បទេសរម្ពុជា (CPF) ២០១៩-២០២៣

ក្របខណ្ឌ ភាពជាដៃគូសក្ាបក្

បទេសរម្ពុជា (CPF) ២០១៩-២០២៣

សេចក្ីេ

សខេបនៃការពិភាក្ាពិស្រោះសោបល់ជាមយ

វេ័យឯក្ជៃ

ភ្នំសពញ នងទី២៩ ខែមក្រា ឆ្ន ២០១៩

អ្នក្ចូលរមួ ៖ មាៃតំណាខចំៃួៃ ១០រូប មក្ពីខនក្ឯក្ជៃខែលស្វីការសៅក្នុខ្បសទេក្មជាុ ។

សេចក្ីតសនមីត ៖ ្នាររពភ្ពសោក្សបីក្ក្ិចចពិស្រោះសោបលសៃោះ់ សោយស្កា

រសរៀបរាប់េសខបពីអ្ំពបរបទរបេ់្បសទេ ៃខ

អាទិភាពនានាក្ុខក្ិចការអ្ភ្ិវឌ្ឍៃ៍ ែចូ

្តូវបាៃរក្សTញតាមរយៈការវៃ

ិចឆ័យស្ថា ៃភាព្បសទេខែលមាៃលក្េណៈជា្បព័ៃធ (SCD) ្ពមទខ

េំសណី វេ

័យ្តូវសតត តយក្ចតតទុក្ោក្់េ្មាប្ក្បែណ់

ភាពជានែគូេ្មាប់្បសទេក្មុពជា (CPF) ខែលេ្មបែួលៃតាមអាទិភាពរបេ់យុទធស្ថស្តេតចតុសកាណនៃរាជរោា ភ្ិបាលក្មុពជា។ បណាត វេ

័យ្តូវសតត តយក្ចត

ទុក្ោក្់ក្ុនខ្ក្បែណឌ ភាពជានែគូេ្មាប់្បសទេក្មុពជា (CPF) រមមាៃ៖ ១) សលក្ក្មេ់្បេិទធនលរបេ់រែា ៃខជំរញកាុ រអ្ភ្ិវឌ្ឍវេ័យឯក្ជៃ, ២) ជំរញកាុ រ

អ្ភ្ិវឌ្ឍមៃុេស, ៣) ខក្លមអវេ័យក្េិក្មម ៃិខព្ខឹខការស្បី្បាេ់្បក្បសោយចីរភាពៃវ្ៃូ ធាៃ្មមជាតឱ្យកាៃ់ខត្បសេីរ ៃិខមលូ បទអ្ៃតរវេ

័យេតីពីការ

ព្ខឹខអ្ភ្ិបាលក្ិចច ស្ថា ប័ៃ ៃខ

ការចូលពាក្់ព័ៃធរបេ់ពលរែា។ បខៃាមសលមា

រ៌ា ខែល្តូវបាៃ្តួេ្តាយសោយការវៃច

័ឆយស្ថា ៃភាព្បសទេមាៃលក្េណៈជា

្បព័ៃធ (SCD) ៃិខយុទធស្ថស្តេតរបេ់រាជរោា ភ្បាល ្ក្បែណឌ ភាពជានែគេូ ្មាប់្បសទេក្មុពជា មាៃសរលសៅពិចារណាសមីលអ្ំពីឧតតមភាពស្បៀបស្ៀបនៃវេ

យគស្មាខអ្ៃុវតតនានារបេ់្ក្ុម្នាររពិភ្ពសោក្។ បនាា ប់មក្ អ្នក្ចូលរមបាៃស្វីការពិភាក្ាសលីេណួ រខែល្ក្ុមការងារ្នាររពភ្ពសោក្បាៃសេនីស ខ។

