Prif adroddiad

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru

Prif adroddiad

Paratowyd gan

Gofal Cymdeithasol Cymru sy’n gyfrifol am reoleiddio a datblygu’r gweithlu gofal cymdeithasol yn Cymru, yn ogystal â gosod blaenoriaethau ar gyfer ymchwil, cefnogi arloesi a chasglu data. Mae’n cael ei ariannu gan Lywodraeth Cymru aei sefydlu yn 2017.

xxxxxxxxxx.xxxxx

Nod Gofalwn Cymru yw codi ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o ofal cymdeithasol, y blynyddoedd cynnar a gofal plant a xxxx mwy o bobl gyda’r sgiliau a gwerthoedd cywir i weithio mewn rolau gofalu gyda phlant ac oedolion.

Mae’n rhan o Ofal Cymdeithasol Cymru ac mae wedi bod yn rhedeg ers 2019.

xxxxxxx.xxxxx

Xxx Xxxxx Foresight® yn bractis arloesol amlddisgyblaethol sy’n gweithio i gyflymu’r genhedlaeth nesaf o dechnolegau, gwasanaethau a fframweithiau polisi ar gyfer dinasoedd.

Rydym yn gweithio â sefydliadau uchelgeisiol ledled y byd ar brosiectau sy’n gwella bywydau, gwarchod yr amgylchedd ac yn hybu economïau lleol.

xxxxxxxxxxxxxx.xxx

Cwrdd â’n her

Mae’r adroddiad hwn yn xxxx x xxxxxx ymchwil ehangach i greu mewnwelediad i sut y gellir mynd i’r afael â heriau gweithlu yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant. Mae’n cynnwys pum adroddiad a dau adnodd ychwanegol. Mae’r ddogfen hon wedi’i hamlygu.

Pum adroddiad ar ddenu, recriwtio a chwilio am waith yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant:

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru

Prif adroddiad

Deall ymddygiadau ceisio gwaith: mewnwelediadau ar gyfer gofal cymdeithasol

Prif adroddiad

Deall atyniad a recriwtio yn y blynyddoedd cynnar a gofal plant

yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru

Prif adroddiad

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru

Adroddiad cryno

Deall ymddygiadau ceisio gwaith: mewnwelediadau ar gyfer gofal cymdeithasol

Adroddiad cryno

Dau adnodd ychwanegol i gefnogi cyflogwyr gofal a’r sector:

Gofal cymdeithasol a gofal plant: xxxx recriwtio a chadw

Canllaw i gyflogwyr

Adnodd ar gyfer cyflogwyr gofal cymdeithasol i bersonoli chwilio am waith

Pecyn cymorth personas defnyddwyr

Crynodeb gweithredol‌

Mae’r adroddiad hwn yn archwilio’r argyfwng xxxx a recriwtio presennol yn sector gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru, yn ogystal â rôl Gofalwn Cymru i gefnogi’r broses ddenu.

Argymhellion

Mae afael â’r argyfwng xxxx a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn dasg gymhleth. Gan dynnu ar ganfyddiadau o adolygiadau desg ac ymchwil ansoddol gyda rhanddeiliaid, cynigir deg o argymhellion wedi’u hanelu at Gofalwn Cymru, a pedwar wedi’i hanelu at cyflogwyr gofal cymdeithasol a gofal plant.

Tabl 1: Argymhellion i helpu’r argyfwng recriwtio a xxxx xx xxxx gofal cymdeithasol a gofal plant

Argymhellion ar gyfer Gofalwn Cymru	Amserlen
Ehangu gweithgareddau hysbysebu ac ymgyrchu.	Yn xxxx
Ddatblygu mwy o adnoddau ar gyfer y wefan.	Yn xxxx
Xxxxx y cyflwyniad i gyrsiau a chynllun gwarantu cyfweliad.	Yn xxxx
Datblygu hunaniaeth gliriach.	Yn xxxx
Cefnogi'r sector i broffesiynoli o'r tu mewn.	Tymor canolig
Defnyddio a chefnogi'r system leol.	Tymor canolig
Defnyddio’r porth swyddi yn well.	Tymor canolig
Canolbwyntio ar ddarparwyr a lleoliadau bach a chanolig.	Tymor canolig
Hwyluso rhwydweithiau a chysylltiadau darparwyr gwell.	Tymor hir
Cefnogi'r sector i ddeall pwysigrwydd amrywiaeth, cydraddoldeb a chynhwysiant.	Tymor hir

Argymhellion i gyflogwyr a darparwyr	Blaenoriaeth
Cymryd rhan mewn trafodaethau lleol a chenedlaethol am y sector.	Yn xxxx
Chwilio am arian lleol a chenedlaethol.	Tymor canolig
Archwilio defnyddio technoleg ddigidol.	Tymor hir
Cydweithio â darparwyr a lleoliadau eraill.	Tymor hir

At ddibenion yr adroddiad hwn, defnyddir ‘gofal cymdeithasol a gofal plant’ i gyfeirio at y sector cyfan. Dylid ystyried bod hyn yn cynnwys y tri is- sector: gofal cymdeithasol, gwaith cymdeithasol, a’r blynyddoedd cynnar a gofal plant.

Cydnabyddir hefyd bod angen newid system ehangach er mwyn i newid ystyrlon ddigwydd. Darperir hefyd chwe xxxx blaenoriaeth lle xxx xxxxx newid systemau.

Tabl 2: Meysydd blaenoriaeth lle xxx xxxxx newid system

Angen newidiadau i’r system
1	Agwedd sector cyfan at gyflog
2	Buddsoddiad cyfalaf tymor hwy i mewn i Gofalwn Cymru
3	Ystyried anghenion y sector mewn cyfarwyddebau polisi di-gofal
4	Ailgynllunio systemau xxxx-daliadau
5	Mwy o ymrwymiad i gyd-gynhyrchu polisiau a dulliau
6	Cydweithio aml-sector i ddatblygu cyflenwad o weithwyr yn y dyfodol

Dulliau ac ymagwedd

Er mwyn deall yr heriau presennol, rôl Gofalwn Cymru, a strategaethau posibl i fynd i’r afael â’r argyfwng, cynhaliodd Urban Foresight gyfres o adolygiadau desg ac ymgysylltu ansoddol â rhanddeiliaid yn y sector.

Roedd hyn yn cynnwys:

• Cyfweliadau ar-lein a/neu drafodaethau mewn fforymau ar-xxxx xxxx 52 o ddarparwyr a chyflogwyr gofal cymdeithasol a gofal plant.

• Cyfweliadau ar-lein â 13 o bobl sy’n cynrychioli pum gwasanaeth sy’n ymwneud â chefnogi rolau yn y sector.

• Adolygiadau desg o’r:

– cyd-destun gofal cymdeithasol a gofal plant a chyflogaeth yng Nghymru

– llenyddiaeth berthnasol yn ymwneud â heriau xxxx a recriwtio

– adolygiad o atebion i’r broblem hon mewn mannau eraill.

Cyflwynwyd canfyddiadau ac argymhellion allweddol yn ôl i’r sector ar draws dau weithdy gwirio synnwyr a gynhaliwyd ym mis Mawrth 2023. Roedd y gweithdy cyntaf yn cynnwys saith o randdeiliaid Gofal Cymdeithasol Cymru, ac roedd gan yr ail 29 o randdeiliaid o xxx xxxx o’r sector ehangach.

Deall y cyd-destun

Dengys canfyddiadau’r adolygiadau desg:

• Bod y sector yn wynebu prinderau difrifol sy’n gwaethygu yn ei weithlu – mae’r galw am ofal yn cynyddu tra bod darparwyr a chyflogwyr yn wynebu heriau cynyddol wrth ddenu, recriwtio a chadw staff. Amcangyfrifir bod tua 5,000 o swyddi gwag ar draws y sector.

• Bod y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru yn gymhleth – mae amrywiaeth o leoliadau a rhanddeiliaid yn gweithio ar draws gwahanol raddfeydd ac mewn gwahanol is-sectorau. Gall hyn ei wneud yn anodd ei lywio.

• Bod Llywodraeth Cymru yn cymryd cyfres o gamau i wneud Cymru’n economi cyflogaeth lawn, uwch- dechnoleg, cyflog uchel – gall rhai o’r symudiadau hyn lesteirio ymdrechion recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant.

• Bod dysgu o leoliadau gofal eraill sydd wedi datblygu strategaethau i fynd i’r afael â materion xxxx a recriwtio yn gallu bod yn ddefnyddiol – mae’n amlwg bod cyflog a phroffesiynoli, diwygio’r system, a mabwysiadu dull hirdymor yn allweddol i lwyddiant.

• Bod dysgu o ymgyrchoedd xxxx y tu hwnt i’r sector hefyd yn ddefnyddiol – y tu xxxxx i’r sector, aethpwyd

i’r afael â heriau xxxx drwy ymgyrchoedd arloesol a phenodol yn y cyfryngau cymdeithasol a gwella ac arddangos buddion.

Yr argyfwng xxxx a recriwtio

O ymgysylltu â chyflogwyr a’r rhai mewn rolau ategol, nodwyd cyfres o heriau a rhwystrau cymhleth a wynebir wrth ddenu a recriwtio gweithwyr gofal cymdeithasol a gofal plant.

Heriau xxxx a recriwtio

O ymgysylltu â rhanddeiliaid ac adolygiadau desg, amlygwyd cyfres o faterion allweddol sy’n cyfrannu at yr argyfwng xxxx a recriwtio.

• Ymhlith yr heriau xxxx xxx cyflog a chymhellion, amodau gwaith a chyfrifoldebau, proffesiynoli a rheoleiddio, diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd, a chyfres o heriau allanol gan gynnwys COVID-19, Brexit, a’r argyfwng costau byw parhaus.

• Ymhlith yr heriau recriwtio mae prosesau ymgeisio a chyfweld, ymgeiswyr anghymwys, cystadleuaeth rhwng cyflogwyr, materion cynllunio’r gweithlu ac anawsterau’n recriwtio gweithlu amrywiol.

• Mae’r sector hefyd yn wynebu heriau o ran cadw staff, a’r rheini’n debygol o waethygu yn y dyfodol.

Heriau xxxx

Cyflog a chymhellion Amodau gwaith a chyfrifoldeb

Proffessiynoli a rheoleiddio Diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd

Heriau allanol

Heriau recriwtio

Prosesau ymgeisio a chyfweld Ymgeiswyr anghymwys Cystadleuaeth rhwng cyflogwyr Problemau cynllunio’r gweithlu Diffyg amrywiaeth y gweithlu

Ffigur 1: Heriau xxxx a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant

Atebion a strategaethau

Mae Gofalwn Cymru wedi llwyddo i gefnogi’r sector yn ei ymdrechion xxxx.

Bu cyflogwyr a darparwyr hefyd wrthi’n datblygu eu gweithgareddau eu hunain i ymgysylltu â cheiswyr gwaith a gwella prosesau xxxx a recriwtio.

Rôl Gofalwn Cymru

Daw Gofalwn Cymru â gwerth sylweddol i’r sector. Ystyrir bod ei weithgareddau, a gynllunnir i ymgysylltu â cheiswyr gwaith a’u hysbysu, yn hanfodol i fynd i’r afael â heriau xxxx a recriwtio. Fodd bynnag, mae ymwybyddiaeth yn isel.

• Mae’r rhai sy’n gwybod am Gofalwn Cymru yn credu ei fod yn rym cadarnhaol i’r sector. Fodd bynnag, mae ymwybyddiaeth o Gofalwn Cymru a’i waith yn isel ac yn anwastad.

• Mae gweithgareddau Gofalwn Cymru wedi llwyddo i hybu ymwybyddiaeth a newid canfyddiadau o’r sector, ac wrth ymgysylltu â cheiswyr gwaith ac ymgeiswyr posibl a’u cefnogi.

• Mae’r wefan yn effeithiol am dargedu cynulleidfaoedd addas, ond mae diffyg hunaniaeth glir, tra nad yw’r porth swyddi wedi cyflawni’r tyniant disgwyliedig.

Atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr

Mae cyflogwyr a darparwyr hefyd yn cymryd rhan mewn cyfres o weithgareddau i annog ceiswyr gwaith i ymuno â’r sector a allai fod yn ddefnyddiol i eraill eu hystyried.

Datblygu hysbysebion

ac ymgyrchoedd

Darparu cymhellion

Cymryd rhan mewn gwaith allgymorth

Addasu prosesau recriwtio

Datblygu dulliau wedi’u targedu

Cymryd rhan mewn trafodaethau lleol a chenedlaethol

am y sector

Chwilio am gyfleoedd ariannu lleol a chenedlaethol

Archwilio defnyddio technolegau digidol

Cydweithio â chyflogwyr eraill

Ffigur 2: Gweithgareddau cyflogwyr i annog ceiswyr gwaith i ymuno â’r sector

• Ymhlith y strategaethau i fynd i’r afael ag atyniad mae ymgyrchoedd hysbysebu, darparu cymhellion ar gyfer ymuno, a chydweithio ag actorion lleol. Xxx xxxxx arloesol hefyd yn cael eu cymryd i ddenu gyrwyr.

• Er mwyn mynd i’r afael â materion recriwtio, mae atebion yn canolbwyntio ar symleiddio’r broses ymgeisio, treulio amser sylweddol yn gweithio gydag ymgeiswyr, a darparu hyblygrwydd ar draws pob cam o’r broses recriwtio.

• Er bod llwyddiannau’n cael eu crybwyll, mae ymatebwyr yn pwysleisio nad yw’r atebion hyn yn ddigon i ddatrys materion xxxx a recriwtio lle mae cyflog yn dal i fod yn isel a lle mae rhwystrau rhag mynediad yn uchel.

Yr adroddiad hwn Strwythurwyd yr adroddiad hwn fel a ganlyn:
1	Cyflwyniad – yn rhoi trosolwg o’r argyfwng xxxx a recriwtio a chyflwyniad i Gofalwn Cymru. Mae trosolwg byr o’r dulliau a’r ymagwedd hefyd wedi’i gynnwys. Ceir rhagor o wybodaeth yn Atodiad I.
2	Deall y cyd-destun – yn darparu canfyddiadau o’r adolygiad desg am brinderau presennol y gweithlu. Mae’n amlinellu elfennau allweddol xxxx cyflogaeth a sector gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru. Mae gwybodaeth ychwanegol am wahaniaethau is-sector, polisïau, ac actorion perthnasol a geir yn Atodiadau II-V yn cyd-fynd â’r adran hon.
3	Dysgu gan ymgyrchoedd recriwtio eraill – yn rhoi trosolwg o’r llenyddiaeth bresennol ar strategaethau i recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant a naw astudiaeth achos sy’n ymdrin xx xxxxx gorau xx xxxx recriwtio yn y sector a’r tu hwnt.
4	Heriau xxxx a recriwtio presennol yng Nghymru – darperir canfyddiadau o’r ymgysylltu ansoddol â rhanddeiliaid. Yma, cyflwynir a dadansoddir barn cyflogwyr a’r rhai mewn rolau ategol. Mae’r adran yn archwilio cryfderau a heriau xxxx; heriau recriwtio; amrywiadau yn y sector; a’r effeithiau ar gadw staff. Dengys hefyd sut mae’r trilema gofal yn ddefnyddiol i ddeall cymhlethdod gwella atyniad.
5	Strategaethau ac atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr – yn cyflwyno strategaethau y mae darparwyr a chyflogwyr yn eu defnyddio.
6	Rôl a gwerth Gofalwn Cymru – yn adolygu effaith Gofalwn Cymru, gan gynnwys ymwybyddiaeth a chanfyddiadau o’r rhaglen yn gyffredinol a gweithgareddau penodol, gyda ffocws ar wefan xxxxxxx.xxxxx. Ceir hefyd asesiad o’r gwerth am arian.
7	Argymhellion – yn rhestru ac yn rhoi manylion am yr argymhellion a ddaeth i’r amlwg o’r ymchwil hon.
8	Casgliad – yn crynhoi’r adroddiad ac yn rhoi myfyrdodau ar ei oblygiadau ehangach.

Cynnwys
	Crynodeb gweithredol	1
	Argymhellion	1
	Dulliau ac ymagwedd	2
	Deall y cyd-destun	3
	Yr argyfwng xxxx a recriwtio	4
	Atebion a strategaethau	6
	Yr adroddiad hwn	7
1	Cyflwyniad	10
	Yr argyfwng xxxx a recriwtio	11
	Gofalwn Cymru	12
	Dulliau ac ymagwedd	13
	Strwythur yr adroddiad	14
2	Deall y cyd-destun	15
	Deall prinderau’r gweithlu	16
	Elfennau’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant	20
	Y cyd-destun cyflogaeth yng Nghymru	23
	Crynodeb o’r adran	29
3	Dysgu gan ymgyrchoedd recriwtio eraill	30
	Recriwtio staff gofal	31
	Strategaethau i fynd i’r afael â hwy	32
	Enghreiffliau o astudiaethau achos: recriwtio gweithwyr gofal cymdeithasol a BCGP	33
	Gwersi gan ymgyrchoedd recriwtio mewn sectorau eraill	37
	Crynodeb o’r adran	41

Cynnwys

4	Heriau xxxx a recriwtio presennol yng Nghymru	42
	Cryfderau a heriau xxxx	44
	Heriau recriwtio	52
	Amrywiadau yn y sector	59
	Yr effaith ar gadw staff	62
	Bygythiadau’r dyfodol	63
	Y trilema gofal: Model newydd i ddeall proffesiynoli, rheoleiddio a xxxx	63
	Crynodeb o’r adran	70
5	Strategaethau ac atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr	71
	Ymgyrchoedd hysbysebu	73
	Darparu cymhellion	74
	Allgymorth a chydweithio lleol	75
	Addasu prosesau recriwtio	76
	Dulliau wedi’u targedu	77
	Crynodeb o’r adran	80
6	Rôl a gwerth Gofalwn Cymru	81
	Canfyddiadau ac ymwybyddiaeth o Gofalwn Cymru	83
	Gweithgareddau Gofalwn Cymru	84
	Cipolwg ar wefan Gofalwn Cymru	89
	Gwerth am arian ac elw ar fuddsoddiadau	96
	Crynodeb o’r adran	98
7	Argymhellion	99
	Xxxx all Gofalwn Cymru ei wneud?	100
	Xxxx all darparwyr a chyflogwyr ei wneud?	110
	Pa newidiadau i’r system sydd eu xxxxxx?	113
8	Casgliad	117
	Atodiadau	119
	Cyfeiriadau	131

1

Cyflwyniad

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 10

Cyflwyniad

Mae’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant - gan gynnwys gofal cymdeithasol, gwaith cymdeithasol a’r blynyddoedd cynnar a gofal plant - yn cefnogi unigolion sy’n cael gofal a chymorth, yn ogystal â’u teuluoedd a’u cymdeithas ehangach.

Fodd bynnag, mae heriau maith o ran xxxx a recriwtio wedi gwaethygu yn y blynyddoedd diwethaf, ac mae’r sector xxxxxxx yng nghanol argyfwng gweithlu1. Ledled y sector ac ar draws y wlad, mae cyflogwyr yn cael trafferth yn xxxx, recriwtio a chadw eu gweithlu.

At ddibenion yr adroddiad hwn, defnyddir ‘gofal cymdeithasol

a gofal plant’ i gyfeirio at y sector cyfan. Dylid ystyried bod hyn yn cynnwys y tri is-sector: gofal cymdeithasol, gwaith cymdeithasol, a’r blynyddoedd cynnar a gofal plant.

Er mwyn helpu i fynd i’r afael â’r heriau wrth ddenu a recriwtio, lansiwyd Gofalwn Cymru ym mis Mawrth 2019. Ei nod yw hybu proffil y gweithlu gofal cymdeithasol, gwaith cymdeithasol a BCGP a gwella’r broses ddenu ar draws y sector. Mae Gofalwn Cymru yn cynnal ymgyrchoedd lleol a chenedlaethol, yn datblygu adnoddau ar-xxxx, xx yn darparu cymorth i geiswyr gwaith a chyflogwyr2.

Comisiynodd Gofal Cymdeithasol Cymru Urban Foresight i gynnal adolygiad i ddeall yr heriau a’r cyfleoedd o ran xxxx a recriwtio, ac asesu effaith Gofalwn Cymru hyd yma.

Mae’r adroddiad hwn yn cyflwyno canfyddiadau’r prosiect hwn, cyn cyflwyno cyfres o argymhellion wedi’u hanelu at Gofalwn Cymru, darparwyr a chyflogwyr.

Yr argyfwng xxxx a recriwtio

Mae sector gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru yn wynebu argyfwng xxxx a recriwtio. Amcangyfrifir bod chwech y cant o swyddi heb eu llenwi ar adeg ysgrifennu’r adroddiad hwn.

Mae’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn hanfodol i gymdeithas. Mae gweithwyr yn cefnogi ac yn diogelu pobl fregus, yn grymuso unigolion sy’n derbyn gofal a chymorth i fyw’n annibynnol, ac yn gwella safonau datblygiad plentyndod.

Er gwaethaf hyn, mae’r gwaith ar y cyfan yn cael cyflog isel ac yn heriol yn emosiynol ac yn gorfforol. Mae’r rhan fwyaf o rolau yn cael eu talu fesul awr, gydag oriau afreolaidd. Mae’n rhan o economi sylfaenol Cymru sy’n “creu a

dosbarthu nwyddau a gwasanaethau yr ydym yn dibynnu arnynt ar gyfer bywyd pob dydd”3, ond yn wahanol i sectorau sydd â chyfraddau xxx xxxx a phatrymau sifh anrhagweladwy tebyg, mae’n cynnwys cyfrifoldeb sylweddol.

Yn 2021, dechreuodd 10,423 o bobl rôl newydd xx xxxx gofal cymdeithasol tra bod 7,987 wedi gadael y sector. Crybwyllwyd cyfanswm o 2,676 o swyddi gofal cymdeithasol gwag gan gyflogwyr, gyda 1,675 swydd arall yn cael eu ‘dal yn wag’ (swydd sy’n cael ei gadael yn bwrpasol heb ei llenwi). Mae’r cyfuniad o swyddi gwag a swyddi a ddelir yn cynrychioli 6.1% o’r xxxx weithlu (5,581 o swyddi)4.

Hefyd, yn ôl CWLWM yn 2021, bu’n rhaid i 54% o leoliadau BCGP gael staff newydd ac amcangyfrifwyd bod 1,000 o swyddi gwag pellach mewn lleoliadau BCGP5.

Gofalwn Cymru

Lansiwyd Gofalwn Cymru gan Gofal Cymdeithasol Cymru yn 2019 i gefnogi’r sector i ddenu staff. Mae’n llenwi bwlch pwysig wrth ddod yn gartref ledled Cymru ar gyfer hyrwyddo’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant.

Hwylusir xx xxxxx yn bennaf trwy ei wefan – xxxxxxx.xxxxx a thrwy gysylltwyr gyrfa rhanbarthol sy’n cael eu hariannu gan xxxxxx xxxxx datblygu’r gweithlu Gofal Cymdeithasol Cymru sy’n gweithredu yn saith rhanbarth Cymru.

Gellir categoreiddio gweithgareddau Gofalwn Cymru ar draws pum xxxx, a phob un ohonynt yn dod o fewn ‘xxxx’:

1. Gwella delwedd gyhoeddus y sector drwy hysbysebu ac ymgyrchu a hyrwyddo gofal cymdeithasol a gofal plant fel opsiwn gyrfa.

2. Darparu eglurder a hyrwyddo llwybrau gyrfa o fewn y sector, gan ddatblygu adnoddau i gefnogi cyflogwyr a cheiswyr gwaith.

3. Ymgysylltu â darpar weithwyr a’u cefnogi drwy weithgareddau fel allgymorth gyda cheiswyr gwaith ac ysgolion.

4. Darparu cyfleoedd hyfforddi i’r rhai sydd â diddordeb mewn ymuno â’r sector.

5. Cefnogi cyflogwyr a darparwyr gwasanaethau yn eu hymdrechion eu hunain i ddenu a recriwtio gweithwyr, gan gynnwys cynnal porth swyddi ar gyfer y sector.

Mae’r meysydd ffocws hyn yn cael eu llunio gan grŵp cynghori rhanddeiliaid a’u llywio gan dystiolaeth o ymchwil. Mae Gofalwn Cymru hefyd yn blaenoriaethu ymgysylltu â phobl sy’n ymwneud â’r sector, gan gynnwys gweithwyr a’r rhai sy’n derbyn gofal a chymorth. Er enghraifh, mae’r rhan fwyaf o’i ymgyrchoedd hysbysebu yn cynnwys gweithwyr gofal go iawn.

Dulliau ac ymagwedd

Cynhaliodd Xxxxx Foresight ymchwil desg a sylfaenol i ddatblygu’r adroddiad hwn.

Roedd dau gwestiwn cyffredinol yn llywio’r prosiect:

1. Xxxx yw’r xxxx recriwtio, xxxx a chadw presennol yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a xxxx yw rôl Gofalwn Cymru yn y dirwedd hon?

2. Sut y gallai Gofalwn Cymru ddeall a chefnogi recriwtio, xxxx a chadw yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn well o hyn ymlaen?

Defnyddiwyd cyfres o dechnegau i gasglu data sylfaenol ac eilaidd (gweler Atodiad I am fwy o wybodaeth). Casglwyd data rhwng mis Rhagfyr 2022 a mis Chwefror 2023.

Roedd gweithgareddau casglu data yn cynnwys:

• Adolygiadau desg i ddeall cyd-destun polisi a gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru yn ogystal â llenyddiaeth berthnasol sy’n ymwneud â heriau ac atebion xxxx a recriwtio mewn mannau eraill.

• Cyfweliadau ar-lein a/neu drafodaethau mewn fforymau ar-xxxx xxxx 52 o ddarparwyr a chyflogwyr gofal cymdeithasol a gofal plant gan gynnwys y rhai o’r sector preifat, y trydydd sector ac awdurdodau lleol (ALlau).

• Cyfweliadau ar-lein â 13 o unigolion sy’n cynrychioli pum sefydliad sy’n ymwneud â chefnogi rolau yn y sector gan gynnwys y rhai sy’n gweithio yn Gofalwn Cymru a Gofal Cymdeithasol Cymru, sefydliadau eraill sy’n cefnogi gweithluoedd gofal, a chysylltwyr rhanbarthol.

• Cyflwynwyd canfyddiadau ac argymhellion allweddol yn ôl i’r sector ar draws dau weithdy gwirio synnwyr a gynhaliwyd ym mis Mawrth 2023. Roedd y gweithdy cyntaf yn cynnwys saith rhanddeiliad o Gofal Cymdeithasol Cymru, ac roedd gan yr ail 29 o randdeiliaid o xxx xxxx o’r sector ehangach.

Mae’r adroddiad hwn yn defnyddio ‘rhanddeiliaid’ i gyfeirio at bawb a gafodd gyfweliad. Lle mae rhywbeth yn berthnasol i ddarparwyr/cyflogwyr neu’r rhai mewn rolau ategol yn unig, gwneir hyn yn glir.

Strwythur yr adroddiad
1	Cyflwyniad
2	Deall y cyd-destun
3	Dysgu o ymgyrchoedd recriwtio mewn mannau eraill
4	Recriwtio a xxxx i swyddi gofal cymdeithasol a BCGP: y sefyllfa bresennol yng Nghymru
5	Atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr
6	Rôl a gwerth Gofalwn Cymru
7	Argymhellion
8	Casgliad

2

Deall y cyd-destun

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 15

Deall y cyd-destun

Pwysig xx xxxxx y xxx-destun ar gyfer heriau’r gweithlu. Mae’r adran hon yn amlinellu’r heriau allweddol, elfennau sector gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru, a chyd- destun cyflogaeth yng Nghymru.

Prif negeseuon
1	Mae’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru yn gymhleth, gan gynnwys amrywiaeth o leoliadau a rhanddeiliaid yn gweithio ar draws gwahanol raddfeydd ac mewn gwahanol is-sectorau. Xxxx hyn ei wneud yn sector heriol ei lywio.
2	Mae’r sector yn wynebu prinder difrifol sy’n gwaethygu yn ei weithlu. Mae’r galw am ofal yn cynyddu tra bod darparwyr a chyflogwyr yn wynebu heriau cynyddol wrth ddenu, recriwtio a chadw staff.
3	O ystyried y xxxx cyflogaeth yng Nghymru, mae cyfleoedd i ddenu cronfa ehangach o ymgeiswyr i’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant. Fodd bynnag, gall uchelgeisiau gwleidyddol i ddatblygu economi cyflog uchel, sgiliau uchel gymhlethu ymdrechion xxxx.
4	Xxx’n bwysig deall sut i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol. Nid oes un ffynhonnell glir i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol, felly xxx xxxxx ymgynghori ag amrywiaeth o wahanol adnoddau.

