ÜMUMİ HİSSƏ

ÜMUMİ HİSSƏ

BÖLMƏ I. Avtomobillərin tam sığortasına dair ümumi şərtlər

1. Ümumi müddəalar

1.1. Bu Qaydalar Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinə, “Sığorta fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun 16.5-ci maddəsinə, Azərbaycan Respublikasının digər qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq hazırlanmışdır və “Fiziki şəxslərin sahibliyində xxxx xxxxx avtomobillərinin tam sığortası üzrə Sığorta Qaydaları” nın şamil edilmədiyi avtomobillərin sığortası qaydalarını müəyyən edir.

1.2. Sığorta müqaviləsindən irəli gələn və bu Qaydalarda nəzərdə tutulmayan hallar Azərbaycan Respublikasının sığorta qanunvericiliyi ilə tənzimlənir.

1.3. Bu Qaydalar, habelə sığortalı tərəfindən doldurulmuş sığortalanma haqqında ərizə forması (Əlavə) sığorta müqaviləsinin ayrılmaz hissəsi hesab olunur.

1.4. Bu Qaydalarla fizki şəxslərə dair müəyyən edilmiş müddəalar müvafiq hallarda analogiya üzrə hüquqi şəxslərə də, şamil edilir.

2. Əsas anlayışlar

2.0. Qaydalarda aşağıdakı əsas anlayışlar istifadə olunur:

2.0.1. avtomobil – bu Qaydalar çərçivəsində sığorta predmeti kimi çıxış edən və “Yol hərəkəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanunun müddəalarına uyğun olaraq “mexaniki nəqliyyat vasitəsi kimi” tanınan nəqliyyat vasitəsi və onun qoşqusu;

2.0.2. sığortaçı – sığorta fəaliyyətini həyata keçirmək üçün müvafiq lisenziyaya xxxxx xxxx, sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulan sığorta hadisəsi baş verdiyi halda qanunvericiliklə və bu Qaydalarla müəyyən olunmuş qaydada sığorta ödənişini vermək öhdəliyi daşıyan sığorta müqaviləsinin tərəfi;

2.0.3. sığortalı – sığorta haqqı ödəyərək avtomobili sığorta etdirən sığorta müqaviləsinin tərəfi;

2.0.4. sığorta olunan - sığorta müqaviləsi əsasında avtomobil ilə, o cümlədən avtomobili idarə etməsi ilə bağlı risklərlə əlaqədar əmlak mənafeləri sığortalanan şəxs;

2.0.5. avtomobilin sahibi - mülkiyyətində avtomobil xxxx, yaxud avtomobilə digər qanuni əsasla (icarə hüququ ilə, nəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna dair etibarnamə üzrə və s.) sahiblik edən şəxs;

2.0.6. xxxxxxxxxx şəxs – sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığorta ödənişi almaq hüququ xxxx şəxs;

2.0.7. sürücü – sığorta müqaviləsi ilə sığortalanmış avtomobili idarə etmək hüququ xxxx şəxs, bu Qaydaların 5.3-cü bəndində nəzərdə tutulmuş halda isə sığorta müqaviləsində sığorta olunan qismində göstərilən şəxslərin siyahısına daxil edilən və avtomobili idarə etmək hüququ xxxx şəxs;

2.0.8. sığorta riski – sığorta obyekti ilə bağlı itkilərin və ya zərərlərin yaranmasına səbəb xxxx hadisənin baş verməsi və ya halın yaranması ehtimalı;

2.0.9. sığorta hadisəsi – sığorta müqaviləsinə görə sığorta ödənişinin sığortalıya, sığorta olunana və ya digər faydalanan şəxslərə ödənilməsi üçün əsas xxxx, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində baş verən hadisə və ya yaranan hal;

2.0.10. sığorta ödənişi – sığorta hadisəsi baş verdikdə, qanunvericiliyə, həmçinin sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığortaçı tərəfindən ödənilən maliyyə kompensasiyası;

2.0.11. sığorta müqaviləsi – sığortalının müvafiq sığorta haqqı ödəməsi müqabilində avtomobilin məruz qala biləcəyi risklərlə bağlı itkilərin, dəyən zərərin əvəzinin və ya razılaşdırılmış pul məbləğinin müəyyən bir hadisənin baş verməsi əsasında ödənilməsinin sığortaçı tərəfindən öhdəlik kimi götürülməsi şərtlərinin təsbit edildiyi yazılı razılaşma;

2.0.12. sığorta şəhadətnaməsi – sığorta müqaviləsinin bağlanmasını təsdiq edən və sığortaçı tərəfindən sığortalıya və (və ya) sığorta olunana verilən sənəd;

2.0.13. sığorta obyekti – sığortalının, yaxud sığorta olunanın avtomobilə sahibliyi ilə bağlı qanunazidd olmayan əmlak mənafeləri;

2.0.14. sığorta predmeti – Qaydaların II Bölməsinə münasibətdə sığortalanan avtomobil, III Bölməsinə münasibətdə həmin avtomobilin sahibinin mülki məsuliyyətinin yaranması halı, IV Bölməsinə münasibətdə isə həmin avtomobilin sürücüsü və sərnişinləri;

2.0.15. sığorta müddəti – sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət;

2.0.16. sığorta haqqı – sığorta etdirilən avtomobillə əlaqədar risklərin qəbul edilməsi və ya bölüşdürülməsi müqabilində sığorta qanunvericiliyinə uyğun olaraq, sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulan qaydada sığortalının sığortaçıya ödəməli olduğu pul məbləğidir;

2.0.17. sığorta məbləği - sığortalanmış risklər üzrə sığortaçının öhdəliyinin sığorta müqaviləsi ilə müəyyənləşdirilmiş məbləğlə ifadə olunan son həddi;

2.0.18. azadolma məbləği - sığorta hadisəsi nəticəsində yaranan itkilərin və ya dəyən zərərin sığorta müqaviləsi ilə təminat verilməyən və sığortalının üzərində qalan hissəsi;

2.0.19. avtomobilin istifadəsi – avtomobilin yollarda, həmçinin yollara bitişik xxxx və nəqliyyat vasitələrinin hərəkəti üçün nəzərdə tutulmuş həyətlərdə, yaşayış massivlərində, nəqliyyat vasitələri üçün nəzərdə tutulmuş dayanacaqlarda, yanacaqdoldurma məntəqələrində, müəssisə və təşkilatların ərazilərində və digər ərazilərdə nəqliyyat vasitəsinin hərəkəti ilə bağlı onun istismarı nəzərdə tutulur. Avtomobildə quraşdırılmış, xxxxx onun yol hərəkətində iştirakı ilə birbaşa bağlı olmayan cihazların istismarı nəqliyyat vasitəsinin istifadəsi hesab edilmir (bu şərtlə ki, digəri müqavilə ilə razılaşdırılmasın);

2.0.20. avtomobilin bazar dəyəri – avtomobilin bazar şərtləri ilə müəyyən edilən qiyməti;

2.0.21. sığorta tələbi - sığorta hadisəsi baş verdikdə sığortalının, sığorta olunanın və ya faydalanan şəxsin sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi məqsədilə sığortaçıya ünvanladığı müraciət.

3. Sığortanın sinifləri

3.1. Bu Qaydalar avtomobillərin tam sığortası növü üzrə aşağıdakı sığorta siniflərini əhatə edir:

3.1.1. avtonəqliyyat vasitələrinin sığortası;

3.1.2. avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası;

3.1.3. fərdi qəza və xəstəlik sığortası.

3.2. Sığortalının seçimi əsasında sığorta müqaviləsində göstərilməklə Qaydaların 3.1-ci bəndində nəzərdə tutulan bir, yaxud bir neçə sığorta sinfi üzrə Qaydaların Xüsusi hissəsininin müvafiq bölmələrində müəyyən edilən şərtlərlə sığorta təminatı verilə bilər.

4. Sığortanın predmeti və sığorta riskləri

4.1. Sığorta predmeti və sığorta riskləri Qaydaların Xüsusi Hissəsində hər bir bölmə üzrə ayrılıqda müəyyən edilir.

4.2. Qanunvericiliyə və sığorta təcrübəsinə zidd olmadığı hallarda, sığorta müqaviləsi ilə bu Qaydaların Xüsusi Hissəsində nəzərdə tutulmayan risklər, o cümlədən digər sığorta siniflərinə daxil xxxx risklər üzrə də sığorta təminatı verilə bilər.

5. Sığorta müqaviləsinin tərəfləri və aid olduğu digər şəxslər

5.1. Sığortaçı sığorta müqaviləsinin tərəfi xxxx “Bakı Sığorta” açıq səhmdar cəmiyyətidir.

5.2. İstənilən şəxs qanunvericilkilə müəyyən edilmiş qaydada sığortalı qismində sığortaçı ilə sığorta müqaviləsi bağlayaraq sahibliyində xxxx avtomobillə bağlı riskləri bu Qaydalara əsasən sığorta etdirə bilər.

5.3. Sığorta müqaviləsində yalnız sığorta olunan qismində göstərilən şəxslərin (sürücülərin) avtomobili idarə etdiyi hallara sığorta təminatının verilməsi şərti müəyyən edilərsə, bu Qaydaların 5.4-cü bəndində nəzərdə tutulmuş hal istisna olmaqla başqa şəxslərin avtomobili idarə etməsi ilə bağlı risklər sığortalanmış hesab edilmir.

5.4. Sığorta müqaviləsində sığortalı, sığorta olunan sürücülərin siyahısında göstərilmədikdə də, onun sığorta olunan qismində tanınması heç bir halda, o cümlədən müqavilə şərtləri ilə məhdudlaşdırıla bilməz.

5.5. Qaydaların II Bölməsi üzrə sığorta müqaviləsində faydalanan şəxs qismində başqa şəxs nəzərdə tutulmamışdırsa, sığortalı faydalanan şəxs sayılır. Qaydaların III Bölməsi üzrə zərərçəkən üçüncü şəxs və (və ya) ona dəymiş zərərin əvəzini ödəmiş, xxxxx zərərin vurulmasında təqsirli olmayan digər şəxs, habelə zərərçəkən üçüncü şəxsin vərəsələri faydalanan şəxs sayılır. Qaydaların IV Bölməsi üzrə sağlamlığına zərər dəymiş sürücülər və (və ya) sərnişinlər, həmçinin onların vərəsələri faydalanan şəxs sayılır.

6. Sığorta müqaviləsinin bağlanması

6.1. Sığorta müqaviləsi sığortalının sığortalanma haqqında ərizəsi əsasında bağlanır. Sığortalanma haqqında ərizə Qaydalara Əlavədə nəzərdə tutulmuş ərizə formasının doldurulması yolu ilə tərtib edilir.

6.2. Sığorta müqaviləsi yazılı formada aşağıdakı kimi bağlanır:

6.2.1. tərəflərin bu Qaydalar əsasında sığorta müqaviləsi adlanan sənədi tərtib edərək qarşılıqlı imzalaması yolu ilə;

6.2.2. Sığortalının bu Qaydalarla xxxxx olmasını və onun şərtləri ilə razılaşmasını yazılı qaydada təsdiq etməsi şərti ilə sığortaçı tərəfindən sığortalıya sığorta şəhadətnaməsinin və bu Qaydaların bir nüsxəsinin verilməsi yolu ilə.