បញ្ហា ្ំៗខែល្តូវបាៃសលីក្ស ខ

សៅក្ុនខក្ិចចពភា

ក្ាមាៃ៖ ការែឹក្ជញ្ូជ ៃ ក្េិក្មម វេ

័យហរិ ញ្ញវតុា ៃខ

ការអ្ភ្ិវឌ្ឍជនាញ។

វិសយដៃលក្រូវ បានទលរយរម្រ ពិភារា	ចំណ្ុ ចទោលសខាំ ន់ៗដៃលបានទលរទPងើ
ទរើអ្វីខលះទៅជាបញ្ហា	វិសយ័ ហរិ ញ្ញ វរុ ថ

ក្បឈម្និងភាព ចបាច់បន្ទា ន់ជាង ទគទៅរងុន ការ អ្ភិវឌ្ឍរបស់ ក្បទេសរម្ពុជា? ƒ អាចៃឹខមាៃនលប"ោះពាល់អ្វជិ មាជ ៃែលោះសៅសលីខនក្ន ឯក្ជៃ ្បេិៃសបេី ហភាពអ្ឺរុប" ែក្ភាពអ្ៃុស្រោះពាណិ ជជក្មមស្កាមក្ិចច្ពមស្ពៀខ« ្គប់មុែទំៃិញទខំ អ្េ់សលីក្ខលខខតេពាវ វុ្» (Everything But Arms) ពីក្មុពជា។ ƒ ជាមួយក្ំសណី ៃឥៃទៃែពេ់ ការនតល់ក្មីចៃឹខបៃាយសលបឿៃ សោយស្ថរខតការត្មូវឱ្យមាៃការោក្់តមកល់មូល្ៃប្មុខបខៃាម 1.25% ខែលក្ំណត់សោយ្នាររជាតិ គិតចាប់តាខំ ពីខែមក្រា ឆ្ន ២០១៩ សៅ (តាមរយៈសៃោះ ការតមកល់មូល្ៃប្មុខៃឹខស ខី ែល់សៅ 2.5% ក្ុខន ឆ្ន ២ំ ០២០)។ ƒ មក្ទល់សពលសៃោះមៃិ ទៃ់មាៃទិៃនៃ័យ ឬ េិាតិេពតី ីេហ្រេ្ៃ់តូចៃខិ ម្យមមាៃលក្េណៈឯក្ភាព ៃិខរមួ រនសៅមួយក្ខៃលខខែល មាៃភាពទុក្ចិតតបាៃេ្មាប់សោខសទ។ ƒ អ្ំពីសេែក្ា ិចចឌ្ជី ីងល ្នាររជាតិក្មុពជាមិៃទទួលយក្ចាប់ចមលខឯក្ស្ថរពាក្់ព័ៃធជាលក្េណៈទៃ់/ឌ្ីជងី លសទ។ នាយក្ោា ៃពៃធោរ ត្មូវខននក្ឯក្ជៃឱ្យបងាា ញចាប់ចមលខជាលក្េណៈ្ក្ោេៃូវព័ត៌ាមាៃហរិ ញ្ញវតុាក្ុខន បណាា ស្ថរមាៃអាយុកាល១០ឆ្ន ំ ខែលសៃោះជាការ ត្មូវមួយខែលអ្នក្នតល់ក្មចីមាៃការលំបាក្់ក្ុនខការបំសពញតាម។ ការៃរឹ ជញ្ូ ជន/ថាម្ពល ƒ នងលចំណាយសលីការែក្ឹ ជញ្ូជ ៃែពេ់ សហយី បណាត ញនូលវគមនាគមៃ៍ែោះវ តណំ ភាជ ប់រនពមី ួយសៅមួយ ƒ នងលែពេ់របេ់ថាមពលអ្គគិេៃីសៅខតជាបញ្ហា ្បឈមមួយេ្មាប់ការស្ីវ្ុរក្ចិ ចសៅ្បសទេក្មុពជា រសរម្ម ƒ វេិ ័យក្េក្ិ មមសៅែវោះការស្វីយៃូតបៃីយក្មម ែោះវ ក្មាល ខំ ពលក្មម ែវោះការស្ីវពិព្ិ ក្មែម ំណា ៃិខែវោះតនមលបខៃាម ƒ នលិតនលក្េិក្មមសៅែវោះេតខ់ោគុណភាព ƒ ែវោះការ្ស្ថវ្ជាវអ្ំពីការខក្លមអនលិតភាពែណាំ សំ ៅក្ុខន វេិ ័យក្េិក្មម ជាពិសេេែំណា្ំ េូវ ៃិខែំ ូខម។ី ƒ ជាទូសៅ ក្េិក្រទមាល ប់ស្វីការោែំ ំណាខំ តមួយរែូវ (ជាពិសេេ្េូវ)។ ƒ មាៃការបខ់ខាតែពេ់សៅរែូវស្កាយ្ចូតកាត់ សោយស្ថរខតការែឹក្ជញ្ូជ ៃៃិខបណាត ញគមនាគមៃ៍សៅមាៃការែវោះខាតេ្មាប់អ្ៃុញ្ហញ ត ឱ្យក្េិក្រអាចែក្ឹ ជញ្ូជ ៃនលតិ នលរបេ់ែួៃល ពីក្េិោា ៃសៅកាៃ់ឃ្ល ខំ ៃិខទនី ារ ្បក្បសោយ្បេទិ ធភាព។ ƒ មាៃការស្ីវការក្ត់េមាគ ល់ថាមាៃភាព្បសេីរតិចតួចសៅក្ុខន វេិ ័យក្េិក្មម សហយី ក្មុពជាចាបាច់្តូវមាៃការរ្ទបខៃាមសទៀតែល់សហោា

