Yanğından icbari sığortanın həyata keçirilməsində DYN orqanlarının fəaliyyəti üzrə
Yanğından icbari sığortanın həyata keçirilməsində DYN orqanlarının fəaliyyəti üzrə
Təlimat
Bu Təlimat «Sahibkarlıq fəaliyyəti haqqında», «Yanğın təhlükəsizliyi haqqında» və
«Yanğından icbari sığorta haqqında» Azərbaycan Respublikası Qanunlarının tələblərinə əsasən hazırlanıb və Azərbaycan Respublikası ərazisində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul xxxx hüquqi və fiziki şəxslərin əmlakının və üçüncü şəxslər qarşısında mülki məsuliyyətinin yanğından icbari sığortalanmasına dövlət yanğın nəzarətinin aparılmasını müəyyən edir.
I. Ümumi müddəalar
1.1. Azərbaycan Respublikası ərazisində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul xxxx hüquqi və fiziki şəxslər, o cümlədən əcnəbi hüquqi şəxslər, xarici investisiyalı müəssisələr aşağıda göstərilənləri yanğından icbari qaydada sığortalamalıdırlar:
▪ İcarəsində, istifadəsində və ya idarəsində xxxx şəxsi, dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyəti sayılan əmlakı (binaları, anbarları, qurğuları, ötürücü qurğuları, maşın və avadanlığı, mebeli, hazır məhsulu, xammal və materialları);
▪ yanğın hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxslər qarşısında yarana biləcək mülki məsuliyyətini;
1.2. Sığortaçılar qanunvericiliyə uyğun olaraq yanğından icbari sığorta fəaliyyəti göstərmək hüququ xxxx və bu sığorta növü üzrə sığorta daxılının üzvü xxxx sığorta təşkilatlarıdır.
1.3. Yanğın, eləcə də ildırım düşməsi, partlayış və ya bunlarla əlaqədar əmələ gələn tüstü, buxar və ya istilik nəticəsində sığorta olunanın əmlakına, habelə üçüncü şəxslərin əmlakına və sağlamlığına zərərin vurulması sığorta hadisəsi sayılır.
1.4. Aşağıdakılar nəticəsində yanğının vurduğu zərər sığorta hadisəsi sayılmır:
▪ müharibə, hər cür hərbi əməliyyatlar, mülki ixtişaş, terror, qiyam və bunların qarşısını almaq üçün görülən inzibati və hərbi tədbirlər;
▪ nüvə partlayışı.
1.5. Aşağıdakılar nəticəsində vurulan zərər sığortaçı tərəfindən ödənilmir:
▪ təmir, emal və ya digər istehsalat məqsədləri üçün istifadə olunan istehsal alovunun, yaxud istiliyin təsiri nəticəsində, habelə əmlakın təbii xüsusiyyətlərindən asılı olaraq baş vermiş qıcqırma, çürümə və digər kimyəvi reaksiyalar nəticəsində əmlakın xarab və ya məhv olması;
▪ elektron aparatlarının və avadanlığının yanması nəticəsində, eyni zamanda yanğın baş verməmişdirsə, həmin aparat və avadanlığın sıradan çıxması;
▪ yanma kamerasında yaranan partlayış zamanı daxili yanma mühərriklərinin sıradan çıxması;
▪ sığorta hadisəsi zamanı və ya sığorta hadisəsindən sonra əmlakın oğurlanması.
1.6. Yanğından icbari sığorta müqaviləsi, sığorta olunan və sığortaçı arasında bağlanmış, sığorta hadisəsi baş verdiyi halda sığortalanana və (və ya) üçüncü şəxsə qanunvericilikdə
nəzərdə tutulmuş məbləğdə və müddətdə sığortaçı tərəfindən müvafiq ödəmələrin verilməsi barədə müqavilədir.
1.7. Sığorta hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxsə dəymiş ziyana görə sığorta olunan şəxsin məsuliyyətinin icbari sığorta müqaviləsi üçüncü şəxsin xeyrinə imzalanır.
1.8. Yanğından icbari sığorta müqaviləsi sığortaçılar tərəfindən müəyyən olunmuş formaya uyğun yazılı ərizə əsasında bağlanır.
1.9. Sığorta olunan obyekt haqqında məlumatlar sığortaçı tərəfindən müstəqil olaraq dəqiqləşdirilə bilər.
1.10. Yanğından icbari sığorta müqaviləsinin fəaliyyəti bir il müddətinə müəyyən olunur.
1.11. Sığorta olunan şəxsə sığortaçı tərəfindən ödənilən sığorta ödənişlərinin hesablanması üçün əsas kimi, istirahət və bayram günlərini istisna etməklə sığorta hadisəsinin baş verdiyi vaxtdan etibarən 3 gündən gec olmamaq şərti ilə sığortaçıya sığorta edilən şəxs tərəfindən təqdim olunan yazılı ərizə çıxış edir.
1.12. Sığortaçı yanğının meydana çıxması vaxtı, səbəbləri, hadisədə təqsirli şəxslər, eləcə də əmlakın məhv olması və yaxud zədələnməsi səbəbləri, dəymiş ziyanın miqyası və digər halları müəyyən edən bütün zəruri sənədləri topladıqdan sonra, sığorta ödənişinin ödənilməsi haqqında qərar qəbul edir.
1.13. Bu sahədə sığortaçının aşağıdakı hüquqları vardır:
▪ sığorta hadisəsi nəticəsində vurulan zərərin məbləğini sığorta olunanla birgə müəyyən etmək, bunun üçün sığorta olunandan məlumat almaq, zərərin qiymətləndirilməsində dövlət yanğın nəzarəti və digər səlahiyyətli orqanlarla birgə iştirak etmək;
▪ sığorta hadisəsi baş verdikdə, sığorta olunandan ərizə daxil olduqdan sonra üç gün müddətində hadisənin başvermə səbəblərini müəyyənləşdirmək, dövlət yanğın nəzarəti orqanlarından sığortalanmış əmlak barədə lazımı məlumat almaq.
1.14. Sığorta olunanın aşağıdakı xərcləri də sığorta ödənişinə daxildir:
▪ zərəri azaltmaq məqsədi ilə binaların, qurğuların, avadanlığın sökülməsi və başqa yerə köçürülməsi ilə bağlı xərclər;
▪ zərər vurulan əmlakın qalıqlarının yığılması və daşınması ilə bağlı xərclər;
▪ yanğının daha da genişlənməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə görülən yanğınsöndürmə tədbirləri nəticəsində əmələ gələn ziyan.
11.5. Sığortaçı ilə sığortaedən şəxs arasında yaranan mübahisələr, tərəflərin qarşılıqlı razılığı olmadıqda, məhkəmə qaydasında həll edilir.
II. Şəhər(rayon) Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi Xidmətinin fəaliyyəti
2.1. Hüquqi və fiziki şəxslərin yanğından icbari sığortalanmalı xxxx əmlakı yerli Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi Xidmətində qeydiyyata alınır, ümumi qeydiyyat isə Baş Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsinin (BDYTİ) müvafiq strukturu tərəfindən həyata keçirilir.
2.2. Yanğından icbari qaydada sığorta olunan əmlak yerli Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi Xidmətlərində (DYTX) qeydiyyata alındıqdan və siyahısı BDYTİ-nə göndərildikdən sonra, DYTX rəhbərinin imzası ilə mülkiyyətçilərin ünvanlarına müvafiq məktublar göndərilir və onların nüsxələri obyektlərin baxış qovluqlarına tikilir.
2.3. Təsdiq olunmuş cədvəllərə əsasən yanğından icbari qaydada sığorta olunan əmlakda yanğın təhlükəsizliyi müayinələri keçirildikdə, verilmiş məktubların icraatı araşdırılır, aşağıda qeyd olunmuş məlumatlar toplanır, «Yanğından icbari sığorta haqqında Hesabat vərəqəsi» (1 nömrəli əlavə) tərtib edilir və göstərilən digər sənədlərlə birgə BDYTİ-nə göndərilir:
▪ əmlak hansı avtomatik yanğınsöndürmə, yanğın xəbərverici, tüstü xaricedici və hava basıcı qurğularla təchiz olunub, onların sertifikatlaşdırılması xxx tərəfindən həyata keçirilib;
▪ əmlakın yanğından mühafizəsini xxx həyata keçirir;
▪ sığorta, hansı sığorta təşkilatı tərəfindən həyata keçirilib;
▪ sığortanın keçirilməsinə cəlb edilmiş ekspert haqqında məlumat (adı və soyadı, vəsiqəsinin nömrəsi);
▪ əmlakın pasportunun və ya baş planının surəti;
▪ bağlanmış müqaviləyə əsasən sığorta olunmuş əmlakın balans qiyməti, sığorta müqaviləsinin və şəhadətnaməsinin surəti.
2.4. Hər bir yeni tikinti üzrə qəbul komissiyası tərəfindən «Qəbul aktı» imzalananadək obyekt (əmlak) sığortalanmalıdır və «Hesabat vərəqəsi» tərtib edilməklə BDYTİ-nə göndərilməlidir.
2.5. Obyektin (əmlakın) sığortalanması hər il təkrarlanır və «Hesabat vərəqəsi» tərtib olunmaqla BDYTİ-nə göndərilir.
2.6. Sığortalanmış obyektdə (əmlakda) dövlət yanğın nəzarəti işi ümumi qaydada aparılır və «Yanğından icbari sığorta müqaviləsi» qüvvədə xxxx dövrdə yanğın təhlükəsizliyi standartlarının, normalarının və qaydalarının yeni pozuntusu aşkar olunduqda, DYTX rəhbərinin imzası ilə, obyektin (əmlakın) sahibinin ünvanına DYN orqanının
«Xəbərdarlığ»ı göndərilir. Bu barədə müvafiq sığorta təşkilatına məlumat göndərilməklə, icraat nəzarətə götürülür.
2.7. DYTX-də Dövlət Yanğın Nəzarəti bölməsinin yüksək dərəcədə hazırlıqlı əməkdaşlarından birinin funksional vəzifələrinə, öz rayonunun ərazisində yanğından icbari sığortanın təşkilinə və həyata keçirilməsinə nəzarət etmək vəzifəsi barədə bənd əlavə olunmalıdır.
2.8. «Obyektlərinin qeydiyyat jurnalı»na əlavə olaraq «Sığorta müqaviləsi bağlanmışdır» bəndi daxil edilməlidir.
2.9. Rayon ərazisində yerləşən bütün sığorta təşkilatları qeydə alınmalıdır.
2.10. Yanğından icbari sığorta olunmalı obyektlərə verilən DYN orqanlarının göstəriş məktublarında, sığorta şirkəti ilə müqavilə bağlanılması tələb olunmalıdır.
2.11. Sığorta haqqının ödənilməsində sığorta olunana güzəşt edilməsinin mümkünlüyü barədə təsdiqedici sənədin verilməsi, aşağıdakı qaydada həyata keçirilməlidir:
▪ Yanğın təhlükəsizliyi müayinələri yolu ilə avtomatlaşdırılmış yanğınsöndürmə və siqnalizasiya sistemlərinin mövcudluğu və işə yararlılığı yoxlanılmalıdır;
▪ Yuxarıda göstərilən avadanlıqların yanğın təhlükəsizliyi sertifikatının olması yoxlanılmalıdır;
▪ Xüsusi təşkilatlarla müqavilələr əsasında avtomatlaşdırılmış yanğınsöndürmə və yanğın xəbərverici siqnalizasiya sistemlərinə texniki xidmətin və təmirin səviyyəsi müəyyənləşdirilməlidir (həmin sistemlərin yararlılığına vaxtaşırı nəzarət olunub-olunmaması və s.);
▪ Avtomatlaşdırılmış yanğınsöndürmə sistemlərinin istehsalçılıq və yanğına dözümlülük dərəcəsi, mühafizə olunan ərazinin genişliyi, nasosların iş qabiliyyəti və s. nəzərə alınmaqla xxxxx, qayda və standartlara uyğunluğu yoxlanılmalıdır;
▪ Obyektdə yanğından mühafizə mövcud olduqda, aşağıdakıların müəyyənləşdirilməsi vacibdir:
a) yanğından mühafizənin növü (könüllü, idarə üzrə və s.);
b) fəaliyyətinin hüquqi əsası (yaradılması haqqında əmr, xüsusi ştatın yaradılması, digər təşkilatlarla yanğından mühafizənin həyata keçirilməsi haqqında müqavilə və s.);
v) xüsusi texnikanın mövcudluğu və onun texniki vəziyyəti (yanğınsöndürən avtomobil, motopompa);
q) yanğından mühafizə xidməti rəisinin və digər əməkdaşların yanğın sahəsinə aid təhsilinin olması və yanğınsöndürmə haqqında biliklərinin səviyyəsi;
d) yanğından mühafizə xidmətinin təşkili və onun hazırlıq dərəcəsi.
2.12. 2.11.-ci bənddə göstərilən bütün tədbirlər görüldükdən sonra, sığorta olunan obyekt (əmlak) qeyd olunan zəruri tələblərə uyğun hesab olunarsa, rayon yanğın təhlükəsizliyi xidmətinin rəisi müvafiq güzəştlərin edilməsinin mümkünlüyü barədə arayış verə bilər. Arayışın surəti yoxlama sənədləri ilə birgə obyektin baxış qovluğuna tikilir.
2.13. Sığorta olunmuş obyektdə yanğın üzrə təhqiqat rayon yanğın təhlükəsizliyi xidməti tərəfindən aparılır.
Təhqiqat keçirilən zaman sığorta ödənişlərinin alınması üçün qəsdən yandırma ehtimalı diqqətlə yoxlanılmalıdır.
2.14. Mühəndis-texniki yoxlamadan əlavə, qəsdən yandırma ehtimalının araşdırılması üçün aşağıdakılar vacibdir:
▪ obyektin maddi vəziyyətini öyrənmək (hesabda xxxx pulun miqdarı);
▪ obyektin dövlət və kommersiya strukturlarına borclu olub-olmadığını yoxlamaq;
▪ obyektin digər hüquqi (fiziki) şəxslər qarşısında icra edə bilmədiyi ehtimal olunan öhdəliklərinin olub-olmamasını yoxlamaq;
▪ sığorta hadisəsi nəticəsində yaranmış zərərin həqiqi miqyasını müəyyənləşdirmək məqsədilə, xxxxxx xxxxxx obyektdə xxxx malların, avadanlıqların dəqiq miqdarını təyin etmək.
2.15. Rayon DYTX hər rüb BDYTİ-nə «Yanğından icbari sığorta sahəsində görülmüş işlər barədə hesabat» təqdim etməlidir (2 nömrəli əlavə).
III. Baş Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsinin fəaliyyəti
3.1. BDYTİ-si, yanğından icbari sığorta qanunvericiliyi tələblərinin tabeliyində xxxx orqanlarda həyata keçirilməsi işini təşkil edir. O öz fəaliyyətini sığorta nəzarəti orqanları, sığorta şirkətləri, dövlət və qeyri-dövlət strukturları ilə əlaqədə həyata keçirir.
3.2. Respublika ərazisində fəaliyyət göstərən bütün sığorta şirkətlərinin siyahısını aparır və yeniləyir.
3.3. Bu sahədə işlə əlaqədar təlimatlar, informasiya yığımları, metodiki ləvazimatların və
s. hazırlanması işini həyata keçirir.
3.4. Maliyyə və sığorta təşkilatlarının nümayəndələrini cəlb etməklə yığın-caqların, xxxx- texniki konfransların keçirilməsini təşkil edir.
3.5. Yanğından icbari sığorta sahəsində rayon yanğın təhlükəsizliyi xidmətinin fəaliyyətini təhlil edir, qabaqcıl iş forma və üsullarını aşkarlayır və həyata keçirir.
3.6. Bu sahədə rayon DYTX-nin fəaliyyətinə, sığorta güzəştləri üzrə arayışların verilməsinə və sığorta olunmuş obyektlərdə baş vermiş yanğınların təhqiqatının aparılması işinə nəzarət edir.
3.7. Sığorta fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsinə dair təkliflər hazırlayır.