Cynnwys
Datganiad o Gyfrifon
Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr • 2019-20
Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr Swyddfeydd Dinesig
Stryd yr Angel PEN-Y-BONT AR OGWR
CF31 4WB (01656) 643643
Cynnwys
Rhif tudalen | |
Adroddiad Naratif | 4 |
Datganiad o Gyfrifoldebau am y Datganiad o Gyfrifon | 13 |
Datganiadau Ariannol | |
Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr | 15 |
Datganiad ar gyfer y Symudiad mewn Cronfeydd wrth Gefn | 16 |
Mantolen | 17 |
Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx | 18 |
Nodiadau i’r Datganiadau Ariannol | 19 |
Adroddiad yr Archwilydd | 81 |
Datganiad Llywodraethu Blynyddol | 84 |
Geirfa | 105 |
Adroddiad Naratif
“ Un Cyngor, yn gweithio gyda’n gilydd i wella bywydau ”
Cyflwyniad
Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno Datganiad Cyfrifon 2019-20 ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen- y-bont ar Ogwr (y Cyngor). Mae’n nodi perfformiad ariannol y Cyngor ar gyfer y flwyddyn ddiwethaf ac fe’i paratoir yn unol â’r Cod Ymarfer ar Gadw Cyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2019-20.
Dros y 10 mlynedd ddiwethaf mae’r Cyngor wedi gwneud oddeutu £68 miliwn o arbedion ar sail gronnol ac xxx xxxxx mesurau effeithlonrwydd ac arbedion pellach yn y dyfodol. Mae’r broses o adnabod arbedion, gan newid y ffordd y mae’r Cyngor yn gweithio i sicrhau gwasanaethau modern, gwell a chydnerth, yn mynd rhagddi’n barhaus. Bydd angen parhau i gyflawni arbedion mewn blwyddyn ariannol anodd o leiaf yn y tymor byr a’r tymor canolig. O ystyried ansicrwydd economaidd sylweddol, yn anad dim effaith bosibl ymadael â’r Undeb Ewropeaidd ac effaith pandemig Covid-19, bydd y Cyngor yn parhau i wynebu heriau ariannol wrth iddo ymegnïo i ddarparu ei gasgliad helaeth o wasanaethau ar gyfer y cymunedau y mae’n eu cefnogi. Xxx xxxxx iddo barhau i wneud hynny gan barhau i fod yn gydnerth yn ariannol.
Pen-y-bont ar Ogwr fel Cyngor
Mae Pen-y-bont ar Ogwr wedi’i lleoli’n gyfleus rhwng prifddinas Cymru, Caerdydd, i’r dwyrain a dinas Abertawe i’r gorllewin, oddeutu 20 milltir o’r xxxxx a’r llall. A hithau’n nythu ychydig i’r de o goridor yr M, gyda mynediad rhwydd o’r ddwy ddinas bwysig, ac yn ffinio â Môr Hafren i’r de, mae ynghanol llain ddiwydiannol ac arfordirol De Cymru. Mae Pen-y-bont ar Ogwr fel Bwrdeistref Sirol yn gartref i fwy na 140,000 o drigolion ac yn dal i dyfu. Mae trefi’r Fwrdeistref Sirol yn cael eu hailddatblygu ac mae nifer o adeiladau hanesyddol a chanol y trefi wedi cael eu hadfywio dros y blynyddoedd diwethaf. I’r gogledd mae tref breswyl Maesteg, i’r de orllewin mae tref arfordirol Porthcawl ac i’r dwyrain mae Pen-coed. Mae Pen-y-bont ar Ogwr yn un o 22 o Gynghorau yng Nghymru, ac yn rhoi cyfrif am oddeutu 4.5% o boblogaeth y wlad.
Poblogaeth | 144,876 |
Arwynebedd tir | 98.5 milltir sgwâr |
Aelwydydd | 64,766 |
Cyflogeion y Cyngor | 4,159 (cyfwerth ag amser llawn) |
Busnesau | 4,160 |
Cynghorwyr | 54 |
⮚ Mae’r Cyngor yn rheoli sylfaen asedau, heb gynnwys y rhwydwaith ffyrdd, o £530 miliwn i ddarparu ei wasanaethau.
⮚ Mae’r Cyngor yn cyflogi dros 5,800 o staff yn rhai llawn-amser a rhan-amser, i ddarparu ystod xxxx o wasanaethau gan gynnwys addysg, gofal cymdeithasol, cynnal a chadw priffyrdd a datblygu economaidd.
⮚ Xxx xxx y Cyngor 54 o Gynghorwyr etholedig sy’n cynrychioli pobl Pen-y-bont ar Ogwr ac yn pennu’r strategaeth a’r fframwaith cyllidebol ar y cyfan ar gyfer y Cyngor.
Democratiaid Rhyddfrydol | 1 | ||||||||||||
Gwag | 1 | ||||||||||||
Plaid Cymru | 4 | ||||||||||||
Ceidwadwyr | 7 | ||||||||||||
Annibynnol | 15 | ||||||||||||
Llafur | 26 | ||||||||||||
20 | 25 | 30 | |||||||||||
Pleidiau Gwleidyddol a Gynrychiolir gan Gynghorwyr Pen-y-bont ar Ogwr
0 5 10 15
Mae’r cyfansoddiad yn nodi sut y mae’r Cyngor yn gweithredu, sut y gwneir penderfyniadau a’r gweithdrefnau i’w dilyn i sicrhau bod penderfyniadau’n effeithlon, yn dryloyw ac yn atebol i bobl leol. Mae’r Cyngor yn xxxxx Xxxx yn flynyddol i gyflawni rôl ddinesig a hyrwyddo’r sir. Mae’r Cyngor hefyd yn penodi arweinydd y Cyngor sy’n penodi Aelodau Cabinet, y xxx xxx xxx un ohonynt gyfrifoldeb am bortffolio penodol o wasanaethau.
Rôl y Cabinet yw bod yn gyfrifol am y rhan fwyaf o benderfyniadau mawr; darparu arweinyddiaeth; a chynnig fframwaith y gyllideb a hefyd y gyllideb.
Mae Pwyllgorau Craffu’n cefnogi gwaith y Cabinet a’r Cyngor trwy:
• Fonitro penderfyniadau’r Cabinet
• Galluogi’r xxxx Gynghorwyr, dinasyddion a rhanddeiliaid i leisio barn ynglŷn â materion sy’n ymwneud â’r Cyngor
• Cynhyrchu adroddiadau a llunio argymhellion i roi cymorth i ddatblygu polisïau a phenderfyniadau
• Bod â’r gallu i adolygu penderfyniad a wnaed ond nad yw wedi cael ei roi ar waith eto.
Mae pwyllgorau rheoleiddiol a phwyllgorau eraill yn rhoi cymorth i ddarparu gwasanaethau’r Cyngor. Mae’r Cyngor wedi rhoi’r cyfrifoldeb i’r Pwyllgor Archwilio am adolygu a chymeradwyo Datganiadau Ariannol y Cyngor.
Caiff Bwrdd Rheoli Corfforaethol y Cyngor ei arwain gan y Prif Weithredwr ac mae’n cynnwys y 3 Chyfarwyddwr Corfforaethol, y Swyddog Monitro a’r Prif Swyddog Cyllid.
Mae’r Cyngor wedi cytuno ar egwyddor o ganolbwyntio adnoddau sy’n lleihau ar gymunedau ac unigolion â’r angen mwyaf. Mae wedi adnabod tair blaenoriaeth sydd wedi’u bwriadu i wella ansawdd bywyd pobl yn y fwrdeistref sirol gan newid natur y Cyngor yn sylweddol:
Y tair blaenoriaeth hon yw amcanion llesiant y Cyngor xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 ac maent yn nodi cyfraniad y Cyngor tuag at gyrraedd y saith nod cenedlaethol yn y Ddeddf:
Ein hamcanion llesiant Y saith nod yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r
Dyfodol (Cymru):
• Cymru lewyrchus
• Cymru gydnerth
• Cymru iachach
• Cymru sy’n fwy cyfartal
• Cymru o gymunedau cydlynus
• Cymru â diwylliant bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu
• Cymru sy’n gyfrifol ar lefel fyd-xxxx.
Llywodraethu
Mae’r Cyngor yn gyfrifol am sicrhau bod ei fusnes yn cael ei gynnal yn unol â’r gyfraith a safonau priodol. Mae hyn yn cynnwys sicrhau bod arian cyhoeddus yn cael ei ddiogelu, y rhoddir cyfrif priodol amdano a’i fod yn cael ei ddefnyddio mewn modd darbodus, effeithlon ac effeithiol. Mae dyletswydd ar y Cyngor hefyd xxx Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus wrth gyflawni ei swyddogaethau o ran effeithiolrwydd strategol, ansawdd gwasanaethau, argaeledd gwasanaethau, tegwch, cynaliadwyedd, effeithlonrwydd ac arloesi. Mae’r Datganiad Llywodraethu Blynyddol sydd wedi’i gynnwys yn y Datganiad Cyfrifon yn nodi’n fanwl y trefniadau llywodraethu sydd gan y Cyngor.
COVID-19
Gosodwyd cyfyngiadau ar symud yn y DU ar 23 Mawrth 2020 mewn cam digynsail i geisio cyfyngu ar ledaeniad y coronafeirws. Roedd hyn yn dilyn camau gweithredu tebyg mewn gwledydd eraill ledled y byd. Sefydlodd Llywodraeth y DU nifer gyfyngedig o resymau lle gellid caniatáu i bobl adael eu cartrefi ac fe sefydlodd Llywodraeth Cymru fesurau xxx Reoliadau Diogelu Iechyd (Cyfyngiadau Coronafeirws) Cymru 2020. O ganlyniad, bu’n rhaid i lawer o siopau a busnesau nad ydynt yn hanfodol gau, caewyd ysgolion ac fe’i gwnaed yn ofynnol i’r xxxx weithwyr heblaw gweithwyr allweddol weithio gartref lle’r oedd yn bosibl. Mae’r cyfyngiadau symud cychwynnol am 3 wythnos wedi cael eu hestyn nifer o weithiau, ac ar 30 Mehefin roeddent wedi bodoli am ryw 15 wythnos, er bod y cyfyngiadau wedi cael eu llacio ychydig o 1 Mehefin ymlaen. Mae pandemig byd-xxxx COVID- 19 wedi cael, a bydd yn parhau i gael, effaith ddigynsail ar gymdeithas ar y cyfan. Mae hyn wedi arwain at newidiadau sylweddol i reolaeth ar y Cyngor o ddydd i ddydd, a natur a’r modd y cyflawnir ei weithrediadau. Wrth edrych tua’r dyfodol, bydd rhaid i’r Cyngor ail-drefnu’r ffordd y xxx xxxx o’i wasanaethau a’i staff yn gweithio, gan wneud yn siŵr ei fod yn sefydlu’r mesurau angenrheidiol ar gyfer cadw pellter cymdeithasol i gadw ei staff a defnyddwyr gwasanaethau’r Cyngor yn ddiogel.
Perfformiad Ariannol
Dros y 10 mlynedd ddiwethaf mae’r Cyngor wedi gwneud oddeutu £68 miliwn o ostyngiadau yn y gyllideb. Mae hyn yn 30% o gyllideb y Cyngor yn 2009-10. Gan ystyried gwariant a gwasanaethau a ariennir â grantiau penodol, ffioedd neu daliadau, £438 miliwn oedd cyllideb gros y Cyngor ar gyfer 2019-20. Mae hyn yn cwmpasu costau rhedeg y Cyngor o ddydd i ddydd gan gynnwys staff, casglu gwastraff, ysgolion, gweithwyr gofal, gofalwyr maeth a gwasanaethau hamdden. Mae’r Cyngor yn cael cyllid refeniw gan Lywodraeth Cymru (Grant Cynnal Refeniw), o grantiau penodol, ardrethi busnes (Ardrethi Annomestig Cenedlaethol), y Dreth Gyngor, ffioedd a thaliadau ac o’i fuddsoddiadau fel a ddangosir isod.
500
450
400
£ Miliynau
350
300
250
200
150
100
50
-
2017-18 2018-19 2019-20
Incwm buddsoddi
Trosglwyddiadau i gronfeydd wrth gefn
Ailgodiadau Mewnol
Ffioedd, Taliadau ac eraill sy'n gysylltiedig â chleientiaid Council Tax
Xxxxxxxx Xxxxxx (AAC)
Grantiau Refeniw penodol eraill
Xxxxx Xxxxxx Refeniw
Mae’r mwyafrif o gyllid y Cyngor yn dod oddi wrth Lywodraeth Cymru trwy’r Grant Cynnal Refeniw (33%) gyda Grantiau eraill y Llywodraeth (gan gynnwys grantiau penodol gan Lywodraeth Cymru) yn rhoi cyfrif am ychydig dros chwarter incwm y Cyngor (32%). Mae’r dreth gyngor yn rhoi cyfrif am oddeutu 22% o’r incwm. Mae’r Cyngor yn gallu codi tâl am nifer o wasanaethau gan gynnwys gofal cymdeithasol, parcio ceir a thrwyddedu, sy’n rhoi cyfrif am 8% yn unig o gyfanswm incwm y Cyngor.
Mae’r Cyngor yn gwario’i arian ar gyflogeion, gwariant sy’n gysylltiedig â safleoedd, costau cludiant, cyflenwadau a thaliadau i ddarparwyr 3ydd parti. Rhaid i’r Cyngor hefyd gwrdd â chostau cyllido cyfalaf (llog) fel rhan o’i drefniadau benthyca hirdymor. Ar ddiwedd 2019-20 fe greodd y Cyngor gronfa wrth gefn COVID-19 i ddarparu ar gyfer costau anhysbys yn y dyfodol mewn perthynas â’r pandemig. Gan hynny roedd y Cyngor yn gallu gwneud cyfraniad net i gronfeydd wrth gefn am y flwyddyn. Caiff gwariant y Cyngor ei ddadansoddi isod.
500
450
400
£ Miliynau
350
300
250
200
150
100
50
TROSGLWYDDIADAU I GRONFEYDD WRTH GEFN COSTAU CYLLIDO CYFALAF
TALIADAU TROSGLWYDDO TALIADAU TRYDYDD PARTI
CYFLENWADAU A GWASANAETHAU
GWARIANT SY'N GYSYLLTIEDIG Â
CHLUDIANT
GWARIANT SY'N GYSYLLTIEDIG Â
SAFLEOEDD CYFLOGEION
-
2017-18 2018-19 2019-20
Gwariant Cyfarwyddiaethau
Roedd gwariant y Cyngor fesul Cyfarwyddiaeth o fewn 99.76% o’r gyllideb ar gyfer pob xxxxx xx’n adlewyrchu rheolaeth ariannol a rheolaeth gyllidebol gadarn. Mae’r tabl isod yn dangos y gwariant net fesul Cyfarwyddiaeth gwasanaethau.
PRIF WEITHREDWR CYMUNEDAU
GWASANAETHAU CYMDEITHASOL A LLESIANT ADDYSG A CHYMORTH I DEULUOEDD
- 40 80 120
Miliyuau
Mynd i’r afael â heriau yn y dyfodol
Mae’r Cyngor yn wynebu heriau sylweddol wrth edrych tua’r dyfodol. Mae’r rhain yn cynnwys pwysau demograffig, megis poblogaeth sy’n heneiddio a nifer gynyddol o bobl ifanc ag anableddau cymhleth yn byw i fod yn oedolion ac yn ychwanegu’n gynyddol at y galw am ofal. Yn ychwanegol at hyn ceir pwysau chwyddiannol sy’n deillio o ymrwymiadau cytundebol penodol a chodiadau sylweddol mewn costau staffio sy’n codi nid dim ond o’r codiadau chwyddiannol uchod yn y cyflog byw cenedlaethol, a galwadau i roi’r cyflog byw gwirioneddol ar waith, ond hefyd hawliadau cyflog ar gyfer gweithwyr llywodraeth leol a chodiadau diweddar yng nghyfraniadau cyflogwyr ar gyfer pensiynau athrawon. Er bod y setliad a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru ar gyfer Pen-y-bont ar Ogwr yn 2020-21 yn gynnydd o 4.7%, mae’r cynnydd gwirioneddol yn llai o lawer gan ei fod yn cynnwys nifer sylweddol o drosglwyddiadau i’r Grant Cynnal Refeniw tuag at gostau uwch cyflog a phensiynau athrawon. O ganlyniad i gylch gwariant un flwyddyn y Canghellor ym mis Medi 2019, ac Etholiad Cyffredinol y DU wedyn ym mis Rhagfyr 2019, ac yna’r ymadawiad â’r Undeb Ewropeaidd a phandemig Covid-19 ar ddechrau 2020, nid yw Llywodraeth Cymru wedi darparu unrhyw arwyddion mewn perthynas â’r setliad ar gyfer Cynghorau yn 2021-22 sy’n ei gwneud yn anodd iawn cynllunio rhag blaen.
Er bod y Cyngor yn parhau i wynebu pwysau cynyddol ar ei gyllideb, roedd wedi cymeradwyo cyllideb fantoledig ar gyfer 2020-21. Fodd bynnag, bydd pandemig COVID-19 yn cael effaith anochel ar incwm y Cyngor, ei gostau a’i gyllideb ar gyfer 2020-21. Bydd angen i’r Cyngor adolygu ei flaenoriaethau a’i gyllidebau yng ngoleuni effaith y pandemig yn y Fwrdeistref Sirol, ac ailbennu
ffocws y rhain i’w galluogi i symud tuag at gyfnod xxxxx mwy sefydlog wrth i ni symud xxxxx o’r cyfyngiadau symud.
Ar 29 Mawrth 2017 cyflwynodd Llywodraeth y DU ei hysbysiad i adael yr UE yn unol ag Erthygl 50. Fe wnaeth tanio Erthygl 50 gychwyn proses negodi dros ddwy flynedd rhwng y DU a’r UE. Ar 31 Ionawr 2020 fe adawodd y Deyrnas Unedig yr Undeb Ewropeaidd a daeth y Cytundeb Ymadael a luniwyd gyda’r UE i rym. Ar 31 Rhagfyr 2020, ar ddiwedd y cyfnod pontio, bydd y DU yn xxxxx ei hannibyniaeth economaidd a gwleidyddol, ac ni fydd yn rhan o Farchnad Sengl nag Undeb Xxxxxx’r UE mwyach. Mae’n anorfod y bydd yr ansicrwydd ynghylch effaith ymadawiad y DU ag Ewrop yn creu heriau i’r Cyngor a’r cymunedau y mae’n eu cefnogi dros y misoedd a’r blynyddoedd nesaf. Mae’r Cyngor yn parhau i weithio gyda’i bartneriaid i baratoi orau y gall ar gyfer Brexit ac ymadawiad y DU â’r Undeb Ewropeaidd ac mae wedi cynnal bwrdd prosiect, xxx gadeiryddiaeth y Prif Weithredwr, gyda chynrychiolwyr o xxx un o adrannau’r Cyngor, i adolygu xxxx wasanaethau’r Cyngor, cynnal a diweddaru ‘cofrestr risgiau’ ac i sicrhau bod cynlluniau wrth gefn yn eu lle. Mae busnesau, trigolion, staff ac aelodau etholedig yn cael diweddariadau rheolaidd, ac mae’r Cyngor yn codi ymwybyddiaeth o’r Cynllun Preswylio’n Sefydlog i Ddinasyddion yr UE. Bydd y Cyngor yn parhau i weithio ochr yn ochr â phartneriaid i gael atebion i faterion pwysig megis sut y bydd cyllid ar ôl Brexit yn cael ei ddarparu.
Sefyllfa ariannol
Mae’r Cyngor yn rheoli asedau a llifoedd xxxxx xxxxx sylweddol. O ran sefyllfa’r Cyngor yn ystod y flwyddyn:
• Roedd ganddo £530 miliwn o asedau hirdymor, gan gynnwys £522 miliwn o asedau gweithredol ar gyfer darparu gwasanaethau, £5 miliwn o eiddo buddsoddi a £3 miliwn o asedau anniriaethol
• Fe greodd £37 miliwn o ffioedd a thaliadau ac incwm arall ar gyfer gwasanaethau a ddefnyddiwyd i ddarparu gwasanaethau
Mae’r Cyngor yn cynnal mantolen xxxx xx gwaethaf yr heriau ariannol.
Benthyca
Xxx xxx y Cyngor fenthyciadau tymor hir heb eu talu ar 31 Mawrth 2020 o £ 97.401 miliwn. Mae hwn yn gymysgedd o Fwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB) o £ 77.617 miliwn ac Opsiynau Benthyciwr Opsiwn Benthyciwr (LOBOs) o £ 19.784 miliwn, i ariannu gwariant cyfalaf. Rhoddir mwy o fanylion mewn perthynas â benthyca yn nodyn 31. Dylid gweld y benthyca yng nghyd-destun cyfanswm gwerth asedau tymor hir y Cyngor, a ddangosir yn y Fantolen ar £ 530 miliwn. Caniateir benthyca yn unol â'r Cod Darbodus ar gyfer Cyllid Cyfalaf mewn Awdurdodau Lleol cyn belled â bod y costau refeniw, xx xxxx y Prif Swyddog Cyllid, yn gallu cael eu talu ac yn
unol â darbodus dangosyddion a chanllawiau. O ystyried cryfder y Fantolen, mae lefelau benthyca'r Cyngor rhesymol. Pe bai'r cyfle'n codi i'r Cyngor ad-dalu ei LOBOs xx xxxx y Cyngor, yna bydd yn edrych i wneud hynny. Fodd bynnag, o ystyried y cyfraddau llog isel cyfredol, mae'n annhebygol y bydd y cyfle codi yn y dyfodol agos.
Rhwymedigaeth Pensiwn: £289 miliwn
Mae gofynion Safon Gyfrifyddu Ryngwladol 19 (IAS19) mewn perthynas â buddion ar ôl cyflogaeth – h.y. pensiynau, wedi cael eu hymgorffori’n llawn yn y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, gydag enillion a cholledion actiwaraidd yn cael eu cydnabod mewn Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall, fel a esbonnir yn fanwl yn nodyn 30.
Mae cronfa wrth gefn pensiynau a rhwymedigaeth pensiwn wedi’u hymgorffori yng nghyfrifon y Cyngor, gan adlewyrchu o faint y mae elfen Pen-y-bont ar Ogwr o gronfa bensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf yn cael ei thanariannu o’i gymharu â’r rhwymedigaethau talu asesedig i bensiynwyr yn awr ac yn y dyfodol. Roedd rhwymedigaeth pensiynau’r Cyngor ar y cyfan ar 31 Mawrth 2020 yn £289.19 miliwn (£263.51 miliwn ar 31 Mawrth 2019). Roedd y rhwymedigaeth ar 31 Mawrth 2019 yn ystyried rhwymedigaeth ‘danategol’ bosibl o ganlyniad i achos XxXxxxx/Xxxxxxxx mewn perthynas â chanfyddiad y Llys Xxxx bod trefniadau diogelu trosiannol a sefydlwyd pan gafodd cynlluniau pensiwn diffoddwyr tân a barnwyr eu diwygio’n wahaniaethol. Ar 27 Mehefin 2019 fe wnaeth y Goruchaf Lys wrthod caniatâd i’r Llywodraeth apelio yn erbyn y dyfarniad hwn, ac ar 15 Gorffennaf 2019 fe gyhoeddodd y Llywodraeth ddatganiad gweinidogol yn dweud y byddai’n disgwyl digolledu aelodau ar draws xxxx gynlluniau’r sector cyhoeddus a oedd yn cynnwys trefniadau diogelu trosiannol, sy’n cynnwys y Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol. Mae’r cyfrifiad o’r rhwymedigaeth yn ymgorffori effaith dyfarniad ‘XxXxxxx’.
Cyfalaf
Roedd Rhaglen Gyfalaf wreiddiol y Cyngor ar gyfer 2019-20, a gymeradwywyd gan y Cyngor ar 20 Chwefror 2019, yn £36.157 miliwn. Yn ystod y flwyddyn mae nifer o gynlluniau wedi dechrau ond heb gael eu cwblhau yn ystod y flwyddyn, neu wedi cael eu symud yn llwyr i 2020-21. Mae’r rhain yn cynnwys adnewyddu Depo Tre-Dŵr, Cryfhau Pont ar yr A4061 Dyffryn Ogwr, y Fargen Ddinesig a gwaith adfywio yng Nghwm Llynfi. Cafwyd llithriant am nifer o resymau gan gynnwys oedi cyn dechrau prosiectau oherwydd yr angen i gwblhau arolygon mwy manwl, trafodaethau parhaus gyda chyrff ariannu ac oedi arall cyffredinol gyda rhaglenni. Ym mis Chwefror 2020 fe gymeradwyodd y Cyngor raglen gyfalaf ddeng mlynedd o £207 miliwn fel a nodir yn y tabl isod. Mae’r tabl hefyd yn darparu’r alldro yn 2019-20.
Fe wnaeth y Cyngor, mewn partneriaeth gyda Linc Cymru, gwblhau xx xxxx ail gynllun Gofal Ychwanegol ym Mhen-y-bont ar Ogwr i gynorthwyo pobl hŷn i barhau i fyw’n annibynnol yn eu cymuned eu hunain. Fe barhaodd gwelliannau ym Mhorthcawl gyda chwblhau cynllun amddiffynfeydd môr traeth y dref. Fe barhaodd y Cyngor i gefnogi oedolion a phobl agored i niwed gartref trwy fwy o wariant mewn perthynas â Grantiau Cyfleusterau i’r Anabl. Fe wnaeth y Cyngor hefyd fuddsoddi’n sylweddol mewn seilwaith TGCh ar gyfer ysgolion trwy’r dyfarniad grant Seilwaith HWB gan Lywodraeth Cymru.
Y Datganiadau Ariannol
Amddiffynfeydd Traeth Porthcawl
Mae’r Datganiad Cyfrifon wedi’i gynnwys yn y ddogfen hon, ac yn cynnwys y datganiadau ariannol canlynol:
Datganiad o Gyfrifoldebau am y Datganiad Cyfrifon
Mae hyn yn nodi cyfrifoldebau priodol y Cyngor a'r swyddog Adran 151 ar gyfer paratoi a chymeradwyo'r Datganiad Cyfrifon.
Y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr (CIES)
Mae hyn yn cofnodi xxxx incwm a gwariant y Cyngor yn y flwyddyn o ddarparu gwasanaethau yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol, yn hytrach na'r swm i'w ariannu o drethiant. Mae cynghorau'n codi trethiant i dalu am wariant yn unol â gofynion statudol, a allai fod yn wahanol i'r gost gyfrifyddu. Dangosir y sefyllfa drethiant yn y Dadansoddiad Gwariant a Chyllid a'r Datganiad Symud mewn Cronfeydd Xxxx Xxxx.
Datganiad am Symudiad mewn Cronfeydd wrth Gefn (MiRS)
Mae’r Datganiad am Symudiad mewn Cronfeydd wrth Gefn yn dangos y symudiad rhwng dechrau’r flwyddyn a diwedd y flwyddyn yn y gwahanol gronfeydd wrth gefn a ddelir gan y Cyngor, sydd wedi’u dadansoddi yn ôl ‘cronfeydd wrth gefn defnyddiadwy’ – y rhai y gellir eu defnyddio i ariannu gwariant neu leihau trethiant lleol – a chronfeydd wrth gefn ‘annefnyddiadwy’, y mae’n rhaid eu neilltuo at ddibenion penodol. Byddai cronfeydd wrth gefn annefnyddiadwy’n cynnwys enillion a cholledion heb eu gwireddu (megis y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio), lle byddai symiau ar gael dim ond pe bai’r asedau’n cael eu gwerthu, a chronfeydd wrth gefn sy’n adlewyrchu ‘addasiadau rhwng sail gyfrifyddu a chyllido xxx reoliadau’. Mae’r gwarged neu’r diffyg ar y llinell Darparu Gwasanaethau yn dangos gwir gost economaidd darparu gwasanaethau’r Cyngor, y dangosir rhagor o fanylion amdani yn y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Mae’r rhain yn wahanol i’r symiau statudol y mae’n ofynnol eu codi ar Falans Cronfa’r Cyngor at ddibenion pennu’r dreth gyngor. Mae’r llinell Cynnydd/Gostyngiad Net yn dangos y symudiadau xx xxxxxx Cronfa statudol y Cyngor yn y flwyddyn yn dilyn yr addasiadau hynny.
Mantolen
Mae hwn yn cofnodi cipolwg ar asedau, rhwymedigaethau, balansau xxxxx xxxxx a chronfeydd wrth gefn y Cyngor ar y dyddiad diwedd blwyddyn. Mae asedau net y Cyngor (asedau llai rhwymedigaethau) yn cyfateb i'r cronfeydd wrth gefn sydd gan y Cyngor.
Datganiad Llif Xxxxx
Xxx'r Datganiad Llif Arian yn dangos y rheswm dros newidiadau mewn xxxxx xxxxx a chyfwerth ag xxxxx xxxxx y Cyngor yn ystod y cyfnod adrodd. Mae'r datganiad yn dangos sut mae'r Cyngor yn
cynhyrchu ac yn defnyddio xxxxx xxxxx a chyfwerth ag xxxxx xxxxx trwy ddosbarthu llif arian fel gweithgareddau gweithredu, buddsoddi ac ariannu. Swm o
mae llif arian net sy'n deillio o weithgareddau gweithredu yn ddangosydd allweddol i xx xxxxxx y xxx gweithrediadau'r Cyngor yn cael eu hariannu trwy drethiant ac incwm xxxxx xxx gan dderbynwyr gwasanaethau a ddarperir gan y Cyngor. Mae gweithgareddau buddsoddi yn cynrychioli i xx xxxxxx y xxx all-lif xxxxx xxxxx wedi'i wneud ar gyfer adnoddau y bwriedir iddynt gyfrannu at ddarparu gwasanaeth y Cyngor yn y dyfodol. Mae llif xxxxx xx'n deillio o weithgareddau cyllido yn ddefnyddiol wrth ragfynegi hawliadau ar lif arian yn y dyfodol gan ddarparwyr cyfalaf (h.y. benthyca) i'r Cyngor.
Nodiadau i'r Cyfrifon
Mae'r rhain yn nodi'r Polisïau Cyfrifyddu a fabwysiadwyd ar gyfer y Datganiad Cyfrifon a datgeliadau sy'n ymwneud â'r datganiadau ariannol ac maent yn cynnwys datgeliadau pensiynau ac offerynnau ariannol. Mae'r rhain yn cynnwys y Dadansoddiad Gwariant a Chyllid sy'n dangos sut mae gwariant blynyddol yn cael ei ddefnyddio a'i ariannu o adnoddau (grantiau, ffioedd a thaliadau llywodraeth, treth gyngor a chyfraddau busnes) gan y Cyngor o'i gymharu â'r adnoddau hynny sy'n cael eu defnyddio neu eu hennill gan y Cyngor yn unol ag yn gyffredinol. arferion cyfrifyddu derbyniol. Mae hefyd yn dangos sut mae'r gwariant hwn yn cael ei ddyrannu at ddibenion gwneud penderfyniadau rhwng Cyfarwyddiaethau'r Cyngor. Mae incwm a gwariant y rhoddir cyfrif amdanynt o xxx arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol yn cael eu cyflwyno'n llawnach yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
Casgliad
Er bod 2019-20 wedi bod yn gryn her o safbwynt ariannol, llwyddodd y Cyngor i aros o fewn ei gyllideb refeniw net er gwaethaf galwadau cynyddol ar wasanaethau a rhagolygon negyddol parhaus o ran cyllid ar gyfer y sector cyhoeddus yn gyffredinol. Fodd bynnag, mae pandemig COVID-19 yn debygol o gael effeithiau llawer mwy ar y sefyllfa ariannol ac ar ddarparu gwasanaethau am o leiaf y flwyddyn ariannol nesaf a’r tu hwnt i hynny o bosibl. Bydd y cyfnod anodd hwn yn cael effaith ariannol sylweddol i ni fel unigolion, i’n trigolion, cymunedau a busnesau, a bydd angen ailymweld yn gyson â’r tybiaethau ariannol manwl sy’n tanategu Strategaeth Ariannol Tymor Canolig y Cyngor i sicrhau cydnerthedd ariannol parhaus y Cyngor.
Datganiad o Gyfrifoldebau ar gyfer y Datganiad Cyfrifon
Cyfrifoldebau'r Cyngor
Mae'n ofynnol i'r Cyngor:
• Wneud trefniadau priodol i weinyddu ei faterion ariannol ac i sicrhau bod un o'i swyddogion yn gyfrifol am weinyddu'r materion hynny. Yn y Cyngor, y Pennaeth Cyllid yw'r swyddog hwnnw.
• Rheoli ei faterion i sicrhau defnydd darbodus, effeithlon ac effeithiol o adnoddau, a gwarchod ei asedau.
• Cymeradwyo'r Datganiad Cyfrifon.
Llofnod: 10 Medi 2020 Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio
Cyfrifoldebau'r Prif Swyddog Cyllid
Mae'r Prif Swyddog Cyllid yn gyfrifol am baratoi Datganiad Cyfrifon y Cyngor yn unol â'r arferion priodol fel y maent wedi'u nodi yng Nghod Ymarfer CIPFA/LASAAC ar gyfer Cadw Cyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig (y Cod).
Wrth lunio'r Datganiad o Gyfrifon hwn, mae'r Prif Swyddog Cyllid wedi:
• dewis polisïau cyfrifyddu addas a'u cymhwyso mewn modd cyson
• ffurfio barn ac amcangyfrifon rhesymol a darbodus
• cydymffurfio â Chod yr awdurdod lleol.
Mae'r Prif Swyddog Cyllid hefyd:
• wedi cadw cofnodion cyfrifyddu priodol a oedd yn gyfredol
• wedi cymryd camau rhesymol i xxxx a chanfod twyll ac anghysondebau eraill.
Tystysgrif y Prif Swyddog Cyllid
Rwy'n ardystio bod y Datganiad Cyfrifon yn rhoi darlun cywir a theg o sefyllfa ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr ar 31 Mawrth 2020, ac o'i incwm a'i wariant ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2020.