6.3. Bu Qaydaların 6.2.2-ci bəndində nəzərdə tutulmuş halda sığorta şəhadətnaməsində sığorta predmetinin sığortalandığı risklər konkret olaraq sadalanmalıdır.

7. Sığorta müqaviləsinə əlavələr və dəyişikliklərin edilməsi

7.1. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində ona Azərbaycan Respublikasının sığorta qanunvericiliyinə zidd olmayan və sığortalının vəziyyətini bu Qaydaların şərtlərinə nisbətən pisləşdirməyən əlavələr və dəyişikliklər edilə bilər. Bu tələbə uyğun olmayan əlavələr və dəyişikliklər etibarsızdır.

7.2. Sığortaçı sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddətdə sığorta riskinin artmasına səbəb xxxx dəyişikliklər barədə məlumat aldıqda sığorta müqaviləsinin şərtlərinin dəyişdirilməsini, o cümlədən sığorta haqqının artırılmasını tələb edə bilər. Sığortalı bu tələblə razılaşmadıqda, sığortaçı sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verilməsini tələb edə bilər.

8. Sığorta müddəti və sığorta ərazisi

8.1. Sığortanın müddəti sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunur.

8.2. Tərəflərdən hər hansı birinin yazılı etirazı olmadıqda, sığorta müqaviləsi avtomatik olaraq növbəti bir il müddətinə uzadılmış hesab edilir və bu zaman sığorta müqaviləsinin uzadılmasının qüvvəyə minməsi üçün yeni bağlanmış sığorta müqaviləsinin qüvvəyə minməsi ilə bağlı bu Qaydalarda müəyyən edilmiş şərtlər tətbiq olunur. İpotekada xxxx avtomobillə bağlı sığorta müqaviləsinin uzadılmasına

ipoteka qoyan sığortalının etirazı yalnız ipoteka saxlayanın razılığı olduqda qəbul edilə bilər.

8.3. Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə öhdəlikləri sığorta müqaviləsində göstərilən sığorta müddətinin başlanması tarixindən yaranır, bu şərtlə ki, sığorta haqqı və ya onun sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş ilk hissəsi həmin tarixdən etibarən 1 aydan gec olmayaraq ödənilmiş olsun.

8.4. Sığorta haqqı və ya onun sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş birinci hissəsi bu Qaydaların 8.3-cü bəndində müəyyən edilmiş müddətdə ödənilmədikdə sığorta müqaviləsi qüvvədən düşmüş hesab olunur.

8.5. Sığorta haqqının sığorta müqaviləsi ilə müəyyən olunmuş növbəti hissəsi sığorta müqaviləsində həmin hissənin odənilmə tarixi kimi müəyyən edilən tarixdən sonrakı 15 gün müddətində ödənilmədikdə, sığorta müqaviləsi həmin müddətin başa çatması ilə qüvvədən düşmüş hesab olunur.

8.6. Bu Qaydaların 10.1.8-ci bəndi istisna olmaqla, sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam vermə üçün əsas xxxx hər hansı digər hal yarandıqda, sığorta müqaviləsi həmin halın yarandığı andan etibarən qüvvədən düşmüş hesab edilir.

8.7. Sığorta müqaviləsində başqa cür nəzərdə tutulmamışdırsa, sığorta müqaviləsi Azərbaycan Respublikasının ərazisində qüvvədədir.

8.8. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu ərazi tərəflərin yazılı razılığı ilə dəyişdirilə bilər.

9. Sığorta müqaviləsinin tərəflərinin hüquq və vəzifələri

9. 1. Sığorta müqaviləsi bağlanarkən sığortalı sığortaçının müstəqil auditor tərəfindən təsdiqlənmiş illik balansı və fəaliyyətinin illik yekunlarına dair maliyyə nəticələri ilə xxxxx olmaq hüququna malikdir.

9. 2. Sığorta müqaviləsi bağlanarkən sığortalı sığortalanma haqqında ərizə formasında göstərilən və özünə məlum xxxx, sığortaçının müqavilədən imtina etmək, yaxud onu məzmunu dəyişdirilmiş şəkildə bağlamaq qərarına təsir göstərə bilən bütün hallar barədə sığortaçıya məlumat verməlidir.

9. 3. Sığorta müqaviləsi bağlandıqdan sonra həmin müqavilənin qüvvədə olduğu müddət ərzində sığortalı sığorta riskinin dəyişməsinə təsir göstərə bilən aşağıdakı hallar barədə bildiyi və ya bilməli olduğu tarixdən 5 iş günü müddətində bu barədə sığortaçıya yazılı məlumat verməlidir:

9.3.1. avtomobilin özgəninkiləşdirilməsi, onun icarəyə verilməsi və ya xxx xxxx mülkiyyət hüquqlarının digər formada itirilməsi və ya məhdudlaşması;

9.3.2. nömrəli aqreqatların – mühərrik, şassı və banın dəyişdirilməsi;

9.3.3. sığortalanmış avtomobilin sığorta hadisəsi hesab edilməyən hadisədə dəyərinin ən azı 10 faiz məbləğində zərərlə nəticələnən zədələnməsi;

9.3.4. avtomobilin dövlət qeydiyyatı haqqında sənədlərinin itməsi, oğurlanması və ya dəyişdirilməsi;

9.3.5. avtomobilin açarlarının itirilməsi və ya oğurlanması.

9. 4. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində sığortalı avtomobilin sığortalanma haqqında ərizədə göstərilməyən məqsədlər üçün

istifadəsinə başlanmazdan, habelə bu Qaydaların 5.3-cü bəndində nəzərdə tutulmuş halda sığorta müqaviləsində sığorta olunan qismində göstərilməyən şəxslərə avtomobili idarəetmə hüququnun verilməsindən əvvəl qeyd olunan hallara görə sığorta təminatının sığorta müqaviləsinə daxil edilməsi üçün sığortaçıya yazılı məlumat verməlidir.

9. 5. Aşağıdakı hallarda sığortaçı sığortalı qarşısında öz öhdəliklərini tam yerinə yetirmiş hesab edilir:

9.5.1. Sığorta müqaviləsi üzrə verilmiş sığorta ödənişlərinin ümumi həcmi ümumi sığorta məbləğinə bərabər oduqda;

9.5.2. avtomobilin oğurlanması, qaçırılması və ya tam məhv olmasına görə sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığorta ödənişi verildikdə;

9.5.3. sığorta müqaviləsi üzrə sığorta məbləği ilk sığorta hadisəsi üzrə nəzərdə tutulduğu hallarda, ilk sığorta hadisəsi üzrə sığorta ödənişi verildikdə.

10. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi

10.1.Sığorta müqaviləsinə aşağıdakı hallarda vaxtından əvvəl xitam verilir:

10.1.1. sığorta predmeti artıq mövcud olmadıqda;

10.1.2. Qaydaların 10.3-cü bəndində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla, sığortalı şəxs öldükdə (hüquqi şəxsin fəaliyyətinə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada xitam verildikdə);

10.1.3. sığorta müqaviləsi üzrə sığortalı olmayan sığorta olunanın öldüyü (hüquqi şəxsin fəaliyyətinə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada xitam verildikdə) halda sığortalının onun başqası ilə əvəz olunması təklifinə sığortaçı etiraz etdikdə;

10.1.4. sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı olmadıqda və sığorta riskinin mövcudluğu, səbəbi sığorta hadisəsi olmayan hallara görə başa çatdıqda;

10.1.5. sığortaçı sığortalı qarşısında öz öhdəliklərini tam yerinə yetirdikdə;

10.1.6. sığortalı sığorta haqqını qanunvericilikdə və sığorta müqaviləsində müəyyən edilən qaydada ödəmədikdə;

10.1.7. sığortalının avtomobilə münasibətdə sığorta marağı artıq mövcud olmadıqda;

10.1.8. sığortalı və ya sığortaçı sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi tələbini irəli sürdükdə.

10.2.Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu dövrdə sığortalı məhkəmənin qərarı ilə fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edilmişdirsə, yaxud onun fəaliyyət qabiliyyəti məhkəmənin qərarı ilə məhdudlaşdırılmışdırsa, şəraitdən asılı olaraq aşağıdakılar tətbiq edilir:

10.2.1. Avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə müqavilə (və ya sığorta müqaviləsinin avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortasına aid xxxx bölməsi) məhkəmə qərarının qüvvəyə mindiyi andan xitam verilmiş hesab edilir; məhkəmənin müvafiq qərarının qüvvəyə mindiyi andan əvvəlki tarixdə sığortalanmış avtomobilin idarə edilməsinin qanuni əsaslarla başqa şəxsə də həvalə edildiyi və bununla sığortaçının razılaşdığı hallarda isə sığorta

müqaviləsi (və ya sığorta müqaviləsinin avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortasına aid xxxx bölməsi) üzrə sığortalının hüquq və vəzifələri həmin şəxsə keçir.

10.2.2. Avtomobillərin sığortası üzrə, habelə avtomobillərin sürücüsü və sərnişinlərinin fərdi qəza sığortası üzrə sığortalının hüquq və vəzifələrini, sığortaçının razılaşdığı hallarda, onun qəyyumu və ya himayəçisi həyata keçirir.

10.3.Sığortalı fiziki şəxs öldükdə, aşağıdakı hallarda sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verilmir:

10.3.1. Sığortalı sığorta müqaviləsi bağlayarkən sığortalanmış avtomobili qəbul edəcək hər hansı şəxsi təyin etmiş olduğu, habelə sığorta hadisəsi baş verənədək sığortaçının razılığı ilə onu dəyişdirmiş olduğu hallarda sığortalı fiziki şəxs ölərsə, onun həmin müqavilə üzrə hüquq və vəzifələri mülki qanunvericiliklə müəyyən olunmuş vərəsəlik qaydasında sığortalanmış əmlakı qəbul edən şəxsə keçir;

10.3.2. qanunvericilikdə və ya müqavilədə başqa şərtlər müəyyən edilməmişdirsə, sığortalının hüquq və vəzifələri sığorta predmeti xxxx xxxxx əmlakın yeni mülkiyyətçisinə, sahibinə və ya istifadəçisinə həm onun özünün, həm də sığortaçının müqavilədə rəsmiləşdirilən razılığı ilə keçir.

11. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xxxxx vermə ilə bağlı xəbərdar etmə

11.1.Sığorta müqaviləsinə xitam verilməsi üçün əsas xxxx şərait yarandıqda, bu Qaydaların 11.2-ci bəndi nəzərə alınmaqla, müqaviləyə xitam verilməsində maraqlı xxxx tərəf dərhal digər tərəfi bu barədə xəbərdar etməlidir.

11.2.Sığorta müqaviləsinə bu Qaydaların 10.1.8-ci bəndinə uyğun olaraq, sığortalının və ya sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verilərkən bu barədə bir tərəf digərinə ən azı 30 gün əvvəl (sığorta müqaviləsi 3 aydan az müddətə bağlanmış olduqda isə 5 iş günü əvvəl) yazılı bildiriş göndərməlidir.

