HAVA LİMANI SAHİBLƏRİNİN VƏ HAVA HƏRƏKƏTİ İDARƏETMƏ ORQANLARININ MÜLKİ MƏSULİYYƏTİNİN
XXXX XXXXXX SAHİBLƏRİNİN VƏ HAVA HƏRƏKƏTİ İDARƏETMƏ ORQANLARININ MÜLKİ MƏSULİYYƏTİNİN
SIĞORTA QAYDALARI
1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR
1.1. «AXA MBASK» Sığorta Şirkəti Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (daha sonra mətndə –
Sığortaçı) xxxx xxxxxx sahiblərinin və hava hərəkəti idarəetmə orqanlarının mülki məsuliyyətinin sığortalanmasının hazırki qaydalarına müvafiq olaraq, aeroportların və onların ayrı-ayrı komplekslərinin sahibləri (istismarçıları) xxxx hüquqi şəxslərlə, və həmçinin, hava hərəkəti idarəetmə orqanları ilə (daha sonra mətndə – Sığortalı ilə) mülki məsuliyyətin sığortalanması müqavilələri bağlayır.
1.2 Bu Qaydalar üzrə müəyyən olunan «Xxxx xxxxxx sahiblərinin və hava hərəkəti
idarəetmə orqanlarının mülki məsuliyyətinin sığortası» növü ümumi mülki məsuliyyətin sığortası» sinifinə aid edilir
1.3. Xxxx xxxxxx hava gəmilərinin qəbul edilməsi və göndərilməsi üçün, hava daşınmalarına xidmət göstərilməsi üçün və bununla əlaqədar xxxx xidmətlərin (işlərin) təmin edilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. Aeroport müəyyən əraziyə malikdir ki, burada aerodrom, aerovağzal və digər yerüstü (yeraltı) qurğular, kommunikasiyalar, zəruri xxxx avadanlıq, nəqliyyat vasitələri, rabitə və idarə vasitələri yerləşirlər.
Hava hərəkətinin idarəetmə orqanları hava hərəkətinin vahid idarəetmə sisteminin bölmələri və ya hava hərəkətinin müəssisəyə məxsus xxxx idarəetmə orqanları – aeroport ərazisində yerləşən komanda, dispetçer və digər məntəqələridirlər.
1.4. Sığortalının mülki məsuliyyəti dedikdə hava gəmilərinin qəbulu və göndərilməsi, hava daşınmalarına xidmət göstərilməsi, və hava hərəkətinin idarə olunması ilə əlaqədar xxxx istehsal fəaliyyəti nəticəsində vətəndaş və fiziki şəxslərin həyatına, sağlamlığına və ya əmlakına dəyən ziyanın əvəzinin ödənilməsi üzrə Sığortalının qanunla müəyyən edilmiş öhdəliyi başa düşülür.
1.5. Aeroport sahiblərinin və hava hərəkəti idarəetmə orqanlarının mülki məsuliyyətinin sığortalanması (daha sonra mətndə – aeroportların mülki məsuliyyətinin sığortalanması) sığorta obyektinə vurulmuş ziyanın tam ölcüdə və qismən sığorta əvəzinin ödənilməsi üzrə Sığortaçının öhdəliyini nəzərdə tutur. Bu zaman istehsal fəaliyyəti prosesində vurulan ziyan (zərər) üçün Sığortalının mülki məsuliyyətindən törəyən əmlak maraqları sığorta obyekti kimi nəzərdən keçirilir.
1.6. Sığorta müqaviləsinin bağlanmasının və qüvvədə olmasının vacib şərti Sığortalıda hava hərəkətinə qulluq göstərilməsi üzrə fəaliyyətin icra edilməsi üçün və aeroport ərazisində bununla əlaqədar xxxx işlərin görülməsi üçün lisenziyanın (icazənin) olmasıdır.
2. SIĞORTA RİSKLƏRİ
2.1. Sığortaçı Sığortalının işçilərinin təsadüfi (qərəzsiz) hərəkətləri, qurğularda, avadanlıqda və avtonəqliyyat vasitələrində xxxx defektlərin, və həmçinin, Sığortalı tərəfindən hava gəmisinin bortunda istehlak məqsədilə istifadə etmək üçün tədarük edilən malın qeyri– müvafiq xxxx keyfiyyəti nəticəsində vətəndaşların həyat və sağlamlığına vurulan və ya vətəndaş və fiziki şəxslərin əmlakına dəyən ziyan üçün mülki məsuliyyətin yaranması riskinə təminat verir.
2.2. Sığorta müqaviləsi ilə aşağıdakı istiqamətlər üzrə Sığortalının mülki məsuliyyəti sığortalana bilər (hamısı birlikdə və ya istənilən kombinasiyada):
1-ci istiqamət – sərnişinlərin qəbulu, onlara xidmət göstərilməsi və onların yola salınması, yüklərin, baqajıın və poçtun qəbulu, saxlanılması, yüklənməsi, boşaldılması və göndərilməsi. Aeroportun ərazisində və ya məsuliyyət zonasında vurulan ziyan üçün sərnişinlər və xxx sahibləri qarşısında xxxx məsuliyyət sığortalanır;
2-ci istiqamət – hava gəmilərinin qəbulu, onlara xidmət göstərilməsi və onların yola salınması. Aeroportun ərazisində və ya məsuliyyət zonasında vurulan ziyan üçün məsuliyyət sığorta edilir;
3-cü istiqamət - hava gəmisinin bortunda və ya aeroportun ərazisində istifadə üçün istehlak mallarının çatdırılması. Keyfiyyətsiz məhsulun satılması (çatdırılması) ilə əlaqədar olaraq vurulan ziyan üçün aviadaşayıcılar və vətəndaşlar qarşısındakı məsuliyyət sığortalanır;
4-cü istiqamət – xxxx xxxxxx hava gəmisinə nəzarət edilməsi və hava hərəkətinin idarə edilməsi. Hava gəmisinin idarə edilməsindəki səhvlər nəticəsində hava gəmisinin qəzaya uğraması ilə əlaqədar olaraq vətəndaşların həyatı və sağlamlığına, vətəndaşların və hüquqi şəxslərin əmlakına vurulan ziyan üçün üçüncü şəxslər qarşısındakı məsuliyyət sığortalanır.
Qeyd: Bu bəndin (1), (2), (3) və (4)-cü istehsal fəaliyyəti istiqamətlərindən hər biri üçün Sığortaçının məsuliyyəti bir istiqamətin (bölmənin) hüdudları ilə məhdudlanır və digər istiqamət üzrə Sığortaçının məsuliyyətinin yaranmasını, əgər bu cür risklər sığorta edilməmişdirsə, istisna edilir.
2.3. Sığorta hadisəsi – üçüncü şəxsələrin istehsal fəaliyyəti ilə əlaqədar olaraq onlara dəyən ziyanın ödənilməsi haqqında onların Sığortalıya iddia təqdim etməsi faktıdır.
2.4. Əgər dəyən ziyanın səbəbi xxxx hadisə bu Qaydalarda və qüvvədə xxxx Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hadisələr istisna edilməklə, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddəti ərzində baş vermişdirsə, Sığortaçı sığorta hadisəsi üzrə məsuliyyət daşıyır.
2.5. Sığorta ödənişinə aşağıdakılar daxildir:
a) ziyan çəkmiş üçüncü şəxslərə (fiziki və hüquqi şəxslərə) kompensasiya kimi ödənilən məbləğlər;
b) əgər işin məhkəməyə ötürülməsi Sığortaçının xəbəri və razılığı olmaqla baş vermişdirsə, və ya Sığortalı işin məhkəməyə verilməsindən qurtara bilməmişdirsə, Sığortalının hüquqi müdafiəsi ilə əlaqədar xxxx məbləğlər.
3. İSTİSNALAR
3.1. Sığortaçı aşağıdakı hallarda Sığortalının ziyanı ödəmək barədə öhdəlikləri ilə əlaqədar xxxx iddialar üzrə məsuliyyət daşımır:
a) əgər ziyan Sığortalının hava gəmisinin istismarçısı kimi fəaliyyəti nəticəsində vurulmuşdursa;
b) məsuliyyət, xidməti vəzifələrinin yerinə yetirilməsi zamanı Sığortalının istənilən işçisinin həyat və sağlamlığına ziyan vurulması ilə əlaqədar olaraq yaranmışdırsa;
c) məsuliyyət, qüvvədə xxxx qanunvericiliklə müəyyən edilmiş məsuliyyət həddinin aşılması üzrə müqavilə öhdəliklərindən yaranmışdırsa;
d) məsuliyyət, Sığortalı tərəfindən alıcıya və ya istismarçıya ehtiyat hissələrinin, alətlərin, sənədlərin, materialların çatdırılması və ya onların sərəncamına verilməsi, reqlament və digər işlərin aparılması, yanacaq-sürtgü materialları ilə təchiz edilməsi üzrə öz üzərinə götürdüyü öhdəliklərin vaxtında yerinə yetirilməməsi ilə əlaqədar olaraq yaranmışdırsa.
3.2. Aşağıdakı sənədlər əsasında istisna edilmiş risklər standart şərtlərlə əhatə edilmirlər:
a) Radiasiyanın və radioaktiv çirklənmənin təsirindən yaranan risklərin xaric edilməsi barədə müddəaya əsasən (AVN. 38A şərtinə müvafiqdir) – Əlavə1;
b) Müharibə, qaçırma və digər aviasiya təhlükələri risklərinin xaric edilməsi barədə müddəaya müvafiq olaraq (AVN. 48B şərtinə müvafiqdir) – Əlavə 2;
c) Küylə, çirklənmə və digər təhlükələrlə əlaqədar xxxx risklərin xaric edilməsi barədə müddəaya müvafiq olaraq (AVN. 46B şərtinə müvafiqdir) – Əlavə 3;
3.3. Aeroportda aşağıdakılar baş verdikdə risklər standart şərtlərə görə sığorta əhatəsinə aid edilmirlər:
a) aerosalon və aeroşou kimi kütləvi tədbirlər keçirildikdə;
b) hava gəmilərinin qəbulu və yola salınması zonalarında, daşınmalara xidmət göstərilməsi zonalarında tikinti-montaj işləri görüldükdə və ya aeroportun rekonstruksiyası aparıldıqda.
4. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNİN BAĞLANMASI, QÜVVƏYƏ MİNMƏSİ VƏ XİTAM VERİLMƏSİ
4.1. Sığorta müqaviləsi Sığortalının ərizəsi əsasında bağlanır və bu ərizədə risklərin siyahısı, aeroportun istismar şərtləri – hava gəmilərinin qəbulu/yola salınmasının intensivliyi, sərnişin və xxx daşınmalarının həcmləri və xxxxxx xarakterinin müəyyən edilməsi üçün vacib əhəmiyyət kəsb edən digər məlumatlar göstərilir.
4.2. Xxxxxx xarakterini və səviyyəsini qiymətləndirmək üçün Sığortalı belə bir hüquqa malikdir ki, aeroport ərazisində xxxx qurğu və avadanlığın vəziyyətinin ekspert qiymətləndirilməsini həyata keçirsin, Sığortalının işçiləri tərəfindən öz vəzifəsinin yerinə yetirilməsini xüsusi komissiyanın qüvvəsi ilə yoxlasın.
4.3. Sığorta müqaviləsi tərəflər arasında razılaşdırılmış istənilən müddətdə bağlanır və sığorta şəhadətnaməsinin verilməsi ilə təsdiq edilir ki, bu da qüvvədə xxxx qaydalara əsasən rəsmiləşdirilir.
4.4. Sığorta muqaviləsi (sığorta təminatı) Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilmiş sığortanın qüvvəyə minmə tarixində saat 24:00-da qüvvəyə minir və göstərilmiş sığorta təminatının qüvvədən düşmə tarixində saat 24:00-da qüvvədən düşmüş hesab edilir.
4.5. Müqaviləyə dəyişikliklər və əlavələr müqavilənin qüvvədə olduğu müddətdə yalnız tərəflərin razılığı ilə daxil edilə bilər və onlar ikitərəfli sənədlərlə rəsmiləşdirilir.
4.6. Sığorta müqaviləsinə qüvvədə xxxx qanunvericiliyin müəyyən etdiyi aşağıdakı hallarda xitam verilir:
a) müddətin başa çatması, və ya Sığortaçı tərəfindən Sığortalı qarşısında xxxx öhdəliklərin tam həcmdə yerinə yetirilməsi;
b) Sığortalı tərəfindən müqavilədə müəyyən edilmiş müddətlərdə sığorta haqlarının ödənilməməsi;
c) əgər tərəflərin qarşılıqlı razılığı ilə Sığortalının istehsal fəaliyyəti müəyyən edilmiş qaydada dayandırılmışdırsa;
d) qüvvədə xxxx qanunvericiliyə müvafiq olaraq müqavilə qüvvədən düşmüş hesab edildikdə.
4.7. Sığorta müqaviləsi həm Sığortaçının, həm də Sığortalının 30 gün qabaqcadan yazılı xəbərdarlıq verməsi yolu ilə xitam edilə bilər.
a) Müqaviləyə Sığortalının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin aparılması xərclərini çıxmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını Sığortalıya qaytarır. Əgər bu tələb Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, Sığortaçı sığorta haqlarını bütünlüklə Sığortalıya qaytarır.
b) Müqaviləyə Sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə Sığortaçı sığorta haqlarını bütünlüklə Sığortalıya qaytarır; əgər bu tələb Sığortalının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, Sığortaçı müqavilə üzrə işlərin
aparılması xərclərini çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını Sığortalıya qaytarır.
c) Müqaviləyə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqına bərabər və ya ondan xxx miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, sığorta haqqı Sığortalıya qaytarılmır.
ç) Müqaviləyə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqından az miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, həmin sığorta haqqı məbləği ilə sığorta ödənişi məbləği arasındakı fərq miqdarında sığorta haqqının Sığortalıya qaytarılması müvafiq olaraq 4.7.-cü maddənin a və b bəndlərində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.
4.8. Sığorçının hüququ vardır ki, aşağıdakı hallarda Sığortalıya 30 gün qabaqcadan yazılı formada bildiriş verməklə sığorta müqaviləsinə birtərəfli qaydada xitam versin:
a) əgər Sığortalı sığorta haqqını bir neçə ödənişlə ödəyərkən müqavilədə müəyyən edilmiş ödənişlər qrafikini gözləmirsə;
b) əgər xxxxxx səviyyəsi artdıqda Sığortalı əlavə mükafatın ödənişindən imtina etmişdirsə. Müqaviləyə xitam verilməsi haqqında bildiriş Sığortalı tərəfindən, nəzərdə tutulan tarixdən 30 gün əvvəl alınmalıdır.
4.9. Sığortalı, müqavilənin qüvvədə olduğu müddətdə, Sığortaçıya müqavilə bağlanan zaman xəbər verdiyi məlumatlarda əhəmiyyətli dəyişikliklər baş verdikdə, bu dəyişikliklər sığorta riskinin artmasına əhəmiyyətli dərəcədə təsir edə biləcəyi halda, bu barədə dərhal Sığortaçıya xəbər verməlidir. Bu dəyişikliklərə ilk növbədə hava gəmilərinin intensivliyinin artması, daşınmaların yeni tipli hava gəmiləri tərəfindən aparılması və xidmətedici heyətin sayının dəyişməsi və ya ixtisas səviyyəsinin kəskin şəkildə aşağı düşməsi aiddir.
5. SIĞORTA MƏBLƏĞİ VƏ AZADOLMA MƏBLƏĞİ
5.1. Sığorta Müqaviləsində göstərilən sığorta məbləği sığorta ödənişinin hədd məbləğidir (Sığortaçının məsuliyyətinin limitidir) və sığorta müqaviləsi ilə bir sığorta hadisəsinə və/və ya bir sığorta müddətinə xxx xxxxx hesablana bilər, və bu zaman:
a) bir və ya bir neçə sığorta hadisəsi ilə əlaqədar xxxx ödənişlər bir sığorta müddəti üçün Sığortaçının məsuliyyət limitindən artıq ola bilməz;
b) məhkəmə xərcləri və hazırki qaydaların şərtlərinə müvafiq olaraq əvəz ödənilməli xxxx digər xərclər üçün ödəniş sığorta müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş hədlər daxilində icra edilir;
5.2. Azadolma məbləğinin ölçüsü sığorta müqaviləsi ilə təyin edilir:
a) azadolma məbləğinin ziyanın bütün növləri üçün, və ya onun ayrı-ayrı növləri üçün müəyyən edilə bilər;
b) Azadolma məbləğinin artıq olmayan ziyanlar üçün ödəniş verilmir;
c) Azadolma məbləği hər bir sığorta halı üçün təyin edilə bilər və bir neçə sığorta halı yaranırsa azadolma məbləği bunların hər birindən çıxılır.
6. SIĞORTA HAQQI (MÜKAFATI)
Sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən təqdim edilmiş məlumat əsasında Sığortaçı tərəfindən hesablanır və Sığorta Şəhadətnaməsində və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilir.
6.2. Sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən Sığortaçının təqdim etdiyi hesab və ya sığorta haqqının məbləği və ödənilmə qaydası barədə məlumatı özündə əks edən digər sənəd alındıqdan
sonra ödənilir. Sığorta haqqı birdəfəlik və ya, tərəflərin razılaşmasına əsasən, hissə-hissə, Sığorta Şəhadətnaməsində və ya Sığorta Müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə qeyd olunan ödənişlər cədvəlinə müvafiq olaraq ödənilə bilər.
6.3. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, nağdsız haqq-hesab zamanı sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən tam məbləğdə, sığorta haqqı hissə-hissə ödənilirsə sığorta haqqının birinci ödənişi Sığortaçının təqdim etdiyi hesabın şərtlərinə müvafiq olaraq Sığortaçının bank hesabına köçürülməsi yoli ilə ödənilir.
6.4. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, nağd haqq-hesab zamanı sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən tam məbləğdə, sığorta haqqı hissə-hissə ödənilirsə sığorta haqqının birinci ödənişi Sığortaçının təqdim etdiyi qəbzin şərtlərinə müvafiq olaraq Sığortaçının kassasına və ya nümayəndəsinə verilməsi yoli ilə ödənilir.
6.5. Sığorta haqqının ödənilməsi günü aşağıdakılar hesab olunur:
• nağdsız haqq-hesab zamanı – pul vəsaitlərinin Sığortaçının hesabına daxil olması günü;
• nağd haqq-hesab zamanı – pul vəsaitlərinin Sığortaçının kassasına və ya nümayəndəsinə verilməsi günü.
6.6. Sığorta haqqı və ya onun birinci hissəsi Sığortaçı tərəfindən təqdim olunmuş hesabda və ya sığorta haqqının məbləği və ödənilmə qaydası barədə məlumatı özündə əks edən digər sənəddə göstərilmiş müddət ərzində ödənilmədikdə, Sığortaçı sığorta müqaviləsindən imtina etmək və ya Sığortalı üçün əlavə ödəmə müddətini təyin etmək hüququna malikdir. Əgər sığorta hadisəsinin baş verməsi günü sığorta haqqı və ya onun birinci hissəsi müqavilənin şərtlərinə uyğun hələ də ödənilməyibsə, Sığortaçı öz öhdəliklərindən azad edilir.
6.7. Hissə-hissə ödənilən sığorta haqqının növbəti ödənişi ödənilmədiyi, vaxtından gec və ya az məbləğdə ödənildyi halda, Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə öhdəlikləri sığorta haqqının ödənilməli gündən sonrakı növbəti 15 təqvim günü ərzində qüvvədə qalır və sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi zamanı sığorta haqqının gecikdirilmiş (natamam həcmdə ödənilmiş) hissəsi Sığortaçı tərəfindən ödənişdən tutula bilər. Əgər həmin borc müqavilə ilə sığorta haqqının ödənilməsi günü kimi şərtləşdirilmiş gündən sonra 15 təqvim günü ərzində ödənilməyibsə Sığortaçı sığorta müqaviləsində göstərilən sığorta hadisələri üzrə məsuliyyət daşımır.
Sığortaçının məsuliyyəti borcun, yəni gecikdirilmiş (natamam həcmdə ödənilmiş) ödənişin, ödənildiyi gün gündüz saat 12:00-xxx bərpa olunur və Sığortaçının məsuliyyəti bərpa olunduqdan sonra baş vermiş, sığorta müqaviləsində şərtləşdirilmiş sığorta hadisələrini əhatə edir.
6.8. Sığortalının sığorta haqqını ödəməməsi səbəbindən Sığortaçı tərəfindən sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsi, Sığortalını Sığortaçıya, onun öz öhdəliklərini yerinə yetirdiyi müddət üzrə, sığorta haqqının ödənilməli xxxx hissəsini ödəməsindən azad etmir.
7. TƏRƏFLƏRİN HÜQUQ VƏ VƏZİFƏLƏRİ
7.1. Tərəflərin Sığorta müqaviləsi üzrə hüquq və vəzifələri Sığorta müqaviləsinin (şəhadətnamənin) şərtləri, hazırki qaydalar və Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə tənzim edilir.
7.2. Sığortalının vəzifələri:
a) Sığorta müqaviləsinin bütün şərtlərinin gözlənilməsi;
b) Sığorta müqaviləsi bağlanarkən, sığorta riskini qiymətləndirmək üçün əhəmiyyət kəsb edən və ona məlum xxxx təfərrüat barədə, və həmçinin, hər bir sığorta
obyektinə münasibətdə bağlanmış və ya bağlanan bütün sığorta müqavilələri barədə Sığortaçıya məlumat vermək;
c) müqavilənin quvvədə olduğu müddətdə sığortalanmış əmlaka dəyən ziyanın qarşısını almaq və ya azaltmaq üçün bütun tədbirləri görmək;
ç) sığorta haqqını vaxtında ödəmək.
d) Sığorta müqaviləsi üzrə hüquq və vəzifələr Sığortalı tərfindən tam və ya qismən üçüncü tərəfə verilə bilməz, burada Sığortalının yazılı formada təsdiq edilmiş razılığı olduğu hal istisna təşkil edir.
e) Sığorta müqaviləsində göstərilən bütün vacib dəyişikliklər barədə Sığortaçıya vaxtında xəbər verməli;
q) Sığortaçıya sığorta müqaviləsinin bağlanması ilə və müqavilənin qüvvədə olması müddəti ərzində onun müşayiət edilməsi ilə əlaqədar xxxx tədbirlərin keçirilməsi üçün zəruri xxxx şəraiti yaratmalı.
7.3. Sığortalının hüquqları:
a) Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulan qaydada sığorta müqaviləsinə xitam vermək;
b) Sığorta müqaviləsini (Sığorta Səhadətnaməsini) itirdiyi halda onun yeni nüsxəsini (dublikatını) almaq;
c). Sığorta hadisəsinin qarşısı alınması və dəyə biləcək zərərin azalması üçün zəruri xxxx məlumat və məsləhətləri Sığortaçıdan almaq;
7.4. Sığortaçının vəzifələri:
a) Sığortaçı, Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, Sığortalı haqqında və onun əmlak vəziyyəti haqqında məlumatı yaymamağa borcludur.
b) Sığortalıya Sığortaçı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada tərtib olunmuş sığorta müqaviləsinin nüsxəsini vermək və Sığortalını sığorta müqaviləsinin şərtləri ilə xxxxx etmək;
c) Sığortalıdan hadisə haqqında məlumat daxil olduqda baş vermiş hadisənin səbəblərini, xarakterini araşdırmaq, dəymiş zərərin miqdarını və ya ödəniləcək məbləği müəyyən etmək, və nəticədə hadisəni sığorta hadisəsi kimi tanıdıqda və ödənişin verilməsindən imtina üçün əsaslar olmadıqda müqavilə ilə müəyyən edilmiş müddət ərzində və qaydada sığorta məbləği(ləri) çərçivəsində sığorta ödənişini vermək;
ç) Sığorta ödənişinin verilməsindən imtina üçün əsaslar olduqda bu barədə Sığortalıya, səbəbləri göstərilməklə, yazılı şəkildə məlumat vermək;
d) Sığortalı tələb etdikdə, sığorta müqaviləsinin (Sığorta Şəhadətnaməsinin) və sığortanı təsdiqləyən digər sənədlərin yeni nüsxəsini (dublikatını) təqdim etmək;
e) Sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulan digər öhdəliklərini yerinə yetirmək.
7.5. Sığortaçının hüquqları:
a) Sığortalının verdiyi informasiyanın, və həmçinin, Sığortalı tərəfindən sığorta müqaviləsinin tələblərinin yerinə yetirilməsinin yoxlanması, səlahiyyətli orqanlara sorğu göndərilməsi;
b) Sığorta müqaviləsi qüvvəyə mindikdən sonra sığorta edilmiş hava gəmiləri ilə baş verən aviasiya hadisələri və qəfil halların tədqiqatında iştirak etmək, Sığortalı tərəfindən onların istismarı üzrə normativ – texniki sənədlərin tələblərinin gözlənilməsini yoxlamaq.
8. SIĞORTA HADİSƏSİ BAŞ VERDİKDƏ SIĞORTALININ VƏZİFƏLƏRİ.
Əgər aeroportun istismarı prosesində üçüncü tərəfə ziyan vurulmuşdursa və bu sığorta hadisəsinin baş verməsinə səbəb ola bilərsə, Sığortalı aşağıdakıları yerinə yetirməlidir:
a) hadisənin baş verdiyi andan dərhal və ya ən geci sonrakı 3 iş günü ərzində bu barədə Sığortaçıya məlumat verməli;
b) qüvvədə xxxx qaydalara müvafiq olaraq tədqiqatda bilavasitə iştirak etməli;
c) hadisə nəticəsində və ondan sonra baş verə bilən xxxxxxx qarşısını almaq və ya azaltmaq üçün bütün tədbirləri görməli;
ç) 10 günlük müddət ərzində hadisə ilə əlaqədar olaraq Sığortaçıya tələb və ya iddia təqdim edilməsi barədə yazılı formada bildiriş verməli və işin aparılması üçün zəruri xxxx sənədləri təqdim etməli;
d) Sığortaçının yazılı razılığı olmadan heç bir yeni öhdəlik qəbul etməməli, öz məsuliyyətini boynuna almamalı, baxılan hadisəyə aid xxxx heç bir təklif qəbul etməməli və ödənişlər etməməli.
9. SIĞORTA ÖDƏNIŞININ VERILMƏSI QAYDALARI VƏ ŞƏRTLƏRI
9.1. Sığorta ödənişi Sığortaçı tərəfindən Sığortalının ərizəsi və sığorta halı faktını və ziyanın ölçülərini təsdiq edən sənədlər əsasında tərtib edilir, bu zaman:
a) iddiaya məhkəmədə baxıldıqda – məhkəmənin qüvvəyə minmiş qərarı Sığortaçıya təqdim edilir;
b) iddia məhkəməyə qədər həll edildikdə – Sığortaçıya ziyan vurulan şəxslərin iddia ərizələri və ziyanın ödənilməsi barədə razılaşma təqdim edilir.
9.2. Vurulmuş ziyan üçün Sığortalının qarşılarında məsuliyyət daşıdığı fiziki və hüquqi şəxslər sığorta ödənişini qəbul edən şəxslər ola bilərlər. Sığortaçı aşağıdakıları etməyə borcludur:
a) Sığortalının adından fiziki və hüquqi şəxslərə dəyən ziyanın əvəzi kimi ödəniş etsin və razılaşdırılmış məbləğləri sığorta müqaviləsinə müvafiq olaraq məsuliyyət limitləri həddində və müəyyən edilmiş azadolma məbləği alınmaqla Sığortalıya ödəsin (Sığortalı tərəfindən hüquq məsləhətləri və müdafiə üçün razılaşdırılmış xərclər ödənildikdə);
b) Sığortaçının sərəncamına bütün zəruri sənədlər daxil olduğu andan 30 (otuz) gün müddətində sığorta ödənişini qəbul edən şəxslərə müvafiq məbləğləri ödəsin.
10. SIĞORTAÇININ SIĞORTA ÖDƏNIŞINDƏN AZAD EDILMƏSI ÜÇÜN ƏSASLAR.
10.1. Sığortaçı sığorta ödənişindən aşağıdakı hallarda azad edilir:
a) ziyan Sığortalının qərəzli hərəkətləri nəticəsində yaranmışdır və bu hərəkətlər sığorta hadisəsi ilə birbaşa əlaqəlidir;
b) Sığortalının məhkəmə orqanlarının və ya arbitrajın qərarı ilə müəyyən edilmiş kobud etinasızlığı halında;
c) Sığortalı mümkün itkiləri azaltmaq üçün məqsədəuyğun və görə biləcəyi tədbirləri bilərəkdən görməmişdir;
d) bu Qaydaların «İstisnalar» bölməsində göstərilən hallarda.
10.2. Sığortaçı heç bir halda, əgər ziyan Sığortalının məsul şəxsinin günahı səbəbindən vurulmuşdursa, Sığortalının qulluqçuları istisna olmaqla, vətəndaşların sağlamlığına vurulan ziyan üçün sığorta ödənişindən azad edilmir.
10.3. Əgər sığorta ödənişi həyata keçirildikdən sonra Azərbaycan Respublikasının Qanunlarına və ya bu Qaydalara görə Sığortalını sığorta ödənişi almaq hüququndan məhrum edəcək xxxxxx xxxxx olunarsa (tam və ya qismən), o, bu halda müqavilə üzrə qanunsuz aldığı məbləği Sığortaçıya qaytarmağa borcludur.
11. FORS – MAJOR
11.1. Tərəflərdən heç biri müqavilə bağlandıqdan sonra su basması, yanğın, zəlzələ və digər təbii fəlakətlər, tətillər və hakimiyyət orqanlarının aktları, müharibələr və hərbi əməliyyatlar, və həmçinin, səlahiyyətli arbitraj məhkəməsinin qarşısıalınmaz qüvvə kimi qəbul və elan edəcəyi bütün digər hadisələrin nəticəsində öz öhdəliklərini tam və ya qismən yerinə yetirməmişdirsə, bunun üçün məsuliyyət daşımayacaqdır.
11.2. Əgər bu hadisələrdən hər xxxxx xxxx müqavilədə müəyyən edilmiş tarixdə öhdəliklərin yerinə yetirilməsinə bilavasitə təsir etmişdirsə, onda bu müddət müvafiq hadisənin baş verməsi müddətinə xxxx çəkilir.
11.3. Öhdəliyinin yerinə yetirilməsinin qeyri-mümkünlüyü yaranan tərəf 72 saat ərzində yazılı formada digər tərəfə yuxarıda göstərilmiş hadisələrin yaranması, mülahizə edilən davamiyyət müddəti və başa çatma müddəti haqda bildiriş verməlidir. Bildirişdə ifadə edilmiş faktlar, normativ aktla və ya işin aparılması dövrü qaydasına görə fors-major hadisələrini qeydiyyata almaq səlahiyyətinə xxxxx xxxx dövlət orqanı və ya digər təşkilat tərəfindən təsdiq edilməlidir. Bildirişin verilməməsi və ya vaxtında verilməməsi, qarşısıalınmaz qüvvənin təsirinə məruz qalmış tərəfi yuxarıda göstərilən hadisələrə, onu öhdəliyin yerinə yetirilməməsi üçün məsuliyyətdən azad edən amil kimi əsaslanmaq hüququndan məhrum edir.
11.4. Əgər öhdəliklərin tam və ya qismən yerinə yetirilməsinin qeyri-mümkünlüyü 3 xxxxx xxx davam edirsə, fors-major hadisəsinin təsirinə məruz qalmayan tərəf hüquqa malik olacaqdır ki, ziyanın və həmçinin, öz kontragentin xərcləri üçün əvəz ödənilməsi üzrə öhdəlik qəbul etmədən sığorta müqaviləsini tam və ya qismən kəssin.
12. ƏRİZƏ FORMASI
12.1. Sığorta müqaviləsi Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən doldurulmuş Ərizə Forması əsasında bağlanılır və sığorta müqaviləsinin ayrılmaz hissəsi sayılır.
12.2. Sığorta müqaviləsinin bağlanmasından sonra Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) tərəfindən sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı üzrə vacib məlumatın və ya onun baş verməsindən dəyə biləcək zərərlərin həcmi (sığorta riski) barəsində Sığortaçıya yanlış məlumatın verilməsi aşkarlanarsa, və sığorta müddəti ərzində barəsində yanlış məlumatlar verilən hallar ilə əlaqədar xxxx sığorta hadisəsi baş verərsə, belə faktlar sığorta ödənişinin verilməməsinə müqavilənin etibarsız hesab edilməsinə gətirə bilər.
13. MƏLUMAT VƏ XƏBƏRDARLIQLARIN ÇATDIRILMASI
Müqavilə tərəfləri bir birinə yolladığı bildiriş və xəbərdarlıqlara dair aşağıdakı tələblərə riayət etməlidir:
a) Müqaviləyə müvafiq olaraq göndərilən hər hansı məlumat, bildiriş, xəbərdarlıq və ya razılıq yazılı şəkildə tərtib olunmalı və şəxsən, qabaqcadan ödənilmiş poçt və ya kuryer (çatdırma barədə bildiriş ilə), faks və ya teleks vasitəsi ilə müqavilədə göstərilmiş ünvanlara göndərilməlidir.
b) Tərəflərin ünvanları dəyişdiyi halda onlar bir-birinə bu barədə əvvəlcədən məlumat göndərməlidir. Əgər sığorta müqaviləsi üzrə tərəf digər tərəfin ünvanının dəyişməsi barədə məlumatlandırılmayıbsa, keçmiş ünvana göndərilən bütün bildiriş və xəbərdarlıqlar keçmiş ünvana çatdırıldığı andan qəbul olunmuş hesab olunurlar.
14. ХÜSUSİ ŞƏRTLƏR
Hazırkı qaydaların əsasında bağlanılmış sığorta müqavilələrinə sığorta qanunvericiliyinə zidd olmayan xüsusi şərtlər əlavə oluna bilər.
15. MÜBAHİSƏLƏRİN HƏLL EDİLMƏSİ
Sığorta müqaviləsi ilə bağlı bütün məsələlər, o cümlədən tərəflər arasında yaranan fikir ayrılığı və mübahisələr bir qayda olaraq danışıqlar yolu ilə həll edilir. Əgər danışıqlar yolu ilə nəticə əldə edilməzsə, mübahisələr Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada, o cümlədən məhkəmə qaydasında həll olunmalıdır.
ƏLAVƏ 1
Radioaktiv çirklənmənin təsirindən yaranan risklərin xaric edilməsi haqda müddəa. (AVN. 38 A şərtinə müvafiqdir).
1. Sığorta mıqaviləsi aşağıdakılara münasibətdə qüvvəyə malik deyildir:
a) hər hansı mülkiyyətin itkisinə, məhv edilməsinə və ya zədələnməsinə, və ya bunun nəticəsi və ya törəməsi xxxx hər hansı ziyan və ya məsrəflərə;
b) məsuliyyətin istənilən növünə, əgər bunun birbaşa və ya dolayı səbəbi və ya səbəblərindən biri hər hansı mənbədən hasil xxxx ionlaşdırıcı şüalanma və ya radioaktiv çirklənmədirsə.
2. 1-ci bəndin şərtləri olmadıqda müqavilə üzrə sığorta ilə əhatə edilməli xxxx və birbaşa və ya dolayı səbəbi və ya səbəblərindən biri Hava Nəqliyyatının Beynəlxalq Assosiyasiyasının (International Air Transport Association) qaydalarını müvafiq olaraq xxx kimi daşınılması zamanı hər hansı radioaktiv materiallardan hasil xxxx ionlaşdırıcı şüalanma və ya radioaktiv çirklənmə xxxx itki, məhv edilmə, ziyan, məsrəflər və ya məsuliyyət aşağıdakı şərtlər daxilində sığorta ilə əhatə edilirlər (bu müqavilənin digər şərtlərinə müvafiq olaraq):
a) Sığortaçı yalnız o halda məsuliyyət daşıyır ki, istənilən radioaktiv materialların daşınması bütün cəhətlərdən Hava Nəqliyyatının Beynəlxalq Assosiyasiyasının, barəsində məhdudiyyət mövcud xxxx cisimlərin hava ilə daşınmasına aid xxxx mövcud tələblərini ödəmiş olsun;
b) hazırki Müqavilə yalnız Sığortalıya qarşı qaldırılmış, sığorta müqaviləsinin qüvvədə xxxx müddət ərzində baş verən sığorta hadisəsinin nəticəsi xxxx iddialara münasibətdə qüvvəyə malikdir və Sığortalının Sığortaçıya qarşı istənilən iddiası, və ya istənilən iddiaçının Sığortalıya qarşı iddiası hadisənin baş verməsi tarixindən sonrakı üç il müddətində təqdim edilməlidir.
c) hava gəmisinin məhv olması və ya zədələnməsi üzrə iddialar bu şərtlərin 2-ci bəndinə əsasən yalnız o halda qəbul edilir ki, çirklənmənin səviyyəsi maksimum icazə verilən səviyyədən xxx olsun.
d) bu şərtlərin 2-ci bəndi əsasında bağlanmış xxxx sığorta müqaviləsi yeddi gün əvvəl bildiriş verməklə Sığortaçı tərəfindən istənilən zaman dayandırıla bilər.
01.01.1989-cu il. AVN. 38 A.
ƏLAVƏ 2
Müharibə, qaçırma və digər aviasiya təhlükə halı üzrə risklərin xaric edilməsi haqda müddəa (AVN. 48 B şərtinə müvafiqdir).
Sığorta müqaviləsi aşağıdakı səbəblərdən yaranan itkilərə münasibətdə qüvvəyə malik deyildir:
a) müharibə, müdaxilə, xarici düşmənlərin hərbi əməliyyatlırı (müharibənin elan edilib – edilməməsindən asılı olmayaraq), vətəndaş müharibəsi, həyəcanlar, inqilab, qiyam, hərbi vəziyyətin təsiri, hakimiyyəti ələ keçirmək cəhdi, hərbi çevriliş və ya digər qeyri-xxxxxx xxxxx hakimiyyəti ələ keçirmiş şəxslər və ya orqanların hərəkətləri;
b) atom və ya nüvə bölünməsi və/və ya sintezi və ya istənilən buna bənzər reaksiya və ya radioaktiv qüvvə və maddələrin istifadə edildiyi istənilən silahın təsiri;
c) tətillər, hərc-mərclik, vətəndaş həyəcanları və əmək intizamının pozulması;
d) bir və ya daha xxx şəxsin, bu şəxslərin suveren dövlətlərin agentləri olmalarından və bu hərəkətlər nəticəsində ziyanın təsadüfü və ya qərəzlə vurulmasından asılı olmayaraq, siyasi və ya terrorist məqsədlərin əldə edilməsinə yönəlmiş istənilən hərəkətləri;
e) istənilən ziyan törədən aktlar və sabotaj aktları;
f) istənilən hökümətin (mülki, hərbi və ya de fakto mövcud xxxx) və ya dövlət və ya yerli hakimiyyət orqanlarının sərəncamı ilə konfiskasiya, milliləşdirmə, ələ keçirmə, tutulub – saxlanma, həbs;
j) xxxx xxxxxx hava gəmisinin bortunda yerləşən və Sığortalının razılığı olmadan fəaliyyət göstərən istənilən şəxs və ya şəxslər tərəfindən həyata keçirilmiş qaçırma və ya istənilən qanunsuz ələ keçirmə və ya hava gəmisi və ya ekipajına münasibətdə qanunsuz sərəncam verilməsi (bu cür ələ keçirmə və ya sərəncam vermə üçün istənilən cəhd daxil olmaqla).
Bundan əlavə, müqavilə, hava gəmisinin yuxarıda göstərilən istənilən səbəb nəticəsində Sığortalının nəzarəti xaricində olduqda baş verən itkiləri sığorta ödənişi ilə təmin etmir.
Əgər hava gəmisi müvəffəqiyyətlə sığorta şəhadətnaməsində müəyyən edilmiş coğrafi hüdudlarda yerləşən və bu hava gəmisinin istismarı üçün tam yararlı xxxx uçuş sahəsinə qaytarılmışdırsa, Sığortalının hava gəmisinin üzərindəki nəzarəti bərpa edilmiş hesab edilir (bu cür müvəffəqiyyətlə qayıtmanın şərti hava gəmisinin söndürülmüş mühərriklə və heç bir məcbur etmə olmadan dayanacaqda saxlanmasıdır).
ƏLAVƏ 3
Küylə, çirklənmə və digər təhlükələrlə əlaqədar xxxx risklərin xaric edilməsi barədə müddəa (AVN. 46B şərtinə müvafiqdir).
1. Sığorta müqaviləsi ilə birbaşa və ya dolayı yolla aşağıdakı səbəblərdən yaranan və ya meydana gələn ziyan üçün əvəz ödənilmir:
a) küyün təsiri (insan qulağının qəbul edə bildiyi və ya bilmədiyi), vibrasiya, səs zərbəsi və yuxarıda göstərilənlərlə əlaqədar xxxx xxxx hadisələr;
b) hər hansı çirklənmə və ya zəhərlənmə;
c) elektrik və elektromaqnit maneə və şüalanmaların təsiri;
d) mülkiyyətdən istifadə edilməsinə müdaxilə, ziyanın aviaqəza (partlayış, təyyarənin düşməsi, toqquşma) nəticəsində və ya xxxx xxxxxx qeydə alınmış qəza vəziyyəti nəticəsində yarandığı hallardan başqa.
2. Sığorta müqaviləsində xxxx və Sığortaçının iddialar qaldırıldığı halda tədqiqat aparmaq və ya məhkəmədə müdafiə olunmaq üzrə öhdəliklərinə aid xxxx şərtlər aşağıdakı iddia və tələblər verildikdə qüvvəyə malik deyildirlər və bu halda Sığortaçı müdafiə olunmağa məcbur deyildir:
a) 1-ci paraqrafa müvafiq olaraq xaric edilmiş tələbələr və iddialar, və həmçinin,
b) hazırki sığorta şəhadətnaməsi ilə sığorta əhatəsinə aid edilən iddia və ya iddialar üzrə, əgər bu iddia və ya iddialar 1-ci paraqrafa müvafiq olaraq xaric edilmiş istənilən tələblərlə birləşdirilmişlərsə (bu cür tələbələr aşağıda «birləşmiş tələblər» adlandırılır).
3. Birləşmiş tələblərə münasibətdə Sığortaçı Sığortalıya aşağıda göstərilmiş məbləğlərin elə bir hissəsini ödəyəcəkdir ki, (ziyan sübut edildikdə və müqavilədə göstərilən məsuliyyət limitini aşmadıqda), bu hissə hazırki müqavilə ilə sığorta ilə əhatə edilən iddia və tələblərə aid edilə bilər:
(i) Sığortalı tərəfindən ziyanın əvəzi kimi ödənmək üçün nəzərdə tutulmuş məbləğ və
(ii) Sığortalının məhkəmədə müdafiə xərcləri və digər xərcləri.
4. Yuxarıda göstərilənlərdən heç biri bu müqaviləyə əlavə edilən və ya onun bir hissəsi xxxx radioktiv çirklənmə barədə istisna şərtinə və ya digər istisna şərtlərinə aid deyildir.
AVN. 46 B.
(12.01.1972).