Llofnod: 10 Medi 2020
DATGANIAD O GYFRIFON 2019-2020
14
a
Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
2018-19 wedi'I ailddatgan | 20119-20 | ||||||||
Gwariant Gros £'000 | Grantiau'r Llywodraeth £'000 | Incwm Gros £'000 | Gwariant Net £'000 | Gwariant Gros £'000 | Grantiau'r Llywodraeth £'000 | Incwm Gros £'000 | Gwariant Net £'000 | Nodiad | |
140,656 | (26,415) | (9,223) | 105,018 | Addysg a Chymorth I Deuluoedd | 164,452 | (28,167) | (10,326) | 125,959 | |
99,857 | (5,531) | (16,336) | 77,990 | Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant | 99,469 | (7,332) | (17,919) | 74,218 | |
52,223 | (7,105) | (6,069) | 39,049 | Cymunedau | 53,945 | (8,090) | (5,466) | 40,389 | |
80,514 | (55,580) | (2,439) | 22,495 | Prif Weithredwyr a Chyllid | 74,483 | (50,653) | (2,961) | 20,869 | |
22,948 | - | (1,642) | 21,306 | Gwasaneathau Canalog | 18,453 | (175) | (300) | 17,978 | |
396,198 | (94,631) | (35,709) | 265,858 | Cost Gwasanaethau | 410,802 | (94,417) | (36,972) | 279,413 | |
Gwariant Gweithredu Arall | |||||||||
14,945 | 14,945 | Taliadau Praeseptau | 16,453 | - | 16,453 | 7 | |||
7,070 | 7,070 | Xxxxxxxx Xxxxxxx | 7,116 | - | 7,116 | 7 | |||
276 | 276 | (Enillion)/colled ar waredu asedau (sefydlog) anghyfredol | - | 215 | 215 | ||||
22,291 | - | - | 22,291 | Gwariant Gweithredu Arall | 23,569 | - | 215 | 23,784 | |
Gwariant ac Incwm Cyllido a Buddsoddi | |||||||||
4,550 | 4,550 | Llog sy'n daladwy ar ddyled | 4,551 | 4,551 | 31 | ||||
54 | 54 | Elfen y llog mewn prydlesau cyllid (prydlesai) | 48 | 48 | 31 | ||||
1,306 | 1,306 | Llog sy'n daladwy at daliadau unedol PFI | 1,256 | 1,256 | 13 | ||||
6,760 | 6,760 | llog net ar Rwymedigaeth Buddion Diffiniedig Net | 6,120 | 6,120 | 30 | ||||
(1,012) | (1,012) | Llog Buddsoddiadua a Llog Arall sy'n Dderbyniadwy | - | (1,099) | (1,099) | 31 | |||
(275) | (275) | Newidiadau yng ngwerth teg eiddo buddsoddi | - | - | - | ||||
12,670 | - | (1,287) | 11,383 | Gwariant ac Incwm Cyllido a Buddsoddi | 11,975 | - | (1,099) | 10,876 | |
Incwm Trethiant a Grantiau Amhenodol | |||||||||
(145,780) | (145,780) | Xxxxx Xxxxxx Refeniw | - | (145,354) | - | (145,354) | 8 | ||
(45,802) | (45,802) | Ardrethi Annomestig Cenedlaethol | - | - | (46,452) | (46,452) | 9 | ||
(90,018) | (90,018) | Y Dreth Cyngor | - | - | (96,957) | (96,957) | 10 | ||
- | Grantiau a chyfraniadau cyfalaf a gydnabuwyd | ||||||||
(9,494) | - | (9,494) | Grantiau'r llywodraeth heb gysylltiad â gwasanaethau | - | (11,798) | - | (11,798) | 11 | |
- | (155,274) | (135,820) | (291,094) | Incwm Trethiant a Grantiau Amhenodol | - | (157,152) | (143,409) | (300,561) | |
431,159 | (249,905) | (172,816) | 8,438 | (Gwarged) neu ddiffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau | 446,346 | (251,569) | (181,265) | 13,512 | |
(33,337) | (33,337) | (Gwarged) neu ddiffyg ar ailbrisio Eiddo, Peiriannau ac Offer | - | - | (5,277) | (5,277) | 29a | ||
5,605 | 5,605 | Colledion amhariad ar asedau anghyfredol a godwyd ar y Gronfa Ailbrisio | 4,476 | - | - | 4,476 | |||
(26,320) | (26,320) | (Enillion)/colledion Actiwaraidd ar rwymedigaethau pensiwn | 7,300 | - | - | 7,300 | 30 | ||
(54,052) | (Incwm) a Gwariant Cynhwysfawr Arall | 6,499 | |||||||
(45,614) | Cyfanswm (Incwm) a Gwariant Cynhwysfawr | 20,011 | |||||||
Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn
Balans Cronfa'r Cyngor £'000 | Cronfeydd a Glustnodwyd £'000 | Cronfa Derbyniadau Cyfalaf £'000 | Derbyniad au Cyfalaf heb eu Defnyddio £'000 | Cyfanswm y Cronfeydd Defnydd- iadwy £'000 | Cyfanswm y Cronfeydd Annefynydd- iadwy £'000 | Cyfanswm Cronfeydd yr Awdurdod £'000 | |
Balans ar 31 Mawrth 2018 a gariwyd ymlaen | 8,347 | 48,075 | 21,161 | 288 | 77,871 | 48,363 | 126,234 |
Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx yn | |||||||
2018-19 Cyfanswm Incwm a (Gwariant) Cynhwysfawr | (8,438) | (8,438) | 54,052 | 45,614 | |||
Addasiadau rhwng y sil gyfrifydda a'r sail ariannu o xxx y rheoliadua (Nodyn 20) | 8,899 | (3,239) | 1,194 | 6,854 | (6,854) | - | |
Trosglwyddiadau I Gronfeydd a Glustnodwyd (Nodyn 28) | (32) | 32 | - | - | - | ||
Cynnydd (Gostyngaid) yn 2018-19 | 429 | 32 | (3,239) | 1,194 | (1,584) | 47,198 | 45,614 |
Balans ar 31 Mawrth 2019 a gariwyd ymlaen | 8,776 | 48,107 | 17,922 | 1,482 | 76,287 | 95,561 | 171,848 |
Balans | Cronfeydd a | Cronfa | Derbyniad | Cyfanswm y | Cyfanswm y | Cyfanswm | |
Cronfa'r | Glustnodwyd | Derbyniadau | au Cyfalaf | Cronfeydd | Cronfeydd | Cronfeydd yr | |
Cyngor | Cyfalaf | heb eu | Defnydd- | Annefynydd- | Awdurdod | ||
£'000 | £'000 | £'000 | Defnyddio £'000 | iadwy £'000 | iadwy £'000 | £'000 | |
Balans ar 31 Mawrth 2019 a gariwyd ymlaen | 8,776 | 48,107 | 17,922 | 1,482 | 76,287 | 95,561 | 171,848 |
Symudiad yn y Cronfeydd Xxxx Xxxx yn | |||||||
2019-20 | |||||||
Cyfanswm Incwm a (Gwariant) Cynhwysfawr Addasiadau rhwng y sil gyfrifydda a'r sail ariannu o xxx y rheoliadua (Nodyn 20) Trosglwyddiadau I Gronfeydd a Glustnodwyd (Nodyn 28) | (13,512) 21,191 (7,115) | 7,115 | 686 - | (1,165) - | (13,512) 20,712 - | (6,499) (20,712) - | (20,011) - - |
Cynnydd (Gostyngaid) yn 2019-20 | 564 | 7,115 | 686 | (1,165) | 7,200 | (27,211) | (20,011) |
Balans ar 31 Mawrth 2020 a gariwyd ymlaen | 9,340 | 55,222 | 18,608 | 317 | 83,487 | 68,350 | 151,837 |
Nodiadau
Mantolen
31 Mawrth 2019 £'000 430,421 | Eiddo, Peiriannau ac Offer Tir ac adeiladau eraill | 31 Mawrth 2020 £'000 425,796 | 21c |
5,078 | Cerbydau, peiriannau, celfi ac offer | 6,742 | |
65,147 | Seilwaith | 67,559 | |
4,912 | Asedau cymunedol | 4,912 | |
662 | Asedau sy'n cael eu hadeiladu | 816 | |
17,530 | Asedua gormodol nad ydynt yn cae eu cadw I'w gwerthu | 17,108 | |
220 | Asedau Treftadaeth - Regalia Dinesig | 220 | |
4,635 | Eiddo Buddsoddi | 4,635 | 22 |
3,593 | Ased anniriaethol | 3,032 | 21d |
4,011 | Buddsoddiadau Hirdymor Dyledwyr Hirdymor | - - | 31 |
536,209 | Asedau Hirdymor | 530,820 | |
20,054 | Buddsoddiadau Byrdymor | 25,097 | 31 |
2,560 | Asedau sy’n cael eu cadw i’w gwerthu | 2,560 | 24 |
725 | Stocrestrau | 678 | |
32,300 | Dyledwyr Byrdymor | 36,342 | 23 |
1,051 | Xxxxx xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx | 3,646 | |
56,690 | Asedau Cyfredol | 68,323 | |
(2,551) (31,782) (1,925) (36,258) | Benthyciadau Byrdymor Credydwyr Byrdymor Darpariaethau sy'n ddyledus mewn 1 flwyddyn Rhwymedigaethau Cyfredol | (915) (34,533) (986) (36,434) | 31 25 26 |
(4,311) Darpariaethau | (3,999) | 26 | |
(97,412) Benthyciadau Hirdymor | (97,401) | 31 | |
Rhwymedigaethau Xxxxxxxx Xxxxxx | |||
(17,054) | PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill | (16,447) | 27 |
(263,510) (2,506) (384,793) | Rhwymedigaeth Bensiynau Net Grantiau cyfalaf a dderbyniwyd o flaen llaw Rhwymedigaethau Hirdymor | (289,190) (3,835) (410,872) | 30 |
171,848 | Asedau Net | 151,837 | |
8,776 | Cronfeydd Defnyddiadwy Cronfa’r Cyngor | 9,340 | 28b |
48,107 | Cronfeydd a Glustnodwyd | 55,222 | |
17,922 | Cronfa Derbyniadau Cyfalaf | 18,608 | 28a |
1,482 | Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio Cronfeydd Annefnyddiadwy | 317 | 29 |
149,553 | Cronfa Ailbrisio | 145,386 | 29a |
(263,510) | Xxxxxx Xxxxxxxxx | (289,190) | 29b |
213,123 | Cyfrif Addasu Cyfalaf | 216,218 | 29c |
(715) | Cyfrif Addasu Offerynnau Ariannol | (706) | |
(2,890) | Cyfrif Absenoldebau Iawndaledig Cronnol Byrdymor | (3,358) | |
171,848 | Cyfanswm y Cronfeydd Wrth Gefn | 151,837 | |
Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | Nodiadau | |
8,438 (24,524) 11,378 | (Gwarged) / diffyg Net ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau Addasiadau i’r diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau ar gyfer symudiadau gwerthoedd heb fod yn xxxxx xxxxx Addasiadau ar gyfer eitemau a gynhwyswyd yn y diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau sy’n weithgareddau buddsoddi a chyllido | 13,512 (36,433) 12,723 | 34 35 36 37 |
(4,708) Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net p Weithgareddau Gweithredu | (10,198) | ||
14,565 Gweithgareddau Buddsoddi (10,820) Gweithgareddau Cyllido | 19,081 (11,478) | ||
(963) | Cynnydd Net mewn Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx | (2,595) | |
(88) | Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx ar ddechrau’r Cyfnod Adrodd | (1,051) | |
(1,051) | Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx ar ddiwedd y Cyfnod Adrodd | (3,646) | |
Mae Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx yn dangos y newidiadau mewn xxxxx xxxxx ac xxxxx xxxxx cyfatebol y Cyngor yn ystod y cyfnod adrodd. Mae’r datganiad hwn yn dangos sut mae’r Cyngor yn cynhyrchu ac yn defnyddio’r arian a chyfwerthoedd xxxxx xxxxx drwy ddosbarthu llif arian yn weithgareddau gweithredol, buddsoddi ac ariannu.
DATGANIAD O GYFRIFON 2019-2020
19
Nodiadau ar y Datganiadau Ariannol
Nodyn | Rhif Tudalen | |
1 | Datganiad o Bolisïau Cyfrifo | 21 |
2 | Dyfarniadau Critigol wrth Gymhwyso Polisïau Cyfrifyddu | 34 |
3 | Rhagdybiaethau a wnaed ynghylch y dyfodol a ffynonellau mawr eraill o ansicrwydd a amcangyfrifir | 35 |
4 | Dadansoddiad Gwariant a Chyllid | 36 |
5 | Datganiad Gwariant a Chyllido | 37 |
6 | Gwariant ac Incwm a Ddadansoddwyd yn ôl Natur | 38 |
Nodiadau ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr | ||
7 | Praeseptau ac ardollau | 40 |
8 | Xxxxx Xxxxxx Refeniw | 40 |
9 | Ardrethi Annomestig Cenedlaethol (NNDR) | 40 |
10 | Y Dreth Gyngor | 41 |
11 | Grantiau | 41 |
12 | Lesoedd | 42 |
13 | Y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI) | 43 |
14 | Trefniadau Cronfeydd Cyfun | 43 |
15 | Tâl y Swyddogion | 44 |
16 | Lwfansau’r Aelodau | 47 |
17 | Costau Archwilio Allanol | 48 |
18 | Cymryd rhan mewn Cydbwyllgorau a Threfniadau ar y Cyd | 48 |
19 | Trafodiadau Partïon Cysylltiedig | 48 |
Nodiadau i’r Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn | ||
20 | Addasiadau rhwng Sail Cyfrifyddu a Sail Ariannu o xxx y Rheoliadau | 51 |
Nodiadau i’r Fantolen | ||
21 | Asedau anghyfredol | 54 |
22 | Eiddo Buddsoddi | 58 |
23 | Dyledwyr Byrdymor | 59 |
24 | Asedau a ddelir i’w Gwerthu | 59 |
25 | Credydwyr Byrdymor | 59 |
26 | Darpariaethau | 60 |
27 | PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill | 61 |
28 | Cronfeydd Wrth Gefn Defnyddiadwy | 61 |
29 | Cronfeydd Xxxx Xxxx Annefnyddiadwy | 64 |
30 | Rhwymedigaethau Pensiynau, datgeliadau IAS 19 | 66 |
31 | Datgeliadau Offerynnau Ariannol | 73 |
32 | Digwyddiadau ar ôl y Cyfnod Adrod | 79 |
33 | Rhwymedigaethau Wrth Gefn | 79 |
Nodiadau i’r Llif Xxxxx Xxxxx | ||
34 | Addasiadau ar gyfer Symudiadau Nad Ydynt yn Xxxxx Xxxxx | 80 |
35 | Gweithgareddau Gweithredol | 80 |
36 | Gweithgareddau Buddsoddi | 80 |
37 | Gweithgareddau Cyllido | 80 |
1. Datganiad o Bolisïau Cyfrifo
1.1 Egwyddorion Cyffredinol
Mae’r Datganiad o Gyfrifon yn crynhoi trafodion y Cyngor ar gyfer blwyddyn ariannol 2018-19 a’i sefyllfa ar ddiwedd y flwyddyn, sef 31 Mawrth 2019. Mae’n ofynnol i’r Cyngor baratoi Datganiad o Gyfrifon blynyddol yn ôl Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014 a Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) (Diwygiadau) 2018, yn unol ag arferion cyfrifo priodol. Mae’r arferion hyn yn cynnwys Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig (y Cod) 2017-18 a Chod Ymarfer Adrodd y Gwasanaeth 2018-19 a gefnogir gan y Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol.
Y confensiwn cyfrifyddu a fabwysiadwyd yn y Datganiad o Gyfrifon yw cost hanesyddol yn bennaf, wedi ei addasu drwy ailbrisio gwerth rhai categorïau penodol o asedau anghyfredol ac offerynnau ariannol.
1.2 Safonau Cyfrifyddu sydd wedi’u Cyflwyno ond heb eu Mabwysiadu eto
O xxx y Cod Ymarfer ar Gyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2018-19 (y Cod) mae’n ofynnol i’r Cyngor ddatgelu gwybodaeth sy’n ymwneud ag effaith ddisgwyliedig newid cyfrifyddu a fydd yn ofynnol yn xx xxxxx newydd sydd wedi’i chyhoeddi ond sydd heb ei mabwysiadu eto. Mae’r gofyniad hwn yn ymwneud â mabwysiadu’r safonau newydd neu ddiwygiedig a ganlyn yng Nghod 2018-19:
Safon | Dyddiad dod i rym | Rhagor o fanylion |
IAS 28 Buddsoddiadau mewn Mentrau Cysylltiedig a Mentrau ar y Cyd – Buddiannau Hirdymor mewn Mentrau Cysylltiedig a Mentrau ar y Cyd | 2019-20 | Mae hon yn ymwneud â chymhwyso IFRS 9 – Offerynnau Ariannol – i fesur a chymhwyso, yn enwedig mewn perthynas â nam, buddiannau hirdymor mewn mentrau cysylltiedig a mentrau ar y cyd sydd, o ran sylwedd, yn rhan o'r ‘buddsoddiad net’ yn y xxxxxx gysylltiedig neu’r xxxxxx ar y xxx. |
IFRS Safonau Cylch 2015-17 | 2019-20 | Mae hon yn darparu diwygiadau i ddwy Safon Adrodd Ariannol Ryngwladol (IFRS) o ganlyniad i brosiect gwelliannau blynyddol y Bwrdd Safonau Cyfrifyddu Rhyngwladol, sef IFRS 3 – Cyfuniadau Busnes ac IFRS 11 – Trefniadau ar y Cyd, yn ogystal ag IAS12 – Trethi Incwm ac IAS 23 – Costau Benthyca. |
IAS19 Buddion Cyflogeion: Diwygio, Cwtogi neu Setlo Cynllun | 2019-20 | Mae hon yn ei gwneud yn ofynnol, os yw cynllun yn cael ei ddiwygio, ei gwtogi neu ei setlo, ei bod xxxxxxx yn orfodol bod cost y gwasanaeth cyfredol a’r llog net ar gyfer y cyfnod ar ôl ail-fesur yn cael eu pennu gan ddefnyddio’r tybiaethau a ddefnyddiwyd ar gyfer ail-fesur. Hefyd, mae diwygiadau wedi cael eu cynnwys i egluro effaith diwygio, cwtogi neu setlo cynllun ar y gofynion o ran y nenfwd asedau. |
IFRS 16 Prydles | 2020-21 | Bydd IFRS16 yn ei gwneud yn ofynnol i awdurdodau lleol sy'n brydleswyr gydnabod y mwyafrif o brydlesi ar eu mantolenni fel asedau hawl i ddefnyddio gyda rhwymedigaethau prydles cyfatebol (ac eithrio prydlesi gwerth isel a thymor byr). Mae CIPFA / LASAAC wedi gohirio gweithredu IFRS16 ar gyfer llywodraeth leol hyd at 1 Ebrill 2021. |
Barn y Cyngor yw na fydd y newidiadau hyn yn cael unrhyw effaith ar Ddatganiadau 2019-20.
1.3 Croniadau incwm a gwariant
Rhoddir cyfrif am weithgarwch ariannol yn y flwyddyn y mae’n digwydd, nid yn unig pan dderbynnir neu pan wneir taliadau xxxxx xxxxx. Yn benodol:
• Xxxxx refeniw o werthu nwyddau ei gydnabod pan fydd y Cyngor yn trosglwyddo risgiau a manteision sylweddol perchnogaeth i’r prynwr a’i bod yn debygol y bydd y Cyngor yn elwa o fanteision ariannol y trosglwyddiad neu’r posibiliadau y mae’n ei gynnig o ran gwasanaethau.
• Caiff refeniw o ddarparu gwasanaethau ei gydnabod pan gall y Cyngor fesur yn ddibynadwy y canran o’r trosglwyddiad sydd wedi ei gwblhau a’i bod yn debygol y bydd y Cyngor yn elwa o fanteision ariannol y trosglwyddiad neu’r posibiliadau y mae’n ei gynnig o ran gwasanaethau.
• Cofnodir cyflenwadau fel gwariant wrth iddynt gael eu defnyddio - lle bo bwlch rhwng dyddiad derbyn cyflenwadau a'r defnydd ohonynt, cânt eu cynnwys fel stoc ar y Fantolen.
• Caiff treuliau sy’n gysylltiedig â derbyn gwasanaethau (gan gynnwys gwasanaethau a ddarperir gan gyflogwyr) eu cofnodi fel gwariant pan dderbynnir y gwasanaethau yn hytrach xx xxxx wneir taliadau.
• Rhoddir cyfrif am incwm a llog sy'n dderbyniadwy ar fuddsoddiadau, ac sy'n daladwy ar fenthyciadau fel incwm a gwariant ar sail y gyfradd log gyfredol ar gyfer yr offeryn ariannol xxx sylw, yn hytrach na'r llifoedd xxxxx xxxxx a osodwyd neu a bennwyd gan y contract.
• Pan gydnabuwyd refeniw a gwariant, ond na dderbyniwyd neu na thalwyd unrhyw xxxxx xxxxx, caiff dyledwr neu gredydwr ar gyfer y swm perthnasol ei gofnodi ar y Fantolen. Lle gallai amhariad fod ar ddyledion, bydd balans dyledwyr yn cael ei ostwng ar sail y gwahaniaeth rhwng y swm cario a llifoedd xxxxx xxxxx diwygiedig yn y dyfodol, a chodir tâl am yr amhariad hwnnw o refeniw.
1.4 Darpariaethau, Rhwymedigaethau Digwyddiadol ac Asedau Digwyddiadol
Darpariaethau
Os cynhelir digwyddiad gwneir darpariaeth sy’n rhoi rhwymedigaeth gyfreithiol neu ffurfiannol ar y Cyngor sydd yn ôl pob tebyg yn gofyn am setliad drwy drosglwyddiad sydd o fudd economaidd neu yn cynnig posibiliadau o ran gwasanaethau, a gellir gwneud amcangyfrif rhesymol am gyfanswm y rhwymedigaeth. Er enghraifft, gallai’r Cyngor fod yn rhan o achos llys a allai arwain yn y pen draw at setliad neu at dalu iawndal.
Codir tâl am ddarpariaethau fel xxxxx ar y llinell gwasanaeth priodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn y flwyddyn y daw’r Cyngor yn ymwybodol o’r rhwymedigaeth. Mesurir y rhain yn unol â’r amcangyfrif gorau ar ddyddiad y fantolen o’r gwariant sy’n ofynnol i setlo’r rhwymedigaeth, gan ystyried unrhyw risg ac ansicrwydd perthnasol.
Pan wneir taliadau yn y pen draw, fe’u codir ar y ddarpariaeth a nodir ar y Fantolen. Caiff taliadau sydd wedi eu hamcangyfrif eu hadolygu ar ddiwedd pob blwyddyn ariannol, ac os yw’n annhebygol y bydd angen gwneud trosglwyddiad buddiannau economaidd (neu fod y setliad yn is na’r disgwyl) caiff y ddarpariaeth ei gwyrdroi a’i chredydu yn ôl i’r gwasanaeth perthnasol.
Os disgwylir y caiff cyfran neu’r cyfan o’r taliad sydd xx xxxxx ar gyfer darpariaeth ei adhawlio gan xxxxx arall (e.e. o hawliad yswiriant), caiff hyn ei gydnabod fel incwm ar gyfer y gwasanaeth perthnasol dim ond os oes sicrwydd pendant y derbynnir ad-daliad os yw’r Cyngor yn talu’r ddyled.
Rhwymedigaethau Digwyddiadol
Mae rhwymedigaeth ddigwyddiadol yn bodoli os cynhaliwyd digwyddiad sy’n rhoi rhwymedigaeth bosibl ar y Cyngor y caiff ei fodolaeth ei gadarnhau dim ond yn achos neu yn niffyg achos digwyddiadau yn y dyfodol nad ydynt yn llwyr xxx reolaeth y Cyngor. Mae Rhwymedigaethau Digwyddiadol hefyd yn bodoli mewn amgylchiadau lle y gwneid darpariaeth fel arall ond ei bod xxxxx xx’n annhebygol y bydd angen defnyddio llawer o adnoddau neu na ellir mesur swm y rhwymedigaeth yn ddibynadwy.
Ni chaiff rhwymedigaethau digwyddiadol eu cydnabod ar y Xxxxxxxx ond cânt eu datgelu mewn nodyn yn y cyfrifon.
Asedau Digwyddiadol
Mae ased digwyddiadol yn bodoli os cynhaliwyd digwyddiad sy’n rhoi ased posibl i’r Cyngor y caiff ei fodolaeth ei gadarnhau dim ond yn achos neu yn niffyg achos digwyddiadau yn y dyfodol nad ydynt yn llwyr xxx reolaeth y Cyngor.
Ni chaiff asedau digwyddiadol eu cydnabod ar y Fantolen ond cânt eu datgelu mewn nodyn yn y cyfrifon os yw’n debygol y daw manteision economaidd neu bosibiliadau o ran gwasanaethau i ran y Cyngor.
1.5 Cronfeydd Xxxx Xxxx
Mae’r Cyngor yn neilltuo symiau penodol fel cronfeydd wrth gefn at ddibenion polisïau’r dyfodol neu oherwydd digwyddiadau annisgwyl. Caiff cronfeydd wrth gefn eu creu drwy briodoli symiau o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd. Os cyfyd gwariant sydd i’w dalu o gronfa wrth gefn, fe’i codir ar y gwasanaeth priodol yn y flwyddyn honno i’w nodi yn erbyn y Gweddill neu’r Diffyg yn gysylltiedig â’r Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Caiff y gronfa wrth gefn ei phriodoli wedyn yn ôl i Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd fel nad oes unrhyw daliadau net yn erbyn y dreth gyngor ar gyfer y gwariant.
Cedwir rhai cronfeydd wrth gefn i reoli’r prosesau cyfrifyddu ar gyfer asedau anghyfredol, offerynnau ariannol, buddiannau gweithwyr ac ymddeoliad. Mae’r rhain yn gronfeydd ‘na ellir eu defnyddio’ fel y disgrifir yn Nodyn 28 y cyfrifon.
1.6 Grantiau a chyfraniadau’r Llywodraeth
Boed grantiau llywodraeth a chyfraniadau trydydd parti yn cael eu talu ar gyfrif, mewn rhandaliadau neu ôl-daliadau, cânt eu cydnabod fel dyledion i’r Cyngor os oes sicrwydd rhesymol:
• y bydd y Cyngor yn cydymffurfio â’r amodau sydd ynghlwm â’r taliadau, ac
• y derbynnir y grant / cyfraniad.
Ni chaiff symiau y cydnabyddir eu bod yn ddyledus i’r Cyngor eu credydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr nes y bodlonir yr amodau sy’n gysylltiedig â’r xxxxx xxx’r cyfraniad. Mae’r amodau yn dynodi bod yn rhaid i’r manteision economaidd yn y dyfodol neu’r posibiliadau o ran gwasanaethau sydd ynghlwm â’r ased a brynir gyda’r xxxxx xxx’r cyfraniad gael eu defnyddio gan y xxxx xx’n ei dderbyn fel y nodwyd, neu bydd yn rhaid dychwelyd y manteision economaidd neu’r posibiliadau o ran gwasanaethau i’r rhoddwr.
Os rhoddwyd arian fel xxxxx xxx gyfraniad ac nas bodlonwyd yr amodau ar gyfer hynny, yna nodir hyn fel credydwyr ar y Fantolen. Os bodlonir yr amodau, caiff y xxxxx xxx’r cyfraniad ei gredydu i’r llinell gwasanaeth perthnasol (grantiau a chyfraniadau refeniw wedi eu priodoli) neu i Incwm Grant Amhenodol a Threthiant (grantiau refeniw heb eu clustnodi a phob grant cyfalaf) yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
Os caiff grantiau cyfalaf eu credydu i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, cânt eu gwyrdroi o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd. Os nad yw’r grant wedi ei ddefnyddio eto i ariannu gwariant cyfalaf, caiff ei symud i’r Gronfa Grantiau Cyfalaf Anghymwys. Caiff symiau yn y Gronfa Grantiau Cyfalaf Anghymwys eu trosglwyddo i’r Cyfrif Cymhwyso Cyfalaf ar ôl eu defnyddio i ariannu gwariant cyfalaf.
1.7 Buddion cyflogeion
Buddion sy’n Daladwy yn ystod Cyflogaeth
Buddion tymor byr i weithwyr yw’r rheini xxxx xxxxx eu talu o fewn 12 mis o ddiwedd y flwyddyn. Maent yn cynnwys buddion megis enillion a chyflogau, gwyliau blynyddol â thâl, tâl absenoldeb salwch a bonysau ar gyfer gweithwyr presennol. Fe’u cydnabyddir fel gwariant ar wasanaethau yn y flwyddyn y mae gweithwyr yn rhoi gwasanaeth i’r Cyngor. Os nad yw gweithiwr wedi defnyddio’r gwyliau sy’n ddyledus iddo cyn diwedd y flwyddyn, xxx xxxx cronni’r gwyliau a’u dwyn ymlaen i’r flwyddyn ariannol nesaf. Codir y croniad ar y llinell Cost Gwasanaeth priodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yna caiff ei wyrdroi o Weddill Cronfa’r Cyngor yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd fel y codir buddion gwyliau ar y refeniw yn y flwyddyn ariannol lle bu’r absenoldeb gwyliau.
Buddion Terfynu
Buddion terfynu yw’r symiau sy’n daladwy oherwydd penderfyniad y Cyngor i derfynu cyflogaeth swyddog cyn y dyddiad ymddeol arferol neu benderfyniad swyddog i dderbyn ymddeoliad gwirfoddol. Fe’u codir ar sail croniadau ar y llinell Cost Gwasanaeth perthnasol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr pan fo’r Cyngor yn amlwg wedi ymrwymo i ddiddymu cyflogaeth swyddog neu grŵp o swyddogion neu yn gwneud cynnig i annog diswyddiadau gwirfoddol.
Os yw buddion terfynu yn cynnwys cynyddu pensiynau, mae darpariaeth statudol yn gofyn bod xxxxx xxxx ar Weddill Cronfa’r Cyngor y swm sy’n ddyledus gan y Cyngor i’r gronfa bensiwn neu’r pensiynwr yn y flwyddyn honno, nid y swm y cyfrifir yn unol â’r safonau cyfrifyddu perthnasol. Yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd, xxx xxxxx gwneud dyraniadau i’r Gronfa Bensiwn xx xxxx wrthi er mwyn diddymu’r credydau a’r debydau tybiannol ar gyfer buddion terfynu sy’n cynnwys cynyddu pensiwn a’u disodli gan ddebydau am yr arian a delir i’r gronfa bensiwn a’r pensiynwyr ac unrhyw symiau cyffelyb sy’n daladwy ond heb eto eu talu ar ddiwedd y flwyddyn.
Buddion ar ôl Cyflogaeth
Mae gweithwyr y Cyngor yn aelodau o ddau gynllun pensiwn gwahanol. Mae’r ddau gynllun yn cynnig buddion penodol i aelodau (cyfandaliadau ymddeol a phensiynau), a enillwyd pan oedd y gweithwyr yn gweithio i’r Cyngor.
Y Cynllun Pensiwn Athrawon, a weinyddir gan Pensiynau Athrawon ar ran yr Adran Addysg (DfE). Mae trefniadau'r cynllun hwn yn golygu na ellir neilltuo rhwymedigaethau am fuddion yn benodol i'r Cyngor fel arfer. Gan hynny, rhoddir cyfrif am y cynllun hwn fel pe bai'n gynllun cyfraniadau diffiniedig ac ni chaiff unrhyw rwymedigaethau i dalu buddion yn y dyfodol eu cydnabod ar y Fantolen. Mae'r Llinell Addysg a Chymorth i Deuluoedd yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr yn cynnwys taliadau cyfraniadau'r cyflogwr sy'n daladwy i Bensiynau Athrawon yn y flwyddyn.
Y Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol – xxx xxxx gan weithwyr eraill i fod yn aelodau o Gronfa Pensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf. Cyfrifir Cynllun yr Awdurdod Lleol fel cynllun xxxx diffiniedig:-
• Caiff ymrwymiadau’r cynllun pensiwn a briodolir i’r Cyngor eu cynnwys yn y Fantolen ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull unedol arfaethedig h.y. asesiad o daliadau a wneir yn y dyfodol mewn cysylltiad â buddion ymddeol a enillwyd hyd yn hyn gan weithwyr. Mae hyn yn seiliedig ar dybiaethau ynglŷn â chyfraddau marwolaeth, cyfradd trosiant gweithwyr ac ati, ac amcanestyniadau enillion arfaethedig ar gyfer gweithwyr presennol.
• Caiff yr ymrwymiadau eu gostwng i’w gwerth i gyfateb i brisiau cyfredol, gan ddefnyddio cyfradd ddisgownt.
• Caiff asedau’r gronfa bensiwn a briodolir i’r Cyngor eu cynnwys ar y Fantolen yn unol â’u gwerth teg:-
• Gwarannau wedi eu dyfynnu – pris cynnig cyfredol
• Gwarannau heb eu dyfynnu – rhagamcan proffesiynol
• Eiddo – gwerth y farchnad
• Caiff y newid yn yr ymrwymiad pensiwn net ei ddadansoddi i’r cydrannau canlynol:-
• Cost y gwasanaeth cyfredol – y cynnydd mewn rhwymedigaethau o ganlyniad i nifer y blynyddoedd o wasanaeth a enillwyd eleni – wedi’i ddyrannu yn y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr i’r gwasanaethau y gweithiodd y cyflogeion iddynt
• Cost y gwasanaeth blaenorol – y cynnydd mewn rhwymedigaethau o ganlyniad i ddiwygio neu gwtogi cynllun y mae ei effaith yn ymwneud â nifer y blynyddoedd o wasanaeth a enillwyd mewn blynyddoedd cynharach – wedi’i ddebydu i’r Gwasanaethau Canolog yn y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
• Y llog net ar yr ymrwymiad xxxx net diffiniedig (ased), h.y. y draul llog net ar gyfer y Cyngor
- y newid yn ystod y cyfnod yn yr ymrwymiad xxxx net diffiniedig (ased) sy’n deillio o dreigl amser ac a godir ar y llinell Incwm a Gwariant Ariannu a Buddsoddi yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Cyfrifir hyn drwy ddefnyddio’r gyfradd ddisgownt a ddefnyddir i fesur y rhwymedigaeth xxxx diffiniedig ar ddechrau’r cyfnod i’r ymrwymiad xxxx diffiniedig net (ased) - gan ystyried unrhyw newidiadau yn yr ymrwymiad xxxx diffiniedig net (ased) yn ystod y cyfnod oherwydd cyfraniadau a thaliadau buddion.
• Adfesuriadau yn cynnwys:-
• Yr enillion yn deillio o asedau’r cynllun – ac eithrio symiau wedi eu cynnwys yn y llog net a geir ar y ddyled xxxx diffiniedig (ased) – a godir ar y Gronfa Bensiwn ac ar yr Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall.
• Enillion a cholledion actiwaraidd - newidiadau yn yr ymrwymiadau pensiwn net oherwydd ni ddigwyddodd pethau fel y rhagdybiwyd wrth lunio’r prisiad actiwaraidd diwethaf neu oherwydd bod yr actiwarïaid wedi diweddaru eu rhagdybiaethau - a godir ar y Gronfa Bensiwn fel Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall:-
• Cyfraniadau i’r gronfa bensiwn - arian a delir fel cyfraniad y cyflogwr i’r gronfa bensiwn i setlo ymrwymiadau - ni chyfrifir hyn fel xxxxx.
• Mewn perthynas â buddion ymddeol, mae darpariaethau statudol yn ei gwneud yn ofynnol codi ar falans Cronfa’r Cyngor am y swm sy’n daladwy gan y Cyngor i’r gronfa bensiwn neu’n uniongyrchol i bensiynwyr yn y flwyddyn, nid y swm a gyfrifwyd yn ôl y safonau cyfrifyddu perthnasol. Yn y Datganiad am Symudiad mewn Cronfeydd wrth Gefn, mae hyn yn golygu bod
trosglwyddiadau i ac o’r Gronfa wrth Gefn Pensiynau i dynnu’r debydau a chredydau tybiannol ar gyfer buddion ymddeol xxxxx a’u disodli â debydau am yr xxxxx xxxxx a dalwyd i’r gronfa bensiwn a phensiynwyr ar gyfer unrhyw symiau sy’n daladwy i’r gronfa ond heb eu talu ar ddiwedd y flwyddyn. Xxxxx xxx’r balans negatif sy’n codi ar y Gronfa wrth Gefn Pensiynau’n mesur yr effaith fuddiol i Gronfa’r Cyngor o ganlyniad i orfod rhoi cyfrif am fuddion ymddeol ar sail llifoedd arian yn hytrach na buddion a enillwyd gan gyflogeion.
• Xxx xxx y Cyngor hefyd rymoedd cyfyngedig i ddyfarnu buddion ymddeol dewisol yn achos ymddeoliad cynnar. Caiff unrhyw ymrwymiadau a ragwelir oherwydd dyfarniad i unrhyw aelod o staff (gan gynnwys athrawon) eu cronni yn y flwyddyn y penderfynwyd gwneud y dyfarniad a’u cyfrifo gan ddefnyddio’r un polisïau sy’n berthnasol i Gronfa Bensiwn yr Awdurdod Lleol.
1.8 TAW
Caiff TAW sy’n daladwy ei gynnwys fel xxxxx dim ond i’r graddau nad oes modd ei adhawlio gan Gyllid a Thollau Ei Mawrhydi. Caiff TAW y xxx xxxx ei dderbyn ei eithrio o’r incwm.
1.9 Gorbenion a Gwasanaethau Cefnogi
Yn unol â newidiadau yn y Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol (Y Cod) dangosir gorbenion a gwasanaethau cefnogi yn y gwasanaeth perthnasol lle gwnaethant darddu ac ni chant eu hailgodi ar feysydd cefnogi gwasanaethau. Caiff unrhyw incwm mewnol a ddaw yn sgil trosglwyddiadau rhwng adrannau ei ddangos yn y llinell darparu gwasanaeth a dangosir y tâl cyfatebol yn y llinell derbyn gwasanaeth.
1.10 Xxxxxx Xxxxxxxxxxxx
Mae’r Cyngor yn cyfrifo meddalwedd yn asedau anniriaethol i’r graddau nad yw’r feddalwedd yn rhan greiddiol o system TG benodol ac y caiff ei chyfrifo fel rhan o eitem caledwedd Eiddo, Offer a Chyfarpar. Mae asedau anniriaethol yn berthnasol i gostau trwydded a datblygu meddalwedd System Wybodaeth Gofal Cymunedol Cymru (WCCIS).
Rhoddir terfyn oes defnyddiol i xxx meddalwedd, yn seiliedig ar asesiadau o’r cyfnod y mae disgwyl y bydd y feddalwedd o ddefnydd i’r Cyngor. Y ffigur oes ddefnyddiol mae Cyngor System Wybodaeth Gofal Cymunedol Cymru yn ei ddefnyddio yw 8 mlynedd. Caiff yr ased anniriaethol ei amorteiddio ar sail xxxxxxx xxxx dros gyfnod yr oes ddefnyddiol ac fe’i codir ar y llinell Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
1.11 Eiddo, Offer a Chyfarpar
Mae gwariant ar gaffael, creu neu wella Eiddo, Offer a Chyfarpar yn cael ei gyfalafu ar sail croniadau, ar yr xxxx ei bod yn debyg y bydd y buddion economaidd yn y dyfodol neu’r potensial ar gyfer gwasanaeth sy’n perthyn i’r eitem yn llifo i’r Cyngor a bod modd i gost yr eitem gael ei mesur mewn modd dibynadwy. Mae gwariant sy’n cynnal potensial ased i roi buddion economaidd yn y dyfodol neu’r potensial ar gyfer gwasanaeth ond nad yw’n ychwanegu ato (sef trwsio a chynnal-a-chadw) yn cael xx xxxx fel xxxxx pan fydd yn cael ei ysgwyddo.
Cydnabyddir yr xxxx wariant ar Eiddo, Offer a Chyfarpar, ni waeth xxxx am xx xxxxx. Bernir nad yw gwariant o xxx £40,000 yn peri gwelliant a’i fod wedi’i amharu ar unwaith, oni bai bod y gwariant dros gyfnod o fwy nag un flwyddyn yn adio’n gronnol i fwy na’r gwerth hwn.
Mesur
Mae asedau’n cael eu mesur ar y dechrau yn ôl eu cost, sef y pris prynu a’r xxxx wariant sydd i’w briodoli’n uniongyrchol i’r broses o ddod â’r ased i’r cyflwr sy’n angenrheidiol er mwyn iddo allu gweithredu yn y modd a fwriedir. Wedyn mae’r asedau’n cael eu cario yn y fantolen gan ddefnyddio’r seiliau mesur a ganlyn:
• Tir ac adeiladau – gwerth cyfredol, a bennir fel y swm a gâi xx xxxx am yr ased yn ei ddiben presennol (gwerth diben presennol – EUV)
• Eiddo gweithredol anarbenigol – gwerth diben presennol (EUV)
• Eiddo gweithredol arbenigol (megis ysgolion) – cost amnewid â dibrisiant (DRC)
• Cerbydau, offer a chyfarpar – cost hanesyddol â dibrisiant
• Asedau cymunedol – cost hanesyddol
• Asedau sy’n cael eu hadeiladu – cost hanesyddol (nes iddynt ddod yn weithredol)
• Asedau seilwaith – cost hanesyddol â dibrisiant
• Asedau gormodol ac eiddo buddsoddi – gwerth teg
• Asedau a ddelir i’w gwerthu – yr isaf o’r swm cario a’r gwerth teg llai costau gwerthu
Bernir mai xx xxxxx teg yw cost ased a geir heblaw drwy ei brynu, oni bai nad oes sylwedd masnachol i’r caffaeliad (h.y. na fydd yn arwain at amrywiad yn llif xxxxx xxxxx y Cyngor). Os felly, pan geir ased trwy gyfrwng cyfnewid, cost y caffaeliad yw swm cario'r ased a ildiwyd gan y Cyngor. Nid yw'r cyngor yn cyfalafu costau benthyca a ysgwyddir tra bo asedau’n cael eu hadeiladu.
Ailbrisio
Mae asedau a gynhwysir yn y Fantolen yn ôl eu gwerth teg neu eu gwerth presennol yn cael eu hailbrisio’n ddigon rheolaidd i sicrhau nad yw eu swm cario yn sylweddol wahanol i’w gwerth teg neu eu gwerth presennol ar ddiwedd y flwyddyn. Mae asedau eiddo’r Cyngor yn cael eu hailbrisio ar sail rhaglen dreigl dros dair blynedd. Mae enillion drwy ailbrisio ers 1 Ebrill 2007 yn unig yn cael eu cydnabod yn y Gronfa Ailbrisio, sef dyddiad sefydlu’r gronfa honno. Mae enillion drwy ailbrisiadau blaenorol wedi'u cyfuno yn y Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.
Amhariad
Mae asedau’n cael eu hasesu ar ddiwedd pob blwyddyn i weld a oes arwydd y gall fod amhariad arnynt. Os ceir arwyddion ac os amcangyfrifir bod unrhyw wahaniaethau posibl yn sylweddol, amcangyfrifir faint o’r ased a all gael ei xxxxx ac, os yw hyn yn llai na swm cario’r ased, mae colled oherwydd amhariad yn cael ei gydnabod ar gyfer y diffyg. Lle mae enillion drwy ailbrisiadau blaenorol wedi bod yn erbyn yr ased a ddelir yn y Gronfa Ailbrisio, mae unrhyw golled ddilynol yn cael ei hysgrifennu i ddechrau yn erbyn y Gronfa Ailbrisio gronedig a chodir unrhyw falans yn erbyn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
Dibrisiant
Darperir ar gyfer dibrisiant ar xxx ased Eiddo, Peiriannau ac Offer drwy fynd ati’n systemataidd i ddyrannu eu symiau dibrisiant dros eu hoes ddefnyddiol. Ceir eithriadau ar gyfer:
• Asedau treftadaeth
• Asedau heb oes ddefnyddiol feidraidd a all gael ei chyfrifo, megis tir rhydd-ddaliol
• Asedau nad ydynt ar gael i’w defnyddio eto h.y. asedau sy’n cael eu hadeiladu, ac asedau a ddelir i’w gwerthu.
Cyfrifir dibrisiant ar xxxxx yr ased ar ddechrau’r flwyddyn a hynny ar y seiliau a ganlyn:
Ased | Polisi | Oes |
Tir | Ni chodi dibrisiant | D/G |
Adeiladau | Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol | Yn unol â chyngor y Prisiwr (rhwng 1 a 79 mlynedd) |
Cerbydau, offer a chyfarpar | Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol | 3 - 10 mlynedd |
Seilwaith – Pontydd | Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol | 30 mlynedd |
Seilwaith – Ffyrdd | Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol | 15 mlynedd |
Seilwaith - Arall | Dibrisiant xxxxxxx xxxx ar yr amcangyfrif o’r oes weddilliol | 1 - 30 mlynedd |
Mae enillion drwy ailbrisio yn cael eu dibrisio hefyd, gyda swm sy'n hafal i'r gwahaniaeth rhwng y gwerth presennol a’r dibrisiant yn cael xx xxxx ar yr asedau a’r dibrisiant a fyddai wedi bod yn daladwy ar sail eu cost hanesyddol yn cael ei drosglwyddo xxx blwyddyn o’r Gronfa Ailbrisio i'r Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.
