FİZİKİ ŞƏXSLƏRƏ MƏXSUS OLAN ƏMLAKIN SIĞORTASI

FİZİKİ ŞƏXSLƏRƏ MƏXSUS XXXX ƏMLAKIN SIĞORTASI

QAYDALARI

BAKI – 2012

FİZİKİ ŞƏXSLƏRƏ MƏXSUS XXXX ƏMLAKIN SIĞORTASI

QAYDALARI

Fiziki şəxslərə məxsus xxxx əmlakın sığortası Qaydaları (bundan sonra mətndə «Qaydalar» adlandırılacaq) Azərbaycan Respublikası qanunlarının və digər normativ-hüquqi aktlarının tələblərinə müvafiq işlənib hazırlanmışdır və Fiziki şəxslərə məxsus xxxx əmlakın sığortası müqaviləsinin (bundan sonra mətndə «sığorta müqaviləsi» adlandırılacaq) ayrılmaz tərkib hissəsidir.

Bu Qaydalar, Sığorta Şəhadətnaməsi, Sığortalı tərəfindən doldurulmuş Ərizə forması və müvafiq Əlavələr bütövlükdə bir müqavilə hesab edilirlər.

Ərizə forması müqavilənin əsası sayılır və sığorta təminatı Ərizə formasında Sığortalı tərəfindən göstərilmiş məlumat və Ərizə formasında qeyd olunmuş Sığortalının bəyannaməsi əsasında verilir.

ÜMUMİ MÜDDƏALAR

Hazırkı Qaydalar əsasında «Meqa Sığorta» Sığorta Şirkəti Açıq Səhmdar Cəmiyyəti (bundan sonra mətndə «Sığortaçı» adlandırılacaq) Fiziki şəxslərə məxsus xxxx əmlakın sığortasını həyata keçirir və sığorta müqaviləsi bağlayır.

Hazırkı Qaydalar Sığortalının (Faydalanan şəxsin) Fiziki şəxslərə məxsus xxxx əmlaka sahibliyi, ondan istifadəsi və ona sərəncam verməsi ilə xxxxx xxxx əmlak mənafelərinin könüllü sığortası müqavilələrinin bağlanması, icra edilməsi və xitam olunmasının qayda və şərtlərini müəyyən edir.

Sığorta müqaviləsinə, tərəflərin yazılı razılığı əsasında həmin müqavilənin bağlanması zamanı və ya qüvvədə olma müddəti ərzində, xxxxx sığorta hadisəsinin baş verməsindən əvvəl Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə və bu Qaydalara zidd olmaması şərtilə əlavə və dəyişikliklər edilə bilər.

1. QAYDALARDA İSTİFADƏ OLUNAN ƏSAS ANLAYIŞLAR

Bu Qaydalarda aşağıda göstərilən anlayışlar hər hansı bir yerdə istifadə olunmasından asılı olmayaraq eyni məna daşıyırlar:

Sığorta riski – ehtimal olunan və onun baş verməsinə qarşı sığorta aparılan hadisədir;

Sığorta məbləği – sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığorta obyektinin sığortalandığı, Sığortaçının öhdəliklərinin son (maksimal) həddi xxxx və əsasında sığorta haqqı hesablanan məbləğdir;

Sığorta haqqı – sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq şərtləşdirilmiş qayda və vaxt ərzində Sığortalı tərəfindən sığorta təminatının verilməsi üçün Sığortaçıya ödənilən məbləğdir;

Azadolma – sığorta müqaviləsində müəyyən edilmiş və Sığortaçı tərəfindən təmin olunmayan dəymiş zərərin bir qismi sayılır;

Sığorta hadisəsi – sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş, sığortalanmış əmlakın zədələnməsi, korlanması və ya məhv olması ilə nəticələnən və Sığortaçının sığorta ödənişini həyata keçirmək öhdəliyinin yaranmasına səbəb xxxx, baş vermiş hadisədir;

2. SIĞORTA SUBYEKTLƏRİ, SIĞORTA SİNİFİ

2.1. Sığortaçı - Azərbaycan Respublikasında sığorta fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirən müvafiq icra hakimiyyəti orqanından xüsusi razılıq almış «Meqa Sığorta» Sığorta Şirkəti Açıq Səhmdar Cəmiyyətidir.

2.2. Sığortalı - Sığortaçı ilə sığorta müqaviləsini bağlamış fəaliyyət qabiliyyəti xxxx fiziki şəxslərdir.

2.3. Xxxxxxxxxx şəxs – Sığorta müqaviləsi xeyrinə bağlanmış şəxsdir.

2.4. Sığorta müqaviləsi sığortalanmış əmlakın qorunub saxlanılmasında, qanuna, digər normativ- hüquqi akta və ya müqaviləyə əsasən xxxxxx xxxx şəxsin (Sığortalının və ya Xxxxxxxxxx şəxsin) xeyrinə bağlana bilər. Sığortalının və ya Xxxxxxxxxx şəxsin sığortalanmış əmlakda qanuni marağı olmadığı halda bağlanmış sığorta müqaviləsi bağlandığı andan etibarsızdır.

3. SIĞORTA OBYEKTİ , SIĞORTA PREDMETİ

3.1. Sığorta obyekti hazırki Qaydalara müvafiq olaraq sığorta hadisəsinin baş verməsi nəticəsində sığorta olunmuş əmlakın itirilməsi (məhv olması), ona zərər vurulması və çatışmaması riski ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayan əmlak mənafeləridir.

3.2. Bu Qaydalar əsasında bağlanmış sığorta müqaviləsi ilə aşağıdakı sığorta predmətləri sığortalana bilər:

3.2.1. Bütün daşınmaz əmlak obyektləri (müqavilə ilə digər şərtlər nəzərdə tutulmayıbsa - bina və tikililər, xxxxx xxx sahələrinin, yeraltı sərvətlər yataqlarının və su obyektlərinin istisna olunması şərti ilə) və onların ayrı memarlıq və konstruksiya hissə və elementləri (binaların hissələri, yaşayış və qeyri-yaşayış binaları, onların daxili təmir və bəzəmə işləri, mühəndis infrastrukturun elementləri);

3.2.2. Bütün daşınar əmlak obyektləri (nağd pul, valyuta, banknot, çek, marka, sənəd, istiqraz, veksel, borc yazmaları (köçürmələri), vauçer, sikkə, jeton, hesab, optik və maqnit məlumat daşıyıcıları, neqativlar, kredit kartları və ya digər növ qiymətli kağızların məhvi və ya zədələnməsi, bütün növ zinət, zərgərlik, qeyim və incəsənət əşyaları (əsərləri) istisna olmaqla)

3.3. Bu Qaydalar əsasında bağlanmış sığorta müqaviləsi ilə mülki dövriyyədən çıxarılmış, habelə qanuna görə üzərinə tələb yönəldilə və özgəninkiləşdirilə bilməyən əmlak, həmçinin bölünməz əmlak hissə-hissə sığorta oluna bilməz.

SIĞORTA TƏMİNATI VƏ İSTİSNALAR

4. ƏMLAKIN MADDİ ZƏRƏRDƏN SIĞORTASI

4.1. Sığorta haqqının ödənilməsindən sonra Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilmiş əmlak sığorta müddəti ərzində və şəhadətnamədə,sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilmiş risklər nəticəsində itirilərsə, məhv olarsa və ya zədələnərsə (bu Qaydalırın şərtlərinə, müddəalarına, istisnalarına və təminatına uyğun olaraq) Sığortaçı Sığortalıya həmin əmlakın zədələnməsi, itirilməsi və ya məhv olması xxxxx xxxx bazar dəyərini və ya dəyən zərərin məbləğini ödəyəcək və ya Sığortaçı öz mülahizəsinə əsasən bu əmlakı və ya onun bir hissəsini bərpa və ya eyni tipli əmlak ilə əvəz edəcək (köhnəlməyə görə müvafiq məbləğin və, əgər sığorta müqaviləsi ilə şərtləşdirilibsə, azadolma məbləğinin çıxılması şərti ilə).

Xxxxx Sığortaçının bu əmlak üzrə öhdəlikləri aşağıda göstərilən hədlərdən artıq ola bilməz:

(i) Ümumilikdə və ya hər bir bölmə üzrə sığorta məbləği və ya hər bir əmlak üzrə sığorta məbləği və ya hadisə zamanı onun bazar dəyəri (hər halda daha kiçik məbləğ tətbiq olunur);

(ii) Eyni sığorta müddəti ərzində baş vermiş sığorta hadisəsi(ləri) üzrə ödənilmiş məbləğ(lər) çıxıldıqdan sonra sığorta məbləğinin qalıq hissəsi (xxxxx əlavə sığorta haqqının ödənilməsi şərti ilə sığorta məbləğinin azalmış hissəsi yenidən bərpa oluna bilər).

4.2. Sığorta təminatı Sığorta Şəhadətnaməsində və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş müvafiq Əlavədə müəyyən edilmiş sığorta müddəti ərzində və göstərilmiş sığorta risklərinin baş verməsi nəticəsində sığortalanmış əmlakın məhv olması, itməsi və zədələnməsi üzrə verilir.

5. SIĞORTA RİSKLƏRİ

5.1. Sığorta təminatı Sığorta Şəhadətnaməsində,sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilən risklərə dair qüvvədədir və həmin risklər aşağıdakı xxxx xxxx düşülməlidir:

5.1.1. YANĞIN VƏ/VƏ YA İLDIRIM VURMASI - bu Qaydalara əsasən yanğın dedikdə, alovun qalanması və ya saxlanması üçün ayrılmış xüsusi yerlərdən kənarda, özbaşına yayıla bilən alovun əmələ gəlməsi nəzərdə tutulur. Odun təsiri nəticəsində baş vermiş, xxxxx yanğının nəticəsi olmayan zərərlər, həmçinin sığortalanmış əmlakın emal edilməsi və ya digər məqsədlə (məsələn, qurutma, qaynatma, ütülmə, hisdə qurutma, metalların isti emalı və əridilməsi üçün) alovun, istiliyin və digər termik mənbələrin təsirinə məruz qalması nəticəsində dəymiş zərərlər, habelə yanğın nəticəsində əmələ gəlmiş partlayışların törətdiyi zərər və itkilər təmin olunmur.

İldırımın sığortalanmış əmlakı birbaşa vurması ildırım vurması sayılır.

5.1.2. PARTLAYIŞ - Qaz və buxarların genişlənməyə meylli olmasından irəli gələn enerjinin ani təsiri partlayış sayılır. Rezervuarın (qazanın, xxxx kəmərinin) partlaması, onun divarlarının qırılması səbəbindən, onun içində və xaricində xxxx təzyiqin təfavütü qəfildən bərabərləşdikdə, baş vermiş hesab olunur. Seyrəlmiş atmosfer şəraitində (vakuumda) əmələ gəlmiş zərərlər təmin olunmur. Yanma kamerasında baş vermiş partlayışlar nəticəsində

daxili yanacaqlı mühərriklərə dəymiş zərər və daxili qaz təzyiqi nəticəsində elektrik açarlarının elementlərinə dəymiş zərər sığorta ilə təmin olunmur.

