ផាវC៉េង មន្ត្ីនាយកដ្ឋា ្ទស្ស្វជ្ជ

ការប្រតិរតតិសល

ធម៌ក្ង

ប្រួសារខ្មែររច្ចុរបន្

លោក ឈន្

ផាវC៉េង មន្ត្ីនាយកដ្ឋា ្ទស្ស្វជ្ជ

ា ្ិង ស្ងម

វទា

វទាស្ថា ្ម្ុស្សស្ថន្តស្្

ិងវទ

ាស្ថន្តស្ស្ងម

ន្រាជបណ្ិឌ ត្យស្ភាកមុ ជ្ជ

១.វសច្ក្ីវដ ្ើដម

បុ ព្វ បុ រ ស្ ខ្ មែរ បា ្ ប ្ ស ល់ ទុ ក យ៉ា ង ស្មបូ រខ្បប្ូវទ្ទឹស្ីដ ដបូនាែ ្ ច្បាប់ស្ីលធម៌ ្ិង

ខ្ដលខ្អែក ខ្ល ង លលើ បលច្បចកវ ទ ាព្័ត្៌ា្ ្ិ ង ទំនាក់ទំ្ង3លនាោះ លៅខ្ត្ជ្ជទ្បធា្បទស្ុែទ្រ

កបួ ្ច្បាប់ជ្ជលទ្ច្បើ្ស្ទ្ាប់អប់រស្ាជិកស្ងគម យកលៅលធើការទ្បត្ិបត្ិ1រ ។ ល@ោះបីយ៉ា ងល្ោះកីដ ក

ស្ថែ ញស្ ទ្ ាប់ ការ ជ ខ្ ជ ក ព្ិ ភា ក ា ខ្ ស្វង រក

ដលំ Mោះទ្ស្ថយ លដ បរី ួមច្បខ្ំ ណ្កខ្ស្ងរក ស្ុភ

ប ញ្ហា ន្ ការទ្បត្ិបត្ិរស្ីលធម៌លៅកុ នងស្ងគម ទ្រួស្ថរខ្មរ នាស្ម ស្ថកលភាវូ្ីយកម2

មងគលដល់បុរគល ទ្កុមទ្រួស្ថរ ្ិងស្ងគមជ្ជត្

@ងមូល។ ជ្ជទូលៅស្ាជិកស្ងគម@ងឡាយ

ខ្ត្ងា្លោលបំណ្ងច្បង់រួមរស្់ កុ នងស្ងគម

ទ្ រួ ស្ថ រ ទ្ ប ក ប ល ដ្ឋ យស្ុ ភ ម ងគ ល បុ៉ា ខ្ ្រ កុ ន ង ដលំ ណ្ើ រការរស្់លៅ លយើងល@ើញា្ទ្រួស្ថរជ្ជ

1 ការទ្បត្ិបត្ិរ ឬការបដិបត្ិរ(practice) ការទ្បទ្ព្ឹត្រ,ការអ្ុវត្រ លធើវតាម។ ពាកយ ការទ្បត្ិបត្ិរ ា្្័យមុស្ព្ី ពាកយការ ទ្បណ្ិ ប័ត្្៍។ ការទ្បណ្ិ ប័ត្្៍(respect) ការស្ខ្មដងលស្ច្ប កលដ ោរព្, ការរនាប់, ការឱ្ស្ព្ោះ ជ្ជលដម។

2 ស្ថកលភាវូប្ីយកមែ រ ដលំ ណ្ើ រការន្អ្ររ កមែ ្ិង ស្ា ហរណ្កមែរវាងទ្បជ្ជជ្ ទ្កុមហុˆ្ ្ិងរដ្ឋា ភិបាលទូ@ង

ព្ិភព្លោក។ ពាកយស្កលភាវូប្ីយកមែ ទ្ត្ូវបា្លទ្បលើ ដមប

among people, com-panies, and xxxxx-nments

worldwide. This word used to describe the growing interd-ependence of the world's econ-omies, culures,

and populations, brought about by crossborder trade

in goods and services, techno-logy, and flows of investment, people, and info-rmation)

3 បលច្បចកវទាព្័ត្៌ា្្ិងទំនាក់ទំ្ង រឺជ្ជលហដ្ឋា រច្បនាស្

ព្ិព្ណ្៌ នាអំព្ីការរកច្បលទ្មើ្ជ្ជអ្ររា្ិស្សរភាព្ន្ព្ិភព្ ម័ព្ធ្ិងធាត្ុអស@ងឡាយខ្ដលា្ស្មត្ាភាព្រណ្នា

លស្ដាកិច្បច វបបធម៌្ិ ងទ្បជ្ជជ្ព្ិ ភព្លោក តាមរយៈ ទំ ល ្ើ ប (ICT, inf-ormation and communications

ពាណ្ិ ជាកមែទំ្ិញ្ិងលស្វាកមែឆ្លងខ្ដ្ បលច្បចកវទា ្ិង technology, is the inf -rastructure and components that

លំហូរន្ការវ្ិលយរទុ្ ម្ុស្ស ្ិងព្័ត្៌ា្។ (Globa- enable modern computing.

lization is the process of interaction and integ-ration

លទ្ច្បើ្បា្ជួបទ្បទោះអព្មងគលលដ្ឋយព្ិបាករក

មលធាបាយលដ្ឋោះទ្ស្ថយបអុត្។ ទ្រួស្ថរមោះខ្បក

២.អតថន្័យនន្ពាក្យសខាន្់មួយច្ំន្ួន្

ស្ីលធម៌4 រឺជ្ជវ្យបបញ្ញត្ិរ ឬស្ិ កាខ បទ

បាក់ោន លដ្ឋយការខ្លងលោះខ្ដលវាបា្ អរល

ខ្ច្បងអំព្ីកិរយារយទ ស្Mដ ប់ធាន ប់ ខ្ដល

វបាកអាទ្កក់ជ្ជលទ្ច្បើ្ដល់ ស្ងគមជ្ជត្ិ, បុ៉ាខ្្រការ

ជ្ជដបូនាែ ្ទ្បាប់ឱយទ្បទ្ព្ឹត្រតាមក្លងទ្បនព្ណ្

ទ្@លំ លបទ្រួស្លលបថ្ែរស្់លៅជ្ជមួយោន លដ្ឋយ

មិ្ច្បុ ោះស្ទ្មុងរឺជ្ជ@រុណ្កមែបំអុ ត្ស្ទ្ាប់ ជីវត្បីដទ្បព្្ធ។ លត្ើស្ងគមខ្មរែ ា្ច្បាប់រត្ិយុ ត្ិ

រឺឱយលច្បៀស្វាងអំលព្ើ អាទ្កក់ លហើយឲ្យទ្បទ្ព្ឹ ត្រខ្ត្

អំលព្ើលែ។ អាច្ប្ិយយថាស្ីលធម៌ រឺកបួ ្ច្បាប់ ស្ទ្ាប់ទូនាែ ្ម្ុស្សឱយដឹងអំព្ីករណ្ី យកិច្បច5

្ិងទ្បាប់ឱយដឹងអព្ីវរិ ត្ិលច្បត្នា6 ខ្ដលទ្ត្ូវលវៀរចាក

្ិង លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌អីវមលោះស្ទ្ាប់ជួយ ទ្រួស្ថររស្់លៅឲ្យបា្ទ្បលស្ើរ? លត្ើការទ្បត្ិបត្ិ

ស្ីលធម៌កុ នងទ្រួស្ថរខ្មែរបច្បុ ចបប្ន ា្ស្ភាព្

លកខណ្ៈដូច្បលមដច្បមលោះ? លត្ើរួរលធើវខ្បបMលដើមប

អលំ ព្ើមុស្ឆ្ង ្ិងទ្បទ្ព្ឹត្រ ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវលដ្ឋយកាយវាចា ច្បិត្រ លពាលរឺ ស្ីលធម៌រឺកបួ ្ទ្បាប់ព្ីការទ្បទ្ព្ឹត្

ស្ុ ច្បរត្្ិ ងអហិ ងា7។ លយើងអាច្បា្ការភា្ ទ្ច្បែំរវាងអត្ា្័យន្ពាកយស្ីលធម៌ ស្ុជីវធម៌ ្ិង

លដ្ឋោះទ្ស្ថយបញ្ហា @ងល្ោះ?

រុណ្ធម៌។ស្ុជីវធម៌8 ជ្ជព្ីធីការកុ ងរស្់លៅឱយបា្

លែ រឺា្ស្Mដ ប់ធាន ប់ការដឹងទ្បាណ្ រួរស្ម កុ នងកិច្បចការទ្បាទ្ស្័យជ្ជមួយអនកដនទ។ ច្បខ្ំ ណ្ក

4 ស្ីលធម៌(ស្ីលធមែ moral)ជ្ជកបួ ្ហាមមិ្លអាយទ្បទ្ព្ឹត្ (good deed, រឺការទ្បទ្ព្ឹត្ិរលែ@ងកាយ វាចា ច្បិត្រ។ ស្ីល

មុស្ស្ីល្ិយម ្ិងបញ្ហា លអាយលធើវទ្ត្ឹមទ្ត្ូវតាមស្ីលកា កាព្វកិច្បច រឺជ្ជករណ្ី យកិច្បចខ្ដលទ្ត្ូវបលំ ព្ញតាមឋា្ៈ ត្ួ

ព្វកិច្បច ខ្ដលា្ជ្ជទាល ប់ត្ោន យូរមកលហើយ។ ស្ីល្ិយ

នាទីមុមងារ ខ្ដលធមជ្ជ

ត្ិ ្ិងស្ងមអល

់លអាយ។

ម(moral rule)មុស្ព្ីលោលការណ្៍ ស្ីលធម៌(moral princi- 5 ករណ្ី យកច្ប(ិ ច ្.)កាត្ព្វកិច្ប,ច កិច្បខ្ច ដលរួរលធើវ ្ងការងារខ្ិ ដល

ple)ទ្ត្ង់វាា្ភាព្ខ្ទ្បទ្បួលតាមលកខមណ្ឌ លដ្ឋយខ្ែក ទ្ត្ូវខ្ត្លធខ្ើ ្ព្ុ ំបា្។

្ិងា្លកខណ្ៈ ជ្ជក់ោក់កុនងការទ្បត្ិបត្ិរ។ ស្ីល្ិយ

6 វរិ ត្ិលច្បត្នា( ្.) រំ្ិ ត្ខ្ដលនាច្បិត្រឲ្យភនកកា្់ទ្ត្ណ្ម។

មស្ថកលស្ំខ្្់ៗ ា្ដូច្បជ្ជ៖ បញ្ច ស្ីោ, ស្ុច្បរត្ ជ្ជលដ

លច្បត្នាល្ោះជ្ជត្ួលច្បត្ស្ិកខ្ដលដកនាច្ប

ិត្ឲ្យលច្បោះរត្ិ ។

ម។ បញ្ច ស្ីោ( five precepts ឬស្ីល៥, ឬបញ្ច វរិ ត្ិ ឬ

7 អហិងា រឺ មិ្លបៀត្លបៀ្លអាយអកដនទលបាកឈ

ប់។

បញ្ច លវ រមណ្ី ឬលវៀរចាក៥យ៉ា ង, ឬបរាម៥យ៉ា ង) ខ្ដលទ្ត្ូវ

8 ស្ុ ជី វធម៌ (savoir vivre or etiquetteរឺ រល ប ៀបឬវ ធី ស្ទ្ ាប់

លវៀរចាកទ្បចានំ ថ្ៃ(្ិ ច្បចស្ីល) ា្៖ ស្ាល ប់(បាMត្ិបា

ទ្បណ្ិ ប័ត្្៍កុ នងការរស្់លៅលអាយលរទ្ស្ឡាញ់ លព្ញច្បិត្

តាkilling), លួច្បបល្់ (អទិនាន @នាstealing), មុស្កុ នងកាម

ដូ ច្ប ស្ុ ជីវធម៌កុនងការលដកលដើរឈរអងុគយ ទំនាក់ទំ្ង

(កាលមស្ុមិចាា ចារាsexual misconduct),កុហក់(មុស្ថវា@

បរលិ ភារ ទទួលលភញៀវ ជ្ជលដើម រឺរួរស្ខ្មដងឥរយបថ្ខ្បប

false spee-ch)លទ្រឿងលញៀ្ទ្ស្វង(ស្ុ រាលមរយមជាបបាទ

Mលអាយលររករាយស្បាយច្បលច្បត្។ិូ

ដ្ឋា នា intox-icants cau-sing heedlessness)។ ស្ុ ច្បរ ត្ិ

រុណ្ធម៌9 រឺជ្ជកបួ ្ទ្បាប់ព្ីដលំ ណ្ើ រច្បលទ្មើ្ តាម ជ្ជ្់ តាមថាន ក់ ខ្ងអំល ព្ើ លែ10 អាទ្ កក់ 11 ខ្ ដល បុរលលធើលទ្ែ បលស្ើរលលើស្ព្ីស្ីលកាត្ព្វក ។

អស្់ស្ុទខ្ធ ត្ជ្ជបទដ្ឋា ្រត្ិយុ ត្ិរខ្ដលបលងើរត្លែើង លដ្ឋយអាជ្ជញ ធរា្ស្មត្ាកិច្បចរបស្់រដ្ឋា ភិបាល

ទ្ត្ូវបា្រកាទុកលដ្ឋយរាជទ្កឹត្យ។ លោលការណ្

៣. ច្ារ់រតិយតតិ ន្ិង វោលការណ

ស្ីលធម៌13 ា្លកខណ្ៈមិ្ស្ូវអូ លវការ ា្ដូច្ប

សលធម៌សប្ារ់ប្រួសារខ្មែរ

ច្បាប់ 12 រឺជ្ជការកំណ្ត្់្ូ វវ ធា្@ ង

ជ្ជទំល្ៀមទាល ប់ទ្បនព្ណ្ី លទិ្ិងលស្ច្បកីរស្ំលរច្ប

របស្់ស្ងគម។ កុ នងលរឿងកីររដាបបលវណ្ី ទ្បស្ិ្លបើមិ្

ឡាយMខ្ដលទ្បលទស្ ឬស្ហរម្៍មួយទទួល ស្ថគ ល់ ដូច្បជ្ជ ការកំរត្ស្កមែភាព្ន្ជ្ទ្រប់រូប

លដ្ឋយា្លកខណ្ៈចាប់បងខឲ្យទទួលមុស្ទ្ត្ូវរដ វបបលវណ្ី ្ិងទ្ព្ហែទណ្ឌ ។ ច្បាប់របស្់កមុ ពជ្ជទ្ត្ូវ

បា្ខ្បងខ្ច្បកជ្ជ២ រឺច្បាប់រត្ិយុ ត្ិរ ខ្ដលជ្ជច្បាប់ ស្ខ្្់ ្ិង លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌ ខ្ដលជ្ជច្បាប បនាា ប់ប្ស ។ ច្បាប់រត្ិ យុ ត្ិរ រឺជ្ជច្បាប់ខ្ដល

បលងើកត្លដ្ឋយអាជ្ជញ ធរា្ស្មត្ាកិច្បច។ ច្បាប់@ង

ា្ច្បាប់ជ្ជោយលកខណ្៍ អកសរលទ លរឿងកីរ@ង

ឡាយលនាោះមិ្ា្ភាព្ច្បាស្់ោស្់លទ លហត្ុល្ោះ លៅ ទ្កមអាច្បលធើវការព្ិ ចារMលយងលៅតាម ទ្បនព្ណ្ី ទលំ ្ៀមទាល ប់ ម្ស្ិការ ្ិងស្មធម៌។

៣.១.ច្ារ់រតិយតតិនានាសប្ារ់ប្រួសារ

ច្បាប់រត្ិយុ ត្ិរខ្ដលអាច្បបងាក រអលំ ព្ើហឹងា ការពារលស្ច្បកនីដ ថ្ថ្ូ រ ព្ទ្ង ស្ុមដុមរមនា ស្ុភមងល

ទ្រួស្ថរ ា្ដូច្បជ្ជ៖ ច្បាប់រដធម្ុញ្ញន្ទ្ព្ោះរាជ្ជ

9 រុណ្ធម៌(virtue) រជ្ជឺ ការលធលើ ទ្ែ ត្

ទ្ត្ូវលលើស្ព្ីស្ីលកាត្ព្

13 លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌(moral principle) ជ្ជវធា្បងកប់កុ នង

កិច្ប។ រុណ្ធម៌ ា្ធាត្ុមួយច្ប្ួ្ ដូច្បជ្ជ ទ្ព្ហែវហារធម៌,

ស្ច្បច, ស្បបុ រស្, កត្ញ្ូ ញកត្លវទិតាឧបការ, អធាទ្ស្័យ្ិង

ស្លនាដ ស្លទ្បាស្ទ្បណ្ី , ស្ថមរ,ីគ ទស្បារម,ី ទស្ព្ិធរាជធម៌ ជ្ជលដម។

10

ទំល្ៀមទាល ប់ ទ្បនព្ណ្ី ទ្ទឹស្ីដជ្ជលដើម។ វាកលកើត្លែើង

លដ្ឋយការ ទទួលស្ថគ ល់ លដ្ឋយស្ាជិកទូលៅន្ស្ងគមព្ី មួយជំនា្់ៗ។ វាទ្ត្ូវបា្ម្ុស្សទូលៅកុនងស្ងគមលទ្បើជ្ជ

ទ្បចាតាមវធីលលើ កទឹកច្បិត្រ ្ិងទ្ត្ិោះរោះិ ព្ិ ចារMលដ្ឋយ

លែ (good) បុណ្យ បុ ញ្ញ កុស្ល អីវខ្ដលម្ុស្សទ្ស្ឡាញ

់

វចារណ្ញ្ហញ ណ្ រឺវាមិ្ទ្ត្ូវបា្លរចាប់បងខំឲ្យម្ុ ស្ស

លព្ញច្បិត្(រ ឃ្លល ្ឆ្ញញ ញ ទ្ស្ឡាញល)ែ ។

11 អាទ្កក់(bad) បាប អកុស្ល អីវខ្ដលម្ុស្សស្ែប់ មិ្ច្បូល

ទ្បត្ិបត្ិលរ ដ្ឋយការផាកព្ិ្័យឬទណ្ឌ កមែ ជ្ជអូ វល ការអលីវ ែើយ

ច្បិត្។រ

12 ច្បាប់ រឺជ្ជវធា

្ខ្ច្បងជ្ជោយលកខណ្៍ អកសរខ្ដលបងខំឲ្យ

។ វាា្លកខណ្ៈទូលៅ ្ិងអរូបី លហើយា្វស្ថ ទ្រប់កាលៈលទស្ៈ@ងំ អស្់។

លភាព្

ទទួលមុស្ទ្ត្ូវតាមរដវា បបលវណ្ី ្ិងទ្ព្ហែទណ្ឌ ។ វាទ្ត្ូវបា្

បលងើកត្លដ្ឋយអាជ្ជញ ធរ រដ្ឋា ភិបាល ស្ភាជ្ជត្ិ លដើមប ឲ្ យ ម្ុស្សទូលៅអ្ុវត្រ ជ្ជព្ិលស្ស្ត្ុោការ ។

Mច្បទ្កកមុ ពជ្ជ,ច្បាប់ស្ីដព្ីអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ ្ិង

ទ្រួស្ថរ,ច្បាប់ស្ីដព្ី ការទប់ស្ថក ត្់អំលព្ើហឹ ងាកុ នង

បាច្ប់ខ្ថ្រកាាតាបិតា ខ្ដលចាស្់ជរាតាមទំល្ៀម

ទាល ប់ខ្មរែ ។

ទ្រួស្ថរ្ិ ងកិច្បចការពាជ្រងលទ្ោោះឆ្ញ ២០០៥,

៣.១.២.ច្ារ់សីរីអន្ុCតតប្ក្មរដ្ឋរបវCណី ឆ្ន

ច្បាប់ស្ីដព្ី ឯកព្្ធភាព្ឆ្ញន ២០០៦, ច្បាប់ទ្ព្ហ

២០១១

ទណ្ឌ ្ិងទ្កមរដប

បលវណ្ី ជ្ជលដ ។

ច្បាប់ស្ីព្

ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍្ិងទ្រួស្ថរ14

៣.១.១.ច្ារ់រដ្ឋធមែន្ុញ្ញ នន្ប្រះរាជាណាច្ប្ក្ ក្មពុជា

ជព្ូ កទី៣ ាទ្តា៣៦ បា្បញ្ហា ក់ថា ការ

ទ្ត្ូវាបា្លា@ភាព្លដ្ឋយាទ្តា៧៨ ន្ច្បាប

ស្ីព្ីអ្ុវត្រទ្កមរដាបបលវណ្ី ឆ្ញន ២០១១15 លដ្ឋយ ខ្ច្បងថា ច្បាប់ស្ីព្ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍្ិងទ្រួស្ថរទ្ត្ូវ

ងារលមអាោះា្ត្នមលលស្ើោន ្ឹងកនទ្ម ខ្ដលបា្មក

បាត្់បង់អ្ុភាព្ចាប់ ព្ីកាលបរលិ ច្បទន្ការអ្ុវត្

ព្ីការងារលធើលៅលទ្ៅអោះ។ ាទ្តា៤៥-ការលរស្លអើង

ទ្រប់ទ្បលភទ ទ្បឆ្ញង្ឹងន្តស្ីលរ ភទ ទ្ត្ូវបបាត្់លចាល។

លលើកខ្លងខ្ត្បញ្ញត្ិនរ ្ាទ្តា៧៦ ាទ្តា៧៧ ្ិង

ាទ្តា៧៩ ដល់ លមទ្តា៨១ ន្ច្បាប់លនាោះលៅខ្ត្

ការលធើវអាជីវកមែលលើការងាររបស្់ន្តស្ីរ ទ្ត្ូវហាម

ា្អា្ុ ភាព្លៅលទ្កាយកាលបរ ល

ច្បាទន្ការ

ឃ្លត្់។បុរស្្ិងន្តស្ីា្ស្ិទិលធ ស្ើោន កុ ងទ្រប់វស្័យ

អ្ុវត្រ រហូត្ដល់លព្លខ្ដលកណ្ត្់លអសងលដ្ឋយ

@ងំ អស្់ ជ្ជព្ិលស្ស្កុ ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ិងទ្រួស្ថរ។ អាពាហ៍ ព្ិ ពាហ៍ ទ្ត្ូវលធើវតាមល័ កខម័ណ្ឌ ខ្ដលា្

ខ្ច្បងកុ នងច្បាប់ ្ិងតាមលោលការណ្៍ ស្័ទ្ែ រច្បិត្រ បីដ មួ យ ទ្បព្្ធមួ យ។ ាទ្តា៤៧-ាតាបិតា ា្ កាត្ព្វកិច្បចច្បិញ្ឹច មខ្ថ្រកា ្ិង អប់រកូ ្ឱយលៅជ្ជ

ព្លរដាល។ កូ្ា្ករណ្ី យ កិច្បចច្បិញ្ឹច ម ្ិង ប

ច្បាប់។ (ស្ូមលមើលឧបស្មព្ធទី១្ិងឧបស្មព្ធទី

២)

៣.១.៣.ច្ារ់សរី ឯក្រន្ធភារ ឆ្ន ២០០៦

ជំព្ូ កទី១ បទបបញ្ញត្ិរទូលៅ,ាទ្តា១. ច្បាប់ល្ោះា្លោលបំណ្ងការពារលស្ច្បកី

14 ច្បាប់ស្ីព្ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ិងទ្រួស្ថរ ទ្ត្ូវបា្ រដស្

ភាន្

បណ្ុ ដ ោះបMដ លស្ីលធម៌្ិងការអប់រកូ្លដើមប ីលអាយលៅជ្ជ

រដាកមុ ពជ្ជបា្អ្ុម័ត្ លៅនថ្ៃទី១៧ ខ្មកកកដ្ឋ ឆ្ញន ១៩៨៩ នា

ព្លរដាលា្ម្ស្ិការលស្ហាជ្ជត្ិទ្ស្ោញ់ ការ ងារ ា្

ស្ម័យទ្បជុំស្ថមញ្ញលលើកទី១៧ ្ីត្ិកាលទី១។ ច្បាប់ល្ោះ

ស្មបជញ្ញៈទទួលមុស្ទ្ត្ូវច្បលំ ពាោះ ស្ងម។

ា្ល ោល ល ៅដ្ឋក់ បទប ញ្ហា ្ិ ងការពារការល រ ៀប

15 ច្បាប់ស្ីព្ីអ្ុវត្រទ្កមរដាបបលវណ្ី ឆ្ញន ២០១១ អ្ុម័ត្លែើង

អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ឹងជីវភាព្ទ្រួ ស្ថរ ធានាស្មភាព្រវាងស្ហ

លដើមបអ្ុ វត្រទ្កមរដាបបលវណ្ី លដ្ឋយទ្ព្ោះរាជទ្កមច្បុោះនថ្ៃ៨ធូ

ព្័ទកុ ង អាពាហ៍ ព្ិពាហ៍្ិងកុ ងទ្រួស្ថរ ព្ទ្ងងឹ ការទទួលមុស្

២០០៧។

ទ្ត្ូវរបស្់ឪព្ុ កាដ យ កុ នងការច្បិញ្ឹច មខ្ថ្រកាកូ្ ្ិងជុរំ ុញការ

នថ្លថ្ូ នរ ្ិងព្ទ្ងឹង ស្ុមដុមរមនា ស្ុភមងគលកុ នង ទ្រួស្ថរ ្ិងការលោរព្ស្ិទិធោន លៅវញលៅមក

លដ្ឋយោែ ្ដណ្ឹ ងអីលវ ស្ថោះ មិ្ដងឹ ថាស្ថល ប់ឬ រស្់។ ាទ្តា៤.លទវព្្ធភាព្ជ្ជច្បំណ្ងអាពាហ៍

រវាងប្ី

ិងទ្បព្្ធ ទ្ស្បតាមាទ្តា៤៥ ន្រដធម

ព្ិពាហ៍ខ្ដលបុរស្ា្ទ្បព្្ព្

ីរ ឯន្តស្ីា្បីព្

ីរ។

្ុញ្ញន្ទ្ព្ោះរាជ្ជMច្បទ្កកមុ ជ្ជ លដ្ឋយបលំ ព្ញ ទ្ត្ូវចាត្់ទុកថាា្ព្ិរុទកុ នងបទ លទព្្ធភាព្បុរស្

បខ្្ាមលលើបទដ្ឋា ្រត្ិយុ ត្ិរជ្ជធរា្។ ាទ្តា ឬន្តស្ីរMខ្ដលា្ច្បំណ្ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ព្ី

២. ទ្បជ្ជព្លរដាខ្មែរ@ ង

ព្ី រលភទ ខ្ដលា្

មុ ្មិ្@្់រោយលៅលែើយ លហើ យលៅច្បុ ោះ

ច្បំណ្ ង អា ពា ហ៍ ព្ិ ពា ហ៍ ទ្ ត្ូ វ ល ោ រ ព្ ល ោ ល ការណ្៍ ឯកព្្ធភាព្លដ្ឋយស្័ទ្ែ រច្បិត្របីដមួយទ្បព្្

ប ញ្ីា អាពាហ៍ ព្ិ ពាហ៍ ថ្ីែមួ យលទៀត្។ អនកស្ម រ្ិត្ទ្ត្ូវា្ល@ស្ដូច្បោន ។ ាទ្តា៥.ទ្ត្ូវចាត្

មួ យ ល ដ្ឋយ ា្ ច្បុ ោះ ប ញ្ីា អា ពា ហ៍ ព្ិ ពា ហ

ទុកថាស្្

់ បុរស្ ្ិងន្តស្ីM

ខ្ដលជ្ជប់ច្បណ្ង

ច្បំល ពាោះមុ មមន្ត្ីរអ ទ្ តា្ុ កូ ល ដ្ឋា ្ទ្ស្បតាម

ល កខ ម ណ្ឌ ខ្ ដ ល ា្ ខ្ ច្ប ង កុ ន ង ច្ប ា ប់ ស្ីដ ព្ី អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ិងទ្រួស្ថរ។

ជព្ូ កទី២ ្ិយម្័យ ព្ិរុទភាព្ ្ិង្ីត្

ជ្ជAត្ិលោហិត្ ឬAត្ិព្្ធ្ឹងោន លហើយរួម លស្វ្កិច្បចជ្ជមួយោន ។ ាទ្តា៦.ទ្ត្ូវចាត្់ទុកថា

