នុយេក�ែអ៊រអសុីអេគ�យ៍ (SEANWFZ) និងចក�ុវស័យអស៊ នសី�ពឥី ណូ� បា៉ សីុហក (AOIP)។;
កច�្របជុក
ំពូលពេិ សសអស៊ ន អេមរក
ឆា� ២០២២
ទស្សនវសយរួម
េយង ្របេទសសមាជកអិ ស៊ ន នងសហរដអេមរ�ិ ក
បានជបជគាំុ � កង�ុ ឱកសៃនកច្របជំុ�ិ កពលពេសសអិូំ
ស៊ន-សហរដ�អេមរក ែដលជាកច�ិ ្របជំុដំបងមូ ិនធា� ប់មានពីមុនមកេនរដ�ធានាវ៉ សុីនេតនឌសុី ី ្រប្រពត�ឹ
េទចប់ពីៃថ�ទី១២-១៣ ែខឧសភា ឆា� ២០២២។
សង�ត់ធ�ន់េលីសរៈសំខន់ៃនករ្របកន់ខ� ប់នូវេគាលករណ៍ សំខន់ៗ តៃម�រម នងបទិ ដ� នែដលមានែចង
ក�ុងធម�នុb�អង�ករសហ្របជាជាតិ ធម�នុb�អស៊ ន េសចក�ី្របកសស�ីពីតំបន់សន�ិភាព េសរភាព នងិ
អព្យោ្រកឹតភាព (ZOPFAN) សន�ិសb� មិត�ភាព និងកិច�សហ្របតិបត�ិករេនអសុីអេគ�យ៍ (TAC) អនុ សb� អង�ករសហ្របជាជាតិស�ីពីច្បាប់សមុ្រទឆា� ំ ១៩៨២ (UNCLOS) សន�ិសb� ស�ីពីតំបន់គា� នអវុធ
នុយេក�ែអ៊រអសុីអេគ�យ៍ (SEANWFZ) និងចក�ុវស័យអស៊ នសី�ពឥី ណូ� បា៉ សីុហក (AOIP)។;
សង�ត់ធ�ន់េលីសរៈសំខន់ៃនករបេង�ីតបរយាកសសន�ិភាពស្រមាប់ករព្រងងឹ កិច�សហ្របតិបត�ិករ នងិ
ករព្រងឹងចំណងមិត�ភាពែដលមាន្រសប់ក�ុងចំេណាម្របេទសរបស់េយង េដយេគារពតមេគាលករណ
សមភាព ភាពជាៃដគូ ករពិេ្រគាះេយាបល់ និងករេគារពគា� េទវញេទមក ែដលចងលបង�ុ � ញេដយេគាល
ករណ៍ ៃនកិច�្របជុំកំពូលអសុីបូព៌ (EAS) េសចកី�្របកសអំពីេគាលករណ៍ ស្រមាប់ទំនាក់ទំនងែដល
ផ�ល់អត�្របេយាជន៍ដល់គា�េទវញេទមក (េគាលករណ៍ ទ្រកងបាលី�ី );
ទទលស�លថាកច�ិ់ សហ្របតបត�ិិ ករដយរូ៏ អែង�ងរបស់េយង
មិនអចខ�ះបានចំេពះអស៊ ន សហរដ�
អេមរក និងសហគមន៍អន�រជាតទងិ មូល េដយចប់េផ�ីមពីកច�ិ សន�នាេលីកដបងរូំ បស់េយងេនទ្រី ក�ង
មា៉នីល ក�ុងឆា� ១៩៧៧ នងិ រកចេ្រមនតមរយៈី ករចះហតេលខរបស់�ុ សហរដអេមរ� កេលីសនសិ� b
មិត�ភាព និងកិច�សហ្របតិបត�ិករេនអសុីអេគ�យ៏ ករបេង�ីតស� នេបសកកម�របស់សហរដ�អេមរក្របច
អស៊ន េនទី្រក�ងហ្សោករត និងករបេង�ីតកិច�្របជុំកំពូលអស៊ ន-សហរដ�អេមរក។
កតសមា�លថាទំង់ ចក�ុវស័យអស៊ នសី�ពឥី ណូ� បា៉ សីុហក
(AOIP) និងយុទ�ស�ស�ឥណូ� បា៉ សុីហករបស់
សហរដ�អេមរកមានេគាលករណ៍ មូលដ� នពក់ព័ន�រមគា� ក�ងកុ រេលីកកម�ស់នមាិ � បនកម�តំបន់ែដលេបកី
ចំហ បរយាប័ន� នងែិ ផ�កេលីច្បាប់ ែដលមានអស៊ នជាចំណុ ចកណា� ល រមជាមយ
នឹងៃដគូែដលមានេគាល
េដរមគា�។
គូសបb� កសរជាថនវូី� ករេប�ជា� ចត�ិ រមគា� របស់េយងក�ុងករព្រងងឹ នងិ កសងទំនាក់ទំនងៃដគូសន�នាអ
ស៊ន-សហរដ�អេមរកឱ្យកន់ែត្រគប់្រជ�ងេ្រជាយ ែដលយរូ អែង�ងមកេហយមិនអចខ�ះបានចំេពះអស៊ ន
និងសហរដ�អេមរក ្រពមទងសហគមន៍អន�រជាតទិ ងមូល េដម្បី បន�េលីកកម�ស់ នងរិ ក្សោសន�ភាិ ព សន�ិ
សុខ ស�ិរភាព និងវបុលភាពក�ុងតំបន់។ េដម្បី ធានាថាទំនាក់ទំនងេនែតអចស្រមបខ�នបាួ ន េដីម្បេី ឆ�ីយ