5.1.3. TƏYYARƏ VƏ DİGƏR HAVA APARATLARININ və ya ONLARIN HİSSƏLƏRİNİN DÜŞMƏSİ - Sığortalanmış əmlakın üzərinə hava aparatlarının və ya onların hissələrinin və hava aparatlarından xxx və ya digər əşyaların düşməsi.

5.1.4. ZƏLZƏLƏ

5.1.5. TUFAN VƏ QASIRĞA - (xxxxx hasarlara və darvazalara dəyən zərərlər İSTİSNA olmaqla). Tufan dedikdə Bofort şkalası üzrə gücü 8 balldan aşağı olmayan (yəni küləyin sürəti saatda 60 kilometrdən az olmayan) və hava şəraiti nəticəsində əmələ gələn hava axınları nəzərdə tutulur.

5.1.6. DAŞQIN, SEL BASMASI - (xxxxx açıq havada xxxx daşınar əmlaka, hasarlara və darvazalara dəyən zərərlər İSTİSNA olmaqla)

5.1.7. SIĞORTA OLUNMUŞ BİNALARIN İÇİNDƏ VƏ YA QONŞU BİNALARDA YERLƏŞƏN REZERVUAR VƏ BORULARDAN SIZMA VƏ YA ONLARIN PARTLAMASI NƏTİCƏSİNDƏ SU BASMASI.

a) Aşağıdakı zərər və itkilər sığorta ilə təmin olunmur:

(i) su borularının və ya rezervuarlarının təmiri, başqa yerə keçirilməsi və ya uzadılması nəticəsində baş vermiş zərər və itkilər,

(ii) 30 gün ərzində mütəmadi olaraq binaların boş olduğu zaman rezervuar və boruların partlaması, daşması və ya onlardan su sızması.

(iii) istənilən sprinkler sisteminin və ya məişət məqsədindən başqa digər məqsədlər üçün istifadə edilən buxar qazanının partlaması və daşması nəticəsində dəymiş zərərlər.

b) rezervuar və boruların partlaması, daşması və onlardan su sızması birbaşa və ya dolayı olaraq aşağıdakıların nəticəsində əmələ gəldikdə dəymiş zərərlər təmin olunmur:

(i) sürüşmə, torpaq çökməsi və ya qalxması,

(ii) yanğın, ildırım vurması və ya 5.1.2. bəndi ilə nəzərdə tutulan partlayış.

5.1.8. YERÜSTÜ NƏQLİYYAT VASİTƏLƏRİNİN DƏYMƏSİ - Yerüstü nəqliyyat vasitələrinin sığortalanmış əmlaka dəyməsi.

5.1.9. SIĞORTALIYA QARŞI YÖNƏLDİLMİŞ ÜÇÜNCÜ ŞƏXSLƏRİN QƏRƏZLİ, QANUNA XXXX XXXX HƏRƏKƏTLƏRİ, xxxxx dəymiş zərərin birbaşa və ya dolayı olaraq aşağıdakı hadisələrin nəticəsində baş verməsi halları istisna olmaqla:

(a) yanğın,

(b) oğurluq və ya oğurluğa cəhd,

(c) hər hansı kommersiya, sənaye və digər iş fəaliyyətinin bütovlüklə və ya qismən dayanması və ya ləngiməsi.

(d) Xxxxxxxxxxxx (Xxxxxxxxxx şəxsin) və ya onun işçilərinin/ailə üzvlərinin hərəkətləri nəticəsində dəymiş zərərlər;

(e) sığorta müqaviləsində başqa hall nəzərdə tutulmayıbsa, pəncərələrin, aynaların, vitrinlərin və şüşədən istehsal olunmuş digər əşyaların sındırılması nəticəsində dəymiş zərərlər;

5.1.10. SINDIRMAQLA OĞURLUQ VƏ YA OĞURLUĞA CƏHD - Xxxxx aşağıdakıların nəticəsində dəymiş zərərlər istisna olmaqla

(a) Sığoralının işçiləri və ya sığortalanmış mənzilin/evin sakinləri ilə əlbir olaraq törədilmiş oğurluq,

(b) xüsusi sığorta müqaviləsi ilə sığortalanmış şüşələrin oğurluğu,

SINDIRMAQLA OĞURLUQ VƏ YA OĞURLUĞA CƏHD riski üzrə təminat sındırmaqla oğurluq və ya oğurluğa cəhd zamanı binalara dəymiş zərəri də daxil edir. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, bu zərərlər (yəni oğurluq və ya oğurluğa cəhd zamanı binalara dəymiş zərərlər) üzrə təminatın maksimal həddi sığorta muqaviləsi ilə sığortalanmış və zərər çəkmiş binalar üzrə sığorta məbləğinin 5%-dən artıq ola bilməz.

Sığorta təminatı yalnız sığortalanmış əmlakın sığorta təminatının əhatə ərazisində yerləşdiyi zaman qüvvədədir.

5.1.11. YER SÜRÜŞMƏSİ, TORPAQ ÇÖKMƏSİ VƏ YA QALXMASI, xxxxx:

5.1.11.1. aşağıdakı hadisələrin nəticəsində baş verən sürüşmə, torpaq çökməsi və ya qalxması İSTİSNA olmaq şərti ilə:

(a) binanın dağıdılması, tikilməsi, ekskavasiyası və ya təmir ilə əlaqədar işlərin aparılması,

(b) Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilən sığorta təminatının qüvvəyə minmə tarixindən əvvəl əmələ gəlmiş zərərlər,

(c) normal çökmə,

(d) parazitlər, amortizasiya (köhnəlmə), tədricən korlanma, paslanma, korroziya, gizli defektlər, özünəməxsus qüsurlar, yanlış dizayn, yanlış materiallar və ya qeyri-peşakar xxxx ustaların işi,

(e) süni üsulla qurulmuş yer sahəsinin enməsi və ya hərəkətə gəlməsi,

(f) xxxxx və ya çay eroziyası,

(g) zəlzələ,

(h) həmin binaların ətrafında və ya altında aparılan yeraltı işlər və qazıntı işləri,

5.1.11.2. Sığortalanmış xxxxxx zərər dəymədikdə, həyət sahələrinə, maşın dayanacaqlarına, yollara, trotuarlara, darvazalara və hasarlara yer sürüşməsi, torpaq çökməsi və ya qalxması nəticəsində dəymiş zərərlər üzrə təminat verilmir.

5.2. Sığorta təminatına, tərəflərin qarşılıqlı razılığı əsasında və Sığorta Şəhadətnaməsində,sığorta müqaviləsinə Əlavələrdə göstərilməsi şərti ilə digər risklər də daxil edilə bilər.

6. ŞÜŞƏ SINMASI ÜZRƏ ƏLAVƏ TƏMİNAT

Bilavasitə sığorta müqaviləsində göstərilmiş risklər nəticəsində xxxxxx zərərin dəyməsi ilə yanaşı binaların şüşədən xxxx tərkib hissəsinin sınması baş verdikdə Sığortaçı əlavə olaraq sınmış şüşələrin dəyişdirilməsi üzrə xərcləri öz üzərinə götürur. Aşağıdakı hallar istisna edilir:

(a) bina üzrə aparılan təmir, dekorasiya, əlavə və düzəltmə işləri nəticəsində və ya şüşələrin dəyişdirilməsi və quraşdırılması zamanı şüşələrin sınması,

(b) konstruksiyaların dağılması və köhnəlməsi nəticəsində şüşələrin sınması, Təminatın meyarı adi şüşə ilə əvəz edilmənin dəyərinə bərabərdir.

7. TİKİNTİ TULLANTILARININ TƏMİZLƏNMƏSİ ÜZRƏ ƏLAVƏ TƏMİNAT

7.1. Sığortaçı və Sığortalı arasında əldə edilmiş xüsusi razılığa əsasən, Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilmiş sığorta məbləği(ləri) çərçivəsində, hazırkı Qaydaların 5-ci bölməsində nəzərdə tutulan risklər nəticəsində bina və ya onun hissələrinin zədələnməsi ilə əlaqədar həyata keçirilmiş aşağıdakı tədbirlər üzrə xərclərin ödənilməsi təmin edilir:

7.1.1. tikinti tullantılarının təmizlənməsi,

7.1.2. sökmə və dağıtma, və/və ya

7.1.3. bərkitmə və ya dayağın vurulması.

7.2. Xxxxx, Sığortaçı aşağıdakılar üzrə xərcləri heç bir halda ödəmir:

7.2.1. binalar və onlara qonşu ərazilər istisna olmaqla digər ərazilərdən tullantıların yığışdırılması, və ya

7.2.2. bilavasitə və ya dolayı olaraq çirklənmə və zəhərlənmə nəticəsində əmələ gələn xərclər.

7.3. Bu müddəa hazırkı Sığorta Qaydalarının digər şərtlərinin yerinə yetirilməsi şərti ilə tətbiq edilir.

8. SIĞORTA TƏMİNATINDAN İSTİSNALAR

8.1. Bu Sığorta Qaydaları ilə aşağıdakılar üzrə (əgər əlavə razılaşma yoxdursa) təminat verilmir və ödəniş həyata keçirilmir:

8.1.1. Sığorta təminatının əhatə ərazisindən kənarda baş verən hadisələr;

8.1.2. Yeraltı suların səviyyəsinin dəyişməsi nəticəsində sığortalanmış əmlakın məhv olması və ya zədələnməsi.

8.1.3. Şaxta nəticəsində dəymiş hər hansı itki, zərər və ya məhv olma.

8.1.4. Açıq qalmış qapı və/və ya pəncərələrdən sığortalanmış bina və ərazilərə yağışın, qarın, dolu və ya palçığın dolması nəticəsində baş verən zərərlər.

8.1.5. Dolayı itki, o cümlədən zəhmət haqqının itirilməsi və/və ya ləngitmə nəticəsində baş vermiş mənfəətin itirilməsi, bazarın itirilməsi və hər hansı digər dolayı itki və zərərlər.

8.1.6. Valyuta mübadiləsi kursunun fərqi.

8.1.7. Sığortalının və ya Xxxxxxxxxx şəxsin kobud ehtiyyatsızlığı və ya qərəzli hərəkətləri nəticəsində baş vermiş hadisələr.

Qeyd: Hazırkı Qaydalara müvafiq olaraq hər hansı şəxsin etdiyi hərəkət aşağıdakı hallarda qərəzli edilmiş hesab olunur: şəxs öz hərəkətinin (hərəkətsizliyinin) təhlükəli olduğunu anladıqda, sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalını və ya qaçılmazlığını qabaqcadan bildikdə və onun baş verməsini arzuladıqda, və ya sığorta hadisəsinin baş verməsinə yol verdikdə və öz hərəkətlərinin (hərəkətsizliyinin) mümkün nəticələrinə laqeyd surətdə yanaşdıqda.

