អ្ស្់មនោះ ពិតាធាំមធងពុាំអាចកាតថ្់ ងៃបានមAើយស្ស្រមាបជ

សារណាបញ្ច ប់ការ្កា

ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ៖

្ហព្័ទ្យធ ន្ិងអន្ីត្ង្វា ្ជន្

ស្រាវស្រាវចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែមេា ឆ្២

០២១ ដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែេិងុនា ឆ្២

០២១

ស្រាវស្រាវមោយ ាស្រ្ាា ចារ្យខែនា

និស្សត

ម្ម ោះ ស្ង ្សី

ម៉េង មោក គ្ព្រុំ រទ្យធី

បប៉េន្ រលីន្ត,ន្

សារណាបញ្ច ប់ការ្កា

ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ៖

្ហព្័ទ្យធ ន្ិងអន្ីត្ង្វា ្ជន្

ស្រាវស្រាវចាប់ពីថ្ងៃទី២៧ ខែមេា ឆ្២

០២១ ដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែេិងុនា ឆ្២

០២១

ស្រាវស្រាវមោយ ាស្រ្ាា ចារ្យខែនា

និស្សត

ម្ម ោះ ស្ង ្សី

ម៉េង មោក គ្ព្រុំ រទ្យធី

បប៉េន្ រលីន្ត,ន្

ស្ច្កបលលងអុំណររ,ណ

3

ាដាំបូងមយើងែុាំ្ម្ម ោះ ស្ង ្សី, ម៉េង និង បប៉េន្ រលីន្ត,ន្ ានិស្សត

ថ្នន កប

រ្ញ្ញ

ា បស្រត ខននកនីតិាស្រ្ស្

ឆ្ន ទ

ី៤ ជាំនានទ

ី២១ កុនងឆ្ន ស្

ិកា២០១៧-២០២១ ស្ូេស្ខេាងនូវកតញ្ូ

និងដឹងគុែដស្រ៏ ាលមស្រៅេន

អាចកាត

ថ្ងៃបានដល់មោកអ្នកមានគុែទងបន

គឺមោកឪពុក ស្ង ហរ

និងអ្នកមាា យ ្មី

ទាង និង មោកឪពុក

បប៉េន្ ហ៊ ង និងអ្នកមាា យ សា៊វ ធីតា ខដលបាននាល់នូវកាំមែើ តដល់រ្បមយើងែុាំ្ និងចិញ្ច ឹេបីបាចខ់ ងរ្កា ស្រពេ

ទងបាននាល់នូវការ្ាន កម់ ៅ និងការ្មរ្ៀនស្ូស្រតតង

ពីថ្នន កេ

មតាយយមៅបឋេវយ

ស្ិការ្ហូតេកដល់កស្រេត

ថ្នន ក់

បរ្ញ្ញ

ា បស្រត មហើយបានរ្េចាំខែកកុនងការ្នាល់នូវកមាៃ ង

ចិតា ការ្អ្បរ្់ ាំ មស្របៀនស្របមៅ និងស្រពហមវហា

រ្ធេព

ីស្ាំណាក

បុពវញាតិ និងាខាញាតិ។ មស្ចកាីដឹងគុែទង

អ្ស្់មនោះ ពិតាធាំមធងពុាំអាចកាតថ្់ ងៃបានមAើយស្ស្រមាបជ

ីវត

ពួកមយើងទងពីរ្។

មយើងែុ្ាំស្ូេខងៃងអ្ាំែរ្គុែដល់ ស្រកស្ួងអ្បរ្់ ាំយុវជន និងកីឡា ស្រពេទង

ាកលវទ

ាល័យភូេន

ទនីតិាស្រ្ស្

និងវទ

ាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិចច បាននាល់នូវកខនៃងបែុា ោះបណាា លចាំមែោះដឹង ស្េតថភាព កដ

ូចាការ្ស្រាវស្រាវ កុនង

ខននកនីតិាស្រ្ស្ាមនោះ តង

ពីឆ្ន ទ

ីេយ

រ្ហូតេកដល់ការ្បញ្ច បថ្ន

ន កប

រ្ញ្ញ

ា បស្រតនីតិាស្រ្ស្ា ស្របកបមោយភាព

មាគជយ

ខនៃផ្កា និងស្េទ

ធនលចាំមែោះដឹងយ៉ា ងគាបស្រ់ បមស្ើរ្។

មយើងែុាំ្ស្ូេខងៃងអ្ាំែរ្គុែដល់ ឯកឧតាេាកលវទ

ាធិការ្ ាកលវទ

ាធិការ្រ្ង ស្រពឹទធបុរ្ស្ ថ្នន កដ

ឹកនា

គែៈស្រគបស្រ់ គង ន

មោក មោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចារ្យ ថ្នាកលវទ

ាល័យភូេន

ទនីតិស្រាស្រ្ស្ា ន

វទាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិច

ខដលមោក មោកស្រស្ី បានមធវើការ្នាល់នូវចាំមែោះដឹង ការ្អ្បរ្់ ាំ និងស្ីលធេដ

៤ឆ្ន មនោះ។

ល់មយើងែុ្ាំទង

ពីរ្កុនងរ្យៈមពលជិត

មលើស្ពីមនោះមៅមទៀត មយើងែុ្ាំស្ូេខងៃងអ្ាំែរ្គុែដល់គែៈស្រគបស្រ់ គង ថ្នបណាា ល័យនីតិាស្រ្ស្ា ខដល

មរ្ៀបចាំ ស្រគបស្រ់ គងឯការ្ចាប់ មស្ៀវមៅមេមរ្ៀន ឯការ្ស្រាវស្រាវ កដ

ារ្ណារ្បស្់មយើងែុ្ាំ។

ូចាជួយស្ស្រេួលកុនងការ្ស្រាវស្រាវតកខ់ តង

ពិមស្ស្ាងមនោះមៅមទៀត មយើងែុ្ាំស្ូេខងៃងអ្ាំែរ្អ្រ្គុែយ៉ា ងស្រាលមស្រៅដល់មោកាស្រ្ាា ចារ្យ គ្ព្រុំ រទ្យធី

ខដលាាស្រ្ាា ចារ្យខែនាាំ និងដឹកនាកា

រ្ស្រ្មស្រ្ារ្ណារ្បស្់មយើងែុាំ

មោយមោកបានែិតែាំទង

កមាៃ ង

កាយ

កមាៃ ង

ចិតា និងមពលមវោដមា

xxថ្េៃ កុនងការ្នាល់នូវដាំបូនាម ន គាំនិត ចាំមែោះដឹង មយបល់ ការ្មលើកទឹកចិតា និង

ការ្បង្ហា នូៃវដល់មយើងែុាំ

ចាបព

ីថ្ងៃចាបម់ នាើេស្រ្មស្រ្ រ្ហូតដល់ទទួលបានាន ថ្ដេយ

មនោះាាថ ពរ្ ខដលគុែ

ទងមនោះ គឺពិតាមានតថ្េៃវមិ ស្ស្វាលឥតកាតថ្់ ងៃបានេកមលើមយើងែុាំ្។

អារមភកថា

3

មយើងែុ្ាំម្ម ោះ ស្ង ្សី, ម៉េង និង បប៉េន្ រលីន្ត,ន្ ានិស្សត

ថ្នាកលវទ

ាល័យភូេន

ទនីតិាស្រ្ស្ា និង

វទាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិចច ជាំនានទ

ី ២១ បានឆ្ៃងកាតកា

រ្ស្ិកា និងការ្បែុា ោះបណាា លកុនងថ្នន កប

រ្ញ្ញ

ា បស្រត ខននកនីតិាស្រ្ស្

អ្ស្់រ្យៈមពល ៤ឆ្ន េ

កមហើយ។ តេរ្យៈការ្ស្ិកាអ្ស្់មពល ៤ឆ្ន មាំ នោះ ម ើ ថ្នការ្ស្ិកាបរ្ញ្ញ

ា បស្រត នីតិាស្រ្ស្

ខននកនីតិាស្រ្ស្ាមនោះ ពិតានាល់នូវារ្ៈស្ាំខានយ

៉ា ងខាៃ ង

ស្ស្រមាបម់ យើងែុាំ្កុនងនាេាយុវជនជាំនានមស្រកាយ។ ាក់ខស្ាង

មយើងែុ្ាំទទួលបាននូវចាំមែោះដឹង និងបទពិមាធនាមស្រចើនពីការ្ស្ិកាកនៃងេកមនោះ។ មទោះបីាកាលៈមទស្ៈែៃោះ

មយើងែុ្ាំបានជួបស្របទោះនូវឧបស្គគ និងការ្លាំបាកយ៉ា ងណាកម៏ ោយ កម៏ យើងែុ្មាំ ៅខតពាយេតស្ូ˜មស្រកបយក

ចាំមែោះវា

ា មោយេន

ស្រពេមបាោះបងន

ូវការ្ស្ិកាដគា

បស្រ់ បមស្ើរ្មនោះមAើយ កុនងមគាលបាំែងេយ

មដើេបប

ញ្ច បថ្នន ក

បរ្ញ្ញ

ា បស្រត ខននកនីតិាស្រ្ស្ាមនោះឱ្យបានមាគជយ

ាាថ ពរ្។ ទនឹទេនឹងការ្បញ្ច បប

រ្ញ្ញ

ា បស្រតឱ្យបានមាគជយ

ខដរ្មនាោះ

មយើងែុាំ្កមា

នមគាលបាំែងកុនងការ្បញ្ច បកា

រ្ស្ិកាមោយការ្ស្រ្មស្រ្ារ្ណាេយ

ដស្

េស្របកប ខដលាលទធនល

និងាន ថ្ដដស្

ាំខានេយ

ស្ស្រមាបម់ យើងែុ្ាំបនាទ បព

ីបានស្ិកាមស្រកបយកចាំមែោះដឹងអ្ស្់រ្យៈមពល ៤ឆ្ន ក

នៃងេកមនោះ។

មោយខAក មោយារ្ខតមានការ្ឆ្ៃងកាតកា

រ្ស្ិកាកនៃងេកនូវេុែវា

ា ស្ាំខានៗ

ាមស្រចើនកុនងបរ្ញ្ញ

ា បស្រត

នីតិាស្រ្ស្ា ខននកនីតិាស្រ្ស្ាមនោះ មយើងែុ្ាំមានការ្ចាបអា

រ្េមែ៍យ៉ា ងខាៃ ង

មលើេុែវា

ា នីតិរ្ដឋបបមវែី មស្ររោះថ្នេុែវា

ា មនោះ

គឺាេុែវា

ា ខដលស្ិកាទកទ

ងនឹងទាំនាកទាំនងឯកជន មហើយកា

វធា

នចាបេយ

ដស្

ាំខានក

ុនងចាំមណាេវធាន

ចាបមនសងៗមទៀតស្ស្រមាបស្រគបស្រគងស្ងគេ។ មោយមយើងែុ្ាំបានស្ិកាមលើការ្កមកើតអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប

ស្រពេទង

ស្របពន

ធថ្នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បីដស្របពនធខដលមកើតមAើងមោយអារហ៍ពិរហ៍មនាោះ មយើងែុាំ្កបាន

ាកលបងស្មងាតមៅមេល

ាថ នភាពនុទយវ ិ មរលគឺអារហ៍ពិរហ៍េន

តេនូៃវចាប់ មហើយាលទធនល វាបាន

នដល់នូវទស្សនៈទនេយដស្រ៏ បមស្ើរ្ស្ស្រមាបការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវ។ អាស្រស្យ័ មហតុមនោះមហើយ មទើបមយើងែាំ្ុស្មស្រេច

ចិតាមស្រជើស្មរ្ស្

យក ស្របធានបទេយ

គឺ «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

ធ នង

អ្នតស្

ង្ហវ ស្» េកមធើ

ការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវ។

េូលមហតុ ខដលមយើងែុ្ាំស្មស្រេចចិតាមស្រជើស្មរ្ស្

យកស្របធានបទេយ

មនោះេកមធើវការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវ និង

ចងស្រកងមAើងមនាោះ គឺមោយារ្មយើងែុាំ្មានបាំែងកុនងការ្ទទួលបាននូវបទពិមាធន៍ និងចាំមែោះដឹងកានខ់ តស្ុី

ជមស្រៅអ្ាំពីការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ាពមិ ស្ស្កុនងករ្ែី ាស្ហពទធ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន មទោះបីា

ស្របធានបទមនោះស្រតូវបានស្ិស្សចបងជាំនានេ

ុនៗយកេកមធវើការ្ស្រ្មស្រ្រ្ច

កមោយ។

មោយមហតុថ្ន ស្របធានបទ «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

ធ នង

អ្នតស្

ង្ហវ ស្» មានភាពធាំ

ទូោយ និងស្ុមគាម ដូមចនោះមយើងែុាំ្ស្ូេអ្ភយ

មទស្ាេុនស្របស្ិនមបើមានភាពែវោះខាតស្រតងច

ាំែុ ចណាេយ

ខដលនាឱ្យការ្ស្រាវស្រាវរ្បស្់មយើងែុាំ្មៅមានកស្រេត។ បុខ៉ា នា មទោះបីាយ៉ា ងណាកម៏ ោយ កម៏ យើងែាំ្ុមៅខតស្ងឃេ

ថ្នការ្ស្រាវស្រាវេយ

មនោះន

អាចនាល់នូវចាំមែោះដឹងបខនថេបនាិចបនួាចដល់េជឈោឋ នអ្នកស្ិកា។

មយើងែុ្ាំស្ូេទទួលការ្រ្ោះិ គនម់ ោយាថ បនាពីស្ាំណាក់ មោក មោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចារ្យ បងៗ បូអនៗ េតានិស្សត

ទងអ្ស្់ខដលបានអានាន ថ្ដេយ

មនោះ និងរ្ក

រាយទទួលនូវរាល់កាំហុស្ខដលមកើតមានមAើងមោយអ្មចតនា

រ្បស្់មយើងែុ្ាំ។

មាតិកា

ទ្យុំព្័រ

ស្ច្កីសដ ្ើដម 1

ជុំព្ូកទ្យី១

ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

១.១- ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្្

ហព្័ទ្យធ 4

១.១.១- ស្របពនធស្រទពយស្េបតាិតេកិចចស្នា 5

១.១.១.១- អ្តថស្របមយជនថ្៍ នស្របពនធស្រទពយស្េបតាិតេកចចិ ស្នា 5

១.១.១.២- អ្ាំពីការ្បមងើាតកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ 9

១.១.១.៣- អានុភាពថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ 14

១.១.២- គ្បព្័ន្ធគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដ្លកុំណត់សោយច្ាប់ 15

១.១.២.១- ស្រទពយស្េបតាិស្កេមរ្បស្់ស្ហពទធ 15

១.១.២.២- ស្រទពយស្េបតាិអ្កេមរ្បស្់ស្ហពទ័ ធ 18

១.២- ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្អន្ីតិ្ង្វា ្ជន្ 20

១.២.១- ការ្អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតិារ្េបស្រីដ បពនខដធ លកាំែតម់ ោយចាប់ 20

១.២.២- ការ្អ្នុវតាតេបញ្ា ត ាំពីកេស្ិម ទិធអ្វភាគ 21

១.២.២.១- ស្ញ្ញា ែថ្នកេមស្ិទធិអ្វភាគ 21

១.២.២.២- ការ្មស្របើស្របាស្់ ខងទាំ និងស្រគបស្រ់ គងវតុថថ្នកេ ិទិធអ្វភាគ 22

១.២.២.៣- ការ្ចាតខ់ ចងវតុថថ្នកេមស្ិទធិអ្វភាគ 23

១.២.២.៤- បនុទករ្បស្់មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភាគចមាំ រោះវតថ្ថុ នកេមស្ិទអ្វភាិធ គ 24

ជុំព្ូកទ្យី២

ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

២.១- ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្្ហព្័ទ្យធ 25

២.១.១- ការ្ខលងលោះ 25

២.១.១.១- ស្របមភទថ្នការ្ខលងលោះ 25

២.១.១.២- ការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិ 26

២.១.២- េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែួៃន 27

២.១.២.១- អ្ាំពីេរ្ែភាព និងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែួៃន 27

២.១.២.២- អ្ាំពីការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិ 28

២.២- ការ្បញ្ច បថ្់ នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន 28

២.២.១- ការ្បមងាើតអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប់ 28

២.២.១.១- អ្ាំពីការ្បមងាើតអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប់ 28

២.២.១.២- អ្ាំពីអានុភាពថ្នការ្រ្ោយអ្នីតិស្ង្ហវ ស្តេរ្យៈអារហ៍ពិរហ៍ 28

២.២.២- ការ្ស្រពេមស្រពៀងគាន បញ្ច បទាំនាកទាំនងអ្នតស្ិី ង្ហវ ស្ 29

២.២.២.១- អ្ាំពីការ្ស្រពេមស្រពៀងគាន បញ្ច បទាំនាកទាំនងអ្នតិី ស្ង្ហវ ស្ 29

២.២.២.២- អ្ាំពីអានុភាពថ្នការ្រ្ោយអ្នីតិស្ង្ហវ ស្មោយការ្ស្រពេមស្រពៀងគាន 29

២.២.៣- េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែួៃន 32

២.២.៣.១- អ្ាំពីការ្េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែួៃន 32

២.២.៣.២- អ្ាំពីអានុភាពថ្នការ្រ្ោយអ្នីតិស្ង្ហវ ស្មោយេរ្ែភាព 32

ស្ច្កី្ន្និោឋ ន្ 33

អន្,សា្ន្៍ 34

ឯកសារសោង ឧប្មព័ន្ធ

ស្ច្កីស្មដើ

១- លន

បញ្ហ

ស្ច្កីសដ ្ើដម

កុនងស្ងគេកេុពា េនុស្សស្រគបរ្់ ប

ខតងខតស្របកានខា

ា បន

ូវស្របថ្ពែី ទាំមនៀេទមាៃ ប់ និងាស្នាមៅកុនង

ស្របតិបតាិការ្ជីវភាពរ្ស្់មៅស្របចាថ្ាំ ងៃរ្បស្់ែួៃន។ កុនងមនាោះខដរ្ ការ្មរ្ៀបចាំអារហ៍ព ហ៍រ្វាងជនស្របរស្-ស្រស្ី កមាន

ការ្ចូលរ្េ

ពីធាតុចូលទង

បីខាងមលើមនោះខដរ្ ខដលការ្អ្នុវតាមនោះស្រតូវបានស្របកានយ

កតង

ពីបុរាែកាលេក។

ាេយគាន នឹងការ្េកដល់ថ្នអាណាពាបាលបារាង

កេុពាបានទទួលយកនូវបទពិមាធនង

មីថ្នការ្មធើវទាំមនើបកេ

កុនងវស្័យចាបរ្់ បស្់ែៃួន មោយការ្ស្របកានយកស្រកេរ្ដឋបបមវែី ឆ្ន ១៩២០ ស្ស្រមាបការ្ស្រគបស្រគងមលើទាំនាកទាំនង

ឯកជននិយយារ្េ និងមលើទាំនាកទាំនងស្រគួារ្និយយមោយខAក។ បខនា ការ្ផ្កៃ ស្់បដូរ្រ្បបនមយបាយកនុង

ស្ងគេកេុពាបានបណាដ លឱ្យមានការ្ខស្របស្របួលមលើរ្បបគតិយុតាទង

មនោះ រ្ហូតទល់ខតដល់ឆ្ន ១

៩៨៩ មទើបកេុពា

មានលិែិតបទោឋ នគតិយុតាស្រគបស្រ់ គងមលើទាំនាកទ

ាំនងស្រគួារ្ារ្ាងី

មរលគឺចាបស្

ីដពីអារហ៍ពិរហ៍ និង

ស្រគួារ្ ឆ្ន ១៩៨៩។ មលើស្ពីមនោះ កេុពាមានលិែិតបទោឋ នគតិយុតាងមីេយមទៀតខដលស្រគបស្រ់ គងមលើទាំនាកទាំនង

ឯកជន មហើយបានចូលាធរ្មានមៅឆ្ន ២

០០៧និងចាបម់ នើដេអ្នុវតាមៅឆ្ន ២

០១១ គឺស្រកេរ្ដឋបបមវែី ឆ្ន ២

០០៧។

ាេយគាន មនោះ ភាពស្របទង

ស្របទិស្គាន រ្វាងអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាបន

ិងអារហ៍ពិរហ៍េន

តេនូៃវចាបបាន

មចាទាបញ្ញា មAើង។ មដើេបមី ធវើការ្ពិភាកាមលើបញ្ញា ខាងមលើឱ្យបានស្ុីជមស្រៅ និយេនយ

ថ្នរកយ «អារហ៍ពរ

ហ៍»

គួរ្នដល់ាេុនស្ិន។ អារហ៍ពរ

ហ៍ ស្ាំមៅ មលើកិចចស្នាដឱ្

ឡារ្កេយ

មធវើមAើងមោយបុរ្ស្មាន ក់ និងស្រ្ស្ីាមាន ក

ខដលមបដា្ ថ្នរ្េ

ស្េគគស្ង្ហវ ស្ាេយ

គាន តេបញ្ា តិាចាប់ មហើយខដលេន

អាចរ្ោ

យមៅវ ិ បានតេទាំមនើង

ចិតារ្បស្់ែួៃន។1 កុនងករ្ែី មស្រកាយបានចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍ស្រត ស្រតូវតេនៃូវចាប់ មនាោះបីដ ឬស្របពនធ ឬទងបី

ទងស្របពនធនឹងទទួលបានឋានៈា ស្ហពទ

ធ។2 នុទយមៅវ ិ ករ្ែី ាថ នភាពរ្បស្់បុរ្ស្ និងនារ្ខី ដលរ្េ

រ្ស្់មៅ

ាេយ

គាន ដូចបដីស្របពនធមានខានា

ៃ បុខ៉ា នាឥតមានចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍មទមនាោះ គឺាអ្នតស្

ង្ហវ ស្3 មហើយ

ជនខដលរ្េរ្ស្់មៅាេយគាន ដូចាបដីស្របពនធខដលេនបានចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍តេចាបមនាោះ ស្រតូវបានមៅ

ថ្ន អ្នតស្

ង្ហវ ស្ជន។4 ដូចមនោះ បីដស្របពនធអាចស្ាំមៅ មៅមលើាថ នភាពពីរ្ គឺស្ហពទ

ធ (បដីស្របពនធមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍

តេនូៃវចាប)

និង អ្នីតស្ិ ង្ហវ ស្ជន (បដីស្របពនធមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍េន

តេនូៃវចាប)់ ។ មលើស្ពីមនោះ ទាំនាកទាំនង

គតិយុតារ្វាងបដីស្របពនធនឹងខស្របស្របួលមៅតេាថ នភាពណាេយ

កុនងចាំមណាេាថ នភាពទង

ពីរ្ខាងមលើ ាពិមស្ស្

1 ចាបស្ីដពីឯកពនភាធ ព, មលែ នស្/រ្កេ/១០០៦/០២៦, ២១ តុោ ២០០៦, មាស្រត៣ កថ្នែែឌ ទី១ វាកយែែឌ ទី២។

2 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០ ៨ ធូន ២០០៧, ស្នាទ នុស្រកេ, ទាំពរ្័ ២២។

3 ាកលវទិ ាល័យភូេនទនតី ិាស្រ្ស្ា និងវទិ ាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិច,ច ២០០៥, ស្នាទ នុស្រកេបារាង

-ខែមរ្ថ្នរកយចាប,់ ទាំពរ្័ ៧៩។

4 មោកាស្រ្ាា ចារ្យ រ្នុ

ស្រគួារ្, ទាំពរ្័ ៤៥០។

ពណាា រ្ទិ ធ និងមោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចាស្ររ្ ចាង

ស្ុីណាត, ២០១៧, មស្ៀវមៅជន

ួយាម រ្តី នីតិវធិ ីស្រពហមទែឌ និង នីតិ

មៅមលើទាំនាកទនងបុគគល និងទាំនាកទាំនងស្រទពយស្េបតាិ។ យ៉ា ងណាេិ ការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវមនោះនឹងស្ិកាមលើ

ទាំនាកទាំនងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បីដស្របពនធខតបមណាា ោះ។

២- ច្ុំសណាទ្យបញ្ហា នន្ការគ្សាវគ្ាវ

មៅកុនងទាំនាកទ

ាំនងបីដស្របពនធ គឺមផ្កដ តស្ាំខានម់ លើទាំនាកទាំនងបុគគល និង ទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិ

បខន

មោយារ្ការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវមនោះមផ្កដ តខតមលើទាំនាកទាំនងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បីដស្របពនធ ខដលស្ាំមៅ មលការ្ស្រើ គបស្រ់ គង

ស្រទពយស្េបតិ

ដូចមនោះ មតើបដីស្របពនធមធវើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិយ៉ា ងដូចមេដច? កុនងមនាោះ មតើស្ហពទ

ធមធវើការ្ស្រគបស្រ់ គង

ស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនយ៉ា ងដូចមេដច? មហើយ មតើអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមធវើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនយ៉ា ងដូច មេដចខដរ្?