	រចនាេមព័ៃធ ្បព័ៃធធារាស្ថស្តេត ៃិខលទធភាពរក្បាៃទីនារេ្មាប់ក្េិនល។ ជន្ទំ ញ ƒ ្បសទេក្មុពជាមាៃវតុាធាតុសែមី បុ"ខៃតែោះវ ជំនាញសែីមបនី លិតសចញជានលិតនលេស្មច។ ក្មមក្រ មាៃជំនាញគឺជាត្មូវការចាបាំ ច់សែមី បី បសខកីៃនលិតភាព ៃិខការស្ីវអ្ៃតរក្មមសៅស្កាវី រនលតិ នលតិ នលខែលមាៃគុណភាពែេព ់ ែូចជាស្គឿខបរកាិ េ រមា" េុៃី ្តជាក្់ ឬឧបក្រណ៍ ស្បី្បាេ់ក្ុនខនាោះ ជាសែីម។
ទរើានអ្វីខលះជាវិស័ យអាេិភាពសក្ាប់ ក្រុម្ធន្ទោរពិភព ទោរបនតជួយ ឧបរម្ភទៅរងនុ អ្ំPងុ ទពល៥ឆ្ន ំ ខាងម្ុខ? ានអ្វី ខលះដៃលក្រុម្ ធន្ទោរពិភព ទោរគួរបនត សរម្មភាពជួយ បដនថម្ទេៀរ ឬបនយថ សរម្មភាពវិញ?	x ្នាររពិភ្ពសោក្បាៃជួយរ្ទែល់វេិ ័យែក្ឹ ជញ្ូជ ៃ បុ"ខៃត្នាររគួរខតស្វីការបខៃមា សទៀតសែីមបកាី ត់បៃាយការចំណាយសលីខនក្ន សៃោះ។ រោា ភ្ិបាលទទលួ ស្ថគ ល់ថាបញ្ហា សៃោះជាឧបេគគចមបខមួយ។ x ្នាររពិភ្ពសោក្គួរខតជួយរ្ំ ទែល់ក្េិក្រឱ្យសរៀៃខ្បកាល យែួលៃឯខសៅជាេហ្គិៃក្េិ-ពាណិ ជជក្រ។ x ការស្វីពិពិ្ក្មមនលិតនលឱ្យជាែំណាមាំ ៃតនមែល ពេ់គួរខត្តូវបាៃបសខតកី ស ខី េ្មាប់ែណាំ ែំ ូចជាស្មច ស្ថវ យចៃីា ខនលសឈៃី ិ ខបខៃលជា សែីម។ x ខក្លមអ្បេិទធនលនៃការខក្នចនក្េិនលតាមរយៈការបសខីកតមជឈមណឌ លខក្នចនក្េិនល ការក្ំណត់តំបៃ់ែីក្េិក្មម ៃខិ ការសលីក្ទឹក្ចតិ ត ខននក្ពៃធ។ x សលីក្ក្មេព ់ក្េិនលតិ នលក្ុខន ្េុក្ ទមាល ប់អ្ៃុវតតក្េិក្មលម អ GAP ៃខិ ការបសខតីក ស ខី ៃូវយសី ោក្េិនល ជាសែមី ។ x រោា ភ្ិបាល ៃិខនែគូអ្ភ្វិ ឌ្ឍៃ៍គួរខតែិតែំខក្លមអបណាត ញភាជ ប់គមនាគមៃ៍ឱ្យបាៃកាៃ់ខតលសអ ខី ែូចជានូលវ ៃិខនូលវទឹក្ ជាសែីម។ x ស្វីឱ្យេុវតាិភាពអាោរ វញ្ហិ ញ បៃប្តអ្នាម័យៃខិ ភ្ូតរមអ្នាម័យ ៃខិ លទធភាពរក្បាៃទនី ារ កាៃ់ខតមាៃភាព្បសេីរខងមសទៀត។ x ស្វីឱ្យមាៃភាព្បសេីរស ខី ៃូវភាពសជឿជាក្់របេ់វៃិ ិសោគិៃ តាមរយៈការខក្លមអការអ្ៃុវតតចាប់ ភាពអាចទេសៃ៍ទយបាៃ ៃិខតមាល ភា ព។ x សលីក្ក្មេព ់ខននក្អាោរូបតាមភឱ្យលខងមសទៀត។
ទរើានអ្វីខលះដៃល អាចជាបញ្ហា	x រោា ភ្ិបាលគួរខតពិស្រោះសោបល់ជាមួយវេិ ័យឯក្ជៃ មុៃសពលអ្ៃុម័តចាប់ណាមួយខែលៃឹខជោះនលប"ោះពាល់ែល់វេិ ័យឯក្ជៃ។ x សរលៃសោបាយសលីក្ខលខពៃធគួរខត្តូវបាៃពៃិ ិតយស ខី វញិ សហយី ការោក្់ក្្មិតចំៃួៃអ្បបបរមា ០,៥ោៃែុោល រេហរែាអាសមរក្ិ

