ei anghenion benthyca cyffredinol. Manylir ar hyn yn Natganiad Darpariaeth Isafswm Refeniw Blynyddol y Cyngor. Mae’n gwahaniaethu rhwng gwariant cyfalaf a gefnogir, gwariant cyfalaf nas cefnogir a Phrydlesi Ariannol / PFI. Caiff dibrisiant, ailbrisio a cholledion diffygiant ac amorteiddio eu disodli felly gan yr Isafswm Darpariaeth Refeniw hwn ar ffurf trosglwyddiad cymhwyso gyda’r Cyfrif Cymhwyso Cyfalaf yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd am y gwahaniaeth rhwng y ddau.

1.14 Gwariant Refeniw a Ariennir o Adnoddau Cyfalaf xxx Statud (REFCUS)

Caiff arian a wariwyd yn ystod y flwyddyn ac y xxx xxxx ei gyfalafu xxx ddarpariaethau statudol ond nad yw’n arwain at greu asedau anghyfredol xx xxxx fel gwariant ar y gwasanaeth penodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer y flwyddyn honno. Mae enghreifftiau o wariant o’r fath yn cynnwys grantiau gwella cartrefi, grantiau gwella trefi, dymchwel adeiladau ac astudiaethau dichonoldeb tir. Os yw’r Cyngor wedi penderfynu talu costau’r rhain o adnoddau cyfalaf sy’n bodoli eisoes neu drwy fenthyg, mae trosglwyddiad yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd o Weddill Cronfa’r Cyngor i’r Gronfa Cymhwyso Cyfalaf yn gwyrdroi’r symiau a godir fel nad oes effaith ar lefel y dreth gyngor. Os yw’r gwariant hwn wedi ei ariannu gan grantiau neu gyfraniadau, priodolir hyn i’r xxxx gwasanaeth perthnasol lle codwyd y gwariant.

1.15 Lesoedd

Caiff lesoedd eu cyfrif yn lesoedd cyllid os yw telerau’r les yn trosglwyddo bron iawn pob un o’r peryglon a’r manteision sy’n gysylltiedig â pherchnogaeth yr eiddo, offer neu gyfarpar, o’r lesydd i’r lesddeiliad. Caiff pob les arall eu cyfrif yn lesoedd gweithredol.

Os yw les yn ymwneud â thir ac adeiladau, caiff yr elfennau tir ac adeiladau eu hystyried ar wahân ar gyfer dosbarthiad.

Caiff trefniadau nad oes ganddynt statws cyfreithiol les, ond sy’n cydnabod hawl i ddefnyddio ased yn gyfnewid am dâl, eu cyfrifo yn unol â’r polisi hwn os yw cyflawni’r cytundeb yn ddibynnol ar ddefnyddio asedau penodol.

Y Cyngor fel Lesddeiliad

Lesoedd Cyllid

Caiff eiddo, offer a chyfarpar a ddelir xxx lesoedd cyllid eu nodi ar y Fantolen ar ddechrau’r les yn ôl eu gwerth teg a fesurir ar ddechrau’r les (neu xxxxx presennol yr isafswm taliadau les, os yw’n llai). Caiff yr ased a gydnabyddir ei baru ag ymrwymiad i’r rhwymedigaeth i dalu’r lesoedd. Caiff y costau uniongyrchol cychwynnol eu hychwanegu at swm yr ased a ddygir ymlaen. Caiff unrhyw bremiwm a delir wrth lofnodi les ei ddefnyddio i ddibrisio ymrwymiad y les. Caiff rhenti annisgwyl eu codi fel treuliau yn y cyfnodau y maent yn berthnasol:

Caiff taliadau les eu rhannu rhwng:

 tâl am gaffael y llog yn yr eiddo, offer neu gyfarpar – a ddefnyddir i ddibrisio ymrwymiad y les.

 tâl cyllid (a gaiff ei ddebydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr).

Caiff Eiddo, Offer a Chyfarpar a ddynodir xxx lesoedd cyllid eu cyfrifo gan ddefnyddio’r polisïau a gymhwysir yn gyffredinol i asedau o’r fath, a chodir am y dibrisiant dros gyfnod y les os yw hyn yn fyrrach nag amcan oes ddefnyddiol yr ased (os nad yw perchnogaeth yr ased yn trosglwyddo i’r Cyngor ar ddiwedd cyfnod y les).

Nid oes angen i’r Cyngor godi treth gyngor i ariannu dibrisiant neu ailbrisio a cholledion diffygiant sy’n deillio o asedau ar les. Yn hytrach, mae’n rhaid iddo wneud cyfraniad blynyddol darbodus o’r cronfeydd refeniw tuag at y buddsoddiad cyfalaf tybiedig yn unol â gofynion statudol. Caiff dibrisiant a cholledion ailbrisio a diffygiant eu disodli felly gan gyfraniad Refeniw yng Ngweddill Cronfa’r Cyngor, ar ffurf trosglwyddiad cymhwyso gyda’r Cyfrif Cymhwyso Cyfalaf yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd am y gwahaniaeth rhwng y ddau.

Lesoedd Gweithredol

Caiff rhenti a xxxxx xxx lesoedd gweithredol eu codi ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr fel xxxxx o'r gwasanaethau sy’n elwa o ddefnyddio’r eiddo, offer neu gyfarpar sydd ar les. Codir ar sail xxxxxxx xxxx dros oes y les, hyd yn oed os nad yw hyn yn cyfateb i batrwm y taliadau (e.e. os oes cyfnod di-rent ar ddechrau’r les).

Y Cyngor fel Lesydd

Lesoedd Gweithredol

Pan fo’r Cyngor yn rhoi les weithredol ar eiddo neu ar eitem o offer neu gyfarpar, caiff yr ased ei chadw ar y Fantolen. Caiff yr incwm rhent ei gredydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Gwneir credydau ar sail xxxxxxx xxxx dros oes y les hyd yn oed os nad yw’n cyfateb i batrwm y taliadau (e.e. y telir premiwm ar ddechrau’r les). Ychwanegir y costau cychwynnol uniongyrchol sy’n deillio o drafod a threfnu’r les at swm yr ased perthnasol a ddygir ymlaen ac fe’i codir fel traul dros gyfnod y les ar yr un sail ag incwm rhent.

1.16 Ymrwymiadau Ariannol

Caiff ymrwymiadau ariannol eu mesur yn y lle cyntaf ar sail eu gwerth teg ac fe’u dygir ymlaen ar eu cost amorteidddig. Caiff taliadau blynyddol a godir ar Adran Ariannu a Buddsoddi Incwm a Gwariant y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer llog sy’n daladwy ei seilio ar swm yr ymrwymiad a ddygir ymlaen, wedi ei luosogi â chyfradd wirioneddol y llog ar gyfer yr offeryn. Ar gyfer y rhan fwyaf o’r benthyciadau sydd gan y Cyngor, golyga hyn mai’r swm a gyflwynir ar y Fantolen yw’r prifswm sy’n

weddill y xxx xxxxx ei ad-dalu ynghyd ag unrhyw log cronnus a llog wedi xx xxxx ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer y flwyddyn yn unol â chytundeb y les.

Xxx xxx y Cyngor dri dewis o fenthyciad Dewis y Benthyciwr Dewis y Benthycai (Lender’s Option Borrower’s Option -‘LOBOs’ ) gyda gwahanol raddau o gyfraddau llog. Defnyddiwyd cyfradd incwm gwirioneddol ar gyfer y rhain fel eu bod yn symiau wedi eu hail-fesur ar gyfer y benthyciadau LOBOs ar y Fantolen.

1.17 Asedau Ariannol

Mae Benthyciadau a Symiau i’w Derbyn yn asedau sydd â thaliadau sefydlog neu bendant ond ni chânt eu rhestru mewn marchnad weithredol. Cânt eu mesur yn y lle cyntaf yn unol â’u gwerth teg ac fe’u dygir ymlaen ar eu cost amorteiddedig. Mae credydau blynyddol i’r Cyfrif Incwm a Gwariant ar gyfer llog sydd i’w dderbyn yn seiliedig ar swm yr ased a ddygir ymlaen wedi ei luosogi â’r gyfradd llog gwirioneddol ar gyfer yr offeryn.

1.18 Rhestrau Eiddo a Chytundebau Hir Dymor

Caiff rhestrau eiddo eu cynnwys ar y Fantolen yn ôl y gost isaf a’r gwerth net sylweddoladwy. Bydd gwaith sydd ar y gweill yn destun prisiad interim ar ddiwedd y flwyddyn a chaiff ei gofnodi ar y Fantolen ar sail y gost ac unrhyw elw y xxx xxxx ei briodoli’n rhesymol i’r gwaith.

Caiff cytundebau hirdymor eu cyfrifo ar sail codi gwerth y gwaith a’r gwasanaethau a dderbynnir xxx y cytundeb yn ystod y flwyddyn ariannol ar y Gwarged neu’r Diffyg.

1.19 Mentrau Cyllid Preifat (PFI)

Contractau a chytundebau i dderbyn gwasanaethau yw Mentrau Cyllid Preifat, lle caiff y cyfrifoldeb o sicrhau bod yr eiddo, offer a chyfarpar sydd xx xxxxx i ddarparu’r gwasanaethau yn cael ei drosglwyddo i gontractwr y Mentrau Cyllid Preifat. Oherwydd y tybir mai’r Cyngor sy’n rheoli’r gwasanaethau a ddarperir xxx Xxxxxx y Mentrau Cyllid Preifat, ac oherwydd y trosglwyddir perchnogaeth yr eiddo, offer a chyfarpar i’r Cyngor heb dâl ychwanegol ar ddiwedd y cytundebau, caiff yr asedau a ddefnyddir xxx y cytundebau eu dwyn ymlaen gan y Cyngor ar ei Fantolen yn rhan o Eiddo, Offer a Chyfarpar.

Cafodd cydnabyddiaeth wreiddiol yr asedau hyn ei chydbwyso gan y gydnabyddiaeth o ymrwymiad am y symiau sy’n daladwy i weithredwr y cynllun er mwyn talu am y buddsoddiad cyfalaf.

Caiff Asedau Anghyfredol ar y Fantolen eu hailbrisio a’u dibrisio yn yr un modd ag eiddo, offer â chyfarpar sydd ym mherchnogaeth y Cyngor.

Caiff y symiau sy’n daladwy i weithredwyr y Mentrau Cyllid Preifat xxx blwyddyn eu dadansoddi fel a ganlyn:-

 gwerth teg y gwasanaethau a dderbynnir yn ystod y flwyddyn – wedi eu debydu i’r gwasanaeth perthnasol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.

 cost cyllido – tâl llog ar yr ymrwymiad sy’n weddill ar y Fantolen, wedi ei ddebydu i’r adran Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi ar y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

 taliad tuag at yr ymrwymiad – er mwyn lleihau’r ymrwymiad ar y Fantolen sy’n ddyledus i weithredwr y Mentrau Cyllid Preifat

Mae asedau Mentrau Cyllid Preifat yn dibynnu ar Ddarpariaeth Isafswm Refeniw. Xxx Xxxxxx Darpariaeth Isafswm Refeniw Blynyddol y Cyngor yn ystyried bod y tâl hwn yn gyfystyr ag ymrwymiad y les gyllid a gaiff ei lleihau ar gyfer y flwyddyn.

1.20 Trefniadau ar y Cyd

Mae'r Cyngor yn rhan o nifer o drefniadau ar y xxx xxx gynnwys Cyd-bwyllgor Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (CCRCD) sy'n cynnwys 10 o awdurdodau partner: Blaenau Gwent; Bro Morgannwg; Caerffili; Caerdydd; Casnewydd; Merthyr Tudful; Sir Fynwy; Rhondda-Cynon-Taf a Thor-faen. Sefydlwyd y Cyd-bwyllgor i oruchwylio gwaith i ddarparu amryw o raglenni sydd wedi'u cynllunio i gynyddu cysylltedd ac i wella’r seilwaith ffisegol a digidol. Dosberthir cyfraniadau i'r cyd- bwyllgor fel Gwariant Refeniw a Ariennir o Gyfalaf o xxx Statud (REFCUS). Nid yw’r Cyngor wedi cydgrynhoi asedau na rwymedigaethau’r Cyd-bwyllgor.

Mae’r Cyngor yn parhau i fod â chyfrifoldebau gweinyddol dros Amlosga Llangrallo a pharheir i greu ac adolygu datganiadau ariannol annibynnol ar gyfer y cydbwyllgor hwn. Caiff y gweithgarwch sy’n ffrwyth y cyd-drefniadau hyn ei eithrio o’r datganiadau ariannol endid sengl ar sail materoldeb yr asedau a’r boblogaeth.

1.21 Incwm Treth Gyngor

Caiff yr xxxx incwm o’r Dreth Gyngor ei ddangos yn Natganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr y Cyngor gydag archebiannau’r prif gyrff (yn bennaf Comisiynydd Heddlu a Throsedd De Cymru) yn cael eu cynnwys fel gwariant.

1.22 Addasiadau Cyfnod Blaenorol, Newidiadau mewn Polisïau Cyfrifyddu ac Amcangyfrifon a Chamgymeriadau

Mae’n bosibl y cyfyd addasiadau cyfnod blaenorol o ganlyniad i newid mewn polisïau cyfrifyddu neu i gywiro gwall sylweddol. Caiff newidiadau mewn amcangyfrifon cyfrifyddu eu cyfrifo ar sail arfaethedig,

h.y. yn y presennol ac yn y blynyddoedd i ddod y mae’r newid yn effeithio arnynt ac nid ydynt yn esgor ar addasiad cyfnod blaenorol.

Caiff gwallau sylweddol a ddarganfyddir mewn ffigurau cyfnod blaenorol eu cywiro ar ôl eu darganfod drwy addasu’r balansau agoriadol a’r symiau cymharol ar gyfer y cyfnod blaenorol.

Ni newidir polisïau cyfrifyddu oni bai fod hynny’n ofynnol gan arferion cyfrifo priodol neu os yw’r newid yn cynnig gwybodaeth fwy dibynadwy neu briodol ynglŷn ag effaith y trosglwyddiadau, digwyddiadau ac amgylchiadau eraill ar sefyllfa neu berfformiad ariannol y Cyngor. Os gwneir newid, gwneir hynny yn ôl-weithredol (oni nodir yn wahanol) drwy addasu’r balansau agoriadol a symiau cymharol ar gyfer y cyfnod blaenorol fel pe bai’r polisi newydd wedi bod yn berthnasol erioed.

1.23 Xxxxx Xxxxx a Buddsoddiadau Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx

Caiff xxxxx xxxxx ei gynrychioli gan arian mewn llaw ac adneuon gyda sefydliadau ariannol y xxx xxxx eu had-dalu heb hysbysiad cosb o ddim mwy na 24 awr. Mae buddsoddiadau cyfwerth ag xxxxx xxxxx yn fuddsoddiadau sy’n aeddfedu mewn dim mwy na mis xxx xxx o’r dyddiad caffael ac y mae’n hawdd eu trosi i symiau gwybyddus o xxxxx xxxxx heb xxxxx o berygl o newid mewn gwerth.

Yn y Datganiad Llif Arian, caiff xxxxx xxxxx a buddsoddiadau cyfwerth ag xxxxx xxxxx eu dangos llai na gorddrafftiau banc y maent i’w had-dalu ar gais. Maent yn ffurfio rhan greiddiol o reolaeth ariannol y Cyngor.

1.24 Digwyddiadau ar ôl dyddiad y Fantolen

Digwyddiadau ar ôl dyddiad y Fantolen yw’r digwyddiadau ffafriol neu anffafriol hynny sy’n digwydd rhwng diwedd y cyfnod adrodd a’r dyddiad lle rhoddir awdurdod i ryddhau’r Datganiad o Gyfrifon. Xxx xxx xxxx o ddigwyddiad:

 digwyddiad sy’n darparu tystiolaeth o amgylchiadau a oedd yn bodoli ar ddiwedd y cyfnod adrodd

– caiff y Datganiad o Gyfrifon ei addasu i adlewyrchu digwyddiad o’r fath

 digwyddiad sy’n arwydd o amgylchiadau a gododd ar ôl y cyfnod adrodd – ni chaiff y Datganiad o Gyfrifon ei addasu i adlewyrchu newidiadau o’r fath, ond pe bai categori o ddigwyddiadau yn cael effaith sylweddol, datgelir natur y digwyddiadau a’u heffaith ariannol tybiedig yn y nodiadau.

Ni chaiff digwyddiadau ar ôl dyddiad yr awdurdodi eu hadlewyrchu yn y Datganiad o Gyfrifon.

1.25 Eiddo wedi ei Fuddsoddi

Eiddo wedi ei fuddsoddi yw eiddo a ddefnyddir yn benodol i ennill rhent a/neu ar gyfer cynnydd yng ngwerth cyfalaf. Ni fodlonir y diffiniad os caiff yr eiddo ei ddefnyddio mewn unrhyw fodd i hwyluso darpariaeth gwasanaethau neu gynhyrchu nwyddau neu os yw’r eiddo yn cael ei ddal ar gyfer ei werthu. Caiff eiddo buddsoddi eu mesur yn y lle cyntaf ar sail eu cost ac yna ar sail eu gwerth teg, yn seiliedig ar y swm y gellid trosglwyddo’r ased rhwng partïon ymwybodol sy’n gweithredu hyd xxxxxx. Ni chaiff eiddo eu dibrisio ond eu hailbrisio xxx blwyddyn yn seiliedig ar amgylchiadau’r farchnad ar ddiwedd y flwyddyn. Caiff enillion a cholledion o ran ailbrisio eu nodi yn y llinell Incwm a Gwariant Ariannu a Chyllido ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Caiff enillion a cholledion eu trin yn yr un modd wrth waredu eiddo.

Gofynnodd y Cyngor i’r priswyr allanol Xxxxx & Xxxxxxxxx xdarparu prisiad ar bopeth ym mhortffolio buddsoddi’r Cyngor yn unol ag IFRS13 fel roedd y sefyllfa ar 31 Rhagfyr. Os nad yw hi’n bosibl mesur gwerth teg Eiddo Buddsoddi, Asedau Xxxx Xxx ac Asedau a Ddelir i’w Gwerthu yn seiliedig ar ddyfynbrisiau mewn marchnadoedd gweithredol, (hynny yw mewnbynnau Lefel 1), mesurir eu gwerth teg gan ddefnyddio’r technegau prisio canlynol:

Mewnbynnau lefel 2: dyfynbrisiau ar gyfer asedau neu ymrwymiadau tebyg mewn marchnadoedd gweithredol ar ddyddiad y prisio.

Mewnbynnau lefel 3: prisiadau yn seiliedig ar brisiadau diweddaraf, wedi eu haddasu i’r pris presennol gan ddefnyddio adolygiad mynegeio a diffygiant.

Prisiwyd y rhan fwyaf o’r eiddo buddsoddi gan ddefnyddio mewnbynnau Lefel 2 gyda nifer wedi eu prisio gan ddefnyddio mewnbynnau Lefel 3.

Caiff y rhenti a dderbynnir mewn cysylltiad ag eiddo buddsoddi eu credydu i’r llinell Incwm Ariannu a Buddsoddi ac maent yn arwain at gynnydd yng Ngweddill Cronfa’r Cyngor. Fodd bynnag, yn ôl trefniadau statudol ni chaniateir i enillion a cholledion ailbrisio a gwaredu effeithio ar Weddill Cronfa’r Cyngor. Caiff yr enillion a’r colledion felly eu gwyrdroi o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd a’u nodi yn y Gronfa Cymhwyso Cyfalaf ac (ar gyfer unrhyw enillion gwerthiant o fwy na £10,000) yn y Gronfa Derbyniadau Cyfalaf.

1.26 Lwfansau Ymrwymiad Lleihau Carbon

Mae’n rhaid i’r Cyngor gyfrannu at Gynllun Effeithlonrwydd Ynni'r Ymrwymiad Lleihau Carbon. Mae’n rhaid i’r Cyngor brynu ac ildio lwfansau, ar hyn x xxxx yn ôl-weithredol, ar sail allyriadau h.y. y carbon deuocsid a gynhyrchir wrth ddefnyddio ynni. Wrth ryddhau carbon deuocsid (h.y. wrth ddefnyddio

ynni), cydnabyddir bod ymrwymiad a thraul. Caiff yr ymrwymiad ei ryddhau drwy ildio lwfansau. Mesurir yr ymrwymiad yn unol â’r amcangyfrif gorau o’r gwariant sydd xx xxxxx i fodloni’r gofyn, fel arfer ar bris presennol y farchnad o ran nifer y lwfansau sydd eu xxxxxx i gyflawni’r ymrwymiad ar ddyddiad yr adroddiad. Caiff y gost i’r Cyngor ei hadnabod a’i hadrodd yng nghostau’r gwasanaethau ac fe’i priodolir i wasanaethau ar sail defnydd ynni.

1.27 Ysgolion yr Awdurdod Lleol

Mae’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn cadarnhau bod y cydbwysedd grym ar gyfer ysgolion lleol sy’n cael eu cynnal gan y Cyngor (h.y. y categorïau hynny o ysgolion a ddynodir yn Neddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998, fel y’i diwygiwyd) yn gorwedd gyda’r Cyngor. Mae’r Cod hefyd yn gosod xxxx y caiff asedau, dyledion a llif arian yr ysgolion hynny eu cydnabod yn natganiadau ariannol y Cyngor (ac nid yn y Cyfrifon Grŵp). Fexxx, caiff trafodion, llif arian a gweddill ysgolion eu dynodi ym mhob un o’r datganiadau ariannol fel petaent yn rhai a wnaed gan y Cyngor.

2. Dyfarniadau Critigol wrth Gymhwyso Polisïau Cyfrifyddu

Wrth gymhwyso’r polisïau cyfrifyddu uchod, bu’n rhaid i’r Cyngor wneud dyraniadau penodol ynghylch trafodion cymhleth neu’r rhai a oedd yn cynnwys ansicrwydd ynghylch digwyddiadau yn y dyfodol. Dyma’r dyfarniadau critigol a wnaed yn y Datganiad Cyfrifon:

Ceir llawer o ansicrwydd ynghylch lefelau cyllid llywodraeth leol yn y dyfodol. Er hynny, mae’r Cyngor wedi penderfynu nad yw’r ansicrwydd yn ddigonol eto i fod yn arwydd o amharu ar asedau’r Cyngor o ganlyniad i’r angen i gau cyfleusterau a lleihau lefelau’r ddarpariaeth gwasanaethau.

Bernir mai’r Cyngor sy’n rheoli’r gwasanaethau a ddarperir xxx y cytundeb allanol ynglŷn â darparu Ysgol Gyfun ym Maesteg a hefyd yn rheoli gwerth gweddilliol yr ysgol ar ddiwedd y cytundeb. Mae’r polisïau cyfrifyddu ar gyfer cynlluniau PFI a chontractau tebyg wedi’u cymhwyso at y trefniant ac mae’r ysgol (a brisiwyd yn £24.1 miliwn) wedi’i chydnabod fel Eiddo, Offer a Chyfarpar ar Fantolen y Cyngor.

Xxx xxx y Cyngor nifer o fuddiannau mewn endidau eraill. Er hynny, nid yw’r trefniadau’n ddigon sylweddol i haeddu llunio datganiadau ariannol wedi’u cydgrynhoi wrth adolygu gwybodaeth feintiol ac ansoddol. Er mwyn sicrhau y cydymffurfir â’r Cod, mae ystod o ddatgeliadau naratif wedi’u gwneud mewn adrannau eraill o’r cyfrifon.

3. Rhagdybiaethau a wnaed ynghylch y dyfodol a ffynonellau mawr eraill o ansicrwydd a amcangyfrifir

Mae’r Datganiad Cyfrifon yn cynnwys ffigurau wedi’u hamcangyfrif sy’n seiliedig ar ragdybiaethau a wnaed gan y Cyngor ynghylch y dyfodol neu sydd fel arall yn ansicr. Mae amcangyfrifon yn cael eu gwneud gan gymryd i ystyriaeth brofiad hanesyddol, tueddiadau cyfredol a ffactorau perthnasol eraill. Er hynny, am nad oes modd pennu’r balansau’n sicr, gallai’r canlyniadau gwirioneddol fod yn sylweddol wahanol i’r rhagdybiaethau a’r amcangyfrifon.

I ddilyn, mae’r eitemau ar Fantolen y Cyngor ar 31 Mawrth 2017 y ceir risg arwyddocaol o addasiad sylweddol ar eu cyfer yn y flwyddyn ariannol sydd i ddod:

Eiddo, Offer a Chyfarpar

Caiff asedau’r Cyngor eu hailbrisio ar raglen dreigl 3 blynedd. Mae gwerth yr asedau hyn wedi’i seilio ar gyfrifiadau a thechnegau amcangyfrif gan ddilyn canllawiau Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig (RICS), ac yn unol â’r IFRS. Mae ailbrisio yn ystyried gwerth a chyflwr yr ased, cydrannau perthnasol a hefyd ddileu cydnabyddiaeth lle bo hynny’n briodol.

Dibrisiant Eiddo, Offer a Chyfarpar

Mae asedau’n cael eu dibrisio dros oes ddefnyddiol sy’n dibynnu ar ragdybiaethau ynghylch lefel y gwaith trwsio a chynnal a chadw a geir ar gyfer yr asedau unigol. Gallai’r hinsawdd economaidd gyfredol arwain at orfod gwario llai ar waith trwsio a chynnal a chadw, gan godi amheuon ynghylch yr oes ddefnyddiol a ddyrannwyd i asedau. Os caiff oes ddefnyddiol asedau ei chwtogi, mae dibrisiant yn cynyddu a bydd swm cario’r asedau’n gostwng.

Eiddo Buddsoddi, Asedau Gormodol ac Asedau a Gedwir i’w GwerthuAmcangyfrifon gwerth teg Rhoddodd y Cyngor gyfarwyddiadau i’r priswyr alxxxxx Xxxxx & Xxxxxxxxx xdarparu prisiadau ar 31 Rhagfyr 2016 ar gyfer xxxx bortffolio buddsoddi’r Cyngor. Cafodd y rhain eu prisio yn unol â’r IFRS13.

Pan nad oes modd i werthoedd teg Eiddo Buddsoddi, Asedau Gormodol ac Asedau a Gedwir i’w Gwerthu gael eu mesur ar sail prisiau a ddyfynnir mewn marchnadoedd gweithredol (mewnbynnau Lefel 1), mae eu gwerth teg yn cael ei fesur gan ddefnyddio’r technegau prisio a ganlyn:

Mewnbynnau Lefel 2: prisiau a ddyfynnir ar gyfer asedau neu rwymedigaethau tebyg mewn marchnadoedd gweithredol ar ddyddiad y Fantolen;

Mewnbynnau Lefel 3: prisiadau wedi’u seilio ar y prisiadau mwyaf diweddar, wedi’u haddasu i’r prisiad cyfredol drwy ddefnyddio mynegeiad ac adolygiad o amhariadau.

Os oes xxxx, xxx’r mewnbynnau yn y technegau prisio hyn yn cael eu seilio ar y data sydd ar gael i’w weld, ond pan nad yw hyn yn bosibl, rhaid gwneud dyfarniad a mesur er mwyn sefydlu gwerthoedd teg. Mae’r dyfarniadau hyn fel rheol yn cynnwys ystyriaethau fel ansicrwydd a risg. Gallai newid yn y rhagdybiaethau a ddefnyddir effeithio ar y gwerth teg. Defnyddiodd y priswyr allanol y technegau prisio mwyaf priodol i bennu’r gwerth teg.

Rhwymedigaeth Pensiynau

Mae’r amcangyfrifon o’r rhwymedigaeth net i dalu pensiynau’n dibynnu ar nifer o ddyfarniadau cymhleth ynglŷn â’r gyfradd ddisgownt a ddefnyddir, ar ba gyfradd y darogenir y bydd cyflogau’n cynyddu, newidiadau i oedran ymddeol, cyfraddau marwolaeth a’r enillion a ddisgwylir ar asedau cronfeydd pensiwn. Mae ffyrm o actiwarïaid ymgynghorol yn cael ei defnyddio i roi cyngor arbenigol i’r Cyngor am y rhagdybiaethau i’w defnyddio.

4. Dadansoddiad Gwariant a Chyllid

2016-17				2017-18
Gwariant Net Taladwy i Gronfa'r Cyngor	Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu, a throsglwyd diadau i Gronfeydd wrth gefn a glustnodwy	Gwariant Net yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr		Gwariant Net Taladwy i Gronfa'r Cyngor	Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu, a throsglwydd iadau i Gronfeydd wrth gefn a glustnodwy	Gwariant Net yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
£'000	£'000	£'000		£'000	£'000	£'000
107,653	(8,032)	115,685	Addysg a Chymorth i Deuluoedd	108,387	(9,199)	117,586
			Gwasanaethau Cymdeithasol a
62,560	(2,178)	64,738	Llesiant	66,281	(3,533)	69,814
24,517	(15,299)	39,816	Cymunedau	25,271	(16,055)	41,326
			Gwasanaethau Gweithredol a
13,238	(1,881)	15,119	Phartneriad	14,259	(1,811)	16,070
3,467	(62)	3,529	Prif Weithredwyr	3,746	(342)	4,088
33,428	21,266	12,162	Gwasanaethau Canolog	29,635	12,231	17,404
244,863	(6,186)	251,049	Cost Gwasanaethau	247,579	(18,709)	266,288
(245,219)	(4,084)	(241,135)	Incwm a Gwariant eraill	(247,966)	3,803	(251,769)
(356)	(10,270)	9,914	Gwarged neu Ddiffyg	(387)	(14,906)	14,519
7,604			Balans Agoriadol Cronfa'r Cyngor	7,960
356			Gwarged neu (Ddiffyg) ar Gronfa'r Cyngor ar gyfer blwyddyn	387
7,960			Balans Cronfa Gyffredinol wrth gau ar 31 Mawrth	8,347

5. Datganiad Gwariant a Chyllido

Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu 2016-17
Addasiadau gan Gronfa'r Cyngor i gyrraedd Symiau'r Datganiad Incem a Gwariant Cynhwysfawr	Addasiadau at ddibenion cyfalaf (Nodyn 1)	Newid net ar gyfer addasiadau pensiwn (Nodyn 2)	Gwahaniaet hau eraill (Nodyn 3)	Cyfanswm addasiadau
	£'000	£'000	£'000	£'000
Addysg a Chymorth i Deuluoedd	(6,296)	(241)	(1,495)	(8,032)
Gwasanaethau Cymdeithasol a
Llesiant	(177)	(185)	(1,816)	(2,178)
Cymunedau	(13,761)	(78)	(1,460)	(15,299)
Gwasanaethau Gweithredol a
Phartneriad	(925)	(62)	(894)	(1,881)
Prif Weithredwyr	-	(24)	(38)	(62)
Gwasanaethau Canolog	8,776	(500)	12,990	21,266
Cost net Gwasanaethau	(12,383)	(1,090)	7,287	(6,186)

Incwm a Gwariant eraill o'r Dadansoddiad Gwariant a Chyllido	5,425	(8,050)	(1,459)	(4,084)

Gwahaniaeth rhwng gwarged neu ddiffyg Cronfa'r Cyngor a gwarged neu ddiffyg Datganiad Icnwm a Gwariant Cynhwysfawr ar y Ddarpariaeth o Wasanauthau	(6,958)	(9,140)	5,828	(10,270)

Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu 2017-18
Addasiadau gan Gronfa'r Cyngor i gyrraedd Symiau'r Datganiad Incem a Gwariant Cynhwysfawr	Addasiadau at ddibenion cyfalaf (Nodyn 1)	Newid net ar gyfer addasiadau pensiwn (Nodyn 2)	Gwahaniaet hau eraill (Nodyn 3)	Cyfanswm addasiadau
	£'000	£'000	£'000	£'000
Addysg a Chymorth i Deuluoedd	(4,957)	(2,215)	(2,027)	(9,199)
Gwasanaethau Cymdeithasol a
Llesiant	(650)	(1,720)	(1,163)	(3,533)
Cymunedau	(9,978)	(727)	(5,350)	(16,055)
Gwasanaethau Gweithredol a
Phartneriad	(816)	(572)	(423)	(1,811)
Prif Weithredwyr	-	(226)	(116)	(342)
Gwasanaethau Canolog	5,343		6,888	12,231
Cost net Gwasanaethau	(11,058)	(5,460)	(2,191)	(18,709)

Incwm a Gwariant eraill o'r Dadansoddiad Gwariant a Chyllido	11,558	(6,350)	(1,405)	3,803

Gwahaniaeth rhwng gwarged neu ddiffyg Cronfa'r Cyngor a gwarged neu ddiffyg Datganiad Icnwm a Gwariant Cynhwysfawr ar y Ddarpariaeth o Wasanauthau	500	(11,810)	(3,596)	(14,906)

Nodyn 1 – Addasiadau at Ddibenion Cyfalaf

Mae’r golofn ar gyfer addasiadau at ddibenion cyfalaf yn ychwanegu dibrisiant a lleihad yn y gwerth, ailbrisiad o enillion a cholledion, a Gwariant Refeniw a Ariennir gan Gyfalaf o xxx Statud (REFCUS) at y llinell gwasanaethau, ac ar gyfer:

 Gwariant gweithredu arall – mae’n addasu ar gyfer gwaredu cyfalaf drwy drosglwyddo incwm o waredu asedau a’r symiau a ddilëwyd o’r asedau hynny

 Incwm a gwariant cyllido a buddsoddi – mae’r ffioedd statudol ar gyfer ariannu cyfalaf (h.y. y Ddarpariaeth Isafswm Refeniw) a chyfraniadau refeniw eraill, yn cael eu tynnu o incwm a gwariant eraill gan nad yw’r rhain yn daladwy yn ôl arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol

 Incwm a gwariant grant amhenodol a threthiant – mae grantiau cyfalaf yn cael eu haddasu ar gyfer incwm nad yw’n daladwy yn ôl arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Mae grantiau refeniw yn cael eu haddasu o’r rhai hynny sy’n dderbyniadwy yn y flwyddyn i’r rhai hynny sy’n dderbyniadwy heb amodau neu y bodlonwyd eu hamodau yn ystod y flwyddyn. Credydir y llinell Incwm a Gwariant Grant Amhenodol a Threthiant â grantiau cyfalaf derbyniadwy yn y flwyddyn heb amodau neu y bodlonwyd eu hamodau yn ystod y flwyddyn.