តបនឹងបb� ្របឈមថ�ីៗ និងេធ�ីកិច�សហ្របតិបត�ិករសម្រសបេនក�ុងេវទិកអន�រជាតិ និងតំបន់ែដល
្របេទសសមាជិកអស៊ ន និងសហរដ�អេមរកជាសមាជិក។
គូសបb� ក់បែន�មេទៀតនូវករេប�ជា� ចិត�រមគា� របស់េយងក�ុងកររក្សោ និងេលីកកម�ស់សន�ិភាព សន�ិសុខ និង
ស�ិរភាពក�ុងតំបន់ ក៏ដូចជាករេដះ្រសយជេមា� ះេដយសន�វិ ធី រមមានករេគារពេពញេលញចំេពះដេំ ណី រ
ករផ�ូវច្បាប់ និងករទូត េដយមិនងកេទរកករគំរមកំែហង ឬករេ្របី្របាស់កមា� ង ជាតិ។
េយងសូម្របកសដូចតេទ៖
្រសបតមច្បាប់អន�រ
ក�ុងឱកសែដលេយង្របារព�ខបេលីកទី៤៥ ៃនទំនាក់ទំនងៃដគូសន�នាអស៊ ន-សហរដ�អេមរក
២០២២ េយងេប�ជា� ចិត�េដីម្បបេង�ីតភាពជាៃដគូយុទ�សĘស�្រគប់្រជ�ងេ្រជាយអស៊ ន-អេមរកិ
េនឆា�
ែដលមាន
អត�ន័យ ខ�ឹមសរ និងផល្របេយាជន៍េទវញេទមកេនក�ុងកិច�្របជំុកំពលូ អស៊ ន-សហរដអេមរ� ក
េលីក
ទី១០ េនែខវចិ�ក ឆា� ២០២២។ េយងទន�ឹងរងចក់
របb� ប់ដំេណី រករនីតិវធ
ីចំបាច់។
ករ្របយុទ�្របឆាង
នងជង
រតត្បាតកូវដ
-១៩ ករកសងសនសិ
ុខសុខភាពកន់ែត្របេសរី េឡង
នងករស�រ
េឡងវញរមគា�
១. េយងគា្រំ ទដល់ករស� រេឡងវញពជងឺំី រតត្បាត នងកិ ិច�ខតខំិ ្របងែឹ ្របងសន�ិសុខសុខភាពអស៊ ន
តមរយៈករព្រងឹង្របព័ន� និងសមត�ភាពសុខភាពតំបន់ និងជាតិ ដូចជាតមរយៈគំនិតផ�ួចេផ�ីម
អនាគតសុខភាពអស៊ ន-សហរដ�អេមរក នងេិ ប�ជា� ផ�ល់ហរិ bវ� ត�ុសកលឱ្យបាន្រគប់្រគាន់ រងមា
និង្របកបេដយចីរភាព ស្រមាប់ករបង� រជំងឺរតត្បាត ករេ្រតៀមខ�ួន និងករេឆ�ីយតប រមទងករ
គា្រំ ទកិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងែដលកំពុងបន�ជាមយធនាគារពភពេិ លក និងអង�ករសុខភាពពិភពេលក។
ក�ុងករស� គមន៍ករឧបត�ម�គា្រំ ទពីសំណាក់ៃដគូសន�នាអស៊ ន តមរយៈគំនិតផ�ួចេផ�ីមនានា រម
មានភាពជាៃដគូវ៉ ក់សងៃនសម�័ន�ចតុភាគី Quad េយងេបជា� � ស្រមបស្រមលករទទល� បាន្របកប
េដយសមធម៌ក�ុងករទទួលបាននូវឱសថ និងេសវសុខភាព្របកបេដយសុវត�ិភាព ែដលមាន តៃម�សមរម្យ និងមានគុណភាព ក៏ដូចជាករគា្រំ ទករព្រងីកសមត�ភាពផលិតកម�្របកបេដយចីរ ភាពក�ុងតំបន់ និងផលិតផលេវជ�សĘស�សំខន់ៗ រមទងតមរយៈករេផ�រចំេណះដឹង េដយឈរ
េលីេគាលករណ៍ ករស�័្រគចតិ � និងយល់្រពមេទវញេទមក ក�ុងករផ�ល់ជំនយបេច�កេទស។
េយងេប�ជា� ចិត�ក�ុងករវនិេយាគ នងព្រិ ងឹង្របព័ន�សុខភបាលិ តមរយៈករ្រគបដណ� ប់សុខភាព
ជាសកល ជាពិេសសករែថទសុខភាពបឋម និងករទទលបានេសវសុខភាពសំខនៗ់ ្រពមទង
ករព្រងីក និងបណុ� ះបណា� លកមា� ងពលកម�សុខភាពមូលដ� ន្រគឹះរងមាំ ស្រមាប់សន�ិសុខ និង សុខភាពក�ុងតំបន់ និងពិភពេលក។
ករព្រងងចំណងេសដ�កច� នងករតភា� ប់
២. េយងេប�ជា� បន�ជំរុញកំេណី នេសដ�កិច�ឱ្យកន់ែតរងមាំ ្របកបេដយសមភាព បរយាប័ន� នងកិ រ