ា្ព្ិរុទកុ ងបទស្្់៖ បុរស្ ្ិងន្តស្ីខ្រ ដលជ្ជប

ច្បំណ្ងជ្ជAត្ិលោហិ ត្ឬAត្ិព្្ធកុ នងខ្មស

វ ធី ,ាទ្តា៣.ឯកព្្ធភាព្ជ្ជច្បំណ្ងអាពាហ

ផាា ល់ ទ្រប់ថាន ក់ ល@ោះច្បណ្ងលនាោះា្ខ្្់ស្ថ

ព្ិពាហ៍ ខ្ដលបុរស្ា្ទ្បព្្ធខ្ត្មួយ ឯន្តស្ីា្

កីដ ឥត្ខ្្់ស្ថល កឬី

ជ្ជស្ថច្ប់ច្បិញ្ឹច មកីដ បា្រួម

បីដខ្ត្មួយ។ ខ្ដលលៅថាច្បណ្ រឺជ្ជកិច្បចស្្ាដ៏ឧឡារ កឹ

ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ មួ យលធើវលែើងលដ្ឋយ

លស្វ្កិច្បចជ្ជមួយោន ។ បុរស្ ្ិងន្តស្ីខ្រ ដលជ្ជប ច្បំណ្ងស្ថខ្Aត្ិ្ឹ ង ោន ល@ ោះស្ថខ្Aត្

បុរស្ាន ក់ ្ិងន្តស្ីា

ន ក់ ខ្ដលលបដជ្ជញ ថា រួមស្មរ

លនាោះា្ខ្្់ស្ថល កីដ ឥត្ខ្្់ស្ថល កីដ ច្បិញ្ឹច មកីដ រួម

ស្ងាវ ស្ជ្ជមួយោន តាមបញ្ញត្ិរច្បាប់ លហើយខ្ដល ាដ យកីដ រួមឪព្ុ កកីដ រួមាដ យឪព្ុ កកីដ ជ្ជAត្

មិ្អាច្បរោ

យលៅវញ

បា្តាមទំល្ើងច្បិត្ររបស្

លោហិត្កីដ ឬ ជ្ជAត្ិព្្ធកីដ រហូត្ដល់ ថាន ក់ទី

មួ ល្។ ច្បំណ្ងអា ពា ហ៍ ព្ិ ពា ហ៍ ទ្ ត្ូ វ រ ោយ កុ នង

៣ រាប់@ ង ថាន ក់ល្ោះ អងបា្រួ មលស្វ្កិច្ប

ករណ្ី Mមួយដូច្បខ្ងលទ្កាម៖ ស្ហព្័ទM

ជ្ជមួយោន ។ មិ្ចាត្់ទុកថាា្ព្ិរុទព្

ីបទស្្

មួយស្ថល ប់។ ា្លស្ច្បកីស្

លទ្មច្បរោ

យច្បណ្ង

លទ ទ្បស្ិ្លបើស្ហព្័ទធMាន ក់ស្ថល ប់ លហើ យ

អា ពា ហ៍ ព្ិ ពា ហ៍ ជ្ជ ស្ថា ព្ រ រ ប ស្់ ត្ុ ោ កា រ ។ ស្ហព្័ទធខ្ដលលៅរស្់ រួ មលស្វ្កិច្បចជ្ជមួ យ

ទ្ ត្ូ វចាត្់ទុកថាអិត្ រឺការរួមលស្វ្កិច្បចរវាង

បុរស្ខ្ដលា្ច្បំណ្ងអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ ព្ីមុ្

្ិងអដនាា ល@ស្ព្ិ្័យជ្ជទ្បាក់ព្ី២០០.០០០(ព្ី

រយពា្់)លរៀលដល់១.០០០.០០០(មួយោ្)

មិ្@្់រោយជ្ជមួយន្តស្ីរដនទលទ្ៅព្ីទ្បព្្ធ របស្់មួល្ ឬ ការរួមលស្វ្កិច្បចរវាងន្តស្ីរខ្ដលា្

លរៀលឬ អនាា ល@ស្Mមួយន្ល@ស្@ង

ព្ីរ។

ច្បណ្ងអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍មិ្@្់រោយ ជ្ជមួយ

៣.១.៤.ច្ារ់សរី ីការទរសា់ ា ត់អវរហងើ ា ក្ង

បុរស្ដនទលទ្ៅព្ីបីដរបស្់មួល្។ ទ្ត្ូវចាត្់ទុកថា

ា្ព្ិ រុទធកុ នងបទអិត្៖ បុ រស្M ខ្ដលា្ ច្បំណ្ងអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ ព្ីមុ្មិ្@្់រោយ

លហើយលៅរួមលស្វ្កិច្បចជ្ជមួយន្តស្ីលរ អសងលទៀត្។

ន្តស្ីរM ខ្ដលា្ច្បំណ្ងអាពាហ៍ ព្ិ ពាហ៍ ព្

ប្រួសារ ន្ិងក្ិច្ចការពាជន្វរងវប្ោះ ឆ្ន ២០០៥

ជំព្ូ ក ទី ២ ាទ្តា២ អំល ព្ើ ហិ ង ា កុ នង ទ្រួស្ថររឺស្ំលៅលលើអំលព្ើ ហិងាខ្ដលលកើត្ា្

្ិងអាច្បលកើត្ា្លៅលលើ៖ បីដ ឬ ទ្បព្្, កូ្កុ ង ប្ុ ាក, ជ្@ងឡាយរស្់លៅលទ្កាមដំបូ លអាោះ

្ិងកុ ងប្ុ កទ្រួស្ថរ។ ាទ្តា ៣ អលំ ព្ើហិងាកុ ង

មុ ្មិ្@្់រោយ លហើ យលៅរួមលស្វ្កិច្ប

ជ្ជមួយបុរស្ដនទលទៀត្។ ាទ្តា៨. កុ នងករណ្

ទ្រួស្ថរ @ម@រឱយា្ការទប់ស្ថក ត្់@្់លព្ល លវោ្ិងទ្បកបលដ្ឋយទ្បស្ិទភាព្ លហើយត្ទ្មូវ

ខ្ដលា្ខ្ច្បងកុ នងាទ្តា៧ខ្ងលលើ ទ្ព្ោះរាជ អា ជ្ជញ អាច្បស្លទ្មច្បមិ្លធើវប ណ្ឹ ងអា ជ្ជញ បា្

ទ្បស្ិ្លបើា្បណ្ឹ ងរបស្់ស្ហព្័្ធMមួយ

ឱយចាត្់វធា្ការស្មទ្ស្បបអុត្ លដើមបការពារ ជ្រងលទ្ោោះ ឬ ជ្អាច្ប្ឹងរងលទ្ោោះ។ អំលព្ើ

ហិងារួមា្ ៖ ការប៉ាោះពាល់ដល់ជីវត្, ការប៉ាោះ

លស្ើស្ុកុឲ្យលចាទទ្បកា្់។

ជំព្ូ កទី៣ ល@ស្បបញ្ញត្ិរ ាទ្តា៩.នា ល@ស្Mជ្Mទ្បទ្ព្ឹត្រលលើែស្្ឹងាទ្តា៤ ន្ច្បាប់ល្ោះ ទ្ត្ូវអដនាា ល@ស្ដ្ឋក់ព្្ធនាោរព្ី៦ ខ្មដល់ ១ឆ្ញន ំ ្ិ ងអដនាា ល@ស្ព្ិ ្័យជ្ជទ្បាក់ព្ី

២០០.០០០ (ព្ីររយពា្់)លរៀល ដល់១.០០០ .

០០០(មួយោ្)លរៀលឬអនាា ល@ស្Mមួយន្ ល@ ស្@ ង ព្ី រ។ ាទ្តា១០. ជ្Mទ្បទ្ព្ឹ ត្

លលើែស្្ឹងាទ្តា៦ ្ិងាទ្តា៧ន្ច្បាប់ល្ោះ ទ្ត្ូវអដនាា ល@ស្ដ្ឋក់ព្្ធនាោរព្ី១ខ្មដល់១ឆ្ញន ំ

ពា ល់ ដ ល់ បូ រ ណ្ ភា ព្ រូ ប កា យ , កា រ ល ធើ

@ រុ ណ្ ក មែ ឬ ការ លធើវអំល ព្ើ លឃ្ល រ លៅ, ការ ឈ្លល ្ពា្ខ្ង អូ លវលភទ ។ ាទ្តា៤.អំលព្ើ ប៉ា ោះ ពាល់ដល់ជីវត្រួមា្:-ម្ុស្សឃ្លត្លដ្ឋយរិត្

ទុកជ្ជមុ្, ម្ុស្សឃ្លត្លដ្ឋយលច្បត្នា, ម្ុស្ស

ឃ្លត្ល ដ្ឋយអ ល ច្ប ត្ នា ប Mដ លមក ព្ី អំល ព្ើ លច្បត្នាលអសងលទៀត្ន្ជ្លលើែស្, ម្ុស្សឃ្លត្ លដ្ឋយអលច្បត្នា។ ាទ្តា៥. អលំ ព្ើប៉ាោះពាល់ដល់ បូរណ្ភាព្រូបកាយ រួមា្: ការបំពារបំពា្

លលើរូបកាយលដ្ឋយលទ្បើអាវុធ ឬ ឥត្អាវុធា្ ការណ្៍ ន្អ្ុស្ញ្ហញ ស្ីដព្ីស្ិទិធម្ុស្ស ្ិងស្ិទិ

របួស្ ឬ ោែ ្របួស្, ការលធើ@

រុណ្កមែ ឬ ការលធើ

កុាររបស្់អងគការស្ហទ្បជ្ជជ្ជត្ិខ្ដលទទួល

អំលព្ើលឃ្លរលៅ។ ាទ្តា៦. អំលព្ើ@រុណ្កមែ ឬ ស្ថគ ល់លដ្ឋយទ្ព្ោះ រាជ្ជMច្បទ្កកមុ ជ្ជ។

អលំ ព្ើលឃ្លរលៅ រួមា្:ការលធើទ

ុកប

ុកលមនញបង

ជំព្ូ កទី៧ ល@ស្បបញ្ញត្ិរ ាទ្តា៣៥.

ឱយា្ការឈឺច្បុកចាប់អូ លវច្បិត្រស្ត្ិ អារមែណ្

អំលព្ើ ហិ ងាកុ នងទ្រួស្ថរ@ងឡាយM ខ្ដល

បញ្ហញ ស្ថែ រត្ ល់រូបវ្បុរលកុ ងទ្រួស្ថរ, ការលធើ ឱយប៉ាោះទងិគច្បលលើ អូ លវច្បិត្រ្ិ ងលលើរូបកាយខ្ដល

ទ្បទ្ព្ឹ ត្រហួ ស្ព្ី ស្ីលធម៌ ្ិ ងច្បាប់កំណ្ត្់។

ច្បូ លជ្ជបទលលើែស្ទ្ព្ហែទណ្ឌ ទ្ត្ូវអដនាា ល@ស្ លដ្ឋយលយងតាមច្បាប់ទ្ព្ហែទណ្ឌ ជ្ជធរា្។

ាទ្តា៣៦. ការលចាទទ្បកា្់ជ្ជបទលលើែស្

ាទ្តា៧.អលំ ព្ើឈ្លល ្ ពា្ខ្ងអូ វល លភទ រួមា្៖

ទ្ព្ហែទណ្ឌ ព្ុ ំអាច្បលធើបា្លែើយ លបើា្ស្លំ ណ្

ការលទ្បើហិងាលស្ព្ស្្ាវៈ ការលបៀត្លបៀ្លករ ិ៍

ព្ីជ្រងលទ្ោោះជ្ជ្ីត្ិជ្លដ្ឋយបទលលើស្

លនាោះ

ខ្ែ ស្, ការលធើវអាទ្ស្ូ វភាស្។ ាទ្តា៨.ទ្ត្ូវទប

ជ្ជបទមជឈមទ្ស្ថល ឬ បទលហុ។ កុ នងករណ្

ស្ថក ត្់អងខ្ដរច្បំលពាោះអំលព្ើ រំរាមកំខ្ហង កុ នង

ខ្ដលា្អលំ ព្ើហិងាកុ ងទ្រួស្ថរលកើត្លែើងជ្ជថ្ី

លោលបំណ្ងឱយជ្រង លទ្ោោះភ័យខ្ល ច្ប ត្ក

ស្ុ លត្ ្ិ ងអំលព្ើ ប៉ា ោះពាល់ ដល់ បុ រគលភាព្ ្ិ ង ទ្ទព្យស្មបត្ិរន្ជ្ខ្ដលរស្់លៅលទ្កាមដំបូល

មដងលទៀត្ ខ្ដលលលើែស្្ឹ ងច្បាប់ទ្ព្ហែទ ណ្ឌ

ត្ុ ោការទ្ ត្ូ វ ខ្ត្លធើវការលចាទទ្បកា្់ជ្មុ ម ស្ញ្ហញ រូបលនាោះ តាម្ីត្ិវធទ្ី ព្ហែទណ្ឌ ល@ោះបីជ្ជ

អាោះ ្ិ ង កុ នងប ្ុ ាក ទ្ រួ ស្ថរខ្ត្មួ យ។ មិ្រាប

ា្ការលស្ើស្

ុព្

ីជ្រងលទ្ោោះមង

លទៀត្ក៏លដ្ឋយ។

ប ញ្ូ ច លថាជ្ជការលទ្បើ ហិ ងា ឬ ស្កមែ ភាព្

៣.១.៥.វោលការណ៍ ភូមិឃាន្សCតថិភារ

ហិ ងា កុ នង ទ្ រួ ស្ថរលទរាល់ ការលទ្បៀ្ ទ្ ប លៅ

លដ្ឋយអដល់ដបូនាែ ្ ឬ លធើវការដ្ឋស្់លត្ឿ្លទ្កើ្

ភូមិ@ុំា្ស្ុវត្ិាភាព្ រួមា្លកខណ្ៈ ស្មបត្ិរ៩យ៉ា ង១. ោែ ្ស្កមែភាព្លួច្បឆ្ក់បល្

រលឹកឬចាត្់វធា្ការនានាស្មទ្ស្បលដើមបឱយ

ស្ហព្័ទធ ឬ កូ្ ឬ អនកលៅកុ នងប្ុ ាកលដើរកុ នងអូ លវ លែតាមលកខណ្ៈរស្់ លៅនថ្ល ថ្ូ ន រ ្ឹ ងទំល្ៀម

ទ្រប់ទ្បលភទ២. ោែ ្ការអលិត្្ិងការខ្ច្បកចាយ

លរឿងលញៀ្មុស្ច្បាប់ ៣. ោែ ្អលំ ព្ើរអាMច្ប រយការជួញដូរន្តស្ីកុារ្ិងអលំ ព្ើរហិងារលៅកុ នង

ទាល ប់្ិងទ្បនព្ណ្ី លរែ បស្់ជ្ជត្ិ ទ្បស្ិ្លបើការ លទ្បៀ្ទ្បលៅ្ិងការអប់រលំ នាោះ លធើវលែើងទ្បកប លដ្ឋយទ្ព្ហែវហារធម៌ ្ិងទ្ស្បលៅតាមលោល

ទ្រូស្ថរ ៤. ោែ ្លកែងទំល្ើង ៥. ោែ ្ការលលង ខ្លបងស្ុីស្ង មុស្ច្បាប់ទ្រប់ទ្បលភទ ការលទ្បើ

ទ្បាស្់អាវុធមុស្ច្បាប់ទ្រប់ទ្បលភទ ្ិ ង បទ

@្់ា្ស្ុព្លភាព្ខ្ល ង

កាល ទ្រប់ទ្ោ្់លៅលែើ

លលើស្

ទ្រប់ទ្បលភទ៦. ោែ ្លទ្ោោះថាន ក់ច្បរាច្បរណ្

យ។ លៅលព្លខ្ដលច្បាប់ស្ងគម ឬច្បាប់រដ

៧. ោែ ្លទ្ោោះថាន ក់លដ្ឋយទ្ោប់យុ ទធភ័ណ្ឌ មិ្ កា្់ខ្ត្ា្ស្ុ ទ្កិត្យភាព្លដ្ឋយបា្ប ញ្ូ ច ល

@្់អុ ាោះ ៨. ា្វធា្ការណ្៍ ទប់ស្ថក ត្់ទ្រប លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌ស្ំខ្្់ៗលនាោះ ស្ីលធម

ទ្បលភទ ្ិង ការលឆ្ើលយត្បច្បំលពាោះលទ្ោោះមហិ្ ស្ទ្ាប់ស្ងគម ក៏ដូច្បស្ីលធម៌ស្ទ្ាប់ទ្រួស្ថរ

តារាយ៍ទ្បកបលដ្ឋយទ្បស្ិទធភាព្ ៩. ោែ ្កុង ហាក់ដូច្បជ្ជបាត្់ត្នមលរបស្់មួល្ លទ្ពាោះលៅកុ នង

ទ្ត្ូលទ្ត្ួត្ព្ិ្ិត្យលដ្ឋយមុស្ច្បាប់។

៣.២.វោលការណ៍ សលធម៌ខ្មែរសប្ារ់

លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌មោះទ្បត្យកសភាព្កុ ងការ កណ្ត្់ល@ស្ទណ្ឌ ដល់ជ្លលើស្។

ប្រួសារ

តាងព្ីអត្ីត្កាល ម្ុស្សជ្ជត្ិខ្ដលរស្

ម្ុស្សជ្ជត្ិជ្ជទូលៅខ្ត្ងខ្ត្ា្ទ្រួស្ថរ

ឬនដរូលដើមបប្រព្ូ ជព្ងស ្ិងយឹត្លយងោន រួម

លៅកុ នងលោកល្ោះ ខ្ត្ងទ្បាថាន ច្បង់បា្ជីវត្រស្

ស្ុមទុកជ្ជមួយោន ដូច្បដូ្តាខ្មរែ លពាលថា៖ ទ្ស្ី

លៅទ្បកប លដ្ឋយស្ុភមងល។ វបបធម៌បុព្វកាល

ទ្បុស្@ងទី វ ជ្ជរូា្ព្ីបុរាណ្លទ្ព្ងនាយ ទ្ស្ី

បា្ចាប់បងខឱយម្ុស្សទទួលយទំល្ៀម ទាល ប

ជ្ជទ្បព្្ធ ទ្បុស្ល@ោះស្ាា យបណ្ិឌ ត្@ងឡាយ

ទ្បនព្ណ្ី ខ្ដលា្មូលដ្ឋា ្ខ្អែកលលើស្ថស្នា

្ិងជលំ ្ឿលអសងៗ លដ បរី កាស្Mដ ប់ធាន ប់ ស្្ិ

ឲ្យលឈ្លែ ោះថាបីរ។ ន្តស្ីរ ្ិងបុរស្កុ នងលោក@ង អស្់ ភរយស្ថវ មី រឺបីរទ្បព្្ធ ហឹនងឯងលោកស្ី

ស្ុម ្ិងវបុ លភាព្ស្ទ្ាប់ស្ហរម្៍ ទ្រួស្ថរ

ជ្កុ នងលោកីយ៍ លៅបា្តាម ថាន ក់។ បីរជ្ជ

្ិង បុរគល។ ដMក់កាលប្របនាា ប់ វបបធម

អករក ទ្ទព្យធ្បា្មកទ្បព្្ទុក ដ្ឋក់ចាស្់ទុ

ខ្ ដ លា្ មូ ល ដ្ឋា ្ ជំល្ ឿស្ថ ស្ នា ទ្ ត្ូ វ ច្បុ ោះ

ថ្មថ្យ ឥទិធព្ល លដ្ឋយជំ្ួ ស្ប្ិរច្បមដង្ូ វ លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌ទ្បកបលដ្ឋយលហត្ុអល ន្វចារណ្ញ្ហញ ណ្។ ល@ោះយ៉ា ងM ក៏លោល

បុរាណ្ បា្លពាលបញ្ហា ក់ឲ្យនាងឲ្យអនកច្បងចា

ទ្រប់ទ្បាណ្។ ស្ំMបលយងដីរឯទ្ស្ីៗលយង ទ្បុស្ស្ថា្យ ល@ោះារយទលមាយក៏លដ្ឋយ

លបើបា្ទ្ស្ីា្ស្នាដ ្ ខ្ា ប់មួ ា្មួ្ា។ ខ្ត្ង

ការណ្៍ @ងលនាោះលៅខ្ត្ ព្ឹងខ្អែកលលើទទ្មង់ន្

បា្ច្បលទ្មើ្ ទ្ទព្ាលកើត្លកើ្លទ្ពាោះទ្ស្ីខ្ថ្@

ស្ថ ស្ នា នា នា ល ដើ ម ប ីា្ អា ្ុ ភា ព្ កុ នង កា រ ទ្បត្ិបត្ិរដខ្ដល លទ្ពាោះទ្បព្័្ធច្បាប់ស្ងគមមិ្

ចាត្់ខ្ច្បងទុកដ្ឋក់ លច្បោះោក់ស្្សស្ងាវ ត្មិត្ម រកាឲ្យរង់។ល។

លៅកុ នងស្ងគមខ្មែរ មុ្្ិងអំែុ ងលព្ល ខ្ដលបារាងច្បូលមកលធើវជ្ជអាMព្ាបាល្ិង

អាM្ិរម្៍លលើខ្មរែ លនាោះកបួ ្ស្ីលធម៌ខ្ដល

លរលៅថាច្បាប់ទ្កម បា្លដើរត្ួស្ំខ្្់ស្ទ្ាប

៣.២.២.រតិ ៥យ៉េ ង សប្ារ់រុរសជារដី

បីដមកព្ីពាកយបត្ិ(ាច ស្់;ទ្បុស្ជ្ជាច ស្់ អាោះ រឺបុរស្ជ្ជរូោន ្ឹងន្តស្ីជ្ជភរយ)ទ្បុស្ ជ្ជរូ

ោន ្ឹងទ្ស្ីជ្ជទ្បព្្ធ។ ទ្ព្ោះបាទស្លមដច្បទ្ព្ោះហរ

ទូនាែ ្កូ្ខ្មរែ ។ ច្បាប់@ងលនាោះា្ច្បាប់ទ្បុស្

រកសរាា ឥស្សរាធិបត្ី ទ្ព្ោះបរមលកាដា (ទ្ព្ោះ អង

ច្បាប់ទ្ស្ីច្បាប់ទ្កម។ល។ រហូត្មកដល់បច្បុ ចបប ្ ច្បាប់@ងលនាោះលៅខ្ត្ា្ត្នមល ជ្ជលករមរត្ក

វបបធម៌មួយស្ទ្ាប់ស្ងគមខ្មរ ល@ោះបីា្ការ រោះរ្់មោះព្ីឥទិព្លន្វបបធម៌បស្ឹមទ្បលទស្ក លដ្ឋយ។

៣.២.១. ច្ារ់ប្រុស

ទ្បយ័ត្ទ្ន បលយជ្៍យូ រ ល@ោះលក់ដូរលម ខ្ថ្

ដួង) ខ្ថ្លងអំព្ីរត្ិ៥យ៉ា ង ខ្ដលបុរស្ជ្ជបីដទ្ត្ូវ ទ្បត្ិបត្ិរច្បំលពាោះន្តស្ីរជ្ជទ្បព្្ធដូច្បត្លៅល្ោះរឺ៖ មួយរឺលៅបីដឲ្យលទ្បើស្ំដី ្ឹងទ្បព្្ធា្ ពាកយ ទ ្់ ព្ី លរា ោះ លស្ើែល ស្ថែ ោះ លដ្ឋយក ា្រ ស្ រ លស្ើ រ រាប់អា្តាមស្ព្ាវាចា។ មួយរឺទ្បព្្ធមុស្ឆ្គង

ទ្ស្ថលធៃ្់ កុលំ ជរRដ ស្ថ@ត្់ធាក់លដៀលដដូច្បមុ ំ អាតាែ កុស្ីលដ ដើមថាឲ្យឮស្ថយស្័ព្ា។ មួយរឺបា្

ធ្ទ្បរល់ទ្បព្្ធទុកដ្ឋក់រMដ ប់ @ងលទ្រឿង

ធួ្ ល@ោះទ្ទព្យរបស្់មួ្ ឲ្យស្ួរកូ្ស្ួរទ្បព្្។

អាហារជ្ជការទ្ស្ីRគ ប់លរៀបច្បស្ទ្ាប់ខ្ថ្@រំ កា។

កុអាងឯងជ្ជទ្បុស្ ចាយរបស្់មិ្រិត្រ្

មួយរឺកុំអចង់កុំមំខ្ត្បលងើកត្កូ្លហើ យថា ទ្បព្្

មិ្ដ ដល់ទ្បព្្ធ ទ្ព្មលទ្ព្ៀងោន ឥត្លបថាើ ។

ស្ុមច្បិត្ឲ្យរិត្ទ្បាថាន រួស្រកទ្ទព្ាស្ទ្ាប់ឲ្យអង។

ល@ោះបលី បបើ ងបូ ្ ព្ឹងរកមួ្លៅMៗ ល@ោះលៅលលងឥត្ការ ឥត្លររកលដរើ ឆ្ញៃ យជិត្។

ឲ្យទ្បាប់អកលៅអោះ កុរំ លោះឥត្រ្ិត្

លរភ័យទ្ព្ួយច្បិត្រិត្ លទ្ពាោះមិ្ដ ជ្ជលៅM។

មួ យរឺឲ្យចាប់ទ្ស្ឡាញ់ ឲ្យខ្ា ប់កុំជិ្Mយ លហាង លបើា្ទ្បព្្ធលទៀត្កុបុ៉ា្ប៉ាង ទ្ស្ឡាញ លស្នហ៍ ស្នងឲ្យលស្ើែមុមលែើយ។ ស្ខ្មដងលស្ច្បកី

ទ្រប់ទ្បាវំ ថ្ីខ្ច្បងច្បប់លទ្ស្ច្បលហើ យឲ្យអស្់ទ្បុស្

កូ្លអើយបាកុលំ ធាល យ កុធាល យឲ្យអាប់លករយិ៍ ស្

អងចាច្បងជ្ជលទ្ត្យើ អង់កុកល្ើយលចាលច្បាប

ធមតាលកើត្ជ្ជទ្បុស្ ឲ្យរកលរៀ្ច្បាប់ាទ្តា។

បុរាណ្។ លបើទ្បុស្ឯMព្ុ ំអង់ច្បិនារ ដូច្បធម

លោកថាលៅឆ្ួ ត្បី មួយឆ្ួ ត្ទ្ស្ីមួយឆ្ួ ត្ទ្ស្ថ មួយឆ្ួ ត្ខ្លបងពាោ លលងលបៀរលបា៉ា ធួកតាត្់។

ទូ នាែ ្ ល ៅ្ឹ ង ភ រ ិយ ោែ ្ ជ្ជ ស្ុ ម ស្ថ ្រហិ ្ លហាច្បធ្ធា្@ស្់ខ្ទងខ្លងោន ។ ឯវស្័យច្បិត្ អស្់ទ្ស្ីអងព្ិត្ា្បីដទ្បាថាន អលំ ព្ើ@ងំ ទ្បា ំ ល្ោះ

ចាច្ប

ិនារ ទ្រប់ច្បិត្រភរយ

លៅនាលោកិយ។ លបើមោះ

ឥែូ វ ទ្បត្ិបត្ិររកា។ រួរលរៀ្ឲ្យស្ថា ត្់ឲ្យចារំ ត្

អំលព្ើMមួយលហើ យលត្ើទ្បព្្ធថាបីដ ច្បិត្រព្ុ ំទ្ត្ូវ

ទ្ត្ង់ព្ុ ំរង់លមទ្ត្ី ត្ូច្បច្បិត្រស្ថវ មី អាក់អ្់ព្ុ ំលស្ថែ ោះ

លោកឲ្យទ្ បុ ស្អង រ្់រិត្ស្ួៃ្ទ្រង អចង់ច្បិត្រ ស្លន្ត ងាគ ោះ ទ្បព្្ធឲ្យព្ិ ត្លដ្ឋយទ្កឹត្យទ្បា លំ នាោះ

ាត្់ដ្ឋក់កុ នងច្បិនារ ទ្ោ្់្ឹងទ្បិត្លទ្បៀ្បលទ្ងៀ្ អាតាែ តាមលដ្ឋយោថា ល្ោះឯងត្លៅ។

៣.២.៣.ច្ារ់ប្ស(សច្រត ៨ ប្រការជាមងគល ររសប្ស)ី

ទ្បព្្ធក៏លស្ថែ ោះច្បិត្រច្បូ លមូលឯង។ កុ ំរិត្ខ្ត្យក

ទ្បព្្ធបា្មកទ្ោ្់ឱបទ្បខ្លងបលងើកត្ខ្ត្កូ្

ច្បាប់ទ្ស្ីជ្ជទ្ព្ោះរាជ្ិព្្ធន្ទ្ព្ោះបាទ ស្លមច្បទ្ព្ោះហររិ កសរាា ឥស្សរាធិបត្ី ទ្ព្ោះបរម