8.1.8. Sığortalının və ya Xxxxxxxxxx şəxsin alkoqolun, toksik və ya narkotik maddələrin təsiri altında etdiyi hərəkət (hərəkətsizlik) nəticəsində baş vermiş hadisələr.

8.1.9. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, ərazinin sığortalanmış əmlakın qırıntı və ya qalıqlarından təmizlənməsi üçün çəkilmiş xərclər.

8.1.10. Hər hansı peşəkar və ya könüllü yanğınsöndürmə briqadaların və ya qanuna, öz nizamnaməsinə və ya digər normativ-hüquqi aktlara müvafiq olaraq yanğın söndürmə tətbirlərini və digər zərərlərin qarşısının alınması və ya azalması üzrə tətbirləri həyata keçirməyi borclu xxxx digər təşkilatların xidmətlərinin ödənilməsi ilə bağlı xərclər.

8.1.11. Binaların, tikililərin və ya onların hissələrinin dağılması sığorta hadisəsi nəticəsində baş vermədiyi halda, bu cür dağılma ilə əlaqədar yaranmış zərər və xərclər.

8.1.12. Sığortalanmış bina və tikililərin uzun müddət ərzində istismar olunmasından köhnəlib çürüməsi, bərbad halda olması və ya zədələnməsi nəticəsində yaranmış zərərlər;

8.1.13. Sığortalanmış əmlakın yenidən qurulması, təmiri və ya ərazisində tikinti işlərinin aparılması nəticəsində dəymiş zərərlər.

8.1.14. Sığortalanmış əmlak ilə əlaqəli vergilər, rüsumlar və ya kommunal ödənişlərlə bağlı xərclər.

8.1.15. Sığortalı və ya Xxxxxxxxxx şəxs tərəfindən yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına və ya sığortalanmış əmlakın zədələnməsinə səbəb xxxx material və əşyaların təhlükəsiz istifadə olunması və saxlanması qaydalarına əməl edilməməsi nəticəsində sığortalanmış əmlakın zədələnməsi və ya məhv olması.

8.1.16. Əmlakın korroziya, köhnəlmə, çürümə nəticəsində, ayrıca predmetlərin isə öz-özünə alışıb yanması və ya digər təbii xüsusiyyətləri ilə əlaqədar məhv olması və ya zədələnməsi;

8.1.17. Elektrik cihaz və avadanlıqların elektrik xətlərindəki nasazlıq: qısa qapanma, cərayanın dəyişməsi və s. səbəblərdən xarab olması.

8.1.18. Mənəvi zərərin təmin olunması ilə bağlı irəli sürülmüş iddialar;

8.2. Sığortaçı aşağıdakıların nəticəsində baş verən hadisələr üzrə heç bir məsuliyyət daşımır:

8.2.1. Nüvə partlayışının, radiasiyanın və ya radioaktiv zəhərlənmənin təsiri.

8.2.2. Ətraf mühitin çirklənməsi və zəhərlənməsi.

8.2.3. Müharibə (elan edilib-edilməməsindən asılı olmayaraq), vətəndaş müharibəsi, hərbi əməliyyatlar, təcavüz, istila, işğal, düşmənçilik aktları, xarici düşmənlərin aksiyaları,

üsyan, qiyam, tətil, inqilab, ictimai ixtişaşlar, xalq hərəkatı, çevriliş, silahlı yolla hakimiyyətin qəsb edilməsi, terrorizm, sabotaj və bunların nəticələri;

8.2.4. Dövlət orqanlarının sərəncamı ilə və ya hərbi ya da mülki hakimiyyət və siyasi təşkilatlar tərəfindən siyasi tədbirlərin görülməsi nəticəsində sığortalanmış əmlakın müsadirə, rekvizisiya, həbs, məhv edilməsi və ya milliləşdirilməsi.

8.2.5. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddətində baş vermiş, xxxxx səbəbi müqavilənin qüvvəyə minmə tarixindən əvvəl yaranmış hadisələr.

8.3. Hazırkı Qaydaların 8.1.9-ci bəndində göstərilənlər, Sığortaçı və Sığortalı arasında əldə edilmiş xüsusi razılığa əsasən və Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilməsi şərti ilə, tarif dərəcəsinə müvafiq əmsalların tətbiq olunması yolu ilə, müqavilənin şərtlərinə uyğun olaraq təmin oluna bilər.

9. SAKİNLƏR HAQDA MƏLUMATIN DƏRHAL VERİLMƏSİ

Sığortalanmış binaların 30 gün ərzində mütəmadi olaraq boş qalması haqqında məlumat Sığortaçıya dərhal çatdırılmalıdır. Belə məlumatın daxil olmasından sonra Sığortaçı bu məlumatları nəzərə alaraq sığorta haqqını artırmaq və ya müqavilənin şərtlərində bu Qaydalara zidd olmayan dəyişikliklər etmək hüququna malikdir.

XÜSUSİ ŞƏRTLƏR

10. SIĞORTA MƏBLƏĞİ

10.1. Sığorta məbləği sığorta müqaviləsinə uyğun olaraq sığorta obyektinin sığortalandığı, Sığortaçının öhdəliklərinin son (maksimal) həddi xxxx və əsasında sığorta haqqı hesablanmalı xxxx məbləğdir. Sığorta dəyərinin müəyyənləşdirilməsi zamanı tərəflər qüvvədə xxxx qanunvericiliyə və aşağıdakı müddəalara əsaslanmalıdırlar.

10.2. Sığorta məbləği sığorta müqaviləsi bağlanan zaman sığorta olunacaq əmlakın mövcud xxxx xxxxx qiymətini əsas götürərək tam dəyəri (sığorta dəyəri) məbləğində müəyyən edilir.

10.3. Sığorta məbləği sığortalanmış əmlakın sığorta dəyərindən artıq ola bilməz və Sığortaçı sığorta məbləğinin sığorta dəyərindən artıq xxxx hissəsi üzrə heç bir məsuliyyət daşımır və ödəniş həyata keçirmir.

10.4. Əmlakın bazar qiyməti əmlakın rəqabət şəraitində, satıcı və alıcının əmlak barədə tam məlumatı olması şərti ilə və razılaşmanın qiymətinə hər hansı fövqəladə hadisələrin təsiri olmadıqda həmin əmlakın satılması üçün mümkün xxxx qiymətdir.

10.5. Sığorta məbləğinin sığorta dəyərinə uyğunluğu tərəflərin qarşılıqlı razılığı, müvafiq sənədlər və ya ekspert rəyi əsasında müqavilədə göstərilən hər sığortalanmış obyekt və ya obyektlər qrupu üzrə müəyyən edilir.

10.6. Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığorta müddəti ərzində əmlakın tərkibində dəyişikliklərin baş verməsi nəticəsində sığortalanmış əmlakın dəyərinin artması haqqında Sığortaçıya dərhal xəbər verməlidir. Bu halda, sığorta haqqı və sığorta məbləği üzrə sığorta müqaviləsində dəyişikliklər edilir və Sığortaçıya müvafiq bildirişin daxil olması tarixindən sığorta haqqı yenidən hesablanır. Əmlakın dəyərinin artması haqda bildirişin verilməməsi halında bu Qaydalar ilə müəyyən edilmiş natamam sığorta haqqında müddəalar tətbiq edilir.

10.7. Sığortalıya (Faydalanan şəxsə) sığorta ödənişinin verilməsi halında, müvafiq sığorta məbləği sığorta ödənişinin həcmində azalmış hesab edilir. Sığorta məbləği sığorta hadisəsinin baş verməsi günündən azalmış hesab edilir. Zədələnmiş obyektin bərpasından sonra Sığortalı əlavə sığorta haqqı ödəyərək sığorta məbləğini bərpa edə bilər.

11. ŞƏRTSİZ AZADOLMA

11.1. Sığorta müqaviləsində şərtsiz azadolma, yəni sığorta hadisəsi baş verdiyi halda Sığortaçı tərəfindən ödənilməyən Sığortalının xərclərinin bir hissəsi, müəyyən edilə bilər.

11.2. Azadolma Sığortalının və Sığortaçının razılığı əsasında təyin edilir, Sığorta Şəhadətnaməsində və/və ya hazırkı Qaydalarda və/və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilir, hər bir sığorta hadisəsi üzrə «Natamam sığorta haqqında şərti»nin tətbiq olunmasından sonra tətbiq edilir.

11.3. Bir neçə sığorta hadisəsinin baş verməsi halında, sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, azadolma məbləği hər sığorta ödənişindən tutulur.

12. SIĞORTA HAQQI

12.1. Sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən təqdim edilmiş məlumat əsasında Sığortaçı tərəfindən hesablanır və Sığorta Şəhadətnaməsində və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilir.

12.2. Sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən Sığortaçının təqdim etdiyi hesab və ya sığorta haqqının məbləği və ödənilmə qaydası barədə məlumatı özündə əks edən digər sənəd alındıqdan sonra ödənilir. Sığorta haqqı birdəfəlik və ya tərəflərin razılaşmasına əsasən hissə-hissə, sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavədə qeyd olunan ödənişlər cədvəlinə müvafiq olaraq ödənilə bilər.

12.3. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, nəğdsiz haqq-hesab zamanı sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən tam məbləğdə, sığorta haqqı hissə-hissə ödənilirsə, sığorta haqqının birinci ödənişi Sığortaçının təqdim etdiyi hesabın şərtlərinə müvafiq olaraq Sığortaçının bank hesabına köçürülməsi yolu ilə ödənilir.

12.4. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, nəğd haqq-hesab zamanı sığorta haqqı Sığortalı tərəfindən tam məbləğdə, sığorta haqqı hissə-hissə ödənilirsə sığorta haqqının birinci ödənişi Sığortaçının təqdim etdiyi qəbzin şərtlərinə müvafiq olaraq Sığortaçının kassasına verilməsi yolu ilə ödənilir.

12.5. Sığorta haqqının ödənilməsi günü aşağıdakılar hesab olunur:

• Nəğdsız haqq-hesab zamanı – pul vəsaitlərinin Sığortaçının hesabına daxil olması günü;

• Nəğd haqq-hesab zamanı – pul vəsaitlərinin Sığortaçının kassasına verilməsi günü.

12.6. Sığorta haqqı və ya onun birinci hissəsi Sığortaçı tərəfindən təqdim olunmuş hesabda və ya sığorta haqqının məbləği və ödənilmə qaydası barədə məlumatı özündə əks edən digər sənəddə göstərilmiş müddət ərzində ödənilmədikdə, Sığortaçı sığorta müqaviləsindən imtina etmək və ya Sığortalı üçün əlavə ödəmə müddətinin təyin edilməsi hüququna malikdir. Əgər sığorta hadisəsinin baş verməsi günündə sığorta haqqı və ya onun birinci hissəsi müqavilənin şərtlərinə uyğun hələ də ödənilməyibsə, Sığortaçı öz öhdəliklərindən azad edilir.