11.3.İpotekada xxxx avtomobillə bağlı sığorta müqaviləsinə sığortalının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam vermə yalnız ipoteka saxlayanın razılığı olduqda həyata keçirilə bilər.

12. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xxxxx vermənin nəticələri

12.1. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verilməsi halında sığorta haqlarının müvafiq hissəsinin qaytarılması ilə bağlı münasibətlər aşağıdakı qaydada həll edilir.

12.1.1. Sığorta müqaviləsinə (qrup halında sığorta zamanı həm də müqaviləyə hər hansı avtomobilə münasibətdə) sığortalının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə sığorta qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olmaqla sığortaçı müqavilənin (qrup halında sığorta zamanı müqavilənin hər hansı avtomobilə münasibətdə) qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını ona qaytarır;

bu halda sığortaçı sığorta haqqının qaytarılan hissəsindən sığorta müqaviləsi üzrə (qrup halında sığorta zamanı isə müqavilənin hər hansı avtomobillə bağlı sığorta haqqına mütənasib xxxx) işlərin aparılması xərclərinin həmin müqavilənin qurtarmamış müddətinə mütənasib hissəsini çıxır; əgər sığortalının sığorta müqaviləsinə xitam verilməsi ilə bağlı tələbi sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, sığortaçı sığorta haqlarını (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqlarını) bütünlüklə sığortalıya qaytarır.

12.1.2. Sığorta müqaviləsinə (qrup halında sığorta zamanı həm də müqaviləyə hər hansı avtomobilə münasibətdə) sığortaçının tələbi ilə vaxtından əvvəl xitam verildikdə o, sığorta haqlarını (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqlarını) bütünlüklə sığortalıya qaytarır; əgər bu tələb sığortalının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, sığortaçı müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqlarını) qaytarır; bu halda sığortaçı sığorta haqqının qaytarılan hissəsindən sığorta müqaviləsi üzrə (qrup halında sığorta zamanı isə müqavilənin hər hansı avtomobillə bağlı sığorta haqqına mütənasib xxxx) işlərin aparılması xərclərinin müqavilənin qurtarmamış müddətinə mütənasib hissəsini çıxır.

12.1.3. Sığorta müqaviləsinə (qrup halında sığorta zamanı, həm də müqaviləyə hər hansı bir avtomobilə münasibətdə) vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək sığortaçı tərəfindən sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqına (qrup halında sığorta zamanı, həm də müqavilənin hər hansı bir avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqlarına) bərabər və ya ondan xxx miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, sığorta haqqı (qrup halında sığorta zamanı, həm də müqavilənin hər hansı bir avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqları) sığortalıya qaytarılmır.

12.1.4. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək sığortaçı tərəfindən sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqından (qrup halında sığorta zamanı, həm də müqavilənin hər hansı bir avtomobil üzrə ödənilmiş sığorta haqlarından) az miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, həmin sığorta haqqı məbləği ilə sığorta ödənişi məbləği arasındakı fərq miqdarında sığorta haqqının sığortalıya qaytarılması müvafiq olaraq bu Qaydaların 12.1.1-ci və 12.1.2- ci bəndlərində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.

12.1.5. Sığorta müqaviləsinə bu Qaydaların 10.2-ci bəndində müəyyən edilmiş məhkəmə qərarı əsasında xitam verilmiş hesab edildikdə sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin aparılması xərclərini çıxmaqla müqavilənin (qrup halında sığorta zamanı həm də müqavilənin hər hansı bir avtomobilə münasibətdə) qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqlarını, bu Qaydaların 12.1.3-cü və 12.1.4-cü bəndlərinin tələbləri nəzərə alınmaqla, sığortalının qanuni nümayəndəsinə qaytarır.

12.2. Bu Qaydaların 12.1.1-ci, 12.1.2-ci və 12.1.5-ci bəndlərinin məqsədləri üçün işlərin aparılması xərclərinin qaytarılan sığorta haqqı məbləğindən çıxılan hissəsi həmin məbləğin 25 faizindən artıq olmayan həddə müəyyən edilir.

13. Sığorta haqqı

13.1. Sığorta haqqı sığorta müqaviləsinin bu Qaydaların Xüsusi hissəsinə müvafiq olaraq tərtib edilən hər bir bölməsi üzrə ayrı-ayrılıqda müəyyən edilir.

13.2. Sığorta müqaviləsində sığorta haqqının birdəfəlik və ya hissə-hissə ödənilməsi razılaşdırıla bilər.

13.3. Sığorta haqqı və ya onun hissəsi vaxtında ödənilmədikdə sığortaçı onun ödənilməsi üçün bu Qaydaların 13.4-cü bəndinin tələbini nəzərə alaraq yazılı surətdə 15 günədək müddət müəyyən edə bilər.

13.4. Hər bir halda sığorta haqqı və ya onun razılaşdırılmış ilk hissəsi sığorta müqaviləsi bağlandığı gündən 1 aydan gec olmayaraq ödənilməlidir.

13.5. Avtomobilin oğurlanması, qaçırılması və ya tam məhvi ilə nəticələnən sığorta hadisəsi baş verdiyi hallarda həmin hadisənin baş verdiyi anadək sığorta xxxxx xxx məbləğdə odənilməmişdirsə, sığortaçı sığorta haqqının ödənilməmiş hissəsini sığorta ödənişi məbləğindən çıxır. Digər hallarda sığortaçı sığorta ödənişi məbləğindən sığorta ödənişinin verildiyi tarixə sığortalının ona ödəməli olduğu, vaxtı çatmış və ya gecikdirilmiş sığorta haqqı məbləğini tutmaq hüququna malikdir.

14. Sığorta məbləği

14.1. Sığorta müqaviləsində sığorta məbləğinin aşağıdakı növləri müəyyən oluna bilər:

14.1.1. Ümumi sığorta məbləği – müəyyən edildiyi hallarda sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə öhdəliyinin həcmi verilmiş sığorta ödənişi məbləğində azalır.

Sığortalı ümumi sığorta məbləğinin sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulmuş həddə bərpa edilməsini istədikdə bərpa edilməli xxxx hissəyə müvafiq əlavə sığorta haqqı ödəməlidir.

14.1.2. Sığorta hadisəsi üzrə sığorta məbləği - müəyyən edildiyi hallarda həmin məbləğ sığortaçının hər bir sığorta hadisəsi üzrə öhdəliyinin son həddi hesab edilir və sığorta hadisələrinə görə sığorta ödənişlərinin verilməsi nəticəsində azalmır (digəri sığorta müqaviləsi ilə müəyyən edilmədikdə).

14.1.3. Bir sığorta hadisəsi üzrə sığorta məbləği - müəyyən edildiyi hallarda sığortaçının sığorta müddəti ərzində baş vermiş yalnız bir hadisə üzrə həmin məbləğ həddində sığorta ödənişi vermək öhdəliyi nəzərdə tutulur.

14.2. Əgər sığorta müqaviləsində və ya onun müvafiq sığorta sinfinə aid edilən bölməsində sığorta məbləğinin bu Qaydaların 14.1-ci bəndində göstərilən hər hansı növünün tətbiq olunması nəzərdə tutulmamışdırsa, sığorta məbləğinin 14.1.1- ci bənddə göstərilmiş növü tətbiq edilir.

14.3. Qaydaların 14.1-ci bəndi ilə müəyyən edilənlərdən əlavə, Sığorta müqaviləsində tərəflər arasında sığorta məbləğinə dair xüsusi şərtlər müəyyən edilə bilər.

15. Azadolma məbləği

15.1. Sığorta müqaviləsində aşağıdakı növlərdə azadolma məbləğləri müəyyən edilə bilər:

15.1.1. Şərtli azadolma məbləği – bu növ azadolma məbləği nəzərdə tutulduqda, sığorta hadisəsi nəticəsində zərər məbləği, avtomobilin qismən sığortası halında isə zərər məbləğinin sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üçün tətbiq edilən hissəsi azadolma məbləğindən xxx olduqda və ya sığorta müqaviləsində razılaşdırılmış hər hansı digər halın baş verməsi şərtilə azadolma məbləği tətbiq olunmur.

15.1.2. Şərtsiz azadolma məbləği - bu növ azadolma məbləği nəzərdə tutulduqda azadolma məbləği zərər məbləğindən, avtomobilin qismən sığortası halında isə zərər məbləğinin sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üçün tətbiq edilən hissəsindən çıxılır.

15.2. Sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulmuş azadolma məbləğinin şərtli və ya şərtsiz olması müəyyənləşdirilməmişdirsə, həmin müqavilə üzrə şərtsiz azadolma məbləği tətbiq olunur.

15.3. Azadolma məbləği həm pul məbləği, həm də sığorta məbləğinin və ya zərər məbləğinin faiz nisbəti ilə ifadə oluna bilər.

15.4. Bu Qaydaların 39.2-ci bəndində müəyyən edilmiş hal istisna olmaqla, sığorta müqaviləsində müxtəlif hallar üçün müxtəlif azadolma məbləğləri müəyyən oluna bilər.

16. Sığorta təminatında məhdudiyyətlər

16.1. Sığorta müqaviləsində başqa cür nəzərdə tutulmursa, aşağıdakılara münasibətdə sığorta təminatı verilmir:

16.1.1. aşağıda göstərilən hallarda dəyən zərər:

16.1.1.1. avtomobilin sığortalanma haqqında ərizədə sorğu əsasında göstərilmiş məqsədlərdən fərqli məqsədlər üçün istifadə edilməsi, habelə təyinatı üzrə istifadə edilməməsi;

16.1.1.2. təmir və ya xidmət olunma məqsədilə texniki xidmət müəssisəsinin və ya yuyulmaq üçün avtoyuyucunun sərəncamında olduğu hallar istisna olmaqla, avtomobilin bu Qaydalara və sığorta müqaviləsinə görə sürücü hesab edilməyən şəxs tərəfindən idarə olunması;

16.1.1.3. sürücünün avtomobili alkoqolun, narkotik vasitələrin, psixotrop, toksik və güclü təsir göstərən digər maddələrin təsirindən sərxoş vəziyyətdə olmaqla idarə etməsi;

16.1.1.4. hərbi əməliyyatlar, terrorçuluq, kütləvi iğtişaşlar, tətillər, vətəndaş müharibəsi, nüvə partlayışı, radioaktiv çirklənmə;

16.1.1.5. avtomobilin təlim məqsədilə, yaxud yarışlarda, sürət müsabiqələrində, sürət sınaqlarında, avtomobil rallilərində, davamlılıq sınaqlarında istifadə edilməsi;

16.1.1.6. dövlət orqanları tərəfindən avtonəqliyyat vasitəsinin daşınması, saxlanması və ya məhv edilməsi;

16.1.1.7. sığortalının və ya sığorta olunanın sığorta hadisəsinin baş verməsi ilə birbaşa səbəb əlaqəsində xxxx qəsdən etdiyi hərəkəti və ya hərəkətsizliyi;

16.1.1.8. avtomobilin sığorta ərazisindən kənarda istismar olunması.