Cydranoli
Mae asedau a brynir neu a ailbrisir yn ystod y flwyddyn yn cael eu hadolygu i gadarnhau a fydd i unrhyw ran o'r ased oes ddefnyddiol sy’n bur wahanol ac effaith sylweddol ar ddibrisiant. Os felly, bydd yr ased yn cael ei ‘gydranoli’ a phennir dibrisiant y rhannau gwahanol dros eu priod oes ddefnyddiol. O fewn portffolio asedau’r Cyngor ceir nifer o ddosbarthiadau o asedau lle nad ystyrir eu cydranoli, gan gynnwys:
• Cyfarpar – gan y bernir bod hwnnw’n amherthnasol
• Dosbarthiadau o asedau nad ydyn nhw’n cael eu dibrisio – megis tir, eiddo buddsoddi, asedau treftadaeth, asedau cymunedol ac asedau a ddelir i’w gwerthu.
Gwarediadau ac Asedau Anghyfredol a Ddelir i’w Gwerthu
Pan ddaw hi’n debygol y bydd swm cario ased yn cael ei adennill yn bennaf drwy werthiant yn hytrach na thrwy barhau i’w ddefnyddio, mae’n cael ei ailddosbarthu’n Ased a Ddelwir i’w Werthu. Dyma’r meini prawf ynglŷn a nodi asedau fel asedau sy’n cael eu dal i’w gwerthu:
• Ar gael i’w gwerthu ar unwaith yn eu cyflwr presennol
• Tebygol iawn o gael eu gwerthu
• Wrthi’n cael eu marchnata
• Disgwylir cwblhau’r gwerthu o fewn 12 mis.
Mae symiau a dderbynnir ar gyfer gwarediad o fwy na £10,000 yn cael eu categoreiddio fel derbyniadau cyfalaf.
1.12 Asedau Treftadaeth
Asedau Treftadaeth yw’r asedau hynny y bwriedir iddynt gael eu cadw mewn ymddiriedaeth ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol oherwydd eu cysylltiadau diwylliannol, amgylcheddol neu hanesyddol. Mae Asedau Treftadaeth yn cael eu cydnabod a’u mesur (gan gynnwys trin enillion a cholledion ailbrisio) yn unol â pholisïau cyfrifyddu’r awdurdod ar eiddo, offer a chyfarpar. Mae’r Cyngor yn cydnabod ei regalia dinesig a nifer o beintiadau fel asedau treftadaeth yn y Fantolen yn ôl y prisiad yswiriant. Ychwanegwyd gwerth y peintiadau at y Fantolen yn ystod 2017-18 ar sail prisiad yswiriant gan briswyr proffesiynol yn ystod y flwyddyn. Yn ôl y Cod, does dim isafswm cyfnod rhagnodedig rhwng prisiadau ac nid yw'r Cyngor yn bwriadu ailbrisio ei asedau treftadaeth yn y dyfodol agos oni fydd tystiolaeth o amhariad megis dirywiad neu niwed ffisegol, neu oni fydd amheuon ynglŷn â’u dilysrwydd yn codi.
1.13 Codiadau ar y gyllideb refeniw am asedau anghyfredol
Caiff gwasanaethau eu debydu gyda’r symiau canlynol i gofnodi gwir gost dal asedau sefydlog dros y flwyddyn:
• Dibrisiant a briodolir i’r asedau a ddefnyddir gan y gwasanaeth perthnasol
• Colledion ailbrisio a diffygiant asedau a ddefnyddir gan y gwasanaeth os nad oes enillion cronedig yn y Gronfa Ailbrisio Wrth Gefn y xxx xxxx dileu’r ddyled yn eu herbyn.
Nid oes angen i’r Cyngor godi treth gyngor i ariannu dibrisiant, ailbrisio, colledion diffygiant neu amorteiddio. Fodd bynnag, mae’n rhaid iddo wneud darpariaeth flynyddol ddarbodus o’r refeniw i gyfrannu at y lleihad yn ei anghenion benthyca cyffredinol. Manylir ar hyn yn Natganiad Darpariaeth Isafswm Refeniw Blynyddol y Cyngor. Mae’n gwahaniaethu rhwng gwariant cyfalaf a gefnogir, gwariant cyfalaf nas cefnogir a Phrydlesi Ariannol / PFI. Caiff dibrisiant, ailbrisio a cholledion diffygiant ac amorteiddio eu disodli felly gan yr Isafswm Darpariaeth Refeniw hwn ar ffurf trosglwyddiad cymhwyso gyda’r Cyfrif Cymhwyso Cyfalaf yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd am y gwahaniaeth rhwng y ddau.
Mae’r Cyngor yn codi Darpariaeth Isafswm Refeniw ar sail xxxxxxx xxxx dros 45 mlynedd. Mae hyn yn sicrhau bod costau gwariant cyfalaf a gefnogir yn cael eu gwasgaru’n gyfartal dros oes asedau, a bod y ddyled yn cael ei thalu’n llawn o fewn deugain a phump o flynyddoedd.
1.14 Gwariant Refeniw a Ariennir o Adnoddau Cyfalaf xxx Statud (REFCUS)
Caiff arian a wariwyd yn ystod y flwyddyn ac y xxx xxxx ei gyfalafu xxx ddarpariaethau statudol ond nad yw’n arwain at greu asedau anghyfredol xx xxxx fel gwariant ar y gwasanaeth penodol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer y flwyddyn honno. Mae enghreifftiau o wariant o’r fath yn cynnwys grantiau gwella cartrefi, grantiau gwella trefi, dymchwel adeiladau ac astudiaethau dichonoldeb tir. Os yw’r Cyngor wedi penderfynu talu costau’r rhain o adnoddau cyfalaf sy’n bodoli eisoes neu drwy fenthyg, mae trosglwyddiad yn y Datganiad Symudiad Cronfeydd o Weddill Cronfa’r Cyngor i’r Gronfa Cymhwyso Cyfalaf yn gwyrdroi’r symiau a godir fel nad oes effaith ar lefel y dreth gyngor. Os yw’r gwariant hwn wedi ei ariannu gan grantiau neu gyfraniadau, priodolir hyn i’r xxxx gwasanaeth perthnasol lle codwyd y gwariant.
1.15 Lesoedd
Caiff lesoedd eu cyfrif yn lesoedd cyllid os yw telerau’r les yn trosglwyddo bron iawn pob un o’r peryglon a’r manteision sy’n gysylltiedig â pherchnogaeth yr eiddo, offer neu gyfarpar, o’r lesydd i’r lesddeiliad. Caiff pob les arall eu cyfrif yn lesoedd gweithredol.
Os yw les yn ymwneud â thir ac adeiladau, caiff yr elfennau tir ac adeiladau eu hystyried ar wahân ar gyfer dosbarthiad.
Caiff trefniadau nad oes ganddynt statws cyfreithiol les, ond sy’n cydnabod hawl i ddefnyddio ased yn gyfnewid am dâl, eu cyfrifo yn unol â’r polisi hwn os yw cyflawni’r cytundeb yn ddibynnol ar ddefnyddio asedau penodol.
Y Cyngor fel Lessee
Prydlesau Gweithredu
Codir rhenti a delir o xxx brydlesi gweithredol ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr fel cost y gwasanaethau sy'n elwa o ddefnyddio'r eiddo, peiriannau neu offer ar brydles. Codir taliadau ar sail xxxxxxx xxxx dros oes y brydles, hyd yn oed os nad yw hyn yn cyfateb i batrwm y taliadau (e.e. os oes cyfnod di-rent ar ddechrau'r brydles).
Y Cyngor fel Lesydd
Prydlesau Gweithredu
Pan fydd y Cyngor yn rhoi prydles weithredol dros eiddo neu eitem o beiriant neu offer, cedwir yr ased yn y Fantolen. Mae incwm rhent yn cael ei gredydu i'r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Gwneir credydau ar sail xxxxxxx xxxx dros oes y brydles, hyd yn oed os nad yw hyn yn cyfateb i batrwm y taliadau (e.e. telir premiwm ar ddechrau'r brydles). Mae costau uniongyrchol cychwynnol yr eir iddynt wrth drafod a threfnu'r brydles yn cael eu hychwanegu at swm cario'r ased perthnasol a'u codi fel cost dros dymor y brydles ar yr un sail ag incwm rhent.
1.16 Offerynnau Ariannol
Offeryn ariannol yw contract sy'n creu ased ariannol yn y xxxxx endid a rhwymedigaeth ariannol neu offeryn ecwiti yn yr endid arall. Nid yw trafodion heb gyfnewid, fel rhai sy'n gysylltiedig â threthi a grantiau'r llywodraeth yn creu offerynnau ariannol.
Asedau Ariannol
Ased ariannol yw'r hawl i gael buddion economaidd yn y dyfodol sydd o xxx reolaeth y Cyngor ac a gynrychiolir gan xxxxx xxxxx, offerynnau ecwiti, neu hawl mewn contract i dderbyn xxxxx xxxxx xxx asedau ariannol eraill, neu hawl i gyfnewid asedau a rhwymedigaethau ariannol ag endid arall a allai fod yn ffafriol i’r Cyngor. Dosberthir asedau ariannol ar sail dull dosbarthu a mesur sy'n adlewyrchu'r model busnes ar gyfer dal asedau ariannol a'u nodweddion o ran xxxxx xxxxx. Ceir tri phrif ddosbarth o asedau ariannol, wedi'u mesur ar sail:
• cost wedi'i hamorteiddio
• gwerth teg drwy elw neu golled (FVPL), a
• gwerth teg drwy incwm cynhwysfawr arall (FVOCI).
Model busnes y Cyngor yw dal buddsoddiadau i gasglu llifoedd xxxxx xxxxx contractiol. Mae asedau ariannol felly wedi'u dosbarthu'n gost amorteiddiedig am eu bod yn cael eu dal er mwyn talu prifswm a llog yn unig.
Asedau Ariannol a ddelir ar Gost Amorteiddiedig
Caiff asedau ariannol a fesurir ar sail cost amorteiddiedig eu cydnabod ar y Fantolen pan fydd y Cyngor yn xxxxx i ddarpariaethau contractiol offeryn ariannol, ac fe'u mesurir i ddechrau ar sail gwerth teg, sef cost y trafodyn fel arfer. Wedi hynny cânt eu mesur ar sail eu cost amorteiddiedig. Mae credydau blynyddol i'r Llinell Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi yn y Datganiad Incwm a
Gwariant Cynhwysfawr (DIGC) yn cynrychioli buddsoddiadau a'r incwm sydd yn dderbyniadwy o ran llog. Ar gyfer asedau ariannol a ddelir gan y Cyngor, mae hyn yn golygu mai'r swm a gyflwynir ar y Fantolen yw'r prifswm gweddilliol sy'n dderbyniadwy (plws incwm llog a buddsoddiad cronedig).
Bydd unrhyw enillion neu golledion ar ôl dileu cydnabyddiaeth o ased wedi'u credydu neu eu debydu i'r llinell Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi yn y DIGC.
Model Colli Credyd Disgwyliedig
Mae'r Cyngor yn cydnabod colledion credyd disgwyliedig ar xx xxxx asedau ariannol a ddelir ar gost amorteiddiedig, xxxxx xx ar sail 12 mis neu ar sail oes. Dim ond colledion oes a gaiff eu cydnabod ar gyfer symiau derbyniadwy drwy fasnach (dyledwyr) a ddelir gan y Cyngor.
Cyfrifir colledion amhariad i adlewyrchu'r disgwyliad na cheir llifoedd xxxxx xxxxx yn y dyfodol oherwydd gallai'r benthyciwr fethu â chyflawni ei rwymedigaethau. Mae risg credyd yn ystyriaeth hollbwysig wrth asesu colledion. Os bydd risg wedi cynyddu'n sylweddol ers cydnabod offeryn yn wreiddiol, tybir colledion ar sail oes. Os nad yw'r risg wedi cynyddu'n sylweddol, neu os yw'n parhau'n isel, caiff colledion eu hasesu ar sail colledion disgwyliedig dros 12 mis.
Rhwymedigaethau Ariannol
Rhwymedigaeth ariannol yw rhwymedigaeth i drosglwyddo buddion economaidd a reolir gan y Cyngor a xxxx xxxx ei chynrychioli gan rwymedigaeth mewn contract i roi xxxxx xxxxx xxx asedau ariannol neu rwymedigaeth i gyfnewid asedau a rhwymedigaeth ariannol ag endid arall a allai fod yn anffafriol i’r Cyngor. Caiff rhwymedigaethau ariannol y Cyngor eu mesur i ddechrau ar sail eu gwerth teg a'u cario ar sail eu cost amorteiddiedig. Mae taliadau blynyddol i’r adran Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer llogau sy’n daladwy yn cael eu seilio ar swm cario’r rhwymedigaeth, wedi’i luosi â’r gyfradd log sydd mewn grym ar gyfer yr offeryn. Ar gyfer y rhan fwyaf o’r benthyciadau sydd gan y Cyngor, mae hyn yn golygu mai’r swm a welir yn y Fantolen yw’r prifswm sy’n dal ar ôl i’w ad-dalu ynghyd ag unrhyw logau cronedig a llog a godir ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr am y flwyddyn yn unol â chytundeb y benthyciad.
Xxx xxx y Cyngor dri benthyciad Dewis Rhoddwr Benthyciadau Dewis y Benthyciwr (LOBO) a chanddynt gyfraddau llog grisiog. Defnyddiwyd y gyfradd log a oedd mewn grym ar gyfer y rhain fel eu bod yn symiau wedi'u hail-fesur ar gyfer y LOBOs ar y Fantolen.
Nid yw'r Cyngor yn dal unrhyw asedau na rhwymedigaethau ariannol ar sail Gwerth Teg, ond mae'n ofynnol iddo ddarparu gwybodaeth am xxxxx teg fel bo'n briodol. Mae'r mewnbynnau i'r technegau mesur wedi'u categoreiddio yn unol â'r tair lefel a ganlyn:
• Mewnbynnau Lefel 1 - dyfynbrisiau (heb eu haddasu) mewn marchnadoedd gweithredol ar gyfer asedau neu rwymedigaethau cyfatebol y gall y Cyngor eu cyrchu ar ddyddiad y mesuriad.
• Mewnbynnau Lefel 2 - mewnbynnau ar wahân i'r dyfynbrisiau sydd wedi'u cynnwys yn Lefel 1 sy'n arsylladwy ar gyfer yr ased neu'r rhwymedigaeth, boed hynny'n uniongyrchol neu'n anuniongyrchol.
• Mewnbynnau Lefel 3 - mewnbynnau na ellir eu harsyllu.
1.17 Rhestrau Eiddo a Chytundebau Hir Dymor
Caiff rhestrau eiddo eu cynnwys ar y Fantolen yn ôl y gost isaf a’r gwerth net sylweddoladwy. Bydd gwaith sydd ar y gweill yn destun prisiad interim ar ddiwedd y flwyddyn a chaiff ei gofnodi ar y Fantolen ar sail y gost ac unrhyw elw y xxx xxxx ei briodoli’n rhesymol i’r gwaith.
Caiff cytundebau hirdymor eu cyfrifo ar sail codi gwerth y gwaith a’r gwasanaethau a dderbynnir xxx y cytundeb yn ystod y flwyddyn ariannol ar y Gwarged neu’r Diffyg.
1.18 Mentrau Cyllid Preifat (PFI)
Contractau a chytundebau i dderbyn gwasanaethau yw Mentrau Cyllid Preifat, lle caiff y cyfrifoldeb o sicrhau bod yr eiddo, offer a chyfarpar sydd xx xxxxx i ddarparu’r gwasanaethau yn cael ei drosglwyddo i gontractwr y Mentrau Cyllid Preifat. Oherwydd y tybir mai’r Cyngor sy’n rheoli’r gwasanaethau a ddarperir xxx Xxxxxx y Mentrau Cyllid Preifat, ac oherwydd y trosglwyddir perchnogaeth yr eiddo, offer a chyfarpar i’r Cyngor heb dâl ychwanegol ar ddiwedd y cytundebau, caiff yr asedau a ddefnyddir xxx y cytundebau eu dwyn ymlaen gan y Cyngor ar ei Fantolen yn rhan o Eiddo, Offer a Chyfarpar.
Cafodd cydnabyddiaeth wreiddiol yr asedau hyn ei chydbwyso gan y gydnabyddiaeth o ymrwymiad am y symiau sy’n daladwy i weithredwr y cynllun er mwyn talu am y buddsoddiad cyfalaf.
Caiff Asedau Anghyfredol ar y Fantolen eu hailbrisio a’u dibrisio yn yr un modd ag eiddo, offer â chyfarpar sydd ym mherchnogaeth y Cyngor.
Caiff y symiau sy’n daladwy i weithredwyr y Mentrau Cyllid Preifat xxx blwyddyn eu dadansoddi fel a ganlyn:-
• gwerth teg y gwasanaethau a dderbynnir yn ystod y flwyddyn – wedi eu debydu i’r gwasanaeth perthnasol yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
• cost cyllido – tâl llog ar yr ymrwymiad sy’n weddill ar y Fantolen, wedi ei ddebydu i’r adran Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi ar y Datganiad o Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
• taliad tuag at yr ymrwymiad – er mwyn lleihau’r ymrwymiad ar y Fantolen sy’n ddyledus i weithredwr y Mentrau Cyllid Preifat
Mae asedau Mentrau Cyllid Preifat yn dibynnu ar Ddarpariaeth Isafswm Refeniw. Xxx Xxxxxx Darpariaeth Isafswm Refeniw Blynyddol y Cyngor yn ystyried bod y tâl hwn yn gyfystyr ag ymrwymiad y les gyllid a gaiff ei lleihau ar gyfer y flwyddyn.
1.19 Trefniadau ar y Cyd
Mae'r Cyngor yn rhan o nifer o drefniadau ar y xxx xxx gynnwys Cydbwyllgor Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (CCRCD) sy'n cynnwys 10 o awdurdodau partner: Blaenau Gwent; Caerffili; Caerdydd; Merthyr Tudful; Sir Fynwy; Casnewydd; Rhondda Cynon Taf; Torfaen; Bro Morgannwg a Phen-y-bont ar Ogwr. Sefydlwyd y Cydbwyllgor i oruchwylio gwaith i ddarparu amryw o raglenni sydd wedi'u cynllunio i gynyddu cysylltedd ac i wella’r seilwaith ffisegol a digidol. Dosberthir cyfraniadau i'r cydbwyllgor fel Gwariant Refeniw a Ariennir o Gyfalaf o xxx Statud (REFCUS). Nid yw’r Cyngor wedi cydgrynhoi asedau na rhwymedigaethau’r Cydbwyllgor. Mae'r Cyngor yn parhau i fod â chyfrifoldebau gweinyddol dros Amlosgfa Llangrallo ac mae datganiadau ariannol annibynnol yn dal i gael eu llunio a'u hadolygu ar gyfer y cydbwyllgor hwn. Mae gweithgarwch y trefniadau ar y cyd hyn wedi'u hepgor o ddatganiadau ariannol endid unigol y Cyngor ar sail perthnasedd yr asedau a'r boblogaeth.
1.20 Incwm y Dreth Gyngor
Caiff yr xxxx incwm o’r Dreth Gyngor ei ddangos yn Natganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr y Cyngor gydag archebiannau’r prif gyrff (yn bennaf Comisiynydd Heddlu a Throsedd De Cymru) yn cael eu cynnwys fel gwariant. Dangosir Incwm y Dreth Gyngor ar ffurf gros yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, gydag unrhyw symiau wedi'u dyrannu yn sgil Cynllun Gostyngiadau'r Dreth Gyngor wedi'u cydnabod fel cost oddi mewn i gostau gwasanaethau net.
1.21 Addasiadau Cyfnod Blaenorol, Newidiadau mewn Polisïau Cyfrifyddu ac Amcangyfrifon a Chamgymeriadau
Mae’n bosibl y cyfyd addasiadau cyfnod blaenorol o ganlyniad i newid mewn polisïau cyfrifyddu neu i gywiro gwall sylweddol. Caiff newidiadau mewn amcangyfrifon cyfrifyddu eu cyfrifo ar sail arfaethedig, h.y. yn y presennol ac yn y blynyddoedd i ddod y mae’r newid yn effeithio arnynt ac nid ydynt yn esgor ar addasiad cyfnod blaenorol.
Caiff gwallau sylweddol a ddarganfyddir mewn ffigurau cyfnod blaenorol eu cywiro ar ôl eu darganfod drwy addasu’r balansau agoriadol a’r symiau cymharol ar gyfer y cyfnod blaenorol.
Ni newidir polisïau cyfrifyddu oni bai fod hynny’n ofynnol gan arferion cyfrifo priodol neu os yw’r newid yn cynnig gwybodaeth fwy dibynadwy neu briodol ynglŷn ag effaith y trosglwyddiadau, digwyddiadau ac amgylchiadau eraill ar sefyllfa neu berfformiad ariannol y Cyngor. Os gwneir newid, gwneir hynny yn ôl-weithredol (oni nodir yn wahanol) drwy addasu’r balansau agoriadol a symiau cymharol ar gyfer y cyfnod blaenorol fel pe bai’r polisi newydd wedi bod yn berthnasol erioed.
1.22 Xxxxx Xxxxx a Buddsoddiadau Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx
Caiff xxxxx xxxxx ei gynrychioli gan arian mewn llaw ac adneuon gyda sefydliadau ariannol y xxx xxxx eu had-dalu heb hysbysiad cosb o ddim mwy na 24 awr. Mae buddsoddiadau cyfwerth ag xxxxx xxxxx yn fuddsoddiadau sy’n aeddfedu mewn dim mwy na mis xxx xxx o’r dyddiad caffael ac y mae’n hawdd eu trosi i symiau gwybyddus o xxxxx xxxxx heb xxxxx o berygl o newid mewn gwerth.
Yn y Datganiad Llif Arian, caiff xxxxx xxxxx a buddsoddiadau cyfwerth ag xxxxx xxxxx eu dangos llai na gorddrafftiau banc y maent i’w had-dalu ar gais. Maent yn ffurfio rhan greiddiol o reolaeth ariannol y Cyngor.
1.23 Digwyddiadau ar ôl dyddiad y Fantolen
Digwyddiadau ar ôl dyddiad y Fantolen yw’r digwyddiadau ffafriol neu anffafriol hynny sy’n digwydd rhwng diwedd y cyfnod adrodd a’r dyddiad lle rhoddir awdurdod i ryddhau’r Datganiad o Gyfrifon. Xxx xxx xxxx o ddigwyddiad:
• digwyddiad sy’n darparu tystiolaeth o amgylchiadau a oedd yn bodoli ar ddiwedd y cyfnod adrodd – caiff y Datganiad o Gyfrifon ei addasu i adlewyrchu digwyddiad o’r fath
• digwyddiad sy’n arwydd o amgylchiadau a gododd ar ôl y cyfnod adrodd – ni chaiff y Datganiad o Gyfrifon ei addasu i adlewyrchu newidiadau o’r fath, ond pe bai categori o ddigwyddiadau yn cael effaith sylweddol, datgelir natur y digwyddiadau a’u heffaith ariannol tybiedig yn y nodiadau.
Ni chaiff digwyddiadau ar ôl dyddiad yr awdurdodi eu hadlewyrchu yn y Datganiad o Gyfrifon.
1.24 Eiddo Buddsoddi
Eiddo wedi ei fuddsoddi yw eiddo a ddefnyddir yn benodol i ennill rhent a/neu ar gyfer cynnydd yng ngwerth cyfalaf. Ni fodlonir y diffiniad os caiff yr eiddo ei ddefnyddio mewn unrhyw fodd i hwyluso darpariaeth gwasanaethau neu gynhyrchu nwyddau neu os yw’r eiddo yn cael ei ddal ar gyfer ei werthu. Caiff eiddo buddsoddi eu mesur yn y lle cyntaf ar sail eu cost ac yna ar sail eu gwerth teg, yn seiliedig ar y swm y gellid trosglwyddo’r ased rhwng partïon ymwybodol sy’n gweithredu hyd xxxxxx. Ni chaiff eiddo eu dibrisio ond eu hailbrisio xxx blwyddyn yn seiliedig ar amgylchiadau’r farchnad ar ddiwedd y flwyddyn. Caiff enillion a cholledion o ran ailbrisio eu nodi yn y llinell Incwm a
Gwariant Xxxxxxx a Chyllido ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. Caiff enillion a cholledion eu trin yn yr un modd wrth waredu eiddo.
Gofynnodd y Cyngor i’r priswyr allanol Xxxxx & Xxxxxxxxx ddarparu prisiad ar bopeth ym mhortffolio buddsoddi’r Cyngor yn unol ag IFRS13 fel roedd y sefyllfa ar 31 Rhagfyr. Os nad yw hi’n bosibl mesur gwerth teg Eiddo Buddsoddi, Asedau Xxxx Xxx ac Asedau a Ddelir i’w Gwerthu yn seiliedig ar ddyfynbrisiau mewn marchnadoedd gweithredol, (hynny yw mewnbynnau Lefel 1), mesurir eu gwerth teg gan ddefnyddio’r technegau prisio canlynol:
Mewnbynnau lefel 2: dyfynbrisiau ar gyfer asedau neu ymrwymiadau tebyg mewn marchnadoedd gweithredol ar ddyddiad y prisio.
Mewnbynnau Lefel 3: yn seiliedig ar y prisiadau diweddaraf, wedi'u haddasu os oes angen drwy ddefnyddio adolygiad mynegeio ac amhariad.
Prisiwyd y rhan fwyaf o’r eiddo buddsoddi gan ddefnyddio mewnbynnau Lefel 2 gyda nifer wedi eu prisio gan ddefnyddio mewnbynnau Lefel 3.
Caiff rhent a dderbynnir yn gysylltiedig ag eiddo buddsoddi ei gredydu i Gost Gwasanaethau net gan greu enillion xx Xxxxxx Cronfa'r Cyngor. Fodd bynnag, nid yw trefniadau statudol yn caniatáu i enillion na cholledion yn sgil ailbrisio a gwaredu gael effaith ar Falans Cronfa'r Cyngor. Caiff yr enillion a'r colledion felly eu gwrth-droi xx Xxxxxx Cronfa'r Cyngor yn y Datganiad Symudiad yn y Cronfeydd Wrth Gefn a'u trosglwyddo i'r Cyfrif Addasiadau Cyfalaf ac (ar gyfer unrhyw elw sydd yn fwy na £10,000 wrth werthu) i'r Gronfa Derbyniadau Cyfalaf.
1.25 Ysgolion yr Awdurdod Lleol
Mae’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn cadarnhau bod y cydbwysedd grym ar gyfer ysgolion lleol sy’n cael eu cynnal gan y Cyngor (h.y. y categorïau hynny o ysgolion a ddynodir yn Neddf Safonau a Fframwaith Ysgolion 1998, fel y’i diwygiwyd) yn gorwedd gyda’r Cyngor. Mae’r Cod hefyd yn gosod xxxx y caiff asedau, dyledion a llif arian yr ysgolion hynny eu cydnabod yn natganiadau ariannol y Cyngor (ac nid yn y Cyfrifon Grŵp). Xxxxx, caiff trafodion, llif arian a gweddill ysgolion eu dynodi ym mhob un o’r datganiadau ariannol fel petaent yn rhai a wnaed gan y Cyngor.
2. Dyfarniadau Critigol wrth Gymhwyso Polisïau Cyfrifyddu
Wrth gymhwyso’r polisïau cyfrifyddu uchod, bu’n rhaid i’r Cyngor wneud dyraniadau penodol ynghylch trafodion cymhleth neu’r rhai a oedd yn cynnwys ansicrwydd ynghylch digwyddiadau yn y dyfodol. Dyma’r dyfarniadau critigol a wnaed yn y Datganiad Cyfrifon:
Ceir llawer o ansicrwydd ynghylch lefelau cyllid llywodraeth leol yn y dyfodol. Er hynny, mae’r Cyngor wedi penderfynu nad yw’r ansicrwydd yn ddigonol eto i fod yn arwydd o amharu ar asedau’r Cyngor o ganlyniad i’r angen i gau cyfleusterau a lleihau lefelau’r ddarpariaeth gwasanaethau.
Bernir mai’r Cyngor sy’n rheoli’r gwasanaethau a ddarperir xxx y cytundeb allanol ynglŷn â darparu Ysgol Gyfun ym Maesteg a hefyd yn rheoli gwerth gweddilliol yr ysgol ar ddiwedd y cytundeb. Mae’r polisïau cyfrifyddu ar gyfer cynlluniau PFI a chontractau tebyg wedi’u cymhwyso at y trefniant ac mae’r ysgol (a brisiwyd yn £22.9 miliwn) wedi’i chydnabod fel Eiddo, Offer a Chyfarpar ar Fantolen y Cyngor.
Xxx xxx y Cyngor nifer o fuddiannau mewn endidau eraill. Er hynny, nid yw’r trefniadau’n ddigon sylweddol i haeddu llunio datganiadau ariannol wedi’u cydgrynhoi wrth adolygu gwybodaeth feintiol ac ansoddol. Er mwyn sicrhau y cydymffurfir â’r Cod, mae ystod o ddatgeliadau naratif wedi’u gwneud mewn adrannau eraill o’r cyfrifon.
3. Rhagdybiaethau a wnaed ynghylch y dyfodol a ffynonellau mawr eraill o ansicrwydd a amcangyfrifir
Mae’r Datganiad Cyfrifon yn cynnwys ffigurau wedi’u hamcangyfrif sy’n seiliedig ar ragdybiaethau a wnaed gan y Cyngor ynghylch y dyfodol neu sydd fel arall yn ansicr. Mae amcangyfrifon yn cael eu gwneud gan gymryd i ystyriaeth brofiad hanesyddol, tueddiadau cyfredol a ffactorau perthnasol eraill. Er hynny, am nad oes modd pennu’r balansau’n sicr, gallai’r canlyniadau gwirioneddol fod yn sylweddol wahanol i’r rhagdybiaethau a’r amcangyfrifon.
I ddilyn, mae’r eitemau ar Fantolen y Cyngor ar 31 Mawrth 2019 y ceir risg arwyddocaol o addasiad sylweddol ar eu cyfer yn y flwyddyn ariannol sydd i ddod:
Eiddo, Offer a Chyfarpar
Caiff asedau’r Cyngor eu hailbrisio ar raglen dreigl 3 blynedd. Mae gwerth yr asedau hyn wedi’i seilio ar gyfrifiadau a thechnegau amcangyfrif gan ddilyn canllawiau Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig (RICS), ac yn unol â’r IFRS. Mae ailbrisio yn ystyried gwerth a chyflwr yr ased, cydrannau perthnasol a hefyd ddileu cydnabyddiaeth lle bo hynny’n briodol.
Dibrisiant Eiddo, Offer a Chyfarpar
Mae asedau’n cael eu dibrisio dros oes ddefnyddiol sy’n dibynnu ar ragdybiaethau ynghylch lefel y gwaith trwsio a chynnal a chadw a geir ar gyfer yr asedau unigol. Gallai’r hinsawdd economaidd gyfredol arwain at orfod gwario llai ar waith trwsio a chynnal a chadw, gan godi amheuon ynghylch yr oes ddefnyddiol a ddyrannwyd i asedau. Os caiff oes ddefnyddiol asedau ei chwtogi, mae dibrisiant yn cynyddu a bydd swm cario’r asedau’n gostwng.
Eiddo Buddsoddi, Asedau Gormodol ac Asedau a Gedwir i’w Gwerthu
Amcangyfrifon gwerth teg:
Rhoddodd y Cyngor gyfarwyddiadau i’r priswyr allanol Xxxxx & Xxxxxxxxx ddarparu prisiadau ar 31 Rhagfyr 2018 ar gyfer xxxx bortffolio buddsoddi’r Cyngor. Cafodd y rhain eu prisio yn unol â’r IFRS13.
Pan nad oes modd i werthoedd teg Eiddo Buddsoddi, Asedau Gormodol ac Asedau a Gedwir i’w Gwerthu gael eu mesur ar sail prisiau a ddyfynnir mewn marchnadoedd gweithredol (mewnbynnau Lefel 1), mae eu gwerth teg yn cael ei fesur gan ddefnyddio’r technegau prisio a ganlyn:
Mewnbynnau Lefel 2: prisiau a ddyfynnir ar gyfer asedau neu rwymedigaethau tebyg mewn marchnadoedd gweithredol ar ddyddiad y Fantolen;
Mewnbynnau Lefel 3: prisiadau wedi’u seilio ar y prisiadau mwyaf diweddar, wedi’u haddasu i’r prisiad cyfredol drwy ddefnyddio mynegeiad ac adolygiad o amhariadau.
Os oes xxxx, xxx’r mewnbynnau yn y technegau prisio hyn yn cael eu seilio ar y data sydd ar gael i’w weld, ond pan nad yw hyn yn bosibl, rhaid gwneud dyfarniad a mesur er mwyn sefydlu gwerthoedd teg. Mae’r dyfarniadau hyn fel rheol yn cynnwys ystyriaethau fel ansicrwydd a risg. Gallai newid yn y rhagdybiaethau a ddefnyddir effeithio ar y gwerth teg. Defnyddiodd y priswyr allanol y technegau prisio mwyaf priodol i bennu’r gwerth teg.
Rhwymedigaeth Pensiynau
Mae’r amcangyfrifon o’r rhwymedigaeth net i dalu pensiynau’n dibynnu ar nifer o ddyfarniadau cymhleth ynglŷn â’r gyfradd ddisgownt a ddefnyddir, ar ba gyfradd y darogenir y bydd cyflogau’n cynyddu, newidiadau i oedran ymddeol, cyfraddau marwolaeth a’r enillion a ddisgwylir ar asedau cronfeydd pensiwn. Mae ffyrm o actiwarïaid ymgynghorol yn cael ei defnyddio i roi cyngor arbenigol i’r Cyngor am y rhagdybiaethau i’w defnyddio.
4. Dadansoddiad Gwariant a Chyllid
2018-19 ailddatgan | 2019-20 | |||||
Gwariant Net Taladwy i Gronfa'r Cyngor | Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu, a throsglwyd diadau i Gronfeydd wrth gefn a glustnodwy d (Nodyn 5) | Gwariant Net yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr | Gwariant Net Taladwy i Gronfa'r Cyngor | Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu, a throsglwydd iadau i Gronfeydd wrth gefn a glustnodwy d (Nodyn 5) | Gwariant Net yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr | |
£'000 | £'000 | £'000 | £'000 | £'000 | £'000 | |
Addysg a Chymorth i | ||||||
110,544 | 5,526 | 105,018 | Deuluoedd | 115,059 | (10,900) | 125,959 |
Gwasanaethau Cymdeithasol a | ||||||
69,135 | (8,855) | 77,990 | Llesiant | 71,651 | (2,567) | 74,218 |
27,822 | (11,227) | 39,049 | Cymunedau | 25,746 | (14,643) | 40,389 |
18,065 | (4,430) | 22,495 | Prif Weithredwyr | 17,115 | (3,754) | 20,869 |
29,988 | 8,682 | 21,306 | Gwasanaethau Canolog | 31,551 | 13,573 | 17,978 |
255,554 | (10,304) | 265,858 | Cost net Gwasanaethau | 261,122 | (18,291) | 279,413 |
(255,983) | 1,437 | (257,420) | Incwm a Gwariant eraill | (261,686) | 4,215 | (265,901) |
(429) | (8,867) | 8,438 | Gwarged neu Ddiffyg | (564) | (14,076) | 13,512 |
8,347 | Balans Agoriadol Cronfa'r Cyngor | 8,776 | ||||
429 | Gwarged neu (Ddiffyg) ar Gronfa'r Cyngor ar gyfer blwyddyn | 564 | ||||
8,776 | Balans Cronfa Gyffredinol wrth gau ar 31 Mawrth | 9,340 | ||||
5. Datganiad Gwariant a Chyllido
Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu 2018-19 | ||||
Addasiadau gan Gronfa'r Cyngor i gyrraedd Symiau'r Datganiad Incem a Gwariant Cynhwysfawr | Addasiadau at ddibenion cyfalaf (Nodyn 1) | Newid net ar gyfer addasiadau pensiwn (Nodyn 2) | Gwahaniaet hau eraill (Nodyn 3) | Cyfanswm addasiadau |
£'000 | £'000 | £'000 | £'000 | |
Addysg a Chymorth i Deuluoedd Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant Cymunedau Prif Weithredwyr Gwasanaethau Canolog | 10,666 (2,560) (7,943) (962) 3,184 | (5,772) (4,531) (2,036) (2,111) | 632 (1,764) (1,248) (1,357) 5,498 | 5,526 (8,855) (11,227) (4,430) 8,682 |
Cost net Gwasanaethau | 2,385 | (14,450) | 1,761 | (10,304) |
Incwm a Gwariant eraill o'r Dadansoddiad Gwariant a Chyllido | 9,494 | (6,760) | (1,297) | 1,437 |
Gwahaniaeth rhwng gwarged neu ddiffyg Cronfa'r Cyngor a gwarged neu ddiffyg Datganiad Icnwm a Gwariant Cynhwysfawr ar y Ddarpariaeth o Wasanauthau | 11,879 | (21,210) | 464 | (8,867) |
Addasiadau rhwng Sail Ariannu a Sail Cyfrifyddu 2019-20 | ||||
Addasiadau gan Gronfa'r Cyngor i gyrraedd Symiau'r Datganiad Incem a Gwariant Cynhwysfawr | Addasiadau at ddibenion cyfalaf (Nodyn 1) | Newid net ar gyfer addasiadau pensiwn (Nodyn 2) | Gwahaniaet hau eraill (Nodyn 3) | Cyfanswm addasiadau |
£'000 | £'000 | £'000 | £'000 | |
Addysg a Chymorth i Deuluoedd Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant Cymunedau Prif Weithredwyr Gwasanaethau Canolog | (5,882) 1,345 (10,838) (1,739) 3,178 | (5,006) (3,789) (1,728) (1,737) - | (12) (123) (2,077) (278) 10,395 | (10,900) (2,567) (14,643) (3,754) 13,573 |
Cost net Gwasanaethau | (13,936) | (12,260) | 7,905 | (18,291) |
Incwm a Gwariant eraill o'r Dadansoddiad Gwariant a Chyllido | 11,583 | (6,120) | (1,248) | 4,215 |
Gwahaniaeth rhwng gwarged neu ddiffyg Cronfa'r Cyngor a gwarged neu ddiffyg Datganiad Icnwm a Gwariant Cynhwysfawr ar y Ddarpariaeth o Wasanauthau | (2,353) | (18,380) | 6,657 | (14,076) |
Nodyn 1 – Addasiadau at Ddibenion Cyfalaf
Mae’r golofn ar gyfer addasiadau at ddibenion cyfalaf yn ychwanegu dibrisiant a lleihad yn y gwerth, ailbrisiad o enillion a cholledion, a Gwariant Refeniw a Ariennir gan Gyfalaf o xxx Statud (REFCUS) at y llinell gwasanaethau, ac ar gyfer:
• Gwariant gweithredu arall – mae’n addasu ar gyfer gwaredu cyfalaf drwy drosglwyddo incwm o waredu asedau a’r symiau a ddilëwyd o’r asedau hynny
• Incwm a gwariant cyllido a buddsoddi – mae’r ffioedd statudol ar gyfer ariannu cyfalaf (h.y. y Ddarpariaeth Isafswm Refeniw) a chyfraniadau refeniw eraill, yn cael eu tynnu o incwm a gwariant eraill gan nad yw’r rhain yn daladwy yn ôl arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol
• Incwm a gwariant grant amhenodol a threthiant – mae grantiau cyfalaf yn cael eu haddasu ar gyfer incwm nad yw’n daladwy yn ôl arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Mae grantiau refeniw yn cael eu haddasu o’r rhai hynny sy’n dderbyniadwy yn y flwyddyn i’r rhai hynny sy’n dderbyniadwy heb amodau neu y bodlonwyd eu hamodau yn ystod y flwyddyn. Credydir y llinell Incwm a Gwariant Grant Amhenodol a Threthiant â grantiau cyfalaf derbyniadwy yn y flwyddyn heb amodau neu y bodlonwyd eu hamodau yn ystod y flwyddyn.