លស្ថោះស្ូ្យធ្លធង លោកឲ្យរិត្ខ្ទ្កង ដលំ ណ្ៀល

្ិនាា ។ ធមតាជ្ជបីដ បា្ទ្ទព្យធ្អីឬយស្ ស្កា

លកាដា (ទ្ព្ោះអងគដួង) ខ្ថ្លងអព្ីស្ុ ច្បរត្ ៨ ទ្បការ ជ្ជមងលរបស្់ទ្ស្ី ដូច្បត្លៅ16៖

ខ្ត្ងលៅស្ុមស្ឹងទីព្ឹងអងោន លទ្ពាោះដបត្ភរយ

ល្ោះ្ឹងស្ខ្មងបរយយ ចារខ្ច្បងលដ

កា្់កស្ី ុច្បរត្។ អលំ ព្ើលច្បោះលហាងឲ្យអស្់ទ្បុស្អង

បទអដ្ឋា ហិ ឋាល្ហិ ស្ុច្បរតា ឥត្លី កM

ច្បងចាកុ នងច្បិត្រតាមធម៌ទូនាែ ្ទ្រប់ទ្បាណ្ទ្បុស្

មងលលច្បោះព្ិត្។ ខ្ទ្បថាទ្ស្ីជ្ជ លក កបលកM

ព្ិ ត្ទុកជ្ជទ្កមទ្កិត្យច្បាប់ច្បាស្់ត្លៅ។ អង

លដ្ឋយ្ូវស្ុច្បរត្ មងលទ្បាបី ឲ្យទ្ស្ីព្ិ្ិត្យចា

អញរច្បនា លស្ច្បកីដកាព្ាតាមច្បាប់ទុកលៅកុ នង

យកជ្ជទ្កឹត្យ ទ្រប់រូបទ្ស្ីៗ។ លដ បទព្័ណ្៌ នា

ទ្ព្ោះបាលីលស្ច្បកីដទ្ជ្ជលលទ្ៅព្ុ ំហាˆ ្លៅលៅ លលើកខ្លងងាយដ្ឋយ។ ឧស្ាហ៍មំទ្បុងខ្ទ្បរក

លរស្កុ នង រមីពរ្ិកាយអដាកថា ដីកាបរយយ

លោកថាទ្ស្ីជ្ជ ស្ុច្បរត្ភកី ឫករាបទ្ស្រត្ អង់អត្់ស្មីដ ការលករខ្ិ៍ ែ ស្ទ្ស្ី បរស្ុទខ្ធ ម្មួ្។ លោកថាទ្ស្ីទ្ត្ង់ កា្់ស្ុច្បរត្ អង់រ្ិត្លច្បោះស្ួ្

្ិ បាត្@ងឡាយមក អស ទ្ំ ស្ដី។ ជ្ជច្បាប់ទុក

អស្់ទ្ទព្យស្មបត្ិ ទ្បយត្័ ខ្ន ថ្ធួ្ ទុកដ្ឋក់ខ្ា ប់មួ្

ត្ដណ្ឹ ងត្ណ្ដលំ ណ្ើ រន្តស្ីឲ្យជ្ជក់ទ្បាកដលដ្ឋយ

បទបាលីទ្ោ្់អស្់ទ្បុស្ទ្ស្ី លរស្លរៀ្រកអូ លវ។

មិ្ា្ទ្បាទ។

លោកថាទ្ស្ីោប់ កា្់ស្ុច្បរត្ខ្ា ប

ច្បាប់ល្ោះទ្បលស្ើរដំណ្ឹ ងដំលណ្ើ រទំ្ងល្ោះកូវ ជ្ជច្បាប់ទ្បាកដលដ្ឋយបទទ្ត្ឹមទ្ត្ូវ រួ រលយើង

16 ជួ្ Mត្, វច្បនា្ុទ្កមខ្មរែ , ការអសព្វអាយ

ឧស្ាហ៍ស្ងាវ ត្ លធកាើ រស្្ស ំ លត្ឿ្មុឲ្ំ យឃ្លែ ត្ ឲ្យ

លដ្ឋយព្ុទស្ថធ

១៩៦៧ ទព្

ស្្បណ្ិឌ ត្យ, លបាោះព្ុមទ្ព ោទី៥, ឆ្ញន

័រ ៩២៣

មីស្ងាវ ត្ មិ្ា្លស្ៀៃ មនដ។ លោកថាទ្ស្ីទ្បាជ

ច្បិត្រ ស្ាែ ត្ឧស្ាហ៍ លស្ើលែ ស្ថែ ោះស្ូត្ទ្ត្ង់ អត្់អង

ស្ុច្បរត្អង់អាច្ប លច្បោះអធាទ្ស្័យAត្ិលទ្ព្ៀងលៅ

ទ្កត្ឹ ាទ្បាបីល្ោះM ស្ុច្បរត្ទ្បាកដ។ ឯស្ុច្បរត្

មករាប់រករួស្នវ ល@ោះជ្ដនទ ក៏រាប់តាមព្ិត្។

ទ្ស្ី អត្់អង់ស្ថវ មី លោកឲ្យអត្់ឱ្លអៀ្ច្បិត្ទ្

លោកថា ទ្ស្ីស្ថែ ត្ ស្ុច្បរត្

ោែ ្ឃ្លល ត្ខ្ម្ា្

លច្បោះរ្់ខ្បបបទ តាមខ្ត្ច្បិត្ព្

ត្់លមច្ប

ៗតាមបា្។

រ្ិត្ លច្បោះលរៀបអាហារ ភាន ក់ងារទ្ស្ីព្ិត្រMរ ប

មិ្ា្ទ្បខ្កក មិ្ា្ជខ្ជក ថាលធមើ

ិ្បា្

Rគ ប់ច្បិត្ប

ទ្ីរ រប់លវោ។ លោកថា ទ្ស្ីលស្ថែ ោះ កា្

ល@ោះលអៀ្អ្់អត្់ ស្ងត្

់ច្បិត្ទ្បាណ្ តាមច្បិត្បី

ស្ុច្បរត្លឆ្ញព ោះ ចាច្ប

ិត្លរ ស្ហា ខ្ត្្ឹងអងបីរ ឥត្បលី ររា

ធា្ លមច្បៗមិ្ថា។ ច្បាប់ល្ោះរួរទ្ស្ី លៅនា

ស្័ទ្ែ រលស្ថែ ោះលស្ើជ្ជ

្ិត្យលៅលរៀបលរៀង។ លោកថា

លោកីយ៍ អង

់ច្បិត្ឧ

ស្ាហ៍ កា្់កស្ី

ុច្បរត្

ជ្ជ

ទ្ស្ីស្ូត្

ស្ុច្បរត្

រហូត្ អបអត្់ឥត្លលៀែ ងតាម

ទ្កត្ឹ យនថ្ថាល ឲ្យខ្ា ប់ជ្ជក់ជ្ជច្បរត្ស្ព្វនថ្។ កា្

ពាកយបRី

រ ច្ប

ងចាទ

ុកលទៀងលពាលពាកយមិ្ល@លៀង

បា្ដូលចាន ោះ ្ឹងឮលករលិ៍រ ឈ្លែ ោះទ្បលស្ើរលព្កនទ្ក ្ឹង

មិ្ឃ្លល ត្ស្ត្ា។ លោកថា ទ្ស្ីលស្ើែ ស្ុច្បរត្

ស្័រលព្

បា្ស្ថ្ស្

ុម លច្បៀស្ ទុកច្ប

នទ្ង ដល់បរ លោក នថ្

អាច្បរងធានាទម្

់ ច្បិត្ប

ីលរ @ោះបីទុកាខ មសត្់ទ្កលមច្ប

លស្ថយស្ុមស្ួរ៌ស្ិទ។

ស្ខ្ំ ដងលស្ច្បកព្ី

ីមងល

ារ អាច្បទទួលទ្បាណ្។ ស្ុច្បរត្

ទ្បាប

ីជ្ជមងល

ទ្ស្

ទ្ស្ី ទ្បលស្ើរលព្ក ព្ិត្ទ្រប់@ង

ទ្បាប

ទ្ី ក

យទ្ស្ី

ទ្បលស្ើរទ្កា្ អីមកអមឹ

Rា ល់ឲ្យដល់ល្ោះបា្

ស្ុច្បរត្

ខ្ច្បងច្បប់ភាស្ិត្តាមទ្ព្ោះបាលី។

ទ្ស្ីMអាច្បធា្ ច្បិត្ចាលំ រៀ្យក

@ងទ្បាប

ច្បាប់ លៅទ្ស្ីមហាោប់ លោក ៍កទ្ម ទ្ស្ីកា្

៣.២.៤.ប្រវភទប្ររន្ធ

ស្ុច្បរត្ ទ្បទ្ព្ឹត្លិត្លែ ទ្ស្ីMថាទ្កលធើតាមព្ុ

ទ្បព្្ធ (មកព្ីពាកយទ្ប+ព្្ធ; បា.ប+ព្្

បា្។ លោកថា ទ្ស្ីលនាោះច្បិត្អាទ្កក់លស្ថែ ោះ ស្ប

“ជ្ជប់ជពាក់ ច្បពាក់ឆ្ញវ ក់ ខ្ដលច្បងរត្រួត្ ច្បណ្ង

ដបូនាែ ្ អាលដ្ឋយស្ថរច្បិត្រ ទុច្បរច ត្ស្នាដ ្ បងិ្

ច្បងឆ្ញវ ក់រត្

រួ ត្”) ទ្បព្្ធរឺន្តស្ីរជ្ជច្បំណ្ង រូ ្ឹ ង

ធ្ធា្ លច្បកើ អាស្ាយ។ កីជួលទ្ច្ប្ើ កល ទ្កដ

បុរស្ (ភរយ

)។ ទ្ព្ោះអងដួង កាព្យខ្ថ្ងអព្ីទ្បព្្

លច្បោះដល់ខ្លប ខ្យព្ុ ត្វា លប ិត្ច្បង់ទ្ស្ថប់ ច្បង

ស្ថដ ប់ហាក់ជ្ជងាយដ្ឋយលស្ថោះស្ថ លច្បោះឯងដ ឯ

ង។ ឯទ្ត្ង់ច្បាប់លែ ត្ិច្បលទយល់ទ្ក កទ្មនទ្កខ្លង

ទ្កលទ្ពាោះមិ្ច្បង់ ទ្បុងអងឲ្យខ្ស្ង ទ្កលដ្ឋយច្បិត្

ខ្លបងច្បណ្ង់ត្Mា ។ អលំ ព្ើស្ុច្បរត្ អធាទ្ស្័យ

ា្៧ទ្បលភទលប

ួ្អាទ្កក់បី ដូច្បត្លៅ 17៖ ល្ោះ

្ឹងអងគបងឥត្នម៉ាទីនទ។ ទ្បព្្ធMច្បូល្ឹងបី

រឺ មួយលស្ថត្ទ្ព្ោះព្ុ ទធ លទស្ថន ច្បំហុ ត្ថារភរយ មួយមូលច្បិត្រជ្ជប់អាល័យ ដូច្បបូ ែ្្ឹងបងចាច្បង

ា្ទ្បាព្ីរលស្ថែ ោះបួ្លនាោះច្បិត្រជ្ជបីលនាោះលាហា អាទ្ស្័យ ទ្បព្្ធលនាោះនថ្លមធយមលព្កព្ិត្។ ទ្បព្្

ច្បិត្រមូច្បងាយដ្ឋយ៖ ឯទ្បព្្ធជ្ជឯកលឈ្លែ ោះាតា-

ច្បតាវ លឈ្លែ ោះលៅស្ខ្ភរយ

ដូច្បមិទ្ត្ ស្ឡាញ

ភរយដូ ច្បាដ យ ឈឺឆ្ញែ លកូ្មួល្ ខ្រងស្ួ ៃ្មិ្

ទ្ស្ឡាញ់ អស្់អញលព្កព្ិ ត្ លស្ើែមួ ល្លស្ើែច្បិ ត្

Mយ មិ្្ឹករស្ថយ ច្បិត្រចាអាណ្ិ ត្។ កូ្ទុក ស្័ទ្ែ រលស្ថែ ោះច្បិនាដ ។ លបើមិទ្ត្លៅបាត្់ ស្ប់ស្ួ ត្មុម

ល@ស្លមដច្ប មសត្់ទ្កលទ្ច្បើ្ត្ិច្ប មឹងមុស្មូច្បច្បិត្ ាត្់ ទុកខទ្់ទយ ល@ើញមុមមកបា្ ច្បិត្រកា្

ទ្ពាត្់ទ្បាស្់យូ រលង់ព្ុ ំបង់ខ្បកច្បិត្រ រង់ចាច្បិត្ លស្ថោះស្ថ ទ្ស្ស្់ទ្ស្ួលភន្តកាដ ្ិរទុកខលស្ថកលៅ។

រិត្ ឈឺឆ្ញែ លកូ ្លស្ថែ ោះ។ ទ្បព្្ធMោប់ ឈ ទ្បព្្ធMច្បិត្រ ទ្ស្ឡាញ់ បីដព្ិ ត្ ោែ ្កុ នងោែ ្

ឆ្ញែ លបខ្ី ា ប់ ច្បិត្ចាកា្់លកាោះ ដូច្បាដ យទ្ស្ឡាញ លទ្ៅ ដូ ច្បមិទ្ត្្ិងមិទ្ត្ ច្បងច្បិត្រជ្ជប់លៅ ទ្បព្្

កូ្លព្ញព្ីលពាោះ លៅទ្បព្្ធលនាោះ នថ្លឥត្អឹាមដ ល់។ ទ្បព្្ធជ្ជទីវ លឈ្លែ ោះលៅ@ស្ីភរយដូច្បកល

លនាោះលៅ ឧត្មទ្កា្ ។ ស្ខ្មងភរយ @ងបួ្ ស្ឹងជ្ជ ទ្កទ្ស្ីលធើវបា្ លបើទ្ស្ីMរិត្ អចង់ច្បិត្

មុ ំញ្ឹ ងអាច ស្់លទ្បើMស្់ខ្វ យមវល់ អាច្បមត្់ទប ស្នាដ ្ ទ្ស្ឡាញ់ បីដទ្បាណ្ ដូ ច្បធម៌លទស្ថន ។

ទល់ទមៃ្់បលទ្មើ។មិ្ា្ ទំល្រ ល@ោះាច ស្់វាយ លោកថាទ្ស្ីលនាោះ ឮលករព្ិ៍ ី លរាោះ ទួលៅនានា លប

លជរ អត្់ឱ្ស្័រលព្ើតាមខ្ត្បងាគ ប់ទ្បAប់ច្បង់លធើ អស្់ជីវត្ លៅឋិត្ស្ួ ោ៌ លច្បៀស្ចាកច្បត្ុរា-បាយ

ច្បិត្រព្ុ ំលស្ើលវុ ើ លច្បៀស្វាងលទ្កាធា។ ទ្បព្្ធMអត្ បាបទុកខភ័យ។ ទ្បព្្ធព្ុ ំជ្ជ លឈ្លែ ោះវធកា- ភរយ

ឱ្អងគអណ្ត្់ ខ្ល ច្បបីដអាតាែ ដូច្បមុ ំ្ឹងាច ស្់ខ្ល ច្ប

ដូ ច្បន្ ស្ទ្ត្ូវចាច្បង ល@ស្អងស្ព្វនថ្ៃ ទ្បព្្

Mស្់ធានាទ្បព្្ធលនាោះជ្ជទ្បលស្ើរស្ុ មស្ូ ្យ។

ច្បនទ្ង បីា្ខ្ត្ទុកខ លបើបីម

ុស្ច្បិត្រ វាោែ ្អាណ្ិ ត្

ទ្ ប ព្ ្ធ ជ្ជ ទ្ ត្ី ល ឈ្លែ ោះ ភ រិ ្ី - ភ រ ិយដូ ច្ប បូ ែ ្

លមរមឹងទ្ច្បអុក ចាច្បងល@ស្បីដ ទ្ស្ដីកិកកុក ឲ្យ

ទ្ស្ឡាញ់ បងព្ិត្លំអិត្លំអូ្ទទួលដបូ្ ា្

ាត្់ឲ្យមុម វាស្វាងលវាា ោះលវយើ

។ ស្ុមទុកខស្ថ@

ំ វា

ាត្់ពាកយបង។ Rដ ច្ប់អួ លខ្ត្មួយ្ឹងច្បងជ្ជទ្ត្ួយ

លមើលបM ំ លៅលស្ៀៃ មទ្ព្លងើយ ព្ុ ំជួយទុកខភ័យ

ច្បិត្រចាបំណ្ង ព្ំនាក់ព្ំ្ឹងពាក់ព្ឹងបុ៉ា្ប៉ាងខ្ត្

លដ្ឋោះនដកល្ើដយ ស្ថល ប់លដ្ឋយរស្់លដ្ឋយ ោែ ្ច្បិត្

17 ជួ្ Mត្, វច្បនា្ុទ្កមខ្មរែ , ការអសព្វអាយ

លដ្ឋយព្ុទស្ថធ

១៩៦៧ ទព្

ស្្បណ្ិឌ ត្យ, លបាោះព្ុមទ្ព ោទី៥, ឆ្ញន

័រ ៤១០

លមទ្ត្ី។ លចារភរយ

ទ្បព្្ធព្ុ ំជ្ជ លបលួច្បទ្ទព្យបី

កហុ ស្លដ្ឋយលច្បត្នា ឬអលច្បត្នាខ្ដរ លដ្ឋយស្ថរ

ោែ ្ច្បិត្រករុM លមតារ ទ្បណ្ី របស្់ទ្ទព្យអីវ លក

ឥទិធព្លន្កតារ លអសងៗ។ កតារ @ង

លនាោះលធើវឱយ

ចាយអស្់ធួ្។ អយាភរយ ទ្បព្្ធព្ុ ំជ្ជ ត្លមើកង

ម្ុស្សលៅជ្ជឆ្ួ ត្ វកលច្បរត្ឬមូច្បច្បរត្

។ កតារ ឆ្ួ ត្

ខ្ត្មួ ល្ ល ច្ប ោះខ្ត្ល ទ្បើបីដ ឥត្បីា្ស្ួៃត្ លធើវឫក

ា្លទ្ច្បើ្យ៉ា ង ដូច្បជ្ជ កាមុមត្កៈ ឆ្ួ ត្កាម; ច្បិត្ុ

M្ួ្ ទុកបដី ូច្បមុ។ំ ទ្បព្្@ងបី ធាល ក់លៅអវច្ប មែត្រកៈ ឆ្ួ កត្ច្បិត្រ; ទិដុ ាមែត្រកៈ ឆ្ួ កត្ទិដិា; បិត្ុមែត្រកៈ

រងទុកខដំណ្ំ កុ នងមាោះលភើលងលៅដ យូ រលៅលទ្កៀមទ្ក ឆ្ួ កត្ទ្បាត្់; យកុ ខមែត្រកៈ ឬបិស្ថច្បុ មែត្រកៈ ឆ្ួ កត្

លទ្ពាោះច្បិត្រមួ ល្ធំ ជ្ជងបីដអាតាែ ។ ឯទ្បព្្ធបួ្មុម លទ្ពាោះលខ្ែ ច្បច្បូល; ស្ុរុមត្កៈ ឆ្ួ ត្ទ្ស្ថ; អកធុត្ុ មត្

លនាោះរួរស្ួ ៃ្ យកជ្ជភរយ ្ឹងលកើត្របស្់លករ ិ៍ កៈ ឆ្ួ កត្ខ្លបងស្ីុ ស្ង; អបាយមុ មុមែត្រកៈ ឆ្ួ កត្

យស្ស្កាដ លថ្ើកងព្ូ ជព្ងាលស្ថយស្ុ មលថ្រឋិត្។

ស្ំខ្ដងបរិ យយ ភរយ@ង ឡាយ ទ្បាព្ីរច្បរត្

អបាយមុម; ឥត្ុ ាមែត្រកៈ ឆ្ួ កត្ទ្ស្ី ជ្ជលដើម។ ការមូច្ប ច្បរត្ របស្់ម្ុស្សនាឱយា្ការទ្បទ្ព្ឹ ត្ិរអំលព្ើ អ

@ងជួ@ងជ្ជព្ណ្៌ នាលពាលព្ិត្ ខ្ច្បងច្បប់ព្ិ្ិត្យ

ស្ីលធម៌កុ នងស្ងគម ្ិងបMដ លឱយត្នមលស្ីធម

តាមអត្ាោថា។ រួរទល្ាញឲ្យចាាត្់ឬបងាគ ប

ធាល ក់ ច្បុ ោះ។ ច្បំលពាោះទ្រួស្ថខ្មែរបច្បុ ចបប្ន លត្ើការ

កូ្លៅត្ូច្បៗឲ្យទល្ាញចាស្ថា ត្់ លហើយឲ្យនាោ

ទ្បត្ិបត្ិរស្ីលធម៌ ា្ស្ភាព្លកខណ្ៈដូច្បលមដច្ប

ស្ូ ទ្ត្លរឿយៗ លដើមបរី ល ទ្បនព្Mស្់) ។

ឹកោន កុ នងទ្រួស្ថរ ក៏ជ្ជការ

មោះ?

ច្បាប់រត្ិយុ ត្ិរ ្ិង លោលការណ្៍ ស្ីល

ធម៌ស្ទ្ាប់ទ្រួស្ថរ ា្ត្នមលមិ្អាច្បកាត្់នថ្ល បា្ស្ទ្ាប់ជួយបងាក រទប់ស្ងាក ត្់ ្ិងជទ្មុញ ជ្ទ្បុស្ទ្ស្ីឱយលោះបង់អំលព្ើអាទ្កក់្ិងលធើវការ

ងារលដើមបលី ស្ច្បកីដរកច្បលទ្មើ្កុ នងទ្រួស្ថរ ក៏ដូច្បលៅ

កុ នងស្ងគមជ្ជត្ិ@ងំ មូល។ ជ្ជធមែតាម្ុស្សា្

ការដឹងមុស្ទ្ត្ូវច្បង់បា្លស្ច្បកីដនថ្លថ្ូ នរលដ្ឋយស្ថរ

៤.ការប្រតិរតតិសលធម៌ក្ងប្រសាួ រខ្មែរ

រច្ចុរបន្ន

ទ្រួស្ថរ រឺជ្ជទ្កុមមួយខ្ដលា្ស្ា ស្ភាព្បីដ ទ្បព្្ធ កូ ្ ្ិ ងជ្ជយថាលហត្ុ ា្

ស្ាជិក Aត្ិវងស ខ្ដលមករួមរស្់ កុ នងអាោះ ជ្ជមួយោន ។ ទ្រួស្ថរ រឺជ្ជការស្ិកាន្ស្ងគម ជ្ជ

អនកធានារា៉ា ប់រងបលងើត្ជ្ជ្ិរ្លរ ៅព្ូ ជព្ងស ម្ុ

ា្ស្ត្ិទ្រប់ទ្ោ្់។ បុ៉ាខ្្រល@ោះា្ទ្ទឹស្ីដកបួ ្ ច្បាប់ជួ យអប់រ @ុ ំទ្ រងយ៉ា ងMក៏លដ្ឋយ ក

ស្ស។ ទ្កុម ទ្រួស្ថរជ្ជអនកធានា រា៉ា ប់រង លធើវឱយ

បុ រគល@ងឡាយច្បូ លរួមកុ នងជីវត្ភូ មិស្ថន្តស្

ម្ុស្សលកែងចាស្់ទ្បុស្ទ្ស្ីលៅខ្ត្ភាល ត្់ទ្បទ្ព្ឹ ត្ិ

្ិងទ្បវត្ិស្ថន្តស្ររ បស្់ម្ុស្សជ្ជត្ិ,ទ្រួស្ថរ រឺជ្ជ

ការដលងើាមស្ថល ប់រស្់ន្ស្ងគម។ ស្ងគមអ្់ថ្យ ល@ើញ បងឱខ យព្លកមជ្ជ@ស្ករ ព្ួ កកុមុ យ្ីស្ិ

ឬ រ ីក ច្ប ល ទ្ មើ ្ ក៏ អា ទ្ ស្័ យ ល លើ ឥ រ ិយ ប ថ្ ន ្ ខ្មែរ ទ្កហមបា្បងែត្់អាហារ ្ិ ងវាយកាប

ស្ាជិកទ្រួស្ថរខ្ដរ។ អុ ាយមកវញ ស្ងគមក

ស្ ាល ប់ ្ិ ងអនកលច្បោះដឹង ប ញ្ហញ វ្រ ធ្ធា្

ា្ឥទិព្លយ៉ា ងខ្ល ងលៅលលើទ្រួស្ថរវញ

ខ្ដរ។

ម្ុ ស្ស ្ិ ងបំអិលច្បបំRល ញលស្ៀវលៅ ឯកស្ថរ

លប ងម

អាប់អួ ឬរក

ច្បលំ រ្

លនាោះទ្រួស្ថរក៏ទទួល

កបួ ្ច្បាប់ ទលំ ្ៀមទាល ប់ ទ្បនព្ណ្ី វបបធម៌ លស្ើរ

ភាព្អាប់អួ ឬរក

ច្បលំ រ្

លៅតាមលនាោះខ្ដរ។

ោែ ្ស្ល់ ។ អនកខ្ដលលៅរស្់រា្ា្ជីវត្

ព្ី

កុ ងន អត្ីត្កាលស្ងគមខ្មរែ ធាល ប់ា្អារយ របបអទ្បីយ៍ល្ោះ បា្ស្ថរ រជីវភាព្ទ្រួស្ថរយ៉ា ង

ធម៌មង់មស្់, ទ្បលទស្ជ្ជត្ិស្មបូ រណ្៍ ស្ុ កស្រម លតាកយ៉ា ក។ ាន ក់ៗរិត្ខ្ត្លរឿងស្ថរ រលស្ដាកិច្ប

ថ្ុ កំលថ្ើកងរុងលរឿង, ា្កិត្ា្ុភាព្លបរី ្ឺា,ជ្ជអា ទ្រួស្ថរ ្ិងប្់ទ្ស្្់កុំឱយរបបល្ោះវលទ្ត្ែប

Mច្បទ្កខ្ដលា្ទឹកដីទូលំទូោយ។ បនាា ប ជ្ជថ្ីែមដងលទៀត្។ លដ្ឋយមវោះលព្ោទ្ាប់អប់រ

មកកុ នងអទបុ ងព្ីរទស្វត្សច្បុងលទ្កាយ ស្ងគមខ្មរ

ស្ិកាលរៀ្ស្ូ ទ្ ត្ ្ិ ងមវោះអនកលច្បោះដឹង មវោះទ្រ

លដ្ឋយស្ថរទទួ លរ ងឥទិធព្ លន្ ការ ទ្ ប កួ ត្

ជនាញ មោះការអា្ មោះការទទួលបា្ព្័ត្៌ ា្

ទ្បខ្ជងមលនារមវជ្ជ

ា ្លយបាយ ន្ទ្បលទស្

លធើវឱយព្លរដាខ្មែរភារលទ្ច្បើ្យល់ ដឹងមិ្បា្

លជឿ្លលឿ្ខ្ងលស្ដាកិច្បចឧស្ាហកមែ បា្ ធាល ក់ឱ្ថ្យ វនាស្អ្ររាយយ៉ា ងដណ្ំ ។ របប

ទ្រប់ទ្ោ្់អព្ីមរត្កវបបធម៌របស្់មួ្លែើយ ។ លៅលទ្កាយកិច្បចទ្ព្មលទ្ព្ៀងទ្កុងបា៉ា រស្

ខ្មរែ ទ្កហមប្សល់ទុក្ូវការទ្ពាត្់្ិរាន្តស្ខ្រ បក

ឆ្ញន ១

៩៩៣ ខ្មរែ បា្រួបរួមោន លដើមបឯ

កភាព្ជ្ជត្

បាក់យ៉ា ងធលំ ធងដល់ទ្រួស្ថរខ្មរែ ។ កុារកទ្ំ ពា

ជ្ជមួយបMដ ភារជី លាល ោះខ្មរែ @ង

អស្់លទ្កាមរដ

ន្តស្ីលរ ម៉ាាយ បុរស្លពាោះា៉ា យ ម្ុស្សចាស្់ជរា

ធម្

ុញ្ញទ្បជ្ជធិបលត្យយលស្រព្

ហុបកស បុ៉ាខ្្រជ្ជ

ោែ ្ទីព្ឹង ម្ុស្សបាក់ទ្ទុឌលទ្@មកាល ង

កាយ

អកុស្ល ការមិ្ទុកច្បិត្រោន បា្លកើត្ា្ពាស្

ស្ត្ិស្ថែ រត្ីមិ្ហឹនងហន រឺជ្ជប្ុ ាកដ៏ធៃ្់ស្ទ្ាប

លព្ញស្ងគមខ្មរែ @ង

មូល @ង

កុ នងទ្កុមការងារ

ស្ថធារណ្រដាទ្បជ្ជា្ិត្ុកមុ ពជ្ជ ្ិងរដាកមុ ពជ្ជ បកស ព្ួ ក្លយបាយ ទ្កុមទ្រួស្ថរ ្ិ ងទ្កុម

