Mai 2015
Bil yr Amgylchedd (Cymru)
Memorandwm Esboniadol
yn ymgorffori’r Asesiad Effaith Rheoleiddiol
a’r Nodiadau Esboniadol
Mai 2015
BIL YR AMGYLCHEDD (CYMRU)
Memorandwm Esboniadol i Fil yr Amgylchedd (Cymru)
Paratowyd y Memorandwm Esboniadol hwn gan Adran Cyfoeth Naturiol Llywodraeth Cymru ac fe’u gosodir gerbron Cynulliad Cenedlaethol Cymru.
Datganiad yr Aelod
Yn fy marn i, byddai darpariaethau Bil yr Amgylchedd (Cymru), a gyflwynwyd gennyf ar 11 Mai 2015, o fewn cymhwysedd deddfwriaethol Cynulliad Cenedlaethol Cymru.
Xxxx Xxxxxxxx AM
Y Gweinidog Adnoddau Naturiol
Yr Aelod Cynulliad sy’n gyfrifol am y Bil 11 Mai 2015
Tudalen gynnwys
RHAN 1
1. Disgrifiad Tudalen 4
2. Y Cefndir Deddfwriaethol Tudalen 5
3. Diben y ddeddfwriaeth a’r effaith y bwriedir iddi ei chael Tudalen 7
4. Ymgynghori Tudalen 70
5. Pŵer i wneud is-ddeddfwriaeth Tudalen 82
RHAN 2 – ASESIAD EFFAITH RHEOLEIDDIOL
6. Yr opsiynau – costau a manteision Tudalen 108
7. Asesiadau effaith penodol Tudalen 309
8. Asesiad o’r Gystadleuaeth Tudalen 319
9. Adolygiad ar Ôl Gweithredu Tudalen 322
ATODIAD 1 – Nodiadau Esboniadol Tudalen 325
Rhestr o Acronymau
Adeiladu a Dymchwel (C&D)
Adroddiad ar Sefyllfa Adnoddau Naturiol (SoNaRR) Ardal Cadwraeth Arbennig (ACA)
Ardal Gwarchodaeth Arbennig (AGA) Asesiad Amgylcheddol Strategol (SEA) Asesiad Effaith Rheoleiddiol (RIA) Asesiad o’r Effaith Amgylcheddol (EIA) Bag Polyethylen Dwysedd Isel (LDPE)
Bag Polyethylen Dwysedd Uchel Confensiynol (HDPE) Bag Polypropylen Anweëdig (PP)
Bagiau am Oes (BFL) Bagiau Siopa Untro (SUCBs)
Byrddau Draenio Mewnol (IDBs)
Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus (PSBs)
Canolfan Gwyddorau'r Amgylchedd, Pysgodfeydd a Dyframaethu (Cefas) Cenhedloedd Unedig (UN)
Comisiwn Ewropeaidd (CE)
Confensiwn Fframwaith y Cenhedloedd Unedig ar Newid yn yr Hinsawdd (UNFCCC) Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Amrywiaeth Fiolegol (UN CBD)
Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau’r Plentyn (UNCRC) Cyfarwyddeb Masnachu Allyriadau yr Undeb Ewropeaidd (EU ETS)
Cyfnod Dilynol Asesiad Ecosystemau Cenedlaethol y DU, Pecyn Gwaith 1 (UKNEAFO, WP1)
Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) Cyfwerth ag Amser Llawn (FTE) Cynhadledd y Partïon (COP)
Cynlluniau Gweithredu Bioamrywiaeth Lleol (LBAP) Cyrff Anllywodraethol (NGO)
Datblygu Cynaliadwy (SD) Datganiad Amgylcheddol (ES)
Deddf Diogelu Bwyd a’r Amgylchedd 1985 (FEPA) Deddf Draenio Tir 1991 (LDA 1991)
Deddf Llywodraeth Cymru 2006 (GoWA 2006) Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir 2009 (MCAA) Elw Domestig Gros (GDP)
Gwerth Presennol (PV) Gwerth Presennol Net (NPV)
Gwybodaeth, Strategaeth a Chynllunio (KSP) Hysbysiad Gwarchod Safle (SPN)
Miliynau o Dunelli Metrig o Garbon Deuocsid a'i Gyfatebol (Mt CO2e) Nwy Tŷ Gwydr (GHG)
Panel Rhynglywodraethol ar y Newid yn yr Hinsawdd (IPCC) Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol (NNRP)
Prif Grŵp Gwariant (MEG)
Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru (FRMW) Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd (UKCCC)
Rhaglen Datblygu Gwledig (RDP)
Rhaglen Weithredu'r Cynllun Gwastraff ac Adnoddau (WRAP) Rheoli Adnoddau Naturiol (NRM)
Rheoliadau Gwaith Morol (Asesu Effeithiau Amgylcheddol) 2007 (MWR) Safle Morol Ewropeaidd (EMS)
Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA) System Gwybodaeth Ddaearyddol (GIS)
Talu am Wasanaethau Ecosystemau (PES) Tribiwnlys Tir Amaethyddol (ALT)
Troi Gwastraff yn Ynni (EfW)
Undeb Cenedlaethol Amaethwyr Cymru (NFU) Undeb Ewropeaidd (UE)
Uwch Swyddog Gweithredol (HEO) Uwch Swyddog Gweithredol (SEO)
Y Sefydliad Rheoli Morol yn Lloegr (MMO)
Yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig (NERC)
RHAN 1
Pennod 1: Disgrifiad
1. Amcanion cyffredinol Bil yr Amgylchedd (Cymru) (“y Bil”) yw cyflwyno deddfwriaeth a fydd yn ein galluogi i reoli adnoddau Cymru mewn ffordd fwy rhagweithiol, cynaliadwy a chydgysylltiedig, ac a fydd hefyd ynh fodd inni sefydlu’r fframwaith deddfwriaethol sydd xx xxxxx i fynd i’r afael â’r newid yn yr hinsawdd. Mae’r Bil yn ategu gwaith ehangach gan Lywodraeth Cymru i helpu i sicrhau llesiant Cymru yn yr hirdymor, fel bod ganddi economi ffyniannus, amgylchedd iach a chydnerth, a chymunedau llewyrchus a chydlynol.
2. Mae’r Bil yn darparu ar gyfer helpu i gynllunio ac i reoli adnoddau naturiol Cymru ar y lefel genedlaethol ac ar y lefel leol, a hynny drwy gyfrwng gofynion penodol i baratoi Adroddiad am Gyflwr Adnoddau Naturiol (SoNaRR), Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol (NNRP) a datganiadau ardal. Bydd y darpariaethau’n fodd i sicrhau, os bydd hynny’n gyson â’r dyletswyddau statudol presennol, bod polisïau, cynlluniau a rhaglenni yn cael eu hintegreiddio’n well a’u symleiddio. Mae’r Bil yn rhoi diben cyffredinol i Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) sy’n gwbl gydnaws â’r egwyddorion statudol ar gyfer rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy, ac mae’n rhoi rhagor o bwerau i CNC ymgymryd â chytundebau rheoli tir a chynlluniau arbrofol yn unol â’r egwyddorion hynny. Mae’r Bil hefyd yn newid ychydig ar y gofyniad sydd ar awdurdodau cyhoeddus i geisio cynnal a gwella bioamrywiaeth.
3. Mae darpariaethau yn y Bil hefyd i fynd i’r afael â’r newid yn yr hinsawdd, a hynny drwy gyfrwng targedau i leihau allyriadau a thrwy gyllidebau carbon i helpu i gyrraedd y targedau hynny. Mae ynddo hefyd ddarpariaethau i wella’r defnydd a wneir o adnoddau, a hynny mewn perthynas â bagiau siopa a rheoli gwastraff. Mae’r adrannau ar xxxx xxx am fagiau siopa yn golygu y bydd modd gwella’r cynllun presennol ar gyfer bagiau siopa untro ac mae’r adrannau sy’n ymdrin â gwastraff yn rhoi pwerau i Weinidogion Cymru weithredu er mwyn sicrhau bod busnesau’n ailgylchu mwy o wastraff, bod mwy o wastraff bwyd yn cael ei drin, a mwy o ynni’n cael ei xxxxx. Xxx’r Bil hefyd yn sicrhau mwy o eglurder am y gyfraith sy’n ymdrin â nifer o’r systemau presennol i reoleiddio’r amgylchedd, gan gynnwys trwyddedu morol, rheoli pysgodfeydd cregyn, draenio tir a rheoli perygl llifogydd.
Pennod 2: Y Cefndir Deddfwriaethol
4. Xxx Xxxx 4 o Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 yn rhoi’r cymhwysedd deddfwriaethol i Gynulliad Cenedlaethol Cymru wneud y darpariaethau ym Mil yr Amgylchedd (Cymru) (“y Bil”).
5. Xxx xxxxx 108 yn darparu y gall darpariaeth mewn Deddf Cynulliad fod o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Cynulliad os yw’n ymwneud ag un neu fwy o’r penawdau yn Rhan 1 o Atodlen 7 ac os nad yw’n dod o fewn unrhyw un o’r eithriadau a bennir yn y Rhan honno (p’un ai o xxx y pennawd hwnnw neu unrhyw un o’r penodau hynny ai peidio). Xxx xxxxx 108 yn darparu hefyd fod yn rhaid i ddarpariaeth beidio â bod yn gymwys ac eithrio o ran Cymru na pheidio â rhoi, gosod, addasu neu ddileu (na rhoi pŵer i roi, gosod, addasu neu ddileu) swyddogaethau sy’n arferadwy ac eithrio o ran Cymru.
6. Mae’r darpariaethau yn y Bil yn ymwneud â’r pynciau a ganlyn yn Rhan 1 o Atodlen 7 i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006, fel y’u nodir isod:
Agriculture, forestry, animals, plants and rural development
1 Agriculture. Horticulture. Forestry. Fisheries and fishing. Animal health and welfare. Plant health. Plant varieties and seeds. Rural development. In this Part of this Schedule “animal” means –
all mammals apart from humans, and all animals other than mammals;
and related expressions are to be construed accordingly.
Exceptions— Hunting with dogs.
Regulation of scientific or other experimental procedures on animals.
Import and export control, and regulation of movement, of animals, plants and other things, apart from (but subject to provision made by or by virtue of any Act of Parliament relating to the control of imports or exports)—
(a) the movement into and out of, and within, Wales of animals, animal products, [. . .] plants, plant products and other things related to them for the purposes of protecting human, animal [or plant] health, animal welfare or the environment or observing or implementing obligations under the Common Agricultural Policy, and
(b) the movement into and out of, and within, Wales of animal feedstuff. . . fertilisers and pesticides (or things treated by virtue of any enactment as pesticides) for the purposes of protecting human, animal [or plant] health or the environment.
Authorisations of veterinary medicines and medicinal products.
Environment
6 Environmental protection, including pollution, nuisances and hazardous substances. Prevention, reduction, collection, management, treatment and disposal of waste. Land drainage and land improvement. Countryside and open spaces (including the designation and regulation of national parks and areas of outstanding natural beauty). Nature conservation and sites of special scientific interest. Protection of natural habitats, coast and marine environment (including seabed). Biodiversity. Genetically modified organisms. Smallholdings and allotments. Common land. Town and village greens. Burial and cremation, except coroners' functions
Water and flood defence
19 Water supply, water resources management (including reservoirs), water quality and representation of consumers of water and sewerage services. Flood risk management and coastal protection.
Exceptions—
Appointment and regulation of any water undertaker whose area is not wholly or mainly in Wales.
Licensing and regulation of any licensed water supplier [water supply licensee] within the meaning of the Water Industry Act 1991 (c 56), apart from regulation in relation to licensed activities using the supply system of a water undertaker whose area is wholly or mainly in Wales].
Nid yw’r testun hwn ar gael yn Gymraeg gan mai dyfyniad o ddeddfwriaeth nad yw wedi’i gwneud yn Gymraeg ydyw.
7. Nid oes unrhyw un o’r eithriadau a bennir yn Rhan 1 o Atodlen 7 i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006 yn gymwys.
8. Xxx Xxxx 1 y Bil yn cynnwys darpariaethau sy’n gosod swyddogaethau ar Weinidogion y Goron. Bydd y darpariaethau hynny o fewn cymhwysedd deddfwriaethol y Cynulliad os bydd yr Ysgrifennydd Gwladol yn cydsynio i’r darpariaethau o xxx Ran 3 o Atodlen 7 i Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006. Mae trafodaethau â Llywodraeth y DU yn mynd rhagddynt er mwyn sicrhau’r cydsyniad hwnnw. Mae Llywodraeth Cymru’n disgwyl y bydd y trafodaethau ynghylch materion cydsyniad yn cael eu cwblhau yn ystod Cyfnod 1.
Pennod 3: Diben y ddeddfwriaeth a’r effaith y bwredir iddi ei chael
Diben y bennod hon
9. Eir ati ym Mhennod 3 i roi golwg gyffredinol ar gefndir a chyd-destun Bil yr Amgylchedd (Cymru) (“y Bil”) ac i roi crynodeb o’r ddeddfwriaeth arfaethedig. Eir ati wedyn i ymdrin â phob rhan o’r Bil yn ei thro, gan ddisgrifio’r cefndir, y sefyllfa bresennol, diben y ddeddfwriaeth a’r effaith y bwredir iddi ei chael.
Y sefyllfa bresennol
10. Yn Rhaglen Lywodraethu Llywodraeth Cymru, a gyhoeddwyd yn 2011, aed ati i adeiladu ar yr ymgynghoriad Cymru Fyw: fframwaith newydd ar gyfer ein hamgylchedd, ein cefn gwlad a'n moroedd, a gynhaliwyd yn 2010, ac i nodi nifer o ymrwymiadau ar reoli adnoddau naturiol, gan gynnwys cyflwyno Bil yr Amgylchedd.
11. Yn 2012, aed ati yn y Papur Gwyrdd Cynnal Cymru Fyw1 i nodi’r posibiliadau
a’r cyfleoedd i symleiddio sut yr ydym yn rheoli ac yn rheoleiddio’r amgylchedd, a hynny er mwyn sicrhau gwell canlyniadau ar gyfer pobl Cymru. Y cynnig canolog yn y Papur Gwyrdd oedd y dylid mabwysiadu dull rheoli ar lefel yr ecosystem ac roedd hefyd yn ceisio barn ynghylch sut y gellid mynd ati ar y lefel leol a’r lefel genedlaethol i ddatblygu’r gwaith cynllunio a wneir ar reoli adnoddau naturiol, a hynny fel y xx xxxx gwneud gwell penderfyniadau. Roedd yr ymatebion i’r ymgynghoriad yn y Papur Gwyrdd, yn yr un modd â’r rheini a ddaeth i law mewn ymateb i’r ymgynghoriad a gynhaliwyd yn 2010, yn dangos bod cryn gefnogaeth i ffordd newydd o gynllunio a rheoli adnoddau naturiol yng Nghymru.
12. Yn 2013, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru Bapur Xxxx ar gyfer Bil yr Amgylchedd (Cymru)2. Aed ati yn y Papur hwnnw i nodi fframwaith ar gyfer rheoli adnoddau’n well, gan ganolbwyntio ar adnoddau naturiol Cymru ac ar wastraff. Roedd ynddo gynigion penodol ar gyfer dull newydd o integreiddio gwaith i reoli adnoddau naturiol ar sail ardal, a’r dull hwnnw’n un a fyddai’n seiliedig ar y dull rheoli ar lefel yr ecosystem ac ar egwyddorion Confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Fioamrywiaeth Fiolegol.
13. Roedd datblygu’r Papur Xxxx yn un o gyfres o gamau a gymerwyd er mwyn rheoli adnoddau naturiol Cymru mewn ffordd fwy cydgysylltiedig a rhagweithiol. Un o’r camau hynny oedd sefydlu Cyfoeth Naturiol Cymru yn 2013, gan uno tri chorff cyflawni gwahanol er mwyn creu un xxxxx adnoddau naturiol integredig i Gymru. Roedd creu’r xxxxx hwnnw o gymorth i integreiddio’r swyddogaethau statudol a oedd eisoes yn bod, ond mae’r sefydliad yn parhau i gael ei lesteirio gan y gwendidau yn y fframwaith deddfwriaethol presennol, sy’n cynnwys dros 230 o ddarnau o statud. Diben y cynigion yn y Papur Gwyn, felly, oedd mynd i’r
1 Y term a ddefnyddiwyd ar ei gyfer yn y Papur Gwyrdd oedd y ‘dull rheoli ar lefel yr ecosystem’. xxxx://xxx.xxx.xxx/xxxxxxxxx
2 Tuag at Reoli Adnoddau Naturiol Cymru yn Gynaliadwy: Ymgynghoriad ar y cynigion ar gyfer Bil Amgylchedd: xxxx://xxx.xxxxx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxx-xxxx-xxxxx-xxxxx/?xxxxx0&xxxxxxx
afael â’r gwendidau hynny a hwyluso integreiddio pellach, yn ogystal â chefnogi amcanion ehangach y Llywodraeth o ran datblygu cynaliadwy.
14. Mae’r Bil yn nodi’r darpariaethau manwl ar gyfer troi’r ymrwymiadau polisi hirdymor yn ddeddfwriaeth a fydd yn ein galluogi i reoli adnoddau naturiol Cymru mewn modd mwy cynaliadwy.
Dull rheoli ar lefel yr ecosystem a Chonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Fioamrywiaeth Fiolegol
15. Cafodd y “dull rheoli ar lefel yr ecosystem” ei ddatblygu ym 1992 gan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Fioamrywiaeth Fiolegol, ac mae ynddo ddeuddeg egwyddor (gweler Tabl 1).
Tabl 1: 12 Egwyddor y Dull Rheoli ar Lefel yr Ecosystem
Egwyddor y Dull Rheoli ar Lefel yr Ecosystem |
1 – Dewis Cymdeithasol: Mae amcanion rheoli tir, dŵr ac adnoddau byw yn fater o ddewisiadau a wneir gan gymdeithas. |
2 – Penderfyniadau Lleol: Dylid datganoli’r rheoli i’r lefel briodol isaf. |
3 – Effeithiau Cyfagos: Dylai rheolwyr ecosystemau ystyried effeithiau (gwirioneddol neu bosibl) eu gweithgareddau ar ecosystemau cyfagos ac ar ecosystemau eraill. |
4 – Ysgogiadau Economaidd: Gan gydnabod bod enillion yn bosibl drwy reoli ar lefel yr ecosystem, xxx xxxxx xxxxx a rheoli’r ecosystem mewn cyd-destun economaidd fel arfer. Dylai unrhyw raglen o’r fath i reoli’r ecosystem: A) Lleihau’r ystumiadau hynny yn y farchnad sy’n cael effaith andwyol ar amrywiaeth fiolegol; B) Sicrhau bod cymhellion i hyrwyddo cadwraeth bioamrywiaeth a defnydd cynaliadwy yn gydnaws â’i gilydd; C) Mewnoli costau a manteision yn yr ecosystem benodol i’r graddau y bo hynny’n ymarferol. |
5 – Cydnerthedd: Dylai gwarchod strwythur yr ecosystem, a’r ffordd y mae’n gweithio, fod yn un o’r targedau sy’n cael blaenoriaeth o xxx x xxxx reoli ar lefel yr ecosystem, a hynny er mwyn cynnal gwasanaethau ecosystemau. |
6 – Integriti: Rhaid rheoli ecosystemau o fewn eu terfynau gweithredu. |
7 – Graddfa Ofodol ac Amser: Dylid rhoi’r dull rheoli ar lefel yr ecosystem ar waith ar y raddfa ofodol briodol ac ar y raddfa amser briodol. |
8 – Graddfa Amser: Gan gydnabod bod gwahanol raddfeydd amser, ac oedi cyn y daw unrhyw effaith i’r amlwg, yn nodweddion o brosesau ecosystemau, dylid pennu amcanion hirdymor ar gyfer rheoli ecosystemau. |
9 – Rheoli Newid: Rhaid cydnabod, wrth reoli, bod newid yn anochel. |
10 – Sicrhau cydbwysedd rhwng cadwraeth a defnyddio bioamrywiaeth: Wrth reoli ar lefel yr ecosystem, dylid ceisio sicrhau’r cydbwysedd priodol rhwng cadwraeth a defnyddio bioamrywiaeth, ac integreiddio’r ddau xxxx. |
11 – Tystiolaeth: Dylai’r dull o reoli ar lefel yr ecosystem ystyried pob math o wybodaeth berthnasol, gan gynnwys gwybodaeth, dulliau arloesol ac arferion gwyddonol, cynhenid a lleol. |
12 – Ymgysylltu â Rhanddeiliaid: Dylai’r dull rheoli ar lefel yr ecosystem gynnwys pob sector perthnasol o’r gymdeithas a phob disgyblaeth wyddonol berthnasol. |
16. Mae’r Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol yn diffinio’r dull hwnnw fel strategaeth ar gyfer rheoli tir, dŵr ac adnoddau byw mewn modd integredig er mwyn hyrwyddo cadwraeth a defnydd cynaliadwy mewn ffordd deg. Mae’r dull yn ceisio cynnal integriti ecosystemau a hefyd y modd y maent yn gweithredu fel cyfanwaith, a hynny er mwyn osgoi newidiadau ecolegol cyflym nas dymunir. Mae’r dull yn cydnabod bod bodau dynol yn rhan annatod o ecosystemau a bod ecosystemau hefyd yn darparu amrywiaeth o wasanaethau sy’n cefnogi llesiant pobl a’r gymdeithas ehangach. Mae, mewn gwirionedd, yn rhoi lle canolog i fodau dynol ac i adnoddau yn y fframwaith gwneud penderfyniadau. Mae model y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol yn fframwaith ar gyfer meddwl mewn ffordd ecolegol sy’n arwain at weithredu ar sail proses gyfannol o wneud penderfyniadau3.
17. Rôl y dull ecosystemau wrth reoli adnoddau naturiol xx xxxxxx yn gwbl glir y cysylltiad rhwng statws systemau naturiol a gwasanaethau ecosystemau sy’n cefnogi lles bodau dynol. Mae’r dull, felly, yn mabwysiadu egwyddorion datbygu cynaliadwy wrth reoli adnoddau naturiol, gan edrych ar yr angen i gynnal systemau ecolegol, cymunedau o bobl, a seilwaith economaidd ar yr un pryd. Xxxxx, xxx rheoli adnoddau naturiol ar lefel yr ecosystem yn gwbl hanfodol er mwyn sicrhau datblygu cynaliadwy.
18. Yn ôl diffiniad y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol, mae ecosystemau yn xxxx cymhleth a dynamig lle mae planhigion, anifeiliaid a micro-organeddau a’u hamgylchedd anfyw, yn rhyngweithio fel uned weithredol4 . Nodwedd allweddol ecosystemau yw eu bod yn systemau cwbl integredig ac iddynt nodweddion sy’n codi o’r rhyngweithio rhwng yr elfennau byw a’r elfennau anfyw sy’n rhan o’r ecosystemau hynny.
19. Mae’r dull ecosystemau yn ehangach na’r ecosystemau eu hunain ac mae’n cynnwys ffactorau cymdeithasol, diwylliannol ac economaidd sy’n dibynnu ar y gwasanaethau a ddarperir gan ecosystemau. Yr hyn a olygir wrth wasanaethau ecosystemau yw’r manteision sy’n deillio o ecosystemau. Xxx xxxx mesur rhai
3 Y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol, COP 7 Penderfyniad VII/11
4 Erthygl 2 o’r Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol 1992
o’r manteision hynny, er enghraifft, darparu bwyd, ffibr neu ddŵr glân (gwasanaethau darparu). Mae gwasanaethau rheoleiddio yn cynnwys y manteision sy’n deillio o reoleiddio prosesau ecosystemau, ac maent, er enghraifft, yn cynnwys rheoleiddio’r hinsawdd a lliniaru llifogydd (gwasanaethau rheoleiddio). Ceir manteision diwylliannol hefyd, a hynny o leoliadau naturiol megis tirweddau a morweddau, ac yn eu plith y mae hamdden, twristiaeth, treftadaeth ddiwylliannol a phrofiad esthetig (gwasanaethau diwylliannol). Y categori olaf o wasanaethau yw’r rheini sy’n galluogi ecosystemau i barhau i weithredu ac i barhau i ddarparu nifer o fanteision (gwasanaethau cynnal). Y rheini yw’r gwasanaethau sy’n sail i’r xxxx wasanaethau eraill, ac yn eu plith y mae ffurfio pridd, ailgylchu maethynnau ac ailgylchu dŵr. Gall y manteision hynny fod yn rhai uniongyrchol neu anuniongyrchol. Weithiau, mae’r term gwasanaethau ecosystemau a’r term manteision ill dau yn cael eu defnyddio i gyfleu’r un peth. Mae’r Bil, er hynny, yn cyfeirio at “manteision” a dyna’r term a ddefnyddir drwy’r Memorandwm Esboniadol hwn ar ei hyd.
Yr achos o blaid newid
20. Mae adnoddau naturiol Cymru Yn ogystal â bod yn ased gwerthfawr, mae adnoddau naturiol Cymru hefyd yn rhoi inni fanteision hanfodol. Ymhlith y manteision hynny y mae’r aer a anadlwn a’r bwyd a fwytawn, y tir a amaethwn neu a ddatblygwn, y moroedd a bysgotwn, a’r dŵr a ddefnyddiwn i’w yfed neu i oeri ein diwydiannau trwm. Mae adnoddau naturiol Cymru mor hanfodol i lwyddiant ein heconomi yn yr hirdymor ag y maent i ansawdd ein hamgylchedd naturiol ac i les ein cymdeithas.
21. Mae fframwaith deddfwriaethol presennol y DU a’r UE o ddyletswyddau statudol a swyddogaethau rheoleiddiol sy’n ymwneud â’r amgylchedd wedi esblygu’n raddol dros nifer o ddegawdau. Mae, i raddau helaeth, wedi datblygu mewn ymateb i bwysau newydd ac i broblemau amgylcheddol penodol ac mae, yn aml, yn gul o ran ei ffocws. Mae’r dull hwn o reoleiddio – sy’n un ymatebol ac sy’n cael ei ystyried yn annibynnol ar bolisïau ac anghenion economaidd a chymdeithasol – wedi arwain at gyfuniad cymhleth o reoleiddio nad yw xxx amser yn cydweithio er mwyn gwireddu’r nod cyffredin o wella dyfodol Cymru yn y tymor hir.
22. At hynny,yn ôl y dystiolaeth, lleihau y xxx xxxxx’n hadnoddau naturiol i ddarparu’r gwasanaethau yr ydym oll yn dibynnu arnynt. Os ydym am barhau i elwa ar yr adnoddau hynny – ac os ydym am osgoi peryglu gallu cenedlaethau’r dyfodol i fwynhau’r un manteision – xxx xxxxx inni eu rheoli’n effeithiol er mwyn i Gymru fedru datblygu mewn modd cynaliadwy a chyflawni’r Nodau Llesiant.
23. Mae tystiolaeth allweddol, megis y National Ecosystem Assessment ar gyflwr ecosystemau’r DU, a gynhaliwyd yn 2011, yn dangos bod bioamrywiaeth yn parhau i ddirywio a bod rhyw draean o’r gwasanaethau a ddarperir gan ein hamgylchedd naturiol xxxxx xx wedi eu diraddio neu’n dirywio. Yr un oedd y canfyddiadau yn yr adroddiad ar State of Nature, a gyhoeddwyd yn 2013. Mae’r dystiolaeth wyddonol hefyd yn dangos bod effeithiau’r newid yn yr hinsawdd yn debygol o barhau ac yna dwysáu’r problemau hynny. At ei gilydd, mae xxx xxxx sylfaen dystiolaeth sy’n dangos yn glir bod angen inni rheoli’n hadnoddau
naturiol mewn modd mwy integredig sy’n cydnabod gwerth ein hecosystemau a’r gwasanaethau y maent yn eu darparu.
24. Yn yr adroddiad Making Space for Nature, a gyhoeddwyd ar lefel y DU yn 2010, dadleuwyd o blaid dull adferol newydd o weithredu sy’n ailadeiladu natur ac sy’n creu amgylchedd naturiol mwy cydnerth xx xxxx bywyd gwyllt ac er ein xxxx ninnau hefyd.
25. Yng Nghymru, un o argymhellion yr Ymchwiliad i Fioamrywiaeth a gynhaliwyd gan Bwyllgor Cynaliadwyedd y Cynulliad Cenedlaethol, ac a gyhoeddwyd yn 20115, oedd y dylai Llywodraeth Cymru fabwysiadu dull strategol ar lefel yr ecosystem o reoli bioamrywiaeth yng nghefn gwlad.
26. Mae Llywodraeth Cymru, felly, wrth gyflwyno’r Bil, yn cymryd camau, drwy gyfrwng deddfwriaeth, i sefydlu dull mwy integredig o weithredu, a’r dull hwnnw’n un sy’n ymateb i’r dystiolaeth ac i argymhellion y Pwyllgor Cynaliadwyedd.
27. Nid Cymru yn unig sy’n datblygu dull mwy integredig o weithredu yn hyn o xxxx. Xxx Comisiwn y Cenhedloedd Unedig ar Fioamrywiaeth Fiolegol wedi cadarnhau mai ‘dull ecosystemau’ yw ei brif fframwaith ar gyfer rheoli tir, dŵr ac adnoddau byw mewn modd integredig. Mae Cyfarwyddeb Fframwaith Strategaeth Forol yr UE (2006)6 hefyd yn mabwysiadu dull strategol tebyg er mwyn i Aelod-wladwriaethau fedru sicrhau bod statws amgylcheddol da ar gyfer eu moroedd. Mae’n gwneud hynny drwy ddefnyddio dull seiliedig ar ecosystemau o reoli gweithgareddau dynol a allai effeithio ar yr amgylchedd morol, ond gan sicrhau, ar yr un pryd, bod modd defnyddio nwyddau a gwasanaethau morol mewn ffordd gynaliadwy. Enghraifft arall o ddull sy’n seiliedig ar ecosystemau yw’r Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr7. Mae aelod- wladwriaethau eraill yn datblygu ffyrdd newydd o weithio hefyd, er enghraifft, mae’r Iseldiroedd wedi cyflwyno dulliau mwy integredig o weithredu yn eu polisïau a’u deddfwriaeth8.
28. Mae Llywodraeth Cymru wedi manteisio ar y dulliau a sefydlwyd drwy gyfrwng y fframweithiau statudol hyn wrth lunio’r darpariaethau yn y Bil i wella’r modd y mae adnoddau naturiol yn cael eu cynllunio, eu rheoli a’u defnyddio. Wrth wneud hynny, mae’r Bil yn cydnabod bod cydnerthedd ecosystemau a’r manteision a ddarparant yn hanfodol i lesiant Cymru ac mae, felly, yn ategu’r fframwaith deddfwriaethol yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
29. Mae’r dull o weithredu a gyflwynir drwy gyfrwng y Bil yn ben llanw pum mlynedd o waith datblygu polisi, gan gynnwys camau’r Papur Gwyrdd a’r Papur Xxxx. Yn ogystal ag ymateb i’r tueddiadau allweddol sy’n dod i’r amlwg, er enghraifft,
5 Pwyllgor Cynaliadwyedd Cynulliad Cenedlaethol Cymru – Ymchwiliad i Fioamrywiaeth yng Nghymru xxxx://xxx.xxxxxxxxx.xxxxx/xx/xxx-xxxx/xxx-xxxxx-xxxxxxxx/0-xxxxxxxxxx/0-xxxxxxxx/0-xx/xxx-xxxxxxxxxx-xxxxx- sc-report/Pages/bus-committees-third-sc-report.aspx
6 2008/56/EC xxxx://xx.xxxxxx.xx/xxxxxxxxxxx/xxxxxx/xx-xxxxx-xxx-xxxxxx-xxxxxx/xxxxxx-xxxxxxxx-xxxxxxxxx- directive/index_en.htm
7 2000/60/EC xxxx://xx.xxxxxx.xx/xxxxxxxxxxx/xxxxx/xxxxx-xxxxxxxxx/xxxxx_xx.xxxx
8 Gweinyddiaeth Materion Economaidd yr Iseldiroedd, Y Ffordd Naturiol Ymlaen, Gweledigaeth y Llywodraeth 2014 a Deddf yr Amgylchedd a Chynllunio 2015
drwy’r dirywiad mewn bioamrywiaeth, mae’r Bil hefyd yn darparu ar gyfer heriau fel y newid yn yr hinsawdd a fydd yn wynebu Cymru yn y dyfodol.
Y cefndir, y sefyllfa bresennol, diben y ddeddfwriaeth a’r effaith y bwriedir iddi ei chael
30. Eir ati yn yr adran a ganlyn i esbonio diben pob un o rannau’r Bil a’r effaith y bwriedir iddynt eu cael. Mae pob elfen yn ymdrin â’r cefndir i’r darpariaethau yn y Bil, y sefyllfa bresennol, diben y ddeddfwriaeth a’r effaith y bwriedir iddi ei chael.
Rhan 1 Rheoli Cynaliadwy ar Adnoddau Naturiol
Adnoddau naturiol, rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol ac egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol
Y cefndir
31. Roedd yr Asesiad Cenedlaethol o Ecosystemau’r DU9, a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf 2011, yn tanlinellu bod ein cyfoeth fel cenedl a’n lles fel unigolion yn dibynnu ar yr amgylchedd naturiol, a hynny mewn ffordd gwbl allweddol. Mae’n rhoi hanfodion bywyd inni – bwyd, dŵr ac aer – ac mae hefyd yn rhoi inni’r mwynau a’r deunyddiau crai yr ydym ni a’n diwydiannau yn eu defnyddio. Dangosodd yr asesiad hwnnw fod bioamrywiaeth yn parhau i ddirywio a bod rhyw draean o’r gwasanaethau a ddarperir gan ein hamgylchedd naturiol yn cael eu diraddio neu’n dirywio.