៣- សោលបុំណងនន្ការគ្សាវគ្ាវ

ការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវពីស្របធានបទ «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

ធ នង

អ្នតស្

ង្ហវ ស្» មនោះ

មានបាំែងស្ិកាមលើរ្មបៀបថ្នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បដីស្របពនធ ខដលមផ្កដ តស្ាំខានកុនងករ្ែី ាថ នភាពបី

ស្របពនធាស្ហពទ

ធ ឬ ាអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន។ មហើយ្នមៅបង្ហា ពីគុែស្េបតាិនិងគុែវប

តាិថ្នការ្ស្រគបស្រ់ គង

កុនងាថ នភាពទង

ពីរ្មនាោះ មដើេបា

គាំនិតដល់ាធារ្ែជនកុនងការ្ពិចារ្ណាមស្រជើស្មរ្ស្

យកការ្ស្រគបស្រគងណា

េយឱ្យស្េស្រស្បមៅាថ នភាពតស្រេូវមោយមជៀស្វាងការ្មកើតមAើងនូវពយស្នកេមនាមពលអ្នាគត។

៤- បដ្ន្កុំណត់ ន្ិងវិសាលភាព្នន្ការគ្សាវគ្ាវ

ដូចបានបញ្ញា កខា

ងមលើ ការ្ស្ិកាស្រាវស្រាវពីស្របធានបទ «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

នងអ្នតស្

ង្ហវ ស្» មនោះ នឹងស្ិកាមលើខតទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់បីស្រដ បពនធបមណាា ោះ មរលគឺការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយ

ស្េបតាិរ្បស្់បដីស្របពនធ ខដលចាបពីេូលមហតនាុ ឱ្យមានការ្ស្រគបស្រគង ខបបបទកនុងការ្ស្រគបស្រគង និងចុងមស្រកាយគឺការ្

បញ្ច បថ្នការ្ស្រគបស្រគងមនាោះ។ ស្ូេបញ្ញា កនងខដរ្ថ្ន ការ្ស្ិកាមនោះពុាំមានការ្ស្ិកាមលើទាំនាកទ រ្បបស្ីដពីស្នាតិកេមមAើយ។

៥- សារៈ្ខាន្់ នន្ការគ្សាវគ្ាវ

ាំនងបុគគល និង

ស្របធានបទថ្នារ្ណាស្ីាពី «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

ធ នង

អ្នតស្

ង្ហវ ស្» មនោះ នឹងអាច

នាល់ារ្ស្របមយជនយ

៉ា ងមស្រចើនទកទ

ងនឹងការ្យល់ដឹងឱ្យកានខ់ តចាស្់អ្ាំពីខបបបទថ្នការ្ស្រគបស្រគងស្រទពយស្េបតិ

រ្បស្់បដីស្របពនធ មរលគឺចាំមែោះដឹងរកព

នធនឹងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន

ខដលរ្េមាន ដាំបូងគឺស្ញ្ញា ែថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន បនាទ បេ

កគឺរ្មបៀបថ្នការ្

ស្រគបស្រគងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទធ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន ខដលមានការ្មស្របើស្របាស្់ ការ្ចាតខ់ ចង ាអាទិ៍ និងចុង

មស្រកាយគឺការ្បញ្ច បថ្់ នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់ស្ហពទ

ធ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្។ ដូចមនោះ ស្រ្ប

ារ្េ

េក គឺ

ទទួលបានចាំមែោះដឹងពីការ្កមកើតថ្នស្រទពយស្េបតិ ស្េបតាិមនាោះនងខដរ្។

៦- រច្ន្មព័ន្ធ នន្ការគ្សាវគ្ាវ

រ្មបៀបថ្នការ្ស្រគបស្រគងស្រទពយស្េបតាិមនាោះ និងការ្ខបងខចកស្រទពយ

ទកទ

ងមៅនឹងស្របធានបទ «ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ស្ហពទ

ធ នង

អ្នតស្

ង្ហវ ស្» មៅកុនង

ចាំែុ ចបនាទ ប់ នឹងមធវើការ្បកស្រាយនូវចាំែុ ចស្ាំខានទកទងនឹង៖

– ជុំព្ូកទ្យី១ ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

– ជុំព្ូកទ្យី២ ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

ជុំព្ូកទ្យី១ ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិ រប្បដីគ្បព្ន្ធ

ដូចបានបញ្ញា កខា‌

ជុំព្ូកទ្យី១

ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

ងមលើមនោះ កេុពាមានស្រកេរ្ដឋបបមវែី ាមលើកដាំបូងមៅឆ្ន ាំ ១៩២០ (បានស្របកាស្ឱ្យមស្របើ

មោយស្រពោះេហាកសស្រតមៅថ្ងៃទី២៥ ខែកុេភៈ ឆ្ន ១

៩២០) ស្ស្រមាបស្រ់ គបស្រ់ គងមលើទាំនាកទ

ាំនងឯកជនកុនងស្ងគេ។ កុនងមនាោះ

បញ្ា តាិស្ីដពីស្រគួារ្បានមានអ្តថិភាព មដើេបស្រី គបស្រ់ គងមលើទាំនាកទាំនងញាតិ និងស្រទពយស្េបតាិមៅកនុងស្រគួារ្ ាពិមស្ស្

បានកាំែតឱ្

យមានបញ្ា តាិស្ីដពីអារហ៍ពិរហ៍ខដលបមងើាតឱ្យមាន ាបដីស្របពនធកុនងអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប់ ឬ

ស្ហពទ

ធ មហើយកុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃន គឺបានអ្នុវតាតេមគាលការ្ែ៍ ស្រទពយរ្េ

និងស្រទពយមោយ

ខAក។5 យ៉ា ងណាេិ មទោះមៅកុនងស្េយកាលមនាោះមានចាបស្រ់ គបស្រ់ គងកម៏ ោយកីដ មោយារ្ខតពាំអាចុ ឬ េន

ចងបាំមព នូវលកខែែឌ ថ្នអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប់ មនាោះាថ នភាពខដលបដីស្របពនធរ្ស្់មៅកុនងអារហ៍ពិរហ៍េន

ស្រស្បចាប់ ឬ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ កអាចមកើតមានមAើងនងខដរ្។ រ្ហូតដល់ឆ្ន ាំ ១៩៨៩ មទើបកេពុាមានចាបស្រគបស្រ់ គង

មលើស្រគួារ្ និងអារហ៍ពិរហ៍ ខដលកុនងមនាោះ បានកាំែតឱ្

យមានស្ហពទ

ធ ឬ បីដស្របពនធកុនងអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប

មហើយាេយ

គាន កបា

នកាំែតព

ីបញ្ា តិាកុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់ស្ហពទ

ធនងខដរ្ ខដលអ្នុវតាតេ

មគាលការ្ែ៍ ស្រទពយរ្េ

និងស្រទពយមោយខAក។6 មហើយ ាថ នភាពអ្នីតិស្ង្ហវ ស្កអា

ចមៅមានអ្តថិភាពនងខដរ្។

មលើស្ពីមនោះ មោយារ្ខតការ្វវិ តាថ្នរ្បបគតិយុតាកុ

ស្ងគេ កេុពាមានស្រកេរ្ដឋបបមវែី ងមីេយ

មទៀតមៅឆ្ន

២០០៧ ខដលស្រគបស្រ់ គងមលើទាំនាកទ

នងញាតិ និងទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិា។ កុនងមនាោះ បញ្ា តាិស្ីដពីអារហ៍ពិរហ៍

ស្រតូវបានតកខ់ តងមAើង ខដលកាំែតឱ្យមានអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប់ ឬ ស្ហ័ទធ។ ដូចមនោះ ស្ថិតមស្រកាេបទបបញ្ា តិ

ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ឆ្ន ាំ ២០០៧ និងលិែិតបទោឋ នគតិយុតាាធរ្មានរកព

នធមនសងៗមទៀត មតើស្ហពទ

ធស្រគបស្រគង

ស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនដូចមេដច? ាេយគាន មនោះ ការ្រ្ស្់មៅកនុងាថ នភាពអ្នីតិស្ង្ហវ ស្កម៏ ៅមានអ្តិថភាពនងខដរ្

ដូចមនោះ ស្ិថតមស្រកាេការ្បកស្រាយកុនងរ្បបគតិយុតាងមីមនោះ មតើអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃន មោយរ្មបៀបណាខដរ្?

ដូចមចនោះ ខាងមស្រកាេមនោះនឹងមធវើការ្មឆ្ៃើយនឹងស្ាំែួ រ្ខាងមលើមោយមធវើការ្បកស្រាយមៅមលើពីរ្ចាំែុ ច គឺ

ការ្ស្រគបស្រគងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទធ (១.១) និង ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន (១.២)។

១.១- ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្្ហព្័ទ្យធ

ាទូមៅ ស្ហពទ

ធអាចស្មស្រេចចិតាមោយមស្រ្អ្

ាំពីទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃន មោយអាចមស្រជើស្មរ្ស្

នូវស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិរ្េ

រ្បស្់បដីស្របពនធណាេយ

ខដលមានកាំែតមៅកុនងបទបបញ្ា តាិថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។ មៅមពល

5 មអ្ង ស្ុត, ១៩៦៧, ការ្ស្ិកាចាបស្រ់ គបមាស្រតទងអ្ស្់កុ នង ស្រកេរ្ដបបមវឋ ែី , មាស្រត ២៥០-២៥៨។

6 ចាបស្ីដពីអារហ៍ពិរហ៍ និង ស្រគួារ្, មលែ ៥៦ ស្រក, ២០ កកាោ ១៩៨៩, មាស្រត ៣២-៣៤។

មរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ ស្ហពទ

ធអាចអ្នុវតាតេស្របពន

ធខដលមធើវការ្ស្មស្រេចអ្ាំពីទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិតេរ្យៈ

កិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធខដលមៅថ្ន ស្របពនធស្រទពយស្េបតាិតេកិចចស្នា (១.១.១) ឬ កនុងករ្ែី ខដលស្ហ-

ពទធេន

បានមធវើកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ មនាោះទាំនាកទាំនងអ្ាំពីស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធ នឹងស្រតូវស្មស្រេច

មោយវធា

នចាបខ់ ដលមៅថ្ន ស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិខដលកាំែតម់ ោយចាប់ (១.១.២)។

១.១.១- គ្បព្័ន្ធគ្ទ្យព្យ្មបតរិតាមកិច្ច្ន្ា

មៅកុនងទាំនាកទាំនងបុគគល និងបុគគល ខដលបានមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ និងបុគគលខដលនឹងស្រតូវមរ្ៀប

អារហ៍ពិរហ៍ាេយ

គាន ខដលមាននូវធនធានស្រទពយស្េបតាិាចលនវតុថកី

ាអ្ចលនវតុថកី

គបបប

ញ្ញា កឱ្យបាន

ចាស្់អ្ាំពីស្ិទធិមទើមលើស្រទពយស្េបតាិមនាោះ ថ្នមតើធនធានស្រទពយស្េបតាិណាែៃោះាស្ិទធិរ្េ? មហើយធនធានស្រទពយស្េបតិ

ណាែៃោះ ាស្ិទធិផ្កដ ចេ

ុែរ្បស្់ភាគីណាេយ

? ករ្ែី មនោះ មៅស្របមទស្មជឿនមលឿនេយ

ចាំនួន មដើេបមី បើកឱ្កាស្ឱ្យ

ភាគីអាចកាំែតឱ្

យបានចាស្់ោស្់នូវទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិទង

មនាោះ និងង្ហយស្រស្ួលដល់ការ្មោោះស្រាយ

វវា

ទមៅមលើទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិ

មគបានមរ្ៀបចាំឱ្យមានបទបបញ្ា តិ

ខដលទកទ

ងមៅនឹង ការ្ចុោះបញ្ា ីស្រទពយ

ស្េបតាិបដីស្របពនធ។ បដីស្របពនធ ឬ បុគគលខដលនឹងស្រតូវមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយគាន អាចមធវើការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាអ្ាំពី

ទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិាមៅេុន ឬ មស្រកាយការ្មរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍បាន7 មដើេបក

ាំែតឱ្

យបានចាស្់ោស្់ អ្ាំពី

ទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ។ ដូចមនោះ មតើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធតេរ្យៈកិចចស្នាមាន

អ្តថស្របមយជនអ្

វីែៃោះ (១.១.១.១)? មហ

មតើកិចចស្នាស្រទពយស្េបតា

ីដស្របពនធស្រតូវបានបមងាើតមAើងមោយដូចមេដច

(១.១.១.២)? មហើយ មតើកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធមានអានុភាពខបបណាែៃោះ (១.១.១.៣)?

១.១.១.១- អតថគ្បសោជន្៍នន្គ្បព្័ន្ធគ្ទ្យព្យ្មបតរិតាមកិច្ច្ន្ា

ការ្បមងាើតឱ្យមានមAើងនូវស្របពន

ធកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបដីស្របពនធ គឺកុនងមគាលបាំែងឱ្យការ្កាំែតន

ូវស្រទពយ

ស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធទង

ស្ងខាងមានភាពពិតស្របាកដ ចាស្់ោស្់ េន

ថ្នស្រទពយមនាោះាស្របមភទអ្ចលស្រទពយ ឬ

ចលនស្រទពយមនាោះមទ។ កុនងការ្បមងាើតកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបដីស្របពនធ ស្ហពទ

ធទង

ស្ងខាងអាចកាំែតព

ីទាំនាក-

ទាំនងស្ិទិធ ករ្ែី យកិចច និងទាំនាកទាំនងស្រទពយស្េបតិា ខដលមានលកខែៈាកខស្ដង មៅតេឆ្នទៈរ្បស្់ពួកមគមរ្ៀងៗ

ែួៃន។ កិចចស្នាមនោះអាចមានភាពបតខ់ បន ឬ ផ្កៃ ស្់បូដរ្មៅតេទាំហាំថ្នស្រទពយស្េបតាិនិងស្របភពចាំែូ លរ្បស្់ពួកមគ។

មហើយ វាកបា

xxដល់នូវអ្តថស្របមយជនយ

៉ា ងមស្រចើនមៅដល់ស្ហពទ

ធដូចខាងមស្រកាេមនោះ។

ក- ការការពារអតថគ្បសោជន្៍្ហព្័ទ្យធទាង្ងខាង

មោយមយងតេមៅតេស្រកេរ្ដឋបបមវែី បានអ្នុញ្ញា តឱ្យបុគគលខដលាបដីស្របពនធមធើវការ្ចុោះកិចចស្នា ស្រទពយស្េបតិា េុន ឬ មស្រកាយអារហ៍ពិរហ៍បាន ខដលាលកខែៈពិមស្ស្កុនងការ្មធើវឱ្យមានភាពង្ហយស្រស្ួលកុនង

ការ្មធើវឱ្យចាស្់ការ្នូវទាំនាកទ

ាំនងស្ិទិ

និងករ្ែី យកិចចរ្បស្់ស្ហពទ

ធ។ មៅកុនងកិចចស្នា ការ្កាំែតអ្

ាំពី

ចាំខែកស្រទពយ ឬ ការ្ទទួលទែុស្ស្រតូវរ្បស្់ភាគីនីេយៗមានភាពស្របាកដស្របា ដមចនូ ោះវាបានការ្ររ្នលស្របមយជន

ភាគីមាខ ងចាំមរោះស្ិទធិមស្រ្ភា

ពមលើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិា និងការ្ការ្ររ្ពីការ្បាំរនពីស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត។

ក.១- ការកុំណត់សល្

ទ្យធិ ន្ិងកាតព្ាកិច្ចកង

កិច្ច្ន្ា

មោយកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធអ្នុញ្ញា តដល់ស្ហពទ

ធកុនងការ្កាំែតន

ូវស្ិទិធនិងកាតពវកិចច មនាោះបី

ស្របពនធទង

ស្ងខាងអាចកាំែតន

ូវ ែ ខដលរកព

នធមៅនឹងស្រទពយស្េបតាិរ្េ

និងស្រទពយស្េបតិាមោយខAកដូចា៖

– ស្រទពយស្េបតរ្ិា េ

ស្រតូវទទល

ែុស្ស្រតូវរ្េ

៖ ចាំមរោះមាហ˜ុយអារហ៍ពិរហ៍បដីស្របពនធ ស្រតូវមានចាំខែកបនុទក

មលើមាហ˜ុយខដលមកើតមច ពីអារហ៍ពិរហ៍មោយពិចារ្ណាមៅមលើស្រទពយស្េបតិា ស្របាកចាំែូ ល និង

ាថ នភាពមនសងៗមទៀត។8 បដីស្របពនធស្រតូវមានករ្ែី យកិចចកុនងការ្ចាំណាយមលើជីវភាពរ្េថ្នអារហ៍ពិរហ៍

មោយតស្រេូវឱ្យស្ហពទ

ធខចករ្ខាំ លកមាហ˜ុយមនោះមៅតេទាំហាំថ្នស្របាកច

ាំែូ ល ឋានៈ ការ្ង្ហរ្ និងេុែ

រ្បរ្រ្បស្់ពួកមគ។ ការ្ចាំណាយមលើមាហុ˜យរ្េ

ស្ស្រមាបអា

រហ៍ពិរហ៍ េន

ខេនស្ាំមៅ ខតមលើចាំណាយ

ស្ាំមលៀកបាំរក់ េូាបអាហារ្ស្របចាថ្ាំ ងៃ ការ្ាន កម់ ៅមនាោះមទ ខតស្ាំមៅ ដល់ការ្ចាំណាយមលើការ្ស្ិកានិង

ខងទក

ូននងខដរ្។ កុនងករ្ែី ខដលស្ហពទ

ធណាខដលេន

បានបាំមព កាតពវកិចចថ្នមាហ˜ុយអារហ៍-

ពិរហ៍មនាោះមទ ស្ហពទធមាខ ងមទៀតអាចមធវើការ្មស្នើស្ាំុមៅតុោការ្ឱ្យមច ដីកាស្មស្រេចអ្ាំពីមាហុ˜យ

អារហ៍ពិរហ៍មនាោះបាន។ គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន ស្ិទធិផ្កដ ចេ

ុែ ដូចាបាំែុ លស្រគួារ្ គឺពួកគាតេន

អាចខចងែស្នាមដើេបកាតបនថយការ្ទទួលែុស្ស្រតូវបានមនាោះមទ។

– ការ្ទទល

ែុស្ស្រតូវមោយាេគ៖ី

ការ្ទទួលែុស្ស្រតូវមោយាេគី

មាននយ

ថ្នាការ្ចូលរ្េមោយ

ាេគគីភាពរ្បស្់ស្ហពទ

ធមៅកុនងមាហ˜ុយអារហ៍ពិរហ៍ រ្េទង

បាំែុ លនងខដរ្។

– ការ្តតងនង

តតយ

ជន៖ ករ្ែី ស្ហពទ

ធណាមាន កា

បទាំនាកទ

ាំនងបាំែុ លាេយ

តតិយជន មនាោះ

ស្ហពទ

ធខដលាភាគីកុនងកិចចស្នាមនាោះស្រតូវតតង

មោយផ្កទ ល់ាេយ

មាច ស្់បាំែុ ល។ ស្របស្ិនមបើ

បាំែុ លខដលែចីេកមនាោះមកើតមAើងមោយារ្ខតការ្មស្របើស្របាស្់ នគតន

គង់ ឬ កុនងករ្ែី ចាបា

ចណាេយ

មដើេបប

មស្រេដ

ល់ស្របមយជនរ្៍ េ

មនាោះស្រតូវមានការ្ាេគគីពីភាគីមាខ ងមទៀតកុនងការ្តតង

ចាំមរោះតតិយជន។

បុខ៉ា នា ស្របស្ិនមបើបាំែុ លខដលែចីេកមនាោះមកើតមAើងមោយារ្ខតស្របមយជនរ្៍ បស្់ស្ហពទធមាខ ងខដល

េនខេនស្ស្រមាបប

មស្រេដ

ល់ស្របមយជនរ្៍ េ

េនគួរ្ណាឱ្យមានការ្ាេគគីពីភាគីស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀតមនាោះមទ។

ក.២- កុំណត់្ទ្យធិគ្រប់គ្រងន្ិងចាត់បច្ងគ្ទ្យព្យ្មបតរិកងកិច្ច្ន្ា

– ការ្ស្រគបស្រ់ គង៖ មៅកុនងកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ស្ហពទ

ធអាចស្រពេមស្រពៀងគាន ថ្នស្រទពយណាាស្រទពយ

រ្េ

ស្រទពយណាាស្រទពយមោយខAកបានមោយឆ្នទៈភាគីទង

ស្ងខាង ខតេន

អាចបាំរនស្របមយជនភាគី

ណាមាខ ងបានមAើយ។ កុនងការ្បមងាើតកិចចស្នាមនោះ ការ្ស្រគបស្រ់ គងនិងការ្ចាតខ់ ចងស្រទពយស្េបតាិរ្េកេន

អាចស្របាកចាកពីបញ្ា តាិថ្នស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធតេចាបខ់ ដរ្។ បដីស្របពនធមានស្ិទធិមស្ើមៗគាន កុនងការ្មស្របើស្របាស្់

ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាខិ ដលាស្រទពយរ្េ

បាន កដ

ូចាទទួលនលស្របមយជនខ៍ ដលមច ពីស្រទពយរ្េ

មនាោះ។

ចាំខែក ចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិមោយខAក ស្ហពទ

ធកមា

នស្ិទិធស្រគបស្រ់ គង មស្របើស្របាស្់ និងទទួលនល

ស្របមយជនបា

នមរ្ៀងៗែួៃន។ ស្ហពទ

ធស្រតូវមស្របើស្របាស្់ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មៅកុនងទ

ាំខដលចាបា

ចស្

ស្រមាបែ

ួៃន

ឯង និងស្ស្រមាបជីវភាពស្រគួារ្។ ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិស្រតូវមធើវមAើងមោយមានការ្ស្ហការ្គាន លរ្វាងអ

បីដ និងស្របពនធ។ កុនងករ្ែី ណាេយ

ទកទ

ងនឹងភាពចាបា

ចស្

ស្រមាបស្រ់ គបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្េ

ស្ហពទ

មាខ ងអាចទេទរ្ឱ្យស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀតមធវើចាំណាតកា

រ្បាន។ បុខ៉ា នា មបើការ្ពិភាកាគាន មលើការ្ស្រគបស្រ់ គង

ស្រទពយស្េបតាិរ្េេន

ទទួលបានមាគជយ

ឬ ភាគីមានភាពស្រស្ពិចស្រស្ពិល មនាោះពួកមគអាចទេទរ្ឱ្យ

តុោការ្មធវើការ្ចាតខ់ ចងបាន។9

– ការ្ចាតខ់ ចង៖ មៅកុនងការ្ចាតខ់ ចងមលើស្រទពយស្េបតិ

កិចចស្នាមនោះអាចកាំែតន

ូវស្ិទធិរ្បស្់ស្ហពទ

ណាឱ្យមធវើការ្ចាតខ់ ចងមលើស្រទពយស្េបតាិណាេយបាន មោយខនអកមលកេមើ ស្ិទធិាកខស្ដងរ្បស្់ស្ហព័ទធ

ណាេយ

។ ស្ហពទ

ធអាចកាំែតថ្ន

ស្រទពយមោយខAកណាេយ

អាចឱ្យមានការ្ចាតខចងរ្េ

ដូចាស្រទពយ

រ្េ

បាន។ បុខ៉ា នា ស្រទពយរ្េេន

អាចមធវើការ្ចាតខ់ ចងមោយខAកបានមទ មលើកខលងករ្ែី ចាបា

ចស្

ស្រមាបនគត

នគងស្រ់ គួារ្។ វាមានលកខែៈស្រស្មដៀងគាន នឹងបញ្ា តិាថ្នចាបខ់ ដរ្ ការ្ចាតខចងស្រទពយរ្េស្រតូវមានការ្យល់

ស្រពេពីស្ហពទ

ធទង

ស្ងខាង មលើកខលងករ្ែី ចាបា

ចេយ

ចាំនួនទកទ

ងនឹងការ្ខងទជ

ីវភាពស្រគួារ្

មនាោះគឺអាចអ្នុញ្ញា តឱ្យស្ហពទ អ្នុញ្ញា តពីតុោការ្។

ធណាមាន កម់ ធវ

រ្លក់ ឬ ចាតខ់ ចងមនសងមទៀតបានមោយមានការ្

ខ- ការរម

ច្ុំបណកកង

ន្ីតិវិធីសោោះគ្សាយរប្ត

,លាការ

មៅមពលស្ហពទ

ធខដលេន

បានមស្របើស្របាស្់ស្របព័នធស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធមនោះមទ វាបាននដល់ភាពលាំបាកមពល

ខដលពួកមគោករ

កយបែឹដ ងខលងលោះមៅតុោការ្ មោយតុោការ្មានការ្លាំបាកកុនងការ្មបើកមស្ុើបអ្មងាតមលើ

ស្រទពយស្េបតាិទង

អ្ស្់ មហើយកាំែតថ្ន

មតើស្រទពយណាេយ

ាស្រទពយមោយខAក ស្រទពយណាេយ

ាស្រទពយរ្េ

។ េា

ងមទៀត

វាបានមធវើឱ្យការ្ង្ហរ្មនោះមានយឺតយ៉ា វមោយារ្ស្រតូវការ្រ្យៈមពលយូរ្មៅតេនីតិវធ

ី។ មៅមពលខដលស្ហពទ

ធបាន

បមងាើតកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធមនោះមAើង វាបានជួយស្ស្រេួលដល់នីតិវធ

ខ.១- វិវាទ្យអុំព្ីគ្ទ្យព្យសព្លបលងលោះ

ីនានាមៅមពលមានវវា

ទដូចា៖

មបើគាម នកិចចស្នាស្រតូវឆ្ៃងកាតន

ីតិវធ

ីតុោការ្ាមស្រចើន មនាោះកុនងមពលខដលស្ហពទ

ធមធវើការ្ខលងលោះគាន អ្ី

ខដលមានភាពស្ុមគាម ាងមគគឺមលើការ្ខបងខចកស្រទពយ។ ករ្ែី ខដលស្ហពទ

ធេន

បានមធើវការ្ចុោះបញ្ា ីស្រទពយ

ស្េបតិាេុនេកមទ តុោការ្ស្រតូវមបើកនីតិវធ

ីមស្ុើបអ្មងាតមលើស្រទពយនិងបាំែុ លទង

អ្ស្់ខដលស្ហពទ

ធមាន។ ាកខស្ដង

តុោការ្មធវើការ្ាដ ប់ ការ្អ្ោះអាងរ្បស្់ភាគីទងស្ងខាងមៅមលើស្រទពយ មហើយមធើវការ្ស្នមតមលើស្របមភទស្រទពយតេ

រ្យៈភស្ុដតងាកខ់ ស្ដង។ ករ្ែី ស្រទពយខដលស្ហពទ

ធណាេយ

មានេុនមពលមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ ស្នាតិកេម ា

អ្ាំមណាយ ឬ ាអ្ចចយ

ទន កុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ព

ហ៍ ស្រតូវស្នមតាស្រទពយមោយខAក។ ករ្ែី ស្រទពយខដល

ស្ហពទ

ធទង

ពីរ្ ឬ ស្ហពទ

ធមាខ ងរ្កបានកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ គឺាស្រទពយរ្េ

។ មស្រកាយេក តុោការ្ស្រតូវ

មធើវការ្ខបងខចកស្រទពយមនាោះ។ បុខ៉ា នា ករ្ែី ខដលស្ហពទធណាមាខ ង ាស្របពនធកីដ ាបីដកីដ ស្រតូវបានតោុ ការ្កាំែតឱ្យ

មានអ្ាំណាចមេបាមៅមលើកូន (មបើស្ិនមាន) មនាោះស្រទពយរ្េែៃោះស្រតូវកាតម់ ៅឱ្យភាគីាអ្នកមានអ្ាំណាចមេបា។ កនុង

ការ្ខបងខចកស្រទពយមៅមពលមានការ្ខលងលោះ មនាោះតុោការ្ពិចារ្ណាមៅមលើភាពាកខ់ ស្ងដ ថ្នស្រទពយ និងភាពជិត

ស្ិនទធរ្វាងភាគីាមាច ស្់មលើស្រទពយមនាោះ។ េា

ងមទៀត ស្រទពយែៃោះាអ្ចលនស្រទពយ ឬ ស្រទពយអ្វភា

គ ខដលេន

អាចខបង

ខចកាចាំខែកបាន ឬ មានការ្លាំបាកកុនងការ្ខបងខចកខដលនាឱ្

យស្រទពយមនាោះែូចតថ្េៃ ដូចមនោះតុោការ្អាចឱ្យ

ភាគីខដលទទួលបានស្រទពយមនាោះកាតស្

ងាស្របាកជ

ាំនួស្មៅឱ្យភាគីមាខ ងមទៀតមៅតេតថ្េៃទីនារ្បាន។

ខ.២- វិវាទ្យអុំព្ីគ្ទ្យព្យសព្លបបងបច្កមរតក

មៅមពលខបងខចកេរ្តក តុោការ្យកកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធេកមធវើាេូលោឋ នកុនងការ្ខបងខចក

ថ្នមតើស្រទពយណាែៃោះាចាំខែកស្រទពយរ្េរ្បស្់េត៌កជនខដលស្រតូវបញ្ូច លកនុងេរ្តក។ មបើគាម នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិ

បដីស្របពនធមទ ាដាំបូងមគស្រតូវកាំែតា

េុន ថ្នមតើស្រទពយណាែៃោះាស្រទពយមោយខAករ្បស្់េតក

ជនស្ិន មទើបអាចយក

ស្រទពយមោយខAកមនាោះេកមធវើាេូលោឋ នកុនងការ្ខបងខចកេរ្តក។

គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន ស្រកេរ្ដឋបបមវែី បានខចងពីមគាលការ្ែ៍ មស្រជៀតខស្រជករ្បស្់ស្ហពទ

ធមៅរ្ស្់កុនងការ្

ចូលមៅខចកចាំខែកេរ្តក មោយស្ហពទ

ធមៅរ្ស្់មនាោះស្រតូវាស្នាតិជនានិចច។ កុនងករ្ែី ខដលមានស្នាតិជន

មនសងមទៀត មនាោះលាំោបរ្បស្់ស្ហពទធមៅរ្ស្់ គឺមស្ើមគាន នឹងស្នាតិជនមនសងមទៀតខដរ្។10

ខ.៣- វិវាទ្យអុំព្ីគ្ទ្យព្យកងករណី ទាមទារឱ្យអន្វ, តរកាតព្ាកច្ិ

មៅមពលមានបែឹដ ងទេទរ្ឱ្យអ្នុវតានូវកាតពវកិចចភាគមស្រចើនមានការ្លាំបាក មស្ររោះបដីស្របពនធេនបានមធើ

កិចចស្នាស្រទពយ មោយមពលែៃោះកេមវតុថមនាោះអាចាស្រទពយរ្េ

ខដលមានចាំខែកស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត។ ដូមចនោះ តុោការ្

ស្រតូវចាំណាយមពលមវោមធើវការ្មស្ុើបអ្មងាតអ្ងគមហតុាងមីមៅមលើស្រទពយមនាោះ។ កុនងករ្ែី កេមវតុថថ្នការ្ទេទរ្ាប

រកព

នធមលើចាំខែកស្រទពយរ្េ

ខដលស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀតកា

កេមស្ិទិធករ្ មនាោះតុោការ្ស្រតូវមធវើការ្ខបងខចកចាំខែកថ្ន

ស្រទពយមនាោះស្រតឹេទាំហាំរកក

ណាដ ល ឬ តេកស្រេត

ខដលមានខចងកុនងកិចចស្នាខដលស្ហពទ

ធមានស្ិទធិមលើ។ ករ្ែី ែៃោះ

ស្រទពយមនាោះាស្រទពយអ្វភា

គខដលពិបាកកុនងការ្ខបងខចកចាំខែកខដលអាចមធវើឱ្យែូចតថ្េៃ មនាោះតុោការ្អាចមច

ាលស្រកេអ្នុវតាលកស្រ់ ទពយតេតថ្េៃទីនារ្ មហើយស្ងមាច ស្់បាំែុ លបាន។

១.១.១.២- អុំព្ីការបសងកើតកិច្ច្ន្ាគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ

ក- លកខណឌ គ្ររោះ

ការ្បមងាើតកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ េន

ែុស្ពីទស្រេងក

ិចចស្នាមនសងៗមទៀតមទ គឺបុគគលខដលនឹងស្រតូវ

មរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

គាន ឬ ស្ហពទ

ធស្រតូវបាំមព លកខែែឌ ស្រគឹោះស្ាំខានៗ

ដូចាការ្ស្រពេមស្រពៀងរ្វាងភាគី ស្េតថ-

ភាពចុោះកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ និងកេមវតុថថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ។

ក.១- ការគ្ព្មសគ្ព្ៀងរវាងភារី

ការ្ស្រពេមស្រពៀងគឺាការ្បង្ហា ឆ្នទៈរ្បស្់ភាគី ខដលមានបាំែងបមងាើតអានុភាពគតិយុតា មាននយ

ថ្នអ្នាគត

បដីស្របពនធ ឬ ស្ហពទ

ធស្រតូវមានការ្ស្រពេមស្រពៀង ឬ ឆ្នទៈកុនងការ្បមងើាតកិចចស្នាាេយ

គាន ។ កិចចស្នាមនោះគឺស្រតូវខត

យល់ស្រពេទង

ពីរ្នាក់ ស្របស្ិនមបើមានអ្នាគតបដីស្របពនធ ឬ ស្ហពទ

ធខតមាខ ងចងប

មងើាតកិចចស្នាមនោះាឯកមតភាគី

ឬ មានឆ្នទៈខតមាខ ង កិចចស្នាមនោះគឺេនអាចបមងាើតឱ្យមានអានុភាពមAើយ។

ក.២- ្មតថភាព្ច្,ោះកិច្ច្ន្ា

ស្េតថភាពចុោះបញ្ា ីកិចចស្នា ស្ាំមៅ មលើស្េតថភាពកុនងការ្បង្ហា ឆ្នទៈ និងស្េតថភាពកុនងការ្មធវើស្កេមភាព។ បុគគលខដលមានស្េតថភាពកុនងការ្បង្ហា ឆ្នទៈ ស្រតូវខតានីតិជនខដលមានអាយុ ១៨ ឆ្ន មាំ Aើងមៅ និងអ្នីតិជន

ខដលទទួលបាននូវអ្តា ធីនភាព ខដលមានស្ិទធិកុនងការ្មធើវកិចចស្នាមោយឯករាជែួៃនឯងបាន មលើកខលងខតជន

ទងពីរ្ស្របមភទមនោះស្រតូវបានកស្រេតស្េតថភាពបុម៉ា ណាា ោះ។

ក.៣- កមមវតថ,នន្កិច្ច្ន្ា

កេមវតុ

ស្ាំមៅ ការ្កាំែតស្

ិទិ

និងករ្ែី យកិចចមៅមលើស្រទពយស្េបតិ

មោយស្ហពទ

ធអាចកាំែតព

ីការ្

ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្េ ឬ ស្រទពយស្េបតាិមោយខAក ឬ កេមវតថុណាមនសងតេរ្យៈថ្នការ្ស្រពេមស្រពៀងមនោះ។

បុគគលខដលនឹងមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ ស្េបតាិបដីស្របពនធបានដូចា៖

គាន ឬ ស្ហពទ

ធអាចកាំែតក

េមវតុថមៅកុនងកិចចស្នាស្រទពយ

– ស្រទពយស្េបតិាមោយខAកោកឱ្យមៅាស្រទពយស្េបតាិរ្េ។

– ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

ោកឱ្

យមៅាស្រទពយស្េបតាិមោយខAក។

– កាំែតអ្

ាំពីទាំនាកទ

ាំនងកាតពវកិចច និងស្ិទធិមលើបាំែុ លពិមស្ស្ ការ្ចាតខ់ ចងកាតពវកិចចខដលមានេុន

មរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ និងបនុទកថ្នកាតពវកិចចខដលអាចនឹងមកើតមAើងមស្រកាយអារហ៍ពិរហ៍ និងកាំែត អ្ាំពីស្ិទធិកុនងការ្មស្របើស្របាស្់ស្រទពយស្េបតាិខដលាកេមស្ិទធិរ្បស្់បីដ ឬ ស្របពនធ។

យ៉ា ងណាេិ កេមវតុថថ្នកិចចស្នាមនោះេនស្រតូវបាំរនស្ិទធិទេទរ្អាហារ្កាតពវកិចច និងភាគបស្រេរង នងិ

េនស្រតូវនុទយមៅនឹងស្ណាដ បធា

ន បា

ធារ្ែៈមAើយ។11

ខ- លកខណឌ ទ្យគ្មង់

កិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ ស្រតូវមធវើាោយលកែ៍ អ្កសរ្។ កុនងករ្ែី ខដលបដីស្របពនធបានមធើវកិចចស្នា

មនសងពីស្របពន

ធស្រទពយស្េបតិាខដលកាំែតម់ ោយចាប់ មបើេន

បានចុោះបញ្ា ីមទ េន

អាចយកកិចចស្នាមនាោះេកតតង

ាេយនឹងតតិយជនបានមAើយ។12

ដូចមនោះ មដើេបអា

ចទទួលបាននូវលកខែែឌ តតង

បុគគលខដលនឹងមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

គាន ឬ ស្ហពទធ

អាចមៅចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបដីស្របពនធបានមៅស្រកស្ួងយុតាិធេ៌ មហើយខបបបទ និងទស្រេងថ្់ នការ្ចុោះបញ្ា ី កិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធស្រតូវអ្នុមោេតេស្របកាស្រ្បស្់រ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតាិធេ៌ មរលគឺស្របកាស្ស្ីដពីនីតិ

វធីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ។13

ខ.១- ពាកយ្ច្,

រាល់រកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីទកទ

ោះបញ្ជ កិច្ច្ន្ាគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ

ងនឹងកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ស្រតូវមធវើមAើងាោយលកខែ៍ អ្កសរ្។

រកយស្ុាំចាបម់ ដើេ ស្រតូវមានហតថមលខា ឬ ាន េស្រមាេថ្ដរ្បស្់អ្នកោករ

កយស្ុាំ មោយភាា បេកាេយ

នូវចាបងត

ចេៃងថ្នចាបម់ ដើេមនាោះ។ បុគគល ឬ អ្នកតាំណាង (ស្របស្ិនមបើមាន) ខដលោករកយស្ាំុចុោះបញ្ា ី ស្រតូវយករកយស្ាំុមនាោះ

េកោកមៅនាយកោឋ នកិចចការ្រ្ដឋបបមវែី ថ្នស្រកស្ួងយុតិ េ។ ាមគាលការ្ែ៍ រកយស្ាំុចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយ

ស្េបតាិបដីស្របពនធ ឬ បុគគលខដលនឹងស្រតូវមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

គាន ស្រតូវមធវើមAើងរ្េ

គាន មលើកខលងខតករ្ែី ដូច

ខាងមស្រកាេ ខដលអាចោករ

កយស្ុាំខតមាន កឯ

ងបាន៖

11 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៦៩ កថ្នែែឌ ទី១។

12 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧០។

13 ចាបស្ីដពីការ្អ្នវតាុ ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/០៥១១/០០៧, ៣១ ឧស្ភា ២០១១, មាស្រត ២៦ នងិ មាស្រត ២៧។

ក- ការ្ផ្កៃ ស្់បូដរ្ ឬ ការ្ខកតស្រេូវខត ម្ម ោះ អាស្យោឋ ន ថ្ងៃខែឆ្ន កាំមែើ ត បីដស្របពនធ ឬ បុគគលខដលនឹងស្រតូវ

មរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយគាន ។

ែ- ការ្ចុោះបញ្ា ី មោយខនអកមលើាលស្រកេ ឬ ាលដីកា ឬ ដីកាស្មស្រេចាថ ពរ្ បដីស្របពនធ ឬ បុគគលខដល

នឹងស្រតូវមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយួ ស្ីដពីការ្អ្នុវតាស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។14

គាន ដូចមានខចងមៅកុនងមាស្រត ៣០ កថ្នែែឌ ទី៣ ចាំែុ ច ែ, គ , ថ្នចាប

– ស្របស្ិនមបើមានមស្ចកដីស្មស្រេចអ្ាំពីការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតិា កុនងាលស្រកេ ឬ ាលដីការ្ោយ

អារហ៍ពិរហ៍ខដលបានចូលាាថ ពរ្ គឺអ្តីតស្ហពទធណាមាន ក់ (ចាំែុ ច ែ)

– ស្របស្ិនមបើតុោការ្បានស្មស្រេចមស្ចកដីអ្ាំពីការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតិា មោយការ្រ្ោយអារហ៍-

ពិរហ៍មោយខនអកមលើបញ្ា តាិថ្នចាបស្

ីដពីនីតិវធ

ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី ខដលេន

ខេនាបែដឹ ង មហើយ

មស្ចកដីស្មស្រេចមនាោះចូលាាថ ពរ្ គឺអ្តីតស្ហពទធណាមាន ក់ (ចាំែុ ច គ)

– ស្របស្ិនមបើមហតុការ្ែ៍ ខដលរ្ោ

យកាំាបរ

កយ ស្រតូវបានបញ្ញា កម់ ោយាកោ

ក់ មៅកុនងាលស្រកេ

ឬ ាលដីកាាថ ពរ្ ខដលស្មស្រេចអ្ាំពីការ្ទេទរ្មោយខនអកមលើមហតុការ្ែ៍ រ្ោ

គឺភាគីណាមាន ក់ (ចាំែុ ច )។

យកាំាបរកយ

ទនទឹេនឹងមនោះ មដើេបអាចឱ្យការ្ចុោះបញ្ា ីស្របស្រពឹតាមៅបានតេចាប់ បុគគលខដលនឹងមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍

ាេយគាន ឬ ស្ហពទធ ស្រតូវបាំមពរកយស្ាំុចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបដីស្របពនធតេទស្រេងខ់ ដលបានកាំែត

ស្រពេទង

ស្រតូវនដល់ឯការ្ចាបាចេ

យចាំនួននងខដរ្។15

• ទស្រេងថ្់ នរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីកចស្

នាស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

ទស្រេងថ្នរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ី ស្រតូវស្រ្មស្រ្បាវចនា

ថ្នស្រពោះរាាណាចស្រកកេុពា រកយស្ុាំចុោះបញ្ា ី ម្ម ោះនិងអាស្យោឋ នរ្បស្់អ្នកោករកយស្ុាំ ម្ម ោះនិង អាស្យោឋ នរ្បស្់អ្នកតាំណាង (ស្របស្ិនមបើមាន) មហើយស្រតវូ មគារ្ពចូលេករ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតាិធេ៌ ស្រពេ

ទងមានចុោះកាលបរ្មិ ចេទ និងហតថមលខា ឬ ាន េស្រមាេថ្ដរ្បស្់អ្នកោករកយស្ុាំ។16 មស្រៅពីចាំែុ ច

ខាងមលើ ស្រតូវស្រ្មស្រ្បខនថេនូវចាំែុ ច ដូចខាងមស្រកាេ៖

ក- ម្ម ោះ ថ្ងៃខែឆ្ន កាំមែើ ត និងអាស្យោឋ នរ្បស្់ភាគីថ្នកិចចស្នា

ែ- មគាលបាំែងថ្នការ្ចុោះបញ្ា ី

គ- េូលមហតុ និងកាលបរ្មិ ចេទ (កាលបរ្មិ ចេទបមងាើតកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ)

14 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ១៥។

15 ទស្រេងថ្់ នរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ ស្រពេទងឯការ្ភាា ប់ មានកែាំ តកុនងឧបស្េនព ធទី១។

16 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ១៦ កថ្នែែឌ ទី១។

- ែៃឹេារ្ថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ

ង- កាលបរ្មិ ចេទថ្នថ្ងៃមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ កុនងករ្ែី ខដលអ្នកោករ