Deall prinderau’r gweithlu

Mae sector gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru yn wynebu prinder difrifol yn ei weithlu, gyda phroblemau o ran xxxx a recriwtio staff newydd a chadw gweithwyr presennol.

Mae’r gweithlu gofal cymdeithasol yn wynebu heriau sy’n gysylltiedig â chyfradd uchel o drosiant a nifer uchel o swyddi gwag. Fel y nodwyd, amcangyfrifir bod tua 5,581 (6.1%) o swyddi ledled Cymru yn wag neu’n cael eu dal. Mae’r rhan fwyaf o swyddi gwag mewn gwasanaethau a gomisiynwyd, a’r amcangyfrifon yn awgrymu bod 68% mewn gwasanaethau wedi’u comisiynu o’u cymharu â 32% mewn gwasanaethau a weithredir gan awdurdodau lleol. Gofal cartref a gofal preswyl

i oedolion sy’n wynebu’r prinder mwyaf sylweddol gyda 1,979 a 1,701 o swyddi gwag yn y drefn honno6. Dangosodd arolwg o weithwyr y blynyddoedd cynnar a gynhaliwyd yn 2021-22 ymhellach fod gan 37% o leoliadau (120) swyddi gwag7.

Mae ymchwil yn awgrymu bod cyfres gymhleth o ffactorau yn cyfrannu at argyfwng y gweithlu8:

• Cyflog isel – Canfu adroddiad yn 2021 fod 56% o’r gweithlu gofal cymdeithasol yng Nghymru yn ennill llai na’r Cyflog Byw Gwirioneddol o

£9.50 yr awr9. Mae Llywodraeth Cymru yn mynd i’r afael â’r mater hwn.

Er enghraifh, bydd awdurdodau lleol a byrddau iechyd yn cael tua £70 miliwn i weithredu’r codiad cyflog byw gwirioneddol erbyn mis Mehefin 2030.

Dylai hyn olygu bod gweithwyr yn cael £10.90 yr awr10.

• Canfyddiadau o’r sector fel statws isel – Bu ymchwil a gynhaliwyd gan Gofal Cymdeithasol Cymru yn arolygu canfyddiadau o’r sector ymysg y cyhoedd yn gyffredinol trwy 1,000 o gyfweliadau ffôn ac arolwg ar-xxxx xxxx 242 o ymatebwyr. Dangosodd hyn fod dwy ran o dair o’r ymatebwyr yn teimlo bod y rolau gofal yn cael eu talu’n wael a bod ganddynt oriau hir11.

• Trefniadau gweithio ansicr – Er bod 78.5% o’r rhai a gyflogir yn y sector yng Nghymru ar gontractau parhaol, xxx xxxx rolau yn gofyn am drefniadau gweithio ansicr ac mae contractau tymor byr a dim oriau yn gyffredin12.

• Anawsterau darparu gofal mewn ardaloedd gwledig oherwydd gofynion teithio13 – Mae gofal cartref yn arbennig yn dibynnu ar weithlu sy’n gallu gyrru.

• Lefelau uchel o salwch o fewn y gweithlu – Mae data gweithlu Gofal Cymdeithasol Cymru yn dangos bod o leiaf 85,848 diwrnod wedi eu colli oherwydd salwch yn 2021, xxxx xxxx 75% o’r dyddiau hyn oherwydd salwch hirdymor. Gan fod cyflwyno’r data hwn yn ddewisol ar gyfer gwasanaethau a gomisiynwyd, mae’n debygol bod nifer y diwrnodau salwch yn uwch na’r ffigur hwn14.

• Cymhlethdod cynyddol y rôl, a’r cyfrifoldebau xxx sylw – Xxx xxx weithwyr gyfrifoldeb sylweddol dros les eraill, ac maent yn agored i risgiau fel cam-drin geiriol a chorfforol a haint.

Rôl ffactorau allanol

Mae digwyddiadau diweddar fel COVID-19, Brexit, a’r argyfwng costau byw parhaus wedi effeithio ar brinderau’r gweithlu.

Cyn mis Ionawr 2021, roedd ardaloedd trefol yn dibynnu ar lif cyson o weithwyr o’r Undeb Ewropeaidd, ond ers Brexit, mae recriwtio gweithwyr rhyngwladol yn llawer mwy heriol. Mae llawer o gyflogwyr yn anghyfarwydd â’r broses noddi15, tra bod llawer o fewnfudwyr presennol yr UE wedi gadael y DU16.

Rhoes pandemig COVID-19 fwy o straen ar y gweithlu gofal cymdeithasol a gofal plant, wrth i gyfrifoldebau ehangu a risgiau sy’n gysylltiedig â’r gwaith gynyddu. Yng Nghymru a Lloegr, er enghraifh, roedd y gweithlu gofal cymdeithasol ddwywaith yn fwy tebygol o farw o COVID-19 o’i gymharu â’r boblogaeth oedran

gweithio cyffredinol17. Arweiniodd y profiad hwn at rai gweithwyr yn gadael y sector am iddynt chwythu eu plwc.

Yn ogystal, mae’r argyfwng costau byw parhaus yn golygu bod pwysau cynyddol ar y galw am wasanaethau gofal cymdeithasol a gofal plant, tra bod llawer o’r gweithlu mewn perygl o dlodi. Ym mis Ebrill 2020, adroddodd y Sefydliad Iechyd fod dros chwarter gweithwyr gofal preswyl y DU yn byw mewn tlodi neu ar drothwy tlodi, a rhyw un o xxx deg gweithiwr yn destun ansicrwydd bwyd. Dim ond gwaethygu a wnaiff y sefyllfa hon wrth i’r argyfwng costau byw barhau18.

Bygythiad galw cynyddol

Mae prinderau yn y gweithlu yn her sylweddol i’r system gofal gyffredinol. Gan fod y galw am wasanaethau gofal yn y dyfodol yn debygol o godi, bydd prinderau’r gweithlu hefyd yn codi heb ymyriadau tymor hir.

Yng Nghymru, mae canran y boblogaeth dros yr oedran ymddeol yn uwch nag yn Lloegr, yr Alban a Gogledd Iwerddon, ac mae’r rhan hon o’r boblogaeth yn tyfu19. Erbyn 2040 mae rhagamcanion yn awgrymu y bydd cyfran y bobl dros 75 oed yng Nghymru yn cynyddu 53% ac erbyn 2050 bydd un o xxx pedwar o’r boblogaeth dros 65 oed20. Golyga hyn y bydd pobl yn byw’n hirach xx xxxxx cymorth mwy cymhleth arnynt. Er enghraifh, rhagwelir y bydd nifer yr oedolion sy’n byw gyda dementia difrifol yn dyblu erbyn 204021.

Ymhellach, ers 2011, mae cyfran y bobl sy’n darparu rhwng 20 a 49 awr o ofal di-dâl yr wythnos yng Nghymru wedi cynyddu o 1.9% i 2.2% yn 202122. Cyn y pandemig amcangyfrifwyd bod tua 96% o’r xxxx ofal yng Nghymru yn cael ei ddarparu gan ofalwyr di-dâl fel teulu a ffrindiau23. Mae lefelau cynyddol uwch o

blant sy’n derbyn gofal hefyd, a rhwng 2013 a 2022, cynyddodd nifer y plant sy’n derbyn gofal 22.9% i 7,08024.

Yn ogystal, mae ymrwymiadau gwleidyddol clir i gynyddu mynediad i leoliadau blynyddoedd cynnar a gofal plant. Er enghraifh, mae rhaglenni fel Xxxxxxx’n Deg yn cynyddu nifer yr oriau o ofal plant o ansawdd am ddim sydd ar gael i rieni a gwarcheidwaid i blant 2-3 oed.

Mae cwrdd â’r gofynion gofal cynyddol hyn yn gofyn am fuddsoddiad sylweddol. Cyn y pandemig, amcangyfrifodd y Sefydliad Iechyd y byddai angen i gyllideb gofal cymdeithasol Cymru gyrraedd £2.3 biliwn erbyn 2030/31 i gyd-fynd â’r galw cynyddol, ac mae hyn yn debygol o fod wedi cynyddu o ganlyniad i effaith COVID-1925. Fel y mae, mae cyllideb Llywodraeth Cymru 2023-2024 yn dyrannu

£10,979,811 yn unig o adnoddau ar draws iechyd a gofal cymdeithasol26. Mae ffordd bell i fynd nes bod y sector wedi’i ariannu’n ddigonol.

Y cyd-destun xxxxxx

Xxx pryderon cynyddol am oblygiadau’r boblogaeth sy’n heneiddio ac effeithiau pandemig COVID-19 yn golygu bod adeiladu systemau iechyd a gofal cymdeithasol gwydn yn flaenoriaeth polisi. Mae Llywodraeth Cymru wrthi’n ymateb i’r heriau gweithlu hyn, ond mae’n rhaid

gwneud mwy.

Yng Nghymru, mae’r system iechyd a gofal cymdeithasol wedi’i datganoli a chaiff ei hariannu gan Lywodraeth Cymru. Amlinellodd Cyllideb Ddrafh Llywodraeth Cymru ar gyfer 2023-24 ymrwymiad i fuddsoddi £165 miliwn pellach mewn iechyd a gofal cymdeithasol. Mae’r gyllideb hon yn cynnwys darpariaeth reolaidd o £70 miliwn i barhau i gefnogi’r gwaith o weithredu’r Cyflog Byw Gwirioneddol i weithwyr gofal cymdeithasol. Y gobaith yw y bydd hyn, ochr yn ochr â chyllid

ar gyfer cynlluniau fel prentisiaethau, yn helpu’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant i gefnogi gweithlu digonol i ddiwallu anghenion gofal y boblogaeth27.

Mae Llywodraeth Cymru hefyd wedi ffurfio grŵp arbenigol sydd wedi edrych ar bosibilrwydd creu Gwasanaeth Gofal a Chymorth Cenedlaethol ar gyfer plant, teuluoedd ac oedolion. Crëwyd argymhellion ymarferol ar draws saith xxxx thematig sy’n cwmpasu creu Swyddfa Gofal a Chymorth Genedlaethol, cyd- gynhyrchu gofal gyda dinasyddion, cefnogi a gwerthfawrogi’r gweithlu, cefnogi’r hyn sy’n bwysig, cymryd ymagwedd leol, hyrwyddo xxxx ac ymyrraeth gynnar,

a sicrhau bod gofal yn hygyrch yn ariannol28.

Rhestrir polisïau a strategaethau allweddol eraill yn Atodiad IV. Mae’r dogfennau hyn yn pwysleisio’r angen i baratoi’r systemau iechyd a gofal cymdeithasol yn well i ddelio â heriau’r dyfodol a diwallu anghenion y boblogaeth. I wneud hyn, xxx xxxxx:

• Integreiddio systemau yn well.

• Gwasanaethau ataliol.

• Gwell mynediad at wasanaethau iechyd a gofal a gwell ansawdd.

• Sicrhau lefelau staffio digonol sydd â’r sgiliau cywir.

Elfennau’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant

Mae system gofal cymdeithasol a gofal plant Cymru yn gymhleth, gan gynnwys amrywiaeth o rolau sy’n gysylltiedig â gofal oedolion a phobl ifanc. Xxxx hyn ei wneud yn sector heriol ei lywio.

Y gweithlu gofal cymdeithasol a gofal plant

Rhennir y sector yn dri phrif gategori neu is-sector: gwaith cymdeithasol; gofal cymdeithasol; a’r blynyddoedd cynnar a gofal plant.

Mae amrywiadau rhwng yr is-sectorau o ran y math o waith a gwblheir a strwythurau cyflog. Mae Xxxxxxx XX yn rhoi gwybodaeth ychwanegol am wahaniaethau yn y gofynion cofrestru a chymwysterau lleiaf.

• Gofal cymdeithasol yw’r is-sector mwyaf xxxx xxxx i 91,000 o weithwyr29. Cyfeiria gofal cymdeithasol at ofal a chymorth i wella ansawdd bywyd, i helpu pobl i reoli eu gweithgareddau dyddiol a byw mor annibynnol â phosibl. Mae’n cynnwys lleoliadau gofal cartref a phreswyl i oedolion a phlant yn ogystal â darpariaeth fwy arbenigol, fel cymorth iechyd meddwl.

• Y blynyddoedd cynnar a gofal plant (BCGP). Mae lleoliadau BCGP yn darparu cyfleoedd ar gyfer chwarae a dysgu trwy ddull meithrin a lles gan gynnal diogelwch plant. Caiff amrywiaeth o leoliadau a reoleiddir eu cynnwys, fel gwarchodwyr plant, meithrinfeydd dydd, canolfannau plant, clybiau gwyliau, cylchoedd meithrin, grwpiau chwarae, a Dechrau’n Deg. Amcangyfrifir bod tua 15,000 yn cael eu cyflogi mewn lleoliadau BCGP yng Nghymru30.

• Gwaith cymdeithasol yw’r is-sector lleiaf. Mae’n broffesiwn teitl a amddiffynnir (sy’n golygu mai dim ond pobl sydd â’r cymhwyster ac sydd wedi’u cofrestru sy’n gallu ymarfer). Mae gwaith cymdeithasol yn cynnwys diogelu, cefnogi

a grymuso oedolion a phlant. Ym mis Ebrill 2023, o’r 6,729 o weithwyr cymdeithasol cofrestredig, nododd 4,457 fod ganddynt faich achosion gwaith cymdeithasol.

O ran cyflog, gall gweithwyr cymdeithasol newydd gymhwyso ddisgwyl ennill o leiaf

£27,000 y flwyddyn. Mae llwybrau dilyniant gyrfa wedi’u diffinio’n glir, a gall uwch weithwyr cymdeithasol profiadol ennill dros £50,000 y flwyddyn. Fodd bynnag, nid oes bandiau cyflog penodol ar gyfer gofal cymdeithasol na BCGP. Mae’r rhan fwyaf o weithwyr yn ennill y cyflog byw gwirioneddol31. Mae cyfleoedd i symud i swyddi uwch, rheoli pobl neu wasanaethau (gyda chymwysterau ychwanegol).

Ar draws y sector cyfan, mae 5,276 o ddarparwyr a lleoliadau cofrestredig. O ystyried bod 1,320 o’r rhain yn warchodwyr plant hunangyflogedig, at ddibenion yr adroddiad hwn, mae’r ffocws ar y 3,956 lleoliad sy’n cyflogi staff eraill (gweler Ffigur 3). Gall gwasanaethau gofal cymdeithasol a BCGP gael eu darparu gan sefydliadau sector preifat a thrydydd sector ac awdurdodau lleol (ALlau), tra bod gwasanaethau gwaith cymdeithasol yn cael eu darparu’n bennaf gan Awdurdodau Lleol. Mewn gofal cymdeithasol, mae gwasanaethau a gomisiynir ddwywaith

cymaint â gwasanaethau a weithredir gan ALl, a 61,000 o bobl yn cael eu cyflogi mewn gwasanaethau a gomisiynir o gymharu â 30,000 mewn Awdurdodau Lleol32.

Mae’r gweithlu gofal cymdeithasol i raddau helaeth yn cynnwys menywod (81%) o gefndir ethnig xxxx (bron i 90%)33. Mewn lleoliadau BCGP, dim ond 3% o staff sy’n ddynion34. Mae proffil xxxxxx y gweithlu yn amrywio yn ôl gwasanaethau

a rolau penodol. Er enghraifh, xxx xxx wasanaethau a gomisiynir gan ofal cymdeithasol gyfran uwch o bobl rhwng 16 a 35 oed, tra bod gan wasanaethau’r ALl y gyfran uchaf o weithwyr yn y grŵp oedran 46-6535. Yn ogystal, amcangyfrifir bod dros 40% o’r gweithlu yn meddu ar rywfaint o allu Cymraeg36.

Nifer y gwasanaethau fesul is-sector

Gwarchodwyr plant

Gwasanaethau BCGP (ac eithrio gwarcholdwyr plant)

Gwasanaethau gofal (cartref) Gwasanaethau gofal

(preswyl)

Gwasanaethau gofal

1,320

1,855

652

1,367

82

Ffigur 3: Nifer y gwasanaethau gofal cofrestredig yng Nghymru yn ôl is-sector

Datblygu system gofal Cymru

Trawsnewidiwyd y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn sylweddol dros y blynyddoedd diwethaf. Mae ymgyrch ar hyn x xxxx i wella amodau gwaith a mynd i’r afael â phrinderau’r gweithlu.

Yn 2016 cyflwynwyd Deddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru) (RISCA)37. Nod RISCA oedd gosod ansawdd a gwella gwasanaethau wrth wraidd rheoleiddio, sefydlu system reoleiddio yn unol â Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014, a chryfhau diogelwch i’r rhai y xxx xxxxx

gofal a chymorth arnynt, a’r gweithlu. Roedd RISCA yn seiliedig ar bum egwyddor allweddol:

1. Adlewyrchu’r newidiadau a ddaeth yn sgil Deddf Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant (Cymru) 2014.

2. Rhoi pobl wrth wraidd eu gofal a’u cymorth.

3. Datblygu dull cydlynol a chyson ar draws Cymru.

4. Mynd i’r afael â methiannau darparwyr.

5. Ymateb yn gyflym ac yn effeithiol i fodelau newydd o wasanaethau, a phryderon ynghylch ansawdd gofal a chymorth.

O fis Ebrill 2018, cyflwynwyd y gofyniad i gofrestru a rheoleiddio cartrefi gofal, llety diogel, canolfannau preswyl i deuluoedd a gwasanaethau cymorth cartref. Rhoddwyd gofynion newydd ar waith ar gyfer darparwyr gwasanaethau, megis cwblhau gwiriadau staff, hyfforddiant a chadw cofnodion. Mae’n ofynnol yn gyfreithiol xxxxxxx i ddarparwyr gwasanaethau lenwi Ffurflen Flynyddol tra bod yn rhaid i Awdurdodau Lleol ddarparu adroddiadau blynyddol am eu gwasanaethau gofal a chymorth38.

Fel rhan o’r newid hwn, trodd Cyngor Gofal Cymru yn Gofal Cymdeithasol Cymru. Roedd cwmpas ehangach gan y sefydliad diwygiedig, gan ddod â gofal cymdeithasol a BCGP o fewn ei gwmpas. Xxx xxx Gofal Cymdeithasol Cymru gylch gwaith ar gyfer rheoleiddio’r gweithlu, datblygu’r gweithlu, arloesi, ymchwil a data ar gyfer gofal cymdeithasol a gwaith cymdeithasol, a rôl o ddatblygu’r gweithlu ar gyfer BCGP.

Rhoddwyd pwerau a dyletswyddau newydd i Gofal Cymdeithasol Cymru hefyd, ac un ohonynt oedd cofrestru’r gweithlu. Cyflwynwyd cofrestru ar gyfer gweithwyr cymdeithasol, myfyrwyr gwaith cymdeithasol, rheolwyr a staff cartrefi gofal plant, a rheolwyr cartrefi gofal oedolion, ac yn 2022 ehangodd hyn i gynnwys gweithwyr cartrefi gofal i oedolion39. Nid oes rhaid i weithwyr BCGP gofrestru ar hyn x xxxx.

Yn fwy diweddar, mae sefydlu’r Fforwm Gwaith Teg Gofal Cymdeithasol, sy’n dod â llywodraeth, rheoleiddwyr, cyflogwyr ac undebau ynghyd, yn gam pwysig i fynd i’r afael â heriau’r gweithlu.

Mae’r fforwm yn nodi sut y dylai arferion da edrych mewn gofal cymdeithasol i sicrhau bod gwerth y gwaith yn cael ei gydnabod a’i wobrwyo (yn enwedig yn dilyn pandemig COVID-19), a’i fod yn yrfa y mae pobl yn dyheu am ei dilyn40. Mae hefyd yn anelu at roi llais a chynrychiolaeth ar y cyd i weithwyr. Ymhlith blaenoriaethau’r Fforwm Gwaith Teg ar gyfer 2023 mae41:

• Ystyried datblygu model unigryw o gydfargeinio i wella telerau ac amodau i weithwyr.

• Datblygu fframwaith drafh gyda disgrifyddion rôl a chyfrifoldebau ar gyfer rolau gofal cymdeithasol i wella cydnabyddiaeth o’r hyn y mae’r rôl yn ei olygu a sut olwg sydd ar gynnydd.

• Dadlau’r achos o blaid estyn codiad y Cyflog Byw Gwirioneddol i xxx gweithiwr ategol mewn cartrefi gofal ac ystyried sut y gellir gwella darpariaethau ar gyfer tâl salwch.

• Blaenoriaethu hawliau a llais gweithwyr a chynnal ymchwil i effaith contractau dim oriau.

Rhestrir actorion pwysig eraill yn Atodiad III.

Y cyd-destun cyflogaeth yng Nghymru

Er mwyn llwyr ddeall y materion a chyfleoedd xxxx a recriwtio sy’n wynebu’r sector gofal cymdeithasol a BCGP, mae hefyd yn bwysig deall deinameg ehangach y gweithlu yng Nghymru.

Cyflogaeth a diweithdra

Er bod xxxx x xxxxxx miliwn o bobl yng Nghymru yn economaidd anweithgar, a 79,200 arall yn chwilio am xxxxx, xxx swyddi gwag wedi codi ers COVID-19.

Ym mis Rhagfyr 2022, cyfradd cyflogaeth Cymru oedd 72.2%. Mae dynion yn fwy tebygol o fod mewn cyflogaeth – mae 80.3% o ddynion yn economaidd weithgar o’u cymharu â 69.6% o fenywod42. Amcangyfrifir bod 1.32 miliwn o swyddi

gwag ledled y DU ym mis Chwefror 2022, sef cynnydd o 62.5% o’r lefelau cyn y pandemig43.

Mae Tabl 3 yn rhoi dadansoddiad o’r prif resymau dros anweithgarwch economaidd yn seiliedig ar ddata rhwng mis Hydref 2021 a mis Medi 2022.

Yn y cyfnod hwn, roedd 460,400 o bobl yn economaidd anweithgar (24.1% o’r boblogaeth). O’r grŵp hwn, roedd ar 17.2% eisiau swydd (tua 79,200 o bobl). Mae hyn yn tynnu sylw at gronfa bosibl o ymgeiswyr i’r sector44. Amcangyfrifir hefyd bod 11.1% o bobl ifanc 16–18 oed a 15.2% o bobl ifanc 19-24 oed ‘nad ydynt mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant’ (NEET)45 yn 2020.

Mae yna ledaeniad anwastad o ddiweithdra, rhwng siroedd ac o fewn siroedd. Er enghraifh, Gorllewin Abertawe sydd â’r gyfradd ddiweithdra uchaf, sef 10.3%

ac ym mhen isaf y raddfa mae Dyffryn Clwyd gyda chyfradd o 1.7% (gweler Ffigur 4 ac Atodiad V).

Mae COVID-19 wedi newid rhai tueddiadau cyflogaeth. Mae cyfraddau cyflogaeth a diweithdra i fenywod wedi aros yn ddigyfnewid yn fras ers y pandemig, ond mae cyfraddau cyflogaeth dynion wedi gostwng, a chyfraddau diweithdra wedi codi46. Cafwyd gostyngiad hefyd yng nghyfraddau cyflogaeth pobl ifanc 16-24 oed47.

Mae adroddiad Deall ymddygiadau ceisio gwaith: mewnwelediadau ar gyfer gofal cymdeithasol yn rhoi mwy o fanylion am y newidiadau hyn.

Tabl 3: Canran y boblogaeth economaidd anweithgar48

Poblogaeth	Nifer	Canran y boblogaeth economaidd anweithgar
Myfyriwr	113,700	24.7
Gofalu am y teulu/cartref	76,900	16.7
Salwch dros dro	8,700	1.9
Salwch tymor hir	156,800	34.0
Diobaith	2,500	0.5
Wedi ymddeol	56,400	12.3
Arall	45,400	9.9

Cyfradd cyflogaeth

76.45 – 78.7%

74.2 – 76.45%

71.95 – 74.2%

69.7 – 71.95%

Ffigur 4: Cyfradd cyflogaeth yn ôl awdurdod lleol

Y xxxx cyflogaeth

Mae Llywodraeth Cymru yn cymryd cyfres o gamau i wneud Cymru yn economi cyflogaeth lawn, uwch-dechnoleg, cyflog uchel. Gall rhai o’r symudiadau hyn rwystro ymdrechion recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant.

Mae ‘cynllun cyflogaeth’ Llywodraeth Cymru yn amlinellu’r camau a gymerir i addysgu, hyfforddi a pharatoi pobl ar gyfer byd gwaith, chwalu rhwystrau rhag cael gwaith, a darparu cyfleoedd i unigolion gyflawni eu potensial waeth xxxx fo’u gallu, cefndir, rhywedd neu ethnigrwydd. Mae’r amcanion allweddol yn cynnwys:

• Cymryd ymagwedd unigol tuag at gymorth cyflogadwyedd.

• Egluro cyfrifoldeb cyflogwyr i uwchsgilio a chefnogi eu staff a darparu arferion gwaith teg.

• Ymateb i fylchau sgiliau presennol ac amcanol.

• Paratoi ar gyfer newid aruthrol ym myd gwaith mewn ymateb i newid technolegol.

Arweiniwyd y gwaith hwn gan y weledigaeth o wneud Cymru’n economi cyflogaeth lawn, uwch-dechnoleg, cyflog uchel lle mae cymdeithas yn xxxxx ar gyfer byd gwaith sy’n newid, gan sicrhau hefyd bod yr economi sylfaenol yn

parhau i gael ei chefnogi. Ei nod yw ymgysylltu â phobl o xxx oedran, gallu, lefel addysgol a set sgiliau49. Mae hyn yn bwysig o ystyried mai’r cyflog wythnosol gros cyfartalog yng Nghymru yw £603.50 i weithwyr amser llawn, sy’n is na chyfartaledd y DU o £64050, a dim ond gan 38.6% o boblogaeth Cymru y mae cymhwyster NVQ4 neu uwch51.

Yn dilyn yr ymrwymiadau hyn, addawodd Llywodraeth Cymru yn 2020 gefnogi pawb i ddod o hyd i waith, addysg, hyfforddiant neu ddechrau ei fusnes ei hun drwy gronfa sgiliau a swyddi gwerth £40 miliwn52. Nod y polisïau a rhaglenni yw arwain pobl sy’n gadael yr ysgol i mewn i waith a chefnogi’r rhai sydd wedi gadael gwaith i ailymuno â’r gweithle. Mae Tabl 4 yn amlinellu cynlluniau allweddol.

Mae amrywiaeth o sefydliadau’n gweithio o xxxx x xxxx cyflogaeth i gefnogi pobl i ddod o hyd i waith, datblygu eu sgiliau, xx xxxx yn iach o fewn gwaith. Mae’r rhain yn cynnwys Gyrfa Cymru, Addysg Oedolion Cymru, Swyddi yng Nghymru, Bwrdd Cyflogaeth a Sgiliau Cymru, Cymru’n Gweithio, a Lles drwy Waith. Xxx xxx Gofalwn Cymru berthynas â’r sefydliadau hyn eisoes.

