การกํากับและตรวจสอบมหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐในประเทศไทย ข้อกำหนดตัวอย่าง

การกํากับและตรวจสอบมหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐในประเทศไทย. มหาวิทยาลัยในกํากับของรัฐมีการกํากับและตรวจสอบโดยระบบการควบคุม แบบกํากับดูแล ซึ่งมีความแตกต่างจากการบังคับบัญชา กล่าวคือ “การบังคับบัญชา” เป็นอํานาจที่ หัวหน้าหน่วยงานใช้ปกครองผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา เช่น รัฐมนตรีใช้อํานาจบังคับบัญชาเหนือเจ้าหน้าที่ ทั้งหลายในกระทรวง อํานาจบังคับบัญชาเป็นอํานาจที่ผู้บังคับบัญชาสามารถสั่งการใด ๆ ก็ได้ตามที่ ตนเห็นว่าเหมาะสม สามารถกลับ แก้ ยกเลิก เพิกถอนคําสั่ง หรือการกระทําของผู้ใต้บังคับบัญชาได้ เสมอ เว้นแต่จะมีกฎหมายบัญญัติไว้เป็นประการอื่นโดยเฉพาะ อย่างไรก็ตาม การใช้อํานาจบังคับ บัญชานี้ต้องชอบด้วยกฎหมาย ส่วนอํานาจ “กํากับดูแล” เป็นการควบคุมที่ไม่ใช่เรื่องความสัมพันธ์ ระหว่างผู้บังคับบัญชากับผู้อยู่ใต้บังคับบัญชา แต่เป็นความสัมพันธ์ในลักษณะของผู้ควบคุมกํากับและ ผู้ถูกควบคุมกํากับ จึงเป็นอํานาจที่มีเงื่อนไข จะใช้ได้ต่อเมื่อกฎหมายให้อํานาจไว้และต้องเป็นไปตาม รูปแบบที่กฎหมายกําหนด ดังนั้น อํานาจกํากับดูแลจึงเป็นอํานาจที่ไม่สามารถออกคําสั่งได้หากไม่มี กฎหมายให้อํานาจไว้ ส่วนการควบคุม เพียงแต่ควบคุมว่ามีการปฏิบัติตามกฎหมายหรือไม่ แต่ไม่มี อํานาจออกคําสั่งเพิ่มเติมนอกเหนือจากที่กฎหมายบัญญัติไว้37 สําหรับการกํากับตรวจสอบมหาวิทยาลัย มีทั้งการตรวจสอบภายในและภายนอก มหาวิทยาลัย การกํากับตรวจสอบภายในมหาวิทยาลัย มีการพัฒนาระบบการติดตาม ตรวจสอบเพื่อ ประโยชน์ในการบริหารภายในของสถาบัน โดยสภามหาวิทยาลัยเป็นผู้รับผิดชอบผลการดําเนินงานของ มหาวิทยาลัยต่อรัฐบาล การกํากับตรวจสอบจากหน่วยงานภายนอก เป็นส่วนหนึ่งของระบบการกํากับ ของรัฐ ซึ่งเป็นการกํากับที่เป็นระบบจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น สํานักงานตรวจเงินแผ่นดิน สํานักงานคณะกรรมการอุดมศึกษา สํานักงบประมาณ นอกจากนี้ อาจกํากับด้วยกลไกงบประมาณ โดยใช้ผลการปฏิบัติงานเป็นเกณฑ์ในการจัดสรร ทั้งยังมีการกํากับด้วยระบบประกันคุณภาพ การศึกษา โดยสํานักงานคณะกรรมการอุดมศึกษาส่งเสริมให้มหาวิทยาลัยทุกแห่ง สร้างระบบการ ประกันคุณภาพของตนเองให้เป็นไปตามหลักเกณฑ์ที่กําหนด ดังนั้น ผลจากการดําเนินงานในระบบ ประกันคุณภาพการศึกษาจะส่งผลกระทบโดยตรงต่อการบริหารมหาวิทยาลัยที่อาจต้องปรับปรุง เพื่อให้เกิดผลผลิตที่ได้คุณภาพตามมาตรฐานที่กําหนด38