Nodyn 2 – Newid net ar gyfer Addasiadau Pensiwn
Y newid net ar gyfer tynnu’r cyfraniadau pensiwn allan ac ychwanegu incwm a gwariant sy’n gysylltiedig â Buddion Pensiwn Cyflogeion IAS19:
• Ar gyfer Gwasanaethau mae hyn yn golygu tynnu xxxxx cyfraniadau pensiwn y cyflogwr a wnaed gan yr awdurdod fel y’i caniateir gan statud a’i ddisodli â chostau gwasanaeth cyfredol a blaenorol
• Ar gyfer Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi – y CIES sy’n ysgwyddo’r llog net ar y rhwymedigaeth buddiant diffiniedig.
Nodyn 3 – Gwahaniaethau eraill
Gwahaniaethau eraill rhwng symiau a ddebydir/credydir i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr a symiau sy’n daladwy/derbyniadwy i’w cydnabod o xxx statud:
• Ar gyfer incwm a gwariant cyllido a buddsoddi, mae’r golofn gwahaniaethau eraill yn cydnabod addasiadau i’r Gronfa Gyffredinol ar gyfer y gwahaniaethau amseru ar gyfer premiymau a disgowntiau
• Mae’r taliad o xxx incwm a gwariant grant amhenodol a threthiant yn dangos y gwahaniaethau rhwng yr hyn sy’n daladwy o xxx reoliadau statudol ar gyfer y dreth gyngor ac ardrethi annomestig y rhagamcanwyd y byddant ar gael ar ddechrau’r flwyddyn a’r incwm a gydnabyddir o xxx arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Mae hwn yn wahaniaeth amseru oherwydd y caiff unrhyw wahaniaeth ei ddwyn ymlaen mewn Gwargedau a Diffygion ar y Gronfa Casgliadau yn y dyfodol.
6. Gwariant ac Incwm a Ddadansoddwyd yn ôl Natur
Mae’r tabl hwn yn nodi sut y defnyddiwyd y cyllid i’r Cyngor i ddarparu gwasanaethau yn unol ag arferion cyfrifyddu a dderbynnir yn gyffredinol. Cynhwysa hyn drafodiadau xxxxx xxxxx a rhai nad ydynt yn xxxxx xxxxx, gan gynnwys addasiadau cyfrifyddu yn unol â Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol. Cyflwynir dadansoddiad fesul segment o ffioedd, taliadau ac incwm arall yn gysylltiedig â gwasanaethau ar glawr y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
2018-19 ailddatgan £'000 | 2019-20 £'000 | |
Gwariant | ||
192,855 | Treuliau cyflogeion | 196,559 |
198,880 | Treuliau gwasanaethau eraill | 194,015 |
4,463 | Dibrisiad, amorteiddiad, lleihad yng ngwerth | 20,228 |
12,670 | Taliadau llog | 11,975 |
22,015 | Praeseptau ac ardollau | 23,569 |
276 | Colled wrth waredu asedau | 215 |
431,159 | Cyfanswm Gwariant | 446,561 |
Incwm | ||
(35,709) | Ffioedd, taliadau a godir, ac incwm gwasanaethau eraill | (36,972) |
(135,820) | Incwm gan y Dreth Cyngor, cyfraddau annomestig | (143,409) |
(249,905) | Grantiau a chyfraniadau'r Llywodraeth | (251,569) |
(1,012) | Incwm llog a Llog Derbyniadwy arall | (1,099) |
(275) | Incwm arall | - |
(422,721) | Cyfanswm Incwm | (433,049) |
8,438 | (Gwarged) neu Ddiffyg ar y ddarpariaeth o wasanaethau | 13,512 |
Nodiadau i’r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr
7. Praeseptau ac ardollau
Praeseptau yw’r symiau sy’n cael eu talu i awdurdodau nad ydynt yn bilio (e.e. cynghorau cymuned) er mwyn iddyn nhw dalu eu costau. Ardollau yw’r symiau sy’n daladwy pan fydd gwasanaethau’n gweithio ar draws ardaloedd sy’n cynnwys mwy nag un Cyngor, xxxxx xx ar sail gwasanaeth ar y cyd, lle mae un Cyngor yn gweinyddu’r gwasanaeth a’r Cynghorau eraill yn cyfrannu at y costau, neu gan gyrff allanol sy’n codi ardoll ar y Cynghorau priodol. Roedd y symiau a dalwyd fel a ganlyn:
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
Praeseptau | ||
12,450 | Comisiynydd Heddlu a Throseddau De Cymru | 13,832 |
2,495 | Cynghorau cymuned | 2,621 |
14,945 | Cyfanswm Praeseptau | 16,453 |
Xxxxxxxx | ||
6,689 | Awdurdod Tân ac Achub De Cymru | 6,747 |
271 | Gwasanaeth y Crwner | 260 |
92 | Gwasanaeth Archifau | 91 |
18 | Awdurdod Iechyd Porthladd Bae Abertawe | 18 |
7,070 | Cyfanswm Ardollau | 7,116 |
22,015 | Cyfanswm Praesptau ac Ardollau | 23,569 |
8. Xxxxx Xxxxxx Refeniw (RSG)
Dyma brif ffynhonnell cyllid tuag at wariant refeniw oddi wrth Lywodraeth Cymru ac mae’r swm sydd i’w dderbyn yn cael ei bennu ar ddechrau pob blwyddyn ariannol. Y swm a ddaeth i law yn 2019-20 oedd £145.35 miliwn (£145.78 miliwn ar gyfer 2018-19).
9. Ardrethi Annomestig Cenedlaethol (NNDR)
Trefnir Xxxxxxxx Annomestig Cenedlaethol ar sail genedlaethol. Llywodraeth Cymru sy’n nodi’r gyfradd yn y bunt y dylid ei chodi ac, yn amodol ar effeithiau trefniadau pontio, mae busnesau lleol yn talu cyfraddau a gyfrifir trwy luosi eu gwerth ardrethol â’r gyfradd yn y bunt (y lluosydd). 52.6c oedd y lluosydd yn 2019-20 (51.4c yn 2018-19). Roedd cyfanswm gwerth ardrethol y Cyngor yn hafal i £99,152,723 ar 31 Mawrth 2020 (£98,716,925 ar 31 Mawrth 2019). Y Cyngor sy’n gyfrifol am gasglu ardrethi sy’n ddyledus gan dalwyr ardrethi yn ei ardal ond mae’n talu’r enillion i mewn i’r gronfa Ardrethi Annomestig Cenedlaethol a weinyddir gan Lywodraeth Cymru. Mae Llywodraeth Cymru wedyn yn ailddosbarthu’r symiau sy’n daladwy yn ôl i awdurdodau lleol yn ôl cyfran y boblogaeth oedolion yn ardal pob Cyngor.
Mae'r Cyngor yn derbyn cyfraniad uniongyrchol o'r gronfa NNDR. Dangosir yr incwm hwn ar wahân yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr. £46.452 miliwn oedd y swm hwn yn 2019-20 (£45.802 miliwn yn 2018-19).
10. Y Dreth Gyngor
Mae Incwm y Dreth Gyngor yn deillio o daliadau a godir ar eiddo preswyl, sydd wedi cael eu dosbarthu’n ddeg band prisio yn seiliedig ar amcangyfrif x xxxxx yr eiddo ar 1 Ebrill 2005. Cyfrifir taliadau trwy gymryd swm yr incwm y mae xx xxxxx ar Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, pob Cyngor Cymuned a Chomisiynydd Heddlu a Throseddu De Cymru a rhannu hwn â sylfaen y Dreth Gyngor. Sylfaen y Dreth Gyngor yw cyfanswm yr eiddo ym mhob band wedi’i addasu yn ôl ffactor i drosi’r nifer yn ffigwr cyfwerth â Band D, sydd wedyn yn cael ei addasu ar gyfer disgowntiau. Wedyn mae’r sylfaen xxxxx xxxx yn xxxx xx lluosi â’r gyfradd gasglu amcangyfrifedig i roi’r sylfaen dreth net a ddefnyddir fel sail i bennu’r gyllideb – 53,710.97 eiddo cyfwerth â Band D oedd hon ar gyfer 2019-20 (53,315.53 yn 2018-19). Y tâl cyfartalog ar gyfer eiddo xx Xxxx D yw £1,777.19 yn 2019-20 (£1,675.82 yn 2018-19 ar gyfartaledd) a chaiff hwn ei luosi â’r ffactor a nodir ar gyfer y band penodol i roi’r swm unigol sy’n ddyledus.
Cafodd biliau’r Dreth Gyngor eu seilio ar y lluosyddion a ganlyn ar gyfer bandiau A* i I ac roedd nifer yr anheddau ym mhob band fel a ganlyn:
Band | A* | A | B | C | D | E | F | G | H | I |
Llusydd | 5/9 | 6/9 | 7/9 | 8/9 | 9/9 | 11/9 | 13/9 | 15/9 | 18/9 | 21/9 |
Anheddau trethadwy | 28 | 10,156 | 14,866 | 14,180 | 10,568 | 7,488 | 4,234 | 1,404 | 281 | 89 |
Dyma ddadansoddiad o’r enillion net o’r Dreth Gyngor:
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
(90,018) | Treth Gyngor Gasgladwy | (96,957) |
Llai: | ||
2,495 | Taladwy i Gynghorau Cymuned | 2,621 |
12,450 | Taladwy i Heddlu De Cymru | 13,832 |
290 | Darpariaeth ar gyfer peidio â thalu’r Dreth Gyngor Cynnydd / (Gostyngiad) | 417 |
(74,783) | Enillion Net o’r Dreth Gyngor | (80,087) |
11. Grantiau
Yn ychwanegol at y Grant Cynnal Refeniw, credydodd y Cyngor y grantiau a'r cyfraniadau a ganlyn i'r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr.
2018-19 ailddatgan £’000 | Grantiau Penedol wedi'u credydu I Wasanaethau | 2019-20 £’000 |
(46,357) | Cymhorthdal Xxxx-dal Tai | (40,207) |
(6,022) | Grant Ôl-16 | (6,105) |
(4,921) | Xxxxx Xxxxxx Xxxxxx | (4,895) |
(4,549) | Grant Datblygu Disgyblion | (4,592) |
(5,837) | Addysg a Chymorth I Deuluoedd Arall | (9,136) |
(3,140) | Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant Arall | (3,274) |
(2,210) | Eraill | (4,911) |
(6,074) | Cefnogi Pobl | (5,767) |
(929) | Chwaraeon, Chwarae a Lles Egnïol | (858) |
(2,931) | Grant Gostyngiadau Teithio | (2,763) |
(3,227) | Dechrau’n Deg | (3,076) |
(781) | Xxxxx Xxxxxxxxx Cynaliadwy | (870) |
(576) | Gweinyddu Xxxx-dal Tai/Xxxx-dal Treth Gyngor | (874) |
(1,113) | Cymunedau yn Gyntaf | (2,168) |
(1,858) | Teuluoedd yn Gyntaf | (1,690) |
(2,394) | Grant Cyfalaf Cyffredinol | (2,280) |
(1,712) | Grantiau Cyfalaf Eraill | (951) |
(94,631) | Cyfanswm | (94,417) |
2018-19 £'000 | Grantiau Eraill y Llywodraeth a gredydwyd i Drethiant ac Incwm Grant Amhenodol | 2019-20 £'000 |
(9,494) | Grantiau a Chyfraniadau Cyfalaf | (11,798) |
(9,494) | Cyfanswm | (11,798) |
(104,125) | Cyfanswm | (106,215) |
12. Lesoedd
Y Cyngor fel Lesddeiliad
Lesoedd Gweithredol
Dyma isafswm y taliadau sy’n ddyledus yn y dyfodol ar lesoedd nad oes modd ei ddileu:
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
(704) | Heb fod yn hwyrach na blwyddyn | (681) |
(1,794) | Hwyrach na blwyddyn | (1,419) |
(7,094) | Hwyrach a phum mlynedd | (6,664) |
(9,592) | Cyfanswm | (8,764) |
Y gwariant a godwyd yn y flwyddyn ar y meysydd gwasanaeth oedd £0.734 miliwn a oedd yn cynnwys isafswm taliadau ar lesoedd o £0.117 miliwn a £0.617 miliwn ar gyfer rhenti digwyddiadol (£0.747 miliwn yn 2018-19 a oedd yn cynnwys £0.153 miliwn o isafswm taliadau les a £0.594 miliwn o renti digwyddiadol).
Y Cyngor fel Lesydd
Lesoedd Gweithredol
Mae’r Cyngor yn lesio eiddo at ddibenion economaidd i ddarparu llety fforddiadwy i fusnesau lleol. Dyma’r rhenti a dderbynnir yn y dyfodol o xxx lesoedd gweithredol:-
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
99 | Heb fod yn hwyrach na blwyddyn | 102 |
159 | Hwyrach na blwyddyn | 158 |
1,719 | Hwyrach a phum mlynedd | 1,702 |
1,977 | Cyfanswm | 1,962 |
13. Y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI)
Yn ystod blwyddyn ariannol 2008-09, dechreuodd y Cyngor dalu, o xxx drefniant y Xxxxxx Cyllid Preifat (PFI), am ddarparu ysgol uwchradd ym Maesteg, sef trefniant a wnaed yn 2007-08 ac a fydd yn rhedeg tan fis Awst 2033. Ceir ymrwymiad o £30.5 miliwn (Gwerth Presennol Net) dros oes y contract, sydd i’w ariannu drwy gyfuniad o Gredydau PFI, y cytunwyd arnynt gan Lywodraeth Cymru, ac adnoddau’r Cyngor/adnoddau dirprwyedig Ysgolion.
Rhennir cyfanswm y taliad unedol yn elfen tâl gwasanaeth, elfen ar gyfer ad-dalu’r rhwymedigaeth ac elfen ar gyfer llogau. Dangosir y taliadau isod:-
2018-19 £’000 | Tâl Unedol | 2019-20 £’000 |
682 | Elfen Tâl Gwasanaeth | 699 |
1,306 | Elfen Llog | 1,256 |
641 | Rhwymedigaeth Prydles Ariannol | 690 |
2,629 | Cyfanswm | 2,645 |
Gwneir y taliadau hyn dros oes y contract PFI ac mae’r amcangyfrifon ar gyfer y blynyddoedd dilynol i’w gweld isod yn ôl y prisiau cyfredol:-
Tâl Unedol | 2020-21 £’000 | 2021-22 i 2025-26 £’000 | 2026-27 i 2030-31 £’000 | 2031-32 i 2034-35 £’000 | Cyfanswm £’000 |
Elfen Tâl Gwasanaeth | 502 | 2,511 | 2,512 | 1,500 | 7,025 |
Elfen Llog Rhwymedigaeth Prydles Ariannol | 1,203 743 | 5,063 4,672 | 2,959 6,775 | 409 4,119 | 9,634 16,309 |
Cyfanswm | 2,448 | 12,246 | 12,246 | 6,028 | 32,968 |
14. Trefniadau Cronfeydd Cyfun
Ceir rhai trefniadau ffurfiol ar gyfer cyllidebau cyfun rhwng y Cyngor a Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg xxx Xxxxx 33 Deddf GIG (Cymru) 2006. Arferai’r trefniadau hyn fod gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg nes cyflwyno’r newidiadau i ffiniau byrddau iechyd o 1 Ebrill 2019. Daeth y trefniant cronfa gyfun rhwng 3 Chyngor ar gyfer darparu Gwasanaeth Integredig Cymorth i Deuluoedd dan a.166-169 Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014 i ben ar 31 Mawrth 2019.
Diben y bartneriaeth | Partner | Flwyddyn | Incwm gros y bartneriaeth | Gwariant gros y bartneriaeth | Cyfraniad yr awdurdod |
£'000 | £'000 | £'000 | |||
Darpariaeth | Cwm Taf- | 2018-19 | -600 | 600 | 300 |
Gwasanaethau | Morgannwg | ||||
Integredig yn defnyddio | University | ||||
Cronfa Gyffredin. | Health | ||||
Darparu cyfleoedd dydd i bobl sy’n ymadfer ar ôl | Board | 2019-20 | -600 | 600 | 300 |
problemau iechyd | |||||
meddwl. | |||||
Rhondda | |||||
Comisiynu integredig o gronfa gyffredin i gaffael | Cynon Taff CBC | 2018-19 | -2831 | 2712 | 594 |
offer cymunedol penodol | Merthyr | ||||
i bobl gymwys yn ardal | Tydfil CBC | ||||
weinyddol y | Cwm Taf | ||||
bartneriaeth. Rhonxxx Xxxxx Xxx xx’r partner | Morgannwg University | 2019-20 | -2832 | 2799 | 729 |
arweiniol. | Health | ||||
Board | |||||
Darpariaeth | Cwm Taf- | 2018-19 | -4930 | 4930 | 2678 |
gwasanaethau | Morgannwg | ||||
integredig yn defnyddio | University | ||||
cronfa gyffredin i ddarparu gwasanaethau | Health Board | 2019-20 | -5176 | 5176 | 2539 |
cymorth cymunedol | |||||
CBS | 2018-19 | -632 | 632 | 163 | |
Darparu Gwasanaeth Integredig Cymorth I Deuluoedd | Xxxxxxx- xxxx Port Xxxxxx, Dinas a Sir | ||||
2019-20 | 0 | 0 | 0 | ||
Abertawe |
15. Cydnabyddiaeth Ariannol Swyddogion
Mae pedwar datgeliad ar wahân yn ofynnol i sicrhau y cydymffurfir â Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014, Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) (Diwygiadau) 2018 a Chod CIPFA.
Datgeliad 1 – Y Gymhareb rhwng Cydnabyddiaeth Ariannol y Prif Weithredwr a chydnabyddiaeth ariannol ganolrifol xxxx gyflogeion y Cyngor
Roedd y gymhareb rhwng cydnabyddiaeth ariannol y Prif Weithredwr a chydnabyddiaeth ariannol ganolrifol xxxx gyflogeion y Cyngor yn 6.28 (2018-19: 6.64). Roedd cydnabyddiaeth ariannol ganolrifol yr xxxx gyflogeion yn £21,166 (2018-19: £20,541), ac roedd Cydnabyddiaeth Ariannol y Prif Weithredwr 6.28 gwaith yn fwy na chydnabyddiaeth ariannol ganolrifol cyflogeion y Cyngor.
Datgeliad 2 : Tabl o Gydnabyddiaeth Ariannol Swyddogion dros £60,000
Mae nifer y gweithwyr (gan gynnwys athrawon) yr oedd eu tâl, heb gynnwys cyfraniadau pensiwn, yn £60,000 neu ragor am y flwyddyn, fel a ganlyn:
2018-19 gan gynnwys Costau Dileu Swyddi | Band Tâl | Nifer y gweithwyr | |||
2019-20 gan gynnwys Costau Dileu Swyddi (Nodyn 1) | 2019-20 heb gynnwys Costau Dileu Swyddi (Nodyn 2) | Nifer yr Athrawon yn y Ffigurau heb gynnwys Dileu Swyddi (Nodyn 2) | Nifer y Swyddogion heblaw Athrawon yn y Ffigurau heb gynnwys Dileu Swyddi (Nodyn 2) | ||
32 | £60,000 - £64,999 | 28 | 27 | 24 | 3 |
12 | £65,000 - £69,999 | 19 | 19 | 18 | 1 |
6 | £70,000 - £74,999 | 5 | 5 | 5 | - |
4 | £75,000 - £79,999 | 4 | 4 | 3 | 1 |
10 | £80,000 - £84,999 | 9 | 6 | 2 | 4 |
6 | £85,000 - £89,999 | 5 | 4 | 3 | 1 |
5 | £90,000 - £94,999 | 3 | 2 | 2 | - |
1 | £95,000 - £99,999 | 3 | 3 | 3 | - |
1 | £100,000 - £104,999 | 1 | 1 | 1 | - |
3 | £105,000 - £109,999 | 1 | - | - | - |
1 | £110,000 - £114,999 | 4 | 3 | 1 | 2 |
1 | £120,000 - £124,999 | - | - | - | - |
- | £125,000 - £129,999 | - | - | - | - |
- | £130,000 - £134,999 | 1 | 1 | - | 1 |
1 | £145,000 - £149,999 | - | - | - | - |
- | £150,000 - £154,999 | 1 | - | - | - |
1 | £195,000 - £199,999 | - | - | - | - |
1 | £225,000 - £229,999 | - | - | - | - |
1 | £245,000 - £249,999 | - | - | - | - |
86 | 84 | 75 | 62 | 13 | |
Nodyn 1: Mae’r costau hyn yn cynnwys xxxxxx xxxxx swyddi a thaliadau yn lle rhybudd ar adeg ymadael yn ogystal ag unrhyw gostau straen pensiwn perthnasol, sef costau talu xxxx xx’n daladwy gan y Cyngor i’r Gronfa Bensiwn yn gynnar pan fo aelod o staff dros 55 yn colli ei swydd.
Nodyn 2: Mae'r rhain yn swyddogion sydd yn dal yn eu swyddi, ac mae 64 o'r unigolion hynny yn derbyn tâl o £60,000 neu fwy, gan gynnwys: -
a) 50 o Benaethiaid a Dirprwy Benaethiaid, a
b) 14 o Uwch Reolwyr y Cyngor, gan gynnwys yr Uwch Swyddogion a ddangosir yn Datgeliad 3 isod, a Phenaethiaid Gwasanaeth.
Datgeliad 3 : Tabl o Gydnabyddiaeth Ariannol Uwch Swyddogion (gan gynnwys Cyfraniadau Pensiwn)
Teitl Swydd | Cyflog | Iawndal am Golli Swydd | Cyfraniadau Pensiwn (nodyn 2) | Cyfanswm y Tal gan gynnwys Cyfraniadau | ||||
18-19 £ | 19-20 £ | 18-19 £ | 19-20 £ | 18-19 £ | 19-20 £ | 18-19 £ | 19-20 £ | |
Prif Weithredwr a Phennaeth | 104,500 | 132,099 | - | - | 22,259 | 28,137 | 126,759 | 160,236 |
Gwasanaeth Cyflogedig (Gweler | ||||||||
Prif Weithredwr Interim a Phennaeth | 29,766 | - | - | - | 6,340 | - | 36,106 | - |
Gwasanaeth Cyflogedig (Gweler | ||||||||
Nodyn 2) | ||||||||
Cyfarwyddwr Corfforaethol - Addysg | 105,982 | 110,449 | - | - | 22,574 | 23,526 | 128,556 | 133,975 |
a Chymorth i Deuluoedd (Gweler | ||||||||
Cyfarwyddwr Corfforaethol - | 82,959 | 8,790 | - | - | 17,670 | 1,872 | 100,629 | 10,662 |
Cymunedau (Gweler Nodyn 4) | ||||||||
Cyfarwyddwr Corfforaethol - | 28,205 | - | 93,903 | - | 147,424 | - | 269,532 | - |
Gwasanaethau Gweithredol a | ||||||||
Phartneriaeth (Gweler Nodyn 5) | ||||||||
Cyfarwyddwr Corfforaethol - | 108,283 | 110,449 | - | - | 23,064 | 23,526 | 131,347 | 133,975 |
Gwasanaethau Cymdeithasol a | ||||||||
Llesiant | ||||||||
Pennaeth Cyllid a Swyddog a151 | - | - | - | - | - | - | - | - |
(Gweler Nodyn 6) | ||||||||
Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol | 56,503 | 53,937 | - | - | 11,588 | 10,840 | 68,091 | 64,777 |
a Rheoleiddiol (Gweler Nodyn 8) | ||||||||
Prif Swyddog - Gwasanaethau | - | 26,968 | - | - | - | 5,420 | - | 32,388 |
Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a | ||||||||
Rheoleiddiol (Nodyn 8) | ||||||||
Pennaeth Gwasanaethau | 59,923 | 56,327 | - | - | 12,764 | 11,998 | 72,687 | 68,325 |
Partneriaeth (Gweler Nodyn 7) | ||||||||
Pennaeth Gweithrediadau - | 20,708 | 89,651 | - | - | 4,411 | 19,096 | 25,119 | 108,747 |
Cymunedau | ||||||||
Nodiadau
Nodyn 1 | Ni chafodd ‘Treuliau Trethadwy’ na ‘Buddion mewn da’ eu talu yn ystod y flwyddyn. Mae’r Cyfraniadau Pensiwn yn cyfeirio at daliadau gwirioneddol a wnaed. |
Nodyn 2 | Penodwyd y Prif Weithredwr Interim i’r swydd barhaol ar 2 Mai 2019. Mae’r gydnabyddiaeth ariannol am y flwyddyn lawn yn y swydd. Nid yw’r cyflog yn cynnwys tâl am Ddyletswyddau Etholiad a oedd yn gyfanswm o £6,617 am 1 Etholiad Ewropeaidd ac 1 Etholiad Cyffredinol. |
Nodyn 3 | Nid yw cyflog y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd yn cynnwys tâl am Ddyletswyddau Etholiad a oedd yn gyfanswm o £180 am 1 etholiad cyffredinol. |
Nodyn 4 | Penodwyd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Cymunedau ar 1 Mawrth 2020. Roedd y swydd yn wag tan y dyddiad hwnnw. |
Nodyn 5 | Cytunodd y Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Gweithredol a Phartneriaeth i golli ei swydd yn wirfoddol ar 6 Gorffennaf 2018. |
Nodyn 6 | Fe ailddynodwyd y Pennaeth Cyllid – Swyddog a151 yn Brif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid o 01 Rhagfyr 2019. Roedd y swydd wedi bod yn wag yn ystod y flwyddyn gyda’r rôl yn cael ei chyflawni trwy drefniant interim. Penodir y Prif Swyddog Interim – Cyllid, |
Perfformiad a Newid xxx drefniant cytundebol gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru. Roedd y costau a ysgwyddwyd yn y trefniant hwn yn ystod y flwyddyn yn £115,557 (2018- 19: £104,129). | |
Nodyn 7 | Fe ailddynodwyd y Pennaeth Perfformiad a Gwasanaethau Partneriaeth yn Bennaeth Gwasanaethau Partneriaeth o 01 Rhagfyr 2019. Xxxxx xxx’r datgeliad yn cynnwys y gydnabyddiaeth ariannol hyd at 30 Tachwedd 2019. Nid yw’r cyflog yn cynnwys tâl ar gyfer Dyletswyddau Etholiad a oedd yn gyfanswm o £390 am 1 Etholiad Ewropeaidd ac 1 Etholiad Cyffredinol. |
Nodyn 8 | Fe ailddynodwyd y Pennaeth Gwasanaethau Cyfreithiol a Rheoleiddiol yn Brif Swyddog – Gwasanaethau Cyfreithiol, Adnoddau Dynol a Rheoleiddiol o 01 Rhagfyr 2019. |
Datgeliad 4: Tabl ar Becynnau Ymadael
Mae nifer y pecynnau ymadael gyda chyfanswm y gost fesul band (£oedd) a chyfanswm cost y swyddi a ddilëwyd yn orfodol ac fel arall wedi’u nodi yn y tabl isod:
Band Cost y Pecynnau Ymadael (gan gynnwys taliadau Arbennig) | Dileu Swyddi'n Orfodol | Ymadawiadau Eraill y Cytunwyd arnynt | Cyfanswm Nifer y Pecynnau Ymadael fesul Band Cost | Cyfanswm Cost y Pecynnau Ymadael fesul Band Cost | ||||
00-00 | 00-00 | 00-00 | 00-00 | 00-00 | 00-00 | 00-00 | 00-00 | |
£0 - £20,000 | 32 | 11 | 29 | 6 | 61 | 17 | 731,527 | 154,872 |
£20,001 - £40,000 | 34 | 9 | 16 | 3 | 50 | 12 | 1,446,731 | 344,406 |
£40,001 - £60,000 | 16 | 4 | 1 | - | 17 | 4 | 814,416 | 209,590 |
£60,001 - £80,000 | 4 | 2 | 1 | - | 5 | 2 | 329,394 | 150,148 |
£80,001 - £100,000 | 2 | - | - | - | 2 | - | 178,584 | - |
£100,001 - £150,000 | - | 1 | 1 | - | 1 | 1 | 141,821 | 141,924 |
£150,001 - £200,000 | 2 | - | - | - | 2 | - | 366,362 | - |
90 | 27 | 48 | 9 | 138 | 36 | 4,008,835 | 1,000,940 | |
16. Lwfaxxxx Xxxxxxx
X ganlyniad i’r adroddiad ym mis Rhagfyr 2011 gan Banel Tâl Annibynnol Cymru, daeth system newydd o daliadau ‘cyflog’ i aelodau i rym yn llawn o 16 Mai 2012 ymlaen. Erbyn hyn xxx xxx y Cyngor ‘Gyflog Sylfaenol’ i’r xxxx aelodau, ‘Cyflog Uwch’ a Chyflog Dinesig.
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
557 | Cyflog Sylfaenol (pob Aelod) | 571 |
481 | Uwch-gyflog | 481 |
46 | Cyflog Dinesig | 49 |
1,084 | Total | 1,101 |
Mae manylion llawn y trefniadau ‘cyflog’ ar gael ar wefan y Cyngor, ac mae manylion xxxx enillion yr aelodau hefyd yn cael eu cyhoeddi xxx blwyddyn ar wefan y Cyngor.
xxxxx://xxx.xxxxxxxx.xxx.xx/xx-xxxxxxx/xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxxxx/xxxxxxxxxxx-xxxxxxxxxxxx/
17. Costau Archwilio allanol
Yn 2019-20 ysgwyddodd Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr y ffioedd a ganlyn ar gyfer archwilio ac arolygu allanol.
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
192 97 | Archwilio’r Datganiad Ariannol Archwilio’r Perfformiad | 188 97 |
289 | Gwasanaethau Archwilio Allanol | 285 |
54 | Hawliau a Ffurflenni Grantiau | 45 |
343 | Cyfanswm | 330 |
18. Cymryd rhan mewn Cydbwyllgorau a Threfniadau ar y Cyd
Cymerodd y Cyngor ran mewn nifer o Gydbwyllgorau a Threfniadau ar y Cyd yn ystod y flwyddyn. Mae'r symiau a gyfrannodd y Cyngor wedi'u nodi isod.
2018-19 £'000 | 2019-20 £’000 | |
Bargen Dinas Rhanbarth Prifddinas Caerdydd (CCRCD) | 1,257 | 103 |
Gwasanaeth Addysg ar y Cyd Consortiwm Canol De | 606 | 571 |
Gwasanaeth Cymorth i Deuluoedd Integredig (IFSS) | 163 | - |
Gwasanaeth Mabwysiadu ar y Cyd | 949 | 949 |
Gwasanaeth Rheoleiddio a Rennir | 1,505 | 1,686 |
Gwasanaeth Archwilio Mewnol a Rennir | 205 | 270 |
Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid ac Ymyrraeth Gynnar Western | ||
Bay | 287 | - |
Gorfodi Parcio Sifil | 185 | 190 |
Archifau Morgannwg | 92 | 92 |
Amlosgfa Coychurch | - | - |
Amlosgfa Margam | - | - |
Total | 5,249 | 3,861 |
Roedd digon o arian yng nghronfa gyfun Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (BDdPRC) fel mai dim ond £103,000 yr oedd yn ofynnol i’r Cyngor ei gyfrannu ar gyfer 2019-20. Daeth y trefniadau ar y cyd i ddarparu Gwasanaeth Integredig Cymorth i Deuluoedd a Gwasanaeth Cyfiawnder Ieuenctid ac Ymyrryd yn Gynnar Bae’r Gorllewin ill dau i ben ar 31 Mawrth 2019. Cafodd y gwasanaethau hyn eu darparu gan y Cyngor o 1 Ebrill 2019.
19. Trafodiadau Partïon Cysylltiedig
Mae’n ofynnol i’r Cyngor ddatgelu trafodion perthnasol gyda phartïon cysylltiedig – cyrff neu unigolion sydd â’r potensial i reoli neu ddylanwadu ar y Cyngor neu i gael eu rheoli gan y Cyngor neu i fod xxx ei ddylanwad. Mae datgelu’r trafodion hyn yn galluogi darllenwyr i asesu i xx xxxxxx y gallai’r Cyngor fod wedi wynebu cyfyngiadau ar ei allu i weithredu’n annibynnol neu y gallai fod wedi cyfyngu ar allu parti arall i fargeinio’n rhydd gyda’r Cyngor.
Llywodraeth Cymru
Xxx xxx Lywodraeth Cymru gryn ddylanwad dros weithrediadau cyffredinol y Cyngor – hi sy’n gyfrifol am ddarparu’r fframwaith statudol y mae’r Cyngor yn gweithio ynddo, yn darparu’r rhan fwyaf o’i gyllid ar ffurf grantiau ac yn rhagnodi telerau llawer o’r trafodion sydd gan y Cyngor gyda phartïon eraill (e.e. biliau’r dreth gyngor). Nodir y grantiau a gafwyd oddi wrth adrannau’r llywodraeth yn Nodiadau 8 a 9 uchod.
Aelodau
Xxx xxx Aelodau’r Cyngor reolaeth uniongyrchol ar bolisïau ariannol a gweithredol y Cyngor. Caiff buddiannau allanol Aelodau eu cynnal mewn cofrestr, sydd ar gael i’w harchwilio ar wefan y Cyngor. Caiff cyfanswm lwfansau a dalwyd i Aelodau ei ddangos yn Nodyn 16. Mae taliadau a wnaed i sefydliadau lle’r roedd gan Aelodau fuddiant yn cynnwys Gofal a Thrwsio (Pen-y-bont ar Ogwr)
£1,749,669 (£1,365,954 yn 2018-19), Cyngor Ar Bopeth Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr
£180,556 (£226,709 yn 2018-19) a Chymdeithas Mudiadau Gwirfoddol Sir Pen-y-bont £596,607 yn 2019-20 (£92,322 yn 2018-19). Ym mhob achos, fe wnaed y grantiau gan roi ystyriaeth briodol i ddatganiadau buddiant. Ni chymerodd yr aelodau perthnasol ran mewn unrhyw drafodaeth na phenderfyniad a oedd yn ymwneud â’r grantiau. Roedd taliadau eraill a wnaed i sefydliadau lle gwnaeth Aelodau ddatgan buddiannau’n gyfanswm o £478,886 (£293,576 yn 2018-19). Roedd balansau a oedd yn ddyledus gan y Cyngor ar 31 Mawrth 2020 yn cynnwys Gofal a Thrwsio £5,965 (£15,124 yn 2018-19) a Chyngor Cymuned Sarn £11,659 (£1,662 yn 2018-19). Roedd symiau a oedd yn ddyledus i’r Cyngor ar 31 Mawrth 2020 yn cynnwys Credu Charity (Porthcawl) Ltd £13,289 (£6,668 yn 2018-19) a Tai Cymoedd i’r Arfordir £44,285 (£45,941 yn 2018-19). Ni wnaeth un aelod gwblhau Datgeliad Partïon Cysylltiedig am ei fod wedi rhoi’r gorau i fod yn Gynghorydd yn ystod y flwyddyn.
Prif Swyddogion
Yn ystod 2019-20 roedd y Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion yn eistedd ar Fwrdd Capita Glamorgan Consultancy Ltd. Mae’r Cyngor yn berchen ar 14.7% o gyfranddaliadau’r cwmni ac yn dal hawliau pleidleisio i’r gwerth hwn ar y Bwrdd. Yn ystod 2019-20 codwyd £959,453 (2018-19:
£1,146,732) ar y Cyngor mewn perthynas â nwyddau, gwasanaethau a gwaith cyfalaf. Roedd y balans a oedd yn ddyledus gan y Cyngor ar 31 Mawrth 2020 yn £4,063 (£8,748 yn 2018-19). Hefyd, fe gymerodd Pennaeth Gweithrediadau’r Gwasanaethau Cymunedol drosodd gan y Cyfarwyddwr Corfforaethol ar 24 Hydref 2019 i eistedd ar Fwrdd CSC Foundry Ltd, cyfrwng diben arbennig sy’n is-gwmni a berchnogir yn llawn gan Gydbwyllgor y Fargen Ddinesig. Mae manylion y taliadau a wnaed i Fargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd wedi’u cynnwys yn nodyn 18 i’r cyfrifon.
Roedd y Pennaeth Gweithrediadau Gwasanaethau Cymunedol yn Gyfarwyddwr Ardal Gwella Busnes Pen-y-bont ar Ogwr nes iddo ymddiswyddo ym mis Rhagfyr 2019 yn dilyn yr AGB a ddaeth i ben ym mis Medi 2019. Gweithredodd y Cyngor fel casglwr Cyfraddau Busnes ar ran yr Ardal Gwella Busnes a throsglwyddo yr arian hwnnw i'r cwmni. Nid oedd gan y Cyngor unrhyw drafodion busnes gyda'r Cwmni AGB. Ni dderbyniodd unrhyw Gyfarwyddwyr unrhyw dâl am y rôl hon.
Mae’r Pennaeth Cyllid Interim a Swyddog a151 yn Aelod Annibynnol o Fwrdd Addysg a Gwella Iechyd Cymru. Ni chafodd y Cyngor unrhyw drafodion busnes gyda’r awdurdod iechyd yn 2019-20.
Cyd-bwyllgorau eraill
Dangosir manylion y symiau a dalwyd o xxx Gyd-bwyllgorau yn Nodyn 18.
Cyd-bwyllgor Archifau Morgannwg
Rheolir a gweinyddir Swyddfa Cofnodion Morgannwg gan Gyd-bwyllgor Archifau Morgannwg o xxx bwerau a roddir gan Ddeddf Llywodraeth Leol (Cymru) 1994.
Amlosgfa Llangrallo
Amlosgfa Margam
Cyrff Cyhoeddus Eraill
Xxx xxx y Cyngor nifer o drefniadau cyllidebau cyfun gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg fel a nodir yn Nodyn 14. Mae hefyd yn talu ffi reoli i Ymddiriedolaeth Awen sy’n sefydliad nid er elw am wasanaethau diwylliannol. Talwyd swm o £3,213,429 i Awen yn 2019-20 (2018-19:
£3,231,354) ac roedd balans o £66,756 yn dal yn ddyledus i’r Cyngor ar 31 Mawrth 2020 (2018-19:
£702,532 yn ddyledus gan y Cyngor). Xxx xxx Fwrdd Ymddiriedolaeth Ddiwylliannol Awen ddau Gynghorydd sy’n aelodau o’i Bwrdd.
Nodiadau i’r Datganiad ar gyfer y Symudiadau yn y Cronfeydd wrth Gefn
20. Addasiadau rhwng Sail Cyfrifyddu a Sail Ariannu o xxx y Rheoliadau
Mae’r nodyn hwn yn manylu ar yr addasiadau a wnaed yng nghyfanswm yr Incwm a’r Gwariant Cynhwysfawr a gydnabuwyd gan y Cyngor yn y flwyddyn yn unol ag arferion cyfrifyddu priodol ar gyfer yr adnoddau y mae darpariaethau statudol yn pennu eu bod ar gael i’r Cyngor i dalu gwariant refeniw a chyfalaf yn y dyfodol.
Mae’r canlynol yn disgrifio’r cronfeydd wrth gefn y gwnaed yr addasiadau ar eu cyfer.