ក្បឈម្គួរឱ្យររ់ សាា លស់ ក្ាប់ការ អ្នុវរត ទហយើ ថា ទរើបញ្ហា ក្បឈម្ ទងំ ទន្ទះអាចក្រូវ បានការ់បនថយ ទោយរទបៀបណា ខលះ?	ៃឹខមិៃសៅរចសទេ្មាប់េហ្រេខាន តតូចៃខិ ម្យម ខែលមាៃចំណូ ល្តឹមពី ៣ សៅ ៥ោៃែុោល រសនាោះ។
អ្ត្ថថ ធិបាយទសេ ងៗទេៀរ	x ចំណាត់ថាន ក្់ោក្់សោយ្នាររពិភ្ពសោក្េពតី ីគមនាគមៃ៍ែឹក្ជញ្ូជ ៃគឺមាៃសលែ៨៥ ក្ុនខចំសណាម១៨០្បសទេ។ ចំណាត់ថាន ក្់សៃោះ គួរខតមាៃការខក្លមអស ខី សោយស្ថរថាសហោា រចនាេមព័ៃធសៅក្ុនខ្បសទេក្មុពជាមាៃភាព្បសេីរជាខមុៃខែរសហយី ។ x ទំហេណាក្េ្មាប់ស្ីវការស្ថា ប់េខា ់ក្ណំ ត់ចណាំ ត់ថាន ក្់េីតពីការស្្វី ុរក្ិចច (Doing Business Rankings) គួរ្តូវបាៃព្ខីក្ឱ្យទូលំ ទូោយជាខសៃោះ សហយី គួរបសខកីៃេណំ ួ របខៃាមសទៀតខែរសៅជុំវញិ ្បធាៃបទសៃោះ។