12.7. Sığorta haqqı hissə-hissə ödənildiyi halda növbəti ödənişin ödənilmədiyi, vaxtından gec və ya az məbləğdə ödənildyi halda, Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə öhdəlikləri sığorta haqqının ödənilməli gündən sonrakı növbəti 15 təqvim günü ərzində qüvvədə qalır və sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi zamanı sığorta haqqının gecikdirilmiş (natamam həcmdə ödənilmiş) hissəsi Sığortaçı tərəfindən ödənişdən tutula bilər. Əgər həmin borc müqavilə ilə sığorta haqqının ödənilməsi günü kimi şərtləşdirilmiş gündən sonra 15 təqvim günü ərzində ödənilməyibsə Sığortaçı sığorta müqaviləsində göstərilən sığorta hadisələri üzrə məsuliyyət daşımır.

Sığortaçının məsuliyyəti borcun, yəni gecikdirilmiş (natamam həcmdə ödənilmiş) ödənişin, ödənildiyi gün saat 24:00-xxx bərpa olunur və Sığortaçının məsuliyyəti bərpa olunduqdan sonra baş vermiş, sığorta müqaviləsində şərtləşdirilmiş sığorta hadisələrini əhatə edir.

12.8. Sığortalının sığorta haqqını ödəməməsi səbəbindən Sığortaçı tərəfindən sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsi, Sığortalını Sığortaçıya, onun öz öhdəliklərini yerinə yetirdiyi müddəti üzrə, sığorta haqqının ödənilməli xxxx hissəsinin ödəməsindən azad etmir.

13. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİ

13. Sığorta müqaviləsi Sığortaçı ilə Sığortalı arasında yazılı formada bağlanan, Sığortalının ödədiyi razılaşdırılmış sığorta haqqı müqabilində sığorta hadisəsi baş verdikdə, sığorta müqaviləsində göstərilən sığorta məbləğindən xxx olmaması şərti ilə dəymiş real zərərin əvəzinin Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya (Faydalanan şəxsə) ödənilməsini nəzərdə tutan sazişdir.

14. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNİN FORMASI

14.1. Sığorta müqaviləsi müqavilə üzrə tərəflərin sayından asılı olaraq tələb olunan xxxxx, Azərbaycan dilində və sığorta müqaviləsinin hər tərəfi üçün bir nüsxədə tərtib olunur. Nüsxələr eyni hüquqi qüvvəyə malikdir. Sığorta müqaviləsi hər hansı xarici dilə tərcümə olunduğu halda onun mətninin təfsir edilməsi üçün Azərbaycan dilindəki mətn əsas götürülməlidir.

14.2. Sığorta müqaviləsi (Sığorta Şəhadətnaməsi) Sığortalı tərəfindən itirilərsə, Sığortalının yazılı ərizəsinə əsasən Sığortaçı müqavilənin (Sığorta Şəhadətnaməsinin) yeni nüsxəsini (dublikatını) ona təqdim edə bilər. Sığorta müqaviləsinin (Sığorta Şəhadətnaməsinin) yeni nüsxəsinin (dublikatının) verilməsi pulsuzdur və Sığortaçı tərəfindən rüsum ödənilməsi tələb olunmur. Sığorta müqaviləsinin (Sığorta Şəhadətnaməsinin) yeni nüsxəsinin (dublikatının) verilməsindən sonra itirilmiş sığorta müqaviləsi (Sığorta Şəhadətnaməsi) etibarsız hesab olunur.

15. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNİN MÜDDƏTİ (SIĞORTA MÜDDƏTİ)

15.1. Sığorta təminatının qüvvədə olma müddəti tərəflərin razılığı ilə sığorta müqaviləsində müəyyənləşdirilir və «sığorta müddəti» adlandırılır.

15.2. Sığorta muqaviləsi (sığorta təminatı) aşağıdakı hallardan hansının gec baş verməsindən asılı olaraq, Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilmiş sığortanın qüvvəyə minmə tarixində və ya sığorta olunan əmlaka mülkiyyət hüququnun Sığortalıya (Faydalanan şəxsə) keçdiyi gün Bakı vaxtı ilə saat 24:00-da qüvvəyə minir və Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilmiş sığorta təminatının qüvvədən düşmə tarixində Bakı vaxtı ilə saat 24.00-da qüvvədən düşmüş hesab edilir.

15.3. Sığortaçı sığorta müddətindən əvvəl baş vermiş hadisələr nəticəsində yaranan zərərləri ödəmir.

16. SIĞORTA TƏMİNATININ ƏHATƏ ƏRAZİSİ

16.1. Sığorta təminatı yalnız sığorta müqaviləsində göstərilən ərazidə qüvvədədir.

16.2. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, sığorta müqaviləsi yalnız Azərbaycan Respublikasının ərazisində yerləşən daşınmaz əmlaka və müqavilədə göstərilən daşınar əmlaka dair bağlanıla bilər.

16.3. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olduğu müddət ərzində hər hansı inzibati-ərazi vahidinin və ya rayonun ərazisində hərbi əməliyyatlar aparılarsa (müharibənin elan edilib-edilməməsindən asılı olmayaraq) sığorta təminatı həmin ərazilərdə heç bir şərtlə qüvvədə olmuş hesab edilə bilməz.

16.4. Sığortalanmış əmlak – bina və tikililər, binaların daxilində mənzillər, otaqlar və torpaq sahələri sığorta təminatının qüvvədə olduğu ərazi sayıla bilər. Sığorta təminatının qüvvədə olduğu ərazinin ünvanı sığorta müqaviləsində göstərilir.

16.5. Sığortalı yeni sahələri əldə etdiyi və ya yeni binaları tikdiyi təqdirdə bu məlumatı Sığortaçıya bildirməlidir. Əks halda, bu yerlər sığorta təminatının qüvvədə olduğu ərazi sayıla bilməz.

16.6. Sığortalanmış əmlak sığorta təminatının qüvvədə olduğu ərazini tərk etdikdə sığorta müqaviləsi üzrə verilən təminat həmin əmlaka dair qüvvədən düşmüş hesab olunur.

17. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNƏ ƏLAVƏLƏRİN QƏBUL EDİLMƏSİ

Sığorta müqaviləsi şərtlərinin dəyişdirilməsi tərəflərin razılığı əsasında müqaviləyə Əlavənin qəbul edilməsi yolu ilə həyata keçirilir. Əlavələr yazılı şəkildə tərtib olunur və sığorta müqaviləsinin ayrılmaz tərkib hissəsi hesab olunur. Sığorta müqaviləsinin şərtləri dəyişdirildiyi halda tərəflər arasında əldə olunmuş razılaşmadan və ya müqaviləyə edilən dəyişikliklərin mahiyyətindən digəri irəli gəlmirsə, öhdəliklər Əlavənin imzalanması anından dəyişilmiş hesab olunurlar.

18. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNƏ XİTAM VERİLMƏSİ

18.1. Sığorta müqaviləsinə aşağıdakı hallarda xitam verilir:

18.1.1. sığorta obyekti artıq mövcud olmadıqda

18.1.2. Sığortalı vəfat etdikdə (o halda ki vərəsəsi olmasın);

18.1.3. Sığortaçı Sığortalı qarşısında öz öhdəliklərini tamamilə yerinə yetirdikdə;

18.1.4. Sığortalı sığorta haqqını müqavilədə və qanunvericiliklə müəyyən edilən qaydada ödəmədikdə;

18.1.5. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddəti bitdikdə;

18.1.6. Sığorta marağı artıq mövcud olmadıqda

18.1.7. Sığortalanmış əmlak özgəninkiləşdirilərkən Sığortaçı Sığortalının hüquq və vəzifələrinin əmlakın yeni mülküyyətçisinə,sahibinə və ya istifadəçisinə keçməsinə etiraz etdikdə;əmlak özgəninkiləşdirilərkən Sığortaçı Sığortalının hüquq və vəzifələrinin əmlakın yeni mülküyyətçisinə,sahibinə və ya istifadəçisinə keçməsinə etiraz etmədikdə əlavə sığorta haqqı ödənilmədən sığorta müqaviləsi üzrə Sığortalı dəyişdirilə bilər;

18.1.8. Məhkəmə sığorta müqaviləsinin etibarsız olduğu barədə qərar verdikdə;

18.1.9. Qanunvericiliklə nəzərdə tutulmuş qaydada Sığortaçı ləğv edildikdə;

18.1.10. Sığorta müqaviləsi qüvvədə olduğu dövrdə Sığortalı məhkəmənin qərarı ilə fəaliyyət qabiliyyəti olmayan hesab edildikdə və yaxud onun fəaliyyət qabiliyyəti məhkəmənin qərarı ilə məhdudlaşdırılmışdırsa;

18.1.11. Sığorta müqaviləsinin və hazırki Qaydaların müddəa və şərtləri yerinə yetirilmədikdə;

18.1.12. Tərəflərin razılaşmasına əsasən;

18.1.13. Qanunvericiliklə və sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş digər hallarda.

18.2. Sığorta hadisənin baş vermə ehtimalı itdikdə və sığorta riskinin mövcudluğu sığorta hadisəsindən fərqli digər səbəblər ucbatından bitdiyi zamanı sığorta müqaviləsi dərhal qüvvədən düşür. Sığorta müqaviləsinin bu bənddə göstərilmiş səbəblər ucbatından vaxtından əvvəl qüvvədən düşməsi zamanı Sığortaçı, sığortanın qüvvədə olması müddəti üzrə, proporsional surətdə hesablanmış sığorta haqqının hissəsini özündə saxlaya və ya tələb edə bilər.

18.3. Sığorta müqaviləsinə həm Sığortaçının, həm də Sığortalının 30 gün əvvəl qarşı tərəfə yazılı şəkildə xəbərdarlıq verməsi yolu ilə vaxtından əvvəl xitam verilə bilər. Yazılı xəbərdarlıq tərəflərin müqavilədə göstərilən ünvanlarına göndərilməlidir.

18.4. Tərəflər müqaviləyə xitam verməkdən əvvəl müqavilə ilə nəzərdə tutulmuş öhdəliklərini tam yerinə yetirməlidirlər.

19. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNƏ VAXTINDAN ƏVVƏL XİTAM VERİLDİKDƏ QAYTARILMALI XXXX SIĞORTA HAQQININ HESABLANMASI

19.1. Sığorta müqaviləsinə Sığortalının tələbi ilə xitam verildikdə, Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin aparılmasına çəkilmiş xərclər çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqqını ona qaytarır; əgər bu tələb Sığortaçının sığorta müqaviləsi üzrə vəzifələrini yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa Sığortaçı sığorta haqlarını bütünlüklə Sığortalıya qaytarır.