អភិវឌ្ឍ្របកបេដយចីរភាព រមទងតមរយៈករអនុវត�ែផនករករងរៃនគំនិតផ�ួចេផ�ីមករចូលរម
ែផ�កេសដ�កិច�ទូលយ និងកិច�្រពមេ្រពៀង្រកបខណ� ពណិ ជ�កម� និងវនិេយាគអស៊ន-សហរដ�
អេមរក នងតិ មរយៈករចូលរមេសដ�កច�ិ សំខន់របស់សហរដ�អេមរកេនក�ុងតំបន់។
៣. េយងេប�ជា� េធ�ីករបំេពញត្រម�វករេហដ� រចនាសម�័ន�ក�ុងតំបន់ េដយជំរុញវនិេយាគកងគេ្រមាង�ុ
េហដ� រចនាសម�័ន�ែដលមានស�ង់ដខ�ស់ តមា� ភាព កបូនទប េហយធននឹ់ ងអកសធាតុ ែដលជរំ ុញ
កំេណី នេសដ�កិច�្របកបេដយបរយាិ បន�័ នងិ ្របកបេដយចរភាពី ែដលេឆយតបតី� មស�ងដ់ ករងរ
អន�រជាតិពក់ព័ន�នឹងករករពរបរស� ន។
៤. េយងេប�ជា� បន�កិច�សហ្របតិបត�ិករ េដីម្បេី លីកកម�ស់ពណិ ជ�កម� និងករវនិេយាគ និងករស្រមប
ស្រម�លែខ្ស្រចវក់ផ�ត់ផ�ង់សកលែដលធន់ និងករតភា� ប់ក�ុងតំបន់្របកបេដយភាពរលូន រមទង
ស្រមាប់ទំនិញសំខន់ៗដូចជា ករផ�ត់ផ�ង់េវជ�សĘស� ថា� េំ ពទ្យ វ៉ ក់សង អហរ នងិ ផលិតផល
កសិកម� ទំនិញ ផលិតផលបេច�កវទ្យោខ�ស់ និងករផ�ត់ផ�ង់ និងេសវកម�សំខន់ៗេផ្សងេទៀត ែដល
រមចំែណកដល់ករស� រេសដ�កិច�្របកបេដយចីរភាព និងភាពធន់ក�ុងតំបន់។
៥. េយងែស�ងរកករព្រងងករឹ តភា� ប់ករដកឹ ជbូ� ន រមទងកម�វធីស្រមបស្រម�លករដកជឹ bូ� នផ�ូវ
អកស ផូ�វេគាក សមុ្រទ េដីម្បជំរុញករអភវឌ្ឍេហិ ដ� រចនាសមន្របក��័ បេដយចីរភាព នងគា្រិ ទ
បេច�កវទ្យោកំពុងេកីតេឡង រមទងយានយន�អគ�សិ ន។ី
៦. េយងេនែតេប�ជា� ចិត� និងវនិេយាគេលីវបុលភាព នងិ ករអភិវឌ្ឍេនកងត�ុ ំបន់អស៊ ន នងសិ ហរដអ�
េមរក។ េយងនឹងេធី�ជាៃដគូសកម�កុ�ងករពិភាក្សោ េដីម្បព្រងង្រឹ បព័ន�អភបាលកច�ិិ តំបន់ នងពភពិិ
េលក េហយេយងទន�ឹងរងចព់ ្រងងកឹ ិចសហ្រ� បតិបតិ�ករបែនមេ� ទៀត រមទងតមរយៈគនតផួិំ �ចេផមី�
ឬ្រកបខ័ណ� ពក់ព័ន�របស់សហរដ�អេមរក ឬរបស់អស៊ ន។
៧. េយងេបជា� � េធឱ្យ្របេសីី� រេឡងនវសមតភាពសន��ូ ុខតមអីុនធឺណិ ត េលីកកម�ស់ចំេណះដឹងឌជីី
ថល និងបរយាបន� នងិ ព្រងង្រឹ កបខ័ណ� នងេិ គាលនេយាបាយែដលជរំ ុញ្របសិទ�ភាព នវនវុ ត�ន៍
ករទំនាក់ទំនង ករេ្របី្របាស់អុីនធឺណិ ត្របកបេដយសុវត�ិភាព និងសមភាព និងវបុលភាពេសដ�
កិច� ខណៈេពលផា� ស់ប�ូរទស្សនៈ និងបទពិេសធន៍េលីករគំរមកំែហងតមអុីនធឺណិ ត និងេល
្រកបខ័ណ� បទប្បb�ត�ិ និងស�ង់ដបេច�កេទសែដលករពរទិន�ន័យផា� ល់ខ�ួនេដយសរែតបេច�កវទ្យោ
កំពុងេកីតេឡង និងភាពងយរងេ្រគាះរបស់វ។
ជំរញ
កចសហ្របតប
តក
រលហ
សមុ្រទ
៨. េយងកត់សមា� ល់េសចក�ីសេ្រមចរបស់មហសន�ិបាតអង�ករសហ្របជាជាតិេលខA/RES/ 75/239
សង�ត់ធ�ន់េនក�ុងបុព�បទ លក.ណៈសកល និងឯកភាពគា� ៃនអនុសb� អង�ករសហ្របជាជាតិស�ីពី
ច្បាប់សមុ្រទឆា� ១៩៨២ (UNCLOS) េហយបb� ក់េឡងវញថា អនុសb� េនះកំណត់្រកបខ័ណ
ច្បាប់ែដលសកម�ភាពទងអស់េនក�ងមហុ សម្រុ ទ នងសិ ម្រុ ទ្រត�វែតបានអនុវត� នងមាិ នសរៈ