Nodyn 2 – Newid net ar gyfer Addasiadau Pensiwn

Y newid net ar gyfer tynnu’r cyfraniadau pensiwn allan ac ychwanegu incwm a gwariant sy’n gysylltiedig â Buddion Pensiwn Cyflogeion IAS19:

 Ar gyfer Gwasanaethau mae hyn yn golygu tynnu xxxxx cyfraniadau pensiwn y cyflogwr a wnaed gan yr awdurdod fel y’i caniateir gan statud a’i ddisodli â chostau gwasanaeth cyfredol a blaenorol

 Ar gyfer Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi – y CIES sy’n ysgwyddo’r llog net ar y rhwymedigaeth buddiant diffiniedig.

Nodyn 3 – Gwahaniaethau eraill

Gwahaniaethau eraill rhwng symiau a ddebydir/credydir i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr a symiau sy’n daladwy/derbyniadwy i’w cydnabod o xxx statud:

 Ar gyfer incwm a gwariant cyllido a buddsoddi, mae’r golofn gwahaniaethau eraill yn cydnabod addasiadau i’r Gronfa Gyffredinol ar gyfer y gwahaniaethau amseru ar gyfer premiymau a disgowntiau

 Mae’r taliad o xxx incwm a gwariant grant amhenodol a threthiant yn dangos y gwahaniaethau rhwng yr hyn sy’n daladwy o xxx reoliadau statudol ar gyfer y dreth gyngor ac ardrethi annomestig y rhagamcanwyd y byddant ar gael ar ddechrau’r flwyddyn a’r incwm a gydnabyddir o xxx arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Mae hwn yn wahaniaeth amseru oherwydd y caiff unrhyw wahaniaeth ei ddwyn ymlaen mewn Gwargedau a Diffygion ar y Gronfa Casgliadau yn y dyfodol.

6. Gwariant ac Incwm a Ddadansoddwyd yn ôl Natur

Mae’r tabl hwn yn nodi sut y defnyddiwyd y cyllid i’r Cyngor i ddarparu gwasanaethau yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Cynhwysa hyn drafodiadau xxxxx xxxxx a rhai nad ydynt yn xxxxx xxxxx, gan gynnwys addasiadau cyfrifyddu yn unol â Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol.

2016-17 £'000		2017-18 £'000
	Gwariant
174,030	Treuliau cyflogeion	180,687
209,003	Treuliau gwasanaethau eraill	209,767
24,009	Dibrisiad, amorteiddiad, lleihad yng ngwerth	24,451
14,086	Taliadau llog	12,329
19,581	Praeseptau ac ardollau	20,535
1,050	Colled wrth waredu asedau	1,816
441,759	Cyfanswm Gwariant	449,585
	Incwm
(59,699)	Ffioedd, taliadau a godir, ac incwm gwasanaethau eraill	(51,924)
(123,191)	Incwm gan y Dreth Cyngor, cyfraddau annomestig	(130,505)
(248,013)	Grantiau a chyfraniadau'r Llywodraeth	(251,328)
(942)	Incwm llog a buddsoddi	(959)
-	Incwm arall	(350)
(431,845)	Cyfanswm Incwm	(435,066)

9,914	(Gwarged) neu Ddiffyg ar y ddarpariaeth o wasanaethau	14,519

Nodiadau i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr

7. Praeseptau ac ardollau

Praeseptau yw’r symiau sy’n cael eu talu i awdurdodau nad ydynt yn bilio (e.e. cynghorau cymuned) er mwyn iddyn nhw dalu eu costau. Ardollau yw’r symiau sy’n daladwy pan fydd gwasanaethau’n gweithio ar draws ardaloedd sy’n cynnwys mwy nag un Cyngor, xxxxx xx ar sail gwasanaeth ar y cyd, lle mae un Cyngor yn gweinyddu’r gwasanaeth a’r Cynghorau eraill yn cyfrannu at y costau, neu gan gyrff allanol sy’n codi ardoll ar y Cynghorau priodol. Roedd y symiau a dalwyd fel a ganlyn:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
	Praeseptau
10,791	Comisiynydd Heddlu a Throseddau De Cymru	11,514
1,909	Cynghorau cymuned	2,053
12,700	Cyfanswm Praeseptau	13,567
	Ardollau
6,542	Awdurdod Tân ac Achub De Cymru	6,603
226	Gwasanaeth y Crwner	255
93	Gwasanaeth Archifau	92
20	Cyd-bwyllgor Amlosgfa Margam	18
	Awdurdod Iechyd Porthladd Bae Abertawe
6,881	Cyfanswm Ardollau	6,968
19,581	Cyfanswm Praesptau ac Ardollau	20,535

8. Xxxxx Xxxxxx Xefeniw (RSG)

Dyma brif ffynhonnell cyllid tuag at wariant refeniw oddi wrth Lywodraeth Cymru ac mae’r swm sydd i’w dderbyn yn cael ei bennu ar ddechrau pob blwyddyn ariannol. Y swm a ddaeth i law yn 2016-17 oedd £145.2 miliwn (£148.0 miliwn ar gyfer 2015-16).

9. Ardrethi Annomestig Cenedlaethol (NNDR)

Trefnir yr NNDR ar sail genedlaethol. Bydd Llywodraeth Cymru yn pennu’r gyfradd yn xxxx xxxx i’w chodi ac, yn unol ag effeithiau trefniadau pontio, bydd busnesau lleol yn talu ardrethi sy’n cael eu cyfrifo drwy luosi eu gwerth trethiannol â’r gyfradd yn y bunt. 48.6c oedd hyn yn 2016-17 (48.2c yn 2015-16). Mae’r Cyngor yn gyfrifol am gasglu’r ardrethi sy’n ddyledus oddi wrth y trethdalwyr yn ei ardal ond mae’n talu’r enillion i gronfa’r NNDR sy’n cael ei gweinyddu gan Lywodraeth Cymru. Wedyn mae Llywodraeth Cymru yn ailddosbarthu’r symiau taladwy yn ôl i’r awdurdodau ar sail swm penodedig am xxx pen o’r boblogaeth.

Mae’r Cyngor yn cael cyfraniad yn uniongyrchol o gronfa’r NNDR. Dylai’r incwm hwn gael ei adlewyrchu ar wahân yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. £42.142 miliwn oedd y swm hwn yn 2016-17 (£40.274 miliwn yn 2015-16).

10. Y Dreth Gyngor

Mae Incwm y Dreth Gyngor yn deillio o’r taliadau sy’n cael eu codi yn ôl gwerth eiddo preswyl, sydd wedi’i ddosbarthu’n ddeg band prisio sy’n amcangyfrif gwerthoedd 1 Ebrill 2005 at y diben penodol hwn. Mae’r taliadau’n cael eu cyfrifo drwy ddefnyddio swm yr incwm y mae xx xxxxx ar Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, pob Cyngor Cymuned ac Awdurdod Heddlu De Cymru a

rhannu hynny â sail y Dreth Gyngor. Sail y Dreth Gyngor yw cyfanswm nifer yr anheddau ym mhob band wedi’i addasu yn ôl cyfran er mwyn troi’r rhif yn rhif sy’n cyfateb i Fand D a’i addasu ar gyfer disgowntiau – 51,916.19 o anheddau ar gyfer 2016-17 (51,071.48 yn 2015-16). £1,542.40 yw swm cyfartalog eiddo xx Xxxx D yn 2016-17 (£1,482.94 yn 2015-16 ar gyfartaledd) ac mae hyn yn cael ei luosi â’r gyfran a bennir ar gyfer y band penodol i roi’r swm unigol sy’n ddyledus.

Cafodd biliau’r Dreth Gyngor eu seilio ar y lluosyddion a ganlyn ar gyfer bandiau A* i I ac roedd nifer yr anheddau ym mhob band fel a ganlyn:

Band	A*	A	B	C	D	E	F	G	H	I
Llusydd	5/9	6/9	7/9	8/9	9/9	11/9	13/9	15/9	18/9	21/9
Anheddau trethadwy	26	10,099	14,815	13,990	10,171	7,351	4,136	1,390	283	90

Dyma ddadansoddiad o’r enillion net o’r Dreth Gyngor:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
(91,049)	Treth Gyngor Gasgladwy	(84,617)
	Llai:
1,909	Taladwy i Gynghorau Cymuned	2,053
10,791	Taladwy i Heddlu De Cymru	11,514
(1,084)	Darpariaeth ar gyfer peidio â thalu’r Dreth Gyngor Cynnydd / (Gostyngiad)	403
(79,433)	Enillion Net o’r Dreth Gyngor	(70,647)

11. Grantiau

Ar xxx x Xxxxx Xxxxxx Xefeniw, cafodd y Cyngor y grantiau penodol a ganlyn gan y Llywodraeth:

2016-17 £’000	Grantiau Penedol wedi'u credydu I Wasanaethau	2017-18 £’000
(48,571)	Cymhorthdal Xxxx-dal Tai	(47,980)
(6,331)	Grant Ôl-16 DCELLS	(6,446)
(4,951)	Xxxxx Xxxxxx Xxxxxx	(5,142)
(6,823)	Addysg a Chymorth I Deuluoedd Arall	(7,605)
(1,704)	Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant Arall	(4,828)
(5,013)	Eraill	(3,592)
(5,816)	Cefnogi Pobl	(5,816)
(405)	Chwaraeon, Chwarae a Lles Egnïol	(445)
(2,996)	Grant Gostyngiadau Teithio	(2,699)
(3,287)	Dechrau’n Deg	(3,301)
(2,777)	Grant Gwastraff Cynaliadwy	(2,650)
(595)	Gweinyddu Xxxx-dal Tai/Xxxx-dal Treth Gyngor	(545)
(1,550)	Cymunedau yn Gyntaf	(995)
(1,740)	Teuluoedd yn Gyntaf	(1,690)
(2,382)	Grant Cyfalaf Cyffredinol	(2,379)
(1,353)	Grantiau Cyfalaf Eraill	(581)
(96,294)	Cyfanswm	(96,694)

2016-17

£'000

Grantiau Eraill y Llywodraeth a gredydwyd i Drethiant ac Incwm Grant Amhenodol

2017-18

£'000

(6,486)

Grantiau a Chyfraniadau Cyfalaf

(13,024)

(6,486)

Cyfanswm

(13,024)

(102,780)

Cyfanswm

(109,718)

12. Lesoedd

Y Cyngor fel Lesddeiliad

Lesoedd Gweithredol

Dyma isafswm y taliadau sy’n ddyledus yn y dyfodol ar lesoedd nad oes modd ei ddileu:

31 Mawrth 2017 £'000		31 Mawrth 2018 £'000
(768)	Heb fod yn hwyrach na blwyddyn	(692)
(1,943)	Hwyrach na blwyddyn	(1,698)
(7,026)	Hwyrach a phum mlynedd	(6,756)
(9,737)	Cyfanswm	(9,146)

Y gwariant a godwyd yn y flwyddyn ar y meysydd gwasanaeth oedd £0.776 miliwn a oedd yn cynnwys isafswm taliadau ar lesoedd o £0.232 miliwn a £0.544 miliwn ar gyfer rhenti digwyddiadol (£0.843 miliwn yn 2016-17 a oedd yn cynnwys £0.299 miliwn o isafswm taliadau les a £0.545 miliwn o renti digwyddiadol).

Y Cyngor fel Lesydd

Lesoedd Gweithredol

Mae’r Cyngor yn lesio eiddo at ddibenion economaidd i ddarparu llety fforddiadwy i fusnesau lleol. Dyma’r rhenti a dderbynnir yn y dyfodol o xxx lesoedd gweithredol:-

31 Mawrth 2017 £'000		31 Mawrth 2018 £'000
88	Heb fod yn hwyrach na blwyddyn	105
139	Hwyrach na blwyddyn	139
875	Hwyrach a phum mlynedd	849
1,102	Cyfanswm	1,093

13. Y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI)

Yn ystod blwyddyn ariannol 2008-09, dechreuodd y Cyngor dalu, o xxx drefniant y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI), am ddarparu ysgol uwchradd ym Maesteg, sef trefniant a wnaed yn 2007-08 ac a fydd yn rhedeg tan fis Awst 2033. Ceir ymrwymiad o £30.5 miliwn (Gwerth Presennol Net) dros oes y contract, sydd i’w ariannu drwy gyfuniad o Gredydau PFI, y cytunwyd arnynt gan Lywodraeth Cymru, ac adnoddau’r Cyngor/adnoddau dirprwyedig Ysgolion.

Rhennir cyfanswm y taliad unedol yn elfen tâl gwasanaeth, elfen ar gyfer ad-dalu’r rhwymedigaeth ac elfen ar gyfer llogau. Dangosir y taliadau isod:-

2016-17 £’000	Tâl Unedol	2017-18 £’000
638	Elfen Tâl Gwasanaeth	660
1,395	Elfen Llog	1,352
552	Rhwymedigaeth Prydles Ariannol	595
2,585	Cyfanswm	2,607

Gwneir y taliadau hyn dros oes y contract PFI ac mae’r amcangyfrifon ar gyfer y blynyddoedd dilynol i’w gweld isod yn ôl y prisiau cyfredol:-

Tâl Unedol

2018-19

£’000

2019-20 i

2023-24

£’000

2024-25 i

2028-29

£’000

2029-30 i

2032-33

£’000

Cyfanswm

£’000

Elfen Tâl Gwasanaeth Elfen Llog

Rhwymedigaeth Prydles Ariannol

502

1,306

641

2,511

5,708

4,026

2,511

3,895

5,839

2,504

1,288

7,134

8,028

12,197

17,640

Cyfanswm

2,449

12,245

10,926

37,865

Mae’r Cyngor yn talu costau’r Taliad Unedol o’i adnoddau ei hun ac o gyllid gan Lywodraeth Cymru. Mae proffil yr xxxxx xxx Lywodraeth Cymru yn gostwng xxx blwyddyn nes y daw cyfnod y contract i ben. Mae’r taliad unedol sydd i’w dalu gan y Cyngor yn cynyddu xxx blwyddyn dros yr un cyfnod. Mae hyn yn arwain at adnoddau “xxxx xxx” ar gyfer PFI o’i gymharu â thaliadau yng nghyfnod cychwynnol y contract. Mae’r cyfrifon gormodol hyn yn cael eu neilltuo mewn cronfa a glustnodwyd i ariannu xxxx xxxx cyfnod y contract pan fo’r taliadau blynyddol yn fwy na’r adnoddau blynyddol.

14. Trefniadau Cronfeydd Cyfun

Mae rhywfaint o drefniadau ffurfiol ar gyfer cyfuno cyllidebau rhwng y Cyngor a Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg o xxx Xxxxx 33 o Ddeddf GIG (Cymru) 2006 a hefyd drefniad ar gyfer cyllid cyfun rhwng 3 Chyngor am y ddarpariaeth o Wasanaeth Integredig Cymorth i Deuluoedd o xxx Adrannau 166-169 o Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

2016-17

2017-18

Incwm gros y

bartneriaeth

Gwariant gros y

bartneriaeth

Cyfraniad yr awdurdod

Partner

Diben y bartneriaeth

Incwm gros y

bartneriaeth

Gwariant gros y

bartneriaeth

Cyfraniad yr awdurdod

£'000

(596)

596

318

Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro- Morgannwg

Darpariaeth Gwasanaethau Integredig yn defnyddio Cronfa Gyffredin.

Darparu cyfleoedd dydd i bobl sy’n ymadfer ar ôl problemau iechyd

meddwl.

(560)

560

280

(2,645)

2,574

629

CBS Rhondda Cynon Taf CBS Merthyr Tudful

BILI Cwm Taf Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro- Morgannwg

Comisiynu integredig o gronfa gyffredin i gaffael offer cymunedol penodol i bobl gymwys yn ardal weinyddol y bartneriaeth.

Rhxxxxx Xxxxx Xxx xw’r partner arweiniol.

(2,646)

2,734

609

(4,595)

4,595

2,473

Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro- Morgannwg

Darpariaeth gwasanaethau integredig yn defnyddio cronfa gyffredin i ddarparu gwasanaethau cymorth

cymunedol

(4,730)

4,730

2,595

(825)

825

275

CBS Xxxxxxx- xxxx Port Xxxxxx, Dinas a Sir Abertawe

Darparu Gwasanaeth Integredig Cymorth I Deuluoedd

(657)

657

198

15. Tâl y Swyddogion

Xxx xxxxx pedwar datgeliad gwahanol er mwyn sicrhau y cydymffurfir â xxxxx xx Reoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014, neu God CIPFA.

Datgeliad 1 – Cymhareb Tâl y Prif Weithredwr i dâl canolrifol xxxx weithwyr y xxxxx

Yn achos Pen-y-bont ar Ogwr, y gymhareb yw 6.64 (2016-17: 6.64) a’r cyflog canolrifol yw £20,138 (2106-17: £19,939), hynny yw, mae tâl y Prif Weithredwr 6.64 gwaith yn fwy xx xxxx canolrifol gweithwyr y Cyngor.

Datgeliad 2 : Tabl Tâl Swyddogion dros £60k

Mae nifer y gweithwyr (gan gynnwys athrawon) yr oedd eu tâl, heb gynnwys cyfraniadau pensiwn, yn

£60,000 neu ragor am y flwyddyn, fel a ganlyn:

2016-17 gan gynnwys Costau Dileu Swyddi	Band Tâl	Nifer y gweithwyr
2016-17 gan gynnwys Costau Dileu Swyddi	Band Tâl	Symudiad yn y Bandiau	2017-18 gan gynnwys Costau Dileu Swyddi	2017-18 heb gynnwys Costau Dileu Swyddi	Nifer yr Athrawon yn y Ffigurau heb gynnwys Dileu Swyddi	Nifer y Swyddogion heblaw Athrawon yn y Ffigurau heb gynnwys Dileu Swyddi
19	£60,000 - £64,999	3	22	21	19	2
13	£65,000 - £69,999	(2)	11	11	11	-
6	£70,000 - £74,999	(2)	4	4	4	-
8	£75,000 - £79,999	(1)	7	7	5	2
6	£80,000 - £84,999	3	9	6	1	5
1	£85,000 - £89,999	-	1	1	1	-
1	£90,000 - £94,999	1	2	1	1	-
2	£95,000 - £99,999	(2)	-	-	-	-
2	£100,000 - £104,999	-	2	2	1	1
6	£105,000 - £109,999	(4)	2	2	-	2
-	£110,000 - £114,999	1	1	-	-	-
1	£115,000 - £119,999	(1)	-	-	-	-
1	£120,000 - £124,999	(1)	-	-	-	-
-	£125,000 - £129,999	1	1	1	1	-
1	£130,000 - £134,999	-	1	1	-	1
1	£135,000 - £139,999	(1)	-	-	-	-
-	£335,000 - £339,999	2	2	-	-	-
68		(0)	00	00	00	00

Note 1: Mae'r costau hyn yn cynnwys costau afreidedd a thaliadau yn lle rhybudd adeg ymadael yn ogystal ag unrhyw gostau straen sy'n gymwys, sef costau talu’n gynnar y xxxx-dal sy'n daladwy gan y Cyngor i’r Gronfa Bensiwn pan fydd aelod o staff dros 55 oed yn cael ei wneud yn afreidiol.

Nodyn 2: Mae hyn yn cadarnhau bod 57 o unigolion xxxx x xxxx o £60,000 neu ragor, gan gynnwys:-

a) 44 o Benaethiaid a Dirprwy Benaethiaid, a

b) 13 o Uwch-reolwyr y Cyngor, gan gynnwys yr Uwch-swyddogion a dangosir yn Natgeliad 3 isod, a Phenaethiaid Gwasanaeth.

Datgeliad 3 : Tabl Tâl Uwch-swyddogion (gan gynnwys Cyfraniadau Pensiwn)

Teitl Swydd

Prif Weithredwr a Phennaeth y Gwasanaeth Cyflogedig (Nodyn 1)

Cyfarwyddwr Corfforaethol - Addysg a Chymorth I Deuluoedd (Nodyn 4)

Cyfarwyddwr Corfforaethol Interim - Addysg a Chymorth I Deuluoedd (Nodyn 4) Cyfarwyddwr Corfforaethol – Cymunedau Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant

Cyfarwyddwr Corfforaethol – Adnoddau a Swyddog Adran 151 (Nodyn 5)

Pennaeth Cyllid - Swyddog A151 Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaethau

Cyflog

00-00 00-00

£ £

133,726 132,402

81,618 105,109

102,602 3,238

106,160 105,109

- 2,650

61,562 78,700

103,682 100,227

Cyfraniadau Pensiwn

00-00 00-00

£ £

28,484 28,202

17,385 22,388

21,854 690

22,612 22,388

- 862

13,113 16,763

22,084 21,348

Cyfanswm y Tal gan gynnwys Cyfraniadau

00-00 00-00

£ £

162,210 160,604

99,003 127,497

124,456 3,928

128,772 127,497

- 3,512

74,675 95,463

125,766 121,575

Nodiadau

Nodyn 1: Nid yw cyflog y Prif Weithredwr yn cynnwys taliadau am ddyletswyddau mewn etholiadau. Roedd y rhain yn £18,824 am ddau etholiad Seneddol, 39 o etholiadau Bwrdeistref Sirol a 49 o etholiadau Cyngor Cymuned.

Nodyn 2: Mae’r Cyfraniadau Pensiwn yn cyfeirio at daliadau gwirioneddol a wnaed. Nodyn 3: Ni chafodd ‘Treuliau’ na ‘Buddion mewn da’ eu talu yn ystod y flwyddyn.

Nodyn 4: Cafodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd ei secondio i Lywodraeth Cymru nes ymadael â’r Cyngor ar 7 Ionawr 2018. Adenillwyd xxxx gostau’r secondiad oddi wrth Lywodraeth Cymru. Penodwyd Cyfarwyddwr interim yn ystod 2016-17 i ymgymryd â’r swydd hon.

Nodyn 5: Ymadawodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Adnoddau â’r Cyngor ym mis Ebrill 2016 ac ysgwyddodd y Pennaeth Cyllid rôl y Swyddog Adran 151 ac aelodaeth o’r Bwrdd Rheoli Corfforaethol. Ymadawodd y Pennaeth Cyllid â’r Cyngor ar 2 Ionawr 2018 a chafodd Pennaeth Cyllid a Swyddog Adran 151 interim ei benodi o xxx drefniant contract gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Y costau a ysgwyddwyd yn y trefniant hwn yn ystod y flwyddyn oedd £26,355.

Datgeliad 4: Tabl ar Becynnau Ymadael

Mae nifer y pecynnau ymadael gyda chyfanswm y gost fesul band (£oedd) a chyfanswm cost y swyddi a ddilëwyd yn orfodol ac fel arall wedi’u nodi yn y tabl isod:

Band Cost y Pecynnau Ymadael (gan gynnwys taliadau Arbennig)	Dileu Swyddi'n Orfodol		Ymadawiadau Eraill y Cytunwyd arnynt		Cyfanswm Nifer y Pecynnau Ymadael fesul Band Cost		Cyfanswm Cost y Pecynnau Ymadael fesul Band Cost
	00-00	00-00	00-00	00-00	00-00	00-00	00-00	00-00
£0 - £20,000	13	12	24	20	37	32	324,861	302,137
£20,001 - £40,000	4	4	18	4	22	8	576,770	247,684
£40,001 - £60,000	6	2	4	4	10	6	478,481	305,452
£60,001 - £80,000	1	3	1	-	2	3	125,264	198,796
£80,001 - £100,000	-	1	-	-	-	1	-	93,884
£100,001 - £120,000	-	-	-	2	-	2	-	217,963
£220,001 - £240,000	1	-	-	-	1	-	233,281
£240,001 - £260,000	1	-	-	-	1	-	254,462	-
	26	22	47	30	73	52	1,993,119	1,365,916

16. Lwxxxxxx’r Aelodau

O ganlyniad i’r adroddiad ym mis Rhagfyr 2011 gan Banel Tâl Annibynnol Cymru, daeth system newydd o daliadau ‘cyflog’ i aelodau i rym yn llawn o 16 Mai 2012 ymlaen. Erbyn hyn xxx xxx y Cyngor ‘Gyflog Sylfaenol’ i’r xxxx aelodau, ‘Cyflog Uwch’ a Chyflog Dinesig.

2016-17 £'000		2017-18 £'000
526	Cyflog Sylfaenol (pob Aelod)	573
521	Uwch-gyflog	465
42	Cyflog Dinesig	25
1,089	Total	1,063

Mae manylion llawn y trefniadau ‘cyflog’ ar gael ar wefan y Cyngor, ac mae manylion xxxx enillion yr aelodau hefyd yn cael eu cyhoeddi xxx blwyddyn ar wefan y Cyngor.

17. Costau Archwilio allanol

Yn 2017-18 ysgwyddodd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr y ffioedd a ganlyn ar gyfer archwilio ac arolygu allanol. O’r swm a ysgwyddwyd, hawliwyd £5,083 (2016-17 - £15,030) yn erbyn grantiau:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
200 97	Archwilio’r Datganiad Ariannol Archwilio’r Perfformiad	194 97
293	Gwasanaethau Archwilio Allanol	291
62	Hawliau a Ffurflenni Grantiau	78
340	Cyfanswm	369

18. Cymdeithion, Is-gwmnïau, Cyd-fentrau a Gweithrediadau ar y Cyd Cymdeithion, Is-gwmnïau a Chyd-fentrau

Nid oes gan y Cyngor fuddiannau mewn is-gwmnïau, cymdeithion a chyd-fentrau, fel y’u diffinnir gan God CIPFA.

Nodir prif gyd-drefniadau’r Cyngor isod.

Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (CCRCD)

Mae’r Cyngor yn xxxxxxx yng Nghyd-bwyllgor CCRCD sy'n cynnwys 10 o awdurdodau partner: Blaenau Gwent; Bro Morgannwg; Caerffili; Caerdydd; Casnewydd; Merthyr Tudful; Xxx Xxxxx; Rhondda-Cynon-Taf a Thor-faen. Cafodd y Xxxxxx xx chadarnhau xxx xxx cyngor sy’n xxxxxxx ar 1 Mawrth 2017. Mae’r Cyd-bwyllgor wedi'i sefydlu i oruchwylio'r gwaith o ddarparu amryw o raglenni sydd wedi'u cynllunio i gynyddu cysylltedd ac i wella’r seilwaith ffisegol a digidol dros gyfnod o 20 mlynedd. Mae’r Fargen Ddinesig yn cynnwys cyllid o £734 miliwn ar gyfer Metro De Cymru, y darperir mwy na £500 miliwn ohono gan Lywodraeth Cymru a £125 miliwn gan Lywodraeth y Deyrnas Unedig. Yn ychwanegol, mae Llywodraeth y Deyrnas Unedig wedi darparu cyfraniad o £375 miliwn ac mae’r deng cyngor wedi cytuno ar ymrwymiad i fenthyca cyfanswm o £120 miliwn fel rhan o'r Gronfa Fuddsoddi Eangach, y mae ymrwymiad y Cyngor iddo yn £11 miliwn – sef 9.4% ar sail ei gyfran o boblogaeth y rhanbarth. Gwnaeth Pen-y-bont ar Ogwr gyfraniad cyfalaf i'r Cyd-bwyllgor o

£2,285,187 yn ystod y flwyddyn (2016-17: £dim) a chyfraniad refeniw o £73,364 (2016-17-£16,899). Cyfanswm gwariant y bartneriaeth yn ystod y flwyddyn oedd £1,584,120 (2016-17 - £179,177).

Capita Glamorgan Consultancy Ltd

Mae Capita Glamorgan Consultancy Ltd yn xxxxxx ar y xxx rhwng Capita Xxxxxxx a Chynghorau Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, Merthyr Tudful a Rhondda Cynon Taf. Mae 14.7% o’r cyfrannau yn y cwmni’n perthyn i’r Cyngor, sydd â hawliau pleidleisio cyfwerth â hynny ar y Bwrdd. Mae’r Cyfarwyddwr Corfforaethol – Cymunedau yn aelod o’r Bwrdd. Yn ystod 2017-18, codwyd £1,038,722 (2016-17: £1,178,601) ar y Cyngor mewn cysylltiad â nwyddau, gwasanaethau a gwaith cyfalaf.