Balans Cronfa’r Cyngor
Dyma’r gronfa statudol y mae’n ofynnol i xxxx dderbyniadau’r Cyngor gael eu talu iddi ac y xxx xxxx rwymedigaethau’r Cyngor i’w talu ohoni, ac eithrio i’r graddau y gall rheolau statudol ddarparu’n wahanol. Mae’r rheolau hyn hefyd yn cael pennu ym mha flwyddyn ariannol y dylai rhwymedigaethau a thaliadau effeithio ar Falans Cronfa’r Cyngor, heb gyd-fynd o reidrwydd â’r arferion cyfrifyddu priodol. Gan hynny, mae Balans Cronfa’r Cyngor yn crynhoi’r adnoddau y xxx xxx y Cyngor bŵer statudol i’w gwario ar ei wasanaethau neu ar fuddsoddiadau cyfalaf (neu’r diffyg neu’r adnoddau y mae’n ofynnol i’r Cyngor eu hadennill) ar ddiwedd y flwyddyn ariannol.
Cronfa wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf
Mae’r Gronfa wrth Gefn Derbyniadau Cyfalaf yn cadw’r enillion yn sgil gwaredu tir neu asedau eraill, y mae’r statud yn eu cyfyngu rhag cael eu defnyddio heblaw i ariannu gwariant cyfalaf newydd neu i’w neilltuo i ariannu gwariant cyfalaf hanesyddol. Mae balans y gronfa’n dangos yr adnoddau sydd heb eu defnyddio at y dibenion hyn eto ar ddiwedd y flwyddyn.
Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio
Mae’r Cyfrif Grantiau Cyfalaf heb eu Defnyddio yn cadw’r grantiau a’r cyfraniadau a gafwyd tuag at brosiectau cyfalaf y mae’r Cyngor wedi bodloni’r amodau ar eu cyfer a fyddai’n ei gwneud yn ofynnol i’r arian gael ei ad-dalu fel arall, ond sydd heb eu defnyddio eto i dalu am wariant. Mae’r balans yn cael ei gyfyngu gan delerau’r grantiau ynglŷn â’r gwariant cyfalaf y gellir ei ddefnyddio ar ei gyfer a/neu ynglŷn â’r flwyddyn ariannol y caniateir hynny ynddi.
Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy
Mae hyn yn cynnwys y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio sy’n cadw’r enillion a wnaed gan y Cyngor yn sgil cynnydd yng ngwerth ei Eiddo, ei Beiriannau a’i Offer; y Gronfa Bensiynau wrth Gefn sy’n amsugno’r gwahaniaethau mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer buddion ôl- gyflogaeth ac ar gyfer buddion cyllid a hynny yn unol â’r darpariaethau statudol; y Cyfrif Addasu Cyfalaf sy’n amsugno’r gwahaniaeth mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer defnyddio asedau anghyfredol ac ar gyfer ariannu’r broses o gaffael, adeiladu neu wella’r asedau hynny o xxx ddarpariaethau statudol; y Cyfrif Addasu Offerynnau Ariannol sy’n amsugno’r gwahaniaeth mewn amser sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer incwm a gwariant yn ymwneud ag offerynnau ariannol penodol ac ar gyfer dwyn colledion neu elwa ar enillion yn unol â darpariaethau statudol; a’r Cyfrif Absenoldebau Cronedig Byrdymor sy’n amsugno gwahaniaethau a fyddai’n codi fel arall ar Falans Cronfa’r Cyngor drwy gronni absenoldebau iawndaledig a enillwyd ond nas cymerwyd yn ystod y flwyddyn.
Mae'r tablau isod yn cynnwys manylion yr addasiadau ar gyfer 2018-19 i ddibenion cymharu, a'r addasiadau ar gyfer 2019-20.
2018-19 | Cronfeydd Defnyddiadwy | Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000 | ||
Balans Cronfa'r Cyngor £'000 | Cronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf £'000 | Grantiau Cyfalaf heb eu defnyddio £'000 | ||
Addasiad i Adnoddau Refeniw | ||||
Symiau y mae incwm a gwariant, sydd wedi eu cynnwys yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, yn wahanol i'r refeniw am y flwyddyn a gyfrifwyd gyda nhw, yn unol â'r gofynion statudol: | ||||
Costau pensiynau (wedi eu trosglwyddo i'r Gronfa Pensiynau, neu ganddi) | 21,210 | (21,210) | ||
Offerynnau Ariannol (wedi eu trosglwydd o Gyfrif Addasu yr Offerynnau Ariannol) | (8) | 8 | ||
Tâl gwyliau (wedi'i drosglwyddo i Gronfa wrth gefn Absenoldebau wedi eu Croni) | (422) | 422 | ||
Dirymu cofnodion wedi eu cynnwys yn y Gwarged neu'r Diffyg o'r Darpariaeth Gwasanaethau mewn cysylltiad a gwariant cyfalaf (codir yr eitemau hyn ar y Cyfrif Addasu Cyfalaf) | 8,377 | (8,377) | ||
Cyfanswm Addasiadau i Adnoddau Refeniw | 29,157 | - | - | (29,157) |
Addasiadau rhwng Adnoddau Refeniw a Chyfalaf | ||||
Trosglwyddo derbyniadau o refeniw o werthiant asedau nad ydynt yn gyfredol i'r Gronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf | (1,884) | 1,884 | ||
Darpariaeth statudol ar gyfer ad-dalu dyled (trosglwyddo o'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf) | (4,958) | 4,958 | ||
Gwariant cyfalaf wedi'i ariannu gan falansau refeniw (trosglwyddo i'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf) | (3,922) | 3,922 | ||
Cyfanswm Addasiadau rhwng Addasiadau Refeniw a Chyfalaf | (10,764) | 1,884 | - | 8,880 |
Addasiadau i Adnoddau Cyfalaf | ||||
Defnydd o'r Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf | (5,123) | 5,123 | ||
Defnydd o grantiau cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf | (9,494) | 9,494 | ||
Taliadau xxxxx xxxxx mewn cysylltiad â derbyniadau cyfalaf gohiriedig | 1,194 | (1,194) | ||
Cyfanswm addasiadau i Gronfeydd Cyfalaf | (9,494) | (5,123) | 1,194 | 13,423 |
Cyfanswm Addasiadau | 8,899 | (3,239) | 1,194 | (6,854) |
2019-20 | Cronfeydd Defnyddiadwy | Cronfeydd wrth gefn Annefnyddiadwy £'000 | ||
Balans Cronfa'r Cyngor £'000 | Cronfa wrth gefn Derbyniada u Cyfalaf £'000 | Grantiau Cyfalaf heb eu defnyddio £'000 | ||
Addasiad i Adnoddau Refeniw | ||||
Symiau y mae incwm a gwariant, sydd wedi eu cynnwys yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr, yn wahanol i'r refeniw am y flwyddyn a gyfrifwyd gyda nhw, yn unol â'r gofynion statudol: | ||||
Costau pensiynau (wedi eu trosglwyddo i'r Gronfa Pensiynau, neu ganddi) | 18,380 | (18,380) | ||
Offerynnau Ariannol (wedi eu trosglwydd o Gyfrif Addasu yr Offerynnau Ariannol) | (9) | 9 | ||
Tâl gwyliau (wedi'i drosglwyddo i Gronfa wrth gefn Absenoldebau wedi eu Croni) | 468 | (468) | ||
Dirymu cofnodion wedi eu cynnwys yn y Gwarged neu'r Diffyg o'r Darpariaeth Gwasanaethau mewn cysylltiad a gwariant cyfalaf (codir yr eitemau hyn ar y Cyfrif Addasu Cyfalaf) | 21,561 | (21,561) | ||
Cyfanswm Addasiadau i Adnoddau Refeniw | 40,400 | - | - | (40,400) |
Addasiadau rhwng Adnoddau Refeniw a Chyfalaf | ||||
Trosglwyddo derbyniadau o refeniw o werthiant asedau nad ydynt yn gyfredol i'r Gronfa wrth gefn Derbyniadau Cyfalaf | (926) | 926 | ||
Darpariaeth statudol ar gyfer ad-dalu dyled (trosglwyddo o'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf) | (5,523) | 5,523 | ||
Gwariant cyfalaf wedi'i ariannu gan falansau refeniw (trosglwyddo i'r Cyfrif Addasiad Cyfalaf) | (962) | 962 | ||
Cyfanswm Addasiadau rhwng Addasiadau Refeniw a Chyfalaf | (7,411) | 926 | - | 6,485 |
Addasiadau i Adnoddau Cyfalaf | ||||
Defnydd o'r Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf | (240) | 240 | ||
Defnydd o grantiau cyfalaf i ariannu gwariant cyfalaf | (11,798) | 11,798 | ||
Taliadau xxxxx xxxxx mewn cysylltiad â derbyniadau cyfalaf gohiriedig | (1,165) | 1,165 | ||
Cyfanswm addasiadau i Gronfeydd Cyfalaf | (11,798) | (240) | (1,165) | 13,203 |
Cyfanswm Addasiadau | 21,191 | 686 | (1,165) | (20,712) |
Nodiadau i’r Fantolen
21. Asedau anghyfredol
a) Ymrwymiadau cyfalaf
Ar 31 Mawrth 2019 nid oedd gan y Cyngor unrhyw ymrwymiadau cyfalaf o bwys.
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
Neuadd y Dref Maesteg | 6,088 | |
- | Cyfanswm | 6,088 |
b) Nodiadau ar Asedau Anghyfredol
Ysgolion Gwirfoddol a Gynorthwyir ac Ysgolion Gwirfoddol a Reolir
Mae’r Cyngor yn cydnabod ei unig Ysgol Wirfoddol a Reolir ar ei Fantolen, sef Ysgol Gynradd yr Eglwys yng Nghymru Pen-y-fai. Nid yw’r pedair ysgol gynradd wirfoddol a gynorthwyir na’r un ysgol gyfun wirfoddol a gynorthwyir yn asedau i’r Cyngor ac felly nid ydynt wedi eu cynnwys yn y Fantolen.
c) Prisxx Xxxxxx Xxxhyfredol
Mae Asedau Anghyfredol wedi’u cynnwys yn y Fantolen ar y sail brisio a nodir yn y Datganiad Polisïau Cyfrifyddu. Mae’r xxxx asedau yn cael eu prisio ar sail 3 blynedd dreigl ar 31 Rhagfyr, a’u hadolygu ar 31 Mawrth, i gadarnhau na fu newidiadau sylweddol yn y gwerth yn ystod y cyfnod hwnnw. Gwnaed y prisiadau hyn gan Syrfewyr y Cyngor yn unol â’r Nodiadau Ymarfer a Chyfarwyddyd ar Ddatganiadau ar Brisio Asedau gan Sefydliad Brenhinol y Syrfewyr Siartredig, ar gyfer asedau nad ydynt yn rhai buddsoddi. Caifx xxxdau buddsoddi eu prisio’n annibynnol gan Xxxxx & Xxxxxxxxx.
Xrynodeb o Eiddo, Cyfarpar ac Offer (ECO)
Cost neu Brisiad Ar 1 Ebrill 2018 Ychwanegiadau
Dibrisiant ac Amhariad Cronnus
wedi'u hysgrifennu xxxxx i'r Swm Xxxxx Xxxx Codiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabyddir yn y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio Codiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabyddir yn y Gwarged/Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau
Dadgydnabod - gwarediadau Asedau a ailddosbarthwyd (i)/o I'w Gwerthu
Symudiadau Eraill mewn Cost neu Brisiad
Ar 31 Mawrth 2019 Dibrisiant ac Amhariadau Cronnus
Tir ac Adeiladau Eraill
£'000
399,145
3,391
(19,417)
27,437
16,054
(234)
(195)
13,850
440,031
Cerbydau, Cyfarpar ac Offer
£'000
9,364
1,530
(1,123)
352
- (532)
-
-
9,591
Seilwaith
£'000
214,177
7,457
-
-
-
-
-
-
221,634
Asedau Cymunedol
£'000
4,951
-
-
(2)
-
-
-
4,949
Asedau Xxxx Xxx
x'000
15,130
-
(502)
(56)
(807)
(100)
1,761
2,289
17,715
Asedau Wrthi'n Cael Eu Hadeiladu
£'000
7,739
9,062
-
-
-
-
- (16,139)
662
Cyfanswm Asedau ECO
£'000 650,506
21,440
(21,042)
27,731
15,247
(866)
1,566
- 694,582
Asedau Xxxxxx Cyllid Preifat Wedi'u Cynnwys Yn ECO
£'000
24,142
-
(2,783)
1,258
251
-
-
-
22,868
Ar 1 Ebrill 2018
(18,113)
(4,632) (150,475)
(37)
(2)
- (173,259)
(1,858)
Cost Dibrisiant am y Flwyddyn Dibrisiant ac Amhariadau Cronnus wedi'u hysgrifennu xxxxx i'r Swm Xxxxx Xxxx Colledion/(Gwrthdroadau) Amhariad a gydnabyddir yn y Gwarged/Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau
Dadgydnabod - gwarediadau Symudiadau Eraill
(10,947)
19,417
(612)
15
630
(1,530)
1,123
- 526
-
(5,878)
-
(134)
-
-
- (55)
- 502
- -
- -
- (630)
- (18,410)
- 21,042
- (746)
- 541
- -
(928)
2,783
-
-
-
Ar 31 Mawrth 2019
(9,610)
(4,513) (156,487)
(37)
(185)
- (170,832)
(3)
GLlN ar 1 Ebrill 2018
381,032
4,732
63,702
4,914
15,128
7,739
477,247
22,284
GLlN ar 31 Mawrth 2019
430,421
5,078
65,147
4,912
17,530
662
523,750
22,865
Crynodeb o Eiddo, Cyfarpar ac Offer (ECO)
Cost neu Brisiad Ar 1 Ebrill 2019 Ychwanegiadau
Dibrisiant ac Amhariad Cronnus
wedi'u hysgrifennu xxxxx i'r Swm Xxxxx Xxxx Codiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabyddir yn y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio Codiadau/(gostyngiadau) ailbrisio a gydnabyddir yn y Gwarged/Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau
Dadgydnabod - Gwarediadau Dadgydnabod - arall Symudiadau Eraill mewn Cost neu Brisiad
Ar 31 Mawrth 2020
Dibrisiad ac Amhariadau Cronnus
Tir ac Adeiladau Eraill
£'000
440,031
7,398
(4,583)
2,471
499
(987)
(213)
(745)
443,871
Cerbydau, Cyfarpar ac Offer
£'000
9,591
2,679
-
-
- (26)
-
-
12,244
Seilwaith
£'000
221,634
8,145
-
-
-
-
-
-
229,779
Asedau Cymunedol
£'000
4,949
-
-
-
-
-
-
-
4,949
Asedau Xxxx Xxx
x'000
17,715
-
(185)
(1,096)
(660)
(10)
-
1,344
17,108
Asedau Wrthi'n Cael Eu Hadeiladu
£'000
662
753
-
-
-
-
-
(599)
816
Cyfanswm Asedau ECO
£'000 694,582
18,975
(4,768)
1,375
(161)
(1,023)
(213)
- 708,767
Asedau Xxxxxx Cyllid Preifat Wedi'u Cynnwys Yn ECO
£'000
22,868
-
-
-
-
-
-
22,868
Ar 1 Ebrill 2019
(9,610)
(4,513) (156,487)
(37)
(185)
- (170,832)
(3)
Cost Dibrisiant am y flwyddyn Dibrisiant ac Amhariad Cronnus wedi'u hysgrifennu xxxxx i'r Swm Xxxxx Xxxx
Amhariad cronnus wedi'i ddileu ( lle nad oedd balans cyfrif ar 1 Ebrill ) Colledion/(Gwrthdroadau) Amhariad a gydnabyddir yn y Gronfa wrth Gefn Ailbrisio Colledion/(Gwrthdroadau)
Amhariad a gydnabyddir yn y Gwarged/Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau Dadgydnabod - gwarediadau
(11,151)
4,583
(2,656)
(574)
1,264
69
(1,015)
-
-
-
26
(5,490)
-
-
-
(243)
-
- -
- 185
- -
- -
- -
- -
- (17,656)
- 4,768
- (2,656)
- (574)
- 1,021
- 95
(1,213)
-
-
-
-
-
Ar 31 Mawrth 2020
(18,075)
(5,502) (162,220)
(37)
- - (185,834)
(1,216)
GLlN ar 1 Ebrill 2019
430,421
5,078
65,147
4,912
17,530
662
523,750
22,865
GLlN ar 31 Mawrth 2020
425,796
6,742
67,559
4,912
17,108
816
522,933
21,652
d) Asedxx Xxxxxxxxxxxx.
Xxx'r ased Anniriaethol yn cyfeirio at System Gwybodaeth Gofal Cymunedol Cymru, WCCIS. Ar 31 Mawrth 2020, gweddill oes yr ased oedd 4 blynedd.
Asedau anniriaethol | £'000 |
Cost neu brisiad Ar 1 Ebrill 2018 Ywchwanegiadau | 6,003 37 |
Ar 31 Mawrth 2019 | 6,040 |
Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig | |
Ar 1 Ebrill 2018 | (1,894) |
Tâl Dibrisiant am y flwyddyn | (553) |
Ar 31 Mawrth 2019 | (2,447) |
Gwerth Llyfr Net ar 1 Ebrill 2018 | 4,109 |
Gwerth Llyfr Net ar 31 Mawrth 2019 | 3,593 |
Asedau anniriaethol | £'000 |
Cost neu brisiad Ar 1 Ebrill 2019 | 6,040 |
Ar 31 Mawrth 2020 | 6,040 |
Dibrisiant ac Amhariadau Cronedig | |
Ar 1 Ebrill 2019 | (2,447) |
Tâl Dibrisiant am y flwyddyn | (561) |
Ar 31 Mawrth 2020 | (3,008) |
Gwerth Llyfr Net ar 1 Ebrill 2019 | 3,593 |
Gwerth Llyfr Net ar 31 Mawrth 2020 | 3,032 |
e) Ffynonellau Cyllid ar gyfer Gwariant Cyfalaf
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
(6,163) | Benthyciadau | (5,215) |
(12,037) | Grantiau’r Llywodraeth | (13,902) |
(5,123) | Derbyniadau cyfalaf | (240) |
(3,922) | Cyfraniad refeniw | (1,168) |
(369) | Cyfraniad arall | (2,297) |
(27,614) | Cyfanswm | (22,822) |
f) Gwariant Refeniw a Ariennir gan Gyfalaf o xxx Statud
Mae a wnelo'r rhain â gwariant cyfalaf nad ydynt arwain at ased diriaethol anghyfredol. Maent yn cynnwys grantiau adnewyddu a chyfraniadau at wariant cyfalaf a ysgwyddir gan bartïon eraill.
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
6,137 | Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud | 3,847 |
(4,106) | Grantiau a Chyfraniadau | (3,230) |
2,031 | Cyfanswm | 617 |
g) Y gofyniad ar gyfer cyllido cyfalaf a chyllido gwariant cyfalaf
2018-19 £'000 | Gofyniad Cyllido Cyfalaf | 2019-20 £'000 |
170,880 | Gofyniad Diwygedig ar gyfer Cyllido Cyfalaf Agoriadol | 172,084 |
Buddsoddiad Cyfalaf | ||
21,477 | Eiddo, Peiriannau, Offer | 18,975 |
6,137 | Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud | 3,847 |
Ffynhonnell Cyllid | ||
(12,407) | Grantiau a chyfraniadau | (16,199) |
(5,123) | Derbyniadau Cyfalaf a defnyddiwyd | (240) |
(3,922) | Cyfraniadau Refeniw | (1,168) |
(2,858) | Isafswm y Ddarpariaeth Refeniw | (2,885) |
(1,459) | Benthyca Heb Gymorth MRP | (1,948) |
(641) | MRP yr Ysgol PFI | (690) |
172,084 | Gofyniad Cyllido Cyfalaf Cau | 171,776 |
Esboniad y Symudiadau yn y Flwyddyn | ||
1,077 768 | Cynnydd/(Gostyngiad) yn yr Angen Isorweddol i Fenthyca (gyda chymorth ariannol y llywodraeth) Cynnydd/(Gostyngiad) yn yr Angen Isorweddol i Fenthyca (heb gymorth ariannol y llywodraeth) | 1,053 (671) |
(641) | Asedau a gafwyd o xxx Gontract PFI | (690) |
1,204 | Cynnydd/(Gostyngiad) yn y Gofyniad Cyllid Cyfalaf | (308) |
22. Eiddo Buddsoddi
Mae’r tabl a ganlyn yn crynhoi’r symudiad yng ngwerth teg eiddo buddsoddi yn ystod y flwyddyn:
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
4,360 | Balans ar 1 Ebrill | 4,635 |
275 | Enilliad/(colled) Net o addasiadau gwerth teg | - |
4,635 | Balans ar 31 Mawrth | 4,635 |
23. Dyledwyr Byrdymor
Yr xxxxx xx’n ddyledus i’r Cyngor ar ôl gwneud darpariaeth ar gyfer dyledion y mae’n bosibl na chânt eu hadennill yw hyn. Rhestrir y prif ddyledwyr isod:
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
7,016 | Derbyniadau Masnach | 8,118 |
2,582 | Rhagdaliadau | 3,056 |
22,702 | Symiau Derbyniadwy Eraill | 25,168 |
32,300 | Balance as at 31 March | 36,342 |
Mae'r Cyngor yn casglu taliadau NNDR ar ran Llywodraeth Cymru. Gan fod y Cyngor wedi talu mwy o xxxxx xxx yr oedd wedi'i gasglu ar 31 Mawrth 2020, roedd y swm ychwanegol hwn wedi'i gynnwys ar y Fantolen fel dyled o £0.613 miliwn. Y swm cyfatebol ar gyfer 2018-19 oedd dyled o £1.385 miliwn.
24. Asedau a Gedwir i’w Gwerthu
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
5,961 | Balans ar 1 Ebrill | 2,560 |
Asedau nwydd eu dosbarthu fel Asedau a Gedwir i’w Gwerthu: Eiddo, | ||
195 | Peiriannau ac Offer | - |
Asedau a ddad-ddosbarthwyd fel Asedau a Gedwir i’w Gwerthu: Eiddo | ||
(1,761) | Peiriannau ac Offer | - |
Enilliad/(Colled) Ailbrisio | ||
(1,835) | Asedau a Werthwyd | - |
2,560 | Balans ar 31 Mawrth | 2,560 |
25. Credydwyr Byrdymor
Dyma’r xxxxx xx’n ddyledus gan y Cyngor ac fe’i dadansoddir fel a ganlyn:
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
(5,131) | Taliadau Masnach | (5,883) |
(26,651) | Taliadau Eraill | (28,650) |
(31,782) | Balance as at 31 March | (34,533) |
26. Darpariaethau
Xxx xxx y Cyngor ddwy ddarpariaeth fel y’i nodir isod:
Yswiriant £'000 | Ymrwymiad Lleihau Carbon £'000 | Darpariaetha u Eraill £'000 | Cyfanswm £'000 | |
Balans ar 1 Ebrill 2019 | 5,276 | 242 | 718 | 6,236 |
Darpariaethau ychwanegol a | ||||
wnaed yn 2019-20 | 284 | - | - | 284 |
Symiau a ddefnyddiwyd yn | ||||
20119-20 | (653) | (242) | (640) | (1,535) |
Balans ar 31 Mawrth 2020 | 4,907 | - | 78 | 4,985 |
Darpariaethau < 1 yr | 908 | - | 78 | 986 |
Darpariaethau > 1 yr | 3,999 | - | - | 3,999 |
Balans ar 31 Mawrth 2020 | 4,907 | - | 78 | 4,985 |
Darpariaeth Yswiriant (Hunan-gyllido / MMI)
Hunan-gyllido
Xxx xxx y Cyngor gronfa hunan-yswirio. Mae’r Ddarpariaeth Yswiriant hon wedi’i neilltuo er mwyn talu’r gost a amcangyfrifir i’r Cyngor yn sgil rhwymedigaethau nad ydynt wedi eu talu ar gyfer y blynyddoedd polisi hyd at 2019-20 o ran Rhwymedigaeth Cyflogwr, Rhwymedigaeth Gyhoeddus ac Eiddo. Er hynny, ansicr yw union gost hawliadau unigol ac amser y taliadau. Xxx xxx y Cyngor hefyd gronfa wrth gefn sydd wedi’i neilltuo ar gyfer Yswiriant, sy’n gweithredu fel clustog ychwanegol ar gyfer y gronfa yn ychwanegol at gyfanswm y rhwymedigaeth sydd heb xx xxxx, er mwyn caniatáu ar gyfer digwyddiadau annisgwyl, dirywiad sy’n waeth na’r disgwyl yn y cronfeydd cyfredol a cholledion yn y dyfodol sy’n uwch na’r disgwyl o ran amlder a chost.
Cynllun Effeithlonrwydd Ynni’r Ymrwymiad Lleihau Carbon
Mae’r ddarpariaeth hon yn cynrychioli’r rhwymedigaeth i brynu Lwfansau’r Ymrwymiad Lleihau Carbon (CRC) ar gyfer allyriadau carbon deuocsid yn ystod 2018-19. Caiff y taliad ei wneud drwy brynu lwfansau’n ôl-weithredol yn ystod haf 2020. Daeth y cynllun hwn i ben ar 31 Mawrth 2019.
Darpariaethau eraill
Crëwyd darpariaeth newydd yn ystod y flwyddyn i ddarparu ar gyfer gwerth taliadau iawndal posibl yn y dyfodol yn deillio o ymgyfreitha sydd ar xx xxxxxx.
27. PFI a Rhwymedigaethau Hirdymor Eraill
2018-19 £'000 | Symud yn y flwyddyn £'000 | Wedi’i symid i Gredydwyr Byrdymor £'000 | 2019-20 £'000 | |
16,310 | Rhwymedigaeth Prydles PFI Ysgol Maesteg | (743) | 15,567 | |
447 | Ganolfan Arloesi | (98) | 349 | |
250 | Contract Gwastraff | (50) | 200 | |
47 | Escrow (Clwb Pêl-droed) | (34) | 13 | |
- | Benthyciad Llywodraeth Cymru – Cwm Llyfni | 374 | (56) | 318 |
17,054 | Balans ar 31 Mawrth | 374 | (981) | 16,447 |
Mae Rhwymedigaeth Les Cyllid y PFI yn cyfateb i xxxxx teg yr ased sefydlog ar gyfer y PFI Ysgolion ar y dyddiad y daeth yr ased i Fantolen y Cyngor, sef £21.898 miliwn (Gorffennaf 2008). Caiff hyn ei ddibrisio dros oes y contract PFI yn unol â gwerth y taliad unedol a gymerir fel yr elfen lesio cyfalaf xxx blwyddyn. Y swm a gofnodwyd ar gyfer 2019-20 oedd £690,000 ac mae £743,000 wedi’i drosglwyddo i Gredydwyr Byrdymor gan adael rhwymedigaeth hirdymor heb ei thalu o
£15.567 miliwn ar ddiwedd y flwyddyn.
Cydnabuwyd Rhwymedigaeth Ariannol y Ganolfan Arloesi o £0.917 miliwn yn 2009-10 fel benthyciad o ran sylwedd. Mae hyn yn cael ei gofnodi ar gyfer y pedair blynedd ar ddeg o’r benthyciad sydd yn weddill. Y swm a gofnodwyd yn 2019-20 oedd £90,000, ac mae £98,000 wedi’i drosglwyddo i Gredydwyr Byrdymor gan xxxxxx at rwymedigaeth ariannol o £0.349 miliwn ar 31 Mawrth 2020.
Mae rhwymedigaeth y Contract Gwastraff i’w ad-dalu fesul rhandaliad o £50,000 y flwyddyn.
Mae’r rhwymedigaeth Escrow hirdymor yn gronfa a fydd yn cael ei chynnal a’i chynyddu i ganiatáu ar gyfer xxxxx caeau chwarae yng Ngholeg Pen-y-bont ar Ogwr – Pen-coed yn y dyfodol.
28. Cronfeydd wrth Gefn Defnyddiadwy
Mae’r nodiadau canlynol yn rhoi manylion Cronfeydd wrth Gefn Defnyddiadwy y Cyngor:
a) Cronfa wrth gefn Ddefnyddiadwy ar gyfer Derbyniadau Cyfalaf
Derbyniadau cyfalaf yw’r rhain sydd ar gael i gyllido gwariant cyfalaf yn y dyfodol.
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
21,161 | Balans ar 1 Ebrill | 17,922 |
1,884 | Derbyniadau Cyfalaf a Dderbyniwyd | 926 |
(5,123) | Derbyniadau a ddefnyddiwyd i ariannu gwariant cyfalaf | (240) |
17,922 | Balans ar 31 Mawrth | 18,608 |
b) Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd
Rhoddir manylion y Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd ar 31 Mawrth 2020 yn y Fantolen isod:
Balans Agoriadol 2018-19 £'000 | Gwarchodfa | Symud yn ystod 2019-20 | Balans Cau 2018-19 £'000 | |
Ychwanegiada u / Ailddosbarthu £'000 | Tynnu i xxxx xxx Gyfarwyddiaet hau £'000 | |||
8,776 | Cronfa'r Cyngor | 564 | - | 9,340 |
Cronfeydd Wrth Gefn | ||||
Corfforaethol: | ||||
14,072 | Cyfraniad Rhaglen Gyfalaf | 7,339 | (333) | 21,078 |
Cronfa Wrth Gefn Hawliadau | ||||
5,274 | Mawr | 1,000 | (998) | 5,276 |
5,301 | Ailgyflunio Gwasanaeth | - | (309) | 4,992 |
12,083 | Cronfeydd Corfforaethol Eraill | 3,395 | (3,336) | 12,142 |
36,730 | Cyfanswm y Cronfeydd Wrth Gefn Corfforaethol | 11,734 | (4,976) | 43,488 |
Cronfeydd Wrth Gefn Eraill: | ||||
Cronfeydd Xxxx Xxxx y | ||||
5,895 | Gyfarwyddiaeth | 1,332 | (1,786) | 5,441 |
1,900 | Gwarchodfa Bargen y Ddinas | 589 | 2,489 | |
7,795 | Cyfanswm Cronfeydd Wrth Gefn y Gyfarwyddiaeth | 1,921 | (1,786) | 7,930 |
614 | Balans Ysgolion Dirprwyedig | (506) | 108 | |
45,139 | Cyfanswm y Cronfeydd Wrth Gefn ac eithrio Cronfeydd Cydraddoli | 13,655 | (7,268) | 51,526 |
2,968 | Cydraddoli a Chronfeydd Wrth Gefn Grantiau | 1,758 | (1,030) | 3,696 |
48,107 | CYFANSWM CRONFA'R CYNGOR | 15,413 | (8,298) | 55,222 |
56,883 | CYFANSWM CYNNWYS CRONFA'R CYNGOR | 15,977 | (8,298) | 64,562 |
Cronfa’r Cyngor
Trosglwyddwyd £0.564 miliwn i Gronfa’r Cyngor ar gyfer 2019-20. Cynyddodd hyn y balans ar y Gronfa i £9.340 miliwn ar 31 Mawrth 2020 (£8.776 miliwn ar 31 Mawrth 2019).
Cronfeydd wrth Gefn a Glustnodwyd eraill
Roedd y swm a drosglwyddwyd i Falansau a Glustnodwyd, heb gynnwys Balans Cronfa'r Cyngor, yn gynnydd net o £7.115 miliwn yn 2019-20 (gostyngiad net o £0.305 yn 2018-19). Ceir trosolwg o xxx cronfa sydd wedi'i chlustnodi isod.
Cronfeydd wrth Gefn Corfforaethol
Cyfraniad at Raglenni Cyfalaf
Sefydlwyd y gronfa hon sydd wedi’i chlustnodi fel cyfraniad refeniw at y rhaglen gyfalaf, er mwyn galluogi cynlluniau i symud ymlaen yn gynt er mwyn lleihau’r pwysau ar y gyllideb refeniw gan gyflymu gwaith i wireddu derbyniadau cyfalaf.
Cronfa a Glustnodwyd ar gyfer Hawliadau Mawr
Mae’r gronfa hon wedi’i chreu yn bennaf i dalu’r diffyg ar y gronfa bensiwn a hawliau o xxx gontractau cyfalaf mawr, ac i liniaru hawliadau posibl eraill yn erbyn y Cyngor.
Costau Ad-drefnu Gwasanaethau / Diswyddo
Mae'r gronfa wrth gefn hon wedi'i sefydlu i gwrdd â chostau posibl yn ymwneud ag ailfodelu gwasanaethau a costau diswyddo canlyniadol.
Cronfeydd wrth Gefn y Cyfarwyddiaethau
Cronfa’r Fargen Ddinesig
Bwriad y gronfa hon yw darparu’r cyllid angenrheidiol ar gyfer cyfraniad cyfalaf y Cyngor i raglen Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd.
Materion Cyfarwyddiaethau
Mae'r gronfa hon yn ymwneud â materion Cyfarwyddiaeth penodol a ragwelwyd yn 2020-21 ynghyd â rhai a gariwyd symiau ymlaen o 2019-20. Mae enghreifftiau’n cynnwys cronfeydd wrth gefn i gefnogi trefniadau trosiannol ar gyfer cartref gofal preswyl, y broses tuag at Drosglwyddo Ased Cymunedol, y gofyniad parhaus am swyddogion gorfodi a wardeniaid sbwriel cŵn a gwelliannau i ddiogelwch y ffyrdd.
Balansau Dirprwyedig Ysgolion
Mae’r balansau hyn yn cynrychioli effaith gronnol gorwario a thanwario ar gyllidebau dirprwyedig yr ysgolion nad ydynt ar gael i’r Cyngor.
Dadansoddiad o Falans Dirprwyedig Ysgolion
2018-19 Cydbwysedd Cau £'000 | Mathau o Ysgolion | Niferoedd yn y categori | 2019-20 Cyllideb £'000 | 2019-20 Gwariant £'000 | 2019-20 Cydbwysedd Cau £'000 |
351 | Ysgolion Cynradd | 48 | 46,299 | 46,842 | - 543 |
(198) | Ysgolion Uwchradd | 9 | 43,812 | 43,720 | 92.00 |
461 | Ysgolion Arbennig | 2 | 9,818 | 9,259 | 559 |
614 | Cyfanswm | 59 | 99,929 | 99,821 | 108 |
Mae Balans Cau 2018-19 wedi’i gynnwys yn y gyllideb ar gyfer 2019-20. Mae’r arfer cyfrifyddu hwn o gynnwys balans cau y flwyddyn flaenorol yng nghyllideb y flwyddyn bresennol yn berthnasol i ysgolion yn unig ac nid yw’n berthnasol i unrhyw faes arall o’r cyfrifon.
Cydraddoliad a Chronfeydd wrth Gefn Grantiau
Mae hyn yn cynnwys cronfeydd wrth gefn grantiau lle dylid dadansoddi'r xxxx grantiau a'r cyfraniadau o xxx arferion cyfrifyddu priodol, i weld a oes unrhyw amodau penodol yn gysylltiedig â hwy. Pan
fo'r amodau wedi'u bodloni'n wirioneddol, caiff y xxxxx xx gredydu i'r Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr waeth a yw'r gwariant gwirioneddol wedi digwydd ai peidio. Yn yr achosion hyn, gall y Cyngor benderfynu trosglwyddo'r xxxxx xxxxx i gronfa wedi'i chlustnodi i ariannu gwariant yn y dyfodol. Yn 2019-20, roedd £1,758,000 (2018-19 - £805,000) o grantiau newydd wedi cael eu trosglwyddo i gronfeydd wrth gefn wedi'u clustnodi, er mwyn sicrhau bod cyllid wedi'i warchod yn unol â thelerau ac amodau gwreiddiol y xxxxx xxx'r cyfraniad. Yn ogystal â hyn, ceir ambell gronfa gydraddoli sy'n sicrhau bod gwariant a ysgwyddir mewn blwyddyn neilltuol yn y dyfodol wedi'i wasgaru ar draws cyfnod y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig (SATC). Mae'r rhain yn cynnwys cronfeydd wrth gefn wedi'u clustnodi ar gyfer costau etholiadau, y Gronfa Adfywio Arbennig, paratoi'r Cynllun Datblygu Lleol a Rheoli Adeiladu. Cafodd £1.030 miliwn o’r cronfeydd wrth gefn eu tynnu i xxxx yn ystod y flwyddyn.
29. Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy
Mae’r nodiadau a ganlyn yn rhoi manylion Cronfeydd wrth Gefn Annefnyddiadwy’r Cyngor:-
a) Cronfa Ailbrisio wrth Gefn (RR)
Mae'r Gronfa Ailbrisio yn cynnwys yr enillion a wnaed gan y Cyngor sy'n deillio o'r cynnydd yng ngwerth Eiddo, Offer a Chyfarpar y Cyngor. Gostyngir y balans pan fydd asedau sydd wedi crynhoi enillion:
• yn cael eu hailbrisio i xxxx xxx eu hamharu, gan golli’r enillion;
• yn cael eu defnyddio wrth ddarparu gwasanaethau, gan golli’r enillion drwy ddibrisiant; neu
• yn cael eu gwaredu, gan wireddu’r enillion.
Dim ond enillion sydd wedi’u cronni drwy ailbrisiadau ers 1 Ebrill 2007 a geir yn y Gronfa Ailbrisio. Cyflwynwyd y gronfa yn 2007-08. Mae’r enillion cronedig a gododd cyn y dyddiad hwnnw wedi’u cydgrynhoi yn y balans ar y Cyfrif Addasiadau Cyfalaf.
2018-19 | 2019-20 | |||
£'000 | £'000 | £'000 | £'000 | |
126,378 | Balans ar 1 Ebrill Blwyddyn flaenorol adj Ailbrisio Asedau i fyny Ailbrisio Asedau i xxxx ac Amhariadau Colledion nas codwyd ar y Gwarged/Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau Gwarged neu ddiffyg ar ailbrisio asedau anghyfredol nas gosodwyd ar y Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau Y gwahaniaeth rhwng dibrisiant gwerth teg a dibrisiant cost hanesyddol Enillion cronedig ar asedau a werthwyd neu a sgrapiwyd Swm a ysgrifennwyd i ffwrdd i’r Cyfrif Addasu Cyfalaf | 149,553 801 (4,968) | ||
(32) 33,337 | 5,277 | |||
(5,605) | (4,476) | |||
(3,755) (770) | 27,700 | (4,566) (402) | ||
(4,525) | ||||
149,553 | Balans ar 31 Mawrth | 145,386 | ||
b) Y Gronfa Pensiynau wrth Gefn
Mae’r Gronfa Bensiynau Wrth Gefn yn amsugno’r gwahaniaethau amseru sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer buddion ôl-gyflogaeth ac ar gyfer buddion cyllid a hynny yn unol â’r darpariaethau statudol. Mae’r Cyngor yn cyfrif buddion ôl-gyflogaeth yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr wrth i’r buddion gael eu hennill gan y gweithwyr sy’n cronni blynyddoedd o wasanaeth, gan ddiweddaru’r rhwymedigaethau a gydnabyddir er mwyn adlewyrchu chwyddiant, newid yn y rhagdybiaethau a’r enillion buddsoddi ar unrhyw adnoddau a neilltuwyd i dalu’r costau. Er hynny, mae’r trefniadau statudol yn ei gwneud yn ofynnol i’r buddion a enillir gael eu hariannu wrth i’r Cyngor wneud cyfraniadau cyflogwr at y cronfeydd pensiwn neu wrth xxxx xxxx unrhyw bensiynau y mae’n uniongyrchol gyfrifol amdanynt yn y pen draw. Gan hynny mae’r balans debyd ar y Gronfa Bensiynau Wrth Gefn yn dangos cryn ddiffyg yn y buddion a enillwyd gan weithwyr y gorffennol a’r presennol a’r adnoddau y mae’r Cyngor wedi’u neilltuo i’w talu. Bydd y trefniadau statudol yn sicrhau bod cyllid wedi’i neilltuo erbyn y bydd y buddion i’w talu.