16.1.1.9. avtomobilin cinayət məqsədilə istifadə edilməsi;

16.1.1.10. avtomobilin sığortalının ailə üzvləri, işçiləri və ya ona xidmət edən şəxslər tərəfindən qaçırılması, talanması və ya bunlara cəhd edilməsi;

16.1.1.11. avtomobilin təyyarələrin enib-qalxdığı təyyarə limanı, aerodrom və ya hərbi bazanın ərazisində istifadə edilməsi;

16.1.2. mənəvi zərər;

16.1.3. əldən çıxan gəlir, gəlir itkisi, işin dayanması ilə bağlı və ya digər dolayı və kommersiya itkiləri, zərərləri və xərcləri;

16.1.4. sığorta müqaviləsi ilə razılaşdırılmamış risklər nəticəsində dəyən

zərər;

16.1.5. avtomobilin bu Qaydaların müddəalarına habelə qanunvericilik

tələblərinə uyğun olaraq sürücü hesab edilməyən şəxs tərəfindən idarə edilməsi;

16.1.6. Bu Qaydaların Xüsusi hissəsində nəzərdə tutulmuş digər məhdudiyyətlər.

16.2. Sığorta müqaviləsində bu Qaydalarda müəyyən edilmiş məhdudiyyətlərdən başqa digər məhdudiyyətlər nəzərdə tutula bilməz.

16.3. Bu Qaydalarda müəyyən edilmiş hər hansı məhdudiyyət və ya məhdudiyyətlər tərəflərin razılığı ilə sığorta müqaviləsi üzrə sığorta təminatına o cümlədən burda müəyyən edilmişlərdən əlavə digər məhdudiyyətlər sığorta müqaviləsinə daxil edilə bilər.

17. Sığorta hadisəsi barədə məlumatlandırma

17.1. Sığorta hadisəsinin baş verməsi barədə sığortalı və ya sığorta olunan, yaxud faydalanan şəxs hadisədən xəbər tutduqdan sonra mümkün xxxx ən qısa müddət ərzində, xxxxx 24 saatdan gec olmamaq şərtilə sığortaçıya və ya onun nümayəndəsinə, eyni zamanda qanunvericiliyə uyğun olaraq həmin hadisə barədə məlumatlandırılmalı xxxx səlahiyyətli dövlət orqanlarına hər hansı vasitə ilə xəbər verməlidir.

17.2. Sığorta hadisəsinin baş verməsi barədə sığortaçıya məlumat vermiş sığortalı və ya sığorta olunan, həmçinin faydalanan şəxs bu Qaydaların 17.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş səlahiyyətli dövlət orqanlarına həmin hadisə barədə xəbər verməmişdirsə, sığortaçı qeyd olunan orqanları bu hadisə barədə dərhal məlumatlandırmalıdır.

17.3. Bu Qaydaların 17.1-ci bəndində üzərinə məlumatlandırma vəzifəsi qoyulan şəxslərdən başqa digər şəxslər, o cümlədən səlahiyyətli dövlət orqanları və müvafiq hallarda zərərçəkən tərəfindən də sığorta hadisəsinin baş verməsi haqqında hər hansı vasitə ilə sığortaçıya xəbər verilməsi sığorta hadisəsi barədə məlumatlandırılma hesab edilir.

18. Zərərin qiymətləndirilməsi

18.1. Sığortaçı dəymiş zərəri müxtəlif üsullarla, o cümlədən zərər dəymiş avtomobilin, yaxud digər predmetin və ya hadisə yerinin fiziki və texniki xüsusiyyətlərini müxtəlif vasitələrlə təyin etməklə, sxem və cizgilər tərtib etməklə, foto və video çəkilişlər aparmaqla, bilavasitə özü və ya sığorta qanunvericiliyinin tələblərini nəzərə almaqla nümayəndəsi kimi təyin etdiyi sığorta sahəsində yardımçı fəaliyyət göstərən müvafiq şəxs vasitəsilə qiymətləndirir.

18.2. Sığorta hadisəsi nəticəsində dəyən zərərin sığortaçı tərəfindən qiymətləndirilməsi, habelə miqdarı barədə tərəflər arasında razılıq əldə edilmədikdə, zərərin miqdarının qiymətləndirilməsi sığorta qanunvericiliyinin tələbləri nəzərə alınmaqla təyin olunan müstəqil ekspert tərəfindən aparılır.

18.3. Zərəri qiymətləndirən şəxs sığorta hadisəsinin baş verməsi faktını təsdiq edən və (və ya) sığorta ödənişinin həcminin müəyyənləşdirilməsi üçün xxxxx xxxx sənədləri və məlumatları bu Qaydaların 18.4-cü bəndi nəzərə alınmaqla, sığortalıdan tələb etmək hüququna malikdir.

18.4. Sığorta hadisəsi hesab edilə bilən, qanunvericiliyə uyğun olaraq araşdırılması və ya qeydə alınması tələb olunan hadisələr barədə səlahiyyətli dövlət orqanlarına belə hadisələrin baş verməsi faktını və (və ya) səbəbini, habelə nəticələrini təsdiq edən sənədin bu Qaydalara əsasən tələb olunduğu hallarda alınmasının təmin edilməsi sığortaçının və ya onun nümayəndəsinin vəzifəsidir.

18.5. Zərər məbləğinin sığortaçı tərəfindən və ya onun razılığı ilə bu Qaydaların 18.6-cı bəndində nəzərdə tutulmuş müddətdə qiymətləndirilməsinin başladığı anadək sığortalı və ya sığorta olunan aşağıdakı hallar istisna olmaqla, zərər dəymiş əmlakı sığorta hadisəsindən dərhal sonrakı vəziyyətində saxlamadıqda və ya dəymiş zərərin müvafiq qaydada qiymətləndirilməsi üçün şərait yaratmadıqda zərərin sığortaçı tərəfindən müvafiq şəkildə qiymətləndirilməsinin nəticələrini qəbul etməlidir:

18.5.1. zərərin qarşısının alınması və ya həcminin azaldılması, sığorta hadisəsinin nəticələrinin aradan qaldırılması, yaxud digər fəsadlara səbəb olmaması, habelə zərər dəymiş əmlakın sonrakı itkiləri üçün təhlükə ehtimalına səbəb ola bilən nəzarətsiz halda qalmaması, başqa şəxslərin hərəkətinə və ya fəaliyyətinə mane olmaması üçün zəruri tədbirlərin görülməsi, o cümlədən bu məqsədlərlə əmlakın hadisə yerindən kənarlaşdırılması zamanı zərər dəymiş əmlakın hadisədən dərhal sonrakı vəziyyətdə saxlanması mümkün olmadıqda;

18.5.2. zərər dəymiş əmlakın sığorta hadisəsindən dərhal sonrakı vəziyyətdə saxlanmamasına sığortaçının yazılı razılığı olduqda.

18.6. Sığortaçı sığorta hadisəsinin baş verməsi barədə bu Qaydalarda nəzərdə tutulmuş qaydada məlumatlandırıldıqdan 5 iş günü müddətində onun nümayəndəsi sığortalanmış avtomobilə və ya zərərçəkən üçüncü şəxsin əmlakına dəymiş zərərin məbləğinin qiymətləndirilməsini təşkil etmədikdə sığortalı və sığorta olunan, həmçinin zərər çəkmiş üçüncü şəxs təyin etdiyi müstəqil ekspert və ya mütəxəssis vasitəsilə əmlaka dəymiş real zərərin məbləğinin müəyyənləşdirilməsinə və aradan qaldırılmasına başlaya bilər.

18.7. Əmlaka dəymiş zərərin vaxtında qiymətləndirilməməsi aşağıdakı səbəblərdən baş verməmişdirsə, sığortalı, sığorta olunan və ya zərər çəkmiş üçüncü şəxs tərəfindən bu Qaydaların 18.6-cı bəndində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilmiş qiymətləndirmənin nəticələrini sığortaçı qəbul etməlidir:

18.7.1. sığortalının, sığorta olunanın və ya zərər çəkmiş üçüncü şəxsin zərərin qiymətləndirilməsi üçün şərait yaratmaması;

18.7.2. səlahiyyətli dövlət orqanının qərarı nəticəsində əmlakın qimətləndirilməsinin mümkün olmaması.

19. Sığorta ödənişinin verilməsinin əsasları

19.1. Sığorta ödənişi aşağıdakı sənədlər əsasında həyata keçirilir:

19.1.1. Sığorta hadisəsi baş verdikdə, sığortalının, sığorta olunanın və ya digər faydalanan şəxsin sığortaçıya ünvanladığı, sığorta hadisəsinin təfərrüatlarını və nəticəsini əks etdirən sığorta tələbi;

19.1.2. sığorta hadisəsi hesab edilə bilən hadisə ilə bağlı qanunvericiliyə uyğun olaraq hər hansı dövlət orqanına məlumat verilməlidirsə, bu Qaydaların 20-ci bəndi nəzərə alınmaqla həmin orqanın hadisə barədə təqdim etdiyi müvafiq sənəd; avtomobilin oğurlanması və ya qaçırılması halında bu sənəd müvafiq hadisə ilə bağlı açılan cinayət işinin nəticələri barədə Daxili İşlər Nazirliyinin səlahiyyətli orqanının (vəzifəli şəxsinin) təqdim etdiyi arayış hesab edilir.

19.1.3. zərər məbləğini təsdiqləyən sənəd;

19.1.4. müvafiq hallarda sığorta hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxsin və ya sığorta olunanın sağlamlığına dəyən zərər üzrə xəsarətin dərəcəsi haqqında həkim arayışı, əlillik halında isə əlilliyin qrupunu, səbəbini və təyin edilməsi tarixini əks etdirən Tibbi Sosial Ekspert Komissiyasının arayışının surəti;

19.1.5. müvafiq hallarda sığorta hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxs və ya sığorta olunan öldükdə, ölümün səbəbi haqqında tibbi arayış və ya müvafiq hallarda tibbi ekspertiza rəyi, ölüm haqqında şəhadətnamənin notariat qaydasında təsdiq olunmuş surəti, vərəsənin (hüquq varisinin) vərəsəlik hüququnu təsdiq edən sənəd və onun şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;

19.1.6. müvafiq hallarda sığortalı və ya sığorta olunan tərəfindən əmlaka vurulan zərərin əvəzi ödənilmiş olduqda və ya sağlamlığa vurulan zərərlə əlaqədar hər hansı ödəmə həyata keçirildikdə, belə ödəməni təsdiq edən sənədin müvafiq qaydada təsdiq edilmiş surəti;

19.1.7. faydalanan şəxs fiziki şəxs olduqda onun şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti, hüquqi şəxs olduqda isə onun sığorta ödənişini almaq üçün təyin edilən nümayəndəsinə verilmiş müvafiq etibarnamə;

19.1.8. sığorta olunanın sürücülük vəsiqəsinin surəti, həmçinin sığorta olunan avtomobilin mülkiyyətçisi olmadıqda müvafiq etibarnamənin surəti;

19.1.9. avtomobilin qeydiyyat şəhadətnaməsinin surəti, avtomobilin oğurlandığı və ya qaçırıldığı halda isə qeydiyyat şəhadətnaməsinin əsli; əgər avtomobilin qeydiyyat şəhadətnaməsi oğurlanmış və ya qaçırılmış avtomobilin

içərisində qalmışdırsa, onun Daxili İşlər Nazirliyinin müvafiq orqanı tərəfindən verilən dublikatı, yaxud cinayət işinə əlavə edilmişdirsə, bu faktı təsdiq edən arayış.