19.2. Sığorta müqaviləsinə Sığortaçının tələbi ilə xitam verildikdə, Sığortaçı Sığortalının sığorta haqlarını bütünlükdə ona qaytarır; əgər bu tələb Sığortalının sığorta qaydalarını yerinə yetirməməsi ilə bağlıdırsa, Sığortaçı həmin müqavilə üzrə işlərin aparılmasına çəkilmiş xərclər çıxılmaqla müqavilənin qurtarmamış müddəti üçün sığorta haqqını ona qaytarır.

19.3. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqına bərabər və ya ondan xxx miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, sığorta haqqı Sığortalıya qaytarılmır.

19.4. Sığorta müqaviləsinə vaxtından əvvəl xitam verildiyi halda, əgər xitam verilmə anınadək Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya ödənilmiş sığorta haqqından az miqdarda sığorta ödənişi verilmişdirsə, həmin sığorta haqqı məbləği ilə sığorta ödənişi məbləği arasındakı fərq miqdarında sığorta haqqının Sığortalıya qaytarılması müvafiq olaraq bu Qaydaların 19.1-ci və 19.2-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş qaydada həyata keçirilir.

TƏRƏFLƏRİN ÖHDƏLİKLƏRİ VƏ MƏSULİYYƏTİ. ZƏRƏRİN MÜƏYYƏN EDİLMƏSİ. SIĞORTA ÖDƏNİŞİ. XXXXXXX XXXXXXX

20. TƏRƏFLƏRİN HÜQUQ VƏ VƏZİFƏLƏRİ

20.1. Sığortaçının vəzifələri:

20.1.1. Sığortalıya Sığortaçı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada tərtib olunmuş sığorta müqaviləsini vermək və Sığortalını sığortanın şərtləri ilə xxxxx etmək;

20.1.2. Sığorta hadisəsi baş verdiyi halda müqavilə ilə müəyyən edilmiş müddət ərzində və sığorta məbləği(ləri) çərçivəsində dəymiş zərərin əvəzini ödəmək;

20.1.3. Sığortalı tərəfindən sığorta riskinin baş verməsi ehtimalını azaldan və dəyə biləcək zərərin baş vermə riskini aşağı salan tədbirlərin həyata keçirilməsindən sonra, Sığortalının məlumatına əsasən həmin halları nəzərə alaraq müqavilənin şərtlərinə müvafiq dəyişiklikləri etmək;

20.1.4. Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulan hallar istisna olunmaqla, Sığortalı (Faydalanan şəxs) və onun maddi durumu haqqında məlumatı yaymamaq;

20.1.5. Sığortalı tələb etdikdə, sığorta müqaviləsinin (sığorta şəhadətnaməsinin) və sığortanı təsdiqləyən digər sənədlərin surətini təqdim etmək;

20.1.6. Sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulan digər öhdəliklərini yerinə yetirmək.

20.2. Sığortaçının hüquqları:

20.2.1. Ərizə formasında göstərilən əmlaka baxış keçirmək, əmlakın vəziyyəti, istifadə olunması qaydası və müvafiq sənədlərlə xxxxx olmaq;

20.2.2. Sığorta hadisəsinin baş verməsi faktını və ya sığorta ödənişinin miqdarını müəyyən etmək üçün zəruri xxxx məlumatları Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) və səlahiyyətli orqanlardan tələb etmək, sığorta hadisəsinin baş verməsi şəraitini və səbəbəblərini müstəqil surətdə araşdırmaq, irəli sürülmüş iddiaların əsaslı olub-olmamasını və hadisənin sığorta hadisəsi olub-olmamasını müəyyən etmək üçün ekspertiza keçirmək;

20.2.3. Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) tərəfindən ona təqdim edilmiş məlumatların doğruluğunu yoxlamaq. Sığorta məbləğinə və xxxxxx dərəcəsinin ölçülməsinə və dəyə biləcək zərərin miqdarına təsir göstərə biləcək məlumatının Sığortalı tərəfindən qərəzlə təhrif edilməsi və ya gizlədilməsi halında, sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsini və ya onun etibarsız hesab edilməsini tələb etmək;

20.2.4. Sığorta hadisəsi ilə əlaqədar Sığortalının maraqlarını məhkəmədə təmsil etmək və ya başqa üsulla onun hüquqi müdafiəsini həyata keçirmək (xxxxx bu hüquq Sığortaçının öhdəliyi deyildir);

20.2.5. Qanunvericilikdə və sığorta müqaviləsində göstərilmiş şərtlərə əsasən sığorta ödənişindən imtina etmək;

20.2.6. Sığortalanmış xxxxxx dərəcəsinin artması halında Sığortalıdan sığorta müqaviləsi şərtlərinin dəyişdirilməsini və əlavə sığorta haqqının odənilməsini tələb etmək;

20.2.7. Sığortalının sığorta müqaviləsinin tələblərinə və hazırkı Qaydaların şərtlərinə əməl etməsini yoxlamaq.

20.3. Sığortalının (Faydalanan şəxsin) vəzifələri:

20.3.1. Sığorta olunan əmlaka baxışın keçirilməsini təmin etmək;

20.3.2. Ərizə formasında və sığorta müqaviləsinin bağlanması zamanı sığorta riskinin ölçülməsi üçün əhəmiyyətli xxxx bildiyi bütün məlumatları, bu sahədə qüvvədə xxxx digər sığorta müqavilələri və sığorta müddəti ərzində baş vermiş sığorta riskinin dərəcəsinə təsir göstərə biləcək hər hansı bir dəyişiliklər barədə Sığortaçıya məlumat vermək. Sığortalı (Faydalanan şəxs) Sığortaçıdan xxxxxx dərəcəsinə təsir göstərə biləcək məlumatları gizlədibsə və ya Sığortaçının xxxxxx sığortalanması üzrə qərarına təsir edə biləcək faktlar üzrə yanlış məlumat veribsə, belə halda həmin müqavilə etibarsız hesab edilir və iddia üzrə heç bir ödəniş verilmir;

20.3.4. Əgər Sığortalını (Xxxxxxxxxx şəxsi) hazırkı Qaydalara və ya qanunvericiliyə əsasən sığorta ödənişini almaq hüququndan məhrum edən səbəb aşkar olunarsa, sığorta müqaviləsinə müvafiq olaraq alınmış sığorta ödənişini (və ya onun müvafiq hissəsini) Sığortaçıya qaytarmaq;

20.3.5. Sığorta hadisəsinin baş verməməsi üçün bütün mümkün xxxx və məqsədəuyğun tədbirləri görmək və Sığortaçının sığorta riskinin azalmasına yönəldilmiş bütün tövsiyə və məsləhətlərini yerinə yetirmək;

20.3.6. Sığorta müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş məbləğdə və qaydada sığorta haqqını ödəmək;

20.3.7. Sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulan digər öhdəliklərini yerinə yetirmək.

20.4. Sığortalının hüquqları:

20.4.1. Sığorta hadisəsinin baş verməsinin qarşısını almaq üçün və hadisələrin nəticələrini azaltmaq üçün zəruri xxxx məlumatı və məsləhətləri Sığortaçıdan almaq;

20.4.2. Xxxxxx azalması üzrə tədbirlər həyata keçirildikdə Sığortaçıdan həmin halları nəzərə almaqla sığorta müqaviləsi şərtlərinin dəyişdirilməsini tələb etmək;

20.4.3. Sığorta müqaviləsini (sığorta səhadətnaməsini) itirdiyi halda onun yeni nüsxəsini (dublikatını) almaq.

20.5. Sığorta müqaviləsi ilə Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə zidd olmayan digər öhdəliklər də müəyyən edilə bilər.

21. SIĞORTA HADİSƏSİ BAŞ VERDİKDƏ SIĞORTA MÜQAVİLƏSİ ÜZRƏ TƏRƏFLƏRİN VƏZİFƏLƏRİ

21.1. Sığorta ödənişi yalnız sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş hadisələrin nəticəsində dəymiş zərərin səbəbi və miqdarı müəyyən edildikdən sonra həyata keçirilə bilər.

21.2. Sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş sığorta hadisəsi baş verdikdə Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) aşağıdakıları etməyə borcludur:

21.2.1. Baş vermiş hadisə barədə dərhal müvafiq səlahiyyətli orqanları məlumatlandırmaq, o cümlədən aşağıda göstərilən hadisələr barədə qeyd olunmuş orqanlara xəbər verməlidir:

• Sığortalıya qarşı yönəldilmiş üçüncü şəxslərin qərəzli, qanuna xxxx xxxx hərəkətləri, sındırmaqla oğurluq, soyğunçuluq, quldurluq – polis orqanlarına

• yanğın – yanğın nəzarəti orqanlarına

• partlayış və ya su basma – müvafiq qəza və kommunal xidmətlərinə

21.2.2. Sığorta hadisəsi baş verdikdə Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) dərhal, xxxxx hər xxxxx 3 gündən gec olmayaraq hadisənin baş verməsi haqqında Sığortaçıya (və ya onun nümayəndəsinə) məlumat vermək və Sığortaçı (onun nümayəndəsi) tərəfindən verilən bütün göstərişlərə əməl etmək.

21.2.3. Baş vermiş hadisənin səbəbləri, nəticələri, xarakteri və dəymiş zərərlərin miqdarı və xarakteri, o cümlədən hadisə ilə əlaqəli şəxslər barədə bütün məlumatları yazılı şəkildə və müvafiq səlahiyyətli orqanlar tərəfindən verilmiş hadisənin baş verməsini və həcmini təsdiq edən sənədləri Sığortaçıya təqdim etmək (tələb olunan sənədlərin tam siyahısı hadisə yerinə baxış keçirildikdən və Baxış aktı tərtib olunduqdan sonra Sığortaçı tərəfindən təqdim olunur).

21.2.4. Zərərin azalması və sığortalanmış əmlakın xilas edilməsi üçün bütün mümkün və ağlabatan tədbirləri görmək. Mümkün olduğu halda Sığortalı Sığortaçıdan göstərişlərin verilməsini tələb etməlidir.

21.2.5. Sığortaçının nümayəndələri tərəfindən zədələnmiş obyektə baxış keçirilməyincə onun dəyişməz halda qalmasını təmin etmək.

Sığortalı (Faydalanan şəxs) hadisə yerinin görünüşünü aşağıdakı hallarda dəyişdirə bilər: təhlükəsizliyin təmin edilməsi və ya zərərin artmaması üçün Sığortaçı dəyişikliklərin edilməsinə razılıq verdikdə və yaxud hadisə barədə Sığortaçıya məlumatın verilməsi günündən 2 həftə keçdikdən sonra. Əgər Sığortalı yuxarıda qeyd olunan səbəblərə görə sığorta hadisəsi yerinin görünüşünü dəyişdirmək niyyətindədirsə, o hadisə yerini (dəymiş zərəri) foto, videoçəkiliş və ya bu kimi digər üsul ilə mümkün qədər tam qeydə almalıdır.