32. Yr un yw’r canfyddiadau yn yr adroddiad State of Nature10, a gyhoeddwyd yn 2013. Aed ati yn yr adroddiad hwnnw i asesu tueddiadau poblogaeth a dosbarthiad 3,148 o rywogaethau yn y DU a gwelwyd bod 60 y cant ohonynt wedi dirywio dros y degawdau diweddar, a bod perygl i fwy nag un ym mhob deg o’r xxxx rywogaethau a aseswyd ddiflannu’n gyfan gwbl.
Y sefyllfa bresennol
33. Cafodd llawer o’r fframwaith deddfwriaethol presennol sy’n ymdrin â’r amgylchedd ei gyflwyno cyn i’r dull ecosystemau gael ei fabwysiadu11 a’i weithredu12 gan y Comisiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol. Er hynny, mae’r dull hwnnw wedi dechrau ennill ei blwyf yn ystod y blynyddoedd diwethaf (e.e. yn y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr a Chyfarwyddeb Fframwaith y Strategaeth Forol), a gwelwyd newid pwyslais yn ei sgil. Nid dim ond ar gyfryngau amgylcheddol penodol nac ar weithgareddau sy’n effeithio ar y cyfryngau hynny y mae’r ffocws xxxxxxx. Xxxx ddiben dull sy’n seiliedig ar ecosystemau yw sicrhau nad yw penderfyniadau rheoli yn cael effaith andwyol ar sut y mae’r ecosystem yn gweithio nac ar ba mor gynhyrchiol ydyw, fel y bo cynaeafu stociau a dargedir, er enghraifft, mewn perthynas â physgodfeydd (a’r manteision economaidd sy’n deillio ohonynt) yn gynaliadwy yn y tymor hir.13
9 UK National Ecosystem Assessment, 2011. xxxx://xxxxx.xxxx-xxxx.xxx/Xxxxxxxxx/xxxxx/00/Xxxxxxx.xxxx
10 State of Nature Report, (2013), p6 xxxx://xxx.xxxx.xxx.xx/xxxxxxx/xxxxxxx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxx.xxxx
11 Y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol, COP 5, Penderfyniad V/6
12 Y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol, COP 7, Penderfyniad VII/11
13 Y Cyd-bwyllgor Cadwraeth Natur xxxx://xxxx.xxxxx.xxx.xx/xxxxxxx-0000
34. Fodd bynnag, nid yw’r dull hwn na’r pwyslais ar gydnerthedd ecosystemau a’r gwasanaethau a ddarparant wedi eu corffori yn ein fframwaith deddfwriaethol. Mae hynny’n golygu nad yw deddfwriaeth yng Nghymru na statud y DU yn darparu ar hyn x xxxx ar gyfer rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol nac ychwaith ar gyfer yr egwyddorion sy’n sail i hynny.
Diben y ddeddfwriaeth
35. Xxx Xxxx 1 o’r Bil yn cyflwyno proses integredig ar gyfer gwneud penderfyniadau ar reoli adnoddau naturiol. Mae tair prif elfen i’r broses honno:
Yr hyn sydd i’w reoli (adnoddau naturiol).
Yr hyn yw rheoli cynaliadwy, a’i amcan (rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol).
Sut i gyflawni’r amcan hwnnw (egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol).
36. Xxx Xxxx 1 yn darparu ar gyfer nifer o ffyrdd o reoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy, yn benodol:
Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol (SoNaRR) – bydd dyletswydd ar Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) i baratoi adroddiad a fydd yn sylfaen dystiolaeth ar gyfer polisïau ar sut y bydd adnoddau naturiol yn cael eu rheoli a’u defnyddio mewn modd cynaliadwy.
Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol (NNRP) – bydd dyletswydd ar Weinidogion Cymru i baratoi, cyhoeddi a gweithredu Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol, a fydd yn nodi blaenoriaethau Llywodraeth Cymru o ran rheoli adnoddau naturiol.
Datganiadau ardal – bydd y datganiadau hyn yn nodi’r risgiau allweddol y bydd angen eu rheoli’n ofalus a’u lliniaru, a hefyd y cyfleoedd allweddol i ddefnyddio adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy ar lefel ardal.
Diben diwygiedig CNC – mae’r Bil yn diweddaru diben cyffredinol CNC er mwyn sicrhau bod y diben hwnnw’n cyd-fynd â’r hyn sydd yn y Bil ei hun.
Diben cynllun arbrofol – bydd hyn yn galluogi CNC i dreialu ffyrdd arloesol o reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
37. Diben y diffiniadau yw sicrhau eglurder o ran y darpariaethau sy’n cyflwyno’r dulliau uchod, a hefyd sicrhau bod y cyrff sy’n gyfrifol am gyflawni’r swyddogaethau yn gwybod yr hyn y mae’n ofynnol iddynt ei wneud. Diben y diffiniadau yw:
Sicrhau eglurder ynghylch yr hyn a gwmpesir gan y term adnoddau naturiol. Mae’r rhestr yn adlewyrchu elfennau byw (biotig) ein hamgylchedd a hefyd yr elfennau anfyw (anfiotig) ac xxx xxxxx yn dangos yr adnoddau fel yr elfennau unigol sy’n creu ein hadnoddau naturiol. Nid yw’r diffiniad yn cynnwys disgrifiadau o raddfeydd lle y mae’r elfennau unigol hyn yn cyd-fodoli ac yn rhyngweithio, megis cynefinoedd neu dirweddau, a hynny am fod graddfa’n cael ei chynnwys yn egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol.
Egluro bod rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yn cynnwys mwy na dim ond sut y mae’n hadnoddau naturiol yn cael eu defnyddio ond
hefyd effeithiau gweithgareddau eraill ar yr adnoddau hynny ac ar gydnerthedd ecosystemau, er enghraifft, effaith llygredd a achosir gan brosesau cynhyrchu.
Egluro ac esbonio’r broses i’w defnyddio, y camau i’w cymryd a’r ffactorau i’w hystyried.
38. Diben rheoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy yw:
Adlewyrchu’r rôl y mae’n hadnoddau naturiol yn ei chwarae o ran cyfrannu at gyflawni’r nodau llesiant a gyflwynwyd gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
Cynnal a gwella cyflwr ein hecosystemau a phwysleisio’r rôl sydd gan fanteision (neu wasanaethau) ecosystemau i’w chwarae yn y broses gwneud penderfyniadau.
Sicrhau bod ein hadnoddau naturiol yn cael eu rheoli a’u defnyddio mewn modd sy’n sicrhau nad yw’r adnoddau hynny na’n hecosystemau yn llai abl i gynnig amryfal fanteision cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol yn y tymor hir.
Sicrhau bod yr effaith y mae gweithgareddau yn ei chael ar ein hadnoddau naturiol a’n hecosystemau yn cael ei hystyried o ran sut y maent effeithio ar gydnerthedd ein hecosystemau ac felly ar eu gallu i gynnig manteision cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol i’r genhedlaeth bresennol ac i genedlaethau’r dyfodol.
Sicrhau bod modd ystyried a rhoi gwerth ar amrywiaeth xxxx o fanteision perthnasol ecosystemau yn ystod y broses gwneud penderfyniadau a’r broses gyflawni. Mae hyn yn cynnwys y gwerth yr ydym yn ei roi ar ein hadnoddau naturiol er eu mwyn eu hunain.
Lleihau’r effeithiau negyddol sydd i’w gweld yn sgil defnyddio adnoddau naturiol.
39. At ddibenion y Bil hwn, ystyr manteision ecosystemau yw:
Gwasanaethau cynnal, er enghraifft, ailgylchu maethynnau, cynhyrchu ocsigen a ffurfio pridd. Dyma’r gwasanaethau sy’n angenrheidiol er mwyn darparu’r xxxx wasanaethau eraill.
Gwasanaethau darparu, er enghraifft, bwyd, ffibr, tanwydd a dŵr. Dyma’r pethau y mae ecosystemau yn eu cynhyrchu.
Gwasanaethau rheoleiddio, er enghraifft, rheoleiddio’r hinsawdd, puro dŵr ac amddiffyn rhag llifogydd. Dyma’r manteision sy’n deillio o reoleiddio prosesau ecosystemau.
Gwasanaethau diwylliannol, er enghraifft, addysg, hamdden a manteision esthetig. Dyma’r manteision diwylliannol sy’n deillio o ecosystemau.
40. Yr egwyddorion sy’n sail i reolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yw’r dull a fydd yn cael ei ddefnyddio i gyflawni’r nod hwnnw. Mae’r egwyddorion hynny’n ymgorffori’r dull ecosystemau a fabwysiadwyd gan y Comisiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol.
41. Y diben yw nodi’n glir yr egwyddorion a fydd yn cael eu defnyddio wrth gyflawni nifer o’r canlyniadau a fydd yn deillio o’r Bil (er enghraifft, paratoi’r Cynllun Adnoddau Naturiol Cenedlaethol) ac, mewn perthynas â CNC, disgrifio sut y
bydd yn rheoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy ar draws xx xxxx swyddogaethau. Diben yr egwyddorion yw hyrwyddo:
Cydnabyddiaeth bod manteision cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol yn dibynnu ar ei gilydd a bod y systemau’n cynnig ffrydiau gwahanol o fanteision cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol.
Dealltwriaeth bod cyflwr adnoddau naturiol ac ecosystemau yn gysylltiedig â’r manteision a gynigir ganddynt.
Cydnabyddiaeth bod ein hadnoddau naturiol a’n hecosystemau yn cynnig nifer o fanteision, yn hytrach nag un fantais yn unig.
Parodrwydd i ymaddasu wrth reoli ac i wneud penderfyniadau ar sail tystiolaeth.
Parodrwydd i gydweithredu wrth wneud penderfyniadau, gan roi rhan i randdeiliaid perthnasol, cymdeithas sifil a chymunedau lleol. Nid yw penderfyniadau’n cael eu gwneud yn annibynnol ar ei gilydd heb ystyried y dystiolaeth a’r wybodaeth a gasglwyd oddi wrth randdeiliaid perthnasol eraill.
Parodrwydd i ystyried yr effeithiau hirdymor a gaiff enillion byrdymor, er enghraifft, cynnwys gwerth ecosystem a’r gwasanaethau a ddarperir ganddi ynghyd ag unrhyw gostau a allai godi yn y dyfodol os bydd mwy o risg i’r amgylchedd.
Gwneud penderfyniadau ar y raddfa briodol er mwyn mynd i’r afael â phroblem neu fanteisio ar gyfle. Xxx xxxxx i raddfa ardal fod nid yn unig yn briodol yn ecolegol ond hefyd yn gymdeithasol, yn economaidd ac yn ddiwylliannol. Mae graddfa tirwedd yn enghraifft o raddfa sy’n bwysig yn ecolegol, yn gymdeithasol, yn economaidd ac yn ddiwylliannol. Mae parciau cenedlaethol hefyd yn enghraifft o raddfa.
Ystyriaeth o nodweddion allweddol ecosystemau cydnerth, sef cysylltedd, amrywiaeth, graddfa, cyflwr, a’r gallu i addasu.
Yr effaith y bwriedir i’r darpariaethau ei chael
42. Diben y darpariaethau sy’n ymwneud â rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yw helpu i reoli adnoddau naturiol mewn modd sy’n cynnal ac yn gwella gallu ecosystemau i gynnal eu systemau cynnal eu hunain, a pharhau, ar yr un pryd, i gynnig manteision cymdeithasol, amgylcheddol ac economaidd yn y tymor hir yn ogystal ag yn y tymor byr. Mae hynny’n cynnwys ceisio gwella effeithlonrwydd o ran adnoddau.
43. Y bwriad yw sicrhau bod xxxx elfennau’r amgylchedd naturiol, y rhai byw a’r rhai anfyw, yn cael eu cynnwys. Drwy wneud hynny, bydd modd sicrhau bod y berthynas a’r cysylltiadau rhwng y biotig a’r anfiotig yn cael eu hystyried wrth fynd ati i reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy, a’u bod yn cael eu hystyried hefyd yng nghyd-destun y gwasanaethau a ddarperir gan ein hecosystemau.
44. Ni fwriedir i’r diffiniad o adnoddau naturiol gynnwys unrhyw adnodd sydd wedi bod drwy broses gynhyrchu. Fodd bynnag, mae’r diffiniad o reolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yn cwmpasu’r effeithiau y mae prosesau cynhyrchu yn eu cael ar adnoddau naturiol.
45. Gall defnyddio adnoddau eilaidd (adnoddau sydd wedi bod drwy broses gynhyrchu) mewn modd cynaliadwy helpu i gynnal a gwella adnoddau naturiol a sicrhau eu bod yn cael eu defnyddio’n gynaliadwy. O ddefnyddio adnoddau eilaidd, mae llai o angen defnyddio deunyddiau xxxx x xxxx hynny olygu, felly, bod llai o adnoddau meidraidd yn cael eu defnyddio. Hefyd, drwy reoleiddio’r modd y caiff yr adnoddau eilaidd hyn eu cynhyrchu, xxx xxxx, er enghraifft, leihau effaith llygredd ar gyflwr ecosystemau.
46. Y nod yw sicrhau, wrth reoli adnoddau naturiol, bod ystyriaeth lawn yn cael ei rhoi i gydnerthedd ecosystemau yn y tymor hir ac i’r manteision y maent yn eu cynnig. Felly, drwy ystyried effaith bosibl penderfyniadau a allai effeithio ar y manteision a gynigir gan adnoddau naturiol ac ecosystemau Cymru, bydd modd sicrhau bod yr adnoddau a’r ecosystemau hynny’n cael eu cynnal.
47. Diben rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy drwy gymhwyso’r egwyddorion yw helpu i ddiwallu’r anghenion presennol o ran llesiant heb effeithio’n andwyol ar allu cenedlaethau’r dyfodol i ddiwallu eu hanghenion hwy. Gwneir hynny drwy sicrhau:
Y bydd yr effeithiau ar gydnerthedd ecosystemau yn cael eu hystyried wrth wneud penderfyniadau, a bydd adnoddau naturiol yn cael eu defnyddio mewn modd ac ar raddfa a fydd yn sicrhau bod ecosystemau yn gallu parhau i ddarparu gwasanaethau rheoleiddio, gwasanaethau cynnal, gwasanaethau darparu a gwasanaethau diwylliannol.
Na fydd penderfyniadau’n seiliedig ar effeithiau a manteision byrdymor yn unig ond hefyd ar y canlyniadau yn y tymor canolig a’r tymor hir. Mae hyn yn cynnwys yr oedi cyn i ecosystemau ddechrau teimlo effaith ymyriadau gan bobl, a hefyd yr amser y maent yn ei gymryd i ymateb i’r ymyriadau hynny.
Y bydd integreiddio’r effeithiau a’r cyfleoedd cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol sy’n gysylltiedig â defnyddio adnoddau naturiol yn cael ei ystyried yn y broses gwneud penderfyniadau.
Na fydd penderfyniadau ar adnoddau naturiol neu ecosystemau yn cael eu hystyried yn annibynnol ar ei gilydd, ac y bydd effeithiau cronnol yn cael eu hystyried wrth wneud penderfyniadau.
Y bydd gwell dealltwriaeth o’r cysylltiadau o fewn ecosystemau ac o’r cysylltiadau rhyngddynt, a hefyd o’r modd y maent yn dibynnu ar ei gilydd. Bydd gwell dealltwriaeth hefyd o’r cysylltiadau rhwng ffactorau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol.
Diben cyffredinol CNC
Y cefndir
48. Roedd sefydlu CNC yn un xxxxx amgylcheddol integredig yn un o’r camau cyflawni a nodwyd yn Cymru Fyw er mwyn symleiddio strwythurau sefydliadol a phrosesau rheoleiddiol.
49. Cafodd Cyfoeth Naturiol Cymru ei sefydlu gan Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012 (‘y Gorchymyn Sefydlu’). Rhoddwyd iddo swyddogaethau Cyngor Cefn Gwlad Cymru, a’r swyddogaethau hynny a oedd wedi eu datganoli i Gymru gan Asiantaeth yr Amgylchedd a’r Comisiwn Coedwigaeth, drwy Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Swyddogaethau) 2013. Daeth y xxxxx yn weithredol ar 1 Ebrill 2013.
Y sefyllfa bresennol
50. Xxx xxxxx cyffredinol CNC yn cael ei nodi yn Erthygl 4 o’r Gorchymyn Sefydlu. Y diben hwnnw yw sicrhau bod adnoddau amgylcheddol a naturiol Cymru yn cael eu cynnal, eu gwella a’u defnyddio mewn modd cynaliadwy xx xxxx pobl, amgylchedd ac economi Cymru yn awr ac yn y dyfodol. Caiff Gweinidogion Cymru roi canllawiau i CNC ar sut y dylai arfer ei swyddogaethau er mwyn cyflawni ei ddiben.
Diben y ddeddfwriaeth
51. Mae’r Bil yn mewnosod erthygl 4 newydd i Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012 er mwyn diweddaru ei ddiben yn unol â’r fframwaith sy’n cael ei sefydlu gan y Bil. O xxx yr Erthygl honno, bydd yn ofynnol i CNC, wrth xxxx xxxxx ei swyddogaethau, geisio sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli mewn modd cynaliadwy. Bydd yn ofynnol hefyd i CNC gymhwyso egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol.
52. Y diben, felly, yw rhoi i CNC:
Ddiben clir sy’n sicrhau bod egwyddorion rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol yn rhan annatod o broses gwneud penderfyniadau’r xxxxx.
Amcan cyffredinol er mwyn cyflawni ei swyddogaethau.
Yr effaith y bwriedir i’r ddarpariaeth ei chael
53. Mae’r ddarpariaeth yn diweddaru diben craidd CNC yn unol â’r darpariaethau sy’n cael eu sefydlu yn y Bil ar gyfer rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol. Mae’n ei ddiweddaru hefyd yn unol â’r rhwymedigaethau ehangach xxxx xxxx o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae’n dileu unrhyw wrthdaro o ran y diffiniad o ‘cynaliadwyedd’ a ddarparwyd yn Erthygl 4 o Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012, ac mae’n sicrhau bod y Gorchymyn Sefydlu, Bil yr Amgylchedd (Cymru) a Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn gyson â’i gilydd.
54. Mae’r ddarpariaeth yn sicrhau cysondeb o ran y modd y bydd CNC yn cyflawni ei swyddogaethau, a hynny ar sail dull rheoli ar lefel ecosystem, er enghraifft:
Bydd yn ystyried yr effaith y bydd ei benderfyniadau yn ei chael ar gydnerthedd ecosystemau, ar allu’r ecosystemau hynny i ddarparu gwasanaethau cynnal, gwasanaethau rheoleiddio, gwasanaethau darparu a gwasanaethau diwylliannol, ac ar allu’n hadnoddau naturiol i ddiwallu anghenion economaidd, cymdeithasol ac amgylcheddol y genhedlaeth bresennol a chenedlaethau’r dyfodol.
Bydd yn ystyried y canlyniadau a gaiff penderfyniadau neu gamau gweithredu yn y tymor canolig a’r tymor hir yn ogystal ag yn y tymor byr, a bydd yn mabwysiadu arferion rheoli ymaddasol er mwyn monitro, adolygu ac addasu ei weithgareddau fel y xx xxxx iddo gyflawni amcanion rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
55. Bydd y ddarpariaeth yn cynorthwyo CNC i fodloni’r gofynion a fydd arno o xxx yr egwyddor Datblygu Cynaliadwy yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 drwy ei annog i ymgysylltu â rhanddeiliaid ac amrywiaeth o sefydliadau’r gymdeithas sifil, gan gynnwys cymunedau lleol.
Dyletswydd bioamrywaieth a chydnerthedd ecosystemau
Y cefndir
56. Yn ôl diffiniad y Confensiwn ar Fioamrywaieth Fiolegol, bioamrywiaeth yw’r amrywioldeb ymhlith organeddau byw o xxx tarddle gan gynnwys, ymhlith pethau eraill, ecosystemau’r tir a’r môr ac ecosystemau dyfrol eraill a’r cymhlygion ecolegol y maent yn rhan ohoynt; mae hyn yn cynnwys amrywiaeth o fewn rhywogaethau a rhwng rhywogaethau, ac amrywiaeth ecosystemau14. Mae amrywiaeth yn nodwedd strwythurol o ecosystemau, ac mae’r amrywioldeb ymhlith ecosystemau yn elfen o fioamrywiaeth.
57. Mae cynnal a gwella amrywiaeth organeddau biolegol yn elfen allweddol o’r dull integredig o weithredu xx x xxxxx adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy. Mae amrywioldeb ein hadnoddau biolegol yn rhan hanfodol o sicrhau bod ein hecosystemau’n iach a bod eu cyflwr yn cael ei wella a’i gynnal ar gyfradd sy’n sicrhau eu bod yn darparu’r systemau cynnal bywyd sy’n angenrheidiol er mwyn sicrhau eu bod yn gyffredinol gydnerth.
58. Bioamrywiaeth sy’n sbarduno’n hecosystemau15 ac maent hwy, yn eu tro, yn darparu llu o wasanaethau ecosystemau sy’n hanfodol i’n cymdeithas. Mae newidiadau o ran dosbarthiad ac amlder planhigion, anifeiliaid, a microbau yn effeithio ar swyddogaethau ecosystemau ac ar allu’r swyddogaethau hynny i ddarparu gwasanaethau ecosystemau. Os yw ecosystemau’n colli rhywogaethau, mae hynny’n effeithio ar eu gallu i xxxx rhywogaethau eraill rhag ymledu. Mae’n cael effaith ar gynhyrchu ac ailgylchu maethynnau ac yn effeithio hefyd ar ddibynadwyedd a sefydlogrwydd ecosystemau. Mae bioamrywiaeth, felly, yn hanfodol er mwyn cynnal ecosystemau sy’n darparu’r gwasanaethau hanfodol y mae’n bywydau yn dibynnu arnynt. Os yw bioamrywiaeth yn cael ei cholli, ac efallai byth yn cael ei hadfer yn llawn, mae hynny’n effeithio ar allu ecosystemau i ymaddasu mewn ymateb i newidiadau ac i ffactorau sy’n tarfu arnynt.
59. Un o ymrwymiadau allweddol y llywodraeth o xxx y Rhaglen Lywodraethu yw gwrthdroi’r dirywiad mewn bioamrywiaeth a sicrhau ei bod yn gydnerth. Bydd yn gwneud hynny drwy ganolbwyntio ar yr ecosystem gyfan ac ar y cysylltiad rhwng ecosystemau a’n heconomi a’n cymunedau.
60. Yn yr Asesiad Cenedlaethol o Ecosysystemau, a gyhoeddwyd yn 2011, nodwyd bod bioamrywiaeth yn parhau i ddirywio a bod rhyw draean o’r gwasanaethau a ddarperir gan ein hamgylchedd naturiol wedi eu diraddio neu’n dirywio16.
61. Nodwyd hefyd yn yr adroddiad ar State of Nature fod 60% o’r 3,148 o rywogaethau a aseswyd yn y DU wedi dirywio dros y degawdau diweddar, a
14 Erthygl 2, Y Confensiwn ar Fioamrywiaeth Fiolegol. 1992
15 Mae ecosystem yn cynnwys organeddau byw (planhigion, anifeiliaid a micro-organeddau) ynghyd â’u hamgylchedd anfyw (aer, dŵr, mwynau a phridd) a’r xxxx ryngweithio amrywiol a chymhleth sy’n digwydd rhyngddynt. (Papur Xxxx Xxx yr Amgylchedd)
16 UK National Ecosystem Assessment, (2011) xxxx://xxxxx.xxxx-xxxx.xxx/Xxxxxxxxx/xxxxx/00/Xxxxxxx.xxxx
bod perygl i fwy nag un ym mhob deg o’r xxxx rywogaethau a aseswyd ddiflannu’n gyfan gwbl17.
62. Yn ystod ei Ymchwiliad i Fioamrywiaeth, ystyriodd Pwyllgor Cynaliadwyedd y Cynulliad xxx nad oedd Llywodraeth Cymru wedi cyrraedd ei thargedau ar fioamrywiaeth, a chyflwynodd argymhellion ar sut y gellid sicrhau gwell cynnydd yn hynny o xxxx yn y dyfodol. Argymhellodd y Pwyllgor yn ei ganfyddiadau y dylai Llywodraeth Cymru fabwysiadu dull seiliedig ar ecosystemau o reoli bioamrywiaeth:
“Dylai Llywodraeth Cymru sicrhau yr achubir ar y cyfle o xxx y Fframwaith Amgylchedd Naturiol i fabwysiadu dull gweithredu strategol seiliedig ar ecosystemau i reoli bioamrywiaeth yng nghefn gwlad yn ehangach. Dylai’r ffordd hon o weithredu drwy ecosystemau fod yn ganolog i ymdrechion y Llywodraeth i gyrraedd targedau 2020...)
63. Argymhellodd y Pwyllgor hefyd y dylai bioamrywiaeth fod yn un o elfennau allweddol polisi Llywodraeth Cymru ar ddatblygu cynaliadwy ac y dylid gosod dyletswydd ar sefydliadau perthnasol i gefnogi a hyrwyddo bioamrywiaeth, gan adeiladu ar y ddyletswydd bresennol o ran bioamrywiaeth o xxx xxxxx 40 o Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006.
64. Roedd Papur Xxxx Xxx yr Amgylchedd yn nodi’r cynigion deddfwriaethol ar gyfer gweithredu’r argymhellion drwy reoli adnoddau naturiol ar sail y dull ecosystemau, a hynny er mwyn helpu i wireddu gweledigaeth Llywodraeth Cymru o reoli adnoddau naturiol Cymru yn well. Nododd y Papur Xxxx hefyd fod angen symleiddio nifer o’r systemau rheoleiddiol presennol a’u gwneud yn fwy clir, a’r ymateb cyson i hynny oedd bod angen cryfhau’r ddyletswydd bioamrywiaeth bresennol.
65. Dywedodd nifer o’r rheini a ymatebodd i’r Papur Xxxx xxx cymysg neu gyfyngedig fu’r llwyddiant a gafwyd wrth weithredu’r ddyletswydd yn adran 40 o Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006. Dywedodd eraill fod y Bil yn gyfle i bwyso a mesur pa mor effeithiol oedd y ddyletswydd honno ac i fynd i’r afael ag unrhyw ddiffygion.
Y sefyllfa bresennol
66. O xxx xxxxx 40 o Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006, mae’n ofynnol i xxx awdurdod cyhoeddus yng Nghymru a Lloegr (dros 900 i gyd, a rhyw 80 yng Nghymru) ystyried yr angen i warchod bioamrywiaeth wrth iddynt gyflawni eu swyddogaethau. Ers i’r Ddeddf honno ddod i rym, cafwyd peth llwyddiant drwy’r ddyletswydd bresennol, er enghraifft, cyflwynwyd nifer o hyrwyddwyr bioamrywiaeth mewn awdurdodau lleol a sefydlwyd trefn lle y mae awdurdodau lleol ac awdurdodau parciau cenedlaethol yn paratoi adroddiadau gwirfoddol am y ddyletswydd.
17 State of Nature Report, (2013), p6 xxxx://xxx.xxxx.xxx.xx/xxxxxxx/xxxxxxx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxx.xxxx
Diben y ddeddfwriaeth
67. Y bwriad yw sicrhau bod amrywiaeth popeth byw, gan gynnwys y cynefinoedd sy’n eu cynnal ac amrywiadau genetig o fewn rhywogaethau, yn cael eu cydnabod yn statudol. Bydd hynny’n helpu i sicrhau bod bioamrywiaeth fiolegol yn cael ei chydnabod yn rhan hanfodol o gydnerthedd ecosystemau, a’i bod hefyd yn ffordd i fesur y llwyddiant a geir wrth reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
68. Bydd dyletswydd yn ymwneud â bioamrywiaeth a chydnerthedd ecosystemau yn cael ei gosod ar xxx xxxxx cyhoeddus sy’n arfer swyddogaethau mewn perthynas â Chymru. O xxx y ddyletswydd honno, bydd yn rhaid i xxx awdurdod cyhoeddus geisio ‘cynnal a gwella bioamrywiaeth’ wrth arfer ei swyddogaethau (ond gan sicrhau nad oes unrhyw effaith andwyol o ran arfer y swyddogaethau hynny’n briodol) a bydd rhaid iddo hefyd, drwy wneud hynny, ‘hyrwyddo cydnerthedd ecosystemau’.
69. Nod y ‘ddyletswydd bioamrywiaeth’ yw:
Sicrhau bod y ddyletswydd bioamrywiaeth yn cyd-fynd â’r fframwaith arfaethedig ar gyfer rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
Sicrhau bod cydnabyddiaeth yn cael ei rhoi i’r rôl hollbwysig sydd gan fioamrywiaeth i’w chwarae o ran cyfrannu at iechyd ecosystemau ac at sicrhau eu bod yn gweithio’n effeithiol, e.e. gwella bioamrywiaeth er mwyn xxxxx xxx ailsefydlu systemau a phrosesau ecolegol.
Sicrhau nad dim ond ar ôl ailfeddwl y bydd camau a allai effeithio ar fioamrywiaeth yn cael eu hystyried ond eu bod hefyd yn ystyried y rôl ehangach sydd gan fioamrywiaeth i’w chwarae o ran cyfrannu at wella ecosystemau ac at sicrhau bod bioamrywiaeth, ecosystemau, a’r rhwydwaith cysylltiol o ecosystemau yn fwy cydnerth.
Cryfhau’r ddyletswydd bioamrywiaeth drwy roi rhwymedigaeth gadarnhaol ar gyrff i geisio cynnal a gwella bioamrywiaeth.
Cyflwyno gofyniad newydd i adrodd am y modd y mae’r ddyletswydd yn cael ei chyflawni.
70. Drwy hoelio sylw ar y rôl y mae bioamrywiaeth yn ei chwarae o ran sicrhau bod ecosystemau’n gydnerth, y bwriad yw sicrhau bod cynnal a gwella bioamrywiaeth yn cyfrannu at gynaliadwyedd hirdymor y prosesau ecolegol a ffisegol sy’n sail i’r ffordd y mae ecosystemau’n gweithio. Bydd hynny’n golygu y bydd ein hadnoddau naturiol yn fwy abl i ddarparu gwasanaethau ecosystemau megis dŵr glân, rheoleiddio’r hinsawdd a pheillio cnydau, yn ogystal â darparu cynefinoedd ar gyfer bywyd gwyllt.
71. Mae’r Bil yn dileu’r ddyletswydd bresennol yn adran 40 o Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig Act 2006 mewn perthynas â Chymru, ac yn rhoi yn ei lle ddyletswydd ar awdurdodau cyhoeddus i geisio cynnal a gwella bioamrywiaeth. Bydd yn ofynnol i awdurdodau cyhoeddus arfer y ddyletswydd hon mewn modd a fydd yn gwella’r agweddau allweddol sy’n cynnal amrywiaeth fiolegol a chydnerthedd ecosystemau. Mae’r ddyletswydd newydd, felly, yn cael ei hintegreiddio i’r fframwaith a sefydlir o xxx y Bil ar gyfer rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
72. Mae’r ddarpariaeth hon hefyd yn gydnaws â’r dyletswyddau a’r nodau llesiant o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol 2015. Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn darparu ar gyfer gosod dyletswydd llesiant newydd ar gyrff cyhoeddus, gan gynnwys CNC, i gyflawni datblygu cynaliadwy ym mhopeth a wnânt. Ystyr “datblygu cynaliadwy” yw’r:
“broses o wella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol Cymru drwy weithredu, yn unol â’r egwyddor datblygu cynaliadwy, gan anelu at gyrraedd y nodau llesiant.” (Adran 2 o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015).
73. Dyma’r saith nod llesiant:
Cymru lewyrchus. Cymru gydnerth. Cymru iachach.
Cymru sy’n fwy cyfartal. Cymru o gymunedau cydlynus.
Cymru â diwylliant bywiog lle mae’r Gymraeg yn ffynnu. Cymru sy’n gyfrifol ar lefel fyd-xxxx.
74. Xxx’r ddarpariaeth hefyd yn cydnabod, mewn ffordd gwbl bendant, yr ymrwymiadau sydd ar Gymru o xxx y Confensiwn ar Fioamrywiaeth, a lofnodwyd ym 1992 ar ôl Uwchgynhadledd y Byd yn Rio.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
75. Bydd y Bil yn sicrhau bod bioamrywiaeth yn rhan naturiol ac annatod o bolisïau ac o wneud penderfyniadau mewn cyrff cyhoeddus yng Nghymru. Bydd y Bil yn cefnogi’r angen i fynd i’r afael â’r dirywaid mewn bioamryiaeth drwy geisio cynnal a gwella statws ein bioamrywiaeth, yn ogystal â sicrhau bod bioamrywiaeth yn cael ei hystyried yn gwbl hanfodol er mwyn cynnal ecosystem weithredol. Bydd yn gwneud hynny drwy:
Sicrhau bod ein hadnoddau biolegol yn fwy amrywiol er mwyn helpu i sicrhau mwy o amrywiaeth yn ein hecosystemau a’u bod, o’r herwydd, yn fwy cydnerth.
Sicrhau adnoddau biolegol mwy amrywiol a helpu, drwy hynny, i gryfhau integriti ecosystemau, a galluogi ecosystemau i ymaddasu er mwyn ymdopi â phwysau a/neu ymateb iddo, gan leddfu effeithiau unrhyw sioc fewnol neu allanol i’r systemau hynny.
Gwella cyfleoedd i sicrhau cysylltiadau rhwng ecosystemau, sy’n arbennig o bwysig o ran gwasgariad rhywogaethau o ganlyniad i’r newid yn yr hinsawdd, ac sydd hefyd yn cyfrannu at gydnerthedd ecosystemau yn y tymor hir.
76. Mae cyflwyno dyletswydd newydd i gyhoeddi adroddiad yn galluogi awdurdodau cyhoeddus i adrodd am y camau y byddant wedi eu cymryd i wella bioamrywiaeth ac i wneud ecosystemau yn fwy cydnerth. Byddant yn cael eu galluogi hefyd i adrodd am y camau y byddant wedi eu cymryd i gynnwys
mesurau yn ymwneud â bioamrywiaeth mewn meysydd polisi, strategaethau neu fentrau eraill.