កយស្ុាំបានមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍។17

• ឯការ្ភាា បថ្់ នរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីកចស្

នាស្រទពយស្េបតបិ

ស្រីដ បពន៖

– កិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ

– ស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍ កុនងករ្ែី ខដលអ្

ោករ

កយស្ុាំបានមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍

– វញ្ញ

ា បនបស្រតបញ្ញា កអ្

ាំព

តមា

នខដលបានចុោះមៅកុនងមស្ៀវមៅចុោះបញ្ា ី (មស្ៀវមៅចុោះបញ្ា ីអ្ចលនវតុ

មស្ៀវមៅមគាលបញ្ា ីដីធី មស្ៀវមៅចុោះបញ្ា ីស្ិទធិជួលអ្ចិថ្ស្រ្នាយ៍ មស្ៀវមៅចុោះបញ្ា ីនលុមភាគ) កនុង

ករ្ែី ខដលកិចចស្នាមនោះរកពនធនឹងបញ្ញា ដីធី

– លិែិតស្របគល់ស្ិទធិអ្នកតាំណាង (ស្របស្ិនមបើមាន)

– អ្តាស្ញ្ញា ែបែា ឬ លិែិតឆ្ៃងខដន។18

ខ.២- ន្ីតិវិធនន្ការច្,ោះបញ្ជ កិច្ច្ន្ាគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ

កិចចការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ស្រតូវស្ិ មៅមស្រកាេស្េតថកិចចរ្បស្់រ្ដឋេស្រ្នីាស្រកស្ួងយុតិាធេ។

រ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតាិធេ៌ ស្រតូវចាតត

ងេស្រ្នាីទទួលបនុទកកិចចការ្ខដលទកទ

ងនឹងការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិ

បដីស្របពនធ។ បញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធស្រតូវរ្កាទុកមៅស្រកស្ួងយុតា េ។ មដើេបមី ធវើការ្ចុោះបញ្ា ីស្រទពយស្េបតិ

បដីស្របពនធឱ្យទទួលបានមាគជយ

ស្ហពទ

ធ ឬ បុគគលខដលនឹងមរ្ៀបអារហ៍ពិបាហ៍ាេយ

គាន ចាបា

ចស្រ់ តូវខតបន

នីតិវធ

ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ បនាទ បព

ីបាំមព លកខែែឌ ទង

អ្ស្់រ្ច

រាល់មហើយ។ នីតិវធ

ីទង

មនាោះរ្េ

មាន៖

• ការ្ទទលរកយស្ចោះបញ្ុាំុ ា ី៖ មៅមពលេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីបានទទួលរកយស្ាំុចុោះបញ្ា ី េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវចុោះ

និមទទស្មៅមលើរកយស្ុាំមនាោះនូវមលែមរ្ៀងទទួលរកយស្ុាំ កាលបរ្មិ ចេទ និងម្ម ោះនាយកោឋ នកិចចការ្រ្ដឋ-

បបមវែី ស្រពេទងហតថមលខាបាំស្រពួ និងម្ម ោះេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីមនាោះ។ យ៉ា ងណាេិ រកយស្ាំុចុោះបញ្ា

អាចដកបានេុនមពលការ្ចុោះបញ្ា ីស្រតូវបានបញ្ច ប់ មោយស្រតូវមធវើមAើងាោយលកខែ៍ អ្កសរ្។19

• ការ្ពន

តយរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ី៖ េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវពិនិតយរកយស្ុាំ និងឯការ្ភាា ប។

មៅមពលពិនិតយរកយស្ុាំ

មបើេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីមានវេ

តិស្ងសយ

មនាោះេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីអាចមធវើការ្ាកស្ួរ្បខនថេមៅអ្នកោករ

កយស្ុាំ ឬ

អ្នកតាំណាងមនាោះបាន។ កុនងករ្ែី ខដលេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីពិនិតយម ើ ថ្នរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីមធវើមAើងពុាំស្រតឹេស្រតូវ

17 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ១៩ កថ្នែែឌ ទី២ វាកយែែឌ ទី១។

18 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ១៩ កថ្នែែឌ ទី២

វាកយែែឌ ទី២។

19 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ២៩ និងស្របការ្ ៣០។

េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវមច លិែិតបង្ហគ បឱ្

យខកតស្រេូវមោយកាំែតអ្

ាំAុងមពលស្េរ្េយ និងជូនដាំែឹ ងមៅអ្នក

ោករ

កយស្ុាំ។ រកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីអាចមធវើមAើងមោយពុាំស្រតឹេស្រតូវមស្រកាេេូលមហតុេយ

ចាំនួន៖

– ពតមា

ន និងខបបបទកុនងរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីេន

ស្រស្បតេស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធ

ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នា

ស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ

– ពុាំបាននដល់ឯការ្ខដលចាបាច់

– ែឹៃេារ្មៅកុនងរកយស្ុាំ និងឯការ្ភាា បេ

នស្រស្បគា

– រកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីមនាោះធាៃ បបា

នោក់ និងចុោះបញ្ា ីេដងរ្ច

េកមហើយ

– ម្ម ោះ និងអាស្យោឋ នរ្បស្់អ្នកោករ

– ពុាំបានបងម់ ាហ˜ុយ ឬ

កយស្ុាំមៅកុនងរកយស្ុាំ េន

ស្រស្បគាន ាេយ

នឹងការ្ចុោះបញ្ា

– រកយស្ុាំមនាោះ េន

អ្នុមោេតេលកខែែឌ ថ្នស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធ

ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយ

ស្េបតាិបដីស្របពនធ ឬ ចាប់ ឬបទោឋ នគតិយុតាមនសងមទៀតខដលរកពនធ។

កុនងករ្ែី អ្នកោករកយស្ាំុចុោះបញ្ា ី ពុាំបានខកតស្រេូវមៅកនុងអ្ាំAុងមពលស្េរ្េយមនាោះមទ េស្រ្នីាចុោះបញ្ា ីស្រតូវ

មច លិែិតមលើកមចាលរកយស្ុាំចុោះបញ្ា ីមនាោះ មហើយជូនដាំែឹ ងមៅអ្នកោករកយស្ាំុ។ កនុងករ្ែី មនោះ

េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវស្របគល់ឯការ្ភាា បឱ្

យមៅអ្នកោករ

កយស្ុាំវ ិ មបើមានការ្មស្ើនស្ុាំ។20

• រកយស្ុាំឱ្យពន

តយមAង

វ ិ ចមាំ រោះការ្មលើកមចាលរ្បស្់េស្រ្នចី

ុោះបញ្ា ី៖ កុនងករ្ែី មានការ្មលើកមចាល

រកយស្ុាំរ្បស្់េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ី អ្នកោករ

កយស្ុាំចុោះបញ្ា ីមានស្ិទធិោករ

កយស្ុាំឱ្យពិនិតយមAើងវ ិ មៅរ្ដឋេស្រ្នី

ស្រកស្ួងយុតាិធេ។

កុនងករ្ែី មនោះ រ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតា

េពិនិតយ និង ស្មស្រេច មហើយជូនដាំែឹ ងមៅអ្នក

ោករកយស្ុាំមនាោះ។21

បនាទ បព

ីេស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីបានព

ិតយរកយស្ុាំ និងឯការ្ភាា បរ្់ ច

េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវស្រ្មស្រ្ចូលកុនងស្នៃឹកចុោះបញ្ា

នូវចាំែុ ចដូចខាងមស្រកាេ៖

– ម្ម ោះ អាស្យោឋ ន និងថ្ងៃ ខែ ឆ្ន ក

ាំមែើ តរ្បស្់ភាគីថ្នកិចចស្នា

– ែៃឹេារ្ថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ឬ បុគគលខដលនឹងស្រតូវមរ្ៀបចាំអារហ៍ពិរហ៍ាេយគា

– កាលបរ្មិ ចេទថ្នថ្ងៃមរ្ៀបចាំអារហ៍ពិរហ៍

– មគាលបាំែងថ្នការ្ចុោះបញ្ា ី

20 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ៣១ ស្របការ្ ៣២ និងស្របការ្ ៣៣។

21 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ៣៤។

– េូលមហតុ និងកាលបរ្មិ ចេទ (កាលបរ្មិ ចេទថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ)។ ចាំមរោះស្នៃឹកចុោះបញ្ា ីមនោះ

េស្រ្នីាចុោះបញ្ា ីស្រតូវចុោះមលែបញ្ា ីខនអកមលើមលែមរ្ៀងទទួលរកយស្ុាំ មហើយចុោះហតថមលខាបាំស្រពួ មដើេបប

ញ្ញា កថ្ន

“បាន

ពនត

យរ្ច

” រ្ច

បញ្ូា នមៅរ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតិាធេព

ិនិតយ និងស្មស្រេច។ បនាទ បព

ីទទួលបានហតថមលខា និងស្រតរ្បស្់

រ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតាិធេ៌ េស្រ្នាីចុោះបញ្ា ីស្រតូវរ្កាទុកស្នៃឹកចុោះបញ្ា ីមៅកុនងស្រកូែូ មៅតេលាំោបម់ លែចុោះបញ្ា ី។22

ខ.៣- អាន្,ភាព្នន្ការច្,ោះបញ្ជ គ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ

ាទូមៅ អានុភាពថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីមនោះ គឺការ្ចុោះបញ្ា ីថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិខដលស្រតូវមធវើមAើងតេនីតិវធ

ខដលមានខចងមៅកុនងស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធ

ីថ្នការ្ចុោះក

ចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ មៅតេលកខែែឌ ស្រគឹោះ និង

លកខែែឌ ទស្រេងដ

ូចខដលមរ្ៀបរាបព

ីខាងមលើ។ មលើស្ពីមនោះ ការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ មាន

អានុភាពមៅមពលចុោះហតថមលខា និងស្របថ្នបស្រ់ តរ្បស្់រ្ដឋេស្រ្នាីស្រកស្ួងយុតាិធេ។23

១.១.១.៣- អាន្,ភាព្នន្កិច្ច្ន្ាគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដីគ្បព្ន្ធ

កិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ ាកិចចស្នាេយស្របមភទខដលមានភាពង្ហយស្រស្ួល នងិ ចាស្់ោស្់កនុង

ការ្កាំែតម់ លើបញ្ញា ស្ាំខានៗ

ថ្នទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ ខដលមានដូចាស្ិទិធ កាតពវកិចច ការ្ស្រគបស្រ់ គង

ការ្ចាតខ់ ចង និងករ្ែី យកិចចនានា ខដលទេទរ្ឱ្យបដីស្របពនធស្រតូវមគារ្ព និងអ្នុវតាតេ។ មដើេបឱ្យកិចចស្នាេយ

មនោះមានអានុភាពគតិយុតា ភាគីាបដីស្របពនធស្រតូវមគារ្ពតេការ្កាំែតថ្់ នចាបម់ ដើេបមី ជៀស្វាងបញ្ញា មៅថ្ងៃេុែ។

ក- អាន្,ភាព្ច្ុំសពាោះភារី

មៅមពលបដីស្របពនធបានស្មស្រេចចិតាចុោះបញ្ា ីស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធមនោះមៅតេមគាលការ្ែ៍ ចាប់ ខដលបាន

កាំែតម់ ោយមគារ្ពនូវឆ្នទៈរ្បស្់ភាគីទង

ស្ងខាង មនាោះអានុភាពស្រតូវមានចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិភាគីទង

ស្ងខាង។

ករ្ែី មនោះ អានុភាពថ្នកិចចស្នាមានមៅមលើទាំហាំស្រទពយស្េបតាិខដលស្ហពទធបានចុោះបញ្ា ីមៅកនុងកិចចស្នាស្រទពយ

ស្េបតាិ។ ទង

ស្រទពយស្េបតារ្ិ េ

ទងស្រទពយស្េបតិាមោយខAករ្បស្់ស្ហពទ

ធខដលបានកាំែតក

ុនងកិចចស្នាមនោះ

បានកាំែតព

ីស្ិទិ

និងកាតពវកិចចរ្ច

មហើយ។ ដូចមនោះ អានុភាពថ្នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិចាំមរោះភាគីមនោះ ចង

ស្ាំមៅ មៅមលើទាំហាំថ្នស្ិទធិទកទ

ងនឹងការ្លក់ ឬ ចាតខ់ ចងអ្វីេយ

ស្រតូវមគារ្ពមលើឆ្នទៈភាគីខដលាមាច ស្់កេមស្ិទិធ។

បុខ៉ា នា ករ្ែី ែៃោះ មោយារ្ខតមានភាគីមាខ ងជាំរកពាំែុ លមគ មហើយគាម នលទធភាពស្ង មនាោះមាច ស្់បាំែុ លអាចរ្ប

អ្ូស្ស្រតឹេស្រទពយស្េបតាិខដលកូនបាំែុ លមាន ខតេន

អាចរ្ប

អ្ូស្នូវស្រទពយរ្េ

មទ មរលគឺអាចរ្ប

អ្ូស្ស្រតឹេខតចាំខែក

ស្រទពយមោយខAករ្បស្់ភាគីបីដ ឬ ស្របពនធាកូនបាំែុ លបុម៉ា ណាា ោះ។

22 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ៣៨។

23 ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធិ ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា ២០១៣, ស្របការ្ ៣៦។

ខ-អាន្,ភាព្ច្ុំសពាោះតតិយជន្

មស្រៅពីមានអានុភាពចាំមរោះភាគី កិចចស្នាមនោះកមា

នអានុភាពចាំមរោះតតិយជននងខដរ្។ អានុភាពថ្នកិចច-

ស្នាស្រទពយស្េបតាិចាំមរោះតតិយជន គឺចងស្

ាំមៅ មៅមលើតតិយជនេន

ថ្នារ្ប

វនដបុគគល ឬ នីតិបុគគល ខដលមាន

ស្របមយជនម៍ ៅកុនងរ្ងវងស្រ់ ទពយស្េបតាិរ្បស្់បីដស្របពនធមនាោះ។ កុនងករ្ែី តតិយជនខដលមានស្របមយជនកុនងរ្ងវងស្រ់ ទពយ-

ស្េបតាិថ្នបដីស្របពនធណាេយ

ឬ ចងដ

ឹងពីការ្កាំែតថ្់ នក

ចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធ កុនងមគាលមៅ រ្កភាព

ចាស្់ោស្់េុនស្មស្រេចចិតារ្កស្ុី ឬ មធវើទាំនាកទ

បញ្ញា កថ្់ នកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិមនោះបាន។

ាំនងកិចចស្នាមនសងៗ តតិយជនមនាោះអាចមស្ើនស្ុាំឱ្យមច លិែិត

១.១.២- គ្បព្័ន្ធគ្ទ្យព្យ្មបតរិបដ្លកុំណត់សោយច្ាប់

កុនងករ្ែី ខដលស្ហពទ

ធេន

បានមធវើកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធ មនាោះទាំនាកទ

ាំនងអ្ាំពីស្រទពយស្េបតិ

រ្បស្់ស្ហពទ

ធ នឹងស្រតូវស្មស្រេចមោយវធា

នចាបខដលមៅថ្ន ស្របពន

ធស្រទពយស្េបតិាខដលកាំែតម់ ោយចាប។

កុនង

មនាោះ ស្ហពទធមានស្រទពយស្េបតិាពីរ្ស្របមភទ គឺស្រទពយស្េបតាិស្កេម និង ស្រទពយស្េបតាិអ្កេម។ ដចមនោះូ ខាងមស្រកាេមនោះ

នឹងនដល់នូវបញ្ា តាិដល់ស្ហពទ ស្េបតាិអ្កេម (១.១.២.២)។

ធមដើេបមី ោោះស្រាយបញ្ញា កុនងការ្ស្រគងស្រ់ គង ស្រទពយស្កេម (១.១.២.១) និង ស្រទពយ

១.១.២.១- គ្ទ្យព្យ្មបតរិ្កមមរប្្ហព្័ទ្យធ

ស្រទពយស្េបតិាស្កេមរ្បស្់ស្ហពទធមានពីរ្ស្របមភទ គឺស្រទពយស្េបតាិមោយខAក និង ស្រទពយស្េបតិារ្េ។

ក- គ្ទ្យព្យ្មបតរិសោយបែក

ក.១- ្ញ្ហា ណនន្គ្ទ្យព្យ្មបតរិសោយបែក

មៅកុនងស្រកេរ្ដឋបបមវែី មាស្រត ៩៧២ បានកាំែតព

ីអ្តថ

ពថ្នស្រទពយស្េបតាិមោយខAក មហើយស្រទពយស្េបតិ

មនោះស្រតូវស្ិថតមៅមស្រកាេកេមស្ិទធិរ្បស្់ស្ហពទ

ធណាមាន ក។

ស្រទពយស្េបតិាខដលស្រតូវបានចាតទ

ុកាស្រទពយស្េបតាិមោយ

ខAករ្បស្់ស្ហពទ

ធណាមាន ក់ អាចស្ិថតកុនងករ្ែី ណាេយ

ដូចខាងមស្រកាេ៖

• ស្រទពយស្េបតិ

ខដលស្ហពទ

ធមានមៅេុនមពលមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍។ ឧទហរ្ែ៍ ក បានទិ រ្ងយន

េយមស្រគឿងេុនចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិបាហ៍ាេយ

ែ។ ដូចមនោះ រ្ងយនដេយ

មស្រគឿងមនោះ គឺាស្រទពយស្េបតិ

មោយខAករ្បស្់ ក។

• ស្រទពយស្េបតិា ខដលស្ហពទ អារហ៍ពិរហ៍។

ធទទួលបាន មោយស្របទនកេម ស្នាតិកេម អ្ចចយ

ទន មៅកុនងអ្ាំAុងមពល

– ស្របទនកេ៖

ឧទហរ្ែ៍ មស្រកាយពីមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

នឹង ែ មាដ យេង

រ្បស្់ ក បាន

ស្របគល់នទោះេយ

ខលវងឱ្យ ក ។ កុនងករ្ែី មនោះ មទោះាស្របទនកេមបានមធវើមAើងកុនងអ្ាំAុងមពលខដល ក

មានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ាេយ មោយខAករ្បស្់ ក ខដរ្។

ែ កម៏ ោយ កន

ទោះខលវងមនោះស្រតរវបានចាតទ

ុកាស្រទពយស្េបតិ

– ស្នតកេ៖

ឧទហរ្ែ៍ មស្រកាយពីមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

នឹង ែ ឪពុករ្បស្់ ក បានទទួល

េរ្ែភាព។ កុនងករ្ែី មនោះ គឺមានខត ក ខតបុម៉ា ណាា ោះខដលាស្នាតិជន ចាំខែកឯ ែ េន

ខេនា

ស្នាតិជនមទ។ ដូចមនោះ ស្រទពយរ្បស្់ ក ខដលបានតេរ្យៈស្នាតិកេមខាងមលើ ស្រតូវបានចាតទ

ស្រទពយស្េបតាិមោយខAក។

ុកា

– អ្ចយច

ទន៖ ឧទហរ្ែ៍ មស្រកាយពីមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

នឹង ែ ឪពុកមារ្បស្់ ក បាន

បាតបងជ

ីវត

មោយបនសល់ទុកនូវបណាដ ាំខដលមានែៃឹេារ្ថ្ន ស្របគល់រ្ងយនដេយ

មស្រគឿងឱ្យមៅ ក។

ដូចមនោះ រ្ងយនដេយ

មស្រគឿងមនោះ គឺាស្រទពយស្េបតាមិ ោយខAករ្បស្់ ក មទោះបានទទួលកុនងអ្ាំAុង

មពលអារហ៍ពិរហ៍ាេយ ែ កមោយ។

• ស្រទពយស្េបតាិាតថ្េៃតប ខដលទទួលបានពីការ្ចាតខ់ ចងស្រទពយស្េបតាិមោយខAកស្ិថតកុនងករ្ែី ទងពីរ្

ខាងមលើ។ ឧទហរ្ែ៍ េុនមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយ ក មាននទោះេយខលវង។ ាមគាលការ្ែ៍ នទោះមនោះ

គឺាស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់ ក។ បុខ៉ា នា មស្រកាយពីមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍ាេយនឹង ែ ក កបានលក

នទោះមនាោះកុនងតថ្េៃ ៥០០០ ដុោៃ រ្។ មទោះស្របាកម់ នោះបានមកើតមAើងកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ាេយួ

ែ កមោយ មោយារ្ស្របាកម់ នោះគឺាតថ្េៃតបថ្នស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់ ក ដូចមនោះស្របាកមនោះកស្រតូវ

បានចាតទុកាស្រទពយស្េបតិាមោយខAករ្បស្់ ក នងខដរ្។

ក.២- ការគ្រប់គ្រង ន្ិងការចាត់បច្ងគ្ទ្យព្យ្មបតរិសោយបែក

ចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិមោយខAក ាមគាលការ្ែ៍ ស្ហពទធខដលាមាច ស្់ស្រទពយមានស្ិទិធមស្របើស្របាស្់ ទទួល

នលស្របមយជន៍ និង ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនមរ្ៀងៗែួៃនបាន។24 បខនា កុនងករ្ែី ែ

ចាបបានទទួលាគ ល់

នូវស្ិទធិអាស្រស្័យមៅមលើអ្ចលនវតុថខដលាស្រទពយស្េបតិមា ោយខAករ្បស្់ស្ហពទ

ធមាខ ង មោយស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត

កុនងករ្ែី ខដលស្រទពយស្េបតាិមោយខAកមនាោះស្រតូវបានមស្របស្រើ បាស្់ាអ្ចលនវតុថស្ស្រមាបការ្អាស្រស្័យមៅរ្បស្់បីដស្របពនធ។

មលើស្ពីមនោះមៅមទៀតមនាោះ ស្ិទិធមនោះអាចអ្ោះអាងបានចាំមរោះស្រគបប

ុគគលទង

អ្ស្់ មទោះបីាស្ហពទ

ធមាខ ងខដលា

មាច ស្់បានចាតខ់ ចងអ្ចលនវតុមថ នាោះកម៏ ោយ កស្

ហពទ

ធមាខ ងមទៀតអាចបនាអាស្រស្័យមៅអ្ចលនវតុថមនាោះបានខដរ្។25

24 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៤ កថ្នែែឌ ទី១ វាកយែែឌ ទី២។

25 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៧។

យ៉ា ងណាេិ ស្ិទធិអាស្រស្័យមៅមលើអ្ចលនវតុថខដលាស្រទពយមោយខAករ្បស្់ស្ហពទ

ធមាខ ងពីស្ាំណាកស្

ហពទ

មាខ ងមទៀតមនោះ ស្រតូវបានចាតទ

ុកថ្នរ្លត់ មៅមពលភាគីទង

ពីរ្ខលងាស្ហពទ

ធនឹងគាន តមៅមទៀត។26

ខ- គ្ទ្យព្យ្មបតរិរមួ

ខ.១- ្ញ្ហា ណនន្គ្ទ្យព្យ្មបតរិរម

ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

គឺាស្រទពយស្េបតាិទង

ឡាយណា ខដលបដីស្របពនធទង

ស្ងខាង ឬ ខតមាខ ងទទួលបានមៅ

កុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ មលើកខលងខតស្រទពយស្េបតាិមោយខAកខដលទទួលបាន មោយស្របទនកេម ស្នាតិកេ