19.2. Sığorta ödənişinin verilməsi üçün sığortaçı müstəsna hallarda sığorta hadisəsinin araşdırılması və ya zərərin qiymətləndirilməsi məqsədilə bu Qaydaların 19.1-ci bəndində nəzərdə tutulanlardan başqa bilavasitə zəruri hesab etdiyi digər sənədləri yazılı şəkildə əsaslandırmaqla tələb edə bilər.

20. Hadisə ilə bağlı təsdiqedici sənədin tələb olunmaması

20.0. Aşağıdakı şərtlərin hər birinin eyni zamanda mövcud olduğu hallarda sığortaçı sığorta hadisəsi hesab edilə bilən hadisə ilə bağlı öhdəliklərinin icrası üçün bu Qaydaların 19.1.2-ci bəndində nəzərdə tutulmuş sənədi tələb etməyə bilər:

20.0.1. hadisənin baş verməsində təqsirli xxxx şəxsin müəyyən edilməsi ilə bağlı sığortaçı, sığortalı və (və ya) üçüncü şəxs arasında mübahisə olmadıqda;

20.0.2. hadisə nəticəsində sağlamlığa zərər dəymədikdə.

20.1 Bu Qaydaların 20.0 bəndi ilə müəyyən edilmiş halda sığorta hadisəsini təsdiq edən sənəd kimi, sığortaçının tərtib etdiyi akt çıxış edə bilər.

21. Sığorta ödənişinin verilməsi və ya ödənişdən imtina edilməsi müddəti

Bu Qayadaların 19.1-ci bəndində göstərilən sənədlərdən sonuncunun sığortaçıya təqdim edildiyi tarixdən 10 iş günündən gec olmayaraq sığortaçı sığorta ödənişini faydalanan şəxsə onun istəyinə uyğun olaraq nağd və ya bank hesabına köçürmə yolu ilə ödəməli, müvafiq hallarda zərərin qiymətləndirilməsi, əmlakın təmiri, bərpası və ya yenisi ilə əvəz edilməsi üçün görülən tədbir barədə sığortalıya yazılı məlumat verməli, yaxud sığortalıya, sığorta olunana və ya faydalanan şəxsə sığorta ödənişinin verilməsindən imtina haqqında yazılı şəkildə əsaslandırılmış bildiriş təqdim etməlidir.

22. Sığorta ödənişinin verilməsindən imtinanın əsasları

22.1. Sığortaçı sığorta ödənişinin verilməsindən aşağıdakı hallarda imtina edir:

22.1.1. Zərər bu Qaydaların 16.1.1-ci bəndində nəzərdə tutulan hallarla bağlı olduqda;

22.1.2. Sığortalının, sığorta olunanın, yaxud faydalanan şəxsin sağlamlığının pozulması və ya hadisənin baş verdiyi yerdə hadisə barədə məlumat vermək üçün hər hansı vasitənin olmaması, yaxud digər üzürlü səbəblərin mövcud olduğu hallar istisna olmaqla, sığorta hadisəsi barədə sığortaçıya qanunvericilikdə və bu Qaydaların 17.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş qaydada məlumat verilməməsi nəticəsində hadisənin səbəblərini və (və ya) dəyən zərərin həcmini

müəyyənləşdirmək imkanından tam və ya qismən məhrum olması ilə əlaqədar sığortaçının mənafeləri əhəmiyyətli dərəcədə pozulduqda;

22.1.3. aşağıdakı hallar istisna olmaqla, sığortalı, sığorta olunan və ya üçüncü şəxs zərər dəymiş avtomobili və ya digər əmlakı sığorta hadisəsindən dərhal sonrakı vəziyyətdə sığortaçıya və ya onun səlahiyyətli nümayəndəsinə təqdim etmədikdə:

22.1.3.1. zərərin qarşısının alınması və ya həcminin azaldılması, sığorta hadisəsinin nəticələrinin aradan qaldırılması, yaxud digər fəsadlara səbəb olmaması, habelə zərər dəymiş əmlakın sonrakı itkilər üçün təhlükə ehtimalına səbəb ola bilən nəzarətsiz halda qalmaması, başqa şəxslərin hərəkətinə və ya fəaliyyətinə mane olmaması üçün zəruri tədbirlərin görülməsi, o cümlədən bu məqsədlərlə əmlakın hadisə yerindən kənarlaşdırılması zamanı zərər dəymiş əmlakın hadisədən dərhal sonrakı vəziyyətdə saxlanması mümkün olmadıqda;

22.1.3.2. sığortaçı sığorta hadisəsi barədə qanunvericilikdə və bu Qaydalarda nəzərdə tutulmuş qaydada məlumatlandırıldıqdan 5 iş günü müddətində onun nümayəndəsi zərər dəymiş əmlaka baxış keçirmədikdə;

22.1.3.3. digər hallarda zərər dəymiş əmlakın sığorta hadisəsindən dərhal sonrakı vəziyyətdə saxlanmamasına sığortaçının yazılı razılığı olduqda;

22.1.4. sığortaçının sığorta hadisəsinin baş verməsi səbəblərini araşdırmasına sığortalı tərəfindən maneçilik törədilməsi və ya şərait yaradılmaması nəticəsində sığortaçı hadisənin səbəblərini və ya zərərin həcmini müəyyənləşdirmək imkanından tam və ya qismən məhrum olduqda;

22.1.5. sığortalı sığortalanmış avtomobilə dəyən zərərin qarşısını almaq və ya həcmini azaltmaq üçün zəruri və mümkün tədbirləri görmək iqtidarında olduğu halda, həmin tədbirləri qəsdən görmədikdə; bu zaman sığorta ödənişindən o həcmdə imtina edilə bilər ki, sığortalı mümkün tədbirləri xxxxxx olsaydı, zərərin məbləği həmin həcmdə azalmış olardı;

22.1.6. bu Qaydaların 22.2-ci bəndi nəzərə alınmaqla, sığortalının avtomobil, sığorta olunan və (və ya) sığorta hadisəsi barəsində sığortaçıya qəsdən yanlış məlumat verməsi nəticəsində sığortaçı sığorta riskini qiymətləndirmək, həmçinin sığorta hadisəsinin səbəblərini və (və ya) dəyən zərərin həcmini müəyyənləşdirmək imkanından tam və ya qismən məhrum olduqda;

22.1.7. avtomobilin sığortası üzrə sığortalı, sığorta olunan və ya faydalanan şəxs zərərin əvəzini tam olaraq zərər dəyməsində təqsirli xxxx şəxsdən aldıqda. Zərərvuran zərərin əvəzini qismən ödəmiş olduqda, sığorta ödənişindən ödənilmiş məbləğ həcmində imtina edilir;

22.1.8. baş vermiş hadisə qanunvericiliyə və ya sığorta müqaviləsinə görə sığorta hadisəsi hesab edilmədikdə;

22.1.9. sığorta müqaviləsində sığorta haqqının hissə-hissə ödənilməsinin razılaşdırıldığı və ilk hissəsinin ödənildiyi halda növbəti hər hansı hissəsinin qanunvericilikdə və ya müqavilədə nəzərdə tutulmuş ödənilməsi müddəti başa çatdıqdan 15 gün sonra, bu Qaydaların 13.3-cü bəndində nəzərdə tutulmuş halda isə sığortaçının müəyyən etdiyi müddətin başa çatmasından 3 gün sonra sığorta hadisəsinin baş verməsi halında sığorta haqqının müvafiq hissəsi ödənilməmiş olduqda.

22.1.10. bu Qaydaların Xüsusi hissəsində müəyyən edilmiş digər hallarda.

22.2. Sığortaçı aşağıdakı hallarda sığorta ödənişinin verilməsindən imtina üçün müvafiq məlumatların verilməməsi, yaxud yanlış məlumatların verilməsi faktına əsaslana bilməz:

22.2.1. Sığorta müqaviləsi sığortalanma haqqında ərizə olmadan bağlandıqda;

22.2.2. sığortalanma haqqında ərizə sığortalı tərəfindən imzalanmadan tərtib edildikdə;

22.2.3. sığortalanma haqqında ərizə formasında nəzərdə tutulan hər hansı məlumatın və ya məlumatların həmin ərizədə göstərilmədiyi halda, sığorta müqaviləsi bağlanmış olduqda;

22.2.4. sığortalının sığortalanma haqqında ərizəyə əlavə edilən sənədlərdə yanlış məlumatların verilməsində təqsiri olmadıqda;

22.2.5. sığortalının sığortalanma haqqında ərizədə qəsdən yanlış məlumat verməsinin sığorta müqaviləsinin bağlandığı an sığortaçıya məlum olmasına baxmayaraq, sığorta müqaviləsi bağlanmış olduqda.

23. Sığorta ödənişinin gecikdirilməsinin nəticəsi

Sığortaçı sığorta ödənişini bu Qaydalarla müəyyən olunmuş müddətdə ödəmədikdə hər gecikdirilmiş gün üçün sığorta ödənişi məbləğinin 0,1 xxxxx həcmində dəbbə pulu ödəyir.

24. Subroqasiya hüququ

24.1. Sığortalanmış avtomobilə dəymiş zərərin əvəzini ödəmiş sığortaçı sığorta ödənişi almış şəxsin ona dəymiş zərərə görə məsuliyyət daşıyan üçüncü şəxsə qarşı malik olduğu hüquqlardan və vasitələrdən istifadə edə bilər.

24.2. Xxxxxxxxxx şəxsin zərərvuran şəxsə qarşı zərərin əvəzini ödəmək tələbi (iddiası) ilə bağlı hüququ sığorta ödənişini vermiş sığortaçıya subroqasiya qaydasında onun verdiyi sığorta ödənişi məbləğində keçir.

24.3. Xxxxxxxxxx şəxs sığorta ödənişini aldıqda subroqasiya hüququnun həyata keçirilməsi üçün özündə xxxx bütün lazımi sənədlərlə sığortaçını təmin etməlidir.

24.4. Xxxxxxxxxx şəxs zərərvuran şəxsə qarşı iddiadan və ya tələbi təmin edən hüquqlardan, yaxud lazımi sənədləri sığortaçıya verməkdən imtina etdikdə sığortaçı sığorta ödənişi verməkdən zərərvuran şəxsdən subroqasiya qaydasında ala biləcəyi məbləğ həcmində azad edilir.

24.5. Sığortaçı subroqasiya hüququndan zərərvuran şəxsin özünə və (və ya) müvafiq sığorta hadisəsi ilə bağlı risklər üzrə həmin şəxsin məsuliyyətini sığortalamış sığortaçıya, həmçinin qanunvericiliyə əsasən dəyən zərərə görə sığortalı və ya faydalanan şəxs qarşısında maddi məsuliyyət daşıya bilən digər şəxsə qarşı istifadə edə bilər.