77. Y bwriad yw sicrhau manteision o ran integreiddio ar gyfer y cyrff hynny sy’n dod o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, a hynny drwy eu galluogi i adrodd ar hynt y gwaith o gyflawni’r ddyletswydd bioamrywiaeth yn yr adroddiadau y byddant yn eu paratoi ynghylch cyflawni eu hamcanion llesiant. Bydd hyn hefyd yn fodd i sicrhau, ar gyfer y cyrff hynny, fod yn gofyniad yn un cydgysylltiedig a’i fod yn rhan annatod o’r rhwymedigaethau o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
Adroddiad am Gyflwr Adnoddau Naturiol
Y sefyllfa bresennol
78. Ar hyn x xxxx, nid oes unrhyw ofyniad cyfreithiol i unrhyw sefydliad adrodd am gyflwr adnoddau naturiol yng Nghymru. Xxx xxxx adroddiadau cenedlaethol yn cael eu paratoi gan amryfal sefydliadau, ac yn eu plith y mae’r Arolwg Cefn Gwlad ac Arolwg Hamdden Awyr Agored Cymru.
79. Mae dyletswyddau penodol ar CNC, o xxx Gyfarwyddebau Ewropeaidd, i adrodd am gyfraniad Cymru (i’r DU). Er enghraifft, o xxx Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 (un o ddeddfau’r DU), mae’n ofynnol adrodd ar lefel genedlaethol am yr effaith y mae’r newid yn yr hinsawdd yn ei chael ar hyn x xxxx, a hefyd am yr effaith y rhagwelir y bydd yn ei chael yn y dyfodol. Mae Llywodraeth Cymru hefyd yn paratoi adroddiadau am reoleiddio cynefinoedd; am y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr; ac am berygl llifogydd.
Diben y ddeddfwriaeth
80. Y diben yw creu dyletswydd statudol i ddarparu asesiad o gyflwr a thueddiadau adnoddau naturiol yng Nghymru er mwyn nodi a oes cynnydd yn cael ei wneud o ran cyflawni amcanion rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy. Bydd hyn yn dangos a fydd ecosystemau yn gallu parhau i ddarparu’r gwasanaethau cynnal, y gwasanaethau rheoleiddio, y gwasanaethau darparu a’r gwasanaethau diwylliannol sy’n cynnal llesiant amgylcheddol, cymdeithasol ac economaidd Cymru yn y tymor hir.
81. Mae’r ddeddfwriaeth yn ei gwneud yn ofynnol i CNC baratoi a chyhoeddi Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol, gan wneud hynny yn unol â’r amserlen ddeddfwriaethol a ddarperir yn y Bil. Bydd yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol yn sylfaen dystiolaeth a fydd yn darparu gwybodaeth am sefyllfa ein hadnoddau naturiol ar y pryd. Bydd, wrth wneud hynny, yn darparu’r wybodaeth y bydd xx xxxxxx ar Weinidogion Cymru i bennu blaenoriaethau ar gyfer gweithredu ar y lefel genedlaethol.
82. Nid yw’r ffordd (gymharol gul a rhydwythol) yr eir ati ar hyn x xxxx i adrodd am yr amgylchedd yn adlewyrchu’r gyd-ddibyniaeth rhwng ffactorau amgylcheddol neu ag agweddau economaidd a chymdeithasol fel y’i hadlewyrchir gan y dull ehangach o reoli anoddau naturiol sy’n cael ei sefydlu drwy gyfrwng y Bil. Wrth adrodd, dylid canolbwyntio’n bennaf ar allu ecosystemau i ddiwallu anghenion cymdeithas, yr economi a’r amgylchedd, yn awr ac yn y dyfodol. Gallai hynny gynnwys dadansoddi ac adrodd am faterion megis statws ecosystemau ac am dueddiadau o ran sut y maent yn gweithredu (gan gynnwys cyflwr yr amgylchedd naturiol); allbynnau (y gwasanaethau ecosystemau a ddarperir, a gwerth y gwasanaethau hynny); a chydnerthedd (y gallu i wrthsefyll, ac i xxxxx x xxxx y maent yn gweithredu, gan gydnabod rôl bioamrywiaeth).
Yr effaith y bwriedir i’r deddfwriaeth ei chael
83. Bydd y ddeddfwriaeth yn arwain at:
Sylfaen dystiolaeth genedlaethol gynhwysfawr a chanolog ar statws adnoddau naturiol yng Nghymru, a fydd yn cael ei hadolygu a’i diweddaru’n rheolaidd er mwyn adlewyrchu’r sefyllfa ar y pryd.
Gwaelodlin a fydd yn llywio gwaith datblygu polisi.
Cyflwyno proses lle yr eir ati’n gyson i fonitro, adolygu ac ymateb i’r wybodaeth ddiweddaraf. Bydd modd gwneud hynny drwy gyfrwng y cysylltiadau rhwng yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol (SoNaRR), y Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol (NNRP) a’r datganiadau ardal, a hynny drwy:
▪ Sicrhau, wrth benderfynu ar y blaenoriaethau cenedlaethol a’r cyfleoedd y dylid eu cynnwys yn y polisi cenedlaethol, bod y broses honno’n seiliedig ar y dystiolaeth yn yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol;
▪ Sicrhau, wrth i’r polisi cenedlaethol gael ei weithredu ar y lefel leol drwy gyfrwng datganiad ardal, bod y broses honno’n seiliedig ar y dystiolaeth briodol yn yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol;
▪ Sicrhau bod y dystiolaeth leol a ddaw i’r amlwg wrth baratoi datganiad ardal yn cael ei hystyried wrth fynd ati yn y dyfodol i adolygu’r Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol.
Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol
Y sefyllfa bresennol
84. Ar hyn x xxxx, nid oes unrhyw ofyniad cyfreithiol i baratoi dogfen bolisi genedlaethol integredig ar reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy, ac mae polisïau ar faterion amgylcheddol yn tueddu i gael eu paratoi yn annibynnol ar ei gilydd. Yn 2011, ymrwymodd Llywodraeth Cymru, drwy Cymru Fyw, i ddatblygu’r gwaith cynllunio sy’n cael ei wneud xx xxxx rheoli adnoddau naturiol, i ddatblygu gwaith cynllunio morol, ac i fabwysiadu dull integredig o weithredu mewn perthynas ag iechyd ecosystemau.
Diben y ddeddfwriaeth
85. Mae’r Bil yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru baratoi, cyhoeddi ac adolygu polisi adnoddau naturiol cenedlaethol, gan wneud hynny yn unol â’r amserlen ddeddfwriaethol a ddarperir.
86. Mae’r Bil yn ei gwneud yn ofynnol i’r polisi adnoddau naturiol cenedlaethol cyntaf gael ei gyhoeddi ymhen 10 mis i’r dyddiad y xxx xxxxx 9 i rym. Caiff Gweinidogion Cymru adolygu’r polisi hwnnw ar unrhyw adeg ond bydd rhaid iddynt ei adolygu ar ôl pob un o etholiadau Cynulliad Cenedlaethol Cymru. Ar ôl cynnal adolygiad, caiff Gweinidogion Cymru ddewis parhau â’r polisi neu ei ddiwygio. Os caiff ei ddiwygio, bydd yn rhaid cyhoeddi’r polisi diwygiedig.
87. Bydd yn ofynnol i Weinidogion Cymru nodi eu polisïau ar gyfer cyfrannu at reoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol mewn perthynas â Chymru, a bydd gofyn hefyd iddynt nodi xxxx, yn eu barn hwy, yw’r blaenoriaethau a’r cyfleoedd allweddol er mwyn cyflawni hynny. Rhaid iddynt hefyd gynnwys yn y polisi hwn yr hyn y dylid ei wneud, yn eu barn hwy, mewn perthynas â’r newid yn yr hinsawdd.
88. Bydd gofyn hefyd i Weinidogion Cymru gymryd y cyfryw gamau ag a fydd yn rhesymol ymarferol, yn eu barn hwy, i weithredu’r polisi ac i annog eraill i gymryd camau o’r fath.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
89. Y bwriad yw:
Sicrhau bod blaenoriaethau clir yn cael eu pennu a chyfleoedd yn cael eu nodi i sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli mewn modd cynaliadwy ar lefel genedlaethol, gan wneud hynny ar sail sylfaen dystiolaeth a fydd yn cael ei darparu’n rhannol gan yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol a chan Adroddiad Tueddiadau’r Dyfodol yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
Hyrwyddo sefyllfa lle y bydd polisïau’n cael eu datblygu mewn modd integredig, gan sicrhau, wrth ymgymryd â’r gwaith hwnnw, bod y polisi cenedlaethol yn cyd-fynd ag amcanion Gweinidogion Cymru o ran llesiant
(yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015) ac yn y Fframwaith Datblygu Cenedlaethol (fel y’i cynigir ym Mil Cynllunio (Cymru)).
Rhoi cyfarwyddyd i Weinidogion Cymru ar sut i sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli mewn modd cynaliadwy.
Rhoi cyfarwyddyd i CNC ar baratoi datganiadau ardal, sef y dull a fydd yn cael ei fabwysiadu er mwyn gweithredu ar flaenoriaethau a manteisio ar gyfleoedd ar y lefel leol.
Datganiadau Ardal
Y sefyllfa bresennol
90. Xxx xxx Gyfarwyddeb Ewropeaidd yn ei gwneud yn ofynnol i fabwysiadu dull rheoli ar lefel yr ecosystem sy’n gydnaws â’r dull a gyflwynir yn y Bil:
O xxx y Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr (2003), mae’n ofynnol mabwysiadu dull integredig o weithredu drwy ddatblygu Cynlluniau Rheoli Basnau Afonydd. Y fwy diweddar, mae llawer o offerynnau’r UE sy’n ymwneud â dŵr yn cael eu hintegreiddio i’r Gyfarwyddeb Fframwaith Dŵr. Y nod yw rheoli amgylchedd y dŵr ar lefel systemau cyfan.
O xxx Gyfarwyddeb Fframwaith y Strategaeth Forol (2006), mae’n ofynnol mabwysiadu dull integredig o weithredu wrth reoli gweithgareddau dynol sy’n effeithio ar yr amgylchedd morol, ond gan sicrhau, ar yr un pryd, bod modd defnyddio gwasanaethau ecosystemau morol mewn modd cynaliadwy.
91. Mae CNC wrthi ar hyn x xxxx yn cynnal treialon mewn tair ardal, yn nalgylchoedd afonydd Rhondda, Tawe a Dyfi. Diben y treialon hyn yw dechrau gwneud rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yn rhan annatod o waith CNC, mewn ardaloedd daearyddol penodol – gan ddangos sut y gellid cyflawni hynny’n ymarferol, a chan ddysgu wrth i’r treialon fynd rhagddynt.
Diben y ddeddfwriaeth
92. Rhaid i CNC baratoi, cyhoeddi ac adolygu datganiadau ardal fel y xx xxxx mynd ati ar y raddfa ofodol briodol i weithredu ar un neu fwy o’r blaenoriaethau a’r cyfleoedd a amlinellir yn y polisi adnoddau naturiol cenedlaethol.
93. Caiff CNC hefyd ddefnyddio datganiad ardal i gyflawni unrhyw un o’i swyddogaethau ac, os yw hynny’n gyson ag unrhyw ddyletswydd statudol benodol, caiff ymgorffori mewn datganiad ardal unrhyw gynlluniau, rhaglenni neu strategaethau a baratowyd gan CNC. Bydd hynny’n caniatáu i CNC integreiddio a symleiddio’i waith a chyflawni ei rôl mewn ffordd fwy effeithlon.
94. Mae’r angen am ddatganiadau ardal ar draws Cymru yn adlewyrchu’r gydnabyddiaeth, fel y darperir ar ei chyfer yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, fod yn rhaid wrth ddull gweithredu sy’n ystyried y cyd- destun lleol er mwyn mynd i’r afael â heriau cyffredinol a dod o hyd i atebion cynaliadwy. At hynny, xxx xxxxx i gyrff hefyd ystyried sut y mae cydweithio â chyrff eraill yn gallu helpu i gyflawni amcanion hirdymor.
95. Caiff CNC ofyn i gyrff cyhoeddus eraill (fel y’u diffinnir yn adran 11 o’r Bil) ddarparu gwybodaeth neu roi cymorth iddo baratoi datganiadau ardal ac i’w rhoi ar waith (fel y darperir yn adran 13). Byddai’n ofynnol i’r cyrff hynny ddarparu gwybodaeth neu i roi cymorth.
96. Bydd gofyn i CNC gymryd camau rhesymol ymarferol i roi datganiad ardal ar waith ac i annog eraill i gyfrannu at weithredu’r datganiad hwnnw.
97. Lle y xx xxxxx, caiff Gweinidogion Cymru gyfarwyddo xxxxx cyhoeddus (fel y cynigir yn adran 12) i gymryd camau rhesymol ymarferol i weithredu datganiad ardal. Byddai’r pŵer hwn i roi cyfarwyddyd yn fodd i sicrhau bod cyrff cyhoeddus eraill hefyd yn cyfrannu at weithredu datganiad ardal, ac nad CNC yn unig fyddai’n gyfrifol am wneud hynny.
98. Un elfen o’r cydweithio a gynigir yn hyn o xxxx fydd caniatáu i gyrff cyhoeddus sydd hefyd yn aelodau o fwrdd gwasanaethau cyhoeddus gynnwys blaenoriaethau neu gyfleoedd a nodir mewn datganiad ardal yn eu cynllun llesiant lleol.
Yr effaith y bwriedir i’r ddarpariaeth ei chael
99. Y bwriad yw y bydd datganiadau ardal yn:
Darparu sylfaen dystiolaeth ar lefel leol y bydd modd ei defnyddio yn y dyfodol wrth baratoi a diwygio’r Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol, a hefyd mewn unrhyw asesiad llesiant lleol a gynhelir gan fwrdd gwasanaethau cyhoeddus, ac mewn unrhyw gynlluniau llesiant lleol a fydd yn cael eu paratoi yn sgil yr asesiadau hynny (yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015).
Drwy lywio’r cynlluniau llesiant lleol, yn cyfrannu tystiolaeth ar gyfer y gwaith o ddatblygu cynlluniau datblygu lleol.
Darparu sylfaen dystiolaeth ynghylch sut y bydd CNC yn rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy yn yr ardal honno.
Sicrhau bod penderfyniadau’n cael eu gwneud ar y lefel briodol, gan gydnabod bod ecosystemau’n bodoli ar nifer o raddfeydd gwahanol a bod cysylltiadau rhyngddynt.
Sicrhau bod gwasanaethau cynnal, gwasanaethau rheoleiddio, gwasanaethau darparu a gwasanaethau diwylliannol yn cael eu hystyried wrth wneud penderfyniadau am flaenoriaethau a chyfleoedd.
Gwella’r modd y gwneir penderfyniadau drwy sicrhau bod CNC a chyrff cyhoeddus eraill yn cydweithio i ddatblygu ac i weithredu datganiad ardal.
Galluogi CNC, os yw hynny’n gyson ag unrhyw ddyletswydd statudol benodol, i integreiddio, ad-drefnu a symleiddio unrhyw gynlluniau, rhaglenni neu strategaethau a gaiff eu paratoi ganddo
Darparu ffynhonnell o wybodaeth a thystiolaeth ar gyfer cyrff cyhoeddus eraill ynghylch pa gamau gweithredu y gallai fod angen iddynt eu cymryd, gan olygu y byddant yn gallu cynnwys y camau gweithredu hynny wrth gyflawni eu hamcanion eu hunain o ran llesiant, neu eu cynnwys yng nghynlluniau llesiant Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus (yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
Nodi cyfleoedd posibl a blaenoriaethau ar lefel leol a hefyd gyfleoedd posibl i gyrff gwahanol gydweithio ac ymgysylltu. Bydd hefyd yn fodd i’w hannog hwy a rhanddeiliaid gwahanol i chwarae rhan weithredol yn y gwaith o reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy ar lefel leol.
Caniatáu dull cyfannol o fynd i’r afael â heriau allweddol, er enghraifft, wrth leihau perygl llifogydd a mynd i’r afael â’r newid yn yr hinsawdd.
Sicrhau y bydd CNC yn gallu mabwysiadu dull system gyfan o weithredu a hefyd symleiddio ac ad-drefnu ei brosesau er mwyn osgoi dyblygu gwaith.
Cytundebau Rheoli Tir
Y cefndir
100. At ddibenion y gyfraith amgylcheddol, yr hyn a olygir wrth gytundeb rheoli yw trefniant ariannol (contract, i xxx pwrpas) i sicrhau bod dau xxxxx yn gweithredu mewn modd penodol. Fel rheol, maent yn cael eu defnyddio ar hyn x xxxx i warchod ac i ddiogelu’r planhigion a’r anifeiliaid a geir mewn ardal, a hefyd i reoli tir mewn modd sy’n sicrhau bod natur yn cael ei warchod. Fe’u gwneir fel arfer rhwng perchennog tir preifat ac un o’r cyrff cadwraeth statudol (hynny yw, Natural England, CNC a Scottish Natural Heritage); mae’n bosibl y bydd perchennog y tir yn cytuno i reoli’r tir mewn ffordd benodol neu i beidio â gwneud rhywbeth ar y tir, a hynny yn gyfnewid am dâl. Yn hanesyddol, mae cytundebau rheoli wedi cael eu defnyddio ar gyfer safleoedd megis Safleoedd o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SSSIs) (drwy’r Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad) ac ar gyfer Ardaloedd Cadwraeth Arbennig ac Ardaloedd Gwarchodaeth Arbennig (safleoedd Natura 2000) drwy’r Rheoliadau Cynefinoedd.
Y sefyllfa bresennol
100. Xxx xxx CNC nifer o bwerau eisoes i lunio cytundebau rheoli tir, at ddibenion penodedig, gyda pherchenogion neu feddianwyr tir. Ceir gwneud cytundebau rheoli tir o xxx xxxxx 39 o Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981, adran 15 o Ddeddf Cefn Gwlad 1968 ac adran 16 o Ddeddf Parciau Cenedlaethol a Mynediad i Gefn Gwlad 1949.
101. Mae’r pwerau presennol yn gyfyngedig yn yr ystyr eu bod yn arferadwy mewn perthynas â thir a ddynodwyd at ddibenion cadwraeth neu fel arall at ddibenion cadw harddwch naturiol ac amwynder, a hyrwyddo mwynhad gan y cyhoedd. Nid yw’r pwerau presennol yn ddigon xxxx i CNC fedru hyrwyddo rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol yn unol â’r ystod lawn o swyddogaethau sydd ganddo, er enghraifft, y gallu i sicrhau trefniadau hirdymor a chadarn er mwyn rheoli perygl llifogydd.
Diben y ddeddfwriaeth
102. Mae’r Bil yn ychwanegu at y pŵer sydd gan CNC ar hyn x xxxx, a hynny er mwyn iddo fedru defnyddio’r pŵer hwnnw i gyflawni unrhyw amcan o xxx unrhyw un o’i swyddogaethau. Mae hynny’n cynnwys rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy, sy’n ddyletswydd ar CNC o xxx Erthygl 4 o Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012 (fel y’i hamnewidir gan y Bil hwn).
103. Bydd hyn yn rhoi’r gallu i CNC lunio cytundeb rheoli gwirfoddol gydag unrhyw xxxxxx, perchennog tir neu fusnes sydd â hawl gyfreithiol dros y tir, er mwyn iddo fedru rheoli’r tir hwnnw.
104. Caiff cytundebau rheoli tir osod rhwymedigaethau cadarnhaol neu gyfyngiadau ar berchennog neu feddiannydd tir o ran rheoli’r tir hwnnw mewn
modd a fydd yn cyfrannu, er enghraifft, at reoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy.
Yr effaith y bwriedir i’r ddarpariaeth ei chael
105. Y diben yw rhoi’r gallu i CNC lunio cytundebau gwirfoddol i reoli tir er mwyn iddo fedru cyflawni cyfres ehangach o amcanion nag o xxx y ddeddfwriaeth bresennol. Y bwriad yw, er enghraifft, rhoi’r gallu i CNC lunio cytundeb i reoli tir mewn modd a allai gyfrannu at liniaru llifogydd.
106. Er mwyn i gytundebau fod yn rhwymol ar bersonau a fydd yn caffael y tir, rhaid i CNC gofrestru’r cytundeb gyda’r Gofrestrfa Tir. Mae cofrestru’r cytundeb yn fodd i sicrhau bod personau a allai brynu neu feddiannu’r tir yn y dyfodol yn gwybod am y rhwymedigaethau a fydd arnynt.
107. Y bwriad yw y bydd modd trefnu i gytundebau barhau am gyfnodau hir er mwyn rhoi sicrwydd. Bydd modd eu cofrestru gyda’r Gofrestrfa Tir fel y bo telerau’r cytundeb yn parhau i fod yn gymwys i unrhyw un a fydd yn caffael y tir. Er enghraifft, o ran amddiffyn rhag llifogydd, bydd y math newydd o gytundeb rheoli yn gallu rhoi digon o sicrwydd y bydd yr ased naturiol sy’n amddiffyn rhag llifogydd, sef, yn yr achos hwn, darn o dir a’i gyrsiau dŵr cysylltiedig, yn parhau i gael eu cynnal a’u cadw hyd yn oed os gwerthir y tir.
Cynlluniau arbrofol
Y cefndir
108. Mae’n bosibl y bydd diweddaru diben cyffredinol CNC (adran 5 o’r Bil) yn arwain at oblygiadau o ran sut y bydd CNC yn gallu cyflawni ei swyddogaethau mewn modd a fydd yn caniatáu iddo gydymffurfio â rhwymedigaethau ei swyddogaethau statudol ac a fydd hefyd yn ei alluogi i reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy mewn perthynas â Chymru. Mae’n bosibl y bydd angen i CNC dreialu ffyrdd newydd o gyflawni ei swyddogaethau mewn modd a fydd yn cyflawni’r diben newydd hwn.
109. Gan fod y pwysau ar adnoddau naturiol yn debygol o barhau, mae’n bosibl y bydd angen ffyrdd newydd ac arloesol o weithio hefyd er mwyn i CNC fedru rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy. Bydd pwysau ar allu’r amgylchedd i gynnal manteision economaidd a chymdeithasol yn her i CNC wrth iddo fynd ati i gyflawni ei swyddogaethau. Bydd rhoi’r gallu i CNC dreialu ffyrdd newydd o weithio yn bwysig er mwyn casglu tystiolaeth a fydd yn ei alluogi i sicrhau canlyniadau cymdeithasol ac economaidd ehangach. Mae hynny’n gydnaws â’r dull rheoli ar lefel yr ecosystem, sef mai’r amrywiaeth o wasanaethau a ddarperir gan ecosystemau yw sail llawer o fanteision economaidd a chymdeithasol.
110. Bydd blaenoriaethau CNC yn parhau i adlewyrchu’r angen i gryfhau gallu’r amgylchedd naturiol i wrthsefyll canlyniadau’r newid yn yr hinsawdd, a’r ffactorau sy’n ei achosi. Er enghraifft, os bydd mwy o lifogydd, mae’n debyg y bydd angen mabwysiadu arferion a thechnegau gweithio gwahanol. Yn yr un modd, gallai pwerau i arloesi helpu CNC i brofi ffyrdd o fynd i’r afael â’r hyn sy’n achosi’r newid yn yr hinsawdd, er enghraifft, drwy dreialu neu gefnogi prosiectau dal carbon, a fydd, yn ôl pob tebyg, yn tyfu’n ffordd fwyfwy pwysig o ymateb i allyriadau carbon yn y dyfodol.
111. Mae’n debyg y bydd newidiadau technolegol yn parhau i alluogi ffyrdd arloesol o weithio. Er enghraifft, gallai technolegau a thechnegau newydd alluogi CNC i weithredu er mwyn mynd i’r afael â llygredd.
Y sefyllfa bresennol
112. Xxx xxxxx 4 o Ddeddf Cefn Gwlad 1968 yn rhoi’r pŵer i CNC wneud a chyflawni, neu i hyrwyddo cyflawni, cynlluniau arbrofol sydd â’r nod o hwyluso mwynhad o gefn gwlad, neu o gadw neu wella ei harddwch naturiol neu ei amwynder.
113. Fodd bynnag, ymwneud ag ystod gyfyngedig o swyddogaethau CNC yn unig y mae’r pwerau hynny, ac ni fyddent yn galluogi CNC i dreialu ffyrdd newydd o weithio ar draws ei gylch gwaith cyfan.
114. O ran gweithredu’r pwerau arbrofol cyfyngedig hyn, nid oes unrhyw bŵer cyffredinol ar gael i Weinidogion Cymru fedru xxxx xxxx dro ddarpariaeth mewn deddfwriaeth er mwyn caniatáu i gynllun arbrofol gael ei gyflawni.
Diben y ddeddfwriaeth
115. Diben y ddeddfwriaeth yw rhoi’r pwerau angenrheidiol i CNC i’w helpu i reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy. Mae’r Bil yn estyn pwerau presennol CNC i gyflawni cynlluniau arbrofol.
116. Bydd hynny’n cael ei wneud drwy ddiwygio’r Erthygl 10C presennol yng Ngorchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol Cymru (Sefydlu) 2012 er mwyn cynnwys pŵer i gyflawni cynlluniau arbrofol fel rhan o’r pŵer cyffredinol sydd gan CNC i wneud gwaith ymchwil.
117. Ni fydd y pŵer i wneud gwaith ymchwil yn newid, ond y diben, o ran cynlluniau arbrofol, yw gwella ac estyn pwerau presennol CNC i arbrofi, a hynny er mwyn darparu ar gyfer ei rôl newydd fel xxxxx xxxx â swyddogaethau ehangach o lawer nag unrhyw un o’r cyrff y mae’n eu holynu.
118. Gall cyflwyno cynlluniau arbrofol o’r fath gynnwys datblygu neu gymhwyso dulliau, cysyniadau neu dechnegau newydd, neu ddatblygu mwy ar ddulliau, cysyniadau neu dechnegau sy’n bodoli eisoes, a gallai hynny gynnwys defnyddio technegau rheoli newydd.
119. Fel y xx xxxx cyflawni cynlluniau arbrofol, caiff Gweinidogion Cymru, ar ôl cael cais i’r perwyl hwnnw oddi wrth CNC, xxxx xxxx dro, am gyfnod cyfyngedig, ddarpariaethau penodol mewn deddfwriaeth amgylcheddol, lle xxx xxxxx hynny fyddai galluogi cynllun arbrofol i gyfrannu at reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy. Byddai hynny’n dileu unrhyw waharddiadau yn y ddeddfwriaeth a allai gyfyngu ar allu CNC i dreialu ffyrdd newydd o gyflawni ei swyddogaethau er mwyn helpu i sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli’n gynaliadwy, a hefyd er mwyn ei helpu i gyflawni amcanion statudol ei swyddogaethau eraill.
120. Er mwyn i’r pŵer hwnnw gael ei gychwyn, byddai’n rhaid i CNC gyflwyno cais i Weinidogion Cymru, a fyddai’n:
Nodi’r ddarpariaeth berthnasol.
Amlinellu sut y byddai’r ddarpariaeth honno yn ei xxxx rhag defnyddio’i bŵer i gyflawni cynlluniau arbrofol.
Nodi’r hyn y byddai’r cynllun yn ei olygu, pwy fyddai’n gysylltiedig ag ef, sut y byddai’r person hwnnw’n gysylltiedig ag ef.
Nodi amcan y cynllun ac am ba hyd y disgwylid iddo barhau.
121. Byddai’n rhaid i Weinidogion Cymru eu bodloni eu hunain y byddai’r pŵer i xxxx xxxx dro yn golygu y byddai modd cyflawni’r cynllun ac mai ei ddiben fyddai cyfrannu at reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
122. Felly, byddai xxxx darpariaeth ddeddfwriaethol dros dro yn gysylltiedig â swyddogaethau CNC ac â sicrhau bod ei swyddogaethau’n cyfrannu at reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy.
Yr effaith y bwriedir i’r darpariaethau ei chael
123. Dyma’r effaith y bwriedir i’r darpariaethau sy’n ymwneud â chynlluniau arbrofol ei chael:
Byddant yn sicrhau bod eglurder o ran y pŵer presennol i gynnal neu i gomisiynu ymchwil ac o ran y pŵer i gyflawni cynlluniau arbrofol drwy eu hymgorffori mewn un pŵer a’u cymhwyso ar draws xxxx swyddogaethau CNC.
Byddant yn cynorthwyo CNC i dreialu ffyrdd newydd o weithio er mwyn iddo fedru cyflawni ei swyddogaethau mewn modd a fydd hefyd yn ei alluogi i gyflawni ei ddiben cyffredinol newydd.
Byddant yn galluogi CNC i dreialu ffyrdd newydd o weithio er mwyn asesu’r ffyrdd gorau o sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli mewn modd cynaliadwy.
Byddant yn galluogi CNC i dreialu ffyrdd newydd o weithio a allai arwain at arferion gorau ac a allai helpu i nodi cyfleoedd i ddatblygu rheolau cyffredinol a fyddai’n rhai rhwymol.
Byddant yn galluogi CNC i dreialu ffyrdd newydd o weithio a allai gynnwys nifer o randdeiliaid ac a fyddai, felly, yn annog mwy o gyrff i fod yn gysylltiedig â sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli mewn modd cynaliadwy.
Byddant yn sicrhau bod modd dysgu am ddulliau newydd neu ffyrdd newydd o weithio cyn iddynt gael eu gweithredu’n gyffredinol.
Byddant yn sicrhau bod modd dysgu er mwyn cael gwybodaeth ar sut i ddatblygu achos o blaid newid.
Byddant yn fodd i ddysgu am unrhyw wrthdaro rhwng y ddeddfwriaeth bresennol a rheoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy neu’r dull ecosystemau yn fwy cyffredinol. Byddant yn fodd, felly, i ddarparu gwybodaeth i Weinidogion Cymru am unrhyw broblemau sy’n codi wrth weithredu polisi ar reoli adnoddau naturiol.
Byddant yn golygu y bydd modd nodi mewn datganiadau ardal bod cynlluniau yn gyfleoedd i sicrhau rheolaeth gynaliadwy yn yr ardal honno ac i roi gwybodaeth i gyrff eraill am gyfleoedd i gydweithio. Byddant hefyd yn fodd i helpu i weithredu datganiadau ardal.
Byddant yn darparu ar gyfer rhoi rhanddirymiad, am gyfnod cyfyngedig, mewn perthynas â rhwymedigaethau deddfwriaethol penodol, i bartïon a fydd yn gysylltiedig â chynlluniau arbrofol, a hynny er mwyn iddynt fedru dod o hyd i ffyrdd newydd o fodloni’r gofynion deddfwriaethol sydd arnynt a chyfrannu, ar yr un pryd, at reoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy. Mae’n bosibl y bydd hynny hefyd yn fodd, yn achos sefydliadau bach/canolig eu maint, i nodi cyfleoedd i gyflwyno rheolau cyffredinol a fydd yn rhai rhwymol, yn lle’r cydsyniadau sy’n bodoli eisoes.
Cysylltiadau â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) a Deddf Cynllunio (Cymru)
124. Mae cysylltiadau amlwg rhwng Bil yr Amgylchedd (Cymru), Bil Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a Deddf Cynllunio (Cymru) 2015. Yr egwyddor sy’n cysylltu’r tri darn hyn o ddeddfwriaeth hyn yw’r ymrwymiad i ddatblygu cynaliadwy er mwyn gwella llesiant pobl Cymru yn awr ac yn y dyfodol.
125. Mae Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn sefydlu fframwaith datblygu cynaliadwy cryfach a mwy cydlynol ar gyfer Cymru drwy gyfrwng set o saith nod llesiant, egwyddor datblygu cynaliadwy, a dyletswydd gref ar xxx xxxxx cyhoeddus i gyflawni datblygu cynaliadwy, gan adlewyrchu’r angen i i wella llesiant economaidd, cymdeithasol, amgylcheddol a diwylliannol Cymru. Er mwyn eu helpu i wneud hynny, mae’r Ddeddf yn sefydlu Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol i Gymru a fydd yn helpu cyrff cyhoeddus i wneud dewisiadau mwy cynaliadwy yn ogystal â diogelu buddiannau cenedlaethau’r dyfodol. Bwriedir i Fil yr Amgylchedd (Cymru) ategu Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a hefyd, drwy gymhwyso egwyddor datblygu cynaliadwy, i ategu’r gwaith o reoli adnoddau naturiol Cymru.
126. Bydd Deddf Cynllunio (Cymru) 2015 yn creu proses effeithlon er mwyn sicrhau bod y datblygiad iawn yn y lle iawn. Mae Bil yr Amgylchedd (Cymru) yn ategu nodau Deddf Cynllunio (Cymru) 2015 o ran cefnogi datblygu cynaliadwy, drwy sicrhau bod tystiolaeth am y risgiau a’r cyfleoedd allweddol sy’n gysylltiedig â rheoli adnoddau naturiol Cymru yn sail i’r broses gynllunio drwy’r asesiadau llesiant lleol.
127. Eir ati isod i ddisgrifio rhai o’r cysylltiadau deddfwriaethol allweddol â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
Tystiolaeth ar gyfer asesiad llesiant lleol
128. O xxx Fil yr Amgylchedd (Cymru), bydd yn ofynnol i Fyrddau Gwasanaethau Cyhoeddus a sefydlir o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 ystyried y datganiadau ardal (o fewn eu hardaloedd) wrth baratoi asesiadau llesiant lleol. Bydd yr Adroddiad am Gyflwr Adnoddau Naturiol yn cael ei ystyried wrth baratoi datganiadau ardal ond bydd Byrddau Gwasanaethau Lleol hefyd yn cael ystyried y dystiolaeth a geir mewn Adroddiad am Gyflwr Adnoddau Naturiol.