លហើ យអលវបាក@ងអស្់ល្ោះ លៅខ្ត្ជ្ជវបត្ិ Aត្ិមិត្រ លដ្ឋយស្ថរខ្ត្ទំនាស្់ ្ិងភាព្អាតា

ប្រស្ទ្ាប់ទ្រួស្ថរខ្មែរបច្បុ ចបប្ន។ ការបំបាត្ ្ិយម ត្ួឯក្ិយម។

ស្ថោលរៀ្ មិ្ឱយត្នមលលលើការស្ិកាលមលរៀ្

ទ្ទឹស្ី, មិ្ឱយត្នមលស្ញ្ហញ បទ្ត្ ឱយត្នមលខ្ត្ស្ញ្ហ

បច្បុ បប្ន កមុ ជ្ជការពារបា្្ូវស្្ិភាព្

១០០% បុ៉ាខ្្រលដ្ឋយឥទិធព្លន្ការមិ្ទុកច្បិត្

ោន ល្ោះ បMដ លា្ការលំបាកដល់ លលបឿ្

អភិវឌឍ្៍ ្ិងការស្ថដ រលករលិ៍រ ឈ្លែ ោះមុមាត្់ន្ ទ្ព្ោះរាជ្ជMច្បទ្កអច្បារយៈលៅលលើ ឆ្ញកអ្ររ

ទ ងិគ ច្ប ោន ។ អំល ព្ើ អ ស្ី ធ ម៌ រឺ ជ្ជ ស្ ក មែ ភា ព្

@ងឡាយ ខ្ដលអុ ាយព្ីស្ីល្ិយម ្ិង ការ ទ្ព្លងើយកល្ើរយច្បលំ ពាោះស្ីលកាត្ព្វកិច្បចខ្ដលលធើ

ជ្ជត្ិអងខ្ដរ ។ ការអ្ុ វត្រច្បាប់តាមទ្បព្័្

ឱយអក

ដនទមិ្លព្ញច្បិត្រ ឬលធើឱយលរទទួលរង្ូវ

ត្ុោការកុ នងការលដ្ឋោះទ្ស្ថយបញ្ហា ស្្ិរស្ុមស្ ការឈឺចាប់។ អំលព្ើ ហិ ងាកុ នងទ្រួស្ថរ រឺជ្ជ

Mរ ប់ធាន ប់កុ នងដMក់កាលបច្បុ ចបប្នរឺជ្ជយ្ ឥរយបទន្ការទ្បទ្ព្ឹត្ិអស្ីលធម៌ន្ស្ាជិក

ការលដើមបកាោ្ុ វឌឍ្ភាព្មួយខ្ដលចាបាច្ប

ស្ទ្ាប់អត្ិាភាព្ស្ុ មដុ ម្ី យកមែស្ងគមខ្មែរ

ទ្រួស្ថរ ា្បីរទ្បព្្ធ ឪព្ុ ការ យ កូ្ បងបូ ែ្

ខ្ដលលៅកុ ងប្ុ កទ្រួស្ថរ។ កុ ងស្ងមខ្មរ អលំ ព្ើ

@ងមូល។

៤.១. ភសតា

ងមលះនន្ទំនាសន្ិងអំវរើហងា

អស្ីលធម៌កុ នងទ្រួស្ថរ ភារលទ្ច្បើ្ពាក់ព្័្ធ្ឹង អលំ ព្ើហិងាខ្ងអូ វល កាយ អូ វល ច្បិត្រ អូ វល លភទ ្ិង អូ វល

លស្ដាកិច្បច។ ការរលំ ោភបពា្លលើលោលការណ្

ក្ងប្រួសារ

ស្ីលធម៌ មិ្ទ្បត្ិបត្ិរវ្័យទ្រួស្ថរកុ នងជីវត្

ស្ីលច្បរយទូលៅ ត្ទ្មូវឱយស្ាជិក

អាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ លដ្ឋយបងាា ញច្បរកលកខណ្ៈ

ទ្រួស្ថរាន ក់ៗ លោរព្ករណ្ី យកិច្បរច បស្់មួ្ ដូច្ប

ជ្ជប,ី ទ្បព្្,ធ ឪព្ុ កាដ យ,កូ្, បងបូ ្ទ្បុស្ទ្ស្

ទ្បាថ្ាកងាយ ការរលំ ោភការបំពា្ ការ ររាមរខ្ំ ហងលលើអូ វល កាយ អូ វល ច្បិត្រ អូ វល លភទ ្ិងអូ វ

ទ្ត្ូវខ្ត្បលំ ព្ញស្ីលកាត្ព្វកិច្បតាមមុមងារ

ត្ួនាទី លរៀងៗមួ្។ លបបើ ីទ្ដ បព្្មិ្បា្បលំ ព្ញ បា្ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវតាម្ិយមស្ីលធម៌លទ ទ@ស្

លស្ដាកិច្បច មកលលើបីដទ្បព្្ធ ឪព្ុ កាដ យឬកូ ្

ខ្ត្ងលលច្បឮស្ឹងខ្ត្រាល់ នថ្ៃលៅតាមបណ្ដ ញ ទ្បព្័្អសព្វអាយស្ងម នានា។ស្ូមដកទ្ស្ង់ភ

្ិងអលំ ព្ើហិងា្ឹងអាច្បលកើត្ា្លែើង។ អលំ ព្

អស្ីលធម៌@ងល្ោះទ្បឈម្ឹងការរោះិ រ្

ស្ុ រតាងមលោះៗអំព្ីអំលព្ើហិងា កុ នងទ្រួស្ថរ ខ្ដល

ា្លលើទ្បព្ អសព្វអាយដូច្បត្លៅ៖

លមលើ ងាយ មិ្ឱយត្នមព្ីមហាជ្កុ ងស្ងម។

ទំនាស្់ ្ិងអលំ ព្ើហិងារឺជ្ជអលំ ព្ើអស្ីធម

ខ្ដលខ្ត្ងលកើត្ា្លែើងជ្ជលរឿងៗ ជ្ជធមែតា

កុ ងស្ងមទ្រួស្ថរ លទ្ពាោះថាចា្កុ ងរាវខ្ត្ងា្

រ ណ្ដំ ឬអ Mរ ត្លៅជ្ជមួ យលធែញខ្លងអីប៉ាោះ

ក្.ប្ររន្ធវដ្ើមរ៉េូលសសក្ិ៣ខ្ដ្លាន្ប្សី ទាមទារអវី

មលះវរលវន្ះ? 18

ជ្រងលទ្ោោះថាា្ការទំនាក់ ទំ្ងលស្នហា

ជ្ជមួយោន តាងព្ី អំែងឆ្ញន ២០១៧ រហូត្ដល់

ន្ត ស្ីរាន ក់បា្លរៀបរាប់ថា ចាប់តា ង ព្

ុ

បច្បបបា្ក្ទ្ស្ាក់ អាយ៩ខ្ម។ លទ្កាយ

ចាប់នដោន ជ្ជបីរទ្បព្្ធមក ព្ួ កនាងមិត្មំលធើវការ ុ

ងារទ្រប់ខ្បបយ៉ា ងលដើមបទ្ី រួស្ថររហូ ត្បីរា្ ឋា្្ររ ស្័កជ្ជលោកអ្ុលស្្ីយ៍ឯក(ស្័ករបី)។

មកលដ្ឋយដឹងថា បដីលហងស្ˆយរបស្់មួល្មិ្ @្់ខ្លងលោះទ្បព្្ធ លដើមដ្ឋច្ប់លទ្ស្ច្ប នាងក

បោី ត្់យកបង់ដលៅដ្ឋក់មីលុយធនាោរ ឯក ជ្ច្ប្ួ្១មុឺ្ដុោល រ លដើមបលី មើលជងឺរបស្់ោត្ លុោះដល់លមើលជងឺជ្ជលហើ យ ខ្បរជ្ជបីដច្បុោះលចាល ទ្បព្្ធកូ្ យកលុ យខ្ដលលៅស្ល់ លៅលរៀប

ខ្ស្្លទ្ព្្ជ្ជមួយទ្រូបលទ្ងៀ្ាន ក់ជ្ជទ្ស្ីលស្ហ

បា្ស្ុ ំបរីលហងស្ˆយលនាោះខ្បកអូលវ ោន ជ្ជលទ្ច្បើ្ លលើកមកលហើយ។ លៅនថ្ៃទី២២ ត្ុោ ឆ្ញន ២០

២០ ជ្លលើែស្ បា្លបើរថ្យ្រមួយលទ្រឿង មួយលទ្រឿង ដឹក រូប នា ង ្ិង កូ្ ។ លទ្កាយឮ

ស្ លមលង អុ ាោះ អាវុធ នា ងា្ ការ ឈឺច្បុក ទ្ត្ ង

លធជ្ជើ ទ្បព្្ាន ក់លទៀត្។ រូបោត្់្ិងកូ្ព្ីរនាក

លដើម ទ្ទ ូង ខ្ ង ស្ថ នា ង បា្ ទ្ប តា យទ្ប ត្ ប

រ ស្់ ល ៅ ឯក ការ ្ិ ង រក លុ យល ដ្ឋ ោះ បំ ណ្ុ ល ធនាោរឯកជ្។

លបើក@វ ររថ្យ្រលោត្ច្បុោះលៅលលើថ្នល់ លៅស្ូˆ មណ្ៈលព្លរថ្យ្រកំព្ុ ងខ្ត្ា្ច្បលនាលៅ

មុម។ ជ្ស្ងសយល@ើញដូ លច្បនោះក៏លបើករថ្យ្

ម.ចារ់មលួន្ាច សកាវភលើងមលីខ្ដ្លឲ្យរុរសាន ក្់យក្វៅ

ថ្យលទ្កាយ កុ នងលោលបំណ្ងកិ្រូបនាងឲ្យ

បាញរ៉េុន្រ៉េងផាត ច្់ជីCិតរូវសហ19

លៅ ន ថ្ ៃទ ី២៣ ខ្ ម ត្ុោ ឆ្ញ ២ ០ ២ ០

ស្ថល ប ់ខ្ ត្ នាង បា ្ ល ោ ត្ ច្បុ ោះ លៅ កនុ ង ទ ឹក ទ្ប ឡា យ លហើយ ជ ្ ស្ ងស យ បា្ លបើក @វ រ

ក ា ង ស្ ម ត្ ាកិច្ប ច្ររ បាលលម ត្ រលស្ៀ ម រា ប

បា្លធើវការទ្ស្ថវទ្ជ្ជវឈ្ល្ដល់ការឃ្លត្់មួល្ ជ្ស្ងស យ ាន ក់លទៀត្ ពាក់ព្័្ធករ ណ្ី អរល

រ ថ្ យ ្ រច្បុ ោះ ល ហើយ រ ត្ ់ល ៅ ល ធវ ើស្ ក ម ែភាព្ ទ្បតាយទ្បត្ប់ ្ិងទ្ច្បបាច្ប់កនាងភាល មលនាោះរូប

នាងក៏បា្ខ្ទ្ស្កឱយលរឯងជួយលព្លលនាោះ ក

អាវុធឲ្យលៅបុរស្ ាន ក់យកលៅបាញ់ ទ្បហារ

បុ៉ា្ប៉ាងRរ ច្ប់ជីវត្រូ លស្នហ៍វយលកែង ខ្ដលនាង

ា្ទ្បជ្ជការពារភូមិបា្ច្បូលលៅជួយនាង លហើយជ ្ ស្ ងស យ ក៏បា្ រ ត្់លែើង រ ថ្ យ្

លទើបា្កូ្ទ្ស្ី១អាយុ ៩ខ្ម។ តាមការបំភឺលព្ី

18 ថ្ុក ស្ុខ្, លកាោះស្្ិភាព្, នថ្ទី ២៩ ខ្ម ស្ីហា ឆ្ញន ំ២០២

19 @ឹម បុˆ្Mក់, នថ្ទី ២៣ ខ្ម ត្ោុ ឆ្ញន ំ២០២០,

https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/1153749.html

https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/1197884.html

លបើកលរច្បមួល្ លដ្ឋយនា យក កូ្ទ្ស្ីនាងលៅ ២០២០ លវោលា៉ា ងទ្បាណ្៨្ិ ង៣០នាទី

ជ្ជ មួយ អង ខ្ដ រ ។ ល ទ្កា យ ចា ប់មួល្ បា ្ ជ ្ យប់ លៅភូ មិទ្ត្ពាង ស្ថែ ច្ប់ @ុំាក ក់ ទ្ស្ុ កអង

លលើែស្លឆ្លើយស្ថរភាព្ទ្បាប់ស្មត្ាកិច្បចថាមួល្ ព្ិត្ ជ្ជ បា្ លធវើស្ ក មែភា ព្ ដូច្ប ជ្ រង ល ទ្ោោះ លរៀបរាប់ខ្ងលលើព្ិត្ទ្បាកដខ្ម្ លដ្ឋយស្ថរ

មួល្មឹងជ្រងលទ្ោោះលច្បោះខ្ត្@ រ ទ្បាក់ជ្ជប្ ប នាា ប់ លហើយរទ្ាមថាលបើមិ្ឲ្យទ្បាក់នាង

លទលនាោះនាង ្ិងយកកូ្ទ្ស្ីលៅជួបទ្បព្្ធ

លដើមមួល្ ខ្ដលអាច្បលៅជ្ជទំនាស្់ ឈ្ល្ដល

ស្ួ នល ។ បុរស្ខ្ដលទ្ត្ូវាច ស្់អាោះវាយឲ្យរបួស្

ា្ អាយុ ៣៨ឆ្ញន ំ មុមរបរលក់ដូរ រស្់លៅកុ នង ភូមិ @ុំ ខ្ងលលើ ។ ច្បំខ្ណ្បុរស្ាច ស្់អាោះអាយុ

៤០ឆ្ញន ំ មុមរបរលក់ដូរដូច្បោន ។ ច្បំលពាោះករណ្ី ល្ោះ ស្មត្កិច្បបា្ចាត្់ការតាម្ីត្ិវធ

ឃ.សងសយាន្ទំនាស់ក្ុនងប្រួសារ! រតីប្ររន្

ការខ្លងលោះោន លទៀត្អង។

រ.ប្ររន្ធវលងខ្លបងរីត្ឹក្ប្សា ប្សCឹងកាល ណា្្ុះហងាប្បាC20

ល ដ្ឋ យ ស្ថ រ ឥ ទិធ ព្ ល ស្ុ រា ោ យ ែ ជ្ជមួ យ្ឹ ងខ្លបងស្ុីស្ង លធើវឲ្យលកើត្ជ្ជអំលព្ើ ហិ ងា ។ ជ្ជក់ខ្ស្រង បុរស្ាន ក់មឹងទ្បព្្ធលៅ លលងលបៀលៅអាោះលរ លុ ោះលព្លអឹកទ្ស្ថទ្ស្វង

លជ្ជកជ្ជក៏លៅខ្ទ្ស្កលជរទ្បាថ្ ្ិងវាយាច ស្

រំ្ុ្ះប្ោរ់ខ្រក្វធើវអតតឃាត21

លៅល ា៉ា ង ទ្ បាណ្២្ិ ង៥០នាទី បី

ទ្បព្្បា្ស្លទ្មច្បច្បិត្បអុ ោះទ្ោប់ខ្បកលធើ អត្

ឃ្លត្។ លហត្ុការណ្៍ ខ្ដលកទ្មល្ោះ បា្លកើត្

លែើងលៅរលស្ៀលនថ្ៃទី២១ ខ្មស្ីហាល្ោះ ស្ិាត្ កុ នងភូមិព្ូ ទុង @ុំច្បុងRល ស្់ ទ្ស្ុកខ្កវស្ីា លមត្ មណ្ឌ លរិរ។ ស្មត្ាកិច្បចថាជ្រងលទ្ោោះជ្ជបី

ទ្បព្្ធ លដ្ឋយបីរា្អាយុ ៣៧ឆ្ញន ំ ា្ទ្ស្ុ ក

កលំ ណ្ើ ត្លៅទឹកដីលមត្រនទ្ព្ខ្វង ្ិងទ្បព្្ធអាយ

អាោះលទៀត្ ខ្ត្ទ្ត្ូវាច ស្់អាោះវាយត្បត្វញបM

៣២ឆ្ញន ំ ា្ទ្ស្ុកកលំ ណ្ើ ត្លមត្កព្ង់ឆ្ញន ង។

លឲ្យរងរបួស្ ។ ការវាយត្ប់ោន ល្ោះ ស្មត្ាកិច្ប

ក៏បា្ឃ្លត្់មួ ្ាច ស្់អាោះអងខ្ដរ។លហត្ុការណ្

ង.ោែ ន្វាចា! សាងវសហថ្ីែ វរៀរខ្្ន្ការ

ល្ោះ បា្លកត្លែងកាលព្នថ្ទ២៥ ខ្មត្ុោ ឆ្ញន

ជាមួយប្រុសវសហផាត ច្់ជCិី តរតីតាម្C22ូល

20 បុង ឆ្ដ្ឋ, នថ្ទី ២៧ ខ្ម ត្ុោ ឆ្ញន ំ២០២០,

22 https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/

https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/1199529.html 21 នថ្ៃ ព្ុធ ទី ២២ ខ្ម ស្ីហា ឆ្ញន ំ២០១៨, http://apsaracentral.com/article/2521

1156568.html

ទ្ ស្ីរាន ក់ ខ្ ដ លអិ ត្ បីរ្ិ ង ទ្ បុ ស្ ល ស្នហ លៅលហើយ លទើបទ្ត្ូវបា្អនកភូមិ្ិងកូ្ទ្ស្ីដឹង

របស្់មួ្ បា្ទ្ត្ូវស្មត្កិច្បឃ្លត្់មួ្បញ្ូ ា ្លៅ ថា បាត្់បង់ជីវត្។ ពាក់ព្័្ធ្ឹងករណ្ី ល្ោះលរ

កា្់អយយការអមស្ថោដំបូងលមត្រ លទ្កាយព្

ា្ការស្ងសយ

ថា បីដច្បុងរបស្់ន្តស្ីររ ងលទ្ោោះជ្ជ

ព្ួ កលរលរៀបរលទ្ាងស្ាល ប់បីខ្ដ ត្មិ្បា្ អនកទ្បទ្ព្ឹត្រ លទ្ពាោះប្ាប់ា្ចាក់លស្ថរព្ីខ្ង

ស្លទ្មច្ប។ អីវខ្ដលជ្ជការហួស្ច្បិត្របអ

ុត្លនាោះ រ

លទ្ៅ លហើយបុ៉ានាែ ្នថ្ម

កល្ោះ បុរស្ជ្ជបីដលៅអឹក

លទ្កាយព្ី ខ្អ្ការព្ួ កលរមិ្បា្ស្លទ្មច្ប ក ស្ីុកុ នងភូមិលនាោះរហូត្ លុោះលទ្កាយលព្លា្ការ

បា្ដឹកនដោន លៅស្ថងលស្នហ៍ យ៉ា ងខ្អែមខ្លាម ភាញ ក់លអើែលថា ន្តស្ីររ ងលទ្ោោះបាត្់បង់ជីវត្ ទ្ស្ថប

លៅឯទីរួមលមត្រលធើវទ្ព្លងើយ ហាក់បីដូច្បជ្ជោែ ្ ខ្ត្បុ រស្ជ្ជបីរច្បុ ងលនាោះលរច្បមួល្បាត្់ខ្ត្មដង។

លរឿងអីវលកើត្លែើងអុីច្បឹង។ ជ្@ង២នាក់ ទ្ត្ូវ លហត្ុការណ្៍ ខ្ងលលើល្ោះបា្លកើត្លែើងកាលព្ី

បា្បញ្ូ ា ្លៅកា្់ស្ថោដបូងលមត្រ លៅោៃ ច្ប

លវោល ា៉ា ង១១ទ្ព្ឹ កនថ្ៃទី ១៦ ខ្មមិថ្ុ នា ឆ្ញន

នថ្ៃទី៣១ ខ្មស្ីហា ឆ្ញន ២០២០ បនាា ប់ព្ីស្មត្

២០២០ លៅប្ាប់អាោះជួលមួយកខ្្លង ស្ិាត្កុ នង

កិច្បចទ្ស្ថវទ្ជ្ជវ្ិងឃ្លត្់មួ ្កាលព្ីនថ្ៃទី២៨ ខ្ម

ភូមិលោកមាច្ប់ ស្ងាក ត្់ទ្បទោះឡាង មណ្ឌ កបូល

ស្ីហា ឆ្ញន ២០២០ លៅភូ មិអងគតាឯក@ុំភនំត្ូ ច្ប

រាជធា្ីភលនំ ព្ញ។ ន្តស្ីបាត្់បង់ជវី ត្ខ្ងលលើា្

ទ្ស្ុកឧដុងគ។ ទ្ស្ីរខ្ដលស្មត្ាកិច្បចឃ្លត្់មួល្ល្ោះ អាយុ ៤៥ឆ្ញន ំ មុ មរបរកមែករលរាងច្បទ្ក ា្ទី

អាយុ ១៨ឆ្ញន ំ ច្បខ្ំ ណ្កទ្បុស្លស្ហ៍ អាយុ ២០ឆ្ញន ។ លំលៅ កុ នងភូ មិ ទ្ ជួល @ុំបាល័លងក ទ្ ស្ុ កកំព្ង

ឯបុ រស្ជ្ជបីរខ្ដលរួច្បអុ ត្ព្ី ការលរៀបរលទ្ាង ទ្ត្ខ្បក លមត្នរ ទ្ព្ខ្វង ្ិងស្ថន ក់លៅកុ ងប្ប់ជួល

ស្ាល ប់ព្ីស្Mក់ជ្ស្ងសយ@ង២នាក់អាយ លកើត្លហត្ុខ្ងលលើ លដ្ឋយា្បីដច្បុងអាយុ ៤២

១៧ឆ្ញន ំ ។

ឆ្ញន ំ មុមរបរកមែករស្ំណ្ង់។ អនក@ង

ព្ី របា្

ច្.អត់វឃញាត យ ក្ន្ប្សស

ររក្ ខ្តឪរុក្ច្ុង

ទទួលយកោន ជ្ជបីដទ្បព្្ធអស្់រយៈលព្ល៣ឆ្ញន

ថាវៅវធវើការ លះុ ធុំក្ិន្សយ

វទើរដ្ឹង23

មកលហើយ។ កូ្ទ្ស្ីរបស្់ន្តស្ីររងលទ្ោោះបា្ឱយ

ន្តស្ីាន ក់បា្បាត្់បង់ជីវត្លៅកុ នងប្ាប

ដឹងថា ក្ងមក ាដ យរបស្់នាង ្ិងបីច្បុងបា្

ជួលមួយកខ្្លងរហូ ត្ា្ស្ភាព្លហើ មស្ុ ែយ

ស្ថន ក់លៅប្ាប់ជួលមួយ ាដ យនាងមិ្ស្ូវា្

23 យ្់ ស្ុីថា (ខ្កស្ទ្មួលលដ្ឋយធ

), នថ្ទ

ី ១៦ ខ្ម មិថ្ុនា ឆ្ញន

២០២០, https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/1105135.html

លស្ច្បកីដស្ុ ម ្ិងស្ុ ភមងគលលនាោះលទ លទ្ពាោះខ្ត្

ឧស្ាហ៍លកើត្លរឿងលឈ្លល ោះទ្បខ្កក ្ិងវាយត្ប

ន្តស្ីជ្ជកូ្@ង២នាក់ បា្ទ្បាប់ថា តាម ព្ិ ត្លៅដីខ្ងលលើរឺទ្ត្ូវបា្ឳព្ុ ការ យោត្

ោន ជ្ជមួ យបុ រស្ជ្ជបីដច្បុ ងជ្ជញឹ កAប់។ ស្ូ ម បញ្ហា ក់ថា កាលព្ីនថ្ទី១៧ ខ្មត្ុោ ឆ្ញន ២០១៩

ខ្បងខ្ច្បកឲ្យាន ក់១ែូ ខ្ម្តាងព្ីឳព្ុ កោត្់មិ្

@្់ស្ថល ប់លមលោះ លដ្ឋយកាលលនាោះខ្បងខ្ច្បក៤ែូ រ

បុរស្ជ្ជបីរច្បុងខ្ងលលើ ធាល ប់ទ្ត្ូវស្មត្ាកិច្បចឃ្លត្ មួ ល្ពាក់ព្័្ធ្ឹងករណ្ី លទ្បើអំលព្ើហិងាមកលលើ ន្តស្ីររ ងលទ្ោោះជ្ជទ្បព្្អងខ្ដរ។

រឺោត្់៣នាក់ជ្ជកូ្១ាន ក់១ែូ រ្ិងារ យឳព្ុ ក

ោត្់មួយែូ រខ្ដរខ្ត្លទ្កាយព្ីឳព្ុ កោត្់ស្ថល ប លៅារ យបា្លក់ច្បខ្ំ ណ្ករបស្់ោត្់លៅលហើយ លទ្កាយបា្លុ យោត្់លៅលៅជ្ជមួយកូ្ច្បបង

ខ្ដលា្ដីែូ រជ្ជប់ោន រហូត្មកដល់ស្ព្វនថ្ៃ។

ឆ.ទំនាសក្ងប្រួសាររវាងាដ យន្ិងក្ន្ប្សី វរឿង

ារ យោត្់បា្@ រលុ យព្ួ កោត្់២នាក់ ាន ក

្លូCរួន្ខ្ម៉េប្ត នាឲ្យាដ យយក្ថ្ែចាក្់រិទ្លូC្្ះ ក្ន្ប្ស24

ទំនាស្់ កុ នងទ្រួស្ថររវាងារ យ ្ិ ងកូ ្ ទ្ស្ី២នាក់លដ្ឋយស្ថរលរឿងអូ លវ៤ខ្ម៉ាទ្ត្ខ្ដលទុក លច្បញច្បូលរួម ារ យមឹងកូ្មិ្ទ្ព្មឲ្យលុយមោះល

លៅោត្់លទើបបា្លៅរថ្យ្រដឹកកលមាច្បថ្ែ០៥

រថ្យ្រមកចាក់បាងអូ លវមិ្ឲ្យកូ្ទ្ស្ី២ទ្រួស្ថរ លៅខ្ងលទ្កាយលច្បញច្បូល។ ករណ្ី ល្ោះបងករអុ ាោះ លែើ ងកាកព្ី រលស្ៀលនថ្ៃទី ២៤ ខ្មមិថ្ុ នា ឆ្ញន

២០១៦ ស្ិាត្លៅទ្កុម៥ភូ មិភនំលព្ញថ្ីែស្ងាក ត្់ ភនំលព្ញថ្ីែ មណ្ឌ ខ្ស្្ស្ុ ម រាជធា្ីភនំលព្ញ។

ភារីទំនាស្់ទី១រឺ ារ យ អាយុ ៧១ឆ្ញន , ភារី២

១.៥០០ដុោល ២នាក់លស្ើ៣.០០០ដុោល រ លហើយ ព្ួ កោត្់បា្ឲ្យលៅ ារ យជ្ជត្ំMក់កាល មរងប្ិរច្បៗអស្់១.៤០០ដុ ោល លហើយខ្ត្លទ្កាយ មក ារ យោត្់បា្ទ្បាប់ថាោត្់មិ្បា្ទទួល

លុយខ្ងលលើលទ។

៤.២.ទប្មង់នន្ទំនាស់ ន្ិងអំវរើហងា

លយើងស្លងកត្ល@ើ Aថា ស្ាជិកន្ ទ្កុមទ្រួស្ថរ ខ្ដលា្ទំនាស្់ ្ិងទ្បទ្ព្ឹត្ិរអលំ ព្ើ ហិ ងាកុ នងទ្រួស្ថរ ខ្ដលបងកឱយា្របួស្ដល់

រាងកាយ ទ្ោទ្ំ ោអូ លវច្បិត្រ ឬបាត្់បង់ជីវត្ លនាោះ លធើវឱយទ្រួស្ថរ@ងមូ លរស្់លៅោែ ្ស្ុ ភមងគល

លឈ្លែ ោះកូ្ទ្ស្ីបលងើកត្២នាក់ ាន ក់អាយុ ៤៩ឆ្ញន

លែើយ។ អនកខ្ដលទទួលរង្ូវអំលព្ើហិ ងាកុ នង

្ិងាន ក់លទៀត្អាយុ ៤៤ឆ្ញន ។ @ងបីនាក់ា្មុម របរជ្ជលមអោះា ។

24 Postnews, នថ្ស្ុទ្ក ទី24 ខ្មមថ្ុិ នា ឆ្ញន 2ំ 016

ទ្រួស្ថរ ជ្ជញឹ កAប់ជួបទ្បទោះការRល ស្់បូ រររាង កាយ អូ លវច្បិត្រឬខ្ងវញ្ហញ ណ្ ខ្ដលអាច្បស្ˆូ ទ្@

https://postnews.com.kh/local/35059

្ិង អាទ្កក់ទ្បស្ិ្លបើព្ួ កលរមិ្បា្លដ្ឋោះ ទ្ស្ថ ច្បូ លរួមចាត្់ខ្ច្បងទ្ទព្យស្មបត្ិរ( ទុកខបីដទ្ស្ី

យ។ ការា្ទ្

ួលមុស្ទ្ត្ូវច្បលំ ពាោះអារមែណ្៍ ឬ

កា្់លុយ)។

ការលច្បោះទ្រប់ទ្រងអារមណ្៍ ្ិងស្កមភា

ព្របស្់

មួ ល្@ក់ទង្ឹ ងអំលព្ើ ហិ ងា ដឹងព្ី វធីស្ថ ន្ត ស្ ទ្រប់ទ្រងអារមែណ្៍ លដើមប បលញ្ា ៀស្លទ្បើអំលព្