អ្ចចយ

ទន មៅកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ ស្រពេទងតថ្េៃតបរ្បស្់ស្រទពយស្េបតាិមនាោះ។27 ដូមចនោះ ស្រទពយស្េបតិ

រ្េរ្បស្់ស្ហពទធអាចា៖

– ចាំែូ លបានពីការ្ង្ហរ្រ្បស្់ស្ហពទ

ធមាន កៗ

រ្េ

មាន ស្របាកម់ បៀវតស។ ល។

– នលចាំមែ ឬ នលស្របមយជន៍ (អ្តថស្របមយជនខ៍ ដលមកើតពីវតុថអ្វីេយ

ដូចា ស្របាកថ្់ ងៃឈ្ួល

អាគារ្ ឬ

ស្របាកចាំមែ ពីអាជីវកេមមភាជនីយោឋ ន) ថ្នស្រទពយស្េបតាិមោយខAក។28

ខ.២- ការគ្រប់គ្រង ន្ិង ការសគ្បើគ្ា្គ្ទ្យព្យ្មបតរិរម29

ចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិរ្េ

ស្ហពទ

ធនីេយ

ៗមានស្ិទធិមស្ើមគាន កុនងការ្មស្របើស្របាស្់ ទទួលនលស្របមយជន៍ និង

ស្រគបស្រគង ស្រទពយស្េបតាិរ្េមនាោះ។ កុនងមនាោះ ស្ហពទ

ធ មានស្ិទធិមស្របើស្របាស្់ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មៅកុនងទាំហាំខដលចាបាច

មោយខនអកមលើការ្ចាបា

ចម់ ៅកុនងជីវភាព មរលគឺចាបា

ចស្

ស្រមាបន

គតន

គងស្រ់ គួារ្។ បខនថេពមី នោះ ស្ហពទ

ធស្រតូវ

ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មោយអ្នុេត

យកមគាលការ្ែ៍ ថ្នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មោយស្ហការ្គា

មោយភាគីមាខ ងអាចទេទរ្ចាំមរោះភាគីមាខ ងមទៀត ឱ្យមធវើចាំណាតកា

រ្ខដលចាបា

ចម់ ដើេបស្រី គបស្រ់ គង និង រ្កាទុកនូវ

ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មនាោះ។ កុនងករ្ែី បដីស្របពនធពិភាកាអ្ាំពីការ្ស្រគបស្រ់ គង ឬ មស្របើស្របាស្់ស្រទពយស្េបតិារ្េ

រ្បស្់បដីស្របពនធេន

បានស្មស្រេច ឬ ពុាំអាចពិភាកាគាន បានមទ ភាគីបីដ ឬ ស្របពនធអាចទេទរ្មៅតុោការ្ឱ្យមធវើការ្ចាតខ់ ចងចាំមរោះការ្

ស្រគបស្រ់ គង និង មស្របើស្របាស្់ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

បាន មដើេបមី ោោះស្រាយវវា

ទមលើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្វាងបីដស្របពនធ។

26 មោកាស្រ្ាា ចារ្យ រ្នុ

ស្រគួារ្, ទាំពរ្័ ៣៦៥។

ពណាា រ្ទិ ធ និងមោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចាស្ររ្ ចាង

ស្ុីណាត, ២០១៧, មស្ៀវមៅជន

ួយាម រ្តី នីតិវធិ ីស្រពហមទែឌ និង នីតិ

27 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៣។

28 មោកាស្រ្ាា ចារ្យ រ្នុ ពណាា រ្ទិ ធ និងមោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចាស្ររ្ ចាង ស្ីុណាត, ២០១៧, មស្ៀវមៅជន ស្រគួារ្, ទាំពរ្័ ៣៥៩។

ួយាម រ្តី នីតិវធិ ីស្រពហមទែឌ និង នីតិ

29 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៤។

ខ.៣- ការចាត់បច្ងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរម30

ាមគាលការ្ែ៍ មបើគាម នការ្យល់ស្រពេពីបដីស្របពនធទង

ស្ងខាងមទ ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

រ្បស្់បដីស្របពនធេន

អាចយ

កមៅលក់ ឬ មធវើការ្ចាតខ់ ចងមនសងមទៀតបានមAើយ មាននយ

ថ្ន មដើេបអា

ចយកស្រទពយស្េបតាិរ្េ

បដីស្របពនធមៅលក់ ឬ

ចាតខ់ ចងមនសងមទៀតបាន ោចខាតស្រតូវខតមានការ្យល់ស្រពេពីបដីស្របពនធាេុនស្ិន។ បុខ៉ា នា មបើមានាថ នភាពេន

អាចមជៀស្វាងបាន ស្ស្រមាបកា

រ្ខងទជ

ីវភាពរ្េ

កុនងអារហ៍ពិរហ៍ និង មដើេបរ្ី កាជីវភាពរ្ស្់មៅ មនាោះបដីស្របពន

ណាមាខ ង អាចលក់ ឬ មធវើការ្ចាតខ់ ចងមនសងមទៀត នូវស្រទពយស្េបតាិរ្េបាន មោយទទួលការ្អ្នុញ្ញា តពីតុោការ្។

មលើស្ពីមនោះមៅមទៀតមនាោះ កុនងករ្ែី ខដលបីដ ឬ ស្របពនធណាមាខ ងបានមធវើការ្ខាតខ់ ចងស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មោយពុាំមាន

ការ្យល់ស្រពេពីស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត ឬ កព

ុាំមានការ្អ្នុញ្ញា តពីតុោការ្មទ ភាគីមាខ ងមទៀតអាចទេទរ្ឱ្យ

តុោការ្ស្មស្រេចលុបមចាលការ្ចាតខចងមនាោះបាន៖

– មបើាអ្ចលនវតុថស្ស្រមាបការ្អាស្រស្័យមៅរ្បស្់ស្រគួារ្ (លាំមៅឋានស្រគួារ្)៖ ស្រតូវបដឹងកនុងអ្ាំAុងមពល ២ ឆ្ន

មោយគិតចាបពីខដលបានដឹងពីការ្ចាតខ់ ចងមនាោះ។

– មបើាស្រទពយស្េបតាិមនសងមទៀត (មស្រៅពីលាំមៅោឋ នស្រគួារ្)៖ ស្រតូវបដឹងកុនងអ្ាំAុងមពល ១ ឆ្ន ាំ មោយគិតចាបព ខដលបានដឹងពីការ្ចាតខចងមនាោះ។

១.១.២.២- គ្ទ្យព្យ្មបតរិអកមមរប្្ហព្័ទ្យធ

មស្រៅពីស្រទពយស្េបតាិស្កេម ស្ហពទ

ធកអា

ចមានស្រទពយស្េបតិាអ្កេមខដលាកាតពវកិចច ឬ បាំែុ លនងខដរ្

មោយកាតពវកិចច ឬ បាំែុ លែៃោះបានមកើតមAើងមៅកុនងអ្ាំAុងមពលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ ឬ េុនមពលមាន ចាំែងអារហ៍ពិរហ៍។31

ក- កាតព្ាកិច្ចបដ្លសកើតសែងកង

អុំែង

សព្លមាន្ច្ុំណងអាពាហព្

ិពាហ

ាធេមត កាតពវកិចច ឬ បាំែុ លខដលមកើតមAើងមៅកុនងអ្ាំAុងមពលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍អាចា៖

• កាតពកច

ខច ដលស្ហពទ

ស្រធ តូវទទល

ែុស្ស្រតូវមោយាេគ3គ 2 គឺាបនុទកថ្នកាតពវក

ចរ្បស្់ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

រ្បស្់ស្ហពទធ ខដលរ្េមានដចាូ ៖

30 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៦។

31 មោកាស្រ្ាា ចារ្យ រ្ន ពណាា រ្ទិ ធ និងមោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចាស្ររ្ ចាង ស្ីុណាត, ២០១៧, មស្ៀវមៅជនួយាម រ្តី នីតិវធិ ីស្រពហមទែឌ និង នីតិ

ស្រគួារ្, ទាំពរ្័ ៣៦៥-៣៧៤។

32 កាតពវកិចចមោយាេគគី (មាស្រត ៩២១ កថ្នែែឌ ទី ១)៖ កុនងករ្ែី ខដលបុគគលមស្រចើននាកទទួលបនទុកនូវកាតពវកចចិ ាេគគី មាច ស្់បាំែុ ល

អាចទេទរ្ឱ្យកូនបាំែុ លណាមាន ក់ អ្នុវតាកាតពវកិចចទងអ្ស្់ ឬ េយភាគ ឬ ឱ្យកនបែាំូ ុ លទងអ្ស្់ អ្នុវតាកាតពវកចចិ ទងអ្ស្់ ឬ េយ ភាគ មោយស្រពេគាន ឬ មោយបនាបនាទ ប។់

– មាហ˜ុយមដើេបរ្ី កាជីវភាពឬួេរ្បស្់បដីស្របពនធ និង មាហ˜ុយមដើេបកា

ាអាទ។ិ៍

រ្អ្បរ្់ ាំ ឬ ការ្ពាបាល ខងទកូន

– កាតពវកិចច និង ករ្ែី យកិចចមនសងៗមទៀត ខដលបីដស្របពធទងស្ងខាងបានស្រពេមស្រពៀងគាន តេលិែិតា

ោយលកែ៍ អ្កសរ្ាេយ

មាច ស្់បាំែុ លមៅកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ ឬ កាតពវកិចច និង

ករ្ែី យកិចចមនសងៗមទៀត ខដលបដីស្របពនធណាមាខ ងបានទទួលបនុទក មោយមានការ្យស្រ់ ពេតេ លិែិតាោយលកខែ៍ អ្កសរ្ពីស្របពនធ ឬ បដីមាខ ងមទៀត មៅកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍។

– មាហ˜ុយមដើេបស្រី គបស្រ់ គង និង រ្កាស្រទពយស្េបតាិរ្េ

។33

ដូចមនោះ កុនងករ្ែី មនោះ មាច ស្់បាំែុ លអាចទេទរ្ព

ីដ ឬ ស្របពនធខតមាខ ងកបា

ន ឬ ទេទរ្ពីស្ហពទ

ធទង

ស្ងខាងកបា

នខដរ្ អាស្រស្័យមៅតេការ្មស្រជ

មរ្ស្

រ្បស្់មាច ស្់បាំែុ ល។

• កាតពកច

មច នសងមទៀតរ្េ

មាន៖

– ការ្ែចីស្របាកម់ ោយស្ហពទ

ធខតមាខ ង មោយស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀតពុាំមានការ្យល់ស្រពេ មដើេបា

ស្របមយជន

ផ្កទ ល់ែួៃនរ្បស្់ស្ហពទ

ធមនាោះ។

– កាតពវកិចចខដលបានមកើតមAើង មោយារ្ខតអ្ាំមពើផ្កទ ល់ែួៃនរ្បស្់ស្ហពទ

ធមាខ ង។

– កាតពវកិចចខដលមកើតមAើងពីការ្ទទួលែុស្ស្រតូវរ្បស្់ស្ហពទធមាខ ង កនុងនាេាអ្នកអាណាពាបាល

ស្ស្រមាបអ្នីតិជន។

– កាតពវកិចចខដលមកើតមAើងមោយារ្ខតការ្ស្រគបស្រ់ គង ខងរ្កាស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់ស្ហពទធ។

កុនងករ្ែី មនោះ ស្របស្ិនមប

តពវកិចចខាងមលើេន

ស្រតូវបានចាតច

ូលាកាតពវកិចចមោយាេគគីរ្វាងស្ហពទ

ឬ មដើេបខី តនលស្របមយជនឯ បមណាា ោះ។

កជនរ្បស្់ស្ហពទ

ធខតមាខ ង មនាោះស្ហពទ

ធណាមាន កម់ នាោះស្រតូវទទួលបនុទកខតមាន កឯង

ខ- កាតព្ាកិច្ចបដ្លសកើតសែងម,ន្សព្លមាន្ច្ុំណងអាពាហព្ិពាហ

បខនថេពីមនោះមៅមទៀតមនាោះ កុនងករ្ែី ែៃោះ េុនមពលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ាេយ

ស្ហពទ

ធមាខ ង ស្ហពទ

មាខ ងមទៀតបានាបន

ូវកាតពវកិចច ឬ ទទួលបនុក

បាំែុ ល ចាំមរោះមាច ស្់បាំែុ លរ្ច

មស្រស្ចមៅមហើយ។ ដូចមចោះ

ស្ហពទ

ខដលាប់កាតពវកិចច គឺាអ្នកទទួលបនុទកកាតពវកិចចខតមាន កឯង។ យ៉ា ងណាេិ បញ្ញា ខដលអាចមចាទមAើងគឺថ្ន

មតើមាច ស្់មាច ស្់បាំែុ លអាចមធវ រ្ទេទរ្ឱ្យអ្នុវតាចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិរ្េខដរ្ឬមទ? កនុងករ្ែី មនោះ ការ្អ្នញ្ញុ ា តឱ្យ

មាច ស្់បាំែុ លមស្ើនស្ុាំទេទរ្ឱ្យអ្នុវតាចាំមរោះស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មដើេបមី ធើវការ្ទូទតម់ លើបាំែុ លរ្បស្់ស្ហពទ

ធណាមាខ ង

33 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៥។

គឺាការ្ស្េរ្េយ កាលណា មៅកុនងអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ ស្ហពទ

ធខតមាខ ងមនាោះបានរ្េ

ចាំខែកកុនងការ្បមងាើត

មAើងនូវស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មនាោះាេយស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត។

១.២- ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្អន្ីតិ្ង្វា ្ជន្

មទោះាអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ពុាំស្រតូវបានទទួលាគ ល់មោយចាបា

ធរ្មានកម៏ ោយ កវា

មៅខតមានរ្បបគតិយុត

ខននកស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់វាផ្កទ ល់នងខដរ្។ ដូចមនោះ ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្អាចស្រតូវបានមគបក

ស្រាយមោយស្ិថតមស្រកាេរ្ប

ភាពពីរ្ គឺការ្អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េ

បដីស្របពនធខដលកាំែតម់ ោយចាប

(១.២.១) និង ការ្អ្នុវតាតេបញ្ា តាិអ្ាំពីកេមស្ិទធិអ្វភាគ (១.២.២)។

១.២.១- ការអន្,វតរតាមរបបគ្ទ្យព្យ្មបតរិរមបដីគ្បព្ន្ធបដ្លកុំណត់សោយច្ាប់

កុនងករ្ែី មនោះ ការ្អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េបីដស្របពនធខដលកាំែតម់ ោយចាប់ ស្ាំមៅ មៅមលើការ្អ្នុវត

តេមគាលការ្ែ៍ ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

និងស្រទពយស្េបតិាមោយខAករ្បស្់ស្ហពទ

ធ ខដលមានកាំែតក

ុនងស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។

ដូចគាន នឹងស្ហពទធ ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនស្រតូវបានទទួលាគ ល់ ឬ អ្នុមោេតេ

មគាលការ្ែ៍ មនោះ។34 ាពិមស្ស្ មៅមពលមានបែដឹ ងមធវើមAើងមោយអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនទេទរ្ឱ្យមធើការ្ខបងខចក

ស្រទពយស្េបតាិមៅតុោការ្ មគម ើ ថ្នមគាលការ្ែ៍ ស្រទពយស្េបតាិរ្េ និងស្រទពយស្េបតាិមោយខAកស្រតូវបានយកេក

មធវើាមគាលការ្ែ៍ មដើេបមី ោោះស្រាយកដីនងខដរ្។35, 36 ដូចមនោះ ស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន គឺ

ាស្រទពយស្េបតាិខដលភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមាន ឬ ទទួលបានមៅេុនមពលខដលចាំែងខបបអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រតូវ

បានបមងាើតមAើង។ ាេយ

គាន មនោះ ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

រ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ គឺាស្រទពយស្េបតាិខដលមកើតមAើងមៅមស្រកាយ

មពលអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមានជីវភាពរ្េគាន ឬ ចាបម់ នដើេរ្ស្់មៅាបីដស្របពនធលកខែៈាអ្នីតិស្ង្ហវ ស្។

ទនទឹេនឹងគាន មនោះ មោយារ្មាស្រតថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្េ (មាស្រត ៩៧៣ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ) ស្រតូវបានយកេក

អ្នុវតាកុនងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ មនាោះមាស្រតរកពនធមនសងមទៀតដចាូ មាស្រតស្ពីដី ការ្ស្រគបស្រ់ គង ការ្មស្របើស្របាស្់ និង ការ្ចាត

ខចងស្រទពយស្េបតាិរ្េ (មាស្រត ៩៧៤ មាស្រត ៩៧៦ និងមាស្រត ៩៧៧ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ) កអាចយកេកអ្នវតាុ បាន

នងខដរ្។ ាពិមស្ស្ មាស្រតស្ីដពីការ្ទទួលែុស្ស្រតូវមោយាេគគីរ្វាងបដីស្របពនធ (មាស្រត ៩៧៥ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី )

មោយារ្ខតាថ នភាពទង

ពីរ្មានទាំនាកទ

ាំនងគាន យ៉ា ងខាៃ ង

មរលគឺ ស្របស្ិនមបើស្រទពយស្េបតាិខដលស្រតូវបានទិ

34 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ភាគ៣, ទាំពរ្័ ៣០។

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៧, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

35 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភ

ភាគ៣, ទាំពរ្័ ៣០។

នទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៧, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

36 ឧបស្េពនធទី២៖ ាោឧទធរ្ែ៍ , ាលដីកាមលែ ០២ (គ) ចុោះថ្ងៃទ២៦ី ខែវចិ ិេកា ឆ្ន ២០០៩, មរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី មលែ ៣៦៥ ចុោះថ្ងៃទី២១

ខែកកាោ ឆ្ន ២០០៩, ស្ាំអាងមហតុ ចាំែុ ចទី២។

កាៃ យាស្រទពយរ្េ មនាោះកាតពវកិចចថ្នការ្បងម់ ាហុ˜យមលើការ្ទិ ស្រទពយស្េបតាិមនាោះ គួរ្ខតាការ្ទទួលែស្ស្រុ តូវ

មោយាេគគីភាពនងខដរ្។37

១.២.២- ការអន្,វតរតាមបញ្ា តរិអុំព្ីកមម្ទ្យអវិភារ

នុទយពីករ្ែី ខាងមលើមនោះ មបើតេបាំែកស្រាយមនសងមទៀត ាមគាលការ្ែ៍ ស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពន

េនមានអានុភាពមលើចាំែងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្មនាោះមទ មហើយស្រទពយរ្េកេនអាចមកើតមAើងរ្វាងបុគគលថ្នចាំែងអ្នីតិ-

ស្ង្ហវ ស្នងខដរ្ មរលគឺទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតាិថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្េន

ស្ិថតមៅកុនងស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិបីដស្របពនធមនាោះមទ

មោយេូលមហតុថ្ន ស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធអ្នុវតាបានចាំមរោះខតស្ហពទ

ធខដលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍

ស្រស្បចាបប

ុម៉ា ណាា ោះ មហើយស្រទពយរ្េ

មកើតមានមAើងលុោះស្រតខតមានអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាបប

មណាា ោះ។ ដូចមនោះ

កុនងករ្ែី មនោះ ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនអាចអ្នុវតាតេបញ្ា តាិអ្ាំពីកេមស្ិទធិអ្វភា

គ។38

កុនងមនាោះ ចាំខែកស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្េន

អាចខបងខចកបាន ឬ េន

មានភាពចាស្់ោស្់ មនាោះមគ

អាចកាំែតបា

នថ្នស្រទពយទង

មនាោះាស្រទពយថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គ39 ខដលាមគាលការ្ែ៍ បទបបញ្ា តាិមនោះអាចស្រតូវ

យកេកមោោះស្រាយកុនងករ្ែី មានវវា

ទកុនងការ្មស្របើស្របាស្់ស្រទពយ ឬ េន

អាចស្រពេមស្រពៀងគាន មលើការ្ស្រគបស្រ់ គង និង

ខងទស្រទពយទងមនាោះបាន។40 ដូមចនោះ មតើអ្វីាកេមស្ិទធិអ្វភាគ (១.២.២.១)? មតើការ្មស្របើស្របាស្់ ខងទាំ នងិ ស្រគបស្រ់ គងវតុ

ថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គមានលកខែៈដូចមេដច (១.២.២.២)? មហ

មតើវតុថថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គស្រតូវបានចាតខ់ ចងយ៉ា ង

ដូចមេដច (១.២.២.៣)? និង មតើមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមានបនុទកអ្ីវែៃោះចាំមរោះវតុថថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គ (១.២.២.៤)?