Gwasanaeth Addysg ar y Cyd Consortiwm Canolbarth y De

Mae Gwasanaeth Addysg ar y Cyd Consortiwm Canolbarth y De (CSCJES) yn darparu amrediad o wasanaethu gwella ysgolion yn ardaloedd awdurdodau lleol Pen-y-bont ar Ogwr, Caerdydd, Merthyr Tudful, Rhondda Cynon Taf a Bro Morgannwg. Cyfraniad Pen-y-bont ar Ogwr at y trefniant ar y cyd am y flwyddyn oedd £621,381 (2016-17 - £654,157).

Gwasanaeth Integredig Cymorth i Deuluoedd (IFSS)

Trefniant ar y cyd yw hwn rhwng Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr (yr awdurdod arweiniol), Cyngor Bwrdeistref Sirol Xxxxxxx-xxxx Port Xxxxxx a Chyngor Dinas a Sir Abertawe. Yn ystod 2017-18, cyfraniad Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr at y cyd-wasanaeth oedd

£198,476 (2016-17-£274,854).

Cyd-xxxxxxxxx Xxxxxxxxxx

Cyd-wasanaeth yw hwn rhwng Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, Cyngor Bwrdeistref Sirol Xxxxxxx-xxxx Port Xxxxxx a Chyngor Dinas a Sir Abertawe. Cyfraniad Pen-y-bont ar Ogwr at y gwasanaeth yn 2017-18 oedd £979,000 (2016-17 - £824,789).

Gwasanaeth Rheoleiddio Cyffredin

Trefniant ar y cyd yw hwn rhwng Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, Cyngor Dinas Caerdydd a Chyngor Bwrdeistref Sirol Bro Morgannwg ar gyfer darparu cyd-wasanaeth rheoleiddio a gafodd ei sefydlu yn 2015-16. Cyfraniad Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr at y cyd- wasanaeth oedd £1,620,637 (2016-17 - £1,823,700)

Gwasanaeth Archwilio Mewnol Cyffredin

Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a Chyngor Bwrdeistref Sirol Bro Morgannwg yn gweithredu Gwasanaeth Archwilio Mewnol ar y cyd. Cyfraniad Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr at y gwasanaeth ar y cyd hwn oedd £250,692 (2016-17 - £305,107)

Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid ac Ymyrryd Cynnar Bae’r Gorllewin

Dyma drefniant ar y cyd rhwng Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr (yr arweinydd), Cyngor Bwrdeistref Sirol Xxxxxxx-xxxx Port Xxxxxx a Chyngor Dinas a Sir Abertawe ar gyfer darparu gwasanaethau Cyfiawnder Ieuenctid ac ymyrryd cynnar i blant a phobl ifanc. Cyfraniad Pen-y-bont ar Ogwr at y gwasanaeth ar y cyd am y flwyddyn oedd £274,668 (2016 -17 - £286,942).

Gorfodaeth Parcio Sifil

Mae Pen-y-bont ar Ogwr yn darparu Gorfodaeth Parcio Sifil ar ran Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y- bont ar Ogwr a Chyngor Bwrdeistref Sirol Bro Morgannwg. Mae cost y ddarpariaeth i Gyngor Bwrdeistref Sirol Bro Morgannwg yn cael ei chodi arnynt yn llawn, a chyfanswm y gost oedd £213,209 (2016-17 - £197,996).

Cyd-bwyllgorau

Mae'r Cyngor yn cymryd rhan mewn nifer o gyd-bwyllgorau, a nodir isod y symiau a gyfrannwyd a ble i gael rhagor o wybodaeth.

Cyd-bwyllgor	Cyfraniad 2016/17	Cyfraniad 2017/18
Archifau Morgannwg	£92,540	£91,560	xxx.xxxxxxx.xxx.xx
Amlosgfa Llangrallo	£25,000	£Dim	xxx.xxxxxxxx.xxx.xx
Amlosgfa Margam	£439	£441	xxx.xxx.xxx.xx

Trefniadau ar y cyd o xxx Xxxxx 33 o Ddeddf GIG (Cymru) 2006

Xxx xxx y Cyngor drefniadau ar y cyd hefyd o xxx Xxxxx 33 o Ddeddf GIG (Cymru) 2006 sy’n cynnwys rhannu cronfeydd. Ceir rhagor o fanylion am y rhain yn nodyn 12 i’r cyfrifon.

19. Trafodiadau Partïon Cysylltiedig

Mae’n ofynnol i’r Cyngor ddatgelu trafodiadau perthnasol gyda phartïon cysylltiedig – cyrff neu unigolion sydd â’r potensial i reoli’r cyngor neu i ddylanwadu xxxx xxx i gael eu rheoli neu eu dylanwadu gan y Cyngor. Mae datgelu’r trafodiadau hyn yn caniatáu i’r darllenwyr asesu i xx xxxxxx y gallai'r Cyngor fod wedi’i gyfyngu yn ei allu i weithredu’n annibynnol neu y gallai fod wedi sicrhau’r gallu i gyfyngu ar allu parti arall i fargeinio’n ddirwystr gyda’r Cyngor.

Llywodraeth Cymru

Xxx xxx Lywodraeth Cymru gryn ddylanwad dros weithrediadau cyffredinol y Cyngor – hi sy’n gyfrifol am ddarparu’r fframwaith statudol y mae’r Cyngor yn gweithio ynddo, yn darparu’r rhan fwyaf o’i gyllid ar ffurf grantiau ac yn rhagnodi telerau llawer o’r trafodion sydd gan y Cyngor gyda phartïon eraill (e.e. biliau’r dreth gyngor). Nodir y grantiau a gafwyd oddi wrth adrannau’r llywodraeth yn Nodiadau 4 a 5 uchod.

Aelodau

Xxx xxx Aelodau’r Cyngor reolaeth uniongyrchol dros bolisïau ariannol a pholisïau gweithredu y Cyngor. Mae buddiannau allanol yr Aelodau’n cael eu cadw mewn cofrestr, sydd ar gael i’w harchwilio ar wefan y Cyngor. Dangosir cyfanswm lwfansau’r aelodau a dalwyd yn 2016-17 yn Nodyn 14. Rhoddwyd grantiau i sefydliadau yr oedd eu huwch-reolwyr yn cynnwys Aelodau, gan gynnwys Cyngor ar Bopeth Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr £224,515 (£247,046 yn 2016-17) a Chymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Pen-y-bont ar Ogwr £104,500 yn 2017-18 (£95,370 yn 2016-17 (wedi’i ailddatgan)). Ym mhob achos, cafodd y grantiau eu gwneud ar ôl ystyriaeth briodol i ddatganiadau ynglŷn â buddiannau. Ni chymerodd yr aelodau perthnasol ran mewn unrhyw drafodaethau neu benderfyniadau ynglŷn â’r grantiau. Cyfanswm y taliadau eraill a wnaed i sefydliadau y gwnaeth eu haelodau ddatganiad ynglŷn â buddion oedd £426,230 (£179,345 yn 2016- 17).

Prif swyddogion

Yn ystod 2017-18 eisteddodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Cymunedau ar Fwrdd Capita Glamorgan Consultancy Ltd. Mae 14.7% o’r cyfrannau yn y cwmni’n perthyn i’r Cyngor sydd â hawliau pleidleisio cyfwerth â hynny ar y Bwrdd. Yn ystod 2017-18 codwyd £1,038,722 (2016-17: £1,178,601) ar y Cyngor mewn cysylltiad â nwyddau, gwasanaethau a gwaith cyfalaf. Yn ychwanegol, roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol yn eistedd ar Fwrdd CSC Foundry Ltd, sef xxxxx â dibenion arbennig sy'n is-gwmni sy'n perthyn yn llwyr i Gyd-bwyllgor y Fargen Ddinesig. Ceir manylion y taliadau a wnaed i Fargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd yn Nodyn 18 i'r cyfrifon.

Roedd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yn Aelod Bwrdd Cyswllt o Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg. Xxx xxx y Cyngor a’r Bwrdd Iechyd amrediad o drefniadau ffurfiol fel y’i nodir yn nodyn 14 – Adran 33 o Ddeddf GIG (Cymru) 2006.

Mae’r Pennaeth dros Adfywio, Datblygu a Gwasanaethau Eiddo yn Aelod Bwrdd dros Goleg Penybont ac yn Gyfarwyddwr hefyd i Ardal Gwella Busnes Pen-y-bont ar Ogwr, sydd newydd ei sefydlu. Yn ystod 2017-18 cyfanswm y taliadau i’r Coleg oedd £295,640 (2016-17: £217,514). Mae’r Cyngor yn gweithredu fel casglwr Ardrethi Busnes ar ran yr Adran Gwella Busnes ac yn trosglwyddo’r arian hwnnw i’r cwmni. Nid oes gan y Cyngor unrhyw drafodiadau busnes gyda’r cwmni Ardal Gwella Busnes. Ni chafodd unrhyw Gyfarwyddwyr unrhyw gydnabyddiaeth ariannol am y swyddi hyn.

Cyd-bwyllgorau eraill

Xxx xxx y Cyngor nifer o drefniadau i rannu cyllidebau gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg yn unol â’r manylion yn Nodyn 14. Mae hefyd yn talu ffi reoli i Ymddiriedolaeth Awen, sy’n sefydliad dielw, am wasanaethau diwylliannol. Y swm a dalwyd yn 2017-18 oedd £ 3,226,540 (2016- 17: £ 3,334,802). Xxx xxx Fwrdd Ymddiriedolaeth Awen Aelod o'r Teulu ac aelod o'r teulu fel Cyfarwyddwyr.

Cyd-bwyllgor Archifau Morgannwg

Rheolir a gweinyddir Swyddfa Cofnodion Morgannwg gan Gyd-bwyllgor Archifau Morgannwg o xxx bwerau a roddir gan Ddeddf Llywodraeth Leol (Cymru) 1994.

Amlosgfa Llangrallo

Mae Amlosgfa Llangrallo o xxx reolaeth Cyd-bwyllgor o Aelodau o Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y- bont ar Ogwr, Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf a Chyngor Bwrdeistref Sirol Bro Morgannwg. Mae datganiadau ariannol y Cyd-bwyllgor hwn ar gael ar wefan Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr (xxx.xxxxxxxx.xxx.xx).

Amlosgfa Margam

Mae Amlosgfa Margam o xxx reolaeth Cyd-bwyllgor o Aelodau o Gyngor Bwrdeistref Sirol Xxxxxxx- xxxx Port Xxxxxx, xx’n rheoli’r Amlosgfa. Mae datganiadau ariannol y Cyd-bwyllgor hwn ar gael ar wefan Cyngor Bwrdeistref Sirol Xxxxxxx-xxxx Port Xxxxxx (xxx.xxx.xxx.xx)

Cyrff Cyhoeddus Eraill

Xxx xxx y Cyngor nifer o drefniadau i rannu cyllidebau gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg yn unol â’r manylion yn Nodyn 14. Mae hefyd yn talu ffi reoli i Ymddiriedolaeth Awen, sy’n sefydliad dielw, am wasanaethau diwylliannol. Y swm a dalwyd yn 2017-18 oedd £3,226,540 (2016- 17: £3,334,802). Xxx xxx Fwrdd Ymddiriedolaeth Awen un Aelod ac aelod o deulu Aelod yn Gyfarwyddwyr.

Nodiadau i’r Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn

20. Addasiadau rhwng Sail Cyfrifyddu a Sail Ariannu o xxx y Rheoliadau

Mae’r nodyn hwn yn manylu ar yr addasiadau a wnaed yng nghyfanswm yr Incwm a’r Gwariant Cynhwysfawr a gydnabuwyd gan y Cyngor yn y flwyddyn yn unol ag arferion cyfrifyddu priodol ar gyfer yr adnoddau y mae darpariaethau statudol yn pennu eu bod ar gael i’r Cyngor i dalu gwariant refeniw a chyfalaf yn y dyfodol.

Mae’r canlynol yn disgrifio’r cronfeydd wrth gefn y gwnaed yr addasiadau ar eu cyfer.

Balans Cronfa’r Cyngor

Dyma’r gronfa statudol y mae’n ofynnol i xxxx dderbyniadau’r Cyngor gael eu talu iddi ac y xxx xxxx rwymedigaethau’r Cyngor i’w talu ohoni, ac eithrio i’r graddau y gall rheolau statudol ddarparu’n wahanol. Mae’r rheolau hyn hefyd yn cael pennu ym mha flwyddyn ariannol y dylai rhwymedigaethau a thaliadau effeithio ar Falans Cronfa’r Cyngor, heb gyd-fynd o reidrwydd â’r arferion cyfrifyddu priodol. Gan hynny, mae Balans Cronfa’r Cyngor yn crynhoi’r adnoddau y xxx xxx y Cyngor bŵer statudol i’w gwario ar ei wasanaethau neu ar fuddsoddiadau cyfalaf (neu’r diffyg neu’r adnoddau y mae’n ofynnol i’r Cyngor eu hadennill) ar ddiwedd y flwyddyn ariannol.

Cronfa wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf

Mae’r Gronfa wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf yn cadw’r enillion yn sgil gwaredu tir neu asedau eraill, y mae’r statud yn eu cyfyngu rhag cael eu defnyddio heblaw i ariannu gwariant cyfalaf newydd neu i’w neilltuo i ariannu gwariant cyfalaf hanesyddol. Mae balans y gronfa’n dangos yr adnoddau sydd heb eu defnyddio at y dibenion hyn eto ar ddiwedd y flwyddyn.

Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio

Mae’r Cyfrif Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio yn cadw’r grantiau a’r cyfraniadau a gafwyd tuag at brosiectau cyfalaf y mae’r Cyngor wedi bodloni’r amodau ar eu cyfer a fyddai’n ei gwneud yn ofynnol i’r arian gael ei ad-dalu fel arall, ond sydd heb eu defnyddio eto i dalu am wariant. Mae’r balans yn cael ei gyfyngu gan delerau’r grantiau ynglŷn â’r gwariant cyfalaf y gellir ei ddefnyddio ar ei gyfer a/neu ynglŷn â’r flwyddyn ariannol y caniateir hynny ynddi.

Mae’r tablau isod yn manylu ar yr addasiadau ar gyfer 2016-17 at ddibenion cymharu â’r addasiadau ar gyfer 2017-18.

Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy

Mae hyn yn cynnwys y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio sy’n cadw’r enillion a wnaed gan y Cyngor yn sgil cynnydd yng ngwerth ei Eiddo, ei Beiriannau a’i Offer; y Gronfa Bensiynau wrth Gefn sy’n amsugno’r gwahaniaethau mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer buddion ôl- gyflogaeth ac ar gyfer buddion cyllid a hynny yn unol â’r darpariaethau statudol; y Cyfrif Addasu Cyfalaf sy’n amsugno’r gwahaniaeth mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer defnyddio asedau anghyfredol ac ar gyfer ariannu’r broses o gaffael, adeiladu neu wella’r asedau hynny o xxx ddarpariaethau statudol; y Cyfrif Addasu Offerynnau Ariannol sy’n amsugno’r gwahaniaeth mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer incwm a gwariant yn ymwneud ag offerynnau ariannol penodol ac ar gyfer dwyn colledion neu elwa ar enillion yn unol â darpariaethau statudol; a’r Cyfrif Absenoldebau Cronedig Byrdymor sy’n amsugno gwahaniaethau a fyddai’n codi fel arall ar Falans Cronfa’r Cyngor drwy gronni absenoldebau iawndaledig a enillwyd ond nas cymerwyd yn ystod y flwyddyn.

2016-17	Cronfeydd Defnyddiadwy			Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000
2016-17	Balans Cronfa'r Cyngor £'000	Cronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf £'000	Grantiau Cyfalaf heb eu defnyddio £'000	Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000
Addasiad i Adnoddau Refeniw
Symiau y mae incwm a gwariant, sydd wedi eu cynnwys yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, yn wahanol i'r refeniw am y flwyddyn a gyfrifwyd gyda nhw, yn unol â'r gofynion statudol:
Costau pensiynau (wedi eu trosglwyddo i'r Gronfa Pensiynau, neu ganddi)	9,140			(9,140)
Offerynnau Ariannol (wedi eu trosglwydd o Gyfrif Addasu yr Offerynnau Ariannol)	(8)			8
Tâl gwyliau (wedi'i drosglwyddo i Gronfa wrth gefn Absenoldebau wedi eu Croni)	435			(435)
Dirymu cofnodion wedi eu cynnwys yn y Gwarged neu'r Diffyg o'r Darpariaeth Gwasanaethau mewn cysylltiad a gwariant cyfalaf (codir yr eitemau hyn ar y Cyfrif Addasu Cyfalaf)	31,134			(31,134)
Cyfanswm Addasiadau i Adnoddau Refeniw	40,701	-	-	(40,701)
Addasiadau rhwng Adnoddau Refeniw a Chyfalaf
Trosglwyddo derbyniadau o refeniw o werthiant asedau nad ydynt yn gyfredol i'r Gronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf	(5,293)	5,293
Darpariaeth statudol ar gyfer ad-dalu dyled (trosglwyddo o'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf)	(10,301)			10,301
Gwariant cyfalaf wedi'i ariannu gan falansau refeniw (trosglwyddo i'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf)	(2,105)			2,105
Cyfanswm Addasiadau rhwng Addasiadau Refeniw a Chyfalaf	(17,699)	5,293	-	12,406
Addasiadau i Adnoddau Cyfalaf
Defnydd o'r Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf		(2,285)		2,285
Defnydd o grantiau cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf	(6,486)			6,486
Taliadau xxxxx xxxxx mewn cysylltiad â derbyniadau cyfalaf gohiriedig
Symiau eraill (gan gynnwys taliadau morgeisi)		4		(4)
Cyfanswm addasiadau i Gronfeydd Cyfalaf	(6,486)	(2,281)	-	8,767
Cyfanswm Addasiadau	16,516	3,012	-	(19,528)

2017-18	Cronfeydd Defnyddiadwy			Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000
2017-18	Balans Cronfa'r Cyngor £'000	Cronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf £'000	Grantiau Cyfalaf heb eu defnyddio £'000	Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000
Addasiad i Adnoddau Refeniw
Symiau y mae incwm a gwariant, sydd wedi eu cynnwys yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, yn wahanol i'r refeniw am y flwyddyn a gyfrifwyd gyda nhw, yn unol â'r gofynion statudol:
Costau pensiynau (wedi eu trosglwyddo i'r Gronfa Pensiynau, neu ganddi)	11,810			(11,810)
Offerynnau Ariannol (wedi eu trosglwydd o Gyfrif Addasu yr Offerynnau Ariannol)	(8)			8
Tâl gwyliau (wedi'i drosglwyddo i Gronfa wrth gefn Absenoldebau wedi eu Croni)	519			(519)
Dirymu cofnodion wedi eu cynnwys yn y Gwarged neu'r Diffyg o'r Darpariaeth Gwasanaethau mewn cysylltiad a gwariant cyfalaf (codir yr eitemau hyn ar y Cyfrif Addasu Cyfalaf)	30,199			(30,199)
Cyfanswm Addasiadau i Adnoddau Refeniw	42,520	-	-	(42,520)
Addasiadau rhwng Adnoddau Refeniw a Chyfalaf
Trosglwyddo derbyniadau o refeniw o werthiant asedau nad ydynt yn gyfredol i'r Gronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf	(573)	573
Darpariaeth statudol ar gyfer ad-dalu dyled (trosglwyddo o'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf)	(7,179)			7,179
Gwariant cyfalaf wedi'i ariannu gan falansau refeniw (trosglwyddo i'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf)	(9,922)			9,922
Cyfanswm Addasiadau rhwng Addasiadau Refeniw a Chyfalaf	(17,674)	573	-	17,101
Addasiadau i Adnoddau Cyfalaf
Defnydd o'r Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf		(783)		783
Defnydd o grantiau cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf	(13,024)			13,024
Taliadau xxxxx xxxxx mewn cysylltiad â derbyniadau cyfalaf gohiriedig			105	(105)
Symiau eraill (gan gynnwys taliadau morgeisi)		7		(7)
Cyfanswm addasiadau i Gronfeydd Cyfalaf	(13,024)	(776)	105	13,695
Cyfanswm Addasiadau	11,822	(203)	105	(11,724)

Nodiadau i’r Fantolen

21. Asedau anghyfredol

a) Ymrwymiadau cyfalaf

Ar 31 Mawrth 2018 roedd ymrwymiadau o ryw £5.874 miliwn yn bodoli ar gontractau gwaith cyfalaf a ddechreuwyd cyn y dyddiad hwnnw. Dangosir y manylion yn y tabl isod.

2016-17 wedi'l ailddatgan £'000		2017-18 £'000
8,363	Darpariaeth Gynradd De Dyffryn Garw	3,890
5,834	Ysgol Gynradd Brynmenyn	-
-	Ysgol Gynradd Pencoed	4,248
14,197	Cyfanswm	8,138

b) Nodiadau ar Asedau Anghyfredol

Ysgolion Gwirfoddol a Gynorthwyir ac Ysgolion Gwirfoddol a Reolir

Mae’r Cyngor yn cydnabod ei unig Ysgol Wirfoddol a Reolir ar ei Fantolen, sef Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Pen-y-fai. Nid yw’r pedair ysgol gynradd wirfoddol a gynorthwyir na’r un ysgol gyfun wirfoddol a gynorthwyir yn asedau i’r Cyngor ac felly nid ydynt wedi eu cynnwys yn y Fantolen.

c) Xxxxxx Xxxxxx Anghyfredol

Mae Asedau Anghyfredol wedi’u cynnwys yn y Fantolen ar y sail brisio a nodir yn y Datganiad Polisïau Cyfrifyddu. Mae’r xxxx asedau yn cael eu prisio ar sail 3 blynedd dreigl ar 31 Rhagfyr, a’u hadolygu ar 31 Mawrth, i gadarnhau na fu newidiadau sylweddol yn y gwerth yn ystod y cyfnod hwnnw. Gwnaed y prisiadau hyn gan Syrfewyr y Cyngor yn unol â’r Nodiadau Ymarfer a Chyfarwyddyd ar Ddatganiadau ar Brisio Asedau gan Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig, ar gyfer asedau nad ydynt yn rhai buddsoddi. Xxxxx asedau buddsoddi eu prisio’n annibynnol gan Xxxxx & Xxxxxxxxx.

Crynodeb o Eiddo, Peiriannau ac Offer (EPE)

Cost neu brisiad

At 1 Ebrill 2017

Ychwanegiadau

Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig a ysgrifennwyd xxxxx I'r GCA

Cynyddiadau/(gostyniadau) ailbrisio heb eu cydnabod yn y Gronfa Ailbrisio Cynyddiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabuwyd yn y Gwarged/Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau

Dileu Cydnabyddiaeth - gwaredu Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o Asedau a Gedwir I'w Gwerthu Ailddosbarthu asedau (i)/o Eiddo Buddsoddi

Symudiadau eraill mewn Cost neu Brisiad

At 31 Mawrth 2018 Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig

At 1 Ebrill 2017

Tal Dibrisiant am y flwyddyn Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig a ysgrifennwyd xxxxx I'r gwarged/diffyg ar y ddarparieth gwasanaethau

Colledion Ailbrisio/(Gwrthdroadau) a gydnabuwyd yn y Gronfa Ailbrisio Dileu cydnabyddiaeth – arall Dileu Cydnabyddiaeth - gwaredu Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o Asedau a Gedwir I'w Gwerthu Symudiadau Eraill

At 31 Mawrth 2018

Tir ac adeiladau eraill

£'000

393,381

3,148

(6,949)

5,153

(454)

(2,601)

(2,101)

850

8,718

399,145

(14,367)

(10,900)

6,949

(376)

- 581

(18,113)

Cerbydau, Peiriannau ac

Offer

£'000

8,572

1,705

- (503)

- (410)

9,364

(3,967)

(1,075)

(56)

384

(4,632)

Seilwaith

£'000

209,507

4,934

- (264)

214,177

(139,460)

(10,788)

(227)

(150,475)

Asedau Cymunedol

£'000

5,052

(42)

- (61)

4,951

(37)

Asedua Gormodol

£'000

8,250

3,520

(12)

946

174

- (2,380)

200

4,432

15,130

(13)

(1)

(2)

Asedau'n cael eu

Hadeiladu

£'000

4,068

16,496

- (12,825)

7,739

(1)

Cyfanswm yr Asedua EPE

£'000 628,830

29,803

(6,961)

6,101

(322)

(3,104)

(4,481)

1,050

(410)

650,506

(157,845)

(22,764)

6,961

(659)

- 965

- 83

(173,259)

Asedau PFI a gynhwyswyd

yn y EPE

£'000

24,142

(931)

(927)

- (1,858)

Y Fantolen ar 1 Ebrill 2017

379,014

4,605

70,047

5,015

8,237

4,067

470,985

23,211

Y Fantolen ar 31 Mawrth 2018

381,032

4,732

63,702

4,914

15,128

7,739

477,247

22,284

Crynodeb o Eiddo, Peiriannau ac Offer (EPE)

Cost neu brisiad

At 1 Ebrill 2016

Tir ac adeiladau eraill

£'000

Cerbydau, Peiriannau ac Offer

£'000

Seilwaith

£'000

Asedau Cymunedol

£'000

Asedua Gormodol

£'000

Asedau'n cael eu Hadeiladu

£'000

Cyfanswm yr Asedua EPE

£'000

Asedau PFI a gynhwyswyd yn y EPE

£'000

386,768	7,744	205,946	4,845	8,256	6,300	619,859	24,142

3,661	832	3,561	-	-	5,827	13,881	-
(4,423)	-	-	-	-	-	(4,423)	-
4,152	-	-	-	766	-	4,918	-
462	-	-	7	(14)	-	455	-
(3,739)	(4)	-	-	(70)	-	(3,813)	-
(430)	-	-	200	(1,863)	-	(2,093)	-
-	-	-	-	45	-	45
6,930	-	-	-	1,130	(8,059)	1	-
393,381	8,572	209,507	5,052	8,250	4,068	628,830	24,142

(8,953)	(2,546)	(128,685)	(37)	-	(1)	(140,222)	(4)

(10,362)	(1,303)	(10,654)	-	(1)	-	(22,320)	(927)
4,423	-	-	-	-	-	4,423	-
(154)	-	-	-	-	-	(154)	-
(1,255)	(119)	(121)	-		-	(1,495)	-
-	-	-	-	-	-	-	-
1,922	1	-	-	-	-	1,923	-
12	-	-	-	(12)	-	-	-

(14,367)	(3,967)	(139,460)	(37)	(13)	(1)	(157,845)	(931)

377,815	5,198	77,261	4,808	8,256	6,299	479,637	24,138

379,014	4,605	70,047	5,015	8,237	4,067	470,985	23,211

Ychwanegiadau

Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig a ysgrifennwyd xxxxx I'r GCA

Cynyddiadau/(gostyniadau) ailbrisio heb eu cydnabod yn y Gronfa Ailbrisio Cynyddiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabuwyd yn y Gwarged/Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau

Dileu Cydnabyddiaeth - gwaredu Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o Asedau a Gedwir I'w Gwerthu Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o Eiddo Buddsoddi

Symudiadau eraill mewn Cost

neu Brisiad

At 31 Marwth 2017 Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig

At 1 Ebrill 2016

Tal Dibrisiant am y flwyddyn Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig a ysgrifennwyd xxxxx I'r gwarged/diffyg ar y ddarparieth gwasanaethau

Colledion/(Gwrthdroadau) drwy Amhariad a gydnabuwyd yn y Gronfa Ailbrisio

Colledion Ailbrisio/(Gwrthdroadau) a gydnabuwyd yn y Gronfa Ailbrisio

Dileu Cydnabyddiaeth - gwaredu Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o Asedau a Gedwir I'w Gwerthu Symudiadau Eraill

At 31 Mawrth 2017

Y Fantolen ar 1 Ebrill 2016

Y Fantolen ar 31 Mawrth 2017

d) Xxxxxx Xxxxxxxxxxxx.

Mae’r ased anniraethol yn cyfeirio at System Gwybodaeth Gofal Cymunedol Cymru, WCCIS.

Asedau anniriaethol	£'000
Cost neu brisiad
Ar 1 Ebrill 2017	5,480
Ywchwanegiadau	113
Symudiadau eraill mewn Cost neu Brisiad	410
Ar 31 Mawrth 2018	6,003
Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig
Ar 1 Ebrill 2017	(1,105)
Tâl Dibrisiant am y flwyddyn	(707)
Symudiadau Eraill	(82)
Ar 31 Mawrth 2018	(1,894)

Gwerth Llyfr Net ar 1 Ebrill 2017	4,375

Gwerth Llyfr Net ar 31 Mawrth 2018	4,109

Asedau anniriaethol	£'000
Cost neu brisiad
Ar 1 Ebrill 2016	5,480
Ar 31 Mawrth 2017	5,480
Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig
Ar 1 Ebrill 2016	(480)
Tâl Dibrisiant am y flwyddyn	(625)
Ar 31 Mawrth 2017	(1,105)

Gwerth Llyfr Net ar 1 Ebrill 2016	5,000

Gwerth Llyfr Net ar 31 Mawrth 2017	4,375

e) Ffynonellau Cyllid ar gyfer Gwariant Cyfalaf

2016-17 £'000		2017-18 £'000
(3,914)	Benthyciadau	(9,853)
(9,568)	Grantiau’r Llywodraeth	(14,212)
(2,285)	Derbyniadau cyfalaf	(180)
(2,105)	Cyfraniad refeniw	(9,922)
(527)	Cyfraniad arall	(2,417)
(18,399)	Cyfanswm	(36,584)

f) Gwariant Refeniw a Ariennir gan Gyfalaf o xxx Statud

Mae’r rhain yn ymwneud â gwariant cyfalaf nad yw’n arwain at greu ased diriaethol anghyfredol. Maent yn cynnwys grantiau adnewyddu a chyfraniadau tuag at wariant cyfalaf a ysgwyddwyd gan bartïon eraill.

2016-17 £'000		2017-18 £'000
4,518	Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud	6,669
(3,736)	Grantiau a Chyfraniadau	(2,960)
782	Cyfanswm	3,709

g) Y gofyniad ar gyfer cyllido cyfalaf a chyllido gwariant cyfalaf

2016-17 £'000	Gofyniad Cyllido Cyfalaf	2017-18 £'000
174,706	Gofyniad Cyllido Cyfalaf Agoriadol	168,060
(259)	Gwrthdroi'r Diwygiad I'r Gofyniad Cyllido Cyfalaf Benthyca heb	750
	Gwrthdroi'r Diwygiad I'r Gofyniad Cyllido Cyfalaf Benthyca heb
13	Gymorth MRP	(25)
	Addasiad Blwyddyn Flaenorol y Ganolfan Arloesi	(603)
174,460	Gofyniad Diwygedig ar gyfer Cyllido Cyfalaf Agoriadol	168,182
	Buddsoddiad Cyfalaf
13,881	Eiddo, Peiriannau, Offer	29,916
4,518	Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud	6,669
	Ffynhonnell Cyllid
(10,095)	Grantiau a chyfraniadau	(16,631)
(2,285)	Derbyniadau Cyfalaf a defnyddiwyd	(180)
(2,105)	Cyfraniadau Refeniw	(9,922)
(5,123)	Darpariaeth Refeniw Isaf	(5,056)
(4,534)	MRP Benthyciadau heb Gymorth	(1,364)
(55)	MRP y Xxxxxxx Xxxxxxx	(60)
(50)	MRP yr Amlosgaf	(79)
(552)	MRP yr Ysgol PFI	(595)
168,060	Gofyniad Cyllido Cyfalaf Cau	170,880
	Esboniad y Symudiadau yn y Flwyddyn
	(Gostyngiad) yn yr Angen Isorweddol i Fenthyca (gyda chymorth
(1,259)	ariannol y llywodraeth)	(1,830)
	Cynnydd/(Gostyngiad) yn yr Angen Isorweddol i Fenthyca (heb
(4,534)	gymorth ariannol y llywodraeth)	5,305
(55)	Asedau a gafwyd o xxx brydlesau ariannol	(60)
(552)	Asedau a gafwyd o xxx Gontract PFI	(595)
(6,400)	Cynnydd/(Gostyngiad) yn y Gofyniad Cyllid Cyfalaf	2,820

22. Eiddo Buddsoddi

Mae’r tabl a ganlyn yn crynhoi’r symudiad yng ngwerth teg eiddo buddsoddi yn ystod y flwyddyn:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
5,185	Balans ar 1 Ebrill	5,060
(45)	Trosglwyddwyd I asedau xxxx xxx	(1,050)
(80)	Gwarediadau	-
-	Enilliad/(colled) Net o addasiadau gwerth teg	350
5,060	Balans ar 31 Mawrth	4,360

23. Dyledwyr Byrdymor

Yr xxxxx xx’n ddyledus i’r Cyngor ar ôl gwneud darpariaeth ar gyfer dyledion y mae’n bosibl na chânt eu hadennill yw hyn. Rhestrir y prif ddyledwyr isod:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
9,844	Cyrff y Llywodraeth Ganolog	8,943
4,717	Awdurdodau Lleol Eraill	5,477
246	Cyrff y GIG	3,577
14,660	Endidau ac unigolion eraill	13,061
29,467	Balans ar 31 Mawrth	31,058

Mae’r Cyngor yn casglu taliadau NNDR ar ran Llywodraeth Cymru. Ar 31 Mawrth 2017, roedd y Cyngor wedi talu mwy o xxxxx xxxxx nag yr oedd wedi’i gasglu, a chynhwyswyd y gormodedd hwn yn y Fantolen fel dyled o £0.154 miliwn. Y swm cyfatebol ar gyfer 2016-17 oedd dyled o £1.414 miliwn, a oedd yn cynrychioli’r arian nad oedd wedi xx xxxx eto gan Lywodraeth Cymru.

24. Asedau a Gedwir i’w Gwerthu

2016-17 £’000		2017-18 £’000
4,035	Balans ar 1 Ebrill	1,730
	Asedau nwydd eu dosbarthu fel Asedau a Gedwir i’w Gwerthu: Eiddo,
2,293	Peiriannau ac Offer	4,661
	Asedau a ddad-ddosbarthwyd fel Asedau a Gedwir i’w Gwerthu: Eiddo
(200)	Peiriannau ac Offer	(180)
	Enilliad/(Colled) Ailbrisio
(4,398)	Asedau a Werthwyd	(250)
1,730	Balans ar 31 Mawrth	5,961

25. Credydwyr Byrdymor

Dyma’r xxxxx xx’n ddyledus gan y Cyngor ac fe’i dadansoddir fel a ganlyn:

2016-17 £’000		2017-18 £’000
(4,199)	Xxxxx y Llywodraeth Ganolog	(4,649)
(4,491)	Awdurdodau Lleol Eraill	(2,055)
(121)	Cyrff y GIG	(793)
(18,499)	Endidau ac unigolion eraill	(24,758)
(27,310)	Balans ar 31 Mawrth	(32,255)

26. Darpariaethau

Xxx xxx y Cyngor ddwy ddarpariaeth fel y’i nodir isod:

2016-17 £'000		Gwariant £'000	Cynydd/ (gostyngiad) £'000	2017-18 £'000	< 1 yr £'000	> 1 yr £'000
3,100	Yswiriant (BCBC)	(707)	495	2,888	666	2,222
268	Ymrwymiad Lleihau Carbon	(000)	000	000	000	-
297	Darpariaethau eraill	-	763	1,060	1060
3,368	Balans ar 31 Mawrth	(975)	1,511	4,201	1,979	2,222

Darpariaeth Yswiriant (Hunan-gyllido / MMI)

Hunan-gyllido

Xxx xxx y Cyngor gronfa hunan-yswirio. Mae’r Ddarpariaeth Yswiriant hon wedi’i neilltuo er mwyn talu’r gost a amcangyfrifir i’r Cyngor yn sgil rhwymedigaethau nad ydynt wedi eu talu ar gyfer y blynyddoedd polisi hyd at 2016-17 o ran Rhwymedigaeth Cyflogwr, Rhwymedigaeth Gyhoeddus ac Eiddo. Er hynny, ansicr yw union gost hawliadau unigol ac amser y taliadau. Xxx xxx y Cyngor hefyd gronfa wrth gefn sydd wedi’i neilltuo ar gyfer Yswiriant, sy’n gweithredu fel clustog ychwanegol ar gyfer y gronfa yn ychwanegol at gyfanswm y rhwymedigaeth sydd heb xx xxxx, er mwyn caniatáu ar gyfer digwyddiadau annisgwyl, dirywiad sy’n waeth na’r disgwyl yn y cronfeydd cyfredol a cholledion yn y dyfodol sy’n uwch na’r disgwyl o ran amlder a chost.

Cynllun Effeithlonrwydd Ynni’r Ymrwymiad Lleihau Carbon

Mae’r ddarpariaeth hon yn cynrychioli’r rhwymedigaeth i brynu Lwfansau’r Ymrwymiad Lleihau Carbon (CRC) ar gyfer allyriadau carbon deuocsid yn ystod 2016-17. Caiff y taliad ei wneud drwy brynu lwfansau’n ôl-weithredol yn ystod haf 2017.

Darpariaethau eraill

Crëwyd darpariaeth newydd yn ystod y flwyddyn i ddarparu ar gyfer gwerth taliadau iawndal posibl yn y dyfodol yn deillio o ymgyfreitha sydd ar xx xxxxxx.

27. PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill

2016-17 £'000		Ychwanegi adau yn y Flwyddyn £'000	Gostyngia d yn y Flwyddyn £'000	Wedi’i symid i Gredydwyr Byrdymor £'000	2017-18 £'000
17,640	Rhwymedigaeth Prydles PFI Ysgol Maesteg			(640)	17,000
604	Rhwymedigaeth Ariannol y Ganolfan Arloesi			(67)	537
350	Contract Gwastraff			(50)	300
70	Escrow (Clwb Pêl-droed)	10	(50)		30
2,400	Benthyciad Llywodraeth Cymru – Cwm Llyfni				2,400
21,064	Balans ar 31 Mawrth	10	(50)	(757)	20,267

Mae Rhwymedigaeth Les Cyllid y PFI yn cyfateb i xxxxx teg yr ased sefydlog ar gyfer y PFI Ysgolion ar y dyddiad y daeth yr ased i Fantolen y Cyngor, sef £21.898 miliwn (Gorffennaf 2008). Caiff hyn ei ddibrisio dros oes y contract PFI yn unol â gwerth y taliad unedol a gymerir fel yr elfen lesio cyfalaf xxx blwyddyn. Y swm a gofnodwyd ar gyfer 2016-17 oedd £552,000 ac mae £595,000 wedi’i drosglwyddo i Gredydwyr Byrdymor gan adael rhwymedigaeth hirdymor heb ei thalu o £17.640 miliwn ar ddiwedd y flwyddyn.

Cydnabuwyd Rhwymedigaeth Ariannol y Ganolfan Arloesi o £0.917 miliwn yn 2009-10 fel benthyciad o ran sylwedd. Mae hyn yn cael ei gofnodi ar gyfer y pedair blynedd ar ddeg o’r benthyciad sydd yn weddill. Y swm a gofnodwyd yn 2017-18 oedd £61,000, ac mae £67,000 wedi’i drosglwyddo i Gredydwyr Byrdymor gan xxxxxx at rwymedigaeth ariannol o £0.537 miliwn ar 31 Mawrth 2018.

Mae rhwymedigaeth y Contract Gwastraff i’w ad-dalu fesul rhandaliad o £50,000 y flwyddyn.

Mae’r rhwymedigaeth Escrow hirdymor yn gronfa a fydd yn cael ei chynnal a’i chynyddu i ganiatáu ar gyfer xxxxx caeau chwarae yng Ngholeg Pen-y-bont ar Ogwr – Pen-coed yn y dyfodol.

28. Cronfeydd wrth Gefn Defnyddiadwy

Mae’r nodiadau canlynol yn rhoi manylion Cronfeydd wrth Gefn Defnyddiadwy y Cyngor:

a) Cronfa wrth gefn Ddefnyddiadwy ar gyfer Derbyniadau Cyfalaf

Derbyniadau cyfalaf yw’r rhain sydd ar gael i gyllido gwariant cyfalaf yn y dyfodol.

2016-17 £’000		2017-18 £’000
18,352	Balans ar 1 Ebrill	21,364
5,293	Derbyniadau Cyfalaf a Dderbyniwyd	573
4	Ad-daliadau Morgais (Cronfa’r Cyngor)	7
(2,285)	Derbyniadau a ddefnyddiwyd i ariannu gwariant cyfalaf	(180)
	Addasiad blwyddyn flaenorol Canolfan Arloesi	(603)
21,364	Balans ar 31 Mawrth	21,161

b) Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd

Rhoddir manylion y Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd ar 31 Mawrth 2018 yn y Fantolen isod:

Opening Balance 2017-18 £'000	Cronfa wrth Gefn	Symudiadau yn ystod 2017-		Balans Cau 2017-18 £'000
Opening Balance 2017-18 £'000	Cronfa wrth Gefn	Ychwanegia dau/ Ail- ddosbarthiad au £'000	Defnydd yn ôl Cyfarwyddiae th £'000	Balans Cau 2017-18 £'000

7,960	Cronfa'r Cyngor	387		8,347
	Cronfeydd wrth gefn Corfforaethol:
1,262	Cynllun Rheoli Asedau	381	(281)	1,362
718	Cronfa wrth Gefn Cynnal a Chadw Adeiladau	306	(1)	1,023
249	Cronfa Dihonolrwydd Cyfalaf	268	(163)	354
11,380	Cyfraniad Rhaglen Gyfalaf	6,016	(5,314)	12,082
1,588	Newid Rheolaeth	-	(405)	1,183
-	Cronfa wrth Gefn ar gyfer Pwysau Corfforaethol	1,000	-	1,000
	Gwaith xxxx yn ymwneud â'r Ddeddf Gwahaniaethu ar Sail
182	Anabledd	1	(64)	119
1,936	Trawsnewid digidol	(380)	(301)	1,255
1,268	Systemau TG a Chyllid	55	(118)	1,205
2,335	Cronfa wrth gefn ar gyfer yswiriannau	-	-	2,335
8,451	Cronfa wrth gefn ar gyfer Hawliadau mawr	(429)	-	8,022
	Cyllideb wrth gefn ar gyfer Datganiad Ariannol Tymor
1,000	Canolig	-	(200)	800
138	Strategaeth Gwaredu Eiddo	13	(50)	101
146	Cronfa wrth gefn Tir y Cyhoedd	0	-89	57
8,103	Ad-drefnu gwasanaethau	1,130	(1,276)	7,957
4	Contract Rheoli gwastraf	-	(4)	-
500	Bil Diwygio Lles	(200)	-	300
39,260	Cyfanswm Cronfeydd wrth gefn Corfforaethol	8,161	(8,266)	39,155
	Cronfeydd wrth gefn y Cyfarwyddiaethau:
175	Strategaeth parcio ceir*	(175)	-	-
	Cronfa’r Fargen Ddinesig	1,088	-	1,088
31	Cronfa wrth gefn Diogelu'r Gymuned	66	-	97
651	Materion Cyfarwyddiaeth*	1,438	(137)	1,952
50	Cyfrif Cronfeydd wrth gefn gan roddion	3	-	53
25	Cronfa wrth gefn Adnoddau Dynol	(10)	(10)	5
20	System TG Cynllun Datblygu Lleol	-	-	20
1,036	Plant sy'n Derbyn Gofal	(1)	(96)	939
66	Cronfeydd wrth gefn Partneriaethau	(66)	-	-
250	Adfywio Porthcawl	80	(18)	312
250	Cronfa wrth gefn Eiddo	-	(30)	220
171	Llwybrau diogel i ysgolion	19	(112)	78
431	Cronfa wrth gefn prosiectau ysgol	(28)	(287)	116
250	Cronfa wrth gefn ymwybyddiaeth o wastraff	-	(199)	51
6	Cronfa wrth gefn ar gyfer gweddarlledu	-	(6)	-
880	Prosiectau Lles	-	(158)	722
4,292	Cyfanswm Cronfeydd wrth gefn y Cyfarwyddiaethau	2,414	(1,053)	5,653

866	Balans Dirprwyedig Ysgolion	-	(506)	360

44,418	Cyfanswm Cronfeydd wrth Gefn ag eithrio Cronfeydd Cydraddoli	10,575	(9,825)	45,168
	Cronfeydd wrth Gefn Cydraddoli a Grantiau
15	Grantiau'r Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol	7	-	22
174	Gorfodi Parcio Sifil*	12	-	186
201	Cronfa wrth Gefn Rheoli Adeiladau	-	(173)	28
832	Costau Etholiadau	52	(125)	759
841	Cronfa wrth Gefn Priffyrdd	604	(470)	975
-	Ffioedd Cyfreithiol	119	(10)	109
196	Cynllun Datblygu Lleol	17	-	213
3,949	Cydraddoli Xxxxxx Cyllid Preifat Ysgol Maesteg	(3,949)	-	-
533	Cronfa Adfywio Arbennig*	182	(100)	615
6,741	Cyfanswm Cronfeydd wrth Gefn y Cyfarwyddiaethau	(2,956)	(878)	2,907

51,159	CYFANSWM AG EITHRIO CRONFA'R CYNGOR	7,619	(10,703)	48,075

59,119	CYFANSWM GAN GYNNWYS CRONFA'R CYNGOR	8,006	(10,703)	56,422

Cronfa’r Cyngor

Trosglwyddwyd £0.387 miliwn i Gronfa’r Cyngor ar gyfer 2017-18. Cynyddodd hyn y balans ar y Gronfa i £8.347 miliwn ar 31 Mawrth 2018 (£7.960 miliwn ar 31 Mawrth 2017).

Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd eraill

Roedd y trosglwyddiad i Falansau a Glustnodwyd heb gynnwys Balans Cronfa’r Cyngor yn ostyngiad net o £3.084 miliwn yn 2017-18 (trosglwyddiad i Falansau o £6.246 miliwn yn 2016-17). Roedd hyn yn cynnwys ychwanegiadau i’r cronfeydd wrth gefn o £7.619 miliwn a £10.703 miliwn a drosglwyddwyd i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr i gyfateb â’r gwariant o fewn y flwyddyn. Ceir esboniad o xxx cronfa wrth gefn a glustnodwyd isod:-

Cronfeydd wrth Gefn Corfforaethol

Cynllun Rheoli Asedau

Sefydlwyd y cynllun hwn i dalu costau parhaus arolygon cyflwr ac mae’n ategu’r rhaglen o ddymchwel asedau.

Cronfa wrth Gefn Cynnal Adeiladau

Mae’r gronfa hon ar gael ar gyfer gwariant cynlluniedig ar gynnal adeiladau’r Cyngor.

Cronfa Dichonoldeb Cyfalaf

Mae’r gronfa hon wedi’i sefydlu i ariannu astudiaethau ynghylch prosiectau cyfalaf arfaethedig.

Cyfraniad at Raglenni Cyfalaf

Sefydlwyd y gronfa hon sydd wedi’i chlustnodi fel cyfraniad refeniw at y rhaglen gyfalaf, er mwyn galluogi cynlluniau i symud ymlaen yn gynt er mwyn lleihau’r pwysau ar y gyllideb refeniw gan gyflymu gwaith i wireddu derbyniadau cyfalaf.

Rheoli Newid

Bydd y gronfa hon yn talu costau posibl sy’n gysylltiedig â gofynion capasiti corfforaethol i hwyluso a bwrw ymlaen â datblygiadau arfaethedig sy’n gysylltiedig â sicrhau gostyngiadau yn y gyllideb yr y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig ac yn Rhaglen Newid Pen-y-bont.

Cronfa wrth Gefn ar gyfer Pwysau Corfforaethol

Mae’r Cronfa wrth Gefn ar gyfer Pwysau Corfforaethol wedi'i sefydlu i ddarparu rhyddhad unigol dros dro os ceir gorwariant annisgwyl ar gyllidebau corfforaethol, yn sgil gostyngiadau sylweddol a gynigiwyd yng nghyllidebau 2018-19.

Gwaith Xxxx/Xxxx yn ymwneud â’r Ddeddf Gwahaniaethu ar sail Anabledd

Bwriad y gronfa hon sydd wedi’i chlustnodi yw talu costau gwaith xxxx mewn ysgolion ac ariannu swydd dros dro am gyfnod o 2 flynedd i sicrhau bod Asesiadau Risg o Xxx yn cael eu diweddaru a’u cynnal mewn ysgolion.

Cronfeydd wrth Gefn TGCh a Thrawsnewid Digidol

Bydd y ddwy gronfa hyn yn ariannu Gweddnewidiad Digidol y Cyngor, gan ategu newid sianelau ynghyd â chostau datblygiadau sydd wedi’u cynllunio mewn systemau dros gyfnod Strategaeth Ariannol y Tymor Canolig.

Cronfa wrth Gefn ar gyfer Yswiriant

Mae'r gronfa hon yn seiliedig ar yr asesiad ar gyfer rhwymedigaethau posibl y dyfodol gan gynnwys unrhyw daliadau gweddilliol yn sgil hawliadau sy'n ymwneud â Municipal Mutual Insurance Limited. Mae cyn awdurdodau Cyngor Bwrdeistref Ogwr a Chyngor Sir Morgannwg Ganol yn gredydwyr i’r MMI, a roddodd y gorau i ysgrifennu busnes yswiriant newydd ar 30 Medi 1992 gan roi Xxxxxxx

Trefniant ar xxxxx xx mis Ionawr 1994. Sefydlwyd y cynllun er mwyn sicrhau y câi’r hawliadau eu trafod yn drefnus pe na bai MMI yn solfent. Fel credydwr i’r MMI, mae'r Cyngor wedi’i rwymo’n gyfreithiol gan y Cynllun ac ym mis Tachwedd 2012 fe gafodd y cynllun ei sbarduno. Bydd hawliadau yn cael eu setlo yn y dyfodol gan MMI ar lefel o 75% gyda’r 25% arall o’r arian yn dod o'r gronfa hon.

Cronfa a Glustnodwyd ar gyfer Hawliadau Mawr

Mae’r gronfa hon wedi’i chreu yn bennaf i dalu’r diffyg ar y gronfa bensiwn a hawliau o xxx gontractau cyfalaf mawr, ac i liniaru hawliadau posibl eraill yn erbyn y Cyngor.

Cyllideb wrth Gefn y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig

Yn unol ag Egwyddor 12 y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig, sefydlwyd cronfa wrth gefn a glustnodwyd i ddarparu capasiti ychwanegol i’w ddefnyddio yn ôl disgresiwn y Prif Swyddog Cyllid, ar gyfer rheoli problemau na ellir eu hosgoi wrth gyflawni arbedion y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig.

Strategaeth Gwaredu Eiddo

Bydd y gronfa hon yn talu costau cyfreithiol, costau syrfewyr a chostau marchnata sy’n gysylltiedig â chynlluniau i waredu eiddo er mwyn creu derbyniadau cyfalaf i’r Cyngor

Cronfa wrth Gefn Tir y Cyhoedd

Defnyddir y gronfa wrth gefn hon ar gyfer gwaith ar briffyrdd a gweithgareddau cynnal a chadw ar dir y cyhoedd xxx xx enghraifft gwaith adnewyddu meysydd chwarae.

Costau Ad-drefnu Gwasanaethau / Diswyddo

Sefydlwyd y gronfa hon i dalu costau posibl yn ymwneud ag ailfodelu gwasanaethau a chostau diswyddo o ganlyniad i hynny yn ogystal ag ad-drefnu gwasanaethau megis y ddarpariaeth Gofal Ychwanegol fel y’i hamlinellwyd yn Strategaeth Ariannol Tymor Canolig 2016-17.

Y Bil Diwygio Lles

Sefydlwyd y gronfa hon i ariannu effaith bosibl cynnydd yn y galw am wasanaethau a fydd yn codi o’r Bil Diwygio Lles.

Cronfeydd wrth Gefn y Cyfarwyddiaethau

Cronfa wrth Gefn ar gyfer Diogelwch Cymunedol

Cafodd y gronfa wrth gefn hon ei chreu ag arian a gafwyd gan sefydliadau partner ac fe’i defnyddir i dalu am wariant ar fentrau Diogelwch Cymunedol.

Cronfa’r Fargen Ddinesig

Bwriad y gronfa hon yw darparu’r cyllid angenrheidiol ar gyfer cyfraniad cyfalaf y Cyngor i raglen Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd.

Materion y Cyfarwyddiaethau

Mae'r gronfa hon yn ymwneud â materion penodol yn y Cyfarwyddiaethau a ragwelir yn 2018-19, ynghyd â rhai symiau a gariwyd ymlaen o 2017-18. Mae’r enghreifftiau’n cynnwys y costau ategol sy'n gysylltiedig â throsglwyddo’r darpariaeth ar gyfer Anhwylderau’r Sbectrwm Awtistig, cario’r Gronfa Gweithredu Cymunedol ymlaen a chymorth i amryw o brentisiaethau newydd o fewn y Cyngor.

Cronfeydd Rhoddion

Mae’r gronfa hon wedi’i sefydlu ar sail amryw o roddion dros nifer o flynyddoedd ac fe’i defnyddir ar gyfer gwariant yn y dyfodol yn unol â’r bwriadau gwreiddiol.

Cronfa wrth Gefn Adnoddau Dynol

Bwriad y gronfa xxx xx xxxx cost y contract iechyd galwedigaethol.

System TG ar gyfer y Cynllun Datblygu Lleol

Pwrpas y gronfa wrth gefn hon yw prynu meddalwedd arbenigol i’w ddefnyddio i grynhoi ystadegau poblogaeth i lywio darpariaeth tai a chaniatau mynediad gwell ar gyfer y cyhoedd er mwyn crynhoi sylwadau ar gyfer yr adolygiad o’r Cynllun Datblygu Lleol sydd i ddod.

Cronfa Plant yn Derbyn Gofal

Mae’r gronfa hon wedi’i sefydlu i ddarparu ar gyfer y pwysau parhaus dros gyfnod y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig ar gyllideb Plant sy’n Derbyn Gofal yn y Gwasanaethau Cymorth i deuluoedd ac Addysg.

Adfywio Porthcawl

Mae’r gronfa hon wedi’i sefydlu i ariannu’r costau refeniw cychwynnol sy’n gysylltiedig ag adfywio arfaethedig Porthcawl.

Cronfa wrth Gefn Llwybrau Diogel i’r Ysgol

Mae’r gronfa wrth gefn hon wedi’i chreu i sicrhau bod llwybrau diogel i ysgolion ar gael yn dilyn newidiadau yn y Cludiant i Ddysgwyr.

Cronfa Prosiectau Ysgolion

Mae’r gronfa hon yn talu am wariant ar brosiectau ysgolion yn y dyfodol a’r costau cyllido a fydd yn gysylltiedig ag unrhyw fenthyciadau cyfalaf.

Cronfa wrth Gefn Xxxxx am Wastraff

Mae’r gronfa wrth gefn hon yn darparu cyllid er mwyn hyrwyddo’r newidiadau i’r contract rheoli gwastraff ac i roi cymorth i’r canolfan gyswllt â chwsmeriaid.

Prosiectau Llesiant

Sefydlwyd y gronfa hon i ganiatáu chwistrelliadau unigol o adnoddau ariannol i feysydd gwasanaeth i hwyluso newidiadau/datblygiadau sy’n gysylltiedig â’r Gwasanaeth Iechyd.

Balansau Dirprwyedig Ysgolion

Mae’r balansau hyn yn cynrychioli effaith gronnol gorwario a thanwario ar gyllidebau dirprwyedig yr ysgolion nad ydynt ar gael i’r Cyngor.

Dadansoddiad o Falans Dirprwyedig Ysgolion

2016-17 Cydbwysedd Cau £'000	Mathau o Ysgolion	Niferoedd yn y categori	2017-18 Cyllideb £'000	2017-18 Gwariant £'000	2017-18 Cydbwysedd Cau £'000
466	Ysgolion Cynradd	50	44,469	44,208	261
(151)	Ysgolion Uwchradd	9	41,475	41,912	(437)
550	Ysgolion Arbennig	2	8,466	7,930	536
865	Cyfanswm	61	94,410	94,050	360

Mae Balans Cau 2016-17 wedi’i gynnwys yn y gyllideb ar gyfer 2017-18. Mae’r arfer cyfrifyddu hwn o gynnwys balans cau y flwyddyn flaenorol yng nghyllideb y flwyddyn bresennol yn berthnasol i ysgolion yn unig ac nid yw’n berthnasol i unrhyw faes arall o’r cyfrifon.

Cydraddoli a Grantiau wrth Gefn

Grantiau Cyfrifyddu wrth Gefn y Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol

O xxx arferion cyfrifyddu priodol, dylid dadansoddi pob grant a chyfraniad i wirio a oes unrhyw amodau penodol wedi eu hatodi iddynt. Pan fo’r amodau wedi eu bodloni, credydir y grant i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, ni waeth a yw’r gwariant gwirioneddol wedi ei ysgwyddo ai peidio. Yn yr achosion hyn, gall y Cyngor benderfynu trosglwyddo xxxxx xxxxx i gronfa wrth gefn a glustnodwyd i gyllido gwariant yn y dyfodol. Yn 2017-18, trosglwyddwyd £604,000 (2016-17

£841,000) o grantiau newydd y Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRS) i gronfeydd wrth gefn a glustnodwyd i sicrhau bod y cyllid wedi’i ddiogelu yn unol â thelerau ac amodau gwreiddiol y xxxxx xxx’r cyfraniad. Yn yr un modd, rhoddwyd arian o symiau a gymudwyd mewn Cronfa wrth Gefn ar gyfer Priffyrdd a xxxxxxx xxx incwm o Orfodi Parcio Sifil yn gronfa wrth gefn a glustnodwyd benodol hefyd.

Cronfeydd wrth Gefn Cydraddoli Gwariant

Mae’r cronfeydd hyn yn sicrhau bod gwariant a ysgwyddir mewn blwyddyn benodol yn y dyfodol yn cael ei lyfnhau dros gyfnod y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig. Mae’r gwariant hwn yn cynnwys cost etholiadau, y Gronfa Adfywio Arbennig, paratoi’r Cynllun Datblygu Lleol a’r Cronfeydd a Glustnodwyd ar gyfer Rheoli Adeiladu.

Cronfa wrth Gefn Cydraddoli PFI Ysgol Maesteg

Mae'r gronfa hon wedi dirwyn i xxx xxxxxxx oherwydd newidiadau yn y ffordd y darperir cyllid gan Lywodraeth Cymru a'r mecanwaith y mae'r Cyngor wedi’i ddefnyddio i ddyrannu’r cyllid hwnnw. Mae’r Gronfa a ddaeth i ben wedi’i neilltuo ar gyfer yr arian cyfatebol y gall fod xx xxxxx ar gyfer Ysgolion Band B o fewn Cronfa wrth gefn y Rhaglen Gyfalaf.

29. Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy

Mae’r nodiadau a ganlyn yn rhoi manylion Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy’r Cyngor:-

a) Cronfa Ailbrisio wrth Gefn (RR)

Mae'r Gronfa Ailbrisio yn cynnwys yr enillion a wnaed gan y Cyngor sy'n deillio o'r cynnydd yng ngwerth Eiddo, Offer a Chyfarpar y Cyngor. Gostyngir y balans pan fydd asedau sydd wedi crynhoi enillion:

 yn cael eu hailbrisio i xxxx xxx eu hamharu, gan golli’r enillion;

 yn cael eu defnyddio wrth ddarparu gwasanaethau, gan golli’r enillion drwy ddibrisiant; neu

 yn cael eu gwaredu, gan wireddu’r enillion.

Dim ond enillion sydd wedi’u cronni drwy ailbrisiadau ers 1 Ebrill 2007 a geir yn y Gronfa Ailbrisio. Cyflwynwyd y gronfa yn 2007-08. Mae’r enillion cronedig a gododd cyn y dyddiad hwnnw wedi’u cydgrynhoi yn y balans ar y Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.

2016-17			2017-18
£'000	£'000		£'000	£'000
	127,291	Balans ar 1 Ebrill		124,703
8,705		Ailbrisio Asedau i fyny	10,830
		Ailbrisio Asedau i xxxx ac Amhariadau Colledion nas codwyd ar
(3,942)		y Gwarged/Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau	(4,580)
		Gwarged neu ddiffyg ar ailbrisio asedau anghyfredol nas
		gosodwyd ar y Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth
	4,763	Gwasanaethau Y gwahaniaeth rhwng dibrisiant gwerth teg a dibrisiant cost		6,250
(3,341)		hanesyddol	(3,803)
(4,010)		Enillion cronedig ar asedau a werthwyd neu a sgrapiwyd	(772)
	(7,351)	Swm a ysgrifennwyd i ffwrdd i’r Cyfrif Addasu Cyfalaf		(4,575)
	124,703	Balans ar 31 Mawrth		126,378

b) Y Gronfa Pensiynau wrth Gefn

Mae’r Gronfa Bensiynau Wrth Gefn yn amsugno’r gwahaniaethau amseru sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer buddion ôl-gyflogaeth ac ar gyfer buddion cyllid a hynny yn unol â’r darpariaethau statudol. Mae’r Cyngor yn cyfrif buddion ôl-gyflogaeth yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr wrth i’r buddion gael eu hennill gan y gweithwyr sy’n cronni blynyddoedd o wasanaeth, gan ddiweddaru’r rhwymedigaethau a gydnabyddir er mwyn adlewyrchu chwyddiant, newid yn y rhagdybiaethau a’r enillion buddsoddi ar unrhyw adnoddau a neilltuwyd i dalu’r costau. Er hynny, mae’r trefniadau statudol yn ei gwneud yn ofynnol i’r buddion a enillir gael eu hariannu wrth i’r Cyngor wneud cyfraniadau cyflogwr at y cronfeydd pensiwn neu wrth xxxx xxxx unrhyw bensiynau y mae’n uniongyrchol gyfrifol amdanynt yn y pen draw. Gan hynny mae’r balans debyd ar y Gronfa Bensiynau Wrth Gefn yn dangos cryn ddiffyg yn y buddion a enillwyd gan weithwyr y gorffennol a’r presennol a’r adnoddau y mae’r Cyngor wedi’u neilltuo i’w talu. Bydd y trefniadau statudol yn sicrhau bod cyllid wedi’i neilltuo erbyn y bydd y buddion i’w talu.

2016-17 £’000		2017-18 £’000
(245,270)	Balans ar 1 Ebrill	(252,450)
1,960	Enillion neu golledion actiwaraidd ar asedau a rhwymedigaethau pensiwn	(4,360)
	Gwrthdroad eitemau yn ymwneud â Buddion Ymddeol a ddebydwyd neu a
(26,140)	gredydwyd i’r Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y	(28,360)
	Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant
	Cyfraniadau Pensiwn y Cyflogwr a Thaliadau Uniongyrchol i Bensiynwyr yn
17,000	Daladwy yn y Flwyddyn	16,550
(252,450)	Balans ar 31 Mawrth	(268,620)

c) Cyfrif Addasu Cyfalaf (CAA)

Mae’r Cyfrif Addasu Cyfalaf yn amsugno’r gwahaniaeth amseru sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer defnyddio asedau anghyfredol ac ar gyfer ariannu’r broses o gaffael, adeiladu neu wella’r asedau hynny o xxx ddarpariaethau statudol. Mae’r cyfrif yn cael ei ddebydu am gost caffael, adeiladu neu wella wrth i ddibrisiant, colledion amharu ac amorteiddiadau gael eu codi ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr (gan gysoni o’r Gronfa Ailbrisio er mwyn trosi ffigurau gwerth teg i sail cost hanesyddol). Mae’r cyfrif yn cael ei gredydu â’r symiau a neilltuwyd gan yr Awdurdod fel cyllid ar gyfer costau caffael, adeiladu a gwella.

Mae’r cyfrif yn cynnwys enillion a cholledion cronedig ar Eiddo Buddsoddi.

Mae’r cyfrif hefyd yn cynnwys enillion ailbrisio a gronnwyd ar Eiddo, Offer a Chyfarpar cyn 1 Ebrill 2007, sef y dyddiad y cafodd y Gronfa Ailbrisio ei chreu i gadw enillion o’r fath.

2016-17			2017-18
£'000	£'000		£'000	£'000
	192,078	Balans ar 1 Ebrill		189,468
		Gwrthdroad eitemau yn ymwneud â gwariant cyfalaf a
		ddebydwyd neu a gredydwyd i’r Gwarged neu’r Diffyg ar y
		Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y Datganiad Cynhwysfawr:
(22,945)		Taliadau am ddibrisiant ac amhariad asedau anghyfredol	(23,470)
(1,064)		Colledion ailbrisio ar Eiddo, Peiriannau ac Offer	(980)
(782)		Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud	(3,709)
(4)		Symiau eraill gan gynnwys Taliadau Morgais	(7)
		Symiau’r asedau anghyfredol a ysgrifennwyd i ffwrdd wrth eu
		gwaredu neu eu gwerthu fel rhan o’r enilliad/colled wrth eu
(2,333)		gwaredu i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant	(1,618)
	(27,128)			(29,784)
	3,341	Symiau addasu a ysgrifennwyd xxxxx i’r Gronfa Ailbrisio		3,803
	(23,787)	Swm net a ysgrifennwyd xxxxx x xxxx yr asedau anghyfredol a ddefnyddiwyd yn y flwyddyn		(25,981)
2,285		Cyllid cyfalaf a ddefnyddiwyd yn y flwyddyn: Defnydd y Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i gyllido gwariant cyfalaf	180 603 12,919 7,179 9,922
	Buddion Ôl-gyflogaeth Eraill a godwyd ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
6,486 10,301 2,105		Grantiau a chyfraniadau cyfalaf a gredydwyd i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant a ddefnyddiwyd ar gyfer cyllid cyfalaf Darpariaeth statudol ar gyfer ariannu buddsoddi cyfalaf a godwyd yn erbyn Cronfa'r Cyngor Gwariant cyfalaf a godwyd yn erbyn Cronfa’r Cyngor
	21,177			30,803
		Symudiad yng ngwerth marchnad Eiddo Buddsoddi a gredydwyd i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant		350

30. Rhwymedigaethau pensiynau, datgeliadau IAS 19

Yn rhan o delerau ac amodau cyflogaeth ei swyddogion, mae’r Cyngor yn cyfrannu at gost buddion ar ôl ymddeol. Er na fydd y buddion hyn yn daladwy nes bod y gweithwyr yn ymddeol, xxx xxx y Cyngor ymrwymiad i wneud y taliadau (ar gyfer y buddion hyn) a’u datgelu ar yr adeg y mae’r gweithwyr yn ennill eu hawl yn y dyfodol.

Mae’r Cyngor hwn yn cymryd rhan yng Nghronfa Bensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf, sy’n cael ei gweinyddu o xxx y Rheoliadau sy’n llywodraethu Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol. Cynllun buddion diffiniedig yw hwn, sy’n golygu bod y Cyngor a’r gweithwyr yn talu cyfraniadau i gronfa, yn ôl cyfradd a bennir gan Actiwari’r Gronfa ar sail prisiadau actiwaraidd xxx tair blynedd, gan anelu at gydbwyso 100% o’r rhwymedigaethau pensiwn ag asedau buddsoddi.

Ceir rhagor o wybodaeth yn Adroddiad Blynyddol Cronfa Bensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf sydd ar gael drwy wneud cais i’r Cyfarwyddwr Cyllid, Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf, Bronwydd, Porth, Rhondda, Rhondda Cynon Taf.

xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx

Trefniant xxxx diffiniedig heb ei gyllido yw unrhyw ddyfarniad buddion ar ôl ymddeol dewisol, ac o xxx y trefniant hwn mae rhwymedigaethau’n cael eu cydnabod pan wneir y dyfarniad. Nid oes asedau buddsoddi’n cael eu cronni i dalu’r rhwymedigaethau pensiwn hyn, ac mae’n rhaid cynhyrchu xxxxx xxxxx i dalu’r taliadau pensiwn eu hunain pan fo’r rheiny’n ddyledus. Prif risgiau’r cynllun i’r Cyngor yw’r rhagdybiaethau ynghylch hirhoedledd, newidiadau statudol yn y cynllun, newidiadau strwythurol yn y cynllun (hynny yw tynnu’n ôl o’r cynllun ar raddfa fawr), newidiadau mewn chwyddiant, enillion bondiau, a pherfformiad y buddsoddiadau ecwiti sydd gan y cynllun. Mae’r rhain yn cael eu lleddfu i raddau gan y gofynion statudol bod rhaid codi’r symiau sy’n ofynnol o xxx y statud o’r Gronfa yn unol â’r disgrifiad yn y nodyn ar y polisïau cyfrifyddu.

Mae’r Datgeliadau sy’n angenrheidiol ar gyfer 2017-18 yn cynnwys gwybodaeth a roddwyd gan weinyddwyr y pensiwn, Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf ac Aon Xxxxxx Associates Limited fel actiwari’r pensiwn.

Trafodiadau ynglŷn â Buddion ar ôl Ymddeol

Mae cost buddion ymddeol yn cael ei chydnabod yn y gost a gofnodir ar gyfer gwasanaethau pan xxxx eu hennill gan y gweithwyr, yn hytrach xx xxxx delir y buddion yn y pen draw ar ffurf pensiynau. Er hynny, mae’r taliad y mae’n ofynnol xx xxxx yn erbyn y Dreth Gyngor yn cael ei seilio ar yr xxxxx xxxxx sy’n daladwy yn y flwyddyn, xxxxx xxx cost wirioneddol buddion ar ôl ymddeol yn cael ei gwrth- droi xxxxx o Gronfa’r Cyngor drwy’r Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd Wrth Gefn. Mae’r trafodion a ganlyn wedi’u gwneud yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ac xx Xxxxxx Cronfa’r Cyngor drwy’r Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd Wrth Gefn yn ystod y flwyddyn:-

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol	Buddion LGPS heb eu Cyllido	Buddion Athrawon heb eu Cyllido	Cyfanswm	Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant Cost y Gwasanaethau:	Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol	Buddion LGPS heb eu Cyllido	Buddion Athrawon heb eu Cyllido	Cyfanswm
£m 2016-17	£m 2016-17	£m 2016-17	£m 2016-17		£m 2017-18	£m 2017-18	£m 2017-18	£m 2017-18
17.59	0.00	0.00	17.59	Cost y gwasanaethau’n cynnwys: Cost y gwasanaeth cyfredol	21.84	0.00	0.00	21.84
0.50	0.00	0.00	0.50	Cost y gwasanaeth yn y gorffennol	0.17	0.00	0.00	0.17
0.00	0.00	0.00	0.00	(enilliad)/colled o setliadau	0.00	0.00	0.00	0.00
				Incwm a Gwariant Cyllido a
				Buddsoddi:-
7.65	0.25	0.15	8.05	Cost net y llogau	6.04	0.20	0.11	6.35
25.74	0.25	0.15	26.14	Cyfanswm Taliadau Buddion Ôl- gyflogaeth i’r Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau	28.05	0.20	0.11	28.36
				Buddion Ôl-gyflogaeth Eraill a godwyd ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
				Ailfesuriadau’r rhwymedigaeth
				buddion diffiniedig net yn cynnwys:
(62.39) 138.41 (28.69) (49.93)	0.00 0.67 (0.20) (0.06)	0.00 0.38 (0.12) (0.03)	(62.39) 139.46 (29.01) (50.02)	Enillion ar asedau’r cynllun (heb gynnwys y swm a gynhwyswyd yng nghost net y llogau) (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd newidiadau yn y rhagdybiaethau ariannol (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd newidiadau yn y rhagdybiaethau demograffig (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd rhwymedigaethau	(13.42) 13.85 0.00 4.22	0.00 0.07 0.00 0.03	0.00 0.03 0.00 (0.42)	(13.42) 13.95 0.00 3.83
(2.60)	0.41	0.23	(1.96)	Cyfanswm taliadau’r Buddion Ôl- gyflogaeth i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant	4.65	0.10	(0.39)	4.36
				Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd:-
(25.74)	(0.25)	(0.15)	(26.14)	Gwrthdroad y taliadau net a wnaed am fuddion ymddeol yn unol ag IAS 19	(28.05)	(0.20)	(0.11)	(28.36)
				Swm gwirioneddol a godwyd yn erbyn Balans Cronfa’r Cyngor am bensiynau yn y flwyddyn:-
16.12	0.48	0.40	17.00	Cyfraniadau’r Cyflogwr yn daladwy i’r cynllun	15.69	0.47	0.39	16.55
(22.03)	(0.48)	(0.40)	(22.91)	Buddion Ymddeol a dalwyd xxxxx	(22.44)	(0.47)	(0.39)	(23.30)

Asedau Pensiynau a Rhwymedigaethau a Gydnabyddir yn y Fantolen

Mae’r symiau a gynhwysir yn y Fantolen sy’n codi o rwymedigaeth y Cyngor mewn perthynas â’i gynllun buddion diffiniedig fel a ganlyn:-

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol

Buddion LGPS heb eu Cyllido

Buddion Athrawon heb eu Cyllido

Cyfanswm

Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol

Buddion LGPS heb eu Cyllido

Buddion Athrawon heb eu Cyllido

Cyfanswm

£m

2016-17

£m

2016-17

£m

2016-17

£m

2016-17

£m

2017-18

£m

2017-18

£m

2017-18

£m

2017-18

772.59

7.81

4.54

784.94

Xxxxxx presennol y

rhwymedigaeth buddion diffiniedig

814.56

7.64

3.87

826.07

(532.49)

0.00

(532.49)

Gwerth teg Asedau’r

Cynllun

(557.45)

0.00

(557.45)

240.10

7.81

4.54

252.45

Rhwymedigaeth net sy’n codi o’r

rhwymedigaeth

buddion diffiniedig

257.11

7.64

3.87

268.62

Cysoni’r Symudiadau yng Ngwerth Teg Asedau’r Cynllun

£m 2016-17		£m 2017-18
456.08	Gwerth teg agoriadol asedau’r cynllun	532.49
15.49	Incwm o logau ar yr asedau	13.82
	Enilliad/(colled) ailfesuriadau:
	Yr enillion ar asedau’r cynllun, heb gynnwys y swm a gynhwyswyd yng
62.39	nghost net y llogau	13.42
16.12	Cyfraniadau gan y Cyflogwr	15.69
4.44	Cyfraniadau gan yr Aelodau	4.47
(22.03)	Buddion Net a dalwyd xxxxx	(22.44)
532.49	Balans ar 31 Mawrth	557.45

Cysoni Gwerth Presennol Rhwymedigaethau’r Cynllun (Rhwymedigaeth Buddion Diffiniedig)

C y n llu n P e n s iw n L ly w o d rae th L eo l	B u d d io n L G P S h eb e u C yllid o	B u d d io n A th ra w o n h eb e u C y llid o	C y fa n s w m		C y n llu n P e n s iw n L ly w o d rae th L eo l	B u d d io n L G P S h eb e u C yllid o	B u d d io n A th ra w o n h eb e u C y llid o	C y fa n s w m
£m 2016-17	£m 2016-17	£m 2016-17	£m 2016-17		£m 2017-18	£m 2017-18	£m 2017-18	£m 2017-18
689.16	7.63	4.56	701.35	Balans agoriadol ar 1 Ebrill	772.59	7.81	4.54	784.94
17.59	0.00	0.00	17.59	Cost Bresennol y Gwasanaeth	21.84	0.00	0.00	21.84
23.14	0.25	0.15	23.54	Cost Llogau	19.86	0.20	0.11	20.17
4.44	0.00	0.00	4.44	Cyfraniadau gan aelodau’r cynllun	4.47	0.00	0.00	4.47
0.00	0.00	0.00	0.00	(Enillion) a cholledion ailfesuriadau:	0.00	0.00	0.00	0.00
				Enillion/colledion actiwaraidd yn codi
				o newidiadau yn y rhagdybiaethau
138.41	0.67	0.38	139.46	ariannol	13.85	0.07	0.03	13.95
				Enillion/colledion actiwaraidd yn codi
				o newidiadau yn y rhagdybiaethau
(28.69)	(0.20)	(0.12)	-29.01	demograffig	0.00	0.00	0.00	0.00
				(Enillion)/colledion actiwaraidd
(49.93)	(0.06)	(0.03)	-50.02	oherwydd rhwymedigaethau	4.22	0.03	(0.42)	3.83
0.50	0.00	0.00	0.50	Cost y Gwasanaeth yn y Gorffennol	0.17	0.00	0.00	0.17
(22.03)	(0.48)	(0.40)	-22.91	Buddion a dalwyd	(22.44)	(0.47)	(0.39)	-23.30
				Rhwymedigaethau a ddilëwyd ar
0.00	0.00	0.00	0.00	setliadau	0.00	0.00	0.00	0.00
772.59	7.81	4.54	784.94	Balans ar 31 Mawrth	814.56	7.64	3.87	826.07

Asedau Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol:

Gwerth Teg Asedau'r Cynllum 2016-17 £m	Rhaniad Asedau 2016-17 %		Gwerth Teg Asedau'r Cynllum 2017-18 £m	Rhaniad Asedau 2017-18 %

11.036	2.07	Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx	15.137	2.72
		Offerynnau Ecwiti:
		Yn ôl y math o ddiwydiant (Sector FTSE)
9.928	1.86	Olew a Nwy	11.347	2.04
13.559	2.55	Deunyddiau Sylfaenol	12.715	2.28
49.307	9.26	Diwydiannol	54.757	9.82
50.380	9.46	Nwyddau Defnyddwyr	49.085	8.81
31.902	5.99	Gofal Iechyd	32.321	5.80
49.669	9.33	Gwasanaethau Iechyd	46.941	8.42
1.615	0.30	Telathrebu	1.465	0.26
2.916	0.55	Cyfleustodau	2.325	0.42
64.845	12.18	Cyllid	74.813	13.42
50.835	9.55	Technoleg	56.950	10.22
0.608	0.11	Eiddo tiriog	0.627	0.11
64.564	12.12	Cyfryngau Buddsoddi Ecwiti Cyffredin	68.536	12.28
390.128	73.26	Is-gyfanswm ecwiti	411.882	73.88
		Bondiau:
		Yn ôl sector
53.845	10.11	Corfforaethol	52.106	9.35
47.223	8.87	Llywodraeth	49.121	8.81
101.068	18.98	Is-gyfanswm bondiau	101.227	18.16
		Eiddo:
		Yn ôl y math
7.686	1.44	Manwerthu	6.670	1.20
4.085	0.77	Swyddfeydd	4.036	0.72
6.959	1.31	Diwydiannol	8.446	1.52
11.528	2.17	Masnachol Arall	10.052	1.80
30.258	5.69	Is-gyfanswm eiddo	29.204	5.24

532.490	100.00	Cyfanswm yr asedau	557.450	100.00

Y Sail ar gyfer Amcangyfrif Asedau a Rhwymedigaethau

Mae’r Rhwymedigaethau wedi’u hasesu ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull amcanestyniad credydau unedol, sy’n amcangyfrif o’r pensiynau a fydd yn daladwy yn y dyfodol, gan ddibynnu ar ragdybiaethau ynghylch cyfraddau marwolaeth, lefelau cyflogau etc.

Mae rhwymedigaethau Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol a rhwymedigaethau buddion dewisol wedi’u cyfrifo gan Aon Hewitt, cwmni annibynnol o actiwarïaid, yn unol ag IAS 19.

Dyma’r rhagdybiaethau arwyddocaol a ddefnyddiwyd gan yr Actiwari:

2016-17 % pa			2017-18 % pa
2.60	Cyfradd ddisgowntio		2.60
2.00	Cyfradd codiadau pensiwn		2.10
3.25	Cyfradd codiadau cyfloga		3.35
Years			Years
22.80	Rhagdybiaethau marwolaeth: Hirhoedledd yn 65 i’r pensiynwyr presennol:- Hirhoedledd yn 65 i bensiynwyr y dyfodol:-	Dynion Menywod Dynion Menywod	22.90
24.90			25.00
25.00			25.10
27.20			27.30

Mae’r amcangyfrif o rwymedigaethau buddion diffiniedig yn sensitif i’r rhagdybiaethau actiwaraidd a nodir yn y tabl uchod. Mae’r dadansoddiad o’r sensitifrwydd isod wedi’i bennu ar sail y siawns resymol bosibl y bydd y rhagdybiaethau’n digwydd ar ddiwedd y cyfnod adrodd, gan ragdybio yn achos pob rhagdybiaeth bod y rhagdybiaeth a ddadansoddwyd yn newid tra bydd yr xxxx ragdybiaethau eraill yn aros yn gyson. Mae’r rhagdybiaethau hirhoedledd, er enghraifft, yn rhagdybio y bydd disgwyliad oes dynion a menywod yn cynyddu neu’n gostwng. Yn ymarferol, nid yw hyn yn debygol o ddigwydd, a gall newidiadau mewn rhai o’r rhagdybiaethau fod yn gysylltiedig â hyn. Mae’r amcangyfrifon yn y dadansoddiad sensitifrwydd wedi dilyn polisïau cyfrifyddu’r cynllun, hynny yw ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull amcangyfrif credydau unedol. Nid yw’r dulliau na’r mathau o ragdybiaethau a ddefnyddiwyd wrth baratoi’r dadansoddiad sensitifrwydd isod yn wahanol i’r rhai a ddefnyddiwyd yn y cyfnod blaenorol.

Cynnydd yn y rhagdybiaeth 2015-16	Gostyngiad yn y rhagdybiaeth 2015-16		Cynnydd yn y rhagdybiaeth 2016-17	Gostyngiad yn y rhagdybiaeth 2016-17
£m	£m		£m	£m
		Cyfradd ddisgowntio rhwymedigaethau’r cynllun
(13.17)	13.42	(cynnydd neu ostyngiad o 0.1%) Cyfradd cynnydd cyflogau (cynnydd neu ostyngiad o	(14.08)	14.34
2.89	(2.86)	0.1%)	2.81	(2.79)
		Cyfradd cynyddu pensiynau (cynnydd neu ostyngiad o
10.51	(10.33)	0.1%)	11.50	(11.31)
17.51	(17.55)	Hirhoedledd (cynnydd neu ostyngiad o 1 flwyddyn)	22.98	(22.83)

Yr effaith ar lifoedd arian y Cyngor

Mae natur gyllidedig Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol yn ei gwneud yn ofynnol i’r Cyflogwr a’i gyflogeion dalu cyfraniadau i’r gronfa, wedi’u cyfrifo ar lefel y bwriedir iddi gydbwyso’r rhwymedigaethau pensiwn ag asedau buddsoddi. Bydd yr Actiwari’n cynnal y Prisiad Actiwaraidd nesaf ar 31 Mawrth 2019. Yr yr adeg honno bydd cyfradd gyfredol y Cyflogwr i sicrhau lefel gyllid o 100% o rwymedigaethau’r cynllun yn cael ei hadolygu. O ganlyniad, er bod diffyg (rhwymedigaeth) sylweddol rhwng y buddion a enillwyd gan gyflogeion yn y gorffennol a’r presennol a’r adnoddau y mae’r Cyngor wedi’u neilltuo i’w talu, bydd y trefniadau statudol yn sicrhau bod arian wedi’i neilltuo erbyn yr adeg y mae’r buddion i’w talu.

Dyma gyfraniadau disgwyliedig y cyflogwr i Gynllun Pensiwn Llywodraeth Leol ar gyfer y cyfnod cyfrifyddu sy’n dod i ben ar 31 Mawrth 2019:-

	2018-19 £m
Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol	29.69
Buddion LGPS heb eu Cyllido	0.20
Buddion Athrawon heb eu Cyllido	0.10
Cyfanswm	29.99

Hyd cyfartalog pwysoledig y rhwymedigaeth buddion diffiniedig ar gyfer aelodau’r cynllun yw 18.4 o flynyddoedd, sydd yr un xxxx xx ar gyfer 2016-17.

Athrawon

Yn 2017-18, talodd y Cyngor £8.15 miliwn (£8.1 miliwn ar gyfer 2016-17) i’r Asiantaeth Pensiynau Athrawon ar gyfer costau pensiynau athrawon. Roedd y cynnydd yn deillio o gyfradd cyfraniadau cyflogwr uwch yn 2016-17. Hefyd, mae’r Cyngor yn gyfrifol am yr xxxx daliadau pensiwn sy’n ymwneud â blynyddoedd ychwanegol a ddyfernir, ynghyd â’r cynnydd perthynol. Yn 2017-18, daeth y rhain i gyfanswm o £0.415 miliwn (£0.451 miliwn ar gyfer 2016-17).

31. Datgeliadau Offerynnau Ariannol

Mae offeryn ariannol yn gontract sy’n arwain at ased ariannol i un endid a rhwymedigaeth ariannol neu offeryn ecwiti i endid arall. Nid yw trafodion heb gyfnewidiad, megis y rhai sy’n ymwneud â threthi a Grantiau’r Llywodraeth, yn arwain at offerynnau ariannol.

Asedau Ariannol

Mae ased ariannol yn hawl i gael buddion economaidd yn y dyfodol sydd o xxx reolaeth y Cyngor ac a gynrychiolir gan xxxxx xxxxx, offerynnau ecwiti, neu hawl mewn contract i dderbyn xxxxx xxxxx xxx asedau ariannol eraill, neu hawl i gyfnewid asedau a rhwymedigaethau ariannol ag endid arall a allai fod yn ffafriol i’r Cyngor. Mae’r asedau ariannol a oedd gan y Cyngor ar 31 Mawrth 2018 yn cael eu dosbarthu fel benthyciadau a symiau derbyniadwy, sef asedau ac iddynt daliadau sefydlog neu daliadau a all gael eu pennu ond nad ydynt yn cael eu dyfynnu mewn marchnad weithredol, ac mae’r rhain yn cynnwys arian mewn llaw, cyfrifon cyfredol a chyfrifon cadw yn y banc, adneuon cyfnod penodol gyda chymdeithasau adeiladu a benthyciadau i awdurdodau lleol eraill. Maent yn cael eu cario yn y Fantolen yn ôl y gost amorteiddiedig. Mae credydau blynyddol i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr am logau derbyniadwy wedi’u seilio ar swm cario’r ased wedi’i luosi â’r gyfradd log sydd ar waith ar gyfer yr offeryn.

Manylir isod ar Fuddsoddiadau Byrdymor ac Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx (sydd wedi eu cynnwys yn Asedau Cyfredol) yn y Fantolen:

31 Mawrth 2017 Mantolen £'000	Buddsoddiadau Byrdymor ac Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx	31 Mawrth 2018 Mantolen £'000
26,572	Buddsoddiadau (< blwyddyn)	20,084
26,572	Cyfanswm y Buddsoddiadau Brydymor	20,084
3,250	Xxxxx Xxxxx a'r Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx (Adneuon)	1,401
(1,586)	Arian mewn Llaw/Gorddrafft	(1,313)
1,664	Cyfanswm yr Xxxxx Xxxxx a'r Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx	88
7,713	Symiau Masnach Byrdymor Derbyniadwy (Dyledwyr)	7,654
35,949	Cyfanswm yr Asedau Ariannol Cyfredol	27,826

*Mae cyfanswm y buddsoddiadau byrdymor yn cynnwys £28,827, sef llog cronedig mewn buddsoddiadau hirdymor ynghyd â llog byrdymor o £55,112. Mae’r ffigur uchod o £7.654 miliwn ar gyfer symiau masnach byrdymor derbyniadwy (Dyledwyr) yn cyfeirio at nwyddau a gwasanaethau sydd wedi’u rhoi a dangosir dadansoddiad o oedran dyled y dyledwyr hyn yn yr adran ar Risg Credyd. Mae’r ffigur hwn wedi’i gynnwys yn y ffigur Dyledwyr Byrdymor o £31.058 miliwn yn y Fantolen sydd hefyd yn cynnwys dyledwyr nad ydynt yn ateb y diffiniad o rwymedigaeth ariannol ac mae Nodyn 23 yn rhoi gwybodaeth fanylach am ffigur y Cyfanswm Dyledwyr Byrdymor.

O xxx Xxxxx Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRS) 13, mae Gwerth Teg ased ariannol yn cael ei ddiffinio xxxxxxx fel y pris a geid am werthu ased mewn trafodiad trefnus rhwng aelodau o farchnad ar y dyddiad mesur. Dim ond ar gyfer rhwymedigaethau ariannol hirdymor y xxx xxxxx i werthoedd teg gael eu datgelu gan y rhagdybir bod gwerth ein hofferynnau byrdymor, gan gynnwys symiau masnach derbyniadwy yn debyg i’r swm xxxxx xx felly nid oes gwerthoedd teg wedi’u datgelu uchod. Ceir 3 lefel yn hierarchaeth gwerth teg ar gyfer cyfrifiadau, ond oherwydd y math o rwymedigaethau ariannol sydd gennym yr unig lefel sy’n gymwys i’r Cyngor ar 31 Mawrth 2018 xx xxxxx 2, lle mae’r gwerth teg yn cael ei gyfrifo ar sail mewnbynnau heblaw prisiau a ddyfynwyd sy’n arsylwadwy ar gyfer yr ased – sef y cyfraddau llog neu’r enillion ar gyfer offerynnau tebyg.

Cafwyd dau fuddsoddiad hirdymor newydd gydag Awdurdodau Lleol eraill yn 2017-18, ill dau am ddwy flynedd, sef cyfanswm o £5 miliwn. Cyfrifwyd y Gwerth Teg (lefel 2) drwy ddisgowntio ar gyfradd y farchnad ar gyfer offeryn tebyg gyda gweddill cyfnod sy'n cyfateb i aeddfedrwydd ar 31 Mawrth 2018. Mae'r tabl isod yn cynnwys y llogau cronedig ar y buddsoddiadau hirdymor hyn.

31 Mawrth 2017

Lefel Gwerth Teg

31 Mawrth 2018

Mantolen

£'000

Gwerth Teg

£'000

Mantolen

£'000

Gwerth Teg

£'000

4,003

4,037

Long Term Investments

9,010

8,993

Mae gwerth teg yr asedau'r ariannol a ddelir yn ôl y gost amorteiddiedig yn is na'u swm caro ar y Fantolen a hynny am fod y gyfradd llog ar fuddsoddiadau tebyg yn uwch erbyn hyn na'r hyn a geid pan wnaethpwyd y buddsoddiad gwreiddiol oherwydd newidiadau yn y Gyfradd Banc.

Rhwymedigaethau Ariannol

Mae rhwymedigaeth ariannol yn rhwymedigaeth i drosglwyddo buddion economaidd a reolir gan y Cyngor a xxxx xxxx ei chynrychioli gan rwymedigaeth mewn contract i roi xxxxx xxxxx xxx asedau ariannol neu rwymedigaeth i gyfnewid asedau a rhwymedigaeth ariannol gydag endid arall a allai fod yn anffafriol i’r Cyngor. Mae rhwymedigaethau ariannol y Cyngor yn cael eu mesur i ddechrau yn ôl y gwerth teg ac yn cael eu cario yn ôl eu cost amorteiddiedig. Mae taliadau blynyddol i’r adran Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer llogau sy’n daladwy yn cael eu seilio ar swm cario’r rhwymedigaeth, wedi’i luosi â’r gyfradd log sydd mewn grym ar gyfer yr offeryn. Ar gyfer y rhan fwyaf o’r benthyciadau sydd gan y Cyngor, mae hyn yn golygu mai’r swm a welir yn y Fantolen yw’r prifswm sy’n dal ar ôl i’w ad-dalu ynghyd ag unrhyw logau cronedig a llog a godir ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr am y flwyddyn yn unol â chytundeb y benthyciad.

Xxx xxx y Cyngor dri benthyciad Opsiwn Rhoddwr Benthyciadau Opsiwn Cymerwr Benthyciadau (LOBOs) gyda chyfraddau llog fesul cam. Cyfradd log weithredol a ddefnyddiwyd ar gyfer y rhain er mwyn i’r rhain fod yn symiau sydd wedi’u hailfesur ar gyfer y LOBOs ar y Fantolen.

Mae rhwymedigaethau ariannol anneilliadol y Cyngor yn cael eu cario yn y Fantolen yn ôl y gost amorteiddiedig wedi’u rhannu rhwng byrdymor a hirdymor. Ceir manylion y Benthyciadau Byrdymor yn y Fantolen isod:

31 Mawrth 2017

£'000

Benthyciadau Brydymor a Rhwymedigaethau Ariannol Byrdymor Erail

31 Mawrth 2018

£'000

(272)

(680)

Benthyciadau Hirdymor llog cronedig

Escrow/Cronfeydd Ymddiriedolaeth Eraill

(1,953)

(670)

(952)

Benthyciadau Brydymor

(2,623)

(5,245)

(404)

Symiau Masnach Fyrdymor Taladwy (Credydwyr)

Rhwymedigaethau Ariannol Byrdymor (Credydwyr) Eraill

(3,704)

(521)

(6,601)

Cyfanswm y Rhwymedigaethau Ariannol Cyfredol

(6,848)

Mae ffigur y Symiau Masnach Fyrdymor Taladwy (Credydwyr), sef £3.704 miliwn, yn ymwneud â symiau sy’n daladwy am nwyddau a gwasanaethau a gafwyd ac mae’r cyfan yn ddyledus o xxxx xxxx mis. Xxx’r ffigur Rhwymedigaethau Ariannol Byrdymor Eraill o £0.521 miliwn yn cynrychioli arian sydd gan y Cyngor ar ran gwahanol drydydd partïon.