Cyfrannu at waith y Byrddau Gwasanaethau Cyhoeddus
129. Bydd CNC yn aelod statudol o Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus. O xxx Fil yr Amgylchedd (Cymru), bydd diben statudol CNC (rheoli cynaliadwy ar adnoddau naturiol) yn cael ei ddiweddaru, a bydd y diben hwnnw yn gymwys i’w xxxx swyddogaethau. Fel aelod o Fwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus, bydd CNC yn cyflawni ei swyddogaethau ar y byrddau hynny mewn modd a fydd yn ceisio sicrhau bod adnoddau naturiol yn cael eu rheoli’n gynaliadwy. Bydd,
drwy wneud hynny, yn helpu’r Byrddau Gwasanaethau Lleol i gyflawni eu dyletswydd o ran llesiant.
Amserlennu Dogfennau
130. O xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, bydd yn ofynnol i Weinidogion Cymru bennu amcanion o ran llesiant, a bydd yr amserlen ar gyfer gwneud hynny yn cyfateb i’r amserlen ar gyfer paratoi’r Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol. Felly, bydd Gweinidogion Cymru yn gallu ystyried yr amcanion llesiant wrth baratoi’r Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol.
131. Bydd yr Adroddiad ar Gyflwr Adnoddau Naturiol yn llywio’r gwaith o baratoi adroddiad Tueddiadau’r Dyfodol, sef adroddiad y bydd yn ofynnol ei gyhoeddi o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Gall adroddiad Tueddiadau’r Dyfodol, yn ei dro, lywio’r gwaith o baratoi’r Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol.
132. O xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, bydd yn ofynnol i gyrff cyhoeddus gyhoeddi adroddiadau blynyddol am y cynnydd y byddant wedi ei wneud o ran cyflawni eu hamcanion llesiant. Gallent droi at ddatganiadau ardal i’w helpu yn hynny o xxxx.
133. Bydd Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 yn darparu ar gyfer diwygio amcanion llesiant. Os bydd Gweinidogion Cymru yn diwygio eu hamcanion hwy, caiff CNC, yn wirfoddol, ddewis adolygu datganiadau ardal yn unol â’r amcanion llesiant diwygiedig.
134. O xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, bydd Comisiynydd Cenedlaethau’r Dyfodol yn cyhoeddi adroddiad am yr asesiad o’r gwelliannau y dylai cyrff cyhoeddus eu gwneud er mwyn pennu a chyflawni amcanion llesiant. Gallai CNC droi at yr adroddiad hwnnw wrth fynd ati i baratoi datganiadau ardal.
Y Newid yn yr Hinsawdd (Rhan 2)
Y cefndir
135. Mae Pumed Adroddiad Asesu y Panel Rhynglywodraethol ar y Newid yn yr Hinsawdd yn dangos bod consensws gwyddonol pendant mai bodau dynol sy’n achosi’r newid yn yr hinsawdd a’r effeithiau sylweddol sy’n debygol o ddod yn ei sgil18. Heb gamau lliniaru ychwanegol, mae’r Panel yn disgwyl i gynhesu byd- xxxx fod yn uwch na 4°C erbyn diwedd yr 21ain ganrif, gan arwain at risg uchel o effeithiau difrifol, xxxx xx fydd modd eu dadwneud. Bydd yn ychwanegu at y risgiau cyfredol ac yn creu risgiau newydd ar gyfer systemau naturiol a dynol. Nid yw’r risgiau hynny yr un peth i bawb, ac maent, at ei gilydd, yn fwy ar gyfer pobl a chymunedau difreintiedig. Y negeseuon allweddol a gafwyd yn adroddiadau diweddaraf y Panel yw po hwyaf yr arhosir cyn gweithredu, y mwyaf y bydd y costau, ac y bydd oedi yn arwain at yr angen i leihau allyriadau’n llymach er mwyn osgoi lefelau peryglus o newid yn yr hinsawdd.
136. Mae yna fomentwm cynyddol ac ymrwymiad rhyngwladol at ddatgarboneiddio er mwyn cyrraedd targedau o ran y newid yn yr hinsawdd a chyflawni amcanion datblygu cynaliadwy. Mae xxx xxxxx cynyddol o dystiolaeth hefyd – gan gynnwys yr hyn a nodwyd yn adroddiad Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd – sy’n dangos y gallai’r gwledydd hynny sy’n symud yn gynt i gyflawni’r agenda hon gael mantais gystadleuol a datgloi’r cyfleoedd sy’n gysylltiedig â thwf gwyrdd.
137. Ar lefel fyd-xxxx, y ffocws ar hyn o xxxx xx sicrhau cytundeb rhyngwladol cyfreithiol-rwymol newydd i gyfyngu cynhesu byd-xxxx i 2°C. Bydd y mater hwn yn cael ei drafod yng Nghynhadledd y Partïon (COP) i Gonfensiwn Fframwaith y Cenhedloedd Unedig ar y Newid yn yr Hinsawdd (UNFCCC), a fydd yn cael ei chynnal ym Mharis ddiwedd 2015.
Y sefyllfa bresennol
138. Prif amcan UNFCCC yw “stabilization of greenhouse gas concentrations in the atmosphere at a level that would prevent dangerous anthropogenic interference with the climate system”. Y cytundeb rhyngwladol cyfredol ar gyfer lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr yw Protocol Kyoto 1997, sydd wedi rhoi rhwymedigaeth rwymol ar wledydd diwydiannol i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr drwy bennu targedau. Ac yntau wedi llofnodi Protocol Kyoto, ymrwymodd yr UE yn 2007 i sicrhau y byddai allyriadau nwyon tŷ gwydr 20 y cant yn is na lefelau 1990 erbyn 2020 ac 80% yn is erbyn 2050. Xxx xxxxxxx wedi cyflwyno trywydd clir ar gyfer datgarboneiddio, ac wedi cyflwyno targedau interim allweddol ar gyfer 2020 fel rhan o’i brif bolisi ar gyfer 2020. Yn fwy diweddar, mae’r trywydd hwnnw hefyd wedi llywio gwaith cynllunio er mwyn cyrraedd y targed o 80%, a hynny fel rhan o fframwaith 2030.
139. Mae’r UE wedi defnyddio dulliau deddfwriaethol er mwyn cefnogi’r gwaith o gyflawni’r targedau polisi hyn ac mae’r dulliau hynny i’w gweld yng
18 Adroddiad Synthesis IPCC 2014
Nghyfarwyddeb Masnachu Allyriadau’r UE, y Penderfyniad Rhannu Ymdrech (ar gyfer sectorau nad ydynt yn dod o xxx Gynllun Masnachu Allyriadau’r UE), y Gyfarwyddeb Ynni Adnewyddadwy, a’r Gyfarwyddeb Dal a Storio Carbon.
140. Yn y DU, mae’r ymrwymiadau deddfwriaethol allweddol yn cael eu nodi yn Neddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 (Deddf 2008). Mae’r Ddeddf yn cynnwys prif darged o leihau allyriadau’r DU o’r fasged o chwe nwy tŷ gwydr (gyda seithfed i’w ychwanegu’n fuan19) 80% o leiaf erbyn 2050. Mae hefyd yn darparu fframwaith ar gyfer pennu terfyn ar y cyfanswm y caiff y DU ei allyrru dros gyfnodau olynol o bum mlynedd (cyllidebau carbon). Roedd y Ddeddf hefyd yn sefydlu Pwyllgor annibynnol ar Newid yn yr Hinsawdd (UKCCC) i gynghori Llywodraeth y DU ar bennu cyllidebau carbon ac i roi rhagor o gyngor i Lywodraeth y DU a’r Gweinyddiaethau Datganoledig (pe baent yn gwneud cais i’r perwyl hwnnw) ar faterion yn ymwneud â’r newid yn yr hinsawdd. Cyflwynodd Xxxxx 2008 ofynion llywodraethu perthnasol, gan gynnwys gofyniad i gyhoeddi adroddiadau, pwerau galluogi i greu cynlluniau masnachu allyriadau a darpariaethau ar ymaddasu i effeithiau’r newid yn yr hinsawdd.
141. A hithau’n un o’r Gweinyddiaethau Datganoledig sy’n cyfrannu at darged lleihau allyriadau’r DU, mae Cymru yn cyfrannu at gyllid yr UKCCC (ar sail fformiwla Xxxxxxx). Xxx’r UKCCC wedi rhoi cyngor i Gymru er mwyn helpu i nodi ffyrdd costeffeithiol o leihau allyriadau ac o wneud gwaith ymaddasu effeithiol. Mae’r cyngor hwnnw wedi cynnwys dadansoddi’r opsiynau deddfwriaethol ar gyfer targedau lleihau allyriadau a chyllidebau carbon.
142. Mae’r Alban wedi darparu mewn deddfwriaeth ar gyfer targedau newid yn yr hinsawdd, a hynny drwy gyflwyno Deddf Newid yn yr Hinsawdd (yr Alban) 2009. Mae Gogledd Iwerddon wedi cynnal proses cyn ymgynghori am y posibilrwydd o gyflwyno targedau deddfwriaethol20.
143. Ar hyn x xxxx yng Nghymru, mae targedau newid yn yr hinsawdd yn rhan o ymrwymiad polisi hirdymor a amlinellwyd yn y lle cyntaf yn y Strategaeth ar y Newid yn yr Hinsawdd, a gyhoeddwyd yn 2010. Mae’r bwriad i gyflwyno targedau statudol – ar ben y targed cyfredol ar gyfer 2050 yn Neddf y DU yn 2008 – yn adeiladu ar ymrwymiad Llywodraeth Cymru i fynd i’r afael ag achosion a chanlyniadau newid yn yr hinsawdd fel y nodwyd yn y Strategaeth.
144. Cyflwynwyd nifer o dargedau yn y Strategaeth:
(i) gostyngiad blynyddol o 3% mewn allyriadau nwyon tŷ gwydr yn y meysydd sydd wedi eu datganoli, o gymharu â gwaelodlin yn seiliedig ar allyriadau cyfartalog rhwng 2006 a 2010;
(ii) gostyngiad o 40% mewn allyriadau cyffredinol o Gymru erbyn 2020 o gymharu â lefelau 1990;
(iii) amrediadau targed ar gyfer lleihau allyriadau o sectorau penodol erbyn 2020:
19Nitrogen Trifflworid
20 Mawrth - Mai 2013
Trafnidiaeth: 4.59-4.93 Mt CO2e (miliynau o dunelli metrig o’r hyn sy’n gyfwerth â charbon deuocsid)
Preswyl: 5.62-5.93 Mt CO2e.
Busnes (o fewn meysydd lle mae cymhwysedd wedi ei ddatganoli): 8.23-
10.15 Mt CO2e.
Amaethyddiaeth a defnydd tir: 4.38-5.40 Mt CO2e. Y sector cyhoeddus: 0.62-0.84 Mt CO2e
Y sector gwastraff: 0.77-1.04 Mt CO2e.
145. O xxx Ddeddf y DU 2008, mae dyletswyddau ar Weinidogion Cymru eisoes i adrodd am y camau gweithredu a gymerwyd i leihau allyriadau ac i adrodd am y cynnydd a wnaed yn hynny o xxxx. Er bod peth cynnydd wedi ei wneud o ran cyrraedd y targedau allyriadau hynny, roedd yr Adroddiad Blynyddol diwethaf ar y Newid yn yr Hinsawdd (2014) yn cadarnhau’r neges a gafwyd yn adroddiad y flwyddyn flaenorol (2013), sef y bydd angen gweithredu ymhellach er mwyn cyflawni targedau 2020.
Targed 2050, targedau interim a chyllidebau carbon Diben y ddeddfwriaeth
146. Mae’r darpariaethau yn y Bil hwn yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru gyflawni targedau statudol hirdymor i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr o Gymru. Mae’r Bil yn gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i sicrhau bod allyriadau net Cymru ar gyfer y flwyddyn 2050 (“targed 2050”) o leiaf 80% yn is na’r allyriadau nwyon tŷ gwydr ar gyfer eu blynyddoedd gwaelodlin perthnasol (xxxxx xx 1990 xxx 1995 fel y nodir yn adran 38 o’r Bil). Mae’r Bil hefyd yn gosod dyletswydd ar Weinidogion Cymru i bennu un neu fwy o dargedau allyriadau interim mewn rheoliadau, ynghyd â chyfres o 5 cyllideb carbon flynyddol, gan ddechrau yn 2016. Mae’n rhaid i’r targedau interim a’r cyllidebau garbon fod yn gyson â tharged allyriadau 2050.
147. Mae’r Bil yn rhoi’r pŵer i Weinidogion Cymru fynd ati, drwy gyfrwng rheoliadau, i ddiwygio’r targedau interim a’r cyllidebau carbon a bennwyd o xxx y Bil. Fodd bynnag, mae’n rhaid i Weinidogion Cymru eu bodloni eu hunain bod unrhyw newidiadau i’r targedau neu’r cyllidebau yn seiliedig ar wybodaeth wyddonol am y newid yn yr hinsawdd, neu ar gyfraith neu bolisi'r UE neu gyfraith neu bolisi rhyngwladol ar y newid yn yr hinsawdd, neu ar gyngor a roddwyd gan y xxxxx cynghori.
148. Mae’r Bil hefyd yn rhestru’r “nwyon tŷ gwydr” i’w cynnwys wrth gyfrifo allyriadau Cymru ac yn darparu bod yr allyriadau hynny yn cael eu cyfrifo a’u cofnodi mewn unedau carbon. Mae’r Bil yn darparu y caiff Gweinidogion Cymru wneud darpariaeth xxxxxxx, drwy reoliadau, ynghylch sut y caiff allyriadau Cymru eu cyfrifo a’u cofnodi ac mae’n ei gwneud yn ofynnol i’r fethodoleg a fabwysiedir gyd-fynd ag arferion rhyngwladol ar gyfer adrodd am garbon.
149. Mae’r Bil yn rhoi’r pŵer i Weinidogion Cymru ddiwygio, drwy gyfrwng rheoliadau, y rhestr o nwyon tŷ gwydr, a blynyddoedd gwaelodlin y nwyon hynny.
Yr effaith y bwriedir i’r darpariaethau ei chael
150. Yr effeithiau y bwriedir i’r darpariaethau eu cael yw:
Darparu gofyniad deddfwriaethol i sefydlu trywydd clir ar gyfer datgarboneiddio, gan olygu y bydd mwy o sicrwydd wrth wneud benderfyniadau buddsoddi.
Nodi sut y bydd allyriadau Cymru yn cael eu cyfrifo a xxxx fydd ac na fydd yn cael ei gynnwys wrth gyfrifo allyriadau Cymru, a hynny er mwyn sicrhau tryloywder.
Sicrhau bod pob cyllideb yn cael ei lleihau fwyfwy er mwyn sicrhau’r gostyngiad hirdymor gofynnol mewn allyriadau, gan sicrhau, wrth gyfrifo cyllidebau, y byddant yn lleihau allyriadau ar gyfradd a fydd yn cyflawni targed 2050.
Caniatáu hyblygrwydd, fel y xx xxxx gwrthbwyso’r angen am newid arafach mewn un xxxx â chynnydd cyflymach mewn xxxx arall. Hwyluso methodoleg gadarn a fydd yn ystyried datblygiadau gwyddonol, megis diwygio neu newid pa nwyon tŷ gwydr sy’n cael eu cyfrifo yn ein hallyriadau.
Darparu fframwaith adrodd i Lywodraeth Cymru sy’n gyson ag arferion rhyngwladol ar gyfer adrodd am garbon.
Rôl y Xxxxx Cynghori Diben y ddeddfwriaeth
151. Mae’r darpariaethau yn y Bil ar leihau allyriadau yn gosod dyletswyddau ar Weinidogion Cymru sy’n ei gwneud yn ofynnol iddynt bennu cyllidebau carbon a thargedau interim ar gyfer lleihau allyriadau drwy is-ddeddfwriaeth. Bydd yn ofynnol i Weinidogion Cymru geisio cyngor arbenigol, annibynnol cyn mynd ati i bennu neu addasu cyllidebau neu dargedau interim, ychwanegu nwyon tŷ gwydr neu wneud nifer o ddarpariaethau eraill. Mae’r Bil yn sicrhau y bydd Gweinidogion Cymru yn gofyn am gyngor gan gorff cynghori arbenigol. O xxx y Bil, caiff Gweinidogion Cymru, drwy reoliadau, ddynodi person yn gorff cynghori os nad oes xxxxx wedi ei ddynodi eisoes; nodwyd mai’r UKCCC yw’r xxxxx cynghori.
152. Yn ogystal â rhoi cyngor i Weinidogion Cymru ar bennu neu ddiwygio targedau, cyllidebau neu nwyon tŷ gwydr, bydd gofyn i’r xxxxx cynghori adrodd am y cynnydd a fydd yn cael ei wneud o ran cyflawni cyllideb garbon ar gyfer cyfnod penodol, o ran cyflawni targed interim a tharged 2050. Bydd yn ofynnol hefyd i’r xxxxx cynghori egluro xxx y llwyddwyd neu y methwyd â chyflawni targedau neu gyllidebau, a nodi unrhyw gamau ychwanegol y bydd angen eu cymryd er mwyn cyflawni’r targedau.
Yr effaith y bwriedir i’r darpariaethau ei chael
153. Yr effeithiau a fwriedir gan y darpariaethau sy’n ymwneud â’r xxxxx cynghori yw y byddant yn:
Rhoi cyngor arbenigol, annibynnol cyn i gyllidebau a thargedau interim gael eu pennu neu eu haddasu a chyn i nwyon tŷ gwydr gael eu hychwanegu. Bydd hynny’n helpu i sicrhau bod ein targedau a’n cyllidebau yn gadarn, yn gredadwy ac yn realistig.
Rhoi cyngor ar y cynnydd a fydd wedi ei wneud o ran cyflawni’r cyllidebau a fydd wedi eu pennu, gyda fframwaith y targedau interim a tharged 2050, i helpu i asesu pa gamau gweithredu pellach fydd eu xxxxxx.
Rhoi cyngor ar faterion ehangach yn ymwneud â’r newid yn yr hinsawdd. Rhoi’r gallu i Weinidogion Cymru ddynodi xxxxx cynghori gwahanol.
Adrodd am y Newid yn yr Hinsawdd Diben y ddeddfwriaeth
154. Mae’r Bil yn darparu ar gyfer nifer o fesurau i sicrhau y bydd gwybodaeth a ddiwedderir yn rheolaidd yn cael ei darparu i Gynulliad Cenedlaethol Cymru am y cynnydd a fydd wedi ei wneud o ran cyflawni’r targedau, ac ynghylch sut y gellir cyflawni’r targedau a’r cyllidebau.
155. Bydd y Bil yn ei gwneud yn ofynnol i Weinidogion Cymru osod y canlynol gerbron y Cynulliad Cenedlaethol:
Datganiad terfynol ar gyfer pob cyfnod cyllidebol o bum mlynedd, gan wneud hynny ymhen dwy flynedd i flwyddyn olaf y cyfnod cyllidebol o xxx sylw. Bydd y datganiad hwn yn darparu gwybodaeth am allyriadau Cymru, bydd yn nodi a fydd unrhyw symiau wedi eu dwyn ymlaen neu yn ôl o un cyfnod cyllidebol i’r llall, a bydd yn nodi swm terfynol cyfrif allyriadau net Cymru. Os bydd cyfrif allyriadau net Cymru yn uwch na’r gyllideb garbon ar gyfer y cyfnod hwnnw, bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru adrodd i’r Cynulliad Cenedlaethol am gynigion a pholisïau i wneud iawn am hynny yn ystod cyfnodau cyllidebol diweddarach.
Datganiad ar gyfer pob blwyddyn darged interim ac ar gyfer targed 2050. Rhaid cyflwyno’r datganiad hwnnw ymhen dwy flynedd i’r dyddiad targed, gan ddarparu gwybodaeth am gyfanswm allyriadau Cymru, echdyniadau Cymru, cyfrif allyriadau net Cymru a chyfanswm yr unedau carbon a fydd wedi cael eu eu credydu neu eu debydu i’r cyfrif. Bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru ddatgan hefyd xxx y byddant wedi llwyddo neu fethu â chyflawni’r targed.
156. Bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru hefyd gyhoeddi adroddiad yn nodi eu cynigion a’u polisïau ar gyfer cyflawni pob cyllideb garbon.
157. Bydd yn ofynnol hefyd i Weinidogion Cymru hysbysu’r Cynulliad Cenedlaethol os na fyddant wedi cadw at gyngor a gafwyd oddi wrth y xxxxx cynghori am y lefel briodol ar gyfer targed neu gyllideb i’w phennu neu ei diwygio mewn deddfwriaeth. Os bydd Gweinidogion Cymru yn pennu lefel wahanol i’r hyn a gynghorir, bydd yn rhaid iddynt osod datganiad gerbron y Cynulliad
Cenedlaethol yn rhoi eu rhesymau dros wneud hynny. Os bydd y xxxxx cynghori wedi cyhoeddi adroddiad cynnydd ynghylch a fydd y targedau yn cael eu cyflawni ai peidio, bydd yn rhaid i Weinidogion Cymru osod yr adroddiad hwnnw gerbron y Cynulliad Cenedlaethol.
Yr effaith y bwriedir i’r darpariaethau ei chael
158. Yr effeithiau a fwriedir gan y darpariaethau sy’n ymwneud â’r gofynion adrodd yw:
Nodi’r gofynion adrodd allweddol o ran y cynnydd a wneir yng Nghymru, er mwyn sicrhau ein bod ar y trywydd iawn i gyflawni ein targedau.
Gwerthuso camau gweithredu hirdymor yn ystod y cam targedau interim er mwyn sicrhau ein bod ar y trywydd iawn i gyflawni’r targedau.
Sicrhau bod camau gweithredu pellach yn cael eu nodi a’u cymryd os na fydd y targedau o ran allyriadau yn cael eu cyflawni.
Sicrhau tryloywder ac atebolrwydd am y polisïau a’r cynigion y bwriedir iddynt helpu i sicrhau arbedion o ran allyriadau er mwyn cyflawni cyllidebau a thargedau.
Cysylltu cyfnodau cyllidebol gyda chylchoedd adrodd Llywodraeth Cymru er mwyn sicrhau bod pob Llywodraeth olynol yn nodi ei pholisïau a’i chynigion ar gyfer ymdrin â’r newid yn yr hinsawdd ac yn adrodd am y camau weithredu a fydd wedi eu cymryd.
Codi Taliadau am Fagiau Siopa – isafswm taliadau i’w pennu am fathau eraill o fagiau siopa (Rhan 3)
Y cefndir
159. Cafodd Rheoliadau Codi Tâl am Fagiau Siopa Untro (Cymru) 2010 eu gwneud o xxx adrannau 77 a 90 o, ac Atodlen 6 i, Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd 2008. O xxx y Rheoliadau hynny, cafodd isafswm tâl o 5c ei gyflwyno yn y man gwerthu am xxx Bag Siopa Untro newydd o 1 Hydref 2011 ymlaen.
160. Diben cyflwyno tâl o’r fath oedd lleihau’r galw am fagiau siopa untro ac annog siopwyr i ailddefnyddio eu bagiau eu hunain er mwyn lleihau’r effaith andwyol y mae cynhyrchu bagiau o’r fath a’u gwaredu mewn ffyrdd amhriodol yn ei chael ar yr amgylchedd. Cyn i’r tâl gael ei gyflwyno am fagiau siopa untro, amcangyfrifwyd bod rhyw 445 miliwn o fagiau siopa untro yn cael eu defnyddio yng Nghymru xxx blwyddyn.
161. Mae’r polisi o leihau’r galw am fagiau siopa untro wedi bod yn gryn lwyddiant ac roedd yn ffigurau cychwynnol a ddarparwyd gan fanwerthwyr yn 201221 yn dangos bod dros 90% yn llai o fagiau siopa untro yn cael eu cyflenwi mewn rhai sectorau manwerthu. Ategwyd y ffigurau hynny gan ddata Rhaglen Weithredu'r Cynllun Gwastraff ac Adnoddau (WRAP)22 ar gyfer 2013, a oedd yn dangos bod 79% yn llai o fagiau siopa untro wedi eu cyflenwi gan uwchfarchnadoedd mawr yng Nghymru ers 2010. Fodd bynnag, un canlyniad anfwriadol a welwyd yn sgil y gostyngiad yn nifer y bagiau siopa untro a ddefnyddir yw bod mwy o alw am fathau eraill o fagiau siopa amldro, wrth i ddefnyddwyr eu defnyddio yn lle bagiau siopa untro.
162. Ar hyn x xxxx, nid yw bagiau siopa amldro o fewn cwmpas Rheoliadau Codi Tâl am Fagiau Siopa Untro (Cymru) 2010, ac nid oes dim yn y pwerau galluogi yn Atodlen 6 i Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 i alluogi Gweinidogion Cymru i ddiwygio’r Rheoliadau os bydd nifer y bagiau siopa amldro a werthir yn parhau i gynyddu. Dim ond caniatáu i Reoliadau gael eu gwneud mewn perthynas â bagiau siopa untro y mae Deddf Newid yn yr Hinsawdd 2008.
Y sefyllfa bresennol
163. Yn ôl data data Rhaglen Weithredu'r Cynllun Gwastraff ac Adnoddau23, bu cynnydd (o ryw 120-130%) rhwng 2010 a 2012 yn nifer y bagiau am oes a werthwyd gan uwchfarchnadoedd yng Nghymru. Gwelwyd cynnydd pellach o 15% rhwng 2012 a 2013.
21 Llywodraeth Cymru (2012): xxxx://xxx.xxxxx/xxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxx/xxxxx_xxxxxxxxx/xxxxxxxxx/xxxxxxxxxxx/xxxxxxxxx/?xxxxx0&xx ng=cy
22 WRAP Data (2014): xxxx://xxx.xxxx.xxx.xx/xxxxxxx/xxxx-xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxx-xxx-xxx-xxxxxxx-0
164. Er bod ymchwil annibynnol a gomisiynwyd gan Lywodraeth Cymru oddi wrth Zero Waste24 Scotland wedi dangos bod cyfran sylweddol o siopwyr yng Nghymru (60%) wedi bod yn ailddefnyddio bagiau, mae hefyd wedi dangos bod rhai manwerthwyr yn hyrwyddo gwerthu bagiau plastig amldro sy’n costio rhwng 5 ceiniog a 10 ceiniog ac sydd, fel arfer, yn cael eu galw’n ‘bagiau am oes’.
165. Roeddem yn disgwyl gweld mwy o alw am fagiau siopa amldro yng Nghymru ar ôl i’r tâl gael ei gyflwyno, a hynny wrth i ddefnyddwyr ymgyfarwyddo ag ailddefnyddio eu bagiau a phrynu digon o fagiau amldro at eu hanghenion siopa. Er hynny, mae yna bryderon y gallai defnyddwyr drin math arall o fag siopa (y bag am oes plastig amldro a werthir am bris isel) fel ‘bag untro’ a’i daflu cyn pryd. Mae cyfnewid fel hyn yn debygol o gael effeithiau andwyol iawn ar yr amgylchedd os gwaredir y mathau hyn o fagiau mewn ffyrdd amhriodol; fel rheol, mae bagiau o’r fath yn cael eu gwneud o ddeunyddiau mwy trwchus ac yn cymryd mwy o amser i bydru.
166. Mae Llywodraeth Cymru wedi comisiynu adolygiad annibynnol o’r cynllun codi tâl am fagiau siopa untro yng Nghymru, a disgwylir i’r adroddiad gael ei gyflwyno ddechrau haf 2015. Bydd yr adolygiad hwnnw’n darparu rhagor o dystiolaeth am ymddygiad defnyddwyr o ran y galw am fagiau siopa amldro ac o ran gwaredu’r bagiau hynny.
Diben y ddeddfwriaeth
167. Diben y darpariaethau hyn yw rhoi pwerau galluogi i Weinidogion Cymru wneud rheoliadau i bennu isafswm tâl am fathau gwahanol o fagiau siopa, yn ychwanegol at y tâl a bennwyd eisoes ar gyfer bagiau siopa untro.
168. Nid oes bwriad polisi i arfer y pwerau hyn i wneud rheoliadau yn xxxx, a hynny oherwydd nad yw Llywodraeth Cymru am ddeddfu’n ddiangen. Yn lle hynny, mae Llywodraeth Cymru wedi achub ar y cyfle hwn i estyn y pwerau presennol i wneud rheoliadau a geir yn Neddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 er mwyn sicrhau y bydd modd addasu’r drefn bresennol mewn modd hyblyg a phenodol drwy ddefnyddio Rheoliadau os ceir tystiolaeth yn y dyfodol i ddangos bod angen gwneud hynny. Mae’r dystiolaeth a gafwyd hyd yma yn dangos bod mwy a mwy o alw am fathau eraill o fagiau siopa; er hynny, mae’r cynnydd hwnnw’n parhau i fod o fewn y terfyn disgwyliedig. Byddai mynd ati fel hyn i ddiogelu’r drefn bresennol at y dyfodol yn golygu y byddai Gweinidogion Cymru yn gallu mynd ati, ar ôl i ragor o dystiolaeth gael ei chasglu, i wneud penderfyniad cytbwys ynghylch a fyddai’r cynnydd yn y galw am fathau eraill o fagiau siopa wedi cyrraedd lefelau annerbyniol.
24 Astudiaeth ymddygiad ynghylch defnyddio ac ailddefnyddio bagiau siopa (2012): xxxx://xxx.xxxxx/xxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxx/xxxxx_xxxxxxxxx/xxxxxxxxx/xxxxxxxxxxx/xxxxxxxxx-xxxxx-xx- use-of-carrier-bags-2012/?skip=1&lang=cy
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
169. Bydd y ddeddfwriaeth yn:
Rhoi mwy o hyblygrwydd i Weinidogion Cymru addasu mewn ymateb i unrhyw dueddiadau a ddaw i’r amlwg ymhlith defnyddwyr neu mewn ymateb i unrhyw ganlyniadau anfwriadol a welir o ganlyniad i’r drefn codi tâl am fagiau siopa untro.
Caniatáu i ymyriadau deddfwriaethol ymatebol ac integredig gael eu datblygu wrth i dystiolaeth am yr angen ddod i’r amlwg.
170. Byddai codi isafswm tâl am fathau eraill o fagiau hefyd yn fodd i wneud iawn am unrhyw ‘fethiannau yn y farchnad’ oherwydd yr allanolderau negyddol sy’n gysylltiedig â chynhyrchu a gwaredu’r bagiau hyn. Mae allanolderau neu effeithiau allanol negyddol, er enghraifft, allyriadau a sbwriel sy’n gysylltiedig â chynhyrchu a gwaredu bagiau siopa, i’w gweld pan fo defnyddio neu gynhyrchu nwydd neu wasanaeth yn arwain at gost ychwanegol i gymdeithas nad yw’n cael ei hadlewyrchu yn y pris a delir gan yr unigolyn preifat.
171. Gan nad yw’r pris y mae defnyddwyr yn xx xxxx am fagiau amldro o reidrwydd yn adlewyrchu’r hyn y mae’r bag yn ei gostio i gymdeithas, mae’n bosibl y gallai’r defnydd a wneir o’r bagiau hynny godi’n uwch na’r lefel a fyddai orau i gymdeithas, yn arbennig wrth i ddefnyddwyr droi at fathau eraill o fagiau yn lle bagiau siopa untro o ganlyniad i’r tâl o bum ceiniog. Byddai cyflwyno isafswm tâl yn fodd i gau bwlch lle y mae’n gyfreithlon i fanwerthwyr roi xxxxxx siopa yn rhad ac am ddim ar yr xxxx nad ydynt yn fagiau siopa untro. Gallai hefyd leihau’r galw am fathau eraill o fagiau os bernir bod y niferoedd a ddefnyddir yn uwch na’r lefelau a fyddai orau i gymdeithas.
Codi Tâl am Fagiau Siopa – Cymhwyso’r enillion net o’r tâl at unrhyw achos da
Y cefndir
172. Mae Atodlen 6 i Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd 2008, fel y’i diwygiwyd gan Fesur Gwastraff (Cymru) 2010, yn darparu y caiff Gweinidogion Cymru ei gwneud yn ofynnol, drwy reoliadau, i werthwyr gymhwyso’r enillion net o’r tâl am fagiau siopa at ddibenion a fydd o fudd i’r amgylchedd.
173. Nid yw’r pŵer hwn wedi xx xxxxx hyd xxx, oherwydd y polisi sy’n cael ei ffafrio yw ennyn cydweithrediad y gwerthwyr drwy eu hannog i gymhwyso’r enillion at achosion da drwy gytundeb gwirfoddol. Mae gwerthwyr wedi cael gwahoddiad i gytuno i’r egwyddorion arweiniol yng nghytundeb gwirfoddol Llywodraeth Cymru ond yn gyfreithiol, mae rhwydd hynt iddynt gymhwyso’r enillion fel y gwelant yn dda.
Y sefyllfa bresennol
174. Ar hyn o xxxx, xxx Llywodraeth Cymru yn monitro faint sy’n llofnodi’r cod gwirfoddol drwy gyfrwng y ffurflen sydd ar gael i fanwerthwyr ar y wefan Bagiau
Siopa 25. Ers i’r tâl gael ei gyflwyno, mae 256 o fanwerthwyr wedi llenwi’r ffurflen hon ar-lein. Rydym yn cydnabod nad yw’r wybodaeth honno’n gyflawn ac mai dim ond rhan o’r darlun yr ydym yn ei weld, a hynny oherwydd ein bod yn dibynnu ar fanwerthwyr i lenwi’r ffurflen. Yn ogystal â’r wybodaeth a ddarparwyd gan y rheini sydd wedi llofnodi’r cod gwirfoddol yn ffurfiol, casglwyd tystiolaeth sy’n dangos bod nifer o fanwerthwyr wedi rhoi enillion net y tâl i achosion da er eu bod heb lofnodi’r cod gwirfoddol.