21.2.6. Sığortaçı tərəfindən aparılan araşdırmalar zamanı onunla əməkdaşlıq etmək, bütün zəruri məlumatları təqdim etmək, hadisə ilə bağlı məlumatların toplanılması, zədələnmiş əmlaka baxışın keçirilməsi və onun müayinə edilməsi üçün Sığortaçıya şərait yaratmaq, dəymiş zərərin miqdarının və səbəblərinin müəyyən edilməsində Sığortaçının iştirakını təmin etmək.

21.2.7. Hadisənin sığorta hadisəsi olub-olmamasının müəyyən edilməsi və sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üçün Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) baş vermiş hadisə haqqında Sığortaçıya yazılı ərizə verməlidir. Sığortalı (Faydalanan şəxs) ərizə ilə yanaşı sığorta müqaviləsini və baş vermiş hadisənin səbəblərini,

xüsusiyətlərini, dəymiş zərərin həcmini müəyyən etmək üçün zəruri xxxx və/və ya sığorta hadisəsi ilə əlaqədar tələb olunan digər sənədləri Sığortaçıya təqdim etməlidir. O cümlədən:

a) əmlakın məhv olması və ya itirilməsi hadisəsi ilə əlaqədar:

• baş vermiş hadisə ilə bağlı müvafiq dövlət orqanları (hüquq-mühafizə orqanları, yanğınsöndürmə idarəsi, qəza xidməti və s.) tərəfindən verilmiş sənədlər;

• sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi üzrə qərarın qəbul edilməsi üçün tələb olunan digər sənəd və məlumatlar.

b) Zərərin miqdarının azaldılmasına yönəldilmiş tədbirlərin görülməsi ilə əlaqədar:

• müvafiq xərclərin çəkilməsini təsdiq edən sənədlər.

21.3. Sığortaçı tərəfindən tələb olunan sənədlərin təqdim olunmaması Sığortaçıya, zərərin belə sənədlərlə sübut olunmamış hissəsi üzrə ödənişin həyata keçirilməsindən imtina etmək hüququnu verir.

22. SIĞORTA ÖDƏNİŞİNİN HƏYATA KEÇİRİLMƏSİ. QİSMƏN SIĞORTA

22.1. Sığorta hadisəsi nəticəsində dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi, sığortalanmış əmlakın zədələnməsi, itirilməsi və ya məhv olması xxxxx xxxx bazar dəyərinin və ya dəyən zərərin məbləğinin ödənilməsi və ya Sığortaçının mülahizəsinə əsasən, əmlakın və ya onun bir hissəsinin bərpa və ya eyni tipli əmlak ilə əvəz edilməsi yolu ilə həyata keçirilir (köhnəlməyə görə müvafiq məbləğin və, əgər sığorta müqaviləsi ilə şərtləşdirilibsə, azadolma məbləğinin çıxılması şərti ilə).

22.2. Sığorta hadisəsi baş verdiyi halda sığortalanmış əmlaka dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi üzrə Sığortaçının öhdəliyi aşağıda göstərilən hədlərdən artıq ola bilməz:

a) Sığortalanmış əmlakın tam məhv olması və ya itirilməsi halında – Sığorta müqaviləsində göstərilmiş və sığortalanmış əmlakın tərkibində dəyişiklikləri nəzərə almaqla bilavasitə sığorta hadisəsindən əvvəl düzəlişlər edilmiş sığorta məbləğindən

b) və ya hadisə zamanı əmlakın bazar dəyərindən (hər halda daha kiçik məbləğ ödənilir); Sığortalanmış əmlakın zədələnməsi halında (qismən zərərin dəyməsi halında) – sığortalanmış əmlakın sığorta hadisəsinin baş verməsindən əvvəl mövcüd xxxx vəziyyətinə gətirilməsi üçün tələb olunan xərclərdən.

Hər halda bu bəndin «a» və «b» yarımbəndlərində göstərilən hallar üzrə sığorta ödənişləri eyni sığorta müddəti ərzində əvvəllər baş vermiş sığorta hadisəsi(ləri) üzrə həyata keçirilmiş sığorta ödənişləri məbləğində azalmış və Sığortalı tərəfindən əlavə sığorta haqqının ödənilməsi yolu ilə bərpa olunmamış sığorta məbləğinin qalıq hissəsindən xxx xxx bilməz.

22.3. Əgər zədələnmiş əmlakın bərpa (təmir) olunmasına xxxxx xxxx vəsaitlər əmlakın qalıqlarının dəyəri ilə birlikdə əmlakın sığorta dəyərindən artıq deyilsə, həmin əmlak qismən zədələnmiş hesab olunur.

Əgər sığorta hadisəsi nəticəsində zədələnmiş əmlakın bərpa (təmir) olunmasına xxxxx xxxx vəsaitlər qalıqların dəyəri ilə birlikdə əmlakın sığorta dəyərindən artıqdırsa, həmin əmlak tam məhv olmuş hesab olunur.

22.4. Bərpa işləri üçün tələb olunan məbləğ sığorta şəhadətnaməsində göstərilən sığorta məbləğindən artıq olduqda, artıq xxxx hissə Sığortaçı tərəfindən ödənilmir.

22.5. Sığorta hadisəsinin baş verdiyi yerdə, əmlakın bilavasitə sığorta hadisəsinin baş verməsindən əvvəl mövcud xxxx vəziyyətinə gətirilməsi üçün tələb olunan xərclər, bərpa xərcləri xxxx xxxx düşülür.

Aşağıdakılar bərpa xərclərinə daxil olunur:

• təmir (bərpa) üçün tələb olunan materiallar, ehtiyyat hissələri, detallar və aqreqatların alınması üzrə xərclər;

• təmir işlərin ödənilməsi üçün tələb olunan xərclər.

22.6. Bərpa, təmir və təmizləmə işləri ilə bağlı hökümət orqanları tərəfindən buraxılmış qadağalar nəticəsində yaranan zərərin artması və digər əlavə xərclər Sığortaçı tərəfindən təmin olunmur.

22.7. Sığorta hadisəsinin baş verdiyi məqamda sığorta məbləği əmlakın sığorta dəyərindən az olarsa, bu halda sığorta ödənişinin məbləği sığorta məbləği ilə əmlakın sığorta dəyərinin nisbətinə müvafiq surətdə azaldılır və sığorta ödənişi aşağıda göstərilən düstura müvafiq həyata keçirilir:

SÖ = SM/SD * DZ

Harada:

SÖ – Sığorta ödənişi SM – Sığorta məbləği

SD – əmlakın sığorta dəyəri (sığorta hadisəsi baş verdiyi gün onun bazar qiyməti) DZ – əmlaka dəyən zərər

Sığorta müqaviləsində (Sığorta Səhadətnaməsində) və/və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilən azadolma məbləği(ləri), hər bir hadisə üzrə, yalnız hazırkı Qaydalar ilə müəyyən olunmuş Qismən Sığorta haqqında şərtin tətbiq olunmasından sonra, sığorta ödənişinin məbləğindən aşağıda göstərilən düstura müvafiq çıxılır:

SÖ = (SM/SD * DZ) – Fr

Harada:

SÖ – Sığorta ödənişi SM – Sığorta məbləği

SD – əmlakın sığorta dəyəri (sığorta hadisəsi baş verdiyi gün onun bazar qiyməti) DZ – əmlaka dəyən zərər

Fr – Sığorta müqaviləsində (Sığorta Səhadətnaməsində) və/və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə göstərilən azadolma məbləği(ləri)

22.8. Müəyyən əmlak qrupu üzrə sığortalanmış əmlakın bir hissəsinin zədələnməsi üzrə təminat Sığorta Şəhadətnaməsində göstərilən müvafiq məbləğlər və ya təminat limiti (sub-limitlər) ilə məhdudlaşdırılıbsa, sığorta təminatının hesablanmasının əsası xxxx dəymiş zərər üzrə ödənişin müəyyənləşdirilməsi zamanı həmin sub-limitlər onun həddi hesab olunur.

22.9. Sığorta hadisəsinin baş verməsi zamanı sığorta təminatı əmlakın bazar qiyməti əsasında hesablanır.

22.10. Sığorta hadisəsi baş verdiyi halda sığorta olunmuş əmlakın xilas olunması üçün görülən tədbirlər və yanğının söndürülməsi və ya onun qarşısının alınması üçün çəkilmiş xərclərin, o cümlədən dəyə biləcək zərərin miqdarının azaldılması üçün görülmüş tədbirlər üzrə çəkilmiş xərclərin əvəzinin ödənilməsini Sığortaçı öz üzərinə götürür.

22.11. Zərərin miqdarının azaldılmasına yönəldilmiş tədbirlərin görülməsi ilə əlaqədar çəkilmiş xərclər üzrə ödəniş yalnız görülən tədbirlər ağlabatan və zəruri olduqda (görülən tədbirlərin nəticələri səmərəsiz olduqda belə) və ya Sığortaçının göstərişi ilə həyata keçirildikdə ödənilir. Ödənişin həyata keçirilməsi üçün müvafiq xərclərin çəkilməsini təsdiq edən sənədlər Sığortaçıya təqdim olunmalıdır.

22.12. Bu xərclər üzrə ödənilməli məbləğlər məhv olmuş, itirilmiş və ya zədələnmiş əmlak üzrə ödənişlərlə birgə sığorta müqaviləsində müəyyən edilmiş sığorta məbləğindən artıq olmamalıdır.

22.13. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, sığorta ödənişi Azərbaycan Respublikasının valyutasında ödənilir. Sığorta məbləği xarici valyutada müəyyən edilibsə, sığorta ödənişi Mərkəzi Bankın sığorta hadisəsinin gününə xxxx valyuta məzənnəsi ilə ödənilir.

22.14. Sığorta ödənişi Sığortaçı tərəfindən 13 iş günü ərzində ödənilir. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, həmin müddət Sığorta hadisəsi barədə Ərizənin və hazırkı Qaydaların 21.2.7-ci bəndində göstərilmiş və Sığortaçının tələb etdiyi digər sənədlərin təqdim olunması günündən hesablanır.

22.15. Aşağıdakı hallarda Sığortaçı ödəniş müddətini uzatmaq hüququnu əldə edir:

a) Sığortalının (Xxxxxxxxxx şəxsin) sığorta ödənişini almaq hüququnun olmasında

Sığortaçının şübhəsi yarandığı halda – Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən lazımi sübutların təqdim olunmasına qədər, xxxxx Ərizənin qəbul olunması tarixindən 30 gün müddətindən gec olmayaraq.

b) Sığortaçının sığorta hadisəsinin doğruluğunu sübut edən sənədlərin düzgün və ya etibarlı olmasında şübhəsi yarandığı halda – həmin sənədlərin düzgün və ya etibarlı olması təsdiq olunana qədər.

c) Sığorta hadisəsinin baş verməsi səbəbləri ilə bağlı Sığortalıya qarşı təhqiqat, istintaq və ya məhkəmə araşdırması aparılırsa – istintaq və məhkəmə orqanı tərəfindən müvafiq qərar qəbul edilənədək.

22.16. Sığorta ödənişinin həcmi Sığortalının (Xxxxxxxxxx şəxsin) üçüncü tərəfdən aldığı məbləğin çıxılmasından sonra və ya bir neçə sığorta şirkəti ilə əmlak sığortası müqavilələrinin bağlandığı halda hazırkı Qaydalar əsasında bağlanılmış sığorta müqaviləsi üzrə sığorta məbləğinin bütün digər sığorta müqavilələri üzrə ümumi sığorta məbləğinin nisbətinə

müvafiq olaraq, azadolmanın tətbiq olunması şərti ilə müəyyən edilir. Sığortalı belə məbləğlərin alınması barədə Sığortaçıya dərhal məlumat verməlidir.

23. SIĞORTA RİSKİNƏ TƏSİR EDƏN AMİLLƏR. SIĞORTA RİSKİNİN ARTMASI HAQQINDA MƏLUMAT VERMƏ VƏZİFƏSİ

23.1. Sığorta müqaviləsinin bağlanmasından əvvəl Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) ona məlum xxxx və sığorta hadisəsinin baş vermə ehtimalına təsir göstərə biləcək faktlar və hadisənin baş verməsindən dəyə biləcək zərər haqqında məlumatı Sığortaçıya təqdim etməli və Sığortaçı tərəfindən verilmiş sualları cavablandırmalıdır. Bu qayda sığortalanan obyektə baxışın keçirilməsi zamanı da tətbiq edilir.

23.2. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, əgər sığorta müqaviləsi Sığortaçının qoyduğu hər hansı sualı Sığortalı tərəfindən cavabsız qoyularaq bağlanıbsa, Sığortaçı onun müəyyən faktlardan xəbərsiz olduğuna istinad etməklə sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsini və ya onun etibarsız hesab edilməsini tələb edə bilməz.

23.3. Əgər müqavilənin bağlanmasından sonra xxxxxx dərəcəsinə təsir göstərə biləcək hallar barəsində Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən Sığortaçıya yanlış məlumatların qərəzli olaraq bildirilməsi sübut edilərsə, Sığortaçı müqavilənin etibarsız hesab edilməsini tələb edə bilər.

Sığortalının gizlətdiyi faktlar aradan qalxdığı (xxx olduğu) halda Sığortaçı müqavilənin etibarsız hesab edilməsini tələb edə bilməz.

23.4. Sığortalı (Faydalanan şəxs) müqavilənin bağlanması zamanı Sığortaçıya bildirdiyi məlumat və faktlarda sığorta müqaviləsinin müddəti ərzində baş vermiş əhəmiyyətli və sığorta riskinin artmasına təsir göstərə biləcək dəyişikliklər haqqında Sığortaçıya dərhal, hər halda 7 təqvim günündən gec olmayaraq məlumat verməlidir. Bu vəzifənin düzgün yerinə yetirilməsi faktı yazılı sübut ilə təsdiq olunmalıdır. Bu müddəa Sığortalı tərəfindən

Sığortaçıya müqavilənin bağlanmasından əvvəl ərizə formasında təqdim etdiyi məlumat və faktlara aiddir.

23.5. Sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktlar haqqında məlumatlandırılmış Sığortaçı sığorta müqaviləsi şərtlərinin dəyişdirilməsini və əlavə sığorta haqqının ödənilməsini tələb edə bilər.

23.6. Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktlar haqqında Sığortaçını məlumatlandırmadığı və ya sığorta müqaviləsinin şərtlərinin dəyişdirilməsinə və əlavə sığorta haqqının ödənilməsinə etiraz etdiyi halda Sığortaçı sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsini və Mülki Məcəllənin 424-cü maddəsinə əsasən ləğv edilmənin nəticəsində dəymiş zərərin ödənilməsini tələb edə bilər.

23.7. Sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktların aradan qalxmasından (xxx olmasından) sonra Sığortaçı heç bir halda müqavilənin ləğv edilməsini tələb edə bilməz.

23.8. Sığortalı (Faydalanan şəxs) Sığortaçının razılığı olmadan xxxxxx artmasına səbəb ola biləcək hər hansı tədbirin görülməsinə və ya onların həyata keçirilməsinə razılıq verə bilməz. Bu

müddəanın pozulması Sığortaçını yalnız o halda öz öhdəliklərinin yerinə yetirməsindən azad edir ki, sığorta hadisəsi xxxxxx artmasından sonra baş versin.

23.9. Sığorta riskinin artması sığorta hadisəsinin baş verməsinə və Sığortaçının öhdəliyinin yerinə yetirilməsi həcminə təsir göstərmədiyi halda Sığortaçının ödənişin həyata keçirilməsi üzrə öhdəliyi qüvvədə qalır.

23.10. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddəti ərzində Sığortaçı Sığortalı tərəfindən təqdim olunan fakt və məlumatların doğruluğunu, xxxxxx artıb-artmamasından asılı olmayaraq sığortalanmış əmlakın vəziyyətini, saxlanma qaydasını və dəyərini yoxlaya bilər.

23.11. Qaydalara əsasən Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığortalanmış əmlakı icarəyə verməsi haqqında sığorta təminatının qüvvədə olduğu yerdə yerləşən binaların və tikililərin sökülməsi, yenidən tikilməsi, yeni avadanlıqla təchiz edilməsi haqqında, həmçinin hazırkı Qaydalara müvafiq olaraq sığorta hadisəsi olub-olmamasından asılı olmayaraq əmlakın zədələnməsi və ya məhv olması haqqında məlumatı Sığortaçıya çatdırmalıdır.

23.12. Sığortaçı Sığortalıya sığorta riskinin azalmasına yönəlmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi üzrə məcburi göstərişlər verə bilər.

24. SIĞORTA ÖDƏNİŞİNİ VERMƏKDƏN İMTİNA

24.1. Sığortaçı sığorta ödənişinin ödənilməsindən aşağıdakı hallarda imtina edə bilər:

24.1.1. Əgər Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığorta hadisəsinin baş verməsi haqqında qanunvericiliyə müvafiq və sığorta müqaviləsində göstərilmiş müddət ərzində və müəyyən edilmiş qaydada Sığortaçıya məlumat verməyibsə. Bir şərtlə ki,vaxtında məlumat verməmə sığortaçını hadisəni araşdırmaq və zərəri qiymətləndirmək imkanından tam və qismən məhrum etmiş olsun.

24.1.2. Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığorta obyekti, xxxxxx dəyişməsi və ya sığorta hadisəsi nəticəsində dəymiş zərərin miqdarı haqqında bilərəkdən təhrif olunmuş və ya yanlış məlumatı Sığortaçıya təqdim edibsə.

24.1.3. Sığortalı (Faydalanan şəxs) dəyə biləcək zərərlərin azalması və ya qarşısının alınması üçün mümkün və ağlabatan tədbirləri görmək iqtidarında olduğu halda həmin tədbirləri qəsdən görmədikdə, xxxxx bu xxxxx sığorta ödənişindən o həcmdə imtina edilə bilər ki,sığortalı mümkün tədbirləri xxxxxx olsaydı, zərərin miqdarı həmin həcmdə azalmış olardı.

24.1.4. Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş məsuliyyəti istisna edən hallardan başqa sığortalının, müvafiq zərərçəkənin sığorta hadisəsinin baş verməsinə yönələn qəsdən etdiyi hərəkəti və ya hərəkətsizliyi, habelə sığorta hadisəsi ilə birbaşa səbəb əlaqəsində xxxx qəsdən cinayət törətməsi.

24.1.5. Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) hadisə barədə müvafiq səlahiyyətli orqanlara məlumat vermədikdə, xxxxx sığorta hadisəsi nəticəsində dəymiş zərərin səbəbinin və xarakterinin müəyyən edilməsi bunu tələb etdikdə.

24.1.6. Müvafiq səlahiyyətli orqanlar sığorta hadisəsi faktının baş verməsini təsdiq etmədikdə.

24.1.7. Sığortalı (Faydalanan şəxs) hazırkı Qaydaların 21.2.7-ci bəndində göstərilən sənədləri təqdim etmədikdə.

24.1.8. Sığortalı (Faydalanan şəxs) dəymiş zərərin əvəzini zərərin yaranmasında təqsirli xxxx şəxsdən aldıqda.

24.1.9. Sığortalı (Faydalanan şəxs) hazırkı Qaydaların və sığorta müqaviləsinin şərtlərinə və/və ya tələblərinə riayət etmədikdə, sığorta müqaviləsindən irəli gələn öhdəliklərini yerinə yetirmədikdə.

24.1.10. Sığortaçının sığorta hadisəsinin baş verməsi səbəblərini araşdırmasına Sığortalı tərəfindən maneçilik törədilməsi, əmlakın hadisə yerindən kənarlaşdırılmasının sığortaçını hadisənin səbəblərini və ya zərərin həcmini müəyyən etmək imkanından tam və ya qismən məhrum etməsi

24.1.11. baş vermiş hadisənin qanunvericiliyə və ya sığorta müqaviləsinə müvafiq sığorta hadisəsi hesab edilməməsi.

24.1.12. Azərbaycan qanunvericiliyi və ya sığorta müqaviləsinin şərtləri ilə nəzərdə tutulmuş digər hallarda.

24.2. Sığorta ödənişinin verilməsindən imtina Sığortalıya səbəbləri göstərilməklə yazılı şəkildə təqdim olunmalıdır.

24.3. Sığortaçının sığorta ödənişinin verilməsindən imtina etməsi əsasında Azərbaycan qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada, məhkəmədə iddia irəli sürülə bilər.

25. TƏRƏFLƏRİN MƏSULİYYƏTİ

25.1. Sığorta müqaviləsi Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə əsasən tərtib edilir və tərəflərlə lazımi qaydada yerinə yetirilməlidir.

25.2. Sığorta müqaviləsi üzrə tərəflərdən biri müqavilədən irəli gələn öhdəliklərini yerinə yetirmədikdə və yaxud lazımınca yerinə yetirmədikdə Azərbaycan Respublikasının qüvvədə xxxx qanunvericiliyinə müvafiq olaraq digər tərəfə vurduğu ziyanın əvəzini ödəməlidir.

25.3. Sığorta müqaviləsinə əsasən tərəflərdən heç biri o biri tərəfin yazılı razılığı olmadığı halda öhdəliklərini üçüncü tərəfə vermək hüququna malik deyil.