៤.៣. មូលវហតុនន្អំវរើហងា

អលំ ព្ើហិងាកុ នងទ្រួស្ថរលកើត្លែើងលដ្ឋយ

ហិងាលៅលព្លា្កហឹង អាច្បលទ្ជស្ើ លរស្បា្

ដូច្បជ្ជ អា្លស្ៀវលៅ ស្ថរ ប់ច្បលទ្មៀង លលងកីឡា ព្ុ ោះអុស្ ងូត្ទឹកទ្ត្ជ្ជក់ ខ្ទ្ស្កខ្ល ងលៅទីវាល។ល។

ស្ថរមូលលហត្ុ មិ្យល់ ដឹងច្បាស្់ោស្់អំព្ី

ច្បាប់រត្ិយុ ត្ិរ្ិងលោលការណ្៍ ស្ីលធម៌ខ្ដល

ា្ជ្ជធរា្ ឬមិ្ដឹងច្បាស្់ព្ីទ្ទឹស្ីដស្ំខ្្

អលំ ព្ើហិងាកុ នងទ្រួស្ថរា្ទទ្មង់បួ្ទ្បលភទរ អលំ ព្ើហិងា ៖

១.អូ លវកាយ រឺការលបៀត្លបៀ្លធើវឱយឈឺចាប់ដល

ន្ស្ថស្នានានាខ្ដលមួល្លោរព្។ ការមិ្

យល់ដឹងល្ោះលធើឱយលរមិ្ខ្ល ច្បមិ្លោរព្ច្បាប់ ឬដបូនាែ ្@ងលនាោះ។ លរកាល យមួ្ជ្ជជ្អវជ្ជ

រូបរាងកាយល@ោះា្ឬោែ ្ស្ថល កស្ថន ម ជួ្ ព្ិការឬស្ថល ប់លដ្ឋយមធយបាយលអសងា្ការ

វាយ្ឹងដបងបុកឬបាញ់ កាប់ចាក់ជ្ជលដ ។

ច្បាប់ឬ កាល យលៅម្ុ ស្សមូ ច្ប ច្ប រ ត្ ( ឧមែត្រក)

លដ្ឋយហាˆ ្លទ្បើអំMច្បទ្ត្ួត្ទ្តាលលើស្ាជិក ទ្រួស្ថរ,ការមោះវធីទ្រប់ទ្រងកហឹ ងរបស្់មួ ្បងខ

២. អូ វល ច្បិត្រ រឺការលបៀត្លបៀ្លធើលវ អាយឈឺចាប់អូ វ

ឱយលរលោរព្មួ្, បងាគ ប់បញ្ហា ឱយលរលធើវតាមមួ ្,

ច្បិត្រ ដូ ច្បជ្ជការលទ្បើពាកយស្ំដីលជរទ្បាថ្ ររាមរខ្ំ ហង បិទស្ិទិលា ស្រភាព្។ល។

បល ញ្ច ញអំណ្ួ ត្ថាមួល្ជ្ជម្ុ ស្ស ខ្ល ង ព្ូ ខ្ក, ទ្បកា្់ទស្ស្ៈមួយច្ប្ួ្ដូច្បជ្ជទស្ស្ៈអាតា

៣. អូ លវលភទ រឺការលបៀត្លបៀ្លធើវលអាយឈឺចាប់ អូ លវលភទ តាមរយៈការរលំ ោភអូ លវលភទការលធើ អាទ្ស្ូ វ អាស្អាភាស្ ការលបៀត្លបៀ្លករ ខ្ែ ស្ ដូច្បជ្ជការបងរខំ ួមលភទជ្ជលដមើ ។

៤. លស្ដកិច្បច រឺរនាបលធើបាបខ្ងលស្ដាកិច្បច ដូច្ប

្ិយម, បិតាធិបលត្យយ(ន្តស្ីរមិ្លស្ើែ្ឹងបុរស្,

ទ្បព្្ធជ្ជកមែស្ិទិធRដ ច្ប់មុ មរបស្់បីដ, ទ្បព្្ធជ្ជ

@ ស្កររបស្់បីដតាមរយៈលុ យនថ្លទឹ កលដ្ឋោះ, យល់ ថាមួ ល្ា្នាទីលទ្បើហិ ងាលលើស្ាជិក ទ្រួស្ថរលដើមប ល ដ្ឋោះការទ្ស្ថយប ញ្ហា ្ិ ងលទ្ប

ជ្ជ បិទស្ិទិធកុ នងការររកទ្បាក់ច្បណ្ូ ល, មិ្

ច្បាប់Rដ ច្ប់ការោែ ្រុណ្ធម៌ជ្ជលដមើ ។

ឲ្យលៅលធើវការរកទ្បាក់ច្បំណ្ូ ល, មិ្លអាយ

៤.៤. ្លCិបាក្នន្អំវរើហងា

ច្បលំ ពាោះជ្រងលទ្ោោះទទួលរងរបួស្ស្ថន ម លលើរាងកាយ អាច្បព្ិការរយៈមីលឬខ្វងឬរហូ ត្

ម. លធើវការលដ្ឋយRា ល់ ជ្ជមួ យស្ហរម្៍

លដើមបីRល ស្់ បូ រ រឥរិយបថ្ហិ ងា្ិ ងការពារ ម្ុស្សទ្រប់ោន កុ ងស្ហរម្

ដល់បាត្់បង់អាយុ ជីវត្ ្ិងទទួលរងលទ្ោោះ អូ លវ

រ.ទ្រប់ទ្រង់ការទទួលមុស្ទ្ត្ូវរបស្់មួ ្លលើ

ច្បិត្លរ ដ្ឋយRា ល់ឬទ្បលយល, អាច្បរត្់លច្បញព្ីអោះា

ងាយលរអូស្@ញ ា្ការធាល ក់ទឹកច្បិត្រឬជំង

ការលទ្បើទ្បាស្់លទ្រឿងទ្ស្វង

@ . ស្វោះ ខ្ ស្វង រ ក វ ធិ ី ស្ថ ន្ត ស្រល ដ្ឋ ោះ ទ្ ស្ថ យ

អូ លវច្បិត្រឬវកលចារកឬលធើវអត្រឃ្លត្,លរៀ្ស្ូ ទ្ត្

លដ្ឋយអហិងា

មិ្បា្,ខ្ល ច្បលរ,បាក់ស្ាត្,បាត្់ភាព្កាល ហា្, បាត្់បង់្ូវភាព្កក់លៅរ ព្ី ទ្រួស្ថរ។ ច្បំលពាោះជ្

ទ្បទ្ព្ឹ ត្រលលើែស្ទទួលបា្្ូវការ អាា៉ា ស្ ការ

មួ្

ង.លលើកទឹកច្បិត្រយុ វវយ ឯង ្ិងលោរព្ោន លៅវញិ

ច្ប.លធើវខ្អ្ការលដើមបកាី

លអាយលច្បោះលោរព្ លៅមក

រពារមួល្អនកលអាយ

លម ងាយ,ឯលកាោែ ្លរហាˆ ្រាប់អា្,បាត្់បង

កីរទ្ស្ោញ់ ព្ី ទ្បព្្ធ កូ្ បងបូ ែ្ ស្ថច្ប់Aត្ិ

្ិងមិត្រភកិរ,ស្ងគមមិ្ច្បូលច្បិត្រ, ទទួលល@ស្

តាមអូ លវច្បាប់ជ្ជធរា្។ លលើស្ព្ីល្ោះ ច្បលំ ពាោះ

ា្ស្ុ វត្ិាភាព្ ឬចាកលច្បញព្ី ស្ថា ្ភាព្ន្ អំលព្ើ ហិ ងាលនាោះ, លបើអនកទ្ ត្ូ វបា្លរវាយ ឬ ទទួលការឈឺចាប់លៅទីMកីរ ច្បូ រទ្បាប់បញ្ហា

ល្ោះអកMខ្ដលអាច្ប ទុកច្បិត្បា្ លដើមបឲ្យលរ

ស្ហរម្៍វញ ក៏ា្បញ្ហា លទ្ច្បើ្ព្ីអលំ ព្ើហិងា

ជួ យអនកខ្ស្វងរកវ ធី លដ្ឋោះ ទ្ស្ថយ, ខ្ស្វងរក

ល្ោះខ្ដរ រឺបលងើកត្្ូវអព្មងគលលៅកុ នងស្ហរម

្៍,រខ្្ដល់ អាជ្ជញ ធរា្ ស្មត្ាកិច្បច បងបូ ែ្ អនកជិត្ខ្ងទ្រូលព្ទយ,ជ្ជរំរូអាទ្កក់ដល់ កុារ

ខ្ដលព្ួ កលរអាច្បច្បមលងទលងើវល្ោះប្រលទៀត្, ្ិង ប៉ាោះពាល់កិត្ិយល់ស្ហរម្៍ជ្ជលដ ។

៤.៥. Cិធីកាត់រន្ថយអំវរើហងា

ក.្ិយយព្្យល់ ព្ីអលប៉ាោះពាល់ ន្អំលព្

ជ្ួយអូ លវច្បាប់ស្ទ្ាប់ជ្រងលទ្ោោះលដ្ឋយអលំ ព្ើ ហិងា។

ឆ្.អប់រ ំ អសព្វអាយ លអាយទ្បជ្ជជ្យល់

ដឹ ង អំព្ី ច្ប ា ប់ ខ្ ដ លា្ ជ្ជ ធ រ ា្ ដូ ច្ប ជ្ជ លស្ច្បកីដទ្បកាស្ជ្ជស្កលស្ីរអំព្ី ស្ិទិធម្ុស្ស របស្់អងគការស្ហទ្បជ្ជជ្ជត្ិ( ១៩៤៨), អ្ុ

ស្ញ្ហញ អ្ររជ្ជត្ិស្ីព្ីការលុ បបបាត្់រាល់ ទទ្មង

ហិ ងាលដ្ឋយលបើកច្បំហជ្ជមួ យមិត្រភកិ ឪ ព្ុ ក

ន្ការលរស្លអើងលលើ ន្តស្ីរលភទ(១៩៩៣), អ្ុ

ារ យ ្ិង ស្ហរម្

ស្ញ្ហញ ស្ីព្ីស្ិទិកុារ(១៩៨៩), ្ិងរដធមែ្ុញ្

ន្ទ្ព្ោះរាជ្ជMច្បទ្កកមុ ពជ្ជឆ្ញន ំ ១៩៩៣, ្ិង

អ្ុវត្លរ អាយបា្ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវ្ូវ ៖ ទ្កមទ្ព្ហែទណ្ ជ្ជមួ យម្ុ ស្សបំណ្ុ ល រឺកាល យម្ុ ស្សរអភព្វ

(២០០៩), ច្បាប់ស្ីព្

ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍្ិងទ្រួស្ថរ

ទ្ទព្យត្ដល់កូ្លៅ។

, ច្បាប់ទប់ស្ថក ត្់អលំ ព្ើហិងាកុ នងទ្រួស្ថរ្ិងកិច្ប

មកដល់បច្បុ បប្ន ការលរៀបច្បកស្ថង ទ្រួស្ថរ

ការពារជ្រងលទ្ោោះ(២០០៥), ច្បាប់ស្ីអព្ីឯក

មួយមិ្ងាយទ្ស្ួលលទ។ យុ វជ្យុ វនារខ្ី មរែ ភារ

ព្័្ធភាព្, លោល្លយបាយភូមិ@ុំា្ស្ុ វត្ិ លទ្ច្បើ្ជ្ជអនកលធើវការជ្ជកមែករ ទទួលបា្ទ្បាក

ភាព្ជ្ជលដមើ ។

ឈួ លករំ ត្@បខ្ដលព្ិបាកស្្សយ

កលៅលធើវលដើម

ជ. អប់រ ំ អសព្វអាយ លអាយទ្បជ្ជជ្យល

ទុ្កុ នងការវ្ិលយរលលើអាជីវកមែលដ្ឋយមួ ្ឯង

ដឹងអំព្ីលោលការណ្៍ ច្បាប់ស្ីលធម៌@ងអស្

លដើមបឱយា្លំ្ឹ ងឬលស្រភា

ព្ខ្ងហិ រញ្ញវត្ុ

ខ្ដលជ្ជលករមរកត្វបបធម៌របស្់ដូ្តាខ្មរែ ។ Mស្់។ ខ្អ្ការកស្ថងទ្រួស្ថរមិ្ស្ូ វទទួល

បា្លជ្ជរជ័យតាមបណ្ងដូច្បខ្ដលបា្រិត្ទុក

៥.ក្តាត មួយច្ំន្ួន្សប្ារ់ជីCិត

លែើយ លដ្ឋយស្ថរ លកមណ្ឌ លអសងៗ ព្ិលស្ស្វប

ត្ិ

ប្រក្រវោយសភមងគល

ថ្វកា។ ការទ្រប់ទ្រងចាត្់ខ្ច្បងថ្វកាកុ នងទ្រួស្ថរ

៥.១.ក្តាត ថ្Cិកាសប្ារ់ប្រួសារ

លកខ ម ណ្ឌ ល ដើ ម ប ីអា ច្ប ល រ ៀបការ កាល យ ទ្រួស្ថរលមួយ វាទ្ត្ូវការយៈលព្លស្មទ្ស្ប។ ការ រលទ្ជើស្លរស្នដរូរលរៀបការ លដើមបកស្ថងទ្រួស្ថរ

ជ្ជកតារ ស្ំខ្្់ បំអុ ត្ស្ទ្ ាប់ ទ្ រួ ស្ថរ។ ជី វ ត្ិ

ទ្រួស្ថរជ្ជបីរទ្បព្្ធ រួ រា្ស្ិទធលស្ើែរោន ។ ការ ខ្ដលស្លំ រច្បច្បិត្លរ រៀបការជ្ជមួយម្ុស្សាន ក់ រឺជ្ជ ការលបជ្ជញ ច្បិត្ថាទ្ព្មរួមស្ុមទុកជ្ជមួយោែ អីៗជ្ជ

អាទ្ស្័លលើជីវភាព្ជ្ជក់ខ្ស្ដង ជួ្កាលា្ការ

ខ្បងខ្ច្បកឋា្ៈលៅតាមធ្ធា្ទ្ទព្យស្មបត្ិលទៀត្

អង។ លដ្ឋយស្ថរជីវភាព្មសត្់លមាយ យុ វជ្មោះល មិ្ហាˆ ្លរៀបការ, យុ វនារមលោះចាញ់ លបាកបុរស្

របស្់រួម បុ៉ាខ្្ការចាត្់ខ្ច្បងទុកដ្ឋក់ទ្ទព្យទ្ត្ូវា្

ាន ក់ កុ នងលនាោះជ្ជអនកទទួ លមុ ស្ទ្ត្ូវ។ លបើបីរឬ ទ្បព្្ធជ្ជម្ុស្សកលញ្ើា ធុ លោះជ្ជអនកកា្់កាប់លុយ

លនាោះ ទ្រួស្ថរ@ងមូលមិ្អាច្បា្ជីវភាព្ធូធារ

លដ្ឋយស្ថរខ្ត្ងងប់ងុ លស្ាភ រៈ្ិ យម។ល។

យុ វវយខ្មរែ ភារលទ្ច្បើ្ ចាប់លអើរមកណ្ត្់ខ្អ្ការ ថា @ល់ ខ្ត្មួ ល្លរា្មុមរបរអាច្បច្បិញ្ឹច មជីវត្ បា្ទ្បលស្ើរ លទើបអាច្បលរៀបការបា្។ ការលរៀបការ

បា្លែើយ។

តាមទាល ប់ ទ្រួស្ថរខ្មរែ ភារលទ្ច្បើ្លទ្កាយ លព្លលរៀបអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ រួ ច្ប ជ្ជធមែតាភរយ ខ្ត្ងខ្ត្ទ្រប់ទ្រងខ្អកហិរញ្ញវត្ុ កុ ងទ្រួស្ថរ លពាល

រឺ ទ្ បព្្ធជ្ជអនកទុ កដ្ឋក់ ទ្ បាក់ ច្បំណ្ូ លខ្ ដល

ទ្រួស្ថររកបា្។ លដ្ឋយខ្ែក ា្ទ្រួស្ថរមោះ

បីជ្ជ

ខ្ស្ង

រកច្បលំ ណ្ោះ្ិងស្ញ្ហញ បទ្ត្មស្

់ជីវភាព្្ិង

អនកទ្រប់ទ្រងលុយកាក់ លពាលរឺបីរកា្់លុយ។ បី

ទ្បាក់ច្បណ្

ូ ល ការទ្បាក់ស្្សស្

ទ្ាប់នថ្ប

Mា ការ

កា្់លុ យ ទ្បព្្ធមលោះរងការឈឺចាប់ ព្ិបាកច្បិត្

ស្ុមភាព្ លព្លលវោលធើវការងារ, លស្រភា

ព្កុ នង

្ិយយមិ្រួច្ប ខ្ដលខ្មែរខ្ត្ង្ិយយថា «ទុកខ

ទ្ ស្ី បីរកា្់លុ យ»។ ទុ កខ ទ្ ស្ី បីរកា្់លុ យ រឺជ្ជ ទទ្មង់ន្អលំ ព្ើហិងាលស្ដកិច្បមួយស្ទ្ាប់ស្ងម ខ្ មែរ។ លហត្ុ អីវបា្បីដកា្់ លុ យ? ល ត្ើ មកព្ី បី

ទ្ស្ឡាញ់ លុយជ្ជងទ្បព្្?។ ព្ិត្ខ្ម្ ា្មោះបី

ការខ្ស្វងរកការស្បាយជ្ជមួយមិត្រភកិរ, ្ិង ការទទួលមុស្ទ្ត្ូវលអសងៗលទៀត្...។ ច្បលំ ពាោះន្តស្ី

កា រ លរ ៀប អា ពា ហ៍ ព្ិ ពា ហ៍ ក៏ ា្ ប ញ្ហា ស្ុ ែទ្ រ

ស្ថែ ញខ្ល ងកុ នងការស្លទ្មច្បបា្្ូវលោលលៅ

្ិងលោលបណ្ងរបស្់មួ្ខ្ដរ។ ការលទ្ជើស្នដរូ

ទ្ស្ឡាញ់ លុ យជ្ជងទ្បព្្ធ បុ៉ាខ្្រច្បំលពាោះទ្បព្្

ស្ទ្ាប់ជីវត្ឱយស្មបណ្ងស្ទ្ាប់ន្តស្ីរ រឺា្

កលញ្ើា ធុ លោះលបើលអាយកា្់លុយ វាលៅជ្ជ «ទុកខបីរទ្ស្ ឱកាស្ត្ិច្បត្ួច្ប។ ការបងាា ញលស្ច្បកីដទ្ស្ឡាញ

កា្់លុយ» វញ

មិ្ខ្្។

របស្់មួ ្

ច្បលំ ពាោះម្ុស្សខ្ដលមួល្ច្បង់បា្ជ្ជរូ

៥.២.ក្តាត មវនាសញ្ច តនា ន្ិង សមភារនន្ សាជិក្ប្រួសារ

ជីវត្ មិ្ដូច្បអាច្បោត្ទ្ត្ដ្ឋងដូច្បបុរស្លែើយ។

ន្តស្ីោែ ្បទព្ិលស្ថធ្៍កុ ងលរឿងលស្ហា លព្លច្បង

អទ្តាកំលណ្ើ ត្្ិងអទ្តារស្់រវាងបុរស្

្ិងន្តស្ីខ្រ មរ ា្រាល ត្ោន ខ្ល ង។ អទ្តាកលំ ណ្ើ ត្

ចាប់លអមើ លទ្ច្បើ្ខ្ត្ប៉ាោះច្បបីលដ រ ឬប៉ាោះច្បលំ ពាោះា៉ា យឬ

កលាល ោះមោះរុណ្ភាព្ ោែ ្កលំ ណ្ើ ត្លចាលលមសៀត្

្ិង អទ្តារស្់របស្់បុរស្ខ្មែរា្ត្ិច្បជ្ជន្តស្ីរ។ អទ្តារស្់លៅបុរស្@បលដ្ឋយស្ថរ កតារ កណ្ត្

ឬទ្បុស្លបាកទ្បាស្់។ ការលរៀបការកុ នងវយមិ្ ស្មទ្ស្បក៏នាឱយបាត្់បង់ឱកាស្ាស្ស្ទ្ាប

ធមែជ្ជត្ិ ្ិ ងស្ងគមខ្ដលលធើវឱយស្ុ មភាព្ច្បុ ោះ លមាយលដ្ឋយស្ថរលទ្រឿងលញៀ្ទ្ស្វ ង ្ិ ង

មលនាស្លញ្ច ត្នាខ្អែមខ្លាម ្ិងប៉ាោះពាល់ ដល់

ស្ុមភាព្អងខ្ដរ។ ការលរៀបការលកងលព្កមិ្ស្ូវ

អត្ុលយភាព្ន្របបអាហារ ខ្ដលា្អុ ាកស្ថរ

ា្បទព្ិលស្ថធជីវត្ ច្បិត្ររ្ិត្មិ្@្់្ឹង្រ

ជ្ជត្ិរីមីខ្ដលា្លទ្ោោះថាន ក់ ការអត្់ងងុ យ

បាក់ក ាង ្ិ ងលទ្ោោះ ថាន ក់លអសងៗ។ ច្បំលពាោះ បុរស្ទ្កលរៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ លដ្ឋយស្ថរកតារ លអសងៗ ដូ ច្បជ្ជ ការច្បំMយលព្លលរៀ្ស្ូ ទ្ត្

មិ្@្់លច្បោះទប់អារមែណ្៍ មិ្@្់លច្បោះលដ្ឋោះ

ទ្ស្ថយលរឿងត្ូច្បធំ រហូ ត្ា្ទំនាស្់បលងើកត្ជ្ជ អំលព្ើហិ ងា, លរៀបការលកែងលព្កស្ុ មភាព្អាច្ប ទ្ទុឌលទ្@ម ឆ្ញប់ទទួល្ូវការឈឺចាប់ដល់មួ ្ល

ខ្ដលជ្ជាដ យ@រក។ អុ ាយលៅវញ លបើលរៀបការ

កុ នងវយចាស្់លព្ក កូ្លកើត្មកមិ្ស្ូវា្ស្ុម

មលោះ ខ្ថ្ម@ងលពាលពាកយ ថា កុ នងអាោះបីរលយើង

ភាព្ព្ុ ំស្ូ វរ ង ា@ ង ខ្ង អូ លវកាយ @ង

ខ្ង

លទ្ៅអាោះបីដលរ, មោះថាលបើស្ិ្ទ្ត្ឹមស្ីុ ្ំឱយលុយរ

ទ្បាជ្ជញ ស្ថែ រត្ី។ ការរង់ចាវំ យ

ចាស្់លទើបចាប់លអើដម

មិ្អីលទ កុ ំឱយខ្ត្ទ្ព្លហើ្យកជ្ជទ្បព្្ាច្បុង។

រិត្រូ រលរឿងលរៀបការ ជួ ្កាលក៏លៅខ្ត្រកមិ្ ល@ើញនដរូរលទ្ែ ត្ឹមទ្ត្ូវដខ្ដល។ លត្ើរួរស្ុមច្បិត្រ លៅលទ្ៅ ោែ ្រូរហូត្ឬយ៉ា ងM?

៥.៣.សលលក្មណ

បុ រស្ខ្មែរភារលទ្ច្បើ្ជ្ជអនករកលុ យអគត្់អគង ទ្រួស្ថរ ព្ួ កលរក៏ា្លទាភាព្្ឹ ងកឹបលកង លុយទុកចាយលៅខ្ងលទ្ៅអាោះ។ ម្ុស្សទ្បុស្

ា្ឪកាស្លដើរលទ្ៅអាោះលហើយ អឹកស្ុី ទ្ស្ីទ្ស្ថ

ខ្លបង តាមច្បិត្រ។ លៅកុ នងស្ងគម ន្តស្ីខ្រ មរ ហាក

ការរស្់លៅកុ នងទ្រួស្ថរ ជីវត្បីដទ្បព្្

ា្រំនាបវបបធម៌កុ នងការលដើរលហើរ លទ្ពាោះលៅ

ទ្ត្ូវា្ភកីដភាព្(លស្ច្បកីដលស្ថែ ោះទ្ត្ង់) លច្បោះជួយ

លដ្ឋោះទ្ស្ថយទុកខធុ រៈោន @ង អូ លវកាយ អូ លវច្បិ ត្ លពាលរឺទ្ត្ូវលច្បោះយកអាស្ថោន លៅវញលៅមក

ា្ម្ុស្សភារលទ្ច្បើ្រិត្ថា វាមិ្ស្មទំ្ង

លែើយលបើស្ិ្ជ្ជម្ុស្សទ្ស្ីលដើរលលងយប់ អឹក ស្ុីដូច្បបុរស្ៗលនាោះ។ លត្ើ ស្ីលធម៌ា្ស្ង់ដ្ឋរ

្ិ ងយកច្បិត្រទុ កដ្ឋក់លោរព្រាប់អា្ច្បំលពាោះ

Aត្ិមិត្រន្ភារី្ីមួយៗ លហើ យលលើស្ព្ីល្ោះ លទៀត្មិ្ទ្ត្ូវប៉ាោះពាល់ លធើវលអាយលៅហែងដល

ព្ីរស្ទ្ាប់លភទអុ យោន កុ ងស្ងមខ្មរែ ខ្ម្ឬលទ? ទ្បស្ិ្លបើ ា្្ិនាន ការខ្ដលបុរស្លួច្ប

ា្ទ្បព្្ច្បុង ឬទ្ស្ីខ្ងលទ្ៅអោះថាជ្ជលរឿងធម

អីវៗ ខ្ដលនដរូ ររប ស្់ មួ ល្ ទ្ ស្ឡា ញ់ លែើ យ។

លហត្ុអីវបា្ជ្ជជីវត្បីដទ្បព្្ធ ទ្ត្ូវា្ភកីដភាព្

តា លនាោះវាអាច្បជរំ ុញឱយបុរស្លៅខ្ត្ទ្បទ្ព្ឹត្ិលរ រឿង ល្ោះប្រលទៀត្។ ទ្បស្ិ្លបើទ្បព្្ធលដើមទ្បច្បណ្

(លស្ច្បកីលដ ស្ថែ ោះទ្ត្ង់)?

ក.លត្ើម្ុស្សទ្បុស្ា្ទ្ស្ីលទ្ៅអោះជ្ជលរឿង ធម តាឬយ៉ា ងM? 25

ម ្ុ ស្ ស ភា រ ល ទ្ ច្បើ ្ ហា ក់ យល់ ថា ថា

ម្ុស្សទ្បុស្ ស្ឹង@ងអស្់លួ ច្បា្ទ្ស្ី លទ្ៅ

្ិងបឹដងបដល់ លនាោះជលាល ោះទ្រួស្ថរ្ឹងលកើត្ា្ លែើង លហើយអាច្បឈ្ល្ដល់ការខ្បកបាក់។ អនក

ខ្ដលរងលទ្ោោះជ្ជងលររឺភរយ ្ិងកូ្។ កូ្ មោះភាព្កក់លៅរ លៅលព្លខ្ដលឪព្ុ ការ យខ្លង

លោះោន ។ កុ នងករណ្ី ជ្ជលទ្ច្បើ្ ភរយមិ្ងាយ

អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ រឺជ្ជលរឿងធមតា។ ន្តស្ីជ្ជទ្បព្្

25 ស្M

ង, លកាោះស្្ិភា

ព្ នថ្ទ

ី ១៨ ខ្ម កុមៈភ ឆ្ញន ំ២០២០,

https://kohsantepheapdaily.com.kh/article/1033739.html

បឹង

បីលដ ែើយ រឺលទ្ច្បើ្ខ្ត្រកវធ

ីកចា

ត្់ទ្ស្ីរបស្់បី។

មិ្ហាˆ ្កបត្់ច្បិត្រទ្បព្្ធមួ ្

ខ្ដរ។ លហត្ុអល

ា្ទស្ស្ៈមួ យលលើកលែើងថា កុ ំទ្ច្បខ្ណ្្ វាា្លទ្ច្បើ្ករណ្ី មិ្អាច្បយកមក្ិយយ

ឈ្លន ្ីស្ោ

ន អីលនាោះរឺទ្ស្ីបីលដ យើងលទលត្ើ។ ទស្ស្ៈ

ជ្ជរួមបា្លទ។ លបើទ្បនព្ណ្ី ខ្មែរឲ្យន្តស្ីររក

ា្ការមិ្លព្ញច្បិត្រខ្ល ង

ព្ីស្ំMក់ច្បលនា

លុ យដណ្ឹ

ងបុរស្ លហើ យលព្លលរៀបការរួច្ប

ន្តស្ី រ ្ិងលយ្ឌ័រ។ ច្បលនាល្ោះ@ម@រ្ូវការ ខ្ងន្តស្ីដជ្ជអនករកស្ីុ ច្បិញ្ឹច មបុរស្លទៀត្លនាោះ

លោរព្ស្ិទស្

មធម៌ត្នមល ន្តស្ី រ ្ិង លយ្ឌ័រ លដ្ឋយ

លៅលព្លខ្ដលា្លរឿងឬបញ្ហា ជ្ជមួ យោ

វាយទ្បហារ ខ្ ង

លៅលលើ ច្បាប់ទ្ស្ី អងខ្ដរ។

ខ្ដលបMដ លឲ្យខ្ងន្តស្ីដមិ្ស្បាយច្បិត្

ច្បលនាល្ោះ ចាត្់ទុកថាបុ រស្ ខ្ដលា្ទ្ស្ ន្តស្ីដាន ក់លនាោះក៏្ឹងលធើវដូច្បបុរស្ស្ព្វនថ្ៃខ្ដរ

កំM្់លទ្ច្បើ្ រឺព្ិ ត្ជ្ជនាមក្ូ វ@រុ ណ្ឌ កម លហើ យបុ រស្ៗក៏ោែ ្ស្ិទិធលទ្ច្បើ្កុ នងការត្វា

ដល់ន្តស្ីរ លរឱយទ្ស្នមលមើលថា ទ្បស្ិ្លបើជ្ជន្តស្ី ខ្ដរ។ លត្ើន្តស្ីដភារលទ្ច្បើ្ធាល ប់រិត្លទថា ទទ្ា

ជ្ជ ទ្ ប ព្ ្ាា្ ទ្ បុ ស្ កំM្់ ល ទ្ ច្បើ ្ វ ញ

ល ត្

បុរស្ាន ក់រកលុយច្បូលស្ីដ

ណ្ឹដ ងអនកថាលរម

អារមែណ្៍ បុរស្យ៉ា ងលម៉ាច្បខ្ដរ? លរបា្ជទ្មុញ ន្ត ស្ីរជ្ជ ទ្បព្្ាកុំឱយា្ច្បិត្រទ្់ទ្ជ្ជយលដ្ឋយ

ទ្បឹងខ្ទ្បងបុ៉ាMា លហើយលព្លរស្់លៅជ្ជមួយ

ោន បុរស្ភារលទ្ច្បើ្ោត្់មរំ កលុយមកអគត្់អគង់

ទ ទួ ល ស្ថគ ល់ កា រ អិ ត្ ក ប ត្់ ថា ជ្ជ លរ ឿ ង ធ មែតា

ទ្រួស្ថរ លដ្ឋយលព្លមោះ

ោត្់មលំ ធើកា

រអង យក

លទ្ពាោះលរយល់ថា ការទទួលស្ថគ ល់ខ្បបល្ោះ្ឹង

លុយមួយច្ប្

ួ្លៅវ្

ិលយរអង បុ៉ាខ្្រលព្ល

លធឱើ

យបុរស្ៗកា្់ខ្ត្មិលមូច្ប លហើយអក

រងលទ្ោោះ

ការងារមិ្អាច្បលឆ្ើលយត្ប្ិងត្ទ្មូវកាទ្រួស្ថរ

រន្តឺ ស្ីជ្ជ

ទ្បព្្្

ិងកូ្។

ការវ្

ិ លយរមិ្បា្លជ្ជរជ័យ ស្ួ រថាលត្

ា្ន្តស្ីជ្ជទ្បព្្ធបុ៉ានាែ ្នាក់ខ្ដលលច្បោះលលើក

ម. មតិរិភាក្ា

១. Sothearak Heng ៖ លប ាី ្ន្តស្ីលរ ទ្ៅអោះ រ

ទឹកច្បិត្បីដ អុ យលៅវញន្តស្ីភារលទ្ច្បើា្ខ្ត្ការ ស្ីបលនាា ស្...។ល។

លដ្ឋយស្ថរា្បញ្ហា កុ ងទ្រួស្ថរ។ ទ្ត្ូវស្ិកា

លត្ ញ្ហា លនាោះជ្ជអី?

៣. So Pheap ៖ ខ្ត្ស្ព្វនថ្ៃល្ោះ ា្ត្ិច្បMស្់ ខ្ដលបីររកលុយខ្ត្ាន ក់ឯង។ ល@ោះមំ@ងព្ីរ

២ . Pongsametrey Karath ៖ ល បើ ន្ត ស្ីរ ល នា ោះជ្ជ ម្ុស្សទ្ស្ីលទ្ែ រប់ទ្ោ្់ ល@ោះបុរស្ជ្ជបីដលនាោះ ធាល ប់មិលមូច្បព្ីមុ្មកយ៉ា ងMក៏លដ្ឋយ ក

នាក់យ៉ា ងM ក៏លៅខ្ត្ល@ើញលៅា្បីរអិត្ កបត្់ លទ្ពាោះស្នាដ ្ខ្កមិបា្ (ស្ុ ំល@ស្ខ្ដល ស្ដ ្់)

៤. Pongsametrey Karath៖ So Pheap

ជ្ជអីវ រា

្រអ

ត្់? លទ្ពាោះថាការលដើអឹកស្ុីទ្ស្ី

បាទអររុ ណ្ច្បំលពាោះការលឆ្ើលយត្ប មុ ំញមិ្ ញី កបត្់ទ្បព្្ធកូ្លធើវឲ្យន្តស្ីរខ្ដលជ្ជារ យ

ខ្ ដ លទ្ ប កា ្់ កុ នង កា រ ប ល ញ្ច ញម ត្ិ របស្ របស្់កូ្មួ្ ន្តស្ីខ្រ ដលបា្ទ្កាបកាលដល់

បុរលាន ក់ៗលទ ដូច្បមុបាំ ្្ិយយលហើយថា កល្ាលជ្ជមួយោន ទ្ត្ូវរងទឹកខ្ភនក្ឹងឈ

លយើងមិ្អាច្ប្ិយយជ្ជរួមបា្លទ លទ្ពាោះ ចាប់ថាជ្ជលរឿងធមែតាលនាោះ មុ ំញព្ិ ត្ជ្ជលមើល

ថាម្ុ ស្សលយើង@ងទ្បុស្@ងទ្ស្ី ក៏ា្

ច្បណ្ុ ច្បមុស្ ច្បណ្ុ ច្បទ្ត្ូវ ដូច្បោន ។ លព្លមោះ

មិ ្ ល @ើ ញថា ម ្ុ ស្ ស ទ្ បុ ស្ ា្ ្័ យអី ?

លហើយត្នមម្ុស្សទ្បុស្លៅទ្ត្ង់M?

ការកបត្់អិត្ មិ្ខ្ម្@ង

ទ្បុស្ទ្ស្ី ស្ុទខ្ធ ត្

៦. Vannavy Kps ៖ លត្

ួរកាត្់លិងប

ីរ ខ្ដលហាម

មុស្លនាោះលទ លហើយម៉ាាងលទៀត្ ការកបត្់អិត្ ្ិង្ិយយមិ្ស្ថរ ប់ ខ្ម្លទ?

មិ្ខ្ម្ស្ុ ទធខ្ត្ ទ្ ត្ូ វលនាោះខ្ដរ...( ស្ំខ្្ ៧. Sela Sar ៖ រំ្ិត្នាឲ្យបាត្់បង់ត្នមលរបស្់

បំអុ ត្រឺការខ្វកខ្ញករកមុស្្ិ ងទ្ត្ូវល្ោះ ឯង)។

៥ . Sothav Hor ៖ មុ ំញយល់ ទ្ ស្ ប រំ្ិ ត្ ខ្ ដ ល

្ិ យយថាម្ុ ស្សទ្បុស្អាច្បរកទ្ស្ី ល ទ្ៅ

ន្តស្ី ដ ្ិងបងាា ញព្ីភាព្កលមាយន្ការអប់រ។ំ ច្បលំ ពាោះការទ្បទ្ព្ឹត្ិរមុស្កុ នងកាម(កាលមស្ុ

មិចាា ចារា sexual misconduct) របស្់បុរស្លក ា្ លុ ោះទ្តាខ្ត្ទ្បទ្ព្ឹ ត្រអំលព្ើ អជាចារ26លៅលលើ ន្តស្ី

បា្លនាោះរួបញ្ច ប់វាលៅ។ ម្ុស្សទ្ស្ីក៏ជ្ជ

ខ្ដលា្អនកទ្រប់ទ្រង២០ជព្

ូ ក ៖ ១.ាត្ុរកិខតា

ម្ុស្សា្ច្បិត្រា្លថ្ើលមខ្ដរ។ ទ្ស្នមលមើល ថាលបើម្ុស្សទ្ស្ីលៅា្ទ្បុស្អឹកស្ុីលទ្ៅ

ន្តស្ីរខ្ដលា្ាតាទ្រប់ទ្រងរកា, ២.បិត្ុរកិខតា ន្តស្ីខ្រ ដលា្បិតាទ្រប់ទ្រងរកា ៣.ាតាបិត្ុរកិ

អោះវញ

លត្ើម្ុស្សទ្បុស្រិត្យ៉ា ងMខ្ដរ?កុ

តាន្តស្ីរខ្ដលា្ាតាបិតាទ្រប់ ទ្រងរកា,៤.

យករំ្ិ ត្ដ្ឋក់រំនាបមកលលើ ម្ុ ស្សទ្ស្ី

លព្កអី, លបើស្ងគមលអាយត្នមលលៅលលើម្ុស្ស ទ្បុស្កុ នងភាព្អិត្កបត្់ការជ្ជលរឿងធមែតា មុ ំ

ភរិ្ីរកិខតា ន្តស្ីរខ្ដលា្បងបូ ែ្ទ្ស្ីទ្រប់ទ្រង

រកា ៥.ភាត្ុរកិខតា ន្តស្ីរខ្ដលា្បងបូ ែ្ទ្បុស្ ទ្រប់ទ្រងរកា, ៦.Aត្ិរកិតា ន្តស្ីខ្រ ដលា្Aត្

ដូច្បជ្ជលមើលមិ្ល@ើញថាត្នំ លម្ុស្សទ្បុស្ ទ្រប់ទ្រងរកា ៧.លោត្ររកិខតា ន្តស្ីរខ្ដលា្វងស

ទ្ត្កូលជ្ជមួយោន ឬជ្ជត្ិស្ថស្្៍ដូច្បោន ទ្រប់ទ្រង

ភរយ

។ ១៧.@ស្ីច្ប ភរយ

ច្បន្តស្ីរខ្ដលជ្ជ@ស្ី

រកា ៨.ធមែរកិខតា ន្តស្ីរខ្ដលា្អនកបដិបត្ិរធម

អង ជ្ជភរយ

អង រឺន្តស្ីលរ ធើវ@ស្ីរបស្់បុរស្M

ទ្រប់ទ្រងរកា ដូ ច្បជ្ជន្តស្ីរអនកបួ ស្ជ្ជបព្វជិត្ឬ

បុរស្លនាោះយកមកលធើវជ្ជភរយ

។ ១៨.កមែការច្ប

បួស្ជ្ជដូ្ជីជ្ជលដើម។ ៩.ស្បរទMឌ ន្តស្ីរខ្ដល

ភរយ ច្បន្តស្ីខ្រ ដលជ្ជកូ្ឈួ នលលរអង ជ្ជភរយ

អកា្អMច្បដូច្បជ្ជទ្ព្ោះរាជ្ជជ្ជលដើមដ្ឋក់រាជយ

អង ១៩. ធជ្ជហដ្ឋ ន្តស្ីខ្រ ដលព្ួ កលស្នា កងទ័ព្

អាជ្ជញ មិ្ឲ្យបុ រស្Mមួ យទ្បទ្ព្ឹ ត្រក្លងតាម

បា្វាយដល ណ្ើ

មយកមកអំព្ី ច្បមាំង លហើ យ

អំលព្ើ ច្បិ ត្រ។ ១០.ស្ថរកាខ ន្ត ស្ីរខ្ដលា្បុ រស្រ

បុរស្Mមួយយកលធើជ្ជ

ភរលិ យរបស្់លរ។ ២០.ម

លស្ហា

បា្ដណ្ឹដ ងលហើយ ១១.ធ្កីតា

ន្តស្ីខ្រ ដល

ហុ ត្ិរកា ន្តស្ីរខ្ដលា្បុរស្រប់ទ្បស្ព្វខ្ត្មួយ

លរទិញឬលួ ស្លដ្ឋយទ្ទព្យល@ោះត្ិច្បកីដលទ្ច្បើ្កី ទ្ស្បកមួយទ្ោ ឬន្តស្ីលរ ព្ស្ាខ្ដលបុរស្កក់ទ្បាក

យកមកលធើវជ្ជភរយ ឬខ្ដលាតាបិតាបងបូ ែ្ ជ្ជមុ្។ លទ្ៅព្ីល្ោះ លរមិ្ចាត្់ទុកថាមុស្កុ នងកា

យកលៅលក់ឲ្យលរ។ ១២.ឆ្្ាវាស្ិ្ី ន្តស្ីខ្រ ដលរត្ លមលទ លលើកខ្លងខ្ត្ទ្បព្្ធរបស្់បុរស្ជ្ជបីដហួង

លៅលធើវជ្ជភរយ

បុរស្លដ្ឋយលស្កីដលព្ញច្បិត្ររបស្

ខ្ហងទ្បច្បណ្ឌ រកលរឿង។ ករណ្ី ល្ោះ លៅទ្បលទស្

មួ ល្ ១៣.លភារវាស្ិ្ី ន្តស្ីរខ្ដលលៅលធើវជ្ជភរយ កមុ ពជ្ជ ា្ច្បាប់ស្ីព្ីឯកព្័្ធភាព្ ស្ទ្ាប់លដ្ឋោះ

បុរស្លទ្ពាោះខ្ត្ទ្ទព្យស្មបត្ិរ ១៤.បដវាស្ិ្ី ន្តស្ី ទ្ស្ថយបា្ លពាលរឺលបើទ្បព្្ធលព្ញច្បាប់មិ្

ខ្ដលលៅជ្ជមួយបុរស្លទ្ពាោះខ្ត្ស្ំព្ត្់លស្លៀក រ

បា្បឹងអល

់លទ លនាោះបីម

ិ្ទ្ត្ូវា្ល@ស្ទណ្ឌ ឬ

ន្តស្ីខ្រ ដល@ល់ទ្ក លុោះឲ្យស្ព្

ត្់លស្ៀល កជ្ជលដើមលៅ

ព្ិ្

អីលវ ែើយ។

ក៏ទ្ព្មលធើវជ្ជភរយ

លរខ្ត្មដង។ ១៥.ឱទ បត្រកិ្

ច្បខ្ំ ណ្កការទ្បទ្ព្ឹត្ិរមុស្កុ នងកាម (កាលម

ន្ត ស្ីរខ្ដលទ្ោ្់ខ្ត្ព្ព្ួ កAត្ិជ្ជលដើមយកនដ ស្ុ មិ ចាា ចារា sexual misconduct)របស្់ ន្ត ស្ីរលកើ ត្

ទ្ជលក់ច្បុោះកុ នងអិាលទឹកអសអុ គោន ជ្ជបីដទ្បព្្ធ។ ១៦. ឱភត្ច្បុមដ្ឋ ន្តស្ីខ្រ ដលលរដ្ឋក់ទ្ទ្ូលព្ីលលើកាល

ា្លុ ោះទ្តាខ្ត្ទ្បទ្ព្ឹ ត្រអំលព្ើអជាចារ27 លដ្ឋយ កបត្់ស្ថវ មី លពាលរឺបាត្់ភកីភាព្។ លទ្ៅព្ីល្ោះ លរ

រឺន្តស្ីររកអុ ស្ជ្ជលដើម ខ្ដលា្បុរស្Mមួយ មិ្ចាត្់ទុកថាមុស្កុ នងកាលមលទ លទ្ពាោះមិ្ខ្ដល

ជួយដ្ឋក់ទ្ទ្ូលអំព្ីកាលលហើយនាយកលធើវជ្ជ

ា្ន្តស្ីរMលៅយកបីដលរលទ រឺា្ខ្ត្បុរស្លទ ខ្ដលលៅអិត្កបត្់ ឬយកទ្បព្្លធ រ។

កុ នងដំលណ្ើ រកស្ថងជីវត្ទ្រួស្ថរមួ យឱយ

ទ្បកបលដ្ឋយស្ុភងល មិ្ខ្ម្ជ្ជការងាយទ្ស្ួល

៦.ប្រួសារខ្មែរ ន្ិង ក្រណី យក្ិច្ច

ទ្រួស្ថរជ្ជអនកលទ្ជើស្លរ ស្ស្ាជិ កន្ ស្ងគម លហើ យទទួលរា៉ា ប់រងច្បិញ្ឹច ម ការពារ ្ិង អប់រស្ាជិកថ្ីែៗរហូ ត្ដល់លរអាយុ លព្ញវយ។

លព្កលទ។ ការមវោះ្ូវកតារ ឬលកខមណ្ឌ Mមួយ

ទ្ រួ ស្ថរជ្ជមជ ឈ ម ណ្ឌ លន ្ស្កមែ ភាព្ខ្ង

លនាោះ ស្ុភមងល

វាបាត្់លៅតាមលនាោះខ្ដរ។ លទ្ៅព្

ឧស្ាហកមែ ខ្ងពាណ្ិ ជាកមែ ខ្ងលស្រ ភាព្

កតារ មលនាស្ញ្ច ត្នា, ស្ុ មភាព្ ហិ រញ្ញវត្ុ ា លៅ

ា្កតារ ដនទលទៀត្ខ្ដលជួយជវី ត្ទ្រួស្ថរ ឱយចាក

លហើយភារៈរបស្់ទ្រួស្ថរមិ្ខ្ម្លៅទ្ត្ឹមខ្ត្ទ្ត្ង

បលងើក្ស្កមែភាព្@ងឡាយលនាោះលទ រឺស្ំខ្្

អុ ត្ព្ី វ ប ត្ិរ នានា ក តារ ព្ិ ល ស្ស្ល នា ោះរឺ ស្ី ល

លៅទ្ត្ង់ការទ្ទទ្ទង់ជីវត្ស្ម័ព្ធ។ ទ្រួស្ថរល្ោះ

លកខមណ្ឌ ។ តាមព្ិត្ជលាល ោះកុ នងទ្រួស្ថរ@ងអស្

វាទ្ោ្់ខ្ត្ជ្ជលទធអលន្លហត្ុខ្ដលលកើត្លច្បញ មកព្ីការមោះស្ីលលកមណ្ឌ លនាោះឯង។ ជ្ជលរឿយៗ

លយើងល@ើញា្ជលាល ោះកុ នងទ្រួស្ថរលលច្បលច្បញ មក លធើវឱយដឹងឮជ្ជស្ថធារណ្ៈ លហើ ញដំណ្ឹ ង

អកុស្ល@ងល្ោះទ្ត្ូវបា្អាយ ្ិងខ្ច្បកអាយ

ប្រតាមទ្បព្័្ធអសព្វអាយខ្ដលជ្ជការបូកបខ្្ាម ការឈឺចាប់លលើកការឈឺចាប់នាឱយកា្់ខ្ត្ឈឺចា

ប់។ ការកស្ថងទ្រួស្ថរមួយខ្ដលា្ លស្រភាព្ឬ

លហើយខ្ដលជ្ជអនកប្រឬបញ្ូ ា ្្ូវទ្បនព្ណ្ី ខ្ង ស្ថស្នា ខ្ង្លយបាយ ្ិងជ្ជអនកធានាភាព្ ទ្រប់ទ្ោ្់ន្ទាល ប់លអសងៗ។ ទ្រួស្ថរខ្មរែ បលំ ព្ញ

បា្្ូវមុមងារយ៉ា ងស្ំខ្្់ ខ្ងអូ លវស្ងគម្ិង ខ្ងអូ វល ស្ីលវជ្ជា ។

៦.១. ការាន្ក្ន្

លោលបណ្ងធបអុត្ ន្ធមែជ្ជត្ិទ្រួស្ថរ រឺការា្កូ្។ ទ្រួស្ថរខ្ដលោែ ្កូ្ រឺព្ិត្ជ្ជព្ុ

បា្បំលព្ញករណ្ី កិច្បចរបស្់មួ ្ច្បំលពាោះ ម្ុស្ស

លំ្ឹ ងហិ រញ្ញវត្ុ ា, ា្ស្ុ មភាព្លែ រកបា្ រ

ជ្ជត្ិលែើយ។ កុ ងស្ថា ្ភាព្ជវី ភាព្ស្ងមបច្បុ បប្

ខ្ដលមួល្ទ្ស្ឡាញ់ ទុ កច្បិត្រ ្ិ ងទ្បកបលដ្ឋយ

ស្ីលលកខមណ្ឌ លនាោះជ្ជភព្វស្ំMងមពស្់បអុត្

ា្ទ្រួស្ថរខ្មែរមលោះបា្លទ្បើមលធាបាយព្្ារ កលំ ណ្ើ ត្ ឬរលូ ត្កូ្។ទ្រួស្ថរខ្មរែ ភារលទ្ច្បើ្ា្

របស្់ម្ុស្ស។ កតារ @ងល្ោះ វាមិ្ងាយបា្មក

លដ្ឋយឯកឯងលទ រឺវាត្ទ្មូឱយា្ការទ្បឹងខ្ទ្បង ខ្ល ងទ្ស្ប្ឹងឱកាស្អលំ Mយអង។

កូ ្ជ្ជមធយម ទ្ត្ឹមខ្ត្ព្ី រនាក់បុ៉ាលMា ោះ លរមិ្ ហាˆ ្ា្កូ្លទ្ច្បើ្លែើយ ព្ីលទ្ពាោះមោះលទធភាព្ ច្បិញ្ឹច ម្ិ ងអប់រកូ ្ឱយា្រុ ណ្ភាព្លែ។ ការ

ព្្ារកលំ ណ្ើ ត្ ្ិងការរលូ ត្កូ្ រឺជ្ជអលំ ព្ើបាប ខ្ទ្បទ្បួល ជ្ជព្ិលស្ស្ខ្ងអូ វល ច្បិត្ររ្ិត្ រឺអនក@ង

ខ្ដលមុស្ឆ្គងច្បលំ ពាោះស្ថស្នាអង។ ជ្ជទូលៅអនក ព្ីរចាប់ា្ស្លញ្ច ត្នាជ្ជថ្ីែលទៀត្ ដូច្បជ្ជលស្ច្បកី

លទើប្ឹងលរៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ លហើ យថ្ីែៗ ព្ួ កលរ ទ្ស្ឡាញ់ របស្់ឪព្ុ កច្បលំ ពាោះមួ្ លស្ច្បកីដទ្ស្ឡាញ

្ឹងា្កូ្យ៉ា ងឆ្ញប់រហ័ស្បនាា ប់ព្ីលរៀបការរួច្ប របស្់ាដ យច្បលំ ពាោះកូ្ រឺជ្ជស្លញ្ច ត្នាមួយ ខ្ដល

ល នា ោះ វារឺ ជ្ជការបាត្់ បង់ ឱកាស្រកច្បំ ណ្ូ ល រួមវភារ@្ជួយរត្ច្បណ្ងឲ្យជ្ជប់ខ្ល ងកុ ងទ្រួស្ថរ។

ស្ទ្ាប់រូទ្ស្ករខ្ដលា្កូ្@ងលកែងមីចលនាោះ ការា្កូ្ បុ រស្ចាប់ល@ើញច្បាស្់ថា ន្តស្ីរជ្ជ

លហើ យព្ួ កលរទ្ត្ូវទទួ លប្ុ ាកលទ្ច្បើ្ជ្ជងព្ួ ករ

ទ្បព្្ធមួ ្អង ជ្ជាដ យរបស្់កូ្លរាន ក់អង។ ឯ

ទ្ស្ករខ្ដលព្ុ ំ@្់ា្កូ្ ឬក៏អនកលៅលីវអង

ន្តស្ីវរ ញក៏ចាប់ល@ើញថាបុរស្ជ្ជបីដមួ្

អងជឪព្ុ ក

ខ្ដរ។28

ន្កូ្មួ្អង។ ដូលច្បោះកូ្ជ្ជច្បណ្ងទ្បលស្ើរបអុត្

បច្បុ ចបប្ន ទ្បជ្ជជ្ខ្មរែ ា្ដង់ស្ុីលត្@ប

្ិងា្ច្ប្ួ្ត្ិច្បលបើលទ្បៀប្ឹងទ្បលទស្ជិត្ខ្ង។

ច្បំលពាោះបីដទ្បព្្ធ។ កាលMា្កូ្ បីដទ្បព្្

កា្់ខ្ត្ស្ថគ ល់ ព្ីជីវត្មួ ល្ឯង្ិងកាត្ព្វកិច្បចកុ នង

ម្ុស្សទ្ត្ូវការប្រព្ូ ជព្ងសវងសទ្ត្កូល លហើ យ

ការច្បិ ញ្ឹច មកូ ្ ទ្ ព្ម@ងយល់ ព្ី ត្នមលមលនាស្

ស្ងគមទ្ត្ូវការបលងើកត្ស្ាជិកថ្ីែរបស្់មួល្ មក លញ្ច ត្នា ្ិងឧបការរុណ្ឪព្ុ ការ យ ខ្ដលធាល ប

ជ្ួស្ស្ាជិកខ្ដលទទួលមរណ្ភាព្លៅ។ លប ល ធើវ ម ក ល លើ មួ ល ្ ។ ល ព្ ល ល ្ ោះ កា រ បំ ល ព្ ញ

ា្ម្ុស្សស្ថល ប់លហើយម្ុស្សលកើត្ថ្ីែា្ច្ប្ួ្ ករណ្ី យកិច្បចរបស្់កូ្ច្បំលពាោះឪព្ុ ក ារ យ រឺជ្ជ

ត្ិច្បឬោែ ្ម្ុស្សប្រលវ្លទលនាោះ ស្ងគម្ឹងទ្ត្ូវ រោយ លហើយជ្ជត្ិក៏្ឹងទ្ត្ូវរលុបរលត្់ ឬក៏នា

អលំ ព្ើចាបាច្ប់បអ កត្លវទតាធម៌។

ុត្ ស្ទ្ាប់កូ្ខ្ដលា្កត្ញ្ូ

ម្្ូវលស្ច្បកីរវនាស្លៅវញខ្ដរ។ លបើទ្រួស្ថរ@ង

៦.២.ការច្ិញ្ច ម

ន្ិង ការអរ់រក្ន្

អស្់ឈប់ឱយា្កូ្ឬកូ្ត្ិច្ប លនាោះស្ងគមខ្មែរ

អាច្បលធដើ លំ ណ្ើ រលៅរកភាព្វនាស្ស្ថបស្ូ្យ។

តាមធមជ្ជត្ិ ្ិងវបបធម៌ ត្ទ្មូវឱយឪព្ុ ក

ាដ យខ្មរ ទទួលមុស្ទ្ត្ូវកុ នងការច្បិញ្ឹច មខ្ថ្រកា

ទ្រួស្ថរឥត្កូ្ ជ្ជទ្រួស្ថរមវោះលកខណ្ៈ

ស្មបត្ិរខ្ងស្ាភ រៈ ្ិងខ្ងស្ីលវជ្ជា ។ ធមែតា

្ិងអប់រកូ្កុឱយមូច្បលឈ្លែ ោះព្ូ ជព្ងសវងសទ្ត្កូល

លធើវ យ៉ា ងMឱយកូ ្ បា ្មពស្់ មុ ម ាត្់ ា្

កាលMា្កូ្ បីដទ្បព្្ធ@ងព្ីរនាក់ ខ្ត្ងខ្ត្

Aត្ិមិត្ររាប់អា្ លហើ យរដាធមែ្ុ ញ្ញន្ទ្ព្ោះ

28 ទ្កុមអកន ត្ុោ ឆ្ញន ២

ទ្ស្ថវទ្ជ្ជវទ្បចាទ្ំ កុមហˆុ្TNS, របាយការណ្៍ ខ្ម

០១៤, https://www.postkhmer.com/post-plus/

រាជ្ជMច្បទ្កកមុ ពជ្ជ ាទ្តា៤៧ ក៏បា្ខ្ច្បងថា ា្ស្មត្ាកិច្បចលដើមបទប់ស្ថក ត្់បញ្ហា @ងល្ោះ។

ាតាបិតា ា្កាត្ព្វកិច្បចច្បិញ្ឹច មខ្ថ្រកា ្ិង រ ដា បា្ ធានារកា កា រ ពា រ ស្ិ ទិធ រ ប ស្់ កុ ា រ

អ ប់ រ ំកូ ្ ឱយ លៅ ជ្ជ ព្ ល រ ដា លែ ។ កូ ្ ា្ ដូច្បខ្ដលា្ខ្ច្បងកុ នងអ្ុស្ញ្ហញ ស្ីព្ីកុារ ជ្ជ

ករណ្ី យកិច្បចច្បិញ្ឹច ម ្ិ ងបីបាច្ប់ខ្ថ្រកាាតា ព្ិ លស្ស្ស្ិទិធា្ជីវត្រស្់លៅ ស្ិទិធទទួលការ

បិតា ខ្ដលចាស្់ជរាតាមទំល្ៀមទាល ប់ខ្មែរ។ អប់រលំ រៀ្ស្ូទ្ត្ ស្ិទិធទ្ត្ូវបា្ទទួលការោពារ

លហត្ុល្ោះលហើ យ លទើបលយើងស្លងកត្ល@ើញថា កុ នងស្ថា ្ការណ្៍ ា្ស្ន្តងាគ ម ្ិង ការការពារ

ារ យឪព្ុ កខ្មរែ ភារលទ្ច្បើ្មិត្មំព្ុ ោះពារមិ្ខ្ល ច្ប ទ្បឆ្ញង្ឹងអាជីវកមែ លស្ដាកិច្បច ឬកាមរុណ្លលើ

ល្ឿយហត្់ ទ្@ទ្ំ ទការងារទ្រប់ខ្បបយ៉ា ងលដើមប កុារ ្ិងោពារទ្បឆ្ញង្ឹងការងារ@ងឡាយ

ច្បិញ្ឹច មកូ ្ លព្លមលោះទ្បទ្ព្ឹ ត្ិរអំលព្ើ អស្ីលធម ខ្ដលអាច្បលធើវឱយមូច្បដល់ការអប់រ ំ ្ិងការលរៀ្

ក៏ា្។ ស្ូទ្ត្របស្់កុារ ឬខ្ដលនាឱយអ្រារ យដល់ស្ុម កា រ ងា រ ក ស្ិ ក មែ កា រ ជំ្ួ ញជួ ញដូ រ ភាព្ ឬស្ុមុាលភាព្របស្់ កុារ។

@ក់ទង្ឹងជីវត្ស្ត្វ នរប្ំខ្ល ភក

ជញ្ីា ងជ្ជលដើម

ទ្រួស្ថរជ្ជអនកអដល់ ្ូ វការអប់រ ដ

ំបូ ង

ខ្ត្ងខ្ត្លកើត្ា្លៅទ្រប់ត្ប

្់។ កុទុកច្បិត្លរ ម@

ខ្ដលចាត្់ទុជ្ជអាទិភាព្ លទ្ពាោះការអប់រដំបូ ង

កុទុកច្បិត្រRក យ កុទុកច្បិត្រ កុទុកទ្បព្្ធបីដថាអត្

ស្ថហាយ កុ ំទុកឪ ព្ុ ក ាដ យថាអត្់បំណ្ុ ល។ លៅកុ នងបទស្ូែត្" ទំ្ួ ញលទ្បត្" ្ិ ព្្ធលដ្ឋយ

អាច្បជ្ជទាល ប់លែអាទ្កក់ទ្បស្ិ្លបើជ្ជលែ លនាោះ ការអប់រ្ឹ ងលៅជ្ជងាយទ្ស្ួ ល ខ្ត្លបើអាទ្កក វញ ការអប់រប្រលៅមុ ម វាព្ិបាកខ្ល ងMស្់

លោក លព្ទ្ជ ស្ុខ្ បា្លរៀបរាប់អព្ីការទ្បទ្ព្ឹត្

អំលព្ើអស្ីធម៌ បាប របស្់ឪព្ុ ការ យ កុ នងការម

លទ្ពាោះទ្ត្ូវច្បំMយលព្លលដើមប កំចាត្់ទ ាល ប

ច្បិញ្ឹច មកូ្ លហើយបា្លកើត្លៅជ្ជលទ្បត្លទ្កាយ លព្លស្ថល ប់។ ទ្បជ្ជជ្ខ្មរែ ទទួលស្ថគ ល់្ូវត្ថ្ភាព្

ល្ោះ លហើ យខ្ត្ង ស្ថដ ប់ស្ូ ែត្ល្ោះល្ោះលៅ រដូ វ

ចាស្់ ខ្ដលជ្ជទាល ប់អាទ្កក់លនាោះលចាលលច្បញ

ស្ិ្។ ទ្រួស្ថរជ្ជទីកខ្្លងលបអុត្លដើមបបណ្ុ ដ ោះ ការអប់រលំ ដើមបបណ្ុ ោះស្ីលអំលព្ើ រឺលហត្ុដូលច្បនោះ

បុណ្យកា្់បិណ្ឌ ។

លដ្ឋយស្ថរកាលៈលទស្ៈ ភាព្អវជ្ជា មោះ

លហើ យបា្ជ្ជស្ងគមទ្ត្ូវចាត្់ការ ស្ ព្វ យ៉ា ង លដើមបការពារទ្រប់ទ្រួស្ថរ លដើមបស្ទ្មួលការរស្់

ការអប់រ ំ ្ិងកតារ លអសងលទៀត្ រឺជ្ជលហត្ុជទ្មុញ

លៅលដើមបធានារា៉ា ប់រងដល់ ការលូ ត្ោស្់ ្ិង

ឱយឪព្ុ កាដ យទ្បទ្ព្ឹត្ិរមុស្ស្ីលធម៌ លដើមបកូ្។

បុ៉ាខ្្ា្ករណ្ី មួយច្ប្ួ្ខ្ដលឪព្ុ កាដ យលក កូ្លដើមបលុ យស្ទ្ាប់ទ្បលយជ្៍មួល្ខ្ដរ។

ស្្ិរស្ុមន្ទ្រួស្ថរ។ យល់ខ្បបល្ោះលហើយបា្

ជ្ជដូ្តាខ្មរែ អរល់ជ្ជពាកយលស្ថល កថាដខ្ំ ដក@្

លហត្ុល្ោះលហើយលទើបា្អ្ររារម្៍ព្ី ស្ថា ប័្

លៅលៅដ ទ្បលៅម្ុស្ស@្់លៅលកង។

៦.៣. ការទុក្ោក្់ក្ន្វៅឲ្យាន្រូ

ការទុកដ្ឋក់កូ្លៅឱយា្រូ(បីទ្រ បព្្) រ

ជ្ជមួយោន ទ្ត្ូវខ្ត្ស្ំព្ោះរាបកាលដល់កល្ាល

រឺទ្ត្ូវលរៀបការជ្ជមុ្ស្ិ្។ ការលរៀបការឬព្ិធ

ជ្ជករណ្ី យកិច្បរច បស្់ឪព្ុ ការ យច្បលំ ពាោះកូ្។ ជ្ជ

ទូលៅឪព្ុ ការ យខ្មរ ខ្ត្ងខ្ត្មល់ខ្វ យខ្ល ងខ្ល ច្ប

អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ខ្មរែ បច្បុ ចបប្ន ភារលទ្ច្បើ្ទ្បទ្ព្ឹត្ិ លែើង យ៉ា ងឧឡារ ក 30 អធិកអធម 31្ិ ងអធិក

កូ្មិ្ា្អនារត្ល។ ជូ្កាល ឪព្ុ កាដ យ

អធមែ32 លៅអាោះខ្ងទ្ស្ីឬលៅតាមទីស្ថា ្នានា រ

លទ្បអើ Mច្បរបស្់មួ្លទ្ច្ប្ើ កុ ងការលទ្ជើស្លរស្ បី

លរមិ្ស្ូវល@ើញា្ ព្ិធ ពាហ៍ព្ិពាហ៍ លរៀបច្ប

ឬទ្បព្្ធ ជ្ួស្កូ្្ិងរា៉ា ប់រងលលើ ការច្បMយ

លែើងលៅអាោះខ្ងទ្បុស្លែើយ។ ការច្បMយលលើ

លលើព្ិធីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ឱយកូ្ខ្ថ្មលទៀត្។ កុ នង

ករណ្ី ទ្ស្បរ្ិត្ោន លដ្ឋយមិ្ា្ការជ@ស្

នថ្លលរៀបច្បព្ិធីា្អទ្តាមស្់ លបើលទ្បៀបលធៀប្ឹង ទ្បាក់ច្បណ្ូ លរបស្់ស្មីមួ្។ ភារីខ្ងទ្បុស្ ទ្ត្ូវ

ព្ីកូ្លនាោះភាព្រករាយខ្ត្ងលក ា្លែើង ប៉ាុខ្្

ា្លុ យស្ទ្ាប់ច្បូលស្ីដដណ្ឹ ងភារីខ្ងទ្ស្ី

ទ្បស្ិ្លបើកូ្មិ្យល់ទ្ព្ម@រុណ្កមែអូ លវច្បិត្

លដើមបទុកចាត្់ខ្ច្បងលរៀបព្ិ ធីមងគលការ ខ្ដលលរ

អូ លវកាយខ្ត្ងលកើត្ា្លែើង។ ា្ឪព្ុ កាដ យ ភារលទ្ច្បើ្ មិ្លព្ញច្បិត្រ្ិ ងជំ@ ស្់ ្ឹ ងការ

ទ្ស្ឡាញ់ ោន លួច្បោក់ឬ លបើកច្បំហររបស្់កូ្

ព្ួ កោត្់លៅា្អារមណ្៍ អាា៉ា ស្លៅលព្លកូ្

លៅថា ទ្បាក់បMដ ការ លហើយមលោះលៅថាលុយ នថ្លទឹកលដ្ឋោះ។ ខ្ងទ្ស្ីលស្ើនស្ុំទ្បាក់ បMដ ការ លទ្ច្បើ្ឬត្ិច្បលៅតាមធ្ធា្ ឋា្ៈជីវភាព្ ្ិង

ស្ថា ្ភាព្ជ្ជក់ខ្ស្រងរបស្់របស្់ភារីលរៀងមួល្។

លួច្បា្ស្ងារ29។ លររិត្ថា មុ្្ឹងលដកលៅ

ទ្រួស្ថរខ្ងទ្ស្ី មួ យច្បំ្ួ ្អាច្ប@ម@រហួ ស្

29 ការា្ស្ងារ រជ្ជការទ្ស្ឡាញ់ ោន រវាងបរស្្ងន្តិុ ស្ីមុ្

31 អធិកអធម (អៈ ធិក-អៈធ)ំ (រុ.) @ងំ អធិកអង@ងំ អធមអង

លរៀបការ។ ការា្ស្ងារ ជ្ជអលំ ព្ើមុស្្ឹងទ្បនព្ណ្ី វបបធម

រ@ងំ រុងលរឿងអង @ងំ របុិច្បរបុឬរលមោះរល៉ា ា៉ា ោះមោះល អង។ អធក(=ិ

ខ្មរ ខ្ដលលរចាត្ទ់ ុកថាជ្ជអលំ ព្ើអស្ីលធមម៌ ួយ លទ្ពាោះបា្

លលើស្អីខ្វ ដលលោលការណ្៍ ខ្ដលស្ងមបា្ហាមទ្បាម បុ៉ាខ្្ច្បាប់រដកុ ងស្ងមខ្មរ នាបច្បុ បប្មិ្បា្បញ្ញត្ិ

នទ្កខ្លង; លលើស្ល្់; ព្្់ទ្បាណ្; នទ្កលព្ក; រុងលរឿង) ្ិង អធម(=ថ្យលថាក, លថាក@ប; មិ្រុងលរឿង; រលម៉ាោះរលា៉ា ោះ)

32 អធិកអធមែ អៈ ធិក-អៈធ័ម ( រុ.) ខ្ដលមុស្ធម៌យ៉ា ងនទ្ក

ហាមឃ្លត្់លទ លដ្ឋយចាត្់ទុកថាវាជ្ជខ្អកមួយន្ស្ិទិលធ ស្រ

ភាព្របស្់ព្លរដា លយងតាមលោលការណ្៍ លទិទ្ធ បជ្ជធិប

ខ្លង លទ្ៅរ្ងធមយ៌ ៉ា ងនទ្កខ្លង មុស្ច្បាបយ់ ៉ា ងនទ្ក

លត្យយ លហើយឪព្ុកាដ យក៏មិ្ស្ូវត្ងខ្ត្ងខ្ល ងំ ច្បលំ ពាោះការ

ខ្លង អាទ្កក់យ៉ា ងនទ្កខ្លង។ លទ្បជ្ជ

អធិកអធម៌ ក៏បា្។

ា្ស្ងារដូច្បព្ីអត្ត្កាលខ្ដរ។

30 ឧឡារក ( រ.ុ ) មង់មស្់; ា្ត្នម;ល នថ្ថាល ; លថ្ងើ

ថាក ្, ថ្ុ ក

លថ្ងើ ; រងលុ រឿង; ឧត្ម, ទ្បលស្ើរ; លលស្ល្;់ើ លទ្ច្ប

, បរបូណ្

លហត្ុ រហូ ត្ា្លឈ្លែ ោះថាជ្ជអនកលក់កូ ្ស្ុី។

ឆ្ញន ំ រឺា្ច្ប្

ួ្ទ្ត្ឹមខ្ត្ ១ភារ ៥ ខ្ត្បុ៉ាលMា ោះ។ ត្ួ

ព្ិធីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ខ្មរែ បច្បុ ចបប្ន ភារលទ្ច្បើ្បា្ ស្លងខបមករយៈលព្លទ្ត្ឹមមួ យនថ្ៃបុ៉ាល Mា ោះ។

កមវែ ធីជ្ជទ្បនព្ណ្ី មួយច្ប្ួ្ទ្ត្ូវបា្កាត្់លចាល

លលមភាររយមពស្់បំអុត្ន្ទ្បជ្ជជ្លព្ញវយ លរៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ បា្ឆ្ុ ោះបញ្ហងតាមរយៈវធ

ព្ីររឺលំនាទ្ំ បនព្ណ្ី ទំល្ៀមទាល ប់ន្ការលរៀបច្ប

លយងតាមកាលៈលទស្ៈ ្ិងទស្ស្ៈយល់ ល@ របស្់អាMព្ាបាលឬក៏ការស្លទ្មច្បច្បិត្ររបស្់

ញ។ ព្ិធីកូ្ទ្កមុំោងលជើងឱយកូ្កំលឡាោះទ្ត្ូវ

យុ វវយ

លៅតាមការវវិ ត្ិររបស្់ស្ងគម។ ត្ួលលមន្

លុបលចាល លដ្ឋយស្ថរច្បលនាទស្ស្ៈលយ្ឌ័រ។

លភញៀវខ្ដលទ្ត្ូវអលញ្ើា ញ ច្បូលរួម មិ្ស្ូវបា្ច្បូល រួមកុ នងព្ិធីជ្ជទ្បនព្ណ្ី លទ លភញៀវភារលទ្ច្បើ្បំអុត្ ទ្ោ្់ខ្ត្លៅស្ុីការ(ច្បូ លរួមកុ នងព្ិ ធីជប់លលៀង

អនកលរៀបអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ លហើ យា្កូ្ រឺា្ ច្បំ្ួ ្៥៥ភាររយជ្ជទ្បការរួរកត្់ស្ាគ ល់ វារឺ

អាទ្ស្័យលៅលលើធ្ធា្ខ្ដលព្ួ កលរា្លទធ ភាព្អាច្បច្បMយបា្។33

ទទួលអាហារ)ខ្ត្បុ៉ាលMា ោះ។ ព្ិធីជប់លលៀងការ កុ ន ងកាល ៈល ទស្ ៈ ខ្ ដលកំរិត្ជី វភាព្

ខ្ដលលព្ញ្ិយម រឺទ្ត្ូវលទ្រឿងទ្ស្វង្ិងទ្បលភទ ទ្រួស្ថរខ្មែរលៅា្កំរត្@ប ការច្បំMយលលើ

អាហារនថ្លៗ។ ព្ិ ធីមងគលការ្ី មួ យៗា្ការ

អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ បា្កាល យជ្ជវប

ត្ិរស្ងគមមួយដ

ច្បM

យ មស្

់។ លភៀញ វ@ង

ឡាយចាបា

ច្ប់ទ្ត្ូវភាា ប

រាុ នំ រ ៉ា ស្ទ្ាប់ស្មីលដើមកមែវធ

ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍្ិង

ជ្ជមួ យច្បំណ្ងនដ លដើមប ជ

ួ យទប់ទល់ ្ឹ ងការ

លភញៀវច្បូលរួម បុ៉ាខ្្រស្ទ្ាប់អនកា្ច្បំណ្ូ លមពស្់

ច្បM

យរបស្់ាច ស្់កមវែ ធី ។

ឬអនកា្លទធភាព្ ព្ិ ធីល្ោះរឺជ្ជឱកាស្ាស្

ជ្ជទូ ល ៅលៅ កុ ន ងស្ងគ មក មុ ព ជ្ជ រឺ កុ ន ង

ស្ទ្ាប់ ស្ខ្មដងមលនាស្លញ្ច ត្នារករាយស្បាយ

ច្បំលMម ១ភារ៣ន្ទ្បជ្ជជ្@ងអស្់ រឺជ្ជ

កុ នងការបលងើក្ច្បំណ្ងមិត្រភាព្ ្ិងកិត្ា្ុភាព្

ម្ុស្សលព្ញវយខ្ដលា្អាយុ លលើស្ព្ី ១៨+

អងខ្ដរ។ ច្បំលពាោះអនកទ្ក អនកមធយម លបើលរអត្

លែើងលៅ។ លស្ើរា ខ្ត្៣ភារ៤ (ទ្បខ្ហល ៧១ភារ អលញ្ើា ញស្ីុការា្ការអ្់ច្បិត្រ ប៉ាុខ្្លរ បលើ រលៅស្ីុ

រយ) ន្ទ្បជ្ជជ្កមុ ពជ្ជខ្ដលា្អាយុ ចាប់ព្ ការញយៗ រខ្មងលួ ច្បត្ូ ែញថ្ូ ៃរអំព្ី វ បត្ិរថ្វ កា

១៨ដល់ ២៥ឆ្ញន ំ ជ្ជម្ុស្សលៅលីវ។ លដ្ឋយខ្ែក ទ្រួស្ថរ ជួ្កាលស្ុមច្បិត្រឱយកូ្ទ្បព្្ធឬបីរ លៅ

ទ្កុមម្ុស្សខ្ដលា្វយ

ច្បលនាល ោះព្ី ២៦ដល់៣៥

អាោះស្ុីលស្ៀង លដើមបបា

្លុ យលៅ ច្បងនដស្ុីការ

33 ទ្កុមអកទ្ស្ថវទ្ជ្ជវទ្កមហˆុុ ្TNS, របាយការណ្៍ ខ្ម ត្ោុ

ឆ្ញន ២០១៤, https://www.postkhmer.com/post-plus/

លរ។ លហើយលព្លមោះ

ស្ុមច្បិត្រមីល

ុយលរយកលៅ

ជ្ជត្ិខ្មែរលៅខ្ត្ា្ឆ្្ាៈរកាទ្ព្លឹងមរត្ក

ច្បងនដការ ជ្ជព្ិលស្ស្លៅលព្លជពាក់ច្បណ្ងនដ

វ ប ប ធ ម៌ ខ្ ដ ល ជ្ជ អ ត្រ ស្ ញ្ហញ ណ្ ជ្ជ ត្ិ ឱ យ លៅ

លរ លនាោះមិ្អាច្បលរច្បលវោះបា្លដ្ឋយោែ ្បញ្ហ

រង់វងសជ្ជ្ិច្បច។ លៅលព្លអំលព្ើនទ្ព្អវជ្ជា ទ្ត្ូវ

លែើយ។

៧.ការCិភារវលការប្រតិរតតិសលធម៌ ក្ងប្រួសារ

ខ្ងលទ្កាមល្ោះរឺជ្ជ ភាព្ខ្ល ង ឱកាស្ ភាព្លមាយ ការទ្បឈម ស្ទ្ាប់លដ្ឋោះទ្ស្ថយ

ទនាស្់វបត្ិខ្រ ដលលក ា្លែើងកុ ងទ្រួស្ថរខ្មរ

បលណ្ដ ញលអាយចាកលច្បញព្ីមួល្តាមរយៈការ អប់រ ំ លនាោះខ្មរែ ទ្បុស្ទ្ស្ី្ឹងកា្់ខ្ត្យល់ល@ើញ

ច្បាស្់្ូវត្នមលមរត្កវបបធម៌របស្់មួល្ជ្ជក់មិ្ ខ្្។ ការយល់ដឹងព្ីត្នមលមរត្កវបបធម៌របស្់

មួ ្រឺជ្ជមលធាបាយស្ំខ្្់មួយជួយឱយម្ុស្ស

ខ្មែរកា្់ខ្ត្លទ្ច្បើ្លែើ ងទ្បកា្់ ស្ុ ច្ប រ ត្ ធម

បច្បុ បប្។

អហិ ងាធម៌ រុណ្ធម៌ ្ិងបំលព្ញករណ្ី កិច្ប

៧.១. ភារខាល ង ន្ិង ឱកាស

តាមត្ួនាទីរបស្់មួ្បា្ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវកា្់ខ្ត្ទ្បលស្ើរ

លែើងខ្ដរ។

ទស្ស្ៈាតាធិបលត្យយ ខ្ដលលោរព្

លលើកត្លមើកងន្តស្ីរជ្ជច្បមបង លៅខ្ត្រស្់រលវកកុ នង ស្ងគមវបបធម៌ខ្មែរ ល@ោះបីកំព្ុ ងទ្បឈម្ឹងទ

ស្ស្ៈបិតាធិបលត្យយ ្ិងទស្ស្ៈលយ្ឌ័រ ក

៧.២. ភារវមាយ ន្ិង រញ្ហា ប្រឈម

ស្ងគមធម៌បច្បុ ចបប្ន បា្លទ្បើទ្បាស្់កមែវធិ ជ្ជទ្បនព្ណ្ី ទ្បចារំ ដូវ ព្ិធីបុណ្យ@្នានា ព្ិធ

លដ្ឋយ។ ទស្ស្ៈបិតាធិបលត្យយ ្ិងទស្ស្ៈ លយ្ឌ័រទ្ោ្់ខ្ត្បា្្ិងកព្ុ ងដលណ្ើ មត្ួនាទ

អាពាហ៍ ព្ិ ពាហ៍ ្ិ ងជួ បជុំជប់លលៀងលអសងៗ

លដើមបលី ស្ព្លទ្រឿងទ្ស្វង(ទឹកបូ ររ្ិស្សយ)ថាជ្ជ

របស្់មួ្កុ ងស្ងមធម៌ខ្មរ លដ្ឋយស្ថរខ្ត្ ឥទិ

អំលព្ើកិត្ិរយស្។ ទឹកបូ ររ្ិស្សយ@ងលនាោះ បា្

ព្លលស្ដាកិច្បច ្ិ ង្លយបាយមួ យមណ្ៈៗ

បុ៉ាលMា ោះ។ កុ នងជលទ្ៅន្ដួងច្បិត្រម្ុស្សខ្មែររ លៅខ្ត្លោរព្របបលមជ្ជធជ្ជ្ិច្បច។ ាដ យ្ិងអាោះ

បRល ញទ្រួស្ថរខ្មរែ អស្់ជ្ជលទ្ច្បើ្។ បុថ្ុជា្ទូលៅ

យល់ថា អលំ ព្ើហិងា រឺជ្ជអលំ ព្ើអស្ីធម៌មួយខ្ដល ខ្ត្ងលកើត្ា្លែើងជ្ជលរឿងៗជ្ជធមែតាកុ នងស្ងគម

លដើរត្ួស្ំខ្្់ស្ទ្ាប់ទ្រួស្ថរ លដ្ឋយលលើកជ្ជ ស្ុភាស្ិត្ថា ស្ូវស្ថល ប់បា កុលំ អាយស្ថល ប់លម ស្ូវ លិច្បទុកកMរ លទល្កុឱយខ្ត្លភើងលឆ្ោះអោះ។ ជ្

ទ្ រួ ស្ថរ ល ទ្ ពា ោះថាចា្កុ នងរាវខ្ ត្ងា្រ ណ្ដំ អMរ ត្លៅជ្ជមួយលធែញខ្លងអីប៉ាោះទងិគច្បោន ។ ភាព្អាតាែ ្ិយម ការមវោះទំ្ួលមុស្ទ្ត្ូវ ការមិ្

លស្ថែ ោះទ្ត្ង់ ការមិ្ទុកច្បិត្រោន ការរស្់លៅមិ្ច្បុោះ

ម.បលងើក្ការអប់រ្

ិងអសព្វអាយ ច្បាប

ស្ទ្មុងោន ខ្ដលឈ្ល្លៅដល់ ទំនាស្់ ជលាល ោះ រត្ិយុ ត្ិរ ្ិងច្បាប់ទ្កមខ្ដលជ្ជលោលការណ្

បងកអំលព្ើហឹងា បMរ លលអាយា្របួស្ស្ថន ម

ស្ីលធម៌ខ្មរែ ឱយបា្ទូលទ

ូោយ។

ទ្ោទ្ំ ោរា

នំ រ ៉ា ព្ិការភាព្ ស្ថល ប់ ្ិងរហូត្ដល់ការ

រ.ជរំ ុញស្ថា ប័្ស្ថស្នា@ង

អស្់ ខ្ដល

ខ្លងលោះ ហាក់លៅខ្ត្ប្រលកើត្ា្កុ នងស្ងគម កមុ ជ្ជឥត្ឈប់ឈរ ខ្ដលប្សល់្ូវកុារអនាថា

ា្វត្ា្លលើទឹកដីខ្មរ ព្ទ្ងឹងការទ្បត្ិបត្ិតាម លោលការណ្៍ ស្ីលធម៌របស្់មួល្ឱយទ្ត្ឹមទ្ត្ូវ ជ្ជ

ជ្ចាស្់ជរាោែ ្ទីព្ឹងខ្ដលជ្ជប្ុ ាកដ៏ធំរបស្

ព្ិ លស្ស្ការលទ្បើទ្បាស្់ លទ្រឿងលញៀ្ទ្ស្វង្ិ ង

រដ។ ការមោះស្ថា ប័្ទទួលមុស្ទ្ត្ូវលលើ កុារមោះទ

លទ្រឿងបូ ររ ្ិស្សយ@ងឡាយ។

ព្ឹង ជ្ចាស្់ជរា ជ្ជបញ្ហា ទ្បឈមខ្ដលទ្ត្ូវា្ ដំលMោះទ្ស្ថយស្មទ្ស្បតាមស្ភាព្ការណ្៍

@.ព្ទ្ងឹង្ិ ងព្ទ្ងីកស្ថា ប័នានានាខ្ដល

អាច្បជួយ កុារកទ្ំ ពា ជ្ចាស្់ជរាោែ ្ទីព្ឹងឱយ

ជ្ជក់ខ្ស្ង

។ ច្បាប់ទ្ស្ីខ្ដលា្មឹម

ស្ថរអប់រន្តំ ស្ី

បា្លរៀ្ស្ូទ្ត្ ្ិងរស្់លៅស្មរមយ។

លអាយា្ភាព្ទ្់ភល្់តាមរ្លងស្ីលធម៌ខ្មែរ ង.ដ្ឋក់បញ្ូ ច លច្បូលច្បាប់ទ្ស្ី ្ិងច្បាប

ខ្បរជ្ជទ្ត្ូវទទួលរងការរោះិ រ្់ ព្ីច្បលនាន្តស្ីខ្រ ដល

ា្ទំលនារលៅរកលយ្ឌ័រ ថាច្បាប់ល្ោះខ្ត្ង លដ្ឋយម្ុស្សទ្បុស្ មិ្លអាយត្នមលន្តស្ីរ ្ិង នា

ទ្បុស្កុ ង

កមវែ ធ

ិកា ។

លអាយន្តស្ីទ្់ទ្ជ្ជយលៅវញ។

៨.៣.ដ្ំវណាះប្សាយ

ក.ស្ថា ប័្រដា អងកា

រលទ្ៅរដ្ឋា ភិបាលវស្័យ

ឯកជ្ ្ិងព្លរដាខ្មរែ @ងអស្់ រួរខ្ត្បលងើក្

ការលឈង

យល់ដឹងលលើ ទស្ស្ៈាតាធិបលត្យយ

របស្់ខ្មរែ , ទស្ស្ៈបិតាធិបលត្យយ ្ិង ទស្ស្ៈ

លយ្ឌ

ឱយបា្ទ្ត្

ទ្ត្ូវ។

វសច្ក្ីសន្និោឋ ន្

ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវលែ ទ្រួស្ថរា្ស្ុភមងល ្ិងអុ យមក

ទ្រួស្ថរជ្ជមូលដ្ឋា ្ន្ស្ងគមា្ស្ថរៈ

ស្ំខ្្់ស្ទ្ាប់ម្ុ ស្សជ្ជត្ិ។ ប ច្បុ ចបប្នស្ថា ្ ភាព្ស្ងគមកមុ ពជ្ជលពារលព្ញលដ្ឋយស្្ិរស្ុ ម

ទូ@ងទ្បលទស្ ខ្ដលជ្ជឱកាស្លស្ទ្ាប់ទ្រួស្ថរ

រស្់លៅលដ្ឋយស្ុ មទ្ស្ួ លបា្។ បុ៉ាខ្្រ ទ្រួស្ថរ មួ យច្បំ្ួ ្ខ្បរជ្ជជួ បទំនាស្់វ ប ត្ិរស្ុ ែរ ស្ថែ ញ