2018-19 £’000 | 2019-20 £’000 | |
(268,620) | Balans ar 1 Ebrill | (263,510) |
26,320 | Enillion neu golledion actiwaraidd ar asedau a rhwymedigaethau pensiwn | (7,300) |
Gwrthdroad eitemau yn ymwneud â Buddion Ymddeol a ddebydwyd neu a | ||
(38,650) | gredydwyd i’r Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y | (35,850) |
Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant | ||
Cyfraniadau Pensiwn y Cyflogwr a Thaliadau Uniongyrchol i Bensiynwyr | ||
17,440 | yn Daladwy yn y Flwyddyn | 17,470 |
(263,510) | Balans ar 31 Mawrth | (289,190) |
c) Cyfrif Addasu Cyfalaf (CAA)
Mae’r Cyfrif Addasu Cyfalaf yn amsugno’r gwahaniaeth amseru sy’n codi yn sgil y gwahanol drefniadau cyfrifyddu ar gyfer defnyddio asedau anghyfredol ac ar gyfer ariannu’r broses o gaffael, adeiladu neu wella’r asedau hynny o xxx ddarpariaethau statudol. Mae’r cyfrif yn cael ei ddebydu am gost caffael, adeiladu neu wella wrth i ddibrisiant, colledion amharu ac amorteiddiadau gael eu codi ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr (gan gysoni o’r Gronfa Ailbrisio er mwyn trosi ffigurau gwerth teg i sail cost hanesyddol). Mae’r cyfrif yn cael ei gredydu â’r symiau a neilltuwyd gan yr Awdurdod fel cyllid ar gyfer costau caffael, adeiladu a gwella.
Mae’r cyfrif yn cynnwys enillion a cholledion cronedig ar Eiddo Buddsoddi.
Mae’r cyfrif hefyd yn cynnwys enillion ailbrisio a gronnwyd ar Eiddo, Offer a Chyfarpar cyn 1 Ebrill 2007, sef y dyddiad y cafodd y Gronfa Ailbrisio ei chreu i gadw enillion o’r fath.
2018-19 | 2019-20 | |||
£'000 | £'000 | £'000 | £'000 | |
194,640 | Balans ar 1 Ebrill | 213,123 | ||
Gwrthdroad eitemau yn ymwneud â gwariant cyfalaf a | ||||
ddebydwyd neu a gredydwyd i’r Gwarged neu’r Diffyg ar | ||||
y Ddarpariaeth Gwasanaethau yn y Datganiad | ||||
Cynhwysfawr: | ||||
(18,964) | Taliadau am ddibrisiant ac amhariad asedau anghyfredol | (18,218) | ||
14,502 | Colledion ailbrisio ar Eiddo, Peiriannau ac Offer | (1,797) | ||
(2,031) | Gwariant Refeniw a Ariannwyd o Gyfalaf o xxx Statud | (618) | ||
Symiau eraill gan gynnwys Taliadau Morgais | ||||
Symiau’r asedau anghyfredol a ysgrifennwyd i ffwrdd wrth eu | ||||
gwaredu neu eu gwerthu fel rhan o’r enilliad/colled wrth eu | ||||
(1,357) | gwaredu i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant | (738) | ||
(7,850) | (21,371) | |||
3,755 | Symiau addasu a ysgrifennwyd xxxxx i’r Gronfa Ailbrisio | 4,566 | ||
(4,095) | Swm net a ysgrifennwyd xxxxx x xxxx yr asedau anghyfredol a ddefnyddiwyd yn y flwyddyn | (16,805) | ||
Cyllid cyfalaf a ddefnyddiwyd yn y flwyddyn: | ||||
Defnydd y Gronfa Derbyniadau Cyfalaf i gyllido gwariant | ||||
5,123 | cyfalaf | 240 | ||
Buddion Ôl-gyflogaeth Eraill a godwyd ar y Datganiad Incwm | ||||
- | a Gwariant Cynhwysfawr | - | ||
Grantiau a chyfraniadau cyfalaf a gredydwyd i’r Datganiad | ||||
Cynhwysfawr Incwm a Gwariant a ddefnyddiwyd ar gyfer | ||||
8,300 | cyllid cyfalaf | 12,969 | ||
Darpariaeth statudol ar gyfer ariannu buddsoddi cyfalaf a | ||||
4,958 | godwyd yn erbyn Cronfa'r Cyngor | 5,523 | ||
3,922 | Gwariant cyfalaf a godwyd yn erbyn Cronfa’r Cyngor | 1,168 | ||
22,303 | 19,900 | |||
275 | Symudiad yng ngwerth marchnad Eiddo Buddsoddi a gredydwyd i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant | |||
213,123 | Balans ar 31 Mawrth | 216,218 | ||
30. Rhwymedigaethau pensiynau, datgeliadau IAS 19
Yn rhan o delerau ac amodau cyflogaeth ei swyddogion, mae’r Cyngor yn cyfrannu at gost buddion ar ôl ymddeol. Er na fydd y buddion hyn yn daladwy nes bod y gweithwyr yn ymddeol, xxx xxx y Cyngor ymrwymiad i wneud y taliadau (ar gyfer y buddion hyn) a’u datgelu ar yr adeg y mae’r gweithwyr yn ennill eu hawl yn y dyfodol.
Mae’r Cyngor hwn yn cymryd rhan yng Nghronfa Bensiwn Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf, sy’n cael ei gweinyddu o xxx y Rheoliadau sy’n llywodraethu Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol. Cynllun buddion diffiniedig yw hwn, sy’n golygu bod y Cyngor a’r gweithwyr yn talu cyfraniadau i gronfa, yn ôl cyfradd a bennir gan Actiwari’r Gronfa ar sail prisiadau actiwaraidd xxx tair blynedd, gan anelu at gydbwyso 100% o’r rhwymedigaethau pensiwn ag asedau buddsoddi. Cynhaliwyd y prisiad tair blynedd diwethaf yn 2019-20. Ceir rhagor o wybodaeth yn Adroddiad Blynyddol Cronfa Bensiwn CBS Rhondda Cynon Taf sydd ar gael ar gais gan y Cyfarwyddwr Cyllid, Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf, Bronwydd, Porth, Xxxxxxx, Rhondda Cynon Taf.
Trefniant xxxx diffiniedig heb ei gyllido yw unrhyw ddyfarniad buddion ar ôl ymddeol dewisol, ac o xxx y trefniant hwn mae rhwymedigaethau’n cael eu cydnabod pan wneir y dyfarniad. Nid oes asedau buddsoddi’n cael eu cronni i dalu’r rhwymedigaethau pensiwn hyn, ac mae’n rhaid cynhyrchu xxxxx xxxxx i dalu’r taliadau pensiwn eu hunain pan fo’r rheiny’n ddyledus. Prif risgiau’r cynllun i’r Cyngor yw’r rhagdybiaethau ynghylch hirhoedledd, newidiadau statudol yn y cynllun, newidiadau strwythurol yn y cynllun (hynny yw tynnu’n ôl o’r cynllun ar raddfa fawr), newidiadau mewn chwyddiant, enillion bondiau, a pherfformiad y buddsoddiadau ecwiti sydd gan y cynllun. Mae’r rhain yn cael eu lleddfu i raddau gan y gofynion statudol bod rhaid codi’r symiau sy’n ofynnol o xxx y statud o’r Gronfa yn unol â’r disgrifiad yn y nodyn ar y polisïau cyfrifyddu.
Mae’r Datgeliadau sy’n angenrheidiol ar gyfer 2019-20 yn cynnwys gwybodaeth a roddwyd gan weinyddwyr y pensiwn, Cyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf ac Aon Xxxxxx Associates Limited fel actiwari’r pensiwn.
Mae adroddiadau prisio diwedd blwyddyn a ddarperir i Gronfa Bensiwn RCT yn cynnwys datganiad bod ansicrwydd prisio perthnasol yn gysylltiedig â chronfeydd eiddo'r DU a reolir ar ran y gronfa bensiwn. Cyfanswm gwerth y buddsoddiadau hyn ar 31 Mawrth 2020 yw £ 209 miliwn, y gellir priodoli
£ 36.8 miliwn (17.63%) i Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr.
Dyfarniad XxXxxxx
Xx mis Rhagfyr 2018, cadarnhaodd y Llys Xxxx fod darpariaethau amddiffyn wrth bontio a oedd wedi'u cynnwys yng nghynlluniau pensiwn diwygiedig barnwrol ac ymladdwyr tân, a gyflwynwyd yn rhan o ddiwygiadau pensiwn gwasanaethau cyhoeddus yn 2015, yn gyfystyr â gwahaniaethu uniongyrchol ar sail oedran, a'u bod felly'n anghyfreithlon. Ar 27 Mehefin 2019, gwrthododd yr Uchel Lys gais y Llywodraeth am hawl i apelio yn erbyn y penderfyniadau. Mae’r cyfrifiad o’r rhwymedigaeth yn ymgorffori effaith dyfarniad ‘XxXxxxx’.
Trafodiadau ynglŷn â Buddion ar ôl Ymddeol
Mae cost buddion ymddeol yn cael ei chydnabod yn y gost a gofnodir ar gyfer gwasanaethau pan xxxx eu hennill gan y gweithwyr, yn hytrach xx xxxx delir y buddion yn y pen draw ar ffurf pensiynau. Er hynny, mae’r taliad y mae’n ofynnol xx xxxx yn erbyn y Dreth Gyngor yn cael ei seilio ar yr xxxxx xxxxx sy’n daladwy yn y flwyddyn, xxxxx xxx cost wirioneddol buddion ar ôl ymddeol yn cael ei gwrth- droi xxxxx o Gronfa’r Cyngor drwy’r Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd Wrth Gefn. Mae’r trafodion a ganlyn wedi’u gwneud yn y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ac xx Xxxxxx Cronfa’r Cyngor drwy’r Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd Wrth Gefn yn ystod y flwyddyn:-
Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm | Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant Cost y Gwasanaethau: | Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm |
£m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | |
22.65 9.24 0.00 6.47 | 0.00 0.00 0.00 0.19 | 0.00 0.00 0.00 0.10 | 22.65 9.24 0.00 6.76 | Cost y gwasanaethau’n cynnwys: Cost y gwasanaeth cyfredol Cost y gwasanaeth yn y gorffennol (enilliad)/colled o setliadau Incwm a Gwariant Cyllido a Buddsoddi:- Cost net y llogau | 29.26 0.47 0.00 5.87 | 0.00 0.00 0.00 0.17 | 0.00 0.00 0.00 0.08 | 29.26 0.47 0.00 6.12 |
38.36 | 0.19 | 0.10 | 38.65 | Cyfanswm Taliadau Buddion Ôl- gyflogaeth i’r Gwarged neu’r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau | 35.60 | 0.17 | 0.08 | 35.85 |
Buddion Ôl-gyflogaeth Eraill a godwyd ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr | ||||||||
(40.76) | 0.00 | 0.00 | (40.76) | Ailfesuriadau’r rhwymedigaeth buddion diffiniedig net yn cynnwys: Enillion ar asedau’r cynllun (heb gynnwys y swm a gynhwyswyd yng nghost net y llogau) (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd newidiadau yn y rhagdybiaethau ariannol (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd newidiadau yn y rhagdybiaethau demograffig (Enillion)/colledion actiwaraidd oherwydd rhwymedigaethau | 22.71 | 0.00 | 0.00 | 22.71 |
46.24 | 0.19 | 0.07 | 46.50 | (16.85) | (0.06) | (0.01) | (16.92) | |
(32.89) | (0.33) | (0.20) | (33.42) | (10.53) | (0.05) | 0.00 | (10.58) | |
1.33 | 0.02 | 0.01 | 1.36 | 12.14 | (0.03) | (0.02) | 12.09 | |
(26.08) | (0.12) | (0.12) | (26.32) | Cyfanswm taliadau’r Buddion Ôl- gyflogaeth i’r Datganiad Cynhwysfawr Incwm a Gwariant | 7.47 | (0.14) | (0.03) | 7.30 |
Datganiad ar y Symudiadau yn y Cronfeydd:- | ||||||||
(38.36) | (0.19) | (0.10) | (38.65) | Gwrthdroad y taliadau net a wnaed am fuddion ymddeol yn unol ag IAS 19 | (35.60) | (0.17) | (0.08) | (35.85) |
Swm gwirioneddol a godwyd yn erbyn Balans Cronfa’r Cyngor am bensiynau yn y flwyddyn:- | ||||||||
16.58 | 0.48 | 0.38 | 17.44 | Cyfraniadau’r Cyflogwr yn daladwy i’r cynllun | 16.63 | 0.48 | 0.36 | 17.47 |
(30.34) | (0.48) | (0.38) | (31.20) | Buddion Ymddeol a dalwyd xxxxx | (25.48) | (0.48) | (0.36) | (26.32) |
Asedau Pensiynau a Rhwymedigaethau a Gydnabyddir yn y Fantolen
Mae’r symiau a gynhwysir yn y Fantolen sy’n codi o rwymedigaeth y Cyngor mewn perthynas â’i gynllun buddion diffiniedig fel a ganlyn:-
Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm | Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm | |
£m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | |
856.10 | 7.23 | 3.47 | 866.80 | Xxxxxx presennol y rhwymedigaeth buddion diffiniedig | 870.04 | 6.78 | 3.16 | 879.98 |
(603.29) | 0.00 | 0.00 | (603.29) | Gwerth teg Asedau’r Cynllun | (590.79) | 0.00 | 0.00 | (590.79) |
252.81 | 7.23 | 3.47 | 263.51 | Rhwymedigaeth net sy’n codi o’r rhwymedigaeth buddion diffiniedig | 279.25 | 6.78 | 3.16 | 289.19 |
Cysoni’r Symudiadau yng Ngwerth Teg Asedau’r Cynllun
£m 2018-19 | £m 2019-20 | |
557.45 | Gwerth teg agoriadol asedau’r cynllun | 603.29 |
14.38 | Incwm o logau ar yr asedau | 14.43 |
Enilliad/(colled) ailfesuriadau: | ||
Yr enillion ar asedau’r cynllun, heb gynnwys y swm a gynhwyswyd yng | ||
40.76 | nghost net y llogau | (22.71) |
16.58 | Cyfraniadau gan y Cyflogwr | 16.63 |
4.46 | Cyfraniadau gan yr Aelodau | 4.63 |
(30.34) | Buddion Net a dalwyd xxxxx | (25.48) |
603.29 | Balans ar 31 Mawrth | 590.79 |
Cysoni Gwerth Presennol Rhwymedigaethau’r Cynllun (Rhwymedigaeth Buddion Diffiniedig)
Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm | Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | Buddion LGPS heb eu Cyllido | Buddion Athrawon heb eu Cyllido | Cyfanswm | |
£m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2018-19 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | £m 2019-20 | |
814.56 | 7.64 | 3.87 | 826.07 | Balans agoriadol ar 1 Ebrill | 856.10 | 7.23 | 3.47 | 866.80 |
22.65 | 0.00 | 0.00 | 22.65 | Cost Bresennol y Gwasanaeth | 29.26 | 0.00 | 0.00 | 29.26 |
20.85 | 0.19 | 0.10 | 21.14 | Cost Llogau | 20.3 | 0.17 | 0.08 | 20.55 |
4.46 | 0.00 | 0.00 | 4.46 | Cyfraniadau gan aelodau’r cynllun | 4.63 | 0.00 | 0.00 | 4.63 |
0.00 | 0.00 | 0.00 | 0.00 | (Enillion) a cholledion ailfesuriadau: | 0.00 | |||
Enillion/colledion actiwaraidd yn | ||||||||
codi o newidiadau yn y | ||||||||
46.24 | 0.19 | 0.07 | 46.50 | rhagdybiaethau ariannol | (16.85) | (0.06) | (0.01) | -16.92 |
Enillion/colledion actiwaraidd yn | ||||||||
codi o newidiadau yn y | ||||||||
(32.89) | (0.33) | (0.20) | (33.42) | rhagdybiaethau demograffig | (10.53) | (0.05) | 0.00 | -10.58 |
(Enillion)/colledion actiwaraidd | ||||||||
1.33 | 0.02 | 0.01 | 1.36 | oherwydd rhwymedigaethau | 12.14 | (0.03) | (0.02) | 12.09 |
Cost y Gwasanaeth yn y | ||||||||
9.24 | 0.00 | 0.00 | 9.24 | Gorffennol | 0.47 | 0.00 | 0.00 | 0.47 |
(30.34) | (0.48) | (0.38) | (31.20) | Buddion a dalwyd | (25.48) | (0.48) | (0.36) | -26.32 |
Rhwymedigaethau a ddilëwyd ar | ||||||||
0.00 | 0.00 | 0.00 | 0.00 | setliadau | 0.00 | 0.00 | 0.00 | 0.00 |
856.1 | 7.23 | 3.47 | 866.8 | Balans ar 31 Mawrth | 870.04 | 6.78 | 3.16 | 879.98 |
Asedau Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol:
Gwerth Teg Asedau'r Cynllum 2018-19 £m | Rhaniad Asedau 2018-19 % | Gwerth Teg Asedau'r Cynllum 2019-20 £m | Rhaniad Asedau 2019-20 % | |
6.80 | 1.13 | Xxxxx Xxxxx a Gwerthoedd Cyfwerth ag Xxxxx Xxxxx | 5.04 | 0.85 |
3.27 7.92 26.08 37.08 10.02 0.00 0.67 0.46 24.21 8.29 285.68 | 0.54 1.31 4.32 6.15 1.66 0.00 0.11 0.08 4.01 1.37 47.35 | Offerynnau Ecwiti: Yn ôl y math o ddiwydiant (Sector FTSE) Olew a Nwy Deunyddiau Sylfaenol Diwydiannol Nwyddau Defnyddwyr Gofal Iechyd Gwasanaethau Iechyd Telathrebu Cyfleustodau Cyllid Technoleg Cyfryngau Buddsoddi Ecwiti Cyffredin | 1.86 6.71 20.92 14.02 10.71 25.21 1.30 0.00 19.55 10.71 265.94 | 0.31 1.14 3.54 2.37 1.81 4.27 0.22 0.00 3.31 1.81 45.02 |
403.68 | 66.90 | Is-gyfanswm ecwiti | 376.93 | 63.81 |
75.09 72.20 | 12.45 11.97 | Bondiau: Yn ôl sector Corfforaethol Llywodraeth | 82.90 75.18 | 14.03 12.73 |
147.29 | 24.42 | Is-gyfanswm bondiau | 158.08 | 26.76 |
7.24 6.06 13.43 18.80 | 1.20 1.00 2.23 3.12 | Eiddo: Yn ôl y math Manwerthu Swyddfeydd Diwydiannol Masnachol Arall | 8.07 6.75 14.97 20.95 | 1.37 1.14 2.53 3.55 |
45.53 | 7.55 | Is-gyfanswm eiddo | 50.74 | 8.59 |
603.30 | 100.00 | Cyfanswm yr asedau | 590.79 | 100.00 |
Y Sail ar gyfer Amcangyfrif Asedau a Rhwymedigaethau
Mae’r Rhwymedigaethau wedi’u hasesu ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull amcanestyniad credydau unedol, sy’n amcangyfrif o’r pensiynau a fydd yn daladwy yn y dyfodol, gan ddibynnu ar ragdybiaethau ynghylch cyfraddau marwolaeth, lefelau cyflogau etc. Mae rhwymedigaethau Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol a rhwymedigaethau buddion dewisol wedi’u cyfrifo gan Aon Hewitt, cwmni annibynnol o actiwarïaid, yn unol ag IAS 19.
Dyma’r rhagdybiaethau arwyddocaol a ddefnyddiwyd gan yr Actiwari:
2018-19 % pa | 2019-20 % pa | ||
2.40 | Cyfradd ddisgowntio | 2.30 | |
2.20 | Cyfradd codiadau pensiwn | 2.00 | |
3.45 | Cyfradd codiadau cyfloga | 3.25 | |
Years | Years | ||
22.20 | Rhagdybiaethau marwolaeth: Hirhoedledd yn 65 i’r pensiynwyr presennol:- Hirhoedledd yn 65 i bensiynwyr y dyfodol:- | Dynion Menywod Dynion Menywod | 21.70 |
24.10 | 24.00 | ||
23.89 | 22.70 | ||
25.90 | 25.50 | ||
Mae’r amcangyfrif o rwymedigaethau buddion diffiniedig yn sensitif i’r rhagdybiaethau actiwaraidd a nodir yn y tabl uchod. Mae’r dadansoddiad o’r sensitifrwydd isod wedi’i bennu ar sail y siawns resymol bosibl y bydd y rhagdybiaethau’n digwydd ar ddiwedd y cyfnod adrodd, gan ragdybio yn achos pob rhagdybiaeth bod y rhagdybiaeth a ddadansoddwyd yn newid tra bydd yr xxxx ragdybiaethau eraill yn aros yn gyson. Mae’r rhagdybiaethau hirhoedledd, er enghraifft, yn rhagdybio y bydd disgwyliad oes dynion a menywod yn cynyddu neu’n gostwng. Yn ymarferol, nid yw hyn yn debygol o ddigwydd, a gall newidiadau mewn rhai o’r rhagdybiaethau fod yn gysylltiedig â hyn. Mae’r amcangyfrifon yn y dadansoddiad sensitifrwydd wedi dilyn polisïau cyfrifyddu’r cynllun, hynny yw ar sail actiwaraidd gan ddefnyddio dull amcangyfrif credydau unedol. Nid yw’r dulliau na’r mathau o ragdybiaethau a ddefnyddiwyd wrth baratoi’r dadansoddiad sensitifrwydd isod yn wahanol i’r rhai a ddefnyddiwyd yn y cyfnod blaenorol.
Cynnydd yn y rhagdybiaeth 2018-19 | Gostyngiad yn y rhagdybiaeth 2018-19 | Cynnydd yn y rhagdybiaeth 2019-20 | Gostyngiad yn y rhagdybiaeth 2019-20 | |
£m | £m | £m | £m | |
(15.60) 3.19 12.68 27.68 | 15.89 (3.16) (12.47) (27.39) | Cyfradd ddisgowntio rhwymedigaethau’r cynllun (cynnydd neu ostyngiad o 0.1%) Cyfradd cynnydd cyflogau (cynnydd neu ostyngiad o 0.1%) Cyfradd cynyddu pensiynau (cynnydd neu ostyngiad o 0.1%) Hirhoedledd (cynnydd neu ostyngiad o 1 flwyddyn) | (17.30) 1.80 16.68 27.86 | 17.66 (1.78) (16.31) (27.54) |
Effaith ar Lifoedd Xxxxx Xxxxx y Cyngor
Mae natur ariannu’r Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol yn ei gwneud yn ofynnol i’r Cyflogwr a’i gyflogeion dalu cyfraniadau i mewn i’r gronfa, a gyfrifir ar lefel sydd wedi’i bwriadu i daro cydbwysedd rhwng y rhwymedigaethau pensiwn ac asedau buddsoddi. Bydd y gyfradd cyfraniad Cyflogwyr gyfredol i gyflawni lefel ariannu o 100% o rwymedigaethau’r cynllun yn cael ei hadolygu ar yr adeg hon. O ganlyniad, er bod diffyg (rhwymedigaeth) sylweddol rhwng y buddion a enillir gan gyflogeion blaenorol a chyfredol a’r adnoddau y mae’r Cyngor wedi’u neilltuo i gwrdd â hwy, bydd y trefniadau’n sicrhau y bydd cyllid wedi cael ei neilltuo erbyn yr amser y telir y buddion.
Dyma gyfraniadau disgwyliedig y cyflogwr i Gynllun Pensiwn Llywodraeth Leol ar gyfer y cyfnod cyfrifyddu sy’n dod i ben ar 31 Mawrth 2021:-
2020-21 £m | |
Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol | 34.51 |
Buddion LGPS heb eu Cyllido | 0.15 |
Buddion Athrawon heb eu Cyllido | 0.07 |
Cyfanswm | 34.73 |
Hyd cyfartalog pwysol y rhwymedigaeth xxxx diffiniedig ar gyfer aelodau'r cynllun yw 20.1 mlynedd, sy'n gynnydd o 1.7 mlynedd o'i gymharu â 2018-19.
Athrawon
Yn 2019-20, talodd y Cyngor £10.845 miliwn (£8.3 miliwn ar gyfer 2018-19) i’r Asiantaeth Pensiynau Athrawon ar gyfer costau pensiwn athrawon. Yn ogystal â hynny, mae’r Cyngor yn gyfrifol am yr xxxx daliadau pensiwn a ddyfarnwyd yn gysylltiedig â blynyddoedd ychwanegol, ynghyd â’r cynnydd cysylltiedig. Yn 2019-20, cyfanswm hyn oedd £0.402 miliwn (£0.420 miliwn ar gyfer 2018-19).
31. Datgeliadau mewn perthynas ag Offerynnau Ariannol Categorïau Offerynnau Ariannol
Caiff y categorïau a ganlyn o offerynnau ariannol eu cario ar y Xxxxxxxx:
Asedau Ariannol
31 Mawrth 2019 | 31 Mawrth 2020 | |||||||
Cyfredol | Ddim yn gyfredol | Cyfredol | Ddim yn gyfredol | |||||
Buddsoddi adau £'000 | Dyledwyr £'000 | Buddsodd iadau £'000 | Cyfanswm £'000 | Buddsoddi adau £'000 | Dyledwyr £'000 | Buddsodd iadau £'000 | Cyfanswm £'000 | |
21,105 | 7,016 | 4,011 | 32,132 | Cost Amorteiddiedig | 28,743 | 8,118 | 36,860 | |
21,105 | 7,016 | 4,011 | 32,132 | Cyfanswm yr asedau ariannol | 28,743 | 8,118 | - | 36,860 |
- | - | 4,635 | 4,635 | Asedau anariannol | - | - | 4,635 | 4,635 |
21,105 | 7,016 | 8,646 | 36,767 | Cyfanswm | 28,743 | 8,118 | 4,635 | 41,495 |
Mae'r ffigur uchod ar gyfer buddsoddiadau cyfredol yn cynnwys incwm cronedig sy'n dderbyniadwy am fuddsoddiadau hirdymor, yn ogystal â llog byrdymor.
Mae'r ffigur dyledwyr £8.118m (2018-19: £7.016 miliwn) uchod yn gysylltiedig â dyledwyr drwy fasnach am nwyddau a gwasanaethau a gyflenwyd, ac wedi'i gynnwys yn y cyfanswm ar gyfer dyledwyr o £36.342 miliwn (2018-19: £32.300 miliwn) a geir ar y fantolen. Ceir mwy o wybodaeth am ddyledwyr yn nodyn 23.
Rhwymedigaethau Ariannol
31 Mawrth 2019 | 31 Mawrth 2020 | |||||||
Cyfredol | Ddim yn gyfredol | Cyfredol | Ddim yn gyfredol | |||||
Benthyciad au £'000 | Credydwyr £'000 | Benthycia dau a Rhwymedi gaethau Tymor Hir Xxxxxx £'000 | Cyfanswm £'000 | Benthyciad au £'000 | Credydwyr £'000 | Benthycia dau a Rhwymedi gaethau Tymor Hir Xxxxxx £'000 | Cyfanswm £'000 | |
(2,551) | (5,687) | (114,466) | (122,704) | Cost Amorteiddiedig | (915) | (6,337) | (113,848) | (121,100) |
(2,551) | (5,687) | (114,466) | (122,704) | Cyfanswm | (915) | (6,337) | (113,848) | (121,100) |
Mae'r ffigur benthyciadau cyfredol uchod yn cynnwys £0.278 miliwn o log cronedig sy'n daladwy am y flwyddyn.
Mae a wnelo'r ffigur credydwyr cyfredol o £6.337 miliwn (2018-19: £5.687 miliwn) a chredydwyr drwy fasnach am nwyddau a wasanaethau a dderbyniwyd o £5.883 miliwn (2018-19: £5.132 miliwn) a
£0.454 miliwn (2018-19: £ 0.555 miliwn) o arian a ddelir gan y Cyngor ar ran trydydd partïon ac wedi'i gynnwys yn y cyfanswm ar gyfer credydwyr o £34.533 miliwn (2018-19: £31.782 miliwn) ar y fantolen. Ceir mwy o wybodaeth yn gysylltiedig â chredydwyr yn nodyn 25.
Gwrthbwyso asedau a rhwymedigaethau ariannol
Caiff asedau a rhwymedigaethau ariannol eu gwrthbwyso y xxxxx yn erbyn y llall lle xx xxx y Cyngor hawl y gellir ei gorfodi yn gyfreithiol i wneud hynny, a'i fod yn bwriadu xxxxx xx setlo ar sail net, neu wireddu'r ased a setlo'r rhwymedigaeth ar yr un pryd. Mae'r tabl isod yn dangos yr offerynnau hynny sydd wedi cael eu gwrthbwyso ar y fantolen.
31 Mawrth 2019 Asedua (Rhwymedig- aethau) Gros | Cydbwyso Asedau a Rhwymedigaethau Ariannol | 31 Mawrth 2020 Asedua (Rhwymedig- aethau) Gros |
1,859 | Cyfrifon Banc mewn Credyd | 1,936 |
1,859 | Cyfanswm yr Asedau Ariaonnol | 1,936 |
(1,982) | Gorddrafftiau Banc | (1,530) |
(1,982) | Cyfanswm y Rhwymedigaethau Ariannol | (1,530) |
(123) | Sefyllfa Net ar y Fantolen | 406 |
Incwm, treuliau, enillion a cholledion
Mae'r incwm, y treuliau, yr enillion a'r colledion a gydnabyddir ar y Datganiad Incwm a Gwariant Cynhwysfawr ar gyfer offerynnau ariannol wedi'u dangos isod:
31 Mawrth 2019 | 31 Mawrth 2020 | |||||
Rhwymedi gaethau Ariannol Cost Amorteiddi edig £'000 | Asedau Ariannol Cost Amorteiddi edig £'000 | Cyfanswm £'000 | Rhwymedi gaethau Ariannol Cost Amorteiddi edig £'000 | Asedau Ariannol Cost Amorteiddi edig £'000 | Cyfanswm £'000 | |
5,910 | 5,910 | Treuliau Llog | 5,855 | - | 5,855 | |
- | (1,012) | (1,012) | Incwm Buddsoddi a Llog Eraill Derbyniadwy | - | (1,099) | (1,099) |
5,910 | (1,012) | 4,898 | Net (ennill) / colled am y flwyddyn | 5,855 | (1,099) | 4,756 |
Gwerthoedd Teg Asedau a Rhwymedigaethau Ariannol nad ydynt wedi'u mesur ar sail Gwerth Teg
Nid oes gan y Cyngor unrhyw asedau na rhwymedigaethau ariannol a gaiff eu cario ar sail gwerth teg. Ceir manylion y gwerthoedd teg a gyfrifwyd ar gyfer asedau a ddelir ar gost amorteiddiedig isod.
31 Mawrth 2019 | Asedau Ariannol | 31 Mawrth 2020 | ||
Swm cario £'000 | Gwerth Teg £'000 | Swm cario £'000 | Gwerth Teg £'000 | |
4,011 | 4,010 | Asedau ariannol a ddelir ar gost wedi'i hamorteiddio: Buddsoddiadau tymor hir | - | - |
4,011 | 4,010 | Total interest revenue | - | - |
Mae gwerth teg Asedau Ariannol yn is na'r swm cario gan fod y gyfradd llog ar fuddsoddiadau tebyg ar ddyddiad y fantolen yn uwch na'r hyn a gytunwyd pan wnaed y buddsoddiad gwreiddiol. Cyfrifir gwerth teg asedau ariannol drwy ddefnyddio mewnbynnau arsylladwy eraill o bwys (Lefel 2), sef cyfraddau llog ar gyfer offerynnau tebyg.
31 Mawrth 2019 | Rhwymedigaethau Ariannol | 31 Mawrth 2020 | ||
Swm cario £'000 | Gwerth Teg £'000 | Swm cario £'000 | Gwerth Teg £'000 | |
Rhwymedigaethau ariannol a | ||||
ddelir am gost amorteiddiedig: | ||||
(77,617) | (110,769) | PWLB | (77,617) | (111,997) |
(19,795) | (31,507) | LOBOs | (19,784) | (31,299) |
PFI a rhwymedigaethau tymor hir | ||||
(17,054) | (25,391) | eraill | (16,447) | (22,813) |
(114,466) | (167,667) | Total | (113,848) | (166,109) |
Mae gwerth teg Rhwymedigaethau Ariannol yn uwch na'r swm cario gan fod portffolio'r Cyngor o fenthyciadau yn cynnwys nifer o fenthyciadau lle bo'r gyfradd llog daladwy yn uwch na'r prif gyfraddau ar ddyddiad y Fantolen.
Cyfrifir gwerth teg rhwymedigaethau drwy ddefnyddio mewnbynnau arsylladwy eraill o bwys (Lefel 2), fel a ganlyn:
• PWLB - Y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus - cyfraddau'r farchnad ar gyfer benthyciadau awdurdodau lleol a chanddynt yr un cyfnod aeddfedu yn weddill ar ddyddiad y Fantolen
• XXXX - Xxxxx Rhoddwr Benthyciadau, Dewis y Benthyciwr - wedi'i gynyddu yn ôl gwerth yr opsiynau sydd wedi'u hymgorffori. Mae dewisiadau'r rhoddwr benthyciadau i gynnig codi'r gyfradd llog ar y benthyciad wedi'u prisio'n unol â model priodol ar gyfer cyfnewidiadau dileadwy Bermuda. Mae pris dewisiadau digwyddiadol y benthyciwr o ran derbyn y gyfradd uwch ynteu ad-dalu’r benthyciad wedi’i osod ar sero, ar y rhagdybiaeth mai dim ond pan fydd cyfraddau’r farchnad wedi codi uwchlaw’r gyfradd llog yn y contract y bydd rhoddwr y benthyciad yn arfer ei ddewisiadau.
• Rhwymedigaethau ariannol eraill - llifoedd xxxxx xxxxx cytundebol gostyngol am yr elw bond corfforaethol gradd AA priodol.
Natur a maint y risgiau sy'n deillio o Offerynnau Ariannol
Oherwydd ei weithgareddau, mae'r Cyngor yn dod i gysylltiad ag amrywiaeth o risgiau ariannol, gan gynnwys:
• Risg credyd - y posibilrwydd y gallai partïon eraill fethu â thalu symiau sy'n ddyledus i'r Cyngor;
• Risg hylifedd - y posibilrwydd na fydd gan y Cyngor arian ar gael i fodloni ei rwymedigaethau talu;
• Risg y farchnad - y posibilrwydd y gallai'r Cyngor wynebu colled ariannol nas cynlluniwyd ar ei chyfer yn sgil newidiadau i fesuriadau fel symudiadau cyfraddau llog.
Mae strategaeth rheoli risg gyffredinol y Cyngor wedi'i chymeradwyo gan y Cyngor a'i nodi yn ei Strategaeth Rheoli Trysorlys flynyddol. Mae'r Strategaeth yn nodi'r paramedrau ar gyfer rheoli risgiau sy'n gysylltiedig ag offerynnau ariannol. Mae hyn yn cynnwys meysydd penodol fel risg cyfradd llog, risg credyd a buddsoddi arian sydd xxxx xxx.
Risg Credyd
Mae arferion rheoli risg credyd y Cyngor wedi'u nodi yn y Strategaeth Fuddsoddi. Wrth benderfynu a yw'r risg credyd yn gysylltiedig ag offerynnau ariannol wedi cynyddu ers iddynt gael eu cydnabod yn wreiddiol, mae'r Cyngor wedi adolygu teilyngdod credyd ei fuddsoddiadau ac wedi casglu na chafwyd unrhyw gynnydd o bwys i'w risg credyd.
Prif amcan y Cyngor yw rhoi'r flaenoriaeth i sicrwydd a hylifedd cyn ystyried arenillion. Caiff terfynau gwrthbartïon eu hadolygu'n gyson a lle bo amodau'r farchnad yn mynnu, gostyngwyd y terfynau hynny. Ni chafwyd unrhyw newidiadau yn ystod y flwyddyn a oedd yn golygu bod angen i'r Cyngor ystyried cynnydd mewn risg credyd yn gysylltiedig ag unrhyw fuddsoddiadau.
Amlygiad risg credyd
Ar 31 Mawrth 2020, roedd gan y Cyngor yr amlygiad a ganlyn i risg credyd. Roedd £21.079 miliwn o'r £30.094 miliwn o fuddsoddiadau a oedd yn weddill ar 31 Mawrth 2020 wedi'u buddsoddi gydag Awdurdodau Lleol eraill, lle nad oes angen neilltuo ar gyfer colledion disgwyliedig. Ar gyfer yr asedau ariannol hynny lle gellir cyfrifo colledion credyd disgwyliedig dros gyfnod o 12 mis, y golled credyd a gyfrifwyd yw £6,657. Cyfrifwyd y swm hwn drwy gyfeirio at ddata diofyn o'r gorffennol a gyhoeddwyd gan asiantaethau statws credyd, yn unol â chyngor ein Cynghorwyr Rheoli Trysorlys. Gan mai swm bychan yw'r golled credyd ddisgwyliedig, ni chafodd unrhyw addasiadau eu cynnwys ar gyfer hynny yn y cyfrifon.
Sgôr risg credyd (fel y'i defnyddir gan y Cyngor) | Swm xxxxx xxxx £'000 | |
Colledion credyd disgwyliedig 12 | ||
mis | AA+ | (2,000) |
AA- | (2,008) | |
A+ | (3,000) | |
A | (2,006) | |
Ymagwedd symlach | Awdurdodau Lleol - Unrated | (21,079) |
TOTAL | (30,093) |
Nid yw'r Cyngor yn caniatáu credyd i'w gwsmeriaid (dyledwyr drwy fasnach) fel rheol, xxxxx xxx'r xxxx ddyledwyr drwy fasnach wedi'u cydnabod yn ddyledwyr byrdymor, ond mae balans o £3.696 miliwn o ddyledion wedi mynd heibio'r dyddiad talu. Nid yw'r rhain wedi'u cynnwys yn y tabl risg credyd uchod.
Risg Hylifedd
Mae’r Cyngor yn rheoli ei risg hylifedd trwy ei reolaeth ar lifoedd arian i sicrhau bod xxxxx xxxxx ar gael pan fo angen. Mae ganddo fynediad rhwydd at gyfrifon adneuo mynediad di-oed, cyfleusterau gorddrafft a benthyciadau gan y Marchnadoedd Xxxxx xxx awdurdodau lleol eraill i ddiwallu unrhyw anghenion llif arian o ddydd i ddydd. Hefyd, gall y Cyngor gael mynediad at fenthyciadau gan y Bwrdd Benthyciadau Gwaith Cyhoeddus (PWLB), er bod y cyfraddau wedi cynyddu 1% ym mis Hydref 2019, gan wneud hwn yn opsiwn benthyca llai ffafriol. Mae’r Cyngor yn trefnu benthyciadau a buddsoddiadau am gyfnod penodedig gydag ystod o ddyddiadau aeddfedu o fewn y fframwaith a’r dangosyddion a gymeradwyir xxx blwyddyn. Nid oes risg ganfyddedig na fydd y Cyngor yn gallu codi cyllid i gyflawni ei ymrwymiadau, yn lle hynny mae’r risg yn ymwneud ag ailgyflenwi cyfran sylweddol o’i fenthyciadau ar adeg pan fo cyfraddau llog yn anffafriol. Mae’r Cyngor yn pennu terfynau ar strwythur aeddfedu benthyciadau cyfradd benodedig fel nad oes mwy na 50% o fenthyciadau’n mynd i fod yn aeddfedu mewn unrhyw flwyddyn unigol trwy gynllunio benthyciadau newydd a gymerir yn ofalus a (lle mae’n fuddiol gwneud hynny) gan wneud ad-daliadau cynnar. Mae’r dadansoddiad aeddfedu o rwymedigaethau ariannol fel a ganlyn:
31 Mawrth 2019 £'000 | Dadansoddiad Aeddfedrwydd Rhwymedigaethau Ariannol | 31 Mawrth 2020 £'000 |
(11,314) | Llai na blwyddyn | (8,181) |
(891) | Rhwng blwyddyn a dwy flynedd | (995) |
(3,092) | Rhwng dwy flynedd a phump | (3,248) |
(19,410) | Rhwng pum mlynedd a deg | (26,582) |
(29,888) | Mwy xx xxxx mlynedd | (21,800) |
(41,390) | Mwy nag 20 mlynedd | (41,389) |
(19,795) | Dyddiad ansicr* | (19,784) |
(125,780) | Cyfanswm y Rhwymedigaethau Ariannol | (121,979) |
*Mae hyn yn cyfeirio at fenthyciadau Dewis Rhoddwr Benthyciadau, Dewis y Benthyciwr (LOBO) y gellir eu hailamserlennu cyn eu dyddiad aeddfedrwydd yn 2054. Fodd bynnag, nid yw'r Cyngor yn rhagweld y bydd hynny'n digwydd oherwydd y cyfraddau llog isel a geir ar hyn x xxxx.