សំខន់ជាយុទ�សĘស�ជាមូលដ� នស្រមាប់សកម�ភាព និងកិច�សហ្របតិបត�ិករជាតិ តំបន់ និង
ពិភពេលកក�ុងវស័យសម្រុ ទ េហយបរូ ណភាពរបស់វ្រត�វែតរក្សោ។
៩. េយងេប�ជា� ជំរុញកិច�សហ្របតិបត�ិកររបស់េយងក�ុងលំហសមុ្រទ តមរយៈយន�ករដឹកនាេំ ដយ អស៊ ន។ េយងមានគេ្រមាងបេង�ីតទំនាក់ទំនងថ�ី ក៏ដូចជាេលីកកម�ស់កិច�សហ្របតិបត�ិករ និង
ករស្រមបស្រម�លក�ុងចំេណាមភា� ក់ងរពក់ព័ន� រមទងភា� ក់ងរអនវុ ត�ច្បាប់លំហសម្រុ ទ េដម្បី
សហករែកលម�ករយល់ដឹងអំពីលំហសមុ្រទ ករែស�ងរក និងករជយសេĘង� ះ សនសុិ� ខលំហ
សមុ្រទ និងទប់ស� ត់ករេនសទខុសច្បាប់ មិនបានរយករណ៍ និងមិនមានករ្រគប់្រគង (IUU)
តមរយៈករែចករែំ លកព័ត៌មាន ឧត�មា� នុវត�ន៍ និងជំនាញ ្រពមទងជនយំ បេច�កេទស ែដលនងឹ
បំេពញបែន�ម និងមិនចម�ងយន�ករែដលមាន្រសប់។ េយងក៏េប�ជា� បន�កិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងករពរ
ស� រ និង្រគប់្រគងបរស� នសម្រុ ទ្របកបេដយចរី ភាព។
១០. េយងេប�ជា� ចិត�រក្សោសន�ិភាព សន�ិសុខ និងសិ�រភាពក�ុងតំបន់ ្រពមទងធានាសន�ិសុខ និងសុវតិ�
ភាពតមលំហសមុ្រទ រមទងសិទេសរិ� ភាពៃនករេធនាវចរ�ី ណ៍ នងករេហះេិ ហរពេលី ី នងករិ
េ្របី្របាស់សមុ្រទែដល្រសបច្បាប់េផ្សងេទៀត និងពណិ ជ�កម�តមលម�សមុ្រទ្រសបច្បាប់េដយ
គា� នករររង ដូចែដលមានែចងេនក�ុង UNCLOS ឆា�១៩៨២ ក៏ដចជាូ ករមនេិ ធេី� យាធាតូបនី
យកម� និងករអត់ធ�ត់ផា� ល់ខ�ួនក�ុងករ្រប្រពឹត�សកម�ភាពេផ្សងៗេទៀត។
១១. េយងកត់សមា� ល់អត�្របេយាជន៍ៃនករមានសមុ្រទចិនខងត្បូងជាសមុ្រទៃនសន�ិភាព ស�ិរភាព និង
វបុលភាព។ េយងសង�ត់ធ�ន់េលីសរសំខន់ៃនវធានករជាក់ែស�ងែដលអចកត់បន�យភាព
តនតឹង និងហនិភ័យៃនេ្រគាះថា� ក់ ករយល់្រចឡំ និងករវនិច�័យខសុ ។ េយងបានសង�ត់ធ�ន់េល
សរសំខន់ៃនករអនុវត�ករកសងទំនុកចិត� និងវធានករបង� រ េដម្បី បេង�ីនភាពេជឿជាក់ និង
ទំនុកចិត�ក�ុងចំេណាមភាគីេផ្សងៗេទៀត ជាេដីម។ េយងបានបb� ក់ជាថ�ីែថមេទៀតនូវត្រម�វករក�ុង
ករបន�ករេដះ្រសយជេមា� ះ្របកបេដយសន�ិវធី ្រសបតមេគាលករណ៍ ទទួលស� ល់ជាសកល
ៃនច្បាប់អន�រជាតិ រមទង UNCLOS ឆា�១៩៨២ ផងែដរ។
១២. េយងបានគូសបb� ក់អំពីសរសំខន់ៃនករអនុវត�េពញេលញ និង្របកបេដយ្របសិទ�ភាពៃនេសច
ក�ី្របកសឆា� ំ ២០០២ ស�ីពីករ្របតិបត�ិៃនភាគីនានាេនសមុ្រទចិនខងត្បូង (DOC) ទំង្រស�ង។
េយងបានសង�ត់ធ�ន់េលីត្រម�វករេដីម្បរី ក្សោ និងេលីកកម�ស់បរយាកសែដលអំេណាយផលដល់
ករចរចអំពី្រកម្របតិបត�ិេនសមុ្រទចិនខងត្បូង (COC)។ េយងស� គមន៍ចំេពះវឌ្ឍនភាព បែន�មេទៀតេឆា� ះេទរកកបb� ប់ឱ្យបានឆាប់ៃន្រកម្របតិបត�ិេនសមុ្រទចិនខងត្បូង (COC)
្របកបេដយ្របសិទ�ភាពនិងខ�ឹមសរ ្រសបតមច្បាប់អន�រជាតិ រមទង UNCLOS ឆា�១៩៨២ ផង
ែដរ។
ករេលកកម�សករតភា� ប់រវង្របជាជននង្របជាជន