Mae gwerth y rhwymedigaeth fyrdymor sy’n ymwneud â Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill 2017-18, yn cynnwys y canlynol:-

31 Mawrth 2017 £'000	Rhwymedigaeth Fyrdymor yn ymwneud â Rhwymedigaethau Brydymor Eraill	31 Mawrth 2018 £'000
(595)	Rhwymedigaeth Prydles PFI Ysgol Maesteg	(640)
(60)	Rhwymedigaeth Ariannol y Ganolfan Arloesi	(66)
(50)	Contract Gwastraff (MREC)	(50)
(705)	Cyfanswm	(756)

Mae’r £3.704 miliwn, yr £0.521 miliwn a’r £0.756 miliwn a welir yn y ddau dabl uchod i gyd wedi’u cynnwys yn y ffigur ar gyfer Credydwyr Byrdymor yn y Fantolen o £32.254 miliwn sydd hefyd yn cynnwys credydwyr nad oeddent yn cyfateb i’r diffiniad o rwymedigaeth ariannol ac nad oes manylion amdanynt ar gael xxx xxxxx. Xxx Nodyn 25 yn rhoi gwybodaeth fanylach am ffigur y Cyfanswm Credydwyr Byrdymor.

O xxx Xxxxx Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRS) 13 mae gwerth teg rhwymedigaeth ariannol yn cael ei ddiffinio fel y pris a gâi xx xxxx er mwyn trosglwyddo rhwymedigaeth mewn trafodiad trefnus rhwng aelodau o farchnad ar y dyddiad mesur. Dim ond ar gyfer rhwymedigaethau ariannol hirdymor y Cyngor y xxx xxxxx datgelu’r gwerth teg, gan y rhagdybir bod gwerth teg ein hofferynnau byrdymor, gan gynnwys symiau masnach taladwy yn debyg i’r swm cario, ac felly nid oes gwerthoedd teg wedi’u datgelu uchod. Ceir 3 lefel yn hierarchaeth gwerth teg ar gyfer cyfrifiadau, ond oherwydd y math o rwymedigaethau ariannol sydd gennym yr unig lefel sy’n gymwys i’r Cyngor at 31 Mawrth 2018 xx xxxxx 2 lle xxx’r gwerth yn cael ei gyfrifo ar sail mewnbynnau heblaw prisiau dyfynedig a all gael eu gweld ar gyfer yr ased neu’r rhwymedigaeth – sef y cyfraddau llog neu’r enillion ar gyfer offerynnau tebyg.

Mae gwerth teg yr offerynnau ariannol hirdymor wedi’u hamcangyfrif drwy gyfrifo gwerth presennol net gweddill y llifoedd xxxxx xxxxx mewn contractau ar 31 Mawrth 2018, sy’n rhoi amcangyfrif x xxxxx taliadau yn y dyfodol yn nhermau’r presennol, gan ddefnyddio’r dulliau a’r rhagdybiaethau a ganlyn:

 Mae gwerth teg benthyciadau’r Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB) wedi’u disgowntio yn ôl cyfraddau’r farchnad ar gyfer benthyciadau awdurdodau lleol dros yr un cyfnod sydd ar ôl cyn aeddfedu ar 31 Mawrth.

 Mae gwerth benthyciadau “Opsiwn Rhoddwr Benthyciadau Opsiwn Cymerwr Benthyciadau” (LOBO) wedi’i godi yn unol â gwerth yr opsiynau ymgorfforedig. Mae opsiynau rhoddwr y benthyciad o ran cynnig cynnydd yn y gyfradd log ar y benthyciad wedi’u prisio yn ôl model pwrpasol ar gyfer cyfnewidiadau dileadwy Bermuda. Mae pris opsiynau digwyddiadol cymerwr y benthyciad o ran derbyn y gyfradd uwch ynteu ad-dalu’r benthyciad wedi’i osod ar sero, ar y rhagdybiaeth mai dim ond pan fydd cyfraddau’r farchnad wedi codi uwchlaw’r gyfradd log yn y contract y bydd rhoddwyr y benthyciad yn arfer eu hopsiynau.

 Mae gwerth teg rhwymedigaethau ariannol hirdymor eraill wedi’i gyfrifo drwy ddisgowntio’r llifoedd xxxxx xxxxx yn y contract (ac eithrio elfennau ar gyfer tâl gwasanaeth) yn ôl yr enillion ar fond corfforaethol ar y gyfradd AA briodol.

Mae’r ffigur ar gyfer benthyciadau hirdymor yn y fantolen yn cynnwys y canlynol:

31 Mawrth 2017		Benthyciadau hirdymor	Lefel Gwerth Teg	31 Mawrth 2018
Prifswm heb xx Xxxx £'000	Mantolen £'000	Benthyciadau hirdymor	Lefel Gwerth Teg	Prifswm heb xx Xxxx £'000	Mantolen £'000
(77,617)	(115,604)	PWLB (hirdymor)	2	(77,617)	(111,012)
(77,617)	(115,604)	Cyfanswm dyled PWLB		(77,617)	(111,012)
(19,815)	(33,208)	LOBO's	2	(19,804)	(31,843)
(19,815)	(33,208)	Cyfanswm Benthyciadau'r Farchnad		(19,804)	(31,843)
(97,432)	(148,812)	Cyfanswm Benthyciadau'r Hirdymor		(97,421)	(142,855)

Ceir manylion ffigur PFI a rhwymedigaethau hirdymor eraill yn y fantolen, sef £20.267 miliwn, isod:

31 Mawrth 2017		Rhwymedifaethau Xxxxxxxx Xxxxxx	Xxxxx Xxxxxx Teg	31 Mawrth 2018
Mantolen £'000	Gwerth Teg £'000		Xxxxx Xxxxxx Teg	Mantolen £'000	Gwerth Teg £'000
(17,640)	(26,854)	Rhwymedigaeth Prydles PFI Maesteg	2	(16,999)	(24,976)
(604)	(887)	Rhwymedigaeth Ariannol y Ganolfan Arloesi	2	(537)	(766)
(350)	(378)	Contract Gwastraff (MREC)	2	(300)	(327)
(70)	(70)	Escrow	Cost	(31)	(31)
(2,400)	(2,400)	Llynfi	Cost	(2,400)	(2,400)
(21,064)	(30,589)	Cyfanswm Rhwymedifaethau Hirdymor Eraill		(20,267)	(28,500)

Mae gwerth teg rhwymedigaethau ariannol a ddelir ar y gost amorteiddiedig yn uwch na’u swm cario ar y fantolen oherwydd bod portffolio benthyciadau’r Cyngor yn cynnwys nifer o fenthyciadau lle mae’r gyfradd log sy’n daladwy yn uwch na’r cyfraddau cyfredol sydd ar gael ar gyfer benthyciadau tebyg ar ddyddiad y Fantolen.

Cydbwyso Asedau a Rhwymedigaethau Ariannol

Mae asedau a rhwymedigaethau ariannol yn cael eu cydbwyso yn erbyn ei gilydd os oes gan y Cyngor hawl sy’n orfodadwy yn y gyfraith i gydbwyso a’i fod yn bwriadu xxxxx xx setlo ar sail net, neu wireddu’r ased a setlo’r rhwymedigaeth yr un pryd. Mae’r tabl isod yn dangos yr offerynnau hynny sydd wedi’u cydbwyso ar y fantolen. Nid oedd gan y Cyngor unrhyw asedau na rhwymedigaethau ariannol eraill a oedd yn dod o xxx drefniant netio gorfodadwy neu gytundeb tebyg.

31 Mawrth 2017 Asedua (Rhwymedig- aethau) Gros	Cydbwyso Asedau a Rhwymedigaethau Ariannol	31 Mawrth 2018 Asedua (Rhwymedig- aethau) Gros
1,920	Cyfrifon Banc mewn Credyd	1,871
1,920	Cyfanswm yr Asedau Ariaonnol	1,871
(2,012)	Gorddrafftiau Banc	(1,980)
(2,012)	Cyfanswm y Rhwymedigaethau Ariannol	(1,980)
(92)	Sefyllfa Net ar y Fantolen	(109)

Offerynnau Ariannol – Enillion a Cholledion

Mae’r enillion a’r colledion a gydnabuwyd yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn gysylltiedig ag offerynnau ariannol yn cynnwys y canlynol:

31 Mawrth 2017				31 Mawrth 2018
Rhwymedig- aethau Ariannol Cost wedi'i Amorteiddio £'000	Asedau Ariannol Benthyciadau a Symiau Derbyniadwy £'000	Cyfanswm £'000		Rhwymedig- aethau Ariannol Cost wedi'i Amorteiddio £'000	Asedau Ariannol Benthyciadau a Symiau Derbyniadwy £'000	Cyfanswm £'000
6,036	-	6,036	Costau Llog	5,979	-	5,979
6,036	-	6,036	Llog Taladwy a thaliadau tebyg	5,979	-	5,979
-	(942)	(942)	Incwm Llog	-	(959)	(959)
-	(942)	(942)	Incwm Llog ac Buddsoddi	-	(959)	(959)
6,036	(942)	5,094	(Enillion) / colled net am y flwyddyn	5,979	(959)	5,020

Offerynnau Ariannol – Risg

Mae’r gweithdrefnau ynglŷn â rheoli risg wedi’u nodi drwy fframwaith cyfreithiol a geir yn Neddf Llywodraeth Leol 2003 a’r rheoliadau perthynol. Mae’r Cyngor wedi mabwysiadu Cod Ymarfer CIPFA ynghylch Rheoli’r Drysorfa (a’r diwygiadau canlyniadol) ac mae’n cydymffurfio â’r Cod Materion Ariannol ar gyfer Cyfalaf Cyllid mewn Awdurdodau Lleol (ill dau wedi’u diwygio ym mis Tachwedd 2011) yn ystod 2017-18.

Yn unol â Chod Rheoli’r Drysorfa, mae’r Cyngor yn cymeradwyo Strategaeth Rheoli Trysorfa cyn dechrau pob blwyddyn ariannol. Mae’r Strategaeth yn nodi’r paramedrau ar gyfer rheoli risgiau sy’n gysylltiedig ag offerynnau ariannol. Mae’r Cyngor hefyd yn llunio Arferion Rheoli Trysorfa sy’n pennu’r trefniadau ymarferol sydd i’w xxxxx x xxxxx’r risgiau hyn. Derbyniodd cyfarfod y Cyngor ar 1 Mawrth 2017 y Strategaeth Rheoli Trysorfa a’r Dangosyddion Darbodaeth.

Mae’r Strategaeth Rheoli Trysorfa yn cynnwys Strategaeth Fuddsoddi Flynyddol i gydymffurfio â chanllawiau Llywodraeth Cymru ar Fuddsoddiadau Llywodraeth Leol. Mae’r canllawiau hyn yn pwysleisio bod blaenoriaeth i’w rhoi i sicrwydd a hylifedd yn hytrach nag enillion. Mae Strategaeth Rheoli Trysorfa’r Cyngor wedi’i seilio ar chwilio am y gyfradd enillion uchaf sy’n gyson â lefelau priodol o sicrwydd a hylifedd. Mae’r Cyngor hefyd yn cynnal adolygiad canol blwyddyn o’i bolisïau, ei arferion a’i weithgareddau rheoli trysorfa ac unrhyw ddiwygiadau yn y Strategaeth Fuddsoddi i ganiatáu mwy o hyblygrwydd mewn marchnad ariannol sy’n newid drwy’r amser a bydd y cyfleoedd buddsoddi sydd ar gael yn cael eu cymeradwyo gan y Cyngor. Ceir adroddiad blynyddol i’r Aelodau hefyd ar y perfformiad gwirioneddol ar ffurf yr Adroddiad Blynyddol ar Reoli’r Drysorfa sy’n cael ei adolygu gan y Pwyllgor Archwilio.

Mae gweithgareddau’r Cyngor yn ei ddatguddio i amrywiaeth o risgiau ariannol. Dyma’r risgiau allweddol:-

 Risg credyd – y posibilrwydd y gallai partïon eraill fethu talu symiau sy’n ddyledus i’r Cyngor;

 Risg hylifedd – y posibilrwydd na fydd gan y Cyngor gyllid ar gael i gyflawni ei ymrwymiadau ac i wneud taliadau;

 Risg marchnad - y posibilrwydd y gallai colled ariannol godi i’r Cyngor o ganlyniad i newidiadau mewn mesurau megis symudiadau mewn cyfraddau llog.

Risg Credyd

Mae risg credyd yn codi o adneuon gyda banciau a sefydliadau ariannol, yn ogystal â pheryglon credyd ymysg cwsmeriaid y Cyngor. Nid oes adneuon yn cael eu rhoi i fanciau a sefydliadau ariannol oni bai eu bod yn bodloni gofynion y meini prawf ar fuddsoddi a amlinellir yn y Strategaeth Fuddsoddi a geir yn y Strategaeth Rheoli Trysorfa.

Mae’r Cyngor yn rheoli risg credyd drwy sicrhau mai dim ond gyda sefydliadau y mae ansawdd eu credyd yn uchel y rhoddir buddsoddiadau. Mae’r rhain yn cynnwys endidau sydd ag isafswm cyfradd credyd hirdymor o A- o leiaf, sydd â’u cartref yn y Deyrnas Unedig neu wlad dramor sydd â chyfradd xxxxxx o AA+ o leiaf, llywodraeth y Deyrnas Unedig, awdurdodau lleol eraill, a sefydliadau heb gyfraddau credyd y mae’r Cyngor wedi cael cyngor buddsoddi annibynnol yn eu cylch.

Mae cyfraddau credyd yn cael eu sicrhau a’u monitro gan gynghorwyr trysorfa’r Cyngor, sy’n rhoi gwybod am newidiadau yn y cyfraddau wrth iddynt ddigwydd. Maent yn defnyddio cyfraddau credyd hirdymor y tair prif asiantaeth asesu statws credyd, sef Fitch Ratings Ltd., Xxxxx’x Investors Service a gwasanaethau ariannol Standard & Poor’s i asesu’r risg y bydd buddsoddiadau’n methu. Defnyddir y gyfradd gredyd isaf sydd ar gael gan wrth-xxxxx i bennu ansawdd y gyfradd credyd, oni bai bod cyfradd benodol ar gyfer y buddsoddiad ar gael. Mae’r Cyngor yn deall bod cyfraddau credyd yn dda, ond nid yn berffaith, o ran darogan methiannau buddsoddiadau. Gan hynny rhoddir sylw llawn i’r wybodaeth arall sydd ar gael am ansawdd credyd y sefydliadau y mae’n buddsoddi ynddynt, gan gynnwys prisiau cyfnewid diffyg credyd, datganiadau ariannol, gwybodaeth am gymorth posibl gan y llywodraeth ac adroddiadau yn y wasg ariannol safonol.

Mae buddsoddiadau nas gwarentir yn agored i’r risg o golli credyd wrth i gredydwyr ysgwyddo dyledion os bydd y rheoleiddiwr yn penderfynu bod y banc yn xxxxx xxx’n debyg o fethu, tra bod buddsoddiadau a warentir yn cael eu sicrhau ar asedau’r banc, sy’n cyfyngu’r colledion posibl os digwydd yr annhebygol a bod y banc yn methdalu, ac mae’n golygu eu bod yn esempt rhag i gredydwyr orfod ysgwyddo dyledion. Ni fydd y cyfuniad o fuddsoddiadau a warentir ac nas gwarentir mewn unrhyw un banc yn fwy na’r cyfyngiad xxxxx xxxxx ar gyfer buddsoddiadau a warentir. Mae’r Strategaeth Fuddsoddi Flynyddol yn nodi pa fuddsoddiadau y caiff y Cyngor eu defnyddio er mwyn rheoli ei falansau trysorfa’n ddarbodus yn ystod y flwyddyn ariannol o xxx benawdau Buddsoddiadau Penodedig a Buddsoddiadau Amhenodedig.

Prif amcan y Cyngor wrth reoli ei fuddsoddiadau yw blaenoriaethu i sicrwydd a hylifedd ei gronfeydd cyn chwilio am y gyfradd enillion orau. Adolygwyd y cyfyngiadau ar gyfer gwrth-bartïon yn barhaus a xxxx oedd amodau’r farchnad yn mynnu hynny, gostyngwyd y cyfyngiad. Ni chafodd meini prawf y Cyngor ynghylch gwrth-bartïon eu torri yn ystod 2017-18 ac nid yw’r Cyngor yn disgwyl gweld unrhyw golledion yn sgil diffyg perfformiad gan unrhyw un o’i wrth-bartïon o ran adneuon.

Cyfanswm buddsoddiadau’r Cyngor, gan gynnwys y prifsymiau, ar 31 Mawrth 2018 oedd £30.400 miliwn yn unol â’r manylion isod ac fe’i dangosir yn y fantolen fel Buddsoddiadau Hirdymor (£9.010 miliwn), Buddsoddiadau Byrdymor (£20.084 miliwn) a’i gynnwys yn yr Xxxxx Xxxxx a’r Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx (£1.401 miliwn). Nid yw’r perygl mwyaf o ran risg credyd ynglŷn â’i fuddsoddiadau mewn banciau a chymdeithasau adeiladu’n gallu cael ei asesu’n gyffredinol gan fod y risg y bydd unrhyw sefydliad yn methu gwneud taliadau llog neu ad-dalu’r prifswm yn benodol i xxx sefydliad unigol. Mae’r profiad diweddar wedi dangos xxx xxxx prin yw i endidau o’r fath fethu â thalu eu hymrwymiadau. Ceir risg o fethu ag adennill symiau ynglŷn â xxxx adneuon y Cyngor, ond doedd dim tystiolaeth ar 31 Mawrth 2018 fod hynny’n debygol o ddigwydd. Mae’r tabl isod yn crynhoi’r risgiau credyd ym mhortffolio buddsoddiadau’r Cyngor yn ôl cyfraddau credyd (ar sail y gyfradd isaf yn y tymor hir) a’r amser sydd ar ôl i aeddfedu:

Ar 31 Mawrth roedd y datguddiadau risg credyd yn:

31 Mawrth 2018 Categori'r Gwrth-xxxxx	Cyfradd Credyd	Cyfrifon Adneuon Mynediad ar unwaith £'000	Cyfrif Adneuon Isafswm Cyfnod £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 1 Mis £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 2- 3 Mis £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 4- 6 Mis £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 7 Mis 1 Flwyddyn £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 1- 2 Flwyddyn £'000	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 2- 3 Flwyddyn £'000	Cyfanswm £'000
Banc	AA-					2,000				2,000
Banc	A	1,400	1,000	2,000	1,000					5,400
Awdurdodau Lleol	AA							3,000		3,000
Awdurdodau Lleol (heb gyfradd)				2,000	5,000	4,000	1,000	2,000	4,000	18,000
Cymdeithasau Adeiladu	A				2,000					2,000
Cyfanswm		1,400	1,000	4,000	8,000	6,000	1,000	5,000	4,000	30,400

31 Mawrth 2017	Cyfradd Credyd	Cyfrifon Adneuon Mynediad ar unwaith	Cyfrif Adneuon Isafswm Cyfnod	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 1 Mis	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 2- 3 Mis	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 4- 6 Mis	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 7 Mis 1 Flwyddyn	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 1- 2 Flwyddyn	Adneuon yn Aeddfedu o fewn 2- 3 Flwyddyn	Cyfanswm
Categori'r Gwrth-xxxxx	Cyfradd Credyd	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000	£'000
Banc	AA-	2,250								2,250
Banc	A	1,000	2,000		2,000	1,000				6,000
Awdurdodau Lleol	AA				5,000		2,000			7,000
Awdurdodau Lleol (heb gyfradd)					2,000	4,500	2,000		4,000	12,500
Cymdeithasau Adeiladu	A			4,000						4,000
Cymdeithasau Adeiladu (heb gyfradd)				1,000	1,000					2,000

At ei gilydd, nid yw’r Cyngor yn caniatáu credyd i’w gwsmeriaid (dyledwyr masnach) ac xxxxx xxx’r xxxx ddyledwyr masnach yn cael eu cydnabod fel dyledwyr byrdymor. Er hynny, mae £3.591 miliwn o’r balans o £7.654 miliwn (a ddangosir uchod yn yr asedau ariannol) wedi mynd heibio i’r dyddiad pan fo’r taliad yn ddyledus. Gall y swm sydd heibio’r dyddiad dyledus, ond sydd heb ei amharu, gael ei ddadansoddi yn ôl oedran fel y gwelir yn y tabl isod:

31 Mawrth 2017 £'000	Dyledwyr Masnach heibio'r dyddiad dyledus ond heb ei amharu	31 Mawrth 2018 £'000
3,169	Llai na thri mis	2,154
679	Tri mis I chwech	457
279	Chwe mis I flwyddyn	406
000	Xxx xx xxxxxxxx	000
4,883	Cyfanswm	3,591

Risg Hylifedd

Mae’r Cyngor yn rheoli ei risg hylifedd drwy reoli ei lifoedd arian er mwyn sicrhau bod xxxxx xxxxx ar gael pan fydd xx xxxxx. Xxx cyfrifon adneuo dim rhybudd ar gael yn hwylus, cyfleusterau gorddrafft a benthyciadau o’r Marchnadoedd Xxxxx xxx awdurdodau lleol eraill i ymdopi ag unrhyw angen o ran llif arian o ddydd i ddydd ac mae’r Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB) yn darparu mynediad i fenthyciadau ar gyfraddau ffafriol. Mae’r Cyngor yn trefnu benthyciadau a buddsoddiadau am gyfnodau penodedig gydag ystod o ddyddiadau aeddfedu o fewn y fframwaith a’r dangosyddion a gymeradwyir xxx blwyddyn. Nid oes risg canfyddedig na fydd y Cyngor yn gallu codi cyllid i dalu ei

ymrwymiadau, ond yn hytrach mae’r risg yn ymwneud ag adnewyddu cyfran arwyddocaol o’i fenthyciadau mewn cyfnod o gyfraddau llog anffafriol.

Mae’r dangosydd hwn yn cael ei osod er mwyn rheoli amlygiad y Cyngor i risg wrth ailariannu ac mae wedi'i bennu er mwyn caniatáu ar gyfer ailstrwythuro posibl ar y dyledion hirdymor lle disgwylir i hynny arwain at arbedion cyffredinol neu at leihau’r risg.

Strwythur aeddfedrwydd Benthyciadau cyfradd sefydlog	Terfyn Uchaf % 2017-18	Terfyn Isaf 2017-18	Gwirioneddol % 31 Mawrth 2018	Prifswm Heb xx Xxxx £'000 31 Mawrth 2018
Llai na blwyddyn	50	-	-	-
Rhwng blwyddyn a dwy flynedd	25	-	-	-
Rhwng dwy flynedd a phump	25	-	-	-
Rhwng pum mlynedd a deg	50	-	13.91	13,474
Mwy xx xxxx mlynedd	60	-	23.49	22,754
Mwy nag 20 mlynedd	100	40	42.73	41,389
Dyddiad ansicr*	-	-	19.87	19,250

Er bod y gweithdrefnau llif xxxxx xxxxx uchod yn cael eu hystyried yn erbyn y gweithdrefnau risg ailariannu, mae risg i’r Cyngor dros dymor hirach yn ymwneud â rheoli’r perygl o adnewyddu’r xxxx offerynnau ariannol gan gynnwys Rhwymedigaethau Ariannol mwy hirdymor wrth i’r rheiny aeddfedu. Mae’r tabl a ganlyn yn manylu ar aeddfedrwydd xxxx rwymedigaethau ariannol y Cyngor ar sail eu gwerth ar y Fantolen ac mae’n cynnwys yr xxxx gredydwyr masnach a’r credydwyr eraill a ddosberthir fel rhwymedigaethau ariannol sy’n ddyledus i’w talu ymhen llai na blwyddyn.

31 Mawrth 2017 £'000	Dadansoddiad Aeddfedrwydd Rhwymedigaethau Ariannol	31 Mawrth 2018 £'000
(7,310)	Llai na blwyddyn	(7,605)
(756)	Rhwng blwyddyn a dwy flynedd	(830)
(5,078)	Rhwng dwy flynedd a phump	(5,277)
(17,575)	Rhwng pum mlynedd a deg	(19,152)
(33,882)	Mwy xx xxxx mlynedd	(31,236)
(41,389)	Mwy nag 20 mlynedd	(41,389)
(19,815)	Dyddiad ansicr*	(19,804)
(125,805)	Cyfanswm y Rhwymedigaethau Ariannol	(125,293)

* Mae’r £19.250 miliwn (19.87%) a’r £19.804 miliwn yn y ddau dabl uchod sy’n dangos dyddiad ansicr yn ymwneud â benthyciadau Opsiwn Rhoddwr Benthyciadau Opsiwn Cymerwr Benthyciadau (LOBO) a all gael eu hailamserlennu cyn eu dyddiad aeddfedu yn 2054. Gall cyfradd a chyfnod LOBO amrywio yn y dyfodol gan ddibynnu ar gyfraddau cyffredinol y farchnad, y rhoddwr benthyciad yn defnyddio’i opsiwn i gynyddu’r cyfraddau ar un o’r adegau sbarduno chwe-misol (23 Gorffennaf 2018 yw’r dyddiad sbarduno nesaf) a bod yr Awdurdod felly’n cael yr opsiwn o dderbyn y cynnydd neu ad- dalu’r benthyciad heb gael ei gosbi. Oherwydd y cyfraddau llog isel ar hyn x xxxx, nid yw’r Cyngor yn rhagweld y bydd hyn yn digwydd yn ystod 2018-19 ond os bydd yr annhebygol yn digwydd a bod y rhoddwr benthyciad yn defnyddio’r opsiwn mae’r Cyngor yn debyg o ad-dalu’r benthyciadau hyn. Gan hynny, ansicr yw’r dyddiad aeddfedu.

Risg xxxxxxxx

Xxx’r Cyngor yn agored i’r risg y gallai colled ariannol ddigwydd o ganlyniad i newidiadau mewn mesurau fel symudiadau cyfraddau llog, prisiau’r farchnad neu gyfraddau cyfnewid arian tramor. Nid yw’r Cyngor yn agored i risg cyfraddau cyfnewid tramor (colled o ganlyniad i symudiadau yn y cyfraddau cyfnewid) gan fod benthyca a buddsoddi yn cael eu gweithredu mewn sterling. Nid yw’r Cyngor yn agored i risg prisiau (enillion a cholledion ariannol o ganlyniad i symudiadau ym mhrisiau’r offerynnau ariannol) ychwaith gan ei fod yn buddsoddi ar hyn x xxxx mewn offerynnau lle dychwelir yr un swm wrth aeddfedu â’r swm a fuddsoddwyd i ddechrau, er bod Strategaeth Fuddsoddi Flynyddol y Cyngor yn caniatáu buddsoddi mewn offerynnau megis tystysgrifau adneuon banc a Bondiau Llywodraeth. Felly, risg cyfraddau llog yn unig sy’n berthnasol a cheir manylion isod.

Risg cyfradd llog

Mae’r Cyngor yn agored i symudiadau mewn cyfraddau llog ar ei fenthyciadau a’i fuddsoddiadau. Xxx xxx symudiadau cyfraddau log effaith gymhleth ar y Cyngor, gan ddibynnu sut y mae cyfraddau amrywiol a chyfraddau sefydlog yn symud ar draws gwahanol gyfnodau’r offerynnau ariannol. Er enghraifft, byddai cynnydd mewn cyfraddau llog amrywiol a sefydlog yn creu’r effeithiau a ganlyn:

 benthyciadau ar gyfraddau amrywiol – bydd y llog a godir ar refeniw yn y Datganiad o Incwm Cynhwysfawr a Gwariant yn codi;

 benthyciadau ar gyfraddau sefydlog – mae’r gyfradd sefydlog yn gwarchod y Cyngor rhag cynnydd mewn ffioedd llog gan y byddai benthyciad cyfatebol yn costio mwy xxxxxxx. Bydd gwerth teg y benthyciadau (rhwymedigaeth) yn gostwng;

 buddsoddiadau ar gyfraddau amrywiol – bydd yr incwm o logau a gredydir ar y Datganiad Incwm Cynhwysfawr a Gwariant yn codi; a

 buddsoddiadau ar gyfraddau sefydlog – mae’r gyfradd sefydlog yn xxxx y Cyngor rhag cael incwm uwch o fuddsoddiadau drwy fuddsoddi’r un prifswm. Bydd gwerth teg y buddsoddiad (ased) yn gostwng.

Xxx xxx y Cyngor nifer o strategaethau ar gyfer rheoli’r risg ynglŷn â chyfraddau llog. Mae’r Strategaeth Rheoli Trysorfa yn cyfuno dangosyddion y Cyngor ynglŷn â Rheoli’r Drysorfa a’i ddangosyddion Darbodaeth a’i weithrediadau trysorfa arfaethedig, gan gynnwys disgwyliad ynghylch symudiadau mewn cyfraddau llog. Ar sail hyn, mae dangosydd yn cael ei bennu sy’n rhoi terfynau uchaf ar gyfer y datguddiad i gyfraddau sefydlog ac amrywiol:-

	Terfyn Uchaf y TMS 2017-18 £m	Amcanestynia d diwygiedig 2017-18 y TMS 2018-19 £m	Prifswm Gwirioneddo l sydd ar ôl 31 Mawrth 2018 £m
Amcanestyniad Cyfanswm y Prifswm sy'n dal ar ôl ar Fenthyciadau	96.87	96.87	96.87
Amcanestyniad Cyfanswm y Prifswm sy'n dal ar ôl ar Fuddsoddiadau (gan gynnwys adneuon xxxxx xxxxx/gwerthoedd sy'n gyfwerth ag xxxxx xxxxx)	24.00	30.00	30.40
Y Prifswm Net sy'n dal ar ôl	72.87	66.87	66.47
Datguddiad I gyfraddau llog gosod (prifswm net)	130.00	68.62	68.62
Datguddiad I gyfraddau llog amrywiol (prifswm net)	50.00	1.25	(2.15)

Nid yw buddsoddiadau’r Cyngor a ddisgrifir fel ‘benthyciadau a symiau derbyniadwy’ a benthyciadau yn cael eu cario yn ôl y gwerth teg ar y fantolen, felly ni fydd newidiadau yn eu gwerth teg yn effeithio ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Er hynny, mae newidiadau yn y llog sy’n daladwy ac yn dderbyniadwy ar fenthyciadau a buddsoddiadau cyfradd amrywiol yn effeithio arno ac fe’u dangosir yn y Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau.

Mae’r Cyngor yn monitro’r farchnad a’r cyfraddau llog sydd wedi’u darogan yn ystod y flwyddyn er mwyn addasu’r datguddiad i’r rhain mewn modd priodol, er mwyn caniatáu i’r Cyngor ymdopi ag unrhyw newid andwyol. Er enghraifft yn ystod cyfnodau pan fo cyfraddau llog yn gostwng, a xxxx fo’r amgylchiadau economaidd yn peri bod hynny’n ffafriol, gall benthyciadau cyfradd sefydlog gael eu had-dalu’n gynnar i gyfyngu ar y datguddiad i golledion. Yn ôl y strategaeth hon, ar 31 Mawrth 2017, pe byddai newid o 1% wedi bod yn y cyfraddau llog a’r xxxx newidynnau eraill heb newid, byddai’r effaith ariannol wedi bod yn fras fel a ganlyn:

	Amcangyfrif £’000 + 1%	Amcangyfrif £’000 -1%
Llog yn daladwy ar fenthyciadau cyfradd amrywiol	132	0
Llog yn dderbyniadwy ar fuddsoddiadau cyfradd amrywiol	(174)	174
Yr Effaith ar y Gwarged neu'r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau	(42)	174

Buddsoddiadau a benthyciadau cyfradd sefydlog yw'r rhai lle mae cyfradd y llog wedi’i gosod am 12 mis o leiaf, gan fesur o ddechrau'r flwyddyn ariannol neu ddyddiad y trafodiad os yw hynny’n hwyrach. Bernir bod yr xxxx offerynnau eraill yn offerynnau amrywiol. Mae'r rhan fwyaf o fuddsoddiadau’r Cyngor yn llai na 12 mis ac xx x xxxx y cyfraddau llog fod wedi’u gosod drwy gydol y buddsoddiad, fe gâi’r rhain eu dosbarthu fel rhai amrywiol. Mae benthyciadau LOBO yn fenthyciadau ar gyfraddau llog amrywiol, felly, gan fod y buddsoddiadau’n fwy na chyfanswm y benthyciadau cyfradd amrywiol, dangosir y prifswm net fel ffigur negyddol yn y tabl uchod.