175. Nod y cod gwirfoddol oedd hyrwyddo cysondeb ar draws Cymru o ran sut y mae gwerthwyr yn gweithredu, a hefyd sicrhau nad oedd gwerthwyr unigol yn elwa’n bersonol ar y tâl.
176. Er ei bod yn glir bod llawer o werthwyr yn rhoi’r enillion net o’r tâl i achosion da, mae Llywodraeth Cymru yn bryderus y gallai rhai gwerthwyr fod yn elwa ar yr enillion o’r tâl am fagiau siopa untro.
177. Hefyd, o xxx y gyfraith bresennol, yr unig xxxx x xxxxxx Gweinidogion Cymru ei wneud fyddai ei gwneud yn ofynnol i werthwyr gymhwyso’r enillion at achosion da amgylcheddol. O’r herwydd, byddai’n rhaid i werthwyr sydd, ar hyn x xxxx, yn rhoi eu henillion i achosion sydd heb fod yn rhai amgylcheddol, megis achosion lleol ac elusennau sy’n gysylltiedig ag iechyd, newid eu trefniadau presennol gan darfu ar y berthynas sy’n bodoli eisoes rhwng y gwerthwyr hynny ac achosion da.
Diben y ddeddfwriaeth
178. Mae’r Bil yn gosod dyletswydd ar werthwyr i gymhwyso’r enillion net o’r tâl am fagiau siopa i achosion da, fel y pennir yn y Rheoliadau. Bydd hynny’n fodd i sicrhau bod yr xxxx enillion net o fagiau siopa y ceir codi tâl amdanynt yn cael eu rhoi i achosion da. O ganlyniad, ni fydd gan werthwyr xxxxxxx yr opsiwn o gadw’r enillion drwy optio xxxxx o’r cytundeb gwirfoddol presennol.
179. Mae’r Bil hefyd yn dileu’r cyfyngiad ym mharagraff 4A o Atodlen 6 i Ddeddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 fel y bo gwerthwyr yn cael cymhwyso’r enillion net at unrhyw ddiben elusennol, fel y pennir mewn rheoliadau, ac nid dim ond at achosion da amgylcheddol. Diben y diwygiad hwn yw sicrhau, pan osodir y ddyletswydd ar werthwyr i gymhwyso’r enillion net o’r tâl at achosion da, na fydd yn tarfu ar drefniadau’r gwerthwyr hynny sy’n rhoi’r enillion net o’r tâl i achosion da ar hyn x xxxx. Os nad yw gwerthwyr yn rhoi eu henillion net i achosion da ar hyn x xxxx, bydd yn ofynnol iddynt wneud hynny yn y dyfodol, ond bydd y rheini sydd yn rhoi eu henillion net i achosion da eisoes yn gallu parhau i wneud hynny heb darfu ar unrhyw berthynas sydd ganddynt eisoes ag achosion da nad ydynt yn rhai amgylcheddol.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
180. Bydd y ddeddfwriaeth yn fodd i ddarparu ar gyfer ymyriad deddfwriaethol cymesur a fydd yn:
25 xxxx://xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xxx.xx/xxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxx/?xxxxx0&xxxxxxx
Sicrhau bod yr enillion net o’r tâl am fagiau siopa yn cael eu defnyddio at achosion da yn hytrach nag yn cael eu cadw gan yn gwerthwyr.
Galluogi Gweinidogion Cymru i ddarparu, drwy gyfrwng rheoliadau, sut y ceir cymhwyso’r enillion net o’r tâl mewn modd na fydd yn torri ar draws unrhyw berthynas sy’n bodoli eisoes rhwng gwerthwyr a’r achosion da a ddewsiwyd ganddynt.
Effeithio’n unig ar y gwerthwyr hynny nad ydynt yn rhoi’r enillion net o’r tâl i achosion da ar hyn x xxxx.
181. Yr effaith fyddai gosod dyletswydd ar y rheini sy’n gwerthu bagiau siopa i gymhwyso eu henillion net at achosion da fel y pennir mewn Rheoliadau ar ôl i’r Ddeddf gael ei chychwyn. Byddai’r pwerau sydd yn Rhan 2 o’r Bil hefyd yn caniatáu i werthwyr gymhwyso’r enillion hynny at achosion da amgylcheddol a hefyd at achosion da sydd heb fod yn rhai amgylcheddol, er mwyn peidio â tharfu ar unrhyw berthynas sydd ganddynt eisoes â’r achosion da a ddewiswyd ganddynt.
Casglu a Gwaredu Gwastraff (Rhan 4)
Y cefndir
182. Mae ailgylchu ac xxxxx mwy o wastraff yn un o’r nodau allweddol mewn polisïau a deddfwriaeth Ewropeaidd a hefyd ym mholisïau Llywodraeth Cymru. Yn eu plith y mae:
Tuag at Ddyfodol Diwastraff (y strategaeth wastraff ar gyfer Cymru) Y Rhaglen Lywodraethu
Strategaeth Amgylcheddol Cymru a Strategaeth Cymru ar y Newid yn yr Hinsawdd
Egwyddorion y Gyfarwyddeb Fframwaith Ewropeaidd a 7fed Rhaglen yr UE ar Weithredu ar yr Amgylchedd
183. Bydd ailgylchu ac xxxxx mwy o wastraff yn cefnogi nodau cyffredinol y Bil (a nodir yn y Memorandwm Esboniadol hwn) drwy helpu i reoli adnoddau’n effeithiol ac y bydd hynny, yn ei dro, yn helpu i leihau’r pwysau ar adnoddau naturiol ac yn cyfrannu ar yr un pryd at ganlyniadau cadarnhaol i’r economi, swyddi, a’r amgylchedd yng Nghymru drwy:
Arbed costau i fusnesau drwy osgoi’r dreth dirlenwi.
Gwneud busnesau’n fwy cystadleuol drwy leihau costau deunyddiau. Creu mwy o waith i bobl drwy greu swyddi xx xxxx casglu ac ailbrosesu gwastraff.
Cefnogi mwy o gyfleoedd i greu ynni adnewyddadwy o wastraff a gynhyrchir gan fusnesau.
Rhoi mwy o sicrwydd i’n sector gweithgynhyrchu o ran y cyflenwad o adnoddau a fydd ar gael.
Helpu i sbarduno twf gwyrdd a datblygu economi gylchol i Gymru drwy annog busnesau gweithgynhyrchu yng Nghymru i ddefnyddio deunyddiau eildro a gesglir yng Nghymru.
Lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr. Lleihau ôl troed ecolegol Cymru.
184. Dyma faint o wastraff a gynhyrchir yng Nghymru:
Ffrwd Wastraff | Faint (miliynau o dunelli) |
Gwastraff o gartrefi26 | 1.4 |
Diwydiannol a Masnachol27 | 3.7 |
Adeiladu a Dymchwel28 | 3.4 |
185. Mae Strategaeth Wastraff Cymru, Tuag at Ddyfodol Diwastraff, yn gosod targedau ar gyfer ailgylchu gwastraff:
26 xxxx://xxx.xxxxx/xxxxxxxxxx-xxx-xxxxxxxx/xxxxx-xxxxxxxxx-xxxxxxxxx-xxxxx-xxxxxxxxxx/?xxxxx0&xxxxxxx ffigurau 2013/14
27 Arolwg o Wastraff Diwydiannol a Masnachol a gynhyrchwyd yng Nghymru 2012 – Cyfoeth Naturiol Cymru (2014)
28 Arolwg o Wastraff Adeiladu a Dymchwel a gynhyrchwyd yng Nghymru 2012 (2014)
Targed o ailgylchu 70% o’r gwastraff o gartrefi ac o fusnesau masnachol a diwydiannol erbyn 2025.
Targed o ailgylchu 90% o’r gwastraff o weithgareddau adeiladu a dymchwel erbyn 2019/2020.
186. Mae cynnydd wedi’i wneud o ran ailgylchu, yn enwedig gwastraff o gartrefi. Fodd bynnag, er gwaethaf y cynnydd hwnnw, mae deunyddiau y gellir eu hailgylchu yn parhau i gael eu claddu mewn safleoedd tirlenwi. Mae cryn dipyn o ddeunyddiau y gellir eu hailgylchu yn parhau i gael eu cymysgu â gwastraff nad oes modd ei ailgylchu, ac mae hynny’n lleihau xx xxxxx ac yn golygu nad oes modd ei ddefnyddio fel ffynhonnell o ddeunydd mewnbwn uchel ei ansawdd ar gyfer diwydiant. Er mwyn sicrhau bod gwerth uchel iddynt fel adnodd, mae’n hanfodol bod deunyddiau y gellir eu hailgylchu yn cael eu gwahanu oddi wrth fathau eraill o wastraff, a hynny yn y tarddle. Mae hynny’n fodd i gefnogi’r galw yn y farchnad am ddeunyddiau eildro o ansawdd a gwerth uchel, a dyna’r ffordd orau o sicrhau cyfraddau ailgylchu uchel a manteision economaidd ehangach.
Y sefyllfa bresennol
187. Mae Llywodraeth Cymru yn gweithio tuag at sefyllfa lle bydd llawer o ddeunyddiau y gellir eu hailgylchu yn cael eu gwahanu. Bydd deunyddiau y gellir eu hailgylchu xxxxx xx’n cael eu gwahanu gan y xxxx xx’n cynhyrchu’r gwastraff neu’n cael eu didoli ar garreg y drws gan weithwyr y cerbydau casglu a’u rhoi mewn adrannau gwahanol o’r cerbydau hynny. Ar hyn o xxxx, xxx llawer o ddeunyddiau y gellir eu hailgylchu yn cael eu claddu mewn safleoedd tirlenwi neu’n cael eu cymysgu â mathau eraill o wastraff cyn mynd yn eu blaen i’r cyfleuster lle cânt eu gwahanu. Mae hynny’n arwain at groeshalogi ac at gynhyrchu deunyddiau eildro is eu hansawdd.
Casglu ar wahân
188. O xxx Reoliadau Gwastraff (Cymru a Lloegr) 2011, mae gofyn casglu 4 deunydd (papur, cerdyn, plastig a metel) ar wahân os yw hynny’n ymarferol yn dechnegol, yn economaidd ac yn amgylcheddol, ac os yw’n angenrheidiol er mwyn cydymffurfio â gofynion perthnasol y Gyfarwyddeb Fframwaith Gwastraff. Nid yw’n ofynnol i sefydliadau ac ymgymerwyr sy’n casglu gwastraff gasglu unrhyw ddeunyddiau ac eithrio’r rhain ar wahân.
Gwastraff yn cael ei wahanu gan y xxxx xx’n cynhyrchu’r gwastraff
189. O xxx y trefniadau presennol, nid oes unrhyw ofyniad uniongyrchol ar fusnesau sy’n cynhyrchu gwastraff i wahanu eu deunyddiau gwastraff cyn iddynt gael eu casglu. Gall rhai awdurdodau lleol ei gwneud yn ofynnol (o xxx xxxxx 46 o Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990) i’r rheini sy’n cynhyrchu gwastraff cartref ei wahanu a’i roi yn y cynhwyswyr a ddarperir gan yr Awdurdod.
Ynni o Wastraff a gwaharddiadau ar anfon deunyddiau allweddol i safleoedd tirlenwi
190. Ar hyn o xxxx, xxx cyfleusterau Ynni o Wastraff a chyfleusterau tirlenwi yn cael derbyn gwastraff y gellir ei ailgylchu. Mae’r rhain yn opsiynau llai cynaliadwy nag ailgylchu ar gyfer gwastraff y xxx xxxx ei ailgylchu.
Gwaredu gwastraff bwyd i garthffosydd
191. Ar hyn x xxxx, yn ddarostyngedig i gyfyngiadau yn Neddf y Diwydiant Dŵr 1991, ceir gwaredu gwastraff bwyd drwy ei anfon i garthffosydd, a hynny fel arfer drwy dechnoleg megis unedau gwaredu gwastraff bwyd. Mae hwn yn opsiwn llai cynaliadwy na thechnolegau eraill, er enghraifft, treulio anaerobig, sy’n cynhyrchu ynni a gwrtaith o ansawdd uchel o wastraff bwyd.
Diben y ddeddfwriaeth
192. Mae’r Bil yn cyflwyno trefniadau newydd ar gyfer gwahanu a chasglu gwastraff, a hynny mewn perthynas â’i gynhyrchu a’r gwasanaethau i’w gasglu. Diben cyffredinol y polisi yw sicrhau newid sylweddol o ran ailgylchu ac xxxxx gwastraff yng Nghymru drwy:
Sicrhau bod cymaint ag y xx xxxx o ddeunyddiau ar gael i’w hailgylchu, gan gynnwys gwastraff bwyd.
Gwella ansawdd y deunyddiau sydd ar gael i’w hailgylchu.
Sicrhau nad yw deunyddiau y gellid bod wedi eu hailgylchu yn cael eu gwastraffu.
Diogelu’r amgylchedd drwy sicrhau mai dim ond ffrydiau gwastraff gweddilliol sy’n cael eu gwaredu mewn safleoedd tirlenwi xxx xx’n cael eu llosgi.
Rhoi mwy o sicrwydd o ran buddsoddi mewn seilwaith i ailgylchu, casglu a thrin gwastraff.
Hefyd, lleihau’r posibilrwydd y bydd gwastraff bwyd yn blocio neu’n cau carthffosydd.
193. Bydd y darpariaethau yn y Bil yn gymwys yn ystod camau gwahanol o’r gadwyn rheoli gwastraff – yn y man lle mae’r gwastraff yn cael ei gynhyrchu, yna gyda’r cwmni casglu gwastraff, ac yna yn ystod y camau gwahanol o’i drin ac yna’i waredu neu ei xxxxx yn derfynol (megis mewn cyfleusterau troi gwastraff yn ynni). Bwriedir i’r cynigion hyn ategu ei gilydd fel y xx xxxx mynd ati mewn ffordd integredig a chymesur i wahanu deunyddiau gwastraff adferadwy, a’u hailgylchu neu eu hadfer yn hytrach na’u gwaredu, gan sicrhau, drwy wneud hynny, bod adnoddau sy’n deillio o wastraff yn cael eu defnyddio mewn modd mwy effeithlon.
194. Bydd y darpariaethau hefyd yn gweithredu ar y cyd â’r gwaharddiadau ar anfon mathau penodol o wastraff i safleoedd tirlenwi, a fydd yn cael eu cyflwyno o xxx ddarpariaethau presennol Mesur Gwastraff (Cymru) 2010. Bydd gwaharddiadau ar anfon mathau penodol o wastraff i safleoedd tirlenwi yn golygu na fydd deunyddiau gwerthfawr y gellir eu hailgylchu yn cael eu colli, a
bydd hefyd yn diogelu’r amgylchedd rhag yr effaith y mae anfon deunyddiau bioddiraddiadwy i safleoedd o’r fath yn ei chael ar y newid yn yr hinsawdd.
195. Dyma nodau’r darpariaethau yn y Bil sy’n ymwneud â’r agwedd hon ar bolisi:
Drwy fynnu bod gwastraff yn cael ei wahanu gan y rheini sy’n ei gynhyrchu, bydd modd sicrhau bod deunyddiau glân dihalog y gellir eu hailgylchu yn cael eu gwahanu cyn iddynt symud ymlaen i ran nesaf y broses. Bydd pris uwch yn cael ei chynnig am ddeunyddiau o’r fath yn y marchnadoedd ailgylchu ac mae’n bosibl y bydd busnesau a fydd yn gwahanu eu gwastraff yn gweld y byddant yn gallu lleihau eu costau casglu a gwaredu gwastraff. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymgynghori yn y gorffennol ar gynigion i’w gwneud yn ofynnol i’r rheini sy’n cynhyrchu gwastraff annomestig wahanu 7 math o ddeunydd cyn iddo gael ei gasglu
– papur, cerdyn, plastig, metel, gwydr, bwyd a phren (mae rhagor o fanylion i’w gweld ym Mhennod 4). Mae’n bosibl y bydd angen ychwanegu neu ddileu deunyddiau penodedig os daw tystiolaeth i’r amlwg yn y dyfodol i ddangos bod angen gwneud hynny.
Drwy fynnu bod gwastraff yn cael ei gasglu ar wahân, bydd modd sicrhau bod gwasanaeth llawn ar gael lle y bydd deunyddiau y gellir eu hailgylchu, ac a wahanwyd, yn cael eu casglu ar wahân oddi wrth y rheini sy’n cynhyrchu’r gwastraff. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymgynghori yn y gorffennol ar estyn y ddyletswydd bresennol sydd ar gasglwyr gwastraff o xxx Reoliadau Gwastraff (Cymru a Lloegr) 2011 fel y bo deunyddiau ychwanegol (cerdyn, pren a bwyd) yn cael eu casglu ar wahân (mae rhagor o fanylion i’w gweld ym Mhennod 4). Mae’r Bil yn dileu’r gofyniad presennol yn y Rheoliadau hynny ac yn ei gwneud yn ofynnol yn lle hynny i amrywiaeth ehangach o ddeunyddiau gael eu casglu ar wahân. Mae’n bosibl y bydd angen ychwanegu neu ddileu deunyddiau penodedig os daw tystiolaeth i’r amlwg yn y dyfodol i ddangos bod angen gwneud hynny.
Bydd gwaharddiadau ar Ynni o Wastraff yn sicrhau na fydd deunyddiau/adnoddau gwerthfawr y gellir eu hailgylchu yn cael e llosgi. Byddant yn ategu’r dyletswyddau i wahanu deunyddiau a’u casglu ar wahân – ni fydd gwastraff gweddilliol a fydd yn cynnwys deunyddiau penodedig yn cael ei dderbyn mewn cyfleusterau Troi Ynni yn Wastraff. Mae Llywodraeth Cymru wedi ymgynghori yn y gorffennol ar wahardd 7 math o ddeunydd o gyfleusterau Troi Ynni yn Wastraff – papur, cerdyn, plastig, metel, gwydr, bwyd a phren. Mae’n bosibl y bydd angen ychwanegu neu ddileu deunyddiau penodedig os daw tystiolaeth i’r amlwg yn y dyfodol i ddangos bod angen gwneud hynny.
Bydd gwaharddiad ar waredu gwastraff bwyd i garthffosydd o fangreoedd annomestig yn fodd i sicrhau y bydd mwy o wastraff bwyd ar gael i’w drin a’i ddefnyddio mewn ffordd fuddiol yn hytrach na’i fod yn cael ei waredu. Bydd y gwastraff yn cael ei gadw a’i drin drwy gael ei dreulio’n anaerobig, gan greu ffynhonnell hanfodol o ynni adnewyddadwy a gwrtaith o ansawdd uchel. Ymhlith y manteision eraill tebygol y mae llai o risg y
bydd carthffosydd yn cael eu blocio neu’n gorlifo, llai o risg o lygredd amgylcheddol, ogleuon a phlâu o gnofilod.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
196. Bydd y ddeddfwriaeth yn arwain at:
Gynnydd ym maint ac ansawdd y deunyddiau a fydd ar gael i’w hailgylchu yng Nghymru.
Diogelu’r amgylchedd yn well oherwydd dim ond ffrydiau gwastraff gweddilliol a fydd yn cael eu gwaredu yn y pen draw mewn safleoedd tirlenwi neu a fydd yn cael eu llosgi.
Mwy o sicrwydd o ran buddsoddi mewn seilwaith i ailgylchu, casglu a thrin gwastraff.
Manteision canlyniadol i’r economi, swyddi a’r amgylchedd.
Pysgodfeydd ar gyfer Pysgod Cregyn (Rhan 5)
Y cefndir
197. Gall pysgodfeydd cregyn fod yn ffordd werthfawr o reoli adnoddau morol mewn modd sy’n helpu i sicrhau rheolaeth gynaliadwy ar adnoddau naturiol.
198. Mae deddfwriaeth benodol sy’n annog sefydlu a rheoli pysgodfeydd cregyn preifat a naturiol. O xxx y ddeddfwriaeth honno (Deddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967), mae gorchmynion a elwir yn Orchmynion Pysgodfeydd Unigol a Gorchmynion Rheoleiddio yn caniatáu i Weinidogion Cymru roi hawliau pysgota neu reoli neilltuedig o fewn ardal ddynodedig yng Nghymru.
199. Mae Gorchymyn Pysgodfa Unigol yn caniatáu i’r unigolyn y rhoddir y bysgodfa honno iddo (“y Grantî”) sefydlu a/neu wella a ffermio ecosystemau sydd eisoes yn bod, ac ecosystemau a gyflwynwyd, er ei fudd economaidd ei hun. Yn aml, caiff cyfleoedd cyflogaeth eu creu mewn lleoliadau gwledig anghysbell fel rhan o’r broses honno. Mae Gorchymyn Rheoleiddio yn galluogi’r Grantî i reoleiddio ecosystemau sydd eisoes yn bod, ynghyd ag ecosystemau a gyflwynwyd. Gwneir hynny’n aml drwy system o roi hawlenni i bobl eraill bysgota am y pysgod cregyn penodedig. Mae Gorchmynion Rheoleiddio, felly, yn cael eu defnyddio’n aml i reoli pysgodfeydd.
200. Pan ganiateir gorchymyn newydd, gall hynny arwain at oblygiadau pwysig i bartïon eraill ac i’r amgylchedd, xxxxx xxx’r broses ymgeisio yn un fanwl a thrwyadl iawn. Rhaid dilyn gweithdrefn ffurfiol er mwyn sicrhau bod safbwyntiau pawb yn cael eu hystyried.
Y sefyllfa bresennol
201. Ar hyn x xxxx, cymharol ychydig o Orchmynion Pysgodfeydd Unigol neu Orchmynion Rheoleiddio sy’n weithredol yng Nghymru, a phrin hefyd yw’r ceisiadau am orchmynion o’r fath. Nid yw’r potensial llawn sydd gan Orchmynion o’r fath yn cael ei wireddu ar hyn x xxxx oherwydd problemau sy’n rhan annatod o’r ddeddfwriaeth bresennol ac oherwydd problemau o ran gweithredu’r ddeddfwriaeth honno mewn modd sy’n cydymffurfio â threfniadau deddfwriaethol eraill (megis deddfwriaeth sy’n ymwneud â’r amgylchedd). Mae hynny’n golygu bod cyfleoedd wedi eu colli i greu gwaith yn lleol ac i wella’r amgylchedd.
202. Mae’r rhan fwyaf o’r gwelyau pysgod cregyn hyfyw yng Nghymru xxxxx xx mewn ardaloedd, neu gerllaw ardaloedd, a ddynodwyd xxxxx xx’n Ardaloedd Cadwraeth Arbennig neu’n Ardaloedd Gwarchodaeth Arbennig. Gelwir yr ardaloedd hyn, gyda’i gilydd, yn Safleoedd Morol Ewropeaidd.
203. Wrth weithredu’r drefn Gorchmynion Pysgodfeydd Unigol a Gorchmynion Rheoleiddio o xxx Ran 1 o Ddeddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967, rhaid gwneud hynny mewn modd sy’n cydymffurfio â’r rhwymedigaethau amgylcheddol sydd ar Weinidogion Cymru, gan gynnwys y rheini a osodir arnynt gan y Gyfarwyddeb Cynefinoedd (Cyfarwyddeb y Cyngor 92/43/EEC) a
Rheoliadau Gwarchod Cynefinoedd a Rhywogaethau 2010 (O.S. Cymru a Lloegr 2010/490). Mae gweithredu’r ddwy drefn hyn, sy’n gorgyffwrdd â’i gilydd ond sydd, yn aml, yn ôl pob golwg, yn gwrthdaro â’i gilydd, wedi bod yn anodd iawn yn ymarferol.
204. Pan fo pysgodfa arfaethedig mewn Safle Morol Ewropeaidd neu’n agos i safle o’r fath yng Nghymru, rhaid i Weinidogion Cymru asesu a yw’r bysgodfa’n debygol o gael effaith sylweddol (xxxxx xx ar ei phen ei hun neu ar y cyd â phrosiectau eraill yn yr ardal) ar y Safle Morol Ewropeaidd. Os yw’n debygol o gael effaith sylweddol ar y safle, ni chaiff Gweinidogion Cymru wneud y gorchymyn arfaethedig nes y byddant wedi llwyddo i gadarnhau, y tu hwnt i xxx amheuaeth wyddonol resymol, na fydd y bysgodfa arfaethedig yn cael unrhyw effaith andwyol ar gyflwr y safle perthnasol, a hynny tra pery’r Gorchymyn. Yr enw ar y broses hon yw Asesiad Rheoliadau Cynefinoedd.
205. Er mwyn cael y sicrwydd angenrheidiol o ran yr amgylchedd, xxx xxxxx, yn aml, cyfyngu ar y technegau pysgota drwy gynnwys amodau neu gyfyngiadau ar wyneb Gorchymyn (fel y xx xxxx gorfodi’r amodau a’r cyfyngiadau hynny). Fodd bynnag, mae nifer o broblemau’n gysylltiedig â hynny hefyd, yn benodol felly am nad yw’n cynnig unrhyw hyblygrwydd o ran sut y caiff pysgodfa ei rhedeg dros y blynyddoedd y bydd y Gorchymyn yn ddilys. Mae’n bosibl y bydd angen addasu’r technegau hynny o dro i dro er mwyn rhedeg y bysgodfa yn y ffordd fwyaf effeithlon sy’n sicrhau nad yw’n achosi niwed i amgylchedd y môr.
206. Bydd y newidiadau arfaethedig i Ddeddf 1967 yn helpu, felly, i sicrhau mwy x xxxxx o ran cydymffurfio â’r rhwymedigaethau amgylcheddol sydd ar Weinidogion Cymru, gan sicrhau, ar yr un pryd, bod cyfleoedd cynaliadwy ac economaidd yn cael eu creu mewn pysgodfeydd cregyn yng Nghymru.
Diben y ddeddfwriaeth
207. Oherwydd bod y darpariaethau yn Neddf 1967 mor anhyblyg ar hyn o xxxx xx oherwydd y rhwymedigaethau amgylcheddol sydd ar Weinidogion Cymru, bydd Bil yr Amgylchedd (Cymru) yn diwygio Rhan 1 o Ddeddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967 fel a ganlyn:
Bydd Gweinidogion Cymru yn cael pŵer newydd i roi Hysbysiad Gwarchod Safle a fydd yn ei gwneud yn ofynnol i’r Grantî gymryd unrhyw gamau y bydd Gweinidogion Cymru yn eu barnu’n angenrheidiol er mwyn osgoi unrhyw niwed i Safle Morol Ewropeaidd yn sgil gweithredu’r bysgodfa cregyn. Bydd Trefn Apelio briodol yn cael ei sefydlu hefyd mewn perthynas â gweithdrefnau Hysbysiadau Gwarchod Safle.
Os bydd Hysbysiad Gwarchod Safle wedi ei roi, a’r Hysbysiad hwnnw heb ei ganslo, ac os na fydd xxxx wedi ei chyflwyno yn ei erbyn neu os na ddisgwylir xxxx, bydd gan Weinidogion Cymru bŵer newydd i ddiwygio neu ddirymu’r Gorchymyn Pysgodfa Unigol neu’r Gorchymyn Rheoleiddio ei hun, ond dim ond er mwyn adlewyrchu’r effaith y bydd y ffurf derfynol ar yr Hysbysiad Gwarchod Safle yn ei chael.
Bydd rheidrwydd ar Weinidogion Cymru i gynnwys mewn Gorchymyn Pysgodfa Cregyn arfaethedig unrhyw ddarpariaeth y barnant y bydd xx xxxxxx er mwyn sicrhau na fyddai’r bysgodfa o xxx sylw yn achosi niwed i Safle Morol Ewropeaidd nac i amgylchedd y môr yn fwy cyffredinol.
Ni fydd angen xxxxxxx i Weinidogion Cymru ddefnyddio Gorchymyn Statudol er mwyn pennu ffurf a chynnwys cais am Orchymyn Pysgodfa Cregyn. Yn y dyfodol, bydd Gweinidogion Cymru, yn syml ddigon, yn cael pennu’r gofynion perthnasol ar gyfer gwneud cais o’r fath. Bydd pŵer gan Weinidogion Cymru hefyd i’w gwneud yn ofynnol i’r ymgeiswyr gyflwyno’r cyfryw wybodaeth xx x xxxxx Gweinidogion Cymru y bydd xx xxxxxx er mwyn cefnogi cais am Orchymyn Pysgodfa Cregyn. Bydd y pwerau newydd hyn yn caniatáu mwy o hyblygrwydd a byddant yn helpu i sicrhau y bydd Gweinidogion Cymru yn gallu cael gafael ar yr wybodaeth fwyaf perthnasol a diweddar a fydd ar gael pan fyddant yn ystyried cais am Orchymyn Pysgodfa Cregyn.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
208. Bydd y ddeddfwriaeth yn golygu:
y bydd mwy x xxxxx o ran cydymffurfio â’r rhwymedigaethau amgylcheddol sydd ar Weinidogion Cymru.
y bydd cyfleoedd cynaliadwy ac economaidd mewn pysgodfeydd cregyn yng Nghymru.
y bydd cyfle i roi Gorchmynion Pysgodfeydd Unigol neu Orchmynion Rheoleiddio am gyfnodau hirach nag ar hyn x xxxx. Bydd hynny’n rhoi mwy x xxxxx i’r grantî yn ei fuddsoddiad ac yn ei allu i redeg busnes llwyddiannus. Gobeithio y bydd yn arwain at sefydlogrwydd a thwf yn y diwydiant ac y bydd hynny, yn ei dro, yn arwain at fanteision cysylltiedig i economi Cymru.
Trwyddedu Morol (Rhan 6)
Y cefndir
209. Darparodd Xxxxx y Môr a Mynediad i’r Arfordir 2009 un system drwyddedu ar gyfer y rhan fwyaf o ddatblygiadau ar y môr. Un o ganlyniadau anfwriadol y Ddeddf honno oedd nad yw’r pwerau codi tâl sydd ar gael i’r awdurdod trwyddedu morol mor xxxx xx o xxx y system drwyddedu yr oedd yn ei disodli, sef Rhan 2 o Ddeddf Diogelu Bwyd a’r Amgylchedd 1985. Roedd y Ddeddf Diogelu Bwyd a’r Amgylchedd yn caniatáu i’r awdurdodau trwyddedu adennill y costau sy’n gysylltiedig ag amrywio trwyddedau ac â gwaith monitro ar ôl i drwyddedau gael eu rhoi ond nid yw Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn caniatáu hynny.
210. Nid yw Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn rhoi pwerau codi tâl i’r awdurdod trwyddedu morol yng Nghymru mewn perthynas â chostau cyn ymgeisio; nac ychwaith mewn perthynas â chostau sy’n gysylltiedig â monitro trwydded forol, sy’n cynnwys asesu adroddiadau monitro, sicrhau bod y trwyddedai wedi cyflawni unrhyw amodau a chydymffurfio ag unrhyw ofynion. Ni chaiff drosglwyddo trwydded ychwaith; nac amrywio trwydded, ei hatal dros dro neu ei dirymu.
211. Roedd yr ymgynghoriad a lansiwyd gan Lywodraeth Cymru ym mis Hydref 2013 ynglŷn â’r cynigion am y Bil yn amlinellu’r cynigion ar gyfer ffioedd a thaliadau morol – sef estyn cwmpas y pwerau codi tâl ar gyfer trwyddedu morol, a hynny ar sail yr egwyddor o adennill mwy o gostau (mae rhagor o fanylion i’w gweld ym Mhennod 4).
Y sefyllfa bresennol
212. Yn unol ag adran 98 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir, mae swyddogaethau Gweinidogion Cymru o ran trwyddedu morol wedi eu dirprwyo i Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC), er mwyn i’r xxxxx hwnnw weinyddu’r system trwyddedu morol yng Nghymru29. Oherwydd cyfyngiadau’r pwerau codi tâl presennol, mae swm y ffioedd a gesglir yn llai na’r gwariant angenrheidiol a dynnir gan CNC wrth arfer swyddogaethau’r awdurdod trwyddedu.
213. Ar hyn x xxxx, nid yw CNC yn cael codi tâl am yr xxxx wasanaethau a ddarperir ganddo mewn perthynas â thrwyddedu morol. Nid yw’r sefyllfa honno’n un gynaliadwy. Os nad eir ati i ddatrys y bylchau yn y pwerau codi tâl, bydd yn arwain, yn y pen draw, at sefyllfa lle bydd llai o wasanaethau ar gael i geiswyr yng Nghymru.
214. Mae’r ffioedd presennol a godir am geisiadau yn cael eu nodi yn Rheoliadau Trwyddedu Morol (Ffioedd am Geisiadau) (Cymru) 201130 (Rheoliadau Ffioedd 2011). Mae’r pwerau galluogi ar gyfer y Rheoliadau hynny i’w gweld o xxx xxxxx 67 (2) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir. Mae pwerau hefyd i godi
29 xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx/xx/xxx/0000/000/xxxxxxxx/xxxx
30 xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx/xx/xxx/0000/000/xxxxxxxx/xxxx
ffioedd o xxx Reoliadau Gwaith Morol (Asesu Effeithiau Amgylcheddol) 2007 (fel y’u diwygiwyd)31 ac mae pwerau ychwanegol i xxxx xxx o xxx xxxxx 67(5) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir ac, mewn perthynas â phrofi sylweddau penodol, o xxx xxxxx 107(3) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir.
215. Bydd y darpariaethau o ran ffioedd trwyddedu morol a chodi tâl sydd yn y Bil yn caniatáu i’r awdurdod trwyddedu godi ffioedd er mwyn adennill costau mewn perthynas â’r gwasanaethau a ddarperir ganddo wrth gyflawni’r swyddogaethau trwyddedu morol.
216. Mae CNC a Llywodraeth Cymru wrthi ar hyn x xxxx yn cynnal adolygiad o ffioedd trwyddedu morol. Bydd yr egwyddorion a ddilynir wrth gynnal yr adolygiad hwnnw yn cyd-fynd â Chanllawiau Trysorlys EM Managing Public Money (Gorffennaf 2013). Dyma’r egwyddorion hynny:
Adolygu a, lle y bo hynny’n briodol, diweddaru’r ffioedd ar gyfer trwyddedu morol, gan gynnwys defnyddio’r pwerau sydd yn y Bil.
Nodi cyfleoedd i ddod o hyd i arbedion effeithlonrwydd ac i symleiddio’r gwasanaeth trwyddedu morol, ac yna gweithredu ar y cyfleoedd hynny.
Lle y xx xxxx, sicrhau bod unrhyw gynnydd yn y taliadau yn cael ei gadw cyn ised ag y xx xxxx, yn unol ag un o’r egwyddorion ar gyfer sefydlu CNC32.
Diffinio model codi tâl clir, tryloyw a chymesur.
217. Ar ôl i’r Bil gael Cydsyniad Brenhinol ac ar ôl i bwerau estynedig i xxxx xxx gael eu sefydlu, bydd Llywodraeth Cymru yn ymgynghori ar ganlyniad yr adolygiad presennol o ffioedd.
218. Mae’r Asesiad Effaith Rheoleiddiol yn rhoi amcangyfrifon o faint y bydd y pwerau estynedig i godi ffioedd yn debygol o gostio yn y dyfodol. Mae’n gwneud hynny ar sail yr wybodaeth orau sydd ar gael ar hyn x xxxx, gan gynnwys y costau gwirioneddol a ysgwyddir gan CNC wrth weinyddu’r system trwyddedu morol, a data procsi oddi wrth awdurdodau trwyddedu morol eraill (e.e. y Sefydliad Rheoli Morol yn Lloegr (MMO)).
Diben y ddeddfwriaeth
219. Y nod yw sicrhau, i’r graddau y bo hynny’n bosibl, bod y rheini sy’n elwa ar drwydded forol yn talu’r costau llawn a ysgwyddir gan yr awdurdod trwyddedu wrth weinyddu’r drwydded forol honno. Mae hynny yn unol â chanllawiau Trysorlys EM, sef y dylai’r awdurdod trwyddedu fod yn anelu at adennill xx xxxx gostau wrth ymgymryd â’i gyfrifoldebau rheoleiddiol.
31 xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx/xxxx/0000/0000/xxxxxxxx/xxxx. Mae’r prif ddarpariaethau yn adran 24A – mewn perthynas â threuliau a dynnir wrth asesu a dehongli canlyniadau unrhyw fesur monitro; ac atodlenni 2 a 4 mewn perthynas â sgrinio a phennu cwmpas.
32 Achos Busnes dros Un Xxxxx – xxxx://xxxxx.xxx.xx/xxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxx/xxx/xxxxxxxxxxxx/xxx/xxxxxxxxxxxx/?xxxxxxx
xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx/xxx/0000/000/xxxxxxxx/xxxx
220. Mae’r Bil yn rhoi mwy o hyblygrwydd i’r awdurdod trwyddedu o ran sut y mae’n mynd ati i godi ffioedd trwyddedu morol. Yn benodol, mae’r pwerau’n galluogi’r awdurdod trwyddedu i adennill y treuliau a ganlyn:
Gwaith cyn ymgeisio
221. Mae gwaith cyn ymgeisio yn cynnwys:
Cynnal trafodaethau yn gynnar yn y broses gyda’r rheini sy’n gwneud cais am drwydded er mwyn rhoi arweiniad ar faterion posibl a allai godi neu ar amryfal gamau’r broses drwyddedu.
Rhoi cyngor anffurfiol ar brosiectau/ceisiadau drafft (xx xxx cam anffurfiol yw hwn, mae’r cysylltu a’r trafod ar faterion o’r fath yn gallu bod yn helaeth) – gall gweithgarwch cyn ymgeisio gan yr awdurdod trwyddedu morol gynnwys ymgynghori â sefydliadau eraill, ac mae’n bosibl y bydd y sefydliadau hynny’n codi tâl am y gwasanaethau a ddarperir, e.e. cyngor gwyddonol gan sefydliadau megis Canolfan Gwyddorau'r Amgylchedd, Pysgodfeydd a Dyframaethu (Cefas).
Cynnal adolygiadau anffurfiol o fersiynau drafft o ddogfennau ategol eraill; amser a dreulir yn mynd i gyfarfodydd sy’n gysylltiedig â gwaith cyn ymgeisio; gall hynny gynnwys costau teithio xx xxxx dros nos etc.
222. Ar hyn x xxxx, nid yw CNC yn codi unrhyw dâl am ymdrin ag ymholiadau sylfaenol cyn i gais gael ei gyflwyno. Bernir bod ymdrin ag ymholiadau sylfaenol cyn i gais gael ei gyflwyno yn rhyw ddwy awr o waith. Yn amodol ar ganlyniad yr adolygiad o ffioedd, rhagwelir, ar ôl y ddwy awr hynny, os bydd angen trafod ymhellach, y byddai ffi cyn ymgeisio yn cael ei chodi am y gwasanaeth hwnnw.
Monitro trwydded forol, gan gynnwys asesu adroddiadau monitro, a chadarnhau bod amodau wedi eu cyflawni ac y cydymffurfiwyd ag unrhyw ofynion
223. Xxx xxxxx pŵer i xxxx xxx am xxxxx monitro fel y xx xxxx adennill costau a ysgwyddir gan yr awdurdod trwyddedu wrth iddo fonitro’r gweithgareddau trwyddedig ar ôl i drwydded forol gael ei rhoi. Mae gwaith monitro o’r fath o fudd i ddeiliad y drwydded oherwydd ei fod yn fodd i nodi a datrys unrhyw broblemau posibl o ran caniatáu i’r drwydded barhau. Gallai’r costau gynnwys gwaith i fonitro’r amgylchedd ac i gadarnhau bod amodau wedi eu cyflawni, ynghyd â chostau gweinyddu’r drwydded, gan gynnwys cydymffurfio ag amodau’r drwydded e.e. byddent yn cynnwys treuliau a ysgwyddir wrth asesu a dehongli canlyniadau unrhyw gamau monitro sydd eu xxxxxx ar gyfer prosiect, a chostau sy’n gysylltiedig â monitro safleoedd lle gwaredir deunyddiau a garthwyd, ac yna gwerthuso’r data hynny.
Amrywio trwydded, ei hatal dros dro, ei dirymu neu ei throsglwyddo o xxx xxxxx 72 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir
224. Mae’r Bil yn galluogi’r awdurdod trwyddedu i adennill costau pan fydd yn ymdrin â chais gan drwyddedai i amrywio trwydded, i’w hatal dros dro, ei dirymu neu ei throsglwyddo o xxx xxxxx 72 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir. Hefyd, os bydd yr awdurdod trwyddedu yn cynnal unrhyw ymchwiliad, archwiliad neu
brawf a fydd, yn ei farn ef, yn angenrheidiol neu’n fanteisiol er mwyn iddo fedru penderfynu ar gais gan drwyddedai i amrywio trwydded, i’w hatal dros dro, ei dirymu neu ei throsglwyddo o xxx xxxxx 72, xxx’r Bil yn ei gwneud yn ofynnol i’r trwyddedai dalu ffi tuag at dreuliau’r ymchwiliad, yr archwiliad neu’r prawf hwnnw.
Xxxx xxxx dro xxx ddirymu
225. Mae’r Bil yn darparu ar gyfer adennill costau sy’n gysylltiedig ag xxxx xxxx dro xxx ddirymu o xxx xxxxx 72 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir. Mewn achosion o’r fath, caiff yr awdurdod trwyddedu ei gwneud yn ofynnol i’r trwyddedai dalu ffi iddo am ymdrin â’r cais.
226. Xxx xxxxx 72(1) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn darparu bod awdurdod trwyddedu, drwy roi hysbysiad, yn cael amrywio trwydded a roddwyd ganddo, neu ei hatal dro neu ei dirymu os yw’n ymddangos i’r awdurdod na chydymffurfiwyd ag unrhyw un neu rai o ddarpariaethau’r drwydded honno.
227. Xxx xxxxx 72(2) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn darparu bod awdurdod trwyddedu, drwy roi hysbysiad, yn cael amrywio trwydded a roddwyd ganddo, neu ei hatal dro neu ei dirymu os yw’n ymddangos i’r awdurdod:
Bod unrhyw xxxxxx, wrth wneud cais am y drwydded, xxxxx xx wedi rhoi gwybodaeth xxxxx xxx gamarweiniol i’r awdurdod neu ei fod wedi methu â darparu gwybodaeth;
Y byddai, neu ei bod yn debygol y byddai’r awdurdod, pe bai wedi cael yr wybodaeth gywir, wedi gwrthod y cais neu wedi rhoi trwydded ac ynddi delerau gwahanol.
228. Xxx xxxxx 72(3) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn darparu bod awdurdod trwyddedu, drwy roi hysbysiad, yn cael amrywio trwydded, ei hatal dros dro neu eu dirymu os yw’n ymddangos i’r awdurdod y dylid amrywio’r drwydded, ei hatal dros dro neu ei dirymu:
Oherwydd bod amgylchiadau sy’n gysylltiedig â’r amgylchedd neu ag iechyd pobl wedi newid.
Oherwydd bod mwy o wybodaeth wyddonol am y xxxxx xxx’r llall o’r materion hynny.
Fel y xx xxxx mordwyo’n ddiogel.
Am unrhyw reswm arall yr ymddengys i’r awdurdod ei fod yn berthnasol.
Amrywiadau
229. Mae tri phrif gategori o amrywiadau: Newidiadau gweinyddol.
Newidiadau nad ydynt yn rhai gweinyddol nac yn rhai sylweddol ac y xxx xxxxx eu hailasesu.
Newidiadau sylweddol/perthnasol y xxx xxxxx eu hasesu o’r newydd.
229. Eir ati fesul achos i ystyried i ba gategori y mae amrywiad yn perthyn, ac os bernir ei fod yn amrywiad sylweddol, mae’n debyg y bydd angen gwneud cais newydd.
230. O xxx bwerau’r Bil, os yw trwyddedai yn gwneud cais o xxx xxxxx 72 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir i amrywio trwydded, mae’r pwerau yn y Bil yn golygu y bydd modd adennill y costau a fydd yn gysylltiedig â hynny.
Trosglwyddo
231. O xxx xxxxx 72(7) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir, caiff yr awdurdod trwyddedu, ar gais trwyddedai, drosglwyddo trwydded i unigolyn arall. O xxx y pwerau arfaethedig, bydd modd adennill y costau a fydd yn gysylltiedig â throsglwyddo’r drwydded.
Defnyddio pwerau
232. O xxx y pwerau yn y Bil, bydd y newidiadau a gaiff eu gwneud, gan ddefnyddio’r pwerau yn y Bil, i’r system codi ffioedd am drwyddedu morol yn galluogi’r awdurdod trwyddedu, lle y xx xxxx, i adennill yr xxxx gostau sy’n gysylltiedig â’r swyddogaethau trwyddedu morol y mae’n ymgymryd â hwy.
233. Mae’r pwerau hyn yn ychwanegu at y pwerau codi tâl sydd ar gael eisoes i’r awdurdod trwyddedu o xxx Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir a’r Rheoliadau Gwaith Morol. Bydd cael gwell set o bwerau i xxxx xxx am wasanaethau a ddarperir (bydd y ffioedd a’r taliadau gwirioneddol yn cael eu sefydlu ar ôl cynnal adolygiad o ffioedd ac ymgynghoriad cyhoeddus) yn rhoi sicrwydd i’r diwydiant o ran cynllunio gofynion trwyddedu a chostau prosiectau ymlaen llaw.
234. Mae’r pwerau’n gyfuniad o ffioedd a fydd yn cael eu pennu mewn
is-ddeddfwriaeth, a phŵer uniongyrchol i xxxx xxx. Bydd ymgynghoriad cyhoeddus pellach yn cael ei gynnal am y ffioedd. Bydd y pŵer i bennu ffioedd drwy reoliadau yn cael xx xxxxx gan Weinidogion Cymru.
235. Bydd y ffioedd a godir yn cael eu hadolygu’n rheolaidd gan Lywodraeth Cymru, a bydd y rheoliadau sy’n ymdrin â ffioedd, sef, ar hyn x xxxx, Rheoliadau Trwyddedu Morol (Ffioedd am Geisiadau) (Cymru) 201133, yn cael eu diwygio yn ôl yr xxxxx xx mwyn sicrhau system drwyddedu briodol, effeithlon ac effeithiol a fydd yn galluogi’r awdurdod trwyddedu i adennill ei gostau.
236. Yn yr achosion hynny lle gall fod yn anodd rhagweld y costau, er enghraifft, costau ymchwiliadau, archwiliadau a phrofion y bydd angen eu cynnal er mwyn penderfynu ar gais, xxx xxxxx yr hyblygrwydd i fedru mynd ati i adennill costau fesul achos. O gofio y gallai costau o’r fath amrywio’n fawr, bydd pŵer yr awdurdod trwyddedu i bennu ffioedd o’r fath yn cael ei ddirprwyo i CNC, sef y xxxxx xx’n gyfrifol am weinyddu’r system trwyddedu morol. Dyna’r un drefn yn union ag a ddefnyddir i adennill costau ymchwiliadau, archwiliadau neu brofion wrth arfer y pŵer yn adran 67(5) o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir. Mae’r
33 xxxx://xxx.xxxxxxxxxxx.xxx.xx/xx/xxx/0000/000/xxxxxxxx/xxxx
pŵer hwnnw wedi’i ddirprwyo i CNC, a’r xxxxx hwnnw sy’n penderfynu a oes angen cynnal ymchwiliad, archwiliad neu brawf er mwyn penderfynu ar gais. Os oes, ef hefyd sy’n penderfynu ar y ffi ychwanegol y dylai’r ceisydd ei thalu.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
237. Y nod yw diwygio’r system ffioedd am drwyddedu morol er mwyn rhoi digon o bwerau i’r awdurdod trwyddedu xxxx xxx am amrywiaeth xxxx o weithgareddau y mae’n ymgymryd â hwy fel rhan o’i swyddogaethau trwyddedu morol. Bydd ffioedd yn seiliedig ar yr egwyddor o adennill mwy o gostau. Yn fras, cynigir bod Deddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn cael ei diwygio er mwyn cynnwys pwerau i bennu a chodi ffioedd mewn perthynas â gwaith a wneir cyn i gais gael ei gyflwyno; ac mewn perthynas â gwaith i fonitro trwydded forol. Cynigir hefyd fod Xxxxx y Môr a Mynediad i’r Arfordir yn cael ei diwygio er mwyn cynnwys pwerau i bennu a chodi ffioedd pan fo trwyddedai yn gwneud cais i drosglwyddo neu i amrywio trwydded, i’w hatal dros dro neu ei dirymu, ac eithrio pan fo’n cael ei hamrywio, ei hatal dros dro neu ei dirymu o xxx xxxxx 72 o Ddeddf y Môr a Mynediad i’r Arfordir.
238. Bydd y ddeddfwriaeth yn:
Xxxxxx at well set o bwerau codi tâl. Rhoi xxxxx xxxx i adennill costau.
Helpu i greu gwasanaeth effeithiol ac effeithlon.
Rhoi mwy o eglurder i’r rheini sy’n defnyddio’r system trwyddedu morol.
Amrywiol a Chyffredinol (Rhan 7)
Y Pwyllgor Llifogydd ac Erydu Arfordirol (Rhan 7)
Y cefndir
239. Cafodd Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru ei sefydlu o xxx xxxxx 22 o Ddeddf Rheoli Llifogydd a Dŵr 2010 fel Pwyllgor Rhanbarthol Llifogydd ac Arfordir a fyddai’n craffu ar waith ac ar gyllideb Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru, sef Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) erbyn hyn. Fe’i sefydlwyd yn wreiddiol gan Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru ond cafodd ei drosglwyddo wedyn i Cyfoeth Naturiol Cymru, a hynny fel pwyllgor statudol. Dyma’r unig bwyllgor statudol a drosglwyddwyd i CNC; cafodd y lleill eu diddymu neu eu gwneud yn bwyllgorau anstatudol. Rôl Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru yw craffu ar weithgareddau CNC a rhoi cyngor iddo yn eu cylch.
240. Mae Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru yn cynnwys cadeirydd annibynnol, a benodir gan Weinidogion Cymru, a hyd at 24 o aelodau. Mae hyd at 8 aelod yn cynrychioli Awdurdodau Llifogydd Lleol Arweiniol ac mae’r lleill yn adlewyrchu’r sgiliau y mae eu xxxxxx ar y Pwyllgor, gan gynnwys aelodau annibynnol. Ar hyn x xxxx, CNC sy’n penodi’r xxxx aelodau, a’r xxxxx hwnnw hefyd sy’n darparu’r ysgrifenyddiaeth.
Y sefyllfa bresennol
241. O xxx Ddeddf Rheoli Llifogydd a Dŵr 2010 (“Deddf 2010”), gwnaed darpariaethau i sefydlu Pwyllgorau Rhanbarthol Llifogydd ac Arfordir ar gyfer Cymru a Lloegr. Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru yw’r Pwyllgor Rhanbarthol Llifogydd ac Arfordir ar gyfer Cymru. Cafodd y Pwyllgor ei sefydlu i graffu ar raglen ac ar gyllideb Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru (Cyfoeth Naturiol Cymru erbyn hyn) pan oedd yn rhan o’r Asiantaeth yr Amgylchedd ehangach ar gyfer Cymru a Lloegr.
242. Yn unol â’r ddarpariaeth sydd yn Neddf Rheoli Llifogydd a Dŵr 2010 ar hyn o xxxx, xxx’n rhaid i CNC:
Ymgynghori â Phwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru am y modd y mae’n bwriadu cyflawni ei swyddogaethau o ran rheoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol.
Ystyried unrhyw sylwadau (a wneir mewn ymateb i ymgynghoriad neu fel arall) gan Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru ynghylch arfer ei swyddogaethau o ran rheoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol yn y rhanbarth hwnnw.
243. Mae Deddf 2010 hefyd yn dweud:
Na chaiff CNC roi xx xxxxxx ar gyfer llifogydd a’r arfordir ar waith heb ganiatâd y Pwyllgor.
Na chaiff CNC godi ardoll heb ganiatâd y Pwyllgor. Na chaiff CNC wario refeniw heb ganiatâd y Pwyllgor.
244. Cafodd Deddf 2010 ei chyhoeddi, a Phwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru ei ffurfio, cyn i CNC gael ei sefydlu. Mae CNC xxxxxxx yn ymgymryd â rôl ehangach na’r un a oedd gan hen Asiantaeth yr Amgylchedd Cymru ac mae ganddo drefniadau priodol yn eu lle ar gyfer craffu ar y modd y mae’n cyflawni ei swyddogaethau. Mae’n gwneud hynny drwy Fwrdd CNC.
245. Nid oes gan Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru unrhyw ddyletswyddau statudol mewn cyfraith, a diffinnir ei swyddogaeth a’i ddiben gan yr hyn y mae’n rhaid i CNC ei wneud o ran ymgynghori â’r Pwyllgor a gwrando ar gyngor a roddir ganddo. Fe’u diffinnir hefyd gan yr hyn na chaiff CNC ei wneud heb ganiatâd y Pwyllgor.
246. O xxx y system sydd ohoni, xxxxx, xxx CNC yn atebol i ddau gorff am xx xxxxxx ar lifogydd. Mae Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru a Bwrdd CNC ill dau yn craffu ar y rhaglen honno.
Diben y ddeddfwriaeth
247. Mewn adolygiad diweddar a gynhaliwyd ganddo o Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru, mynegodd CNC bryder am y ffaith ei fod yn atebol i ddau gorff am ei ddyletswyddau o ran rheoli perygl llifogydd. Yn benodol, mae rolau Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru a Bwrdd CNC yn gorgyffwrdd. Mae’n rhaid i Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru awdurdodi rhaglen fuddsoddi CNC ar gyfer rheoli perygl llifogydd, a hynny o xxx xxxxx 23 o Ddeddf 2010. Mae hynny’n dyblygu un o swyddogaethau Bwrdd CNC. Dangosodd adolygiad CNC hefyd nad yw rôl a diben Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru yn glir, a bod cryn amrywiaeth o ran dealltwriaeth yr aelodau am faterion yn ymwneud â rheoli perygl llifogydd. Er hynny, cydnabu’r adolygiad fod gwerth mewn cael llais annibynnol i Gymru xx xxxx rheoli llifogydd, ac roedd yn cefnogi’r angen am Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru. Ar ei ffurf bresennol, mae’r Pwyllgor yn edrych ar waith CNC yn unig, ond mae yna amrywiaeth ehangach o gyrff sy’n cyfrannu at reoli perygl llifogydd yng Nghymru, a nodwyd ei bod yn bwysig ehangu cylch gwaith y Pwyllgor i gynnwys y cyrff hynny.
248. Diben y ddeddfwriaeth newydd hon yw dileu a newid rhai o swyddogaethau statudol y Pwyllgor presennol, a’i newid o bwyllgor craffu i bwyllgor â rôl cynghori/ymgynghori ehangach. Byddai hynny’n rhoi diwedd ar y sefyllfa lle mae Pwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru a Bwrdd CNC yn dyblygu gwaith, a byddai’n fodd hefyd i sicrhau bod amryfal gyrff, yn hytrach na dim ond CNC, yn rhoi cyngor i Weinidogion Cymru ar amrywiaeth ehangach o faterion yn ymwneud â llifogydd ac erydu arfordirol.
249. Y Gweinidog Cyfoeth Naturiol sydd â chyfrifoldeb cyffredinol dros reoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol yng Nghymru. Dylai’r Pwyllgor, felly, fod yn gorff a fydd yn gallu rhoi cyngor i Weinidogion Cymru ar risgiau a manteision ehangach rheoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol yng Nghymru, a dylai fedru ymdrin â’r xxxx ffactorau sy’n achosi llifogydd ac erydu arfordirol, nid dim ond prif afonydd a’r môr, fel y mae CNC yn ei wneud ar hyn x xxxx. Dylai hefyd fedru rhoi cyngor a chymorth yn ôl yr angen. Bydd pwyllgor newydd â throsolwg cyfannol o’r fath yn gallu helpu i roi sicrwydd bod dealltwriaeth lwyr o berygl
llifogydd ac erydu arfordirol yng Nghymru a bydd yn gallu cynnig atebion na fyddant yn cael eu cyfyngu i ddyletswyddau un xxxxx yn unig. Bydd hefyd yn gallu ystyried materion ehangach megis y risgiau sy’n gysylltiedig â’r newid yn yr hinsawdd.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
250. Bydd y ddeddfwriaeth yn:
Fodd i sicrhau bod cyngor yn cael ei roi i Weinidogion Cymru a fydd yn cynnwys yr xxxx ffactorau sy’n achosi perygl llifogydd ac erydu arfordirol. Golygu na fydd CNC yn atebol i’r Pwyllgor ac i’r Bwrdd.
Golygu na fydd y Pwyllgor yn gallu cytuno ar raglen/cyllideb CNC. Cyfrifoldeb Bwrdd CNC fydd hynny xxxxxxx.
Draenio Tir
Diddymu gofynion i gyhoeddi mewn papurau newyddion lleol a phwerau i wneud darpariaeth ar gyfer apelau yn erbyn ardollau arbennig
Y cefndir
251. Mae’r Bil yn dileu’r gofyniad i hysbysebu mewn papurau newyddion lleol ac yn y London Gazette gan roi’r hyblygrwydd i Fyrddau Draenio Mewnol a CNC ddewis sut y byddant yn hysbysebu ac yn rhoi gwybod i bobl am yr hysbysiadau a’r gweithdrefnau perthnasol, gan ganiatáu iddynt dargedu’r gynulleidfa allweddol. Mae apelau yn fater a godwyd gan gynrychiolwyr Awdurdodau Lleol yn ystod cyfarfodydd o Fyrddau Draenio Mewnol, a bwriedir mynd i’r afael â’r mater hwnnw hefyd yn y Bil hwn.
Y sefyllfa bresennol
252. Ar hyn o xxxx, xxx’n ofynnol hysbysebu amryw o hysbysiadau, gweithdrefnau a gorchmynion mewn papurau newyddion ac, mewn rhai achosion, yn y London Gazette yn benodol.
253. Mae’r gofyniad i hysbysebu amryw o hysbysiadau, gweithdrefnau a gorchmynion drwy bapurau newyddion yn unig yn anhyblyg ac ar ôl yr oes. Yn aml, nid yw’r xxxx xx’n deillio o hysbysebu mewn papurau newyddion lleol yn gymesur â chost gwneud hynny.
254. Nid yw’r broses hysbysebu bresennol yn briodol xxxxxxx, a hynny am nifer o resymau:
Nid yw rhwymedigaeth gyfreithiol sy’n ei gwneud yn ofynnol i gyhoeddi newidiadau yng Nghymru mewn papur newyddion o Loegr yn adlewyrchu’r newidiadau a welwyd yn sgil datganoli.
Byddai technegau mwy modern, gan gynnwys hysbysebu ar-xxxx xx ymgynghori’n uniongyrchol yn lleol â’r rheini yr effeithir arnynt yn fwy effeithiol, a byddai hefyd yn lleihau costau.
Gwnaed newidiadau eisoes drwy Ddeddf Dŵr 2014 i ddileu’r gofyniad hwn ar gyfer Byrddau Draenio Mewnol sy’n gyfan gwbl yn Lloegr.
255. Trwy bwerau o xxx xxxxx 36 o Ddeddf Draenio Tir 1991, yn bennaf, y mae’r Byrddau Draenio Mewnol yn ennill incwm. Mae darpariaeth eisoes i dalwyr ardrethi apelio yn erbyn ardrethi draenio ac i awdurdodau lleol apelio yn erbyn y praesept y mae CNC yn xx xxxx ar y Byrddau Draenio Mewnol. Er hynny, nid oes unrhyw ddarpariaeth sy’n caniatáu i awdurdodau lleol apelio yn erbyn yr elfen o dreuliau’r Bwrdd Draenio Mewnol nad yw’n gysylltiedig â CNC, a hynny am mai’r Bwrdd Draenio Mewnol ei hun sy’n pennu’r ardoll a chan fod y rhan fwyaf o aelodau’r Bwrdd yn cael eu henwebu gan yr awdurdodau lleol.
Diben y ddeddfwriaeth
256. Nod y Bil yw diwygio pob adran berthnasol yn Neddf Draenio Tir 1991 er mwyn caniatáu i hysbysiadau gael eu dosbarthu’n fwy xxxx, mewn ffordd wedi’i thargedu (e.e. defnyddio dulliau electronig, hysbysfyrddau mewn plwyfi), ond gan sicrhau, ar yr un pryd, bod y broses yn parhau’n deg, yn agored ac yn gynhwysol, a’i bod yn manteisio i’r eithaf ar wybodaeth leol er mwyn sicrhau bod yr hysbysebu’n cyrraedd y bobl briodol. Mae hefyd yn darparu ar gyfer trefn apelio er mwyn i awdurdodau lleol fedru herio ardollau a godir gan CNC.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
257. Y bwriad yw creu ffordd fwy costeffeithiol o hysbysebu sy’n caniatáu i’r xxxx xx’n hysbysebu benderfynu sut i dargedu’r bobl y bydd unrhyw newidiadau yn effeithio arnynt er mwyn lledaenu gwybodaeth yn y ffordd fwyaf effeithiol.
258. Mae awdurdodau lleol yn cael eu diogelu ar hyn x xxxx drwy’r gynrychiolaeth sydd ganddynt ar y Byrddau Draenio Mewnol ond cynigir bod trefn yn cael ei sefydlu yn lle hynny lle bydd awdurdodau lleol yn gallu apelio i Weinidogion Cymru os byddant o’r farn bod penderfyniad a wneir gan CNC am ardoll arbennig yn un afresymol. Byddai modd gwneud hynny drwy estyn y ddarpariaeth ar gyfer apelau fel ei bod yn gymwys i’r ardoll gyfan. Bydd Gweinidogion Cymru wedyn yn ystyried unrhyw wrthwynebiadau ac yn gwneud y cyfryw orchymyn ag y barnant yn deg mewn perthynas ag ardollau.
Pŵer mynediad: cydymffurfio â gorchymyn i lanhau ffosydd etc
Y cefndir
259. Xxx xxxxx 28 o Ddeddf Draenio Tir 1991 yn nodi bod perchennog tir neu rywun sy’n meddiannu tir yn cael cyflwyno cais i Dribiwnlys Tir Amaethyddol am Orchymyn a fydd yn ei gwneud yn ofynnol i berchennog tir cyfagos wella’r draeniad ar y tir hwnnw er mwyn xxxx gormod o ddŵr rhag llifo ohono. Os na fydd ymatebydd yn cydymffurfio â’r gwaith sy’n ofynnol o xxx Orchymyn, xxx xxxxx 29(2) o Ddeddf Draenio Tir 1991 yn darparu y caiff Llywodraeth Cymru neu gorff draenio sy’n gweithredu ar xx xxxx fynd ar y tir i wneud y gwaith ac adennill y xxxxxx xxxx wrth yr ymatebydd. Nid yw adran 29(2) yn ei gwneud yn glir a oes gan Weinidogion Cymru hefyd y pŵer i fynd ar dir yr ymatebydd er
mwyn archwilio’r gwaith a gweld bod perchennog y tir wedi cydymffurfio â gorchymyn a wnaed o xxx xxxxx 28.
260. Anaml y cyfeirir achosion at Lywodraeth Cymru ac, ar gyfartaledd, gwelir un achos xxx xxx flynedd. Er hynny, mae’r ffaith nad oes pŵer mynediad datganedig yn parhau’n broblem oherwydd os yw’n ymddangos na chydymffurfiwyd â gorchymyn, nid yw’n glir a gaiff asiant Llywodraeth Cymru archwilio’r tir i weld a yw’r gwaith wedi ei wneud.
Y sefyllfa bresennol
261. Mae’r sefyllfa bresennol yn cyfyngu ar allu asiantiaid Llywodraeth Cymru i ymchwilio i fethiant honedig i gydymffurfio â thelerau gorchymyn a wneir gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol. Os yw Gweinidogion Cymru yn gofyn am adroddiad gan asiant arbenigol am fethiant honedig i gydymffurfio â thelerau gorchymyn a wneir gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol, ac os gwrthodir mynediad i’r tir, nid oes ganddynt bŵer datganedig i awdurdodi asiant arbenigol a benodwyd ganddynt i fynd ar dir ac adrodd am fethiannau honedig i gydymffurfio â thelerau gorchymyn a wnaed gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol. Mae’r cyfyngiad hwn yn tanseilio’r gwaith llywodraethu a wneir gan Dribiwnlysoedd Tir Amaethyddol.
262. Er enghraifft, yn 2012, cyfeiriodd Ceisydd ei achos at Weinidogion Cymru o xxx ddarpariaethau adran 29(2) o Ddeddf Draenio Tir 1991, i’r perwyl nad oedd y gwaith a orchmynnwyd gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol wedi ei wneud. Nid oedd modd i Weinidogion Cymru gadarnhau a oedd y gwaith o xxx sylw wedi ei wneud ai peidio am fod yr Ymatebydd wedi gwrthod rhoi caniatâd i’r asiant arbenigol ar ddraenio tir a benodwyd ganddynt gynnal archwiliad ar y tir. Am nad oedd modd i’r arbenigwr gwblhau ei adroddiad, nid oedd Gweinidogion Cymru yn gallu penderfynu a gydymffurfiwyd ai peidio â thelerau’r gorchymyn a wnaed gan y Tribiwnlys Tir Amaethyddol. Bu’n rhaid rhoi’r gorau i’r achos, felly, heb unioni unrhyw gam a ddaeth i ran y Ceisydd.
Diben y ddeddfwriaeth
263. Nod y diwygiad i Ddeddf Draenio Tir 1991 yw sicrhau eglurder o ran y gyfraith, a chreu hawl mynediad ar dir er mwyn i asiantiaid Llywodraeth Cymru ymchwilio i achosion honedig o fethu â chydymffurfio â gorchymyn a wnaed gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol os yw un o’r partïon i’r Gorchymyn hwnnw yn gwrthod caniatáu mynediad.
Yr effaith y bwriedir i’r ddeddfwriaeth ei chael
264. Mae’r Bil yn creu hawl mynediad i dir er mwyn i asiantiaid Llywodraeth Cymru ymchwilio i achosion honedig o fethu â chydymffurfio â gorchymyn a wnaed gan Dribiwnlys Tir Amaethyddol os yw un o’r partïon i’r Gorchymyn hwnnw yn gwrthod caniatáu mynediad i’r tir. Bydd hynny’n galluogi Llywodraeth Cymru i gymryd camau gweithredu cadarnhaol mewn achosion o’r fath gan arwain at sefyllfa lle bydd mwy o lwyddiant wrth ddatrys materion yn gysylltiedig â gorchmynion a wneir gan Dribiwnlysoedd Tir Amaethyddol.
Pennod 4: Ymgynghori
264. Cyn i Lywodraeth Cymru gyflwyno’r Bil hwn, cynhaliodd dri ymgynghoriad blaenorol am yr hyn y mae’n ymrwymo i’w wneud o ran cynllunio a rheoli adnoddau naturiol Cymru mewn ffordd fwy doeth a chydgysylltiedig. Roedd yr ymgyngoriadau hynny hefyd yn ymdrin â’r cynigion sydd ganddi er mwyn cyrraedd y nod yn hynny o xxxx. Y ddogfen ymgynghori gyntaf, a gyhoeddwyd yn 2010, oedd ‘Cymru Fyw: fframwaith newydd ar gyfer ein hamgylchedd, ein cefn gwlad a'n moroedd’, a’r ail oedd y Papur Gwyrdd, ‘Cynnal Cymru Fyw’, a gyhoeddwyd yn 2012. Cafodd Bapur Xxxx, ‘Tuag at Reoli Adnoddau Naturiol Cymru yn Gynaliadwy: Ymgynghoriad ar y cynigion ar gyfer Bil Amgylchedd’ yn ymdrin â’r cynigion deddfwriaethol ar gyfer y Bil, ei gyhoeddi yn 2013. Eir ati isod i grynhoi’r ymgyngoriadau hynny a’r ymatebion iddynt.