១៣. េយងេប�ជា� ចិត�វនិេយាគក�ុងករអភិវឌ្ឍមលូ ធនមនុស្ស ករព្រងងឹ អំណាចដល់យវុ ជន នង្រិ ក�ម
ងយរងេ្រគាះ ឬ្រក�មភាគតិច និងករព្រងឹងទំនាក់ទំនងរវង្របជាជនរបស់េយង ក�ុងចំេណាម
បb�េផ្សងៗេទៀត ក៏ដូចជា គា្រំ ទភាសអង់េគ�ស ជំនាញឌីជីថល ករអប់រ ំ និងបណុ� ះបណា� ល
បេច�កេទស និងវជា� ជវី ៈ នងកិ របណុ� ះបណា� លែផ�កវទ្យោសĘស� បេច�កវទ្យោ វស�កម� នងគិ ណ
តវទ្យោ េនក�ុងតំបន់ រមទងតមរយៈកម�វធីអនាគតប៊ីលន (Billion Futures Program) នងិ
គំនិតផ�ួចេផ�ីមយុវជនអសុីអេគ�យវ៍ យេក�ង (YSEALI)។
១៤. េយងេប�ជា� ចត�ិ េធករ�ី ជាមួយៃដគូ រួមទំង្រក�មហ៊ុន នងិ សកលវទ្យោល័យនានា េដម្បី បេង�ីនលទ�ភាព
ទទួលបានករអប់រ ំ ខណៈេពលែដលជំរុញឱ្យមានកិច�សហករ និងករផា�ស់ប�ូរក�ុងចំេណាម
និស្សត នងកម�ិ កររបស់េយង។ េលីសពេី នះ េយងេប�ជា� ចត�ិ ក�ុងករផល់� សិទអំិ� ណាចដល់Ęស�ី នងិ
កុមារ ី និងករេលីកកម�ស់សមភាពេយនឌ័រ និងសមភាព តមរយៈករព្រងឹងករចូលរួមេនក�ុង
យន�ករដឹកនាេំ ដយអស៊ន រួមទំងតមរយៈករគាំ្រទកម�វធី នងិ គំនតិ ផ�ួចេផ�ីមេយនឌ័ររបស់
អស៊ន។ េយងក៏េប�ជា� ចិត� េលីកកម�ស់សិទជនិ� ពិករ តមរយៈករគា្រំ ទករអនុវត�ែផនករេម
របស់អស៊នស�ីពីករព្រងឹងសិទ�ិជនពិករ។
គាំ្រទករអភិវឌ្ឍអនុតំបន់
១៥. េយងេប�ជា� ចត�ិ គា្រំ ទដល់មជ្ឈភាព និងឯកភាពអស៊ន ក�ុងករេលីកកម�ស់ករអភិវឌ្ឍន៍អនតំុ បន់
របស់អស៊ ន។ េយងេប�ជា� ចិត�បែន�មេទៀត ក�ុងករេលីកកម�ស់សិ�រភាព សន�ិភាព វបុលភាព នងិ
ករអភិវឌ្ឍ្របកបេដយចីរភាពៃនអនុតំបន់េមគង� តមរយៈគំនិតផួ�ចេផី�មរមគា� េ្រកមភាពជាៃដគូេម
គង�-សហរដ�អេមរក (MUSP) ែដលបេំ ពញបែន�មដល់កម�វធីមិតៃ� នទេនេ� មគង� (Friends of
Mekong) និងគាំ្រទដល់ករអនុវត�ែផនករេមស�ីពីករតភា� ប់អស៊ ន ឆា� ២០២៥ និងែផនករ
ករងរៃនផ�ួចេផ�ីមស្រមាប់សមាហរណកម�អស៊ន ឆា� ២០២១-២០២៥។
១៦. េយងគា្រំ ទកិច�ខតខិ ំ្របឹងែ្របងរបស់អស៊ ន ក�ុងករេលីកកម�ស់ករអភិវឌ្ឍ្របកបេដយសមធម៌ រម
ទងកុ�ងវស័យបលំ ស់បរថាមពល�ូ ករដកជឹ bូ� ន ករករពរបរស� ន ករ្រគប់្រគងធនធានកុ�ងតំបន់
និងករែចករែំ លកទិន�ន័យទឹក ្រសបតមនីតិវធីទន�ិ នយ័ ករផា� ស់បរ�ូ និងែចករែំ លករបស់គណៈកម
ករទេន�េមគង� (PDIES) េដយេធី�ឱ្យ្រសបនឹងកំេណី នអនុតំបន់ជាមយនឹងករអភិវឌ្ឍដ៏ទូល
ទូលយរបស់អស៊ ន និងេលីកកម�ស់ករបំេពញបែន�ម និងកររមបbូ� លគា� រវងអស៊ ន MUSP
និងយន�ករសហ្របតិបតិ�ករេមគង�ែដលមាន្រសប់េផ្សងេទៀត។
ករេ្របី្របាស់បេចកវទ្យោ នងករេលកកមស់ករៃច្របឌិត�
១៧. េយងេប�ជា� ចិត�ែស�ងរកកិច�សហ្របតិបត�ិករបែន�មេទៀត េលីែផ�កៃនផល្របេយាជន៍េទវញេទមក
ដូចជា ករផលិតែដលឆា� តៃវ ្របព័ន�blockchain ករស្រមបស្រម�លពណិ ជ�កម� ករតភា� ប់ឌីជី ថល និងពណិ ជ�កម�េអឡច្រត�និករបស់សហ្រគាសធុនតូច និងមធ្យម េសវេអឡច្រត�និច េសវ
ហរិ b�វត�ុឌីជីថល នងករតភា� ប់ករទូទត់ក�ុងតំបន់ និងបេច�កវទ្យោែដលកំពុងរកចេ្រមនី នងថ�ិ
្រសបតមកិច�្រពមេ្រពៀង និង្រកបខ័ណ� អស៊ នែដលពក់ព័ន� ្រពមទងករបេង�នី ជនយំ
បេច�កេទស ស្រមាប់្របេទសសមាជិកអស៊ ន េដម្បេលីកកម�ស់ករៃច�្របឌិត និងករកសងសមត� ភាពេលីជំនាញឌីជីថល។
១៨. េយងេប�ជា� ចិត�គា្រំ ទដល់ករអភិវឌ្ឍន៍េហដ� រចនាសម�័ន�ឌីជីថលរបស់អស៊ ន េដីម្បេី លីកកម�ស់
ករបេង�ីតៃនសន�ិភាព សុវត�ិភាព េបីកចំហ អន�រ្របតិបត�ិករ ែដលអចទុកចិត�បាន បរយាបន� នងិ
ភាពធន់្របព័ន�េអកូឡូសុី និងបណា� ញបណា� ញបេច�កវទ្យោជំនាន់ទី៥ (5fi) បេច�កវទ្យោ
គមនាគមន៍ និងព័ត៌មាន និងែស�ងរកវធី េដម្បី ព្រងឹងកិច�សហ្របតិបត�ិករេលីេសដ�កច�ិ ឌជីី ថល
ករអភិវឌ្ឍន៍ទី្រក�ង និងបេច�កវទ្យោែដលកពងរុំ កចេ្រមនី ្របកបេដយនរនរភាព�ិ នងិ ឆា� តៃវ រមទង
តមរយៈភាពជាៃដគូទី្រក�ងឆា� តៃវអេមរក-អស៊ន (USASCP)។
១៩. េយងេប�ជា� ចិត�ព្រងឹងកិច�សហ្របតិបត�ិករក�ុងវស័យជវី បេច�កវទ្យោ កសិដ� នឆា� តៃវ ទងកសិកម�
ជាក់លក់ និងកសិកម�អកសធាតុឆា� តៃវ (CSA) វទ្យោសĘស�ចំណី អហរ ឧតុនិយម មី្រក�
េអឡច្រត�និច វទ្យោសĘស�សមុ្រទ ថាមពល និងលំហអវកស។
ករេដះ្រសយបែ្រមប្រមលអកសធាតុ
២០. េយងេប�ជា� ចិត�បែន�មេទៀតក�ុងករេធ�ីកររមគា� េដីម្បជំរុញកររមចំែណកែដលបានកំណត់តមថា�ក់
ជាតិេរៀងៗខ�ួន (Nationally determined contributions-NDC)។ េយងបb� ក់ពីតនាទសី ំខន់
ែដលតអងថា� � កេ្រកមជា់ តេដរតកីិ ុ�ងករជរុញសកំ មភា� ពអកសធាតុ នងមាិ នបំណងសហករគា
ក�ុងករផា� ស់ប�ូរថាមពលស� ត រមទងតមរយៈករផ�ល់ហរិ b�ប្បទន និងបេច�កវទ្យោ។ េយង
ទទលស� ល់ពសរី ៈសំខន់ៃនករចត់វធានករខ� ងក� េដម្បី កត់បន�យករបំភាយឧស័�នេមតន
េនទូទងពិភពេលក រមទងតមរយៈកិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងែដលកំពុងដំេណី រករដូចជា កិច� សន្យោសកលស�ីពីេមតន (filobal Methane Pledge)។
២១. េយងេប�ជា� ព្រងឹងភាពជាៃដគូរបស់េយង េដីម្បព្រងងឹ សមត�ភាពរបស់អស៊ ន េដម្បី បេង�ីនភាព
ធន់នឹងេ្រគាះមហន�រយ និងស្រមបខ�ួនេទនឹងផលប៉ះពល់ៃនបែ្រមប្រម�លអកសធាតុ ដូចជា
ករេកីនេឡងនូវក្រមតិ ទកឹ សម្រទុ ករជន់លិចញឹកញាប់ជាងមុន េ្រគាះរងសួ�ត នង្រិ ពត�ឹ ិករណ
អកសធាតុធ�ន់ធ�រេផ្សងេទៀត ករេកីនេឡងៃនហនភ័ិ យអសន�ិសុខទកឹ -ថាមពល-េស្បkងអហរ
និងព្យុះបំផ�ិចបំផា� ញកន់ែតេ្រចីនេឡងៗ។
២២. េយីងេប�ជា� េលីកកម�ស់បមា�ស់បូ�រថាមពល និងភាពធន់្របកបេដយបរយា តមរយៈករស្រមបស្រម�លករអភិវឌ្ឍន៍ថាមពលស� តនិងកេកីតេឡីងវញិ
បន� និងយុតិ�ធម៌
ករេលីកកម�ស់
កិច�សហ្របតិបត�ិករវស័យសធារណៈនិងឯកជន េដីម្បេី ដះ្រសយត្រម�វករហរិ b�ប្បទនអន�រ