32. Digwyddiadau ar ôl y Fantolen

Nid oes digwyddiadau ar ôl y Fantolen.

33. Rhwymedigaethau wrth Gefn

Mae rhwymedigaeth ddigwyddiadol yn codi pan fo digwyddiad wedi bod sy’n peri rhwymedigaeth bosibl i’r Cyngor ond na fydd bodolaeth y rhwymedigaeth yn cael ei chadarnhau ond os bydd digwyddiadau ansicr yn codi yn y dyfodol nad ydynt yn gyfan gwbl o xxx reolaeth y Cyngor.

Mae’r Awdurdod Gweithredol Iechyd a diogelwch (HSE) yn xxxxx y Cyngor o xxx xxxxx 3 o’r Ddeddf Iechyd a Diogelwch yn y Gwaith yn sgil digwyddiad ym mis Rhagfyr 2014. Ni wnaed unrhyw ddarpariaeth yn y cyfrifon oherwydd ansicrwydd lefel y ddirwy ar ôl i’r erlyniad ddod i ben.

Nodiadau i’r Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx

34. Addasiadau ar gyfer Symudiadau heblaw Xxxxx Xxxxx

2016-17 £'000		2017-18 £'000
(24,009)	Dibrisiant ac Amhariadau ar Asedau	(24,451)
8,234	Symudiad yn y Stoc, Dyledwyr a Chredydwyr	(2,493)
(9,140)	Addasiadau'r Gronfa Bensiwn	(11,810)
(185)	Darpartiaethau	(536)
(6,342)	Gwaredu asedau anghyfredol	(2,389)
-	Newidiadau yng Ngwerth teg Eiddo Buddsoddi	350
(31,442)	Addasiadau i’r diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau ar gyfer symudiadau heblaw xxxxx xxxxx	(41,329)

35. Gweithgareddau gweithredu

Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau gweithredu yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-

2016-17 £'000		2017-18 £'000
(14,859)	Llif Xxxxx Xxxxx ar Weithgareddau Refeniw	(16,564)
4,578	Llogau a dalwyd	2,889
1,460	Elfen log prydles ariannol a thaliadau rhent PFI	1,412
(929)	Llogau a dderbyniwyd	(949)
(9,750)	Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o Weithgareddau Gweithredu	(13,212)

36. Gweithgareddau buddsoddi

Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau buddsoddi yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-

2016-17 £'000		2017-18 £'000
13,881	Prynu Eiddo, Peiriannau ac Eiddo ac Eiddo Buddsoddi	29,916
14,025	Prynu / (Enillion) o Fuddsoddiadau Hirdymor a Byrdymor	(1,482)
(5,292)	Enillion o werthu Eiddo, Peiriannau ac Offer ac Eiddo Buddsoddi	(573)
22,614	Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o weithgareddau Buddsoddi	27,861

37. Gweithgareddau cyllido

Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau cyllido yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-

2016-17 £'000		2017-18 £'000
(10,200)	Derbyniadau xxxxx xxxxx o fenthyciadau byrdymor a hirdymor	(5,660)
(7,356)	Derbyniadau Eraill o weithgareddau cyllido	(11,413)
10,210	Ad-daliadau benthyciadau byrdymor a hirdymor	4,000
(7,346)	Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o weithgareddau Cyllido	(13,073)

Adroddiad archwilydd annibynnol Archwilydd Cyffredinol Cymru i Aelodau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr

Adroddiad yr archwiliad o’r datganiadau arionnol

Rwyf wedi archwilio datganiadau ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr ar y gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben 31 Mawrth 2018 o xxx Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004.

Mae datganiadau arionnol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-Bont ar Ogwr yn cynnwys y Datganiad o Symudiadau mewn Cronfeydd Wrth Gefn, y Datganiad Cynhwysfawr o Incwm a Gwariant, y Fantolen, y Datganiad o Lif Xxxxx Xxxxx a’r nodiadau cysylltiedig, gan gynnwys crynodeb o bolisïau cyfrifyddu sylweddol.

Y fframwaith adrodd ariannol o ddefnyddiwyd wrth baratoi’r datganiadau hyn yw cyfraith gymwys a’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2017-18 ar sail Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRS).

Yn fy marn i, mae’r datganiadau ariannol:

 yn rhoi darlun gwir a theg o sefyllfa ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Peny-y-bont ar Ogwr ar 31 Mawrth 2018 ac o’i incwm a’i wariant ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar y dyddiad hwnnw; ac

 wedi’u paratoi’n briodol yn unol â gofynion deddfwriaethol a’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2017-18.

Sail y farn

Rwyf wedi cynnal fy archwiliad yn unol â chyfraith gymwys a Safonau Archwilio Rhyngwladol yn y DU. Ceir disgrifiad manylach o fy nghyfrifoldebau o xxx y safonau hynny yn yr adran cyfrifoldebau’r archwilydd wrth archwilio’r datganiadau arionnol o fy adroddiad. Rwyf yn annibynnol ar Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i fy archwiliad o’r datganiadau arionnol yn y DU, gan gynnwys Safon Foesegol y Cyngor Adrodd Ariannol, ac rwyf i wedi cyflawni fy nghyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn. Rwy’n credu bod y dystiolaeth archwilio yr wyf wedi’i chael yn ddigonal ac yn briodol i ffufio sylfaen i fy marn.

Casgliadau sy’n ymwneud â busnes gweithredol

Nid oes gennyf ddim i’w adrodd ynghylch y materion canlynol y mae’r Safonau Archwilio Rhyngwladol yn ei gwneud yn ofynnol imi adrodd arnynt pan:

 nad yw’n briodol cyfrifyddu ar sail busnes gweithredol wrth baratoi’r datganiadau arionnol; neu

 nid yw’r swyddog ariannol cyfrifol wedi datgelu yn y datganiadau ariannol unrhyw ansicrwydd sylweddol a nodwyd a all beri amheuaeth arwyddocaol ynghylch gallu Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i barhau i fabwysiadu sail busnes gweithredol wrth gyfrifyddu am gyfnod o ddeuddeng mis o leiaf o’r dyddiad pan awdurdodwyd y datganiadau ariannol i’w cyhoeddi.

Gwybodaeth arall

Y swyddog ariannol cyfrifol sy’n gyfrifol am yr wybodaeth arall yn yr adroddiad a’r cyfrifon blynyddol. Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys yr wybodaeth sydd wedi’i chynnwys yn yr adroddiad blynyddol ac eithrio’r datganiadau ariannol ac y mae fy archwilwyr yn adrodd arni. Nid yw fy marn ar y datganiadau

ariannol yn cynnwys yr wybodaeth arall, ac oni nodir fel arall yn eglur yn ddiweddarach yn fy adroddiad, nid wyf yn mynegi unrhyw fath o gasgliad sicrwydd arni.

O ran fy archwiliad o’r datganiadau ariannol, fy nghyfrifoldeb yw darllen yr wybodaeth arall i nodi anghysondebau sylweddol â’r datganiadau ariannol sydd wedi’u harchwilio, a nodi unrhyw wybodaeth sy’n ymddangos yn sylweddol anghywir ar sail yr wybodaeth a roddwyd imi wrth gynnal yr archwiliad, neu’n sylweddol anghyson â’r wybodaeth honno. Os byddaf yn ymwybodol o unrhyw gamddatganiadau neu anghysondebau sylweddol, byddaf yn ystyried y goblygiadau ar gyfer fy adroddiad.

Adrodd ar ofynion eraill

Barn ar faterion eraill

Yn fy marn,i sail y gwaith a wnaed yn ystid fy archwiliad:

 mae’r wybodaeth sydd wedi’i chynnwys yn yr Adroddiad Naratif ar gyfer y flwyddyn ariannol y mae’r datganiadau ariannol yn berthnasol iddi yn gyson â’r datganiadau ariannol, ac mae’r Adroddiad Naratif wedi’i baratoi yn unol â’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2017/18; ac

 mae’r wybodaeth a roddir yn y Datganiad Llywodraethu ar gyfer y flwyddyn ariannol y mae’r datganiadau ariannol yn berthnasol iddi yn gyson â’r datganiadau ariannol ac mae’r Datganiad Llywodraethu wedi’i baratoi yn unol â’r canllawiau hyn.

Materion yr wyf yn adrodd arnynt drwy eithriad

Yn sgil yr wybodaeth a’r ddealltwriaeth o Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a’i amgylchedd a gafwyd yn ystod yr archwiliad, nid wyf wedi nodi unrhyw gamddatganiadau sylweddol yn yr Adroddiad Naratif na’r Datganiad Llywodraethu.

Nid oes gennyf unrhyw xxxx i’w adrodd ynghylch y materion canlynol yr wyf yn adrodd arnynt os, yn fy marn i:

 nad yw cofnodion cyfrifyddu wedi’u cadw’n ddigonol;

 nid yw’r datganiadua ariannol yn cytuno â’r cofnodion a’r ffurflenni cyfrifyddu; neu

 nid wyf wedi cael yr xxxx wybodaeth ac esboniadau sydd eu xxxxxx arnaf ar gyfer fy archwiliad.

Tystysgrif cwblhau’r archwiliad

Rwyf yn ardystio fy mod i wedi cwblhau’r archwiliad o gyfrifon Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn unol â gofynion Deddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004 a Chod Ymarfer Archwilydd Cyffredinol Cymru.

Cyfrifoldebau

Cyfrifoldebau’r swyddog ariannol cyfrifol o ran y datganiadau ariannol

Fel y caiff ei esbonio yn llawnach yn y Datganiad o Gyfrifoldebau ar gyfer y Datganiad o Gyfrifon a nodir ar dudalen 11, cyfrifoldeb y swyddog ariannol cyfrifol yw paratoi’r datganiad o gyfrifon, sy’n rhoi darlun gwir a theg, a chyfrifoldeb y swyddog cyfrifol hefyd yw’r rheolaeth fewnol y mae’n penderfynu y

mae xx xxxxx i allu paratoi datganiadau o gyfrifon heb unrhyw gamddatganiad sylweddol, boed drwy dwyll neu gamgymeriad.

Wrth baratoi’r datganiad o gyfrifon, cyfrifoldeb y swyddog ariannol cyfrifol yw asesu gallu Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i barhau fel busnes gweithredol, gan ddatgelu fel y bo’n berthnasol, faterion sy’n ymwneud â busnes gweithredol a chyfrifyddu ar sail busnes gweithredol oni phennir bod hynny’n amhriodol.

Cyfrifoldebau’r archwilydd o ran archwilio’r datganiadau ariannol

Fy amcanion yw cael sicrwydd rhesymol ynghylch a yw’r datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd yn rhydd rhag camddatganiad sylweddol, boed drwy dwyll neu gamgymeriad, a chyflwyno adroddiad yr archwilydd sy’n cynnwys fy marn i. Mae sicrwydd rhesymol yn lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw’n gwarantu y bydd archwiliad sydd wedi’i gynnal yn unol â Safonau Archwilio Rhyngwladol (DU) xxx amser yn canfod camddatganiad sylweddol pan fo’n bresennol. Xxxx camddatganiadau ddeillio o dwyll neu gamgymeriad ac ystyrir eu bod yn sylweddol os gellid disgwyl iddynt, yn unigol neu’n gyfunol, ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd y mae defnyddwyr yn eu gwneud ar sail y datganiadau ariannol hyn.

Mae disgrifiad manylach o xxxxxxxxxxxxx’r archwilydd ar gyfer yr archwiliad o’r datganiadau ariannol ar gael ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol xxx.xxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx. Mae’r disgrifiad hwn yn ffurfio rhan o fy adroddiad archwilio.

Xxxxxxx X Xxxxxxx 24 Heol y Gadeirlan

Ar gyfer ac ar ran Archwilydd Cyffredinol Cymru Caerdydd 12 Medi 2018 CF11 9LJ

Mae Archwilydd Cyffredinol wedi ardystio ac adrodd ar y cyfrifon hyn yn y ffurf y cawsant eu drafftio’n wreiddiol. Cyfieithiad o’r fersiwn Saesneg gwreiddiol yw’r fersiwn hwn. Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen- y-bont ar Ogwr sydd yn gyfrifol am gywirdeb y cyfieithiad, nid yr Archwilydd Cyffredinol.

DATGANIAD O GYFRIFON 2017-2018

Datganiad Llywodraethu Blynyddol 2017-18

1. Rhychwant y Cyfrifoldeb

1.1 Mae Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr (y Cyngor) yn gyfrifol am sicrhau bod ei fusnes yn cael ei gyflawni yn unol â’r gyfraith a’r safonau priodol, a bod arian cyhoeddus yn cael ei ddiogelu, ei gyfrifyddu’n briodol a’i ddefnyddio’n ddarbodus, yn effeithlon ac yn effeithiol.

1.2 Xxx xxx y Cyngor ddyletswydd hefyd o xxx Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus i arfer ei swyddogaethau o ran effeithiolrwydd strategol, ansawdd gwasanaethau, argaeledd gwasanaethau, tegwch, cynaliadwyedd, effeithlonrwydd ac arloesedd.

1.3 Mae’r Cyngor o xxx ddyletswydd hefyd o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015 i gyflawni datblygu cynaliadwy, gan gynnwys gosod a chyhoeddi amcanion llesiant sydd wedi'u cynllunio i gynyddu i'r eithaf ei gyfraniad at gyflawni pob un o'r nodau llesiant a chymryd pob cam rhesymol i gyflawni'r amcanion hynny.

1.4 Wrth gyflawni ei gyfrifoldebau cyffredinol, mae’r Cyngor yn gyfrifol am sicrhau bod ganddo drefniadau priodol ar gyfer llywodraethu ei fusnes a system gadarn o reolaeth fewnol sy’n hwyluso arfer ei swyddogaethau’n effeithiol ac sy’n cynnwys trefniadau ar gyfer rheoli risg.

1.5 Adolygodd y Cyngor ei God Llywodraethu Corfforaethol a mabwysiadodd y Fframwaith Cyflawni Llywodraethu Da mewn Llywodraeth Leol, a ddatblygwyd gan y Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chyfrifyddiaeth (CIPFA, 2016) a Chymdeithas Prif Weithredwyr yr Awdurdodau Lleol (SOLACE). Mae'r datganiad hwn yn esbonio sut mae'r Cyngor wedi cydymffurfio â’r Fframwaith Llywodraethu a sut mae’n bodloni gofynion Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014.

2. Diben y Fframwaith Llywodraethu

2.1 Mae’r fframwaith llywodraethu yn cynnwys y systemau, y prosesau a’r gwerthoedd y caiff y Cyngor ei gyfarwyddo a’i reoli ganddynt a’r modd y mae’n atebol i’r gymuned leol, yn ymgysylltu â hi ac yn ei harwain. Mae’n galluogi’r Cyngor i fonitro cyflawniad ei amcanion strategol ac i ystyried a yw’r amcanion hynny wedi arwain at ddarparu gwasanaethau priodol a chost- effeithiol.

2.2 Mae’r system o reolaeth fewnol yn rhan arwyddocaol o’r fframwaith hwnnw ac mae wedi’i ddylunio i wneud defnydd priodol o gyllid cyhoeddus a’i xxxx rhag cael xx xxxxx. Xxx hefyd yn cynorthwyo gyda rheoli’r risg o fethu â chyflawni polisïau, nodau ac amcanion. Nid yw’n cael gwared ar xxx risg; xxx’r system o reolaeth fewnol wedi’i dylunio i nodi a blaenoriaethu risgiau, i werthuso tebygolrwydd y bydd y risgiau hynny’n ymddangos ac i reoli eu heffaith.

2.3 Mae’r paragraffau canlynol yn crynhoi’r fframwaith llywodraethu a’r system o reolaeth fewnol, sydd wedi bod ar waith yn y Cyngor ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2018. Mae’r disgrifiad o’r trefniadau sydd ar waith wedi’i seilio ar yr egwyddorion craidd a nodir yng Nghod Llywodraethu Corfforaethol y Cyngor.

2.4. Y Fframwaith Llywodraethu

3. Adolygiad Effeithiolrwydd

3.1 Mae’r amgylchedd rheoli yn cynnwys polisïau, gweithdrefnau, systemau gweithredu a phrosesau’r Cyngor sydd yn eu lle er mwyn:

 Sefydlu a monitro sut mae amcanion y Cyngor yn cael eu cyflawni;

 Hwyluso gwaith y wneud polisïau a phenderfyniadau;

 Sicrhau bod adnoddau’n cael eu defnyddio’n ddarbodus, effeithlon ac effeithiol;

 Sicrhau y cydymffurfir â pholisïau, gweithdrefnau, cyfreithiau a rheoliadau sefydledig;

 Diogelu asedau a buddiannau’r Cyngor rhag colledion o xxx math, gan gynnwys y rhai sy'n deillio o dwyll, afreoleidd-dra neu lygredd.

Yn ystod 2017-18, cafodd y systemau ariannol a gweinyddol craidd eu hadolygu gan yr Archwilwyr Mewnol xxxxx xx drwy adolygiadau penodol (e.e. Dyledwyr, y Dreth Gyngor, Xxxx-dal Tai, Rheoli’r Drysorfa etc) neu yn gyffredinol yn yr adolygiadau a gynhaliwyd mewn perthynas â systemau’r Cyfarwyddiaethau. Yn ychwanegol, yn ystod y flwyddyn aeth Partneriaeth Archwilio’r De-orllewin ati ar ran Cydwasanaeth Archwilio Mewnol Pen-y-bont ar Ogwr, i gynnal archwiliad o fframwaith llywodraethu y Cyngor fel rhan o'r Adolygiad Sefydliad Iach. Ar sail y gwaith archwilio a wnaed yn ystod y flwyddyn a chan gofio’r xxxx dystiolaeth sydd ar gael, daeth y Pennaeth Archwilio Mewnol i'r casgliad bod modd cymhwyso lefel sicrwydd resymol at safonau rheolaeth fewnol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr am y cyfnod a nodwyd. Mae Adroddiad Blynyddol a Barn y Pennaeth Archwilio Mewnol am y cyfnod Ebrill 2017 i Fawrth 2018 ar gael yma:

xxxxx://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xxXxxxXxxxxxxxx.xxxx?XXxx000&XXxx0000&Xxxx0

3.2 Xxx xxx y Cyngor gyfrifoldeb am adolygu effeithiolrwydd ei fframwaith llywodraethu yn flynyddol, gan gynnwys y system o reolaeth fewnol. Hysbysir hyn gan waith Archwilwyr Mewnol a phrif swyddogion y Cyngor sy’n gyfrifol am ddatblygu a chynnal yr amgylchedd rheolaeth fewnol. Mae’r Cyngor hefyd yn derbyn sicrwydd ynghylch ei drefniadau llywodraethu gan ffynonellau annibynnol ac Archwilwyr Mewnol, Archwilwyr Allanol a rheoleiddwyr allanol eraill yn benodol. Nodir y rolau o fewn y Fframwaith Llywodraethu Corfforaethol isod:

3.3 Mae’r elfennau a ganlyn yn allweddol i’r Cyngor o ran monitro ac adolygu ei lywodraethu:

 Y Cyfansoddiad sy’n cael ei adolygu’n barhaus ac sy’n nodi sut mae’r Cyngor yn gweithredu, sut y caiff penderfyniadau eu gwneud a’r gweithdrefnau a ddilynir i sicrhau bod y rhain yn effeithlon, yn dryloyw ac yn atebol i bobl leol. Mae hefyd yn cynnwys y Codau Ymddygiad ar gyfer aelodau a chyflogeion. Er bod y cyfansoddiad yn ofynnol yn ôl statud, nid yw ei gynnwys yn cael ei ragnodi’n llawn. Mae'r Cyngor yn fodlon ei fod yn gyson â’r statudau, y rheoliadau a’r canllawiau.

 Y Cabinet (fel Gweithrediaeth) sy’n gyfrifol am ystyried rheolaeth a pherfformiad ariannol cyffredinol. Y Cabinet hefyd sy’n gyfrifol am benderfyniadau allweddol a seilir ar wybodaeth a roddir iddynt drwy gyfrwng adroddiadau cynhwysfawr gan y swyddogion.

 Y swyddogaeth graffu sy'n dwyn y Cabinet i gyfrif. Ceir cyfanswm o bedwar Pwyllgor Craffu. Y Pwyllgor Craffu a Throsolwg Corfforaethol sy gyfrifol am gynnal trosolwg o berfformiad ariannol yr Awdurdod, gan gynnwys gwerth am arian. Y Pwyllgor hwn hefyd sy’n cydlynu’r Flaenraglen Gwaith Craffu ac yn pennu blaenoriaethu gwaith y tri Phwyllgor Trosolwg a Chraffu Pwnc. Does gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu Pwnc ddim cylchoedd gwaith penodol sy'n galluogi pob pwyllgor i ymdrin ag unrhyw bwnc a ddyrennir iddo. Mae'r Pwyllgorau Craffu’n sefydlu Paneli Ymchwilio a Gwerthuso (gan gynnwys adolygu cynigion cyllideb); maen nhw’n cynnal adolygiadau o feysydd penodol o weithrediadau’r Cyngor ac yn gwneud argymhellion i'r Cabinet ar gyfer gwelliannau.

 Y Pwyllgor Archwilio sy’n darparu’r canolbwynt ar gyfer adolygu effeithiolrwydd y system o reolaeth fewnol. Mae llawer o’r gwaith hwn yn seiliedig ar adolygu gwaith yr Archwilwyr Mewnol a derbyn adroddiadau gan archwilwyr allanol y Cyngor. Cyfarfu’r Pwyllgor yn

rheolaidd drwy gydol y flwyddyn gan roi sicrwydd annibynnol i’r Cyngor o ran effeithiolrwydd y fframwaith rheoli risg, yr amgylchedd rheolaeth fewnol a materion llywodraethu.

 Ceir Pwyllgorau Rheoleiddio (e.e. Trwyddedu, Rheoli Datblygu) i benderfynu ar faterion a ddiffinnir yng Nghyfansoddiad y Cyngor;

3.4 Roedd gofynion Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 yn cynnwys:

 ethol Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio gan y Pwyllgor Archwilio ei hun yn hytrach na thrwy benodiad gan y Cyngor;

 y gofyniad bod rhaid bod gan y Pwyllgor Archwilio o leiaf un aelod lleyg, cynrychiolydd proffesiynol heb unrhyw gysylltiadau â’r Cyngor sy’n gallu cynorthwyo â swyddogaeth y Pwyllgor Archwilio. Mae nifer yr aelodau lleyg y mae eu xxxxxx i gynorthwyo’r pwyllgor yn parhau i gael ei adolygu;

 penodi Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd

4.0 Egwyddor A – Ymddwyn gydag uniondeb, dangos ymrwymiad cryf i werthoedd moesegol, a pharchu rheolaeth y gyfraith

4.1 Xxx xxx y Cyngor weledigaeth eglur, sef gweithredu fel ‘Un Cyngor yn gweithio gyda’i gilydd i wella bywydau’ xxx amser’ sydd ar gael yma: xxxxx://xxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xxxxx/0000/xxxxxxx- corfforaethol-2016-i-2020.pdf

4.2 Mae’r Cyngor wedi ymrwymo i’r egwyddor datblygu cynaliadwy a’r pum ffordd o weithio a ddarperir gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae’r Cyngor wedi penodi Aelod Cabinet dros Lesiant a Chenedlaethau’r Dyfodol. Mae'r Cyngor wedi integreiddio cynllunio llesiant yn xx xxxxxx cynllunio corfforaethol a chynllunio busnes, yn ogystal â’i ymgorffori yn y Fframwaith Rheoli Perfformiad.

4.3 Darperir hyfforddiant i aelodau etholedig yn unol â’r Strategaeth Dysgu a Datblygu i Aelodau Etholedig a gymeradwyir gan y Cyngor. Mae pynciau’n cynnwys cod ymddygiad, datganiadau o fuddiant a phynciau eraill sy’n egluro ymddygiad aelodau etholedig. Nodwyd bod rhywfaint o hyfforddiant, yn ymwneud â swyddogaethau rheoleiddio’n benodol, yn “hanfodol” er mwyn sicrhau bod gan yr Aelodau Etholedig ddealltwriaeth lawn o’u rôl cyn iddyn nhw wneud penderfyniadau allweddol.

4.4 Yn ystod 2017/18 cynhaliwyd Adolygiad Moeseg fel rhan o'r Cynllun Archwilio Mewnol wedi’i Seilio ar Risg. Rhoddodd y gwaith a wnaed sicrwydd rhesymol ynghylch yr amgylchedd rheoli gan fod gan y Cyngor agweddau allweddol ar waith i'w alluogi i weithredu mewn modd moesegol. Er hynny, mae yna feysydd y gellid eu gwella ymhellach.

4.5 Mae ymddygiad yr Aelodau’n cael ei lywodraethu gan y Cod Ymddygiad i Aelodau. Mae Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn monitro cwynion ac mae’r safonau’n adlewyrchu Gwerthoedd Gwasanaeth Cyhoeddus Llywodraeth Cymru. Gall Pwyllgor Safonau’r Cyngor hefyd ystyried achosion honedig o ddiffyg cydymffurfio â’r Cod Ymddygiad. Ni fu cyfeiriad at Bwyllgor Safonau Pen-y-bont ar Ogwr ers rhai blynyddoedd. Mae’r Swyddog Monitro’n defnyddio’r protocol datrys lleol a gymeradwywyd gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru.

4.6 Xxx xxx xxx pwyllgor gylch gorchwyl clir sy’n nodi eu rolau a’u cyfrifoldebau a’u rhaglenni gwaith. Mae'r Pwyllgor Archwilio, drwy xx xxxxxx xxxxx, yn rhoi sicrwydd i'r Cyngor ar effeithiolrwydd y trefniadau llywodraethu, y fframwaith rheoli risg a’r amgylchedd rheoli mewnol.

4.7 Mae'r Pwyllgor Archwilio’n helpu i godi proffil rheolaeth fewnol a rheolaeth risg yn y Cyngor. Mae hyn yn gwella ymddiriedaeth a xxxxx y cyhoedd yn llywodraethu ariannol y Cyngor.

4.8 Mae’r Cyngor yn rhoi ystyriaeth ddifrifol iawn i dwyll, llygredd a chamweinyddu ac mae ganddo’r gweithdrefnau a’r polisïau canlynol, sydd â’r nod o xxxx xxx ymdrin â digwyddiadau o’r fath;

 Polisi Gwrth-dwyll a Llwgrwobrwyo

 Polisi Chwythu’r Chwiban

 Polisi Gwrth-wyngalchu Arian

 Polisïau Adnoddau Dynol ar ddisgyblu staff sy’n rhan o ddigwyddiadau o’r fath

 Polisi Cwynion Corfforaethol

 Gweithdrefn Sylwadau a Chwynion Gwasanaethau Cymdeithasol

 Rheolau Gweithdrefn Ariannol

 Rheolau Gweithdrefn Contract

4.9 Mae’r Cod Ymddygiad a'r Polisi ar Gyflogaeth Eilaidd i Swyddogion yn ei gwneud yn ofynnol i’r cyflogeion ddatgelu unrhyw fuddiant personol a all wrthdaro â'u dyletswyddau a gofyn am gymeradwyaeth i gyflogaeth eilaidd.

5. Egwyddor B – Sicrhau natur agored ac ymgysylltiad cynhwysfawr â rhanddeiliaid

5.1 Mae’r Cyngor yn trefnu bod llawer o wybodaeth ar gael i’w ddinasyddion mewn ffordd agored. Gellir cael gafael ar wybodaeth trwy wefan y Cyngor a llawer o gyhoeddiadau. O xxx y Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth, mae’n ofynnol i’r Cyngor ddarparu Cynllun Cyhoeddi. Cymeradwywyd y Cynllun gan Swyddfa’r Comisiynydd Gwybodaeth, sy’n gyfrifol am sicrhau y cydymffurfir â’r ddeddfwriaeth. Mae’r Cynllun yn darparu canllaw ar yr wybodaeth y trefnir ei bod ar gael i’r cyhoedd fel rhan o’r drefn. Nid yw manylion yr xxxx wybodaeth y mae’r Cyngor yn ei chyhoeddi yn cael eu cynnwys yn y Cynllun Cyhoeddi. Gellir gwneud cais am wybodaeth nad yw’n cael ei chyhoeddi trwy wneud cais Rhyddid Gwybodaeth. Mae’r Cyngor yn ystyried pob cais o xxx ddarpariaethau’r ddeddfwriaeth.

5.2 Xxx xxxx gyfarfodydd y Cyngor yn agored i’r cyhoedd ac eithrio pan fo materion esempt yn cael eu trafod. Mae’r xxxx agendâu, adroddiadau a chofnodion cyhoeddus ar gael ar wefan y Cyngor. Mae Rhaglenni Gwaith gydag amserlenni y cytunwyd arnyn nhw ar gyfer adrodd, cyflwyno, cymeradwyaeth gan adrannau’r Gyfraith a Chyllid, cyhoeddi a dosbarthu yn cynorthwyo’r broses o wneud penderfyniadau ar lefel strategol. Mae hyn yn sicrhau gwiriad corfforaethol ar effaith penderfyniadau yn ogystal ag uniondeb o ran awdurdodiadau cyfreithiol ac ariannol. Cyflwynodd y Cyngor gyfleuster gweddarlledu yn 2016, sy’n cynnig ffrydio byw a chyfleuster archif. Mae nifer gwylwyr y gweddarllediadau yn cael ei fonitro ac mae’r canlyniadau’n cael eu hadrodd i’r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd. Nodir cyfarfodydd yr ystyrir eu bod o ddiddordeb cyhoeddus allweddol ac yn addas i’w gweddarlledu. Gall aelodau’r cyhoedd a thystion “arbenigol” gymryd rhan trwy siarad mewn Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu, yn debyg i’r trefniadau sydd eisoes ar waith ar gyfer y Pwyllgor Rheoli Datblygu.

5.3 Mae’r Cyngor wedi ymrwymo i ddeall a dysgu o safbwyntiau’r cyhoedd a defnyddio’u hadborth er mwyn helpu i lunio gwasanaethau a pholisïau. Mae pecyn ymgynghori ac ymgysylltu ar waith i helpu rheolwyr i sicrhau bod gweithgareddau ymgynghori’n gadarn ac yn dilyn canllawiau cyfreithiol (egwyddorion Gunning) ac Egwyddorion Cenedlaethol Cyfranogaeth Cymru ar gyfer Ymgysylltu Cyhoeddus yng Nghymru a fabwysiadwyd gan y Cyngor. Mae’r prosesau cynllunio a gwneud penderfyniadau wedi’u dylunio i gynnwys ymgynghori â rhanddeiliaid.