១.២.២.១- ្ញ្ហា ណនន្កមម្ទ្យធិអវិភារ

កេមស្ិទធិអ្វភា

គ គឺាាថ នភាពខដលបុគគលមស្រចើននាកមា

នកេមស្ិទិធស្រស្បមៅតេភាគចាំខែករ្បស្់ែួៃន

ខដលគិតមៅតេចាំនួនមៅមលើស្រទពយខតេយ

។41 មយងតេនិយេនយ

មនោះ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គអាចអ្នុវតានូវ

ចាំខែករ្បស្់ែួៃនបានមោយមស្រ្ ី ស្របស្ិនមបើវាេនមាននលបោះ៉ា រល់ដល់ចាំខែករ្បស្់អ្នកដថ្ទ។ បុខ៉ា នា មបើការ្អ្នុវត

ស្ិទិធមនោះបោះ៉ា រល់ដល់មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមនសងមទៀត ការ្អ្នុវតាមនោះេន

អ្នុញ្ញា តឱ្យអ្នុវតាមោយមស្រ្បា

នមទ។42

37 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភ

ភាគ៣, ទាំពរ្័ ៣១។

នទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៧, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

38 ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, ទាំពរ្័ ៤៩។

39 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ២០២។

40 ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, ទាំពរ្័ ៥០។

41 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ២០២។

42 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ភាគ១, ទាំពរ្័ ៧៩។

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៣, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

មលើស្ពីមនោះ មតើចាំខែករ្បស្់មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គស្រតូវបានកាំែតយ

៉ា ងដូចមេដច? ចាំខែក គឺាឯកតថ្ន

តថ្េៃមស្ើមគាន ខដលមៅកុនងមនាោះ វតុថស្រតូវបានខបងខចក។ មយងតេមាស្រត ២០៣ ចាំខែកថ្នមាច ស្់កេមស្ិទិធអ្វភា

គមាន កៗ

ស្រតូវបានស្នមតថ្នមស្ើមគាន ខដលការ្ែ៍ មនោះាការ្ស្នមត កុនងករ្ែី ខដលពុាំមានការ្កាំែតលាំអ្ិតអ្ាំពីចាំខែកថ្នកេ

ស្ិទធិអ្វភា

គ។ ឧទហរ្ែ៍ ក ែ គ និង គឺាមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមលើដីេយ

កខនៃង។ ខនអកតេមាស្រត ២០៣

មាន កៗ

មានចាំខែក ២៥% (ស្នមត) មាននយ

ថ្ន ចាំខែកមស្ើមៗគាន មនោះគឺស្រគានខ់ តាការ្ស្នមតបុម៉ា ណាា ោះ។ បខនា ក

ែ គ និង អាចមធវើការ្ស្នាពិមស្ស្ មោយឧបមាបានថ្ន ក មាន៤០% ែ គ និង មាន២០%ដូចគាន ។

មលើស្ពីមនោះមទៀតមនាោះ កុនងករ្ែី ែ ាៃ ប់ ខត ែ មានកូនពីរ្នាកគឺ ែ១ និង ែ២ មនាោះ ែ១ និង ែ២ នឹងបនាការ្

ខចកចាំខែករ្បស្់ ែ ខដលាលទធនល គឺ ែ១ មាន១០% និង ែ២ មាន១០%។43

១.២.២.២- ការសគ្បើគ្ា្់ បលទា ុំ ន្ិងគ្រប់គ្រងវត,ថនន្កមម្ទ្យធិអវិភារ

មយងតេមាស្រត ២០៥ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គ អាចមស្របើស្របាស្់វតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គទង

េូល តេស្មាមាស្រត

ថ្នចាំខែករ្បស្់ែួៃន។ ាេយគាន មនោះ មាច ស្់កេមស្ិទធិកអា

ចមធវើការ្កាំែតល

ាំអ្ិតអ្ាំពីវធ

ីមស្របើស្របាស្់មោយការ្ពិភាកា

គាន នងខដរ្។ ឧទហរ្ែ៍ រ្ងយនដេយមាន ក ែ និង គ ាមាច ស្់ខដលាកេមស្ិទធ

វភា

គមោយ ក មានចាំខែក៥

ែ មានចាំខែក១ និង គ មានចាំខែក១។ មបើភាគីទង

អ្ស្់ស្រពេមស្រពៀងគាន មស្របើស្របាស្់ចាំខែកា ថ្ងកុងេយ

ស្បាដ ហ៍

មនាោះចាំខែករ្បស្់ ក គឺមាន ៥/៧ ចាំខែករ្បស្់ ែ គឺមាន ១/៧ និង ចាំខែករ្បស្់ គ គឺមាន ១/៧។ ដូចមនោះ វធ

ថ្នការ្មស្របើស្របាស្់ គឺ៖

– ក មានស្ិទធិមស្របើស្របាស្់បានចាំនួន ៥ថ្ងៃ កុនងេយ

– ែ មានស្ិទធិមស្របើស្របាស្់បានចាំនួន ១ថ្ងៃ កុនងេយ

– គ មានស្ិទធិមស្របើស្របាស្់បានចាំនួន ១ថ្ងៃ កុនងេយ

ស្បាដ ហ៍

ស្បាដ ហ៍ ស្បាដ ហ៍។

ចាំមរោះការ្ខងទវាំ ិ មយងតេមាស្រត ២០៦ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមាន កៗ

អាចមធើវស្កេមភាពខងទវាំ តុថកេ

ស្ិទធិអ្វភាគមោយឯកឯងបាន ខដលការ្ខងទមនាោះអាចា ការ្ជួស្ជុល ាមដើេ។ កនុងមនាោះ ការ្ខងរ្កាវតថុកេមស្ិទិ

អ្វភា

គ គឺមាន កៗ

អាចមធវើបានមោយពុាំចាបាចមានការ្ស្រពេមស្រពៀងាេយមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមនសងមទៀតមAើយ

មោយារ្វាេនមាននលបោះ៉ា រល់ដល់ស្ិទធិរ្បស្់អ្នកដថ្ទមAើយ។

43 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ភាគ១, ទាំពរ្័ ៨០។

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៣, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

ចាំខែកការ្ស្រគបស្រ់ គងវ ិ ស្រតូវស្មស្រេចមោយេតិភាគមស្រចើនតេតថ្េៃថ្នចាំខែករ្បស្់មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភាគ

មាន កៗ

ចាំមរោះកិចចការ្ទង

ឡាយខដលទកទ

ងនឹងការ្ស្រគបស្រ់ គងវតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គ មបើមយងតេមាស្រត ២០៨។

ស្កេមភាពស្រគបស្រគងមនោះអាចា ការ្ជួលាបមណាដ ោះអាស្នន ឬ ស្កេមភាពបមងើានតថ្េៃថ្នវតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គខដល

េនស្ូវស្ាំខាន់ (ដីខដលមធើវឱ្យរាបមស្ើម ឬ ការ្ផ្កៃ ស្់បូដរ្) ាមដើេ។

១.២.២.៣- ការចាត់បច្ងវតថ,នន្កមម្ទ្យធិអវិភារ

កុនងករ្ែី មនោះ ការ្ចាតខ់ ចងមលើវតុថកេមស្ិទធអ្វភាគ អាចាការ្ចាតខ់ ចងចាំខែករ្បស្់មាច ស្់កេមស្ិទិធែៃួនឯង

ឬ ការ្ចាតខ់ ចងមលើវតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គទង

ស្រស្រង។ មយងតេមាស្រត ២០៤ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមាន កៗ

អាច

ចាតខ់ ចងចាំខែកថ្នកេមស្ិទធ

វភា

គរ្បស្់ែួៃនបានមោយពុាំចាបា

ចមា

នការ្យល់ស្រពេពីស្ាំណាកមា

ច ស្់កេមស្ិទធិអ្វ-

ភាគមនសងមនាោះមទ។ ការ្ចាតខ់ ចងកុនងករ្ែី មនោះអាចា ការ្មធវើអ្នុបបទន44 ឬ ការ្ោកស្រ់ បាតិមភាគ45នូវចាំខែក

ស្រពេទង

ការ្មបាោះបងស្

ិទធិថ្នចាំខែក (មាស្រត ២១០) នងខដរ្។ ឧទហរ្ែ៍ ក ែ គ និង គឺាមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វ-

ភាគមលើដីេយកខនៃង។ ក ែ គ និង បានមធើវការ្ស្រពេមស្រពៀងកនុងចាំខែកមោយ ក មាន៤០% ែ គ នងិ មាន

២០%ដូចគាន ។ មលើស្ពីមនោះ កុនងករ្ែី ែ ាៃ ប់ ខត ែ គាម នស្នាតិជន ឬ ែ បានមបាោះបងចាំខែកែៃួន គឺ ក គ និង

នឹងស្រតូវទទួលបានចាំខែកពី ែ តេស្មាមាស្រតថ្នចាំខែក ក គ និង មស្ើមៗគាន មោយ ក នឹងទទួលបាន

១០% រ្ឯ ក និង ទទួលបានមាន ក់ ៥%។ េាងមទៀត មបើ ែ មនទរ្ស្រទពយស្េបតិាមនាោះមៅឱ្យ ក គឺ ែ ពាំចាុ បាចស្រតូវ

ទទួលការ្យល់ស្រពេពី គ និង មដើេបមី បាោះបង់ ឬ មនទរ្មនាោះមទ។ មហតុមនោះមហើយមទើបរាល់ចាំណាតការ្ស្រទពយស្េបតិ

ណាេយរ្បស្់ ែ គឺពុាំចាបា

ចឱ្

យអ្នកដថ្ទយល់ស្រពេមនាោះមទ។

នុទយមៅវ ិ ស្របស្ិនមបើវាាការ្ចាតខ់ ចងមលើវតុថកេមស្ិទិធអ្វភា

គទង

ស្រស្រង ស្រតូវមានការ្យល់ស្រពេពីមាច ស្់កេ

ស្ិទធិអ្វភា

គទង

អ្ស្់ មោយមយងតេមាស្រត ២០៧។ ឧទហរ្ែ៍ ក ែ និង គ ាមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមលើរ្ងយន

េយ មហើយ ក ចងលករ្ងយនដឱ្យមៅ ខដលបានតថ្េៃែពស្់។ បខនា ែ និង គ ពុាំឯកភាពាេយ ក មទ។ ដចមនោះូ

រ្ងយនដមនោះពុាំអាចលកបា ដល់មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភាិ

នមAើយ លុោះស្រតខតមានការ្ស្រពេមស្រពៀងាេយ គមនសងមទៀត។

កេមស្ិទធិករ្អ្វភា

គមនសងមទៀត មដើេបកា

រ្ររ្

44 អ្នុបបទន គឺការ្មនទរ្ស្ិទធិ ឬស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បុគគលណាមាន ក់ ខដលាអ្នុបបទយីមៅឱ្យបុគគលមាន ក់មទៀតខដលាអ្នុបបទនិក។

45 ស្របាតិមភាគ គឺ ១-ការ្ធានាដល់មាច ស្់បាំែុ លកុនងការ្ស្របេូលឥែមទយយរ្បស្់ែួៃនេកវ ិ ។ ២-េមធាបាយេយមដើេបធានាការ្ស្ងកាតពវកចចិ ។

១.២.២.៤- បន្ទ,ករប្មាច ្កមម្ទ្យធិអវិភារច្ុំសពាោះវតថ,នន្កមម្ទ្យធិអវិភារ46

មស្រៅពីនលស្របមយជនខ៍ ដលទទួលបាន មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមាន កៗ

ស្រតូវទទួលបនុទកកុនងការ្បងម់ ាហុ˜យ

ស្រគបស្រ់ គង ពនធោរ្ ាអាទិ៍ តេស្មាមាស្រតថ្នចាំខែកមរ្ៀងៗែួៃន។ ស្របស្ិនមបើមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គណាមាន កបាន

បងម់ ាហុ˜យមដើេបកា

រ្ខងទាំ ស្រគបស្រ់ គង ឬ បនុទកមនសងមទៀតខដលមលើស្ពីបនុទករ្បស្់ែួៃន មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមនាោះ

អាចទេទមរាយមាច ស្់កេមស្ិទិធអ្វភាគមនសងមទៀតស្ងស្របាកខ់ ដលែៃួនបានបងម់ លើស្មនាោះ តេស្មាមាស្រតថ្ន

ចាំខែកមរ្ៀងៗែួៃនបាន។ មហើយ ស្ិទធិទេទរ្ស្ងមាហ˜ុយមនោះ កអាចអ្នុវតាបានខដរ្ ចាំមរោះជនខដលបាន

ទទួលបនានូវចាំខែករ្បស្់មាច ស្់កេមស្ិទធ

វភា

គមនសង។

46 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ២០៩។

ជុំព្ូកទ្យី២ ការបញ្ច ប់នន្ការ

គ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិ រប្បដីគ្បព្ន្ធ

ជុំព្ូកទ្យី២

ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្បដីគ្បព្ន្ធ

បនាទ បព

ីកាៃ យាបដីស្របពនធខដលអាចស្ិថតមស្រកាេាថ នភាពាស្ហពទ

ធ ឬ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ មនាោះទាំនាកទាំនង

ស្រទពយស្េបតាិរ្វាងភាគីនឹងមកើតមAើង។ មលើស្ពីមនោះមទៀតមនោះ ស្ញ្ញា ែថ្នស្រទពយស្េបតិា កដូចាការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយ

ស្េបតិារ្បស្់បដីស្របពនធ បានបង្ហា ពីខាងមលើរ្ចេក។ ដូចមនោះ មតើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់បដីស្របពនធស្រតូវបាន

បញ្ច បមោយរ្មបៀបណាែៃោះ? មៅកុនងចាំែុ ចមនោះ នឹងបកស្រាយមៅមលើការ្បញ្ច បការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់បី

ស្របពនធ មរលគឺការ្បញ្ច បថ្់ នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន (២.២)។

ធ (២.១) និង ការ្បញ្ច បថ្់ នការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយ

២.១- ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្្ហព្័ទ្យធ

ការ្ស្រគបស្រគងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធស្រតូវចាតទ

ុកថ្នបានបញ្ច ប់ មៅមពលខដលចាំែងអារហ៍ពិរហ៍

រ្បស្់ស្ហពទ

ធស្រតូវបានកាតផ្ក

ដ ច់ ខដលការ្កាតផ្ក

ដ ចច

ាំែងអារហ៍ពិរហ៍មនោះនឹងមានអានុភាពនាឱ្យមានការ្

ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្វាងស្ហពទ

ធ។ កុនងមនាោះ ការ្កាតផ្ក

ដ ចច

ាំែងអារហ៍ពិរហ៍ស្ិថតមស្រកាេេូលមហតុេយ

ចាំនួនរ្េមាន៖ ការ្ខលងលោះ (២.១.១) និង េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែ

២.១.១- ការបលងលោះ

ួៃន (២.១.២)។47

ការ្ខលងលោះ គឺាការ្រ្ោយចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ ខដលមានពីរ្ស្របមភទ គឺការ្ខលងលោះមោយមានការ្

ស្រពេមស្រពៀង និង ការ្ខលងលោះមោយគាម នការ្ស្រពេមស្រពៀង។ មលើស្ពីមនោះ វានឹងនាឱ្ រ្វាងភាគីថ្នអារហ៍ពិរហ៍មនាោះ។

២.១.១.១- គ្បសភទ្យនន្ការបលងលោះ

ក- ការបលងលោះសោយមាន្ការគ្ព្មសគ្ព្ៀង

យមានការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតិ

ស្របស្ិនមបើភាគីថ្នអារហ៍ពិរហ៍ (ស្ហពទ

ធ) បានស្រពេមស្រពៀងគាន ថ្ន ពួកមគេន

អាចរ្េ

រ្ស្់មៅាេយ

គាន ត

មៅមទៀតបានមទ ពួកមគអាចោករ

កយបែឹដ ងខលងលោះមៅតុោការ្បាន48 ខដលមនោះបញ្ញា កព

ីមគាលការ្ែ៍ ស្័មស្រគ

ចិតាកុនងការ្ខលងលោះរ្វាងភាគីថ្នអារហ៍ពិរហ៍។49 កុនងករ្ែី មនោះ មបើតុោការ្រ្កម ើ ថ្ន ភាគីមានឆ្នទៈស្រពេមស្រពៀង

47 ចាបស្ីដពីឯកពនភាធ ព, មលែ នស្/រ្កេ/១០០៦/០២៦, ២១ តុោ ២០០៦, មាស្រត ៣ កថ្នែែឌ ទី២។

48 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៧៩។

49 ចាបស្ីដពីអារហ៍ពិរហ៍ និង ស្រគួារ្, មលែ ៥៦ ស្រក, ២០ កកាោ ១៩៨៩, មាស្រត ៤០។

គាន ពិតស្របាកដកុនងការ្រ្ោ ស្មស្រេចខលងលោះ។50

យចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ តុោការ្ស្រតូវខតស្មស្រេចឱ្យភាគីខលងលោះគាន តេដីកា

ខ- ការបលងលោះសោយោម ន្ការគ្ព្មសគ្ព្ៀង

ស្របស្ិនមបើ ភាគីថ្នអារហ៍ពិរហ៍េនមានឆ្នទៈស្រពេមស្រពៀងគាន កនុងការ្ខលងលោះមទ ភាគីបីដ ឬ ស្របពនធអាចោក

រកយបែឹដ ងខលងលោះគាន មៅតុោការ្បាន ខដលេូលមហតុថ្នការ្ខលងលោះគាន ស្រតូវស្រស្បតេមាស្រត ៩៧៨ ៖

ក. មបើបានស្របស្រពឹតាអ្ាំមពើនិត51 មៅមលើស្ហពទធ។

ែ. មបើបានមបាោះបងស្

ហពទ

ធមចាល មោយគាម នេូលមហតុស្រតឹេស្រតូវ។

គ. មបើេន

ដឹងចាស្់ថ្នស្ហពទ

ធាៃ ប់ ឬរ្ស្់ អ្ស្់រ្យៈមពលាង ១ ឆ្ន ។

. មបើស្ហព័ទធបានរ្ស្់មៅខបកគាន ាបនាបនាទ ប់ អ្ស្់រ្យៈមពលាង ១ ឆ្ន ាំ នុទយនឹងមគាលបាំែង ថ្នអារហ៍ពិរហ៍។

ង. ករ្ែី មនសងមទៀតខដលទាំនាកទ

បដិទនមAើងវ ិ បាន។

ាំនងអារហ៍ពិរហ៍ស្រតូវបានខបកបាក់ មហើយគាម នស្ងឃេ

ថ្ននឹងអាច

២.១.១.២- ការបបងបច្កគ្ទ្យព្យ្មបតរិ

ការ្ខលងលោះេន

ស្រតឹេខតបានកាតផ្ក

ដ ចន

ូវចាំែងអារហ៍ពិរហ៍បុម៉ា ណាា ោះមទ ខតកជ

ោះឥទធិពលមៅមលើការ្

ខបងខចកស្រទពយស្េបតិា ស្ិទធិអ្ាំណាចកុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងខងរ្កាកូន ស្ិទិធ ន

កាតពវកិចចរ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗមស្រកាយខលង-

លោះ ស្រពេទង

ឋានៈបុគាល និងបញ្ញា មនសងៗមទៀត។ កុនងមនាោះ ចាំមរោះការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតិា ស្របស្ិនមបើបដីស្របពន

ខលងលោះបានពិភាកា និងមានការ្ស្រពេមស្រពៀងគាន មលើការ្ខបងខចកាកោ

កខ់ បបណាេយ

មស្រកាយពីពួកមគបាន

បញ្ញា កអ្

ាំពីទាំហាំ ស្របមភទ និង តថ្េៃថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្េ

និងស្រទពយស្េបតាិមោយខAក ការ្ស្រពេមស្រពៀងមនាោះស្រតូវខតទទួល

ការ្មគារ្ព មហើយការ្ខបងខចកស្រទពយមនាោះស្រតូវឈ្រ្មលើមគាលការ្ែ៍ យុតាិធេ។

52 េា

ងមទៀត កុនងករ្ែី ខដលេន

អាច

ពិភាកាគាន រ្វាងបដីស្របពនធបានមទ ការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិស្រតូវខនអកតេចាំែុ ចនីេយ

ៗដូចក

តខា

ងមស្រកាេ៖

១- ស្ហពទ

ធនីេយ

ៗស្រតូវទទួលបាននូវស្រទពយស្េបតិាមោយខAករ្បស្់ែួៃនមរ្ៀងៗែួៃន មហើយនិង

២- ១ ភាគ ២ ថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្េ។ បុខ៉ា នា មបើមានករ្ែី ពិមស្ស្ និង មានការ្ទេទរ្រ្បស្់បដីស្របពនធណា

មាខ ង តុោការ្កអា

ចខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មោយពិចារ្ណាមៅមលើាថ នភាពមនសងៗដូចា ទាំហាំថ្នការ្បរ្ចាច គ

50 ចាបស្ីដពនីី តិវធិ ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី ខដលេន

ខេនាបែដឹ ង, នស្/រ្កេ/០៧១០/០១៣, ១០ កកាោ ២០១០, មាស្រត ៣ កថ្នែែឌ ទី២។

51 និត គឺការ្រ្េមស្វនកិចចរ្វាងបុរ្ស្ខដលមានចាំែងអារហ៍ពិរហព៍ េី ុនេនទនរ្់ ោយាេយស្រ្ស្ីាដថ្ទមស្រៅពីស្របពនធរ្បស្់ែួៃន ឬ ការ្រ្េ

មស្វនកិចចរ្វាងស្រ្ស្ីាខដលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍េនទនរ្់ ោយាេយបុរ្ស្ដថ្ទមស្រៅពីបដីរ្បស្់ែនៃួ (មាស្រត ៧ ថ្នចាបស្

ីដពីឯកពនធភាព)។

52 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៨០ កថ្នែែឌ ទី១។

រ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗ ទាំហាំថ្នការ្បរ្ចា

ច គរ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗចាំមរោះលទធកេមថ្នស្រទពយស្េបតិា ការ្ខងរ្កា ឬ ការ្បមងាើន

ស្រទពយ អ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ កស្រេតជីវភាពរ្ស្់មៅមៅកនុងមពលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ អាយុ ាថ ន

ភាពនូៃវចិតានិងនូៃវកាយ វា

ា ជីវៈ ស្របាកច

ាំែូ ល លទធភាពមធើវការ្ង្ហរ្រ្បស្់ភាគិនីេយ

ៗ និង នលស្របមយជនរ្៍ បស្់កូន

ាអាទ។

គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន ការ្ង្ហរ្មគហកិចច (ការ្ង្ហរ្កុនងនទោះ) ស្រតូវបានចាតទ

ុកថ្នមានតថ្េៃមស្ើមនឹងការ្ង្ហរ្ខដល

មធវើមស្រៅនទោះនងខដរ្។53

ទនទឹេនឹងគាន មនោះ មៅកុនងមរ្ឿងខលងលោះ ភាគីខលងលោះខតងមធវើបែឹដ ងស្ុាំខលងលោះ ស្រពេទង

ភាា បេ

កាេយ

នូវបែឹដ ងស្ុាំខបងខចកស្រទពយស្េបតាិ។ កុនងករ្ែី មនោះ តុោការ្ស្រតូវស្មស្រេចពីការ្ខបងខចកស្រទពយឱ្យភាគី មោយស្រតូវ

ពិនិតយឱ្យចាស្់ថ្ន ភាគីបានោករកយស្ាំុខបងខចកស្រទពយខដរ្ឬមទ។ កនុងករ្ែី គាម នរកយបែដឹ ងស្ាំុខបងខចកស្រទពយ

មទមនាោះ តុោការ្េន

អាចវន

ិចេយ

អ្ាំពីការ្ខបងខចកស្រទពយបានមAើយ។ យ៉ា ងណាេិ ករ្ែី ែៃោះ គូភាគីបឹដងស្ុាំខបង

ខចកស្រទពយមស្រកាយមពលខលងលោះ មោយអ្នុវតាតេនីតិវធ

ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី ខដលេន

ខេនាបែដឹ ង។

២.១.២- មរណភាព្ន្ិងការគ្បកា្អុំព្ីការាត់ខលួន្

ដូចបានបញ្ញា កម់ ៅខាងមលើ េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែ

ួៃន កា

េូលមហតុខដលនាឱ្យអារហ៍-

ពិរហ៍េយ

ស្រតូវកាតផ្ក

ដ ចខ់ ដរ្ មហើយការ្ែ៍ មនោះកនា

មាំ ៅរ្កការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ស្ហពទ

ធនងខដរ្។

២.១.២.១- អុំព្ីមរណភាព្ ន្ិងការគ្បកា្អុំព្ីការាត់ខួលន្

េរ្ែភាពរ្បស្់ស្ហពទ

ធណាមាខ ង កា

េូលមហតុេយ

កុនងការ្្នមៅដល់ការ្បញ្ច បចាំែង

អារហ៍ពិរហ៍េយ

នងខដរ្។ មហើយ កុង

ករ្ែី ែៃោះ ស្ហពទ

ធណាមាខ ងបានអ្វតាមានមោយពុាំមានដាំែឺ ងចាស្់

ោស្់ថ្ន មៅរ្ស្់ ឬ ទទួលេរ្ែភាព កុនងអ្ាំAុងមពល៖

១- ៥ ឆ្ន ាំ ឬ

២- ១ ឆ្ន ាំ មស្រកាយពីចូលមៅតាំបនខ់ ដលមានស្ស្រ្ង្ហគ េ មៅកុនងនាវាខដលបានលិច ឬ បានជួបស្របទោះនឹង