វ ញ លបើ ស្ថា ្ភាព្ស្ងគមអាប់អួ រលពារលព្ញ

លដ្ឋយអំលព្ើបាយមុមទ្រប់ទ្បលភទ លហើយទ្បជ្ជ ជ្មិ្លោរព្ករណ្ី កិច្បចជ្ជព្លរដា មវោះភាព្ ល ស្ថែ ោះ ទ្ ត្ង់មិ្ទុ កច្បិត្រោន លនាោះ ការទ្បត្ិបត្ិ

ស្ីលធម៌កុ ង ទ្រួស្ថរក៏ា្ទលំ នាលៅរកធាល ក់ច្បុោះ

ជ្ជលំដ្ឋប់ ខ្ដរ។ ករណ្ី ល្ោះ ទ្បព្័្ធស្ិកាអប់រ

លហើយបា្ប្សល់ទុក្ូវបញ្ហា ជ្ជលទ្ច្បើ្ដល់ ស្ងគម

ជ្ជត្ិ។

ទំនាស្់វបត្ិរទ្រួស្ថរភារលទ្ច្បើ្បMដ ល

រឺ ជ្ជរ ្ឹល ោះស្ំខ្ ្់ មួ យខ្ដ លជួ យម ្ុ ស្ ស ឲ្ យ ស្ថគ ល់ព្ីត្នមលរបស្់មួ្ល ្ិងកាល យជ្ជព្លរដាលព្ញ លលញ។ ល@ោះបីលរមច្បMយលុយលដើមបលី រៀបច្ប

មកព្ីការមិ្យល់ ដឹងស្ីលវជ្ជា (ទស្ស្វជ្ជ

លធើវព្ិ ធីអាពាហ៍ ព្ិ ពាហ៍ អឹកធឹក យ៉ា ងMក

ស្ីលធម៌) លទ្ច្បើ្ជ្ជងបញ្ហា ហិរញ្ញវត្ុ ។ មលធាបាយ លដើមបកស្ថងលរៀបច្បទ្ំ រួស្ថរខ្មរែ ឱយបា្ទ្ត្ឹមទ្ត្ូវ

ល ដ្ឋយ ក៏ ស្ុ ភ ម ងគលមិ ្ អា ច្ប ស្ិាត្ ល ស្ារ ខ្ ដ រ ទ្បស្ិ្លបើស្ាជិកទ្រួស្ថរមោះការយល់ ដឹង្ិង

ទ្បកបលដ្ឋយស្ុ ភមងគល លច្បៀស្អុ ត្ព្ី ទំនាស្

មោះការទ្បត្ិបត្ិរស្ីលធម៌។ លហត្ុល្ោះ ការអប់រ

វបត្ិនានា រទ្ឺ ត្ូវបលងើ្ការអប់របណ្ុ ដ ោះបMដ ល

ស្ីលវជ្ជា ដល់ ស្ាជិកស្ងគមរឺជ្ជការចាបាច្ប

ដល់ព្លរដលា អាយយល់ដឹងអព្ីស្ីលវជ្ជា វធីខ្ថ្

បអុត្។

រកាស្ុ មភាព្ ្ិ ងជំនាញឯកលទស្ស្ទ្ាប

ស្ាែ អាជីលវា ទ្ព្ម@ង

លរៀបច្បកា

រពារស្្ិរស្ុម

ស្Mដ ប់ធាន ប់ យុ ត្ិធ

ម៌ ស្មធម៌ កុ ង

ស្ងម

ជ្ជត្

លអាយបា្លទ្ែ ត្ ទ្ត្ូវ។

កា រ ងា រ ស្ ទ្ ា ប់ នា ំល ៅ រ ក ដំល M ោះ

ទ្ ស្ថ យវ ប

ត្ិរ ខ្ ង ល លើ រឺ ជ្ជ កា ត្ ព្វ កិ ច្បច រ ប ស្់

ស្ា ជិ ក @ ំង អ ស្់ ោន កុ ន ង ស្ ងគ ម @ ំង អន ក

្លយបាយ អនកស្ថស្នា បញ្ញវ្រ្ិងទ្បជ្ជជ្ ទ្រប់ទ្ស្@ប់ លទ្ពាោះទ្បស្ិ្លបើស្ថា ្ភាព្ស្ងគម

រន្ថន្ិវទ្ស

ក.ទ្ព្ឹត្ិប

័ទ្ត្, ទស្សនាវដី,

ស្ថរព្ត្៌ា្តាមអ្ររ បMដ ញ

១.Rhac, ខ្មលមស្ថ 28, 2017, rhac.org.kh

២.www.km.wikipedia.org/wiki/វរ

៣.www.postkhmer.com

ភាស្ថខ្មរ

៤.www.kohsantepheapdaily.com.kh

៥.www.apsaracentral.com

៦.www.postnews.com.kh

៧. www.opendevelopmentcambodia.net/km/

ម- ស្ថន នដ្ិព្្ជ្ជ

ភាស្ថខ្មរ

១.ជួ្ Mត្, វច្បនា្ុទ្កមខ្មរែ , ការអសព្វអាយលដ្ឋយព្ុ ទស្ថ ឆ្ញន ១៩៦៧

ស្្បណ្ិឌ ត្យ, លបាោះព្ុ មទ្ព ោទី៥,

២.ឈុ្ Rលវង

, ស្ី លវជ្ជ

ា អ្ុវត្រ្,

ឆ្ញន ២០១០

៣.រាជកិច្ប,

ឆ្ញន ទ

ី ១១ លលម ៤៦ ស្បាដ ហ៍ទី ៣ នថ្ទ

ី២៣ ខ្មមិថ្ុនា ឆ្ញន ២០១១

៤.វទ

ាស្ថា ្ជ្ជត្ិលមមរយ្កមនែ ្ទ្កស្ួងអប់រជ្ជ

ត្ិ, ទស្ស្វជ្ជ

ា ភារ១្ិង ភារ២, ភលនំ ព្ញ

១៩៧៤

ឧរសមពន្ធ

ឧរសមពន្ធទី១ ៖

ច្បាប់ស្ីព្

ី ការអ្ុវត្ទ្រ កមបលវណ្ី ឆ្ញន ២

០១១

ជព្

ូក៧ វលិ ស្ថធ្កមែ ្ិង ្ិរាករណ្៍ ្ូវបទបបញ្ត្

ិមួយច្ប្

ួ្ន្ច្បាប់ជ្ជធរា្

ាទ្តា៧៨. ្ិរាករណ្៍ ្ូវបទបបញ្ញត្ិមួយច្ប្ួ្ន្ច្បាប់ស្ីព្ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍្ិងទ្រួស្ថរ

ច្បាប់ស្ីព្ីអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍្ិងទ្រួស្ថរ ទ្ត្ូវបាត្់បង់អា្ុភាព្ចាប់ព្ីកាលបរលិ ច្បាទន្ការអ្ុវត្រ លលើក

ខ្លងខ្ត្បញ្ញត្ិនរ ្ាទ្តា ៧៦ ាទ្តា ៧៧ ្ិង បញ្ញត្ិរ ព្ីាទ្តា ៧៩ ដល់ាទ្តា ៨១ ន្ច្បាប់លនាោះលៅ

ខ្ត្ា្អា្ុភាព្លៅលទ្កាយកាលបរលិ ច្បាទន្ការអ្ុវត្រ រហូត្ដល់លព្លខ្ដលកណ្

ត្់លអសងលដ្ឋយច្បាប់។

ច្ារ់អាពាហ៍រិពាហ៍ ន្ិងប្រួសារ (ាប្តា ៧៦ ាប្តា ៧៧ ន្ិង រញ្ញ តតិ រីាប្តា ៧៩ ដ្ល

ាប្តា ៨១)34

ច្បាប់អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ិងទ្រួស្ថរ ទ្ត្ូវបា្អ្ុម លដ្ឋយរដស្ភាន្រដកមុ ជ្ជ

លៅនថ្ទី ១៧ ខ្ម

កកដ្ឋ

ឆ្ញន ១៩៨៩ នាស្ម ទ្បជុស្ថមញ្ញលលើក ទី១៧ ្ីត្ិកាលទី១ ខ្ដល្័យមឹម

ស្ថរដូច្បត្លៅ៖

………………………………………

ាទ្តា៧៦ : កុ នងករណ្ី ខ្លងលោះោន ភារីខ្ដលោែ ្កហុ ស្ លហើយមោះខ្ត្ អាច្បលស្ើស្

ុ ំអាហារកិច្បចព្ី

ភារាខ ងលទៀត្បា្។ ភារីខ្ងលទ្កាយល្ោះ ទ្ត្ូវខ្ត្ជួយឧបត្ាមភលៅតាមលទភាព្របស្់ មួ្។ ករំ ត្

អាហារកិច្បចទ្ត្ូវស្ំលរច្បតាមការយល់ ទ្ព្មរបស្់រូភារី@ងស្ងខ្ង។ កុ នងករណ្ី ខ្ដលរូភារី@ង

ស្ងខ្ង មិ្ឯកភាព្ោន ត្ុោការទ្បជ្ជជ្ស្ំលរច្បលស្ច្បកីដ។ លបើជ្ខ្ដលទទួលអាហារកិច្បចលរៀប

អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ថ្ីលែ ទៀត្ ជ្លនាោះឈប់ា្ស្ិទិទទួលអាហារកិច្បលច ទៀត្លហើយ។

ាទ្តា៧៧ : ត្ុោការទ្បជ្ជជ្លមត្រ-ទ្កុង អាច្បខ្កខ្ទ្បលដ្ឋយបលងើក្ ឬប្ាយករំ ត្អាហារកិច្បចបា្ លប

ា្ស្ំណ្ូ មព្ររបស្់ភារីាខ ង។ ការបលងើក្ ឬប្ាយករំ ត្អាហារកិច្បចលនាោះទ្ត្ូវលធើវលែើងតាមលទភាព្

ន្ភារខ្ី ដលអល

់ អាហារក

្ិងតាមលស្ច្បកីទ្ត្ូវការ ន្ភារខ្ី ដលទទួលអាហារកិច្ប។

អាហារកិច្បអា

ច្ប

អល់ឱយជ្ជទឹកទ្បាក់ ឬជ្ជរបស្់។

ជព្ំ ខ្អក

ូកទី៤៖ អព្ ទី១៖ អព្ំ

ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍លៅឯបរលទស្ ្ិងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ជ្ជមួយបរលទស្

ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍

ាទ្តា៧៩ : អាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ រវាងព្លរដាកមុ ពជ្ជ ្ិងព្លរដាកមុ ពជ្ជឬរវាងព្លរដា កមុ ពជ្ជ្ិងជ្ បរលទស្ ខ្ដលរស្់លៅឯបរលទស្ ទ្ត្ូវទ្បទ្ព្ឹត្រលៅលៅច្បលំ ពាោះមុមមន្ត្ីរអទ្តា្ុកូលដ្ឋា ្ន្ស្ថា ្ទូត្ ឬ

ស្ថា ្កុងស្ុˆលន្រដាកមុ ពជ្ជទ្បចាលៅទ្បលទស្ខ្ដលរូ ភារី ា្ទីលំលៅ។ កុ នងករណ្ី ខ្ដលអាពាហ៍

ព្ិពាហ៍រវាងព្លរដកមុ ជ្ជ ្ិងព្លរដកមុ ជ្ជ ្ិងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍រវាងព្លរដកមុ ជ្ជ ្ិងជ្បរលទស្

បា្ទ្បទ្ព្ឹត្រលៅទ្ត្ឹមទ្ត្ូវតាមទំរង់ន្អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ខ្ដលា្ខ្ច្បងកុ នង ច្បាប់ន្កខ្្លងលរៀបអាពាហ៍

34 https://data.opendevelopmentcambodia.net/km/laws_record/law-on-marriage-and- family/resource/e3d50a25-eea5-44c2-acfb-31cd02b4bb99

ព្ិពាហ៍ អាពាហ៍ព្ិពាហ៍លនាោះ ទ្ត្ូវបា្ទទួលស្ថគ ល់យកជ្ជការបា្លៅរដាកមុ ពជ្ជទ្បស្ិ្លបើ អាពាហ៍

ព្ិពាហ៍លនាោះ មិ្អុ យ្ឹងបទបញ្ញត្ិច្បាប់ន្រដកមុ ជ្ជ។ លិមិត្បញ្ហា ក់អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ឬលស្ច្បកីច្បលង

លិមិត្អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ល្ោះទ្ត្ូវយកមកច្បុោះកុ ងបញ្ីា អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ន្ស្ថា ្ទូត្ឬស្ថា ្កុងស្ˆុល ន្រដ

កមុ ជ្ជ ឬរូស្ថវ មីភរយមកតាងទីលំលៅលៅរដាកមុ ពជ្ជ ទ្ត្ូវយកមកច្បុោះកុ នងបញ្ីា អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ លៅ@ុ

ឬស្ងាក ត្់ ខ្ដលមកតាងទីលលំ ៅលនាោះ។

ាទ្តា៨០ : អាពាហ៍ព្ិពាហ៍រវាងព្លរដកមុ ពជ្ជ ្ិងជ្បរលទស្រស្់លៅរដាកមុ ពជ្ជ ទ្ត្ូវទ្បទ្ព្ឹត្រលៅតាម

ច្បាប់ន្រដកមុ ជ្ជ។

ខ្អកទ២៖ី រោយអាពាហព្ពាហ,៍ិ៍

ាទ្តា៨១ : ការរោយអាពាហ៍ ព្ិពាហ៍ ខ្ដលលធើវលៅឯបរលទស្រវាងទ្បជ្ជព្លរដាកមុ ពជ្ជ ្ិងព្លរដ

កមុ ជ្ជ ឬ រវាងព្លរដកមុ ជ្ជ

្ិងជ្បរលទស្ ខ្ដលរស្់លៅឯបរលទស្ ទ្ត្ូវបា្ទទួលស្ថគ ល់យកជ្ជការ

បា្លៅរដាកមុ ពជ្ជ។ -ការរោយអាពាហ៍ព្ិពាហ៍រវាងព្លរដាកមុ ពជ្ជ ្ិងជ្បរលទស្ ឬការរោយអា

ពាហ៍ព្ិពាហ៍រវាងជ្បរលទស្ ្ិងជ្បរលទស្លៅរដកមុ ជ្ជ

ទ្ត្ូវលធើតាមច្បាប់ន្រដកមុ ជ្ជ។ -ត្ុោការ

ទ្បជ្ជជ្ន្រដកមុ ជ្ជ ា្ស្មត្កិច្បស្លំ រច្បលលើបណ្ឹដ ងស្ុរំ ោ

យអាពាហ៍ព្ិពាហ៍របស្់ ស្ហព្័ទ

Mមួយខ្ដលច្បូលមកតាងទីលលំ ៅ លៅរដកមុ ជ្ជ។

ឧរសមពន្ធទី២

(ច្ារ់សរ

ីអន្ុCតតប្ក្មរដ្ឋខ្ដ្លទាក្់ទងន្ឹងអាពាហរ

ពាិ

ហន្ងិ

ប្រួសារ) 35

ាទ្តា៩៤៩.ការហាមឃ្លត្់មិ្ឱយា្លទព្ ពាហ៍ព្ិពាហ៍លទៀត្ បា្លែើយ ។

្ភា

ព្ បុរល

ខ្ដលា្ស្ហព្័ទលធ ហើយ ព្ុ ំអាច្បលរៀប អា

ាទ្តា៩៥៤. ការលរៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍របស្់ជ្លៅលទ្កាមអាMព្ាបាលទូលៅ៖ ជ្លៅលទ្កាម អា Mព្ាបាលទូលៅអាច្បលរៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ បា្កុ នងករណ្ី ខ្ដលា្ស្មត្ាភាព្បងាា ញឆ្្ាៈ កុ នង

កទ្មិត្អបបបរា ខ្ដលចាបាច្ប់លដើមបលី រៀបអាពាហ៍ព្ិពាហ៍។ កុ ងករណ្ី ល្ោះ មិ្ចាបាច្ប់ា្ការយល់

ទ្ព្មព្ីអកអាMព្ាបាលទូលៅលែើយ ។

35 រាជកិច្ច, ឆ្ន ាំទី១១ លេខ ៤៦ សប្ដា ហ៍ទី៣ ថ្ងៃទី២៣ ខខមិងុនា ឆ្ន ាំ២០១១, ទាំព័រ ៤៦៨៤

ាទ្តា៩៦៦. ករណ្ី យកិច្បរច ួមរស្់្ឹងោន ស្ហការ ្ិងស្លន្តងាគ ោះោន លៅវញលៅមក។ បីទ្រ បព្្ទ្ធ ត្ូវរួមរស្់

ជវី ភាព្ជ្ជមួយោន លហើយទ្ត្ូវស្ហការស្លន្តងាគ ោះោន លៅវញ

លៅមក ។

ាទ្តា៩៦៧.លស្រភាព្កុ នងការលទ្ជើស្លរស្

វជ្ជា ជីវៈ ្ិងស្ិទិច្ប

ូលរួមកុ នងស្កមែភាព្ស្ងគម។ បីដ ទ្បព្្

ា្លស្រភាព្កុ ងន ការលទ្ជើស្លរស្វជ្ជា ជីវៈលហើយអាច្បច្បូលរួមកុ ងស្កមភាព្ ្លយបាយ វបបធម៌ ស្ងម

លរៀងៗមួ្ល បា្ ។

ាទ្តា៩៧១.ច្បខ្ំ ណ្កប្ុ កន្លស្ថហˆុយអាពាហ៍ព្ិពាហ៍។ បីទ្រ បព្្ទ្ធ ត្ូវា្ច្បខ្ំ ណ្កប្ុ ក

លលើ លស្ថ

ហˆុយ ខ្ដលលកើត្លច្បញព្ីអាពាហ៍ព្ិពាហ៍លដ្ឋយព្ិចារMលៅលលើទ្ទព្យស្មបត្ិរ ទ្បាក់ច្បណ្ ភាព្លអសងៗលទៀត្ ។

ូ ល្ិងស្ថា ្

ាទ្តា៩៧៥. ការទទួលមុស្ទ្ត្ូវលដ្ឋយស្ថមរីគភាព្ ច្បលំ ពាោះកាត្ព្វកិច្បច។ បីរទ្បព្្ធទ្ត្ូវទទួលមុស្ទ្ត្ូវ

លដ្ឋយស្ថមរភាី

ព្ ច្បលំ ពាោះកាត្ព្វកិច្បខ្ច ដលកណ្

ត្់ខ្ងលទ្កាមល្ោះ ៖

ក-លស្ថហុˆយលដើមបរី កាជីវភាព្រួមរបស្់បីរទ្បព្្ធ ្ិងលស្ថហˆុយលដើមបកា កូ្ ជ្ជអាទិ៍ ។

រអប់រ ំ ឬការព្ាបាល ខ្ថ្@

ម-កាត្ព្វកិច្បច ្ិងករណ្ី យកិច្បចលអសងៗលទៀត្ ខ្ដលបីរ ឬទ្បព្្ធ@ង

ស្ងខ្ងបា្ទ្ព្មលទ្ព្ៀងតាម

លិមិត្ជ្ជោយល័កខណ្៍ អកសរជ្ជមួយាច ស្់បណ្ុ លលៅកុ នងអែុ ងលព្លអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ឬកាត្ព្វកិច្ប

្ិងករណ្ី យកិច្បចលអសងៗលទៀត្ខ្ដលបីរ ឬទ្បព្្ធMាខ ងបា្ទទួលប្ុ ាក លដ្ឋយា្ការយល់ទ្ព្ម

តាមលិមិត្ជ្ជោយល័កណ្៍ អកសរព្ីទ្បព្្ធ ឬបីដ ាខ ងលទៀត្ លៅកុ ងអែុ ងលព្លអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ។

រ-លស្ថហុˆយលដមើ បទ្ី រប់ទ្រង ្ិងរកាទ្ទព្យស្មបត្ិររ ួម ។

ាទ្តា ៩៧៦. ការចាត្់ខ្ច្បងទ្ទព្យស្មបត្ិររ ួមរបស្់បទ្ីរ បព្្៖ធ

១-លបើោែ ្ការយល់ទ្ព្មព្ីបីដទ្បព្្ធ@ងស្ងខ្ងលទ ទ្ទព្យស្មបត្ិររួមរបស្់បីរទ្បព្្ធមិ្អាច្បយកលៅ

លក់ ឬលធកាើ រចាត្់ខ្ច្បងលអសងលទៀត្បា្លែើយ ។

២-ល@ោះបីា្បញ្ញត្ិរន្កថាមណ្ឌ ទី១ ខ្ងលលើក៏លដ្ឋយ លបើា្ស្ថា ្ភាព្មិ្អាច្ប លជៀស្វាង បា្

ស្ទ្ាប់ការខ្ថ្@ជីវភាព្រួមកុ ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ្ិងលដើមបរី កាជីវភាព្រស្់លៅ លនាោះបីទ្ដ បព្្Mាខ ង

អាច្បលក់ ឬលធកាើ រចាត្់ខ្ច្បងលអសងលទៀត្្ូវទ្ទព្យស្មបត្ិររ ួមបា្លដ្ឋយទទួលការអ្ុញ្ហញ ត្ព្ីត្ុោការ។

៣-កុ នងករណ្ី ខ្ដលបីរ ឬទ្បព្្ធMាខ ងបា្លក់ ឬលធើវការចាត្់ខ្ច្បងលអសងលទៀត្ ្ូវទ្ទព្យស្មបត្ិររួម

លដ្ឋយោែ ្ការយល់ទ្ព្មព្ីស្ហព្ ាខ ងលទៀត្អង្ិងោែ ្ការអ្ុញ្ហញ ត្ព្ីត្ុោការអងស្ហព្័ទខ្ធ ដល

មិ្បា្អរល់ការយល់ទ្ព្ម អាច្ប@ម@រឱយលុបលចាល្ូវការ (ចាត្់ខ្ច្បងលនាោះ លៅត្ុោការបា្លៅ កុ នងអំែុ ងលព្ល២(ព្ីរ)ឆ្ញន ំ រិត្ចាប់ព្ីលព្លខ្ដលបា្ដឹងអំព្ីការចាត្់ខ្ច្បងលនាោះ លបើទ្ទព្យស្មបត្ិររួម

ខ្ដលទ្ត្ូវបា្ចាត្់ខ្ច្បងលនាោះ ជ្ជអច្បល្វត្ុ ា ្ិងលៅកុ នងអែុ ងលព្ល១(មួយ)ឆ្ញន ំ រិត្ចាប់ព្ីលព្លខ្ដល

បា្ដងឹ អព្ីការចាត្់ខ្ច្បងលនាោះ លបើទ្ទព្យស្មបត្ិររ ួមខ្ដលទ្ត្ូវបា្ចាត្់ខ្ច្បងលនាោះជ្ជទ្ទព្យស្មបត្ិលរ អសង ។

ាទ្តា៩៧៧. ការអាទ្ស្័យលៅទ្ទព្យស្មបត្ិលរ ដ្ឋយខ្ែក

១-បីដទ្បព្្ធាខ ងអាច្បអាទ្ស្័យលៅអច្បល្វត្ុ ា ខ្ដលជ្ជទ្ទព្យស្មបត្ិរលដ្ឋយខ្ែករបស្់ ស្ហព្័ទាខ ង លទៀត្ លហើយខ្ដលទ្ត្ូវបា្លទ្បើស្ទ្ាប់ការអាទ្ស្័យលៅរបស្់ទ្រួស្ថរបា្ ។

២-កុ ងករណ្ី ខ្ដលបីរទ្បព្្ធាខ ងអាទ្ស្័យលៅអច្បល្វត្ុ ាខ្ដលបា្កណ្

ត្់លៅកុ នងកថាមណ្ឌ ទី១ ខ្ង

លលើល្ោះ ល@ោះបីជ្ជស្ហព្័ទា

អច្បល្វត្ុ លា នាោះបា្ខ្ដរ ។

ខ ងលទៀត្ បា្ចាត្់ខ្ច្បងអច្បល្វត្ុ ាលនាោះ ក៏លដ្ឋយ ក៏អាច្បប្រអាយលៅ

ាទ្តា ៩៧៨. មូលលហត្ុន្ការខ្លងលោះោន

១-បីរ ឬ ទ្បព្្ធ អាច្ប ដ្ឋក់ពាកយបណ្ឹរ ងខ្លងលោះោន បា្ខ្ត្កុ ង

ករណ្ី ខ្ដលកណ្

ត្់ខ្ងលទ្កាមល្ោះ៖

ក-លបបាើ ្ទ្បទ្ព្ឹត្អលំ ព្ើអិត្ លៅលលើស្ហព្័ទធ ។

ម-លបបាើ ្លបាោះបង់ស្ហព្ លធ ចាល លដ្ឋយោែ ្មូលលហត្ុទ្ត្

ទ្ត្ូវ ។

រ-លប

ិ្ដ

ច្បាស្់ថាស្ហព្

ស្ថ

ល ប់ ឬរស្់ អស្់រយៈលព្លជ្ជង ១ (មួយ) ឆ្ញន ំ ។

@-លបើស្ហព្័ទធ បា្រស្់លៅខ្បកោន ជ្ជប្របនាា ប់អស្់រយៈលព្លជ្ជង១(មួយ)ឆ្ញន ំ អុ ាយ្ឹងលោល

បណ្ងន្អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ។

ង-ករណ្ី លអសងលទៀត្ខ្ដលទនា

ក់ទ្

ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ទ្ត្ូវបា្ខ្បកបាក់ លហើយោែ ្ស្ងឃម

ថា្ឹងអាច្ប

បដិ@្លែើងវញបា្ ។

២-ល@ោះបីជ្ជកុ ងន ករណ្ី ខ្ដលបា្កណ្ត្់លៅកុ ងកថាមណ្ឌ ទី១ ខ្ងលលើល្ោះក៏លដ្ឋយ ទ្បស្ិ្លបើយល់

ល@ើញថា ការខ្លងលោះោន លនាោះ្ឹងបញ្ហា លឱយការទ្ទទ្ទង់ជីវភាព្របស្់ស្ហព្័ទធ ឬកូ្ទ្កលបា

កយ៉ា ង

ខ្ល ង

ឬា្ការឈឺចាប់ខ្ដលព្ុ ំអាច្បទ្@ទ្ំ ទបា្ត្ុោការអាច្បទ្ចា្លចាលការ@ម@រខ្លងលោះោ

លដ្ឋយព្ិចារMលៅលលើស្ថា ្ភាព្@ង

ឡាយបា្ ។

៣-កុ នងករណ្ី ខ្ដលា្មូលលហត្ុដូច្បបា្កណ្ត្់លៅកុ នងច្បណ្

ុ ច្ប @ ឬច្បណ្

ុ ច្ប ង ន្កថាមណ្ឌ ទី១

ខ្ងលលើល្ោះ ទ្បស្ិ្លបើយល់ល@ើញថា ការ@ម@រលនាោះអុ យ្ឹងភាព្ស្ុច្បរត្ លដ្ឋយជ្ខ្ដល@ម@រ

ឱយខ្លងលោះោន លនាោះលធស្ទ្បខ្ហស្យ៉ា ងខ្ល ង កុ ងការស្ហទ្បត្ិបត្ិរ ្ិងជួយស្លន្តងាគ ោះច្បលំ ពាោះស្ហព្័ទ

ត្ុោការអាច្បទ្ចា្លចាលការ@ម@រខ្លងលោះោន លនាោះលដ្ឋយឆ្នាា ្ុស្ិទិធ បា្ ។

ាទ្តា ៩៧៩. ការខ្លងលោះលដ្ឋយការទ្ព្មលទ្ព្ៀង

ភារីន្អាពាហ៍ព្ិពាហ៍ អាច្បដ្ឋក់ពាកយបណ្ឹរ ងខ្លងលោះលៅត្ុោការបា្កុ នងករណ្ី ខ្ដលភារីស្ង

ខ្ង បា្ទ្ព្មលទ្ព្ៀងអព្ីការខ្លងលោះោន ។ បុ៉ាខ្្ត្ុោការអាច្បឱយខ្លងលោះោន បា្លទ្កាយព្ីបា្យល់

ល@ើញថា ភារស្ី ងខ្ងា្បណ្

ងព្ិត្ទ្បាកដ កុ ង

ការរោ

យទនា

ក់ទ្

ងអាពាហ៍ព្ិពាហ៍ ។

ាទ្តា៩៨៤. ការស្ថកលបងអសោះអា លដ្ឋយត្ុោការ

១-ល@ោះបីជ្ជភារីាខ ង@ម@រយ៉ា ងខ្ល ង ការអសោះអាបា្។

ច្បលំ ពាោះការខ្លងលោះោន ក៏លដ្ឋយត្ុោការអាច្បស្ថកលបងលធើ

២-លបើការអសោះអាព្ុ ំអាច្បស្លទ្មច្បបា្លទ ត្ុោការទ្ត្ូវយកបណ្ឹ

ងខ្លងលោះោន មកលធើវការវ្

ិ ច្ប័ាយ

លហើយលធកាើ

រទ្បកាស្ស្ថលទ្កម ។