25. Mübahisələrin həlli qaydası

25.1. Sığorta müqaviləsinin icrasından irəli gələn mübahisələr tərəflərin qarşılıqlı razılığı ilə həll olunur.

25.2. Sığorta müqaviləsinin icrasından irəli gələn mübahisələrin həllində tərəflər arasında qarşılıqlı razılığın əldə olunması mümkün olmadıqda, mübahisələr məhkəmə qaydasında həll edilir.

25.3. Sığorta müqaviləsi üzrə hüquqlarının sığortaçı tərəfindən pozulduğunu hesab edən sığortalı, sığorta olunan və ya faydalanan şəxs sığorta nəzarəti orqanına (Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Nazirliyinə) şikayət ərizəsi ilə müraciət edə bilər.

XÜSUSİ HİSSƏ

BÖLMƏ II. Minik avtomobillərinin sığortası

26. Sığortanın predmeti

Bu bölmə üzrə sığorta predmeti avtomobillərdir.

27. Sığorta riskləri

27.1. Sığortalıya bu Qaydalar əsasında aşağıdakı bəndlərin birində və ya bir neçəsində qeyd olunan risklər (risk qrupları) nəticəsində avtomobilə dəyə bilən zərərlərdən sığorta təminatı verilir:

27.1.1. avtonəqliyyat hadisəsi – avtomobilin istifadəsi nəticəsində baş verən, ölüm və bədən xəsarəti ilə nəticələnən, heyvanların və ya hərəkətsiz maneənin vurulmasına, habelə hər hansı digər əmlakın zədələnməsinə səbəb xxxx hadisələr;

27.1.2. atılmış və ya düşmüş əşya – avtomobilin hissələrinə zərər vurmadan rəng örtüyünün nöqtələr şəklində zədələnməsi halı istisna olmaqla, avtomobilin xarici səthinə daş, qar, buz və digər əşyaların atılması, dəyməsi və ya düşməsi;

27.1.3. üçüncü şəxsin qanunazidd hərəkəti;

27.1.4. xxxxxxx, quldurluq, qaçırma və soyğunçuluq;

27.1.5. yanğın və partlayış - a) yanğın – alovlanma mənbəyindən asılı olmayaraq maddi ziyan vuran yanma, o cümlədən yüksək temperaturun, yanğın məhsullarının, eləcə də yanğının söndürülməsi üçün istifadə olunmuş su, köpük və digər vasitələrin təsiri, habelə yanğının birbaşa təsiri; b) partlayış – qazların genişlənməyə meylliliyi nəticəsində böyük həcmdə enerjinin qısa müddət ərzində məhdud ölçülü məkandan sürətlə çıxaraq azad olması prosesi;

27.1.6. təbii fəlakət – sel, daşqın, zəlzələ, fırtına, qasırğa, tufan, dolu və digər təbii hadisələr;

27.1.7. heyvanların hərəkəti – avtomobilin salonuna vurulan zərərlər istisna olmaqla, heyvanların və quşların hərəkəti.

27.1.8. avtokasko – bu Qaydaların 27.1.1-27.1.7-ci bəndlərində göstərilən risklərin məcmusu.

27.2 Bu Qaydaların 27.1 – 27.8 bəndləri ilə müəyyən edilmiş risklər əvəzinə bir və ya bir neçə fərdi xxxxxx o cümlədən bu Qaydaların 27.1.5; 27.1.6-ci bəndləri ilə müəyyən edilmiş risk qruplarına daxil xxxx fərdi risklər üzrə sığorta təminatının verilməsi tərəflər arasında razılaşdırıla bilər.

28. Sığorta hadisəsi

Sığorta müqaviləsinə görə sığorta ödənişinin sığortalıya, sığorta olunana və ya digər faydalanan şəxslərə ödənilməsi üçün əsas xxxx, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində bu Qaydaların 27-ci bəndində nəzərdə tutulmuş risklərin baş verməsi nəticəsində sığortalanmış avtomobilə zərər dəyməsi faktı sığorta hadisəsi sayılır.

29. Sığorta təminatında əlavə məhdudiyyətlər

29.1. Sığorta müqaviləsində başqa cür nəzərdə tutulmursa, bu Qaydaların 16- cı bəndində göstərilənlərdən əlavə aşağıdakılara münasibətdə də sığorta təminatı verilmir:

29.1.1. aşağıdakı hallarda dəyən zərər:

29.1.1.1. avtomobilin dərman qutusunun, qəza dayanacağı işarəsinin, istehsalçı zavod tərəfindən quraşdırılmamış cihazlarının, həmçinin qeydiyyat nişanının oğurlanması, zədələnməsi və ya məhv olması;

29.1.1.2. avtomobilin digər hissələri də eyni hadisə nəticəsində zədələndiyi hallar istisna olmaqla, şinlərinin zədələnməsi;

29.1.1.3. avtomobilin açarlarına, elektron aktivləşdirmə kartı, brelok və s. bu kimi detallarına, onların avtomobildən kənarda olduqları halda zərər dəyməsi və ya bu cür halda onların oğurlanması;

29.1.1.4. avtomobilin banı və onun hissələri zədələnmədən onun rəng örtüyünün qopması və ya digər hər hansı formada zədələnməsi;

29.1.1.5. avtomobildə heç kəsin olmadığı zaman qapılarının və ya baqajının açarla bağlı olmaması, pəncərələrinin və ya tavanının (lyukunun) açıq qalması, açarın nəzarətsiz buraxılması və ya avtomobilin içərisində qalması nəticəsində avtomobilin və ya onun içərisində yerləşən hissələrinin qeyd olunan müvafiq səbəblərdən istifadə edilməklə oğurlanması;

29.1.2. avtomobilin dəyərdən düşməsi;

29.1.3. avtomobilin vəziyyətini onun sığorta hadisəsindən əvvəlki vəziyyəti ilə müqayisədə yaxşılaşdıran hər hansı təmir və ya dəyişdirmə işləri;

29.1.4. avtomobilin bütövlükdə və ya onun ayrı-ayrı hissə və aqreqatlarının təbii aşınması, onun əmtəə görünüşünün itməsi, istehsal və təmir zamanı mövcud xxxx qüsurları;

29.1.5. sığortalının, sürücünün və ya sərnişinlərin sığorta hadisəsinin baş verdiyi anda avtomobildə xxxx əmlakına dəyən zərər;

29.1.6. sığorta müqaviləsi ilə razılaşdırılmış digər hallarda.

30. Sığorta məbləği

30.1. Avtomobilin sığortası üzrə müəyyən olunan sığorta məbləği sığortalanan avtomobilin bazar dəyərindən artıq ola bilməz.

30.2. Avtomobilin sığortası üzrə sığorta məbləği sığortalanan avtomobilin bazar dəyərindən artıq olduğu halda (ikili və ya çoxqat sığorta halında), sığorta müqaviləsi müvafiq sığorta məbləğinin həmin dəyərdən artıq xxxx hissəsində etibarsızdır.

30.3. Avtomobil sığortalı tərəfindən qanunsuz gəlir əldə etmək məqsədilə bir və ya bir neçə sığorta müqaviləsi əsasında onun bazar dəyərindən artıq məbləğə sığorta etdirildikdə, bu məqsədlə bağlanmış hər bir sığorta müqaviləsi bağlandığı andan etibarsız sayılır. Bu halda sığortalının qanunsuz gəlir əldə etmək məqsədi məhkəmə qaydasında sübut edilməlidir.

31. Qismən sığorta

31.1. Avtomobilin sığortası üzrə müqavilədə göstərilmiş sığorta məbləği avtomobilin bazar dəyərindən az olduğu halda (qismən sığorta halında), zərər məbləğinin sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üçün tətbiq edilən hissəsi sığorta məbləğinin sığorta dəyərinə xxxx nisbətində hesablanır.

31.2. Sığorta müqaviləsində nəzərdə tutulduğu halda qismən sığorta zamanı zərər məbləğinin sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üçün tətbiq edilən hissəsi xxxx xxx zərər məbləği götürülə bilər.

32. Sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi

32.1. Sığorta ödənişinin məbləği sığorta hadisəsinin baş verməsi nəticəsində sığortalanmış avtomobilə dəyən real zərərin məbləğindən xxx xxx bilməz.

32.2. Sığortalanmış avtomobilə dəymiş zərərlə bağlı sığorta ödənişi sığortaçının seçimi əsasında aşağıdakı formalarda ödənilə bilər:

32.2.1. avtomobilə qismən zərər dəydikdə:

32.2.1.1. Zərərin məbləği barədə tərəflər arasında razılıq əldə edildikdən sonra zərər məbləğinin pul şəklində faydalanan şəxsə ödənilməsi;

32.2.1.2.zərərin aradan qaldırılması üçün sığortalıya göstərilən xidmətlərin və ya satılan əşyaların dəyərinin xidmət göstərənə və ya satıcıya ödənilməsi;

32.2.1.3.avtomobilin təmiri və ya bərpası;

32.2.2. avtomobilin tam məhv olması (avtomobilin sığorta hadisəsindən əvvəlki vəziyyətə çatdırılması üçün təmiri və ya bərpasına tələb olunan xərclərin avtomobilin bazar dəyərinin 75 %-ni və ya daha xxx hissəsini təşkil etməsi), yaxud oğurlanması və ya qaçırılması halında:

32.2.2.1.sığorta məbləğindən xxx olmamaq şərtilə avtomobilin sığorta hadisəsi baş verdiyi andan dərhal əvvəlki bazar dəyərinin pul şəklində ödənilməsi. Tam məhv olma halında sığortaçının öz seçimi əsasında avtomobilin qalıqlarının dəyərini sığorta ödənişi məbləğindən çıxmaq və ya həmin qalıqların onun mülkiyyətinə verilməsini tələb etmək hüququ vardır.

32.2.2.2. sığortalanmış avtomobilin eyni marka və modeldən xxxx, habelə eyni texniki vəziyyətdə xxxx digər avtomobillə əvəz edilməsi.

32.3. Sığorta ödənişi bu Bölmənin 32.2.1.1-ci və 32.2.1.2-ci bəndlərində nəzərdə tutulmuş formalarda ödənildiyi hallarda sığorta olunan bərpa olunmuş avtomobili və onun dəyişdirilmiş hissələrini sığortaçıya sonuncunun müvafiq tələb irəli sürdüyü halda təqdim etməlidir. Bu zaman sığortaçı sığorta olunana avtomobilin təmir edilmiş vəziyyətini təsdiq edən müvafiq arayış verə bilər.

32.4. İpoteka qoyulan avtomobilin sığortası üzrə sığorta hadisəsi baş verdiyi tarixdə faydalanan şəxs xxxx ipoteka saxlayana borclunun (ipoteka qoyanın) borc (kredit) müqaviləsi üzrə sığorta ödənişinin verildiyi tarixə ona ödəməli olduğu məbləğdən artıq sığorta ödənişi verilə bilməz.

33. Təmir və ya bərpa xərclərinin ödənilməsi zamanı nəzərə alınmayan amillər

33.0. Sığorta hadisəsi nəticəsində zərər dəymiş avtomobilin təmiri və ya bərpası xərcləri hesablanarkən aşağıdakılar nəzərə alınmır:

33.0.1. avtonəqliyyat vəsitəsinə texniki xidmət və onun zəmanətli təmiri;

33.0.2. avtomobilin ayrı-ayrı hissələrinin təbii aşınması və ya köhnəlməsi ilə bağlı aparılan bərpa işləri və ya belə hissələrin dəyişdirilməsi;

33.0.3. təmir yolu ilə istismara yararlı vəziyyətə gətirilə bilən hissələrin dəyişdirilməsi;

33.0.4. avtomobilin zədələnmiş hissəsinin rənglənməsindən əlavə onun zədələnməmiş digər hissələrinin rənglənməsi.

34. Köhnəlmə əmsalı

34.1. Sığorta müqavilələsində nəzərdə tutulduğu hallarda, sığorta ödənişi həyata keçirilərkən bu Qaydaların 34.2-ci bəndində müəyyən edilmiş hal istisna

olmaqla və 34.6-cı bəndi nəzərə alınmaqla, avtomobilin dəyişdirilməli xxxx hissələrinin və aqreqatlarının bazar dəyərinə köhnəlmə əmsalı tətbiq edilə bilər.

34.2. Avtomobilin tam məhvi halında sığorta ödənişi verilərkən köhnəlmə əmsalı tətbiq olunmur.

34.3. Köhnəlmə əmsalı aşağıdakı qaydada hesablanır:

burada:

– bu Qaydaların 34.4-cü bəndinə uyğun olaraq, avtomobilin keçdiyi məsafəyə görə köhnəlmə əmsalı (hər keçilmiş 1000 kilometrə görə faizlə);

– istismara başlama tarixindən sığorta hadisəsinin baş verdiyi tarixədək

faktiki keçilmiş məsafə (min kilometrlə);

– bu Qaydaların 34.5-ci bəndinə uyğun olaraq, avtomobilin istismar müddətinə görə köhnəlmə əmsalı (hər istismar ilinə görə faizlə);

- istismara başlama tarixindən sığorta hadisəsinin baş verdiyi tarixədək

faktiki istismar müddəti (ili).

34.4. avtomobilin keçdiyi məsafəyə görə köhnəlmə əmsalı aşağıdakı göstəricilər əsasında müəyyən olunur:

S/s	Mühərrikin növü	Mühərrikin isçi həcmi			Hər keçilmış 1000 km məsafəyə görə, %-lə
		(		)
1.	Benzin	1500-dək			0,35
		1600			0,20
		1800			0,15
		2000			0,17
		2000-dən yuxarı			0,20
2.	Dizel	İstənilən həcmdə			0,20
3.	Turbo - dizel	İstənilən həcmdə			0,25

34.5. avtomobilin istismar müddətinə görə köhnəlmə əmsalı aşağıdakı göstəricilər əsasında müəyyən olunur:

1 il ərzində keçilmiş xxxx məsafə (min )	2-dək	2 - 5	5 - 10	10 - 15	15 - 20	20 - 30	30 - 40	40 - 60	60- 100	100-dən xxx
Xxx 1 il üçün, %-lə	1,60	1,45	1,25	1,05	0,85	0,80	0,75	0,65	0,60	0,55

34.6. Köhnəlmə əmsalı avtomobilin dəyişdirilməli xxxx hissələrinin və aqreqatlarının bazar dəyərinin 50 %-dən xxx olmamaqla tətbiq edilir.

34.7. Sığorta müqaviləsində köhnəlmə əmsalı nəzərdə tutulduqda, bu Fəslin məqsədləri üçün zərər məbləği köhnəlmə əmsalının tətbiq edilməsindən sonra alınan məbləğ hesab edilir.

BÖLMƏ III. Minik avtomobili sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası

35. Sığortanın predmeti

Bu Bölmə üzrə sığorta predmeti bu Qaydaların 1.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş avtomobillərin sahiblərinin mülki məsuliyyətinin yaranması halıdır.

36. Sığorta riskləri və sığorta hadisəsi

36.1. Avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə sığorta müqaviləsində göstərilən avtomobilin istifadəsi zamanı üçüncü şəxslərin həyatına, sağlamlığına və (və ya) əmlakına dəyən zərərin əvəzinin ödənilməsi üzrə sığorta olunanın mülki məsuliyyətinin yaranması riskindən sığorta təminatı verilir.

36.2. Qanunvericiliyə və ya sığorta müqaviləsinə görə sığorta ödənişinin ödənilməsi üçün əsas xxxx, sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində sığorta müqaviləsində göstərilən avtomobilin istifadəsi zamanı üçüncü şəxslərin həyatına, sağlamlığına və (və ya) əmlakına vurulan zərərin əvəzinin ödənilməsinə görə sığorta olunanın mülki məsuliyyəti üzrə öhdəliyinin nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası üzrə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müvafiq sığorta məbləğindən artıq miqdarda olması faktı sığorta hadisəsi hesab edilir.

37. Sığorta təminatında əlavə məhdudiyyətlər

37.1. Sığorta müqaviləsində başqa cür nəzərdə tutulmursa, bu Qaydaların 16- cı bəndində göstərilənlərdən əlavə, aşağıdakılara münasibətdə də sığorta təminatı verilmir:

37.1.1. Sığortalının işçisinin avtomobilin sərnişini olarkən sığortalı ilə əmək münasibətlərindən irəli gələn peşə vəzifələrinin icrası zamanı ölməsi və ya bədən xəsarəti xxxxxx nəticəsində yaranan məsuliyyət;

37.1.2. avtomobilin sərnişini kimi hərəkət edən sığorta olunanın hər hansı ailə üzvünün ölməsi və ya bədən xəsarəti xxxxxx nəticəsində yaranan məsuliyyət;

37.1.3. əmlaka vurulan zərərə görə əldən çıxmış fayda və ya digər dolayı zərərlərə görə məsuliyyət;

37.1.4. cərimələr və ya mənəvi zərərlərə görə təzminat ödəmək məsuliyyəti;

37.1.5. nəqliyyat vasitələri sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası haqqında Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş məsuliyyət həddində ödənilməli xxxx zərər məbləğləri.

38. Sığorta məbləği və azadolma məbləği

38.1. Avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə sığorta məbləği tərəflərin razılığı ilə sığorta müqaviləsində müəyyən olunur və üçüncü şəxsə dəyən zərərin nəqliyyat vasitəsi sahiblərinin mülki məsuliyyətinin icbari sığortası üzrə qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş müvafiq sığorta məbləğindən artıq miqdarda xxxx hissəsi üzrə sığortaçının öhdəliyinin son həddini ifadə edir.

38.2. Bu Qaydaların məqsədləri üçün avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə azadolma məbləği müəyyən edilmir.

39. Sığorta ödənişinin verilməsi

39.1. Avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə sığorta hadisəsi baş verdikdə üçüncü şəxsin əmlakına dəyən birbaşa zərərin əvəzi aşağıdakı məbləğlərdə ödənilir:

39.1.1. əmlak tamamilə məhv olduqda – istifadə üçün yararlı xxxx qalıqların dəyəri çıxılmaq şərtilə, həmin əmlakın sığorta hadisəsinin baş verməsi xxxxxx mövcud olmuş bazar dəyəri məbləğində;

39.1.2. əmlak qismən zədələndikdə - həmin əmlakın sığorta hadisəsindən dərhal əvvəlki vəziyyətinə qaytarılması üçün tələb olunan xərc məbləğində.

39.2. Avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə sığorta hadisəsi baş verdikdə, üçüncü şəxsin həyat və sağlamlığına dəyən zərərin əvəzi aşağıdakı məbləğlərdə ödənilir:

39.2.1. zərərçəkənin malik olduğu, yaxud hadisə baş verməsə xxx xxxxx olması real olaraq ehtimal edilən və itirdiyi qazanc (gəlir) məbləğində;

39.2.2. zərərçəkənin sağlamlığının pozulması ilə bağlı çəkdiyi əlavə xərclərin, o cümlədən müalicəyə, əlavə qidalanmaya, xxxx-dərman alınmasına, protezləşdirməyə, başqasının qulluğuna, sanatoriya-kurort müalicəsinə, xüsusi nəqliyyat vasitələri əldə edilməsinə, başqa peşəyə hazırlanmaya çəkdiyi xərclər məbləğində, bu şərtlə ki, zərərçəkənin həmin yardım və qulluq növlərinə möhtac olduğu və bunları pulsuz almaq hüququnun qanunvericilikdə nəzərdə tutulmadığı müəyyənləşdirilsin;

39.2.3. ailə başçısı xxxx zərərçəkənin öldüyü halda onun himayəsində xxxx şəxslərin itirdiyi qazanc məbləğində;

39.2.4. zərərçəkənin öldüyü halda 1000 (min) manatdan artıq olmamaq şərtilə onun dəfni ilə bağlı xərclər.

39.3.Sığorta hadisəsi nəticəsində üçüncü şəxsin həyatına və sağlamlığına dəyən zərərin əvəzi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin 1117-ci maddəsində müəyyən olunmuş qaydalar üzrə ödənilir.

39.4.Eyni sığorta hadisəsi nəticəsində bir neçə şəxsin əmlakına və ya həyat və sağlamlığına dəyən zərərin ümumi məbləği avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə müəyyən olunmuş sığorta məbləğindən artıq olduqda sığortaçı hər bir zərərçəkənə ona vurulan zərər məbləğinə mütənasib məbləğdə

sığorta ödənişi verir. Bu halda zərərçəkənlərin hamısına verilən sığorta ödənişinin ümümi məbləği avtomobil sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası üzrə müəyyən olunmuş sığorta məbləğinə bərabər olmalıdır.

BÖLMƏ IV. Sürücülərin və sərnişinlərin fərdi qəza sığortası

40. Sığortanın predmeti

Bu Bölmə üzrə sığorta predmeti bu Qaydaların 1.0.1.-ci bəndində nəzərdə tutulmuş avtomobillərin sürücüləri və sərnişinləridir.

41. Sığorta olunan

41.1. Sığorta müqaviləsində göstərilən avtomobildə xxxx xxxxxx və sərnişin sürücülərin və sərnişinlərin fərdi qəza sığortası üzrə sığorta olunan hesab olunurlar.

41.2. Sığorta olunanların sayı avtomobilin istehsalçısı tərəfindən nəzərdə tutulmuş oturacaq yerlərinin sayından xxx xxx bilməz.

42. Sığorta riskləri

42.1. Fərdi qəza sığortası üzrə sığorta müqaviləsində göstərilən avtomobilin istifadəsi ilə əlaqədar sürücüsünün və (və ya) sərnişininin həyat və sağlamlığına dəyə bilən zərərin aşağıda göstərilən hallarla nəticələnməsi risklərindən sığorta təminatı verilir:

42.1.1. əmək qabilliyətinin itirilməsi ilə əlaqədar I, II, III dərəcə əlilliyin müəyyən olunması;

42.1.2. 18 yaşınadək uşağın sağlamlıq imkanlarının məhdudlaşması;

42.1.3. ölüm.