Cymru Fyw: fframwaith newydd ar gyfer ein hamgylchedd, ein cefn gwlad a'n moroedd
265. Ym mis Medi 2010, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru ddogfen ymgynghori ‘Cymru Fyw: fframwaith newydd ar gyfer ein hamgylchedd, ein cefn gwlad a'n moroedd’34. Aed ati yn yr ymgynghoriad hwnnw i gynnig ffordd strategol newydd o reoli’r amgylchedd ac o fynd i’r afael â materion megis methu â chyrraedd y targedau bioamrywiaeth a bennwyd ar gyfer Cymru erbyn 2010. Roedd yr ymgynghoriad yn pennu cyfeiriad cyffredinol ar gyfer diwygio a datblygu polisi yn y dyfodol, ac yn mynd i’r afael â chanfyddiadau’r ymchwiliad cysylltiedig a oedd yn cael ei arwain gan Bwyllgor Amgylchedd a Chynaliadwyedd y Cynulliad Cenedlaethol.
266. Yn ymgynghoriad Cymru Fyw, cynigiwyd y dylai’r fframwaith polisi newydd fod yn seiliedig ar ddull rheoli ar lefel yr ecosystem, yn unol â’r dull a fabwysiadwyd gan y Confensiwn ar Fioamrywiaeth. Wrth gynnig hynny, tynnodd sylw at y cysylltiadau rhwng ecosystemau iach a chryf a llesiant Cymru yn y tymor hir. Sefydlodd nod cyffredinol arweiniol hefyd a oedd yn seiliedig ar egwyddorion datblygu cynaliadwy: ‘sicrhau bod gan Gymru ecosystemau fwyfwy gwydn ac amrywiol, sy’n cynnig manteision economaidd, amgylcheddol a chymdeithasol’.
Cynnal Cymru Fyw
267. Cyhoeddwyd Papur Gwyrdd ‘Cynnal Cymru Fyw’ ym mis Ionawr 2012, ac ymgynghorwyd yn ei gylch am gyfnod o ddeunaw wythnos, gan geisio barn am ffyrdd newydd o fynd ati i reoli ac i reoleiddio’r amgylchedd yng Nghymru, a hynny er mwyn dylanwadu ar Fil arfaethedig yr Amgylchedd. Roedd yr ymgynghoriad yn gofyn yn benodol i bobl fynegi barn am y dull yr oedd Llywodraeth Cymru yn ei ffafrio er mwyn datblygu gwaith i gynllunio’r modd y rheolir adnoddau naturiol ar y lefel leol ac ar y lefel genedlaethol. Y nod oedd hwyluso penderfyniadau gwell, gan hoelio sylw ar fusnesau a reoleiddir ac ar y rheini sy’n defnyddio ac yn rheoli tir a dŵr.
34
xxxx://xxx.xxxxxxxxxx.xxx.xx/xxxxxxx/xxxxxxx/00000000000000/xxxx://xxxxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxx ndcountryside/eshlivingwalescons/?lang=en&status=closed
268. Roedd yr ymgynghoriad yn gofyn i bobl fynegi barn ar amryw o gynigion, gan gynnwys:
Y newidiadau y gallai fod angen eu gwneud i’r polisïau a’r systemau presennol er mwyn rheoli’r amgylchedd ac adnoddau naturiol gan ddefnyddio dull rheoli ar lefel yr ecosystem.
Y posibiliadau a’r cyfleoedd i ailwampio neu symleiddio’r modd yr ydym yn mynd ati i reoli ac i reoleiddio’r amgylchedd a’i adnoddau naturiol.
Datblygu offerynnau newydd ar gyfer y farchnad, a’r potensial i gynnig cyfleoedd i wella’r modd y mae adnoddau naturiol yn cael eu rheoli.
Datblygu gwaith i gynllunio’r modd y rheolir adnoddau naturiol ar y lefel leol ac ar y lefel genedlaethol er mwyn darparu fframwaith strategol newydd ar gyfer gwneud penderfyniadau am yr amgylchedd.
Datblygu Bil yr Amgylchedd i Gymru, i’w gyflwyno yn ail xxxxxx tymor y Cynulliad, ac a fydd yn seiliedig ar yr ymatebion i’r ymgynghoriad yn y Papur Gwyrdd.
269. Roedd yr ymatebion i’r Papur Gwyrdd yn dangos bod y mwyafrif llethol yn cytuno â’r dyheadau a amlinellwyd yn yr ymgynghoriad. Cafodd Llywodraeth Cymru ei chanmol hefyd am ei bod yn xxxxx i weithio mewn ffordd newydd, arloesol a chyfannol i reoleiddio a rheoli’r amgylchedd.
270. Roedd llawer o’r ymatebwyr hefyd yn annog Llywodraeth Cymru i barhau i roi lle canolog yn ei chynigion at y dyfodol i xxxx bioamrywiaeth rhag cael ei cholli ac i wrthdroi’r colledion hynny.
271. Roedd cryn gefnogaeth i’r cynigion allweddol yn y Papur Gwyrdd, sef mabwysiadu dull ecosystemau, datblygu gwaith i gynllunio’r modd y rheolir adnoddau naturiol ar y lefel leol a’r lefel genedlaethol, ac ailwampio a symleiddio cyfundrefnau rheoleiddio.
272. Er bod rhai o’r ymatebwyr yn dadlau o blaid cadw’r system gynllunio bresennol, a’r systemau ar gyfer cynllunio amgylcheddol a chynllunio adnoddau naturiol, ar wahân, roedd y mwyafrif o blaid integreiddio gwaith cynllunio adnoddau naturiol â’r system gynllunio bresennol.
273. I grynhoi felly, gwelwyd yn yr ymatebion i ‘Cymru Fyw: fframwaith newydd ar gyfer ein hamgylchedd, ein cefn gwlad a'n moroedd’, a gyhoeddwyd yn 2010, a hefyd yn y Papur Gwyrdd ‘Cynnal Cymru Fyw’, a gyhoeddwyd yn 2012, bod cryn gefnogaeth i ffordd newydd o gynllunio a rheoli adnoddau naturiol yng Nghymru.
Tuag at Reoli Adnoddau Naturiol Cymru yn Gynaliadwy: Ymgynghoriad ar y cynigion ar gyfer Bil Amgylchedd
275. Ym mis Hydref 2013, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru y Papur Xxxx “Tuag at Reoli Adnoddau Naturiol Cymru yn Gynaliadwy: Ymgynghoriad ar y Cynigion ar gyfer Bil Amgylchedd”. Roedd yr ymgynghoriad hwnnw’n adeiladu ar ganfyddiadau’r ymgynghoriad yn y Papur Gwyrdd, ac yn manylu mwy ar y cynigion deddfwriaethol ar gyfer rheoli adnoddau naturiol, a hynny er mwyn helpu i sicrhau bod adnoddau naturiol Cymru yn cael eu rheoli’n well.
276. Roedd yr ymgynghoriad yn gofyn i bobl fynegi barn am nifer o agweddau deddfwriaethol ac roedd ynddo hefyd gynigion i:
Alluogi Cyfoeth Naturiol Cymru i reoli adnoddau naturiol Cymru mewn ffordd fwy cydgysylltiedig.
Sicrhau bod penderfyniadau a wnawn mewn perthynas ag adnoddau naturiol yn cefnogi datblygu cynaliadwy.
Symleiddio prosesau a chasglu tystiolaeth o anawdd gwell am ein hadnoddau naturiol.
Sefydlu deddfwriaeth sy’n briodol i Gymru ac sy’n cyd-fynd â’n blaenoriaethau cyffredinol.
Sicrhau bod egwyddorion rheoli adnoddau naturiol mewn ffordd integredig wrth galon y Bil, gan sicrhau bod gwerth ein hecosystemau yn cael ystyriaeth briodol.
277. Aed ati yn y Papur Xxxx i ddatblygu mwy ar y dull gweithredu a amlinellwyd ym Mhapur Gwyrdd 2012 drwy gyflwyno cynigion deddfwriaethol ar gyfer rheoli adnoddau naturiol er mwyn cefnogi’r weledigaeth o sicrhau gwell reolaeth ar adnoddau naturiol Cymru drwy Fil yr Amgylchedd ar gyfer Cymru.
278. Cafwyd cyfanswm o 182 o ymatebion i’r ymgynghoriad. Rhoddir dadansoddiad o’r ymatebion hynny isod.
Tabl 2: Dadansoddiad o’r ymatebion yn ôl sector
Categori | Nifer | % o’r cyfanswm |
Y Trydydd Sector | 35 | 19% |
Awdurdodau Lleol / Cynghorau Cymuned a Thref | 28 | 16% |
Asiantaethau’r Llywodraeth / Sefydliadau eraill yn y Sector Cyhoeddus | 18 | 10% |
Cyrff a Chymdeithasau Proffesiynol | 48 | 26% |
Aelodau o’r cyhoedd | 15 | 8% |
Busnesau | 31 | 17% |
Cyrff Academaidd | 6 | 3% |
Eraill | 1 | 1% |
Cyfanswm | 182 | 100% |
279. Ar y cyfan, roedd yr ymatebion i’r Papur Xxxx yn dangos bod cryn gefnogaeth i’r pecyn o gynigion deddfwriaethol sy’n sail i’r Bil. Roedd yr ymatebwyr yn croesawu’r bwriad i gynnwys diffiniadau cyfreithiol clir, er bod rhai wedi nodi bod angen rhoi mwy o bwyslais ar faterion penodol megis bioamrywiaeth, terfynau amgylcheddol a’r egwyddor ragofalus. O ran bioamrywiaeth, dywedodd nifer o’r ymatebwyr y dylid cryfhau’r ddyletswydd bioamrywiaeth bresennol sydd yn adran 40 o Ddeddf yr Amgylchedd Naturiol a Chymunedau Gwledig 2006. Dywedodd rhai mai cymysg neu gyfyngedig oedd y llwyddiant a gafwyd wrth weithredu’r ddyletswydd honno a bod y Bil yn gyfle i bwyso a mesur pa mor effeithiol yw’r ddyletswydd honno ac i fynd i’r afael ag unrhyw wendidau. Yn sgil yr adborth a gafwyd am y Papur Xxxx, xxx gwell dyletswydd bioamrywiaeth yn y Bil. O ran terfynau amgylcheddol, diwygiwyd Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, a chafodd y cysyniad ei gynnwys yn y nodau cyffredinol. Mae Bil yr Amgylchedd hefyd yn mynd i’r afael â’r cysyniad o derfynau ac yn gwneud hynny drwy’r diffiniad o reoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy, gan ddefnyddio terminoleg y Confensiwn ar Amrywiaeth Fiolegol – sef bod ein hadnoddau’n cael eu defnyddio mewn modd ac ar gyflymder sydd: a) yn cynnal ac yn cryfhau ecosystemau; b) yn golygu bod ein hadnoddau naturiol yn gallu parhau i ddarparu gwasanaethau ecosystemau ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol yn ogystal â’r genhedlaeth bresennol.
280. Gofynnodd nifer o’r ymatebwyr am ragor o fanylion ynghylch sut y bwriedir rhoi’r dull gweithredu ar sail ardal ar waith, gan nodi hefyd y dylid, wrth fynd ati i ddatblygu’r darpariaethau deddfwriaethol, gydnabod gwerth y ddeddfwriaeth bresennol sy’n ymwneud â’r amgylchedd. Aed ati, ar sail y sylwadau hynny, i ddatblygu diffiniad manylach o’r hyn a olygir wrth reoli adnoddau naturiol mewn modd integredig, ac mae’r diffiniad hwnnw wedi’i gynnwys yn egwyddorion rheoli adnoddau naturiol mewn modd cynaliadwy (adran 4). Mae’n cynnwys y camau y xxx xxxxx eu cymryd er mwyn gweithredu’r dull ar sail ardal. Aed ati ar yr un pryd i drafod ag amrywiaeth xxxx o randdeiliaid ac i ddangos iddynt sut y gellir mynd ati’n ymarferol i ddefnyddio’r dull ar sail ardal, a bydd hynny hefyd yn llywio’r modd y caiff y dull hwnnw ei weithredu o xxx y Bil. Bwriedir i’r Bil hefyd weithio ochr yn ochr â’r ddeddfwriaeth bresennol ac integreiddio â’r gofynion sydd ynddi.
281. Roedd yr ymatebwyr o blaid datblygu Polisi Adnoddau Naturiol Cenedlaethol statudol a fyddai’n nodi’r ymrwymiadau a’r blaenoriaethau strategol ar sail y cyfleoedd a’r heriau a fyddai’n wynebu adnoddau naturiol yng Nghymru. Roeddent o blaid gweithredu ar sail tystiolaeth, a phwysleisiwyd ei bod yn bwysig casglu a rhannu data. Ond pwysleisiodd yr ymatebwyr hefyd fod angen rheoli risgiau o ran y xxxxx posibl ar gyrff cyhoeddus a’r trydydd sector, ac o ran yr adnoddau a fyddai ar gael iddynt. Mae’r Bil yn mynd i’r afael â’r sylwadau hynny mewn nifer o ffyrdd, gan gynnwys drwy egwyddorion rheoli adnoddau naturiol yn gynaliadwy a thrwy natur y ddyletswydd ar gyrff cyhoeddus i rannu gwybodaeth gyda CNC. Mae hynny’n ategu Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, sydd hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus gydweithredu.
282. Roedd mwyafrif yr ymatebwyr yn cefnogi’r pecyn cyffredinol o gynigion a fyddai’n galluogi CNC i weithio mewn ffyrdd newydd a gwahanol. Roedd llawer o’r ymatebwyr yn cydnabod y gallai pwerau arbrofol (Pwerau Arloesi) fod o gymorth i gyflwyno ffyrdd newydd o weithio. Teimlai llawer hefyd y gallai rhoi tâl am wasanaethau ecosystemau fod yn gyfle ymarferol i wobrwyo’r rheini sy’n rheoli tir a dŵr mewn modd cadarnhaol. Dywedodd nifer o’r ymatebwyr fod angen cyflwyno dull o weithredu a fyddai’n diogelu rhywogaethau neu gynefinoedd unigryw, yn hytrach na bod cadwraeth bioamrywiaeth yn cael ei hystyried yn ased i’w farchnata. Er hynny, mae’n bwysig nodi y bydd y ddeddfwriaeth bresennol sy’n ymdrin â’r materion hyn yn parhau mewn grym, felly bydd y darpariaethau cadwraeth natur presennol sy’n ymdrin â gwarchod rhywogaethau a chynefinoedd yn parhau. Felly, ni fydd y darpariaethau yn y Bil yn drech na’r ddeddfwriaeth bresennol sy’n gwarchod rhywogaethau a chynefinoedd penodol.
283. Pwysleisiodd yr ymatebwyr hefyd y byddai angen mynd i’r afael â goblygiadau o ran adnoddau a chyllid yn y tymor byr i’r tymor canolig yn sgil yr angen i gydweithredu mwy ac i weithredu ar sail ardal. Er hynny, cydnabuwyd hefyd y byddai arbedion effeithlonrwydd yn bosibl yn y tymor hir. Bwriedir, felly, i Fil yr Amgylchedd (Cymru) ategu a gweithio gyda’r fframwaith a sefydlwyd o xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, fel y bo’r gofynion yn cael eu hintegreiddio’n llawn â’r dyletswyddau o xxx y Bil hwnnw.
284. Roedd cynnig yn y Papur Xxxx i roi pwerau i Weinidogion Cymru esbonio sut y mae dyletswyddau CNC a deddfwriaeth sylfaenol arall yn cyd-fynd â’r pwrpas lefel uchel newydd. Er bod peth cefnogaeth i’r ‘pŵer galluogi’ arfaethedig hwn a fyddai’n caniatáu i Weinidogion Cymru wneud newidiadau yn y dyfodol, roedd gan lawer o’r rhanddeiliaid bryderon am yr egwyddor o roi’r pŵer iddynt ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol fel hyn. Pwysleisiodd rhai o’r ymatebwyr y dylai unrhyw bŵer fod yn un cyfyngedig ac y gallai Gweinidogion Cymru ddefnyddio canllawiau yn lle hynny i roi cyfarwyddyd i CNC. Ar ôl ystyried yr ymatebion i’r ymgynghoriad, penderfynwyd, felly, peidio â chynnwys y pŵer hwnnw yn y Bil.
285. Daeth amrywiaeth xxxx o ymatebion i law i’r cynigion yn ymwneud â rheoli gwastraff a defnyddio adnoddau’n effeithlon, ac roedd y mwyafrif o blaid y pecyn cyffredinol. Un o’r themâu allweddol a ddaeth i’r amlwg yn yr ymatebion oedd yr angen i ganiatáu rhywfaint o wastraff ailgylchadwy cymysg. Gallai hynny fod yn ddibynnol ar faterion megis faint o le addas sydd ar gael i storio gwastraff neu ar faint o wastraff sy’n cael ei greu. Mynegodd nifer o’r ymatebwyr bryderon hefyd am gost y cynigion ac ynghylch pa mor ymarferol fyddai hi i’w gweithredu a’u gorfodi. Bydd y materion hynny’n cael eu hystyried wrth i’r rheoliadau gael eu gweithredu. Awgrymwyd y gallai’r cynigion arwain at gostau ychwanegol neu at ofynion ychwanegol o ran lle i rai busnesau, er na chyflwynwyd unrhyw dystiolaeth i gadarnhau’r asesiad hwnnw. Roedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr yn cytuno â’r rhestr o ddeunyddiau y bwriedir eu gwahardd o gyfleusterau tirlenwi ac o gyfleusterau ynni o wastraff. Y pryder mwyaf cyffredin a fynegwyd oedd pa mor ymarferol y byddai hi i orfodi unrhyw waharddiad. O ran y cynnig i wahardd gwaredu gwastraff bwyd i garthffosydd,
roedd y rhan fwyaf o’r ymatebwyr o’r farn y dylai gwaharddiad o’r fath gynnwys busnesau, y sector cyhoeddus ac aelwydydd.
286. Gwelwyd bod cefnogaeth gyffredinol i’r ddau gynnig yn ymwneud â newid y cynllun codi tâl a godir am fagiau siopa. Mynegodd cymdeithasau manwerthu ac awdurdodau lleol rywfaint o bryder am y xxxxx ychwanegol posibl o ran costau pe bai taliadau isaf yn cael eu cyflwyno am fagiau am oes yn y dyfodol. Awgrymodd rhai sefydliadau mai elusennau amgylcheddol yn unig ddylai gael yr enillion net o’r tâl am fagiau siopa. Roedd y cynnig i barhau i roi’r enillion net i unrhyw elusennau yn un a gafodd ei groesawu gan fusnesau, cyrff proffesiynol ac asiantaethau. Mewn ymateb i’r pwynt a wnaed am faich ychwanegol posibl o ran costau, nid bwriad y polisi yw mynd ati ar unwaith, drwy reoliadau, i xxxx xxx isaf am xxx math arall o fagiau siopa. Nid yw Llywodraeth Cymru am ddeddfu’n ddiangen. Yn lle hynny, rydym wedi achub ar y cyfle i ddiwygio Deddf Newid yn yr Hinsawdd 2008 er mwyn sicrhau y bydd modd addasu’r gyfundrefn bresennol mewn modd hyblyg a phenodol drwy ddefnyddio rheoliadau os bydd tystiolaeth yn dangos yn y dyfodol bod angen gwneud hynny. Byddai Asesiad Effaith Rheoleiddiol llawn a manwl yn cael ei gynnal xxxx hynny o’r rheoliadau a fyddai’n cynnwys yr opsiynau a fyddai ar gael i Weinidogion Cymru. Felly, byddem hefyd yn asesu ac yn ymgynghori am yr effaith ar fanwerthwyr ac ar awdurdodau lleol, er mwyn sicrhau y byddai unrhyw effeithiau andwyol a allai ddeillio o’r opsiynau arfaethedig yn cael eu gwerthuso, a’u lleihau pe bai modd.
287. At ei gilydd, roedd yr ymatebwyr yn cytuno’n gyffredinol â’r cynigion ar drwyddedu morol, rheoli pysgodfeydd cregyn a draenio tir.
288. Mae’r Papur Xxxx a’r crynodeb o’r ymatebion a ddaeth i law mewn ymateb i’r ymgynghoriad ar y Papur Xxxx i’w gweld yma: xxxx://xxxxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxx-xxxx- white-paper/?skip=1&lang=cy
289. Cafodd yr ymatebion eu hystyried yn ofalus ar ôl i’r cyfnod ymgynghori ddod i ben ac fe’u defnyddiwyd wrth ddatblygu’r Bil.
Ymgysylltu â rhanddeiliaid am Reoli Adnoddau Naturiol yn Gynaliadwy
290. Cynhaliwyd nifer o weithdai a digwyddiadau yn ystod yr ymgynghoriad ar Bapur Xxxx Xxx yr Amgylchedd. Yn eu plith yr oedd cynhadledd ar Adnoddau Naturiol ar 25 Tachwedd 2013. Daeth dros 160 o bobl o amrywiaeth o sectorau gwahanol i’r gynhadledd honno. Roedd yn gyfle i drafod y cynigion sydd wedi arwain at Fil yr Amgylchedd, fel y’u hamlinellir yn y Papur Xxxx, yn ogystal â rhai o fentrau eraill Llywodraeth Cymru. Yn ystod y trafodaethau o amgylch y bwrdd a gynhaliwyd yn ystod y gynhadledd, canolbwyntiwyd ar y cynigion sy’n ymwneud â gweithredu ar sail ardal wrth reoli adnoddau naturiol. Yn ogystal â’r gynhadledd, cynhaliwyd pedwar digwyddiad ymgynghori rhanbarthol hefyd i drafod y cynigion yn y Papur Xxxx. Dyma ddyddiadau’r gweithdai rhanbarthol hynny:
Dydd Llun, 2 Rhagfyr 2013, Merthyr Tudful Dydd Mercher, 4 Rhagfyr 2013, Aberystwyth
Dydd Llun, 9 Rhagfyr 2013, Cyffordd Llandudno Dydd Gwener, 10 Ionawr 2014, Caerdydd.
291. Cafodd y sylwadau a wnaed yn y gynhadledd ac yn y digwyddiadau rhanbarthol eu defnyddio wrth inni lunio’r crynodeb o’r ymatebion ac wrth inni fynd ati i wneud rhagor o waith ar ddatblygu’r Bil.
292. Y Grŵp Cyfeirio Adnoddau Naturiol sydd wedi bod yn cydgysylltu’r trafodaethau ar ddatblygu’r Bil ers yr ymgynghoriad yn y Papur Xxxx. Y Grŵp Cyfeirio yw fforwm rhanddeiliaid allanol yr Adran, ac mae’n cynnwys cynrychiolwyr rhanddeiliaid allweddol, gan gynnwys cyrff anllywodraethol, byd busnes, awdurdodau lleol, y sector ffermio a CNC. Mae’r Grŵp Cyfeirio wedi trafod amryfal agweddau ar y Bil drwy gydol y broses o’i datblygu ac mae’n cyfarfod xxx xxx ddeufis.
293. Mae rhanddeiliaid hefyd wedi cael gwybodaeth am y Bil drwy’r e-fwletin Adnoddau Naturiol. Ar hyn o xxxx, xxx’n xxxx xx anfon yn fisol at bron 1,600 o randdeiliaid allanol.
Gweithgareddau ymgynghori ac ymgysylltu ychwanegol
294. Ategwyd yr ymgyngoriadau uchod gan amryfal weithgareddau ymgysylltu eraill i drafod y cynigion a ddatblygwyd ac xxxx xxxxxxx wedi eu cynnwys yn y Bil. Maent wedi helpu i fireinio’r Bil a byddant yn parhau i gael eu hystyried wrth inni fynd ati i weithredu’r darpariaethau.
Y Newid yn yr Hinsawdd
Y Gymru a Garem
295. Dangosodd Adroddiad Interim a Therfynol y Gymru a Garem35, y xxxxx wedi’i gyhoeddi ym mis Mehefin 2004 a’r llall ym mis Mawrth 201536, mai’r newid yn yr hinsawdd yw’r mater pwysicaf sy’n wynebu cenedlaethau’r dyfodol. Mae’r adroddiad terfynol yn cynnwys crynodeb cyffredinol o sgwrs flwyddyn o hyd â phobl ledled Cymru a ddechreuodd ym mis Chwefror 2014. Cynhaliwyd y sgwrs ar yr un pryd â datblygu Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, gan ymgysylltu â bron i 7000 o bobl.
Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd
296. Ym mis Ionawr 2013, lluniodd Pwyllgor y DU ar y Newid yn yr Hinsawdd (UKCCC) ei ail adroddiad blynyddol “Progress reducing emissions and preparing for climate change in Wales”37. Fel rhan o’r adroddiad, gofynnodd Llywodraeth Cymru i’r UKCCC gynnal asesiad o ddewisiadau deddfwriaethol ar
35 xxxx://xxx.xxxxxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxx/xxxxxxxx-xx-xxxxxxxx-xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxx-xxxxxx-xx- wales/
36 xxxx://xxxxxxxxxxxxxx.xx.xx/xxxxx/xxxxxxx/xxxxx/Xxx%00Xxxxx%00Xx%00Xxxx%00Xxxxxx%00XXX.xxx
37 xxxx://xxx.xxxxxx.xxx.xx/xxxxxxxxxxx/xxxxxxxx-xx-xxxxxxxx-xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxxxx-xxx-xxxxxxx-xxxxxx-xx- wales/
gyfer darpariaethau lliniaru ac ymaddasu i’r newid yn yr hinsawdd a allai fod yn briodol i’w cynnwys yn y Bil.
297. Mewn ymateb i’r cais, cwblhaodd UKCCC ddadansoddiad a oedd yn ystyried y sefyllfa ddeddfwriaethol bresennol a’r sefyllfa ddeddfwriaethol sy’n datblygu yng Nghymru. Roedd yr adroddiad hwnnw hefyd yn asesu darpariaethau Deddf Newid yn yr Hinsawdd y DU 2008 a Deddf Newid yn yr Hinsawdd (Yr Alban) 2009. Dyma gasgliadau’r dadansoddiad hwnnw:
Gallai pennu sail statudol i dargedau newid yn yr hinsawdd Cymru helpu i roi sicrwydd i lunwyr polisi, busnesau, buddsoddwyr a’r gymdeithas ehangach yng Nghymru a chryfhau cymhellion i leihau allyriadau.
Gellid ystyried pennu targedau mwy hirdymor, ymhellach na 2020, o ystyried bod angen paratoi am amser hir cyn mynd ati i dddatblygu polisi, ac er mwyn helpu i sicrhau bod buddsoddiadau hirdymor yn ystyried effeithiau carbon.
Byddai angen i dargedau statudol fod yn seiliedig ar asesiad cadarn a chynhwysfawr o’r potensial sydd gan ddylanwad Gweinidogion Cymru i leihau allyriadau mewn ffordd gosteffeithiol.
Dylai unrhyw ddeddfwriaeth hefyd bennu dyletswyddau i gyrraedd targedau ond cynyddu hyblygrwydd hefyd – xxxxx xx o ran natur y targedau (e.e. cyllidebau carbon) neu ganiatáu diwygiadau ar sail gwell gwybodaeth wyddonol a/neu ddeall potensial lleihau carbon er enghraifft.
O ystyried y ddyletswydd Datblygu Cynaliadwy ar gyrff cyhoeddus yng Nghymru, dylai Llywodraeth Cymru ystyried a ellid cryfhau’r ddyletswydd i sicrhau bod cyrff cyhoeddus yn deall yn glir sut y maent yn cyfrannu at dargedau lleihau carbon Llywodraeth Cymru, yn ogystal â’i hamcanion o ran ymaddasu, neu a yw’r mater hwn yn un i’w ystyried ymhellach ar gyfer Bil yr Amgylchedd.
Yn y xxxxx achos xxx’r llall, dylid osgoi dyblygu ymdrechion ac adroddiadau cyrff cyhoeddus.
Comisiwn Cymru ar y Newid yn yr Hinsawdd
298. Ym mis Gorffennaf 2013, cyflwynodd Comisiwn Cymru ar y Newid yn yr Hinsawdd Bapur Sefyllfa ar ddatblygiad Bil yr Amgylchedd (Cymru), a oedd yn ymateb i gais am gyfraniad gan y Gweinidog Cyfoeth Naturiol a Bwyd.
299. Gwnaed cyfres o argymhellion, gan gynnwys y posibilrwydd y byddai’n ddefnyddiol ystyried gwneud targedau allyriadau nwyon tŷ gwydr yn statudol. Cyfeiriwyd yn benodol at yr hyn sy’n digwydd yn yr Alban o safbwynt targedau sy’n cael eu pennu gan Weinidogion yr Alban. Cafwyd consensws ymysg aelodau’r Comisiwn y dylai xxxxx xx Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 neu Fil yr Amgylchedd (Cymru) gynnwys targedau a bennir gan
Weinidogion Cymru, yng nghyd-destun safonau byd-xxxx/Ewropeaidd, gyda dyletswydd ehangach i’w hyrwyddo ledled y sector cyhoeddus.
Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015
300. Ym mis Tachwedd 2014, cyhoeddodd y Pwyllgor Amgylchedd a Chynaliadwyedd Deddf Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015: Cyfnod 1 Adroddiad y Pwyllgor38. Amlygodd yr adroddiad nifer o ymatebion a oedd yn datgan bod angen i nodau newid yn yr hinsawdd gael eu cynrychioli a’u cryfhau yn well mewn deddfwriaeth.
301. Yn ogystal, dywedodd y Comisiynydd Dyfodol Cynaliadwy yn ei ymateb ysgrifenedig i’r ymgynghoriad ar Fil Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) ei bod yn hollbwysig bod strwythur y Bil, yn enwedig y nodau, y mesurau a’r egwyddorion, yn pennu’r fframwaith ar gyfer mynd i’r afael â’r newid yn yr hinsawdd ledled y sector cyhoeddus.
Argymhellion ehangach
302. Yn dilyn y Pwyllgor i Graffu ar y Prif Weinidog yn 2014 a fu’n craffu ar Strategaeth Llywodraeth Cymru ar y Newid yn yr Hinsawdd39, ysgrifennodd Cadeirydd y Pwyllgor at y Prif Weinidog yn argymell cyflwyno targedau statudol ar gyfer allyriadau nwyon tŷ gwydr yn y meysydd polisi y mae Llywodraeth Cymru a’r Cynulliad yn gyfrifol amdanynt yn rhannol neu’n gyfan gwbl.
303. Roedd y llythyr hefyd yn argymell y dylid ystyried diwygio’r Bil er mwyn sicrhau y dylai cyllidebau carbon fod yn berthnasol yn y dyfodol i Lywodraeth Cymru a’r cyrff cyhoeddus eraill y mae Bil Llesiant Cenedlaethau'r Dyfodol yn berthnasol iddynt.
304. Yn ystod sesiwn y Pwyllgor Amgylchedd a Chynaliadwyedd ar 4 Mawrth
2015, argymhellwyd y byddai pennu targedau newid yn yr hinsawdd statudol ar gyfer Cymru yn gam cadarnhaol wrth fynd i’r afael â’r newid yn yr hinsawdd40.
305. Yn ystod dadl yn y Cyfarfod Llawn ar 11 Mawrth 2015, cafwyd consensws llawn i’r cynnig y bydd y Cynulliad: “Yn edrych ymlaen at Fil yr Amgylchedd a fydd yn gyfrwng i Lywodraeth Cymru ddeddfu ar gyfer targedau statudol i leihau allyriadau nwyon tŷ gwydr.”41
38 xxxx://xxx.xxxxxxxx.xxxxx/xxxx%00xxxxxxxxx/xx-xx00000%00-
%20environment%20and%20sustainability%20committee%20-%20well- being%20of%20future%20generations%20(wales)%20bill%20stage%201%20committee%20re/cr-ld10023-e.pdf 39 xxxx://xxx.xxxxxx.xxxxxxxx.xxxxx/xxXxxxXxxxxxxxx.xxxx?XXxx0000
40 xxxx://xxx.xxxxxx.xxxxxxxx.xxxxx/xxxxxxxxx/x000000000/0%00Xxxxx%000000.xxx
41 xxxx://xxx.xxxxxxxx.xxxxx/xx/xxx-xxxx/Xxxxx/xxx.xxxx?xxxxxxxxxx0000&xxxxxxxxxxx#000000
Taliadau am Fagiau Siopa
306. O ran y darpariaethau a amlinellir yn y Papur Xxxx, rydym wedi ymgynghori ac ymgysylltu â’r llywodraethau datganoledig eraill, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a nifer o gymdeithasau manwerthu.
307. Roedd y darpariaethau hyn yn:
galluogi Gweinidogion Cymru, trwy reoliadau, i bennu isafswm tâl ar gyfer mathau eraill o fagiau siopa, yn ogystal â’r isafswm tâl sydd eisoes ar waith mewn perthynas â bagiau siopa untro, a
galluogi Gweinidogion Cymru, trwy reoliadau, i’w gwneud hi’n ofynnol i werthwyr roi’r enillion net o’r tâl i unrhyw achosion da yn hytrach nag i achosion da amgylcheddol yn unig.
308. Ymgysylltwyd â’r llywodraethau datganoledig drwy gynadleddau rheolaidd dros y ffôn er mwyn rhannu’r wybodaeth ddiweddaraf am hynt y gwaith ar y Bil.
309. Mae swyddogion wedi cyfarfod hefyd â chynrychiolwyr Ffederasiwn y Busnesau Bach ac wedi bod mewn cyfarfod o Fforwm Manwerthwyr Cyfrifol y Cymdeithas Siopau Cyfleustra i drafod y cynigion a, lle xx xxxx, i fynd i’r afael ag unrhyw bryderon a oedd gan fanwerthwyr. Buont mewn cysylltiad hefyd dros y ffôn a thrwy’r e-xxxx â chynrychiolwyr Consortiwm Manwerthu Prydain/Cymru er mwyn esbonio’r cynigion a chadarnhau nad yw’n fwriad gan Lywodraeth Cymru fynd ati ar unwaith, drwy gyfrwng rheoliadau, i weithredu’r pwerau a geisir. Cynhaliwyd trafodaethau hefyd gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru.
310. Byddwn yn parhau i ymgynghori ac ymgysylltu â rhanddeiliaid. Hefyd, fel rhan o’r adolygiad cyffredinol o’r tâl a godir yng Nghymru ar hyn x xxxx am fagiau siopa untro, byddwn yn mynd ati yn ystod camau ymchwil yr adolygiad hwnnw i ofyn i randdeiliaid fynegi barn am y cynigion a’u heffaith bosibl ar fusnesau, defnyddwyr, awdurdodau lleol a’r sector gwirfoddol a’u dadansoddi er mwyn llywio cyfeiriad a datblygiad y polisi i’r dyfodol, gan gynnwys asesiadau effaith pellach.
Casglu a Gwaredu Gwastraff
311. Ymgysylltwyd yn xxxx â rhanddeiliaid am y cynigion a amlinellir yn y Papur Xxxx. Yn y Papur Xxxx, aeth Llywodraeth Cymru ati i ymgynghori ar wahanu gwastraff ailgylchadwy gan gynhyrchwyr gwastraff heblaw cartrefi, gofyniad ar i gasglwyr gwastraff gasglu gwastraff trwy ddarparu casgliadau ar wahân, gwahardd llosgi a gwahardd tirlenwi deunyddiau ailgylchadwy a gwahardd gwaredu gwastraff bwyd i garthffosydd o eiddo annomestig.
312. Roedd yr ymgysylltu â rhanddeiliaid yn cynnwys trafodaethau gyda:
Chynrychiolwyr byd busnes (er enghraifft, Ffederasiwn y Busnesau Bach, Masnach Cymru, cynrychiolwyr y sector adeiladu).
Y diwydiant gwastraff (er enghraifft, Cymdeithas Gwasanaethau Amgylcheddol Cymru).
Y sector cyhoeddus (er enghraifft, Ystadau Iechyd Cymru). CNC.
Y sector busnes (er enghraifft, cwmnïau sy’n gweithgynhyrchu unedau gwaredu gwastraff bwyd, Dŵr Cymru).
Awdurdodau lleol.
Defra a gweinyddiaethau’r Alban a Gogledd Iwerddon.
313. Byddwn yn parhau i ymgynghori ac ymgysylltu â rhanddeiliaid am y cynigion, ac yn mynd ati, wrth ddatblygu is-ddeddfwriaeth o xxx ddarpariaethau’r Bil, i ystyried mwy ar eu heffeithiau posibl ar fusnesau, defnyddwyr, awdurdodau lleol a’r sector gwirfoddol.
Trwyddedu Morol
314. Yn ogystal â’r broses ymgynghori ffurfiol yn y Papur Xxxx, ymgynghorwyd ac ymgysylltwyd hefyd am y darpariaethau sy’n ymwneud â chodi tâl am drwyddedau morol. Cysylltwyd â Defra, y gweinyddiaethau datganoledig eraill, Cyfoeth Naturiol Cymru a rhanddeiliaid eraill sydd â chysylltiad â thrwyddedu morol.
315. Mae’r gwaith ymgynghori ac ymgysylltu wedi ceisio cael barn pobl am y cynigion i newid y pwerau presennol trwy Fil yr Amgylchedd ac, yn benodol, cynnwys y pŵer i’r awdurdod trwyddedu (CNC) xxxx xxx am xxxxx cyn- ymgeisio, diwygio trwydded, trosglwyddo, xxxx xxx ddirymu trwydded a monitro trwydded forol, i gynnwys asesu adroddiadau monitro, cyflawni amodau a phrofi cydymffurfiaeth.
316. Cynhaliwyd trafodaethau rheolaidd â Defra a’r gweinyddiaethau datganoledig eraill ar faterion yn ymwneud â thrwyddedu morol, gan roi’r wybodaeth ddiweddaraf am hynt y gwaith ar y Bil. Rhannwyd gwybodaeth yn uniongyrchol hefyd, gan ofyn iddynt fynegi barn ffurfiol am y darpariaethau.
317. Mae rhanddeiliaid sydd a â chysylltiad â thrwyddedu morol wedi cael gwybodaeth oddi wrth Cyfoeth Naturiol Cymru hefyd, a hynny yn sgil y gwaith y mae’r xxxxx hwnnw’n ei wneud i adolygu ffioedd. Wrth i’r gwaith ar yr adolygiad o ffioedd fynd rhagddo, byddwn yn parhau i ymgysylltu â rhanddeiliaid sydd â chysylltiad â thrwyddedu morol, gan wneud hynny’n anffurfiol drwy grŵp rhanddeiliaid trwyddedu morol Cyfoeth Naturiol Cymru, ac yn ffurfiol drwy ymgynghori’n gyhoeddus am y ffioedd trwyddedu morol diwygiedig.
Pysgodfeydd ar gyfer pysgod cregyn
318. Yn ogystal â’r ymgynghoriad yn y Papur Xxxx, aed ati hefyd yn 2013 i ymgynghori’n fwy penodol â rhanddeiliaid sydd â buddiant yn y xxxx. Rhoddwyd cyflwyniadau am y cynigion i’r 3 Grŵp Pysgodfeydd y Glannau, y Grŵp Cynghori ar Bysgodfeydd Môr Cymru, a Chymdeithas Rheoli Gorchymyn Pysgodfa Afon Menai. Mae swyddogion Llywodraeth Cymru hefyd yn cadw mewn cysylltiad rheolaidd â’r diwydiant pysgota, drwy gysylltu’n
uniongyrchol â physgotwyr, ond hefyd drwy drafodaethau rheolaidd gyda sefydliadau megis Seafish a Chymdeithas Pysgotwyr Cymru.
319. At ei gilydd, cafwyd adborth cadarnhaol mewn ymateb i’r broses ymgynghori anffurfiol honno am y newidiadau arfaethedig i’r drefn Gorchmynion Pysgodfeydd Unigol. Ar y dechrau, trafodwyd newid posibl i’r system Gorchmynion Rheoleiddio yn ystod y broses ymgynghori honno, gan ofyn a oes unrhyw alw neu awydd xxxxxxx yn y diwydiant pysgota am Orchmynion Rheoleiddio yng Nghymru (ar ôl i Bwyllgorau Pysgodfeydd Môr Cymru gael eu diddymu yn 2010). Mewn ymateb i’r trafodaethau hynny, dileodd Llywodraeth Cymru y cynigion i ddileu neu addasu’r pŵer i wneud Gorchmynion Rheoleiddio o’r Bil ac nid oes unrhyw ddarpariaeth am y mater hwnnw yn y Xxx xxxxxxx.
Y Pwyllgor Llifogydd ac Erydu Arfordirol
320. Mae CNC wedi cynnal adolygiad o Bwyllgor Rheoli Perygl Llifogydd Cymru (FRMW) yn ddiweddar a oedd yn mynegi pryderon ynglŷn ag atebolrwydd deuol mewn perthynas â’u dyletswyddau rheoli perygl llifogydd ac yn dangos bod rôl a diben FRMW yn aneglur ar hyn x xxxx. Amlygodd yr adolygiad bwysigrwydd llais annibynnol wrth reoli perygl llifogydd yng Nghymru, gan gefnogi’r angen am FRMW.
321. Ar hyn o xxxx, xxx CNC yn atebol i Bwyllgor FRMW ac i’w fwrdd ei hun. Mae Bwrdd CNC yn atebol i Weinidogion Cymru, Swyddfa Archwilio Cymru a’r Pwyllgor Materion Cyhoeddus. Bydd newidiadau i’r pwyllgor hwn yn mynd i’r afael â’r atebolrwydd deuol sydd wedi’i amlygu yn yr adolygiad a gan brif gyfrifydd CNC.
322. Ategwyd yr adolygiad gan gyfarfodydd â CNC ac FRMW, a ddarparodd ragor o dystiolaeth o’r angen i newid y trefniadau presennol, ond hefyd yn cydnabod pwysigrwydd cyngor annibynnol ar reoli perygl llifogydd ac erydu arfordirol.
Draenio Tir
323. Aeth Llywodraeth Cymru ati yn 2012 i ymgynghori am yr opsiynau ar gyfer cyflawni swyddogaethau Byrddau Draenio Mewnol yng ngoleuni Cymru Fyw a’r diwygiadau i’r modd y darperir gwasanaethau cyhoeddus42. Mae swyddogion Llywodraeth Cymru wedi trafod trosglwyddo swyddogaethau’r Byrddau Draenio gyda CNC a’r Byrddau eu hunain, a chafodd dau gynnig eu cynnwys yn y Bil yn sgil y trafodaethau hynny. Maent yn parhau i gyfathrebu a’i gilydd, drwy Grŵp Pontio ffurfiol, sy’n cynnwys cynrychiolwyr Llywodraeth Cymru, CNC a’r Byrddau Draenio Mewnol, ac sy’n cyfarfod yn rheolaidd. Maent yn trafod yn anffurfiol hefyd dros y ffôn a thrwy’r e-xxxx.
324. O ran y darpariaethau sy’n ymwneud â phwerau mynediad, cynhaliwyd trafodaethau gydag Asiantaeth yr Amgylchedd yn y lle cyntaf er mwyn casglu data am faterion yn ymwneud â draenio tir yn Lloegr. Gwnaed hynny fel y bo
42 xxxx://xxx.xxxxx/xxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx/xxxxxxxxxxxxxxxx/?xxxxxxx
modd cymharu’r sefyllfa yn y ddwy wlad. Ymgynghorwyd yn anffurfiol am y gwaith o baratoi’r dadansoddiad y xxx xxxxx ei gynnal fel sail i’r Arfarniad Effaith Rheoleiddiol. Cynhaliwyd trafodaethau â Thribiwnlysoedd Tir Amaethyddol a chyfreithwyr ac yn fewnol gyda staff Llywodraeth Cymru.
Pennod 5: Pŵer i wneud is-ddeddfwriaeth
325. Mae’r Bil yn darparu ar gyfer gwneud is-ddeddfwriaeth, rhoi cyfarwyddydau a chyhoeddi canllawiau. Mae Tabl 3 ar y tudalennnau a ganlyn yn nodi darpariaethau sy’n cynnwys pwerau i wneud is-ddeddfwriaeth. Mae Tabl 4 yn nodi pwerau i roi cyfarwyddydau. Mae Tabl 5 yn nodi pwerau o gyhoeddi canllawiau. Mae pob un o’r tablau’n esbonio:
(i) I ba unigolyn neu gorff y rhoddir y pŵer.
(ii) Ar ba ffurf y mae’r pŵer i’w arfer.
(iii) Priodoldeb y pŵer dirprwyedig.
(iv) Y weithdrefn a gymhwysir; hynny yw, “cadarnhaol”, “negyddol”, neu “dim gweithdrefn”, ynghyd â’r rhesymau xxx y bernir ei bod yn briodol.
326. Bydd Llywodraeth Cymru yn ymgynghori ar gynnwys yr is-ddeddfwriaeth os bernir ei bod yn briodol gwneud hynny. Penderfynir sut yn union i ymgynghori ar ôl i’r cynigion gael eu ffurfioli.
Tabl 3: Crynodeb o’r pwerau i wneud is-ddeddfwriaeth
Adran | Rhoddir y pŵer i | Ffurf | Priodoldeb ar gyfer pŵer dirprwyedig | Gweithdrefn | Rheswm dros y weithdrefn |
Rhan 1 – Rheoli Cynaliadwy ar Adnoddau Naturiol | |||||
Adran 11(2) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’n rhoi’r gallu i Weinidogion Cymru ychwanegu, dileu neu ddiwygio disgrifiad x xxxxxx a restrir fel xxxxx cyhoeddus o xxx xxxxx 11(1). Mae’r pŵer hwn yn | Cadarnhaol | Mae’n bŵer i ddiwygio deddfwriaeth sylfaenol xxxxx xxx’n briodol bod y weithdrefn gadarnhaol yn cael ei defnyddio i wneud y rheoliadau. |
rhoi’r hyblygrwydd i ymateb i unrhyw newidiadau yn y dyfodol, er enghraifft, creu xxxxx cyhoeddus newydd. | |||||
Adran 22(1) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pan fydd CNC yn arfer y pŵer sydd ganddo yn unol ag Erthygl 10C o Orchymyn Xxxxx Adnoddau Naturiol (Sefydlu) (Cymru) i gyflawni cynllun arbrofol, bydd angen y pŵer hwn fel y xx xxxx xxxx xxxx dro ddeddfwriaeth sy’n ei rwystro rhag cyflawni’r cynllun hwnnw. Bydd hyn yn cael ei wneud fesul achos unigol a bydd gofyn i CNC gyflwyno tystiolaeth i gefnogi cais o’r fath. | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio’r weithdrefn gadarnhaol oherwydd y bydd y rheoliadau yn diwygio darpariaeth mewn deddfwriaeth sy’n bodoli eisoes am gyfnod o hyd at dair blynedd. |
Adran 22(6) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Nid yw’r pŵer ond yn darparu ar gyfer dirymu rheoliadau a wneir o xxx xxxxx 21(1). | Dim gweithdrefn | Nid oes angen unrhyw benderfyniadau. Dim ond dileu unrhyw ataliad dros dro y bydd y rheoliadau yn ei wneud er mwyn xxxxx y ddeddfwriaeth i’w drafft |
gwreiddiol. | |||||
Adran 24(1) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Ar ôl i Weinidogion Cymru gynnal adolygiad i’r perwyl hwnnw, mae’r ddarpariaeth hon yn rhoi’r hyblygrwydd iddynt amrywio’r amseriadau ar gyfer paratoi neu gyhoeddi Adroddiadau ar Gyflwr Adnoddau Naturiol ac Adroddiadau Adnoddau Naturiol Cenedlaethol. Ar hyn o xxxx, xxx’r amseriadau’n cyd-fynd â’r amseriadau yn Neddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Pe bai’r amseriadau hynny’n cael eu diwygio yn y dyfodol, mae’n bosibl y byddai angen diwygio’r amseriadau ar gyfer Adroddiadau ar Gyflwr Adnoddau Naturiol ac Adroddiadau | Negyddol | Diben y pŵer hwn yw gwneud newidiadau technegol o ran erbyn pa xxxx y xxx’n rhaid paratoi Adroddiadau ar Gyflwr Adnoddau Naturiol ac Adroddiadau Adnoddau Naturiol Cenedlaethol, a hynny fel y bo’r amseriadau’n cyd-fynd â gofynion statudol eraill o ran paratoi adroddiadau. Newidiadau gweinyddol a chymharol fân fyddai’r rhain. |
Adnoddau Naturiol Cenedlaethol. | |||||
Rhan 2 – Newid yn yr Hinsawdd | |||||
Adran 30(1) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu hyblygrwydd yn y dyfodol fel y xx xxxx ymateb i’r dystiolaeth ddiweddaraf. Drwy xxxxx xxxxxxxx interim ymlaen llaw, cydnabyddir nad oes modd, ar hyn x xxxx, ragweld yn fanwl gywir hyd at 2050 yr amryfal ffactorau y bydd angen eu hystyried mewn perthynas â lleihau allyriadau nwyon tŷ gwydr yng Nghymru. Xxx xxxx technolegau neu newidiadau o ran offer yn cymryd cryn amser i’w cyflwyno ac xxx xxxxx amser i newid rhai mathau o ymddygiad. | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
Adran 33(1) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu hyblygrwydd yn y dyfodol fel y xx xxxx ymateb i’r | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei |
dystiolaeth | bennu drwy gyfrwng | ||||
ddiweddaraf. Drwy | deddfwriaeth alluogi. | ||||
xxxxx xxxxxxxxxx | |||||
carbon ymlaen llaw, | |||||
cydnabyddir nad oes | |||||
modd, ar hyn x xxxx, | |||||
ragweld yn fanwl gywir | |||||
hyd at 2050 yr amryfal | |||||
ffactorau y bydd angen | |||||
eu hystyried mewn | |||||
perthynas â lleihau | |||||
allyriadau nwyon tŷ | |||||
gwydr yng Nghymru. | |||||
Xxx xxxx technolegau | |||||
neu newidiadau o ran | |||||
offer yn cymryd cryn | |||||
amser i’w cyflwyno ac | |||||
xxx xxxxx amser i | |||||
newid rhai mathau o | |||||
ymddygiad. | |||||
Adran 33(2) | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn |
Cymru | caniatáu hyblygrwydd | arbennig o bwysig oherwydd | |||
yn y dyfodol. Xxx xxxx | ei natur dechnegol, lle nad | ||||
busnesau yng Nghymru | yw’r diben ond yn cael ei | ||||
yn cymryd rhan yng | bennu drwy gyfrwng | ||||
Nghynllun Masnachu | deddfwriaeth alluogi. | ||||
Allyriadau yr Undeb | |||||
Ewropeaidd. Mae’n | |||||
bosibl y bydd cwmnïau | |||||
yng Nghymru yn | |||||
cymryd rhan mewn | |||||
cynlluniau masnachu |
eraill o’r fath. Os ydym yn awyddus i gyfrif allyriadau net Cymru gynnwys yr unedau a gaiff eu masnachu o fewn cynlluniau o’r fath, bydd angen diffinio o xxx ba delerau y bydd hynny’n digwydd. | |||||
Adran 33(3) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu’r hyblygrwydd yn y dyfodol i ystyried unrhyw drefniadau Ewropeaidd a rhyngwladol a gaiff eu gwneud yn y dyfodol. | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
Adran 35(1) | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn |
Cymru | caniatáu’r hyblygrwydd | arbennig o bwysig oherwydd | |||
yn y dyfodol i gynnwys | ei natur dechnegol, lle nad | ||||
allyriadau hedfan | yw’r diben ond yn cael ei | ||||
rhyngwladol ac | bennu drwy gyfrwng | ||||
allyriadau morgludiant | deddfwriaeth alluogi. | ||||
rhyngwladol yng | |||||
nghyfrif allyriadau | |||||
Cymru, yn enwedig os | |||||
bydd cytundeb | |||||
Ewropeaidd neu | |||||
ryngwladol yn golygu y | |||||
bydd angen gwneud | |||||
newid o’r fath yn y | |||||
dyfodol. |
Adran 36(1) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu’r hyblygrwydd yn y dyfodol i ddiffinio “unedau carbon” yn unol ag arferion ehangach. | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
Adran 36(2) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu hyblygrwydd yn y dyfodol oherwydd ei bod yn bosibl y bydd angen creu cynllun i fonitro’r defnydd o unedau carbon. Mae masnachu unedau ar draws ffiniau yn gallu bod yn gymhleth ac ni wyddys eto a fydd angen cynllun o’r fath. Fodd bynnag, os bydd ei xxxxx, xxx’r darpariaethau yn caniatáu i gynllun o’r xxxx xxxx ei greu. | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
Adran 37(2) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu hyblygrwydd yn y dyfodol fel y xx xxxx ymateb i’r wyddoniaeth ddiweddaraf ar y newid yn yr hinsawdd, yn enwedig o gofio ei bod | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
yn fwriad i fframwaith y Bil fod yn un hirdymor. Gan fod gwyddoniaeth y newid yn yr hinsawdd yn esblygu’n barhaus, mae’n bosibl, yn y dyfodol, y bydd angen ychwanegu nwyon newydd i’r rhestr o nwyon y mae targedau ar eu cyfer yn y Bil, a hynny yn unol â gofynion adrodd rhyngwladol. | |||||
Adran 38(3) | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn caniatáu hyblygrwydd yn y dyfodol fel y xx xxxx ymateb i’r wyddoniaeth ddiweddaraf ar y newid yn yr hinsawdd, yn enwedig o gofio ei bod yn fwriad i fframwaith y Bil fod yn un hirdymor. Os ychwanegir nwy tŷ gwydr newydd o xxx xxxxx J707, bydd angen dynodi blwyddyn waelodlin, ochr yn ochr â swm yr allyriadau ar gyfer y flwyddyn honno. | Cadarnhaol | Ystyrir bod y ddarpariaeth yn arbennig o bwysig oherwydd ei natur dechnegol, lle nad yw’r diben ond yn cael ei bennu drwy gyfrwng deddfwriaeth alluogi. |
Adran 44(1) | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn | Negyddol | Byddai’r ddarpariaeth yn |
Cymru | caniatáu hyblygrwydd | caniatáu i gorff gael ei | ||||
yn y dyfodol o ran pa | ddynodi’n “xxxxx cynghori” a | |||||
gorff neu xxxxxx a fydd | fyddai’n cyfuno | |||||
yn cyflawni | darpariaethau o xxx bwerau | |||||
swyddogaethau | eraill. | |||||
cynghori o xxx y Bil | ||||||
hwn, yn enwedig o | ||||||
gofio ei bod yn fwriad i | ||||||
fframwaith y Bil fod yn | ||||||
un hirdymor. Bydd y | ||||||
golygu y bydd modd i’r | ||||||
swyddogaethau gael eu | ||||||
cyflawni gan gorff | ||||||
priodol. | ||||||
Adran 52 | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn | Negyddol | Unig ddiben y ddarpariaeth | |
Cymru | caniatáu’r hyblygrwydd | yw sicrhau y bydd modd | ||||
yn y dyfodol i ystyried | cadw’r diffiniad o “arferion | |||||
cytundebau a | rhyngwladol adrodd ar | |||||
threfniadau Ewropeaidd | garbon” a geir yn y Bil yn | |||||
a rhyngwladol a gaiff eu | gyfredol, felly, newid | |||||
gwneud yn y dyfodol | technegol yw hwn. | |||||
mewn perthynas ag | ||||||
“arferion rhyngwladol | ||||||
adrodd ar garbon”. | ||||||
Rhan 3 – Codi Taliadau am Fagiau Siopa | ||||||
Adran 55(1) | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r ddarpariaeth | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio’r | |
Cymru | hon yn darparu y caiff | weithdrefn gadarnhaol | ||||
Gweinidogion Cymru | oherwydd y bydd y | |||||
ei gwneud yn ofynnol, | ddarpariaeth hon yn galluogi | |||||
drwy gyfrwng | Gweinidogion Cymru i osod | |||||
rheoliadau, i werthwyr nwyddau xxxx xxx am gyflenwi bagiau siopa. Caiff y rheoliadau wneud darpariaeth ar gyfer y materion a nodir yn adrannau 55- 63. | xxxxx ariannol ar y cyhoedd ar ffurf isafswm tâl am fagiau siopa. | ||||
Mae’n briodol i’r pwerau hyn gael eu dirprwyo i Weinidogion Cymru gan fod y rheoliadau yn rhoi mwy o hyblygrwydd. | |||||
Rhan 4 – Casglu a Gwaredu Gwastraff | |||||
Xxx Xxxxx 66 | Gweinidogion | Rheoliadau | Mae’r pŵer yn caniatáu | Negyddol | Xxx xxxxx defnyddio |
yn mewnosod | Cymru | pennu gofynion | gweithdrefn negyddol y | ||
adran 45AA(6) | technegol sy’n effeithio | Cynulliad oherwyddy | |||
newydd i | ar gynhyrchwyr a | manylion cymharol fân neu | |||
Ddeddf | chasglwyr gwastraff, | dechnegol fydd y rheoliadau | |||
Diogelu’r | mewn perthynas â | hyn yng nghyd-destun y | |||
Amgylchedd | gwahanu deunyddiau | cynllun deddfwriaethol | |||
1990 | gwastraff penodedig | cyffredinol, a bydd angen eu | |||
oddi wrth fathau eraill o | diweddaru x xxxx i’w gilydd. | ||||
wastraff a sylweddau | |||||
eraill, a’u cadw ar wahân | |||||
wedyn. Mae gofynion o’r | |||||
fath yn fanwl ac maent | |||||
yn gallu newid x xxxx i’w | |||||
gilydd, xxxxx, xxx’n briodol eu nodi mewn rheoliadau yn hytrach nag ar wyneb y Bil. | |||||
Xxx Xxxxx 66 yn mewnosod adran 45AA(7) newydd i Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Mae’r pŵer hwn yn ymwneud â’r pŵer yn is- adran (6), ac mae’n caniatáu i Weinidogion Cymru bennu o xxx ba amgylchiadau y mae gofyniad i wahanu gwastraff o xxx is-xxxxx (6), yn gymwys. Bydd darpariaethau o xxx y pŵer hwn yn cynnwys llawer iawn o fanylion ac xxxxx xxx’n fwy priodol eu cynnwys mewn rheoliadau yn hytrach nag ar wyneb y Bil. | Negyddol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn negyddol y Cynulliad oherwyddy manylion cymharol fân neu dechnegol fydd y rheoliadau hyn yng nghyd-destun y cynllun deddfwriaethol cyffredinol, a bydd angen eu diweddaru x xxxx i’w gilydd. |
Xxx Xxxxx 66 yn mewnosod adran 45AA(10)(a) newydd i Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i bennu eithriadau i’r dyletswyddau yn is-adrannau (1) a (2). Bydd darpariaethau a wneir o xxx y pŵer hwn yn cynnwys llawer iawn o fanylion, a bydd angen eu hamrywio x xxxx i’w gilydd er mwyn ystyried achosion gwahanol ac amgylchiadau newydd. | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad oherwydd bod hwn yn bŵer i wneud diwygiadau sylweddol i ddeddfwriaeth sylfaenol. |
Mae’n briodol, felly, ymdrin â’r materion hyn mewn rheoliadau yn hytrach nag ar wyneb y Bil. | |||||
Xxx Xxxxx 66 yn mewnosod adran 45AA(10)(b) newydd i Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i wneud is-adran (4) o adran 45AA yn gymwys yn ddarostyngedig i eithriadau yn ychwanegol at y rheini a bennir yn is-adran (5). Bydd darpariaethau a wneir o xxx y pŵer hwn yn cynnwys manylion, ac mae’n bosibl y bydd angen eu hamrywio x xxxx i’w gilydd er mwyn ystyried achosion gwahanol ac amgylchiadau newydd. Mae’n briodol, felly, ymdrin â’r materion hyn mewn rheoliadau yn hytrach nag ar wyneb y Bil. | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad oherwydd bod hwn yn bŵer i wneud diwygiadau sylweddol i ddeddfwriaeth sylfaenol. |
Xxx xxxxx 67 yn mewnosod adran 34D(6)(a) newydd i | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i gyfyngu ar y modd y cymhwysir is-adran (1) o xxx amgylchiadau penodedig. Mae | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad oherwydd bod hwn yn bŵer i wneud diwygiadau sylweddol i ddeddfwriaeth |
Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | rheoliadau’n briodol oherwydd bod angen yr hyblygrwydd i wneud ac i amrywio cyfyngiadau o’r fath, fel y xx xxxx addasu wrth i amgylchiadau newid a darparu ar gyfer achosion gwahanol. | sylfaenol. | |||
Xxx xxxxx 67 yn mewnosod adran 34D(6)(b) newydd i Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i wneud is-adran (4) o adran 34D yn gymwys, yn ddarostyngedig i eithriadau yn ychwanegol at y rheini a bennir yn is-adran (2). Bydd darpariaethau a wneir o xxx y pŵer hwn yn cynnwys manylion, a dichon y bydd angen eu hamrywio x xxxx i’w gilydd wrth i amgylchiadau newid. Byddai’n briodol, felly, eu cynnwys mewn rheoliadau yn hytrach nag ar wyneb y Bil. | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad oherwydd bod hwn yn bŵer i wneud diwygiadau sylweddol i ddeddfwriaeth sylfaenol. |
Xxx xxxxx 67 yn mewnosod adran | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i ddiwygio’r diffiniad o “gwastraff bwyd” yn is-adran (5). | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad oherwydd bod hwn |
34D(6)(c) newydd i Ddeddf Diogelu’r Amgylchedd 1990 | Xxx xxxxx hyblygrwydd mewn perthynas â’r diffiniad o wastraff bwyd fel y xx xxxx addasu’r ddeddfwriaeth mewn ymateb i newidiadau yn y modd y cynhyrchir ac y rheolir gwastraff bwyd, drwy newid y diffiniad x xxxx i’w gilydd. O’r herwydd, mae rheoliadau’n briodol ar gyfer y pŵer hwn. | yn bŵer i wneud diwygiadau sylweddol i ddeddfwriaeth sylfaenol. | |||
Xxx Xxxxx 68 yn mewnosod adran 9A(1) newydd i Fesur Gwastraff (Cymru) 2010 | Gweinidogion Cymru | Rheoliadau | Pŵer i wneud darpariaeth ar gyfer ac mewn cysylltiad â gwahardd neu reoleiddio llosgi mathau penodedig o wastraff. Bydd angen i’r darpariaethau hyn gwmpasu amrywiaeth xxxx o amgylchiadau, a chynnwys lefel o fanylder na fyddai’n ymarferol darparu ar ei gyfer ar wyneb y Bil. Bydd angen newid y darpariaethau hefyd x xxxx i’w gilydd, fel y xx xxxx addasu mewn ymateb i amgylchiadau newydd. Mae’n briodol, | Cadarnhaol | Xxx xxxxx defnyddio gweithdrefn gadarnhaol y Cynulliad. Er y disgwylir i’r rheoliadau hyn gynnwys manylion technegol, mae’r pŵer yn yr adran 9A(1) newydd yn un xxxx, a bernir y gallai’r Cynulliad fod yn awyddus i graffu ar y defnydd y bwriedir ei wneud ohono. Mae’r pŵer hefyd yn adlewyrchu pwerau sy’n bodoli eisoes yn adran 9 o Fesyr Gwastraff (Cymru), mewn perthynas â thirlenwi, ac y barnwyd y byddai’r weithdrefn gadarnhaol yn addas ar eu cyfer. |
felly, i’r darpariaethau hyn gael eu cynnwys mewn rheoliadau. | |||||
Rhan 5 – Pysgodfeydd ar gyfer Pysgod Cregyn | |||||
Xxx xxxxx 73 | Gweinidogion | Mae’r | O xxx xxxxx 1 o Ddeddf | (Yn rhinwedd | Yr unig xxxx y xxx’r pŵer |
yn mewnosod | Cymru | ddarpariaeth hon | Pysgodfeydd Môr | adran 20 o Ddeddf | newydd yn ei wneud yw |
adran 5(A) i | yn effeithio ar | (Pysgod Cregyn) 1976, | 1967), y weithdrefn | addasu’r modd y dylid arfer | |
Ddeddf | bŵer sy’n bodoli | xxx xxx Weinidogion | penderfyniad | pŵer sy’n bodoli eisoes i | |
Pysgodfeydd | eisoes yn Neddf | Cymru bŵer eisoes i | negyddol a | wneud is-ddeddfwriaeth. Y | |
Môr (Pysgod | Pysgodfeydd | wneud Gorchymyn er | ddefnyddir ar gyfer | weithdrefn penderfyniad | |
Cregyn) 1976 | Môr (Pysgod | mwyn sefydlu neu wella, | y pŵer sy’n bodoli | negyddol a ddefnyddir ar | |
Cregyn) 1976 i | a chynnal neu reoleiddio | eisoes yn adran 1 | gyfer y pŵer sy’n bodoli | ||
wneud | pysgodfa môr. Mae’r | o Ddeddf 1967. | eisoes. | ||
Gorchymyn. | adran 5A newydd (sydd | ||||
i’w mewnosod i Ddeddf | |||||
1967) yn ei gwneud yn | |||||
ofynnol i Weinidogion | |||||
Cymru sicrhau bod | |||||
Gorchymyn a wneir o | |||||
xxx xxxxx 1 yn cynnwys | |||||
unrhyw ddarpariaethau y | |||||
bernir eu bod yn briodol | |||||
er mwyn xxxx niwed i | |||||
unrhyw Safle Morol | |||||
Ewropeaidd xxx xx mwyn | |||||
diogelu’r amgylchedd | |||||
morol mewn rhyw ffordd | |||||
arall. Bydd xxx xxx safle | |||||
ei ffactorau | |||||
amgylcheddol ei hun, ac | |||||
o’r herwydd, nid oes | |||||
modd darparu ar gyfer pob posibilrwydd ar wyneb y Bil. Bydd angen gwerthuso pob cais am Orchymyn Pysgodfa Cregyn yn unigol a bydd angen cynnwys darpariaeth briodol ar gyfer y safle penodol hwnnw yn y Gorchymyn Pysgodfa Cregyn. | |||||
Xxx xxxxx 75(2) yn mewnosod adran 5(E) i Ddeddf Pysgodfeydd Môr (Pysgod Cregyn) 1967 | Gweinidogion Cymru | Gorchymyn | Mae’r adran 5E newydd yn darparu y caiff Gweinidogion Cymru, o xxx amgylchiadau penodol, amrywio neu ddirymu Gorchmynion Pysgodfeydd Cregyn a wneir o xxx xxxxx 1 o Ddeddf 1967, a hynny er mwyn gwarchod Safle Morol Ewropeaidd, ond nid yw’n briodol rhoi hynny ar wyneb y Bil oherwydd y bydd angen gwerthuso pob achos yn unigol. | Negyddol | Mae’r pŵer newydd hwn yn bŵer cymharol fân (yn yr ystyr y rhagwelir mai yn anaml iawn y bydd yn cael ei ddefnyddio) yng nghyd-destun y drefn ddeddfwriaethol gyffredinol. Mae’n bosibl hefyd y bydd angen deddfu’n gyflym er mwyn sicrhau bod Gweinidogion Cymru yn gallu cydymffurfio â’r rhwymedigaethau sydd arnynt o xxx y Gyfarwyddeb Cynefinoedd (ac osgoi’r posibilrwydd o wynebu achos am xxxxx cyfraith Ewropeaidd). Mae hwn hefyd yn faes lle nad oes gan Weinidogion Cymru fawr o ddisgresiwn dros gynnwys y |