June 28, 2019 June 28, 2019
СТУДИЈА ЗА ОПРАВДАНОСТ ОД ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ДОГОВОР ЗА ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО ЗА ФИНАНСИРАЊЕ, ДИЗАЈНИРАЊЕ ПРОЕКТИРАЊЕ, РЕКОНСТРУКЦИЈА, РЕНОВИРАЊЕ, ИЗГРАДБА, КОРИСТЕЊЕ, УПРАВУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ЈАВНО ВОДОСНАБДУВАЊЕ И ОДВЕДУВАЊЕ НА ОТПАДНИ ВОДИ И СИСТЕМИ ЗА ТРЕТМАН ВО ОПШТИНА ДОЈРАН
June 28, 2019
June 28, 2019
Содржина
a. Дефиниции на поими и кратенки користени во физибилити студијата 5
b. Извршно резиме на физибилити студијата 8
c. Определување на законскиот основ за доделување на концесијата/јавно приватното партнерство 13
d. Дефинирање на видот на договорот и на моделот на јавно приватното партнерство; 14
a. За остварување на економски, ефикасни и еднакви цели 25
b. Дефинирање на бизнис план: Основен случај 26
a. Инфраструктура за дренажа и третман на вода и канализација 27
b. Организација на услуги за вода и отпадни води 32
c. Оперативен пристап: човечки ресурси, објекти и опрема 33
d. Нивоа на услуги обезбедени за крајните корисници 33
e. Политика за развој на Комуналец 34
5. ТРЕТМАН НА ВАЛИДАЦИЈА И ЕВАЛУАЦИЈА НА ИНФОРМАЦИИТЕ 36
a. Население и раст на корисници и проекции за побарувачка на вода, меѓу другите важни проектни променливи 37
b. Финансиски и оперативни податоци обезбедени од Комуналец Дојран во врска со управувањето со водоснабдувањето и санитарните услуги 50
6. ИДЕНТИФИКАЦИЈА И ПРОЦЕНКА НА ВРЕДНОСТА НА ИНВЕСТИЦИИТЕ КОИ СЕ ИЗВРШУВААТ ВО ДОГОВОРОТ 51
7. ПРЕДВИДЕНИ СЕРВИСНИ УСЛУГИ И МЕРКИ ЗА УПРАВУВАЊЕ 55
a. Подобрување на нивоа на услуги 55
b. Подобрување на мерките за управување 57
9. ФИНАНСИСКИ И ЕКОНОМСКИ АНАЛИЗИ – ОСНОВЕН СЛУЧАЈ И ФИНАНСИСКИ ПРЕДВИДУВАЊА 63
a. Макроекономски и фискални претпоставки 63
c. Дефинирање на бизнис план: Основен случај 64
d. Идна конфигурација на цените 65
ВОВЕД
Одржлив развој е таков развој, кој што ги задоволува потребите на сегашните генерации без да го загрози опстанокот на идните генерации.
Животот во денешна општина Дојран трае со милениуми, но многу трагични настани, предизвикани од човекот во изминатите стотина години, нанесоа уништувачки последици по езерото и по животната средина.
Општина Дојран, како заедница на жители, администрацијата на Општината на чело со Градоначалникот г-дин Анго Ангов и Советот на Општина Дојран, согласно своите надлежности е општествено одговорна единица на локалната самоуправа што се грижи луѓето да продолжат да живеат покрај Дојранското езеро во симбиоза со животната средина користејќи ги природните ресурси на најдобар можен начин.
За да се иницира одржливиот развој во Општина Дојран, потребата за одржување и унапредување на инфраструктурната мрежа за водоснабдување и одведување и третман на отпадните води, претставува предуслов за успешен економски раст. Меѓутоа, често пати, поради ограничените извори на финансиски средства за инвестирање во инфраструктурните проекти заради зголемување на квалитетот на јавните услуги се причина за неисполнување на обврските во водснабдувањето и третман на отпадните води. Од тие причини, како клучно се наметнува прашањето за изнаоѓање на нови начини на финансирање на исплатливи инфраструктурни проекти и подобрување на квалитетот на јавните услуги кон граѓаните на Општина Дојран.
Со цел да се надмине овој јаз меѓу потребата за реализација на инфраструктурни проекти и недостаток од финансиски средства кај јавниот сектор за реализација на тие проекти, јавно приватните партнерства (ЈПП) се јавуваат како растечки елемент во „набавката” и подобрувањето на јавните услуги. Во тој контекст, наместо вообичаената практика инфраструктурните проекти и вршењето на јавните услуги да се финансираат исклучиво од централните и/или локалните буџети, преку различните модели на ЈПП се овозможува во нивното финансирање и вршење да биде вклучен и приватниот сектор.
Токму таквиот ЈПП ќе биде предмет на оваа физибилити студија со цел унапредување на јавната услуга за водоснабдување, третман на отпадни води и одведување на комуналниот смет во Општина Дојран заради заштита на животната средина и зголемување на задоволството на граѓаните на Општината од јавната услуга.
Според Европскиот експертски центар за ЈПП дефиниција за јавно приватно партнерстово е: Договор помеѓу јавен орган и приватен партнер дизајниран за реализација на проект за јавна инфраструктура и услуги под долгорочен договор. Според овој договор, приватниот партнер носи значителни ризици и одговорности за управување. Приватните финансии обично се вклучени во ЈПП. Кога правилно се подготвуваат, проектите за ЈПП можат да обезбедат значајни придобивки за јавниот сектор, како и за корисниците на проектот преку урамнотежено делење на ризикот помеѓу јавните и приватните ентитети.
Јавните приватни партнерства вообичаено ги карактеризираат следните елементи:
Приватниот партнер ги изготвува проектните документи, ја финансира изградбата на инфраструктурата (целосно или делумно) и понатаму ја управува и одржува истата и/или врши дејност од јавен интерес (јавна услуга), за што добива соодветен надомест од страна на јавниот партнер или од страна на крајните корисници на јавните услуги;
Јавниот партнер го задржува правото да ги дефинира целите што треба да се остварат во смисла на квалитетот на јавните услуги, цените на јавните услуги, како и контролата над вршењето на јавните услуги;
Релативно долг временски период на важење на договорот за ЈПП;
Распределба на ризикот, кој најчесто се пренесува на приватниот партнер. Сепак, XXX не мора да значи дека приватниот партнер секогаш го презема целосниот или поголемиот дел од ризикот поврзан со проектот. Прецизната распределба на ризикот се утврдува од случај до случај.
Јавните приватни партнерства се често користена форма на финансирање на разни проекти во земјите на ЕУ. Врз основа на искуствата од бројни примери на успешни ЈПП, идентификувани се следните основни предности и придобивки:
Забрзана изградба на инфраструктура: ЈПП често му овозможува на јавниот партнер наместо еднократно капитално издвојување, изградената инфраструктура или користењето на јавните услуги да ги плаќа за времетраењето на проектот, со што се овозможува да се пристапи кон изградба на инфраструктурни проекти кои инаку би биле надвор од буџетски планираните средства.
Поквалитетни јавни услуги: Распределбата на ризикот на приватниот партнер треба да го поттикне и да го унапреди квалитетот на јавните услуги особено кај оние проекти каде што плаќањето е поврзано со задоволувањето на однапред утврдени стандарди за давање на услуги.
Зголемена ефикасност (намалени трошоци во проектниот животен циклус): Приватниот партнер е заинтересиран за смалување на трошоците за време не целиот период на операционализација на проектот, што потешко се постигнува во рамките на постојните механизми на управување од страна на јавниот партнер.
Подобра распределба на ризиците: Основното начело на ЈПП е алоцирање на ризикот на оној партнер кој може да го преземе со најмалку трошоци. Во оваа насока треба да се прецизира дека треба да се оптимизира и максимизира преносот на ризикот за да може да се обезбеди создавање на поголема вредност за парите.
Побрза имплементација на проектот: Со оглед на тоа што проектирањето и изградбата е обврска на приватниот партнер, односно плаќањето од страна на јавниот партнер е поврзано со започнувањето на давање на јавни услуги, приватниот партнер е мотивиран работите да ги изведе во што пократок временски рок.
Создавање на дополнителни приходи: Приватниот партнер најчесто е во можност да создава дополнителни приходи од трети субјекти, намалувајќи ги на тој начин трошоците и издвојувањата на јавниот партнер, односно на крајните корисници на јавните услуги.
Подобрено управување: Со пренесувањето на обврската за давање јавни услуги на приватниот партнер, јавниот партнер се јавува во улога на регулатор и се насочува на активности кои се однесуваат на планирање, уредување и контрола, наместо секојдневно давање на јавни услуги.
Дефиниции на поими и кратенки користени во физибилити студијата
Во физибилити студијата користени се следните дефиниции на поими и кретенки:
“Општина” е единица на локална самоуправа, како заедница на жителите на одредено подрачје, утврдено со закон, која преку своите органи и преку администрацијата и организираните јавни служби, овозможува вршење на надлежностите пропишани со закон; (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Процес на одлучување” е збир на активности на советот кои се состојат од: дефинирање и определување на прашања кои треба да се решат; предлози и решенија; разгледување и донесување на прописи и мерки (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Надлежност на општината” е збир на работи од јавен интерес од локално значење кои општината, во согласност со закон, има право да ги врши на своето подрачје и е одговорна за нивното извршување (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Делегирање на извршувањето” е пренесување на вршењето на определени работи од надлежност на еден орган на друг орган, при што работата се врши од името, по упатствата и одговорноста на органот кој го пренел извршувањето (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Работи од јавен интерес од локално значење” се работи од интерес на целата локална заедница или одделни нејзини делови кои се утврдени со закон (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Договор за извршување на работи од јавен интерес од локално значење” е договор со кој општината овластува определено правно или физичко лице во име и во интерес на општината, да врши работи од јавен интерес од локално значење (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Јавни услуги” е вршење на работи од јавен интерес од локално значење за корисниците (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Јавни служби” се непрофитни организации за вршење на јавни услуги (јавни претптијатија и јавни установи), кои вршат дејност од јавен интерес од локално значење (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Корисник на јавна услуга” е секое физичко и правно лице кое користи услуги од јавните служби (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
“Одговорност” е обврската на општината, односно лицата избрани на јавни функции на локално ниво за штетата предизвикана на трети лица од постапките или пропустите во текот на извршувањето на нивните надлежности (Закон за локална самоуправа, сл. в. 5/2002);
Субсидијарност е принцип на организираност на Општеството, каде се смета дека социјалните и политичките прашања треба да се решат на најниско ниво, што е соодветно за тоа. Субсидијарноста е најдобро позната како општ принцип на правото на Европската унија. Оксфордскиот англиски речник дефинира супсидијарност како “принцип дека централната влада треба да има супсидијарна функција, извршувајќи ги само оние задачи кои не можат да се извршат на локално ниво.”. Терминот доаѓа од латинскиот збор супсидиариус, што значи помошен, резерва. Во политичките науки супсидијарноста е термин кој подразбира донесување и спроведување на одлуки на најниско можно функционално ниво на институционалната хиерархија. Овластувањата се доделуваат на тела со пониски нивоа на овластувања, а само ако не можат да бидат извршени, овластувањата се пренесуваат на повисоко ниво. Принципот на супсидијарност потекнува од католичката наука и служи како уставен принцип во федералните системи со цел да се оправда распределбата на власта помеѓу различните нивоа на владеење. Целта на принципот на супсидијарност е да донесува одлуки што е можно поблиску до граѓаните;
“Концесија за јавна работа” е договор од ист вид како договорот за јавна набавка на работи, освен што надоместокот за тие работи се состои во право на користење на тие работи или од тоа право заедно со плаќање (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Концесија за јавна услуга” е договор од ист вид како договорот за јавна набавка на услуги, освен што надоместокот за тие услуги се состои во право на користење на тие услуги или од тоа право заедно со плаќање (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Концесија на добра од општ интерес” е договор различен од концесијата за јавна работа и концесијата за јавна услуга која за предмет има доделување на право на користење на добра од општ интерес (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Јавно приватно партнерство” има значење како што понатаму е опишано во овој закон (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
Јавен партнер” е правно лице кое доделува договор за воспоставување на јавно приватно партнерство, и тоа:
-Република Северна Македонија,
-Општината, градот Скопје и општините во градот Скопје,
-Јавните претпријатија, јавните установи, трговските друштва основани од Република Македонија, општината, градот Скопје и општините во градот Скопје и друштва врз кои државата или органите на општината, градот Скопје и општините во градот Скопје имаат директно или индиректно влијание преку сопственоста над нив, односно поседуваат поголем дел од капиталот на друштвото, имаат мнозинство гласови на акционерите/содружниците и именуваат повеќе од половина од членовите на управниот или надзорниот одбор, односно органите на управување на друштвото и
други правни лица кои согласно со закон вршат јавни овластувања во делот на вршењето на јавните овластувања (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Концедент” е субјект кој доделува концесија на добра од општ интерес, и тоа: - Република Македонија и општината, градот Скопје и општините во градот Скопје (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Приватен партнер” е домашно или странско правно или физичко лице или конзорциум со кого јавниот партнер склучува договор за воспоставување на јавно приватно партнерство, или кој за таа цел основа друштво за посебна намена (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Концесионер” е домашно или странско правно или физичко лице или конзорциум со кого се склучува договор за концесија на добра од општ интерес или кој за таа цел основа друштво за посебна намена (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Надлежност” се овластувања и должности и упатување на извршување на функциите и извршувањето на должностите на концедентот односно јавниот партнер (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Посебен закон” е закон со кој се уредуваат прашањата поврзани со концесиите кои се доделуваат во областа која ја уредува тој закон (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Друштво за посебна намена” е трговско друштво кое може да го основа приватниот партнер или концесионерот со цел за склучување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство или концесија на добра од општ интерес и/или за реализација на јавно приватно партнерство или концесија на добра од општ интерес (во натамошниот текст: ДПН) (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Конзорциум” е група на економски оператори кои заеднички поднесуваат понуда или барање за учество, без притоа да претставуваат посебна правна форма (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Прифатлива понуда” е понуда која е поднесена во утврдениот рок и за која е утврдено дека во потполност ги исполнува сите барања од тендерската документација и техничките спецификации и одговара на сите критериуми, услови и евентуални барања за способноста на понудувачите (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Изградба” е изведба на градежни активности или изградба на објект, дизајн и изведба на активности за изградба или дизајн и изградба на објект или реализација со какви било градежни средства кои одговараат на барањата одредени од страна на јавниот партнер и која сама по себе исполнува одредени технички и економски функции (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
“Објект” е резултат на изградба или постојна јавна инфраструктура во сопственост или поседувана од страна на јавен партнер или јавна инфраструктура која ќе биде реализирана според договорот за воспоставување на јавно приватно партнерство (Закон за концесии и јавно приватно партнерство, сл. в. 6/2012);
„Животен век” се сите последователни и/или меѓусебно поврзани фази, вклучувајќи ги потребните истражување и развој, производство, трговија согласно со условите, превоз, користење и одржување во текот на постоењето на производот или градбата или обезбедувањето на услугата, од стекнување на суровината или генерирање на ресурсите до расходување, уништување или завршување на услугата или употребата;
Екодизајн - интеграција на аспектите на животната средина во дизајнирање и развој на производи, со цел намалување на негативните влијанија врз животната средина во текот на животниот циклус на производот. Друга терминологија што се користи во целиот свет вклучува дизајнирање за животна средина (ДФЕ), еколошки свесен дизајн (ЕЦД), зелен дизајн и еколошки одржлив дизајн;
OPEX – Operational Expenditure - Оперативниот трошок, оперативните расходи или опекс се постојани трошоци за водење производ, бизнис или систем;
EBITDA – Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation and Amortization. Заработка на компанија пред камата, даноци и амортизација е сметководствена мерка пресметана со користење на нето-добивката на компанијата, пред да се одземат каматните расходи, даноците, и амортизацијата, како замена за моменталната оперативна профитабилност на компанијата;
Капитални трошоци, попознати како CapEx, се средства што ги користи една компанија за стекнување, надградба и одржување на физички средства како имот, згради, индустриски постројки, технологија или опрема. CapEx често се користи за преземање на нови проекти или инвестиции од страна на фирмата;
EBT – Earnings Before Taxes - Мерка за способноста на компанијата да произведува приходи за своето работење во дадена година. Се пресметува како приходите на компанијата намалени за своите трошоци, но не и одземање на даночната обврска;
EBIT (Earnings before interest and taxes) - Заработката пред камати и даноци е показател за профитабилноста на компанијата. Тоа може да се пресмета како приход минус трошоци, со исклучок на даноци и камати. EBIT исто така се нарекува оперативна добивка, оперативен профит и добивка пред камати и даноци;
Net - Neto (понекогаш напишана nett) вредност е резултирачкиот износ по пресметувањето на сумата или разликата на две или повеќе променливи;
NPV – Net Precent Value - Нето сегашната вредност е разликата помеѓу сегашната вредност на паричните приливи и сегашната вредност на паричните одливи во одреден временски период. NPV се користи во капитално буџетирање и планирање на инвестиции за анализа на профитабилноста на проектираната инвестиција или проект;
WS - Waste from Sewage - Отпадна канализациона вода;
WW – Waste Water - Отпадна вода;
WWtP – Waste Water Treatment Plant - Станица за третман на отпадни води;
Loan CF(Cash flow loan) - Внатрешната стапка на поврат (IRR) е мерка за стапката на поврат на инвестицијата. Терминот внатрешен се однесува на фактот дека внатрешната стапка ги исклучува надворешните фактори, како што се инфлацијата, цената на капиталот или различните финансиски ризици;
IRR Loan – Internal Rate of Return - Внатрешната стапка на поврат (IRR) е мерка за стапката на поврат на инвестицијата. Терминот внатрешен се однесува на фактот дека внатрешната стапка ги исклучува надворешните фактори, како што се инфлацијата, цената на капиталот или различните финансиски ризици.
Извршно резиме на физибилити студијата
Постоење на правна рамка
Правна рамка во врска со предметот на концесијата за ЈПП е дефинирана со повеќе поврзани закони, што покрај Уставот на Република Македонија, ги содржи и следните законски и подзаконски прописи:
Закон за концесии и јавно приватно партнерство (сл.в 6/2012, 144/2014, 104/2015 и 215/2015);
Законот за јавни набавки (сл.в.83/2018)
Закон за локалната самоуправа (сл.в. 5/2002);
Закон за комуналните дејности (сл.в. 95/2012, 163/2013, 42/2014, 44/2015, 147/2015, 31/2016 и 64/2018);
Закон за комуналните такси (сл.в. 61/2004, 64/2005, 92/2007, 123/2012, 154/2015, 192/2015 и 23/2016);
Законот за просторно и урбанистичко планирање (Сл.в. 70/2013, 163/2013 и 42/2014, 44/2015, 193/2015, 31/2016, 163/2016, 90/2017, 64/2018 и 168/2018), Правилник за поблиската содржина, форма и начин на обработка на генерален урбанистички план, детален урбанистички план, урбанистички план за село, урбанистички план вон населено место и регулациски план на генерален урбанистички план, формата, содржината и начинот на обработка на урбанистичко-плански документации и архитектонско-урбанистичкиот проект и содржината, формата и начинот на обработка на проектот за инфраструктура (Сл. в. 142/2015), и Правилник за стандарди и нормативи за урбанистичко планирање (Сл.в. 142/2015), како и другата законска реулатива поврзана со планирањето,
Законот за градење (Сл.в. 130/2009, 124/2010, 18/2011, 36/2011, 49/2011, 54/2011, 13/2012, 144/2012, 25/2013, 79/2013, 137/2013, 163/2013, 27/2014, 28/2014, 42/2014, 115/2014, 149/2014, 187/2014, 44/2015, 129/2015, 129/2015, 217/2015, 226/2015, 30/2016, 31/2016, 39/2016, 71/2016, 103/2016, 132/2016, 35/2018, 64/2018 и 168/2018) и подзаконската регулатива која произлегува од Законот за градење.
Закон за животна средина (Сл.в. 53/2005, 81/2005, 79/2006, 101/2006, 109/2006, 24/2007, 159/2008, 83/2009, 1/2010, 48/2010, 124/2010, 51/2011, 123/2012, 93/2013, 187/2013, 42/2014, 44/2015, 129/2015, 192/2015, 39/2016, 28/2018, 65/2018, 99/2018);
Закон за јавните претпријатија (Сл.в. 38/1996, 9/1997, 6/2002, 19/2002, 40/2003, 49/2006, 22/2007, 83/2009, 97/2010, 6/2012, 119/2013, 41/2014, 138/2014, 25/2015, 61/2015, 39/2016, 64/2018 и 35/2019)
Закон за водите (Сл. в. 87/2008, 6/2009, 161/2009, 83/2010, 51/2011, 44/12 23/2013, 163/2013, 180/2014, 124/2015, 146/2015, 52/2016)
Закон за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води (Сл. в. 68/04, 28/06, 103/08, 17/11, 54/11, 163/13, 10/15, 147/15, 31/16)
Закон за утврдување на цени на водни услуги (сл.в. 7/2016)
Правилник за начинот и постапката за утврдување на тарифа за водна услуга и на регулаторна тарифа за водна услуга од (Сл.в. 63/2017),
Методологијата за определување на тарифите за водна услуги (Сл.в. 63/2017), Прилог 3 - План за прилагодување на тарифите за водни услуги и Прилог 4 - Листа на главни индикатори за успешност и цели за исполнување,
Статут на Општина Дојран,
Статут на Јавно претпријатие за комунални дејности Комуналец – Полин Стар Дојран,
Уредба за содржината на физибилити студијата за оправданост на концесијата на добра од општ интерес или јавно приватно партнерство (сл.в. 44/2012),
Уредба за содржината на договорот за вооспоставување на јавно приватно партнерство и договорот за концесија на добра од општ интерес (сл.в. 44/2012)
Уредба за формата и содржината на огласот за доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство кое се остварува како концесија за јавна работа или како концесија на јавна услуга (сл.в. 44/2012)
Уредба за формата, содржината и начинот на водење на регистарот на доделени договори за воспоставување на јавно приватно партнерство и за формата и содржината на образецот на податоци за доделени договори за воспоставување на јавно приватно партнерство (сл.в. 44/2012)
Уредба за класификација на водите (сл.в. 18/1999)
Правилник за условите, начинот и граничните вредности на емисија за испуштање на отпадните води по нивно пресметување, имајќи во предвид посебните барања за заштита на заштитните зони (сл.в. 81/2011)
Директива 91/271/EEC за прочистување на комуналните отпадни води,
Правилник за поблиските услови за собирање, одведување и прочистување, начинот и условите за проектирање, изградба и експлоатација на системите и станици за прочистување на урбаните отпадни води, како и техничките стандарди, параметрите, стандарди на емисијата и нормите за квалитет за предтретман, отстранување и прочистување на отпадни води, имајќи го во предвид оптоварувањето и методот за прочистување на урбаните отпадни води коишто се испиштаат во подрачјата чувствителни на испуштање на урбани отпадни води (сл.в. 73/2011)
Политики и правен контекст на секторот води во земјата
Главни документи со кои македонската влада ги определува државните политики во полето на управување со водите се следниве:
Националната стратегија за водите на Република Македонија (НСВ)1 (2012 - 2042)
Водостопанската основа (од 1976 година)
Плановите за управување со речните сливови (NA)
НСВ ги идентификува следниве цели за снабдување со вода за пиење:
Зголемување на нивото на снабдување со вода за пиење на населението, коешто моментално не е задоволително, и тоа преку подобрување на постојната мрежа за водоснабдување и проширување на системот кон периферните подрачја
Воведување на економска цена на водата земајќи го предвид начелото „загадувачот плаќа“.
Намалување на загубите на вода од јавните системи за водоснабдување. Намалување на загубите од јавните системи за водоснабдување на прифатливи нивоа (15 - 20%), што би требало да резултира со добивање дополнителни количества вода и намалување на потребите од вода.
Задоволување на потребите од вода: Зголемување на нивото на снабдување на населението, развојните потреби во индустријата и туризмот, рехабилитација на загубите на вода и рационализација на потрошувачката поради воведувањето на економска цена на водата.
Зголемување на безбедносните процедури за јавно водоснабдување особено за подземните води, да се користат како главен извор за снабдување со вода за пиење.
Реформските процеси во полето на животната средина се засилени од аспирациите на земјата да стане членка на Европската Унија, коишто во голема мера се одвиваат во рамки на процесот на европска интеграција.
Директивата за третман на урбани отпадни води (ДТУОВ) е една од повеќето директиви на Европската Унија што се однесуваат на секторот води2. Иако сите овие директиви не се релевантни за Северна Македонија (на пример, оние што се однесуваат на морски води, коишто Македонија ги нема), прашањето на управување со отпадни води мора да се разгледува пошироко во контекст на законодавната рамка:
Другите големи инвестициски потреби во секторот: Директивата за вода за пиење3
Рамковната директива за води4 (РДВ) и сродните стандарди за квалитет на животната средина, како што се оние кои се утврдени во Директивата за води за капење5
Транспонирање
Директивата за третман на урбани отпадни води е транспонирана во националното законодавство преку Законот за водите (ЗВ) и сродното секундарно законодавство, вклучително:
Правилник за критериумите за утврдување на зоните чувствителни на испуштањето на урбани отпадни води (Сл. в. 130/11) (RSAUWW);
Правилник за поблиските услови за собирање, одведување и прочистување, начинот и условите за проектирање, изградба и експолоатација на системите и станици за прочистување на урбаните отпадни води, како и техничките стандарди, параметрите, стандарди на емисијата и нормите за квалитет за предтретман, отстранување и прочистување на отпадни води, имајќи го предвид оптоварувањето и методот за прочистување на урбаните отпадни води коишто се испуштаат во подрачјата чувствителни на испуштање на урбани отпадни води (Сл. в. 73/11) (RUWW);
Правилник за условите, начинот и граничните вредности на емисија за испуштањето на отпадните води по нивното прочистување, начинот на нивно пресметување, имајќи ги во предвид посебните барања за заштита на заштитените зони (Сл. в. 81/11) (RLVE);
Правилник за поблиските услови, начинот и максимално дозволените вредности и концентрации на параметрите на прочистени отпадни води за нивно повторно користење (Сл. в. 73/11) (RVCRU);
Правилник за методологијата, референтните мерни методи, начинот и параметрите на мониторинг на отпадните води, вклучувајќи ја и тињата од пречистувањето на урбаните отпадни води (Сл. в. 108/11) (RMM).
Има мал број неусогласености и недоследности, главно од техничка природа, идентификувани во транспонирањето, па затоа, на Министерството за животна средина и просторно планирање му се предложени измени на постојното законодавство во рамки на еден проект финансиран од ЕУ.
Покрај тоа, неколку подзаконски акти пропишани во Законот за водите сѐ уште не се донесени. Иако секундарното законодавство (подзаконските акти) не е директно поврзано со транспонирањето на Директивата за третман на урбани отпадни води, тоа е многу важно заради правилно исполнување на обврските од Директивата. Тие се однесуваат на полето на мониторинг, информирање и известување.
Институционална поставеност
Одговорноста за обезбедување системи за услуги за собирање и третман на отпадни води во Република Северна Македонија е во заедничка надлежност на Владата на Република Северна Македонија и на единиците на локалната самоуправа коишто ги опфаќаат општините надвор од Градот Скопје и Градот Скопје.
Национално ниво
Министерството за животна средина и просторно планирање (МЖСПП) е главниот орган надлежен за изработка на релевантното законодавство, во некои случаи во соработка или со согласност на други надлежни органи, како и надлежен за составување на националните документи за планирање, вклучително Националната програма за собирање, одведување и третман на отпадни води.
МЖСПП во согласност со Министерството за здравство (МЗ) и Министерстовото за земјоделство, шумарство и водостопанство (МЗШВС) е одговорно за определување на чувствителните подрачја. МЖСПП во согласност со МЗ е задолжено да утврди и води листа на чувствителни водни тела6.
МЖСПП е надлежниот орган за издавање разни дозволи вклучително: дозволи за испуштање води7, дозволи за повторно користење на прочистените отпадни води8, дозволи за користење на тињата9, водостопанска согласност10 и A-интегрирани еколошки дозволи (A-ИЕД) за индустриски постројки од категорија A.11
МЖСПП е органот надлежен за мониторинг на водните тела опфатени со државната мрежа и е одговорен за воспоставување, стопанисување, одржување и развој на државната мрежа12, со водење на Водна книга13 и Катастар на загадувачи14 како и објавување на извештаи за состојбата со испуштањето отпадни води на секои 2 години15.
Државниот инспекторат за животна средина (ДИЖС), Државниот комунален испекторат (ДКИ) и Државниот санитарен и здравствен инспекторат (ДСЗИ) се назначени како надлежни органи за спроведување на законодавството на национално ниво.
ДИЖС е обврзан да врши контрола врз усогласеноста со дозволите за испуштање води и согласностите за управување со водни ресурси, квалитетот на отпадните води што се испуштаат, вршењето мониторинг на водите и доставувањето информации како што е предвидено во Главата VI од Законот за водите.16 ДИЖС, исто така, има инспекциска надлежност согласно Законот за утврдување на цените на водните услуги, Законот за водостопанство и Законот за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води.
ДКИ преку своите државни комунални инспектори е задолжен за инспекциски надзор кај давателите на водни услуги од важност за Републиката.
ДСЗИ е одговорен за спроведување санитарен и хигиенски надзор на уредите и постројките за прочистување на отпадни води17 и утврдува дали давателот на услугата врши испитување на безбедноста на отпадните води.18
Локално ниво
Собирањето, одведувањето и третманот на отпадни води е дефинирано како комунална дејност согласно Законот за комуналните дејности и претставува ексклузивна надлежност на единиците на локалната самоуправа (општините) согласно Законот за локална самоуправа19, со исклучок на Град Скопје, каде што надлежност има Градот Скопје.
XXXX се задолжени за собирањето, одведувањето и третманот на отпадните води што произлегуваат или се создаваат на нивното подрачје, вклучувајќи го и отстранувањето на тињата20. ЕЛСУ, исто така, се должни да обезбедат урбаните отпадни води што влегуваат во колекторските системи, пред испуштањето соодветно да се третираат во согласност со одредбите од членовите 114 до 118 од Законот за водите.21 Тие мора да обезбедат, да ги подобруваат и прошируваат канализационите системи, како и да ги чистат и одржуваат одводните системи заради соодветно одведување на отпадните води на нивно подрачје.22 Освен тоа, XXXX се одговорни за издавање Б-интегрирани еколошки дозволи (Б-ИЕД) на индустриските постројки од категорија Б23.
Локалните (овластени) инспектори за животна средина се задолжени за контрола на испуштањето на отпадни води или ослободувањето на материи и супстанции, како и отпадни масла во канализацијата, и утврдување дали тоа се врши согласно закон, потоа за контрола на испуштањата од постројки со Б-ИЕД и за контрола на канализациските системи и системите за одведување, вклучително септичките јами на нивна територија кои се испуштаат во канализациските системи.
Локалните (овластени) комунални инспектори се задолжени за инспекциски надзор кај давателите на комунални услуги основани од општините и кај корисниците на таквите комунални услуги, како и проверка на спроведувањето на релевантните општински Одлуки за комунален ред.
Обезбедување услуги (Водни услуги)
Стопанисувањето и одржувањето на системите за собирање, одведување и третман е одговорност на давателите на водни услуги, коишто се обично основани, контролирани и во сопственост на ЕЛСУ. Давателите на водни услуги се обврзани да донесат годишни развојни програми за обезбедување комунални услуги по претходна согласност од ЕЛСУ и се обврзани да изготват Бизнис планови и Планови за прилагодување на тарифите во согласност со Законот за утврдување на цени на водните услуги.
Определување на законскиот основ за доделување на концесијата/јавно приватното партнерство
Законскиот основ за доделување на концесија / јавно приватно партнерство произлегува најпрво од надлежностите на Општината според Законот за локална самоуправа (Сл. в. 05/2002), член 20, општа надлежност, потоа член 24, начин на извршување на надлежностите, каде Општината има право да делегира вршење на одредена работа од јавен интерес од локално значење на други правни или физички лица, врз основа на договор за извршување на работи од јавен интерес.
За потребите на оваа Физибилити студија посебно внимение е посветено на листата на надлежности во член 22 од истиот Закон, алинеја 2, 3, 4 и 12, каде Општината е надлежна за промовирање на партнерството, генерално за локалниот економски развој, заштита на животната средина и природата, снабдување со води за пиење, испорака на технолошка вода, одведување и пречистување на отпадни води, одведување и третман на атмосферски води, одржување на јавна чистота, собирање, транспортирање и постапување со комуналниот и технолошки оптад, како и надзор над вршењето на работите во нејзина надлежност.
Водејќи се од начелото на супсидијарност чија цел е да се донесуваат одлуки што е можно поблиску до граѓаните, заради обезбедување на подобра и поквалитетна услуга во работењето на јавното претпријатие за комунални дејности Комуналец – Полин во делот на предметот на физибилити студијава, а во согласност со правата, обврските и надлежностите на Советот на Општината согласно законот за концесии и јавно приватно партнерство Советот на Општина Дојран има право да склучи договор за јавно приватно партнерство за да се подобрат јавните услуги кон граѓаните корисници на услугите на ЈПКД Комуналец – Полин.
Законскиот основ за доделување на ЈПП произлегува од Законот за концесии и јавно приватно партнерство (Сл. в. 06/2012, 144/2014, 104/2015 и 215/2015), надлежностите на Советот на Општина Дојран според член 16 од Статутот на Општина Дојран, во понатамошниот текст Статут; како и правата и надлежностите на Градоначалникот на Општина Дојран според член 36 од Статутот, што произлегуваат од Законот за локална самоуправа.
Дефинирање на видот на договорот и на моделот на јавно приватното партнерство;
Јавно-приватно партнерство подразбира дека приватниот партнер може да има различно ниво на учество во одржувањето, работењето, управувањето, изградбата, развојот и финансирањето на инфраструктурата, односно во давањето на јавни услуги. Ова значи дека јавните услуги кои традиционално се вршат од страна на јавниот партнер, за одреден период на време, се пренесуваат и се вршат од страна на приватниот партнер, или пак истиот се вклучува во вршењето на јавните услуги од страна на јавниот партнер, најчесто преку изградба и одржување на инфраструктурни објекти потребни за давање на јавни услуги, или пак во одделни случаи со давање на споредни услуги во функција на јавните услуги, односно преку друг вид на соработка, за одредена добивка или корист, односно надомест кој го плаќа јавниот партнер.
ЈПП моделите варираат од временски краткорочните модели, како што се класичните договори за јавни набавки и менаџерските договори, до временски долгорочни и комплексни форми, како што се договорите за „изградба-работење (стопанисување)-трансфер” или концесиските модели, па се до целосната приватизација.
Моделите главно варираат и се карактеризираат во зависност од:
Сопственоста на инфраструктурата
Обврската за инвестирање
Преземањето на ризикот, и
Времетраењето на договорот
Подолу се опишани три пристапи на аутсорсинг на јавните услуги на приватниот сектор (договор за услуги, менаџерски договор и лизинг), како можности за вклучување на приватниот сектор во традиционалните проекти за јавни набавки, при што одговорноста на јавниот сектор само делумно се пренесува на приватниот партнер. Исто така, даден е опис и на модел каде што приватниот партнер ја дизајнира и финансира градбата на одреден инфраструктурен објект и истиот понатаму го одржува за потребите на јавниот партнер, за одреден надомест кој го плаќа јавниот партнер за однапред договорен период на време. Во рамките на ЈПП моделите даден е приказ и на концесискиот модел кој се карактеризира со „директна врска” помеѓу приватниот партнер и крајните корисници на услугите.
Треба да се напомене дека различните основни модели на ЈПП можат да бидат флексибилни, што значи моделирани и комбинирани во зависност од потребите за нивна примена по поодделни сектори. Исто така, неопходно е да се непомене дека различните модели на ЈПП се разликуваат и по „сложеноста”, односно потенцијалните ограничувања (ризици), за нивна успешна реализација. Генерално, колку е подолготраен моделот на ЈПП, кој едновремено дава и потенцијални поголеми придобивки и за двете страни, толку се поголеми ограничувањата за негова реализација, што пак налага сериозен пристап и сеопфатни анализи за избор на соодветен модел на ЈПП кој претставува најоптимално решение во секој конкретен случај.
Во теоријата и практиката се разликуваат следните основни модели на ЈПП:
Договор за услуги
Договорите за услуги обично се доделуваат за краток временски период – од неколку месеци до неколку години. Ваквите договори се склучуваат со цел да се искористат вештините и иновациите на приватниот партнер, како и да се постигнат заштеди на трошоците за изведување на определни задачи (вршење на јавни услуги) кои често се фокусирани, на пример, на собирање на патарина, инсталирање, одржување и читање на водомери, или одржување на возила и други технички системи. Со ваквите договори сепак одговорноста за управување и инвестирање останува на јавниот партнер.
Менаџерски договор
Со ваквите договори одговорноста за работење со инфраструктурата и управувањето се префрла на приватниот сектор. Се работи за релативно комплексни договори со цел поттикнување на ефикасност и технолошки развој, како и користење на вештините на приватниот партнер во управувањето со инфраструктурни објекти и давањето на јавни услуги. Менаџерските договори се краткорочни, но често се склучуваат на подолги периоди од договорите за услуги. Плаќањата спрема приватниот партнер може да бидат врз фиксна основа или врз стимулирачка основа, при што се исплатуваат премии за постигнување определени нивоа на услуги или цели. Обврската за инвестирање останува на јавниот партнер, иако е можно со менаџерскиот договор да се предвиди обврска за инвестирање и на страната на приватниот партнер.
Лизинг
Кај
овие договори, приватниот партнер своите
приходи ги генерира од инфраструктурата
која е во јавна сопственост, во замена
за фиксната отплата на ратите за лизинг
спрема јавниот партнер и обврската да
работи и управува со инфраструктурата
вклучувајќи ги сите оперативни трошоци
(OPEX). Договорот за лизинг се разликува
од менаџерскиот договор во тоа што тој
го префрла ризикот на приватниот партнер,
од причина што способноста на корисникот
на лизингот да остварува добивка е
поврзана со способноста да ги намали
оперативните трошоци за истиот обем на
услуги. Сличноста на овој договор со
менаџерскиот договор е во тоа што
одговорноста за капиталните подобрувања
и проширувања на инфраструктурата
останува обврска на јавниот партнер,
со тоа што во одредени случаи и корисникот
на лизингот може да биде вклучен во
капитални вложувања, односно во
финансирањето на подобрувањето и
проширувањето на инфраструктурата.
Инаку, договорите за лизинг, вообичаено, траат 15 до 20 години и истите се соодветни за инфраструктурни проекти кои носат независен приход.
Модел на ЈПП |
Подобри јавни услуги |
Зголемена ефикасност |
Подобра распределба на ризиците |
Помали трошоци во жив. циклус |
Побрза имплементација |
Дополнителни јавни приходи |
Ограничувања (ризици) |
Договор за услуги |
можно |
да |
не |
не |
не |
Не |
Мали |
Менаџерски договор |
да |
да |
не |
не |
не |
Не |
Средна |
Лизинг |
можно |
да |
делумно |
можно |
не |
Не |
Среден |
Иницијатива за приватно финасисрање (ИПФ) |
да |
да |
делумно |
да |
да |
Не |
Високи |
Концесија |
да |
да |
да |
да |
да |
Да |
Многу високи |
Табела 1: Предности и ограничувања на ЈПП моделите
Иницијатива за приватно финансирање (Private Finance Initiative - PFI)
Во рамките на овој модел приватниот партнер е задолжен да ја дизајнира и финансира изградбата на одредена инфраструктура и понатаму истата да ја администрира, односно одржува за сметка на јавниот партнер, кој истата ја користи за давање на јавни услуги, најчесто во областа на образованието, здравството, социјалната заштита и сл. Приватниот партнер, со оглед на тоа што го има дизајнирано инфраструктурниот проект и истиот го има изградено, лесно изготвува и програма за одржување со проценетите трошоци за времетраење на договорот, што севкупно има ефект на намалување на трошоците потребни за одржување на инфраструктурниот проект. Јавниот партнер му плаќа на приватниот партнер збирна цена за: дизајнот, градбата и одржувањето на инфраструктурниот објект, за однапред определен период на време. Предноста на ваквиот начин на долгорочно буџетирање, кое го опфаќа целиот животен циклус на проектот, се согледува во фактот што поголемиот број субјекти од јавниот сектор трошат повеќе пари за одржување на инфраструктурни проекти отколку за нивен развој.
По истекот на времетраењето на договорот, инфраструктурниот објект по правило се пренесува во сопственост на јавниот партнер. Од дизајнирањето, преку работењето, до предавањето на инфраструктурниот објект во сопственост на јавниот партнер, овие договори можат да траат до дваесет и повеќе години.
Концесија
Концесискиот модел е еден од најпознатите и најпрактикувани модели на ЈПП, кој го карактеризира непосредната врска помеѓу приватниот партнер (концесионерот) и крајните корисници на услугите. Приватниот партнер, иако под „контрола” на јавниот партнер, ги дава јавните услуги и истите ги наплаќа од крајните корисници. Во одредени случаи можно е концесионерот да му плаќа на јавниот партнер концесиски надоместок за концесиските права, а во одредени случаи, во зависност од концесискиот проект, јавниот партнер може да му плаќа на концесионерот одреден надомест како дополнување за ненаплатениот надоместок кој концесионерот го наплаќа од крајните корисници. Кај концесискиот модел ризикот за вршење на дејноста, односно за давањето на јавната услуга, по правило, го сноси концесионерот. Концесискиот модел, особено концесијата на градба, најчесто се реализира преку т.н. договор за „Дизајн-Градба-Финансирање-Работење-Трансфер” (Design–Build–Finace –Operate–Transfer DBFOT). За реализација на овој тип договори, од страна на приватниот партнер најчесто се основа правно лице за специјална намена (Special Purpose Vehicle SPV) во кое влог може да имаат повеќе субјекти од приватниот сектор, како и самиот јавен партнер.
Модел на ЈПП |
РОК |
НАЧИН НА ДЕЛУВАЊЕ |
ПРИМЕР |
Договор за услуги |
Xxxxxxxxxxx 1-3 год. |
Дефинирано, технички тип на услуга |
Поправки на јавни системи, одржување на претпријатија |
Менаџерски Договор |
Среднорочен 3-8 год. |
Управување со операции во давање на јавна услуга |
Регионално водоснабдување |
Лизинг |
Долгорочен 8-15 год. |
Управување, работење, одржување |
Комунална инфраструктура, постоечки аеродром |
Иницијатива за приватно финасисрање (ИПФ) |
Долгорочен 15-25 год. |
Инвестирање, градба и работење, вооднос на специфични услови |
Училишта, болници, спортски објекти, домови за стари лица, сруги јавни објекти за социјални потреби |
Концесија |
Долгорочен 15-35 год. |
Инвестирање, управување, одржување (со наплата од крајните корисници) |
Нова комунална инфраструктура, патишта, аеродроми и сл. |
Табела 2: Карактеристики на ЈПП моделите
Препораки: Извадоци од Законот за концесии и јавно приватно партнерство кои ги дефинираат елементите на физибилити студијата кои што треба да се земат во предвид при определувањето на видот на договорот (обврските и ризикот кои треба да ги преземе приватниот партнер, начинот на плаќање на надоместокот, можност за вршење на комерцијални дејности, пренос на правата на сопственост, определување на природата на мешовитите договори, учество на јавниот партнер од аспект на државна помош и сл.)
Согласно карактеристиките на јавното приватно партнерство објаснети во глава 3.2. Дефинирање на видот на договорот и на моделот на јавно приватното партнерство, согласно табела 1, можеме да констатираме дека модел на јавно приватно партнерство може да биде договор за концесија каде договорот за јавно приватно партнерство за концесија ги исполнува сите барања затоа што тој модел обезбедува: подобри јавни услуги, зголемена ефикасност, подобра распределба на ризиците, помали трошоци во животниот циклус, побрза имплементација, дополнителни јавни приходи, додека ризиците се многу високи што може да се префрлат на приватниот партнер во целост, иако Општината треба да претпостави и гарантира приспособување на тарифите деинирани во Физибилити студијата.
Од друга страна, според табела 2, бидејќи, станува збор за нова комунална инфраструктура што треба да биде инвестирана, управувана и одржувана со наплата од крајни корисници, очигледно е дека рокот на траење на договорот ќе биде подолг, што повторно не води кон договор за концесија како модел на јавно приватно партнерство.
Според член 6 од Законот за концесии и јавно приватно партнерство ќе биде комбиниран договор за концесија за јавна работа и концесија за јавна услуга, но според предметот на оваа физибилити студија одлучувачки елемент е јавната работа па според тоа предлогот гласи:
Договор за концесија за јавна работа за предметот на физибилити студијата дадена во глава 2.
Предмет и цели на концесијата/јавно приватното партнерство .
За потребите на договорот јавниот партнер ќе мора да формира друштво со посебна намена согласно член 12 од Законот за концесии и јавно приватно партнерство.
ПРЕДМЕТ И ЦЕЛИ
Определување на предметот на концесијата/јавно приватното партнерство, неговите главни карактеристики, вклучувајќи ги и прирастоците и подобрувањата;
Објектот на концесијата ќе биде: стопанисување и одржување на постојната мрежа за водоснабдување, канализационата и атмосферска мрежа на одведување на комунални отпадни води и пречистителна станица за отпадни води, како и инвестирање во комплетно нова канализациона, атмосферска мрежа и надградбата на пречистителната станица за отпадни води, што се планира да се финансира дизајнира, проектира, реконструира, реновира, изгради, користи, управува и одржува со договорот за концесија во јавно приватното партнерство.
Определување на јавната услуга предмет на концесијата/јавно приватното партнерство, условите под кои ќе се врши, како и определувањето на објектот на концесијата/јавно приватното партнерство со кој ќе се врши јавната услуга, доколку вршењето на јавната услуга е поврзано со објект на концесијата/јавно приватното партнерство;
Јавната услуга што ќе биде предмет на ЈПП, ќе биде:
Снабдување со вода за пиење или водоснабдување: црпење, вадење, зафаќање, третман и/или дистрибуција на површински и подземни води и/или заштита на изворот, преработка и дистрибуција на вода преку системот за водоснабдување до главниот водомер на корисникот на водната услуга;
Одведување урбани отпадни води: собирање отпадни води од станбени, деловни, станбено-деловни и други објекти што постојат на територијата на која се обезбедува водната услуга, од дворниот приклучок на мрежата, одведување во примарниот и секундарниот канализациски систем на улицата до пречистителните станици за отпадни води.
Третман на отпадни води: третман на урбани отпадни води преку физички, биолошки или хемиски процеси со цел значително намалување на содржината загадувачки материи во отпадните води, со што би се овозможило нивно испуштање во животната средина
Услугите што се обезбедуваат се сметаат за услуги од јавен интерес, па затоа, давателот на услуги мора да ги почитува начелата за сигурност во снабдувањето, континуитет, стабилност и квалитет, транспарентност, достапност и заштита на корисниците и потрошувачите. Давателот на услуга мора во континуитет да обезбеди услуги за водоснабдување и одведување отпадни води во согласност со стандардите за квалитет и мора да ги одржува објектите, опремата и уредите да бидат функционални и оперативни.
Определување на доброто од општ интерес предмет на концесијата;
Доброто од општ интерес е ефикасна водоснабдителна мрежа за сите жители на Општина Дојран, ефикасна канализациона мрежа на која ќе бидат приклучени сите жители на Општина Дојран, ефикасна пречистителна станица за третмана на отпадни води,
Јавниот интерес за проектот е дефиниран во Законот за локална самоуправа и тоа:
Член 11 Финансирање на општините, став (1) и (4) во согласност со економската политика на државата, општината се финансира од сопствени извори на приходи и други извори на финансирање во согласност со закон.
Член 22 Надлежност на општините , став 4 и став 12 надзор над вршењето на работите од нејзина надлежност
Член 24 Начин на извршување на надлеж ностите , став 1 заради извршување на своите надлежности, општините можат да основаат јавни служби, во согласност со закон.
Член 64 Сопственост на општините, став 1 и 3 Општината има право на сопственост на ствари, парични средства и права и со сопственоста општината располага и стопанисува како добар домаќин, на начин утврден со закон. Основниот јавен интерес од проектот е развојот на општината, ефикасно управување со имотот и негово зголемување со цел испорака на високо стандардизирани услуги на граѓаните на општината.
Жителите на општината и другите потрошувачи треба да го прифатат принципот дека ќе биде можно само да се подобрат нивоата на услуги преку нови инвестиции, без оглед на нивоата на ефикасност гарантирани од страна на приватниот оператор и дека тоа ќе предизвика приспособување на тарифите. Прилагодувањето на тарифите ќе ги земе во предвид социјалните аспекти и економскиот капацитет на домаќинствата за поддршка на ова зголемување на трошоците.
Придонес на проектот кон политиката на општината се однесува на
Привлекување бизниси и инвестиции. Проектот предвидува изградба на современа пречистителна станица за отпадни води, современа инфраструктура на водоснабдителната, фекалната и атмосферската канализација, ефикасна служба за собирање и одлагање на комунален отпад кој ќе обезбеди влужувања во бизниси и ќе доведе инвеститори во општината Дојран.
Зголемување на вработеноста. Зголемените инвестиции и бројот на бизниси во општината ќе влијаат на зголемување на вработеноста во општината.
Зголемување на базата за општинските даноци. Проектот предвидува зголемување на недвижниот имот во општината чиј данок е изворен општински приход и зголемување на стопанската активност каде користа за општината е учество во приходите од данок на додадена вредност и персоналниот данок од доход.
Определување и анализа на условите за управување, одржување и стопанисување со објектот на концесијата/јавно приватното партнерство и доброто од општ интерес, како и условите и параметрите за обезбедување на јавната услуга;
Согласно член 22, листа на надлежности од Законот за локална самоуправа (сл. в. 5/2002), алинеја 12, Општините се надлежни за вршење на надзор над вршењето на работите од најзина надлежност. Според тоа, прашањата околу работењето на приватниот партнер за време на договорот за ЈПП, ќе бидат во надлежност на Советот на Општина Дојран, што е во согласност со член .
Согласно член 14 од Законот за концесии и јавно приватно партнерство надлежен орган за јавно приватно партнерство е Министерството за економија, кое, покрај другото, ги врши следните работи:
развива и спроведува мерки и активности со цел за постигнување и одржување на целосно транспарентен и ефикасен систем за јавно приватно партнерство,
го води и одржува Регистарот за доделените договори за воспоставување на јавно приватно партнерство,
изготвува предлози за измени на прописите од областа на јавно приватно партнерство, и дава инструкции за имплементирање на овој закон,
организира и реализира едукација и обука од областа на јавно приватно партнерство за сите учесници во процесот,
следи, анализира и дава стручна помош и мислење во делот на спроведување на постапките,
следи, анализира и ги проучува актуелните европски и светски тенденции, знаења и искуства во областа на јавното приватно партнерство.
Анализа на законската рамка која го уредува начинот и условите на вршење на јавната услуга и/или дејноста поврзана со објектот на концесијата/јавно приватното партнерство и/или предметот на концесијата/јавно приватното партнерство, а особено задолжителните барања/елементи кои треба да се земат во предвид од договорните страни;
Законската рамка која го уредува начинот и условите под кои ќе се врши јавната услуга и дејноста поврзани со објектот на концесијата за јавно приватно партнерство што е предмет на оваа физибилити студија ќе се однесува на:
Градежни активности во проектот
Исполнување на барањата од Законот за градба посебно што ќе се однесува на проектирањето, изведбата и одржувањето на пречистителната станица за отпадни води, водоводната мрежа, канализационата и атмосферската мрежа.
Активности за време на реализација на договорот:
Задоволување на законските барањата што произлегуваат од работењето на ЈПКД Комуналец – Полин, што ќе бидат пренесени на приватниот партнер со договорот за ЈПП, а се однесуваат на правата и надлежностите на јавниот партнер, во случајот Советот на Општина Дојран,
Исполнување на барањата на законите поврзани со работењето на регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на РМ.
Исполнување на барањата на Законите поврзани со заштита на животната средина посебно во делот на испуштање на третирани отпадни води во Дојранското езеро, како што се:
Законот за заштита на правата на купувачите
Закон за локална самоуправа
Закон за концесии и јавно приватно партнерство
Закон за комунални такси
Закон за води
Закон за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води
Закон за утврдување на цени на водни услуги
Методологија и Правилник за формирање на цени
Закон за работни односи
Идентификација и анализа на сопственичко правните односи поврзани со објектот и/или предметот на концесијата/јавно приватното партнерство;
Согласно Законот за концесии и јавно приватно партнерство член 11, предметот на јавното приватно партнерство е во сопственост на ЈПКД Комуналец – Полин, односно Советот на Општина Дојран.
По завршување на договорот на јавно приватно партнерство јавниот партнер е должен да ги врати во сопственост објектот и целокупната инфраструктура .
Идентификација и анализа на сопственичко правните односи поврзани со објектот на јавно приватното партнерство/концесијата
Закон за сопствености и други стварни права
Стварите кои врз основа на Уставот или со посебни закони се прогласени за ствари од општ интерес за Републиката, согласно член 16 став 2 од Законот за сопствености и други стварни права („Сл. Весник на РМ„ бр 18/2001, 31/2008, 92/208, 139/2009 и 35/2010) можат да бидат предмет на правото на сопственост на државата односно на физички и правни лица.
Член 13 Водоснабдување од Закон за јавни набавки (Службен весник бр. 24/2019)
(1)
Во областа на водоснабдувањето, правилата
за јавни набавки за секторските дејности
се однесуваат на поставувањето и
стопанисувањето со фиксни мрежи наменети
за обезбедување јавни услуги во поглед
на производство, пренос или дистрибуција
на вода за пиење, односно снабдувањето
со вода за пиење на таквите мрежи.
(2) Правилата за јавни набавки за секторските дејности се применуваат и на постапките за јавни набавки и конкурсите за избор на идејно решение што ги спроведува договорен орган кој врши дејност од ставот (1) на овој член, а кои се во врска со:
хидраулични инженерски проекти, наводнување или дренажа на земјиште, од кои над 20% од вкупниот капацитет на водата се користи за пиење или
отстранување или третман на отпадни води.
(3) Снабдувањето со вода за пиење на мрежите наменети за обезбедување јавни услуги кое го врши договорниот орган од членот 9 став (1) точки г) и д) од овој закон не претставува секторска дејност во смисла на овој член, ако:
производството на вода за пиење е потребно за извршување дејности кои не претставуваат секторски дејности и
снабдувањето на мрежите зависи исклучиво од сопствената потрошувачка на самиот субјект и не надминува 30% од вкупното сопствено производство на вода за пиење, земајќи го предвид просекот во претходните три години, вклучувајќи ја и тековната.
(4) Снабдување, во смисла на овој член, вклучува генерирање или производство и промет на големо и мало.
Согласно Законот за јавни набавки (сл.в.24/2018), член 20 кој се однесува на комбинирани договори
Општи информации поврзани со подготвување на физибилити студијата
Основниот модел на ЈПП се состои во спроведување на јавните обврски на општината и/или јавното претпријатие да не ги извршува самостојно, туку потполно или делумно да овозможи тоа да го вршат приватни субјекти.
Проектот е од особена важност за сите заинтересирани страни, посебно за оние што ги носат одлуките и решенија во различни фази на процесот како што се градоначалникот и членовите на Советот на општината.
ЈПП, како концепт, генерално во светот и посебно во Европа, се наоѓа во фаза на развој и треба да се нагласи дека не постои еден унифициран метод за анализирање на ЈПП, туку обично во упатствата се презентирани проектните циклуси со предложени методологии за структурата на размислување и анализата за донесување на одлуки.
Во оваа физибилити студија се раководевме според „Водичот за директори на проекти и сопственици на проекти за Иницијативи за приватно финансирање и ЈПП”, при што се разјаснуваат улогите и одговорностите што ги имаат заинтересираните страни и се идентификувани клучните активности во секоја од фазите на процесот, заедно со клучните фактори за успешност на еден ЈПП процес.
Проектниот циклус на ЈПП е поделен во 3 фази:
Фаза на подготовка
Тоа е фазата во која од стратегиски контекст на Општина Дијран, локалниот економски развој и плановите и програмите за развој на локалната администрација се прави проценка на опциите и бизнис планирање за јавно приватно партнерство. Во оваа фаза клучен резултат е изработката на физибилити студијата за оправданост на концесијата на добра од општ интерес или на јавно приватно партнерство, со соодветна документација и нејзино доставување до Советот на Општина Дојран. Целта на оваа фаза е да се обезбедат сите релевантни информации за носителите на одлуката за отпочнување на процес на јавно приватно партнерство за донесување на одлука за започнување на започнување на постапка за доделување на договор за јавно приватно партнерство за давање на добра од општ интерес за предметот на физибилит студијата.
Фаза на избор на конкурентен понудувач
Тоа е фазата во која ќе се изврши јавна набавка за избор на приватен партнер на ЈПКД Комуналец – Полин според предметот на набавката согасно законот за јавни набавки и доделување на договор за предметот на физибилити студијата и за вршење на јавната услуга.
Фаза на управување со договорот и мониторинг на извршување на јавната услуга од страна на приватниот партнер
Во оваа фаза клучниот резултат и цел е да се осигура навремено обезбедување на оперативност на проектот, што е целосно ставен во употреба и „почеток на целосна услуга”, како и мониторинг на спроведување на условите од договорот во времетраење на ЈПП.
Предмет и цели на физибилити студијата;
Главна цел на Физибилити судијата е да го претстави прелиминарниот економски и финансиски модел за поддршка на процесот на ЈПП за спроведување на управувањето и функционирањето на системите за водоснабдување и канализација во општина Дојран. Развојот на прелиминарниот економски и финансиски модел го поддржува процесот на имплементација на ЈПП, имено:
процесот на одлучување во врска со формата на ЈПП;
изработка на тендерската документација и
изработка на договорот
Физибилити студијата треба да одговори на следните прашања:
Идентификација на проблемите во врска со одржувањето и унапредување на системите за водоснабдување, одведување и третман на отпадните води во Општина Дојран и обезбедување квалитетна јавна услуга во делот на водоснабдување и третман на отпадни води со проширување на постоечката мрежна инфраструктура,
Анализа на можните влијанија врз животната средина на ваков проект и анализа на расположивите ресурси како што се време, човечки ресурси и парични средства,
Очекувани придобивки од имплементацијата на концесискиот проект и негова поврзаност со стратешки развојни цели и планови за локалниот економски развој на Општина Дојран,
Правна рамка за имплементација на концесискиот проект со идентификација на засегнатите страни во концесискиот проект и нивни надлежности,
Податоци за основните технички параметри на предметот на концесија дефиниран во глава 2.1. - Предмет и цели на концесијата/јавно приватно партнерство од оваа физибилти студија, анализа на алтернативни решенија и проценка на вредноста на усвоеното решение, идентификација на алтернативни решенија за постигнување на бараните придобивки, споредбена анализа на алтернативните решенија и избор на најповолно решение, опис на усвоеното решение,
Анализа на потребната инвестициска вредност на концесискиот проект (усвоеното решение) со проценка на оправданоста на концесискиот проект (финансиска cost - benefit анализа), анализа на ризикот поврзан со имплементацијата на проектот, земајќи ги предвид разните начини за делење на овој ризик помеѓу јавниот и приватниот партнер, проценка на пошироката социо-економска оправданост на концесијата, со споредба на трошоците на имплементацијата на проектот во рамки на ЈПП со трошоците на неговата имплементација во друга форма,
Елаборат за оценка на влијанието на концесијата врз животната средина,
Идентификација на потенцијални ЈПП модели за конкретниот проект и анализа на нивната применливост врз основа на „атрактивноста” и други аспекти на проектот,
Споредба на придобивките поврзани со имплементацијата на потфатот во рамки на ЈПП со придобивките и социјалните последици поврзани со имплементирање на потфатот во друга форма со анализа на правниот статус на движниот и недвижниот имот и други правни аспекти на концесијата и
Заклучоци и препораки
ПРИСТАП И МЕТОДОЛОГИЈА
Предложениот пристап има намера да го оцени управувањето со водоснабдувањето и системите за санитација според договорот за јавно приватно партнерство. Така, ефективна договорна рамка која го поддржува проектот за ЈПП и договорот за ЈПП е од клучно значење за целиот успех на проектот.
Севкупната законска рамка и, во однос на Концедентот (Јавната страна), регулаторната средина ќе бидат важни фактори. Еден од најважните фактори кои треба да се земат предвид во договорите за ЈПП е распределбата на ризикот. Рамноправното распределување на средства значи дека ризикот се распределува на делот кој најдобро може да го преземе, управува и прифати таквиот ризик:
• Управување и Оперативен ризик;
• Комерцијални ризици (на пр., ризици за приход и наплата);
• Ризик на капитални инвестиции;
• Сопственост на средства;
• Финансиски ризици.
Нивото на ризик што се превзема од една страна во договор за ЈПП мора да се оцени и да се одрази во договорни услови, како на пример: ниска побарувачка на вода; територијалната ексклузивност што не е целосно исполнета; клиенти кои не ги исполнуваат стандардите за квалитет во испуштањата на отпадните води. Треба да се земат предвид мерките за ублажување за да се намали изложеноста на ризик.
Ризиците на приватната страна (инвеститорот) треба да бидат вклучени во конечните тарифи на корисниците, кои произлегуваат од: проценка на трошоците плус премија за ризикот (или "Профитна маргина"). Добриот договор за ЈПП (договорни услови) треба да одговара на ризиците и наградите и да воспостави соодветни мерки за контрола и за концедентот и за инвеститорот.
Неколку прашања може да се сметаат како субјекти за преговори меѓу јавните и приватните страни. Јасно е дека некои важни ризици ќе бидат оценети во фазата на преговарање и распределбата на ризикот соодветно ќе се разјаснат во идниот Договор помеѓу инвеститорот и концедентот.
Дијаграм 1 – Типична структура за концесија
За остварување на економски, ефикасни и еднакви цели
Како што е познато, многу проекти за ЈПП се посветени на имплементација на почетниот инвестициски план кој ќе им овозможи на инфраструктурите да обезбедат присвоени нивоа на услуги (на пример, создавање, проширување или рехабилитација). Овој инвестициски план треба да се дефинира на ригорозен начин за да не се загрози целокупната одржливост на проектот (технички, еколошки и финансиски). Значи, за да се минимизира секој ризик од имплементација на несоодветни инвестиции, пазар (побарувачка) и инженерски студии, како и анализа на трошоците треба да бидат развиени за да се поддржи дефинирањето на наведениот инвестициски план.
Финансиската анализа која ќе се направи, врз основа на собраните податоци, ќе ги следи овие чекори:
Треба да се постават нивоа на тарифа за да се покријат не само "паричните потреби" (трошоци за работа и одржување и сервисирање на долг), туку треба да се насочат кон покривање на целосните "трошоци за комунални услуги / оператори" како што се претставени со оперативните трошоци и трошоците за одржување, амортизацијата на основните средства ) и враќање на основни средства:
Треба да постои тарифна формула за индексирање на обични годишни прилагодувања на тарифите, врз основа на структурата на оперативните трошоци и стапката на инфлација.
Во договорите за ЈПП, треба да се предвидат вонредни тарифни ревизии кога, на пример, се случуваат настани за материјално балансирање или промени во законот. Покрај тоа, треба да постои ефективен механизам за справување со последиците од која било од овие промени, особено кога тоа може да бара од концесионерот да има трошоци или намалување на добивката.
Дефинирање на бизнис план: Основен случај
Стратешкиот бизнис план ќе се развие врз основа на собраните влезни параметри, потврдени, валидирани и внесени во Економскиот и Финансискиот модел за управување, исто така познат како Основен случај, во согласност со проценетите податоци и сметки на О & М и со проектираната активност за идните 30 години.
Подготовката на Бизнис планот вклучува размена на детални комерцијални, технички и оперативни информации помеѓу Општина Дојран и тимот на Проектот, со цел да се подготви силен и здрав економски и финансиски модел кој ќе го рефлектира идниот бизнис и ќе обезбеди насоки и перформанси на целите за управување. Следниот дијаграм ја покажува еволуцијата на Бизнис планот:
Опис на постојните објекти на концесијата/јавно приватното партнерство во сопственост или влијание на концедентот/јавниот партнер
Инфраструктура за дренажа и третман на вода и канализација
Систем за водоснабдување
Снабдувањето со вода во општина Дојран се врши со помош на подземни води, преку осум бунари. Во моментот ЈПКД Комуналец-Полин управува со шест бунари: област на дупчење „Деребаш“ во Стар Дојран каде има два бунара „Деребаш 1“ и „Деребаш 2“. И двата бунара имаат внатрешна пумпа со 37 - 45kw, со проценет вкупен капацитет од 80 – 84 l/s, односно првиот има капацитет од 38 l/s и вториот има капацитет од 45 l/s.
Областа на дупчење „Топлец“ во Нов Дојран има три бунари: „Топлец 1“, „Топлец 2“ и „Топлец 3“. „Топлец 1“ има капацитет од 8 l/s, „Топлец 2“ има капацитет од 22-24 l/s и „Топлец 3“ има капацитет од 10-12 l/s.
Областа на дупчење „Два чешми“ во село Фурка се состои од една бунар со капацитет од 6,5 l/s. Областа на дупчење во селото Црничани се состои од еден бунар со капацитет од 4-6 l/s. Сите овие се бунари кои се под контрола на ЈКП.
Населбата Николиќ отвори преговори со ЈПКД Комуналец-Полин, со цел постигнување на договор за приклучување на јавната мрежа.
Снабдувањето со вода во населбата Николиќ се врши со помош на подземни води, преку два бунара.
Останатите 7 населени места во општина Дојран, од кои 3 се со 0 број на жители, го решаваат снабдувањето со вода преку сопствени извори (системи за бунари) кои главно се управуваат и се грижат за локалните заедници (здруженија на граѓани).
Дистрибутивна мрежа за водоснабдување - според материјалот на цевките:
Материјал |
Должина (km) |
% |
Галванизирано (еластично железо) |
1,01 |
1,91 |
Азбест цемент |
20,22 |
37,98 |
Полиетилен (HDPE) |
6,33 |
11,89 |
Поливинил хлорид (PVC) |
25,67 |
48,22 |
Вкупно |
53,23 |
100,0% |
Табела 3: Дистрибутивна мрежа за водоснабдување - според материјалот на цевките
Компанијата нема пречистителна станица за вода. Третманот кој се врши на суровата вода е на самите резервоари со дезинфекција со натриум хипохлорит и преку течни системи за хлорирање, при што неопходните прилагодувања ги прави оперативниот персонал во согласност со побарувачката за вода. Секој ден, количината (%) на хлор во секој систем за водоснабдување се испраќа на терен, а ако има какви било отстапки, истиот момент е регулиран.
Резервоари:
Село Нов Дојран - еден резервоар со капацитет од 500м3;
Село Стар Дојран - два резервоари, еден капацитет од 500м3, а другиот 250м3;
Село Фурка - еден резервоар со капацитет од 300м3
Село Црничани – два резервоара со капацитет од 100m3 и 38m3
Село Николиќ – два резервоара со капацитет од по 180 m3 и двата.
Собирање и транспорт на отпадни води
Во 1989 година, главната канализациона мрежа била изградена по целата должина на брегот на Дојранското Езеро од македонска страна во должина од 8.340 метри изработена од ПВЦ цевки во дијаметар од Ø250 до Ø500 милиметри што овозможува поврзување на објектите и домаќинствата од Нов Дојран, Стар Дојран и Сретеново до гравитациски пат низ ревизиските шахти. Со помош на 10 (десет) пумпни станици (базени) лоцирани долж целата должина на главниот канализациски систем во кој се инсталирани 5 kw потопни пумпи за отпадна вода, отпадната вода се испумпува и се турка во пречистителна станица Топлец во Нов Дојран.
Секундарната канализациона мрежа во општина Дојран е со вкупна должина од 7.850 m (не вклучувајќи ги приклучоците на домаќинствата) со дијаметар на цевка од F 160mm до F 250mm и е изградена главно од PVC цевки и помал дел од PE (полиетиленски цевки). Ги опфаќа само населбите Нов Дојран, Стар Дојран и Сретеново. Приклучоците на скоро сите индивидуални домаќинства се направени со PE цевки со дијаметар Ø 110 mm. Канализациската мрежа не го опфаќа целото население со постојано место на живеење во таа област и има околу 236 септички јами. Во однос на викендиците, има околу 935 септички јами.
Нема канализациски мрежи во селата Фурка, Црничани и Николиќ и жителите се служат со околу 441 септичка јама.
Општините во канализациските мрежи Стар Дојран, Сретеново и Нов Дојран се поврзани со постојната пречистителна станица за отпадни води.
Пречистителна станица за отпадни води
Постоечката пречистителна станица за отпадни води е изградена пред околу 30 години. Отпадните води се препумпуваат од двата града со десет каскадни пумпни станици во кои се вградени потопни пумпи за отпадна вода. Во ПСОВ Дојран се врши механички и биолошки третман на отпадни води.
Опис на локацијата
Објектот на пречистителната станица за отпадни води во Дојран е лоцирана на КП со бр. 456/1, 456/2, КП 457, КП 458/8 и дел од КП 295, КО Дојран, во западниот дел од градот во непосредна близина на 400 (m) од Дојранско Езеро.
Микро локациска поставеност
Објектот на пречистителната станица за отпадни води на локацијата се граничи со:
Од јужната страна е влезот во пречистителната станица од пристапен пат кој што е поврзан со главниот регионален пат Р1105 со приклучок од левата страна во правец Валандово – Нов и Стар Дојран;
Од источната страна се наоѓа обработливо земјиште;
Од северната страна се наоѓа обработливо земјиште и необработливо земјиште;
Од западна страна се наоѓа зеленило и обработливо земјиште;
Макро
локациска поставеност
Објектот
на пречистителната станица според макро
локациската поставеност се граничи со:
од источната страна на 400 (m) се наоѓа крајбрежјето на Дојранско Езеро;
од југо-западната страна на 200 (m) се наоѓаат подземни бунари за свежа вода со кој се снабдува Дојранско Езеро, на 180 (m) се наоѓа индивидуален станбен објект, на 500 (m) се наоѓа Спортски Центар „Истатов“;
од западна страна на 780 (m) се наоѓа регионалниот пат Р-1105 во правец Валандово – Нов и Стар Дојран;
од северната и северо-западна страна на 1190 (m) се наоѓаат оранжерии;
Локациски координати: 1 ° 13'44.74 "N; 22 ° 42'28.71" E.
Слика 1. Сателитска снимка на ПСОВ во Дојран
Техничко
– технолошки опис на дејноста или
активноста
Во постоечката станицата за пречистување на отпадна вода се врши механичко и биолошко пречистување на отпадните води од канализационата мрежа пред нивното испуштање во реципиентот.
Техничките услови се:
Номинален капацитет: 12,5 (m3 / h)
Максимален капацитет: 38,5 (m3 / h)
Максимален краткотраен капацитет во случај на невреме: 70 (m3 / h)
Слика 2: шематски приказ на станицата за третман на отпадни води во Дојран
Процес на пречистување во ПСОВ
Процесот на пречистување на отпадната вода е со зафаќање на отпадната и атмосферската вода со систем на препумпни станици и доводен цевковод ДН350. Отпадната вода од пумпната станица се препумпува со три потопни пумпи до пречистителната станица.
На влезот на пречистителната станица се наоѓа ротирачка решетка што ги одвојува сите крупни предмети и делови.
Од оваа решетка отпадната вода влегува во песколовец, каде се одвојуваат поситните тврди делови. Под песколовецот се наоѓа резервоар за собирање на цврстиот отпад и одвод на водата во канализација. На дното од песколовецот се наоѓа вентил со приклучок за воздух.
Од песколовецот водата влегува во резервоар за изедначување на проток (4) каде се монтирани два миксера со електро мотори од 1,5 (kW) и 12 дифузери за воздух распоредени во две линии со дијаметар 63 (mm) приклучен на цевен развод со дијаметар 90 (mm).
Од овој резервоар водата се префрла во резервоарот за аерација (5) каде се распоредени 25 линии со 150 дифузери.
Од базенот за аерација водата преку преливна цевка оди во секундарниот таложникот (6), каде што се таложи и преку преливен канал оди во излезната комора и во филтер станицата (7) која е опремена со пумпа за перење (11) и компресор за перење (12).
По
филтрирањето во филтерот (7) водата се
собира во резервоарот (8), кој служи и
како
резервоар за перење на филтрите.
Од резервоарот (8) водата преку УВ
стерилизатори (9) преку одводниот канал
оди во езеро.
Муљта што се создава при таложење во таложникот се одведува во сушните полиња (10).
Препумпна станица за препумпување на водата од системот во пречистителната станица
Оваа препумпна станица се состои од три потопни фекални пумпи монтирани во собирната шахта. Пумпите се поставени на механизам за подигање и спуштање. На потисните цевководи на пумпите се поставени неповратни вентили. Собирниот цевковод до пречистителната станица е со дијаметар 350 (mm) во должина од 210 (m).
Карактеристики на пумпите:
Q = 30 (m3 / h) H = 12 (m)
Резервоар за изедначување на протокот
Вкупниот волумен на овој резервоар е 390 (m3), со што се овозможува прием на максимален часовен проток од 105 (m3/h) што е многу повеќе од максималниот краткотраен проток од 57,8 (m3/h).
Во резервоарот се поставени два миксера за хомогенизација на отпадната вода со електро мотори со јачина од 1,5 (kW) и 730 вртежи во минута. Тука се врши ограничена аерација со два реда по шест дифузери за воздух. Количината на воздух се регулира со вентил ДН80 поставен на приклучок на главниот колектор за воздух ДН300.
Преку систем на сврзани садови водата од овој резервоар се префрла во резервоарот за аерација. Во случај на големи количина на отпадна вода што пречистителната станица не може да ја преработи истата преку прелив се испушта. Ова посебно се однесува на атмосферската вода што не е во голема мерка загадена како фекалните води.
Резервоар
за аерација
Резервоарот за аерација е со волумен од 780 (m3) и е поделен на две комори. Во базенот се поставени цевки за развод на воздух. Од главната цевка за довод на воздух ДН350 се поставени три приклучоци:
ДН80
ДН125
ДН150
На сите три приклучоци се поставени вентили за рачна регулација на доток на воздух
Потребната количина на воздух:
За номинален проток од 12,5 (m3 / h) потребно е 210 (m3 / h) воздух.
За максимален проток од 38,5 (m3 / h), потребно е 646,8 (m3 / h) воздух.
Пресметковниот притисок е 0,6 бари.
Во базенот за аерација се поставени 25 хоризонтални цевководи за развод на воздухот и на секој цевковод се монтирани по 6 млазници за воздух. Резервоарот за аерација има испуст ДН300.
Во
резервоарот за аерација е поставена
сонда за мерење на кислород. Излезниот
сигнал на сондата е 4-20 mА и е основа за
управување на компресорите за воздух.
Преливна цевка го поврзува резервоарот
за аерација со секундарниот таложник.
Секундарен таложник
Постоечкиот секундарен таложник е со кружен облик со дијаметар од 13,5 (m) и волумен од 500 (m3). Просечното време на задржување на отпадната вода во таложникот при номинален проток е 40 часа, а при максимален проток е 13 часа. Дното на таложникот е во конусен облик и централна одводна цевка за префрлување на активниот муљ од секундарниот таложник во резервоарот за аерација.
Во централниот дел на секундарниот таложник е поставен собирач на муљта кој е погонуван од мотор-редуктор. Собирачот на муљта има двојно дејство, ја собира муљта на дното и површината. Површинската муљ преку инка се префрла во резервоарот за изедначување на протокот.
Префрлањето на активниот муљ за одржување на процесот во резервоарот за аерација се врши преку воздушни ејектори.
Излезна комора
Излезната комора е постоечката од бетонски тип. Од комората излегува цевка ДН300 која води кон двата песочни филтри за филтрирање на водата.
Филтерска станица
Филтерската станица се состои од два филтри, леден резервоар за пречистена вода, компресор и пумпа за перење на филтрите. Филтрите се од отворен тип, песочни со многу мала брзина на филтрирање.
Капацитетот на секој филтер е 30 (m3/h), што ги задоволува потребите и при највисок можен доток на вода. Филтрите се поставени за паралелна работа.
Доводниот цевковод до филтрите е ДН300. Пред влезот во филтрите доводната цевка се разладува. Влезот во филтрите е ДН200. На влезот во филтрите се поставени два лептирести вентили ДН200. Од влезот на филтерот по целата должина е поставена цевка за рамномерно распоредување на протокот на вода по целата должина на филтерот. На овој начин се избегнува создавање на нерамни површини на песок на филтерот со што би се намалил квалитетот на филтрирање. Во филтрите е поставена плоча за млазници со димензии 2800 (mm) должина, 1800 (mm) ширина и 12 (mm) дебелина. Млазниците се монтирани врз плочата, а се прицврстени со навртки под плочата. Врз млазниците се наоѓа филтерскиот слој од кварцен песок со гранулација од 1-3 (mm) и со висина од 90 (cm) над филтерската плоча.
Над филтерскиот слој песок се наоѓа прелив кој ја собира водата од перењето и ја одведува во одводниот канал на сушните полиња со одводен цевковод до димензија ДН200.
Под филтерската плоча со млазници се наоѓа одвод на филтрираната вода во резервоарот за пречистена вода. Одводот од секој филтер е ДН200. Под филтерската плоча се наоѓа приклучок ДН100 за довод на воздух за перење на филтрите. По должината на филтерот е поставена цевка ДН100 со дупки за рамномерно распоредување на воздух под филтерската плоча. Компресорот е поставен на заедничко постоље со електромотор 18,5 (kW), 1450 вр/мин. Компресорот работи на притисок од 0,5 bar а максимален притисок е 1 bar.
На излезната цевка од филтрите поставени се приклучоци за пумпата за перење одвоени со вентили. Пумпата за перење има капацитет од 20-25 (l/s) при работен притисок од 8 m. Вентилите поставени на влезот на филтрите служат и за регулација на протокот на пумпата во случај да не дојде до поголем прелив на водата за перење и непотребно одведување на филтерскиот песок.
Пумпата е поврзана на всисната страна на резервоарот за перење. Електро моторот на пумпата е 4 (kW) при 1450 вр/мин. Резервоарот за пречистена вода е со волумен 14,4 (m3). Од резервоарот излегува одводна цевка ДН250 до каналот за одвод кон езерото. Филтрите се перат по потреба, но најмалку еднаш дневно во период кога преливот на отпадна вода е најмал. Редоследот на перење на филтрите е последователен, така да, додека едниот филтер се пере, другиот е во нормална функција.
Дезинфекција
Дезинфекцијата е предвидена со UV стерилизатор со капацитет од 30 (m3/h). УВ стерилизаторот има ламба со моќ 130 (W). Поред UV стерилизаторот има бајпас за случај на краткотраен доток на голема количина на вода која е поголема од максималниот капацитет, како што е во случај на обилни врнежи.
Сонда за кислород
Сондата за мерење на кислород е предвидена во резервоарот за аерација. Сондата има излезен сигнал 4-20 mA и на основа на овој сигнал се врши автоматско уфрлување на потребно количество на воздух во базенот за аерација.
Компресорска станица
Компресорска станица е поставена во постоечката зграда. Постоечките компресори се со капацитет од 300 (m3/h). Компресорите се поврзани со цевковод ДН300 со пречистителната станица, а потоа има четири приклучоци за развод на воздух во резервоарите за изедначување на проток и двете комори за аерација.
Испусен канал во езеро
Испусниот канал во езерото е на излез од пречистителната станица и во форма на паршалов канал во кој се мери протокот на вода со ниво сонда.
Електро опрема
Електро опремата е поставена во постоечкиот објект на пречистителната станица, додека електро ормарите се изработени согласно прописите и мерките за заштита.
Останата опрема во ПСОВ
Потопните пумпи работат автоматски според нивото на водата. На максимално ниво на водата во шахтата на препумпната станица пумпите се исклучуваат а на минимално ниво се исклучуваат,
Ротирачката решетка работи на временско реле 5 мин на секој час,
Компресорите работат автоматски во зависност од нивото на кислород во базенот за аерација или на временско реле, а има можност и рачно да се вклучуваат,
Миксерите работат повремено на временското поле,
Собирачот на муљ работи повремено еднаш дневно во период од 15 минути,
Пумпа – компресор за перење на филтрите работи само во рачен режим според упатство за перење на филтрите,
УВ стерилизатори постојано се вклучени.
Организација на услуги за вода и отпадни води
Услугите за водоснабдување и канализација се поделени во два одделенија:
1. Оддел за водовод и канализација;
2. Оддел за заштита на Дојранското Езеро.
ЈКП Комуналец-Полин Стар Дојран им обезбедува на клиентите три вида водоснабдување:
• Снабдување со вода за пиење;
• Собирање и транспорт на отпадните води преку канализациониот систем;
• Третман на отпадните води во постојните ПСОВ лоцирани во Нов Дојран, општина Дојран.
Постојат два типа на корисници:
• Домаќинства (постојани и за време на викенд);
• Индустриски и комерцијални компании и институции.
Нема комерцијален оддел, затоа 95% од клиентите се покриени со водомери во добра состојба, кои се читаат постојано секој месец кај постојаните домаќинства, комерцијалните и индустриските потрошувачи и еднаш годишно кај викенд потрошувачи.
Кај останатите од нив се наплаќа според проценетата потрошувачка.
Сериозен проблем претставува тоа што голем број корисници имаат поставено два или три водомера, па како резултат на тоа го користат наводниот систем за водоснабдување без да плаќаат какви било надоместоци за канализација.
Друг проблем е тоа што голем број куќи имаат повеќе од едно домаќинство само со еден водомер. Исто така, има голем број куќи кај кои потрошувачката во текот на летото е огромна, што укажува на тоа дека тие се користат како соби за изнајмување, но плаќаат според тарифата за домаќинства, а не според комерцијалната тарифа.
Не се достапни прецизни информации за просечната старост на водомерите, но Комуналец ја започна нивната замена со мерачи на AMR (автоматски читачи на броила), доставени во тендерската процедура.
Само одделот за пожари и црквите во општина Дојран припаѓаат во категоријата на корисници на кои не се наплаќа.
Моделите за плаќање се достапни за корисниците преку банкарски трансфери и во готово на шалтер на компанијата.
Оперативен пристап: човечки ресурси, објекти и опрема
Од вкупно 39 вработени во ЈПКД Комуналец-Полин Стар Дојран, 18 се одговорни за обезбедување на услуги за водоснабдување кои ги исполнуваат функциите на: самостоен раководител во делот на мрежата за водоснабдување и приклучоци (1); самостоен референт-сметководител (3); водоводџии (3); контролори на водомери (5); план за третман на отпадни води (2); регулатори за вода (3); работници. Оваа структура во моментот е доволно добра и погодна за извршување на активностите потребни за обезбедување на услуги за водоснабдување и канализација.
Нивоа на услуги обезбедени за крајните корисници
Комуналецот нема утврдено специфични нивоа на имплементирани услуги.
Снабдување со вода
Нема ограничувања на вода, снабдувањето со вода е обезбедено 24 часа дневно.
Се проценува дека загубите на вода се движат од 45 до 55% од вкупната потрошувачка (што вклучува и вода потрошена за наводнување на парковите и другите зелени површини, јавни фонтани и сл.).
Контрола на квалитетот на водата
Компанијата нема пречистителна станица за вода. Третманот кој се врши на суровата вода е на самите резервоари со дезинфекција со натриум хипохлорит и преку течни системи за хлорирање, при што неопходните прилагодувања ги прави оперативниот персонал во согласност со побарувачката за вода. Секој ден, количината (%) на хлор во секој систем за водоснабдување се испраќа на терен, а ако има какви било отстапки, истиот момент е регулиран.
Безбедноста на водата за пиење, односно нејзиниот квалитет постојано се контролира со бактериолошка, физичко-хемиска, радиолошка и биолошка анализа. Бактериолошкото испитување на водата се врши во зависност од бројот на жители, односно корисници на вода од еквивалентни жители на водоснабдување, по еден примерок месечно до 5.000 еквивалентни жители, односно три испитувања секој месец. Хемиското испитување на водата за пиење е направено во кратка форма (мала хемиска анализа) која ги содржи следните параметри: непроѕирност, рН, амонијак, нитрити, нитрати, хлориди, железо, потрошувачка на KMnO4 и спроводливост на електролити. ЈЗУ Центар за јавно здравје Велес зема примероци од вода од одредени мерни места каде што водата постојано тече и прави редовни анализи на хлорирана и сурова вода. Еднаш годишно земаат примероци од Дирекцијата за храна за тестирање на количината на радиоактивни супстанции.
Според спроведените тестови и извештаи, примероците се во согласност со Правилникот за барања за безбедност и квалитет на водата за пиење ("Службен весник на Република Македонија" број 183/18). Врз основа на комплетната анализа може да се заклучи дека во текот на истражувањето, водата за пиење од водоводните системи во општина Дојран е безбедна, во согласност со Правилникот за безбедност и квалитет на водата.
Собирање и третман на отпадни води
Целата општина е покриена со услуги за собирање на отпадни води, но само 30% од домаќинствата во Стар Дојран, Нов Дојран и Сретеново се поврзани со мрежата, и само 10% од населението што користи септички јами ги користи услугите за чистење на септичките јами со специјализирана опрема и возила за чистење.
Општината веќе ги заврши истражувањата за зголемување на канализационата мрежа за да гарантира 100% покриеност. Имплементацијата на наведениот проект зависи од расположливоста на фондовите, но нема прогноза за нивна достапност.
За уште поголема заштита на Дојранското Езеро како реципиент на прочистени отпадни води, неопходно е да се инвестира за да се направи оперативна втора линија на третман која треба да се активира во летните месеци кога ќе се зголеми приливот на отпадните води. Терцијалниот третман исто така ќе биде потребен и преку инсталација на УВ ламби за поставување на бактериолошки третман и хемиски третман (хлоринатори, озонатори итн. – терцијален третман на отпадни води). Имплементацијата на наведениот проект зависи од достапноста на фондовите, но нема прогноза за нивна достапност.
Важна забелешка
Како што може да се заклучи од горенаведеното, сите услуги за вода се обезбедени со огромен број на пумпни единици кои прават големи трошоци за електрична енергија и одржување. И ако не се случи сериозна инвестиција во секторот за вода и отпадна вода во периодот што следи, не се гарантира континуирано обезбедување на водните услуги.
Политика за развој на Комуналец
Во рамките на ЈПКД Комуналец-Полин Стар Дојран, следната политика за развој треба да биде имплементирана:
• Подобрување на организациската поставеност и одговорноста за извршување на работните обврски;
• Полно работно време за управување на средствата, во кое може да се внесат информациите за статусот и перформансите на секое средство и вклучените трошоци за поправка со цел да бидат евидентирани во сметководниот систем;
• Олеснување на процесот на донесување одлуки за тоа како да се разликуваат средствата што треба да бидат одржувани / поправени од оние за кои треба да се инвестира (да се реновира / заменат);
• Идентификација и инкорпорирање во системот на релевантни информации за управување за приоритизација и постигнување на придобивки;
• Подобрување во однос на состојбата со неприходувана вода;
• Намалување на дефектите на водата;
• Имплементација на план за зголемување на ефикасноста на работата преку внатрешна преквалификација;
• Специјализација на персонал, подобрување на обуката, мотивација и упатства за постојано подобрување;
• Развој и имплементација на Програма за подигнување на свеста на потрошувачите за важноста на водата;
• Обука на лица за имплементација на ГИС и SCADA системот.
• Развивање капацитети и обука
ТРЕТМАН НА ВАЛИДАЦИЈА И ЕВАЛУАЦИЈА НА ИНФОРМАЦИИТЕ
При изработката на физибилити студијата беа користени податоците од:
Завршни сметки на ЈПКД Комуналец – Полин за последните 3 години,
План и програма на ЈПКД Комуналец – Полин за 2019 – 2020 - 2021 година
Сметки издадени од страна на ЈПКД Комуналец – Полин за физички и правни лица,
Елаборат за заштита на животната средина, Пречистителна станица за отпадни води – Дојран ЈПКД Комуналец Полин – Стар Дојран, изработена од Xxxxxx Xxxxxxx ДОО Скопје, Лондонска бр. 19 ТЦ - Тафталиџе, с3 лок 1 и 2,
Проект за пречистителна станица изработен од ГРО Пелагонија,
Посебнo подготвени прашалници за работата на ЈПКД Комуналец – Xxxxx.
Планови за развој на Општина Дојран
Проект за изградба на водоснабдителен систем и систем за собирање, одведување и третман на отпадни води
Програма за приклучување на населените места од Општина Дојран на пречистителната станица за отпадни води
Податоци за лицата кои подготвиле физибилити студија
Население и раст на корисници и проекции за побарувачка на вода, меѓу другите важни проектни променливи
Општината има 13 населени места: Дурутли, Нов Дојран, Органџали, Севендекли, Сретеново, Стар Дојран, Фурка, Црничани, Ѓопчели, Куртамзали, Чаушли, Џумабос, Николиќ со вкупно 3.282 постојани жители според пописот од 2016 година.
Може да се смета дека има вкупно население од 4.000 жители, што е просек од постојаното население од 2.487 луѓе, кои во моментов се поврзани со водоводната мрежа, и 504 лица кои живеат во Николиќ, вклучувајќи го и сезонското население кое користи викенд куќи. Се предвидува зголемување од 0,25% кај постојаното население и зголемување од 3% кај сезонското население во следниве десет години до 2029 година, а потоа зголемување од 0,50%. Има 860 постојани живеалишта и 1.183 викенд куќи, 145 комерцијални корисници и 8 институционални корисници во населените места Нов Дојран, Сретеново, Стар Дојран, Фурка, Црничани и Николиќ.
HH |
|
|
КОРИСНИЦИ НА ВОДНИ УСЛУГИ |
УСЛУГИ ЗА ОТПАД |
КОРИСНИЦИ НА УСЛУГИ ЗА ТРЕТМАН НА ОТПАД |
|||
3,69 |
|
|
Домаќинства |
Комерцијални објекти |
Домаќинства |
Комерцијални објекти |
Домаќинства |
Комерцијални објекти |
Населени места |
Попис на населението 2016 |
Приклучени постојани домаќинства |
КОРИСНИЦИ 2018 |
|||||
Дурутли |
0 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Ѓопчели |
168 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Куртамзали |
95 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Николиќ |
|
|
175 |
4 |
|
|
- |
- |
Нов Дојран |
1.099 |
286 |
286 |
34 |
143 |
28 |
143 |
28 |
Органџали |
27 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Севендекли |
2 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Xxxxxxxxx |
330 |
85 |
85 |
20 |
42 |
69 |
42 |
69 |
Стар Дојран |
390 |
101 |
101 |
84 |
50 |
16 |
50 |
16 |
Фурка |
476 |
149 |
149 |
2 |
|
|
- |
- |
Црничани |
192 |
69 |
64 |
1 |
|
|
- |
- |
Чаушали |
0 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
Џумабос |
0 |
|
- |
- |
- |
- |
- |
- |
ВКУПНО |
3.283 |
|
860 |
145 |
235 |
113 |
235 |
113 |
Табела 4 : Постојано население во 2016
Стапката на покриеност на услугите за снабдување со вода, како што е наведено од страна на Општина Дојран, изнесува 100% од постојаните жители и непостојаните жители на чуствителните населени места. Стапката на покриеност на услугите за отпадни води на постојаното и непостојаното население изнесува околу 30%.
Инсталираните водомери претставуваат вкупна бројка од 2.016 за сите типови на приклучоци поделени по:
Водомери според типот на корисници (податоци за 2018) |
Николиќ |
|
Корисници WS |
Броила |
Броила |
Домаќинства |
1.868 |
175 |
Комерцијални објекти |
141 |
4 |
Институционални објекти |
7 |
1 |
Табела 5: Водомери
Побарувачката на постојаното население по глава на жител индицирано од Општината изнесува 116 l/ден. Стапките на потрошувачка за сезонските домаќинства не се достапни поради недостаток на информации во врска со бројот на жители по домаќинство.
Според информациите од општината и оперативните извештаи, профилот на потрошувачка и обемот во 2018 година се претставени во табелата подолу.
Годишна потрошувачка по тип на корисник (податоци за 2018)
|
Николиќ |
|
Корисници |
m3 |
m3 |
Постојани домаќинства |
112.211 |
22.075 |
Викенд/сезонски домаќинства |
68.280 |
0 |
Хотели и големи корисници |
32.123 |
35.294 |
Други комерцијални корисници |
25.028 |
30 |
Институционални корисници |
9.533 |
10 |
Табела 6: Годишна потрошувачка
Бројките наведени од страна на Општината во врска со годишната стапка на пораст на постојано и сезонско население се: (i) 0,25% за жителската популација и (ii) 3% до 2029 и 0,50% во преостанатите години за сезонската популација.
Земајќи ги во предвид информациите и бројките претставени погоре, можно е да се предвиди побарувачката на вода за потрошувачка во наредните 30 години.
|
|
|
2019 |
2020 |
2021 |
2022 |
2023 |
2024 |
2025 |
ПОБАРУВАЧКА на водоснабдување |
|
|
0 |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојни мрежи |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
2.486 |
2.492 |
2.498 |
2.504 |
3.020 |
3.028 |
3.036 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
685 |
687 |
688 |
690 |
869 |
871 |
874 |
hh |
3,63 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
до 2029 |
по |
|
|
|
|
|
|
|
Просечно сезонско население според потрошувачка |
3,00% |
0,50% |
1.612 |
1.660 |
1.668 |
1.677 |
1.685 |
1.693 |
1.702 |
Сезонски домаќинства |
3,00% |
0,50% |
1.183 |
1.218 |
1.255 |
1.293 |
1.332 |
1.372 |
1.413 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно население |
|
|
4.098 |
4.152 |
4.166 |
4.181 |
4.705 |
4.721 |
4.738 |
Вкупно домаќинства |
|
|
1.868 |
1.905 |
1.943 |
1.983 |
2.201 |
2.243 |
2.287 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Корисници - броила |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
стапка на пораст |
0,25% |
685 |
687 |
688 |
690 |
692 |
694 |
695 |
Домаќинства - сезонски |
стапка на пораст |
|
1.183 |
1.218 |
1.255 |
1.293 |
1.332 |
1.372 |
1.413 |
Комерцијални, индустриски |
стапка на пораст |
0,25% |
141 |
141 |
142 |
142 |
144 |
145 |
145 |
Државни/општински, болници, противпож. |
стапка на пораст |
0,25% |
7 |
7 |
7 |
7 |
9 |
9 |
9 |
Вкупно корисници водоснабдување |
|
|
2.016 |
2.053 |
2.092 |
2.132 |
2.177 |
2.219 |
2.263 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
0,60% |
1,50% |
0,60% |
0,30% |
0,30% |
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
164 |
165 |
167 |
168 |
169 |
169 |
169 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
58 |
58 |
59 |
59 |
60 |
60 |
60 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
405 |
408 |
414 |
416 |
418 |
419 |
419 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
1.362 |
1.370 |
1.391 |
1.399 |
1.403 |
1.407 |
1.407 |
|
стапка на пораст
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нови корисници од селата |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Николиќ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
504 |
505 |
507 |
508 |
509 |
510 |
512 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
175 |
175 |
176 |
176 |
177 |
177 |
178 |
hh |
2,88 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сезонски домаќинства |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални, индустриски |
|
|
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Државни/општински, болници, противпож. |
|
|
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
вкупно корисници отпадни води |
|
|
|
181 |
182 |
182 |
183 |
183 |
184 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
НИКОЛИЌ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
0,60% |
1,50% |
0,60% |
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
000 |
000 |
000 |
126 |
127 |
129 |
130 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
8.831 |
8.831 |
8.831 |
8.831 |
8.884 |
9.017 |
9.071 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
112.211 |
|
|
113.170 |
115.174 |
116.152 |
116.789 |
117.427 |
117.721 |
0 до 5 m3 |
|
|
41.100 |
41.203 |
41.306 |
41.409 |
41.513 |
41.616 |
41.720 |
6 до 15 m3 |
|
|
57.540 |
57.684 |
57.828 |
57.973 |
58.118 |
58.263 |
58.409 |
над 15m3 |
|
|
13.571 |
14.284 |
16.040 |
16.771 |
17.159 |
17.548 |
17.592 |
Домаќинства - сезонски |
68.280 |
|
|
70.766 |
74.045 |
76.804 |
79.387 |
82.046 |
84.497 |
0 до 5 m3 |
|
|
5.915 |
18.270 |
18.825 |
19.395 |
19.980 |
20.580 |
21.195 |
6 до 15 m3 |
|
|
5.915 |
36.540 |
37.650 |
38.790 |
39.960 |
41.160 |
42.390 |
над 15m3 |
|
|
56.450 |
15.956 |
17.570 |
18.619 |
19.447 |
20.306 |
20.912 |
Комерцијални/Индустриски |
57.151 |
|
|
57.644 |
58.652 |
59.154 |
60.308 |
60.647 |
60.798 |
0 до 15 m3 |
|
|
25.380 |
25.443 |
25.507 |
25.571 |
25.995 |
26.060 |
26.125 |
над 15m3 |
|
|
31.771 |
32.200 |
33.145 |
33.583 |
34.313 |
34.587 |
34.674 |
Институционални |
9.533 |
|
9.533 |
9.614 |
9.783 |
9.866 |
12.726 |
12.796 |
12.828 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани НИКОЛИЌ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
22.075 |
|
|
22.105 |
22.160 |
22.216 |
22.448 |
22.859 |
23.093 |
0 до 5 m3 |
|
|
10.500 |
10.526 |
10.553 |
10.579 |
10.605 |
10.632 |
10.658 |
6 до 15 m3 |
|
|
10.500 |
10.526 |
10.553 |
10.579 |
10.605 |
10.632 |
10.658 |
над 15m3 |
|
|
1.075 |
1.053 |
1.055 |
1.058 |
1.237 |
1.595 |
1.776 |
Домаќинства - сезонски |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 до 5 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6 до 15 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
над 15m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални/Индустриски |
35.324 |
|
|
35.324 |
35.324 |
35.324 |
35.536 |
36.068 |
36.284 |
0 до 15 m3 |
|
|
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
над 15m3 |
|
|
34.604 |
34.604 |
34.604 |
34.604 |
34.816 |
35.348 |
35.564 |
Институционални |
10 |
|
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
Xxxxxx Xxxxxxx |
|
|
|
57.439 |
57.494 |
57.550 |
57.994 |
58.937 |
59.387 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно фактурирани |
|
|
247.175 |
251.194 |
257.654 |
261.976 |
327.204 |
331.853 |
335.233 |
|
|
|
2026 |
2027 |
2028 |
2029 |
2030 |
2031 |
2032 |
ПОБАРУВАЧКА на водоснабдување |
|
|
7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојни мрежи |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
3.044 |
3.052 |
3.060 |
3.068 |
3.076 |
3.084 |
3.092 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
876 |
878 |
880 |
882 |
885 |
887 |
889 |
hh |
3,63 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
до 2029 |
по |
|
|
|
|
|
|
|
Просечно сезонско население според потрошувачка |
3,00% |
0,50% |
1.710 |
1.719 |
1.728 |
1.736 |
1.745 |
1.754 |
1.762 |
Сезонски домаќинства |
3,00% |
0,50% |
1.455 |
1.499 |
1.544 |
1.590 |
1.598 |
1.606 |
1.614 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно население |
|
|
4.754 |
4.771 |
4.788 |
4.804 |
4.821 |
4.838 |
4.854 |
Вкупно домаќинства |
|
|
2.331 |
2.377 |
2.424 |
2.472 |
2.483 |
2.493 |
2.503 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Корисници - броила |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
стапка на пораст |
0,25% |
697 |
699 |
701 |
702 |
704 |
706 |
708 |
Домаќинства - сезонски |
|
|
1.455 |
1.499 |
1.544 |
1.590 |
1.598 |
1.606 |
1.614 |
Комерцијални, индустриски |
стапка на пораст |
0,25% |
146 |
146 |
146 |
147 |
147 |
147 |
148 |
Државни/општински, болници, противпож. |
стапка на пораст |
0,25% |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
Вкупно корисници водоснабдување |
|
|
2.307 |
2.353 |
2.400 |
2.448 |
2.458 |
2.468 |
2.479 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нови корисници од селата |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Николиќ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
513 |
514 |
515 |
517 |
518 |
519 |
521 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
178 |
179 |
179 |
179 |
180 |
180 |
181 |
hh |
2,88 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сезонски домаќинства |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални, индустриски |
|
|
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Државни/општински, болници, противпож. |
|
|
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
вкупно корисници отпадни води |
|
|
184 |
185 |
185 |
185 |
186 |
186 |
187 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
НИКОЛИЌ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
0,30% |
0,30% |
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
9.098 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
112.211 |
|
118.015 |
118.310 |
118.606 |
118.903 |
119.200 |
119.498 |
119.797 |
0 до 5 m3 |
|
|
41.825 |
41.929 |
42.034 |
42.139 |
42.244 |
42.350 |
42.456 |
6 до 15 m3 |
|
|
58.555 |
58.701 |
58.848 |
58.995 |
59.142 |
59.290 |
59.438 |
над 15m3 |
|
|
17.636 |
17.680 |
17.724 |
17.769 |
17.813 |
17.858 |
17.902 |
Домаќинства - сезонски |
68.280 |
|
87.009 |
89.640 |
92.331 |
95.082 |
95.560 |
96.039 |
96.517 |
0 до 5 m3 |
|
|
21.825 |
22.485 |
23.160 |
23.850 |
23.970 |
24.090 |
24.210 |
6 до 15 m3 |
|
|
43.650 |
44.970 |
46.320 |
47.700 |
47.940 |
48.180 |
48.420 |
над 15m3 |
|
|
21.534 |
22.185 |
22.851 |
23.532 |
23.650 |
23.769 |
23.887 |
Комерцијални/Индустриски |
57.151 |
|
60.950 |
61.103 |
61.256 |
61.409 |
61.562 |
61.716 |
61.870 |
0 до 15 m3 |
|
|
26.190 |
26.256 |
26.321 |
26.387 |
26.453 |
26.519 |
26.586 |
над 15m3 |
|
|
34.760 |
34.847 |
34.934 |
35.022 |
35.109 |
35.197 |
35.285 |
Институционални |
9.533 |
|
12.861 |
12.893 |
12.925 |
12.957 |
12.990 |
13.022 |
13.055 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани НИКОЛИЌ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
22.075 |
|
23.151 |
23.209 |
23.267 |
23.325 |
23.384 |
23.442 |
23.501 |
0 до 5 m3 |
|
|
10.685 |
10.712 |
10.739 |
10.765 |
10.792 |
10.819 |
10.846 |
6 до 15 m3 |
|
|
10.685 |
10.712 |
10.739 |
10.765 |
10.792 |
10.819 |
10.846 |
над 15m3 |
|
|
1.781 |
1.785 |
1.790 |
1.794 |
1.799 |
1.803 |
1.808 |
Домаќинства - сезонски |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 до 5 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6 до 15 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
над 15m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални/Индустриски |
35.324 |
|
36.392 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
0 до 15 m3 |
|
|
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
над 15m3 |
|
|
35.672 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
Институционални |
10 |
|
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
Вкупно Николиќ |
|
|
59.553 |
59.719 |
59.777 |
59.835 |
59.894 |
59.952 |
60.011 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно фактурирани |
|
|
338.388 |
341.665 |
344.895 |
348.186 |
349.206 |
350.227 |
351.249 |
|
|
|
2033 |
2034 |
2035 |
2036 |
2037 |
2038 |
2039 |
ПОБАРУВАЧКА на водоснабдување |
|
|
14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојни мрежи |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
3.100 |
3.108 |
3.116 |
3.124 |
3.132 |
3.140 |
3.148 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
891 |
893 |
896 |
898 |
900 |
902 |
905 |
hh |
3,63 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
до 2029 |
по |
|
|
|
|
|
|
|
Просечно сезонско население според потрошувачка |
3,00% |
0,50% |
1.771 |
1.780 |
1.789 |
1.798 |
1.807 |
1.816 |
1.825 |
Сезонски домаќинства |
3,00% |
0,50% |
1.622 |
1.630 |
1.638 |
1.646 |
1.654 |
1.662 |
1.670 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно население |
|
|
4.871 |
4.888 |
4.905 |
4.922 |
4.939 |
4.956 |
4.973 |
Вкупно домаќинства |
|
|
2.513 |
2.523 |
2.534 |
2.544 |
2.554 |
2.564 |
2.575 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Корисници - броила |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
стапка на пораст |
0,25% |
709 |
711 |
713 |
715 |
716 |
718 |
720 |
Домаќинства - сезонски |
|
|
1.622 |
1.630 |
1.638 |
1.646 |
1.654 |
1.662 |
1.670 |
Комерцијални, индустриски |
стапка на пораст |
0,25% |
000 |
000 |
000 |
149 |
150 |
150 |
150 |
Државни/општински, болници, противпож. |
стапка на пораст |
0,25% |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
9 |
Вкупно корисници водоснабдување |
|
|
2.489 |
2.499 |
2.509 |
2.519 |
2.529 |
2.540 |
2.550 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нови корисници од селата |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Николиќ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
522 |
523 |
525 |
526 |
527 |
528 |
530 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
181 |
182 |
182 |
183 |
183 |
184 |
184 |
hh |
2,88 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сезонски домаќинства |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални, индустриски |
|
|
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Државни/општински, болници, противпож. |
|
|
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
вкупно корисници отпадни води |
|
|
187 |
188 |
188 |
189 |
189 |
190 |
190 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
НИКОЛИЌ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
112.211 |
|
120.096 |
120.396 |
120.697 |
120.999 |
121.302 |
121.605 |
121.909 |
0 до 5 m3 |
|
|
42.562 |
42.669 |
42.775 |
42.882 |
42.989 |
43.097 |
43.205 |
6 до 15 m3 |
|
|
59.587 |
59.736 |
59.885 |
60.035 |
60.185 |
60.336 |
60.486 |
над 15m3 |
|
|
17.947 |
17.992 |
18.037 |
18.082 |
18.127 |
18.172 |
18.218 |
Домаќинства - сезонски |
68.280 |
|
96.996 |
97.474 |
97.952 |
98.431 |
98.909 |
99.388 |
99.866 |
0 до 5 m3 |
|
|
24.330 |
24.450 |
24.570 |
24.690 |
24.810 |
24.930 |
25.050 |
6 до 15 m3 |
|
|
48.660 |
48.900 |
49.140 |
49.380 |
49.620 |
49.860 |
50.100 |
над 15m3 |
|
|
24.006 |
24.124 |
24.242 |
24.361 |
24.479 |
24.598 |
24.716 |
Комерцијални/Индустриски |
57.151 |
|
62.025 |
62.180 |
62.336 |
62.491 |
62.648 |
62.804 |
62.961 |
0 до 15 m3 |
|
|
26.652 |
26.719 |
26.785 |
26.852 |
26.920 |
26.987 |
27.054 |
над 15m3 |
|
|
35.373 |
35.462 |
35.550 |
35.639 |
35.728 |
35.817 |
35.907 |
Институционални |
9.533 |
|
13.087 |
13.120 |
13.153 |
13.186 |
13.219 |
13.252 |
13.285 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани НИКОЛИЌ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
22.075 |
|
23.559 |
23.618 |
23.677 |
23.736 |
23.796 |
23.855 |
23.915 |
0 до 5 m3 |
|
|
10.874 |
10.901 |
10.928 |
10.955 |
10.983 |
11.010 |
11.038 |
6 до 15 m3 |
|
|
10.874 |
10.901 |
10.928 |
10.955 |
10.983 |
11.010 |
11.038 |
над 15m3 |
|
|
1.812 |
1.817 |
1.821 |
1.826 |
1.830 |
1.835 |
1.840 |
Домаќинства - сезонски |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 до 5 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6 до 15 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
над 15m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални/Индустриски |
35.324 |
|
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
0 до 15 m3 |
|
|
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
над 15m3 |
|
|
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
Институционални |
10 |
|
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
Xxxxxx Xxxxxxx |
|
|
60.069 |
60.128 |
60.187 |
60.246 |
60.306 |
60.365 |
60.425 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно фактурирани |
|
|
352.273 |
353.299 |
354.325 |
355.353 |
356.383 |
357.414 |
358.446 |
|
|
|
2040 |
2041 |
2042 |
0000 |
0000 |
0000 |
2046 |
ПОБАРУВАЧКА на водоснабдување |
|
|
21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојни мрежи |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
3.156 |
3.164 |
3.172 |
3.180 |
3.188 |
3.196 |
3.204 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
907 |
909 |
911 |
914 |
916 |
918 |
921 |
hh |
3,63 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
до 2029 |
по |
|
|
|
|
|
|
|
Просечно сезонско население според потрошувачка |
3,00% |
0,50% |
1.834 |
1.843 |
1.853 |
1.862 |
1.871 |
1.880 |
1.890 |
Сезонски домаќинства |
3,00% |
0,50% |
1.678 |
1.686 |
1.694 |
1.702 |
1.711 |
1.720 |
1.729 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно население |
|
|
4.990 |
5.007 |
5.025 |
5.042 |
5.059 |
5.076 |
5.094 |
Вкупно домаќинства |
|
|
2.585 |
2.595 |
2.605 |
2.616 |
2.627 |
2.638 |
2.650 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Корисници - броила |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
стапка на пораст |
0,25% |
722 |
724 |
725 |
727 |
729 |
731 |
733 |
Домаќинства - сезонски |
|
|
1.678 |
1.686 |
1.694 |
1.702 |
1.711 |
1.720 |
1.729 |
Комерцијални, индустриски |
стапка на пораст |
0,25% |
151 |
151 |
151 |
152 |
152 |
153 |
153 |
Државни/општински, болници, противпож. |
стапка на пораст |
0,25% |
9 |
9 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
Вкупно корисници водоснабдување |
|
|
2.560 |
2.570 |
2.580 |
2.591 |
2.602 |
2.613 |
2.624 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
169 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
60 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
419 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нови корисници од селата |
стапка на пораст |
|
|
|
|
|
|
|
|
Николиќ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
531 |
532 |
534 |
535 |
536 |
538 |
539 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
184 |
185 |
185 |
186 |
186 |
187 |
187 |
hh |
2,88 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сезонски домаќинства |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални, индустриски |
|
|
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
4 |
Државни/општински, болници, противпож. |
|
|
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
2 |
вкупно корисници отпадни води |
|
|
190 |
191 |
191 |
192 |
192 |
193 |
193 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
НИКОЛИЌ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
130 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
112.211 |
|
122.214 |
122.519 |
122.825 |
123.132 |
123.440 |
123.749 |
124.058 |
0 до 5 m3 |
|
|
43.313 |
43.421 |
43.529 |
43.638 |
43.747 |
43.857 |
43.966 |
6 до 15 m3 |
|
|
60.638 |
60.789 |
60.941 |
61.094 |
61.246 |
61.399 |
61.553 |
над 15m3 |
|
|
18.263 |
18.309 |
18.355 |
18.401 |
18.447 |
18.493 |
18.539 |
Домаќинства - сезонски |
68.280 |
|
100.344 |
100.823 |
101.301 |
101.780 |
102.318 |
102.856 |
103.394 |
0 до 5 m3 |
|
|
25.170 |
25.290 |
25.410 |
25.530 |
25.665 |
25.800 |
25.935 |
6 до 15 m3 |
|
|
50.340 |
50.580 |
50.820 |
51.060 |
51.330 |
51.600 |
51.870 |
над 15m3 |
|
|
24.834 |
24.953 |
25.071 |
25.190 |
25.323 |
25.456 |
25.589 |
Комерцијални/Индустриски |
57.151 |
|
63.119 |
63.276 |
63.435 |
63.593 |
63.752 |
63.912 |
64.071 |
0 до 15 m3 |
|
|
27.122 |
27.190 |
27.258 |
27.326 |
27.394 |
27.463 |
27.531 |
над 15m3 |
|
|
35.997 |
36.087 |
36.177 |
36.267 |
36.358 |
36.449 |
36.540 |
Институционални |
9.533 |
|
13.318 |
13.351 |
13.385 |
13.418 |
13.452 |
13.485 |
13.519 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани НИКОЛИЌ |
Вкупно |
|
|
|
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
22.075 |
|
23.975 |
24.035 |
24.095 |
24.155 |
24.215 |
24.276 |
24.337 |
0 до 5 m3 |
|
|
11.065 |
11.093 |
11.121 |
11.148 |
11.176 |
11.204 |
11.232 |
6 до 15 m3 |
|
|
11.065 |
11.093 |
11.121 |
11.148 |
11.176 |
11.204 |
11.232 |
над 15m3 |
|
|
1.844 |
1.849 |
1.853 |
1.858 |
1.863 |
1.867 |
1.872 |
Домаќинства - сезонски |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 до 5 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
6 до 15 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
над 15m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
Комерцијални/Индустриски |
35.324 |
|
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
36.500 |
0 до 15 m3 |
|
|
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
720 |
над 15m3 |
|
|
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
35.780 |
Институционални |
10 |
|
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
10 |
Xxxxxx Xxxxxxx |
|
|
60.485 |
60.545 |
60.605 |
60.665 |
60.725 |
60.786 |
60.847 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Вкупно фактурирани |
|
|
359.479 |
360.514 |
361.551 |
362.589 |
363.687 |
364.788 |
365.890 |
|
|
|
2047 |
2048 |
2049 |
ПОБАРУВАЧКА на водоснабдување |
|
|
28 |
29 |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Постојни мрежи |
стапка на пораст |
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
3.212 |
3.220 |
3.228 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
923 |
925 |
927 |
hh |
3,63 |
|
|
|
|
|
до 2029 |
по |
|
|
|
Просечно сезонско население според потрошувачка |
3,00% |
0,50% |
1.899 |
1.909 |
1.918 |
Сезонски домаќинства |
3,00% |
0,50% |
1.738 |
1.747 |
1.756 |
|
|
|
|
|
|
Вкупно население |
|
|
5.111 |
5.129 |
5.146 |
Вкупно домаќинства |
|
|
2.661 |
2.672 |
2.683 |
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
|
|
|
|
|
Корисници - броила |
|
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
стапка на пораст |
0,25% |
735 |
736 |
738 |
Домаќинства - сезонски |
|
|
1.738 |
1.747 |
1.756 |
Комерцијални, индустриски |
стапка на пораст |
0,25% |
153 |
154 |
154 |
Државни/општински, болници, противпож. |
стапка на пораст |
0,25% |
10 |
10 |
10 |
Вкупно корисници водоснабдување |
|
|
2.636 |
2.647 |
2.658 |
|
|
|
|
|
|
ПОСТОЈНИ МРЕЖИ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
169 |
169 |
169 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
60 |
60 |
60 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
419 |
419 |
419 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
1.407 |
1.407 |
1.407 |
|
|
|
|
|
|
Нови корисници од селата |
стапка на пораст |
|
|
|
|
Николиќ |
|
|
|
|
|
Постојано население |
0,25% |
|
540 |
542 |
543 |
Постојани домаќинства |
0,25% |
|
188 |
188 |
189 |
hh |
2,88 |
|
|
|
|
Сезонски домаќинства |
|
|
0 |
0 |
0 |
Комерцијални, индустриски |
|
|
4 |
4 |
4 |
Државни/општински, болници, противпож. |
|
|
2 |
2 |
2 |
вкупно корисници отпадни води |
|
|
194 |
194 |
195 |
|
|
|
|
|
|
НИКОЛИЌ по глава на жител |
ефикасност на мерењето |
|
|
|
|
m3/домаќинства/година |
стапка на пораст |
0,00% |
130 |
130 |
130 |
m3/сезонски/година |
стапка на пораст |
0,00% |
0 |
0 |
0 |
m3/комерц. и индустр./година |
стапка на пораст |
0,00% |
9.125 |
9.125 |
9.125 |
m3/ институц./година |
стапка на пораст |
0,00% |
5 |
5 |
5 |
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани ПОСТОЈНИ МРЕЖИ |
Вкупно |
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
112.211 |
|
124.368 |
124.679 |
124.991 |
0 до 5 m3 |
|
|
44.076 |
44.186 |
44.297 |
6 до 15 m3 |
|
|
61.707 |
61.861 |
62.016 |
над 15m3 |
|
|
18.585 |
18.632 |
18.679 |
Домаќинства - сезонски |
68.280 |
|
103.932 |
104.471 |
105.009 |
0 до 5 m3 |
|
|
26.070 |
26.205 |
26.340 |
6 до 15 m3 |
|
|
52.140 |
52.410 |
52.680 |
над 15m3 |
|
|
25.722 |
25.856 |
25.989 |
Комерцијални/Индустриски |
57.151 |
|
64.232 |
64.392 |
64.553 |
0 до 15 m3 |
|
|
27.600 |
27.669 |
27.738 |
над 15m3 |
|
|
36.631 |
36.723 |
36.815 |
Институционални |
9.533 |
|
13.553 |
13.587 |
13.621 |
|
|
|
|
|
|
m3 фактурирани НИКОЛИЌ |
Вкупно |
|
|
|
|
Домаќинства - постојани |
22.075 |
|
24.397 |
24.458 |
24.520 |
0 до 5 m3 |
|
|
11.260 |
11.289 |
11.317 |
6 до 15 m3 |
|
|
11.260 |
11.289 |
11.317 |
над 15m3 |
|
|
1.877 |
1.881 |
1.886 |
Домаќинства - сезонски |
0 |
|
|
|
|
0 до 5 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
6 до 15 m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
над 15m3 |
|
|
0 |
0 |
0 |
Комерцијални/Индустриски |
35.324 |
|
36.500 |
36.500 |
36.500 |
0 до 15 m3 |
|
|
720 |
720 |
720 |
над 15m3 |
|
|
35.780 |
35.780 |
35.780 |
Институционални |
10 |
|
10 |
10 |
10 |
Вкупно Николиќ |
|
|
60.907 |
60.968 |
61.030 |
|
|
|
|
|
|
Вкупно фактурирани |
|
|
366.993 |
368.097 |
369.203 |
Биланс на вода
Според информациите обезбедени од страна на општината, вкупната количина на вода произведена во 2017 година изнесувала 406.462 m3 (невклучувајќи ги населените места Николиќ и Црничани) и стапката на NRW (неприходна вода) била од 45% до 55%, вклучувајќи ја и неприходната вода, но оваа бројка мора да биде потврдена бидејќи консултантот не бил во можност да направи биланс на вода.
Финансиски и оперативни податоци обезбедени од Комуналец Дојран во врска со управувањето со водоснабдувањето и санитарните услуги
На основа на новите цени од 2019 година и количината на вода и отпадна вода фактурирана во 2018 година, приходите и расходите се прикажани во продолжение:
ПОТРОШУВАЧИ |
КОЛИЧИНИ M3 |
ЦЕНА €/M3 |
ПРИХОД € |
Домаќинства - водоснабдување |
165.120 |
0,3923 |
64.777 |
Комерцијални - водоснабдување |
57.137 |
0,8333 |
47.612 |
Институции - водоснабдување |
9.519 |
0,8333 |
7.932 |
Домаќинства - отпадни води |
52.467 |
0,2832 |
14.859 |
Комерцијални - отпадни води |
54.082 |
0,4817 |
26.051 |
Институции – отпадни води |
9.519 |
0,4817 |
4.585 |
Танкери |
|
|
8.260 |
|
|
|
|
TOTAL |
|
|
174.076 |
ТРОШОЦИ |
|
|
€ |
Трошоци за вработени |
|
|
67.635 |
Електрична енергија |
|
|
74.851 |
Хемикалии |
|
|
1.667 |
Услуги и одржување |
|
|
36.275 |
ВКУПНО |
|
|
180.428 |
ИДЕНТИФИКАЦИЈА И ПРОЦЕНКА НА ВРЕДНОСТА НА ИНВЕСТИЦИИТЕ КОИ СЕ ИЗВРШУВААТ ВО ДОГОВОРОТ
Идентификација
ИНВЕСТИЦИСКИОТ ПЛАН НА ОПШТИНАТА ГИ ВКЛУЧУВА СЛЕДНИТЕ ПРОЕКТИ
ВОДОСНАБДУВАЊЕ
Замена на мрежниот сегмент кој е направен од азбест цемент и еластично железо.
Изградба на цевковод за дополнително водоснабдување на Нов и Стар Дојран од постојната површинска вода од хидросистемот Дојранско Езеро.
Поправка на резервоари.
Сите потребни работи и материјали за намалување на неприходуваната вода од 50% на 22%
СОБИРАЊЕ НА ОТПАДНИ ВОДИ
За населените места Нов Дојран, Стар Дојран и Сретеново предвидено е изградба на 4 km нова мрежа за отпадни води која ќе ја поврзе целокупната популација. Со изградба на споменатите проекти можно е опслужување на повеќе од 1.171 куќа со комплетни услуги за отпадни води.
За населбите Црничани, Фурка и Николиќ се предвидува изградба на нова мрежа за отпадни води која ќе го поврзе целокупното население. Со изградба на споменатите проекти можно е опслужување на повеќе од 393 куќи со комплетни услуги за отпадни води.
ТРЕТМАН НА ОТПАДНИ ВОДИ
Пречистителна станица „Топлец“ рехабилитација
Изградба на три компактни пречистителни станици за населбите Црничани, Фурка и Николиќ.
АНАЛИТИЧКИ ОПИС НА ПРОЕКТОТ: Цевковод за дополнително водоснабдување за Нов и Стар Дојран
Проектот за нов цевковод за дополнително водоснабдување на Нов и Стар Дојран од постоечкиот довод од ХС Дојранско Езеро има посебна специфичност заради тоа што градовите се туристички локации на Дојранската Ривиера и во летниот период, Стар Дојран, може да прими над 70.000 туристи.
Состојбата со водоснабдувањето во населеното место Стар Дојран, постојано се влошува, поради промените кои настануваат во извориштето (Бунар Деребаш) кое во моментов се користи како ресурс за водоснабдување на Стар Дојран.
Моментално состојбата со водоснабдување на населбите во Дојранската ривиера, посебно Стар и Нов Дојран, како две најголеми населби се врши со користење на подземни води, претежно од локалитетот Топлец.
За водоснабдување на Стар Дојран во досегашните обиди за решавање на овој проблем изведени се два експлоатациони бунари во областа Дере Баш, кои во моментов поради снижување на статичкото ниво на подземната вода од страна на стручни лица предложено е да се остават во мирување и да се користи бунарот во месноста Мрдаја кој има издашност од 6 l/s. Ваквиот начин на водоснабдување ни оддалеку не ги задоволува потребите на населението од Стар Дојран, па затоа искористен е постоечкиот цевковод кој своевремено служел за транспорт на вода од Дере Баш до Нов Дојран, како потисен цевковод за доведување на вода од бунарското подрачје Топлец кон Стар Дојран со помош на пумпна станица со која се обезбедува потребната потенцијална енергија на системот. Ова решение доведе до појава на чести дефекти на цевководот заради пренамената на цевководот. Вака поставениот систем не ги задоволува потребите на населението, посебно во Стар Дојран. Состојбата со количини на вода се подобри со новоизведениот експлоатационен бунар во месноста Топлец од кој директно се пумпа во резервоарот во Нов Дојран на кота 230 мнв. Сепак тесно грло претставува доводот од Нов до Стар Дојран во должина од 4 (km). За развој на туризмот од Нов Дојран кон Николиќ, треба да се изведе довод на вода долж идните туристички локалитети се до с. Николиќ.
Нов факт кој придонесува најмногу за недостиг на вода во Стар Xxxxxx е потрошувачката на електрична енергија за пумпање на водата. Поради овој проблем во текот на 2008 и 2009 година постојано доаѓаше до исклучување на струјата за пумпите од страна на XXX.
Со цел на трајно решавање на проблемите со водоснабдувањето во 2010 год. Изработена е Студија за можностите за водоснабдување на Стар и Нов Дојран и с Николиќ од регионалниот повеќенаменски ХС Дојранско Езеро, со која се предвидува техничко решение за доведување на водата од ХС Дојранско Езеро со што трајно ќе се реши проблемот за водоснабдување на целата Дојранска Ривиера (од Стар Дојран до Николиќ и ќе се овозможи намалување на трошоците за електрична енергија за пумпање на водата.
Со Студијата се утврдени глобални предлог технички решенија за пумпно гравитационо водоснабдување на Дојранската Ривиера, според кои е базирана и оваа проектна програма за изработка на проектна документација со која ќе се изведе доводен цевковод од изливниот базен на доводниот цевковод Ѓавато-Дојранско Езеро до приклучна шахта на ниска зона во Нов Дојран.
Со новото техничко решение да се предвиди приклучок на изливен базен Дојран со кота 205 мнв, со што ќе се овозможи гравитационо водоснабдување на камп населбите на потегот кон село Николиќ како и ниските зони од Стар и Нов Дојран.
Подолу е прикажан шематски начин на водоснабдувањето преку планираниот зафат од доводот од ХС Дојранско Езеро со приклучок на локација на изливен базен на кота од 205 мнв., во непосредна близина на раскрсницата за село Црничани од патот Дојран – Валандово со што ќе се создадат услови дел од водоснабдувањето да се одвива по гравитационен пат. За да се обезбеди квалитетна вода за водоснабдување на населението, на истата локација да се предвиди поставување на хлоринаторска станица.
Слика2
Проценета вредност
Во согласност со инвестициските потреби дефинирани од Општината и Комуналец проценетата вредност на инвестициите кои треба да се изведат за време на периодот на договорот за ЈПП ќе биде 8.102.000,00 ЕВРА. Табелата подолу прикажува листа на планиран инвестиции и соодветна проценка на трошоците:
Бр. |
Вид на проект |
Име на проектот |
Вредност во ЕУР |
1 |
WWC |
Канализација за фекални отпадни води за населбата Црничани, општина Дојран |
260.000 |
2 |
WWT |
Изградба и одржување на компактна пречистителна станица за населбата Црничани, општина Дојран |
280.000
|
3 |
WWC |
Канализација за фекални отпадни води за населбата Фурка, општина Дојран |
480.000 |
4 |
WWT |
Изградба и одржување на компактна пречистителна станица за населбата Фурка, општина Дојран |
420.000 |
5 |
WWC |
Изградба на мрежа за отпадни води на Стар Дојран и Нов Дојран |
480.000 |
6 |
WS |
Набавен цевковод за дополнително водоснабдување на Нов и Стар Дојран од постоечката површинска вода од хидросистемот Дојранско Езеро |
431.000 |
7 |
WS |
Основен проект за замена на водоводната мрежа |
2.200.000 |
8 |
WS |
Основен проект за замена на мрежата за отпадни води |
900.000 |
9 |
WWTP |
ПСОВ "Топлец" Рехабилитација и одржување |
700.000 |
10 |
WS |
Поправка на резервоар |
26.000 |
11 |
WWC |
Канализациски систем за фекални отпадни води за населбата Николиќ, општина Дојран |
575.000 |
12 |
WWT |
Изградба и одржување на компактна пречистителна станица за населбата Николиќ, општина Дојран |
325.000 |
13 |
WS |
Замена на броила |
210.000 |
14 |
WS |
Намалување на неприходувана вода |
75.000 |
15 |
WS WWC |
ГИС |
85.000 |
16 |
WS WWC WWTP |
Скада/Телеметрија |
60.000 |
17 |
|
Хардвер и софтвер |
100.000 |
18 |
|
Основни алатки и опрема
|
110.000 |
19 |
|
Дизајн и надзор |
385.000 |
|
|
ВКУПНО |
8.102.000 |
Табела 7- Листа на планирани инфраструктурни проекти за водоснабдување, фекални и атмосферски канализации во општина Дојран
ПРЕДВИДЕНИ СЕРВИСНИ УСЛУГИ И МЕРКИ ЗА УПРАВУВАЊЕ
Физибилити студијата за имплементација на ЈПП беше развиена како Проект за ефикасност на услугите за водоснабдување и отпадни води на општина Дојран, поддржан од следните претпоставки и цели:
1. Подобрување на животната средина и оперативните услови на инфраструктурата за заштита на природните ресурси кои се користат за апстракција на водоснабдувањето и за крајно отстранување на третираните отпадни води;
2. Подобрување на одржливоста на системите и нивоата на услуги на потрошувачите преку имплементација на најдобрите практики во водената индустрија (на пример, подобрување на процесите на работење и одржување, намалување на трошоците за енергија, намалување на NRW, подобрување на комерцијалните процеси и стапките на наплата, обука и градење капацитет на сегашниот и новиот персонал);
3. Спроведување на стратегија за конвергенција за подобрување на горенаведените нивоа на одржливост и нивоа на услуги и воспоставување на систем за следење / евалуација преку употреба на индикатори за ефикасност дефинирани во согласност со процедурите, користени во секторот;
4. Дефинирање на стратегија за управување со средствата, фокусирана на оптимизирање и подобрување на техничките, еколошките и финансиските перформанси на постојните инфраструктури пред да ги проценат потребите за проширување.
Треба да се напомене дека предложените нивоа на ефикасност се остваруваат само ако планираните инвестиции од страна на приватниот партнер се спроведуваат како што се очекува.
a. Подобрување на нивоа на услуги
Како што е познато, услугите за водоснабдување и отпадни води кои се целосно свесни за нивниот сегашниот стандард на изведба и кои подготвуваат и имплементираат планови за подобрување на мерливоста, најверојатно, ќе нудат услуги кои се супериорни во однос на квалитетот, ефикасноста, одржливоста и транспарентноста.
Во конкретниот случај на Општина Дојран, најзастапените прашања, кои се вообичаени во секторот, се:
1. Слаба способност за поставување на тарифи, бидејќи управувањето со комуналните услуги честопати се гледа во политиката и во политичките капацитети, поставувањето тарифи на или над нивото на поврат на трошоците;
2. Лошата одговорност поради недоволните информации за изведбата и системите за анализа;
3. Недоволен технички капацитет, бидејќи управувањето со ресурсите и услугите за вода и отпадни води е тешка и технички тешка задача. Значи, треба да се направи размислување за техничките вештини потребни за да се преземат овие предизвици.
Со проценување на начинот на кој објектите управуваат со услугите како и со бројните исходи од ова управување преку користење на практики како елементи за проценка, можно е воспоставување на проекции за комуналното претпријатие, кое изведува услуги на ниско ниво но со добри менаџмент практики ќе се допридонесе за подобрување во иднина.
Нивото на услугата треба да биде резултат на ефикасноста на комуналните услуги во следниве области:
Квалитет на услуги: ги разгледува аспектите во врска со квалитетот на испорачаната вода за потрошувачка, количината на испораката и параметрите на континуитетот, условите во кои се собираат и транспортираат отпадните води и форми на услуги на клиентите, вклучувајќи ги перцепциите на клиентите за сетот на добиени услуги;
Ефикасност во инвестирањето, планирањето и спроведувањето: ги разгледува планираните инвестиции за зголемување или одржување на капацитетите на системот и за проширување или подобрување на системите за водоснабдување и дистрибуција на вода за пиење и собирање и третман на отпадните води;
Оперативна ефикасност: ја проценува ефикасноста во користењето на различните ресурси потребни за да се усогласат со стандардите за квалитет на услугите или целите утврдени во регулаторната рамка или дефинирани во стратешкиот план за комунални услуги. На пример, ефикасно користење на водни и енергетски ресурси и ефикасно управување со инфраструктурата и трошоците за работа и одржување;
Ефикасност на управувањето со бизнисот: проценката на оваа област (i) прво го разгледува стратешкиот план на комуналниот сектор од аспект на неговата содржина, формулација, процес и план за имплементација; (ii) второ, оценува дали е воспоставен систем за контрола на управување за следење и контрола на работата на претпријатието; (iii) трето, смета за проценка на главните карактеристики на организационата структура; (iv) четврто, под-областа ги проценува аспектите на управување кои се сметаат за најрелевантни за регрутирање, проценување, развивање и задржување на човечкиот капитал потребен за исполнување на целите на комуналното претпријатие; (v) петто, под-областа го разгледува управувањето со набавките од гледна точка на нејзината ефикасност, усогласеноста со стандардите што се во сила, учество и транспарентност; (vi) последно, под-областа е меѓусекторска и ја проценува ефикасноста и ефикасноста на вработените во користењето на ресурсите за поддршка;
Финансиска одржливост: го проценува капацитетот на претпријатието за финансирање на деловниот континуитет врз основа на тековите генерирани со обезбедување на услуги, што треба да биде доволно за покривање на вкупните долгорочни трошоци, вклучувајќи го и враќањето на капиталот;
Пристап до услугата: проценката е центрирана на услугите што се испорачуваат преку мрежната инфраструктура, иако исто така ги разгледува случаите во кои комуналната служба е обврзана привремено да испорачува услуги со други средства, како што се танкери;
Корпоративно управување: се подразбира односот помеѓу директорите на комуналните претпријатија и неговите сопственици, како и меѓу директорите и другите засегнати страни: автономијата, одговорноста и транспарентноста се клучните концепти и критериуми кои мора да се проценат во оваа област;
Одржливост на животната средина: ја проценува еколошката одржливост на начинот на кој претпријатието управува со системите за кои е одговорно, испитувајќи го степенот на имплементација на еколошките аспекти во управувањето со системот и влијанијата врз животната средина кои ги произведува.
Во Општина Дојран, претходно беа идентификувани неколку проблеми поврзани со лошото ниво на услуги што им се обезбедува на крајните корисници, а најрелевантните се: недостаток на вода во рамките на квалитетни минимални стандарди; дефицит на вода во летните месеци во некои области на општината; честите оштетувања во водоводната мрежа; и општи лоши перформанси на системи за вода и отпадни води.
Поради тоа, Општина Дојран мора да го зајакне инвестицискиот план, преку зајакнување на активностите за замена на опрема, замена на мрежи, надградба на системи за третман на вода и отпадни води, изградба на нови бушотини и резервоари за вода.
Во врска со канализацијата, придобивките што можат да ги зголемат покриеноста со мрежи за отпадни води се евидентни, сепак студиите се потребни за (i) локални и централизирани решенија за третман за да се минимизира финансиското влијание врз крајните тарифи на потрошувачите, (ii) алтернативни средства за намалување на оперативните трошоци како подобрување на способноста за повторна употреба на третираните отпадни води за наводнување.
За управување со бизнисот, императив е да се редефинира организациската структура на услугите, да се изготват и имплементираат нови процедури и да се обезбеди соодветна обука за внатрешните човечки ресурси и да се одлучи кои услуги ќе бидат надворешно обезбедени. Соодветни алатки, бидејќи ИТ софтверот генерално се користи во комуналните претпријатија и имплементацијата на систем за далечинско управување, се главни цели за изградба на деловна организација која нуди услуги со супериорен квалитет и ефикасност.
Ефикасна контрола врз работењето на претпријатието подразбира дефинирање на нагорна стратегија со јасни целосни и конкретни цели кои го помагаат процесот на контрола на управувањето и се залагаат за нивната компатибилност со стратешките цели, со што се забрзува процесот на создавање богатство на компанијата.
Една од првите задачи што треба да се преземат е да се идентификуваат стратешките и специфичните цели за секоја од деловните области на компанијата, во согласност со националните стратешки планови за секторите и важечкото законодавство.
Врз основа на општите и специфичните цели на секој оддел - комерцијални, O & M, инженеринг и инвестиции, административни и финансиски - треба да се изготви збир индикатори за секоја активност за која се смета дека е релевантна за управувањето со услугите. На овој начин, во текот на бизнисот, сите отстапувања од поставените цели ќе бидат постојано анализирани.
Точна дијагностика на реалноста е клучот за успешното усвојување на сет на индикатори за ефикасност, преку ефикасен преглед на стратешките деловни области на компанијата. Индикаторите и соодветните променливи кои се првично селектирани најверојатно ќе бидат изменети и подобрени со зголемување на знаењето на работните процеси и со прилагодување на актуелните потреби за контрола на управувањето.
b. Подобрување на мерките за управување
Идентификувањето на најдобрата практика за управување со структурата во секторот за вода мора да ги земе во предвид еколошките, временските и територијалните фактори, во рамките на регионалниот и националниот контекст.
Всушност, најдобрата достапна практика е резултат на обликување на услугите што ги дава општината во реалноста и таа практика треба постојано и неодредено да се менува за да се обезбеди нејзина одржливост.
Ефикасната контрола над операциите подразбира дефинирање на нагорна стратегија со јасни целосни и конкретни цели кои го помагаат процесот на контрола на управувањето и ја поддржуваат нивната компатибилност со стратешките цели
Една од првите задачи што треба да се преземат треба да биде идентификување на стратешките и специфичните цели за секоја од деловните области, во согласност со националните стратешки планови за секторите и важечкото законодавство. Стратешките деловни области треба да се дефинираат, и секој од нив треба да ги користи алатките за поддршка на контролата на управувањето, како и процедурите за контрола на софтверот и управувањето, како што се индикаторите за ефикасност (PI).
Акционен план за намалување на физичко истекување
Како што беше претходно истакнато од страна на Општината, неприходната вода (NRW) достигнува скоро 50 %, што претставува сериозен проблем за управување. Покрај зголемените трошоци и лошата услуга, одржувањето на големите загуби на вода ќе бара нови капацитети во изворите на вода.
Во контекст на зголемена сигурност, оперативните перформанси и квалитет на услуги, се препорачува да се спроведат кампањи кои промовираат активно пребарување на протекување. Активна контрола на протекување е стратегија за контролирање на вистински загуби од периодична или континуирана природа преку кои се обезбедува мониторинг на мрежата и откривање и поправка на непријавени протекувања.
Успешното пребарување на протекување на вода зависи не само од вештините на персоналот за откривање на истекување, туку и од информациите, средствата и условите за работа на мрежите во кои ги извршуваат своите задачи (мрежни сектори и мониторинг-метарски области) . Затоа, пред да се спроведе кампања за откривање и пронаоѓање на истекување, методот за следење на потрошувачката и распоредувањето работа на терен треба да се дефинира од одделот за инженерство, во согласност со стратегијата за намалување на NRW.
Акционен план за комерцијално управување и намалување на комерцијалните загуби
Мисијата на Комерцијалниот оддел е да воспостави контролирани и ефикасни односи помеѓу компанијата и потрошувачите, во рамките на јавната комунална служба. Од оваа гледна точка важно е да се познаваат клиентите и потрошувачите на општината.
Операциите за читање, фактурирање и наплата на долгови не само што обезбедуваат поголем дел од приходите и, следствено, нејзината економска одржливост, но исто така ги снабдуваат основните индикатори за технички менаџмент со врвен квалитет, особено за тоа што се однесува до: пресметки за губење и истекување, потрошувачка без броила, снабдување со мрежа и / или дистрибутивни зони со чести дефекти, замена на броила што произведуваат неисправни читања.
Истражувањето на сите инсталирани броила, вклучувајќи ја и нивната старост и ефикасност, е од суштинско значење за ефикасноста на целиот комерцијален процес. Информациите што се однесуваат на управувањето со инсталираните броила мора да бидат во софтверски модул за комерцијален менаџмент, со кој ќе се предвиди замена на броила за да се гарантира веродостојно мерење на потрошувачката.
Регистрацијата на инсталираните броила исто така ќе биде можност за компанијата да ги идентификува дефектите и неовластената потрошувачка и потрошувачите кои не се евидентирани како такви.
Како што беше наведено од страна на Општината, состојбата на 95% од водомерите е во задоволителна состојба, без да се утврди нивната возраст. Добрите практики препорачуваат староста на броилата да не биде повеќе од 10 години. Исто така постојат и неколку видови на потрошувачи на кои им е дозволено да не плаќаат за услугите: јавни органи, оддел за пожари, општински власти, и цркви.
Акционен план за развој на човечки ресурси
Правилното спроведување на организациската структура е од суштинско значење за развојот на избраната политика за управување и за исполнување на поставените стратешки цели. Треба да се проценат работните односи помеѓу различните деловни единици и да се оптимизираат бирократските процеси и внатрешните комуникации.
Смислената структура треба да го вклучи концептот за управување со цели и оптимизирање на рамката, истовремено зголемувајќи јаспособноста за одговор, делегирање одговорности, намалување на бирократските процедури и поедноставување на односите помеѓу различните функционални области.
Способноста за одговор во итни ситуации се смета за еден од најважните индикатори за оперативната ефикасност и затоа треба да претставува обврска за услуги кон клиентите.
Функционалната структура треба да одговори на следново:
• Појаснување на одговорностите на секоја оперативна област, одредување на специфични цели и функции;
• Дефинирање и имплементација на поефикасни методи и процедури;
• Создавање систематски и структурирани протоци на информации;
• Гаранција за брзо донесување одлуки;
• Специјализација на персоналот, подобрување преку обука, мотивација и упатства кон континуирано подобрување;
Фокусирање на компанијата кон корисниците, зголемување на квалитетот на обезбедните услуги.
Планот за човечки ресурси го утврдува целниот број на вработени за секторот за вода и отпадни води, имајќи ги предвид целите за изведба што ги утврди Општината и секое од нејзините одделенија, единици и работни места. Описите за работа ги направија достапни вештините на знаења и атрибути (KSAs) потребни за правилно извршување на работата.
Спроведувањето на планот за човечки ресурси значи дека треба да се воспостават соодветни постапки за вработување и селекција со цел да се изберат кандидатите, да се оценат нивните KSAs и да се спроведат потребните правни постапки за да се оствари нивното вработување.
Како резултат на планот за човечки ресурси, Општината ќе го процени нивото на специјализација на ЧР достапно во однос на задачите што треба да се извршат. Така, задачите за кои не постојат соодветни вештини во рамките на Одделот за вода и санитација ќе бидат идентификувани. Опцијата за аутсорсинг ќе зависи од оценетото ниво на специјализација потребни за да се обезбедат услугите, нивната фреквенција и анализа на трошоци и придобивки од обуката за човечки ресурси на општината или за аутсорсинг на општината.
Акционен план за подобрување на финансискиот менаџмент
Ќе се воведат сметководствени стандарди и процедури, финансиски информации и системи за периодично известување до раководството со цел да се обезбеди нивото на контрола кое е потребно за ефикасно спроведување на одделот.
Сметководството кое произлегува од овие финансиски информациски системи ќе одговара на целите на организацијата и ќе обезбеди соодветна контрола и евалуација на неговата работа. За таа цел ќе се воведат постапки со кои ќе се дефинира планот за сметки и спроведувањето на сметководствениот систем, според кој управувањето со сметководството е насочено кон специфичната природа на бизнисот.
Подготовката на буџетот треба да ги изрази во квантитативна смисла различните акциони планови изготвени во согласност со политиките и стратегијата на општината и со цел да се придржуваат кон утврдените општи цели.
Буџетот треба да содржи информации во врска со водењето на системите (трошоци и приходи) и планираната инвестиција.
Имплементацијата на соодветен и ефикасен хардвер и софтвер е од суштинско значење за да се постигне подобра изведба. Развивањето и спроведувањето на ИТ-план во секторот за комунални претпријатија мора да вклучува најмалку: ERP софтвер (тој донесува најдобра пракса до целиот синџир на вредности: сметководство, клиенти, добавувачи, трезорско управување, фиксни средства, управување со акции, човечки ресурси, итн); CRM софтвер (апликација со многу прилагодливи параметри кои можат да се справат со различните модели на цените и најдобрата практика на управување во смисла на читање, наплата, наплата на долгови, управување со услуги и мерачи); ГИС софтвер (интегрирано решение за заедничка технолошка платформа насочена кон обезбедување поддршка за евидентирање на инфраструктурата (средства) и планирање, операции и активности за одржување преземени од претпријатијата за комунални услуги); SCADA (целосно интегрирано решение за индустриско управување кое им овозможува на корисниците да ја зголемат профитабилноста на своите постројки со помош на сигурен, флексибилен систем за следење и контрола со високи перформанси); NRW софтвер (апликација која ќе го олесни целиот процес на собирање на податоци, толкување и евалуација на резултатите кои се однесуваат на променливите вклучени во смена на проблеми, протекување и загуби на вода во системот за снабдување); Софтвер за управување со одржување (за организирање и управување со одржување на опремата што ќе ги има потребните детали за организацијата, планирањето и управувањето со работата за одржување, квантифицирање на напорите и трошоците за труд, материјали и услуги и соодветните показатели за одржување).
Што се однесува до финансиската автономија, Општината мора од својата деловна активност, или со други правни средства, да ги добие приходите кои ги покриваат сите поврзани трошоци, независно дали се поврзани со нејзиното оперативно функционирање, без разлика дали на извршувањето на капиталните работи што овозможува зајакнување на производството, зголемувањето на веродостојноста и растот на покриеноста на услугите за вода / отпадни води. Неопходно е да се знае, од самиот почеток, износите на средствата што се на располагање за извршување на услугите и нивните изворни тарифи кои им се наплаќаат на клиентите или друга форма на владина поддршка и потребите за финансирање на услуги кои треба да ги опфатат не само оперативните трошоци, потребни се инвестиции (и уредно буџетирани) да ги следат стратешките цели на општината.
Некои од претпоставените нивоа на услуги за овој проект беа:
Табела 8: Нивоа на услуги
Стратешки цели |
Мерки |
Клучни показатели на успех |
Процена 2018 |
Цxx |
Xxxx |
|||
1 |
Проширување на опфатот на услугата |
1.1 |
Проширување на опфатот на услугата со цел вклучување услуги за вода за пиење за рурални подрачја |
1.1.1 |
% покриеност - водоснабдување |
70% |
91% |
По 5-та година |
1.2 |
Проширување на опфатот на услугата за собирање на отпадни води |
1.2.1 |
% покриеност – собирање и одведување отпадни води |
60% |
91% |
По 5-та година |
||
1.3 |
Проширување на услугата за третман на отпадни води |
1.3.1 |
% покриеност – третман на отпадни води |
70% |
91% |
По 5-та година |
||
2 |
Подобрено оперативно управување |
2.1 |
Подобрување на ефикасноста на системот за снабдување со вода за пиење преку реконструкција и обнова |
2.1.1 |
Дневен континуитет на обезбедувањето на услугата (часови) |
24 |
24 |
Сите 30 години |
2.1.2 |
% неприходувана вода |
42% |
22% |
По 5-та година |
||||
2.1.3 |
Сооднос на појава на пукање на водоводни цевки (пукање/km од мрежата за снабдување/година) |
2,0 |
1,0 |
По 11-та година |
||||
2.1.4 |
Енергетска ефикасност kWh/m3 на произведена вода |
0,84 |
0,76 |
По 5-та година |
||||
2.2 |
Подобрување на ефикасноста на системот за собирање отпадни води преку реконструкција и обнова |
2.2.1 |
Број на затнувања на канализацискиот систем/km/година |
Не е достапно |
1,0 |
По 11-та година |
||
2.3 |
Подобрување на ефикасноста на пречистителната станица |
2.3.1 |
Третирана отпадна вода до секундарно ниво |
100% |
100% |
Сите 30 години |
||
2.3.2 |
Енергетска ефикасност kWh/m3 на третираната вода |
0,15 |
0,14 |
По 5-та година |
||||
3 |
Подобрено/ воведено управување со средства |
3.1 |
Изработка/комплетирање на ГИС базиран регистар на средства |
3.1.1 |
% мапираност на мрежата за водоснабдување |
0% |
100% |
По 5-та година |
3.1.2 |
% мапираност на канализациската мрежа |
0% |
100% |
По 5-та година |
||||
3.2 |
Развој на систем за одржување на средства |
3.2.1 |
Трошоци за работа и одржување за водоснабдување (МКД/потрошувач) |
1.896 |
1.544 |
По 5-та година |
||
3.2.2 |
Трошоци за работа и одржување за собирање и одведување отпадни води (МКД/потрошувач) |
474 |
354 |
По 5-та година |
||||
3.2.3 |
Трошоци за работа и одржување за пречистителна станица (МКД/потрошувач) |
1.986 |
2.622 |
По 5-та година |
||||
3.3 |
Изработка на програма за капитални инвестиции (реконструкција, рехабилитација) |
3.3.1 |
Процент на обнова/рехабилитација (%) на мрежата за водоснабдување |
0,0% |
2,0% |
По 5-та година |
||
3.3.2 |
Процент на обнова/рехабилитација (%) на канализациската мрежа |
0,0% |
2,0% |
По 5-та година |
||||
4 |
Подобрено, читање, фактурирање и наплата |
4.1 |
Подобрување на читањето и фактурирањето |
4.1.1 |
% на покриеност со функционални водомери |
100% |
100% |
По 5-та година |
4.1.2 |
% на ефикасност на фактурирање - вода |
100% |
100% |
По 5-та година |
||||
4.1.3 |
Домашна потрошувачка во литри на глава на жител од ден |
116 |
119 |
По 5-та година |
||||
4.2 |
Подобрување на ефикасноста на наплатата |
4.2.1 |
% на ефикасност на наплата (сите водни услуги) |
90% |
95% |
По 5-та година |
||
5 |
Подобрено финансиско управување |
5.1 |
Воведување сметководство на база на трошковни и профитни центри |
5.1.1 |
Оперативен модул за работни налози |
НЕ |
ДА |
По 1-ва година |
5.1.2 |
Модул за оперативно сметководство којшто поддржува сметководство на база на трошковни и профитни центри |
НЕ |
ДА |
По 1-ва година |
||||
6 |
Подобрена организираност, управување и човечки ресурси |
6.1 |
Зголемена ефикасност на персоналот |
6.1.1 |
# вработени/1000 потрошувачи – водоснабдување |
6,5 |
3,0 |
По 5-та година |
6.1.2 |
# вработени/ 1000 потрошувачи – отпадни води |
2,2 |
2,0 |
По 5-та година |
Макроекономските и фискалните претпоставки вклучени во проектните модели беа:
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Тековната тарифна структура на општина Дојран за водоснабдување и канализација е дадена во следната табела:
Тарифна структура која е на сила за регулираниот период 2019-2021
Во ова поглавје е претставен основниот случај, чија изградба се базираше на претходно претставени претпоставки:
Врз основа на економските податоци од кои произлегува оперативниот дефицит од 57.704 евра годишно и имајќи ја предвид инвестициската вредност од 8.102.000,00 евра што треба да се спроведе за да може секторот за вода и канализација ефикасно и безбедно да функционира и за здравјето на граѓаните и со почит кон животната средина, очигледно е дека цените на услугите за водоснабдување и канализација треба да се постават на нови нивоа, но секогаш со критериумот за финансиска достапност, како што е утврдено во Препораката од Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република Северна Македонија, за прагот на финансиска достапност на цените на водоснабдувањето.
Поради планираните инвестиции, тарифните приходи е проектирано да се зголемат согласно одредбите од Законот за утврдување на цени на водните услуги и постепен премин кон целосен поврат на трошоци. Моментално, најголем дел од тарифните приходи се потребни за покривање на трошоците за работа и редовно одржување. Се смета дека во текот на следнава декада, со зголемување на тарифите, би се создале зголемени тарифни приходи за инвестиции во капитално одржување (замена на средства) и изградба на нови објекти, како резултат на зголемувањето на тарифите, но и како резултат на зголемувањето на оперативната ефикасност. Меѓутоа, со оглед на големите финансиски ограничувања на македонските домаќинства, воведувањето тарифи за целосен поврат на трошоците, вклучително целосно покривање на амортизацијата на средствата финансирани од грантови (пресметка за капитално одржување) не се предвидува како опција што би се реализирала на краток рок, туку се смета за подолгорочна цел. Генерално гледано, се користи пристап сличен на оној што е користен во неколку други физибилити студии, каде што надоместот за амортизација (а со тоа и зголемувањето на тарифите) е распореден постепено на тој начин што барем половина од целосната амортизација би била собрана за време на референтниот период.
Регулаторната комисија за енергетика на Република Македонија, согласно член 9 став (1) точка 14 од Законот за утврдување на цените на услугите за вода ("Службен весник на Република Македонија" бр. Весник на Република Македонија "бр. 7/16), го дава следново:
1. Прагот на достапност на цените на услугите за вода, односно горната граница на цената на услугите за вода, не смее да надминува 3% од просечниот приход на домаќинството од подрачјето во кое се обезбедува водоснабдувањето. 2. Прагот на достапност е препорачана вредност, а во случај да се надмине, давателот на услуги за водоснабдување до Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република Македонија доставува посебно објаснување како анекс на Планот за прилагодување на тарифите за услугите за вода.
Број 02-1497 / 1 6 септември 2017 година Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република Македонија
Идентификација на ризик, управување со ризик, распределба, вреднување и намалување на ризикот (матрица на ризик) на јавните приватни партнерства вообичаено се аранжмани со релативно долго траење (30 години) што вклучуваат корпорација помеѓу јавниот партнер и приватниот партнер во различни аспекти на планираниот проект. Како резултат на тоа, постои потреба да се балансираат интересите на јавниот и приватниот сектор и правилно да се распределат ризиците меѓу нив. Договорните трансфери на ризик се наменети да пропишат одговорност (финансиска или поинаква) за поврзаната изложеност на ризик на едната или на другата страна. Договорот за пренос на ризик може да го ослободи јавниот партнер, што е првично одговорен за ризикот со тоа што го доделува ризикот на една или повеќе од договорните приватни страни на договорот.
Разумната алокација на ризици е важна, обично инвеститорот или приватниот партнер ги зема ризиците за управување, финансирање, проектирање, изградба, набавки, комерцијални побарувања, работење и одржување; додека јавниот партнер ги презема политичките, промените во законот и регулаторните ризици.
Ризик на побарувачка Во економската проценка на проекциите за ЈПП проектот, побарувањата се клучен елемент, бидејќи побарувачката на клиентот е потребна за да се пресмета приходот и да се проценат оперативните трошоци, одржувањето, рехабилитацијата на средствата и инвестициите. Во зависност од видот на договорот за ЈПП, приватниот партнер ќе преземе ризик од побарувачката и приходите.
Управување и оперативен ризик Оперативните ризици се однесуваат на одговорностите поврзани со работењето на постојните и новите средства и нивно одржување според бараните национални и меѓународни стандарди. Често податоците за постојните услуги, задоволството од побарувачката на услугите и состојбата на постоечката физичка инфраструктура не се целосно достапни пред доделувањето на договорот и, кога постои неизвесност, ова генерално ја зголемува цената за покривање на овие согледувани ризици.
Комерцијални ризици (на пример, ризици за приход и наплата) Концесионерот не добива фиксна такса за неговите услуги од Концедентот, но неговите приходи доаѓаат од количини за водоснабдување и собраните и третираните отпадни води кои се фактурираат и собираат од клиентите, а не од оперативниот надоместок.
Ризик на капитални инвестиции Инвестиционите трошоци во потребната инфраструктура, што е предмет на оваа физибилити студија изнесуваат 8.102.000,00 ЕУР. Обемот на договорот за концесија за ЈПП може да вклучи извршување на планот за капитални инвестиции или, од друга страна, инвеститорот (или концесионерот) може да биде задолжен за надгледување на конкретни капитални инвестиции. Што се однесува до инвестицискиот план, пожелно е да се дефинира на самиот почеток вкупната вредност на инвестицијата и нејзината дистрибуција во текот на концесијата, наместо да се дефинира хронологијата на активностите. Ова дава на концедентот и на концесионерот повеќе слобода да преговараат секоја година за тоа кои инвестиции треба да се спроведат и кои ќе придонесат повеќе за зголемување на одржливоста и нивото на услугата на системот.
Ризик од нефункционалност Приватниот партнер презема одреден степен на ризик во однос на функционалноста, поради причини што се должат на несоодветни дизајни на проекти и несоодветни спецификации за материјали и опрема, трошоците за одржување и некои замени се пренесени на одговорност на операторот.
Финансиски ризици Во зависност од видот на договорот за ЈПП и соодветното ниво на финансирање, инвеститорот ќе биде одговорен за подигнување на приватното финансирање потребно за завршување на проектот. Ризикот од зголемување на каматната стапка или стапката на инфлација ќе ги сноси инвеститорот. Со оглед на тоа, јасно е дека концесионерот има тенденција да носи поголем оперативен ризик, како и ризик од побарувачката, ризик за фактурирањето и наплатата и, по дискреција на концедентот, ризик за капацитет за спроведување на капиталните инвестиции. Важни алатки за управување со овие ризици се договорените спогодби и рамномерната распределба на ризикот помеѓу концесионерот и концедентот, обезбедувајќи механизми за пренос на ризик преку комбинација на обештетување, ограничување на одговорноста и откажување од клаузулите за суброгација. Примери за ефективни процесни механизми за ублажување на ризиците се:
Инвеститорите во проекти за ЈПП, исто така, треба да ги имаат следните клучни вештини:
Финансирањето честопати вклучува комбинација на извори, јавни и приватни, што во некои случаи подразбира сложени аранжмани помеѓу различните играчи. Постојат три основни извори за финансирање на шеми за ЈПП за проекти:
Распределбата на фер ризик и остварувањето на целите на политиката се критични фактори при одлучувањето за "банкабилност" на еден проект. Општо земено, во овие конкретни случаи, структурата на финансирањето на проектот се решава со финасиите на проектот. Структурата на финансиите на проектот ќе вклучуваат ДПН (Друштво за посебна намена, независно правно лице што ќе биде експлицитно формирано со цел да го преземе проектот) во кој давателот и спонзорите на проектот придонесуваат за долг и капитал за финансирање на проектните трошоци. За финансирање на проекти, кредитните структури се потпираат исклучиво на паричните текови на проектот за отплата, со средствата, правата и интересите на проектот што се чуваат како секундарна гаранција или колатерал. Вкупното финансирање на проектот е околу 8.102.000,00 евра. Идентификација и евалуација на ризици ќе ги земеме во предвид следниве ризици со нивна оценета веројатност и влијание:
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ризик |
Веројатност* |
Влијание/ Интензитет** |
Клуч |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Дизајнирање (тендер и квалитет) |
4 |
3 |
12 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Политички ризик |
4 |
4 |
12 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Оперирање и одржување (квалитет) |
2 |
2 |
4 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Комерцијален (пониски приходи од оценетите) |
3 |
3 |
9 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Каматни стапки (макроекономски ризици) |
3 |
3 |
9 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Избор на приватен партнер (мал број на понудувачи) |
2 |
4 |
8 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ризик од приватниот партнер (ако стане несолвентен или поради други причини е принуден да се повлече од договорот) |
2 |
2 |
4 |
|
|
Табела 10. Оценети ризици за проектот, нивна оценета веројатност и влијание.
Бодовите кои им се доделуваат на ризиците, може да ни помогнат во дефинирањето на видот на ризиците, и тоа:
Карактеристичен ризик (тоа е ризик кој веќе постои во опкружувањето)
Резидуален ризик (тоа е ризик кој останува и понатаму, иако е превземена акција врз него)
Целен ризик (степен на ризик кој е прифатлив).
Бодување на ризикот |
|
9 – 16 |
Висок ризик/карактеристричен |
5 – 8 |
Среден ризик / резидуален |
1 – 4 |
Низок ризик / целен |
Табела 11. Бодови на ризик и видови на ризик
Веројатнот |
Бодови |
Дејство |
Мошне веројатно |
9 – 16 |
Неприфатливо ниво на изложеност на ризикот, кој бара постојан и активен мониторинг како и мерки кои треба да се применат со цел намалување на изложеноста |
Веројатно |
5 – 8 |
Прифатливо ниво на изложност на ризикот и предмет на редовни и активни мониторинг мерки |
Малку веројатно |
3 – 4 |
Прифатливо ниво на изложеност на ризик, предмет на редовен пасивен мониторинг |
Мошне малку веројатно |
1 – 2 |
Прифатливо ниво на изложеност на ризик, предмет на периодичен пасивен мониторинг |
Табела 12.Препорачани дејства, според скалилото на ризик (доделените бодови).
Множител |
Рангирање на ризикот |
|||||
4 |
Веројатност |
мошне високо мошне веројатно |
4 |
8 |
12 |
16 |
3 |
Висока Веројатно |
3 |
6 |
9 |
12 |
|
2 |
Средна малку веројатно |
2 |
4 |
6 |
8 |
|
1 |
ниска многу малку веројатно
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
|
|
ниско минорно |
Средно значително |
високо сериозно |
Многу Високо Мошне Сериозно |
|
влијание/интензитет |
||||||
|
Множител |
1 |
2 |
3 |
4 |
Табела 13. Матрица за евалуација на ризиците
Ризик |
Вид на Ризик |
Препорачани дејства |
дизајнирање (тендер и квалитет), |
Висок |
Неприфатливо ниво на изложеност на ризикот, кој бара постојан и активен мониторинг како и мерки кои треба да се применат со цел намалување на изложеноста. |
политички ризик |
Висок |
|
комерцијален (пониски приходи од оценетите) |
Висок |
|
каматни стапки (макроекономски ризици) |
Висок |
|
избор на приватен партнер (мал број на понудувачи) |
Среден |
Прифатливо ниво на изложност на ризикот и предмет на редовни и активни мониторинг мерки |
оперирање и одржување (квалитет) |
Низок |
Прифатливо ниво на изложеност на ризик, предмет на периодичен пасивен мониторинг |
ризик од приватниот партнер (ако стане несолвентен или поради други причини е принуден да се повлече од договорот) |
Низок |
Табела 14. Евалуација на ризици за проектот
Дистрибуција и моделирање на ризици
На следнава табела се прикажани идентификуваните ризици, нивната дистрибуција на соодветниот партнер кој најефикасно може да ги управува и можните акции за ублажување на нивното влијание.
Опис на последицата од идентификувањето на ризикот |
Вид на ризик |
Акции за ублажување |
Дистрибуција на ризик |
Влијание за финансиска анализа |
Проектирање (тендер и квалитет), Општината од Дојран нема искуство во изготвување на тендер за вакви ЈПП проекти. Можно е заради нискиот квалитет на тендерот да се покаже слаб интерес за квалитетни и сериозни приватни партнери. |
Висок |
Да се организира средба со потенцијални приватни партнери. Да се разгледаат и други искуства од земјата Да се ангажираат надворешни експерти – трансакциони советници за ЈПП Да се внимава на соработката и координацијата со сообраќајната полиција и комуналниот инспекторат |
Општина Дојран / Приватен партнер |
Дополнтелни трошоци и доцнења
Неостварувањена партнерството |
Политички ризик |
Висок |
Да се обезбеди нацрт договор за време на тендерската постапка Цената/тарифникот не се менува за време на ЈПП договорот освен ако не е уредено во ЈПП договорот |
Општина Дојран |
Раскинување на договорот |
Комерцијален (понизок волумен на приходи од оценетите) овој ризик е комплетно менаџиран од приватниот партнер |
Висок |
Подобро планирање на побарувачката Постои сообраќајна студија со соодветни мерења |
Приватен партнер |
Намалена исплатливост и атрактивност |
Каматни стапки (макроекономски ризици), Овој ризик е комплетно менаџиран од приватниот партнер. |
Висок |
Подобро планирање на проектот за да се добие поволна каматна стапка |
Приватен партнер |
Зголемување на трошоците за приватниот партнер |
Табела 15. Матрица на дистрибуција на ризици
Анализа на законитоста и изводливоста на доделувањето на концесијата/јавно приватното партнерство, вклучувајќи воспоставување на превентивни мерки од интерес за одбраната и безбедноста на земјата;
Правната рамка за јавно-приватно партнерство содржана е во Законот за концесии и јавно приватно партнерство, со кој се уредува доделувањето на концесија на добра од општ интерес и договор за воспоставување на јавно приватно партнерство (ЈПП), правната заштита за секое лице кое има или имало интерес за добивање на таков договор и кое ризикувало или ризикува да биде оштетено во постапката за доделување на таков договор, како и други прашања во врска со концесиите на добра од општ интерес и договорите за воспоставување на јавно приватно партнерство.
Согласно Законот, сите договори за воспоставување на ЈПП во кои јавните партнери (централната или локалната власт, јавните препријатија, јавните установи и другите правни лица определени со Законот) доделуваат договори на приватните партнери мора да бидат доделени во согласност со начелата на транспарентност, недискриминација, пропорционалност, ефикасност, еднаков третман и меѓусебно признавање.
Субјект на ЈПП ќе биде јавното претпријатие за комунални дејности Комуналец – Полин, Стар Дојран, со седиште на уxxxx„Xxx 0-xx Xxxxxxx“ xxxx 0, Општина Дојран.
Сите права и обврски што јавниот партнер на ЈПП, ЈПКД Комуналец – Полин ги има согласно член 60 од Статутот на претпријатието што се однесуваат на работењето во воена и вонредна состојба приватниот партнер ќе мора во целост да ги прифати пред потпишување на договорот за ЈПП, односно новоформираното друштво за посебна намена (ДПН) да ги преземе и овие обврски.
Обврските на Претпријатието за работа во воена и вонредна состојба согласно член 60 од Статуто на претпријатието се:
Во воена и вонредна состојба, пртпријатието продолжува со вршење на дејноста заради што во согласност со законот за одбрана и дугите подзаконски прописи, спроведува соодветни подготовки и изработува документи за работа во воена и вонредна состојба.
Во воена состоја Претпријатието презема мерки за заштита на работниците и материјалните добра од воени дејствија.
Заради заштита на тајните податоци и информации од областа на одбраната, претпријатието спроведува соодветни мерки за нивна заштита
Превентивни мерки за исполнување на овие барањата:
Во договорот за концесија да се внесе обврската на ДПН дека ги презема сите мерки за работа на јавното претпријатие во воени и вонредни состојби,
Да се потпише посебна изјава за обврска за исполнување на обврските на јавното претпријатие за исполнување на одредбите од член 60 на Статутот на претпријатието
Да се воведе обврската на приватниот партнер (ДПН) за спроведување на мерки за заштита на вработените и материјаните добра на јавниот партнер за време на владение од страна на приватниот партнер.
Да се воведе во договорот за концесија обврската на ДПН за заштита на тајните податоци од областа на одбраната
Препорака за постапка за избор на концесионер/приватен партнер
Подготвителните работи вклучуваат особено:
формирање на Комисија за спроведување на постапка за доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство;
подготовка на извештај за претходна анализа за основните елементи на проектот кои се показатели за природата на договорот што треба да биде склучен со цел воспоставување на јавно приватно партнерство, имајќи ја предвид дефиницијата за јавно приватно партнерство од овој закон;
изработка на физибилити студија за оправданост на доделување на концесија на добра од општ интерес или договор за воспоставување на јавно приватно партнерство;
проценка на влијанието врз животната средина на концесијата на добра од општ интерес или на јавно приватното партнерство;
Советот на општина Дојран, согласно член 17 од Законот, донесува одлука за започнување на постапка за доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство.
Предлогот за донесување на одлуката треба да го изготви градоначалникот на општината.
Кон предлогот треба да се достави и предлог-одлука.
Одлуката согласно член 18 од Законот, особено треба да содржи:
образложение за оправданоста за доделување на концесија на добра од општ интерес или договор за воспоставување на јавно приватно партнерство, вклучително и образложение за основот за идентификување на видот на договорот, имајќи ја предвид дефиницијата за јавно приватно партнерство од овој закон,
назначување на нејзините цели,
предмет на концесијата на добра од општ интерес или на јавното приватно партнерство и основните услови за доделување на концесија на добра од општ интерес или договор за воспоставување на јавно приватно партнерство,
во случај на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство, видот на постапката од Законот за јавните набавки, имајќи го предвид член 15 на овој закон,
начинот и рокот во кој ќе биде спроведена постапката, и
Одлуката, иако со Законот не е изричито пропишано, треба да се објави во службеното гласило на општината.
Комисија за спроведување на постапката за доделување на концесија
Иако во Законот е наведено дека формирањето на Комисијата за спроведување на постапка за доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство (во натамошниот текст: Комисија) е во рамките на подготвителните дејствија, предлагаме Комисијата да се формира, од страна на градоначалникот на општината, по донесувањето на Одлуката, односно по нејзиното влегување во сила.
Комисијата треба да се формира согласно одредбите на член 20 од Законот за концесија и јавно проватно партнерство. Комисијата, согласно член 21 од Законот, ги врши особено следните работи:
подготвува тендерска документација, вклучувајќи го и нацрт договорот;
ги определува критериумите за доделување на договорот;
организира прием на пријавите за учество и понудите;
ја утврдува способноста на кандидатите и определува кандидати кои имаат право да го продолжат учеството во постапката;
ја утврдува способноста на понудувачите;
дава појаснувања и доставува дополнителни информации и документи;
ги разгледува и оценува понудите и врши рангирање на понудувачите со предлог за прворангираниот да биде избран;
изготвува извештај за евалуација на понудите;
поднесува предлог за поништување на постапката;
ги врши сите други работи потребни за спроведување на постапката.
Препораки за тендерска документација
Комисијата ја подготвува тендерска документација, вклучувајќи го и нацрт договорот и ги определува критериумите за доделување на договорот, како составен дел на тендерскта документација.
Тендерската документација треба да се изготви, да се заснова и да произлезе од оваа студија.
Оглас за доделување на договор за воспоставување на ЈПП
По одобрување на тендерската документација од страна на градоначалникот на општината, Комисијата објавува јавен повик за доставување на понуди на Електронскиот систем за јавни набавки – Биро за јавни набавки, во "Службен весник на Република Македонија" и во домашно јавно гласило, како и во гласило на општината. Воедно, јавниот повик ЗАДОЛЖИТЕЛНО ТРЕБА да се објави и во странско јавно гласило.
Видови на постапки за доделување на договори за воспоставување на ЈПП
Доделувањето на договори за воспоставување на ЈПП се врши по пат оглас кој се организира и спроведува како:
Отворен повик;
Ограничен повик;
Конкурентен дијалог; и
Постапка со преговарање со претходно објавување на оглас.
Одлука за избор и правна заштита
Одлуката за избор, на предлог на Комисијата, ја донесува Советот на општина Дојран. Против истата е дозволен правен лек: жалба до Државнта комисија за жалби по јавни набавки, која го одлага потпишувањето на Договорот за ЈПП со избраниот понудувач.
Препорака за постапката за избор на концесионер/приватен партнер;
По наша оценка, најприменлива постапка за избор на приватен партнер, е огласот да се органзира како отворена постапка.
Кај отворениот повик, рокот за доставување на понудите изнесува најмалку 30 дена сметано од денот на објавувањето на огласот во ЕСЈН (електронски систем за јавни набавки) што се води кај Бирото за јавни набавки.
Предлог одлуката за отпочнување на постапка за јавно приватно партнерство е дадена во прилог на оваа студија
Препорака за критерумите за селекција на понудувачите и евалуација на понудите
Барања за квалификација
(се оценува способноста на концесионерот кој ќе го спроведува договорот)
Концесионерот треба да покаже искуство во:
- најмалку 2 целосни концесии / ЈПП договори за управување и работа на комунални претпријатија за вода и отпадни води кои опслужуваат најмалку 30.000 клиенти (или 50.000 жители (со потврди за добро извршување на работите издадени од јавен партнер);
- услуги за крајниот потрошувач, вклучувајќи мерење и наплата на услуги за вода / отпадни води на над 30.000 клиенти (или 50.000 жители);
- управување, работење и одржување на пречистителни станици за отпадни води со капацитет за обработка над 20.000 m3 / ден;
- Искуство во финансирање и управување на договори вклучувајќи инвестициски планови за подобрување/проширување на средства покриеност и ниво на услуга од најмалку 30.000.000 €;
- проекти за намалување на NRW, во комунални дејности кои опслужуваат најмалку 20.000 клиенти (или 40.000 жители), каде што за 5 години е постигнато намалување од 10 %, или сегашниот процент на NRW се одржува под 20% во последните 3 години;
- 2 проекти кои се завршени или се во тек, во земји различни од земјата на основање на концесионерот, за обезбедување на услуги поврзани со вода / отпадни води;
Концесионерот треба да приложи ревизорски сметки за последните 3 години за да докаже просечен годишен обрт на средства не помалку од 15.000.000€.
Во случај на заедничко вложување, квалификациите се исполнети се додека тие се задоволени од еден од членовите на заедничкото вложување и:
(a) Членот што ги задоволува квалификациите 1.1 а) и б) мора да има повеќе од 50% удел во заедничкото вложување,
(b) За да се усогласат со профитот што е потребен под 1.2, член на водечка компанија во заедничкото вложување мора да се усогласи со 75% од барањата.
Евалуација на понудите
Евалуација на понудите се врши од страна на Комисијата врз основа на претходно објавени критериуми во јавниот повик.
За извршената евалуација, Комисијата составува писмен извештај врз основа на кој до Советот на општина Дојран доставува предлог за избор на најповолна понуда, односно за избор на приватен партнер.
Препораки за критериумите на вреднување
Фактор |
Опис |
1 |
NPV на приходите од тарифи |
2 |
Провизија за концедентот |
3 |
Инвестициски план |
3.1 |
Усогласеност со целите и задачите во TOR |
3.2 |
Програми за подобрување и рехабилитација |
4 |
Финансиска структура |
4.1 |
капитал на долг |
4.2 |
Снага на финансиската структура |
4.3 |
Финансирање на компромиси |
5 |
Квалитет на услуги (врз основа на методологијата) |
5.1 |
Организациска табела и кадровско екипирање |
5.2 |
IT & IS и други мерки за подобрување на ефикасноста |
5.3 |
Административни процедури и услуги за клиентите |
5.4 |
Мерење, наплата, процедури за собирање |
5.5 |
O & M процедури, контрола на квалитет на вода |
5.6 |
Квалитет, здравје и безбедност и осигурување на усогласеност со животната средина |
5.7 |
Реакција во случај на опасност |
5.8 |
Број на вработени |
Препораки за тендерската документација
Препораки за тендерската документација
Во Тендерската документација ќе треба да бидат опфатени особено следните прашања:
Пименливи регулативи,
Критериуми за подобност за понудувачите,
Клучните датуми за барања за разјаснување, поднесување на понуди, итн
Документите кои ќе ја сочинуваат понудата (треба да содржат информации потребни за евалуација)
Процедури за евалуација и критериуми за награда
Процедури и формалности до потпишување на договор
2. Проектни задачи:
Предмет на договорот, времетраењето и сл.,
Обврски на Изведувачот,
Нивоа на услуги кои треба да се спроведат и распоред,
Задолжителна инвестиција,
Обврски на договорниот орган,
Основни / историски податоци за средствата и услугите
Прогнози / достапни студии
Предлог одлука за поведување на постапка за концесија / јавно-приватно партнерство;
Врз основа на член 17 став 5 од Законот за концесии и јавно приватно партнерство ("Службен весник на Република Македонија" бр. 6/12, 14 / 14,33 / 15,104 / 15 и 215/15) и член xx од Статутот на Општина Дојран (Службен диктат на општина Дојран бр ..........), Советот на општина Дојран на седницата одржана на ........ 2019 година,
ОДЛУКА
ЗА ОДОБРУВАЊЕ НА СОГЛАСНОСТ НА ОДЛУКА ЗА ЗАПОЧНУВАЊЕ НА ПОСТАПКАТА ЗА ДОДЕЛУВАЊЕ НА ДОГОВОРОТ ЗА ВОСПОСТАВУВАЊЕ НА ЈАВНО ПРИВАТНО ПАРТНЕРСТВО ЗА ФИНАНСИРАЊЕ, ДИЗАЈНИРАЊЕ ПРОЕКТИРАЊЕ, РЕКОНСТРУКЦИЈА, РЕНОВИРАЊЕ, ИЗГРАДБА, КОРИСТЕЊЕ, УПРАВУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ЈАВНО ВОДОСНАБДУВАЊЕ И ОДВЕДУВАЊЕ НА ОТПАДНИ ВОДИ И СИСТЕМИ ЗА ТРЕТМАН
Член 1
Со оваа Одлука се дава согласност на Одлуката за отпочнување на постапка за доделување на договор за воспоставување на јавно приватно партнерство за ФИНАНСИРАЊЕ, ДИЗАЈНИРАЊЕ ПРОЕКТИРАЊЕ, РЕКОНСТРУКЦИЈА, РЕНОВИРАЊЕ, ИЗГРАДБА, КОРИСТЕЊЕ, УПРАВУВАЊЕ И ОДРЖУВАЊЕ НА ЈАВНО ВОДОСНАБДУВАЊЕ И ОДВЕДУВАЊЕ НА ОТПАДНИ ВОДИ И СИСТЕМИ ЗА ТРЕТМАН бр. xhhh од хх.хх.2019, донесена од Управниот одбор на ЈПКД Комуналец Полин на седница одржана во хх.хх.2019 година.
Член 2
Оваа одлука влегува во сила на денот на објавувањето на огласната табла на општина Дојран.
Претседател на Советот на општина Дојран,
АНЕКСИ
Анекс 1: Елаборат за заштита на животната средина
Анекс 2: Проект за станица за третман на отпадни води
1 Националната стратегија за водите на Република Македонија (Сл. в. 122/12)
2 Дел 15.10.20.20 од Директориумот на законодавството на Европската Унија
3 Директива 98/83/ЕЗ на Советот од 3 ноември 1998 година за квалитетот на водата намената за потрошувачка од страна на човекот, ОЈ L 330, 5.12.1998, стр. 32–54
4 Директива 2000/60/EЗ на Европскиот парламент и на Советот од 23 октомври 2000 година за воспоставување на рамка за делување на заедницата во полето на водните политики, OJ L 327, 22.12.2000, p. 1–73
5 Директива 2006/7/EЗ на Европскиот парламент и на Советот од 15 февруари 2006 година во однос на управувањето со квалитетот на водата за капење и укинување на Директивата 76/160/EEC, OJ L 64, 4.3.2006, стр. 37–51
6 Член 103 став (2) од Законот за водите
7 Член 78 и 79 од Законот за водите
8 Член 117 од Законот за водите
9 Член 118 од Законот за водите
10 Член 174 од Законот за водите
11 Член 95 од Законот за животна средина
12 Член 146 став (1) од Законот за водите
13 Член 160 од Законот за водите
14 Член 161 од Законот за водите
15 Член 150 став (8) од Законот за водите
16 Дел XII.2 Инспекциски надзор
17 Член 235 од Законот за водите
18 Член 38 став (2) од Законот за снабдување со вода за пиење и одведување на урбани отпадни води
19 Член 22 од Законот за локална самоуправа
20 Член 113 став (1) од Законот за водите
21 Член 113 став (2) од Законот за водите
22 Член 113 став (3) од Законот за водите
23 Article 95 of XxX
3