កល រមទងតមរយៈហរិ b�វត�ុច្រម�ះ និងករដក់ឱ្យេ្របី្របាស់នូវបេច�កវទ្យោក្រមិតខ�ស់ ែដល
បេង�ីតថាមពលកបូនទប ក�ុងករគា្រទដល់ករបេង�ីនលទ�ភាពទទលបានេសវកម�ថាមពល និង
សន�ិសុខថាមពល រមទងកច�ិ ខតិ ខំ្របងែឹ ្របងែដលកំពងបន�ុ ដូចជាធាតុផ្សៃំ នែផនករសកម�ភាព
អស៊ នស្រមាប់កិច�សហ្របតិបត�ិករថាមពល (APAEC) ែដលគា្រទដល់ករបេងី�នេល្ប�នៃន ករផា�ស់បូ�រថាមពល និងករព្រងឹងភាពធន់ៃនថាមពលេនអស៊ ន ជាពិេសសបណា� ញ ថាមពលអស៊ ន។
២៣. េយងេបជា� � េធកររី� មគា� េដមី ្បអភរក្សជវៈច្រមះ�ីិ ដសម្បូ៏ រែបប នងសិ ម្បត�ិធម�ជាតរិ បស់អស៊ន រួម
ទងតមរយៈករទប់ស� ត់ បb្ឈប់ និងបĘb� សករកប់បំផា� ញៃ្រពេឈី និងកររចរលៃន្របព័ន�
េអកូឡូសុី ក៏ដូចជាករស� រេឡងវញនវូ ្របព័ន�េអកូឡូសីុសំខន់ៗរមមានៃ្រពេឈី នងតំិ បន់ដេី សីម
្របព័ន�េអកូឡូសុីេឆ�រសមុ្រទ និងសមុ្រទ និងករបន�កិច�សហ្របតិបត�ិករជាមយ ស៊ នស្រមាប់ជីវច្រម�ះ (ACB)។
មជ្ឈមណ� លអ
កររក្សោសនភាិ ព ករកសងទនុកចិត�
២៤. េយងគា្រំ ទកិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងរបស់អស៊ នក�ុងកររក្សោតំបន់អសុីអេគ�យជាតំបន់គា� នអវុធនុយ
េក�ែអ៊រ និងគា� នអវុធ្របល័យេលកដៃទេទៀត ដូចែដលបានែចងេនក�ុងសន�ិសb� សី�ពីតំបន់គា� ន អវុធនុយេក�ែអ៊រអសុីអេគ�យ៍ (សនិ�សb� SEANWFZ) និងធម�នុb�អស៊ន េដីម្បព្រងឹងរបប មិនរកសយភាយនុយេក�ែអ៊រ និងកររសយអវុធនុយេក�ែអ៊រដូចមានែចងក�ុងមា្រតទីVI ៃនសន�ិ
សb� ស�ីពីករមិនរកសយភាយៃនអវុធនុយេក�ែអ៊រ (NPT) និងករេ្របី្របាស់ថាមពលនុយេក�ែអ៊
រេដយសន�ិវធីដចមាូ នែចងក�ងុ NPT មា្រត IV ។ េយងេនែតបន�េប�ជា� ចត�ិ ចំេពះសកលភាវូបនី
យកម�ៃនពិធីសរបែន�មរបស់ IAEA និងគា្រទករអនុវត�េពញេលញៃនអនុសb� ស�ីពីករហម ឃាត់ករអភិវឌ្ឍន៍ ករផលិត ករសុ�កទុក និងករេ្របី្របាស់អវុធគីមីនិងករបំផា� ញ (CWC) និង អនុសb� សី�ពីករហមឃាត់ករអភិវឌ្ឍន៍ ករផលិត និងករស�ុកទុកៃនបាក់េតរ ី (ជីវសĘស�) និងអវុធជាតិពុលនិងករបំផា� ញ (BTWC)។
២៥. េយងបb� ក់ជាថ�ីនូវករេប�ជា� ចិត�រមគា� ចំេពះេគាលេដៃនកររសយអវុធនុយេក�ែអ៊រទង្រស�ង និង
ករបេង�ីតសន�ិភាពជាអចិៃĘន�យេ៍ នឧបទ�ីបកូេរ។ េយងបន�អំពវនាវឱ្យកេូ រខងេជងេី គារពឱ្យបាន
េពញេលញនូវេសចក�ីសេ្រមចពក់ព័ន�នានារបស់្រក�ម្របឹក្សោសន�ិសុខអង�ករសហ្របជាជាតិ
េដយគិតគូរដល់ករអំពវនាវរបស់សហគមន៍អន�រជាតិឲ្យេ្របី្របាស់មេធ្យោបាយករទូត និងេដីម្ប ផល្របេយាជន៍ ក�ុងកររក្សោសនិ�ភាព និងសន�ិសុខ េនក�ុងតំបន់។
២៦. េយងបន�តមដនករវវិ ត�ក�ុង្របេទសមីយា៉ ន់មា៉ េដយក�ីបារម�។ េយងស� គមន៍ករេប�ជា� ចិត�របស់
មីយា៉ ន់មា៉ ចំេពះមតិឯកច�ន�្របាចំណុ ចៃនកិច�្របជុំថា�ក់ដឹកនាអស៊ នេនៃថ�ទី ២៤ ែខេមស ឆា�
២០២១ និងទទូចឲ្យមានករអនុវត�មតិឯកច�ន�្របាចំណុចេនះ ឲ្យបានទនេព់ លេវល នងេពញិ
េលញ។ េយងនឹងបន�គា្រំ ទដល់កិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងរបស់អស៊ ន ក�ុងករស្រមបស្រម�លដំេណាះ
្រសយេដយសន�ិវធី េដម្បី ផល្របេយាជន៍របស់្របជាជនមយាី ៉ ន់មា៉ រមទងតមរយៈករងររបស់
េបសកជនពិេសសៃន្របធានអស៊ នស�ីពីមីយា៉ ន់មា៉ ក�ុងករកសងទំនុកចិត� និងករេជឿទុកចិត�
េដយទទលបានករ្របា្រស័យទកទងេ់ ពញេលញជាមយ្រគប់ភាគពក់ី ព័ន� នងកិ រផល់� ជំនួយ
មនុស្សធម៌ដល់្របជាជនមីយា៉ន់មា៉្របកបេដយ្របសិទ�ភាព េទដល់្របជាជនែដលមានត្រម�វករ បំផុតេដយគា�នករេរសេអងី ។ េយងអះអងជាថ�ីនូវករេប�ជា� ចិត�របស់េយងចំេពះសន�ិភាព និង
េស�រភាព ក�ុងតំបន់ និងបន�អំពវនាវឱ្យបb្ឈប់ជាបនា� ន់នូវអំេពីហង្សោេនក�ុង្របេទសមីយា៉ ន់មា៉
និងឱ្យមានករេដះែលងអ�កជាប់ឃុែំ ផ�កនេយាបាយ រមទងជនបរេទសផងែដរ។ េយងនឹងេធ�ី
កិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងរមេទ�ដងចំេពះដំេណាះ្រសយសន�ិភាព េនមយាី ៉ ន់មា៉ ែដលឆ�ុះបb� ងផង
ែដរនូវករេប�ជា� ចិត�បន�ចំេពះសិទ�មនុស្ស នងេសរភាពជាមលូ ដ� ន ដចូ បានគសូ បb� ក់េនក�ងុ
ធម�នុb�អស៊ ន។ េយងស� គមន៍ករស្រមបស្រម�លជិតសិ�ទ�របស់េបសកជនពិេសសរបស់
្របធានអស៊ នសី�ពីមីយា៉ ន់មា៉ ជាមយេបសកជនពេសសរបស់ិ អគេលខធិ� ករអនរជាតិ� ស�ពីី
មីយា៉ ន់មា៉ េដីម្បធា
េនះ។
នាករេធ�ីសំេយាគនងគា� េនក�ុងកិច�ខិតខំ្របឹងែ្របងែដលមានសរៈសំខន់
២៧. ពក់ព័ន�នឹងអ៊ុយែ្រគន ក៏ដូចជា្របជាជាតិទងអស់ េយងបន�អះអងជាថ�ីនូវករេគារពរបស់េយង
ចំេពះអធិបេតយ្យភាព ឯករជ្យភាពនេយាបាយ និងបូរណភាពទឹកដី។ េយងរលឹកេឡងវញនវូ ករ
អំពវនាវរបស់េយងឱ្យមានករអនុវត�តមធម�នb�ុ អង�ករសហ្របជាជាតិ នងិ ច្បាប់អន�រជាត។ិ
េយងគូសបb� ក់អំពីសរៈសំខន់ៃនករបb្ឈប់អំេពី្របទូស�រយជាបនា�ន់ េហយបេង�ីតបរយា
កសមយែដលអេណាយផំ ល ស្រមាបដេណាះ្រសំ់ យសនិភា� ព។ េយងគា្រំ ទដល់កច�ិ ខតិ ខំ្របងឹ
ែ្របងរបស់អគ�េលខធិករអង�ករសហ្របជាជាតិកុ�ងករែស�ងរកដំេណាះ្រសយ េដយសន�ិវធី។
េយងក៏អំពវនាវផងែដររកមេធ្យោបាយឱ្យមានករស្រមបស្រម�លដល់ករទទលបាននូវជនយំ
មនុស្សធម៌យា៉ ងឆាប់រហ័ស ្របកបេដយសុវត�ិភាព និងគា� នករររង ស្រមាប់អកែដល្រតវករ��
ជំនយក�ុង្របេទសអ៊ុយែ្រកន នងសិ ្រមាប់ករករពរជនសីុវល បគ�ុ លិកមនុស្សធម៌ និងអ�កែដល
ស�ិតក�ុងស� នភាពងយរងេ្រគាះ។
២៨. េនេពលែដលេយងបន�អនុវត�រេបៀបវរៈដ៏មានមហច�តេនះក�ុងប៉ុនា� នែខ និងឆា� ខ
ងមុខ េយង
ទន�ឹងរង់ចៃំ នករឈនដល់ក្រមិតថ�ីមយៃនកច�ិ សហ្របតិបត�ិករនិងភាពជាៃដគូ នង្រិ បគល់ភារ
កិច�េទរដ�មĘន�ីរបស់េយង
េនះ។
កុ�ងករស្រមបស្រម�លករអនុវត�េសចក�ីែថ�ងករណ៍ ទស្សនៈវស
័យរម
***********