Tabl 4: Rhaglenni sydd ar gael i gefnogi’r boblogaeth i ddechrau gweithio

Cynllun	Disgrifiad	Cynulleidfa darged
Prentisiaethau53	Gall pobl dros 16 oed ac nad ydynt mewn addysg	Rhai sy'n gadael yr ysgol
	amser llawn wneud cais am brentisiaeth. Cynigir	ac yn dychwelyd i'r gwaith
	lefelau amrywiol gan gynnwys sylfaen, uwch a gradd.
Twf Swyddi Cymru+54	Rhaglen hyfforddi a datblygu ar gyfer pobl ifanc	Disgyblion sy’n ymadael
	16–18 oed.	â'r ysgol
Gwarant i Bobl Ifanc55	Cymorth i bobl ifanc xxx 25 oed gael lle mewn	Disgyblion sy’n ymadael
	addysg neu hyfforddiant, dod o hyd i swydd neu	â'r ysgol
	fynd yn hunangyflogedig.
Syniadau Mawr Cymru56	Cymorth i bobl ifanc xxx 25 oed ddechrau eu	Disgyblion sy’n ymadael
	busnes eu hunain.	â'r ysgol
Rhaglen y Gwasanaeth	Mae'n cynnig cyngor cyflogaeth cyfrinachol	Yn ôl i'r gwaith
Di-waith57	am ddim i'r rhai sy'n gwella o gamddefnyddio
	sylweddau neu broblemau iechyd meddwl sy'n
	NEET (16-24) neu'n ddi-waith ers dros 12 mis (25
	oed a throsodd).
ReAct+58	Cymorth ariannol, sgiliau a chymorth datblygiad	Yn ôl i'r gwaith
	personol i gael gwared ar rwystrau rhag cyflogaeth i
	bobl dros 18 oed.
Rhieni, Gofal Plant a	Cymorth i dalu costau gofal plant, cyngor a	Yn ôl i'r gwaith
Chyflogaeth (PaCE)59	datblygu sgiliau.
Cymunedau am Waith60	Gwasanaethau cynghori sy'n defnyddio dull	Disgyblion sy’n ymadael
	cymunedol o gynyddu cyflogadwyedd unigolion	â'r ysgol a rhai sy’n
	sy'n wynebu rhwystrau rhag cyflogaeth ac nad ydynt	dychwelyd i'r gwaith
	mewn cyflogaeth, addysg na hyfforddiant. Gall hyn
	gynnwys cymorth ysgrifennu CV, profiad gwaith, a
	magu xxxxx.

Dulliau i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol Mae’n bwysig deall sut i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol. Gall gwybodaeth am y farchnad gyflogaeth gefnogi’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant i ymgysylltu â cheiswyr gwaith, p’un ai trwy dargedu ymgyrchoedd neu gynnig cymorth penodol i rai grwpiau.

Fodd bynnag, nid oes un ffynhonnell glir i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol. Yn hytrach, xxx xxxxx ymgynghori ag ystod o wahanol adnoddau i gasglu mewnwelediadau i’r farchnad newidiol. Mae Tabl 5 yn crynhoi rhai o’r ffynonellau allweddol y gellir eu defnyddio i fonitro’r farchnad gyflogaeth yn y dyfodol.

Gellir defnyddio’r data hwn i ddeall:

• Ymhle mae cyfleoedd lleol a rhanbarthol efallai. Gellir defnyddio hwn i ddatblygu ymgyrchoedd hysbysebu penodol ac amserol.

• Deilliannau graddedig y rhai sydd wedi ymgymryd â chymwysterau perthnasol a chymwysterau tebyg. Gall hyn ddod â mewnwelediad i’r mathau o sectorau a rolau y daw pobl iddynt a’r cyflogau a enillant y gellir eu defnyddio ar gyfer meincnodi.

• Tueddiadau mewn sectorau eraill sydd â dynameg gweithlu tebyg. Gellir defnyddio hyn hefyd i dargedu ymgyrchoedd.

Tabl 5: Ffynhonnell i fonitro marchnad gyflogaeth y dyfodol

Ffynhonnell	Cryfderau	Xxxxxxxxx
Proffil Marchnad Lafur Nomis Cymru61	Mae'n dwyn ynghyd ddata o sawl ffynhonnell i ddarparu mewnwelediadau manwl i'r boblogaeth breswyl, cyflenwad llafur, cyflogaeth yn ôl poblogaeth, anweithgarwch economaidd, cymwysterau, enillion, xxxx- daliadau y tu xxxxx x xxxxx a'r galw am lafur.	Cymru gyfan ac nid yw'n darparu dadansoddiad daearyddol ar raddfa lai.
Deilliannau Graddedig Addysg Uwch yr Asiantaeth Ystadegau Addysg Uwch (HESA) (data cadw graddedigion)62	Mae’n darparu gwybodaeth am gyflogau graddedigion, a chanlyniadau cyflogaeth.	Data ar draws y DU yn bennaf gydag opsiynau cyfyngedig i leihau'r raddfa ddaearyddol. Yn seiliedig ar ddata 2018/19 felly efallai na fydd yn darparu dangosydd cyfoes.
Asesiad Cynhyrchiant Cymru y SYG63	Mae'n darparu gwybodaeth am Xxxxx Ychwanegol Gros (GVA) yr awr a weithiwyd, GVA y swydd a lenwyd, a GVA y pen yng Nghymru. Xxx xxxx dadansoddiadau ALl wedi'u cynnwys.	Nid yw'n cynnwys dadansoddiad cyflawn ar gyfer pob ALl.
Arolwg Bywyd Cymunedol SYG (Cyfraddau Gwirfoddoli)64	Mae’n darparu data manwl ar lefelau gwirfoddoli yng Nghymru, gan gynnwys nodweddion hunaniaeth y rhai sy'n cymryd rhan a'r math o wirfoddoli a gwblhawyd.	Yn bennaf ar draws Cymru, dim ond manylion am rai awdurdodau lleol y mae'n eu cynnwys.
Data Cyniferydd Lleoliad y SYG (Arbenigedd o fewn Awdurdodau Lleol)65	Mae'n darparu gwybodaeth fanwl am grynodiadau cymharol sectorau diwydiant fesul ALl.	Mae'r data cyfredol yn adlewyrchu 2015, ac mae'r dyddiad rhyddhau nesaf i'w gyhoeddi.

Ffynhonnell	Cryfderau	Xxxxxxxxx
Mynegai Gwasanaethau Marchnad Ystadegau Cymru66	Mae’n darparu mynegai chwarterol sy’n dangos symudiadau tymor byr yn allbwn cwmnïau sector gwasanaethau’r farchnad yng Nghymru a’r DU. Mae’r sector hwn yn cynnwys gweithgareddau dosbarthu, trafnidiaeth, llety a gwasanaeth bwyd, gweithgareddau gwybodaeth a chyfathrebu, gweithgareddau ariannol ac yswiriant, gweithgareddau eiddo tiriog, gweithgareddau proffesiynol, gwyddonol a thechnegol, gweithgareddau gweinyddol a chymorth gwasanaeth, a gweithgareddau gwasanaeth eraill. Mae’r data yn gyfredol, gan gwmpasu hyd at 2022.	Mae’n darparu mewnwelediadau i un rhan o'r economi yn unig.

Crynodeb o’r xxxxx

Xxx’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru yn gymhleth iawn, gydag amrywiaeth o actorion a gwahaniaethau is-sector. Ceir argyfwng eisoes o ran xxxx a recriwtio, ac wrth i

ofynion gofal yn y dyfodol xxxx, xxx’r sector mewn perygl difrifol.

Er bod llawer o geiswyr gwaith yng Nghymru, gall yr uchelgeisiau polisi presennol i greu economi ddigidol sgiliau uchel, cyflog uchel wneud y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn llai deniadol i geiswyr gwaith.

Xxxx xxxxx y xxxx cyflogaeth, gan gynnwys y mathau o bobl a allai fod yn chwilio am waith a thueddiadau yn y farchnad gyflogaeth, fod yn bwysig i nodi cyfleoedd ar gyfer gweithgareddau xxxx a recriwtio. Mae’r adran nesaf yn troi at leoedd a sectorau eraill i ddeall xxxx y gellir ei ddysgu ar gyfer achos Cymru.

3

Dysgu gan ymgyrchoedd recriwtio eraill

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 30

Dysgu gan ymgyrchoedd recriwtio eraill

Nid yw’r materion sy’n wynebu Cymru yn unigryw. Ledled y DU ac ym mhedwar ban byd, mae lleoedd yn cael trafferth recriwtio a xxxx gweithwyr a gweithredu atebion i fynd i’r afael â phrinderau. Mae’r adran hon yn cyflwyno gwersi a ddysgwyd o leoedd a sectorau eraill y gellir eu harneisio i fynd i’r afael â heriau xxxx a recriwtio yng Nghymru.

Prif negeseuon
1	Ym mhedwar ban byd, mae lleoedd yn cael trafferth recriwtio gweithwyr gofal. Defnyddiwyd ystod o strategaethau i fynd i'r afael â'r heriau hyn, ond ni ddaethpwyd o hyd i ateb perffaith.
2	Gan ddysgu o ymyriadau a strategaethau yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant, mae'n amlwg bod cyflog a phroffesiynoli, diwygio'r system, a mabwysiadu dull gweithredu hirdymor yn allweddol i lwyddiant.
3	Mae hefyd yn ddefnyddiol dysgu o’r tu hwnt i'r sector. Mae ymgyrchoedd cyfryngau cymdeithasol arloesol a phenodol a gwella ac arddangos buddion yn allweddol.

Recriwtio staff gofal

Mae llawer o resymau xxx x xxx prinderau gweithlu i’r amlwg yn y sectorau gofal. Mewn llawer o achosion, mae prinderau’n gyd-destunol iawn ac yn gysylltiedig â diwylliannau, economïau, cymdeithasau a chyfeiriad gwleidyddol lleol lle.

Fodd bynnag, xxx xxxx pethau cyffredin pwysig sy’n ddefnyddiol i’w hadnabod. Mae argyfyngau gofal yn fwy tebygol o ddigwydd mewn mannau:

• Lle mae’r boblogaeth yn heneiddio ac mae gofynion gofal yn uwch.

• Lle caiff gofal ei ystyried, yn ddiwylliannol, yn rhywbeth sy’n digwydd y tu xxxxx i’r cartref/teulu agos.

• Lle mae newidiadau mewn polisïau iechyd, gofal cymdeithasol, llafur a mudo. Er enghraifh, arweiniodd ymadawiad y DU â’r UE at ostyngiadau ar unwaith yn nifer y gweithwyr gofal.

• Lle nad yw’r gwaith yn cael ei werthfawrogi’n economaidd, p’un ai o ran cyflog gweithwyr neu fuddsoddiad yn y sector.

• Lle nad yw’r gwaith yn cael ei werthfawrogi’n gymdeithasol, boed o ran canfyddiad y cyhoedd o’r sector neu’r gwaith ei hun.

O ran y ddau bwynt diwethaf, mae’n bwysig nodi hefyd bod sectorau sy’n cael eu staffio i raddau helaeth gan y rhai o grwpiau ymylol, fel menywod neu leiafrifoedd ethnig, fel arfer yn cael eu gwerthfawrogi yn llai na sectorau tebyg eraill. Mae tystiolaeth gyfyngedig ond argyhoeddiadol y gall mynediad dynion, yn y sectorau iechyd a gofal, arwain at well statws i’r sector67.

Strategaethau i fynd i’r afael â hwy

O ystyried natur fyd-xxxx argyfyngau gofal, mae llawer o enghreiffliau o leoedd yn ceisio lliniaru a gwrthdroi prinderau staff gofal.

Awgryma’r adolygiad llenyddiaeth fod deg prif strategaeth yn cael eu defnyddio mewn mannau eraill i fynd i’r afael â materion recriwtio a xxxx gweithwyr (gweler Canolfan Dystiolaeth COVID-19 Cymru am ragor o wybodaeth68):

1. Gwella cyflog a chymhellion.

2. Buddsoddi mewn hyfforddiant, prentisiaethau a mentrau cyn cyflogaeth.

3. Datblygu ymgyrchoedd recriwtio lleol a chenedlaethol.

4. Gwella amodau gwaith.

5. Gwella statws y sector.

6. Cymryd camau i broffesiynoli’r gwaith.

7. Datblygu cyfleoedd datblygu gyrfa.

8. Addasu prosesau recriwtio, fel arferion seiliedig ar werthoedd neu gyfnodau sefydlu cefnogol.

9. Defnyddio technoleg ddigidol i ategu gwasanaethau gofal.

10. Dibynnu ar lafur mudol i lenwi swyddi.

Mae’n anodd graddio’r strategaethau hyn mewn unrhyw ffordd ystyrlon. Xxx xxx xxx un ei anfanteision, a bydd gweithredu unrhyw strategaeth yn edrych yn wahanol gan ddibynnu ar gyd-destun ei gweithredu. Yn ogystal, yn ymarferol, mae lleoedd yn tueddu i ddefnyddio cyfuniad o wahanol strategaethau i

fynd i’r afael â phrinderau, gan ei gwneud yn arbennig o anodd pennu effaith unrhyw weithgaredd unigol. Yn adran 5, lle trafodir y trilema gofal, asesir rhai o’r strategaethau hyn yn unol â’r trilema.

Enghreifhiau o astudiaethau achos: recriwtio gweithwyr gofal cymdeithasol a BCGP

Xxx xxx bron pob gwlad ledled y byd xxxxxxx staff gofal ac mae cyfres o ddulliau wedi’u mabwysiadu i geisio mynd i’r afael â’r materion hyn. Mae’n debyg nad oes un ateb perffaith, ond mae pethau y gallwn roi cynnig arnynt.

Mae’r prif themâu yn cynnwys:

• Gwella cyflog a phroffesiynoli.

• Diwygio’r system gofal cymdeithasol.

• Mabwysiadu dull hirdymor.

• Cynyddu cyllid.

• Arddangos gwerth y gwaith.

Er bod yr enghreifhiau canlynol yn canolbwyntio ar leoedd sy’n debyg i achos Cymru, datblygwyd y strategaethau mewn gwahanol gyd-destunau a byddai angen eu haddasu.

1. Xxxxxxxx proffesiynol sy’n cael cyflog da. Blynyddoedd cynnar yn y Ffindir

Mae’r Ffindir yn rhoi gwerth uchel ar leoliadau plentyndod cynnar, ac ystyrir bod pob hyfforddwr yn weithiwr proffesiynol a chaiff xx xxxx’n dda.

Cynhaliwyd un o’r gwelliannau mwyaf arwyddocaol ym mis Awst 1995, pan drosglwyddwyd hyfforddiant athrawon meithrin ECEC i brifysgolion ac fe’i sefydlwyd yn faes academaidd o ymchwil a chyfarwyddyd ar ôl blynyddoedd o arbrofi69.

Heddiw xxx xxx xxx athro cyn-gynradd yn y Ffindir radd israddedig neu ôl-raddedig, a rhaid i un o xxx tri gweithiwr feddu ar radd addysg uwch70.

Mae hyfforddiant athrawon yn gystadleuol i gymryd rhan ynddo, ac mae’n gosod disgwyliad cynnar o ymreolaeth a rhagoriaeth. Mae cyflogwyr yn ddetholus iawn, a derbynnir ymgeiswyr yn seiliedig ar amrywiaeth o feini prawf, gan gynnwys traethodau, arholiadau mynediad, cyfweliadau ac asesiadau seiliedig

ar werthoedd71.

Mae athrawon plentyndod cynnar y Ffindir yn cael eu talu’n dda o gymharu â gweithwyr BCGP yng Nghymru gyda chyflog o €30,213 (tua £27,000) y flwyddyn, neu €15 (£13.50) yr awr72. Mae hyn ymhell uwchlaw’r isafswm cyflog byw sy’n

€24,108 (£21,276)73. Mae ymreolaeth yn y gweithle yn uchel, a’r gweithwyr yn crybwyll lefelau uchel o foddhad a sicrwydd mewn swydd74.

2. Diwygio’r system: Gwasanaeth Gofal Cenedlaethol yr Xxxxx

Xxx system gofal yr Alban wedi’i datganoli’n llawn. Yn 2021, cadarnhaodd Llywodraeth yr Alban ei bwriad i greu Gwasanaeth Gofal Cenedlaethol (NCS).

Y cynnig yw creu cyfres o fyrddau gofal a symud gwasanaethau gan gynnwys gwasanaethau plant a rhywfaint o waith cyfiawnder o xxx weithrediad cenedlaethol. Adeg ysgrifennu, roedd y Bil sy’n creu’r NCS wedi’i gyhoeddi ac roedd proses gyd-ddylunio yn datblygu, ond nid yw’r dyfodol yn glir eto. Mae anfodlonrwydd gan ddarparwyr, undebau llafur, cynrychiolwyr cleifion a llywodraeth leol wedi arwain at ddadl ynghylch y cynigion.

Mae Cymru hefyd yn ystyried gwasanaeth gofal cenedlaethol. O gofio bod llawer o’r ffactorau diwylliannol, economaidd a daearyddol sy’n effeithio ar yr Alban yn debyg i Gymru, megis newidiadau demograffig yn cynyddu’r galw, heriau o ran recriwtio a chadw staff gofal cymdeithasol, a thensiynau rhwng cost ac ansawdd wrth gomisiynu, mae’n bosibl nodi gwersi ar sut y gall y math hwn o ddiwygio darlun mawr effeithio ar recriwtio a chadw staff mewn gwasanaeth gofal. Mae’r gwersi hyn yn cynnwys:

• Staff gofal yn dehongli’r un cysyniad polisi yn wahanol. Mae’r ymadrodd ‘gwasanaeth gofal cenedlaethol’ yn agored i’w ddehongli. Cred rhai fod y diwygiadau’n mynd yn rhy bell, tra bod eraill yn tybio y bydd, fel y GIG, yn system sy’n eiddo llwyr i’r wladwriaeth ac a weithredir ganddi. Mewn achosion eraill, mae diffyg eglurder yn achosi colli ffydd yn y diwygiadau. Er enghraifh, ni chyhoeddodd Llywodraeth yr Alban fanylion allweddol megis nifer, lleoliad a rôl byrddau gofal. Mae’r diffyg eglurder yn golygu bod rhai staff a rhanddeiliaid unigol yn xxxx xxxxx o’r trafodaethau ac yn colli’r cyfle i ddylanwadu ar agweddau ar yr NCS.

• Ansicrwydd yn tanseilio recriwtio a chadw. Bydd Awdurdodau Lleol yn dal i allu gweithredu fel darparwyr gofal, ond mae ansicrwydd ynghylch sut y bydd hyn yn gweithio. I lawer o staff sy’n cael eu cyflogi gan gynghorau, mae hyn yn gryn ysgytwad. Dywed yr ALl y bu’n anoddach recriwtio a chadw staff pan fo marc cwestiwn dros eu dyfodol – boed yn real neu’n ganfyddedig.

• Gall darparwyr wanhau rhaglenni gweithlu parhaus gan ddisgwyl newid. Mae llawer o ddarparwyr preifat a gwirfoddol yn ymgymryd ag eiriolaeth uniongyrchol dros y bil. Mae llawer mwy yn aros i weld xxxx xx’n digwydd, yn aml yn oedi rhaglenni y gallai’r diwygiadau effeithio arnynt.

Gwers am broses yw’r brif wers – mae diwygiad mawr yn cael cyfres o effeithiau ar y gweithlu, gyda phobl yn dehongli newid ac yn ymateb iddo cyn iddo ddigwydd. Mae’n hanfodol bod Cymru’n parhau i ganolbwyntio ar bwysigrwydd y gweithlu wrth iddi barhau i archwilio potensial ei gwasanaeth gofal cenedlaethol ei hun.

3. Dull hirdymor: System gofal cymdeithasol yr Almaen Mae’r Almaen yn wynebu heriau tebyg i’r DU o ran ei phoblogaeth sy’n heneiddio a chostau gofal cynyddol. Mewn ymateb i hyn, diwygiodd

yr Almaen xx xxxx gweithredu, gan gyflwyno’r system gofal hirdymor ym 1995.

Roedd y system gofal hirdymor yn gweithredu o amgylch cyfres o egwyddorion gyda’r nod o sicrhau ei bod yn deg, yn dryloyw, wedi’i hadnoddu’n gynaliadwy ac yn fuddiol i ddefnyddwyr gwasanaeth a darparwyr. Ceir cyfres o fuddion a osodir yn genedlaethol a fframweithiau cyfreithiol ar lefel y wladwriaeth, tra bod hyblygrwydd yn cael ei gynnal ar lefel fwy lleol.

Ariennir y system drwy gynllun yswiriant cymdeithasol gofal hirdymor sy’n gweithredu fel treth a glustnodir yn xxxxx. Xxx pawb yn talu cyfran sefydlog o’i incwm i mewn, a hynny’n parhau tan ymddeol. Pan fydd angen gofal a chymorth ar unigolion, xxxxxxx dynnu xxxx-dal sy’n gymesur â’u xxxxxx i xxxx xxxx o’u costau. Mae’r sefydlogrwydd a gynhyrchir gan y system ariannu hon yn rhoi lefel o sicrwydd i’r farchnad.

Er gwaethaf y llwyddiannau, wrth i boblogaeth yr Almaen barhau i heneiddio, mae’n dal i wynebu pwysau’r gweithlu. Daw’r system gofal cymdeithasol yn fwyfwy dibynnol ar ofalwyr di-dâl i aros yn gynaliadwy.

Mae’r Llywodraeth yn cymryd camau i ymateb i hyn drwy roi grwpiau trawsadrannol ar waith i wella cyflogau, statws y gwaith a’r amodau gwaith. Yn ogystal, mae deddfwriaeth yn cael ei rhoi ar waith i gefnogi gofalwyr di-dâl yn well i aros mewn cyflogaeth a chael mynediad angenrheidiol at gymorth a nawdd cymdeithasol75.

4. Buddsoddi cyfalaf yn y sector: Recriwtio blynyddoedd cynnar yn Efrog Newydd

Ddwy flynedd ar ôl lansio rhaglen cyn-feithrin gyffredinol yn hydref 2014, xxx Xxxxx Efrog Newydd (NYC) bron wedi pedwaru nifer y seddi cyn-feithrin diwrnod llawn am ddim o 20,000 i 53,000 yn y flwyddyn gyntaf i 73,000 yn yr ail. Recriwtiodd NYC 2,000 o athrawon arweiniol ychwanegol a channoedd yn fwy o gynorthwywyr addysgu a chynorthwywyr i fodloni’r angen hwn76.

Mewn cyferbyniad â’r Ffindir, lle xxx xxx athrawon xxxxx diwylliannol uchel, bu’n rhaid i Efrog Newydd ddenu athrawon – o blith myfyrwyr na fyddent efallai wedi ystyried addysgu ac o blith athrawon sydd eisoes wedi cymhwyso y tu xxxxx i’w system – i wneud iawn am ei diffyg. Gwnaed hyn yn bosibl oherwydd parodrwydd y ddinas i wario swm digynsail ar y blynyddoedd cynnar. Er mwyn sicrhau cyflog cystadleuol i athrawon, gwnaeth y ddinas lobïo talaith Efrog Newydd am $340 miliwn y flwyddyn77. Neilltuwyd $ 6.7 miliwn ychwanegol ar gyfer partneriaeth â sefydliad datblygu proffesiynol plentyndod cynnar Prifysgol Dinas Efrog Newydd i gynnal cyflenwad o athrawon cymwysedig78.

Rhaid i weithwyr y blynyddoedd cynnar xxxxx xx feddu ar radd israddedig yn y blynyddoedd cynnar, cwblhau gwaith cwrs addysg plentyndod neu fod â phrofiad gwaith sylweddol ac ymrwymiad i gael tystysgrif addysgu Talaith Efrog Newydd ar gyfer plentyndod cynnar (NYSEC) o fewn tair blynedd79.

Er mwyn creu llwybrau clir at hyfforddi ac ardystio athrawon, sefydlodd NYC hefyd swydd ‘Athro Arweiniol Cynllun Astudio’ ar gyfer pobl nad ydynt yn meddu ar y NYSEC. Bu’r rhaglen hon yn hanfodol wrth ddenu athrawon o safon uchel o xxx cwr o’r wlad a hyd yn oed o dramor.

5. Arddangos gwerth y gwaith: Dulliau lleol yn y DU Gall dangos gwerth cadarnhaol y gwaith i gymdeithas ac i fywydau unigol helpu i wneud y sector yn fwy deniadol a recriwtio unigolion sydd â’r gwerthoedd angenrheidiol. Defnyddiwyd y dull hwn yn helaeth yn y sectorau iechyd a gofal.

Cynhaliodd elusen o Fryste sy’n cynnig gofal i bobl hŷn ymgyrch recriwtio i ddathlu ei gweithwyr ac ysbrydoli eraill i ymuno.

Cynhaliwyd sesiwn ffotograffiaeth ar ffurf llyfr comig gydag aelodau staff ac arddangoswyd eu harch- bwerau unigol megis ‘lledu

egni cadarnhaol’ neu ‘cysuro defnyddwyr gwasanaeth’ (gweler Ffigur 5). Amlygodd yr ymgyrch xxx xxxxx staff gofal a’u sgiliau a’u galluoedd unigryw80.

Aeth Partneriaeth Iechyd a Gofal

Cymdeithasol GIG Lanarkshire ati mewn modd tebyg. Lansiwyd

cyfres o ‘glipiau espresso’ ar draws

Ffigur 5: Enghraiffl o Ddeunyddiau Ymgyrch

Recriwtio Brunelcare

sianeli cyfryngau cymdeithasol ym mis Hydref 2022 i roi cipolwg ar ddiwrnod nodweddiadol o’r gwaith a oedd yn newid bywydau a wnaed gan aelodau staff yng nghyd-destun pandemig COVID-19. Er enghraifh, mae un yn cynnwys gyrrwr tacsi a gymerodd rôl ofalu am ei fod xxxxx x xxxxx yn ystod y pandemig. Trafododd mor xxxxx chweil yw cyfarfod â phobl a gwneud gwahaniaeth i’w bywydau, yn ogystal â’r xxxx o fod yn rhan o gynllun pensiwn81.

Cynhaliodd Ymddiriedolaeth GIG Ysbytai Hull a Dwyrain Swydd Efrog ymgyrch recriwtio o’r enw ‘Remarkable People, Extraordinary Place’ i fynd i’r afael â’r heriau wrth lenwi swyddi gwag. Roedd yr ymgyrch hon yn canolbwyntio ar staff go iawn ac yn rhoi cipolwg ar eu profiadau a’r gwahaniaeth a grëwyd ganddynt trwy eu gwaith. Gellir gweld enghraifh o’r rhain yn Ffigur 6. Roedd yr ymgyrch hon yn llwyddiannus iawn, gan gyrraedd dros 92,000 o bobl drwy’r cyfryngau cymdeithasol a mwy na dyblu’r ceisiadau o’r blynyddoedd blaenorol82.

Ffigur 6: Enghraiffl o Ddeunyddiau o Ymgyrch Ymddiriedolaeth GIG Ysbytai Hull a Dwyrain Swydd Efrog

Gwersi o ymgyrchoedd recriwtio mewn sectorau eraill

Nid yw heriau recriwtio wedi’u cyfyngu i’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant. Mewn sectorau eraill, defnyddiwyd ystod o dechnegau i roi hwb i’r recriwtio.

Mae’r enghreifhiau sy’n dilyn yn dangos sut mae gwasanaethau cyhoeddus a sectorau sydd â chyflog a phroffiliau gweithio tebyg yn mynd i’r afael â heriau xxxx a recriwtio drwy:

• Amrywio’r gronfa recriwtio.

• Mabwysiadu dull creadigol.

• Gwella ac arddangos y buddion.

Bwriad yr enghraifh olaf – sef proffesiynoli nyrsio’r DU – yw bod yn stori rybuddiol.

1. Amrywio’r gronfa recriwtio. Y Fyddin Brydeinig Mae Lluoedd Arfog Prydain yn wynebu heriau wrth recriwtio personél. Yn 2018, lansiwyd ymgyrch newydd o’r enw ‘This Is Belonging’. Roedd hwn yn newid dull ers ymgyrchoedd blaenorol, drwy ehangu’r syniad o bwy all fod yn filwr83.

Roedd yr ymgyrch yn cynnwys fideos yn dangos milwyr benywaidd yn ymgymryd â rolau arwain, a milwyr o wahanol grefyddau a rhywioldeb yn cael eu croesawu i’r rhengoedd. Ei nod oedd newid canfyddiadau presennol o’r fyddin i ehangu’r gronfa recriwtio drwy bwysleisio bod amrywiaeth yn cael ei chroesawu84.

Buddsoddwyd adnoddau sylweddol yn yr ymgyrch gyda chyfanswm cost o

£1.6 miliwn ar gyfer yr hysbysebion radio, teledu ac animeiddiedig85. Mae hyn yn rhan o fuddsoddiad ehangach mewn recriwtio lle amcangyfrifir bod mwy na £1biliwn wedi’i wario yn ystod yr ychydig flynyddoedd diwethaf86. Roedd y

buddsoddiad yn llwyddiannus, gyda’r ymgyrch yn ennill y wobr aur yng ngwobrau effeithiolrwydd y Sefydliad Ymarferwyr mewn Hysbysebu (IPA) yn 2018 ac yn sbarduno ceisiadau i lefelau uwch nag erioed87.