43. Sığorta hadisəsi və xxx xxxx bəzi tələblər

43.1. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində və əhatə etdiyi ərazidə bu Qaydaların 28.1-ci bəndində müəyyən edilmiş risklərin hər hansı birinin baş verməsinin 42.1-ci bəndində nəzərdə tutulmuş hallarla nəticələnməsi, 43.2-ci və 43.3-cü bəndlərinin tələbləri nəzərə alınmaqla sığorta hadisəsi sayılır.

43.2. Sığorta olunanın ölməsi halı yalnız aşağıdakı halların hər biri mövcud olduqda sığorta hadisəsi sayılır:

43.2.1. ölümə səbəb xxxx bədbəxt hadisə sığorta müqaviləsi qüvvədə xxxx müddətdə baş vermiş olsun;

43.2.2. ölüm faktı ölümə birbaşa səbəb xxxx və sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddətdə baş vermiş bədbəxt hadisənin nəticəsi olsun;

43.2.3. ölüm hadisəsi bədbəxt hadisənin baş verməsi tarixindən ən geci 1 il müddətində baş vermiş olsun.

43.3. Sığorta olunanın sağlamlığına dəymiş zərərlə əlaqədar olaraq ona I, II, III qrup əlilliyin təyin olunması və ya 18 yaşınadək uşağın sağlamlıq imkanlarının məhdudlaşması yalnız aşağıdakı halların hər biri mövcud olduqda sığorta hadisəsi sayılır:

43.3.1. zərərə səbəb xxxx bədbəxt hadisə sığorta müqaviləsi qüvvədə xxxx müddətdə baş vermiş olsun;

43.3.2. zərər birbaşa ona səbəb olmuş bədbəxt hadisə nəticəsində dəymiş

olsun;

43.3.3. zərər bədbəxt hadisənin baş verməsi tarixindən ən geci 1 il

müddətində müəyyən edilmiş olsun.

44. Sığorta təminatında əlavə məhdudiyyətlər

Bu Qaydaların 16-cı bəndində göstərilənlərdən əlavə, sığorta olunanın özünə sui qəsd etməsi xxxxxx da sığorta təminatı verilmir.

45. Sığorta məbləği

45.1. Sürücülərin və sərnişinlərin fərdi qəza sığortası müqaviləsi üzrə sığorta məbləği tərəflərin razılığı ilə sığorta müqaviləsində müəyyən olunur.

45.2. Sürücülərin və sərnişinlərin fərdi qəza sığortası üzrə sığorta məbləği avtomobilin bir oturacaq yeri, yəni bir sığorta olunan üçün sığorta məbləğini ifadə edir.

46. Sığorta ödənişinin verilməsi

46.1. Sığorta hadisəsinin baş verməsi tarixindən 1 il müddətində sığorta olunanın ölməsi halında sığorta ödənişi sığorta məbləğinin 100 xxxxx həcmində onun vərəsələrinə verilir.

46.2. Sığorta olunanın sağlamlığına zərər dəyməsi halında sığorta ödənişi aşağıdakı məbləğlərdə ödənilir:

46.2.1. əmək qabilliyətinin itirilməsi ilə əlaqədar:

46.2.1.1.Birinci dərəcə əlillik müəyyən olunduqda – sığorta məbləğinin 100

xxxxx; xxxxx; xxxxx;

46.2.1.2.ikinci dərəcə əlillik müəyyən olunduqda – sığorta məbləğinin 80 46.2.1.3.üçüncü dərəcə əlillik müəyyən olunduqda – sığorta məbləğinin 60

46.2.2. 18 yaşınadək uşağın sağlamlıq imkanlarının məhdudlaşması müəyyən olunduqda – sığorta məbləğinin 100 xxxxx.

46.3. Sığorta hadisəsi nəticəsində sığorta ödənişi almış sığorta olunana təyin edilmiş əlillik dərəcəsinin dəyişməsi, yaxud onun ölməsi ilə əlaqədar sığorta ödənişi növbəti dəfə verilərkən, həmin hadisə ilə bağlı bu Bölmə əsasında əvvəllər verilmiş sığorta ödənişi məbləğləri çıxılır.

«BakıSığorta» Açıq Səhmdar Cəmiyyəti Avtomobillərin tam sığortası üzrə tarif dərəcələrinin əsaslandırılması

Bu sığorta növü 3 sinfin birləşməsindən ibarət olduğundan hər biri üçün uyğun hesablamalar aparılır.

I hissə (Minik avtomobillərinin sığortası)

Tarif dərəcələri əsaslandırılarkən əvvəlcə netto-dərəcələr hesablanır.

Netto-dərəcələrin hesablanmasında aşağıdakı məlumatlardan istifadə edilir:

1. Sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı(q) – 0.02;

2. Bir sığorta müqaviləsi üzrə xxxx sığorta məbləği (So) – 18 000 manat;

3. Bir sığorta hadisəsi üzrə xxxx sığorta ödənişi (Sö) – 4 200 manat;

4. Bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin sayı(n) – 700.

Tn, Tə və Tr ilə müvafiq olaraq netto-dərəcəni, onun əsas hissəsini və risk üstəliyi işarə edilir. Netto-dərəcənin əsas hissəsi 100 manat sığorta məbləğinə uyğun olaraq aşağıdakı düsturla hesablanır:

Tə = 100qSö/So =100* 0.02*4200/18000 = 0.47 (manat).

Risk üstəliyini hesablamaq üçün təminat ehtimalı 0.95 götürülür. Bu halda həmin ehtimala uyğun əmsal a=1.645 təşkil edir. Risk üstəliyi aşağıdakı düsturla hesablanır:

1/2 1/2

Tr =1.2*Tə*a*((1 - q)/(nq)) = 1.2*0.47*1.645*((1-0.02)/(700*0.02)) =

0.25 (manat).

Tn = Tə + Tr = 0.47 + 0.25 = 0.72 manat.

Tarif dərəcəsinin strukturu: netto-dərəcə - 70%, yüklənmə - 30%.

O cümlədən: işlərin aparılması xərcləri - 28%, tarif mənfəəti - 2%.

Brutto-dərəcəni Tb ilə işarə edilir. Onda brutto-dərəcənin hesablanması düsturuna əsasən

Tb = Tn /(1-f) = 0.72/(1 – 0.3) = 1.03 (manat).

Tarif dərəcələri nəqliyyat vasitəsinin növündən və istifadə tərzindən, sığorta risklərinin tərkibindən və s. amillərdən asılı olaraq diferensiallaşdırılır. Məhz bu səbəbdəndə, yekun tarif dərəcəsi 1% - 12% aralığında dəyişir.

II hissə (Minik avtomobili sahiblərinin mülki məsuliyyətinin sığortası)

Tarif dərəcələri əsaslandırılarkən əvvəlcə netto-dərəcələr hesablanır.

Netto-dərəcələrin hesablanmasında aşağıdakı məlumatlardan istifadə edilir:

1. Sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı(q)-0.02;

2. Bir sığorta müqaviləsi üzrə xxxx sığorta məbləği(So) – 180 000 AZN;

3. Bir sığorta hadisəsi üzrə xxxx sığorta ödənişi(Sö)-32 000 AZN;

4. Bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin sayı(n) - 700.

Tn, Tə və Tr ilə müvafiq olaraq netto-dərəcəni, onun əsas hissəsini və risk üstəliyini işarə edək. Netto-dərəcənin əsas hissəsi 100 manat sığorta məbləğinə uyğun olaraq aşağıdakı düsturla hesablanır

Tə = 100qSö/So = 0.02*100*32000/180000 = 0.36 (manat).

Risk üstəliyinin hesablanması üçün təminat ehtimalı 0,95 götürülür. Bu halda həmin ehtimala uyğun əmsal a=1.645 olur. Risk üstəliyi aşağıdakı düsturla hesablanır:

1/2 1/2

Tr =1.2*Tə*a*((1 - q)/(nq)) = 1.2*0.36*1.645*((1-0.02)/(700*0.02)) =

0.19 (manat).

Tn = Tə + Tr = 0.36 + 0.19 = 0.55 manat.

Tarif dərəcəsinin strukturu: netto-dərəcə - 70%, yüklənmə - 30%. O cümlədən, işlərin

aparılması xərcləri - 28%, tarif mənfəəti - 2%.

Brutto-dərəcəni Tb ilə işarə edək. Onda brutto-dərəcənin hesablanması düsturuna

əsasən

Tb = Tn/(l-f) = 0.55/(1-0,3) = 0.79

İş yerinin yerləşdiyi ərazidən, işin xüsusiyyətindən və s. amillərdən asılı olaraq baza tarif dərəcəsinə azaldıcı və artırıcı əmsallar tətbiq edilir. Ona görə də, yekun tarif dərəcəsi 0,1% - 2,5% aralığında dəyişir.

III hissə (Sürücülərin və sərnişinlərin fərdi qəza sığortası)

Tarif dərəcələri əsaslandırılarkən əvvəlcə netto-dərəcələr hesablanır.

Netto-dərəcələrin hesablanmasında aşağıdakı məlumatlardan istifadə edilir:

1. Sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı(q) – 0.02;

2. Bir sığorta müqaviləsi üzrə xxxx sığorta məbləği (So) – 20 000 manat;

3. Bir sığorta hadisəsi üzrə xxxx sığorta ödənişi (Sö) – 3000 manat;

4. Bağlanılacaq sığorta müqavilələrinin sayı(n) – 700.

Tn, Tə və Tr ilə müvafiq olaraq netto-dərəcə, onun əsas hissəsi və risk üstəliyi işarə edilir. Netto-dərəcənin əsas hissəsi 100 manat sığorta məbləğinə uyğun olaraq aşağıdakı düsturla hesablanır:

Tə = 100qSö/So =100* 0.02*3000/20000 = 0.3(manat).

Risk üstəliyinin hesablanması üçün təminat ehtimalını 0.95 götürülür. Bu halda həmin ehtimala uyğun əmsal a=1.645 olur. Risk üstəliyi aşağıdakı düsturla hesablanır:

1/2 1/2

Tr =1.2*Tə*a*((1 - q)/(nq)) = 1.2*0.3*2*((1-0.02)/(700*0.02)) = 0.16

(manat).

Tn = Tə + Tr = 0.3 + 0.16 = 0.46 manat.

Tarif dərəcəsinin strukturu: netto-dərəcə - 70%, yüklənmə - 30%.

O cümlədən: işlərin aparılması xərcləri - 28%, tarif mənfəəti - 2%.

Brutto-dərəcə Tb ilə işarə edilir. Onda brutto-dərəcənin hesablanması düsturuna əsasən

Tb = Tn /(1-f) = 0.46/(1 – 0.3) = 0.66 (manat).

Tarif dərəcəsi sığorta olunanın istehsal və ya qeyri-istehsal sahəsində çalışmasından, yerinə yetirdiyi işin təhlükəsizlik dərəcəsindən və s. amillərdən asılı olaraq baza nəqliyyat vasitəsinin növündən və istifadə tərzindən, sığorta risklərinin

tərkibindən və s. amillərdən asılı olaraq diferensiallaşdırılır. Ona görə də, yekun tarif dərəcəsi 0.02% - 5% aralığında dəyişir.