Disgwylir i'r xxxx symiau taladwy masnach a'r symiau taladwy eraill gael eu talu mewn llai na blwyddyn.
Risg y Farchnad
Xxx xxx y Cyngor amlygiad i'r risg o golled ariannol bosibl yn sgil newidiadau i fesuriadau fel symudiadau cyfradd llog, prisiau'r farchnad neu gyfraddau cyfnewid arian tramor.
Risg Cyfradd Llog
Xxx xxx y Cyngor amlygiad i risg symudiadau cyfradd llog yn gysylltiedig â'i fenthyciadau a'i fuddsoddiadau. Mae effaith symudiadau mewn cyfradd llog ar y Cyngor yn gymhleth. Er enghraifft, gallai cynnydd mewn cyfraddau llog greu'r effeithiau canlynol:
• benthyciadau ar gyfraddau amrywiol - bydd y gyfradd llog a godir ar y Warged neu'r Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau yn codi
• benthyciadau ar gyfraddau sefydlog - mae'r gyfradd sefydlog yn amddiffyn y Cyngor rhag taliadau llog uwch gan y byddai benthyciad cyfatebol xxxxxxx yn costio mwy. Bydd gwerth teg y benthyciad (y rhwymedigaeth) yn gostwng
• buddsoddiadau ar gyfraddau amrywiol - bydd yr incwm llog a gaiff ei gredydu i'r Warged neu'r Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau yn codi
• buddsoddiadau ar gyfraddau sefydlog - mae'r gyfradd sefydlog yn xxxx y Cyngor rhag derbyn incwm buddsoddi uwch o'r un prifswm a fuddsoddwyd. Bydd gwerth teg yr ased yn gostwng
Ni chaiff benthyciadau eu cario ar sail eu gwerth teg, felly ni fyddai enillion na cholledion enwol ar fenthyciadau cyfradd sefydlog yn effeithio ar y Warged neu'r Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau nac ar Incwm a Gwariant Cynhwysfawr Arall. Fodd bynnag, bydd newidiadau i'r llog sy'n daladwy ac sy'n dderbyniadwy ar fenthyciadau a buddsoddiadau cyfradd amrywiol yn cael eu cyfeirio i'r Warged neu'r Diffyg ar Ddarparu Gwasanaethau ac yn effeithio ar Falans Cronfa'r Cyngor.
Mae'r Cyngor yn monitro cyfraddau llog y farchnad a rhagolygon cyfraddau llog o fewn y flwyddyn er mwyn addasu ei amlygiad yn briodol, fel xx xxxx darparu ar gyfer unrhyw newidiadau andwyol. Er enghraifft, yn ystod cyfnodau pan fo cyfraddau llog yn gostwng, a lle bo amgylchiadau economaidd yn peri bod hynny'n ffafriol, mae'n bosibl y bydd benthyciadau cyfradd sefydlog yn cael eu had-dalu'n fuan i gyfyngu ar amlygiad i golledion. Yn ôl y strategaeth hon, ar 31 Mawrth 2019, pe bai cyfraddau llog wedi newid 1% a'r xxxx ffactorau eraill amrywiol wedi aros yn gyson, dyma fyddai'r effaith ariannol yn fras:
Amcangyfrif £’000 + 1% | Amcangyfrif £’000 -1% | |
Llog yn daladwy ar fenthyciadau cyfradd amrywiol | 133 | - |
Llog yn dderbyniadwy ar fuddsoddiadau cyfradd amrywiol | (212) | 212 |
Yr Effaith ar y Gwarged neu'r Diffyg ar y Ddarpariaeth Gwasanaethau | (79) | 212 |
Nid yw'r ffigurau ar gyfer effaith fras gostyngiad o 1% mewn cyfraddau llog ar gyfer benthyca yr un peth â'r ffigurau ar gyfer y cynnydd o 1% (ond wedi'u gwrthdroi) gan mai benthyciadau LOBO yw ein benthyciadau cyfradd sefydlog, lle tybir na fyddai'r rhoddwr benthyciadau yn arfer ei ddewis pe bai cyfraddau llog yn gostwng.
Risg pris
Gan nad yw'r Cyngor wedi buddsoddi mewn offerynnau sy'n agored i risg pris, fel tystysgrifau adneuon a Bondiau'r Llywodraeth gan y banc, nid yw'n agored i risg pris.
Risg Cyfnewid Arian Tramor
Nid oes gan y Cyngor unrhyw asedau na rhwymedigaethau wedi'u pennu mewn arian tramor, felly nid oes ganddo unrhyw amlygiad i golledion sy'n deillio o symudiadau mewn cyfraddau llog.
Trosglwyddo i IFRS9 Offerynnau Ariannol
Mabwysiadodd y Cyngor safon cyfrifyddu IFRS9 Offerynnau Ariannol, a ddaeth i rym ar 1 Ebrill 2018. Mae'r prif newidiadau yn cynnwys ailddosbarthu ac ail-fesur asedau ariannol, a chydnabod amhariadau ar asedau ariannol yn gynharach.
Oherwydd natur offerynnau ariannol y Cyngor, ni chafwyd unrhyw newidiadau i fantolen y Cyngor wrth drosglwyddo.
32. Digwyddiadau ar ôl y Cyfnod Adrodd
Lle mae digwyddiad neu wybodaeth yn codi ar ôl y cyfnod adrodd (h.y. ar ôl 31 Mawrth 2020) sy’n ymwneud ag amodau a oedd yn bodoli ar 31 Mawrth 2020, byddai rhai ffigyrau penodol yn y datganiadau ariannol yn cael eu haddasu pe bai xxxxx, xx mhob ffordd berthnasol, er mwyn adlewyrchu effaith y digwyddiad neu’r wybodaeth. Er na fu unrhyw ddigwyddiadau o’r fath ar ôl 31 Mawrth 2020 y bu’n ofynnol gwneud addasiad ar eu cyfer, mae un digwyddiad nad yw’n ofynnol addasu ar ei gyfer y xxx xxxxx adrodd arno.
O ran Dyfarniad XxXxxxx y cyfeirir ato yn nodyn 30, ar 16 Gorffennaf 2020 fe gyhoeddodd y Weinyddiaeth Tai, Cymunedau a Llywodraeth Leol a Thrysorlys EM ddogfennau ymgynghori a oedd yn ceisio barn ynglŷn â rhwymedi arfaethedig ar gyfer achos pensiwn XxXxxxx. Xxx’r ymgynghoriad, sy’n cau ar 8 Hydref 2020, yn ceisio barn ynglŷn â chynigion a fyddai’n estyn trefniadau diogelu tanategol statudol y Cynllun Pensiwn Llywodraeth Leol i aelodau iau o’r cynllun.
33. Rhwymedigaethau Digwyddiadol
Mae rhwymedigaeth ddigwyddiadol yn codi lle mae digwyddiad wedi bod sy’n rhoi rhwymedigaeth bosibl i’r Cyngor na fydd ei bodolaeth ond yn cael ei chadarnhau os bydd digwyddiadau ansicr yn y dyfodol nad ydynt yn llwyr o fewn rheolaeth y Cyngor yn dod yn ffaith neu fel arall. Ar 31 Mawrth 2020 roedd y Cyngor wedi cael ei wneud yn ymwybodol o faterion ynglŷn â safon gwaith a wnaed gan gontractwr xxxx xxxxxxx yn ansolfent. Ni wnaed unrhyw ddarpariaeth yn y cyfrifon hyn.
Nodiadau i’r Datganiad Llif Xxxxx Xxxxx
34. Addasiadau ar gyfer Symudiadau heblaw Xxxxx Xxxxx
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
(4,463) | Dibrisiant ac Amhariadau ar Asedau | (20,015) |
5,067 | Symudiad yn y Stoc, Dyledwyr a Chredydwyr | 1,852 |
(21,210) | Addasiadau'r Gronfa Bensiwn | (18,380) |
(2,034) | Darpartiaethau | 1,251 |
(2,159) | Gwaredu asedau anghyfredol | (1,141) |
275.00 | Newidiadau yng Ngwerth teg Eiddo Buddsoddi | 0 |
(24,524) | Addasiadau i’r diffyg net ar y ddarpariaeth gwasanaethau ar gyfer symudiadau heblaw xxxxx xxxxx | (36,433) |
35. Gweithgareddau gweithredu
Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau gweithredu yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
(9,577) | Llif Xxxxx Xxxxx ar Weithgareddau Refeniw | (16,662) |
4,549 | Llogau a dalwyd | 6,228 |
1,360 | Elfen log prydles ariannol a thaliadau rhent PFI | 1,305 |
(1,040) | Llogau a dderbyniwyd | (1,069) |
(4,708) | Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o Weithgareddau Gweithredu | (10,198) |
36. Gweithgareddau buddsoddi
Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau buddsoddi yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
21,477 | Prynu Eiddo, Peiriannau ac Eiddo ac Eiddo Buddsoddi | 18,975 |
(5,028) | Prynu / (Enillion) o Fuddsoddiadau Hirdymor a Byrdymor | 1,031 |
(1,884) | Enillion o werthu Eiddo, Peiriannau ac Offer ac Eiddo Buddsoddi | (925) |
14,565 | Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o weithgareddau Buddsoddi | 19,081 |
37. Gweithgareddau cyllido
Mae’r llifoedd xxxxx xxxxx ar gyfer gweithgareddau cyllido yn cynnwys yr eitemau a ganlyn:-
2018-19 £'000 | 2019-20 £'000 | |
(2,920) | Derbyniadau xxxxx xxxxx o fenthyciadau byrdymor a hirdymor | 1,647 |
(10,900) | Derbyniadau Eraill o weithgareddau cyllido | (13,125) |
3,000 | Ad-daliadau benthyciadau byrdymor a hirdymor | - |
(10,820) | Llifoedd Xxxxx Xxxxx Net o weithgareddau Cyllido | (11,478) |
Adroddiad archwilydd annibynnol Archwilydd Cyffredinol Cymru i Aelodau Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr
Adroddiad yr archwiliad o’r datganiadau arionnol
Rwyf wedi archwilio datganiadau ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr ar y gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben 31 Mawrth 2020 o xxx Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004.
Mae datganiadau arionnol Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-Bont ar Ogwr yn cynnwys y Datganiad o Symudiadau mewn Cronfeydd Wrth Gefn, y Datganiad Cynhwysfawr o Incwm a Gwariant, y Fantolen, y Datganiad o Lif Xxxxx Xxxxx a’r nodiadau cysylltiedig, gan gynnwys crynodeb o bolisïau cyfrifyddu sylweddol.
Y fframwaith adrodd ariannol o ddefnyddiwyd wrth baratoi’r datganiadau hyn yw cyfraith gymwys a’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2018-19 ar sail Safonau Adrodd Ariannol Rhyngwladol (IFRSs).
Yn fy marn i, mae’r datganiadau ariannol:
• yn rhoi darlun gwir a theg o sefyllfa ariannol Cyngor Bwrdeistref Sirol Peny-y-bont ar Ogwr ar 31 Mawrth 2020 ac o’i incwm a’i wariant ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ar y dyddiad hwnnw; ac
• wedi’u paratoi’n briodol yn unol â gofynion deddfwriaethol a’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2019-20.
Sail y farn
Cynhaliais fy archwiliad yn unol â'r gyfraith berthnasol a Safonau Rhyngwladol ar Archwilio yn y DU (ISAs (DU)). Ceir disgrifiad manylach o fy nghyfrifoldebau o xxx y safonau hynny yn yr adran cyfrifoldebau’r archwilydd wrth archwilio’r datganiadau arionnol o fy adroddiad. Rwyf yn annibynnol ar Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, yn unol â’r gofynion moesegol sy’n berthnasol i fy archwiliad o’r datganiadau arionnol yn y DU, gan gynnwys Safon Foesegol y Cyngor Adrodd Ariannol, ac rwyf i wedi cyflawni fy nghyfrifoldebau moesegol eraill yn unol â’r gofynion hyn. Rwy’n credu bod y dystiolaeth archwilio yr wyf wedi’i chael yn ddigonal ac yn briodol i ffufio sylfaen i fy marn.
Pwyslais mater
Tynnaf sylw at Nodyn 30 o'r datganiadau ariannol, sy'n disgrifio effaith ansicrwydd perthnasol a ddatgelwyd mewn adroddiad rheolwr cronfa bensiwn yn eu hadroddiad prisio diwedd blwyddyn ar gyfer cronfa eiddo'r DU y maent yn ei rheoli ar ran Cronfa Bensiwn Taf Rhondda Cynon. Mae'r Cyngor wedi datgelu'r ansicrwydd perthnasol hwn ac nid yw fy marn archwilio wedi'i haddasu mewn perthynas â'r mater hwn.
Casgliadau sy’n ymwneud â busnes gweithredol
Nid oes gennyf ddim i’w adrodd ynghylch y materion canlynol y mae’r Safonau Archwilio Rhyngwladol yn ei gwneud yn ofynnol imi adrodd arnynt pan:
• nad yw’n briodol cyfrifyddu ar sail busnes gweithredol wrth baratoi’r datganiadau arionnol; neu
• nid yw’r swyddog ariannol cyfrifol wedi datgelu yn y datganiadau ariannol unrhyw ansicrwydd sylweddol a nodwyd a all beri amheuaeth arwyddocaol ynghylch gallu Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i barhau i fabwysiadu sail busnes gweithredol wrth gyfrifyddu am gyfnod o ddeuddeng mis o leiaf o’r dyddiad pan awdurdodwyd y datganiadau ariannol i’w cyhoeddi.
Gwybodaeth arall
Y swyddog ariannol cyfrifol sy’n gyfrifol am yr wybodaeth arall yn yr adroddiad a’r cyfrifon blynyddol. Mae’r wybodaeth arall yn cynnwys yr wybodaeth sydd wedi’i chynnwys yn yr adroddiad blynyddol ac eithrio’r datganiadau ariannol ac y mae fy archwilwyr yn adrodd arni. Nid yw fy marn ar y datganiadau ariannol yn cynnwys yr wybodaeth arall, ac oni nodir fel arall yn eglur yn ddiweddarach yn fy adroddiad, nid wyf yn mynegi unrhyw fath o gasgliad sicrwydd arni.
O ran fy archwiliad o’r datganiadau ariannol, fy nghyfrifoldeb yw darllen yr wybodaeth arall i nodi anghysondebau sylweddol â’r datganiadau ariannol sydd wedi’u harchwilio, a nodi unrhyw wybodaeth sy’n ymddangos yn sylweddol anghywir ar sail yr wybodaeth a roddwyd imi wrth gynnal yr archwiliad, neu’n sylweddol anghyson â’r wybodaeth honno. Os byddaf yn ymwybodol o unrhyw gamddatganiadau neu anghysondebau sylweddol, byddaf yn ystyried y goblygiadau ar gyfer fy adroddiad.
Adrodd ar ofynion eraill
Barn ar faterion eraill
Yn fy marn,i sail y gwaith a wnaed yn ystid fy archwiliad:
• mae’r wybodaeth sydd wedi’i chynnwys yn yr Adroddiad Naratif ar gyfer y flwyddyn ariannol y mae’r datganiadau ariannol yn berthnasol iddi yn gyson â’r datganiadau ariannol, ac mae’r Adroddiad Naratif wedi’i baratoi yn unol â’r Cod Ymarfer ar Gyfrifyddu Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig 2019-20; ac
• mae’r wybodaeth a roddir yn y Datganiad Llywodraethu ar gyfer y flwyddyn ariannol y mae’r datganiadau ariannol yn berthnasol iddi yn gyson â’r datganiadau ariannol ac mae’r Datganiad Llywodraethu wedi’i baratoi yn unol â’r canllawiau hyn.
Materion yr wyf yn adrodd arnynt drwy eithriad
Yn sgil yr wybodaeth a’r ddealltwriaeth o Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr a’i amgylchedd a gafwyd yn ystod yr archwiliad, nid wyf wedi nodi unrhyw gamddatganiadau sylweddol yn yr Adroddiad Naratif na’r Datganiad Llywodraethu.
Nid oes gennyf unrhyw xxxx i’w adrodd ynghylch y materion canlynol yr wyf yn adrodd arnynt os, yn fy marn i:
• nad yw cofnodion cyfrifyddu wedi’u cadw’n ddigonol;
• nid yw’r datganiadua ariannol yn cytuno â’r cofnodion a’r ffurflenni cyfrifyddu; neu
• nid wyf wedi cael yr xxxx wybodaeth ac esboniadau sydd eu xxxxxx arnaf ar gyfer fy archwiliad.
Tystysgrif cwblhau’r archwiliad
Rwyf yn ardystio fy mod i wedi cwblhau’r archwiliad o gyfrifon Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn unol â gofynion Deddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004 a Chod Ymarfer Archwilydd Cyffredinol Cymru.
Cyfrifoldebau
Cyfrifoldebau’r swyddog ariannol cyfrifol o ran y datganiadau ariannol
Fel y caiff ei esbonio yn llawnach yn y Datganiad o Gyfrifoldebau ar gyfer y Datganiad o Gyfrifon a nodir ar dudalen 14, cyfrifoldeb y swyddog ariannol cyfrifol yw paratoi’r datganiad o gyfrifon, sy’n rhoi darlun gwir a theg, a chyfrifoldeb y swyddog cyfrifol hefyd yw’r rheolaeth fewnol y mae’n penderfynu y mae xx xxxxx i allu paratoi datganiadau o gyfrifon heb unrhyw gamddatganiad sylweddol, boed drwy dwyll neu gamgymeriad.
Wrth baratoi’r datganiad o gyfrifon, cyfrifoldeb y swyddog ariannol cyfrifol yw asesu gallu Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr i barhau fel busnes gweithredol, gan ddatgelu fel y bo’n berthnasol, faterion sy’n ymwneud â busnes gweithredol a chyfrifyddu ar sail busnes gweithredol oni phennir bod hynny’n amhriodol.
Cyfrifoldebau’r archwilydd o ran archwilio’r datganiadau ariannol
Fy amcanion yw cael sicrwydd rhesymol ynghylch a yw’r datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd yn rhydd rhag camddatganiad sylweddol, boed drwy dwyll neu gamgymeriad, a chyflwyno adroddiad yr archwilydd sy’n cynnwys fy marn i. Mae sicrwydd rhesymol yn lefel uchel o sicrwydd, ond nid yw’n gwarantu y bydd archwiliad sydd wedi’i gynnal yn unol â Safonau Archwilio Rhyngwladol (DU) xxx amser yn canfod camddatganiad sylweddol pan fo’n bresennol. Xxxx camddatganiadau ddeillio o dwyll neu gamgymeriad ac ystyrir eu bod yn sylweddol os gellid disgwyl iddynt, yn unigol neu’n gyfunol, ddylanwadu ar benderfyniadau economaidd y mae defnyddwyr yn eu gwneud ar sail y datganiadau ariannol hyn.
Mae disgrifiad manylach o xxxxxxxxxxxxx’r archwilydd ar gyfer yr archwiliad o’r datganiadau ariannol ar gael ar wefan y Cyngor Adrodd Ariannol xxx.xxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx. Mae’r disgrifiad hwn yn ffurfio rhan o fy adroddiad archwilio.
Xxxxxxx X Xxxxxxx 24 Heol y Gadeirlan
Ar gyfer ac ar ran Archwilydd Cyffredinol Cymru Caerdydd
CF11 9LJ
14 Medi 2020
Mae Archwilydd Cyffredinol wedi ardystio ac adrodd ar y cyfrifon hyn yn y ffurf y cawsant eu drafftio’n wreiddiol. Cyfieithiad o’r fersiwn Saesneg gwreiddiol yw’r fersiwn hwn. Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr sydd yn gyfrifol am gywirdeb y cyfieithiad, nid yr Archwilydd Cyffredinol.
84
Rhagair
“Un Cyngor, yn gweithio gyda’n gilydd i wella bywydau”
Dyma weledigaeth y Cyngor a nodir yn y Cynllun Corfforaethol ar gyfer 2018-2022 a adolygwyd ar gyfer 2020-21, sydd hefyd yn nodi xxxx yw ein Hamcanion Llesiant fel ein bod, ymhlith yr xxxx gymhlethdod o ran mwy o alw a llai o adnoddau’n gallu cadw ffocws clir ar yr hyn sydd wir yn bwysig i’n cymunedau.
Mae arnom eisiau cyfrannu at le y mae pobl wrth eu bodd yn byw, yn gweithio, yn astudio ac yn cynnal busnes ynddo, lle xxx xxx bobl y sgiliau a’r cymwysterau y mae eu xxxxxx arnynt i wella’u cyfleoedd bywyd, mwynhau iechyd da ac ymdeimlad o les ac annibyniaeth.
Xxx xxxxx sicrhau bod gan ein cymunedau a’r rhai sy’n defnyddio ein gwasanaethau ac yn talu amdanynt, y rhai sy’n darparu ein gwasanaethau a’n partneriaid a chyflenwyr xxxxx yn ein trefniadau llywodraethu. Rhaid iddynt fod wedi’u sicrhau bod ein gwasanaethau’n cael eu darparu’n effeithiol ac yn effeithlon ac yn cael eu darparu’n gyson, bod arian cyhoeddus yn cael ei ddiogelu ac y rhoddir cyfrif yn briodol amdano; a bod penderfyniadau’n cael eu gwneud mewn modd tryloyw a chyfreithlon. Mae hyn yn arbennig o wir o ystyried yr heriau a wynebir gan bawb ohonom yn ystod pandemig byd- xxxx y Coronafeirws sydd wedi effeithio ar bawb a phob busnes ledled y fwrdeistref sirol. Mae mesurau ychwanegol wedi cael eu rhoi ar waith i sicrhau bod y Cyngor yn cynnal trefniadau llywodraethu priodol trwy’r digwyddiad digynsail hwn.
Mae dyletswydd ar y Cyngor hefyd i bennu amcanion llesiant xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009 i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus wrth gyflawni swyddogaethau o ran effeithiolrwydd strategol, ansawdd gwasanaethau, argaeledd gwasanaethau, tegwch, cynaliadwyedd, effeithlonrwydd ac arloesi.
Mae ein trefniadau llywodraethu’n gweithredu’n effeithiol i gynorthwyo’r Cyngor i gwrdd â’i heriau a’i gyfrifoldebau, ac maent wedi parhau i wneud hynny yn y cyfnod ansicr ar hyn x xxxx. Xxx gwelliannau’n cael eu gwneud yn barhaus ac mae cyfleoedd i wneud hynny wrth edrych tua’r dyfodol wedi cael eu hadnabod. Bydd y rhain yn cael eu monitro yn ystod 2020-21 i sicrhau bod gwelliannau angenrheidiol yn cael eu gwneud.
Xxxx Xxxxxxxx Y Cyngh Huw Xxxxx
Prif Weithredwr Arweinydd y
Xxxx yw Llywodraethu Corfforaethol?
Adfywio Xxxx Dwnrhefn
Mae llywodraethu corfforaethol yn cwmpasu’r systemau, prosesau, diwylliant a gwerthoedd y caiff y Cyngor ei gyfarwyddo a’i reoli, ei arwain a’i ddwyn i gyfrif yn unol â hwy, a sut y mae’n ymgysylltu â rhanddeiliaid. Mae a wnelo hefyd â’r ffordd y mae Cynghorwyr a chyflogeion yn meddwl ac yn gweithredu.
Mae’r Fframwaith Llywodraethu’n galluogi’r Cyngor i fonitro’r modd y cyflawnir ei amcanion strategol ac i ystyried a yw’r amcanion hynny wedi arwain at ddarparu gwasanaethau priodol, cost-effeithiol.
Yr hyn y mae’r Datganiad hwn yn ei ddweud wrthych
Mae’r Datganiad hwn yn disgrifio i xx xxxxxx y xxx’r Cyngor wedi cydymffurfio â’i God Llywodraethu Corfforaethol a gofynion Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014 a Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) (Diwygiadau) 2018, am y flwyddyn a ddaeth i ben ar 31 Mawrth 2020.
Mae hefyd yn nodi sut y mae’r Cyngor wedi ymateb i faterion llywodraethu a adnabuwyd yn ystod 2018-19 a chamau gweithredu sydd i’w cymryd yn ystod 2020-21 yn dilyn adolygiad blynyddol o’r Fframwaith Llywodraethu yn ystod 2019-20.
Mae’r Datganiad wedi cael ei baratoi yn unol â’r canllawiau a gyhoeddwyd yn 2016: ‘Delivering Good Governance in Local Government Framework’ a gynhyrchwyd gan y Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chyfrifyddiaeth (CIPFA) a Chymdeithas Prif Weithredwyr ac Uwch Reolwyr Awdurdodau Lleol (SOLACE)
Cyfrifoldebau Llywodraethu’r Cyngor
Mae’r Cyngor yn gyfrifol am sicrhau bod ei fusnes yn cael ei gynnal yn unol â’r gyfraith a safonau priodol, a bod arian cyhoeddus yn cael ei ddiogelu, y rhoddir cyfrif priodol amdano a’i fod yn cael ei ddefnyddio’n ddarbodus, yn effeithlon ac yn effeithiol.
Mae dyletswydd arno hefyd i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus wrth gyflawni ei swyddogaethau o ran effeithiolrwydd strategol, ansawdd gwasanaethau, argaeledd gwasanaethau, tegwch, cynaliadwyedd, effeithlonrwydd ac arloesi1.
Rhaid i’r Cyngor ystyried effaith tymor hwy unrhyw benderfyniadau y mae’n eu gwneud, a dylai gydweithio gyda chyrff cyhoeddus eraill i wella llesiant yng Nghymru.2
Fel xxxxx cyhoeddus rhaid i’r Cyngor sicrhau ei fod yn cyflawni deilliannau economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol cynaliadwy fel ffocws allweddol i’w broses a strwythurau llywodraethu. Cyflawnir hyn trwy:
• ymddwyn ag uniondeb, gan ddangos ymrwymiad cryf i werthoedd moesegol a pharchu rheolaeth y gyfraith
• sicrhau ei fod yn agored ac yn ymgysylltu mewn modd cynhwysfawr â rhanddeiliaid
Mae Cod Llywodraethu Corfforaethol y Cyngor yn nodi ei ymrwymiad i sicrhau bod system lywodraethu gadarn yn ei lle a’i gyfrifoldeb am hynny. Mae’r Cod a’r atodlen lywodraethu ar wefan y Cyngor neu gellir eu cael gan y Swyddog Adran 151.
Mae Cod Llywodraethu Corfforaethol y Cyngor yn nodi saith egwyddor llywodraethu da yn unol â Chod CIPFA.
Cod Llywodraethu Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr (2017) | |
Mae Egwyddorion Llywodraethu’r Cyngor yn seiliedig ar y canlynol: | |
A | Ymddwyn ag uniondeb, gan ddangos ymrwymiad cryf i werthoedd moesegol a pharchu rheolaeth y gyfraith |
B | Sicrhau ei fod yn agored ac yn ymgysylltu mewn modd cynhwysfawr â rhanddeiliaid |
C | Diffinio canlyniadau o ran manteision economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol cynaliadwy |
D | Pennu’r ymyriadau sy’n angenrheidiol i gyflawni’r canlyniadau bwriadedig yn y ffordd orau bosibl |
E | Datblygu capasiti’r endid, gan gynnwys gallu ei arweinyddiaeth a’r unigolion ynddo |
F | Rheoli risgiau a pherfformiad trwy reolaeth fewnol gadarn a rheolaeth gref ar arian cyhoeddus |
G | Gweithredu arfer da mewn tryloywder, adrodd, ac archwilio i gyflawni atebolrwydd effeithiol |
1 Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2009
2 Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015
Y Fframwaith Llywodraethu
Mae’r Fframwaith Llywodraethu’n cwmpasu’r systemau, prosesau a gwerthoedd y caiff y Cyngor ei gyfarwyddo a’i reoli yn unol â hwy, a’r modd y mae’n atebol i’r gymuned leol, yn ymgysylltu â hi ac yn ei harwain. Mae’n galluogi’r Cyngor i fonitro’r modd y cyflawnir ei amcanion strategol ac i ystyried a yw’r amcanion hynny wedi arwain at ddarparu gwasanaethau priodol, cost-effeithiol.
Mae’r system rheolaeth fewnol yn rhan arwyddocaol o’r fframwaith hwnnw ac mae wedi’i bwriadu i wneud defnydd priodol o arian cyhoeddus ac osgoi xx xxxxx. Xxx hefyd o gymorth i reoli’r risg o fethiant i gyflawni polisïau, cyrraedd nodau a chyflawni amcanion. Nid yw’n dileu’r risg i gyd; mae’r system rheolaeth fewnol wedi’i bwriad i adnabod a blaenoriaethu risgiau, gwerthuso’r tebygolrwydd y bydd y risgiau hynny’n dod yn ffaith a rheoli eu heffaith.
Er mwyn adolygu effeithiolrwydd y fframwaith llywodraethu, darperir sicrwydd ar gyfer y Pwyllgor Archwilio, Pwyllgorau Craffu, y Cyngor, y Cabinet a’r Bwrdd Rheoli Corfforaethol fel y bo’n briodol a chaiff ei herio ganddynt. Hefyd, mae’r Swyddog Adran 151 yn hyrwyddo ac yn cyflawni rheolaeth ariannol dda ac mae’r Swyddog Monitro’n hyrwyddo ac yn cyflawni sicrwydd cyfreithiol a moesegol.
Caiff rhai o’r elfennau allweddol o’r fframwaith llywodraethu eu hamlygu isod.
Yn fwy xxxx, fel rhan o’i drefniadau partneriaeth a chydweithio, mae’r Cyngor yn rhan o drefniadau llywodraethu allanol pwrpasol a ysgogir gan y gwahanol drefniadau partneriaeth a chyflawni sy’n bodoli. Mae enghreifftiau o’r rhain yn cynnwys y canlynol:
• Mae’r Cyngor yn un o ddeg Cyngor sy’n cyflawni Bargen Ddinesig Prifddinas-Ranbarth Caerdydd (BDdPRC), sydd â swyddogaeth Graffu a Chabinet ar y cyd i sicrhau trefniadau llywodraethu o ran ei rhoi ar waith. Nod BDdPRC yw gwella ffyniant economaidd, rhagolygon swyddi a gwella cysylltedd digidol a thrafnidiaeth ac mae’n fuddsoddiad sylweddol yn economi De Cymru. Mae’r Cyngor yn ymrwymedig i gyfrannu at gyflawni’r amcanion hyn ledled y rhanbarth i sicrhau bod y gymuned a busnesau yn y Fwrdeistref yn gallu cael budd o’r buddsoddiad hwn.
• Un o’r newidiadau mwyaf arwyddocaol ym mis Ebrill 2019 oedd y newid yn ffiniau’r Byrddau Iechyd a olygodd fod yr xxxx wasanaethau iechyd cymunedol ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr wedi trosglwyddo o Fwrdd Iechyd Prifysgol Abertawe Bro Morgannwg i Fwrdd Iechyd newydd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg. Mae Pen-y-bont ar Ogwr xxxxxxx yn xxxx o Ranbarth newydd Cwm Taf Morgannwg. Yn ystod 2019/20 mae’r trefniadau rhanbarthol newydd wedi cael eu sefydlu ar gyfer y bartneriaeth iechyd a gofal cymdeithasol a bydd strwythur llywodraethu newydd yn cael ei gyflwyno i’r Bwrdd Partneriaeth Rhanbarthol yn gynnar yn 2020/21.
• Mae’r Cyngor yn un o’r cyfranogwyr mewn nifer o gydwasanaethau, gydag awdurdodau lleol eraill, megis y Cydwasanaethau Rheoleiddiol gyda Chynghorau Caerdydd a Bro Morgannwg, a Chonsortiwm Canol De Cymru, cydwasanaeth addysg ar gyfer pum awdurdod lleol. Llywodraethir y rhain gan gydbwyllgorau sy’n cynnwys aelodau etholedig o xxx un o’r awdurdodau lleol. Mae’r Cyngor hefyd yn un o’r partneriaid yn y Cydwasanaethau Archwilio Mewnol Rhanbarthol gyda Chynghorau Bro Morgannwg, Rhondda Cynon Taf a Merthyr Tudful.
COVID-19
Gosodwyd cyfyngiadau ar symud yn y DU ar 23 Mawrth 2020 mewn cam digynsail i geisio cyfyngu ar ledaeniad y coronafeirws. Roedd hyn yn dilyn camau gweithredu tebyg mewn gwledydd eraill ledled y byd. Sefydlodd Llywodraeth y DU nifer gyfyngedig o resymau lle gellid caniatáu i bobl adael eu cartrefi. O ganlyniad, bu’n rhaid i lawer o siopau a busnesau nad ydynt yn hanfodol gau, caewyd ysgolion ac fe’i gwnaed yn ofynnol i’r xxxx weithwyr heblaw gweithwyr allweddol weithio gartref lle’r oedd yn bosibl. I ddechrau roedd y cyfyngiadau symud am 3 wythnos ond wedyn fe estynnwyd hyn ac ni ddechreuwyd ar y broses o godi’r cyfyngiadau’n araf nes bod 2 fis wedi mynd heibio ers i’r cyfyngiadau ddechrau. Mae pandemig byd-xxxx COVID-19 wedi cael, a bydd yn parhau i gael, effaith ddigynsail ar gymdeithas ar y cyfan. Mae hyn wedi arwain at newidiadau sylweddol i reolaeth ar y Cyngor o ddydd i ddydd, a natur a’r modd y cyflawnir ei weithrediadau.
Er mwyn cynnal xxxxxx gwasanaethau lle bynnag yr oedd yn bosibl, fe symudodd y Cyngor yn eithriadol o gyflym i arfogi cymaint â phosibl o’i staff a oedd yn gweithio mewn swyddfeydd â thechnoleg symudol i’w gwneud yn bosibl gweithio gartref o fewn amserlen fer iawn. Xxx xxxx pob aelod o staff a oedd yn gweithio mewn swyddfa wedi cael ei arfogi i weithio gartref â gliniaduron, gyda chyfleusterau ffôn wedi’u gosod ar y gliniaduron wrth i swyddfeydd ledled y Fwrdeistref Sirol gau. Xxx xxxx aelodau o staff wedi gallu gweithio ar gyfrifiaduron cartref a chysylltu â rhwydwaith corfforaethol y Cyngor. Fe wnaeth y Cyngor gynyddu gallu ei seilwaith yn sylweddol i alluogi pawb a oedd yn gallu gweithio gartref i wneud hynny. Roedd hyn yn cynnwys darparu llwyfannau hygyrchedd lluosog i’w gwneud yn bosibl cael mynediad. Mae capasiti storio data ar ôl ei greu wedi cael ei gynyddu. Er bod diogelwch y rhwydwaith yn dal i fod ar lefel uchel, i liniaru risgiau posibl diddymwyd y gallu i gael Mynediad ar y We at Outlook. Yn ogystal â hyn ac i gryfhau diogelwch y rhwydwaith ymhellach, mae’r Cyngor wedi cynyddu ei ddarpariaeth waliau tân. Lle mae rolau ar gyfer staff wedi lleihau o ganlyniad i fod â llai o waith i’w wneud neu am nad yw gwasanaethau’n cael eu darparu, mae cyfleoedd ar gyfer adleoli dros dro yn cael eu ceisio’n frwd a’u rhoi ar waith.
Mae’r Cyngor wedi gorfod ystyried pa rai o’i wasanaethau rheng-flaen y gallai barhau i’w darparu, gan ystyried nifer y staff a oedd yn hunan-ynysu ac a oedd yn xxx mewn gwirionedd. Fe sicrhaodd y Cyngor fod nifer sylweddol o wasanaethau hanfodol yn dal i redeg, yn enwedig darparu gwasanaethau gofal cymdeithasol ar gyfer oedolion a phlant agored i niwed a gwasanaethau casglu gwastraff. Fodd bynnag, yn dilyn cyhoeddiad gan Lywodraeth Cymru fe gaeodd y mwyafrif o ysgolion i ddisgyblion ar 20 Mawrth 2020 ac eithrio rhai ysgolion i blant gweithwyr hanfodol ac allweddol y mae’n rhaid iddynt fod yn y gwaith ac nad ydynt yn gallu cadw eu plant gartref. Mae’r drefn o ddarparu prydau ysgol am ddim ar gyfer plant cymwys wedi parhau hefyd. Er bod canolfannau dydd o fewn Gofal Cymdeithasol i Oedolion wedi cael eu cau, mae darpariaeth amgen yn y cartref wedi cael ei
rhoi lle y bo’n bosibl. Mae gwasanaethau nad ydynt wedi bod yn weithredol yn ystod y pandemig yn cynnwys:
• Ysgolion (fel a nodir uchod)
• Gwasanaethau Dydd (er bod darpariaeth amgen yn cael ei threfnu lle y bo’n briodol)
• Canolfannau Hamdden (sy’n cael eu rhedeg gan ein sefydliad partner, Halo)
• Lleoliadau diwylliannol – llyfrgelloedd, canolfannau bywyd a Phafiliwn y Grand
• Parciau a Meysydd Chwarae
Cafodd rhai gwasanaethau eu hatal dros dro a/neu eu darparu mewn ffordd newydd, gan gynnwys:
• Canolfannau ailgylchu cymunedol a gwastraff o’r ardd
• Cofrestryddion
• Darparu cludiant
Wrth i’r cyfyngiadau symud gael eu cyflwyno yn y wlad, cafodd xxxx gyfarfodydd ffurfiol y Cyngor eu canslo ar unwaith. Roedd hyn yn unol â mesurau gan y Llywodraeth i liniaru lledaeniad y Coronafeirws. Roedd hyn yn ymestyn i gyfarfodydd y Cyngor, y Cabinet a chyfarfodydd yr xxxx bwyllgorau ac is-bwyllgorau gan gynnwys Rheoli Datblygu, Trosolwg a Chraffu, y Pwyllgor Archwilio a Thrwyddedu. Cafodd yr xxxx gyfarfodydd eraill nad oeddent yn hanfodol eu canslo hefyd. Mae penderfyniadau allweddol a xxxx yn dal i gael eu gwneud yn unol â Chynllun Dirprwyo Swyddogaethau’r Cyngor a gweithdrefnau gwneud penderfyniadau xxxx. Caiff rhestrau o ddefnyddio’r Pwerau Xxxx a’r weithdrefn penderfyniadau allweddol yn ystod y pandemig eu cyflwyno mewn adroddiad i’r xxxx Aelodau Etholedig yn wythnosol a’u cyhoeddi ar wefan y Cyngor. I sicrhau bod gweithdrefnau llywodraethu priodol yn eu lle yn ystod y cyfnod hwn, ar 17 Mawrth 2020 sefydlwyd Grŵp COVID-19 gydag aelodau’r Cabinet a’r Bwrdd Rheoli Corfforaethol (BRhC), ynghyd â nifer o swyddogion allweddol eraill. Caiff penderfyniadau a wneir yn ystod y cyfarfodydd COVID- 19 hyn a’r tu xxxxx i’r broses ddirprwyo arferol eu cofnodi yn y cofnodion, a chaiff unrhyw gamau gweithredu neu ddiweddariadau eu cyfleu trwy ddiweddariadau beunyddiol y Cyngor ar ei wefan.