2. Gwella ac arddangos y buddion: ‘Archways to Opportunity’ XxXxxxxx’x

Bu cadwyn bwyd xxxx XxXxxxxx’x yn ei chael hi’n anodd llenwi swyddi gwag yn yr Unol Daleithiau. Aeth ati i wella’r buddion a gynigir, a thargedu hysbysebion at genedlaethau iau88.

Roedd ymgyrch hysbysebu XxXxxxxx, ‘Where you want to be’, yn canolbwyntio ar y cyfleoedd addysgol a’r opsiynau datblygu gyrfa sydd ar gael i weithwyr fel rhan o’i raglen ‘Archways to Opportunity’. Llwyddodd y rhaglen a’r ymgyrch i wneud gweithio i’r sefydliad yn llawer mwy atyniadol89. Ymhlith y buddion roedd:

• Gwasanaethau cyngor academaidd a gyrfaol am ddim gydag ymgynghorydd wedi’i baratoi ar lefel Meistr.

• Ap symudol i gynorthwyo gydag archwilio gyrfaoedd ac addysg gydag arweiniad ac adnoddau wedi’u cynnwys i gefnogi cynnydd gyrfa gweithwyr.

• Sgiliau trosglwyddadwy mewn gweithio mewn xxx, gwasanaethau cwsmeriaid a rheoli cyfrifoldeb.

• Cymorth dysgu coleg.

• Opsiynau i ddysgu Saesneg fel ail iaith.

Mabwysiadodd Amazon a Deliveroo ddulliau tebyg i gynyddu recriwtio. Roedd Amazon yn cynnig buddion fel cyflogau uwch yr awr, taliadau bonws wrth gofrestru ac atyniadau eraill. Yn yr Unol Daleithiau, cynigiodd dalu am hyfforddiant coleg gweithwyr pe bai’r unigolyn yn xxxx xxxx’r cwmni trwy gydol y cwrs cyfan90. Mae Deliveroo yn cynnig cynnyrch yswiriant wedi’i deilwra’n benodol i feicwyr i’w diogelu wrth gwblhau eu gwaith, a helpodd i roi mantais gystadleuol iddynt o ran xxxx beicwyr a gyrwyr91.

3. Mabwysiadu dull creadigol. Byddin Sweden Mabwysiadodd Byddin Sweden ddull arloesol o hybu ei phroffil a xxxx recriwtiaid newydd. Cafodd arbrawf cymdeithasol ei ffrydio’n fyw ar gyfryngau cymdeithasol lle gosodwyd blwch du yng nghanol Stockholm a phob awr gwahoddwyd rhywun i fynd i mewn i’r blwch trwy siambr aerglos reoledig.

Ni roddwyd cyfarwyddiadau i bobl a dim ond os oedd dieithryn yn fodlon cyfnewid lleoedd gyda nhw am yr awr nesaf y xxxxxxx xxxxx. Cafodd hyn sylw sylweddol gan y cyfryngau ac arweiniodd at lu o geisiadau. Y targed cychwynnol oedd cael 4,300 o geisiadau i lenwi 1,430 o swyddi – cafwyd 9,930 o geisiadau92.

Xxx xxxx cyflogwyr hefyd yn troi at adnoddau fel TikTok a Snapchat i fabwysiadu dull mwy creadigol o ddenu gweithwyr. Gofynnodd tafarn yn Nulyn o’r enw Sober Lane i ymgeiswyr anfon fideo trwy Snapchat yn disgrifio xxx y dylid eu hystyried ar gyfer rôl. Xxx XxXxxxxx’x hefyd yn defnyddio’r platfform cyfryngau cymdeithasol hwn i ddenu recriwtiaid trwy gynhyrchu fideos byr sy’n trafod sut xxxx yw gweithio i’r brand. Xxx xxxx y gwyliwr sweipio i fyny i gael ei ailgyfeirio at dudalen gyrfaoedd XxXxxxxx’s93.

Xxx xxxx platfformau cyfryngau cymdeithasol hyd yn oed yn datblygu nodweddion cyflogaeth: er enghraifh, bydd TikTok yn treialu ‘TikTok Résumé’ gyda grŵp dethol o gwmnïau. Bydd hyn yn caniatáu i swyddi gael eu hysbysebu ar dudalen we mewn ap a gall defnyddwyr gyflwyno CV trwy fformat fideo. Bydd résumés TikTok sy’n sefyll xxxxx a chrewyr sy’n darparu cyngor gyrfa hefyd yn ymddangos ar y dudalen94.

4. Proffesiynoli sector: Nyrsio yn y Deyrnas Unedig Ni ystyriwyd erioed fod nyrsio yn broffesiwn yn y DU. Xxx xxxxx i broffesiynoli’r sector o ddiwedd y 1980au wedi arwain at gyfres o fanteision a heriau i’r sector.

Yn wreiddiol, roedd xxx xxxxx o nyrsys: – nyrsys ymrestredig (NY) – a oedd yn cwblhau dwy flynedd o hyfforddiant a nyrsys cofrestredig (NC) – a oedd yn cwblhau tair. Byddai’r ddwy lefel yn cael hyfforddiant tebyg ar y xxxx, ond roedd yr hyfforddiant yn wahanol o ran y cynnwys damcaniaethol95.

Serch hynny, o ddiwedd y 1980au, cymerwyd camau i broffesiynoli’r sector nyrsio yn y DU. Ym 1989 cyflwynwyd cyrsiau Nyrsio Cofrestredig ‘Project 2000’. Fel rhan o hyn, cynhaliwyd hyfforddiant mewn sefydliadau addysg uwch yn hytrach nag yn y gwaith. Sbardunwyd y trawsnewidiad gan y proffesiwn nyrsio ei hun mewn ymateb i ystod o faterion fel96:

• Y farn bod y math prentisiaeth o hyfforddiant wedi dyddio ac nad oedd yn arfogi nyrsys ar gyfer gofynion systemau gofal iechyd sy’n newid yn gyflym.

• Y farn bod nyrsio â statws proffesiynol is oherwydd y math llai ffurfiol o hyfforddiant, a’r effaith yr oedd hyn yn ei chael ar recriwtio a chadw staff.

• Awgrymiadau bod hyfforddiant yn y gwaith wedi arwain at gam-fanteisio ar fyfyrwyr nyrsio ac nad oedd yn caniatáu digon o amser i nyrsys ganolbwyntio ar ddysgu.

Mae ffurfioli’r hyfforddiant a’r cymwysterau wedi dwyn buddion a heriau i nyrsio. Ar y xxxxx law, xxx wedi llwyddo i godi statws yr alwedigaeth97. Ar y llaw arall, mae proffesiynoli wedi arwain at newidiadau yn strwythur y proffesiwn, gan adael bwlch sgiliau.

Er enghraifh, cydnabu Cyngor Canolog y DU dros Nyrsio, Bydwreigiaeth a Gwasanaethau Ymwelwyr Iechyd (UKCC) na fyddai’n realistig i’r nyrsys newydd, mwy cymwys gyflawni’r tasgau sgiliau is sy’n gysylltiedig â gofal sylfaenol a chreodd rôl y Cynorthwyydd Gofal Iechyd (HCA) fel cynorthwyydd llai cymwys, nad yw’n nyrs i gynorthwyo’r nyrsys cofrestredig98.

Mae creu rôl yr HCA wedi cael rhai effeithiau negyddol ar y sector. Mae wedi cymhlethu’r berthynas rhwng nyrsio a gofal. Mae ganddi’r potensial hefyd i gulhau ‘cymysgedd sgiliau’ y gweithlu gan fod cyflogwyr yn fwy tebygol o gyflogi nifer fwy o HCA am eu bod yn rhatach.

Yn ogystal, mae xxxx xxxxx y cymwysterau sy’n ofynnol ar gyfer nyrsio wedi cyfyngu’r gronfa recriwtio bosibl ar gyfer nyrsio, yn enwedig o ystyried bod angen buddsoddi amser ac arian sylweddol i gyflawni’r cymwysterau hyn. Mae’r sefyllfa wedi gwaethygu ar ôl cael gwared ar fwrsariaethau yn Lloegr99.

Crynodeb o’r adran

Ar draws yr astudiaethau achos hyn, mae tri ffactor yn allweddol wrth fynd i’r afael ag achosion sylfaenol problemau xxxx a recriwtio – buddsoddi yn y sector, sicrhau yr eir ati i ymgynghori ac ymgysylltu â’r sector wrth gyflawni newidiadau, a chymryd ymagwedd hirdymor. Yn ogystal, wrth wella prosesau xxxx a recriwtio yn y tymor byr, mae gwella buddion a mabwysiadu dull creadigol yn strategaethau defnyddiol.

Er ei bod yn fuddiol dysgu oddi wrth lefydd eraill, xxx xxxxx xxxxx xxx- destun penodol achos Cymru hefyd. Yn yr adran ganlynol ceir tystiolaeth am yr heriau presennol sy’n wynebu’r xxxx gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru.

4

Heriau xxxx a recriwtio presennol yng Nghymru

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 42

Heriau xxxx a recriwtio presennol yng Nghymru

Nododd cyflogwyr a’r rheini mewn rolau ategol gyfres o heriau cymhleth a wynebir wrth ddenu a recriwtio

gweithwyr gofal cymdeithasol a gofal plant. Mae cyflog, proffesiynoli a rheoleiddio yn rhwystrau mawr. Mae’r adran hon yn esbonio’r heriau allweddol o ran xxxx a recriwtio.

Prif negeseuon
1	Mae heriau xxxx yn cynnwys cyflog a chymhellion, amodau gwaith a chyfrifoldebau, proffesiynoli a rheoleiddio, diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd, a chyfres o heriau allanol i'r sector.
2	Ymhlith yr heriau recriwtio mae prosesau ymgeisio a chyfweld, ymgeiswyr anghymwys, cystadleuaeth rhwng cyflogwyr, materion cynllunio'r gweithlu ac anawsterau’n recriwtio gweithlu amrywiol.
3	Mae'r sector hefyd yn wynebu heriau o ran cadw staff, a’r rheini’n debygol o waethygu yn y dyfodol.
4	Xxx xxxxx tuag at broffesiynoli a rheoleiddio wedi arwain at gyfres o ganlyniadau anfwriadol gyda goblygiadau ar gyfer xxxx, recriwtio a chadw staff. Xxxxxxxx 'trilema gofal' fel offeryn i ddeall yr heriau hyn yn well.
5	Dengys y trilema gofal fod mynd i'r afael â chyflog isel yn ateb allweddol i wella’r prosesau xxxx a recriwtio.

Mae’r adran hon yn tynnu ar ganfyddiadau’r ymgysylltu â rhanddeiliaid i fynd i’r afael â:

• Chryfderau a heriau xxxx.

• Heriau recriwtio.

• Amrywiadau yn y sector.

• Yr effaith ar gadw staff.

• Bygythiadau yn y dyfodol.

• Y trilema gofal – model newydd i ddeall heriau xxxx a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant.

Cryfderau a heriau xxxx

Xxxx pobl i’r sector yw’r cam cyntaf i fynd i’r afael â’r argyfwng. Er bod rhai pobl yn cael eu xxxx at natur y gwaith a/xxx xxx ganddynt awydd i wneud gwahaniaeth, yn gyffredinol, caiff darpar ymgeiswyr eu digalonni oherwydd cyflogau isel, amodau gwaith gwael, a diffyg dealltwriaeth

o’r hyn y mae’r gwaith yn ei olygu. Mae ffactorau allanol fel COVID-19 a’r argyfwng costau byw yn gwneud y sector yn llai deniadol eto.

Cryfderau o ran xxxx

Xx bod y gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid wedi amlygu bod gwaith gofal cymdeithasol yn dod yn llai a llai deniadol yng Nghymru, tynnwyd sylw at rai cryfderau bach.

Mae’r rhain yn cynnwys:

• Xxx xxx rai pobl gariad at ofalu a ‘gwneud gwahaniaeth’.

• Mae natur y gwaith yn gweddu i’r rheini sy’n chwilio am waith rhan-amser a hyblyg.

• Mae’n debyg bod ymfudwyr rhyngwladol sydd eisoes yn byw yng Nghymru a’r rhai sy’n ystyried symud i’r DU yn cael eu xxxx at y sector.

• Xxx xxxx pobl eisiau gweithio i Awdurdodau Lleol xxxx bynnag fo’r sector gan eu bod yn cael eu hystyried yn gyflogwyr da yn gyffredinol sy’n darparu cyfleoedd sefydlog a chymhellion deniadol (pensiynau, tâl salwch, gwyliau blynyddol).

Fel y dengys Tabl 6, ystyrir mai lleoliadau BCGP yw’r rhai mwyaf deniadol, tra bod gan waith cymdeithasol gryfderau o ran xxxx hefyd. Mae data canfyddiadau

diweddar y cyhoedd yn amlygu ymhellach fod gwaith BCGP yn cael ei ystyried yn fwy deniadol na’r is-sectorau xxxxxx000.

Tabl 6: Cryfderau o ran xxxx ar draws is-sectorau

Is-sector	Cryfderau xxxx
Gofal cymdeithasol yn y cartref	Nid yw rolau lefel mynediad yn gofyn am brofiad. “Does dim problem recriwtio ymgeiswyr y xxx xxxxx man cychwyn hawdd arnynt”.
Gofal cymdeithasol preswyl	Mae mwy o ymwybyddiaeth am yr hyn y mae gofal preswyl yn ei gynnwys nag elfennau eraill o’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant. Mae rolau uwch, sy’n xxxx xxxx pobl iddynt, ar gael. Nid oes angen profiad xxx amser ar rolau lefel mynediad. Mae patrymau gwaith yn waith mwy sefydlog a chyson na gwaith domestig.
BCGP	BCGP yw’r is-sector mwyaf deniadol. “Mae’n ddeniadol i xxx xxx – [yn enwedig] merched ysgol a menywod yn eu 50au.”
Gwaith cymdeithasol	Mae’r cyhoedd yn ymwybodol o’r rôl. Mae’r cyflog, cymhellion a llwybrau dilyniant yn cwrdd â’r disgwyliadau ar gyfer gyrfa broffesiynol. Mae’r symud i lwybr gradd wedi ei gwneud yn fwy deniadol i bobl iau. Mae’n debyg ei bod yn xxxx xxxx siaradwyr Cymraeg xxx xxx mewn is-sectorau eraill. Awdurdodau Lleol yw’r prif gyflogwyr, ac maent yn darparu pensiynau a buddion gwaith da. Xxxx llawer o rolau gynnig gweithio gartref a threfniadau gweithio hyblyg eraill.

Heriau xxxx cyffredinol

Amlygodd y gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid bum xxxx o bwys o ran xxxx – cyflog a chymhellion, amodau gwaith a chyfrifoldebau’r rôl, materion yn ymwneud â phroffesiynoli a rheoleiddio, diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd, a heriau allanol.

Heriau xxxx

Cyflog a chymhellion Amodau gwaith a chyfrifoldeb

Proffessiynoli a rheoleiddio Diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd

Heriau allanol

Fodd bynnag, ar draws y rhan fwyaf o’r meysydd hyn, mae mater cyflog yn plethu â materion eraill. Cyflog yw’r her fwyaf x xxxx ffordd o ran xxxx pobl i’r sector.

Ffigur 7: Heriau xxxx

Cyflog a chymhellion

Y thema fwyaf cyffredin x xxxx ffordd ar draws y gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid yw mater cyflog. Adroddwyd bod cyflogau yn broblem xxx xxx cyflogwr ond mae’n arbennig o heriol mewn lleoliadau gofal cymdeithasol a BCGP lle mae gweithwyr fel arfer yn cael eu talu fesul awr.

Mae’r cyflog yn isel, yn enwedig mewn lleoliadau gofal cymdeithasol a BCGP.

Mae’r rhan fwyaf o gyflogwyr yn talu’r cyflog byw o leiaf ac wedi crybwyll cynyddu cyfraddau cyflog yn ystod y blynyddoedd

“Y cynnig yw’r peth sylfaenol – y cyflog. Xx xxxxxx xxxx mwy,

byddai’n datrys llawer o broblemau. Mae pethau wedi newid, nid yw gofal xxxxxxx yn gynnig gwell na manwerthu.”

diwethaf. Fodd bynnag, mae cyflogau mewn sectorau eraill hefyd yn cynyddu ac nid yw unrhyw gynnydd yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn gystadleuol. Mae canfyddiadau tebyg hefyd yn amlwg yn Arolwg Canfyddiadau

Cyhoeddus Gofal Cymdeithasol Cymru 2022101. Yma, cyflog yw’r ail reswm mwyaf xxx xxx pobl yn gadael y sector, ar ôl mynd ar drywydd gyrfa wahanol.

“Mae pobl yn sgrolio heibio i swyddi gofal cymdeithasol ar wefannau swyddi oherwydd y cyflog isel.”

Nid yw darparwyr preifat yn cael eu had-dalu’n briodol ac ni allant xxxx xxx ymhellach.

Mae cyflogwyr wedi dweud nad ydyn nhw’n gallu codi cyflogau ymhellach heb gynnydd mewn cyllid i’r sector. Mae ad-daliadau afreolaidd gan Awdurdodau

Lleol am ddarparu gwasanaethau gofal, ochr yn ochr â chyflog uwch lle mae’r ALl yn gyflogwr, hefyd yn effeithio ar allu lleoliadau preifat i wella cyflog.

“Os nad yw cyflogwyr yn cael eu had-dalu’n iawn, ni ellir ad- dalu staff yn iawn.”

“Nid yw ffioedd y cyngor xxx amser yn adlewyrchu swm haeddiannol i gartrefi gofal mewn rhai ardaloedd.”

Nid yw’r cyflog yn cyfateb i lefel y cyfrifoldeb na gwerth y rôl.

Roedd yr ymatebwyr yn aml yn cymharu rolau gofal cymdeithasol

“Xxx xxxxx y cyflog yn her enfawr; rydych yn dibynnu yn y bôn ar bobl yn ei wneud o haelioni calon.”

“Ni allaf weld y cymhelliant i unrhyw un sydd am ddod i’r xxxx gofal cymdeithasol nawr”

cartref a phreswyl â rolau nyrs neu Gynorthwyydd Gofal Iechyd, a rolau BCGP â’r rolau mewn addysg. Holwyd xxx nad yw’r cyflog yn adlewyrchu’r cyfrifoldebau cynyddol.

“Xxx ddylai pobl fod yn gwneud gwaith rheoli meddyginiaeth am ddim ond £10.50 yr awr? Mae yna gymwysterau newydd a rheoleiddio newydd i’r sector, ond nid xx xxxxx y cyflog na’r parch at y rôl wedi newid. Talir mwy i gynorthwywyr gofal iechyd gyda llai o gyfrifoldeb, xxxxx xxx fyddech chi’n dewis mynd i’r xxxx gofal dros yr opsiwn hwnnw?”

“Mae’r rheolau’n cadw symud i fyny i ofalwyr ac maen nhw’n cael mwy o gyfrifoldeb, ond dyw’r cyflog ddim yn codi i gyfateb.”

Talu i weithio.

Mae’r gofynion ar gyfer cymwysterau, hyfforddiant, a chofrestru yn golygu bod yn rhaid i lawer “dalu i weithio”. Mae hyn yn digwydd mewn sawl ffordd:

• Nid yw bwrsariaethau ar gyfer gwaith cymdeithasol yn ddigon i gefnogi’r rhai sydd â chyfrifoldebau eraill (h.y. plant neu forgeisi) trwy eu haddysg.

“Mae bwrsariaethau yn help, ond dyw e ddim yn mynd yn ddigon pell”.

• Nid yw gweithwyr cartref xxx amser yn cael eu digolledu’n llawn am gostau sy’n gysylltiedig â thrafnidiaeth, h.y. tanwydd, cynnal a chadw cerbydau, amser teithio. Mae hyn yn wir mewn lleoliadau preifat a lleoliadau awdurdod lleol.

Er bod Llywodraeth Cymru wedi gweithredu canllawiau i sicrhau bod costau trafnidiaeth yn cael eu cynnwys, yn aml ni all lleoliadau gynyddu cyflog. Gall hyn hefyd arwain at alwadau byr iawn sy’n “beryglus ac yn peri straen i weithwyr.”

• Mae cofrestru gorfodol yn costio darpar ymgeiswyr gofal cymdeithasol. Gall

£30 y flwyddyn fod yn gost uchel iawn i rywun nad yw’n gweithio ar hyn x xxxx. Roedd diffyg eglurder hefyd ynghylch pryd xxx xxxxx i bobl gofrestru.

“Nid yn unig xxx xxxxx i bobl wneud eu gwaith nawr, sydd eisoes mor galed, maen nhw nawr yn gorfod ceisio cofrestru gyda Gofal Cymdeithasol Cymru ac yn gorfod talu i gofrestru”.

Materion yn ymwneud â phroffesiynoli a rheoleiddio Mae’r camau i broffesiynoli a rheoleiddio’r sector yn cynnwys cymwysterau a hyfforddiant gorfodol a chofrestru gweithwyr unigol gyda Gofal Cymdeithasol Cymru. Er bod darparwyr a chyflogwyr yn gadarnhaol ar y cyfan am yr angen i broffesiynoli a rheoleiddio’r sector, codwyd ganddynt gyfres o rwystrau y mae’n rhaid iddynt hwy a darpar weithwyr ddod ar eu traws a’u llywio.

Nid yw proffesiynoldeb yn cyfateb i gyflog.

Unwaith eto, mae’r cyflog yn ganolog. Pan fydd gofyn i weithwyr wneud mwy am yr un arian, neu orfod talu i weithio, mae problemau’n codi.

“Xxx xxxxxxx yn swydd nawr sydd yn ei hanfod yn fedrus ond sy’n dal i fod ar gyflog isel. Mae’n gyfuniad anodd.” “Mae gofal cymdeithasol yn mynd yn rhy debyg i waith cymdeithasol o ran cymwysterau ond nid oes ganddo’r cyflog na’r enw da cysylltiedig.”

Mae’r cymwysterau’n ‘rhy academaidd’.

Roedd yr ymdeimlad nad yw’r gweithlu presennol a’r darpar weithlu yn cael eu cymell i ddilyn cymwysterau a hyfforddiant ychwanegol i gael mynediad at waith yn gyffredin iawn. Cred cyflogwyr fod pethau wedi mynd yn ‘rhy bell’ ac nad ydynt wedi ystyried anghenion gweithwyr presennol a darpar weithwyr.

“Mae hyfforddiant yn bwysig ac xxx xxxxx cronfa wybodus a medrus o staff [arnom], ond mae’r cymwysterau newydd wedi mynd yn rhy bell.”

“Xxx xxxx staff yn gadael gan nad ydyn nhw am wneud unrhyw xxxx academaidd, yn enwedig staff hŷn, sy’n gallu ofni proffesiynoli.”

Gall fod yn anodd deall gofynion sylfaenol, boed cael hyfforddiant, ennill cymwysterau neu gofrestru.

Xxx xxxxx y gofynion yn cymryd amser i staff presennol ac ymgeiswyr posibl. Mae hyn yn tynnu i ffwrdd o’r amser a dreulir yn gofalu a gall wneud y rôl yn anneniadol.

“Xxx xxxxx cymaint gan weithwyr gofal, meddyginiaeth, gwaith papur, mae popeth yn fwy. Mae ar bawb eisiau mwy.”

“Mae cofrestru wedi achosi mwy o rwystr, ni all rhai pobl ei wneud ar eu pen eu hunain ac xxx xxxxx cymorth arnynt.”

Amodau gwaith a chyfrifoldebau’r rôl Trafododd darparwyr a chyflogwyr sut mae amodau gwaith a chyfrifoldebau sy’n gysylltiedig â’r rolau

yn xxxx pobl rhag ymuno â’r sector. Unwaith eto, er nodwyd hyn ym mhob lleoliad, mae hyn yn arbennig o wir am safleoedd gofal cymdeithasol a BCGP. Mae’n

“Mae’r rôl [gofal cymdeithasol i oedolion] yn dreth emosiynol ac ariannol”

broblem sy’n effeithio’n bennaf ar y rhai mewn rolau gofal a chymorth uniongyrchol, ond mae hefyd yn effeithio ar uwch weithwyr a rheolwyr.

Ni waeth ai rhoi meddyginiaeth sydd xxx sylw, xxx weithio ar eu pen eu hunain, mae’n debyg bod rolau a chyfrifoldebau gweithwyr yn ehangu’n barhaus. Fel y nodwyd, mae hwn yn broblem benodol o ystyried nad yw cyflog yn cyd-fynd â phroffesiynau â chyfrifoldebau tebyg. Ceir hefyd ymdeimlad nad yw’r hyfforddiant yn ddigonol, yn enwedig o ran rhoi meddyginiaeth.

“Mae gofalwyr yn gwneud rôl pawb mewn gofal iechyd – fel nyrsys, ffisiotherapyddion, cwnselwyr [...] ond dydy’r proffesiwn ddim yn cael ei barchu.”

“Mae’r elfen feddyginiaeth yn beryglus ac mae’n rhoi gweithwyr gofal mewn sefyllfa heriol.”

“Mae nyrsys yn cael llawer iawn o hyfforddiant cyn gallu rhoi meddyginiaeth, ond mae gweithwyr cartref yn cael sesiwn 3 awr.”

Diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd Amlygwyd diffyg ymwybyddiaeth y cyhoedd ynghylch xxxx yw’r sector a xxxx all rolau penodol ei gynnwys fel her allweddol ar draws y sector.

Diffyg ymwybyddiaeth am yr hyn y mae rolau penodol yn ei olygu.

Mae hyn yn arbennig o wir xx xxxx gofal cymdeithasol lle nad yw gwahaniaethau rhwng gofal preswyl a gofal cartref yn cael eu deall yn dda.

“Nid yw gofal cartref mor adnabyddus ag y dylai fod.”

“Mae canfyddiadau o’r sector [gofal cymdeithasol] yn heriol

– mae ‘na dybiaeth mai sychu penolau yn unig fydd pobl mewn gofal, ond mae’n gymaint yn fwy na hynny.”

“Mae pobl yn meddwl bod gofal preswyl yn ymwneud â xxxxx xx ysgarthion yn unig yn hytrach na natur xxxxx chweil y rôl.”

“Does dim canfyddiad clir o xxxx yw’r swydd [BCGP] a xxxx xxx’n ei gynnwys.”

Diffyg addysgu ymroddedig mewn ysgolion.

Nid yw ysgolion yn tueddu i fod â’r arbenigedd mewnol i ddarparu addysg iechyd a gofal cymdeithasol xxx arweiniad arbenigwyr.

“Mae pwnc iechyd a gofal cymdeithasol mewn ysgolion yn cael ei ollwng xxx xxx o ansawdd gwael. Yn aml nid oes gan yr athrawon sy’n ei ddarparu gefndir ynddo ac maent yn athrawon Addysg Gorfforol neu gelf. Neu ni all yr

ysgol ddod o hyd i staff i’w gyflwyno, xxxxx xxx’n xxxx xx ollwng o’r cwricwlwm.”

Sylw negyddol yn y cyfryngau.

Lle mae’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn ymddangos yn gyhoeddus, mae’r sylw’n aml yn negyddol.

“Mae’r xxxx sylw yn y wasg a welwch am ofal yn ddrwg – mae wastad yn ymwneud â sgandalau camdriniaeth, neu pan fydd pethau’n mynd o chwith.”

Heriau allanol

Mae cyfres o heriau allanol i’r sector hefyd yn gwneud swyddi gofal cymdeithasol neu BCGP yn gymharol lai deniadol i ddarpar ymgeiswyr. Er bod hyn y tu hwnt i gwmpas Gofalwn Cymru i fynd i’r afael ag ef, mae’n bwysig deall y cyd-destun ehangach hwn.

Yr argyfwng costau byw.

Mae’r argyfwng costau byw parhaus yn y DU yn effeithio ar y sector mewn sawl ffordd:

• Mae eisoes yn effeithio ar aelwydydd ledled Cymru. Dywedodd rhanddeiliaid fod y gweithlu posibl yn dewis swyddi â chyflogau gwell mewn sectorau y maent yn cael eu xxxx’n llai atynt, fel manwerthu, oherwydd pryderon costau byw.