មស្រគាោះថ្នន កមនសងមទៀតខដលអាចនាឱ្យទទួលេរ្ែភាព មនាោះតុោការ្អាចស្របកាស្បានថ្ន ស្ហពទធខដលអ្វតាមាន

មនាោះបានបាតែ

ួៃន តេរកយស្ុាំរ្បស្់ស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត អ្នកខដលស្រតូវបានស្នមតថ្នាស្នាតិជន អ្ចចយោភ

អ្នកទទួលស្របាកធានារា៉ា បរ្់ ង អ្នកមានស្ិទធិអ្ាំណាចមេបា អ្នកអាណាពាបាល ឪពកុ មាដ យ ឬ អ្នកមនសងមទៀតខដល

មាននលស្របមយជនស្

ាំខានត

េនូៃវចាបក

ុនងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែ

ួៃន។54 កុនងមនាោះ អានុភាពថ្នការ្ស្របកាស្

53 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៨០ កថ្នែែឌ ទី២-៣។

54 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៤១។

អ្ាំពីការ្បាតែ

ួៃន នឹងនាឱ្

យស្ហពទ

ធខដលអ្វតាមាន (អ្នកបាតែ

ួៃន) ស្រតូវបានចាតទ

ុកថ្នបានទទួលេរ្ែភាព។55

ដូចមនោះ កុនងករ្ែី មនោះ ចាំែងអារហ៍ពិរហ៍កស្រតូវបានបញ្ច បខដរ្។

២.១.២.២- អុំព្ីការបបងបច្កគ្ទ្យព្យ្មបតរិ

កុនងករ្ែី មនោះ ស្ហពទធខដលមៅរ្ស្់នឹងទទួលបាននូវស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់ែៃួន។ បខនថេពីមនោះ

ស្ហពទ

ធខដលមៅរ្ស្់នឹងទទួលបានរកក

ណាដ លថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មទៀត។ រ្ឯ

ស្រទពយស្េបតាិមោយខAក និង

ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

រកកណាដ លរ្បស្់ស្ហពទ

ធខដលទទួលេរ្ែភាព នឹងកាៃ យាកេមវតុថថ្នស្នាតិកេម។

២.២- ការបញ្ច ប់នន្ការគ្រប់គ្រងគ្ទ្យព្យ្មបតរិរប្អន្ីតិ្ង្វា ្ជន្

ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជននឹងស្រតូវបញ្ច ប់ កាលណាអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រតូវបានរ្ោយ

មោយេូលមហតុចាំនួន បី រ្េមាន៖ ការ្បមងាើតអារហ៍ពិរហ៍តេនៃូវចាប់ (២.២.១) ការ្ស្រពេមស្រពៀងគាន បញ្ច ប

ទាំនាកទ

ាំនងអ្នតី ិស្ង្ហវ ស្ (២.២.២) និង េរ្ែភាពនិងការ្ស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែ

ួៃន (២.២.៣)។ បខនថេពីមលើមនោះ

អានុភាពថ្នការ្បញ្ច ប់ កស្រ៏ តូវបានមលើកយកេកបង្ហា កុនងករ្ែី នីេយ

ៗនងខដរ្។

២.២.១- ការបសងើកតអាពាហព្

ិពាហតា

ម្លូវច្ាប់

២.២.១.១- អុំព្ីការបសងកើតអាពាហព្ិពាហតា

ម្ូលវច្ាប់

អ្នីតិស្ង្ហវ ស្នឹងស្រតូវបានរ្ោយ មៅមពលភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រពេមស្រពៀងគាន កនុងការ្បមងាើតអារហ៍ពិរហ៍

តេនូៃវចាប។

មដើេបអា

ចឱ្យអារហ៍ពិរហ៍ស្រតូវបានទទួលាគ ល់និងមានចាំែងគតិយុតាតេនូៃវចាប់ ភាគីថ្ន

អារហ៍ពិរហ៍ស្រតូវបាំមព លកខែែឌ ថ្នអារហ៍ពិរហ៍ខដលមានកាំែតកុនងស្រកេរ្ដឋបបមវែី 56 មរលគឺ ស្រតូវបាំមព

លកខែែឌ ស្រគឹោះ និង លកខែែឌ ទស្រេង់ ថ្នអារហ៍ពិរហ៍។ ាពិមស្ស្ កុនងលកខែែឌ ទស្រេង់ថ្នអារហ៍ពិរហ៍

ភាគីស្រតូវខតចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍មៅេុែេស្រ្នាីអ្ស្រតនុកូលោឋ ន57 មបើពុាំដូមចាន ោះមទ ចាបេនទទួលាគ ល់

អារហ៍ពិរហ៍មនាោះមAើយ មហើយទាំនាកទ

ាំនងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្កេន

ស្រតូវបានរ្ោ

យខដរ្។

២.២.១.២- អុំព្ីអាន្,ភាព្នន្ការរលាយអន្ីតិ្ង្វា ្តាមរយៈអាពាហព្ិពាហ

មៅមពលអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រតូវបានរ្ោយ មហើយភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្បានចុោះស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍រ្ចរាល់

មនាោះភាគី ឬ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមនាោះនឹងទទួលបានឋានៈាស្ហពទ

ធ និង បមងើាតឱ្យមានស្ិទិ

និងករ្ែី យកិច

ទងកុនងទាំនាកទ

ាំនងបុគគល ទង

កុនងទាំនាកទ

ាំនងស្រទពយស្េបតិា ដូចខដលបានកាំែតក

ុនងចាប។

គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន

ស្រទពយស្េបតាិខដលបានមកើតមានកុនងអ្ាំAុងមពលអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ ពុាំស្រតូវបានកាំែតចាស្់ោស្់មោយចាបម់ Aើយ

55 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៤៣។

56 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, គនីថទី ៧ ជាំពូកទី ៣ ខននកទី ១ កថ្នែែឌ ទី ១ មាស្រត ៩៤៨-៩៥៧។

57 អ្នុស្រកឹតយស្ីដពីអ្ស្រតនុកូលោឋ ន, មលែ ១០៣ អ្នស្រក.បក, ២៩ ធូន ២០០០, មាស្រត ៣០។

មហើយាកខ់ ស្ដង អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមធវើការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិមនាោះមោយស្ិថតមស្រកាេបាំែកស្រាយពីរ្ គឺករ្ែ

អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េបីដស្របពនធខដលកាំែតម់ ោយចាប់ និង ករ្ែី អ្នុវតាតេបញ្ា តិាអ្ាំពីកេមស្ិទិធអ្វភាគ។

បខនា បនាទ បព

ីមានអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប់ ស្រទពយស្េបតាិខដលបានមកើតមានកុនងអ្ាំAុងមពលអ្នីតិស្ង្ហវ ស្

មនាោះ នឹងស្រតូវបានចាបក

ាំែតច

ាស្់ោស្់ និងការ្ររ្ មហើយកអា

ចឱ្យស្ហពទ

ធមស្រជើស្មរ្ស្

មោយមស្រ្ន

ូវស្របពន

ស្រគបស្រ់ គងមលើស្រទពយស្េបតាិមនាោះនងខដរ្ ខដលរ្េ

មានស្របពន

ធស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិតេកិចចស្នា និង ស្របពន

ធស្រគបស្រ់ គង

ស្រទពយស្េបតាិតេចាបកាំែត។

២.២.២- ការគ្ព្មសគ្ព្ៀងោន បញ្ច ប់ទ្យុំនក់ទ្យុំន្ងអន្ីតិ្ង្វា ្

២.២.២.១- អុំព្ីការគ្ព្មសគ្ព្ៀងោន បញ្ច ប់ទ្យុំនក់ទ្យុំន្ងអន្ីតិ្ង្វា ្

នុទយពីការ្រ្ោយចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាបខ់ ដលស្រតូវខតមានដីកាស្មស្រេច ឬ ាលស្រកេរ្បស្់

តុោការ្ ការ្រ្ោ

យអ្នីតិស្ង្ហវ ស្េន

ស្រតូវការ្មស្ចកីដស្មស្រេចរ្បស្់តុលការ្មAើយ។ មទោះបីមានរកយបែដឹ ង ឬ

រកយស្ុាំឱ្យរ្ោ

យអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ ឬ ស្ុាំផ្កដ ចអ្

នីតិស្ង្ហវ ស្ ឬ ស្ុាំបញ្ញា កន

តថិភាពថ្នអារហ៍ពិរហ៍កម៏ ោយ ក

រកយបែឹដ ងមនាោះនឹងស្រតូវមលើកមចាលមោយាលស្រកេ មោយេន

ឆ្ៃងកាតកា

រ្ទ មហតុនលមោយផ្កទ ល់មាតម់ ទ

មោយមហតុថ្នបែឹដ ងមានលកខែៈនុទយនឹងចាប់ មហើយចាំែុ ចែវោះខាតមនាោះេន

អាចខកតស្រេូវបាន។58 ដូចមនោះ

ការ្រ្ោ

យអ្នីតិស្ង្ហវ ស្េន

តស្រេូវឱ្យមានការ្អ្នារាគេនព

ីតុោការ្មនាោះមទ។ មលើស្ពីមនោះ មយើងអាចនិយយបាន

ថ្នមាស្រតថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ខដលខចងអ្ាំពីលកខែែឌ និង នីតិវធ

ីថ្នការ្ខលងលោះ កេ

នស្រតូវបានយកេកអ្នុវតានង

ខដរ្។59 ស្រ្ប

ារ្េ

េក អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ ស្រតូវរ្ោ

យមស្រកាយពីភាគីបានស្រពេមស្រពៀងគាន បញ្ច បទ

ាំនាកទ

ាំនងកុនងការ្រ្ស្់

មៅាបដីស្របពនធមនាោះ មោយមហតុថ្ន អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ាស្រពឹតាវនយ

ឬ លកខែៈាកខ់ ស្ដង េន

ខេនាចាំែងគតិយុត

តេនូៃវចាប់ ខដលមកើតមAើងតេឆ្នទៈមស្រ្រ្ី បស្់គូភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ ដូចមនោះវាកស្រ៏ តូវរ្ោ មស្រ្រ្ី បស្់គូភាគីវ ិ ខដរ្។60

យមៅវ ិ តេឆ្នទៈ

២.២.២.២- អុំព្ីអាន្,ភាព្នន្ការរលាយអន្ីតិ្ង្វា ្សោយការគ្ព្មសគ្ព្ៀងោន

កុនងករ្ែី មនោះ អានុភាពថ្នការ្រ្ោ

យនឹងនាឱ្

យមានការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្វាងភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្។

ាកខ់ ស្ដង មទោះបីាតុោការ្ខតងខតស្រចានមចាលបែឹដ ងទេទរ្ផ្កដ ចអ្នីតិស្ង្ហវ ស្រ្បស្់មដើេមចាទ បុខ៉ា នាតុោការ្

ខបាស្មស្រេចអ្ាំពីអ្ាំណាចមេបា ឬ ស្រទពយស្េបតិា ាមដើេ។61 កុនងមនាោះ ចាំមរោះការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់អ្នីតិ-

58 ស្រកេនីតិវធិ ីរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/០៧០៦/០២១, ០៦ កកាោ ២០០៦, មាស្រត ៨១។

59 ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, ទាំពរ្័ ៦១។

60 ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, ទាំពរ្័ ៦០។

61 ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, ទាំពរ្័ ៦០។

ស្ង្ហវ ស្ជន ការ្ខបងខចកស្រទពយនឹងស្រតូវអ្នុវតាតេបាំែកស្រាយកុនងករ្ែី អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េបីដស្របពន

ខដលកាំែតម់ ោយចាប់ ឬ ករ្ែី អ្នុវតាតេបញ្ា តាិថ្នកេមស្ិទធិអ្វភាគ។

ក-ករណី អន្,វតរតាមរបបគ្ទ្យព្យ្មបតរិរមបដីគ្បព្ន្ធបដ្លកុំណត់សោយច្ាប់

កុនងករ្ែី មនោះ ស្របស្ិនមបើអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រតូវបានរ្ោយ ស្រទពយស្េបតិាខដលមកើតមានមAើងកុនងអ្ាំAុងមពល

អ្នីតិស្ង្ហវ ស្នឹងស្រតូវមធវើការ្ខបងខចកតេបញ្ា តាិថ្ន មាស្រត ៩៨០ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។62 កុងមនាោះ ភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្

អាចពិភាកាគាន កុនងការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិមោយឈ្រ្មលើមគាលការ្ែ៍ យុតាិធេ៌ ខដលកុនងមនាោះ ភាគីអាចខបង

ខចកស្រទពយស្េបតិាមៅាស្រទពយស្េបតាិរ្េ ស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់បីដ និង ស្រទពយស្េបតាិមោយខAកស្របពនធ មដើេប

ង្ហយស្រស្ួលកុង

ការ្ខបងខចក។ 63 ាេយ

គាន មនោះខដរ្ កុនងករ្ែី ខដលេន

អាចពិភាកាគាន រ្វាងភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្

បានមទ ការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិស្រតូវខនអកតេចាំែុ ចនីេយ

ៗដូចកាំែតខា

ងមស្រកាេ៖

១- អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជននីេយៗស្រតូវទទួលបាននូវស្រទពយស្េបតាិមោយខAករ្បស្់ែៃួនមរ្ៀងៗែៃួន មហើយនិង

២- ១ ភាគ ២ ថ្នស្រទពយស្េបតាិរ្េ។ បុខ៉ា នា មបើមានករ្ែី ពិមស្ស្ និង មានការ្ទេទរ្រ្បស្អ្នី់ តិស្ង្ហវ ស្ជន

ណាមាខ ង តុោការ្កអា

ចខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្េ

មោយពិចារ្ណាមៅមលើាថ នភាពមនសងៗដូចា ទាំហាំថ្នការ្

បរ្ចា

ច គរ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗ ទាំហាំថ្នការ្បរ្ចា

ច គរ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗចាំមរោះលទធកេមថ្នស្រទពយស្េបតិា ការ្ខងរ្កា ឬ ការ្

បមងាើនស្រទពយអ្ាំAុងមពលអារហ៍ពិរហ៍ កស្រេតជីវភាពរ្ស្់មៅមៅកនុងមពលមានចាំែងអារហ៍ពិរហ៍ អាយុ

ាថ នភាពនូៃវចិតានិងនូៃវកាយ វា

ា ជីវៈ ស្របាកច

ាំែូ ល លទធភាពមធើវការ្ង្ហរ្រ្បស្់ភាគីនីេយ

ៗ និង នលស្របមយជន

រ្បស្់កូន ាអាទ។

គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន ការ្ង្ហរ្មគហកិចច (ការ្ង្ហរ្កុនងនទោះ) ស្រតូវបានចាតទ

ុកថ្នមានតថ្េៃមស្ើមនឹង

ការ្ង្ហរ្ខដលមធវើមស្រៅនទោះនងខដរ្។64

ដូចមនោះ មៅមពលខដលមានបែឹដ ងទេទរ្ឱ្យខបងខចកស្រទពយស្េបតិ

តុោការ្នឹងមធើវការ្ស្មស្រេចតេ

មគាលការ្ែ៍ ខាងមលើ មហើយមច មស្ចកដីស្មស្រេច ាដីកាស្មស្រេចតេនីតិវធ

ាបែដឹ ង។65

ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី ខដលេន

ខេន

62 ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ភាគ៣, ទាំពរ្័ ៣០។

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវាិ ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៧, មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែ

63 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៨០ កថ្នែែឌ ទី១។

64 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ៩៨០ កថ្នែែឌ ទី២-៣។

65 ចាបស្ីដពីនតិី វធិ ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដបឋ បមវែី ខដលេនខេនាបែដឹ ង, នស្/រ្កេ/០៧១០/០១៣, ១០ កកាោ ២០១០, មាស្រត ៣ កថ្នែែឌ ទី២ នងិ

ខននកទី៤ ចាំែុ ចទ ថ្នតរាងឧបស្េពនធ ។

ខ-ករណី អន្,វតរតាមបញ្ា តរិនន្កមម្ទ្យធិអវិភារ

កុនងករ្ែី មនោះ មៅមពលស្រទពយស្េបតាិខដលមកើតមានមAើងកុនងអ្ាំAុងមពលអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ស្រតូវបានAូកAាំគា

និងេន

អាចខបងខចកោចព

ីគាន បាន ស្រទពយស្េបតាិទង

មនាោះអាចចាតទ

ុកាស្រទពយស្េបតិាខដលមានស្រគបស្រ់ គងស្ិថត

មស្រកាេបញ្ា តាិថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។ ដូចបានបញ្ញា កខា

ងមលើ កេមស្ិទធិអ្វភា

គ គឺាាថ នភាព

ខដលមានកេមស្ិទិធករ្មស្រចើននាក់ មហើយមាច ស្់កេមស្ិទិធអ្វភា

គអាចចាត់ខចងមោយមស្រ្ន

ូវចាំខែកថ្នកេមស្ិទិ

អ្វភា

គរ្បស្់ែួៃនមោយមស្រ្បា

នដូចខដលមានខចងកុនងមាស្រត ២០៤។ េា

ងមទៀត មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមនាោះអាច

រ្ោ

យាថ នភាពថ្នកេមស្ិទធិអ្វភា

គមនាោះមពលណាកបា

ន ខដលស្ិទធិទេទរ្រ្ោ

យាថ នភាពកេមស្ិទធិអ្វភាគ

មនោះមៅថ្ន ស្ិទធិទេទរ្ឱ្យខបងខចកវតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គ។66 កុនងករ្ែី ខដលមាច ស្់កេ

ិទធិអ្វភា

គណាមាន កបាន

អ្នុវតាស្ិទធិទេទរ្ឱ្យខបងខចក ាមគាលការ្ែ៍ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គទង

អ្ស្់ស្រតូវមធើវការ្ពិភាកាគាន ។ បុខ៉ា ន

ស្របស្ិនមបើការ្ពិភាកាមនាោះេន

បានស្មស្រេច ឬ មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គេយ

ចាំនួនេន

ស្រពេមធើវការ្ពិភាកាគាន មាច ស្់

កេមស្ិទធិអាចោករកយបែឹដ ងមៅតុោការ្ទេទរ្ឱ្យខបងខចកបាន។67

កុនងករ្ែី មធវើការ្ពិភាកាគាន មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គទង

អ្ស្់អាចស្មស្រេចមស្រជើស្មរ្ស្

វធីខបងខចកណាេយ៖

១- ការ្ខបងខចកវតុថកេមស្ិទធិអ្វភា

គផ្កទ ល់ខតេដង ខដលមៅថ្នការ្ខបងខចកវតុផ្ក

ទ ល់។ ឧទហរ្ែ៍ ការ្

ខបងខចកដីកេមស្ិទធិអ្វភា

គរ្បស្់ ក ែ និង គ ាបីAូតោ

ចៗពីគាន មហើយឱ្យអ្នកទង

បីមនាោះមានកេមស្ិទធិមលើដី

នីេយ

ៗមនាោះ។

២- ការ្លកវ់ តុក

េមស្ិទធិអ្វភា

គមៅឱ្យតតិយជន មហ

ខបងខចកថ្ងៃលកបា

នមនាោះឱ្យមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភាគ

ខដលមៅថ្នការ្ខបងខចកថ្ងលក។

៣- មាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គមាន កក

ុនងចាំមណាេមាច ស្់កេមស្ិទិធទង

អ្ស្់ មធវើលទធកេមវតុថទង

េូល មហើយបង

ស្របាកម់ ៅឱ្យមាច ស្់កេមស្ិទធិដថ្ទមទៀត ខដលមៅថ្នស្ាំែងថ្នតថ្េចខាំ ែក។68

កុនងករ្ែី ោករ

កយបែឹដ ងមៅតុោការ្ ាមគាលការ្ែ៍ ការ្ខបងខចកវតុថកេមស្ិទិធអ្វភា

គតេនូៃវបែដឹ ង

ស្រតូវខបងខចកវតុថមនាោះផ្កទ ល់ខតេដង។ បុខ៉ា នា ឧទហរ្ែ៍ ស្របស្ិនមបើខបងខចកមៅ ទាំហាំដ

ីេយ

ៗមនាោះតូចមពក ឬ តថ្េ

ដីធាៃ កខាៃ ង

មពកមៅ អាចមស្រជើស្មរ្ស្

យកវធ

ីខបកខចកមោយលកដ

ីមនាោះ តេការ្លកឡា

យAង់ មហើយខបងខចកថ្ង

លកម់ ៅឱ្យមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គបាន។ េា

ងមទៀត ឧទហរ្ែ៍ កុនងករ្ែី ថ្នការ្ខបកខចកដីខស្រស្ចាំការ្ ស្របស្ិនមបើ

66 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ២១១។

67 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ២១២។

68 គែៈកេមការ្ទទួលបនុទកការ្ររ្មស្ចកដីស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី និង ស្រករេការ្ង្ហរ្ជបុន៉ា

ខដលទទួលបនុទកមធើវមស្ចកដីស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី ,

២០០៩, មស្ចកីដកាំែតមា

ស្រតនីេយ

ៗថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគទី១ : គនីថទី១-ទី៣, ទាំពរ្័ ១៦៤។

យល់ម ើ ថ្ន គួរ្ឱ្យមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភាគណាមាន កខ់ ដលមានឆ្នទៈបនាការ្ង្ហរ្កស្ិកេម មធវើលទធកេមដីខស្រស្ចាំការ្

មនាោះទង

េូល ាការ្លអ។ ដូចមនោះ កុនងករ្ែី មនោះ អាចមស្រជើស្មរ្ស្

វធីឱ្យមាច ស្់កេមស្ិទធិអ្វភា

គណាមាន កម់ ធវើលទធកេ

ដីទង

េូល មហើយបងស្រ់ បាកស្

ាំែងមនាោះ ចាំមរោះអ្នកខដលបានបាតប

ងចាំខែករ្បស្់ែួៃនបាន។69

គួរ្បញ្ញា កន

ងខដរ្ថ្ន ការ្ោករ

កយបែឹដ ងកុនងករ្ែី មនោះ ស្រតូវអ្នុមោេតេនីតិវធ

ីរ្ដឋបបមវែី ធេមត ថ្ន

ស្រកេនីតិវធីរ្ដឋបបមវែី ។

២.២.៣- មរណភាព្ន្ិងការគ្បកា្អុំព្ីការាត់ខលួន្

២.២.៣.១- អុំព្ីការមរណភាព្ន្ិងការគ្បកា្អុំព្ីការាត់ខួលន្

មលើស្ពីមនោះ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្កអា

ចស្រតូវរ្ោ

យបានខដរ្ មោយារ្អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនណាមាខ ងបានទទួល