Xxxxxxx xxx Awdurdodau Lleol wedi cael pwerau newydd i gynnal cyfarfodydd cyhoeddus yn rhithwir xxx Reoliadau Awdurdodau Lleol (Cyfarfodydd) (Cymru) 2020 gan ddefnyddio technoleg fideogynadledda. Daeth hyn i rym o 22 Ebrill 2020 ac mae’n berthnasol i gyfarfodydd a gynhelir hyd at 1 Mai 2022. Nid oes gofyniad mwyach i gynnal cyfarfodydd o’r fath yn y cnawd yn ystod y pandemig. Bydd hyn yn galluogi’r Cyngor i wneud penderfyniadau effeithiol a thryloyw ynghylch darparu gwasanaethau ar gyfer trigolion gan hefyd sicrhau bod Cynghorwyr, staff a’r cyhoedd ehangach yn gallu dilyn cyngor y Llywodraeth trwy aros adref i xxxx lledaeniad y Coronafeirws. Bydd yn ofynnol i’r Cyngor benderfynu sut y caiff cyfarfodydd eu cynnal, sut y bydd gweithdrefnau pleidleisio’n gweithio a sut i sicrhau bod gan y cyhoedd fynediad.
Rhan o’r ymateb cenedlaethol i effaith y pandemig fu rhoi cymorth ariannol ychwanegol i’r economi, gan gynnwys dosbarthu Grantiau Busnes a rhyddhad ardrethi busnes estynedig, y maent ill dau wedi cael eu gweinyddu gan y Cyngor. Mae hyn wedi golygu ei bod yn ofynnol i staff ganolbwyntio ar weinyddu, rheoli a thalu swm mawr o grantiau o fewn amserlenni byr, ar yr un pryd ag yr oeddent yn ymdrin ag effaith y biliau treth gyngor ac ardrethi busnes newydd ar ddinasyddion a busnesau yn y Fwrdeistref Sirol. Mae’r broses o reoli hyn wedi cael ei chydlynu trwy’r Adran Gyllid, gan gydweithio’n agos gyda chydweithwyr yn yr Adran Adfywio, y Gwasanaeth Cyfreithiol a’r Gwasanaethau Cwsmeriaid i ymateb i gymaint â phosibl o fusnesau o fewn amserlen mor fyr â phosibl, gan sicrhau ar yr un pryd bod arian cyhoeddus yn cael ei ddefnyddio’n briodol a bod mecanweithiau rheoli yn eu lle i ddiogelu’r cyllid.
Mae gwasanaethau eraill wedi gorfod meddwl yn wahanol am sut y gallent barhau i ddarparu gwasanaethau yn ystod cyfnod y cyfyngiadau symud, ac ailystyried opsiynau wrth i amser fynd rhagddo. Un enghraifft yw darparu prydau ysgol am ddim, a oedd yn cael eu darparu i ddechrau trwy
drefniant ‘pecynnau cinio’, yr oedd disgyblion yn eu casglu o leoliadau penodol. Dros amser, ac i ddilyn rheolau cadw pellter cymdeithasol, mae hyn wedi newid i wasanaeth danfon parseli bwyd i gartrefi’r disgyblion. Cyflwynwyd opsiynau i’r Grŵp Covid-19 i benderfynu ynghylch y ffordd ymlaen a oedd yn cael ei ffafrio.
Yn ogystal â’r grantiau busnes, mae Llywodraeth Cymru wedi darparu nifer o grantiau penodol i gwrdd â chostau ychwanegol Awdurdodau Lleol, ar gyfer costau’n gyffredinol ac wedi’u targedu at feysydd penodol, megis gofal cymdeithasol i oedolion, prydau ysgol am ddim, seiberddiogelwch a chwnsela mewn ysgolion. Mae costau’n cael eu goladu ar draws y Cyngor i’w gwneud yn bosibl tynnu’r grantiau hyn i xxxx. Ceir hefyd effaith incwm a gollwyd o ffioedd a thaliadau, sy’n creu pwysau ychwanegol, ar y cyd â dirywiad tebygol yng nghyfraddau casglu’r dreth gyngor oherwydd effaith yr amgylchiadau ariannol ar nifer o drigolion, a’r cynnydd o ganlyniad yn y rhai sy’n hawlio gostyngiadau’r dreth gyngor. Ar y cam hwn nid yw’n glir a fydd y cyllid ychwanegol hwn yn cwrdd â xxxx gostau ychwanegol y Cyngor a gafwyd o ganlyniad i’r pandemig, ond mae monitro manwl yn digwydd ynghyd â chraffu manwl ar yr xxxx gostau.
Fe wnaeth y Cyngor dderbyn y canllawiau a’r cyngor yn Nodyn Polisi Caffael 01/20: Ymateb i Covid- 19, a hysbysiadau dilynol, ac fe sefydlodd nifer o fesurau i gefnogi cyflenwyr, gan gynnwys taliadau cyn cyflenwi lle y bo’n briodol, cynnal lefelau ffioedd rheoli ar gyfer rhai o’n darparwyr allweddol yn ystod y pandemig, a chynyddu nifer y taliadau BACS a wneir xxx wythnos i sicrhau bod cyllid yn cyrraedd cyfrifon cyflenwyr yn gyflymach. Fe wnaed hyn gan fod yn ymwybodol o Reolau Gweithdrefn Ariannol y Cyngor, xx xxxxxx pwerau wedi’u dirprwyo a’r broses benderfynu mewn perthynas â Covid-19. Tra’r oeddem yn cefnogi cyflenwyr yn y ffordd yma, i leihau i’r eithaf unrhyw risg o dwyll, gofynnwyd i’r rhai a oedd yn cael cyllid gan y Cyngor ymrwymo i broses gyfrifyddu llyfr agored fel bod y Cyngor yn gallu gwirio unrhyw gyllid yr oedd y sefydliad yn ei gael, i sicrhau nad oedd unrhyw gyllid dyblyg yn cael ei roi.
Er bod oedi wedi bod gyda nifer o gynlluniau cyfalaf y Cyngor, nid yw effeithiau tymor hwy pandemig y coronafeirws yn hysbys eto nac wedi cael eu meintioli. Fodd bynnag, mae’n ymddangos yn anochel y bydd nifer o fusnesau’n eu cael eu hunain mewn anawsterau ariannol ac y byddant o bosibl yn mynd xxxxx o fusnes. Mae hefyd yn debygol y ceir codiadau posibl mewn lefelau amddifadedd gyda galwadau cysylltiedig yn cael eu gosod ar wasanaethau’r Cyngor o ganlyniad i’r nifer gynyddol o deuluoedd a fydd yn ymgeisio am gredyd cynhwysol a chymorth gyda’r dreth gyngor. Yn ariannol rydym yn disgwyl y bydd pwysau ar gostau gwasanaethau, llai o incwm o’r dreth gyngor ac ardrethi busnes, llai o incwm mewn meysydd parcio a meysydd chwarae a chyfleusterau eraill wrth i bobl ddal i ochel rhag mynd xxxxx a chymdeithasu mewn grwpiau mawr. Yn y tymor byr bydd yn anodd xxxxxxxxx’r effeithiau ehangach, a fydd yn cael eu deall unwaith y bydd cyfnod brig y pandemig wedi mynd heibio ac y bydd bywyd yn dechrau mynd yn ôl i normal. Er bod y Cyngor wedi darparu seibiant talu rhent i fusnesau sy’n rhentu safleoedd y Cyngor yn ystod cyfnod yr argyfwng, efallai na fydd hyn yn ddigon iddynt allu goroesi yn y tymor hwy. Mae’n debygol y bydd yn cymryd peth amser i xxxxx ar ôl y dirywiad economaidd o ganlyniad i Covid ac mae’n debygol y bydd yr effaith yn cael ei theimlo am o leiaf y flwyddyn nesaf os nad yn hwy.
Mae’r Llywodraeth yn debygol o osod rheolau cadw pellter cymdeithasol am xxxx amser i ddod, a fydd yn cael effeithiau canlyniadol ar wasanaethau megis gwasanaethau hamdden a diwylliannol, lle bydd rhaid i bresenoldeb torfol mewn canolfannau hamdden, pyllau nofio a digwyddiadau perfformio cyhoeddus addasu i unrhyw reolau newydd yn dilyn Covid-19. Bydd effaith ar wasanaethau manwerthu a gwasanaethau hamdden sy’n annibynnol ar y Cyngor hefyd wrth iddi gymryd amser i xxxxx y cyhoedd gynyddu.
Ym mis Gorffennaf 2020 fe sefydlodd y Cyngor Xxxxx Xxxxx trawsbleidiol y mae ei rôl yn ymwneud â goleuo, cefnogi a herio’r ymarfer xxxxx, a sicrhau bod gan Aelodau etholedig a phartneriaid allweddol gyfle i fwydo i mewn i’r broses feddwl a dylanwadu arni, a bwydo argymhellion yn ôl i’r Cabinet.
Y Cynllun Corfforaethol
Mae’r Cynllun Corfforaethol 2018-22, a gytunwyd ym mis Chwefror 2018, yn nodi gweledigaeth y Cyngor: ‘Un Cyngor yn gweithio gyda’n gilydd i wella bywydau’. Mae’r Cynllun yn diffinio tair blaenoriaeth y Cyngor – a adwaenir hefyd fel ein Hamcanion Llesiant – sy’n nodi sut y mae’r Cyngor yn bwriadu eu cyflawni. Mae’r Cyngor yn diffinio ei ddiben fel ‘cyfrannu at le y mae pobl wrth eu bodd yn byw, yn gweithio, yn astudio ac yn cynnal busnes ynddo, lle xxx xxx bobl y sgiliau a’r cymwysterau y mae eu xxxxxx arnynt i wella’u cyfleoedd bywyd, mwynhau iechyd da ac ymdeimlad o les ac annibyniaeth.
Yn ogystal â’r saith nod llesiant, mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn sefydlu egwyddor datblygu cynaliadwy, ac yn diffinio’r pum ffordd o weithio y mae’n rhaid i gyrff cyhoeddus eu mabwysiadu i ddangos eu bod wedi cymhwyso’r egwyddor datblygu cynaliadwy. Y pum ffordd o weithio yw:
Hirdymor: meddwl am genedlaethau’r dyfodol ac am ein hadnoddau naturiol.
Xxxx: hwn yw’r cam cyn bod unrhyw faterion yn codi ac mae wedi’i fwriadu i wneud yn siŵr bod datrysiadau ac ymyriadau’n cael eu targedu a’u bod ar gael i xxxx yr xxxxx am wasanaethau statudol.
Integreiddio a chydweithio: gyda chydweithwyr a phartneriaid. Sicrhau bod penderfyniadau’n cael eu cydgysylltu ar draws gwasanaethau a chydweithio’n agosach gyda phartneriaid yn y sector cyhoeddus, y sector preifat a’r trydydd sector.
Yn tanategu
Cynllun Corfforaethol y Cyngor a’i broses benderfynu i gyd, cymhwysir egwyddorion Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae’r tabl yn dangos sut y mae amcanion llesiant y Cyngor yn cyfrannu at y saith nod llesiant.
Cynnwys: ymgynghori â phobl leol a’u cynnwys wrth gynllunio a darparu gwasanaethau.
Y Gymraeg – Xxx xxx Gymru ddwy iaith swyddogol, Cymraeg a Saesneg, a dylai gwasanaethau a gwybodaeth fod ar gael yn gyfartal yn y ddwy. Saesneg yw iaith fusnes fewnol y Cyngor, ond bydd yr xxxx wasanaethau a gwybodaeth a ddarperir gennym ar gyfer pobl leol ar gael yn gyfartal yn y xxxxx iaith a’r llall.
Mae’r Cynllun Corfforaethol yn nodi nifer o egwyddorion sy’n tanategu ei Amcanion Llesiant ac mae wedi mabwysiadu set o werthoedd sy’n cynrychioli’r hyn y mae’r Cyngor yn sefyll drosto ac yn dylanwadu ar ei ffordd o weithio.
Amcanion Llesiant Cyngor Pen-y-bont ar Ogwr | |
Cefnogi economi gynaliadwy lwyddiannus Helpu pobl a chymunedau i fod yn fwy iach a chydnerth Defnyddio adnoddau’n ddoethach | |
Egwyddorion Allweddol | Gwerthoedd |
Lle bynnag y bo’n bosibl bydd y Cyngor yn cynorthwyo cymunedau a phobl i greu eu datrysiadau eu hunain a lleihau eu dibyniaeth ar y Cyngor Bydd y Cyngor yn canolbwyntio adnoddau sy’n lleihau ar gymunedau ac unigolion â’r angen mwyaf Bydd y Cyngor yn defnyddio gwybodaeth dda gan ddefnyddwyr gwasanaethau a chymunedau i oleuo’i benderfyniadau Bydd y Cyngor yn annog a datblygu capasiti ymhlith y trydydd sector i adnabod anghenion lleol ac ymateb iddynt Bydd y Cyngor yn peidio â gadael i ansicrwydd ynghylch dyfodol gwasanaethau cyhoeddus xxxx cydweithio ystyrlon a phragmatig gyda chyrff eraill yn y sector cyhoeddus Bydd y Cyngor yn gweithio fel un Cyngor ac yn annog gwahanol rannau o’r sefydliad i beidio â datblygu prosesau lluosog neu ddulliau sy’n wahanol heb fod angen Bydd y Cyngor yn trawsnewid y sefydliad a llawer o’i wasanaethau i gyflawni gostyngiadau mewn cyllidebau yn ogystal â gwelliannau | Gofalu mewn modd teg – gan ystyried anghenion a sefyllfaoedd pawb Wastad yn uchelgeisiol – gan geisio gwella’r hyn a wnawn ac anelu at ragoriaeth Ein dinasyddion yn ganolog – gan gofio ein bod ni yma i wasanaethu ein cymuned leol Ddydd ar ôl dydd yn mynd ar drywydd effeithlonrwydd – gan ddarparu gwasanaethau sy’n rhoi gwerth am arian |
Asesu Perfformiad
Adroddir ar berfformiad y Cyngor yn ei Adroddiad Blynyddol, ei hunanwerthusiad o gynnydd yn erbyn Cynllun Corfforaethol y Cyngor.
Mae Archwilio Cymru3, ein Harchwilydd Allanol, yn asesu trefniadau’r Cyngor ar gyfer cyflawni gwelliant parhaus a pherfformiad dilynol, a chyhoeddir canlyniadau’r asesiad hwnnw yn eu Hadroddiad Gwella Blynyddol. Ym mis Hydref 2019 fe adroddon nhw fod ‘yr Archwilydd Cyffredinol yn credu bod y Cyngor yn debygol o gydymffurfio â gofynion y Mesur Llywodraeth Leol (2009) yn ystod 2019-20’. Er bod rhai cynigion ar gyfer gwelliannau, ni wnaeth yr Archwilydd Cyffredinol unrhyw argymhellion ffurfiol, sy’n dangos ymrwymiad y Cyngor i welliant parhaus.
3 Ers 1 Ebrill 2020 mae Swyddfa Archwilio Cymru a’r Archwilydd Cyffredinol wedi’u brandio fel Archwilio Cymru. Swyddfa Archwilio Cymru ac Archwilydd Cyffredinol Cymru yw’r enwau statudol o hyd.
Mae Archwilio Cymru wedi cynnal ac adrodd ar nifer o adolygiadau yn ystod y flwyddyn, y caiff eu canlyniadau allweddol eu nodi isod.
Adroddiad | Canlyniadau allweddol |
Adolygiad Dilynol o’r Trefniadau i Gyflawni Arbedion, Awst 2019 | Diben yr adolygiad oedd asesu’r cynnydd a wnaed gan y Cyngor i roi sylw i gynigion ar gyfer gwella’r modd y mae’r Cyngor yn cynllunio arbedion, ac ystyried effeithiolrwydd trefniadau’r Cyngor i gyflawni ei gynigion ar gyfer arbedion. Ar y cyfan, canfu’r adolygiad fod y Cyngor wedi cryfhau’r trefniadau i lunio ac i gyflawni cynlluniau arbedion, ond bod xxxxx xxxx wneud mwy o waith i lunio strategaeth ariannol tymor canolig y gellir ei chyflawni. Canfu’r adolygiad fod y Cyngor wedi pennu rhai cynigion arbedion dangosol ar gyfer cyfnod y strategaeth ariannol tymor canolig, ond xxx xxxxx iddo wneud mwy o waith i lunio cynigion ar gyfer 2020-21 a thu hwnt. Mae’r Cyngor wedi cryfhau’r trefniadau i lunio cynigion i wneud arbedion cyllidebol, ond xxx xxxxx iddo wneud mwy o waith i sicrhau bod yr amserlenni i’w cyflawni mor gywir â phosibl. Nododd yr adolygiad hefyd fod y graddau y cafodd cynlluniau arbedion eu cyflawni wedi amrywio mewn blynyddoedd blaenorol, ond bod y Cyngor wedi cyflawni’r rhan fwyaf o gynlluniau arbedion 2018-19 a bod angen yn awr iddo ddefnyddio ei drefniadau cryfach i sicrhau bod y sefyllfa well yn parhau. Ni chanfuwyd unrhyw gynigion pellach yn ystod yr adolygiad dilynol. |
Cyflawni â Llai – Gwasanaethau Iechyd yr Amgylchedd – Adolygiad Dilynol, Medi 2019 | Diben yr adolygiad oedd gwneud gwaith dilynol ar argymhellion a wnaed ar ôl adolygiad cenedlaethol o Wasanaethau Amgylcheddol yn 2014. Ers yr adeg honno mae Pen-y-bont wedi sefydlu partneriaeth gyda Chyngor Caerdydd a Chyngor Bro Morgannwg xxx gytundeb gweithio ar y cyd a adwaenir fel y Cydwasanaeth Rheoleiddio (SRS), sy’n darparu gwasanaethau iechyd yr amgylchedd, trwyddedu a safonau masnachu. Roedd yr adolygiad yn ceisio ateb y cwestiwn: a yw gwasanaeth iechyd yr amgylchedd yn y Cyngor yn dal i gyflawni ei rwymedigaethau statudol o ystyried yr heriau ariannol?’ Ar y cyfan canfu Archwilio Cymru fod y model SRS yn galluogi’r Cyngor i gynnal ei ddarpariaeth gwasanaethau iechyd yr amgylchedd yng nghyd- destun adnoddau sy’n lleihau a chyfrifoldebau a osodir xxxx xxx newidiadau parhaus mewn deddfwriaeth. Fodd bynnag, roeddent yn teimlo bod cyfle i’r Cyngor gryfhau ei drefniadau trosolwg a chraffu ar gyfer gwasanaethau iechyd yr amgylchedd a gweithio gyda’r Cydwasanaethau Rheoleiddio a darparwyr eraill i archwilio’r cyfleoedd i wella yn y dyfodol.. |
Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol: Archwiliad o gyflawni Rhaglen Ffocws Buddsoddi Cyrchfan Porthcawl, Hydref 2019 | Roedd yr adolygiad yn ceisio asesu’r camau y mae’r Cyngor wedi’u cymryd i gyflawni ei Amcanion Llesiant ac i xx xxxxxx y xxx’n gweithredu yn unol â’r egwyddor Datblygu Cynaliadwy wrth gyflawni’r rhaglen. Canfu’r adolygiad fod agweddau cadarnhaol o ran sut y mae’r Cyngor wedi ystyried yr egwyddor datblygu cynaliadwy yn ei ddull o gyflawni’r rhaglen. Fodd bynnag, canfu fod gan y Cyngor waith pellach i’w wneud i wreiddio’r pum ffordd o weithio’n fwy cyson. Mae’r Cyngor wedi ymateb i’r argymhellion hyn gan gynnwys adolygiad o’r Uwchgynllun ar gyfer Porthcawl i ddatblygu gweledigaeth hirdymor a chyfannol ar gyfer y dref; bydd yn gweithio gyda’i bartneriaid ac yn adolygu’n rheolaidd sut i integreiddio Nodau Llesiant lleol a chenedlaethol mor gynnar â phosibl; a bydd datrysiadau trafnidiaeth hirdymor yn cael eu hystyried fel rhan o’r Cynllun Trafnidiaeth Strategol a’r Cynllun Datblygu Lleol. |
Adolygiad dilynol o drefniadau corfforaethol ar gyfer diogelu plant, Hydref 2019 | Fe gynhaliodd Archwilio Cymru yr adolygiad i geisio sicrwydd bod gan y Cyngor drefniadau corfforaethol effeithiol ar gyfer diogelu ac i ateb y cwestiwn: ‘A yw’r Cyngor wedi gweithredu ar yr argymhellion a’r cynigion ar gyfer gwella a oedd wedi’u cynnwys yn adroddiadau lleol a chenedlaethol yr Archwilydd Cyffredinol a gyhoeddwyd yn 2014 a 2015?’ Ar y cyfan canfu’r adolygiad fod y Cyngor wedi cyflawni, neu gyflawni’n rhannol, yr argymhellion blaenorol a’r cynigion ar gyfer gwella, ond fe wnaeth nodi rhagor o gynigion ar gyfer gwella i atgyfnerthu agweddau ar drefniadau diogelu corfforaethol y Cyngor. Roedd y rhain yn cynnwys: |
• gryfhau ymwybyddiaeth o swyddogaethau’r swyddog arweiniol a’r aelod arweiniol ar gyfer diogelu • atgyfnerthu’r Polisi Diogelu Corfforaethol • cryfhau ei Ganllawiau i Reolwyr Recriwtio a Dethol mewn cysylltiad â diogelu a recriwtio diogel • diweddaru’r Polisi DBS i sicrhau ei fod yn cyfeirio at ddeddfwriaeth gyfredol • sicrhau defnydd cyson o ddarpariaethau diogelu mewn tendrau a chontractau ar draws pob Cyfarwyddiaeth a sicrhau y caiff y darpariaethau cytundebol hyn eu monitro’n briodol • gwella’r dull o ran hyfforddiant diogelu gan gynnwys egluro pryd xxx xxxxx i hyfforddiant diogelu gorfodol gael ei adnewyddu • datblygu system ganolog ar gyfer cofnodi a monitro gwybodaeth gwirfoddolwyr, gan gynnwys unrhyw gofnodion hyfforddi a gwiriadau DBS ar gyfer gwirfoddolwyr |
Gwneud Penderfyniadau a Chyfrifoldebau
Xxx xxx y Cyngor 54 o Aelodau etholedig, gydag Arweinydd etholedig a Chabinet sy’n cael eu cefnogi a’u dwyn i gyfrif gan Bwyllgorau Craffu. Mae cyfansoddiad y Cyngor yn nodi sut y mae’r Cyngor yn gweithredu, sut y caiff penderfyniadau eu gwneud a’r gweithdrefnau ar gyfer sicrhau bod y Cyngor yn effeithlon, yn dryloyw ac yn atebol i bobl leol. Mae’n cynnwys y rheolau sylfaenol sy’n llywodraethu busnes y Cyngor, ac yn nodi rhestr o swyddogaethau y gall swyddogion eu harfer a
phenderfyniadau y gall swyddogion eu gwneud. Mae hefyd yn cynnwys y rheolau a’r protocolau y mae’r Cyngor, Aelodau a swyddogion yn gweithredu’n unol â hwy.
Trwy’r Cyfansoddiad, ynghyd â’r Cod Ymddygiad ar gyfer Aelodau, y Pwyllgor Safonau a rôl archwilio mewnol, mae’r Cyngor yn gweithredu ag uniondeb, yn unol â gwerthoedd moesegol ac o fewn ei bwerau cyfreithiol.
Gellir gweld xxxx agendâu, papurau a chofnodion cyfarfodydd y Cyngor a Phwyllgorau ar-lein ac mae’r xxxx gyfarfodydd yn agored i’r cyhoedd oni bai bod materion sydd wedi’u hesemptio xxx xx’n gyfrinachol yn cael eu trafod. Mae Blaenraglen waith y Cyngor yn cynnwys gwybodaeth am xxx mater y mae’r Cyngor llawn neu’r Cabinet yn debygol o fod yn gwneud penderfyniad yn ei gylch yn
ystod y cyfnod sydd i ddod. Maent hefyd yn cynnwys gwybodaeth ynglŷn â Phwyllgorau Craffu. I wella’r drefn o fod yn agored ac ymgysylltu â rhanddeiliaid mewn modd cynhwysfawr xxx xxx y Cyngor Banel Dinasyddion, sy’n cymryd rhan mewn arolygon ar ystod o faterion. Mae’r Cyngor hefyd yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol i hyrwyddo gwasanaethau ac ymgysylltu â’r cyhoedd ac mae’n trefnu bod gwybodaeth ar gael mewn
ystod o fformatau i gynyddu i’r eithaf y cyfle ar gyfer rhannu gwybodaeth ac i drigolion gyfathrebu gyda’r Cyngor.
Rheoli Risg
Mae’r Cyngor yn wynebu ystod o risgiau fel y byddid yn disgwyl o’r ystod xxxx o wasanaethau y mae’n eu darparu a gweithgareddau y mae’n ymgysylltu â hwy. O ddydd i ddydd mae risg weithredol yn codi o’r her sy’n gysylltiedig â sicrhau digon o gapasiti a gallu i gynghori ynghylch amcanion polisi allweddol y Cyngor a chyflawni’r rhain.
Mae’r Cyngor wedi datblygu dull cadarn o reoli risg. Mae’r Polisi Rheoli Risg Corfforaethol wedi’i alinio â Chynlluniau Cyfarwyddiaethau a fframwaith rheoli perfformiad y Cyngor. Mae’r Cyngor yn diffinio risg fel: ‘Unrhyw ddatblygiad neu ddigwyddiad posibl a fyddai, pe bai’n dod yn ffaith, yn peryglu gallu’r Cyngor i:
• gyflawni ei Amcanion Llesiant
• darparu gwasanaethau fel a fwriadwyd
• cyflawni ei ddyletswyddau statudol, gan gynnwys y ddyletswydd i wneud trefniadau i sicrhau gwelliant parhaus.’
Caiff risgiau eu hystyried o safbwynt Gwasanaethau a’r Cyngor cyfan sy’n sicrhau bod risgiau allweddol yn cael eu distyllu yn yr Asesiad Risg Corfforaethol. Mae’r Asesiad Risg yn nodi sut y mae’r Cyngor yn mynd i’r afael â’r risgiau hyn a’r camau lliniaru a fydd yn cael eu rhoi ar waith i’w lleihau. Mae’n cael ei adolygu a’i herio’n rheolaidd gan uwch reolwyr a’r Pwyllgor Archwilio.
Nid yw’n bosibl dileu pob risg o fethiant i gyrraedd targedau ym mholisïau, nodau ac amcanion y Cyngor ac felly ni ellir darparu sicrwydd llwyr o effeithiolrwydd, ond yn hytrach sicrwydd rhesymol o hynny.
Rheolaeth Ariannol
Mae rheolaeth ariannol y Cyngor yn cael ei chynnal yn unol â’r xxxx ddeddfwriaeth berthnasol a’r Cyfansoddiad. Xxx xxx y Cyngor Reolau Gweithdrefn Ariannol, Rheolau Gweithdrefn Contractau, Cynllun Ariannol penodol ar gyfer ysgolion ac mae’r cynllun dirprwyo hefyd yn darparu’r fframwaith ar gyfer rheolaeth ariannol. Y Swyddog Adran 151 sy’n gyfrifol am sefydlu fframwaith clir ar gyfer rheoli materion ariannol y Cyngor ac am sicrhau bod trefniadau’n cael eu gwneud i’w gweinyddu’n briodol.
Xxx xxxxx’r Cyngor i gyflawni arbedion a chadw ei wariant o fewn ei gyllideb ar y cyfan yn dra sefydledig. Fodd bynnag, mae’r Cyngor yn wynebu heriau sylweddol yn y dyfodol yn wyneb cynlluniau pellach gan y Llywodraeth i xxxxx gwariant cyhoeddus ac ansicrwydd sylweddol o ganlyniad i Brexit a’r effeithiau y gallai hyn eu cael ar wasanaethau’r Cyngor. Mae’r Cyngor yn amcangyfrif y bydd xxxxx xxxx gyflawni oddeutu £29 miliwn o arbedion dros y cyfnod rhwng 2020-21 a 2023-24. Mae’r Strategaeth Ariannol Tymor Canolig wedi ystyried pwysau o ran costau a meysydd blaenoriaeth yn unol â’r Cynllun Corfforaethol, ac roedd yn cynnwys ymgynghori helaeth i sicrhau proses gadarn. Mae i’w gweld ar wefan y Cyngor yma. O ystyried y cyllid am un flwyddyn a ddarperir gan Lywodraeth Cymru, mae’r Cyngor wedi datblygu cyllidebau manwl ar gyfer
blwyddyn gyntaf y Strategaeth gyda chyllidebau dangosol wedi hynny yn seiliedig ar ystod o senarios ariannu.
Xxx xxx y Cyngor drefniadau cadarn ar gyfer rheolaeth ariannol effeithiol trwy weithdrefnau cyfrifyddu’r Cyngor, systemau ariannol allweddol a’r Rheolau Gweithdrefn Ariannol. Mae hyn yn cynnwys gweithdrefnau sefydledig ar gyfer cynllunio’r gyllideb ac adroddiadau monitro’r gyllideb a gyflwynir yn rheolaidd i’r Cabinet a’r Pwyllgor Craffu, yn ogystal â gwybodaeth fanwl i ddeiliaid cyllidebau. Mae’r Cyngor yn paratoi ei Gyfrifon Blynyddol fel sy’n ofynnol yn ôl Rheoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) ac yn unol â’r Cod Ymarfer ar gyfer Cadw Cyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig.
Mae’r Cyngor yn dilyn Cod CIPFA ar Reoli Trysorlys a Chanllawiau Llywodraeth Cymru ar Fuddsoddiadau Awdurdodau Lleol i sicrhau bod arian a fuddsoddir yn ddiogel, yn hygyrch pan fo angen ac yn xxxx adenillion priodol a bod unrhyw fenthyciadau y mae eu xxxxxx yn gyson â Strategaeth Rheoli Trysorlys y Cyngor, a gymeradwywyd gan y Cyngor. Yn ystod pandemig y Coronafeirws mae dibyniaeth ar gyngor ynghylch Rheoli Trysorlys wedi bod yn allweddol bwysig, ac roedd lefelau sylweddol o symudiadau xxxxx xxxxx yn golygu bod angen mwy o ffocws ar reoli llifoedd arian mewn modd mor ddiogel â phosibl. Fe wnaed defnydd sylweddol o Swyddfa Rheoli Dyledion y Trysorlys i adneuo arian yn ystod cyfnod cychwynnol yr argyfwng i gynnal diogelwch a hylifedd, ond wrth i’r argyfwng ddechrau lleddfu bydd arian yn cael ei fuddsoddi mewn offerynnau ehangach yn unol â chyngor Ymgynghorydd Rheoli Trysorlys y Cyngor.
Fe wnaeth y fersiwn diwygiedig o’r Cod Materion Ariannol a’r Cod Ymarfer Rheoli Trysorlys, a gyhoeddwyd yn 2017, nodi gofynion newydd mewn perthynas â phennu Strategaeth Gyfalaf. Cyhoeddwyd canllawiau manwl ar y codau newydd hyn ym mis Awst a mis Medi 2018 gyda chanllawiau statudol newydd yn cael eu cyhoeddi gan y Weinyddiaeth Tai, Cymunedau a Llywodraeth Leol ym mis Mawrth 2018, a oedd yn nodi gofynion newydd ar gyfer y Strategaeth Gyfalaf. Fe wnaeth Llywodraeth Cymru fabwysiadu’r canllawiau hyn yn 2019 ac fe wnaeth y Cyngor gymeradwyo’i Strategaeth Gyfalaf 2019-20 ym mis Chwefror 2019, yn unol â gofynion y Cod. Mae’r strategaeth yn ei gwneud yn ofynnol i’r Cyngor ystyried y tymor hwy yn ogystal â’r tymor byr. Mae’n ei gwneud yn ofynnol bod cynlluniau gwariant cyfalaf yn fforddiadwy, yn ddarbodus ac yn gynaliadwy ac yn nodi’r ymrwymiadau yn y dyfodol fel bod fforddiadwyedd y cynllun hirdymor ac unrhyw gynigion newydd yn gallu cael ei ddeall yn iawn. At hynny, mae’n ei gwneud yn bosibl deall yn well xxxx yw goblygiadau cyfalaf a refeniw parhaus gwariant cyfalaf. Mae’r Strategaeth Gyfalaf yn esblygu i ddarparu cynllun cyfalaf cadarn, yn y tymor canolig a hir ar gyfer y Cyngor.
Archwilio a Sicrwydd Archwilio
Mae’r Pwyllgor Archwilio yn darparu sicrwydd annibynnol ynghylch amgylchedd rheolaeth fewnol y Cyngor. Mae’n ofyniad statudol ac yn cynnwys 12 o Gynghorwyr ac 1 Aelod Lleyg. Ei brif swyddogaethau yw:
• Adolygu a chraffu ar adroddiadau ac argymhellion mewn perthynas â Materion Ariannol y Cyngor
• Adolygu a chraffu ar adroddiadau ac argymhellion ar briodoldeb trefniadau rheoli risg, rheolaeth fewnol a llywodraethu corfforaethol y Cyngor
• Goruchwylio trefniadau archwilio mewnol ac allanol y Cyngor
• Bod yn gyfrifol am sicrhau y creffir yn effeithiol ar y Strategaeth a Pholisïau Rheoli Trysorlys
• Monitro Strategaeth Xxxx Twyll a Llwgrwobrwyo’r Cyngor, xx Xxxxxx Chwythu’r Chwiban a’i Xxxxxx Xxxx Gwyngalchu Arian
• Adolygu a chymeradwyo Datganiad Llywodraethu Blynyddol a Datganiad Cyfrifon Blynyddol y Cyngor
• Adolygu ac ystyried adroddiadau gan yr Archwilydd Allanol ac Arolygwyr
Mae’r Cyngor yn cael ei archwilio’n allanol gan Archwilydd Cyffredinol Cymru, a gefnogir gan Swyddfa Archwilio Cymru. Amcanion yr archwiliad hwn yw cael sicrwydd nad oes unrhyw gamddatganiadau perthnasol, boed trwy dwyll neu wall, yn y datganiadau ariannol yn eu cyfanrwydd; bod y cyfrifon wedi cael eu paratoi yn unol â gofynion deddfwriaethol a’r Cod Ymarfer ar gyfer Cadw Cyfrifon Awdurdodau Lleol yn y Deyrnas Unedig; a chyhoeddi barn arnynt. Maent hefyd yn asesu ein trefniadau ar gyfer sicrhau darbodaeth, effeithlonrwydd ac effeithiolrwydd o ran defnyddio adnoddau.
Yn 2019 rhoddodd yr Archwilydd Xxxxxxx farn archwilio ddiamod ar ddatganiadau ariannol 2018-19.
Mae Archwilio Cymru hefyd yn archwilio nifer o hawliadau am grantiau ac yn y flwyddyn fe gwblhaodd 11 o archwiliadau o grantiau a ffurflenni. Cadarnhaodd yr archwiliad bod papurau gwaith cadarn yn bodoli ar y cyfan a chafodd yr xxxx hawliadau eu hardystio cyn y terfynau amser archwilio a oedd yn bodoli. Fe wnaed un argymhelliad mewn perthynas â Xxxx-daliadau Tai, sef parhau i adolygu cryfder trefniadau’r Cyngor ar gyfer prosesu hawliadau am fudd-dal tai, y mae’r Cyngor yn y broses o’i wneud.
Hefyd, mae Archwilio Cymru yn cynnal adolygiadau o amryw wasanaethau a hefyd adolygiadau o berfformiad trwy gydol y flwyddyn, yr adroddir wrth y Pwyllgor Archwilio arnynt.
Barn flynyddol y Pennaeth Archwilio Mewnol ar ddigonolrwydd ac effeithiolrwydd fframwaith llywodraethu, rheoli risg a rheolaeth y Cyngor ar gyfer 2019-20 yw:
“Sicrwydd Rhesymol”
Mae’r farn yn nodi, yn seiliedig ar y gwaith a gwblhawyd gan y Cydwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol ar gyfer y flwyddyn ariannol a’r cyfraniad at y Cynllun Archwilio a wnaed gan Wasanaethau Archwilio Mewnol Partneriaeth Archwilio’r De Orllewin (SWAP), nad oes unrhyw faterion rheolaeth drawsbynciol arwyddocaol wedi cael eu hadnabod a fyddai’n effeithio ar amgylchedd rheolaeth y Cyngor ar y cyfan. Mae’r gwendidau a ganfuwyd yn rhai gwasanaeth-benodol.
Mae’r argymhellion a wnaed i wella’r amgylchedd rheolaeth ar y cyfan wedi cael eu derbyn ac yn cael/mynd i gael eu rhoi ar waith.
Un o’r materion i’r Gwasanaeth Archwilio Mewnol Rhanbarthol fu nifer y swyddi gwag sydd gan y gwasanaeth. O ganlyniad rhoddwyd comisiwn i Wasanaethau Archwilio Mewnol SWAP helpu i fynd i’r afael â’r diffyg a chyflawni elfennau o’r Cynllun. Roedd cwmpas Archwilio Mewnol yn dal yn ddigon i’r Pennaeth Archwilio allu rhoi barn.
Mae strwythur staffio newydd wedi cael ei ddatblygu ar gyfer y Gwasanaeth a’r bwriad yw dechrau recriwtio pan fydd y cyfyngiadau mewn perthynas â phandemig COVID-19 yn caniatáu.
Ychydig o effaith y mae’r achos o COVID-19 wedi’i chael ar gyflawni’r cynllun archwilio mewnol ar gyfer 2019-20 gan bod profion perthnasol ym mhob adolygiad ond 3 wedi cael eu cwblhau cyn i’r cyfyngiadau symud ddod i rym, gan ei gwneud yn bosibl cyhoeddi adroddiadau terfynol.
Yn ystod y flwyddyn roedd trefniadau interim yn dal ar waith i gyflenwi swydd statudol Swyddog Adran 151/Pennaeth Cyllid y Cyngor, sy’n achosi peth pryder o safbwynt xxxxxx a chapasiti. Gan nad oes rhyw lawer o risg os o gwbl yn y tymor byr gan bod y Swyddog Statudol cyfredol yn eithriadol o brofiadol ac yn fwy na chymwys i gyflawni’r rôl, mae’n bwysig mynd i’r afael â’r swydd interim cyn gynted â phosibl. I helpu i gryfhau cydnerthedd y swyddogaeth Gyllid, penodwyd Dirprwy Bennaeth Cyllid a Swyddog Adran 151 dros dro ym mis Mai 2019. Yn dilyn adolygiad o’r rôl Pennaeth Cyllid, fe gytunodd y Cyngor y dylai’r swydd gael ei hailddynodi fel swydd Prif Swyddog, Cyllid, Perfformiad a Newid. Cafodd y swydd ei hysbysebu wedyn ar ddechrau 2020, ond nid oedd ymgeiswyr digon cymwysedig i allu bwrw ymlaen â phob cam o’r broses benodi. Cafodd y swydd ei hail-hysbysebu yn ystod mis Mehefin 2020.
Y Pafiliwn, Porthcawl