5.4 Xxx xxx y Cyngor brotocol ynghylch defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol, sydd ar gael yma xxxxx://xxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xx/xx-xxxxxxxx/xxxxxxxxxxxx-xxxxxxxxxx/xxx-xxxxxx-xxxxxxxxx- cymdeithasol/. Nod y protocol yw bod yn glir ynghylch sut bydd y Cyngor yn ymwneud â defnyddwyr ac yn rheoli disgwyliadau.

5.5 Mae’r Cyngor wedi cymryd camau sylweddol o ran ei ddefnydd o’r Gymraeg ac mae wedi rhoi’r mwyafrif o’r safonau ar waith. Mae’r Cyngor mewn trafodaethau gyda Chomisiynydd y Gymraeg ar weithredu’r ychydig safonau sy’n weddill.

5.6 Xxx xxx y Cyngor Banel Dinasyddion sy’n cynnwys dros 1,700 o drigolion 16 oed neu hŷn o xxx xxxx o’r fwrdeistref sirol. Mae aelodau’r panel yn cytuno i gymryd rhan mewn tri neu bedwar o arolygon y flwyddyn ar amrywiaeth o faterion yn ymwneud â gwasanaethau a pholisïau’r Cyngor. Mae hyn wedi helpu i ddeall barn trigolion ar y gwasanaethau y mae’r Cyngor yn eu darparu ac i helpu i wella pethau yn y dyfodol. Mae’r panel yn gynrychioliadol o drigolion 25 oed a hŷn ar hyn x xxxx. Xxx xxx y xxx ymgynghori ddangosyddion perfformiad allweddol ar waith i gynyddu cynrychiolaeth pobl ifanc 16-24 mlwydd oed, siaradwyr Cymraeg a thrigolion anabl, yn ogystal â dangosyddion i gynyddu cynrychiolaeth ar draws pob xxxx i 1 y cant o leiaf.

5.7 Defnyddir y cyfryngau cymdeithasol i hyrwyddo gwasanaethau ac ymgysylltu â’r cyhoedd. Ceir hysbysebion y telir amdanyn nhw a sesiynau hawl i holi/dadleuon rheolaidd i godi ymwybyddiaeth o ymarferion ymgynghori ac i sbarduno ymatebion iddyn nhw, ac i gasglu adborth dinasyddion. Cafodd y cyfryngau cymdeithasol eu defnyddio’n llwyddiannus fel rhan o’r ymgynghoriad “Llunio Dyfodol Pen-y-bont ar Ogwr”. Yn unol â'i ymrwymiad i Safonau’r Gymraeg, cyflwynodd y Cyngor gyfrifon cyfryngau cymdeithasol dwyieithog ym mis Rhagfyr 2017.

5.8 Yn gynyddol, mae arolygon yn cael eu darparu ar fformatau bwrdd gwaith, llechen a ffôn symudol i gynyddu’r tebygolrwydd y bydd trigolion yn ymateb. Xxx xxx y Cyngor gronfa ddata o fwy na 1,650 o drigolion sydd â diddordeb mewn derbyn negeseuon e-xxxx HTML am ymgynghoriadau allweddol sy’n cael eu cynnal yn y Fwrdeistref.

5.9 Anfonir manylion ymgysylltu at aelodau’r Panel Dinasyddion a thrigolion sy’n dewis derbyn diweddariadau ar ymgynghoriadau allweddol ynghylch prosiectau a allai fod o ddiddordeb iddyn nhw. Gwahoddir aelodau Fforwm Busnes Pen-y-bont ar Ogwr, y Cyngor Ieuenctid a Fforwm Cydraddoldeb Pen-y-bont ar Ogwr i rannu eu safbwyntiau (pan fo’n berthnasol) er mwyn gwella cynrychiolaeth.

5.10 Ceir cyfathrebu rheolaidd â staff trwy drefniadau rheoli a ategir gan Bridgenders, negeseuon ebost Bridgenders a chylchlythyr staff yn ogystal a diweddariadau gan y Prif Weithredwr.

5.11 Xxx xxx swyddogion adnoddau dynol amserlen fisol o gyfarfodydd ynghylch ailstrwythuro’r sefydliad yn ogystal â materion ad hoc, sef cyfarfodydd y gwahoddir swyddogion Undeb Llafur lleol a rhanbarthol iddyn nhw. Gwahoddir yr aelodau Cabinet xxx yn ail fis. Mae'r model yn llwyddo i gynnal perthynas dda gydag undebau llafur a gweithwyr ill dau.

5.12 Mae’r Cyngor yn gweithredu Gweithdrefn Cwynion Corfforaethol a Gweithdrefn Sylwadau a Chwynion Gwasanaethau Cymdeithasol sy’n helpu i nodi meysydd lle nad yw ansawdd gwasanaethau’n foddhaol, ac i gymryd camau i wella lle bo’n berthnasol. Gellir gwneud cwynion yn electronig, yn ysgrifenedig ac, yn achos y Gwasanaethau Cymdeithasol, gellir gwneud cwynion ar xxxxx hefyd. Mae’r Cyngor wedi gosod targedau amser ar gyfer ymateb i’r xxxx gwynion sy’n dod i law er mwyn sicrhau atebolrwydd. Adroddir ar weithrediad y Polisi Cwynion Corfforaethol a Sylwadau’r Gwasanaethau Cymdeithasol i’r Cabinet yn flynyddol.

5.13 Mae Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn adrodd, yn achos pob Cyngor yng Nghymru, ar nifer y cwynion a ddaeth y law ac yr ymchwiliwyd iddyn nhw. Ym mis Gorffennaf 2017, cafodd y Cyngor ei Lythyr Blynyddol ar gyfer 2016-17. Nododd y llythyr gynnydd yn nifer y cwynion a gafwyd, 44 yn 2016-17 o’i gymharu â 38 yn 2015-16. 39 oedd y ffigur cymharol ar gyfer cyfartaledd awdurdodau lleol ar gyfer 2016-17 (41 ar gyfer 2015-16). Cychwynnwyd dau ymchwiliad gan yr Ombwdsmon yn 2016-17. Nododd y Llythyr Blynyddol mai Gwasanaethau Cymdeithasol i Blant oedd y prif faes unigol o gwynion, ac yna Tai. Cyhoeddwyd un adroddiad o xxx Xxxxx 16 gan gynnal y xxxx, cafodd pedair cwyn eu setlo drwy gael eu datrys yn gynnar,

cafodd 10 ei cau ar ôl ystyriaeth gychwynnol, roedd 18 yn rhy gynnar ac roedd 9 y tu xxxxx i awdurdodaeth yr Ombwdsmon.

5.14 Mae'r Cyngor yn un o bedwar aelod statudol o Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus (PSB) Pen-y- bont ar Ogwr, sydd â’r rôl o gynnal a gwella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol Sir Pen-y-bont ar Ogwr drwy ymgysylltu a chydweithio a chryfhau’r cydweithio ar draws gwasanaethau cyhoeddus y sir. Mae'r Bwrdd hefyd yn cynnwys "Cyfranogwyr drwy Wahoddiad". Gellir gweld gwaith y Bwrdd o xxx Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus - Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr: xxxxx://xxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xx/xx- nghyngor/blaenoriaethau-a-pherfformiad-y-cyngor/bwrdd-gwasanaethau-cyhoeddus-pen-y-bont/

5.15 Yn 2017 a 2018 defnyddiodd y Bwrdd yr Asesiad Llesiant a gyhoeddwyd ym mis Ebrill 2017 i ddatblygu pedwar o amcanion llesiant sydd wedi'u cynnwys yn y Cynllun Llesiant ar gyfer Sir Pen-y-bont ar Ogwr. Caiff y cynllun ei gyhoeddi ym mis Mai 2018. Yn ystod y flwyddyn datblygodd y Bwrdd strwythur partneriaeth sy'n cynnwys pum is-fwrdd. Y byrddau hyn sy’n gyfrifol am sicrhau bod yr amcanion llesiant yn cael eu gwireddu. Bydd pob bwrdd yn adrodd ar ei gynnydd i’r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus o leiaf ddwywaith y flwyddyn.

6 Egwyddor C – Diffinio canlyniadau yn nhermau buddion economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol cynaliadwy

6.1 Mae Cynllun Corfforaethol y Cyngor yn nodi tair blaenoriaeth gorfforaethol – y canlyniadau hirdymor y mae’r Cyngor yn awyddus i’w cyflawni. Y blaenoriaethau hyn, sy’n cael eu hadolygu xxx xxxxxxxx, yw amcanion gwella’r Cyngor o xxx Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 a’r amcanion llesiant o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae’r cynllun hefyd wedi ymgorffori datganiad llesiant y Cyngor, sy'n ofynnol o xxx y Ddeddf, yn y ddogfen, ac mae’n nodi sut mae’n blaenoriaethau yn cysylltu â’r saith nod llesiant cenedlaethol.

6.2 Mae’r weledigaeth, yr egwyddorion a’r blaenoriaethau gwella a nodir yn y Cynllun Corfforaethol yn rhoi’r cyfeiriad ar gyfer datblygu Cynlluniau Busnes y Cyfarwyddiaethau. Mae’r Cynllun Corfforaethol yn nodi nifer o ddangosyddion sy’n anelu at fesur llwyddiant ein canlyniadau a thystiolaeth o’n gwaith di-fwlch gyda dinasyddion a phartneriaid, yn ogystal â mesur llwyddiant. Adroddir ar y rhain i’r panel Asesu Perfformiad Corfforaethol (CPA) yn rheolaidd ac maen nhw’n destun gwaith craffu ddwywaith y flwyddyn. Mae adroddiad blynyddol ar berfformiad y Cyngor yn cael ei lunio hefyd i’r cyhoedd.

6.3 Ochr yn ochr â’r Cynllun Corfforaethol, cymeradwyodd y Cyngor Strategaeth Ariannol Tymor Canolig (MTFS) am y cyfnod 2016-17 i 2019-20 sydd ar gael yma: xxxxx://xxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xxxxx/0000/xxxxxx-xxxx-0000-xx-00-xxx-xxxxxx-xxxx-xxxxxxxxx- strategy.pdf. Mae’r MTFS yn cynnig fframwaith cynllunio a fframwaith ariannol integredig ar gyfer y pedair blynedd nesaf, gan gynnwys y strategaeth gyllideb fanwl am y flwyddyn ariannol nesaf. Mae’n galluogi’r Cyngor i gysoni ei adnoddau ariannol â’i flaenoriaethau newydd. Cyflwynir adroddiadau monitro ar gyllidebau xxx chwarter i’r Cabinet a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol.

6.4 Mae’r Cyngor yn gweithio ar y cyd â nifer o bartneriaid gan ddarparu gwasanaethau ar y cyd i sicrhau cymaint o arbedion effeithlonrwydd â phosibl a gwella canlyniadau xx xxxx ein dinasyddion. Mae’r mentrau cydweithredol allweddol yn cynnwys: y Cydwasanaeth Rheoleiddio, Consortiwm Canolbarth y De, HALO, Awen, Amlosgfa Llangrallo a Bae’r Gorllewin. Mae cysylltiadau xxxxxxx cael eu gwneud gyda chydweithwyr yn rhanbarth Cwm Taf yng ngoleuni'r ymgynghori ar y posibilrwydd o newid ffiniau’r bwrdd iechyd a allai arwain at symud Pen-y-bont ar Ogwr i Fwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf. Caiff y partneriaethau hyn eu monitro i ddechrau

gan yr aelodau etholedig hynny a benodwyd gan y Cabinet/Cyngor i gynrychioli buddiannau’r Cyngor ar y xxxxx allanol.

6.5 Mae’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol hefyd yn cael adroddiadau oddi wrth bartneriaid i’r Cyngor sy'n fodd i’r aelodau etholedig fonitro'r trefniadau llywodraethu a'r canlyniadau a gyflawnir. Mae’r Cyngor yn arwain y gwaith craffu ar y cyd ar Fargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd, gyda'r cylch gorchwyl ar gyfer y Pwyllgor i’w gytuno. Mae'r Cyngor hefyd yn gweithio gyda'r Ganolfan Craffu Cyhoeddus (CfPS) i ddatblygu effeithiolrwydd xx xxxxx craffu ar y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.

6.6 Yn ystod 2017-18, ymgynghorodd y Cyngor ar amryw o faterion gan ymgysylltu â’r cyhoedd ynghylch y nod o ddarparu gwasanaethau cynaliadwy a oedd yn cynnwys Llunio Dyfodol Pen-y- bont ar Ogwr, y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus ac Ailfodelu Gwasanaethau i Blant. Roedd yr ymgynghoriad ynghylch Llunio Dyfodol Pen-y-bont ar Ogwr yn cynnwys presenoldeb mewn digwyddiadau cymunedol ac arolwg ar-lein ymysg gweithgareddau eraill a gasglodd safbwyntiau’r cyhoedd ar sut mae’r Cyngor yn anelu at newid meysydd gwasanaeth penodol a chanlyniadau ariannol gwneud hynny.

7.0 Egwyddor D – Pennu’r ymyriadau sy’n angenrheidiol er mwyn cyflawni’r canlyniadau arfaethedig i’r eithaf

7.1 Yn Strategaeth Ariannol Tymor Canolig 2017-18 i 2020-21, nodwyd bod dros 7% o’r gostyngiadau yn y gyllideb a nodwyd dros y cyfnod x xxxxxx blynedd yn codi o gydweithredu a gweddnewid gwasanaethau. Cytunodd y Cyngor y dylai cydweithredu ganolbwyntio ar brosiectau sydd â’r potensial i gynhyrchu’r xxxx mwyaf, gwneud cyfraniad eglur at flaenoriaethau corfforaethol y Cyngor ac arwain at fudd gwasanaeth eglur. Yn y Papur Gwyrdd ‘Cryfhau Llywodraeth Leol: Cyflawni dros ein pobl’ a gyhoeddwyd yn ddiweddar, mae Llywodraeth Cymru yn cyflwyno’i huchelgais ar gyfer llywodraeth leol. Mae’n cynnig opsiynau a allai arwain at awdurdodau lleol mwy, a mwy cynaliadwy yng Nghymru, a allai sicrhau gwasanaethau cyhoeddus effeithiol a chynaliadwy at y dyfodol. Er bod yr awdurdod eisoes yn gweithredu ar y cyd mewn nifer o'r meysydd gwasanaeth hyn, mae'r Cyngor yn parhau i ymchwilio i feysydd lle gall cydweithio gael ei ddatblygu ac mae’n aros am ganlyniad yr ymgynghoriad, a allai arwain at uno awdurdodau ac at greu llai o awdurdodau lleol sydd yn fwy, yn gryfach ac yn fwy grymus.

7.2 Roedd y gyllideb a gymeradwywyd ar gyfer 2017-18 yn cynnwys cynigion ar gyfer arbedion o

£5.852 miliwn (2.71% o’r cyllidebau gwasanaethau net). Er hynny, ar ddiwedd y flwyddyn, roedd

£1.840 miliwn o’r cynigion hyn heb eu gwireddu, ond roedd y gwariant a oedd yn gysylltiedig â nhw wedi cael ei gydbwyso mewn rhai achosion gan arbedion eraill mewn rhannau eraill o’r gyllideb. Effaith hyn yw bod pwysau ailadroddus yn parhau ar gyllidebau 2018-19 y bydd angen mynd i’r afael â nhw trwy weithredu’r cynigion neu nodi a darparu dewisiadau amgen. Bydd adroddiadau monitro yn y dyfodol yn adolygu’r cyflawniad o’i gymharu â’r targedau hyn yn ogystal â gostyngiadau yng nghyllideb y flwyddyn gyfredol.

7.3 Mae’r Cyngor wedi mabwysiadu dull caffael fesul categori. Mae’r dull strategol hwn yn fodd i’r awdurdod ganolbwyntio a threfnu adnoddau caffael ar feysydd gwariant penodol. Gall arbenigwyr categori ganolbwyntio’u hamser a gwneud gwaith dadansoddi marchnad trwyadl i fanteisio’n llawn ar benderfyniadau caffael ar ran y Cyngor. Gall y canlyniadau fod yn sylweddol well na dulliau prynu traddodiadol sy’n seiliedig ar drafodiadau. Mae’r uned caffael corfforaethol hefyd yn defnyddio ac yn hyrwyddo fframweithiau cydweithredol.

7.4 Defnyddir system weinyddol y Pwyllgorau i awtomeiddio llawer o'r dyletswyddau gweinyddol mewn perthynas ag aelodau etholedig a'r broses benderfynu ffurfiol. Mae’r system yn helpu

penderfyniadau, yn caniatáu i gamau gael eu holrhain ac i benderfyniadau gael eu monitro ac mae’n darparu cofrestr penderfyniadau ar y we.

7.5 Mae’r cynllun rheoli asedau a’r cynllun cyfalaf strategol yn sicrhau bod buddsoddiadau’n gysylltiedig ag amcanion a chanlyniadau strategol. Mae’r strategaeth gyfalaf yn dangos bod y Cyngor yn cymryd penderfyniadau ar wariant a buddsoddiadau cyfalaf yn unol ag amcanion y gwasanaethau a’i fod yn ystyried stiwardiaeth, gwerth am arian, darbodaeth, cynaliadwyedd a fforddiadwyedd yn briodol. Mae hefyd yn gosod y cyd-destun hirdymor y gwneir penderfyniadau gwariant a buddsoddiadau cyfalaf o’i fewn ac yn rhoi'r ystyriaeth ddyladwy i’r risg a’r enillion a'r effaith ar gyflawni canlyniadau sydd â blaenoriaeth. Ceir cysylltiadau cryf rhwng y broses cynllunio cyfalaf, adfywio a chynlluniau rheoli asedau. Mae’r broses cynllunio cyfalaf yn rhan annatod o’r MTFS ac yn cysylltu â'r broses o gynllunio'r gyllideb refeniw er mwyn sicrhau bod opsiynau ar gyfer darparu’r gwasanaethau mwyaf cost-effeithiol yn cael eu hystyried yn y modd priodol. Bydd y Cyngor yn diwygio’i strategaeth cyfalaf yn ystod 2018-19 i adlewyrchu gofynion diwygiedig Cod Darbodus CIPFA ar Gyllid Cyfalaf mewn Awdurdodau Lleol.

7.6 Xxx xxx y Cyngor amryw o brosiectau a rhaglenni ar y gweill i sicrhau bod y blaenoriaethau gwella yn cael eu cyflawni er mwyn cefnogi newid drwy’r Cyngor cyfan. Mae Bwrdd Rheoli’r Rhaglen Gorfforaethol (PMB) yn goruchwylio’r broses o roi’r rhaglenni a’r prosiectau hyn ar waith, gan gynnwys y rhaglen moderneiddio ysgolion, ailfodelu Gwasanaethau Plant ac Oedolion, Trawsnewid Digidol a phrosiectau cydweithio strategol megis y Fargen Ddinesig i gyflawni newid. Xxx xxx brosiectau a rhaglenni eu trefniadau llywodraethu eu hunain, a chofnodir y rhain mewn dogfen cychwyn prosiect neu gylch gorchwyl.

7.7 Mae’r Byrddau Ailfodelu Rhaglenni Gofal Cymdeithasol yn parhau. Mae gwaith wedi’i gwblhau mewn Gofal Cymdeithasol i Blant a Gofal Cymdeithasol i Oedolion i sicrhau bod un pwynt cysylltu i bobl y mae arnyn nhw angen cymorth ynglŷn â’r ffordd newydd o weithio a bennir gan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) i ddarparu gwybodaeth, cyngor a chymorth.

7.8 Mewn Gofal Cymdeithasol i Oedolion, mae’r fframwaith asesu wedi’i newid yn unol â’r Ddeddf, er mwyn gwella'r canlyniadau i bobl y mae arnyn nhw angen gofal a chymorth, gan leihau nifer y bobl xxxx xxxxx cymorth hirdymor hefyd.

7.9 Bydd yr Hyb Diogelu Aml-asiantaeth (MASH) newydd yn gweld staff o wasanaethau cymdeithasol i blant ac oedolion, Heddlu De Cymru, addysg, tai, camddefnyddio sylweddau, prawf, iechyd, gwasanaethau cymorth cynnar a Chwmni Adsefydlu Cymunedol Cymru yn cydweithio mewn partneriaeth i ddarparu gwasanaethau diogelu effeithiol i blant, pobl ifanc ac oedolion. I gyd-fynd â gweithredu Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, bydd MASH Pen-y-bont ar Ogwr yn caniatáu i waith rhannu gwybodaeth, gwaith dadansoddi a gwaith penderfynu o safon well gael ei wneud yn gynt.

7.10 Mae mesurau canlyniadau/perfformiad yn cael eu gosod a’u defnyddio i asesu’r canlyniadau arfaethedig fel y nodir yn y Cynllun Corfforaethol ac yn unol â’r adnoddau sydd ar gael. Caiff y rhain eu monitro gydol y flwyddyn drwy’r CPA a gwaith craffu. Cyflwynir adroddiadau monitro ariannol chwarterol i'r Cabinet a'r Pwyllgor Craffu.

8.0 Egwyddor E - Datblygu capasiti’r endid, gan gynnwys gallu ei arweinyddiaeth a’r unigolion y tu mewn iddi

8.1 Mae’r Cyngor yn anelu at sicrhau bod rolau a chyfrifoldebau ar gyfer llywodraethu yn cael eu diffinio a’u dyrannu fel bod yr atebolrwydd dros y penderfyniadau a wneir a'r camau a gymerir yn glir. Mae'n gweithredu system Arweinydd a Chabinet lle:

 Mae’r Cyngor yn gosod y gyllideb gyffredinol ac yn penodi arweinydd y Cyngor. Mae'r Arweinydd yn penodi aelodau'r Cabinet ac yn cyhoeddi’r Dirprwy Arweinydd a phortffolio Aelodau'r Cabinet, y cyhoeddir eu manylion ar y wefan;

 yn achos swyddogaethau gweithredol nad ydyn nhw’n cael eu harfer gan y Cabinet cyfan, gall swyddogaethau gael eu cyflawni gan y canlynol:-

 pwyllgor i’r Cabinet;

 aelod unigol o’r Cabinet;

 swyddog;

 pwyllgor ardal;

 cyd-drefniadau; neu

 awdurdod lleol arall

Mae yna drefniadau clir i gofnodi penderfyniadau a wneir gan aelodau o'r Cabinet a swyddogion o xxx bwerau dirprwyedig.

8.2 Ceir Pwyllgor Safonau i hybu a chynnal safonau ymddygiad uchel ymysg Cynghorwyr Tref a Chymuned a Chynghorwyr y Fwrdeistref Sirol, aelodau lleyg, aelodau cyfetholedig a Chynrychiolwyr o blith Llywodraethwyr Eglwysig a Rhiant-lywodraethwyr.

8.3 Mae’r Cyngor yn anelu at sicrhau bod gan aelodau a swyddogion y Cyngor y sgiliau, yr wybodaeth a’r capasiti y mae arnynt eu xxxxxx i gyflawni eu cyfrifoldebau fel y’u hamlinellir yn eu disgrifiadau swydd/rôl. Darperir cyfnod ymsefydlu i aelodau a staff newydd ymgyfarwyddo â phrotocolau, gweithdrefnau, gwerthoedd a nodau’r Cyngor.

8.4 Prif Weithredwr y Cyngor (yn rhinwedd ei swydd fel Pennaeth y Gwasanaeth Cyflogedig) sy’n arwain swyddogion y Cyngor ac yn cadeirio’r Bwrdd Rheoli Corfforaethol (CMB). Y Cyfarwyddwr Corfforaethol, Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaethol yw’r Swyddog Monitro hefyd o xxx Xxxxx 5 o Ddeddf Llywodraeth Leol a Thai 1989. Mae’r swydd Cyfarwyddwr hon wedi'i dileu o xxx gynllun ailstrwythuro’r uwch reolwyr ac erbyn hyn y Dirprwy Swyddog Monitro yw’r Swyddog Monitro ac uwch gyfreithiwr y Cyngor. Mae swydd Pennaeth Cyllid, sydd ar hyn x xxxx yn xxxx xx llenwi dros dro, wedi'i henwebu fel Swyddog Adran 151 y Cyngor, yn unol â gofynion Deddf Llywodraeth Leol 1972, ac yn ysgwyddo’r cyfrifoldeb cyffredinol dros sicrhau bod trefniadau rheolaeth ariannol y Cyngor yn cydymffurfio â gofynion llywodraethu Datganiad CIPFA ar Rôl y Prif Swyddog Ariannol mewn Llywodraeth Leol (2010). Y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yw’r Cyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol statudol, fel y’i diffinnir gan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol Awdurdodau Lleol 1970, sy’n amlinellu’r chwe chyfrifoldeb craidd ar draws yr xxxx swyddogaethau Gwasanaethau Cymdeithasol, gan gynnwys sicrhau bod gan y Cyngor fesurau diogelu priodol i amddiffyn plant ac oedolion agored i niwed. Yn dilyn newidiadau a wnaed ym mis Rhagfyr 2014, y Cyfarwyddwr Corfforaethol - Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant sydd â chyfrifoldeb rheoli llinell am y swyddogaethau gofal cymdeithasol ar gyfer plant ac oedolion erbyn hyn. Mae hyn wedi caniatáu i’r ffyrdd newydd o weithio a gyflwynwyd gan Ddeddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 gael eu sefydlu yn y gwasanaeth. Y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd yw’r Prif Swyddog Addysg, fel y rhagnodir gan Ddeddf Addysg 1996 a'r Cyfarwyddwr Statudol ar gyfer Plant a Phobl Ifanc, fel y'i diffinnir gan Ddeddf Plant 2004.

8.5 Mae strwythurau’r sefydliad o ran cyfrifoldebau’r Aelodau a phortffolios y Cyfarwyddiaethau wedi’u cynnwys yn y cyfansoddiad ac maen nhw ar gael ar wefan y Cyngor. Mae’r Cyngor wedi mabwysiadu model CLlLC o ddisgrifiadau swydd ar gyfer xxxx Aelodau a Chadeiryddion y pwyllgorau gan gynnwys y Pwyllgor Archwilio. Addaswyd y rhain i adlewyrchu’r rolau penodol a gyflawnir yn y Cyngor, sy’n galluogi’r aelodau i ddeall eu rôl yn well a nodi unrhyw gymorth neu

hyfforddiant pellach y mae arnyn nhw eu xxxxxx i gyflawni eu dyletswyddau’n effeithiol. Bydd hyn yn cynyddu gallu aelodau’r Pwyllgor Archwilio i ddadansoddi, monitro a herio perfformiad effeithiol y Cyngor.

8.6 Ceir Strategaeth Dysgu a Datblygu i Aelodau Etholedig 2017-22, sy’n darparu fframwaith ar gyfer cynorthwyo aelodau etholedig yn y rolau y mae’n ofynnol iddynt eu cyflawni. Mae’r Strategaeth yn cynorthwyo aelodau i ddatblygu a chryfhau eu gallu i fod yn arweinwyr gwleidyddol a chymunedol hyderus, ac mae i’w weld yma: https://xxxxxxxxxx.xxxxxxxx.xxx.xx/documents/s13931/171129%203%20Elected%20Member% 20Learning%20Development%20Strategy%20Appendix%201.pdf?LLL=0: Mae’r Cyngor wedi cytuno i weithio tuag at ennill Siarter CLlLC ar gyfer Cymorth i Aelodau ym mis Medi 2018.

8.7 Mae’r Rhaglen Datblygu Aelodau yn cael ei hadolygu’n rheolaidd i sicrhau bod unrhyw weithgareddau hyfforddi yn briodol, yn berthnasol ac yn brydlon. Yn 2017-18, darparwyd hyfforddiant i’r aelodau etholedig ar Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol 2015, gan alluogi’r aelodau i ystyried y Ddeddf honno wrth wneud gwaith craffu ac wrth wneud penderfyniadau. Cafodd yr aelodau etholedig hyfforddiant hefyd ar reoli perfformiad i’w helpu i arddel dull systemau cyfan yn unol â fframwaith rheoli perfformiad y Cyngor wrth gyflawni eu dyletswyddau craffu. Yn ychwanegol, anogodd y Cyngor aelodau i fod yn bresennol yn nigwyddiad y WAO "Rôl gwaith craffu mewn perthynas â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r dyfodol". Cafodd yr xxxx aelodau etholedig gynnig hyfforddiant ar Reoli’r Drysorfa i'w helpu i graffu ar Ddatganiad Blynyddol y Cyngor ar Strategaeth Rheoli’r Drysorfa. Mae effeithiolrwydd yr hyfforddiant i aelodau ynglŷn â data perfformiad ysgolion wedi'i gydnabod gan Estyn, a nododd fod yr hyfforddiant a ddarparwyd i’r aelodau etholedig wedi cynyddu eu dealltwriaeth. Xxx xxx yr aelodau rôl allweddol i'w chwarae o ran diogelu plant ac oedolion sy’n wynebu risg. Mae’r aelodau wedi llwyddo i gael mynediad i hyfforddiant i wella’u dealltwriaeth o'u cyfrifoldebau xx xxxx diogelu plant ac oedolion. Ystyriodd yr hyfforddiant waith diogelu yng nghyd-destun Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

8.8 Mae’r Cyngor yn xxxxx xxxx pragmatig o ddirprwyo pwerau ar gyfer gwneud penderfyniadau gan ganiatáu i benderfyniadau ar lefel is gael eu “dwyn i gyfrif” ond nid eu “galw i mewn” gan bwyllgorau craffu. Caiff y cynllun ei adolygu’n fanwl yn rheolaidd, ei ddiweddaru i adlewyrchu unrhyw newidiadau yn y ddeddfwriaeth ac yn y strwythur corfforaethol, ac fe’i cyhoeddir ar y fewnrwyd. Hysbysir yr Awdurdod am unrhyw newidiadau sydd wedi’u gwneud drwy ddefnyddio negeseuon Bridgenders. Mae pwerau dirprwyedig a chyfyngiadau wedi’u nodi’n eglur, ac felly hefyd y defnydd o is-ddirprwyaethau gan alluogi penderfyniadau effeithiol a phrydlon. Xxxxxxx, xxx cynllun dirprwyo’r Cyngor wedi’i gyhoeddi ar wefan CBS Pen-y-bont ar Ogwr i ddarparu mwy o dryloywder ynghylch prosesau penderfynu’r Cyngor.

8.9 Mae’r Cynllun Corfforaethol a’r Strategaeth Ariannol Tymor Canolig (MTFS) yn nodi agenda arwyddocaol ar gyfer newid a fydd yn cael effaith ar sut mae blaenoriaethau'r Cyngor yn cael eu datblygu, a'r ffordd y caiff gwasanaethau eu darparu yn y dyfodol. Mae'r Cynllun Gweithlu’n cydnabod y bydd gallu'r Cyngor i ateb yr heriau hyn yn dibynnu ar arweinyddiaeth gref, rheoli newid, cynllunio a defnyddio sgiliau ac arbenigedd y gweithwyr yn effeithiol yn erbyn cefndir o weithlu sy’n crebachu.

8.10 Mae’r meysydd blaenoriaeth a ganlyn ar gyfer y gweithlu wedi’u nodi yn y Cynllun ac xxx xxxxx’n cael eu gosod a'u monitro yn flynyddol i symud y rhain yn eu blaen:

 Gweithredu strwythurau newydd a newid yn y sefydliad er mwyn creu ffyrdd newydd o weithio

 Codi sgiliau a pherfformiad y gweithlu presennol gymaint ag y xx xxxx er mwyn caniatáu mwy o hyblygrwydd

Document Metadata

Table of Contents

Cynnwys

Document Metadata