YEKUN MÜDDƏALAR

26. SIĞORTALININ ZƏRƏRİN ÖDƏNİLMƏSİ ÜZRƏ TƏLƏB HÜQUQUNUN SIĞORTAÇIYA KEÇMƏSİ (SUBROQASİYA)

26.1. Əgər Sığortalı (Faydalanan şəxs) dəymiş zərər üzrə ödənişi zərərin baş verməsində təqsirli xxxx şəxsdən(lərdən) alıbsa, Sığortaçı yalnız sığorta müqaviləsi ilə müəyyənləşdirilmiş məbləğin və üçüncü şəxslər tərəfindən ödənilmiş məbləğin arasında xxxx fərqi ödəməlidir. Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) üçüncu şəxslər tərəfindən edilmiş və ya edilə biləcək ödənişlər barəsində dərhal Sığortaçıya xəbər verməlidir.

26.2. Sığorta ödənişi həyata keçirildikdən sonra zərərin baş verməsində təqsirli xxxx şəxsə(lərə) qarşı Sığortalının (Xxxxxxxxxx şəxsin) zərərin ödənilməsi üzrə tələb hüququ, həyata keçirilmiş sığorta ödənişi məbləğində Sığortaçıya keçir.

Sığortaçıya keçmiş üçüncü şəxslərə qarşı tələb hüququnun həyata keçirilməsi üçün Sığortalı (Faydalanan şəxs) lazımı tədbirləri görməli və tələb olunan sənəndləri Sığortaçıya təqdim etməlidir.

26.3. Əgər Sığortalı (Faydalanan şəxs) Sığortaçı ilə razılaşdırmadan bu hüququndan imtina edərsə və ya bu hüququn həyata keçirilməsi Sığortalının (Faydalanan şəxsin) təqsiri üzündən mümkün olmazsa, Sığortaçı yuxarıda göstərilmiş hərəkətlər nəticəsində ona dəymiş zərər həcmində ödənişin edilməsindən azad olunur. Belə hal Sığortaçı tərəfindən Sığortalıya (Faydalanan şəxsə) ödəniş verdikdən sonra aşkar olunarsa, Sığortalı (Faydalanan şəxs) Sığortaçıya həmin məbləği qaytarmalıdır.

26.4. Sığortaçı subroqasiya hüququndan zərərvuran şəxsin özünə və/və ya müvafiq sığorta hadisəsi ilə bağlı risklər üzrə həmin şəxsin məsuliyyətini sığortalamış sığortaçıya, həmçinin qanunvericiliyə əsasən dəyən zərərə görə sığortalı və ya faydalanan şəxs qarşısında maddi məsuliyyət daşıya bilən digər şəxsə qarşı istifadə edə bilər.

27. SIĞORTALANMIŞ ƏMLAKIN ÖZGƏNİNKİLƏŞDİRİLMƏSİ

27.1. Sığortalanmış əmlak özgəninkiləşdirildikdə, Sığortalının (Faydalanan şəxsin) hüquq və vəzifələri əmlakı əldə edənə keçir.

27.2. Əldə edən və ya özgəninkiləşdirən tərəfindən sığortalanmış əmlakın özgəninkiləşdirilməsi haqqında Sığortaçıya dərhal məlumat verilməlidir. Əldə edən və ya özgəninkiləşdirən bu barədə Sığortaçıya dərhal məlumat vermədikdə, əgər sığorta hadisəsi əmlakın özgəninkiləşdirildiyi anından iki həftə sonra baş verərsə, Sığortaçı sığorta ödənişi vermək vəzifəsindən azad edilir.

27.3. Sığortaçı sığorta müqaviləsinin ləğvi üçün bir aylıq müddəti gözləməklə əldə edənlə sığorta münasibətlərinə xitam vermək hüququna malikdir.

27.4. Əldə edən sığorta müqaviləsini yalnız dərhal və ya sığortanın xxxx dövrünün sonuna yaxın ləğv edə bilər. Əgər əldə edən əmlakı əldə etdikdən sonra bir ay ərzində müqaviləni ləğv etmək hüququndan istifadə etməzsə, bu hüququ itirir, əldə edən sığortadan xəbərdar

olmadıqda isə ləğvetmə hüququ əldə edənin sığorta münasibətlərindən xəbər tutduğu andan bir ay keçənədək qüvvədə qalır.

27.5. Əgər sığorta müqaviləsinə bu maddənin qaydaları əsasında xitam verilmişdirsə, özgəninkiləşdirən Sığortaçıya sığorta haqqı ödəməlidir, xxxxx bu xxxx onun sığorta dövrü ərzində, müqavilənin ləğvi məqamı da daxil olmaqla, ödəməli olduğundan artıq olmamalıdır; bu halda əldə edən sığorta haqqının ödənilməsi üçün məsuliyyət daşımır.

27.6. Sığortaçı sığortalanmış əmlakın özgəninkiləşdirilməsi ilə bağlı baş vermiş dəyişikliklərlə əlaqədar olaraq xxxxxx qiymətləndirilməsi üçün zəruri xxxx məlumatları əldə edəndən tələb edə bilər və bu cür dəyişikliklər xxxxxx artmasına səbəb olduqda Sığortaçı əlavə sığorta haqqının ödənilməsini tələb edə bilər.

27.7. Sığortalanmış əmlakın özgəninkiləşdirilməsi ilə əlaqədar Sığortaçı sığorta müqaviləsinə müvafiq dəyişikliklər edir.

28. EKSPERTİZA

28.1. Sığorta hadisəsinin baş verməsindən sonra dəymiş zərər üzrə fikir ayrılığı mövcud olduqda Sığortaçı ilə Sığortalı zərərin müəyyənləşdirilməsini ekspertlərə həvalə edə bilərlər. Bu halda ekspertlərin rəyi, onun mövcud xxxx şəraitlərdən aşırı dərəcədə fərqlənməsi halları istisna olmaqla, məcburi hesab olunur. Sığortaçı sığorta ödənişinin məbləğini bu rəy əsasında hesablayır. Qarşılıqlı razılıq əsasında zərərin baş verməsi səbəbinin və şəraitinin və/və ya sığorta ödənişi məbləğinin müəyyən edilməsi məqsədi ilə də ekspertiza təyin edilə bilər. Həm Sığortalı həm də Sığortaçı əks tərəfə müvafiq bildirişi göndərməklə, ekspertizanın birtərəfli qaydada keçirilməsini tələb edə bilər.

28.2. Ekspertizanın keçirilməsi zaman aşağıdakı qaydalara riayət olunmalıdır:

a) Sığortaçı və Sığortalı əks tərəfin rəqibləri, iş partnyorları və ya ailə üzvrəri xxxx şəxsləri və əks tərəfin rəqiblərinə, iş partnyorlarına çalışan və ya onlarla bu kimi digər əlaqələrdə xxxx şəxsləri ekspert qismində cəlb edə bilməzlər;

b) Əgər bir tərəf əks tərəfin təyin etdiyi ekspertin rəyi ilə razı deyilsə, o, təkrar ekspertizanın keçirilməsini və ya mübahisənin məhkəmə qaydasında həll olunmasını tələb edə bilər;

c) müstəqil ekspertizanın keçirilməsi üzrə xərcləri onun keçirilməsini tələb etmiş tərəf ödəyir. Ekspertizanın keçirilməsi tərəflərin qarşılıqlı razılığı əsasında təyin edilibsə və sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa xərclər tərəflər arasında bərabər bölüşdürülür.

29. ƏRİZƏ FORMASI

29.1. Sığorta müqaviləsi Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən doldurulmuş Ərizə Forması əsasında bağlanılır və sığorta müqaviləsinin ayrılmaz hissəsi sayılır.

29.2. Sığorta müqaviləsinin bağlanmasından sonra Sığortalı (Xxxxxxxxxx şəxs) tərəfindən sığorta hadisəsinin baş verməsi ehtimalı üzrə vacib məlumatın və ya onun baş verməsindən dəyə biləcək zərərlərin həcmi (sığorta riski) barəsində Sığortaçıya yanlış məlumatın verilməsi aşkarlanarsa, və sığorta müddəti ərzində barəsində yanlış məlumatlar verilən hallar ilə əlaqədar xxxx sığorta hadisəsi baş verərsə, belə faktlar sığorta ödənişinin verilməməsinə müqavilənin etibarsız hesab edilməsinə gətirə bilər.

29.3. Sığortalı doldurulmuş Ərizə forması ilə eyni vaxtda Sığortaçıya aşağıdakı sənədləri təqdim etməlidir:

• Şəxsiyyət vəsiqəsinin surətini

• Yaşayış binasının xarakteristikası

• Daşınar əmlaklın siyahısı (əmlakin təsviri və qiyməti daxil olmaqla).

• Sığortaçı tərəfindən sorğu edilmiş, sığorta riskinin qiymətləndirilməsi üçün tələb olunan digər sənəd və məlumatlar.

30. SIĞORTA MÜQAVİLƏSİNƏ QƏBUL EDİLMİŞ ƏLAVƏLƏR

Bu Qaydalar əsasında bağlanılmış sığorta müqaviləsinə Əlavələr tərəflərin razılığı ilə yazılı şəkildə qəbul edilir, müqavilənin ayrılmaz tərkib hissəsini təşkil edir və bu Qaydalarda mövcud xxxx şərtləri dəyişdirə və ya müəyyənləşdirilməyən şərtləri qəbul edə bilər.

31. MƏLUMAT VƏ XƏBƏRDARLIQLARIN ÇATDIRILMASI

Müqavilə tərəfləri bir birinə yolladığı bildiriş və xəbərdarlıqlara dair aşağıdakı tələblərə riayət etməlidir:

a) müqaviləyə müvafiq olaraq göndərilən hər hansı məlumat, bildiriş, xəbərdarlıq və ya razılıq yazılı şəkildə tərtib olunmalı və şəxsən, qabaqcadan ödənilmiş poçt və ya kuryer (çatdırma barədə bildiriş ilə), faks və ya teleks vasitəsi ilə müqavilədə göstərilmiş ünvanlara göndərilməlidir.

b) Tərəflərin ünvanları və/və ya rekvizitləri dəyişdiyi halda onlar bir birinə bu barədə əvvəlcədən məlumat göndərməlidirlər. Əgər sığorta müqaviləsi üzrə tərəf digər tərəfin ünvan və ya rekvizitlərinin dəyişməsi barədə məlumatlandırılmayıbsa, keçmiş ünvana göndərilən bütün bildiriş və xəbərdarlıqlar keçmiş ünvana çatdırıldığı andan qəbul olunmuş hesab olunurlar.

32. MÜBAHİSƏLƏRİN HƏLL EDİLMƏSİ

Sığorta müqaviləsi ilə bağlı bütün məsələlər, o cümlədən tərəflər arasında yaranan fikir ayrılığı və mübahisələr bir qayda olaraq danışıqlar yolu ilə həll edilir. Əgər danışıqlar yolu ilə nəticə əldə edilməzsə, mübahisələr Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə müəyyən edilmiş qaydada, o cümlədən məhkəmə qaydasında həll olunmalıdır.