“Mae pobl yn gwneud BTEC mewn iechyd a gofal [ac wedyn] yn dewis peidio â gweithio yn y sector mewn gwirionedd, gan fynd yn xxxx at fanwerthu.”

• Mae cyflogwyr, yn enwedig mewn gofal cymdeithasol preswyl a BCGP, eisoes yn wynebu costau gweithredu uwch. Lle mae hyn yn cynnwys yr angen i wresogi mannau a darparu bwyd i ddefnyddwyr, mae goblygiadau difrifol i allu lleoliadau i gynnal ansawdd gofal, o ystyried yr arian presennol102.

• Bydd argyfwng maith yn arwain at gynnydd yn y galw am wasanaethau iechyd a gofal yn y tymor byr a’r tymor hir. Mae hyn yn arbennig o wir yng Nghymru lle mae tlodi eisoes yn byrhau bywydau, ac yn cadarnhau anghydraddoldebau iechyd ymhellach103. Mae adroddiad gan Iechyd Cyhoeddus Cymru yn awgrymu bod yr argyfwng costau byw yn achosi argyfwng iechyd cyhoeddus a fydd yn cael effaith draws-genhedlaeth, barhaol, yn enwedig ar y grwpiau mwyaf bregus mewn cymdeithas. Ym mis Gorffennaf 2022, dywedodd 30% o bobl Cymru fod eu sefyllfa ariannol bresennol yn cael effaith negyddol ar eu hiechyd corfforol, a 43% ar eu hiechyd meddwl104. Ymhellach fel y nodwyd, mae’r gweithlu presennol eisoes yn wynebu tlodi.

“I rai o’n staff, mae £35 yn llawer o arian i fynd ar gofrestr, Mae ganddyn nhw fwyd a thanwydd a gwres i dalu amdanynt y xxx xxxxx i’r arian fynd tuag atynt.”

Brexit a’i effaith ar weithwyr mudol.

Mae effeithiau diwedd symudiad rhydd dinasyddion yr UE yn dal i gael eu teimlo yn y sector. Mae Brexit wedi lleihau’r gronfa o ymgeiswyr posibl ac wedi achosi problemau cadw staff.

“Roedden ni’n arfer cael llawer o ddinasyddion yr UE yn gweithio yn y canghennau ac roedden nhw’n wych. Xx xxxxxx ni xxxxx o bobl mewn cyfnod byr oherwydd nad oedden nhw’n gallu cwrdd â’r gofynion ennill i xxxx xxxx yn y wlad trwy ofal cymdeithasol.”

Mae sectorau eraill yn dod yn gymharol ddeniadol.

Am fod Brexit wedi dileu llawer o’r gweithlu cyflog isel sydd ar gael, mae sectorau fel manwerthu a lletygarwch wedi symud i gynyddu cyflogau i ddenu gweithwyr.

Er bod cyflogau wedi cynyddu ar draws y sector gofal cymdeithasol a gofal plant a bod y rhan fwyaf o weithwyr yn cael y cyflog byw, cyfeiriodd rhanddeiliaid dro ar ôl tro at siopau manwerthu lleol yn cynnig o leiaf £2 yn fwy yr awr. Crybwyllwyd yr un canfyddiadau hefyd gan The King’s Fund105.

“Mae [ymgeiswyr posib] yn gweithio yn Tesco, gyda chyflogau uwch a llai o gyfrifoldeb, a llai o gam-drin geiriol, gan allu gadael eu gwaith yn y gwaith. Mae llawer o staff a gollwyd gennym wedi troi at fanwerthu lle gallwch gael

£14-15 yr awr fel yn B&M”

Cymhlethdodau yn y system fudd-daliadau.

Mae pobl sy’n gweithio oriau afreolaidd xxx wythnos yn wynebu anawsterau wrth ddod o hyd i’w ffordd drwy system fudd-daliadau’r DU. Mae cyflogwyr hefyd yn ei chael hi’n anodd llywio hyn ac roedd camdybiaethau amlwg ganddynt am xxx xx’n xxxx xxxx-daliadau. Mae’r broblem yn codi pan na ellir sicrhau oriau rheolaidd i weithwyr xxxxx xx’n is nag 16 awr yr wythnos neu’n uwch nag 16 awr yr wythnos106.

“Dyw staff ddim yn cael eu cymell i weithio dros 16 awr oherwydd y system fudd-daliadau”.

Dywedodd cyflogwyr na fydd rhai gweithwyr yn gweithio mwy nag 16 awr i osgoi colli Lwfans Ceisio Gwaith. Mewn achosion eraill, yn gyffredinol mewn lleoliadau ar ôl ysgol a chlybiau gwyliau BCGP lle mae’n anodd cynnig oriau amser llawn, adroddwyd bod gweithwyr, lle na all lleoliadau sicrhau 16 awr yr wythnos, yn gallu

gadael am opsiynau mwy sefydlog er mwyn peidio â cholli eu Credyd Treth Gwaith.

Effaith COVID-19.

Achosodd COVID-19 lawer o heriau i’r sector ac mae wedi cael effeithiau pellgyrhaeddol.

• Mae materion cadw staff wedi gwaethygu wrth i weithwyr fynd yn xxx, ac mewn rhai achosion wedi cael y bai gan y cyfryngau am wendidau yn y ddarpariaeth gofal.

“Xx xxxxxx ni xxxxx o staff o ganlyniad i brofiadau yn ystod COVID-19. Mae pobl yn teimlo’n ofnus ac ar fai.”

• Mae canfyddiadau’r cyhoedd yn wael. Dim ond 12% o’r ymatebwyr o arolwg canfyddiadau’r cyhoedd yn 2022 a gredai fod y sector wedi dod yn fwy deniadol yn ystod y 12 mis diwethaf. Mae cyflogau, oriau hir a phrinderau gweithlu yn rhesymau allweddol dros ganfyddiadau gwael107.

• Canfyddiad (neu ymwybyddiaeth) uwch o natur beryglus y gwaith.

• Trawsnewidiadau cymdeithasol mewn ymddygiadau ceisio gwaith. Er enghraifh, nododd rhai cyflogwyr fod presenoldeb mewn ffeiriau swyddi a digwyddiadau eraill wedi gostwng. Mae’r adroddiad Deall ymddygiadau ceisio gwaith: mewnwelediadau ar gyfer gofal cymdeithasol sydd ynghlwm yn cynnwys dirnadaeth ychwanegol.

“Erbyn hyn, nid yw llawer o’r bobl a fyddai efallai wedi dod i’r xxxx gofal eisiau gweithio gan eu bod wedi cael eu diswyddo ac wedi cael amser gyda’u teulu.”

Heriau recriwtio

Er gwaethaf heriau xxxx, xxx llawer o randdeiliaid wedi crybwyll eu bod yn aml yn dod ar draws unigolion sy’n frwdfrydig dros ymuno â’r sector. Fodd bynnag, mae cyfres o “rwystrau” yn y cyfnod recriwtio yn xxxx darpar ymgeiswyr rhag sicrhau rôl ofalu yn y pen draw.

Felly, er bod Gofalwn Cymru yn mynd i’r xxxxx x xxxx yn bennaf, mae’n bwysig deall yr heriau recriwtio i gydnabod y ffordd orau y gall Gofalwn Cymru gefnogi’r sector.

Heriau recriwtio cyffredinol

Amlygodd y gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid bum her recriwtio allweddol – prosesau ymgeisio a chyfweld, ymgeiswyr anghymwys, cystadleuaeth rhwng cyflogwyr, materion cynllunio’r gweithlu ac anawsterau’n recriwtio gweithlu amrywiol.

Heriau recriwtio

Prosesau ymgeisio a chyfweld Ymgeiswyr anghymwys Cystadleuaeth rhwng cyflogwyr Problemau cynllunio’r gweithlu Diffyg amrywiaeth y gweithlu

“Mae yna wahanol bwyntiau o roi’r gorau iddi – mae pobl yn gwneud cais, yna pan gysylltir â nhw dydyn nhw ddim yn ateb. Yna, pan fydd pobl yn derbyn y cyfweliad, dydyn nhw ddim yn ymddangos. Yna hefyd bydd rhai’n rhoi’r gorau iddi ar ôl cynnig swydd iddyn nhw.”

Ffigur 8: Xxxxxx wrth recriwtio gweithwyr gofal cymdeithasol a gofal plant      

I rai rhanddeiliaid, mae recriwtio ar ei anoddaf ers dros 30 mlynedd. Lle mae cynnydd fel arfer yn nifer yr ymgeiswyr o gwmpas y Nadolig, er enghraifh, ni welwyd hyn gan unrhyw gyflogwyr yn ystod Nadolig 2022. Mae eraill yn chwilio ers misoedd ac wedi methu llenwi swyddi.

“Mewn un gangen maen nhw wedi colli staff a heb recriwtio’r un person newydd ers mis Gorffennaf.”

“Roedden ni’n arfer recriwtio ddwywaith y flwyddyn, nawr mae’n gylch parhaus.”

Prosesau ymgeisio a chyfweld

Mae prosesau ymgeisio yn aml yn hir a xxxxxxx fod yn anodd i ymgeiswyr sy’n newydd i’r sector eu llywio. Lle mae ymgeiswyr yn xxxxx xxx’n gwrthod llywio’r prosesau hyn, mae cyflogwyr yn gweld pobl yn rhoi’r gorau iddi. Fodd bynnag, efallai bydd cyflogwyr wedi neilltuo amser sylweddol i ymgeiswyr cyn iddynt roi’r gorau iddi.

Daw amrywiaeth o heriau i’r amlwg yn y broses ymgeisio a chyfweld:

Mae’n anodd llenwi ffurflenni cais ac maent yn wahanol o’r xxxxx gyflogwr i’r llall.

Ar y cyfan, maent yn hir ac yn eithaf cymhleth i’w llenwi, yn enwedig i’r rhai nad ydynt yn hyderus yn eu sgiliau llythrennedd neu ddigidol. Dywedodd un ALl nad

yw 50% o’r ceisiadau sy’n cael eu dechrau’n cael eu cwblhau, a bod ffurflenni cais dros 25 tudalen o hyd.

“Mae yna gymysgedd o lefelau llythrennedd. Mae’r ffurflenni rhy gymhleth yn digalonni pobl, ni fydd pobl yn gwneud hyn ar gyfer sawl swydd.”

“Ni all ceiswyr gwaith gyflwyno CV yn unig rhagor.”

“Mae’n broses gymhleth nad oes gan bobl yr amynedd amdani, yn enwedig os buon nhw xxxxx x xxxxx ers amser hir a heb CV.”

Mae prosesau ymgeisio yn cymryd llawer o amser.

Ar gyfartaledd, mae cyflogwyr yn dweud bod yr amser rhwng derbyn ymgeisydd a’r ymgeisydd yn dechrau’r swydd oddeutu 12 wythnos. Mae hyn oherwydd bod angen archwiliadau DBS a geirdaon, cyfnodau sefydlu a hyfforddiant gorfodol. I’r rhai sy’n chwilio am waith yn gyffredinol yn hytrach na gwaith gofal cymdeithasol yn benodol, gall oedi ostwng eu cymhelliant o ddifrif. Mae cyflogwyr yn colli ymgeiswyr da i gyfleoedd mewn mannau eraill. Mae’r mater hwn yn arbennig o broblemus i gyflogwyr ALl.

“Os nad ydyn nhw’n gallu dechrau gweithio, byddan nhw’n gadael os ydyn nhw’n cael cynnig swydd gynharach yn y xxxx manwerthu ac ati. Xxx xxxxx arian ar bobl nawr. Hyd yn oed os yw pobl yn hoffi’r rôl, xxx xxxxx yn allweddol.”

Nid yw rhai ymgeiswyr yn gallu dod i gyfweliadau yn ystod oriau 9-5. Mae hyn yn arbennig o wir lle xxx xxx ymgeiswyr gyfrifoldebau gofalu di-xxx xxx ymrwymiadau gwaith ac astudio rhan-amser.

“Nid swydd 9am-5pm mo gofalu, felly allwn ni ddim gwneud y broses recriwtio rhwng 9am a 5pm yn unig.”

Mae’r hyfforddiant cyn cyflogi yn hir ac anaml y caiff ei ad-dalu. Gall hyfforddiant cyn cyflogi bara rhwng ychydig ddyddiau i ychydig wythnosau. Mae hyn yn aml yn dibynnu ar allu’r darparwr neu’r hyfforddwyr i ddarparu hyfforddiant sefydlu.

“Mae’r hyfforddiant yn hir ac mae’n arwain at golli pobl yn y broses.”

“Nid yw gweithwyr yn cael eu talu am eu xxxx amser teithio na’r amser sydd xx xxxxx ar gyfer hyfforddiant.”

Ymgeiswyr anghymwys

Dywedodd bron yr xxxx gyflogwr eu bod, yn ddiweddar, wedi gweld cynnydd mewn ceisiadau gan unigolion sy’n anghymwys, yn anaddas, neu heb ddiddordeb yn y rolau. Mae hyn yn rhoi straen ar adnoddau sydd eisoes xxx bwysau wrth i gyflogwyr hidlo trwy geisiadau.

Mae ymgeiswyr tramor yn gwneud cais er nad oes ganddynt fisa addas.

Er bod rhai cyflogwyr wedi gofyn i Gofalwn Cymru ddatblygu cyngor ar sut i recriwtio ymgeiswyr tramor, mae eraill yn xxxxx xxx’n gwrthod noddi ymgeiswyr.

“Mae’r rhan fwyaf o CVs yn dod gan ymgeiswyr sydd dramor, ac mae’n rhaid i chi eu noddi, a dydyn ni ddim yn mynd i wneud hynny.”

Pan fydd cyflogwyr yn defnyddio hysbysfyrddau swyddi cenedlaethol (h.y., Indeed xxx Xxxx), maent yn aml yn gweld bod pobl yn anfon eu CVs heb fod eisiau’r swydd.

“Wn i ddim ai fformiwla yw hyn ar Indeed, ond rydyn ni nawr yn cael CVs wedi’u gwthio arnom sy’n gwbl anaddas. Os byddwn yn cysylltu â’r ymgeisydd, yn aml ni fydd yn dod i’w gyfweliad.”

Mewn lleoliadau BCGP, xxx xxxx sydd â diffyg cymwysterau neu gymwysterau anaddas yn ymgeisio.

Adroddwyd bod llawer o opsiynau cymwysterau, a diffyg eglurder ynghylch pa gymwysterau sy’n addas, gan gyflogwyr ac ymgeiswyr. Mae yna achosion lle mae ymgeiswyr yn treulio amser ac yn gwario arian ar gymwysterau anaddas ac yna’n dod yn llai tebygol o fynd ar drywydd cyfleoedd eraill yn y sector.

Gall y rhai sy’n hawlio Lwfans Ceisio Gwaith gyflwyno ceisiadau heb unrhyw fwriad i ddilyn y trywydd. Mae hyn yn arwain at gyfweliadau lle nad oes neb yn ymddangos.

Cystadleuaeth rhwng cyflogwyr

Mae darparwyr a chyflogwyr yn gwneud llawer i ddenu pobl i’w swyddi gwag, ond yn aml yn canfod bod darpar ymgeiswyr a/neu recriwtiaid diweddar yn chwilio am opsiynau eraill yn y sector. Er bod cyflogwyr yn dal i weld hyn fel buddugoliaeth i’r sector, mae’n arwain unwaith eto at golli amser ac adnoddau.

Cystadleuaeth rhwng cyflogwyr preifat.

Mae pryderon bod darparwyr mwy o faint yn chwarae’r system trwy gynnig cymhellion a thaliadau bonws ymuno deniadol.

“Xxx xxxx sefydliadau yn dwyllodrus ac yn cynnwys pethau ychwanegol mewn cyfradd awr.”

Cystadleuaeth rhwng y sector preifat ac ALlau

Dywed cyflogwyr preifat, ar ôl ymgysylltu ag unigolion a chymunedau drwy ffeiriau swyddi a digwyddiadau allgymorth, fod ymgeiswyr yn gallu chwilio am rolau mwy sicr yn eu ALl.

“Mae awdurdodau lleol yn rhoi cyfyngiadau ar y cyflog y byddan nhw’n ei roi i ddarparwyr preifat, ond wedyn yn talu llawer mwy i’w staff eu hunain.”

Cystadleuaeth rhwng rolau gofal a rolau perthynol – y GIG yn erbyn gofal cymdeithasol, addysg yn erbyn BCGP.

Unwaith eto, lle gwnaed gwaith efallai i ddenu pobl i’r sector, hyd yn oed ymhlith pobl ifanc sy’n astudio cyrsiau iechyd a gofal cymdeithasol, mae diffyg diddordeb i weithio xx xxxx gofal cymdeithasol a gofal plant.

“Nid oes gan y rhai sy’n astudio iechyd a gofal cymdeithasol ddiddordeb mewn gweithio mewn gofal, mae ganddyn nhw fwy o ddiddordeb yn y GIG neu dydyn nhw ddim yn gwybod xxxx arall i’w astudio.”

“Fel cyflogwyr rydym yn cystadlu â’n gilydd a gyda’r GIG. Mae’n anodd sefyll xxxxx fel cyflogwr o ddewis”

Cystadleuaeth gan waith asiantaeth a gwaith banc.

Nid yw darparwyr a chyflogwyr yn gallu cystadlu o ran cyflog a hyblygrwydd gyda gwaith asiantaeth a gwaith banc.

“Mae gwaith banc ar gyfer iechyd yn tynnu gofalwyr ymaith. Mae gwaith banc yn talu amser dwbl ac mae’r oriau hefyd yn fwy hyblyg.”

Materion cynllunio’r gweithlu

Mewn rhai achosion, gall cyflogwyr ddenu a recriwtio digon o weithwyr, ond nid rhai gyda’r cyfuniad cywir o sgiliau, profiad, cymwysterau ac argaeledd.

Cwotâu.

Mae’n anodd cadw ar ben newidiadau i ofynion rheoleiddio a xxxxxxx xxxxxx at brinderau a weithgynhyrchwyd, h.y. cwotâu ar gyfer staff lefel 2 mewn lleoliadau BCGP.

“Mae xxx xxxxx o wahanol reoliadau a chymwysterau sy’n ei gwneud yn fwy dryslyd. Mae llawer o wasanaethau wedi cyrraedd eu cwota o staff heb gymhwyso.”

Mae ymgeiswyr yn gofyn am lefelau anymarferol o hyblygrwydd. Xxx xxxx ymgeiswyr yn xxxxx xxx’n gwrthod gweithio amseroedd craidd fel boreau cynnar, gyda’r nos ac ar benwythnosau. Ond mae’r gofyniad am lefelau uchel o staff yn ystod oriau penodol yn effeithio ar allu cyflogwyr i gynnig patrymau sifh mwy hyblyg i ymgeiswyr.

“Xxx xxxxx gormod o hyblygrwydd ar bobl.”

Amrywiadau yn y galw am wasanaethau gofal.

Yn enwedig mewn ardaloedd gwledig, gall newidiadau mewn gofynion gofal lleol olygu nad oes digon o becynnau gofal i’w cynnig i weithwyr parod.

“Mae’n anodd sefydlu llwybrau cerdded mewn ardaloedd gwledig, yn enwedig os bydd rhywbeth yn digwydd i gleient, sy’n gall golygu bod llwybr yn anymarferol wedyn.”

Mae’n annhebygol y bydd darparwyr gofal cartref a BCGP yn gallu cynnig swyddi amser llawn.

Mae hyn yn gwneud y rolau’n llai hyfyw i’r rhai sy’n chwilio am waith amser llawn. Crybwyllwyd y gallai hyn gael effaith benodol ar recriwtio dynion.

“Ni all pobl gael morgeisi ar gontract dim oriau.”

“Mae’r bylchau mewn rotas yn golygu bod gweithwyr yn colli cyflog. Mae hyn yn aml yn cael ei ystyried yn fwy problematig i ddynion gan mai nhw yw’r prif enillydd cyflog i’r teulu.”

Anawsterau wrth recriwtio gweithwyr o gefndiroedd amrywiol

Menywod xxxx xx’r xxxx fwyaf o’r gweithlu gofal cymdeithasol a gofal plant, a’r grŵp hwn hefyd sydd fwyaf tebygol o wneud cais am swyddi. Xxx xxxx cyflogwyr yn ceisio xxxx gweithlu mwy amrywiol ond yn wynebu rhwystrau amrywiol wrth wneud hynny. Nid yw eraill wrthi’n cynnwys amrywiaeth yn eu strategaethau recriwtio o ystyried y problemau sy’n eu hwynebu i recriwtio unrhyw un.

Mae cyflogwyr wedi cael anawsterau penodol wrth recriwtio:

Siaradwyr Cymraeg.

O ystyried y llu o broblemau eraill a wynebir, nid yw’r rhan fwyaf o ddarparwyr yn rhoi pwyslais ar ddenu siaradwyr Cymraeg. Lle maent yn rhoi pwyslais, fel y disgwylir, nid yw’r rhai mewn ardaloedd Cymraeg eu hiaith yn bennaf yn cael

fawr o broblemau, tra bod y rhai mewn ardaloedd Saesneg eu hiaith yn bennaf yn wynebu anawsterau wrth ddenu siaradwyr Cymraeg.

“Mae’r pwyslais ar y Gymraeg yn cael effaith wrthgynhyrchiol gan ei fod yn gwneud y broses yn arafach ac yn ychwanegu galw ychwanegol”.

Dynion.

Adroddir bod dynion yn llai parod i weithio’n rhan-amser neu oriau afreolaidd.

“Yn aml y gwryw yw’r prif enillydd cyflog o hyd felly dyw dynion ddim yn gallu ymgymryd â gwaith rhan-amser ac xxx xxxxx 40 awr bendant arnyn nhw neu does ganddyn nhw ddim diddordeb.”

Mewn achosion eraill, lle mae lleoliadau wedi recriwtio dynion, gall unigolion sy’n derbyn cymorth a gofal ddewis peidio â chael gweithiwr gofal gwrywaidd.

Ymfudwyr a gweithwyr tramor.

Mae llawer o gyflogwyr wedi cyflogi ac eisiau cyflogi mwy o ymfudwyr sydd eisoes yn byw yn y DU. Fodd bynnag, dywedant y gall pobl sy’n derbyn gofal a chymorth fod yn wahaniaethol ac, ar gyfer rhai cyflyrau, bod rhuglder yn y Gymraeg a/neu’r Saesneg yn allweddol.

“Mae’n anodd recriwtio pobl nad ydynt yn siarad Saesneg fel eu hiaith gyntaf am fod eu hacenion yn peri trafferth i bobl.”

“Xxx xxxx Saesneg yn iaith gyntaf yn bwysig iawn yn enwedig wrth ddelio â phobl â dementia a xxxx fydd pobl yn gwisgo masgiau i ddarparu gofal.”

Canfyddiadau cyflogwyr o’r gronfa lafur.

Ceir hefyd gyfres o broblemau yn y ffyrdd y xxx xxxx darparwyr yn cyfeirio at y gweithlu presennol a’r gronfa lafur bosibl. Mae’r canfyddiadau yn cynnwys:

• “Dyw pobl iau ddim yn gwneud cymaint o ofalwr da gan nad oes ganddyn nhw brofiad bywyd nac amynedd, a dydyn nhw ddim mor ddibynadwy

â hynny.”

• Cyfeirio at y gweithlu mewn termau hynod o ryweddol megis “y merched” neu “y mamau”.

• Ystyried bod y rhai sydd â phryderon am yr hyn y mae gweithio’n ei olygu i’w xxxx-daliadau yn bobl sy’n osgoi gwaith.

• Ystyried bod diffyg parodrwydd i gymryd rhan mewn cofrestru a chymwysterau yn ddiffyg cymhelliant i’r rôl neu i waith.

• Amharodrwydd i wella dulliau ymdrin ag amrywiaeth drwy beidio â herio ymddygiad gwahaniaethol xxxxx xx o fewn y gweithlu neu gan bobl sy’n derbyn gofal a chymorth.

Amrywiadau yn y sector

Ceir heriau ychwanegol nad ydynt ond yn effeithio ar rannau o’r sector. Pwysig xx xxxxx y gwahaniaethau sy’n seiliedig ar le ac is-sector.

Gwahaniaethau is-sectoraidd o ran xxxx a recriwtio Mae Tabl 7 yn tynnu sylw at yr heriau penodol i is-sector ar draws lleoliadau gofal cymdeithasol cartref a phreswyl, BCGP a gwaith cymdeithasol.

Mae tair elfen yn arbennig o nodedig:

Xxxx gyrwyr

Mewn lleoliadau gofal cymdeithasol a gwaith cymdeithasol cartref, dywedir xxx xxxx pobl sydd â thrwyddedau gyrru a char ar gael iddynt yw’r her fwyaf. Gwaethygir hyn eto mewn ardaloedd gwledig lle mae cludiant cyhoeddus yn waeth, a defnyddwyr gwasanaeth fel rheol ar wasgar yn fwy yn ddaearyddol.

“Mae’n arbennig o anodd recriwtio gyrwyr, ac mae pethau’n gwaethygu!” “Sut maen nhw i fod i fforddio prynu a chynnal car ar y cyflog?”

Recriwtio gweithwyr BCGP gyda chymwysterau lefel 2.

Er nad yw’n orfodol i staff BCGP gael cymwysterau, mae gwasanaethau’n wynebu colli statws cofrestredig os nad oes ganddynt y cydbwysedd cywir o staff cymwys a heb gymhwyso. Mae lleoliadau’n ei chael hi’n anoddach recriwtio ymgeiswyr cymwys lefel 2 a 3 na rhai sydd heb gymhwyso. Mewn llawer o achosion, efallai y

bydd ganddynt ddigon o weithwyr parod, ond nid ar y lefel briodol o gymwysterau.

“Mae llawer o feithrinfeydd wedi cyrraedd eu cwota o staff heb gymhwyso, sy’n golygu bod yn rhaid iddynt dderbyn unrhyw un sydd â chymwysterau, waeth xxxx yw ansawdd y person.”

Aneffeithlonrwydd a chymhlethdodau mewn systemau lleol.

Mae diffyg cysondeb pecynnau ar draws gwahanol Awdurdodau Lleol, gan gynnwys disgwyliadau ar ba mor hir i gadw slotiau ar agor, yn her allweddol i’r sector. Nid yw’r oriau staff sydd ar gael yn cael eu defnyddio oherwydd y materion hyn.

“Mae’n anodd i sefydliadau unigol jyglo pecynnau gofal mewn ffordd effeithlon lle mae gweithwyr yn cael cyflog ac oriau llawn.”

Tabl 7: Heriau xxxx a recriwtio is-sectoraidd

Lleoliadau cartref

Mae’n anodd xxxx gyrwyr.

“Bu gennym ddiffyg gyrwyr yn y busnes ac fe’i cawn yn xxxx recriwtio pobl nad ydynt yn yrwyr.”

Lleoliadau gofal cymdeithasol preswyl

Cyflog eithriadol o wael am sifhiau nos.

Mae opsiynau trafnidiaeth gyhoeddus gwael yn effeithio ar y gallu i staffio sifhiau cynnar a hwyr. Trafferthion yn xxxx pobl i rolau heblaw gofalu yn y sector megis staff cegin a glanhau.

“Rydym wedi colli staff cegin i warws a fydd yn talu £13.50 yr awr i bobl wneud bomiau bath.”

Mae dileu agenda elw yn arwain at ansicrwydd ynghylch cynaliadwyedd sefydliadau preifat mewn lleoliadau plant.

Lleoliadau BCGP

Diffyg eglurder ynghylch y cymwysterau gofynnol a pha gymwysterau sy’n addas neu’n ddilys. Mae’n debyg bod cyfres o gyrsiau ar-xxxx xx wyneb yn wyneb yn cael eu darparu ond nid ydynt yn rhoi’r cymwysterau angenrheidiol i bobl weithio yn y sector. Yn ogystal, nid yw cymwysterau sy’n gysylltiedig ag addysgu yn cael eu xxxxxxxx.

Xx wahân i waith meithrin, prin yw’r opsiynau ar gyfer oriau gwaith rheolaidd.

“Mae llawer o swyddi’n cael eu hysbysebu fel rhai dim oriau, sy’n adlewyrchu’r ffordd y mae’r ddarpariaeth honno’n rhedeg ond nid yw’n ddelfrydol i bobl.”

Mae’r gofynion i recriwtiaid newydd weithio 16 awr yn anodd iawn mewn lleoliadau ar ôl ysgol.

Nid yw’r cyhoedd yn deall yr hyn y mae’r gwaith yn ei olygu mewn gwirionedd, yn enwedig ar ôl oedran meithrin.

Prin yw’r cyfleoedd i ddatblygu gyrfa ac nid yw llawer yn ystyried BCGP fel gyrfa.

“Mae’r rhai sydd yno am gyfnod hirach yn mynd ymlaen i hyfforddi neu reoli, ond mae’r rhan fwyaf o bobl yn pasio trwodd. Mae pobl yn aml yn hyfforddi ar gyfer pethau eraill ac yn ei weld fel swydd dros yr haf.”

Lleoliadau gwaith cymdeithasol

Sylw negyddol droeon yn y cyfryngau a/neu ddiffyg dealltwriaeth gyhoeddus am yr hyn y mae’r rôl yn ei olygu.

Canfyddiad y cyhoedd bod y swydd yn dreth emosiynol.

Prin yw’r sefydliadau addysg uwch (SAU) sy’n cynnig cyrsiau sy’n golygu nad yw gweithwyr cymdeithasol cymwys yn cael eu dosbarthu’n ddaearyddol yn gyfartal. Yn aml hefyd, nid yw cyrsiau’n cael tanysgrifiad llawn. Mae yna frwydrau penodol mewn ardaloedd gwledig.

“Dim ond mewn rhai ardaloedd yng Nghymru y mae’r cyrsiau’n cael eu cynnal, xxxxx xxx’n rhaid i bobl symud i’w gwneud nhw ac yna’n aml ni fyddan nhw’n symud yn ôl i’w hardaloedd gwreiddiol.”

Mae cystadleuaeth o Loegr lle ystyrir bod cynlluniau a bwrsariaethau llwybr carlam yn well.

“Mae pobl yn symud i Loegr ar gyfer gwaith cymdeithasol o Gymru, oherwydd y cynlluniau sydd ar gael yno.”

Nid yw bwrsariaethau yn mynd yn ddigon pell i gefnogi myfyrwyr. Fodd bynnag, dylid nodi bod bwrsariaethau yng Nghymru wedi cynyddu ym mis Medi 2022 a dylai hyn arwain at effaith gadarnhaol ar gyfer blwyddyn academaidd 23/24.

“meddyliwch am y strategaeth ar gyfer athrawon a nyrsys, y syniad hwn o fwrsariaeth i dalu ffioedd, dyma’r yrfa y gallwch ei chael. “Ble mae hwn ar gyfer gwaith cymdeithasol?”

Ychydig iawn o gyfleoedd sydd ar gael i’r rhai heb gymwysterau academaidd i ymuno â’r sector. Xxxx fod yn anodd xxxx gyrwyr.

Gwahaniaethau seiliedig ar le

Mae heriau hefyd yn amrywio yn ôl y cyd-destunau penodol seiliedig ar le lle mae lleoliadau’n bodoli. Xxx xxx ffordd y mae’r cyd-destun sy’n seiliedig ar le, neu’r ddaearyddiaeth, yn cymhlethu heriau xxxx a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru.

1. Ar draws y sector, mae’n ymddangos bod ardaloedd trefol poblog iawn yn cael llai o heriau o ran xxxx a recriwtio. Mae’r anawsterau sy’n wynebu ardaloedd gwledig ac anghysbell yn debygol o arwain yn gyflym at

ostyngiadau yn y ddarpariaeth gofal a gynigir i’r ardaloedd hyn. Ceir tystiolaeth anecdotaidd fod rhai cyflogwyr preifat eisoes yn dileu eu gwasanaethau o ardaloedd gwledig oherwydd heriau logistaidd a diffyg proffidioldeb.

2. O fewn lleoliadau gofal cartref a gwaith cymdeithasol, er bod trafferthion ym mhob man i ddenu gyrwyr, mae ardaloedd trefol yn fwy tebygol o xxxx xxxxx o drafnidiaeth gyhoeddus a/neu’r gallu i gynnig llwybrau cerdded, gan wneud y rolau hyn yn fwy ymarferol a deniadol i bobl nad ydynt yn gyrru.

3. Mae ardaloedd gwledig ac anghysbell yn cael trafferth datblygu llwybrau gyrru hyfyw ar gyfer gofal cartref. Gall llwybrau fynd yn anymarferol yn gyflym os bydd amgylchiadau’n newid i’r xxxx xx’n derbyn gofal a chymorth.

4. Mae cyflogwyr mewn ardaloedd gwledig ac anghysbell fel petaent yn gallu manteisio ar rwydweithiau lleol a llafar gwlad i lenwi swyddi.

5. Mae lleoedd heb gyflogwyr manwerthu mawr neu heb economi dwristaidd yn destun llai o gystadleuaeth wrth ddenu a recriwtio staff. A hynny’n syndod efallai, golyga hyn y gallai ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru wynebu llai o heriau wrth ddenu staff.

Yr effaith ar gadw staff

Er bod cadw’r gweithlu y tu hwnt i gwmpas y prosiect,

amlygodd y gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid xxxxxx ffordd y mae’r heriau xxxx a recriwtio yn effeithio ar gadw staff.

1. Mae ymwybyddiaeth isel o’r sector yn golygu nad yw recriwtiaid newydd xxx amser yn ymwybodol o realiti’r swydd a xxxxxxx xxxxx swyddi ar ôl cyfnod byr.

2. Ceir pryderon bod cyfranogiad mewn hyfforddiant a’r cymhelliant i ymgymryd â hyfforddiant yn is ymhlith

“Patrwm cadw staff, y prif resymau xxx xxx pobl yn gadael yw’r gyfradd isel yr awr am yr hyn maen nhw’n ei wneud a hefyd y disgwyliadau a’r cyfrifoldebau gan gcc.”

gweithwyr hŷn, mwy profiadol nag ymhlith gweithwyr iau. Mae gweithwyr gofal hirsefydlog a phrofiadol yn gadael y sector wrth wynebu gofynion cofrestru neu gymwysterau gorfodol. Xxx xxxxx gweithwyr profiadol yn arbennig o broblemus gan ei bod yn llawer anoddach cael pobl yn eu

lle. Dywedodd nifer o gyflogwyr fod staff profiadol yn gadael y sector gan nad ydyn nhw “eisiau gwneud unrhyw xxxx academaidd ac yn gallu ofni proffesiynoldeb” neu am eu bod yn “ystyried eu hunain yn ‘rhy hen’ i ymgymryd ag unrhyw ddysgu.”

3. Mewn achosion eraill, wrth i ofalwyr gael hyfforddiant a dod yn fwy medrus, xxxxxxx ddefnyddio hyn fel pwynt mynediad i broffesiynau perthynol eraill fel y GIG neu addysgu.

4. Mae swyddi gwag hirsefydlog yn arwain at ddisgwyliadau gwaith mwy heriol (a pheryglus weithiau) ar gyfer gweddill y staff. Mae staff profiadol yn gadael y sector oherwydd chwythu eu plwc, gorweithio ac amodau peryglus.

Bygythiadau yn y dyfodol

Bu rhanddeiliaid hefyd yn trafod cyfres o fygythiadau yn y dyfodol.

• Gall swyddi gwag arwain at ddirywio ansawdd; yn ei dro gall hyn arwain at gynnydd mewn straeon negyddol yn y cyfryngau.

• Mae gweithlu sy’n heneiddio yn golygu bod gweithwyr profiadol yn agosáu at oedran ymddeol.

• Mae’r galw yn cynyddu oherwydd poblogaeth Cymru sy’n heneiddio, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig, a chyflwyno rhaglenni fel Dechrau’n Deg.

• Bydd blaenoriaethu darpariaeth gofal cymdeithasol yn nes at adref yn cymhlethu gallu darparwyr a chyflogwyr i ddarparu gwasanaethau.

• Roedd ansicrwydd ynghylch goblygiadau gweithredu diwydiannol parhaus yn y sector iechyd yn y dyfodol.

• Ni all y sector fforddio recriwtio mwy o staff uwch, sy’n

golygu bod sefyllfa dagfa lle nad yw’r rhai sy’n cael hyfforddiant ychwanegol ar hyn x xxxx yn debygol o ddod o hyd i gynigion rolau uwch pan fyddant yn gymwys.

• Fydd “natur dda’r gweithlu presennol ddim yn para am byth”. Oni wneir newidiadau i’r ffordd y mae’r sector yn gweithredu, efallai bydd staff ffyddlon presennol yn chwilio am gyfleoedd mewn mannau eraill.

“Rwy’n poeni weithiau ai dyma ddiwedd gofal cymdeithasol os nad yw pethau’n newid yn fuan”

Y trilema gofal: Model newydd i ddeall statws, ansawdd ac atyniad

Mae’r ymchwil hwn wedi amlygu bod ymyriadau polisi, er eu bod wedi’u cynllunio gyda bwriadau da, yn gallu creu materion newydd yn anfwriadol.

Gwella statws rolau gofal cymdeithasol ac gofal plant ac ansawdd gwasaneuthau drwy gofrestru gweithwyr gofal cymdeithasol, cynyddu lefel cymhwyster o gweithlu BCGP, ac mae cofrestru lleoliadau a darparwyr yn ei wneud yn fwy anodd ac felly’n llai deniadol i fynd i mewn i’r sector.

Cynigir y dylid deall y system gofal cymdeithsol a gofal plant drwy’r lens y treilema gofal yn ddefnyddiol i ddeall yn well y berthynas rhwng atyniad, statws ac ansawdd.

Y camau tuag at broffesiynoli a rheoleiddio

Dros y ddau ddegawd diwethaf, cymerwyd camau clir i wella ansawdd a chynyddu statws proffesiynol y ddarpariaeth gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru. Xxx xxxxx felly’n bwysig er mwyn gwella ansawdd y gofal a hybu parch y rhai sy’n gweithio yn y sector.

Cred llawer o’r ymatebwyr fod sector mwy

proffesiynol o ansawdd gwell yn allweddol i ddenu mwy o weithwyr. Mae hyn yn arbennig o wir mewn gwaith cymdeithasol, lle mae

cyflogwyr yn dweud bod symud at raglen gradd wedi gwneud y rôl yn fwy deniadol i bobl iau â chryfderau academaidd. Ymhellach, xxx xxxx darparwyr gofal cymdeithasol i oedolion yn canfod bod rhai staff mwy profiadol wedi ymateb yn dda i fframweithiau dilyniant a phroffesiynoli newydd.

Fodd bynnag, mae’r gwaith ymgysylltu â rhanddeiliaid hefyd wedi tynnu sylw at y ffordd y mae galw cynyddol ar weithwyr gofal i gael

“Mae ar bobl eisiau gofalu ac maent wrth eu bodd yn gofalu. Ond y gwir amdani nawr yw bod gofal [cymdeithasol] yn dod yn fwy o

broffesiwn o ran sicrhau bod pethau’n cael eu llenwi’n gywir, ac nid oes xxx xxx xxxxxxx y manylder na’r gramadeg cywir. Mae cyn lleied o amser ar gyfer galwadau hefyd. Nid yw’n gadael llawer o amser i feddwl... Mae wedi achosi mwy o rwystr [i recriwtio] na dim.”

cymwysterau, ymgymryd â hyfforddiant, a/neu gyflawni statws cofrestru, yn ffactorau sy’n cymhlethu ymdrechion xxxx a recriwtio.

Yn y rhan fwyaf o achosion, mae cyflogwyr yn dweud bod proffesiynoli a rheoleiddio yn “rhwystrau yn ein ffordd” sy’n “xxxx pobl rhag ymuno” â’r sector.” Mewn sawl ffordd, mae pryderon yn adlewyrchu’r hyn sydd wedi digwydd gyda nyrsio yn y DU, lle nad yw proffesiynoli wedi datrys heriau’r gweithlu.

Heriau o gynyddu lefelau cymwysterau

Mae cymwysterau, yn enwedig y broses asesu, yn cael eu hystyried yn rhy academaidd gan gyfran sylweddol o’r gweithlu presennol a’r darpar weithlu.

Fel y mae, nid oes gan y sector ddigon o rolau rhwystr mynediad isel i ddenu’r rhai sy’n ofni gwaith mwy academaidd. Mae’n debygol na fyddai cyflog yn gymaint o rwystr pe bai gan rolau lefel mynediad xxx x xxxxx am hyfforddiant a chofrestru.

“Mae’r cymwysterau xxxxxxx yn fwy academaidd ac mae ganddyn nhw arholiadau a phethau, mae hyn yn digalonni pobl.”

Mae recriwtio ar sail gwerthoedd yn gynyddol anodd mewn lleoliadau BCGP lle ceir cwotâu ar gyfer staff â chymwysterau.

Mae lleoliadau BCGP yn ei chael hi’n anodd recriwtio’r cydbwysedd cywir o staff cymwys. Gall lleoliadau nad ydynt yn cwrdd â chwotâu golli statws rheoledig. Gall hefyd olygu nad yw staff presennol yn gymwys mwyach.

“Mae’n beryglus, rydym yn ysu am y cydbwysedd cymhwyster felly byddwn yn cymryd unrhyw un.”

Mae yna ymdeimlad nad yw rhannau o’r gweithlu presennol a’r darpar weithlu yn gwerthfawrogi cymwysterau neu eu bod hyd yn oed yn ofni cymwysterau.

Mae hyn yn xxxx pobl lle nad yw tâl yn achos pryder (h.y., y rhai sydd wedi ymddeol yn gynnar ac a allai wirfoddoli fel arall) a gall arwain at broblemau cadw staff.

“Xx xxxxxx ni staff am nad ydyn nhw am wneud dim byd academaidd, [...] yn enwedig staff hŷn, dydyn nhw ddim eisiau bod yn gwneud hynny, ac mae meddwl am hynny’n eu dychryn.”

“Mae pobl yn gweithio’n rhan-amser am reswm, does ganddyn nhw ddim amser i hyn, er enghraiffl pobl yn eu 60au.”

Heriau oherwydd gofynion cofrestru

Mae prosesau cofrestru yn anodd ac yn cymryd llawer o amser i’w cyflawni, gan ychwanegu pwysau ar ddarparwyr a gweithwyr.

Ceir consensws hefyd bod y symudiadau hyn yn ormod yn rhy gyflym, a bod “rheoliadau yn anghyraeddadwy”.

“Xxx xxx bobl xxxxx i’w ddarllen ac mae’n newid yn aml iawn. Mae’n ei gwneud hi’n llafurus iawn i ofalwyr.”

“Does gan Gofal Cymdeithasol Cymru ddim digon o staff i ddelio gyda’r broses gofrestru. Dim ond rhwng 10am a 2pm y mae’r ffonau ar agor – xxx xxxxx iddyn nhw weithredu yn ystod oriau gweithredu gofal cymdeithasol.”

Gall newidiadau i bolisïau gofal a gofynion rheoleiddio gynyddu’r galw ac arwain at brinderau anfwriadol mewn rhai rhannau o’r sector.

Tynnwyd sylw at Dechrau’n Deg, yn benodol, fel mater ar gyfer lleoliadau BCGP.

“4,000 o lefydd ychwanegol [ar gyfer Dechrau’n Deg]? O ble mae’r staff yn dod, yn enwedig ar gyfer y ddarpariaeth Gymraeg?”

“Roedd cofrestru GCC i fod yn gadarnhaol, fe’i dechreuwyd i ddangos bod gofal yn broffesiwn uchel xx xxxxx, ond nid yw hyn wedi gweithio, ac mae wedi dychryn pobl i ffwrdd mewn gwirionedd.”

Mae proffesiynoli a dilyniant gyrfa yn symud staff rheng flaen i rolau swyddfa.

“Mae dyrchafiad yn golygu llai o gyfrifoldebau gofalu. Xxx xxxx pobl am aros mewn rolau gofalu, felly nid ydynt yn ceisio dyrchafiad, xxx xxx gennych ofalwyr medrus nad ydynt xxxxxxx yn gweithio ar y rheng flaen.”

Mae ymdeimlad clir nad yw’r cyflog wedi cadw i fyny â phroffesiynoli.

“Does dim cymhelliant i bobl gael cymwysterau”.

“Mae gofal cymdeithasol yn mynd yn rhy debyg i waith cymdeithasol o ran cymwysterau ond nid yw’n cael y cyflog na’r enw da cysylltiedig.”

Y trilema gofal

Awgryma’r ymchwil fod tair prif elfen gydgysylltiedig yn llunio’r sector.

• Statws y gwaith – barn gweithwyr presennol a darpar weithwyr a’r cyhoedd am y sector. Bwriad y camau i broffesiynoli’r sector yw cynyddu’r statws.

• Ansawdd gofal – safonau’r ddarpariaeth gofal ar draws y sector. Bwriad y camau i reoleiddio’r sector yw cynyddu ansawdd.

• Atyniad y sector – pa mor ddeniadol mae’r sector i geiswyr gwaith. Bwriad datblygiad rhaglenni fel Gofalwn Cymru yw cynyddu’r atyniad.

Dengys Ffigur 9 sut mae’r ffactorau hyn wedi’u cydgysylltu drwy’r trilema gofal – sef model gweledol gyda’r bwriad o hogi’r meddwl am gyfaddawdau polisi trwy symleiddio’r prif berthnasoedd.

Yn y trilema gofal mae statws, ansawdd ac atyniad yn allbynnau polisïau eraill; mae ffactorau fel cyflog, hyfforddiant, rheoleiddio neu wella ansawdd yn fewnbynnau polisi sy’n llunio’r tair elfen hynny.

Dylid asesu unrhyw benderfyniad neu ymyriad a wneir yn ôl ei effaith debygol ar yr allbynnau hyn a dylid gofyn y tri chwestiwn canlynol:

1. Sut fydd hyn yn effeithio ar ansawdd y gofal?

2. Sut fydd hyn yn effeithio ar statws proffesiynol gofal?

3. Sut fydd hyn yn effeithio ar atyniad gofal?

Xxx xxxxx cadw’r elfennau hyn mewn cydbwysedd. Neu, mewn termau gweledol, xxx xxxxx sicrhau nad yw’r triongl yn aflunio

- fel yr ymddengys ar hyn o xxxx xxxx’r symudiadau cynyddol at broffesiynoli a rheoleiddio’r sector.

Atyniad

Ffigur 9: Y trilema gofal

Ansawdd gofal

Statws

Er enghraifh, mae Ffigur 10 yn dangos y sector fel y mae nawr, ar ôl symud tuag at broffesiynoli a dod yn llai deniadol i lawer o ddarpar ymgeiswyr a gweithwyr

presennol. Gyda llai o recriwtiaid newydd a mwy o staff yn gadael, mae darparwyr eisoes yn poeni bod ansawdd yn lleihau.

Atyniad Atyniad

Ansawdd

gofal

Statws

Ansawdd

gofal

Statws

Ffigur 10: Sut mae symud tuag at broffesiynoli yn effeithio ar y trilema gofal. Dengys 10a sut, ar y dechrau, mae ansawdd yn gwella ac atyniad yn lleihau. Dengys 10b, pan fydd atyniad yn isel, y gall statws ac ansawdd leihau.

Mae Tabl 8 yn dangos trilemâu gofal ar gyfer rhai o’r prif strategaethau y mae systemau gofal yn eu mabwysiadu i fynd i’r afael â heriau xxxx a recriwtio. Mae hyn yn ymddangos mai gwella cyflogau yw’r unig strategaeth na fydd yn niweidio’r sector o ran atyniad, statws nac ansawdd.

Tabl 8: Sut mae strategaethau gwahanol yn effeithio ar y trilema gofal

Strategaeth ac effaith	Xxxxxxxx ar y trilema gofal
Cynyddu cyflog Bydd cynyddu cyflog yn gwella statws ac atyniad y sector. Bydd yn cael effaith anuniongyrchol ar ansawdd gofal os caiff mwy o bobl fedrus ac angerddol eu xxxx i’r sector ac os bydd staff presennol yn wynebu llai o bryderon ariannol.	Atyniad Ansawdd Statws gofal
Cynyddu rheoleiddio Bydd cynyddu lefelau rheoleiddio yn cynyddu statws y sector. Fodd bynnag, bydd yn creu rhwystrau rhag mynediad a fydd yn lleihau atyniad y sector. O ganlyniad, bydd ansawdd y gofal yn cynyddu i ddechrau ond wrth i’r sector ddod yn llai deniadol bydd yn lleihau.	Atyniad Ansawdd Statws gofal

Strategaeth ac effaith	Xxxxxxxx ar y trilema gofal
Cynyddu isafswm cymwysterau Mae gwella ansawdd gofal trwy gynyddu gofynion isafswm cymhwyster, fel sy’n digwydd nawr mewn lleoliadau BCGP, yn cynyddu’r rhwystrau mynediad yn gwneud y sector yn llai deniadol. Ymhellach, fel sy’n dechrau digwydd, mae anawsterau recriwtio gweithwyr cymwys yn mentro statws y sector wrth i wasanaethau gael eu dadreoleiddio.	Atyniad Ansawdd Statws gofal
Recriwtio gweithwyr mudol tramor Bydd recriwtio gweithwyr mudol yn lleihau canfyddiadau o statws y sector. Gall hefyd leihau atyniad y sector ar gyfer poblogaethau a anwyd yng Nghymru. Bydd yr effaith ar ansawdd gofal yn amrywio yn dibynnu ar bwy sy’n cael ei recriwtio a sut, ond gall gweithwyr mudol wella ansawdd - yn enwedig lle maen nhw’n gweithio gyda phobl o’r un gymuned neu’r un iaith.	Atyniad Ansawdd Statws gofal
Cynnig hyfforddiant yn y gwaith O leiaf gydag agweddau cymdeithasol cyfredol at waith, bydd cynnig hyfforddiant yn y gwaith yn gostwng statws y sector gan fod hyfforddiant yn cael ei ystyried yn xxxx xx chymwysterau mwy ffurfiol. Fodd bynnag, byddai’n gostwng rhwystrau mynediad a thrwy hynny’n cynyddu atyniad y sector. Yn y tymor byr, o leiaf, mae’n debygol o leihau ansawdd y gofal.	Atyniad Ansawdd Statws gofal

Crynodeb o’r xxxxx

Xxx rhanddeiliaid yn wynebu llawer o heriau wrth ddenu a recriwtio pobl i’r sector. Maent yn poeni am yr hyn y mae’r argyfwng xxxx a recriwtio parhaus yn ei olygu ar gyfer cadw staff a dyfodol y sector.

Daeth cyflog, a materion yn ymwneud â phroffesiynoli a rheoleiddio, i’r amlwg fel y rhwystrau mwyaf heriol. Yn bennaf, mae’r rhain y tu hwnt i gwmpas darparwyr a chyflogwyr neu Gofalwn Cymru i fynd i’r afael â nhw.

Xxxx xxxxx sut xxx atyniad, statws ac ansawdd y sector yn gysylltiedig drwy’r trilema gofal fod yn gam pwysig i sicrhau na fydd newidiadau yn y dyfodol yn cael canlyniadau anfwriadol ar ymdrechion xxxx.

Yn yr adran ganlynol, rhoddir strategaethau ac atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr i fynd i’r afael â rhai o’r heriau hyn.

5

Strategaethau ac atebion a arweinir gan ddarparwyr a chyflogwyr

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 71

Strategaethau ac atebion a arweinir gan

ddarparwyr a chyflogwyr

Bu darparwyr a chyflogwyr yn weithgar iawn wrth geisio mynd i’r afael â’r heriau xxxx a recriwtio. Mae’r adran

hon yn amlinellu strategaethau ac atebion a ddefnyddiwyd ar draws y sector.

Prif negeseuon
1	Mae'r strategaethau i fynd i'r xxxxx x xxxx staff yn cynnwys datblygu ymgyrchoedd hysbysebu, darparu cymhellion ar gyfer ymuno, a chydweithio ag actorion lleol. Xxx xxxxx arloesol hefyd yn cael eu cymryd i ddenu gyrwyr.
2	Er mwyn mynd i'r afael â materion recriwtio, mae atebion yn canolbwyntio ar symleiddio'r broses ymgeisio, treulio amser sylweddol yn gweithio gydag ymgeiswyr, a darparu hyblygrwydd ar draws pob cam o'r broses recriwtio.
3	Er bod llwyddiannau’n cael eu hadrodd, mae rhanddeiliaid yn pwysleisio nad yw'r atebion hyn yn ddigon i ddatrys materion xxxx a recriwtio lle mae cyflog yn parhau’n isel a rhwystrau rhag mynediad yn uchel.

Cyfraniadau bychain at broblem enfawr

Er bod llawer o’r atebion a gyflwynwyd wedi arwain at lwyddiannau i gyflogwyr, pwysig yw nodi mai cyfraniadau bychain at broblem enfawr yw’r rhain ac na allant

ddatrys yr argyfwng xxxx a recriwtio, yn enwedig tra bo cyflogau’n parhau’n isel a rhwystrau rhag mynediad yn gynyddol uchel.

Siaradodd cyflogwyr am orfod llywio eu ffordd o gwmpas “cyfres o rwystrau”, “tywod symudol”, a “rheolau’n newid”.

Crybwyllwyd treulio amser sylweddol ar ddeall eu heriau xxxx a recriwtio eu hunain a datblygu a gweithredu atebion llafurus o ran amser, heb fawr iawn o lwyddiant ar y cyfan.

“Fe lwyddon ni i recriwtio yn ystod covid-19. Defnyddiom

ein hysbysebu ein hunain hefyd, ac ymunodd pobl a oedd wedi colli eu swydd neu a oedd eisiau helpu er gwaethaf y risg. Fe wnaethon ni xx xxxx i bobl heb unrhyw brofiad ac roedd yr ymateb yn anhygoel.”

Ceir ymdeimlad clir, er bod pethau y gall sefydliadau eu gwneud, bod y problemau xxxx’n gysylltiedig yn bennaf â chyflog, amodau gwaith a

chymwysterau: pethau sydd y tu hwnt i reolaeth darparwyr a chyflogwyr unigol. Mae’r strategaethau sy’n dilyn yn gymhorthion i gefnogi cyflogwyr, nid i ddatrys yr argyfwng staffio.

Ymgyrchoedd hysbysebu

Mae datblygu a lledaenu ymgyrchoedd hysbysebu yn dacteg gyffredin. Xxx xxxx ffordd y mae cyflogwyr yn gwneud hyn.

Xxx xxxxx cyflogwyr i ymateb i heriau sy’n seiliedig ar ddenu yn amrywio. Nid yw sefydliadau preifat llai o faint a darparwyr trydydd sector yn tueddu i fod â’r gallu mewnol i ddatblygu ymgyrchoedd marchnata effeithiol. Gall sefydliadau mwy o faint wneud hyn ond yn aml nid ydynt wedi’u gwreiddio cymaint mewn ardaloedd lleol ac mae’n anodd iddynt ddenu pobl ar xxxxx gwlad. Yn ogystal, mae yna amrywiant ar draws awdurdodau lleol, a rhai ohonynt â thimau marchnata pwrpasol ac eraill â gallu prinnach.

Ymgyrchoedd hysbysebu cenedlaethol mewn print, teledu a chyfryngau cymdeithasol

Mae darparwyr a chyflogwyr mawr yn datblygu ymgyrchoedd cenedlaethol i ddenu pobl i’r sector, ond gan ganolbwyntio ar eu sefydliad eu hunain.

O ystyried costau uchel hysbysebu, dim ond sefydliadau preifat mawr ac awdurdodau lleol oedd yn arwain ymgyrchoedd cenedlaethol. Mae llawer o’r ymgyrchoedd hyn wedi cael nifer fawr o bobl yn eu gweld. Yn gyffredinol, mae’r ymgyrchoedd yn eithaf safonol, gan ganolbwyntio ar esbonio’r hyn y mae’r rôl yn ei olygu a cheisio cyfleu natur foddhaus gwaith gofal.

Yn achos ALl Xxx Xxxxxx, mabwysiadwyd dull ymgyrchu mwy arloesol. Yma, datblygodd yr ALl ymgyrch gyda’r bwriad o ddenu pobl i’r rhanbarth, gan amlygu’r tirweddau hardd a’r atyniadau lleol. Fframiwyd gweithio mewn gofal fel ffordd gyfleus o ddod o hyd i waith yn yr ardal a symud i Sir Benfro. Hyd yn hyn, mae Xxx Xxxxxx yn ansicr am effaith yr ymgyrch. Datblygwyd ymgyrchoedd tebyg hefyd yng Ngwynedd a Sir Fynwy.

Hysbysebu tra lleol, yn y gymuned

Xxx xxxx pob cyflogwr a chysylltydd rhanbarthol yn cymryd rhan mewn hysbysebu tra lleol, yn y gymuned, p’un ai ar xxxxx gwlad xxx drwy ddefnyddio cysylltiadau personol a/neu dudalennau lleol ar Facebook.

Mae pobl yn manteisio ar gysylltiadau presennol mewn ardaloedd lleol i lenwi swyddi. Po fwyaf y mae darparwr wedi’i wreiddio yn y gymuned leol, mwyaf llwyddiannus yr ymddengys y dull hwn. Dywedodd nifer o ddarparwyr xxxx,

xx enghraifh, y xxxxxxx lenwi unrhyw swyddi gwag yn hawdd fel hyn ac y byddent yn annhebygol o bostio swyddi gwag ar fyrddau swyddi. I’r cyflogwyr hyn, mae materion recriwtio a chadw yn parhau, ond xxx xxxx staff yn peri llai o bryder.

“Rydyn ni’n byw gan ddibynnu ar xxxxx gwlad oherwydd os byddwch yn cyfeirio ffrind, fe gewch chi fonws.”

Mae’n bwysig pwysleisio trechedd Facebook yma: ni enwyd unrhyw safle cyfryngau cymdeithasol arall fel un sy’n cael ei ddefnyddio fel hyn. O ystyried bod sawl Awdurdod Lleol wedi nodi polisïau a oedd yn cyfyngu ar eu gallu i ddefnyddio Facebook i ymgysylltu â’r cyhoedd, efallai y bydd Awdurdodau Lleol yn xxxxx xxxxx ar y llwybr ymgysylltu ffrwythlon hwn.

Darparu cymhellion

Mae cyflogwyr hefyd yn ceisio gwella’r cynnig cyflogaeth ehangach trwy gynnig amrywiaeth o gymhellion.

Mae’r cymhellion yn cynnwys:

• Pensiynau, tâl salwch, gwyliau blynyddol, cyfleoedd hyfforddi â thâl, ac ati.

• Cynnig hyfforddiant Cymraeg.

• Bonysau cyfeirio.

• Cymhellion ar gyfer gyrwyr (gweler isod).

Xxx xxxx cymhellion yn opsiynau tymor byr, cost isel fel bonysau cyfeirio. Xxx xxx y rhai sy’n cael mwy o lwyddiant fwy o risg hefyd. Er enghraifh, wrth roi hyfforddiant ychwanegol i bobl a all fod o fudd i’w bywydau, h.y., hyfforddiant yn y Gymraeg neu wersi gyrru, mae darparwyr yn pryderu y bydd pobl yn dod yn

ddigon medrus i adael ar gyfer sectorau eraill sy’n talu’n uwch. Mae cyflogwyr yn ei chael hi’n anodd hefyd dod o hyd i gynnig sy’n ddeniadol i xxx darpar ymgeisydd.

Er enghraifh, mae’n annhebygol y bydd gwella cynigion pensiwn yn xxxx staff iau. Ac mae yna hefyd yr ymdeimlad nad yw cymhellion ond yn gweithio mewn gwirionedd i’r rhai sydd eisoes yn y sector.

“Y cyfan sy’n digwydd yw eu bod nhw [gweithwyr] yn symud o gwmpas. Dyw e ddim yn helpu ni ddenu mwy o bobl, dim ond yr un bobl sy’n symud o gwmpas.”

Mae hefyd yn bwysig nodi bod rhai strategaethau llai dymunol yn cael eu cynnal yn y sector. Er enghraifh, xxx xxxx darparwyr gofal cymdeithasol yn cynnwys tâl teithio neu dâl dros nos mewn cyflogau fesul awr i greu’r argraff fod y gyfradd yn uwch.

Xxxx hyn roi enw gwael i’r sector ehangach a gall arwain at weithwyr yn neidio rhwng swyddi neu’n gadael y sector.

“Mae profiad gwael mewn un sefydliad yn gallu maeddu’r sector cyfan.”

Darparu hyfforddiant ychwanegol a/neu dalu costau hyfforddi

Mae hyfforddiant yn ffactor allweddol sy’n dylanwadu ar ddenu, recriwtio a chadw staff. Mae gwneud amser i’r hyfforddiant gofynnol ac, mewn llawer o achosion, peidio â chael xxxx xxxx am yr amser sydd xx xxxxx i gwblhau’r hyfforddiant, yn gallu gwneud i rolau gofalu ymddangos yn llai deniadol. Mae hyn yn broblem ar draws pob math o wasanaethau.

Mewn ymateb i’r heriau hyn, mae cyflogwyr wedi cymryd y camau canlynol:

• Darparu hyfforddiant ychwanegol.

“Mae cyrsiau hyfforddi byr yn helpu ymgeiswyr i ddod i adnabod y swyddi.”

• Talu costau hyfforddiant.

“Rydyn ni’n defnyddio potiau cyllido bach i hyfforddi disgyblion chweched dosbarth hyd at lefel 2 ar gyfer y gwyliau.”

• Lle bo’n bosibl, darparu hyfforddiant ar-lein – i ganiatáu mwy o hyblygrwydd i’r rhai na allant fynychu hyfforddiant rhwng 9am a 5pm.

“Rydyn ni’n gwneud y gorau o hyfforddiant ar-lein fel bod pobl yn gallu ei wneud ar adeg sy’n addas iddyn nhw, mae hyn yn arbennig o ddefnyddiol wrth recriwtio myfyrwyr.”

Gall newid y ffordd y cyflwynir hyfforddiant hefyd gyfrannu at gynyddu’r gronfa bosibl o ymgeiswyr, megis agor y rôl i fyfyrwyr sy’n chwilio am waith y tu xxxxx i oriau prifysgol.

Allgymorth a chydweithio lleol

Mae llawer o ddarparwyr a chyflogwyr yn cymryd ymagwedd leol at ddenu a recriwtio ac yn cydweithio â sectorau a sefydliadau eraill yn yr ardal leol.

Mae’r rhai sydd wedi ymgysylltu ag unigolion a sefydliadau allweddol mewn lleoliadau lleol, yn aml mewn canolfannau gwaith ac ysgolion, er enghraifh, yn dod o hyd i ffrwd gyson o ymgeiswyr addas. Yn ogystal, mae pob cyflogwr sydd â phrofiad o gysylltwyr rhanbarthol wedi canfod buddion wrth ddatblygu a / neu gryfhau ei gysylltiadau lleol.

Mae’r prif fathau o gydweithio ac allgymorth lleol yn cynnwys:

• Ysgolion a darparwyr addysg – i recriwtio pobl iau i swyddi rhan-amser neu leoliadau gwaith, er mwyn rhoi dealltwriaeth am y sector.

• Ceiswyr gwaith a chanolfannau gwaith – i ennyn diddordeb y xx-xxxxx. Er gwaethaf y llwyddiannau yma, mae cau mannau a sefydliadau lleol eisoes yn cael effaith ar allu darparwyr i ymgysylltu ag ymgeiswyr posibl.

“Roedd yn llawer gwell o ran recriwtio pan oedd y canolfannau gwaith lleol ar xxxx xx xx xxxxx ni gysylltu â nhw, gan y bydden nhw yn y bôn yn adnabod y rhai yn chwilio am swyddi a phwy fyddai’n ddelfrydol ar gyfer gofal.”

• Cymunedau lleol – ymgysylltu â hyrwyddwyr, llysgenhadon, cysylltwyr gyrfa, canolfannau gwaith a digwyddiadau gyrfa presennol i ymgysylltu â’r rhai a allai fod yn economaidd anweithgar, a/neu i arddangos rhinweddau a phwysigrwydd gofal cymdeithasol a gofal plant.

“Rydyn ni’n mynd xxxxx i archfarchnadoedd lleol gyda hyrwyddwyr i ddangos bod gofal yn allweddol i’r gymuned gan ei fod yn gysylltiedig ag ysbytai a gofal iechyd.”

• Darparwyr gofal eraill – mae achosion cyfyngedig o gyflogwyr yn uno i drefnu digwyddiadau gyrfaoedd sy’n benodol i ofal yn lleol, neu o gysylltwyr rhanbarthol yn trefnu digwyddiadau o’r xxxx xx yn dod â gwahanol ddarparwyr at ei gilydd.

• Digwyddiadau lleol eraill – o ystyried hyblygrwydd rolau gofalu lle mae gwaith achlysurol a rhan-amser ar gael yn gyffredin, gall fod yn ddefnyddiol ymgysylltu â’r rhai nad ydynt wrthi’n chwilio am waith megis mewn digwyddiadau sirol, gan fanteisio ar system y Llysgenhadon Gofal.

Addasu prosesau recriwtio

Nododd darparwyr a chyflogwyr fod problemau yn aml gyda’r broses ymgeisio a chynefino, o ran eu

cymhlethdod a’u hyd, yn rhwystrau rhag xxxx a recriwtio.

O ganlyniad, mae cyflogwyr yn ceisio gwella prosesau ymgeisio a chyfweld trwy symleiddio dulliau, lleihau’r bwlch rhwng cynnig y swydd a dechrau’r rôl, a threulio amser gydag ymgeiswyr. Bwriad y camau hyn yw cynyddu cyfradd drosi ymgeiswyr i weithwyr, a hybu cadw staff yn y tymor hir.

Pwysigrwydd treulio amser gydag ymgeiswyr:

“Rydym wedi ymdrechu i symleiddio ein prosesau, fel bod gennym ymatebion a systemau ymgeisio cyflymach. Nawr mae gennym 20 o staff

yn cael eu hyfforddiant yr wythnos nesaf.”

• Esbonio realiti swydd i baratoi ymgeiswyr ar gyfer y rôl. Dywedodd cyflogwyr eu bod yn cyfathrebu dros y ffôn, yn bersonol ac ar-lein.

“Trwy dreulio amser gydag ymgeiswyr newydd a’u cefnogi drwyddi, rydych chi’n dod i ddeall sut bobl ydyn nhw ac yn gallu mynd i’r afael â’u pryderon.”

• Magu perthynas ag ymgeiswyr.

• Cynorthwyo ymgeiswyr i lenwi ffurflenni (yn enwedig lle mae materion llythrennedd ac iaith).

• Cynnal ymgysylltiad ag ymgeiswyr yn ystod y “xxxxx peryglus” rhwng cynnig swydd a’r dyddiad dechrau.

“Mae pobl yn teimlo eu bod yn cael eu hanghofio. Mae’n rhaid i ni wneud i bobl deimlo eu bod yn cael eu gwerthfawrogi.”

Dulliau i symleiddio’r broses ymgeisio a chyfweld:

• Cynnal cyfweliadau grŵp.

• Darparu opsiynau cyfweliad hyblyg fel cyfweliadau penwythnos a gyda’r nos, ac opsiynau ar gyfer gofal plant ar y safle.

Dulliau o leihau’r bwlch rhwng cynnig swydd a dechrau’r rôl:

• Sicrhau bod ymgeiswyr yn dod â’r xxxx xxxxx papur angenrheidiol gyda nhw ar gyfer cyfweliadau.

• Dechrau hyfforddi tra bod y broses DBS ar y gweill.

“Fel awdurdod lleol rydym wedi gweithio’n galed iawn gydag Adnoddau Dynol i gael y prosesau i xxxx x xxxxxx hydrin. Fe wnaethon ni dreialu

hyn gyda thri xxxxxxx a dweud wrthynt am ddod â’r dogfennau ar gyfer gwiriadau DBS, cynnig y swydd iddyn nhw ar y diwrnod, a gadael iddyn nhw ddechrau cynefino cyn cael eu DBS.”

Dulliau wedi’u targedu

Er mwyn cynyddu’r gronfa bosibl o weithwyr sy’n cael eu xxxx i weithio yn y sector, xxx xxxx cyflogwyr yn newid eu prosesau recriwtio ac yn mabwysiadu dull wedi’i dargedu’n fwy.

Er enghraifh:

• Cyflwyno patrymau gweithio hyblyg wedi’u targedu at anghenion rhieni neu fyfyrwyr.

• Bod yn agored i bobl heb unrhyw brofiad.

“Mae rhinweddau yn bwysicach na chymwysterau.”

• Mynd ar drywydd pobl hŷn a allai fod yn ailymuno â’r gweithlu neu’n newid gyrfa.

“Mae recriwtio pobl hŷn yn gyfle i ddod â sgiliau, gwybodaeth, safbwynt gwahanol, a gwytnwch i’r gweithle.”

• Mynd ar drywydd gweithwyr rhyngwladol.

• Cefnogi ceiswyr lloches gyda thechnolegau digidol.

• Ar gyfer gwaith cymdeithasol, datblygu a hyrwyddo cynlluniau tyfu xxxx rhai xxxx hun, lleihau hyd y profiad gofynnol i weithwyr newydd gymhwyso, a darparu cymorth a hyfforddiant ychwanegol yn y gwaith.

Xxxx gyrwyr a lleihau’r angen am yrwyr

Fel y nodwyd, er bod heriau xxxx ledled y sector, mae’n ymddangos bod gofal cartref yn wynebu’r heriau mwyaf o ystyried y galw am weithwyr sy’n gallu gyrru.

I’r rhai sy’n ymwneud â darparu sawl math o ofal (fel ALlau) yr her fwyaf yn aml xx xxxx gyrwyr cartref. Treulir amser, egni ac arian sylweddol yn ceisio xxxx gyrwyr a / neu leihau’r angen am yrwyr. Er bod y strategaethau hyn wedi bod yn llwyddiannus yn aml, ni all cyflogwyr ysgwyddo costau helaeth, yn enwedig pan fydd recriwtiaid newydd yn gadael ar ôl ychydig fisoedd.

Mae’r prif strategaethau yn cynnwys:

Hyrwyddo rhannu car rhwng gweithwyr.

Mae hyn yn lleihau’r angen i xxx gweithiwr fod yn berchen ar gerbyd, ond yn logistaidd gall fod yn anodd ei drefnu, yn enwedig pan nad yw’r darparwr yn berchen ar y cerbyd.

Hyrwyddo rhannu siwrneiau ceir rhwng gweithwyr.

Mae hyn yn lleihau’r angen i xxx gweithiwr fod yn berchen ar gerbyd, ond yn logistaidd gall fod yn anodd ei drefnu, yn enwedig lle mae unigolion sy’n derbyn gofal a chymorth ar wasgar ac nid oes dwysedd galwadau mewn ardal.

Darparu gwersi gyrru a/neu brofion gyrru am ddim neu am bris gostyngol.

Yn 2022 darparodd Llywodraeth Cymru gyllideb atodol o £10 miliwn i gefnogi awdurdodau lleol i ddarparu gwasanaethau gofal cartref. Xxx xxxx darparwyr wedi defnyddio hwn i gymorthdalu gwersi gyrru. Yn ogystal, cytunodd yr Asiantaeth Safonau Gyrwyr a Cherbydau i flaenoriaethu dyddiadau prawf gyrru ar gyfer gweithwyr gofal cartref Cymru er mwyn goresgyn rhestri aros profion a achoswyd gan y pandemig108. Mae hyn yn lleihau’r xxxxx dysgu personol i yrru ac yn rhoi sgiliau ychwanegol i weithwyr. Fodd bynnag, mae hyn yn gostus, ac nid yw’n arwain at unrhyw sicrwydd y byddai gweithiwr yn gallu ymgymryd â llwybrau gyrru oni bai y gellir caffael cerbyd hefyd.

Cynnig talebau cynnal a chadw car a/neu MOT.

Roedd un darparwr preifat wedi sefydlu perthynas waith dda â garej leol. Mae’r garej yn cynnig gostyngiadau ar eu gwasanaethau i weithwyr gofal y cwmni ac mae’r darparwr yn cynnig taliadau ar gyfer atgyweirio xxxxx a gwisgo hyd at gost ariannol benodol i’w staff. Mae’n debyg bod hyn yn eithaf llwyddiannus yn xxxx’r rhai sydd eisoes yn gyrru ac sy’n berchen ar gerbyd ond nid yw’n gwneud fawr ddim i ddod â mwy o yrwyr i’r sector.

Treialon beic trydan.

Xxx xxxx darparwyr yn cychwyn ar dreialon e-feiciau fel modd rhatach a mynediad is o deithio. Yn yr achos hwn, byddai e-feic ar gael am ddim i weithwyr. Fodd bynnag, mae’n annhebygol y bydd e-feiciau yn addas yn y gaeaf a chyfnodau o dywydd gwael, ond mewn ardaloedd gwledig gall pellteroedd fod yn rhy fawr, neu dir yn rhy anwastad, i hyn fod yn hyfyw. Fodd bynnag, mewn ardaloedd trefol, gallai hwn fod yn ateb diddorol.

Rolau gyrrwr yn unig.

Xxx xxxx darparwyr yn ystyried posibilrwydd cyflogi gyrwyr i yrru eu staff gofal. Yn y senario hwn, ni fyddai’r gyrwyr eu hunain yn darparu gofal, ac mae’n dod yn eithaf costus yn gyflym. Mae’n debygol y bydd hyn yn fwy priodol ar gyfer sefydliadau mwy o faint a allai gefnogi nifer o ofalwyr ag un gyrrwr.

Nodwn fod llawer o wasanaethau iechyd yn gweithredu Gwasanaethau Gyrwyr Gwirfoddol i yrru cleifion i apwyntiadau ysbyty a meddygon teulu, xx xxxx yno. Gallai hwn fod yn llwybr diddorol i’w archwilio.

Datblygu llwybrau cerdded.

Xxx xxxx cyflogwyr wedi aildrefnu pecynnau gofal er mwyn datblygu llwybrau cerdded, h.y., cyfres o becynnau gofal ger cartref y gweithiwr gofal. Gall hyn olygu cyd-drafod gydag unigolion sy’n derbyn cymorth i newid amseriadau galwadau.

Er bod ymdrechion o’r fath wedi xxxx xxxx llwyddiannau clir, xxx xxxx anfanteision. Yma, gall newidiadau mewn anghenion gofal lleol neu amgylchiadau unigolyn sy’n derbyn cymorth wneud llwybrau cerdded cyfan yn anhyfyw. O ystyried yr amser y mae cyflogwyr yn ei dreulio yn sefydlu llwybrau cerdded yn y lle cyntaf, nid yw hyn yn gynaliadwy.

Crynodeb o’r adran

Bu darparwyr a chyflogwyr wrthi’n datblygu strategaethau i fynd i’r afael â’u heriau xxxx a recriwtio. Gall eu profiadau fod yn ddefnyddiol i gyflogwyr eraill ddysgu ohonynt, tra bod gweddill eu trafferthion yn amlygu mannau ychwanegol lle xxx xxxxx cymorth ar y sector. Fel y dengys yr adran ganlynol, mae Gofalwn Cymru wedi gwneud yn dda i lenwi rhai o’r bylchau hyn.

6

Rôl a gwerth Gofalwn Cymru

Deall atyniad a recriwtio yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yng Nghymru a rôl Gofalwn Cymru 81

Rôl a gwerth Gofalwn Cymru

Daw Gofalwn Cymru â gwerth sylweddol i’r sector. Dengys yr adran hon fod ei weithgareddau, a gynllunnir i ymgysylltu â cheiswyr gwaith a’u hysbysu, yn hanfodol i fynd i’r afael â heriau xxxx a recriwtio.

Prif negeseuon
1	Mae'r rhai sy’n gwybod am Gofalwn Cymru yn credu ei fod yn rym cadarnhaol i'r sector. Fodd bynnag, mae ymwybyddiaeth o Gofalwn Cymru a'i waith yn isel ac yn anwastad.
2	Mae gweithgareddau Gofalwn Cymru wedi llwyddo i hybu ymwybyddiaeth a newid canfyddiadau o'r sector, ac wrth ymgysylltu â cheiswyr gwaith ac ymgeiswyr posibl a’u cefnogi.
3	Mae'r wefan yn effeithiol am dargedu cynulleidfaoedd addas, ond mae diffyg hunaniaeth glir, tra nad yw'r porth swyddi wedi cyflawni'r tyniant disgwyliedig.

Mae’r adran hon yn archwilio effaith gwaith Gofalwn Cymru hyd yma. Mae’n archwilio canfyddiadau ac ymwybyddiaeth rhanddeiliaid o Gofalwn Cymru a’i weithgareddau; defnyddio dadansoddeg gwefan i ddeall pwy sy’n defnyddio’r wefan a sut, wedi’i ategu â mewnwelediadau ychwanegol gan ddarparwyr; ac asesiad o’r gwerth am arian ac elw ar fuddsoddiad Gofalwn Cymru.

Canfyddiadau ac ymwybyddiaeth o Gofalwn Cymru

Ar y cyfan, ystyrir bod Gofalwn Cymru yn rym cadarnhaol i’r sector. Ledled y sector, mae’r rhai a fu’n ymwneud â Gofal Cymru o’r farn ei bod yn rhaglen wych o waith sydd â photensial aruthrol i gefnogi ac uno’r sector. Fodd bynnag, prif gyfyngiad Gofalwn Cymru yw nad yw wedi ymgysylltu eto â’r sector cyfan.

“Mae’n gadarnhaol cael grŵp cenedlaethol yn cynrychioli’r sector. Mae gofal yn cael trafferth gan nad oes ganddo gorff unedol felly ni ellir gwneud pethau gyda’i gilydd yn yr un ffordd xx x xxxxxxx ar gyfer iechyd fel gyda bandiau cyflog nyrsio. Mae Gofalwn [Cymru] yn cynrychioli ychydig o undod i’r sector.”

Roedd cyflogwyr BCGP, yn arbennig, yn gadarnhaol iawn am Gofalwn Cymru. Mae’n debyg bod hyn am fod BCGP wedi bod yn ymylol yn draddodiadol i drafodaethau gofal cymdeithasol ehangach a bod safleoedd yn gwerthfawrogi’r sylw newydd (gweler yr adroddiad sy’n canolbwyntio ar BCGP am ragor o fanylion). Fodd bynnag, teimla darparwyr gwaith cymdeithasol fod y neges gwaith cymdeithasol yn gallu cael ei cholli yng ngweithgareddau Gofalwn Cymru.

Er gwaethaf y canfyddiadau cadarnhaol i raddau helaeth, roedd diffyg sicrwydd clir ynghylch cwmpas yr hyn a wna Gofalwn Cymru:

“Xxx xxxxx i Gofalwn Cymru egluro ei bwrpas yn well.”

Ymwybyddiaeth o Gofalwn Cymru

Mae llawer o sefydliadau, gan gynnwys rhai cenedlaethol amlwg, xxxxx xx’n anymwybodol o’r hyn a wna Gofalwn Cymru, neu’n anymwybodol o’i fodolaeth.

“Dyw hyd yn oed ein llysgenhadon gofal [yn wahanol i lysgenhadon Gofalwn Cymru] ddim yn ymwybodol ohonyn nhw, heb sôn am y cyhoedd yn ehangach.”

Mae’n ymddangos hefyd bod ymgysylltu yn afreolaidd a bod darparwyr a chyflogwyr yng Nghanolbarth a Gogledd Cymru yn llai ymwybodol o weithgareddau Gofalwn Cymru ac yn ymgysylltu llai â nhw.

Serch hynny, hyd yn oed pan nad oedd darparwyr yn ymwybodol o Gofalwn Cymru, maent yn cefnogi cyfranogiad Gofal Cymdeithasol Cymru mewn prosiect o’r fath.

“Dylai GCC ddarparu llwybrau gyrfa, nid cymwysterau yn unig, ond proffiliau clir a delwedd bositif [i’r sector]”.

Fodd bynnag, mae’n bwysig nodi bod 11% o’r boblogaeth a holwyd mewn arolwg canfyddiadau cyhoeddus yn 2022 yn ymwybodol o weithgareddau marchnata Gofalwn Cymru109, a bod tuag 1 o xxx 5 yn ymwybodol o’r rhaglen.

Gweithgareddau Gofalwn Cymru

Mae Gofalwn Cymru yn cynnal cyfres o weithgareddau gyda’r bwriad o gefnogi’r sector. Yn gyffredinol, mae’r sector yn gadarnhaol iawn am y gweithgareddau hyn. Lle nodir gwendidau, mae’r rhain yn cyflwyno cyfleoedd i Gofalwn Cymru fireinio ei gynnig ymhellach.

Mae Tabl 9 yn amlinellu’r gweithgareddau allweddol a’u cryfderau a’u gwendidau. Mae mwy o wybodaeth yn dilyn.

Tabl 9: Dadansoddiad o weithgareddau Gofalwn Cymru

Hybu ymwybyddiaeth
Disgrifiad	Gwendidau	Cryfderau	Cyfleoedd
Hybu ymwybyddiaeth am y sector gofal cymdeithasol a gofal plant a rolau swyddi drwy ymgyrchu.	Mae ymwybyddiaeth o Gofalwn yn brin o hyd o fewn y sector. Negeseuon aneglur ar yr hyn maen nhw’n ei wneud, eu cenhadaeth a xxxx eu bod ar wahân i GCC.	Hysbysebion teledu a radio. Adnoddau, astudiaethau achos, fideos a phosteri defnyddiol iawn.	Datblygu dulliau newydd o ymgyrchu.

Allgymorth
Disgrifiad	Gwendidau	Cryfderau	Cyfleoedd
Cydweithio â sefydliadau eraill, canolfannau cymunedol ac ysgolion.	Afreolaidd ledled Cymru.	Mae estyn allan i’r gymuned Affricanaidd wedi cynyddu’r ganran o ofalwyr gwrywaidd. Mae gweithio gydag ysgolion yn arbennig o effeithiol.	Ehangu a chynyddu gweithgareddau allgymorth. Mae cyfleoedd i ymgysylltu â mudwyr a ffoaduriaid.

Porth swyddi
Disgrifiad	Gwendidau	Cryfderau	Cyfleoedd
Porth i gyflogwyr gyhoeddi a rheoli eu swyddi gwag mewn un lle.	Mae’r porth swyddi yn rhy gymhleth ac yn cymryd llawer o amser i gyflogwyr. Ddim yn adnabyddus iawn i geiswyr gwaith y tu xxxxx i’r sector ac xxx xxx leoedd fel Indeed fonopoli dros recriwtio.	Proses ymgeisio symlach na gwneud cais am swyddi amrywiol ar wahân (dim ond lanlwytho un CV). Hysbyseb swydd am ddim i gyflogwyr.	Ymgysylltu â chwaraewr mwy (h.y., Indeed) i annog traws-bostio.

Cyrsiau Cyflwyniad i...
Disgrifiad	Gwendidau	Cryfderau	Cyfleoedd
Rhaglen hyfforddiant 3 diwrnod wedi’i hariannu i bobl sydd â diddordeb mewn gweithio mewn lleoliadau gofal cymdeithasol neu ofal plant.	Mae’n anodd cael data monitro tymor hir i werthuso effeithiolrwydd.	Yn cyflwyno pobl i’r hyn y mae’r sector a rolau penodol yn ei olygu. Mae’r cyfranogwyr yn mwynhau’r natur ryngweithiol.	Ehangu’r cyrsiau ymhellach a chynnig sesiynau wedi’u targedu’n well.

Cynllun Gwarantu Cyfweliad (GIS)
Disgrifiad	Gwendidau	Cryfderau	Cyfleoedd
Mae’r GIS yn sicrhau bod unrhyw un sydd wedi cwblhau’r cyrsiau Cyflwyniad i... yn gallu cael cyfweliad.	Mae cyflogwyr yn ansicr sut i’w xxxxx xxxx recriwtio teg.	Yn caniatáu teilwra i anghenion a gofynion unigol. Yn creu cyfle i recriwtio o gefndiroedd amrywiol. Yn cefnogi ymgeiswyr i lenwi ffurflenni cais.	Yn dod â mwy o gyflogwyr i’r cynllun.

Yn hybu ymwybyddiaeth a newid canfyddiadau

Mae Gofalwn Cymru wedi datblygu cyfres o ymgyrchoedd ers ei lansio ym mis Mawrth 2019. Yn gyffredinol, mae ymgyrchoedd yn dilyn gweithwyr gofal ar draws diwrnod neu foment nodweddiadol yn y gwaith, ac yn dangos eu cysylltiad â’r bobl maen nhw’n eu cefnogi.

Yn ystod y chwe wythnos gyntaf ar ôl ei lansio, cafodd ymgyrch Gofalwn Cymru ei gweld 609,452 o weithiau trwy gyfuniad o hysbysiadau cyfryngau cymdeithasol, nodweddion gwefan yr ALl a sylw yn y cyfryngau cenedlaethol.

Mae rhanddeiliaid yn gwerthfawrogi maint ymgysylltiad Gofalwn Cymru ar draws gwahanol gyfryngau ac yn targedu grwpiau gwahanol. Mae ymdeimlad bod ymgyrchoedd a fideos o ansawdd uchel, yn addysgiadol ac yn ddefnyddiol

wrth chwalu mythau ac adeiladu gwell hunaniaeth i’r sector. Drwy gynnwys pobl o’r sector mewn fideos, mae llawer o gyflogwyr yn mynegi ymdeimlad clir o falchder a pherchnogaeth dros yr ymgyrchoedd. Xxx xxxx mân bryderon y gall yr ymgyrchoedd fod yn rhy gadarnhaol, heb eu bod yn adlewyrchu’n llawn natur ingol swyddi gofalu, ond lleiafrif o ymatebwyr yn unig sy’n poeni am hyn.

Datblygir yr xxxx fideos a deunyddiau yn Gymraeg a Saesneg, ac xxx xxxx ar gael yn Iaith Arwyddion Prydain. Fe’u rhannir i gyd ar broffiliau cyfryngau cymdeithasol Gofalwn Cymru. Mae’r sianeli penodol a ddefnyddir yn dibynnu ar y gynulleidfa darged ond maent yn cynnwys YouTube, Facebook, Instagram, Twitter, LinkedIn a Snapchat. Caiff llawer ohonynt hefyd eu chwarae ar y teledu a’r radio cenedlaethol neu eu hargraffu mewn allfeydd cyfryngau cenedlaethol a lleol. Yr ymgyrch fwyaf llwyddiannus o ran nifer y bobl sydd wedi ei gweld yw ‘Ni’n Gofalu, Wnewch Chi?’ sydd wedi’i gweld dros 330,000 o weithiau ar YouTube.

Mae ymgyrchoedd yn canolbwyntio ar wella delwedd y sector yn ehangach neu wella delwedd ac ymwybyddiaeth o rolau penodol. Er enghraifh, mae ymgyrch ‘Gwneud gwahaniaeth ym mlynyddoedd cynnar plentyn’ yn canolbwyntio ar rolau BCGP. Bu’r ymgyrch hon yn arbennig o lwyddiannus, gan gyrraedd cynulleidfa o bron i 200,000 yn ei gweld.

Ffigur 11: Llun llonydd o ymgyrch ‘Ni’n gofalu Wnewch chi?’

Gwaith allgymorth ac ymgysylltu

Mae Gofalwn Cymru yn hwyluso ac yn cynnal rhaglen helaeth o weithgareddau allgymorth ac ymgysylltu. Bwriad y gweithgareddau hyn yw darparu gwybodaeth, cyngor a chymorth i geiswyr gwaith ac ymgeiswyr posibl er mwyn xxxx a recriwtio mwy.

Mae pedwar gweithgaredd allweddol yn hyn o xxxx, ac xxx cyflogwyr a’r rhai sy’n ymwneud â chyflwyno’r gweithgareddau hyn yn gadarnhaol amdanynt i gyd.

• Cysylltwyr Gyrfa Gofal Rhanbarthol – mae Gofal Cymdeithasol Cymru yn darparu £50,000 o gyllid fesul rhanbarth i gyflogi cysylltwyr gyrfa gofal rhanbarthol sy’n cysylltu gwaith cenedlaethol a rhanbarthol, ac yn arwain

ymgysylltiad â phartneriaid ac ymgyrchu rhanbarthol. Roedd yr xxxx gyflogwyr a oedd wedi ymgysylltu â’u cysylltydd rhanbarthol yn gadarnhaol iawn am y rôl hon, gan werthfawrogi cael rhywun mewn cysylltiad â phryderon lleol ac yn cymryd rhan mewn trafodaethau cenedlaethol.

Lle mae cysylltwyr rhanbarthol yn mynychu neu’n cynnal ffeiriau swyddi ac adnoddau rhanbarthol penodol, mae darparwyr llai o faint yn arbennig yn ddiolchgar iawn. Bu cysylltwyr rhanbarthol hefyd yn ganolog yn nodi

darparwyr ychwanegol na fuont efallai’n gysylltiedig â gwaith neu grwpiau lleol presennol.

Fodd bynnag, roedd y cysylltwyr rhanbarthol y buom yn siarad â nhw’n crybwyll anawsterau wrth ddod o hyd i ddarparwyr ac ymgysylltu â hwy, ac wrth flaenoriaethu llwythi gwaith sy’n gynyddol brysur.

• Pecyn cymorth rhanddeiliaid – mae Gofalwn Cymru wedi datblygu pecyn y gellir ei ddefnyddio gan sefydliadau gyrfaoedd a cheisio gwaith a darparwyr addysg i ategu addysgu ac adnoddau gofal cymdeithasol. Gellir addasu’r pecyn cymorth i wahanol gynulleidfaoedd.

Mae cysylltwyr rhanbarthol yn dweud iddo gael croeso da gan brifysgolion a cholegau. Mewn colegau, mae tystiolaeth anecdotaidd ei fod yn annog myfyrwyr i chwilio am gyfleoedd rhan-amser yn y sector gofal cymdeithasol a gofal plant yn hytrach nag mewn manwerthu neu letygarwch.

• Ymgysylltu ag ysgolion – drwy’r cysylltwyr rhanbarthol a thîm ehangach Gofalwn Cymru, mae Gofalwn Cymru wedi cymryd camau pwysig o ran ymgysylltu â phlant ysgol ar hyd eu taith addysg. Er bod y rhan fwyaf o’r ymgysylltu â phobl 16+, yn fwy diweddar, bu cysylltwyr yn ymgysylltu â phlant iau. Yn bwysig, wrth ymgysylltu â phlant, mae cyfleoedd i negeseuon gael eu trosglwyddo i oedolion.

Mae rhanddeiliaid yn gwerthfawrogi’n arbennig y gwaith ymgysylltu â phlant ysgol i ddarparu dulliau tymor hwy o ymdrin â’r argyfwng xxxx a recriwtio. Mae hyn yn bwysig o ystyried nad oes gan ysgolion y gallu i

ddarparu gwybodaeth gywir ac o ansawdd am y sector a rolau penodol. Mae rhanddeiliaid hefyd yn cydnabod na fydd effaith y gwaith hwn yn cael ei theimlo am flynyddoedd lawer.

Mae lle pellach i gynnwys plant ysgol mewn cyfleoedd profiad gwaith, ond ychydig o ddarparwyr sy’n gwybod sut i wneud hyn.

• Ymgysylltu â cheiswyr gwaith – mae cysylltwyr hefyd yn mynychu canolfannau gwaith lleol, yn mynychu a/neu’n trefnu ffeiriau swyddi, ac yn ceisio gweithio gyda sefydliadau eraill sy’n canolbwyntio ar gyflogaeth mewn ardaloedd a rhanbarthau. Mae Gofalwn Cymru wedi arwain nifer o sesiynau mawr wedi’u hanelu at ganolfannau gwaith a hyfforddwyr gwaith.

• Llysgenhadon Gofalwn – mae Gofalwn Cymru yn cefnogi llysgenhadon ar draws y sector. Gweithwyr presennol yw’r rhain sy’n gwirfoddoli i fod yn

llysgennad. Disgwylir iddynt rannu eu profiad ac ymgysylltu â cheiswyr gwaith ac ysgolion i hyrwyddo amcanion gwella prosesau xxxx. Gweithiant o fewn y rhanbarthau ac fe’u rheolir gan arweinwyr rhanbarthol.

Yn bwysig, dengys y gwaith allgymorth ac ymgysylltu mor bwys yw blaenoriaethu ymgysylltu lleol a rhanbarthol a theilwra adnoddau a dulliau mwy cyffredinol / cenedlaethol o ymdrin ag anghenion lleol. Mae Ffigur 12 yn enghraifh o daith defnyddiwr sy’n dangos pwysigrwydd y gweithgareddau allgymorth hyn wrth ymgysylltu â cheiswyr gwaith.

Mae Xxxx yn byw yn rhanbarth Gorllewin Cymru a bu’n ddiwaith ers tro.

Cysylltodd â rhaglen Cymunedau am Waith a dechreuodd wirfoddoli i Mind.

Tra bu ar raglen Cymunedau am Waith cafodd ei gyfeirio at y Cysylltydd Gyrfa Rhanbarthol ar gyfer gofal cymdeithasol.

Cafodd Xxxx wybod am y cwrs Cyflwyniad i Ofal Cymdeithasol a chafodd gymorth gyda’i Saesneg am nad yw’n hyderus iawn yn darllen ac ysgrifennu.

Wedi iddo gwblhau’r cwrs, ymrestrodd ar gwrs ychwanegol cysylltiedig â gofal yn ei goleg lleol.

Ffigur 12: Taith defnyddiwr yn dangos sut mae gweithgareddau allgymorth Gofalwn Cymru yn cefnogi ceiswyr gwaith i ymuno â’r sector

Cefnogi darpar ymgeiswyr

Mae Gofalwn Cymru hefyd wedi datblygu cyfres o gynlluniau a chyrsiau a gynlluniwyd i’w gwneud hi’n xxxx i bobl heb wybodaeth am y sector na phrofiad ohono ddod o hyd i waith.

Wrth ddarparu cymorth wedi’i deilwra i ymgeiswyr, mae Gofalwn Cymru yn cymryd camau pwysig i baratoi ymgeiswyr yn well ar gyfer realiti’r gwaith.

“Mae gofalwn cymru wedi gwneud llawer i symleiddio llwybrau at ofal cymdeithasol, a chreu profiad hawdd iawn i’w ddefnyddio.”

• Cyrsiau Cyflwyniad i... – Mae’r cyrsiau 3 diwrnod yn rhad ac am ddim a’u bwriad yw cyflwyno pobl i’r sector ac i ofynion penodol y rôl. Caiff pynciau fel cyfathrebu, diogelu ac arferion gwaith eu trafod gan y cwrs. Ar ddiwedd y rhaglen mae hyfforddwr gwaith yn cynorthwyo ymgeiswyr i ddod o hyd i swyddi a gwneud cais amdanynt. Yn ogystal, wrth ddechrau rôl yn y sector,

bydd ymgeiswyr yn cael cymorth ychwanegol a hyfforddiant ychwanegol gan eu cyflogwr.

Er ei bod yn weddol newydd, mae tystiolaeth eisoes bod pobl yn trosglwyddo i’r sector gofal cymdeithasol a gofal plant ar ôl cwblhau’r cwrs. Hyd yn hyn, mae 606 o bobl wedi cwblhau’r cwrs Cyflwyniad i ofal cymdeithasol, gydag

o leiaf 123 o bobl yn dechrau gwaith neu addysg berthnasol ar ôl ei gwblhau. Mae 70 o bobl eraill wedi cwblhau cwrs Cyflwyniad i ofal plant. O ystyried mai dim ond ar ddiwedd 2022 y dechreuodd y cyrsiau gofal plant, nid oes data canlyniadau eto.

• Cynllun Gwarantu Cyfweliad (GIS) – rhaid i ddarparwyr sy’n cofrestru i’r GIS warantu cyfweliad i ymgeiswyr sydd wedi cwblhau cwrs Cyflwyniad i... Mae 61 o ddarparwyr wedi cofrestru ar hyn x xxxx, ond xxx cynlluniau parhaus i estyn hyn i dros 2,000 o ddarparwyr.

Mae darparwyr sydd eisoes yn cymryd rhan yn canmol y cynllun yn fawr ac yn gyffrous iawn i’w weld yn tyfu.

• Hyfforddwyr gwaith – i ddarpar ymgeiswyr, gan gynnwys y rhai sydd wedi cwblhau’r cyrsiau Cyflwyniad i..., darparu cymorth unigol wedi’i deilwra i ymgeisio am swyddi, deall gofynion hyfforddi a chofrestru, a darparu cymorth ehangach ar gyfer cynllunio gyrfa a datblygiad personol.

Mae cefnogi ymgeiswyr i ddeall y broses a llenwi ffurflenni yn bwysig er mwyn helpu recriwtio ond mae’n ddwys iawn o ran adnoddau. Ystyrir bod hyfforddwyr gwaith yn ddefnyddiol ond ar hyn x xxxx maent yn gweithio hyd eithaf eu capasiti.

Cipolwg ar wefan Gofalwn Cymru

O ystyried pwysigrwydd gwefan Gofalwn Cymru fel ffordd o ymgysylltu â darparwyr ac ymgeiswyr, ac fel cartref ar gyfer ei adnoddau a’i xxxxx swyddi, mae’n ddefnyddiol deall sut mae’r wefan yn cael ei defnyddio.

Mae’n bwysig nodi bod y wefan yn cael ei symud a’i hail-adeiladu ar hyn x xxxx i fynd i’r afael â’r materion hysbys mewn ymarferoldeb ac i sicrhau bod gwybodaeth yn gliriach ac yn xxxx dod o hyd iddi. Bydd hyn yn cael ei gwblhau erbyn haf 2023.

Defnyddioldeb

Yn gyffredinol, ychydig o faterion a godwyd gyda defnyddioldeb y wefan. O’r materion a godwyd, mae’r rhan fwyaf eisoes yn cael sylw yn y gwaith parhaus o wella’r wefan.

Xxx xxx neges allweddol o ran defnyddioldeb:

Nid yw pethau xxx amser mewn lle amlwg.

• Nid yw’n glir lle mae gwybodaeth am waith cymdeithasol yn eistedd o’r prif benawdau.

• Mae’n anodd llywio i wybodaeth ar y GIS heb wybod eisoes ei bod yn bodoli.

• Mae lluniau baner yn fawr iawn ac yn cuddio testun a dolenni pwysig isod.

• Nid yw rhai dolenni pwysig – prentisiaethau, llysgenhadon – yn glir ar far y brif ddewislen.

Mae problemau gyda hygyrchedd.

• Yn aml ceir fideos yn unig heb eiriau cysylltiedig ar y math o gyflogwr a’r math o rôl.

• Dro arall, mae’r tudalennau yn cynnwys llawer iawn o destun.

• Nid yw llawer o ddolenni’n cael eu hamlygu o hofran drostynt ac maent yn edrych fel dolenni wedi torri.

• Mae’r wefan yn defnyddio xxxx led y sgrin a gall fod yn anodd ei gweld ar sgriniau mwy o faint.

Yn bwysig, nid oes unrhyw faterion ychwanegol na gwahanol yn cael eu codi ar gyfer y cynnwys Cymraeg. Mae defnyddwyr Cymraeg yn hapus bod y wefan yn gwbl ddwyieithog.

Hunaniaeth y safle

Un o’r prif faterion a amlygwyd gyda’r wefan yw diffyg hunaniaeth glir, yn enwedig ar y dudalen hafan.

Mae baneri mawr yn cuddio gwybodaeth allweddol, ac nid oes adran glir ‘amdanom ni’ (gweler Ffigur 13). Nid yw’n glir o’r dudalen hafan hon xxxx yw Gofalwn Cymru, xxxx xxx’n ceisio ei gyflawni, nac at bwy y mae wedi’i anelu.

“Dyw’r wefan ddim yn dweud yn glir pwy ydyn nhw a xxxx maen nhw’n ei wneud. Does dim datganiad clir mai ymgyrch recriwtio ydyw.”

Ffigur 13: Sgrinlun o dudalen hafan Gofalwn Cymru

Porth swyddi

Mewn egwyddor, mae cyflogwyr yn cefnogi’r porth swyddi. Maen nhw’n gwerthfawrogi cael lle am ddim i hysbysebu swyddi gwag. Fodd bynnag, ychydig iawn o dyniant, os o gwbl, a xxxx o hysbysebion.

“Rydyn ni wedi hysbysebu ar Gofalwn Cymru ers blynyddoedd ond dim ond dau gais sydd wedi dod drwy hyn, er ein bod ni’n adnewyddu’r hysbysebion yn gyson.”

“Mae hysbysebion swyddi wedi cael eu rhoi ar Gofalwn Cymru, ond dim ond un ymgeisydd o Nigeria a gawsom a dim byd arall.”

Mae’n debyg bod y diffyg tyniant oherwydd bod brandiau cenedlaethol a byd- xxxx eraill yn drech yn y farchnad – sef Indeed, Xxxx, a Totaljobs ymhlith eraill. Oni bai bod rhywun yn chwilio am rôl mewn gofal, maen nhw’n annhebygol o daro ar wefan Gofalwn Cymru. Gall y rhai sy’n taro arni wneud cais wedyn drwy safleoedd mwy adnabyddus neu fynd yn uniongyrchol i safle’r cyflogwr. Os xxxxx, xxx’n annhebygol y byddai cyflogwyr yn ymwybodol o’r rôl y gallai Gofalwn Cymru fod wedi’i chwarae i ddod ag ymgeiswyr i’w safle.

“Dyw pobl y tu xxxxx i ofal ddim wedi clywed am Gofalwn xxxxx xxxxx nhw ddim yn mynd yno i chwilio am swyddi.”

At hynny, mae problemau yn y cyfnod cyflwyno cychwynnol wedi arwain at ddiffyg xxxxx:

“Roedd porth swyddi Gofalwn Cymru yn syniad gwych ond ni chafodd ei weithredu’n dda iawn, gyda llawer o broblemau technegol. Rhoddwyd gwybod am y rhain gan ddarparwyr, ond ni wnaed dim. Dylid bod wedi ei dynnu i xxxx, trwsio’r problemau ac yna ei ail-lansio. Nid yw pobl yn ei ddefnyddio nawr.”

Fodd bynnag, mae’n debyg bod gan y porth swyddi ei ddefnydd o ran y GIS a’r cyrsiau Cyflwyniad i ... Mae cynlluniau i ehangu’r cyrsiau Cyflwyniad i ... a dod â dros 2,000 o leoliadau ar y GIS yn gyfle clir i’r porth lwyddo a chael ei ddefnyddio’n fwy.

Mae hefyd yn bwysig nodi bod gan gyflogwyr rwystredigaethau gyda byrddau swyddi mwy traddodiadol fel Indeed xxx Xxxx, gan gynnwys:

• Costau uchel i bostio hysbysebion swydd.

• Mae’n anodd gwneud i rolau sefyll xxxxx.

• Caiff rolau eu hysbysebu sawl gwaith, gan foddi rolau sydd ar gael.

• Yn aml yn arwain at geisiadau gormodol gan ymgeiswyr anghymwys neu anaddas.

• Mae darparwyr a recriwtwyr yn gwastraffu llawer o amser ac arian yn mynd ar drywydd ymgeiswyr sy’n anghymwys neu ddiddiddordeb.

Pwy sy’n defnyddio’r wefan?

Mae proffil defnyddiwr gwefan Gofalwn Cymru yn cyfateb yn fras i broffil staff presennol.

Ymwelodd tua 150,000 o ddefnyddwyr â’r wefan rhwng mis Ionawr 2022 a mis Ionawr 2023, gyda 33% o’r xxxx weithgarwch defnyddwyr yn digwydd yn chwarter cyntaf y flwyddyn. Mae’r duedd hon hefyd yn ymddangos yn gyffredin ar draws y blynyddoedd blaenorol. Dylid nodi bod Gofalwn Cymru yn cael cyllid afreolaidd ar draws y flwyddyn, sy’n gyfrifol am yr anghydbwysedd hwn o weithgarwch.

Fel y dengys Ffigur 14, mae defnyddwyr o xxx oed yn defnyddio’r wefan, ond mae’r gynulleidfa graidd rhwng 25 a 54 oed sy’n ffurfio 60% o’r xxxx ddefnyddwyr. Hefyd, roedd 61% o’r defnyddwyr yn ferched.

Xxx xxxx pob defnyddiwr a welodd y wefan dros y flwyddyn ddiwethaf yn ymwelwyr newydd; dim ond 11% sy’n ymwelwyr sy’n dychwelyd. Mae’r rhan fwyaf o ddefnyddwyr yn cyrchu’r wefan yn y boreau nid gyda’r nos. Mae 95% o’r xxxx ddefnyddwyr yn edrych ar y wefan yn Saesneg, a’r rhan fwyaf ohonynt yn y DU.

Canran y defnyddwyr fesul grŵp oedran sy’n cyrchu Gofalwn Cymru

25%

20%

15%

10%

5%

0% 00-00 00-00 00-00 00-00 55-64 65+

Ffigur 14: Canran y defnyddwyr fesul grŵp oedran sy’n cyrchu gwefan Gofalwn Cymru (Ionawr 2022 – Ionawr 2023)

Sut maen nhw’n ei defnyddio?

Mae defnyddwyr yn cyrchu’r wefan drwy ffonau symudol yn bennaf. Mae’r amser a dreulir ar y wefan yn cynyddu, gan awgrymu bod yr ymgysylltu’n cynyddu hefyd.

Ar gyfartaledd, o fis Ionawr 2022-23 treuliodd y defnyddwyr ryw 44 eiliad ar y wefan ar unrhyw adeg benodol. Yn bwysig, ers mis Hydref 2022, mae’r amser cyfartalog ar gynnydd, a’r defnyddwyr xxxxxxx yn treulio 150 eiliad ar y safle ar gyfartaledd.

Fel y dengys Ffigur 15, daw’r rhan fwyaf o’r defnyddwyr o hyd i’r safle drwy chwiliad taledig (32%) neu drwy’r cyfryngau cymdeithasol (18%). Mae’r rhan fwyaf o ddefnyddwyr yn cyrchu’r wefan o ffôn symudol, a nifer fechan o ddefnyddwyr yn defnyddio peiriannau bwrdd gwaith, gliniaduron, xxx xxxxx. Xxx hyd y sesiwn a dreulir ar beiriannau bwrdd gwaith yn llawer mwy (4x) na hyd y sesiwn a dreulir ar ffonau symudol. Mae hyn yn debygol o ddigwydd am fod defnyddwyr yn agor tudalen o’r wefan ac yn gadael y tab ar agor yn hytrach na’i gau ar unwaith.

Faint o ddefnyddwyr sy’n cyrchu’r safle o xxx ffynhonnell

40,000

30,000

20,000

10,000

Chwiliad y telir amdano

Cyfryngau cymdeithasol

Chwilio organig

Arall

Uniongyrchol

Cyfeirio

Arddangos

Ebost

Cyfryngau Cymdeithasol

y talwyd amdanynt

0

Ffigur 15: Nifer y defnyddwyr sy’n defnyddio xxxxxxx.xxxxx o xxx xxxxxxxxxxx (Ionawr 2022-Ionawr 2023)

At xxxx maen nhw’n ei defnyddio?

Mae’n debyg bod y rhan fwyaf o ddefnyddwyr sy’n ymweld â’r wefan yn chwilio am swyddi neu brentisiaethau neu’n dod o hyd i wybodaeth am y sector.

Tudalen gweithio gyda phlant sy’n cael ei gweld fwyaf, sef ychydig dros 15,000 o weithiau, sy’n trosi i 37% o’r xxxx ddefnyddwyr a threulio amser cyfartalog o 17.5 eiliad ar y dudalen fesul defnyddiwr.

Tudalennau mwy na geiriau, swyddi, a prentisiaethau yw’r tudalennau mwyaf poblogaidd nesaf, yn y drefn honno, sy’n cael eu gweld tua 5,000 o weithiau yr un. Mae defnyddwyr yn treulio 40 eiliad ar gyfartaledd yn edrych ar restrau swyddi neu’n chwilio am brentisiaethau. Dau safle arall a welir yn gyffredin yw cyflwyniad i ofal cymdeithasol a gweithio gyda phlant, gyda’r defnyddwyr yn treulio tua 120 eiliad ar y tudalennau hyn.

Mae’n ymddangos bod y camau allweddol a gymerir ar y wefan yn gysylltiedig â swyddi neu brentisiaethau, gyda defnyddwyr gan amlaf yn edrych ar restrau swyddi, yn clicio ar geisiadau am swyddi, yn chwilio am brentisiaethau, neu’n cofrestru gan ddefnyddio’r wefan.

Yn bwysig, mae’r rhai sy’n dod o hyd i’r wefan o chwiliad organig neu gyfeiriad o wefan arall neu safle cyfryngau cymdeithasol yn fwy tebygol o gwblhau un o

nodau’r wefan. Mae’r nodau’n cynnwys camau fel gweld rhestr swyddi neu gysylltu â chyflogwr. Dengys Ffigur 16 y ganran o ddefnyddwyr a gwblhaodd nodau yn seiliedig ar sut y daethant o hyd i xxxxxxx.xxxxx yn y lle cyntaf. Mae dynion a’r rhai o xxx 34 oed yn fwy tebygol o gysylltu â chyflogwr na grwpiau eraill.

Canran y defnyddwyr sy’n cyrraedd nodau yn ôl sut y gwnaethon nhw gyrchu’r wefan

40,000

30,000

20,000

10,000

Chwiliad y telir amdano

Cyfryngau cymdeithasol

Chwilio organig

Arall

Uniongyrchol

Cyfeirio

Arddangos

Ebost

Cyfryngau Cymdeithasol

y talwyd amdanynt

0

Ffigur 16: Canran y defnyddwyr sy’n cyrraedd nodau yn ôl sut y gwnaethon nhw gyrchu’r wefan (Ionawr 2022-Ionawr 2023)

Gwerth am arian ac elw ar fuddsoddiadau

Mae’n bwysig deall sut mae Gofalwn Cymru yn cynnig gwerth am arian ac yn creu elw ar fuddsoddiad. I wneud hynny, cynhaliwyd cymhariaeth xxxx â sefydliadau eraill sy’n ceisio cynnal ymgyrchoedd a phrosiectau tebyg.

Mae’r broses o gymharu gwariant ac elw ar fuddsoddiadau (ROI) yr ohebiaeth recriwtio yn gymhleth oherwydd natur gyd-destunol y nodau, a’r diffyg data cryf ar wariant ac effaith. Fe’i cymhlethir ymhellach gan natur afreolaidd, anrhagweladwy a thymor byr cyllid Gofalwn Cymru. Fodd bynnag, mae ymarfer meincnodi bras

o Gofalwn yn awgrymu ei fod yn cydredeg yn llwyr â sefydliadau cymharol. Mae enghreifhiau mewn iechyd a gofal yn cynnwys:

• Yn 2023, lansiodd Llywodraeth yr Alban ymgyrch o’r enw ‘There’s More to Care Than Caring’ gyda’r nod o gynyddu ceisiadau i swyddi xx xxxx gofal cymdeithasol i oedolion. Costiodd hyn £500,000 ac ni chafwyd gwerthusiad eto.

• Yn 2018 lansiodd GIG Lloegr ‘We are the NHS’ i gynyddu ceisiadau nyrsio. Costiodd yr ymgyrch hon £6m a honnodd ei bod wedi arwain at 4.5% o gynnydd mewn ceisiadau i raddau nyrsio.

• Yn 2020, lansiodd GIG Lloegr ‘Then, now, always’ sef ymgyrch recriwtio a brandio ehangach. Roeddent yn honni eu bod wedi arbed £248m o gostau llawrydd, ac wedi creu £35.6 o fuddion am xxx £1 a fuddsoddwyd. Awgryma hyn fod tua £7m wedi’i wario i gyd.

Mae ymgyrchoedd a chyllidebau hysbysebu’r sector cyhoeddus ehangach yn amrywio’n sylweddol ond lle maent yn targedu cyfryngau torfol, gan gynnwys ar- lein, maent yn tueddu i fod â chyllidebau mawr. Er enghraifh:

• Mae’r Adran Addysg yn gwario tua £10m y flwyddyn ar recriwtio athrawon yn Lloegr, gydag amrywiad sylweddol flwyddyn ar ôl blwyddyn. Mae cyfryngau’r sector yn adrodd cost recriwtio o ryw £400 yr athro.

• Adroddwyd bod y Weinyddiaeth Amddiffyn wedi gwario £70m dros ddwy flynedd ar recriwtio ar gyfer yr xxxx wasanaethau arfog (yn wahanol i Gofal Cymdeithasol Cymru, mae’r Weinyddiaeth Amddiffyn yn gweithredu fel

y cyflogwr, ac fel hyrwyddwr gyrfaoedd mewn sector). Yn 2015, y gost i recriwtio un aelod o’r lluoedd arfog oedd tuag £800.

• Roedd gan ymgyrch ‘Help us help you’ GIG Lloegr gyfanswm gwerth contract hyd at £28.6m dros dair blynedd.