េរ្ែភាព និងស្របកាស្អ្ាំពីការ្បាតែួៃន ខដលស្រតូវបានពនយល់មៅកនុងចាំែុ ច ២.១.២.១។

២.២.៣.២- អុំព្ីអាន្,ភាព្នន្ការរលាយអន្ីតិ្ង្វា ្សោយមរណភាព្

កុនងករ្ែី មនោះ អានុភាពថ្នការ្រ្ោ

យនឹងនាឱ្

យមានការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្

ខដលការ្ខបងខចកមនោះ នឹងស្រតូវអ្នុវតាតេបាំែកស្រាយកុនងករ្ែី អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េបីដស្របពនធខដល

កាំែតម់ ោយចាប់ ឬ ករ្ែី អ្នុវតាតេបញ្ា តិាថ្នកេមស្ិទិធអ្វភាគ ដូចបានពនយល់មៅកុនងចាំែុ ច ២.២.២.២។

មោយខAក ស្រទពយស្េបតិារ្បស្់អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ណាមាខ ងខដលទទួលេរ្ែភាព នឹងកាៃ យាកេមវតុថថ្នស្នាតិកេម។

យ៉ា ងណាេិ ភាគីអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ខដលមៅរ្ស្់េនខេនាស្នាតិជនរ្បស្់ភាគីខដលទទួលេរ្ែភាពមAើយ

មោយបញ្ា តិាមនោះអ្នុវតាបានចាំមរោះខតអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាបបុម៉ា ណាា ោះ។ បុខនា ភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ខដល

មៅរ្ស្់ អាចទទួលេរ្តកបាន មបើភាគីមនាោះកាៃ យែួៃនាអ្ចចយ

ោភី ឬ អាចោករ

កយស្ុាំមៅតុោការ្មដើេប

ទទួលេរ្តកេយ

ខននកបាន មោយមស្របើឋានៈាជនមាននិស្សយ

ពិមស្ស្មយងតេមាស្រត ១២៩៩ ថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ។

ចាំមរោះកូនរ្បស្់ភាគីថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្វ ិ អាចទទួលេរ្តកបាន លុោះស្រតកាៃ យែួៃនាអ្ចចយោភី ឬ អាចកាៃ យ

ាស្នាតិជនខដលមានលាំោបទ

ី១70បាន មបើឪពុកបានទទួលាគ ល់កូនមនាោះ មាននយ

ថ្ន ស្របស្ិនមបើឪពុកមនាោះ

េនបានទទួលាគ ល់កូនមនាោះមទ កូនខដលមកើតមច ពីចាំែងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្មនោះ គឺេនមានទាំនាកទាំនងរ្វាង

ឪពុកនិងកូនមនាោះមទ មហើយកូនមនាោះកេ

នអាចកាៃ យាស្នាតិជនបានខដរ្។ បុខនា កូនមនាោះអាចោកប

ែដឹ ង

ទេទរ្ឱ្យទទួលាគ ល់មស្រកាយេរ្ែភាពរ្បស្់ឪពុកបាន មដើេបបមងាើតស្ិទិធមធើវស្នាតិកេមចាំមរោះកូនមនាោះបាន

69 គែៈកេមការ្ទទួលបនុទកការ្ររ្មស្ចកីដស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី និង ស្រករេការ្ង្ហរ្ជបុនខដលទទួលបនកទុ មធវើមស្ចកីដស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី ,

២០០៩, មស្ចកីដកាំែតមាស្រតនេី យៗថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគទី១ : គនថីទី១-ទី៣, ទពរ្ាំ ័ ១៦៥។

70 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ១១៥៦ កថ្នែែឌ ទី១។

ខដលបែដឹ ងមនោះមានកស្រេត

ាឪពុកមនាោះ។71

ថ្នអ្ាំAុងមពលស្រតឹេខតរ្យៈមពល ១ឆ្ន ាំ គិតចាបព

ីថ្ងៃេរ្ែភាពរ្បស្់េតកជនខដល

71 ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែនស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ០៨ ធូន ២០០៧, មាស្រត ១០០១ កថ្នែែឌ ទី៥។

ស្ច្កី្ន្ោឋ ន្

ស្ច្កី្ន្និោឋ ន្

ស្រ្ប

មស្ចកដីេក បដីស្របពនធស្ាំមៅ មៅមលើាថ នភាពពីរ្ គឺបីដស្របពនធមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប់ ឬ ស្ហពទ

និង បដីស្របពនធមរ្ៀបអារហ៍ពិរហ៍េនតេនៃូវចាប់ ឬ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន។ ការ្ែ៍ ទងមនោះនាឱ្យការ្ស្រគបស្រគងស្រទពយ

ស្េបតាិស្ិថតមស្រកាេរ្ប

ភាពែុស្គាន មរលគឺ ស្ហពទ

ធមធើវការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតិារ្បស្់ែួៃនស្រស្បតេការ្កាំែត

កុនងស្រកេរ្ដឋបបមវែី ឆ្ន ២០០៧ និងលិែិតបទោឋ នគតិយុតាាធរ្មានមនសងៗមទៀត ខដលរ្េ

មានស្របពន

ធស្រគបស្រគង

ស្រទពយស្េបតិាតេកិចចស្នា និង ស្របពន

ធស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតា

េចាបក

ាំែត។

ចាំខែកឯ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនមធើ

ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនមោយអ្នុវតាតេបាំែកស្រាយពីរ្ គឺករ្ែី អ្នុវតាតេរ្បបស្រទពយស្េបតាិរ្េបី

ស្របពនធខដលកាំែតមោយចាប់ និង ករ្ែី អ្នុវតាតេបញ្ា តាិអ្ាំពីកេមស្ិទធិអ្វភាគ។

យ៉ា ងណាេិ ការ្ស្មស្រេចចិតាខដលចងកា

ៃ យាស្ហពទ

ធ ឬ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន គឺាមស្រ្ភា

ពរ្បស្់បុគគល

ខដលធានាមោយរ្ដឋធេមនុញ្ា និងឈ្រ្មលើមគាលការ្ែ៍ ស្័វយភាពថ្នបុគគលឯកជន ដូចមនោះស្រតូវខតមគារ្ពឆ្នទៈរ្បស្់

បុគគលមនាោះ។ ការ្ស្មស្រេចចិតាខបបណាេយមនាោះ គឺស្រតូវបានមធើវមោយខនអកមលើាថ នភាពាកខ់ ស្ដងរ្បស្់បុគគលមាន កៗ

ខដលបុគគលែៃោះមានលទធភាព និងលកខែែឌ ស្រគបស្រ់ គានកុនងការ្បមងើាតអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប់ មហើយកាៃ យា

ស្ហពទ

ធ រ្ឯ

បុគគលែៃោះមទៀតពុាំមានលទធភាព និងលកខែែឌ ស្រគបស្រគានខ់ ដលអាចឱ្យចាបអ្

នុញ្ញា តបមងាើតអារហ៍-

ពិរហ៍តេនូៃវចាបបានមAើយ ដូចាករ្ែី បុគគលស្រស្ឡា ់មភទដូចគាន ាអាទ។

ទនទឹេនឹងគាន មនោះ មទោះរ្េ

រ្ស្់ាេយ

គាន កុនងាថ នភាពាស្ហពទ

ធកីដ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនកីដ ការ្ខដលអាចយល់

ដឹងអ្ាំពីគុែស្េបតិ

និងគុែវបតិ

ថ្នខបបបទកុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនកមា

នារ្ស្ាំខានន

ងខដរ្

មោយារ្វាអាចនដល់ាគាំនិតកុនងការ្មស្រជើស្មរ្ស្ឱ្យស្រស្បតេាថ នភាពាកខ់ ស្ដងរ្បស្់ែៃួនកនុងអ្ាំAុងមពលរ្ស្់មៅ

ាេយ

គាន កដ

ូចាគាំនិតកុនងការ្ខបងខចកស្រទពយស្េបតាមិ នាោះវ ិ មពលបញ្ច បា

ថ នភាពរ្ស្់មៅាេយ

គាន ។ កុនងមនាោះ

ស្ហពទ

ធអាចស្មស្រេចចិតាមោយមស្រ្អ្

ាំពីជមស្រេស្

កុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃន ខដលការ្មស្រជើស្យកការ្

ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិតេស្របពន

ធស្រទពយស្េបតិាតេកិចចស្នា គឺាជមស្រេស្

លអ មោយារ្ទង

ស្រទពយស្េបតាិរ្េ

ទងស្រទពយស្េបតិាមោយខAក និងកាតពវកិចចមនសងៗ បានខចងកុនងកិចចស្នា ខដលចងចាំែងមៅមលើភាគីថ្នកិចចស្នា

ពុាំឱ្យបាំរនបាន បខនា មៅកេុពា បទបបញ្ា តាិស្រគបស្រ់ គងមលើកិចចស្នាស្រទពយស្េបតាិបដីស្របពនធពុាំទនមានស្រគបស្រ់ គាន់ និង

ស្ិកាស្ុីជមស្រៅមៅមAើយ ាពិមស្ស្ការ្កាំែតេ

នទនច

ាស្់ោស្់ពីទស្រេង់ និងែៃឹេារ្ថ្នកិចចស្នា។ ចាំមរោះ

អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន គឺពុាំអាចមស្រជើស្មរ្ស្

នូវខបបបទណាេយ

កុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិរ្បស្់ែួៃនមAើយ មហើយមៅ

មពលបឹដងទេទរ្ឱ្យខបងខចកស្រទពយស្េបតិ តុោការ្មានឆ្នាទ នុស្ិទធិកនុងការ្ស្មស្រេចឱ្យខបងខចកតេបាំែកស្រាយ

ណាេយ

ដូចបានបញ្ញា កខា

ងមលើ។

អន្,សា្ន្៍

អន្,សា្ន្៍

តេរ្យៈការ្ស្ិកា និងពិភាកាមលើឯការ្មនសងៗរ្ច

េក ជមស្រេស្

កុនងការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិស្រតូវបាន

បង្ហា ខដលនដល់លទធភាពដល់ាធារ្ែៈជនអាចមស្រជើស្មរ្ស្

ឱ្យស្រស្បតេគាំនិត និងាថ នភាពរ្បស្់ែួៃន។

ដូចមនោះ ចាំមរោះស្ហពទ

ធមាខ ងាអាជីវករ្ ឬ អ្នកជាំនួ ការ្មស្រជើស្មរ្ស្

យកការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិតេស្របពន

ស្រទពយស្េបតិាតេកិចចស្នា គឺាជមស្រេស្

លអ មោយារ្វាអាចការ្ររ្នលស្របមយជនស្ហពទ

ធមាខ ងមទៀត មៅ

មពលស្ហពទ

ធមនាោះជួបាថ នភាពកសយ

ធនកុនងអាជីវកេម ឬ ជាំនួ រ្បស្់គាត។

េាងមទៀត ចាំមរោះាថ នភាពស្ហ-

ពទធមាខ ងាស្រ្ស្ីាមេនទោះ ការ្មស្រជើស្យកការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិតេស្របពន

ធស្រទពយស្េបតិាតេកិចចស្នា េន

ខេនា

ជមស្រេស្

លអមទ មស្ររោះវាពុាំនដល់អ្តថស្របមយជនម៍ ស្រចើនស្ស្រមាបគា

តម់ ោយារ្ខតគាតព

ុាំអាចចូលរ្េ

កុនងការ្បមងាើនស្រទពយ

រ្េ

បានមស្រចើន មហើយមធើវឱ្យខាតបងស្រ់ បមយជនាេយ

នីតិវធ

ីស្ុមគាម ដូចមនោះ កុនងករ្ែី មនោះ ការ្មស្រជើស្យកការ្

ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិតេស្របពន

ធស្រទពយស្េបតាិតេចាបក

ាំែត់ ាជមស្រេស្

លអាង។

ចាំមរោះាថ នភាពអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន ការ្ស្រគបស្រ់ គងស្រទពយស្េបតាិគឺពុាំស្រតូវបានកាំែត់ និងការ្ររ្មោយចាប មAើយ ខដលការ្ែ៍ មនោះស្ឱ្យម ើ ពីភាពែុស្គាន រ្វាងអារហ៍ពិរហ៍ស្រស្បចាប់ និងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្។ ដូចមនោះ អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជនណាខដលមានលទធភាព និងបាំមព លកខែែឌ ស្រគបស្រ់ គានថ្់ នអារហ៍ពិរហ៍តេនូៃវចាប់ គួរ្មៅចុោះ

ស្ាំបុស្រតអារហ៍ពិរហ៍មៅាថ បន

មានស្េតថកិចច មដើេបទ

ទួលបាននូវការ្ររ្ពីចាប។

យ៉ា ងណាេិ អ្នីតិ-

ស្ង្ហវ ស្មៅខតមានអ្តិថភាពកុនងស្ងគេ មហើយភាគីរ្ដឋកព

ុាំអាចេន

យកចិតាទុកមលើបញ្ញា មនោះខដរ្ ដូចមនោះមគាលការ្ែ

ខែនារ្ាំ េចាស្់ោស្់េយ

គួរ្ស្រតូវបមងាើតពីស្ាំណាកា

ថ បន

មានស្េតថកិចចស្ស្រមាបស្រ់ គបស្រ់ គងអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ មោយ

មធវើការ្កាំែតព

ីលកខែែឌ អានុភាព ថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្ ស្រពេទង

េូលមហតុនិងអានុភាពថ្នការ្បញ្ច បអ្

នីតិស្ង្ហវ ស្

នងខដរ្ ាេយ

គាន មនោះ កគ

ួរ្ជស្រេរ ឱ្យមានការ្ឯកភាពគាន កុនងការ្ចូលរ្េ

រ្បស្់តុោការ្ទូទង

ស្របមទស្មដើេបមោោះ-

ស្រាយបញ្ញា ថ្នអ្នីតិស្ង្ហវ ស្។

ឯកសារសោង

ឯកសារសោង

3

១- ច្ាប់ ន្ិងលខតបទ្យោឋ ន្រតិយតរស្េងៗសទ្យៀត

• ច្ាប់ ន្ិងលខិតបទ្យោឋ ន្រតិយតរស្េងៗសទ្យៀត បដ្លសៅាធរមាន្

– រ្ដឋធេមនុញ្ា ថ្នស្រពោះរាាណាចស្រកកេុពា ឆ្ន ១៩៩៣។

– ចាបស្ីដពីការ្អ្នុវតាស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/០៥១១/០០៧, ៣១ ឧស្ភា ២០១១។

– ចាបស្

ីដពីនីតិវធ

ីថ្នមរ្ឿងកដីរ្ដឋបបមវែី ខដលេន

ខេនាបែឹដ ង, នស្/រ្កេ/០៧១០/០១៣, ១០ កកាោ

២០១០។

– ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/១២០៧/០៣០, ៨ ធូន ២០០៧។

– ចាបស្ីដពីឯកពនធភាព, មលែ នស្/រ្កេ/១០០៦/០២៦, ២១ តោុ ២០០៦។

– ស្រកេនីតិវធីរ្ដឋបបមវែី , មលែ នស្/រ្កេ/០៧០៦/០២១, ០៦ កកោា ២០០៦។

– អ្នុស្រកឹតយស្ីដពីអ្ស្រតនុកូលោឋ ន, មលែ ១០៣ អ្នស្រក.បក, ២៩ ធូន ២០០០។

– ស្របកាស្ស្ីដពីនីតិវធ

២០១៣។

ីថ្នការ្ចុោះបញ្ា ីកិចចស្នាស្រទពយស្េបតិាបីដស្របពនធ, មលែ ៨១ កយ.ស្របក/១៣, ៩ ស្ីហា

• ច្ាប់ ន្ិងលខិតបទ្យោឋ ន្រតិយតរស្េងៗសទ្យៀត បដ្លាន្ន្ិរាករណ

– ចាបស្ីដពីអារហ៍ពិរហ៍ និង ស្រគួារ្, មលែ ៥៦ ស្រក, ២០ កកោា ១៩៨៩។

២- ស្ៀវសៅ ន្ងសាន នដ្ន្ិព្ន្ធស្េងៗ

– គែៈកេមការ្ទទួលបនុទកការ្ររ្មស្ចកដីស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី និង ស្រករេការ្ង្ហរ្ជបុន

ខដលទទួលបនុទក

មធើវមស្ចកីដស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី , ២០១០, មស្ចកីដកាំែតមា គនីថទី ៥, រាជធានីភនមាំ ព ។

ស្រតនីេយ

ៗថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគទី៧ :

– គែៈកេមការ្ទទួលបនុទកការ្ររ្មស្ចកដីស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី និង ស្រករេការ្ង្ហរ្ជបុនខដលទទួលបនុទក

មធើវមស្ចកីដស្ររងស្រកេរ្ដឋបបមវែី , ២០០៩, មស្ចកីដកាំែតមា គនីថទី ១-ទី ៣, រាជធានីភនមាំ ព ។

ស្រតនីេយ

ៗថ្នស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគទី១ :

– ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវា

ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៧,

មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគ ៣, រាជធានីភនមាំ ព ។

– ស្រករេការ្ង្ហរ្ថ្នអ្នាគតស្រគូបមង្ហគ លមៅាោភូេន

ទមៅស្រកេថ្នរាជបែឌិ តស្ភាវា

ា ជីវៈតុោការ្, ២០១៣,

មស្ចកីដពនយល់ស្រកេរ្ដឋបបមវែី ភាគ ១, រាជធានីភនមាំ ព ។

– មោកាស្រ្ាា ចារ្យ រ្ន

ពណាា រ្ទ

ធ និងមោកស្រស្ីាស្រ្ាា ចាស្ររ្ ចាង

ស្ុីណាត, ២០១៧, មស្ៀវមៅជនួយ

ាម រ្តី នីតិវធ

ីស្រពហមទែឌ និង នីតិស្រគួារ្, ាកលវទ

ាល័យភូេន

ទនីតិាស្រ្ស្ា និងវទ

ាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិចច,

រាជធានីភនមាំ ព ។

– ចក ស្េបតាិ, ២០១៤, អ្នីតិស្ង្ហវ ស្ជន, រាជធានីភនមាំ ព ។

– ាកលវទ

ចាប។់

ាល័យភូេន

ទនីតិាស្រ្ស្ា និងវទ

ាាស្រ្ស្ាមស្ដឋកិចច, ២០០៥, ស្នាទ នុស្រកេបារាង

-ខែមរ្ថ្នរកយ

– មអ្ង ស្ុត, ១៩៦៧, ការ្ស្ិ កាចាបស្រ់ គបមា

ស្រតទង

អ្ស្់កុ នង ស្រកេរ្ដឋបបមវែី , ស្រកស្ួងយុតាិធេ។

ឧប្មព័ន្ធ

ឧប្មព័ន្ធទ្យី១

ព្រះរាជាណាចព្ររម្ពុជា

ជាតិ សាសនា ព្រះម្ហារសព្ត

ពារយសចុះបញ្ជ រិចចសន្យាព្ររយសម្បតតិបតីព្បរន្យធ

ឈb្ោះ...........................................ឈេទ ប្រុស អាយុ...........ថ្ងៃ ខែ ឆ្ាំកាំឈ6ើត ជារតី

ឬជារុគ្គលខែលនឹងប្តូវឈfៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយគ្្ អាសយដ្ឋនរច្ចុរបននផ្ទោះឈលែ..............ផ្លូវឈលែ...........

េូមិ...................................ឃុាំ សង្កត់................................ប្កុង ប្សុក ែ6ឌ. រាជធានី

ឈែតត. ។

ឈb្ោះ...........................................ឈេទ ប្សី អាយុ............ថ្ងៃ ខែ ឆ្ាំកាំឈ6ត.....................................

ជាប្រពន

ឬជារុគ្គលខែលនឹងប្តូវឈfៀរអាពាហ៍ពិពាហ៍ជាមួយគ្្

អាសយដ្ឋនរច្ចុរបននផ្ទោះឈលែ. ផ្លូវ

ឈលែ ..........េូមិ...........................ឃុាំ សង្កត់...........................ប្កុង ប្សុក ែ6ឌ. រាជធានី

ឈែតត. ។

ឈb្ោះfរស់អ្នកតាំណាង................................................ឈេទ..............អាយុ..............ថ្ងៃ ខែ ឆ្ាំកាំឈ6តើ

..................................អាសយដ្ឋនរច្ចុរបននផ្ទោះឈលែ...............ផ្លូវឈលែ................េូមិ. ឃុាំ

សង្កត់......................ប្កុង ប្សុក ែ6ឌ.....................រាជធានី ឈែតត ។

សម្គោររជូន្យ

ឯរឧតតម្ រដ្ឋម្ន្រន្យតីព្រសងយតតិធម្៌ រម្មវតថុ ៖ សាំឈ6ើសុាំច្ុោះរញ្ជីអ្ាំពីកិច្ចសនាប្ទពយសមបតតិរតីប្រពនធ។

- ឈគ្លរាំ6ងថ្នកាfច្ុោះរញ្ជី ។

- មូលឈហតុ ។

- ែលឹមសាfថ្នកិច្ចសនាប្ទពយសមបតតិរតីប្រពនធ : .....................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................………...

…………………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………………។

អាប្ស័យឈហតុឈនោះ សូម ឯរឧតតម្រដ្ឋម្ន្រន្យតី ឈមត្តពន ឈលើឈដ្យកតីអ្នុឈប្គ្ោះ។

តយ និងសឈប្មច្អ្នញ្ញតឲយច្ោះ

រញ្ជីត្មសាំឈ6ខាង

ថ្ងៃ.......................................ខែ.............ឆ្ាំ......................ព.ស...............

ឈ្វើឈៅ.............................ថ្ងៃទី..........ខែ............ឆ្............

រឈតី bោះ

សាម

ប្ាមថ្ែ

ប្រពនឈធ b្ោះ

ពាកយសច

ឯកសារភ្ជា ប់

,ុះបញ្ា កិចចសន្យាទ្រព្យសម្បត្តិបតីទ្បព្ន្យធ

-កិច្ចសន្ាទ្រពយសមបត្តិប្តីទ្ប្ពន្ធ

-សំប្ុទ្ត្អាពាហ៍ពិពាហ៍ កនុងករណីដែលអ្នកដាក់ពាកយសុំបាន្ររៀប្អាពាហ៍ពិពាហ៍

-វិញ្ញ ប្ន្ប្ទ្ត្ប្ញ្ជ ក់អ្ំពីព័ត្៌មាន្ដែលបាន្ច្ុុះរៅកនុងរសៀវរៅច្ុុះប្ញ្ជី (រសៀវរៅច្ុុះប្ញ្ជីអ្ច្លន្វត្ថុ រសៀវរៅរោលប្ញ្ជីែីធ្លី រសៀវរៅច្ុុះប្ញ្ជីសិរធិជួលអ្ច្ិន្រ្ន្តយ៍ រសៀវរៅច្ុុះប្ញ្ជីផលុប្រោគ ) កនងករណីដែលកិច្ចសន្ារន្ុះ ពាក់ព័ន្ធន្ិងប្ញ្ហែីធ្លី

-លិខិត្ទ្ប្គល់សិរធិត្ំណាង (ទ្ប្សិន្រប្ើមាន្)

-អ្ត្តសញ្ញណប្័ណណ ឬ លិខិត្ឆ្លងដែន្

ឧប្មព័ន្ធទ្យី២

aaaaaaaaaaaaa

aaaaaaaaaa

aaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaa