CONGRES- STUKKEN


CONGRES- STUKKEN


VOOR HET CONGRES VAN 14 EN 15 JANUARI 2017 BESCHRIJVINGSBRIEF



INHOUD


Aanbiedingsbrief 5

Congresagenda 7

Van het presidium praktisch 9

Ledendemocratie 12

Voordracht presidium 14

Voordracht beroepscommissie 16

Voordracht PES-congresdelegatie 18

Wijziging statuten en reglementen 20

Uitslag stemlokaal en voorstel voor afhandeling amendementen en moties 22

Congresbesluit addendum op het verkiezingsprogramma 26

Verkiezingsprogramma met amendementen 28

Moties 152

Voorstel lijstverbinding 170

Concept-kandidatenlijst Tweede Kamer 171


Beste partijgenoten,


Hierbij bied ik je de beschrijvingsbrief aan voor het PvdA partijcongres op 14 en 15 januari 2017. Het congres zal plaatsvinden in DeFabrique in Utrecht.


In deze beschrijvingsbrief vind je de amendementen op het verkiezingsprogramma en de moties, de

uitslag van het Stemlokaal en een afhandelingsvoorstel van het presidium. Verder in deze beschrijvingsbrief een voordracht voor de PES-congresdelegatie, de beroepscommissie en het presidium. En uiteraard de conceptkandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen.


Op 15 maart 2017 vinden de Tweede Kamerverkiezingen plaats. De maanden in aanloop naar deze verkiezingsdag gaan we massaal campagne voeren. Op het congres zullen we onze beoogd lijsttrekker, Xxxxxxxx Xxxxxxx, bekrachtigen en de kandidatenlijst vaststellen.


Voor de volgorde van de behandeling van alle onderwerpen verwijs ik je graag naar de congresagenda op de volgende pagina.


Actuele moties kunnen van maandag 2 januari tot maandag 9 januari 10.00 uur worden ingediend in de Le- denkamer. Het Stemlokaal is vervolgens geopend tussen dinsdag 10 januari 23.59 uur en vrijdag 13 januari

10.00 uur. Daarna doet het presidium een afhandelingsvoorstel.

Ik hoop je op 14 en 15 januari te mogen begroeten in Utrecht! Hartelijke groet,

Namens het partijbestuur,



Xxxx Xxxxxxx

CONGRESAGENDA


Zaterdag 14 januari


Welkom door Presidium en vaststellen agenda Herdenken overleden partijgenoten

Testen stemapparatuur Verkiezing Beroepscommissie Verkiezing PES-congresdelegatie Verkiezing Presidium

Statuten- en reglementswijzigingen


Toespraak voorzitter Jonge Socialisten Xxxxx Xxxxxx XXXXX

Bespreken en vaststellen verkiezingsprogramma Moties

Toespraak partijvoorzitter Xxxx Xxxxxxx


Zondag 15 januari


Opening door Presidium Bedanken Tweede Kamerleden

Bekrachtiging beoogd lijsttrekker Xxxxxxxx Xxxxxxx PAUZE

Kandidatenlijst Tweede Kamerverkiezingen Middagprogramma

Toespraak Xxxxxxxx Xxxxxxx Afsluiting en Internationale

WELKOM OP HET PVDA-CONGRES

PRAKTISCHE ZAKEN VOOR HET CONGRES IN UTRECHT


Het PvdA congres wordt dit jaar gehouden op zaterdag 14 en zondag 15 januari in DeFabrique in Utrecht. Op zaterdag kun je vanaf 9.45 uur terecht bij de congreslocatie, het programma start om 10.30 uur.

Op zondag ben je welkom vanaf 10.15 uur, het programma begint dan om 11.00 uur.


Op zaterdag is er ook een wandelgangenprogramma. Tussen 10.30 uur en 17.00 uur kun je deelnemen aan workshops en debatten, mini-colleges of masterclasses bijwonen of genieten van een boeiende film. Deze ac- tiviteiten worden georganiseerd door onszelf, maar ook door partijen waar we als PvdA nauw mee samenwer- ken. Tijdens het congres blijf je van alles op de hoogte via onze congreskrant. Als je van te voren al wilt weten wat er allemaal op ons congres te beleven is, kijk dan op xxx.xxxx.xx.


Tijdens het congres zullen er op beide dagen gebarentolken aanwezig zijn bij het algemene programma. Dit zal worden geleid door Xxxxx Xxxxxxx. Zij heeft al ruim 27 jaar ervaring als gebarentolk en is in het bezit van een Mastertitel Dovenstudies.

Zowel op zaterdag als zondag zal er kinderopvang zijn.


Dranken & Lunch


Bij de hoofdingang van DeFabrique ben je zaterdag vanaf 10.00 uur welkom. Als je via het online aanmeldfor- mulier voor het congres een lunch hebt gereserveerd, adviseren wij je om meteen na binnenkomst je lunch- bon af te rekenen. Je hoeft dan tijdens de pauze niet in de rij te staan. De lunchbon kost 7,75 euro voor 1 dag of 15,- euro voor beide dagen. Drankmunten zijn verkrijgbaar bij de balies van DeFabrique. LET OP! Je kunt op het congres alléén pinnen.


Routebeschrijving


Per openbaar vervoer/pendelbus vanaf station Maarssen

DeFabrique is het best te bereiken via station Maarssen. Vanaf station Maarssen rijden er speciale pendelbus- sen naar DeFabrique. Na afloop van het congres word je weer naar het station gebracht. Je kunt natuurlijk ook lopen naar DeFabrique.

- DeFabrique bevindt zich op loopafstand (circa 1200 meter) van het station Maarssen.

- Vanaf het station loop je richting het Amsterdam-Rijnkanaal, hier ga je rechtsaf.

- Je bevindt je nu op de Westkanaaldijk.

- Op de Westkanaaldijk loop je onder de twee bruggen door. Na ongeveer 300 meter vind je de locatie.

- De ingang van het complex vind je rechts, net voor de graanelevator die over de weg heenhangt. Voor de entree moet je door de blauwe stalen poort.


Per auto

DeFabrique is goed te bereiken per auto. Je kunt gratis parkeren op het parkeerterrein van DeFabrique.


A2 Komende uit de richting ’s-Hertogenbosch, Den Haag en Arnhem naar Amsterdam A2 Komende uit de richting Amsterdam naar Utrecht

- Neem op de A2 afslag 6, richting Ring Utrecht Noord/ Maarssen/ Vleuten.

- Let op: verkeer voor afslag 6 moet vanaf knooppunt Oudenrijn (ter hoogte van centrum Utrecht) voorsor- teren op de parallelrijbaan.

- Volg aan het eind van de afslag de richting Maarssen. Je bevindt je nu op de Zuilense Ring, N230.

- Je neemt na circa 150 meter de eerste afslag naar rechts Maarssenbroek/ Lage Weide/Industrie Gebied Maarssen.

- Onderaan de afslag ga je bij de stoplichten rechtdoor.

- Na ongeveer 150 meter neem je de eerste afslag links (Maarssenbroeksedijk/Westkanaaldijk) en rij je de Niels Bohrweg op.

Ga verder bij B


A27 Komende uit de richting Hilversum naar Utrecht

- Neem afslag 31, richting Maarssen/ Ring Utrecht Noord N230. Vervolgens de Ring Utrecht N230 richting Maarssen.

- De N230 blijf je circa 8 km volgen tot je over het Amsterdam-Rijnkanaal gaat (Je ziet DeFabrique aan je linkerhand.)

- Na het Amsterdam-Rijnkanaal neem je de 1e afslag rechts richting Maarssenbroek/ Lage Weide/ Industrie gebied.

- Onderaan de afslag ga je bij het kruispunt rechts, onder het viaduct door.

- Na circa 250 meter bij de tweede stoplichten sla je links af (Richting Westkanaaldijk).

- Na circa 150 meter neem je de eerste afslag links (Maarssenbroeksedijk / Westkanaaldijk).

- Je rijdt de Niels Bohrweg op.

Ga verder bij B


A28 Komende uit de richting Amersfoort richting Utrecht

- Je neemt de afslag Ring Utrecht richting Hilversum, de A28 gaat hier over in de A27.

- Hierna neem je de afslag Ring Utrecht Noord/ Veemarkt/ Hilversum. Je blijft de Ring Utrecht volgen tot af- xxxx 00 (X000 Xxxxxxxx).

- De N230 blijf je circa 8 km volgen tot je over het Amsterdam-Rijnkanaal gaat (Je ziet DeFabrique aan je linkerhand).

- Na het Amsterdam-Rijnkanaal neem je de 1e afslag rechts richting Maarssenbroek/ Lage Weide/ Industrie gebied.

- Onderaan de afslag ga je bij het kruispunt rechts, onder het viaduct door.

- Na circa 250 meter sla je bij de tweede stoplichten links af (Richting Westkanaaldijk).

- Na circa 150 meter neem je de eerste afslag links (Maarssenbroeksedijk / Westkanaaldijk).

- Je rijdt de Niels Bohrweg op. Ga verder bij B


B

- De Niels Bohrweg volg je onder de tunnel door tot aan het Amsterdam-Rijnkanaal. Hier volg je de weg met de bocht mee naar links. Je rijdt nu op de Westkanaaldijk.

- Deze weg volg je ongeveer 400 meter totdat je een graanelevator boven de weg ziet. Volg de instructies aangegeven op de lichtborden met rode letters.

- Je bent nu op het parkeerterrein van DeFabrique.


Let op: voor de tunnel staat aangegeven dat je een doodlopende weg betreedt. Negeer dit bord, je rijdt in de juiste richting.


Navigatiesysteem

- Indien je gebruik maakt van een navigatiesysteem, voer dan de bestemming Niels Bohrweg, Utrecht in.

De straatnaam, Westkanaaldijk, is niet door alle versies van de navigatiesystemen te vinden.


Per taxi


E&E Taxideluxe Maarssen

030-2600800

UTC Utrechtse Taxicentrale

030-2300400

Cheap Taxi Utrecht

030-2603060

Aktie Taxi

030-2040600

LEDENDEMOCRATIE


Op het congres van 17 en 18 januari 2015 werd de resolutie Ledendemocratie aangenomen. In praktijk bete- kent dat, dat de mening van ieder lid even zwaar telt: one man, one vote! Leden bepalen de koers van de par- tij. We willen graag dat mensen met goede ideeën en opbouwende meningen meedenken met de partij en met elkaar. In dit hoofdstuk leggen we kort uit wat er tot nu toe is gebeurd, waar we nu staan en wat er nog gaat komen.


Tot nu toe: LedenKamer en Stemlokaal

Via de LedenKamer en de voorcongressen was het van 24 oktober tot 24 november 2016 mogelijk amende- menten en moties in te dienen. De voorstellen met voldoende steun zijn aan onze leden voorgelegd in het Stemlokaal. Deze persoonlijke enquête is op 2 december aan alle leden gemaild en kon t/m 8 december wor- den ingevuld. N.a.v. de uitslag van het Stemlokaal besluit het presidium welke amendementen en moties op het verkiezingscongres worden besproken.


Wat staat er te gebeuren: Actuele moties en het Congres

Voor het indienen van actuele moties opent de LedenKamer opnieuw op dinsdag 2 januari 2017 om 10.00 uur t/m maandag 9 januari 10.00 uur. De actuele moties met minstens 100 steunbetuigingen worden in het Stem- lokaal voorgelegd aan onze leden. Het Stemlokaal is geopend van dinsdag 10 januari 23.59 uur t/m vrijdag 13 januari 10.00 uur.


Op 14 en 15 januari vindt ons verkiezingscongres plaats, waar we onder andere het verkiezingsprogramma en de kandidatenlijst vaststellen. Wie niet in de gelegenheid is om naar het verkiezingscongres te komen, kan deze volgen via de livestream. Je kunt zowel op het verkiezingscongres als thuis op de bank meestemmen via de digitale stemomgeving PvdAstemt.


Hoe werkt digitaal stemmen: PvdAstemt

XxxXxxxxx.xx is de digitale stemomgeving van de PvdA. Het is een website waarvoor elk PvdA-lid vooraf- gaand aan het verkiezingscongres een persoonlijke link en inlogcode ontvangt per e-mail. Let op, dit is een andere inlogcode dan voor ‘Mijn PvdA’. PvdAstemt is voor alle leden toegankelijk en werkt voor iedereen het- zelfde: zowel voor de congresbezoekers als voor de stemmers thuis. Voor de congresbezoekers is er tijdens het verkiezingscongres een helpdesk aanwezig voor eventuele vragen. Mensen thuis kunnen bellen met: 020- 5512169.


Er wordt op drie verschillende manieren gestemd. Allereerst kun je voor of tegen amendementen op het ver- kiezingsprogramma en moties stemmen. Voor de kandidaten voor de PES congresdelegatie, de beroepscom- missie en het presidium worden er blokstemmingen gehouden. Hierbij kun je op meerdere posities tegelijk stemmen. Tot slot wordt er gestemd over de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer.


Om rekening mee te houden: Praktische Tips

Om digitaal te kunnen stemmen via PvdAstemt heb je een smartphone of tablet nodig. Het is van belang dat je een goed opgeladen smartphone of tablet meeneemt naar het congres. Tijdens het congres wordt voor vol- doende stroomvoorzieningen gezorgd om, zo nodig, je smartphone op te kunnen laden. Vergeet daarom niet om ook je oplader mee te nemen. Wie in het bezit is van een powerbank raden we aan om die (opgeladen) mee te nemen. Wie niet in het bezit is van een smartphone of tablet kan bij de opgave voor het verkiezings- congres een aanvraag doen voor een leentoestel.

Je smartphone of tablet krijgt een signaal wanneer er een nieuwe stemming van start gaat. Als je vanuit huis stemt raden we je aan om het congres te volgen via de livestream op onze website xxxx.xx. Via de televisie- zender NPO Politiek 24 is er namelijk een vertraging, waardoor het lastiger is op tijd te stemmen. Het tele- foonsignaal is leidend voor het moment van de stemming, de livestream en tv-uitzending zijn dat niet.


Tot slot

Wij zijn er trots op dat we als partij het systeem van onze nieuwe ledendemocratie waarbij iedere stem telt hebben geïntroduceerd en er de afgelopen maanden ook daadwerkelijk mee hebben gewerkt. Alle leden van onze vereniging hebben de mogelijkheid gehad om invloed op het verkiezingsprogramma uit te oefenen door moties en amendementen in te dienen en/of deze te voorzien van steun. Er is door veel van onze leden ge- bruik gemaakt van de mogelijkheden van ledendemocratie en dat is bemoedigend.


Maar het kan altijd meer en beter. Want laten we wel zijn, als er voor het eerst van zo’n systeem gebruik ge- maakt wordt, gaat niet altijd alles ineens goed en vlekkeloos. Veel leden hebben ons suggesties voor verbete- ring en aanpassing meegegeven en daar gaan we uiteraard mee aan de slag. Zelf hebben we ook dingen gezien die beter kunnen en moeten. We willen de opmerkingen, kritiek en verbetersuggesties gebruiken om de ledendemocratie te evalueren en via een ledenpanel en testgroep het systeem nog beter en toegankelijker te maken.

VOORDRACHT SAMENSTELLING PRESIDIUM


Het presidium geeft leiding aan de vergaderingen van het Congres, de Politieke Ledenraad en de Verenigings- raad. Ook heeft het presidium de leiding over de regionale voorcongressen en speelt het een rol bij de moni- toring van de Ledenkamer en het Stemlokaal. Het presidium bestaat uit negen leden en deze zijn voor vier jaar gekozen. Iedere twee jaar vinden verkiezingenplaats, waarbij (ongeveer) de helft van de presidiumleden aftreedt. Zo wordt voor een balans tussen continuïteit en vernieuwing gezorgd. De leden van het presidium kunnen zich één keer herkiesbaar stellen.


Het presidium bestaat uit Els Boot, Xxxxxx Xxxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxxxxx, Xxxxxx Xxx en Xxxx Xxxxx. Xxxx Xxxxx (voorzitter), Xxxx xxx xxx Xxxxx en Xxxxx Xxxxxxxxx zijn aan het eind van hun termijn. Xxxx xxx xxx Xxxxx en Xxxxx Xxxxxxxxx stellen zich niet herkiesbaar en we danken hen zeer voor hun uitmuntende inzet. Aan Xxxx Xxxxx is door het partijbestuur dispensatie verleend voor een extra termijn in het presidium om als voorzitter de komende tijd de gelegenheid te krijgen om potentiële opvolgers in te werken en de continuï- teit in het presidium te waarborgen.


Het partijbestuur heeft een commissie ingesteld om een voordracht te doen aan het Congres. De kandidaat- stellingcommissie bestond uit Xxxxx Xxxxxxx (voorzitter van de commissie en lid van het partijbestuur), Xxxx xx Xxxxx (lid van het partijbestuur) en Xxxxxx Xxx (namens de Jonge Socialisten) met vanuit het partijbureau ondersteuning van Xxxxxxx Xxxx.


De commissie heeft een zorgvuldige afweging gemaakt en is unaniem tot de voordracht gekomen. De voor- dracht bestaat uit drie personen, daarnaast draagt de commissie nog een opvolger voor om eventuele tussen- tijdse vertrekken soepel op te vangen. De commissie adviseert het presidium om de opvolger vanaf het begin bij de werkzaamheden te betrekken om deze persoon de kans te geven zichzelf in te werken. De commissie heeft bij haar keuze gelet op de profielschets en een gebalanceerde samenstelling qua taken, maar ook wat betreft de man/vrouwverhouding.


De commissie wil nog benadrukken onder de indruk te zijn geweest van de kwaliteit en het enthousiasme van de sollicitanten en had daardoor goede keuze uit geschikte kandidaten. We willen tot slot deze plek benutten om alle sollicitanten nogmaals hartelijk te bedanken voor hun bereidheid zich voor de partij in te zetten.


De commissie draagt de volgende personen voor als lid van het presidium:


1. Xxxx Xxxxx, burgemeester van Vlaardingen en tevens zittend voorzitter van het presidium. Het partijbestuur heeft een beroep op hem gedaan om zich opnieuw te kandideren om zo zijn senioriteit en ervaring over te brengen op potentiële opvolgers, maar ook om zijn rust, vrolijkheid en kunde te continueren in het presi- dium. Xxxx is 57 en woont in Papendrecht.

2. Xxxxxx Xxxxxxx, directeur-bestuurder Vereniging Samenwerkingsverband PPO te Rotterdam, en eerder ook wethouder in Houten. Xxxxxx heeft een staat van dienst binnen onze partij, bijvoorbeeld als lid van de reso- lutiecommissie Xxx Xxxxxx. Xxxxxx heeft daarnaast ook veel concrete ervaring met het voorzitten van grote groepen. De commissie denkt dat Xxxxxx op prettige en empatische wijze het debat kan leiden. Xxxxxx is 52 jaar en woont in Houten.


3. Xxxxxxx xx Xxxxxx, oud-wethouder te Harderwijk en momenteel projectleider van de werkgroep Ledende- mocratie op het partijbureau en heeft daardoor veel kennis van alle huidige ontwikkelingen rond (de digi- tale kant van) ledendemocratie. Hij is een echte teamspeler en verbinder die de juiste sfeer kan scheppen om tot gedragen besluiten te komen. Xxxxxxx is 61 jaar en woont in Harderwijk.


Daarnaast draagt de commissie voor als opvolger:


1. Xxxxxx xx Xxxxx, onderzoeker Universiteit Utrecht, en eerder actief binnen de JS. Xxxxxx heeft ervaring met het modereren van groepen en bijeenkomsten en een grote kennis van de statuten en reglementen. Tevens voelt ze zich erg gemotiveerd de vernieuwde ledendemocratie verder te brengen. Xxxxxx is 28 jaar en woont in Amsterdam. De commissie zou graag zien dat Xxxxxx als opvolger de kans krijgt om mee te draaien in de werkzaamheden om zo klaar gestoomd te worden om eventuele leeg vallende plekken in te vullen.

VOORDRACHT SAMENSTELLING BEROEPSCOMMISSIE


De Beroepscommissie doet bindende uitspraken in beroep in geval van royement, alsmede in die gevallen waarvan de beslissing in beroep door de statuten en reglementen aan haar is opgedragen. De Beroepscom- missie bestaat uit 5 leden die door het Congres worden gekozen voor een periode van vier jaar. De verkiezin- gen vinden elke twee jaar plaats, waarbij telkens een deel van de leden aftredend is. De commissie benoemt uit zijn midden een voorzitter, regelt zijn eigen werkzaamheden en wordt vanuit het partijbureau onder- steund.


Op de oproep voor de kandidaatstelling Beroepscommissie hebben 3 partijgenoten gereageerd. De PB-com- missie, bestaande uit Xxxxx Xxxxxxxx en Xxxxx Xxxxxxx (JS), ondersteund door Xxxx Xxxxxxxx, hebben met de 3 partijgenoten gesproken. Eén van hen trok de kandidatuur tijdens het gesprek met commissie in.


Het partijbestuur komt met de volgende voordracht:


Xxxxxxxx Xxxxxxx (1960, Den Haag) is sinds 1993 lid van de partij. Vanaf 2003 is zij een van onze Tweede Ka- merleden. Daarvoor was zij o.a. senior beleidsmedewerker op het ministerie van Buitenlandse Zaken, muziek- docente , reisbegeleider en kleuterleidster. Angelien staat voor open en fatsoenlijk politiek bedrijven en een beschaafde manier van met elkaar omgaan, binnen en buiten de vereniging. Zij geeft mensen de ruimte, stelt vragen, kan goed luisteren. Dat is ook de manier om te achterhalen waar de kern van het conflict zit. Soms lukt het helaas niet om een voor alle betrokkenen bevredigende oplossing te vinden in een conflictsituatie.

Dan zijn er gelukkig regels en procedures zijn waaraan je je kunt vasthouden en die maken dat je een knoop kunt doorhakken. Als de motivering goed is en de procedure zorgvuldig dan kunnen meestal beide partijen zich in de uitspraak vinden. Het partijbestuur vertrouwt erop dat Xxxxxxxx met haar rust en empathie een goede bijdrage kan leveren aan de Beroepscommissie.


Xxxx Xxxxxxxx (1984, Dalen) is nog maar kort lid van de partij (sinds 2015), maar sinds begin 2016 penning- meester van het gewest Drenthe. Met een frisse blik kijkt hij naar het reilen en zeilen in de geledingen van de partij. Vanuit zijn beroep als accountant heeft hij veel te maken met ethische vraagstukken en moet hij zorgen voor meerzijdige onpartijdigheid en voor onafhankelijkheid. Statuten en reglementen kunnen daarbij als richt- lijn en houvast dienen. Xxxx houdt van zorgvuldige procedures en heldere uitspraken. Maar hij beseft ook dat alleen regels en statuten niet voldoende zijn om een conflict te beslechten. Dat je ook moet weten wie welke rol speelt binnen afdeling of gewest, dat verwarring over rollen en bevoegdheden en de politiek van alledag vaak een rol spelen bij het ontstaan van misverstanden en conflicten, terwijl iedereen zich vanuit de beste be- doelingen inzet voor de partij. De commissie denkt dat Xxxx met zijn blik van nieuwkomer in de partij de Be- roepscommissie zeker zal versterken.


Met beide kandidaten is de Erecode van de PvdA besproken en vervolgens door de kandidaat en voorzitter van de selectiecommissie ondertekend.

Er staan geen personen op de alfabetische lijst.


De andere leden van de Beroepscommissie zijn: Xxxxxx xxx Xxx (herkozen in 2015), Xxxx xx Xxxx en Xxx xxx xxx Xxxxxxxxxx (beiden gekozen in 2015).


We nemen afscheid van Xxxxxxxx Xxxxxx en Xxxxx xx Xxxxx en danken hen voor hun inbreng de afgelopen jaren.

VOORDRACHT SAMENSTELLING PES-DELEGATIE


De PES-delegatie is de congresafvaardiging van de PvdA naar de Partij van Europese Sociaaldemocraten (PES). De PES-delegatie heeft als taak om een inhoudelijke bijdrage te leveren binnen de PES en de PvdA te vertegenwoordigen op Congressen en Councils van de PES. Dit gebeurt door samen met de internationaal se- cretaris de inbreng van de PvdA voor te bereiden, beleidstukken en resoluties te amenderen en ervoor zorg te dragen dat de standpunten en speerpunten van de PvdA zo goed mogelijk worden vertolkt. De leden van de PES-delegatie, of een deel daarvan, participeren lijfelijk in congressen en councils en eventueel in relevante thematische PES-netwerken. Ook behoort het tot de taken van de PES-delegatie om de leden van de PvdA te informeren over de PES, door verslaggeving over haar activiteiten (via activiteitenverslag, website en nieuws- brief van het internationaal secretariaat) en deelname aan relevante partijbijeenkomsten.


Het partijbestuur heeft uit haar midden een commissie ingesteld die gevraagd is om een voordracht samen te stellen voor het congres van 14 en 15 januari 2017. De commissie bestond uit Xxxxx Xxxx, Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxxxx xx Xxxxx en Xxxxx Xxxxxxx. De kandidaatstelling liep tot 4 november 2016. In totaal hebben 11 personen zich gemeld. Met alle kandidaten is een gesprek gevoerd.


De commissie heeft bij de voordracht rekening gehouden met continuïteit, waardoor één lid van de huidige delegatie is opgenomen in de voordracht (Xxxx Xxxxxxx). Ries functioneert uitstekend in de huidige delega- tie en levert met zijn specifieke expertisegebied een waardevolle bijdrage. Zijn ervaring als delegatielid er- vaart de commissie als groot pluspunt.


Voor de vier overgebleven plekken heeft de commissie sterk rekening gehouden met geslacht (zoals statutair vastgelegd, zowel bij de PvdA als de PES), expertise en regionale spreiding. De commissie is ook erg ver- heugd met Xxxx Xxxxx op de alfabetische lijst. De praktijk wijst uit dat in verband met verloop het wenselijk is om een eerste opvolger te hebben, die vanaf het begin volwaardig mee kan draaien in de delegatie.


1. Xxxxxxx Xxxx, 25 jaar, vrouw, woonplaats: Amsterdam, Noord-Holland

Xxxxxxx rond momenteel haar Master International Relations, European Union Studies aan de Universiteit van Leiden af. Ze schrijft een scriptie over het EU-referendum in het Verenigd Koninkrijk en liep onder an- dere stage op de Nederlandse ambassade in Londen. Daarnaast werkt ze als campaigner bij Oxfam Novib. Ook heeft zij ervaring als vertegenwoordiger van de Jonge Socialisten binnen de Young European Socialists en was ze lid van de Commissie Xxxxxxx. Als dochter van politieke vluchtelingen uit Somalië werd zij op jonge leeftijd politiek bewust. Zij wil met name tegenwicht bieden tegen de rechtse, gure wind.


2. Xxx Xxxxxxx, 33 jaar, man, woonplaats: Amsterdam, Noord-Holland

Xxx werkt als senior beleidsmedewerker conflictpreventie bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Daar- voor was hij beleids- en politiek adviseur bij de PvdA-Tweede Kamerfractie op de terreinen Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Ontwikkelingssamenwerking. Bas heeft een sterke politieke antenne, kent de discussies over Europa binnen en buiten de partij goed en is gewend in korte tijd beleidsstukken te analyse- ren en te beoordelen. Ook zet hij zich als vrijwilliger in voor de Foundation Xxx xxx xxx Xxxxx (FMS) en het Nederlands Instituut voor Multipartijen Democratie (NIMD). Hij wil zich met name inzetten om onze idealen en kernwaarden voorop te stellen in Europa.

3. Xxxx Xxxxxxx, 31 jaar, man, woonplaats: Den Haag, Zuid-Holland

Xxxx werkt als onderzoeker internationale samenwerking bij de Nationale Commissie voor internationale sa- menwerking en Duurzame Ontwikkeling (NCDO), waar hij zich bezig houdt met de Sustainable Develop- ment Goals. Ook is hij Visiting Research Fellow bij Clingendael Institute, waar hij zich onder andere bezighoudt met energiezekerheid en klimaatonderhandelingen. Daarnaast promoveert hij aan de Universi- teit Leiden, waar hij onderzoek doet op het gebied van gedeelde bevoegdheden van de EU en lidstaten op het gebied van klimaat-, energie- en ontwikkelingsbeleid. Xxxx heeft zich als lid van de huidige delegatie bewezen als een inhoudelijk sterk onderlegd persoon met kennis op het gebied van duurzaamheid en eer- lijke handel. Hij heeft concrete ideeën over het functioneren van de PES-delegatie die van waarde kunnen zijn voor de nieuwe delegatie.


4. Xxxxx Xxxxxxx, 28 jaar, vrouw, woonplaats: Den Haag, Zuid-Holland

Xxxxx werkt nu ruim anderhalf jaar als beleidsadviseur asiel en migratie voor de PvdA-Tweede Kamerfractie en maakte vanuit haar functie alle discussies over de vluchtelingencrisis van dichtbij mee. Deze ervaring heeft haar nog meer overtuigd van het belang van Europese samenwerking en solidariteit. Ook zoekt zij de verbinding met andere onderwerpen die verbonden zijn met migratie, zoals welvaart, vrede en klimaat.

Mede door haar rol als adviseur voor de vice-fractievoorzitter, is zij ook in staat om breder te kijken, bij- voorbeeld als het gaat om de sociale agenda in Nederland en Europa. Xxxxx wil zich daarnaast specifiek in- zetten voor gendergelijkheid.


5. Xxxx xxx Xxxxx, 34 jaar, man, woonplaats: Nijmegen, Gelderland

Xxxx werkt als coördinator bij een consortium van Europese mensenrechtenorganisaties, die gezamenlijk het EU Mechanisme voor de veiligheid van mensenrechtenverdedigers uitvoeren. Daarvoor werkte hij bij Justice and Peace in Den Haag, waar beleidsbeïnvloeding op Europees niveau vaak een onderdeel van het werk was. Guus benadrukt ook het belang van andere onderwerpen voor Europese samenwerking van soci- aaldemocraten, zoals een eerlijke verdeling van arbeid, geld en grondstoffen. Hij wil zich graag inzetten voor een sterk sociaaldemocratisch geluid in Europa.


Alfabetische lijst:


1. Xxxx Xxxxx, 31 jaar, vrouw, woonplaats: Utrecht, Utrecht

Xxxx werkt als adviseur informatiemanagement en digitalisering bij detacheringsbureau NCOD en heeft ruime ervaring opgedaan met politieke campagnes als campagnemedewerker op het landelijk partijbureau van de PvdA voor de gemeenteraadsverkiezingen en Europese verkiezingen in 2014. Als student Internatio- nale Betrekkingen deed zij onderzoek naar Europees en regionaal beleid ten aanzien van de Kaukasuslan- den. Xxxx gaat graag het gesprek aan over politieke standpunten en wil zich met name inzetten om mensen bewust te maken van het belang van internationale samenwerking.

VOORSTELLEN TOT AANPASSING VAN STATUTEN EN REGLEMENTEN TIJDENS HET CONGRES IN JANUARI 2017


Beste partijgenoten,


Nadat het congres in februari 2016 de omvangrijke wijzigingen in de Statuten en Reglementen heeft vastge- steld die de nieuwe ledendemocratie implementeren, blijken in de praktijk nog enkele aspecten verbetering te behoeven. Dit viel te verwachten, en de evaluatie van het komende congres zal hoogstwaarschijnlijk ook weer nieuwe wijzigingen opleveren. Wij leggen u nu drie volgende voorstellen tot wijzigingen voor:


NIET AMENDEERBAAR

1. Ondergrens voor ondersteuning voorstellen Politieke Leden- raad

In de procedure voor het congres zijn er twee routes voor voorstellen, moties en amendementen. Ten eerste komen voorstellen etc. die ondersteund worden door minstens 100 schriftelijke handtekeningen altijd op de agenda (artikel 4.1, lid 1 Reglementen). Dit was altijd al zo, en één van de punten in de resolutie die het congres van begin 2015 vaststelde was dat dit zo zou blijven. De tweede route is via de applicatie, en dan geldt een door het Presidium vooraf vast te stellen aantal ondersteuningen (lid 2). Deze formulering is gekozen omdat het optimale aantal in de tijd kan variëren, en onder meer zal afhangen van het aantal leden en de mate waarin zij van de applicatie gebruik maken. Het is ongewenst tel- kens hiervoor de reglementen aan te moeten passen, en we lopen daarbij steeds achter de feiten aan.

Bij de Politieke Ledenraad bestaat alleen de tweede route.

Echter, daar wordt een vast aantal van 100 ondersteuningen geëist (artikel 4.3, lid 3 Reglementen). Die tekst is begin dit jaar ongewijzigd gebleven. Dat blijkt in de praktijk onhandig en wij stellen voor die flexibiliteit hier ook aan te brengen. Tegelijk wordt expliciet gemaakt dat dat allemaal via de ap- plicatie moet.


Huidige tekst:

Artikel 4.3 lid 3 Reglementen:

Elk lid kan voorstellen doen voor adviezen die door de Poli- tieke Ledenraad worden behandeld of moties voorleggen aan de Politieke Ledenraad, mits dergelijke voorstellen of moties ondersteund zijn door minstens 100 andere leden. Een lid dat een dergelijk voorstel of motie indient treedt op als in- diener van dit voorstel of deze motie en heeft het recht het voorstel of de motie toe te lichten en te verdedigen tijdens de Politieke Ledenraad.

Voorstel nieuwe tekst: AMENDEERBAAR Artikel 4.3 lid 3 Reglementen:

Elk lid kan voorstellen doen voor adviezen die door de Politieke Ledenraad worden behandeld of moties voorleggen aan de Politieke Ledenraad door middel van de applicatie op de website van de partij. Voor- stellen en moties die worden ondersteund door min- stens een door het presidium vastgesteld aantal andere leden komen in aanmerking voor stemming via die applicatie. Dit aantal wordt voorafgaande aan de procedure door het presidium vastgesteld met een minimum aantal van 100. Een lid dat een dergelijk voorstel of motie indient treedt op als in- diener van dit voorstel of deze motie en heeft het recht het voorstel of de motie toe te lichten en te verdedigen tijdens de Politieke Ledenraad.


NIET AMENDEERBAAR

2. De verifieerbaarheid van ‘ondersteuningen’

Niet op alle plaatsen in Statuten en Reglementen wordt ex- pliciet gemaakt aan welke eisen een ‘ondersteuning’ voor een voorstel, een extra congres, een kandidaat et cetera, moet vol- doen. In de praktijk kan dat leiden tot vervelende discussies tussen indieners en medewerkers van het partijbureau die

e.e.a. moeten controleren. Omdat op sommige plaatsen in de Reglementen wél expliciete eisen vermeld worden (bij- voorbeeld dat het schriftelijk moet of dat naam en adres ver- meld moeten zijn) stellen wij voor aan het begin van de reglementen een algemene tekst op te nemen, die ruimte laat om elders specifiekere eisen te stellen. De logische plek daarvoor is artikel 1.1 Reglementen , Algemene bepalingen (ten aanzien van vergaderorde en besluitvorming). Wij stel- len voor daar een vierde lid aan toe te voegen.

Huidige tekst:

Artikel 1.1 Reglementen:

1. Vergaderingen van partijgeledingen kunnen alleen worden gehouden, indien zij die toegang hebben tot die vergade- ring daarvan tijdig op de hoogte zijn gesteld, met vermel- ding van tijd, plaats en de te behandelen agendapunten of onderwerpen en tevens of de vergadering te volgen is via internet en men via de stemapplicatie kan deelnemen.

2. De deelnemers aan een vergadering zijn de leden die deel uitmaken van de geleding die vergadert en die in persoon aanwezig zijn dan wel die zijn ingelogd middels de appli- catie.

3. Stemmen bij volmacht is slechts toegestaan wanneer de stemapplicatie gebruikt wordt. De volmachten moeten vóór aanvang van de vergadering via de stemapplicatie verleend worden. Een gemachtigde kan hoogstens na- mens twee andere leden stemmen.


Voorstel nieuwe tekst: AMENDEERBAAR Artikel 1.1 Reglementen:

TOEVOEGEN Nieuw lid 4:

4. Ondersteuningen voor voorstellen, initiatieven, kan- didaten en dergelijke dienen verifieerbaar te zijn. Voor specifieke gevallen kunnen de reglementen dienaangaande nadere eisen stellen aan vorm en in- houd.


NIET AMENDEERBAAR

3. De ANBI-status De PvdA beschikt over de ANBI status (Algemeen Nut Be- ogende Instelling). Om voor deze status in aanmerking te komen moet een instelling aan bepaalde voorwaarden voldoen. Bij de jaarlijkse controle door de accountant is gebleken dat de PvdA aan een van de voorwaarden niet voldoet.

Een van de voorwaarden is namelijk dat uit de statuten van een ANBI moet blijken dat bij opheffing een batig li- quidatiesaldo wordt besteed ten behoeve van een ANBI met een soortgelijke doelstelling of van een buitenlandse instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het al- gemeen nut beoogd en die een soortgelijke doelstelling heeft. Concreet betekent dit dat de huidige liquidatieclau- sule nu niet voldoet aan de ANBI voorwaarden. Bij een eventuele controle kan dit reden zijn om de ANBI status te ontnemen. Daarom stellen we de volgende wijziging voor:


De huidige tekst:

Artikel 23 lid 3 Statuten:

Bij ontbinding van de partij geschiedt de liquidatie door het partijbestuur, overeenkomstig het bepaalde in het Burgerlijk Wetboek. Bij het ontbindingsbesluit kan tevens worden be- paald welke andere bestemming, dan die genoemd in het Burgerlijk Wetboek, aan het batig saldo zal worden gegeven.


Voorstel nieuwe tekst: AMENDEERBAAR Artikel 23 lid 3 Statuten :

Bij ontbinding van de partij geschiedt de liquidatie

door het partijbestuur, overeenkomstig het be- paalde in het Burgerlijk Wetboek. Bij het ontbin- dingsbesluit zal tevens worden bepaald dat het batig saldo wordt besteed ten behoeve van een ANBI met een soortgelijke doelstelling of van een buitenlandse instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogd en die een soortgelijke doelstelling heeft.

UITSLAG STEMLOKAAL EN VOORSTEL VOOR AFHANDELING AMENDEMENTEN EN MOTIES


Tussen vrijdag 2 en vrijdag 9 december zijn de amendementen en moties die voortkomen uit de Ledenkamer (mits meer dan 100 steunbetuigingen) en de voorcongressen in stemming gebracht onder de leden in het Stemlokaal. 2661 leden hebben gebruik gemaakt van hun stem. Bij het stemmen op de amendementen kon men hoofdstukken selecteren waarop men een stem uitbracht.


Het presidium heeft de uitslag van het stemlokaal bekeken en doet het volgende voorstel voor de afhandeling van de amendementen en moties op het congres:


- Alle amendementen en moties met meer dan 50% voor of tegen in het Stemlokaal, worden als hamerstuk behandeld op het congres.

- Wanneer er in het Stemlokaal geen meerderheid voor of tegen een amendement of motie is behaald, dan zal het betreffende amendement of motie in ieder geval in stemming gebracht worden op het congres.

Overigens kan het partijbestuur ervoor kiezen een bepaald amendement toch in behandeling te brengen.

- In aanloop naar het congres gaat het presidium de behandeling voorbereiden van de amendementen en moties die geen meerderheid hebben behaald in het Stemlokaal, en daarmee verdeeld liggen. Het uitgans- punt hierbij is om over een paar kernthema’s te debatteren.

- Het uitgewerkte afhandelingsvoorstel komt, zoals op ieder congres, bij de opening van het congres aan de orde.

- Opmerking: bij de uitslag kan het voorkomen dat de optelsom van de percentages op 99 of 101% uitkomt.

Dit heeft te maken met het afronden en vervolgens optellen van de percentages.

Uitslag Stemlokaal


AMENDEMENTEN


Meer dan 80% voor:

1, 7, 9, 10, 15, 16, 18, 20, 23, 26, 33, 38, 41, 54, 60, 65, 67, 67, 69, 71, 74, 76, 79, 80, 81, 84,

88, 97, 101, 102, 103, 106, 118, 120, 122, 124, 131, 133, 152, 174, 179, 183, 184, 189, 194, 198, 201,

205, 207, 212, 213, 215, 216, 229, 231, 233, 243, 244, 246, 247, 249, 250, 252, 265, 266, 268,

270, 274, 279, 282 en 296


Meer dan 70% voor:

2, 5, 37, 48, 56, 59, 93, 96, 108, 117, 121, 123, 125, 129, 141, 146, 154, 158, 159, 163, 165, 166,

170, 173, 235, 242, 254, 273, 293 en 299


Meer dan 70% tegen:

31, 43, 63, 64, 66, 73, 104, 139, 140 en 193


Meer dan 60% voor:

8, 28 en 36


Meer dan 60% tegen:

24, 32, 44, 58, 61, 75, 87, 92, 100, 115, 128, 130, 132, 134, 135, 136, 137, 137 (2), 149, 153, 155,

157, 169, 172, 178, 180, 181, 182, 185, 191, 195, 196, 204, 209, 217, 221, 222, 225, 227, 230, 233,

234, 241, 245, 251, 276, 283, 285, 287, 288, 294 en 297


Meer dan 50% voor:

98


Meer dan 50% tegen:

14, 25, 27, 29, 30, 35, 42, 45, 49, 50, 52, 53, 55, 57, 72, 77, 78, 85, 95, 99, 105, 109, 111, 156,

200, 206, 209, 220, 223, 224, 236, 238, 239, 248, 256, 257, 267, 271, 272, 284, 286, 289,

292 en 298

AMENDEMENTEN


Geen meerderheid:

Nummer

%voor

%tegen

%blanco

3

30

40

30

4

33

47

20

6

33

38

29

11

47

36

17

12

44

34

21

13

31

43

26

17

30

49

21

19

35

20

45

21

38

29

33

22

34

36

30

34

29

37

33

39

48

21

31

40

36

40

24

46

35

37

29

47

43

30

27

51

37

39

24

62

31

38

31

68

46

21

33

70

28

36

36

82

28

48

24

83

23

37

40

86

22

46

32

89

31

39

30

90

43

34

23

91

21

46

34

94

37

29

34

107

37

40

23

110

38

39

23

112

32

37

31

114

24

49

27

126

45

27

28

127

22

47

32

138

24

45

31

143

14

48

38

144

23

48

29

150

11

45

43

160

36

34

30

162

33

38

29

176

37

29

34

181

25

37

37

190

26

37

37

197

26

30

44

199

38

37

24

202

27

36

37

203

36

32

32

210

16

44

41

211

21

37

42

214

22

48

30

218

27

35

37

219

24

42

34

226

41

30

29

228

47

26

27

237

16

47

37

240

15

44

40

253

31

35

34

255

23

43

34

258

43

26

31

259

21

42

37

260

16

48

36

261

34

39

28

262

35

39

27

263

16

41

42

264

40

22

37

269

28

21

51

275

17

48

35

277

45

24

32

278

22

45

33

280

26

43

31

281

23

49

28

290

35

29

37

291

23

49

29

295

33

35

32

MOTIES


Meerderheid tegen:

7, 8, 9, 10, 13, 17, 18, 19, 25, 26 en 27


Geen meerderheid:

Nummer

%voor

%tegen

%blanco

3

25

49

26

4

21

49

30

5

24

47

29

6

46

22

32

12

23

34

43

20

20

45

35

23

21

43

36

28

21

42

36

CONGRESBESLUIT ADDENDUM

OP HET VERKIEZINGSPROGRAMMA

Toelichting: Op vrijdag 9 december 2016 werd Xxxxxxxx Xxxxxxx door de leden gekozen als beoogd lijsttrek- ker voor de Partij van de Arbeid. Zoals vastgelegd in onze statuten heeft de gekozen lijsttrekker de gelegen- heid om advies uit te brengen op het ontwerp-verkiezingsprogramma. Dat kan binnen de nieuwe ledendemocratie op twee manieren. Allereerst via amendementen die ingediend worden bij de Ledenkamer. Op de tweede plaats via de besluitvormende vergadering van het partijbestuur waarin de beschrijvingsbrief voor het Congres –waar het programma een deel van uitmaakt- wordt vastgesteld.


Xxxxxxxx Xxxxxxx heeft van deze laatste gelegenheid gebruik gemaakt. De volgende brief bevat het verzoek aan de leden om het programma op drie punten te amenderen.


Congresbesluit: Het Partijbestuur stelt het Congres voor om deze punten, in de vorm van amendementen, af- zonderlijk te behandelen op het verkiezingscongres. En wanneer het Congres daartoe besluit, toe te voegen aan het verkiezingsprogramma.


Brief aan de leden m.b.t. het Verkiezingsprogramma van Xxxxxxxx Xxxxxxx:


Beste partijgenoten,


Op 14 en 15 januari 2017 zullen we tijdens het congres spreken over ons verkiezingsprogramma. Een krachtig pro- gramma dat de basis is voor onze politieke koers in de komende jaren. Een progressieve koers voor een sociale eco- nomie en een fatsoenlijke samenleving. Voor een Nederland waarop iedereen trots kan zijn.


Dat is nodig om op 15 maart een vuist te kunnen maken. Samen met jullie wil ik een krachtig geluid van saamho- righeid laten klinken tegen de rechtse economische politiek van de VVD die vindt dat je het maar in je eentje moet uitzoeken. Een progressief, verbindend antwoord op Xxxxx Xxxxxxx die groepen mensen tegen elkaar opzet. Dat is hard nodig want er staat ongelooflijk veel op het spel voor Nederland.


Tijdens de vele bezoeken die ik de afgelopen maanden aan scholen, bedrijven en PvdA-afdelingen in het land heb afgelegd, kwam een aantal zorgen steeds weer terug. Ik wil jullie daarom voorstellen om ons programma aan te scherpen op de volgende thema’s:


1. Nieuwe, eerlijke spelregels voor werknemers in Europa.

Gelijk loon voor gelijk werk. Dat is ons uitgangspunt. Teveel werknemers in bijvoorbeeld de bouw, de transport- sector en de landbouw zijn nu de dupe van oneerlijke Europese spelregels. We moeten daarom stoppen met ar- beidsmigratie wanneer die in feite niks meer is dan loonconcurrentie. Want het is niet te verkroppen als je weggeconcurreerd wordt door iemand die jouw werk tegen andere voorwaarden en voor veel minder geld doet. Dat is oneerlijk en het deugt niet. De enigen die er van profiteren zijn grote werkgevers die met schimmige constructies hun zakken vullen. Maar dat is niet het sociale Europa waar sociaal-democraten in geloven. De be- lofte van Europa was dat we het allemaal beter zouden krijgen. Niet dat we af zouden zakken naar het niveau van het minimumloon in Bulgarije of Roemenië.

De komende tijd hebben we een unieke kans om dit onrecht aan te pakken. Ik wil dat Nederland de onderhan- delingen over de Brexit aangrijpt om nieuwe, eerlijke spelregels af te spreken voor werknemers in Europa.

2. Extra geld voor liefdevolle zorg van goede kwaliteit voor ouderen in verpleeghuizen

Over wat liefdevolle zorg voor kwetsbare ouderen is, zijn we het allemaal snel eens: voldoende personeel dat goed geschoold is en fatsoenlijk betaald wordt, meer aandacht voor bewoners en minder tijd besteden aan bu- reaucratie en goed contact met familieleden over de zorg die nodig is. Ons concept-verkiezingsprogramma bevat daarvoor goede voorstellen. Ook is de afgelopen tijd veel gesproken over het manifest van Xxxx Xxxxx en Xxxxx Xxxxxxx voor betere ouderenzorg, dat zij eind oktober presenteerden. Xxxxxx xxx Xxxx schreef er eerder over in een bijzondere, persoonlijke brief (xxxx://xxx.xx.xx/xxxxxx/xxxx-xx-xxxx-xxxxxx-xxxx-xxx-xxxxxxxxxxxx- bracht~a6b9e05f/).

Ik wil extra investeren in de ouderenzorg en stel daarom voor om een nieuw tarief in de inkomstenbelasting van 60% in te voeren voor inkomens boven de 150.000 euro. Dat levert ongeveer 300 miljoen euro per jaar op, die we rechtstreeks kunnen besteden aan het verbeteren van de ouderenzorg. Meer personeel, betere opleidin- gen, meer aandacht voor bewoners. Zo kunnen we snel werken aan de verbeteringen die ons allemaal zo aan het hart gaan.


3. Belastingvoordeel voor werknemers, eerder stoppen met werken voor wie dat nodig heeft, extra banen creëren Het is volstrekt onrechtvaardig dat grote bedrijven de belastingen ontduiken en ontwijken, terwijl kleine bedrij- ven en gewone gezinnen netjes hun bijdrage aan onze collectieve voorzieningen betalen. Dat wil ik veranderen. De afgelopen jaren heeft onze partij al hard gewerkt aan een aanpak van deze onrechtvaardigheid en daar wil ik verder mee gaan. De trend dat de vennootschapsbelasting (VPB) in Europa omlaag dreigt te gaan, wil ik keren. Geen race to the bottom van belastingen, want de gewone man betaalt anders de rekening. Zo lang er nog op grote schaal belastingontwijking plaats vindt, wil ik daarom het tarief in de VPB verhogen. Elke procent verho- ging van de VPB levert 700 miljoen op. Dat geld wil ik specifiek inzetten voor mensen die iets eerder willen stoppen met werken, bijvoorbeeld omdat ze heel jong begonnen zijn of een zwaar beroep hebben gehad. Met de zogenaamde flexibele AOW-leeftijd kunnen mensen eerder stoppen met werken zonder er financieel teveel op achteruit te gaan. Daarbij wil ik met name mensen met een smalle beurs ontzien.

Daarnaast wil ik iets extra’s doen voor de werknemers. De lonen zijn de afgelopen jaren achtergebleven, terwijl de winsten van bedrijven behoorlijk zijn gestegen. Werknemers wil ik daarom ondersteunen door een werkne- mersvoordeel in ons belastingstelsel in te voeren. Dat is goed voor de werkgelegenheid en de koopkracht van gewone gezinnen.

Tenslotte wil ik de belastingkorting voor werkgevers die mensen met een bescheiden inkomen in dienst hebben verruimen. Het budget voor het zogeheten Lage Inkomens Voordeel (LIV) wordt vergroot. Een werkgever die iemand in dienst heeft krijgt tot enkele duizenden euro’s belastingkorting, zodat naast de 100 duizend publieke banen uit ons programma ook bij andere werkgevers het aantal banen toeneemt.


Graag ga ik tijdens het congres met jullie in gesprek over deze aanscherpingen van ons verkiezingsprogramma. Met vriendelijke groet,

Xxxxxxxx Xxxxxxx

PVDA VERKIEZINGSPROGRAMMA 2017 EEN VERBONDEN SAMENLEVING


Essay: Een verbonden samenleving 29

01 Open en diverse samenleving 34

02 Solidaire samenleving: vluchtelingen helpen en laten meedoen 42

03 Veilige samenleving: rechtvaardig en streng indien nodig 51

04 Welvarende samenleving: duurzame, sterke en sociale economie 54

05 Werkzame samenleving: goed werk en rechtvaardig inkomen 72

06 Ontwikkelde samenleving: goed en verbindend onderwijs voor iedereen 95

07 Een creatieve en verbeeldende samenleving 103

08 Gezonde en zorgzame samenleving 107

09 Leefbare en duurzame samenleving 122

10 Internationale samenleving 138

11 Financieel kader 148

Bijlage: overzicht van geraadpleegde organisaties 148


Samenstelling programmacommissie: Xxx Xxxxxx (voorzitter), Xxx xxx Xxxxxx, Xxxx Xxxxxxxxxxx, Xxx Xxxxxxxxxx, Xxxxx Xx- xxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxx Xxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxxx, Xxxx Xxxxxxx, Xxxxxx X. Xxxxxx- xxxx, Xxxxx Xxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxx, Xxx xxx Xxxx, Xxxxxxxxxx Xxxxxx (secretaris), Xxxxxxx Xxxxxxx (ondersteuning), Xxxxxx Xxxx (ondersteuning), Xxxxxx Xxxxxxxxxx (ondersteuning), Xxxxxx Xxxx Xxxxxxx (ondersteuning)

NIET AMENDEERBAAR


00 Een verbonden samenleving

Eerlijk delen, vast werk, goed wonen, een gezond leven, toe- gang tot scholing, emancipatie, recht op zeggenschap – zie hier de rode draad in onze strijd voor een rechtvaardige we- reld. Vanuit deze waarden bouwde de Partij van de Arbeid na de Tweede Wereldoorlog aan de Nederlandse verzorgings- staat. Met deze waarden koesteren wij het ideaal van een sa- menleving waarin iedereen ongeacht afkomst vrij is, bestaanszekerheid heeft en zich kan ontplooien. Een samen- leving waar kinderen onbevreesd kunnen opgroeien, die hen aanmoedigt om na te denken, creatief te zijn, verder te rei- ken dan het gangbare en vooruit te komen. Een samenleving die uitgaat van optimisme en vertrouwen in mensen, waarin het vanzelf spreekt om je welvaart te delen met anderen, waarin vertrouwen, verbondenheid en solidariteit over gren- zen heen gaan. Een samenleving waarin mensen met elkaar verbonden zijn, die mededogen kent en het cynisme in toom houdt, maar ook een samenleving die niet naïef is, die alert is op bedreigingen en die veiligheid biedt. Een samenleving waarin overheid en maatschappelijke organisaties dienstbaar zijn aan mensen en waarin degenen die het echt nodig heb- ben vanzelfsprekend steun krijgen. Een samenleving waarin wij niet alleen zorgvuldig omgaan met elkaar maar ook met de aarde. Een menselijke, duurzame samenleving waar aan we met elkaar willen werken, en die we met overtuiging aan de volgende generaties willen doorgeven.


Door alle veranderingen heen zijn onze waarden van solida- riteit, gelijke kansen, toegankelijkheid, rechtvaardigheid en vooruitgang dezelfde gebleven. In de vertaling van deze waarden naar de praktijk laten wij ons leiden door ons idea- lisme maar ook door onze realiteitszin, waarbij wij, zoals Xxxx xxx Xxx het uitdrukte, ‘de smalle marges van de demo- cratie’ ten volle benutten om wat vandaag nog onhaalbaar lijkt, morgen te realiseren.


Nu staan wij opnieuw voor deze opgave. Misschien wel meer dan ooit moeten wij ons inzetten voor een solide samenle- ving die plaats heeft voor ‘zachte krachten’, een samenleving die sterk genoeg is om een grote verscheidenheid aan men- sen en overtuigingen te kunnen dragen, en tegelijkertijd soe- pel genoeg om zich te blijven ontwikkelen. Een samenleving die uitgaat van menselijke waarden en van onderling ver- trouwen, en die krachtig kan optreden tegen de destructieve krachten van haat en geweld.


Zo’n samenleving is er niet zomaar en ze is nooit af. Het is een permanente opgave van eerlijk delen, van spreiding van kennis, macht en inkomen. Ook een sociale en sterke sa- menleving vereist voortdurende toewijding en onderhoud, om achterstand en ongelijkheid te bestrijden en gelijke kan- sen voor mensen te scheppen en te behouden. Dat is de be- staansreden van de sociaaldemocratie en de opdracht die sociaaldemocraten zichzelf stellen. En die krijgt nu een uit- werking in de opgave om met elkaar te werken aan een ver- bonden samenleving.


0.1 Voorbij de crisis

‘Nederland, sterker en socialer’, luidde de opgave die de Par-

tij van de Arbeid zich in 2012, midden in de crisis, stelde. Nederland stond er slecht voor. Veel mensen raakten hun baan kwijt en de economie zat in de put. De crisis, toen al vier jaar oud, leek maar niet over te gaan. Ook in de politiek ging het niet soepel. Het kabinet van Xxxxx-Xxxxxxxx had al na zestien maanden de gedoogsteun van de PVV verloren. Opnieuw waren er tussentijdse verkiezingen nodig, die op- nieuw een lastige verkiezingsuitslag opleverde. Een patstel- ling dreigde.


Wij hebben toen onze verantwoordelijkheid genomen door een coalitie aan te gaan met de VVD, een partij die ideolo- gisch onze tegenpool is. De keuze voor deze coalitie was, ge- zien de verkiezingsuitslag, onvermijdelijk om uit de patstelling te komen, een einde maken aan de stagnatie en de broodnodige hervormingen door te voeren. Deze keuze wordt ons niet door iedereen in dank afgenomen. Wij zijn er mensen door kwijtgeraakt. Dat betreuren wij. Het verloren vertrouwen willen we terugwinnen. We hebben deze keuze welbewust gemaakt en wij leggen daarover, zoals dat hoort in een democratie, verantwoording af aan de kiezer.


Om het economisch herstel op gang te krijgen zijn er lastige maatregelen genomen en grote offers gevraagd. Eerlijk is eerlijk: het Kabinet heeft ook maatregelen genomen die wij als PvdA anders hadden genomen als we het alleen voor het zeggen hadden gehad, zoals de snellere verhoging van de pensioenleeftijd. Het is niet altijd goed gegaan, zoals bij de uitbetaling van de pgb’s. Maar wij hebben gestreden voor ver- andering, het herstel is aantoonbaar en wij zijn verheugd over resultaten die het verschil maken. De laagste inkomens zijn beschermd; de schoonmakers zijn bij de overheid weer in vaste dienst; jongeren krijgen een volwaardig loon; er zijn grenzen gesteld aan de inkomens in de publieke sector; de strengste bonuswet van Europa voor bankiers is ingevoerd; en wij vragen van de hoogste inkomens een extra bijdrage. Er is een nieuw fundament gelegd; nu kunnen we weer voor- uitkijken en met meer optimisme onze voorstellen aan u voorleggen.


0.2 Een wereld in verandering Het gaat gelukkig weer de goede kant op met Nederland. Het leven is hier beter dan in bijna ieder ander land ter wereld. Op tal van lijsten scoort ons land hoog. Nederlanders geven hun leven gemiddeld een rapportcijfer 7,8 en wij staan daar- mee in de mondiale top van tevreden volkeren. Maar achter deze goede gemiddelden gaan, zoals vaker, aanzienlijke on- gelijkheden schuil. Dat laten de tevredenheidscijfers zien: terwijl de kansrijke Nederlanders hun leven meer dan een 8 geven, waardeert de minst kansrijke groep het eigen leven met een 6.


Dat verklaart waarom er naast tevredenheid ook ontevreden- heid merkbaar is. Deze ongelijkheid in tevredenheid wijst op een kloof. Er zijn nog steeds verschillen in inkomen en vermogen, in opleidingskansen en arbeidszekerheid, in ge- zondheid en levensduur, in de toegang tot de woningmarkt. Een zekere ongelijkheid is ‘draaglijk’ wanneer je weet dat er in je eigen leven en dat van de volgende generatie vooruit- gang en emancipatie mogelijk is. Maar wanneer die sociale stijging minder vanzelfsprekend is, de maatschappelijke ver- schillen sterker worden en moeilijker te bestrijden zijn, tast dit de onderlinge verbondenheid van onze samenleving aan.

Ongelijkheid en achterstelling vormen dan een broedplaats voor frustratie. Mensen die hun leven het laagste tevreden- heidscijfer geven, ervaren een verlies aan controle op het eigen leven, voelen zich onvoldoende aangesloten bij de voorspoed die anderen wel meemaken. Meer Europa, een toenemende migratie en een verdere globalisering worden ervaren als bedreiging, en vaak niet ten onrechte. Het gevaar is dat mensen zich uit onvrede afsluiten van de samenleving. Dit tast onze onderlinge verbondenheid aan. Wij zien het na- drukkelijk als een opdracht om met elkaar te werken aan een verbonden samenleving waarin iedereen recht heeft op een kansrijke toekomst.


Ook onder mensen die wel delen in de voorspoed, en tevre- den zijn over hun leven, bestaan zorgen, vooral over de ver- dere toekomst. ‘De cijfers zeggen dat het beter gaat. Maar cijfers zijn geen mensen. Ja, er komen banen bij. En de eco- nomie draait weer. Maar kun je over een jaar de huur of hy- potheek nog betalen? En de kinderopvang én de studie voor de oudste? Heb ik over vijf jaar mijn baan nog?’ Veel zeker- heden waarmee wij generaties lang zijn opgegroeid, zijn nu kwetsbaarder en soms zelfs niet langer vanzelfsprekend. De ongerustheid hierover richt zich op concrete en directe zaken zoals werk en inkomen, onderwijs, zorg en wonen, maar ook op grotere kwesties als de internationale orde, op het samen- leven van mensen met verschillende levensvisies en maat- schappelijke waarden, op vraagstukken als de klimaat- verandering.


Er is gelukkig reden voor optimisme, maar de diepe en lang- durige schok van de financiële en economische crisis ligt voor ons allen nog vers in het geheugen. Het maakte duide- lijk dat de wereld fundamenteel is veranderd en dat ze blijft veranderen. Deze veranderingen raken het dagelijks leven.


Een van de meest uitgesproken ontwikkelingen is het weg- vallen van vertrouwde samenlevingsverbanden. Het is de maatschappelijke norm geworden om mensen als individu aan te spreken en niet langer als afgeleide van een groep, zoals een zuil, klasse of gezin. Dat is in veel opzichten be- vrijdend geweest; we hebben meer individuele rechten ge- kregen, het is de zelfontplooiing ten goede gekomen en het heeft bijgedragen aan emancipatie. Tegelijkertijd zien wij dat het principe van individuele behandeling in de praktijk van alledag ongelijk wordt toegepast. Zo ervaren leden van etni- sche minderheden dat zij vaak juist niet als individu worden behandeld maar als lid van een groep. En de ‘eigen verant- woordelijkheid’ betekent nogal eens dat mensen worden te- ruggeworpen op hun eigen veerkracht en dat er vaardigheden worden verondersteld die niet iedereen even goed beheerst. Hier kan een te strikte benadering van de in- dividuele burger bijdragen aan maatschappelijke ongelijk- heid en vereenzaming.


Alleen met elkaar kunnen wij een stevig en blijvend draag- vlak vormen voor een sociale en rechtvaardige samenleving. Het is terecht dat veel mensen hun individuele vrijheid koes- teren maar tegelijkertijd hechten aan een goede maatschap- pelijke verbondenheid. De onzekerheden en spanningen in onze tijd vragen er ook om, juist nu, meer en beter te inves- teren in wat ons allen bindt. Het gaat in essentie om de vraag of wij straks tegenover elkaar staan – oud tegenover jong, hoogopgeleid tegenover laagopgeleid, goedverdienenden te-

genover de laagstbetaalden, kansrijke en kansarmen, witte en zwarte Nederlanders – of dat wij het samen doen. De Par- tij van de Arbeid kiest nadrukkelijk vóór een verbonden sa- menleving en tégen versplintering en verharding. Daarom willen wij nadrukkelijk investeren in wat ons bindt. Wij zoe- ken dat in de kracht van mensen, omdat zij het zijn die van onderop de samenleving kunnen verbinden. Zij verdienen hierbij de steun van een beschermende overheid en een so- lide, door idealen gedreven publieke sector in het onderwijs, de zorg, veiligheid en het wonen. Met elkaar kunnen wij bij- dragen aan een meer verbonden samenleving.


Ook het marktdenken binnen de overheid en bij veel pu- blieke organisaties – bijvoorbeeld in de zorg, het onderwijs en het wonen – vraagt om een herbezinning. Er was in de afgelopen decennia de oprechte wens om de overheid en de publieke sector efficiënter en doelmatiger te maken. Maar op een aantal terreinen is dat doorgeslagen, vooral daar waar maatschappelijke waarden en vaardigheden te zeer in geld worden uitgedrukt.


In een deel van onze publieke sector zijn de mechanismen en de metaforen van de markt niet langer dienend maar do- minant geworden. Huurders zijn ‘woonconsumenten’ ge- worden, universiteiten zijn ‘ondernemend’ en in de normale burenhulp of mantelzorg gaat het meer en meer over ‘klan- ten’. Deze verzakelijking binnen de publieke dienstverlening heeft misschien meer efficiëntie en keuzemogelijkheden ge- bracht, maar ze schiet door als maatschappelijke thema’s die niet primair om geld draaien, zoals cultuur, natuur of man- telzorg, kunstmatig in de mal van het economische denken zijn gegoten of zelfs als ondergeschikt of soft worden gezien.


Juist bij publieke dienstverlening gaat het primair om de maatschappelijke meerwaarde, de kwaliteit van de dienstver- lening en de democratische inbedding. Daarom willen wij voor de onmisbare publieke taken in onze samenleving uit- gaan van een breder welvaartsperspectief dat ook rekening houdt met de kwaliteit van leven en de waarde van gemeen- schappelijkheid. Voor de PvdA betekent dit een herwaarde- ring van de voorzieningen van de verzorgingsstaat en versterking van publieke waarden.


Wij leven in een tijd waarin technologische vernieuwingen op een bijna revolutionaire wijze de wereld en ons dagelijks leven beïnvloeden. We doen er ons voordeel mee: de zorg wordt verbeterd, veel ernstige ziekten kunnen nu wel wor- den behandeld, we hebben meer informatie bij de hand dan ooit, we kunnen ons gemakkelijker verplaatsen met e-bikes terwijl veilige snelwegen en zelfsturende auto’s binnen handbereik komen. Technologische vernieuwing zal de sa- menleving blijvend en diepgaand beïnvloeden. Hoe positief wij hier ook tegenover staan, wij kunnen onze ogen niet slui- ten voor de schaduwzijden en de onbeantwoorde vragen die dit alles ook oproept. In de werksfeer brengt technologische vernieuwing fundamentele veranderingen in de productie- wijze mee die het voortbestaan van allerlei vormen van ar- beid onzeker maakt. Dat gebeurde bij het begin van de automatisering en het gebeurt nu weer opnieuw. Het is aan- genaam dat zwaar en eentonig werk verdwijnt, maar roboti- sering tast ook de vanzelfsprekendheid aan van het werk van verpleegkundigen, taxichauffeurs, leraren, havenwerkers, en ook van accountants en juristen. Het grijpt dus diep in de

arbeidsmarkt in en brengt onzekerheid mee voor iedereen die moet werken voor de kost. Het is onze opgave om be- staanszekerheid te verankeren in een telkens veranderende economische wereld.


Technologische ontwikkelingen uit de afgelopen twee eeu- wen en de ongeremde uitputting van onze aarde hebben sterk bijgedragen tot de inmiddels zorgwekkende toestand van het klimaat, de biodiversiteit en de beschikbaarheid van cruciale levensbehoeften en grondstoffen. Hier zien wij de januskop van de technologische cultuur: die kan voorspoed maar ook rampspoed brengen. Het is van levensbelang, voor onszelf en de volgende generaties, om in de komende jaren de juiste beslissingen te nemen waar het gaat om klimaat, energie en ecologie. De inzet van het klimaatakkoord van Pa- rijs juichen wij toe maar zeker is ook dat het grote inspan- ningen van ons allen zal vragen.


Technologische vernieuwing roept ook vragen op, op het ter- rein van de onderlinge communicatie, het functioneren van de democratie en de privacy. Oude, nieuwe en sociale media brengen ons een doorlopende stroom van nieuws, meningen en geruchten van over de hele wereld, in een veel hogere snelheid en intensiteit dan voorheen. Ons beeld van de wer- kelijkheid wordt met de minuut bijgesteld en geactualiseerd. Iedere burger wordt als ‘nieuwsconsument’ geacht daarin het kaf van het koren te kunnen scheiden. Xxxxxx vaker zien wij dat normale onderlinge communicatie een commerciële waarde vertegenwoordigt, en dat raakt niet alleen aan de es- sentie van vrije communicatie, maar ook onze privacy. Omdat de samenleving alleen goed kan functioneren bij de gratie van een goede en evenwichtige informatievoorziening, zijn er nieuwe vaardigheden nodig om als burger door de bomen het bos te blijven zien. Voor een verbonden samen- leving is het van groot belang dat we technologische vernieu- wing inzetten om de kwaliteit van de samenleving als geheel te verbeteren.


De meest ingrijpende veranderingen in onze samenleving worden beïnvloed door een voortschrijdende globalisering van de economie, de politiek, de cultuur en de migratie van mensen. De kracht van deze ontwikkeling is in de laatste de- cennia sterk toegenomen. Op alle niveaus verandert ze onze leefwereld. Als consumenten profiteren we van de goedkope producten en diensten, zoals vakanties, goederen en infor- matie, die tegenwoordig van over de hele wereld binnen handbereik zijn gekomen. Nederland is bij uitstek een ex- portland en heeft dus economisch profijt van open grenzen. Veel Nederlandse bedrijven hebben hun vertakkingen over de gehele wereld. Het levert ons aantoonbaar welvaart op.


Maar er is ook een andere kant. In de mondiaal georgani- seerde economie dreigt te vaak een ‘race naar de bodem’, waarin bijna alles geoorloofd lijkt in de strijd om de laagste prijs; grondstoffen worden schaamteloos uitgeput en ele- mentaire arbeidsvoorwaarden getart. Meer en meer worden vergaande en ingrijpende beslissingen genomen in de be- stuurskamers van internationale ondernemingen, terwijl de gevolgen neerslaan op lokaal en nationaal niveau. Bijvoor- beeld over de verplaatsing van productie en werk, over voor- delige fiscale regelingen, over nieuwe activiteiten en investeringen. Hier is de scheiding tussen kansrijken en de- genen die geen deel kunnen uitmaken van deze veranderin-

gen het meest indringend. Wij leggen ons daar niet bij neer en willen dat de overheid beschermt en sanctioneert waar fiscale, ecologische en sociale grenzen worden overschreden.


In een geglobaliseerde economie zou meer aandacht moeten zijn voor een duurzaam omgaan met onze aarde. De over- gang naar een circulaire economie is onontkoombaar maar ook gewenst toekomstbeeld. Hoe eerder hoe beter. Alleen dan kan Nederland economisch sterker en slimmer worden en op eigen termen meedoen in de wereldeconomie. Kennis en samenwerking zijn de cruciale voorwaarden voor econo- misch succes. Een van de meest succesvolle voorbeelden hiervan is de regio Eindhoven waarin het gemeentebestuur, de bedrijven en de universiteit de unieke concentratie van kennis en deskundigheid optimaal benut door samen te wer- ken en zich gezamenlijk internationaal te presenteren. Het is een model dat navolging verdient.


De internationalisering van de economie en de arbeidsmarkt is niet nieuw. Al vanaf de jaren zestig werden ‘gastarbeiders’ door het bedrijfsleven en de overheid naar ons land gehaald. Het heeft ons en hen welvaart gebracht, maar het heeft ook onze bevolkingssamenstelling veranderd. Zo is ook cultureel gezien de wereld dichterbij gekomen. De multi-etnische sa- menleving is al enkele decennia een feit.


Het verrijkt ons land, vele nieuwe Nederlanders zijn inmid- dels succesvol geïntegreerd, maar er zijn ook gebreken en spanningen. Enerzijds bestaat er discriminatie en uitsluiting van etnische minderheden vanuit delen van de autochtone meerderheid; anderzijds zijn er binnen minderheden zelf tendensen om zich af te zonderen, met radicalisering als ex- treme variant. Beide vinden wij niet aanvaardbaar. Het tast de samenhang van onze samenleving aan. Niemand is ge- diend bij een polarisatie tussen groepen in onze samenle- ving. Met elkaar zullen wij inhoud moeten geven aan een goed buurmanschap.


Veel vraagstukken in de wereld zijn zo met elkaar vervloch- ten dat internationale samenwerking onmisbaar is om ze op te lossen en aan te pakken. Tegelijkertijd is het draagvlak voor internationale samenwerking minder vanzelfsprekend aan het worden. Deze spagaat moet worden opgelost.


Kwesties van vrede en veiligheid hebben bij uitstek een sterk internationaal karakter. Conflicten tussen en binnen landen dreigen zich vaker internationaal te verspreiden. Op de ach- tergrond spelen spanningen over strategische posities en grondstoffen als olie en water. Conflicten met een etnische of religieuze lading beperken zich niet meer tot een land of een regio. De effecten ervan dringen meer een meer door in delen van de wereld die voorheen als veilig werden be- schouwd. De recente aanslagen zoals in Parijs en Brussel zijn hiervan dramatische illustraties. Oorlog en armoede zijn tevens de motor achter het vluchtelingenvraagstuk, met de oorlog in Syrië als het meest schrijnende voorbeeld van dit moment. Belangrijk is dat de oorzaken worden bestreden. Internationale samenwerking, in de EU, de NAVO en de VN, is een absolute noodzaak om steun te geven aan mensen- rechten, vrede en veiligheid, democratie en economische voorspoed.

0.3 Een verbonden samenleving: Zekerheid, zeggenschap, ver- trouwen

Nederland klimt uit het dal omhoog. We hebben zware jaren achter ons. Dat heeft velen niet onberoerd gelaten. Maar wij zijn voorbij de crisis, er is na jaren weer een voorzichtige groei, en het herstel begint voelbaar en zichtbaar te worden. Tegelijkertijd voltrekken zich onmiskenbaar grote verande- ringen in de wereld, en worden vertrouwde verworvenheden aangetast en soms zelfs ondergraven. Dat maakt onze hui- dige situatie kwetsbaar, en het geeft velen een gevoel van on- behagen. Het is de paradox van deze tijd. Verandering brengt niet automatisch vooruitgang voor iedereen. Er zijn winnaars en verliezers, kansrijken en kansarmen, die in ongelijke mate delen in de vooruitgang. Deze ongelijkheid tast funda- menteel het vertrouwen aan dat mensen in de samenleving hebben. En dat is voor niemand goed.


Het meest fundamentele belang dat mensen met elkaar heb- ben, is een basisgevoel van vertrouwen. Vertrouwen is een kernwaarde binnen een samenleving waarin mensen met el- kaar verbonden zijn. Vertrouwen dat iedereen gelijk wordt behandeld, dat er gelijke rechten en kansen zijn, en dat je met elkaar kunt delen in de voorspoed maar elkaar ook steunt als het tegenzit. Dit vertrouwen kan alleen bestaan als winnaars niet accepteren dat er verliezers zijn, en als kans- rijken investeren in kansarmen. Wij staan een ‘inclusieve’ samenleving voor, waarin wij vanuit verbondenheid investe- ren in elkaar. Wij willen de toenemende polarisatie keren door samen te zoeken naar wat ons bindt. En dan is er voor iedereen veel te winnen.


Daarin zit dan ook de opdracht besloten waar aan een vol- gend kabinet inhoud moet gaan geven. Het gaat niet om de BV Nederland maar om de samenleving zelf. Daarom willen we in een komende kabinetsperiode een regering met een eenduidige missie. Een missie waarin het leggen van verbin- dingen tussen mensen en tussen groepen onderling centraal staat. Ons land moet niet alleen financieel op orde zijn, of uitblinken door een goede en moderne infrastructuur. Nee, het gaat nadrukkelijk om de sociale staat van ons land. Om hoe mensen zich tot elkaar verhouden en of zij zich ook echt met elkaar verbonden voelen. En hoe de overheid daarin zowel steun als bescherming kan geven. Daarin ligt de grote opgave voor de politiek.


Er bestaat geen blauwdruk van een verbonden samenleving maar zeker is dat wij zo’n manier van samen leven met el- kaar kunnen maken. Wij hebben in ons land een mooie en waardevolle traditie waarbij wij er telkens weer in slagen te- genstellingen te overbruggen. Het historisch Wassenaarak- koord tussen werkgevers en werknemers tot aan het recente brede Energieakkoord, zijn daarvan aansprekende voorbeel- den. Voor de komende kabinetsperiode is het de uitdaging om, binnen de traditie van een gezamenlijke zoektocht, te komen tot een gemeenschappelijke agenda voor een verbon- den samenleving. Onze inzet daarbij is dat wij streven naar een inclusieve samenleving die gekenmerkt wordt door ze- kerheid, zeggenschap en vertrouwen. Het zijn de drie sleu- telbegrippen die ieder van ons dagelijks tegenkomt. Wanneer wij erin slagen om hieraan deze begrippen ook in politieke zin handen en voeten te geven dan is de uitkomst een ver- bonden samenleving waarin er geen verliezers zijn.

In ons verkiezingsprogramma, Een verbonden samenleving, hebben wij als Partij van de Arbeid onze keuze voor zeker- heid, zeggenschap en vertrouwen nader uitgewerkt:


0.4 Zekerheid

Wij willen de zekerheid in ieders bestaan versterken. Arbeid is hierbij cruciaal: het werk verschaft inkomen, het helpt mee om deel te nemen in de samenleving, en het biedt een per- spectief op een beloftevolle toekomst. Het is daarom belang- rijk dat onze economie op orde is, en dat er voldoende werk is, goed werk, en werk met een toekomst. Werk ook dat be- schermt tegen willekeur, met voor iedereen de mogelijkheid om een goed pensioen op te bouwen en een vangnet als je onverhoopt arbeidsongeschikt raakt. Dit is zowel een natio- nale als een internationale opgave.


Wij willen ook mensen die tot dusver onvoldoende van het herstel hebben kunnen profiteren, meenemen in de econo- mische groei en zo hun achterstand inhalen. Wij willen een economische structuur die zich wereldwijd op kwaliteit on- derscheidt, met de best opgeleide beroepsbevolking ter we- reld en de hoogste kwaliteitsstandaard op terreinen als arbeidsomstandigheden en duurzaamheid.


Bestaanszekerheid stelt eisen aan de kracht en de kwaliteit van onze publieke voorzieningen. Zij vormen de uitvalsbasis voor mensen om aan de samenleving deel te nemen. Als deze basis goed is, kunnen mensen zich des te beter ont- plooien. Daarom is het de taak van de overheid en de pu- blieke sector om onze verzorgingsstaat en de bijbehorende voorzieningen voor onze samenleving op een betrouwbaar en kwalitatief goed niveau te houden. Ze bieden houvast en helderheid aan iedere individuele burger en vormen tevens de basis voor sociale cohesie. Om dat te bereiken willen wij het publieke karakter van de publieke sector versterken. Niet de markt maar de mensen moeten centraal staan. Hiervoor stellen we een groot aantal maatregelen voor op het gebied van de rechtsstaat, veiligheid, arbeidsmarkt, economie, ener- gie, onderwijs, zorg, wonen, kunst en cultuur, en bij grote ruimtelijke opgaven zoals waterveiligheid en verstedelijking.


0.5 Zeggenschap

Wij zien verheffing, ontplooiing, emancipatie, zeggenschap en zelforganisatie van burgers als een doorlopende opgave. In het verleden hebben sociaaldemocraten gestreden voor onderwijs en cultuur voor iedereen, voor medezeggenschap en de ondernemingsraad, voor ‘De weg naar vrijheid’, ‘Een leven lang leren’, ‘Baas in eigen buik’ en ‘Bouwen voor de buurt’. Steeds is het uitgangspunt de kracht en de wil van mensen om invloed uit te oefenen op hun eigen leven, en steeds willen wij dat zij daarbij steun krijgen vanuit de poli- tiek en de overheid. Macht over je eigen leven is een krachtig tegenwicht voor de onzekerheden in de samenleving die van buiten komen, van internationale trends en ongrijpbare be- sluitvormingsstructuren. Zeggenschap geven we internatio- naal betekenis door mensenrechten, democratisering en rechtstaten te ondersteunen.


Wij bouwen voort op de verworvenheden van de individuali- sering, maar leggen meer nadruk op het burgerschap in plaats van de consumentenrol. Wij vinden dat in deze tijd burgers meer dan ooit het recht op initiatief en zeggenschap moeten krijgen in het economisch systeem, in het politieke

systeem en in maatschappelijke verbanden zoals op het werk, in het onderwijs, de zorg en het wonen.


Om dat te kunnen doen is het nodig dat mensen de kracht ontwikkelen om zelf inhoud aan het leven te geven. Goed onderwijs is een absolute voorwaarde. Maar het gaat verder dan een individuele ontwikkeling. Het gaat meer dan ooit ook om een investering in een verbonden samenleving. Ver- bondenheid bestaat alleen wanneer mensen werkelijk op el- kaar betrokken zijn en met elkaar de kwaliteit van hun leven verbeteren. Wanneer wij met elkaar samenwerken aan de leefbaarheid van buurten en wijken. Wanneer we naar elkaar omkijken en alert zijn op eenzaamheid. Wanneer we jeugd- zorg niet als een louter individuele kwestie zien of uitslui- tend uitbesteden aan professionals, maar als een sociale opgave waar aan familie, vrienden en de buurt kunnen bij- dragen. Dan werken wij echt aan een verbonden samenle- ving.


Het is een taak van de overheid en de publieke sector om dit te ondersteunen en burgers die actief willen zijn bij te staan. Dat kan bijvoorbeeld door burgerinitiatieven, zoals energie-

, zorg- en wooncoöperaties een wettelijke status te geven en in de praktijk te faciliteren. Eigen initiatief is een vrije keus en geen dwingende norm. Het past een verbonden samen- leving om mensen die niet zelf inhoud kunnen geven aan de verbreding van zeggenschap, zich door de overheid en de publieke sector beschermd weten.


0.6Vertrouwen

Wij staan voor een veilige en open samenleving en wij koes- teren de diversiteit die daarbinnen bestaat, waarbij wederke- righeid en respect voor elkaar uitgangspunt zijn. Vertrouwen is essentieel. De samenleving kan alleen functioneren op basis van wederzijds vertrouwen. Dit vertrouwen zou een vanzelfsprekendheid moeten zijn. Maar helaas is het dat niet altijd. Agressie en wantrouwen tasten de samenleving aan. Wij zien het als een opdracht om dat tegen te gaan en het vertrouwen in de samenleving te versterken.


Wij willen volop aandacht schenken aan preventie, omdat een gevecht dat niet gevoerd hoeft te worden altijd een ge- wonnen gevecht is. Nederland heeft dankzij haar inzet in de oude wijken nu geen no-go area’s, de wijkagenten zijn het meest effectief bij het signaleren van radicalisering. Maar he- laas is preventie niet altijd een oplossing. Waar verharding, haat en geweld de samenleving dreigen te verscheuren, is een streng en effectief optreden onvermijdelijk. Het is on- aanvaardbaar dat mensen anderen intimideren of buitenslui- ten. Daarom willen wij consequent optreden tegen discriminatie, verharding en geweld, intimidatie en terreur. We willen stevige maatregelen tegen arbeidsdiscriminatie, en ook tegen verharding in buurten en wijken. Zo kunnen wij de krachten ontmoedigen en bestrijden die verdeeldheid zaaien en de samenleving dreigen te versplinteren. Ons kader hiervoor wordt gevormd door het respect voor men- senrechten en de waarde van onze rechtsstaat.


Deze drie hoofdkeuzen, zekerheid, zeggenschap en vertrou- wen, werken door in alle voorstellen van de Partij van de Ar- beid, zoals u ze in dit verkiezingsprogramma Een verbonden samenleving kunt vinden. Daarin is het een uitdaging om op alle niveaus, internationaal, nationaal en lokaal inhoud te

geven aan het verkrijgen van ‘zekerheid, zeggenschap en ver- trouwen’. Wij willen dat doen met de bewoners in de wijken, met werknemers en werkgevers op het werk, met huurders, verhuurders en wooncoöperaties in het wonen, met patiën- ten en zorgaanbieders in de zorg, door samen te werken naar een breed gedragen agenda – een pact – voor de toekomst van een verbonden samenleving.


Wij nodigen u uit om met ons mee te doen.

AMENDEERBAAR


1 Open en diverse samenleving

Een open en diverse samenleving kan alleen bestaan wanneer er sprake is van wederkerigheid tussen de mensen die er deel van uitmaken. Het gaat dus in de kern om de vraag hoe men- sen zich tot elkaar verhouden. Op welke wijze geven wij met elkaar het samen leven inhoud. Het is deze vraag die het po- litieke debat, maar ook het gesprek in de huiskamers en op het werk, heftig kan beroeren. Het is een kernvraag voor wat wij zien als een verbonden samenleving: wat bindt ons? Wat maakt ons tot een samenleving? En wat is ieders rol daarin?


Onze open en diverse samenleving is geen vanzelfsprekend- heid. Ons land heeft een lange traditie in het vormgeven aan vrijheid. Het is de verworvenheid van een lange strijd waarin sociaaldemocraten, christendemocraten en liberalen keer op keer op zoek zijn gegaan hoe vrijheid in gebondenheid be- tekenis kan krijgen. Het heeft ons de huidige rechtsstaat ge- bracht met voor iedereen dezelfde waarden, vrijheden en zekerheden. Daarin wordt van iedereen verwacht dat deze waarden, vrijheden en zekerheden worden onderschreven en gerespecteerd. Iedereen kan erop rekenen dat de overheid je beschermt als anderen proberen deze vrijheden aan te tas- ten. Onze gezamenlijke waarden kunnen slechts in een open dialoog met elkaar en in volle vrijheid worden geactualiseerd en vandaaruit opnieuw betekenis krijgen.


Wij staan een open en diverse samenleving voor waarin ie- dereen zich naar wens kan ontplooien. Wij waarderen de rijke diversiteit die hieruit ontstaat. Tegelijkertijd weten we dat deze diversiteit hoge eisen stelt aan de samenleving; de eisen van een hoog ontwikkelde beschaving. Verscheiden- heid maakt ons land mooi maar ook kwetsbaar. Zeker in tij- den van onzekerheden en internationale spanningen kan een diversiteit aan levensovertuigingen er juist toe leiden dat mensen tegenover elkaar komen te staan. Sterker gesteld, als de onderlinge binding verzwakt, kan de samenhang om- slaan in maatschappelijke versplintering en verharding. Dat is helaas in onze samenleving opnieuw actueel. Er groeit on- verdraagzaamheid langs lijnen van afkomst, religie en sek- suele identiteit. Dit raakt de veiligheidsbeleving van burgers, maar bedreigt ook het functioneren van de samenleving als geheel. Discriminatie op de werkvloer, etnisch profileren bij de politie of confrontaties tussen groepen met een verschil- lende culturele achtergrond zijn daarvan een illustratie. Dit tast onze open en diverse samenleving aan en daarmee de kans om met elkaar verbonden te zijn.


Het is van belang dat wij ons realiseren dat vrijheid alleen kan bestaan op voorwaarde dat je ook bereid bent de vrijheid van de ander te verdedigen. Ook als je het niet met zijn of haar keuzen eens bent. Vrijheid is bovenal een kwestie van mentaliteit, van tolerantie en van respect voor de waarden zoals wij die hebben vastgelegd in onze grondwet en de daar- uit volgende rechtstaat. Ideeën en praktijken die de open en diverse samenleving schaden, bestrijden wij. Discriminatie, uitsluiting en racisme horen niet in onze samenleving thuis. Of dat nu op de arbeidsmarkt is vanwege afkomst of leeftijd, of op sociale media vanwege een afwijkende mening. Ook het je afsluiten en afkeren van de samenleving dan wel radi- calisering is niet aanvaardbaar.

Natuurlijk, er zijn verschillen, in culturele achtergrond, in levensovertuiging en in opvatting. En op gezette tijden zijn er ook tegenstellingen. Dit is altijd zo geweest en dus op zich niet uniek. Maar voor ons staat altijd weer opnieuw de vraag centraal hoe en of deze zijn te overbruggen. Wij verwachten dat iedereen zich die vraag stelt. Nederland heeft een lange ervaring met het overbruggen van tegenstellingen door samen het gemeenschappelijk belang op te zoeken. Of het nu gaat om de permanente bescherming tegen het water, of om het ‘polderen’ over tal van urgente vraagstukken. Van het Akkoord van Xxxxxxxxx uit 1982 tot het recente Energieak- koord: samen tegenstellingen overbruggen hoort bij onze cultuur. Samen met elkaar verder gaan is een basiskenmerk en een basisvaardigheid van onze samenleving. Deze traditie willen wij koesteren en vernieuwen. Wij kiezen voor samen- werking, voor overleg, voor het zoeken naar de balans, en wij keren ons tegen een ongerijmde polarisatie.


De beste manier om te werken aan een open en diverse sa- menleving is door inhoud te geven aan een positieve inte- gratie van nieuwkomers, door discriminatie en racisme tegen te gaan, door emancipatie te stimuleren en door in- houd te geven aan een actieve en levendige democratie. Dit alles begint met het in staat stellen van mensen om zoveel mogelijk greep te hebben op hun eigen woon- en leefom- standigheden. Zekerheid, zeggenschap en vertrouwen zijn sleutelbegrippen. Op alle terreinen, zoals in het werk, het wonen en de leefomgeving, zorg, veiligheid, cultuur en sport, willen wij burgerinitiatieven steunen die daadwerke- lijk bijdragen aan een open en diverse samenleving. Daar hoort bij dat er ruimte ontstaat voor nieuwe vormen van zeg- genschap, zoals coöperaties van burgers. In dit programma werken wij dit per onderwerp uit.


In een open en diverse samenleving vormen een stabiele en herkenbare overheid en dito (semi)publieke sector een ver- bindende kracht binnen de samenleving. Zij bewaken onze fundamentele waarden. Politie, justitie, defensie, belasting, onderwijs, zorg, wonen en alle andere (semi)publieke func- ties moeten daarom aan de hoogste eisen van betrouwbaar- heid, effectiviteit en maatschappelijke gerichtheid voldoen. Zij behoren dienstbaar te zijn aan de samenleving. Met een goed integratiebeleid dat ruimte schept voor ontplooiing en emancipatie. Met de inzet dat iedereen in de samenleving gevrijwaard blijft van discriminatie. En steeds opnieuw moe- ten wij met elkaar zoeken naar manieren om de democratie te versterken en te vernieuwen, zodat zij nog beter aansluit bij de samenleving en nog effectiever in dienst van de sa- menleving kan handelen.


1.1 Integratie: een zoektocht naar wederkerigheid

• Integratie heeft de meeste kans van slagen als mensen met diverse achtergronden elkaar ontmoeten in de wijk waar men woont, op de school en de sportclub. Daarom willen wij doorgaan met investeren in gemengde wijken met een scala aan woningen voor diverse groepen en in een toegankelijke openbare ruimte waar voor iedereen plek is. We investeren in gemengde en brede scholen, in sport, cultuur en verenigingen en in wijkvoorzieningen zoals bibliotheken.

• Via het vak burgerschap en sociale vaardigheden willen we nadrukkelijk aandacht creëren voor de onderlinge ver- schillen en voor het besef van ‘eenheid in verscheiden-

heid’; iedereen is anders en daardoor is iedereen gelijk. Leraren worden beter geschoold in het lesgeven van bur- gerschap. Hierbij hoort onlosmakelijk de ontwikkeling van sociale vaardigheden waarmee leerlingen beter leren de ander te begrijpen, bruggen te slaan en bewust te wor- den van vooroordelen.


AMENDEMENTEN


A1 Utrecht

Wijzigen laatste zin, "van burgerschap" in:

“mensenrechten en burgerschap”.

Toelichting indiener: Internationaal onderzoek heeft uitgewezen dat Nederlandse kinderen wei- nig kennis hebben op het gebied van burger- schap en mensenrechten en als gevolg laag scoren in vergelijking met leeftijdgenoten in de ons omringende landen. Het gaat daarbij niet al- leen om nieuwkomers die moeten wennen aan waarden en normen, het probleem is structureel van aard in het Nederlandse onderwijs. Hele toekomstige generaties leren over de vrouwe- lijke onderdelen van een bloem, maar niet over de basale ondergrens van onze maatschappij, het fundament van onze vrijheid en hoe leven we met elkaar samen. Verschillende docenten geven aan zich geen raad te weten met moei- lijke onderwerpen in de klas. Tegelijkertijd treedt er binnen het onderwijs een enorme versnippe- ring van allerlei maatschappelijke deelonderwer- pen en aandacht voor deelgroepen op, met de docent als grootste verliezer. In lijn met het ad- vies van de Commissie Onderwijs 2032, is een integrale aanpak van mensenrechten en burger- schap essentieel. Mensenrechten gaan bij uitstek over solidariteit en wederkerigheid. Een gesprek over mensenrechten gaat over begrip voor de ander en zien wat we gemeenschappelijk heb- ben. Waar mensenrechten vooral betekenis heb- ben is in kleine plaatsen, dichtbij huis.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan-

vulling.

Stemlokaal: 87% voor, 3% tegen, 9% blanco.


• Voor nieuwe Nederlanders begint integratie bij een ex- pliciete keuze voor een bestaan in Nederland. Daarvoor is het leren van de taal een eerste vereiste om mee te kun- nen doen. Xxxxxx van de taal maakt zelfstandig, maakt het mogelijk om elkaar te ontmoeten en te leren kennen en geeft kansen. Daarom willen wij investeren in het leren van de Nederlandse taal, passend bij het niveau dat iemand heeft. Bij inburgering willen we meer maatwerk introduceren, bijvoorbeeld voor cursisten die laaggelet- terd zijn. De kosten van inburgering hoeven voortaan

niet alleen maar gedragen te worden door de cursist; als dit financieel noodzakelijk is dragen wij hieraan bij.

• De kwaliteit en het slagingspercentage voor inburgering willen wij sterk verbeteren door een betere aansluiting van het inburgeringsonderwijs met het reguliere onder- wijs. Bij voorkeur organiseren we het inburgeringson- derwijs op reguliere onderwijsinstellingen. Speciale aandacht krijgen oudere migranten die nog een weg te gaan hebben met hun integratie in Nederland.

• Xxx willen actief ideeën en praktijken bestrijden die een open en diverse samenleving bedreigen. Samen met ou- ders, scholen en gezagdragers vormen we een pedagogi- sche coalitie om die kinderen te behoeden voor onverdraagzaam en discriminatoir gedachtegoed.


AMENDEMENTEN

A2 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “Vrijwilligerswerk is van grote waarde voor de binding in de samen- leving en voor ieders persoonlijke ontwikkeling. Via vrijwilligerswerk kijken mensen naar elkaar om, ontmoeten we anderen, leren we nieuwe dingen en dragen we bij aan een betere samen- leving. Wij stimuleren vrijwilligerswerk door drempels weg te nemen. Onder andere door re- gels te versoepelen voor mensen die nu moeilij- ker vrijwilligerswerk kunnen doen zoals mensen met een uitkering en asielzoekers.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het moet makkelijker worden om vrijwilligerswerk te doen met be- houd van een uitkering. Tegelijk moeten we ook scherp blijven op de verdringing van echte banen die dit kan veroorzaken.

Stemlokaal: 74% voor, 9% tegen, 17% blanco.


1.2 Tegen discriminatie en racisme:

• Wij willen meer inzet op de bestrijding van discriminatie door meer gespecialiseerde agenten en een betere hand- having. Ook willen wij de toegang van slachtoffers van discriminatie tot de politie verbeteren.

• Veel mensen met een niet-Nederlandse achtergrond voe- len zich gekwetst door denigrerende generalisaties en diskwalificaties. Xxx willen dat actief bestrijden. Dat be- gint bij een betere bewustwording van het bestaan van vooroordelen, onderhuids racisme en ‘alledaagse’ discri- minatie. Indien noodzakelijk scherpen we de wetten tegen discriminatie en racisme aan.

• Racisme gaan we als een hate-crime behandelen, daar- mee verhogen we de straffen voor de daders. Wij willen politie en het openbaar ministerie meer armslag geven om de daders van racisme en discriminatie op te sporen en te vervolgen.

• Wij willen een cultuuromslag bij de politie en andere overheidsdiensten om etnisch profileren tegen te gaan. Dat kan door middel van een betere selectie, meer trai- ning en kennis bij het politiekorps.

AMENDEMENTEN


A3 Xxxxx Xxxxxx

Na “… een betere selectie” toevoegen: “gebruik te maken van bewezen effectieve oplossingen uit het buitenland, zoals stopformulieren,” Toelichting indiener: Beter goed gejat, dan slecht verzonnen, hoog tijd om bewezen effec- tieve oplossingen uit het buitenland te omar- men. Op de ledenraad van 4 juni is al een motie aangenomen om de aanbevelingen van het Maatschappelijk Akkoord Onderhuids op te nemen in het verkiezingsprogramma en ons hard te maken voor het gebruik maken van be- wezen effectieve oplossingen uit het buitenland, zoals stopformulieren, hoog tijd om dit ook in het verkiezingsprogramma op te nemen.

Toelichting Partijbestuur: We zijn mordicus tegen discriminatie, net als de indiener. Het pro- gramma stelt allerlei maatregelen voor tegen discriminatie en etnisch profileren. We twijfelen over de werking van dit specifieke instrument. Stemlokaal: 30% voor, 40% tegen, 30% blanco.


• Stevige handhaving op arbeidsmarktdiscriminatie is noodzakelijk, of dit nu op leeftijd, geslacht, afkomst, han- dicap of seksuele geaardheid is. Wij breiden de capaciteit van de inspectiediensten uit. De aangiftebereidheid wil- len we vergroten door inzichtelijk te maken dat het zin heeft om aangifte te doen. We willen meer bewustwor- ding op vooroordelen bij werkgevers en uitzendbureaus, We verwachten van het kabinet een voortrekkersrol en het goede voorbeeld, we pleiten voor ‘naming and sha- ming’ van de ergste overtreders.

• Anoniem solliciteren wordt de norm bij alle overheden en (semi) publieke instellingen.

• Wij willen dat instituties zoals de politie, het UWV, het onderwijs en zorginstellingen, een herkenbare afspiege- ling zijn van de diversiteit van onze samenleving. We wil- len transparantie creëren over de etnische diversiteit van onze gemeenschappelijke instituties.

• Het is onacceptabel dat mensen op basis van hun uiter- lijk worden geweigerd bij uitgaansgelegenheden en ver- enigingen. Er komen laagdrempelige online meldpunten waarmee het gezag, burgemeester en politie de overtre- ders kan aanpakken. Wie het te bont maakt, kan zijn ex- ploitatievergunning verliezen.

AMENDEMENTEN


A4 Zuid-Holland

Wijzigen : “op basis van uiterlijk” in: “enkel op basis van etnische kenmerken”.

Toelichting indiener: Toelating weigeren op grond van “uiterlijk” kan wel degelijk nodig zijn. Gedrag, houding en kleding kunnen dreigend of ongepast zijn en kunnen daarmee in tegenstel- ling tot (schijnbare) etnische achtergrond een legitieme reden zijn om iemand uit een gelegen- heid te werken.

Toelichting Partijbestuur: De originele tekst be- oogt duidelijk te maken dat discriminatie niet is toegestaan, ook niet op uiterlijk of kleding. Juist de argumenten van de indiener te gebruiken uit- gaansgelegenheden om bepaalde groepen stel- selmatig te weren. Dat patroon van discriminatie willen we doorbreken.

Stemlokaal: 33% voor, 47% tegen, 20% blanco.


• Seksuele intimidatie willen we uitbannen. Wij willen nog meer inzet voor de vroege signalering ervan op scholen en verenigingen. Wij ontwikkelen programma’s waar- mee kinderen leren dat mannen en vrouwen gelijkwaar- dig zijn, en we gaan het strafrecht toepassen bij straatintimidatie.

• Wij willen een wettelijk verbod op transgenderdiscrimi- natie in de Algemene wet gelijke behandeling opnemen.

• Wij willen voorlichting over seksuele diversiteit overal in het onderwijs verplicht stellen.

• Wij willen een scherpe naleving op de voorlichting over seksuele diversiteit en het signaleren van pestgedrag op alle scholen. Dit is wat ons betreft een onderdeel van de lerarenopleiding.

• LHBTI (lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender, interseksueel) asielzoekers verdienen onze volle steun. Wij willen dat het Nederlands toekenningsbeleid voor asiel expliciete aandacht voor, en focus op, LHBTI-acti- visten en –vluchtelingen behoudt. Als blijkt dat hun vei- ligheid anders niet kan worden gegarandeerd, moeten LHBTI-asielzoekers en andere kwetsbare groepen apart en veilig kunnen worden opgevangen. Slachtoffers krij- gen de bescherming die zij nodig hebben en daders moe- ten worden aangepakt.

• Pestgedrag tegen nieuwe Nederlanders, homo’s, lesbien- nes, moslims, of wie dan ook gaan we effectiever aanpak- ken, bijvoorbeeld door de burgemeester toe te staan om sneller een pester uit huis te plaatsen of een buurtverbod in te stellen.

• In de overtuiging dat voor een dialoog kennis en contact essentieel is, willen wij met organisaties als het COC (voor vrijheid, tegen homodiscriminatie), Xxxx Xxxxx- huis (voor gelijkheid, tegen antisemitisme) en NiNsee (over het slaverijverleden) gesprekken en ontmoetingen organiseren ter bestrijding van vooroordelen.

AMENDEMENTEN


A5 Noord-Brabant

Toevoegen nieuwe bullet: “Deelnemers aan overheidsaanbestedingen die in hun personeels- beleid aantoonbaar een weerspiegeling nastre- ven van de samenleving, positief te waarderen in het proces van gunnen van opdrachten.” Toelichting indiener: De aanpak van discrimina- tie op de arbeidsmarkt kun je het best doen door werkgevers te stimuleren een personeels- beleid te hanteren die erop gericht is om een weerspiegeling vd samenleving na te streven.

De stimulering is dan dat werkgevers die zich in- schrijven voor aanbestedingen hierdoor meer kans maken op gunning.

Toelichting Partijbestuur: We ondersteunen de intentie van de indiener.

Stemlokaal: 74% voor, 11% tegen, 15% blanco.


A6 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Medewerkers van werk- en stagebemiddelaars worden verplicht om uitlatingen die neigen naar discriminatie en uitsluiting te melden bij antidiscriminatievoor- zieningen van de gemeente.”

Toelichting indiener: Er zijn gevallen bekend waarin werkgevers expliciet vragen om 'Neder- landse stagiaires of werknemers', waarbij het de bedoeling van werkgevers is om bepaalde groe- pen bij voorbaat uit te sluiten van het sollicita- tieproces. Deze praktijk is onacceptabel en hoogst onrechtvaardig. In de praktijk blijkt het vaak moeilijk om discriminatie te bewijzen omdat dit soort correspondentie zelden in han- den komt van sollicitanten of anti-discriminatie bureaus. Om deze reden is een meldplicht ge- wenst voor ROC's, uitzendbureaus en dergelijke die dit soort discriminerende correspondentie ontvangen.

Toelichting Partijbestuur: We delen de frustratie van de indiener over deze praktijk. Wat de indie- ner wil is al mogelijk via het meldpunt bij het College voor de Rechten van de Mens.

Stemlokaal: 33% voor, 38% tegen, 29% blanco.


1.3 Vóór emancipatie

• Emancipatie raakt iedereen, man, vrouw, religieus, secu- lier, lesbienne, homo, biseksueel of transgender. Omdat emancipatie ook de vrijmaking van personen en groepen

is die last hebben van onderdrukking, willen wij dat de overheid actief steun geeft aan emancipatiebewegingen van deze groepen.


AMENDEMENTEN


A7 Limburg

Na “biseksueel of transgender” toevoegen: "en mensen met een beperking.”

Toelichting indiener: Sinds 14 juli van dit jaar is het VN-verdrag voor mensen met een beperking van kracht. Dat betekent dat mensen met een beperking voortaan volwaardig deel moeten kunnen nemen aan de maatschappij. Hierbij kun je denken aan toegankelijk openbaar vervoer voor iedereen (vandaar dat speciaal vervoer in- druist tegen het VN-verdrag), aan gelijke kansen op de arbeidsmarkt voor iedereen, zelfstandig kunnen wonen voor iedereen, zelfstandig naar de kroeg of winkel gaan voor iedereen. Dat be- tekent dat de maatschappij rekening moet hou- den met mensen met een beperking. Een oprijplaat voor de deur van je kroeg bv, want een drempel kom je niet op met je rolstoel. Of een toegankelijke website maken zodat blinden en slechtzienden ook mee kunnen lezen. Dat be- tekent ook dat mensen met een beperking zelf moeten (kunnen) emanciperen. Nederland is al- tijd erg goed geweest in zorgen voor mensen met een beperking, maar inclusie zit niet in onze genen, om met Xxxxx xxx Xxxx te spreken die zich in de kamer hard heeft gemaakt voor het VN-verdrag. In ons huidige concept-verkiezings- programma wordt het verdrag vooral genoemd in de paragraaf zorg. Terwijl inclusie toch vooral iets is wat met emancipatie te maken heeft.

Daar wordt de doelgroep van mensen met een beperking niet een keer genoemd en dat is niet in de sfeer van het VN-verdrag.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 81% voor, 5% tegen, 14% blanco.


• Meer dan een eeuw zetten wij ons in voor een gelijke be- handeling van mannen en vrouwen. Er is veel bereikt, maar een volledige gelijkwaardigheid in behandeling tus- sen man en vrouw is er nog altijd niet. Zo zijn vrouwen ondervertegenwoordigd in hoge functies. Waar het kabi- net betekenisvolle stappen heeft gezet komt het bedrijfs- leven maar tergend langzaam in beweging om te voldoen aan de eis dat tenminste 30 procent van de leden van

Xxxxx xxx Xxxxxxx, Raden van Commissarissen en Raden van Toezicht vrouw moet zijn. Wij vinden het nu tijd voor een quotum om dit wettelijk af te dwingen. Ook voor de publieke sector (universiteiten, zorginstellingen, woningbouwverengingen e.a.) komen er afdwingbare normen voor meer topvrouwen.


A8 Zeeland

Na “… voor meer topvrouwen” toevoegen: “Ne- derland staat binnen 5 jaar in de top vijf van de Global Gender Index.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: We delen de grote am- bitie van de indiener.

Stemlokaal: 61% voor, 17% tegen, 22% blanco.


• Een eerlijke verdeling van zorgtaken vraagt om een an- dere indeling van werktijden. Voortschrijdende techno- logische ontwikkelingen bieden veel meer mogelijkheden tot thuis, flexibel en op afstand werken dan nu worden benut. Wij willen dat de overheid hier het goede voorbeeld geeft.

• Wij willen het mogelijk maken dat vrouwen en mannen die hun middelbare school niet hebben kunnen vol- tooien, dit alsnog kunnen doen. Dat is goed voor de per- soonlijke ontwikkeling en de vergroting van het zelfbewustzijn.

• Wij willen in navolging van andere landen het bedrijfs- leven betrekken bij het vergroten van de acceptatie van nieuwe Nederlanders en LHBTI op de werkplek. We sti- muleren de tolerantie in verenigingen en op bedrijven door actieve steun aan allianties als de ‘gay-straight alli- ances’. Die zijn aantoonbaar succesvol in het wegnemen van vooroordelen.

• Wij willen rolmodellen en ambassadeurs ter bevordering van de acceptatie van de seksuele diversiteit in eigen kring. Daarbij ligt de focus op het bespreekbaar maken in conservatief religieuze kring, dit vergroot de tolerantie voor de meest kwetsbare groepen die bij hun coming-out vaak hun familiebanden en sociale netwerk verliezen.


AMENDEMENTEN


A9 Zuid-Holland

Wijzigen in bullets 5 en 6 het woord “tolerantie”

in: “acceptatie”

Toelichting indiener: Tolerantie is een volstrekt verkeerde term om steun te geven aan de LHBTI-groep. Tolereren betekent een afwijking verdragen, dulden en daarmee stel je dat LHBTI “niet normaal” is. Softdrugs tolereer je, Duits vuurwerk zonder Nederlands etiket tolereer je. LGBTI accepteer je en daarmee straal je een boodschap van inclusiviteit uit. Xxxxx Abouta-

leb (Burgemeester van Rotterdam) zei begin november na het ontvangen van de Winq Peope Award reeds: “Tolerantie is met de rug naar u toe staan, u negeren. We moeten elkaar als me- demensen accepteren”.

Toelichting Partijbestuur: Deze aanvulling ver- hoogt de ambitie van tolereren naar accepteren, en dat is een positieve wijziging.

Stemlokaal: 86% voor, 3% tegen, 11% blanco.


• Meer acceptatie van transgenders willen wij realiseren door voorlichting en het vergroten van de sensitiviteit

t.o.v. transgenders bij bijvoorbeeld de politie. Dat ver- groot de aangiftebereidheid bij discriminatie. Transgen- ders krijgen recht op vergoeding van de medische kosten van transformatie.


1.4 Vernieuw de democratie

• De democratie moet meer kunnen zijn dan een keer per vier jaar je stem uit brengen. De vernieuwing van de de- mocratie is misschien weerbarstig maar wel hard nood- zakelijk. Eerdere (staats)commissies hebben gepoogd voorstellen te doen voor de vernieuwing van onze demo- cratie. Deze zijn keer op keer vastgelopen. Wij willen geen nieuwe staatscommissie, maar in plaats daarvan al- lerlei experimenten met nieuwe vormen van democrati- sche betrokkenheid, uitgevoerd op initiatief en als verantwoordelijkheid van het parlement.

• De vernieuwing van de democratie heeft baat bij actief burgerschap van onderop. Daarom willen wij dat er meer ruimte komt voor burgerinitiatieven op de verschillende niveaus van besluitvorming, van lokaal tot nationaal, van overheid tot publieke sector.


AMENDEMENTEN


A10 Xxxxx Xxxxxx

Na “… tot publieke sector.” toevoegen: "Daarbij ondersteunen we de mensen die hier niet zelf toe in staat zijn, omdat we te allen tijden willen voorkomen dat het vergroten van de zelforgani- satie de ongelijkheid vergroot.”

Toelichting indiener: Als alleen de happy few zich organiseren wordt de ongelijkheid vergroot. Behalve de mensen die zichzelf kunnen organi- seren te ondersteunen dienen we er ook zorg voor te dragen dat zij die dat niet kunnen on- dersteund worden, zodat we zelforganisatie toe- gankelijk maken voor iedereen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door gemeenteloketten die ondersteuning bieden, maar ook andere vormen zijn mogelijk.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 83% voor, 6% tegen, 10% blanco.


• In de overtuiging dat het de betekenis van de represen- tatieve democratie in haar functioneren verdiept, willen wij een correctief referendum invoeren waarmee, via een zorgvuldige procedure, ultiem de burger het laatste woord krijgt.


AMENDEMENTEN


A11 Utrecht

Schrappen: “In de overtuiging dat het de bete- kenis van de representatieve democratie in haar functioneren verdiept willen wij een correctief referendum invoeren, waarmee via een zorgvul- dige procedure ultiem de burger het laatste woord krijgt.”

Toelichting indiener: Een correctief referendum verdiept de representatieve democratie niet.

Juist als diversiteit een van de belangrijkste waarden van de democratie is, kan alleen een representatief orgaan zoals een Tweede Kamer de vele verschillende belangen en opvattingen tegen elkaar afwegen. Het mobiliseren van een meerderheid onder het motto "de burger spreekt" kan slechts als een stoomwals over deze precaire en lastige afwegingen heengaan. In de mediacratie is een referendum een oncon- troleerbaar instrument. Alleen een parlement kan de verschillen, met al zijn tegenstellingen, op waarde schatten.

Toelichting Partijbestuur: Het thema zeggen- schap is een van de leidende principes van dit programma, dit amendement is daarmee in te- genspraak. Een correctief referendum past goed bij het grondprincipe in het gehele programma van meer zeggenschap voor de mensen. De par- tij is voorstander van een correctief referendum. Dat standpunt hebben we al jaren, omdat we op die manier mensen betrekken bij belangrijke wetten en besluiten. Dat vergroot het vertrou- wen in de democratie.

Stemlokaal: 47% voor, 36% tegen, 17% blanco.

A12 Zuid-Holland

Wijzigen hele bullet in: “Om de betekenis van de representatieve democratie in haar functioneren te verdiepen willen wij onderzoeken hoe ver- schillende vormen van burgerbetrokkenheid en directe democratie kunnen worden ingezet. De ervaringen met het raadgevend referendum worden hierin meegenomen.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Het thema zeggen- schap is een van de leidende principes van dit programma, dit amendement is daarmee in te- genspraak. Een correctief referendum past goed bij het grondprincipe in het gehele programma van meer zeggenschap voor de mensen. De par- tij is voorstander van een correctief referendum. Dat standpunt hebben we al jaren, omdat we op die manier mensen betrekken bij belangrijke wetten en besluiten. Dat vergroot het vertrou- wen in de democratie.

Stemlokaal: 44,5% voor, 34,5% tegen, 21% blanco.


A13 Zuid-Holland

Na “… laatste woord krijgt” toevoegen: “Artikel 3 Wrr wordt aangepast in die zin dat een referen- dum geldt als een correctieve uitspraak tot af- wijzing, indien een meerderheid van de kiesgerechtigden zich in afwijzende zin uit- spreekt.”

Toelichting indiener: Een referendum is bedoeld als een mogelijkheid tot correctie van een reeds genomen besluit: het al dan niet goedkeuren van een nieuwe wet of verdrag. In het algemeen moet dit niet nodig zijn, gezien het proces dat doorlopen wordt voordat een wet aangenomen wordt. Er moet dan ook iets excessief fout ge- gaan zijn voordat men het gevoerde democrati- sche proces teniet doet door een afkeuring door de kiezer te aanvaarden. M.i. zou pas van een dergelijke situatie sprake zijn als werkelijk een meerderheid van de kiesgerechtigden deze af- keuring uitspreekt; dan pas zou het democra- tisch rechtvaardig zijn om een besluit te corrigeren. Uiteraard zal dat slechts sporadisch gebeuren, maar dat zou immers ook het doel moeten zijn in een land dat bestuurd wordt vol- gens de regels van de representatieve democra- tie. 2. Volgens de huidige wetgeving worden het

kabinet en het parlement in de onmogelijke si- tuatie gebracht dat zij vrijwel gedwongen wor- den om een reeds aanvaarde wet terug te draaien als slechts 15% van de kiesgerechtigden (meerderheid van 50% maal minimale opkomst van 30%) zich hier tegen uitspreken. Het recente referendum betreffende het Associatieverdrag Oekraïne illustreert duidelijk in welke spagaat landsbestuur en volksvertegenwoordiging hier- door gebracht zijn, doordat in dat geval minder dan 20% (61,1% afwijzing maal 32,2% opkomst) van de kiesgerechtigden het deugdelijke proces van totstandkoming van een Associatieverdrag frustreren. M.i. geen argument om dit verdrag niet goed te keuren.

Toelichting Partijbestuur: Het thema zeggen- schap is een van de leidende principes van dit programma, dit amendement is daarmee in te- genspraak. Een correctief referendum past goed bij het grondprincipe in het gehele programma van meer zeggenschap voor de mensen. De par- tij is voorstander van een correctief referendum. Dat standpunt hebben we al jaren, omdat we op die manier mensen betrekken bij belangrijke wetten en besluiten. Dat vergroot het vertrou- wen in de democratie.

Stemlokaal: 31% voor, 43% tegen, 26% blanco.


• De decentralisaties van Rijkstaken naar de gemeentelijke overheid heeft het besturen van de gemeente op tal van beleidsterreinen meer kracht en betekenis gegeven. Dat heeft ook gevolgen voor de democratische controle en de slagkracht van de gemeenteraad. Daarom willen wij de positie van raadsleden versterken. Bijzonder aandacht is nodig voor de kleinere gemeenten. Daar moet informa- tiepositie van raadsleden worden versterkt en waar nodig scholing en opleiding aangeboden worden.


AMENDEMENTEN


A14 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Het gemeentelijk be- lastinggebied wordt verruimd. Dit past bij het aanzienlijk toegenomen takenpakket en zorgt voor een vitalisering van de lokale democratie.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Gemeentebelastingen zijn niet progressief, waardoor lagere inkomens slechter af zijn. Het amendement stelt nieuwe gemeentelijke belastingen voor. Wij hebben de

voorkeur om gemeenten te financieren voor hun taken via het gemeentefonds.

Stemlokaal: 20% voor, 57% tegen, 23% blanco.


A15 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Voor de laagste inko- mens is kwijtschelding van decentrale belastin- gen van groot belang, ook voor de kleine zelfstandigen.”

Toelichting indiener: Voor de waterschappen zou dit in een sociale paragraaf van het nieuwe Bestuursakkoord Water opgenomen kunnen worden. Momenteel staat deze bevoegdheid bij de waterschappen onder druk.

Toelichting Partijbestuur: Dit past goed bij onze uitgangspunten: eerlijk delen van de lasten.

Stemlokaal: 81% voor, 6% tegen, 13% blanco.


A16 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Alle zetels in het al- gemeen bestuur van een waterschap dienen rechtstreeks gekozen te worden en niet te wor- den aangewezen door belangengroeperingen.” Toelichting indiener: Het beleid van de water- schappen moet op grond van het algemeen be- lang vastgesteld worden en niet op grond van deelbelangen, laat staan op grond van eigenbe- lang. De waterschappen zijn verantwoordelijk voor de besteding van € 2,5 miljard/jaar en grote publieke belangen en daar hoort demo- cratisch toezicht op te zijn.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 81% voor, 6,5% tegen, 12,5% blanco


A17 Gelderland

Toevoegen nieuwe bullet: “Volksvertegenwoor- digers hebben een voorbeeldfunctie. Bovendien moet de politiek de eisen die zij stelt aan de sa- menleving ook aan zichzelf stellen. Daarom wil de PvdA dat het voor nationale, regionale en lo- kale politici verplicht wordt een Verklaring Om- trent Gedrag te overleggen voor zij geïnstalleerd kunnen worden als volksvertegenwoordiger.” Toelichting indiener: Al in 2011 pleitten Xxxxxx Xxxxxxxxxxxx en Xxxxxx Xxxxxxx voor verscherpte eisen aan functies als het Kamerlidmaatschap of een raadslidmaatschap door middel van een verplichting een VOG te overleggen. In veel be- roepen waar maatschappelijk belang aan wordt

gehecht wordt de eis gesteld dat gedrag in het verleden geen bezwaar oplevert wat bewezen moet worden door een VOG te overleggen. Dit zou ook moeten gelden voor het belangrijkste maatschappelijke ambt, ook als partijen daar zelf geen werk van maken (zoals de PvdA wel doet).

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement lijkt het passief kiesrecht zoals we dat kennen in te willen perken. Je kunt alleen nog maar volksver- tegenwoordiger zijn als je een Verklaring Om- trent Gedrag kan overleggen. Dat houdt in dat activisten die zijn veroordeeld, voor welk feit dan ook, geen volksvertegenwoordiger meer kunnen zijn. Dat is een inperking van een grond- wettelijk recht. Voor PvdA'ers geldt overigens wel dat elk potentiële volksvertegenwoordiger een VOG moet kunnen overleggen.

Stemlokaal: 30% voor, 49% tegen, 21% blanco.


1.5 Publieke taken borgen publieke waarden

• Bij de overheid en de publieke sector willen wij de pu- blieke waarden explicieter formuleren. De dienstbaar- heid aan mensen staat hierin centraal. Deze waarden moeten een herkenbare vertaling krijgen binnen de or- ganisatie, de werkwijze en het toezicht.

• Wij willen een einde maken aan de schaalvergroting van (semi-)publieke instellingen. Publieke diensten moeten zich organiseren op een schaal waarbij de regio de kern is.

• Wij willen dat in alle publieke diensten maatwerk moge- lijk wordt. We gaan experimenteerruimte creëren bij pu- blieke diensten zoals schuldhulpverlening, re-integratie en bijstand, om aan de individuele situatie de meest op- timale oplossing te kunnen bieden.

• Publieke taken vragen een democratische controle. Wij willen daarom gebruikers van deze diensten mogelijkhe- den bieden om invloed uit te oefenen op de uitvoering van het beleid van een publieke instelling.

• Wij willen binnen de publieke sector principieel ruimte creëren voor burgerinitiatief in de vorm van zelforgani- satie.

• Wij willen ieder jaar een publiek debat over de staat en de werking van publieke diensten in de zorg, het onder- wijs, de volkshuisvesting, de sociale zekerheid, en ande- ren sectoren. Centraal thema daarbij is de kwaliteit van de dienstverlening.

• Wij willen het toezicht op publieke diensten verbeteren. Er komen zogenoemde ‘fit-and-proper’ testen voor alle toezichthouders en bestuurders. We stoppen de stapeling van toezichthoudende functies waardoor er meer diver- siteit en kwaliteit komt aan de top en in het toezicht.

• Werken bij de overheid en in de publieke sector vraagt naast kennis en vaardigheden ook idealisme om de sa- menleving te dienen. Daarin passen geen exorbitante ver- goedingen en een bonuscultuur. Wij willen de Wet normering topinkomens daarom laten gelden voor alle werknemers in de (semi)publieke sector.

AMENDEMENTEN


A18 Gelderland

Wijzigen hele bullet in: “Werken bij de overheid en in de publieke sector vraagt naast kennis en vaardigheden ook idealisme om de samenleving te dienen. Daarin passen geen exorbitante ver- goedingen en een bonuscultuur. Wij willen de Wet normering topinkomens daarom laten gel- den voor alle werknemers in de (semi)publieke sector. Tegelijkertijd betekent dat ook dat de (semi)publieke sector het goede voorbeeld geeft en zich een goed werkgever toont door daar waar sprake is van een arbeidsrelatie, deze ook te benoemen en vorm te geven in een ar- beidscontract.”

Toelichting indiener: De overheid heeft - onder andere aangespoord door de constante drang om te snijden in het ambtenarenapparaat en het werk te willen doen met minder ambtenaren - steeds minder werknemers. Het werk wordt regelmatig gedaan door ZZP'ers, uitbesteed aan marktpartijen. De ZZP'ers werken vaak ja- renlang voor de overheid, er is dus feitelijk sprake van een verkapt dienstverband. Op dit moment is bij instanties als Rijkswaterstaat de beweging zichtbaar van inhuur van personen naar de uitvraag van producten. In plaats van een projectondersteuner in te huren wordt pro- jectondersteuning ingekocht. Soms gebeurt dit via een detacheringsconstructie, maar heel vaak is er ook een zelfstandige die het werk doet. Dit is opnieuw een verkapt dienstverband, waarbij steeds minder zichtbaar wordt dat het om een werknemer gaat, en steeds meer risico's ver- schuiven naar deze zelfstandigen. Bij semi-over- heden als universiteiten zie je dat er wel tijdelijke dienstverbanden aangegaan worden, maar dat er een grote angst is voor het in vaste dienst nemen van werknemers. Het resultaat

hiervan is dat werknemers na het maximale aan- tal tijdelijke contracten een periode niet in dienst zijn en daarna weer terugkeren op de- zelfde positie. De overheid en semi-overheid zou het juist goede voorbeeld moeten geven als het gaat om goed werkgeverschap. Medewer- kers moeten dus weer gewoon in dienst geno- men worden wanneer er sprake is van een dienstverband, en wanneer een medewerker goed functioneert en langdurig nodig is, zou dit

dienstverband op termijn omgezet moeten wor- den in een vast dienstverband.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma en de inzet van mi- nister Plasterk.

Stemlokaal: 82% voor, 5% tegen, 13% blanco


A19 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: Daarbij is te zorgen voor een versterking van de democratische con- trole van gemeenteraden op de regionaal geor- ganiseerde taken.

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is identiek aan de bullet hierover in hoofdstuk 9.

Stemlokaal: 35% voor, 20% tegen, 45% blanco.

02 Solidaire samenleving; vluchtelingen helpen en laten meedoen

Europa is een bevoorrecht werelddeel. Het kent veiligheid, vrede en welvaart op een niveau waarvan velen elders in de wereld slechts kunnen dromen. Zolang elders oorlog, onder- drukking, honger en extreme ongelijkheid heersen, blijven mensen vluchten. Ook de komende jaren zal het aantal vluchtelingen wereldwijd toenemen. De overgrote meerder- heid van de vluchtelingen uit brandhaarden zoals Syrië wordt, vaak onder erbarmelijke omstandigheden, opgevan- gen in buurlanden. Een kleiner deel van de vluchtelingen hoopt op een beter bestaan in Europa.


Het is onze morele plicht om vanuit Europa de belangrijkste opvanglanden, zoals Jordanië en Libanon, te helpen. Dit doen we door middel van noodhulp, zorg, eten, onderwijs en herplaatsing van vluchtelingen.


De PvdA staat pal voor het VN-Vluchtelingenverdrag. Europa blijft wat ons betreft gastvrij richting vluchtelingen vanuit medemenselijkheid en het universele recht op bescherming. We maken wel een duidelijk onderscheid tussen economi- sche migranten en mensen die vluchten vanwege oorlog, vervolging, e.d. Economische migranten hebben geen recht op asiel.


Er stranden te veel vluchtelingen in erbarmelijke omstandig- heden in opvangkampen aan de randen van Europa, zoals nu in Griekenland gebeurt. Helaas zijn niet alle Europese landen even bereid om vluchtelingen op te vangen. De heil- loze weg van ieder land voor zich moet echt voorbij zijn. Het vluchtelingenvraagstuk is een Europees vraagstuk dat een gezamenlijke Europese oplossing vereist. Alleen zo kunnen we vluchtelingen een veilig thuis bieden. Onze opvangcapa- citeit is niet grenzeloos. Wij vinden dat het zorgen voor hu- mane opvang van vluchtelingen een gedeelde verantwoor- delijkheid is van alle landen in de Europese Unie. Samen kunnen we ervoor zorgen dat mensen die huis en haard heb- ben moeten verlaten vanwege repressie of oorlog een nieuw bestaan kunnen opbouwen, hetzij in de buurlanden, hetzij in Europa. We zijn daarom voor een eerlijke spreiding van vluchtelingen die Europa bereiken.


In 2015 kwamen er 60.000 vluchtelingen naar Nederland. Wij hebben bewondering voor de vele Nederlanders die zich op lokaal niveau hebben ingezet om hen een goed welkom te bieden en praktisch te helpen. Hun inzet bewijst de veer- kracht en solidariteit waartoe onze samenleving in staat is. Maar het grote aantal veroorzaakt ook spanningen en zor- gen. Bijvoorbeeld over de manier waarop buurtbewoners worden geconfronteerd met de komst van een asielzoekers- centrum in hun wijk, zonder inspraak en voorbereiding. Of over mogelijke verdringing van werk en woningen. Aan ons de taak die spanningen en zorgen blijvend van antwoorden en oplossingen te voorzien.


Alle mensen moeten kunnen meedoen in de Nederlandse samenleving en dat gaat niet vanzelf. Vluchtelingen moeten zo snel mogelijk de taal leren. Wij willen dat nieuwkomers onze waarden van tolerantie, vrijheid, gelijkwaardigheid, so- lidariteit en mensenrechten respecteren en onderschrijven.

Integratie is maatwerk; een vluchteling uit Eritrea loopt tegen andere dingen aan dan iemand uit Syrië. Die diversi- teit onder vluchtelingen moeten we erkennen, herkennen en vertalen in mogelijkheden om zo snel mogelijk in de samen- leving mee te doen.


Om integratie te bevorderen willen wij rechtvaardigde maar ook snelle procedures. Daarmee voorkomen we tijdverlies maar vooral onzekerheid. Een rechtvaardige asielprocedure betekent oog hebben voor kwetsbare mensen en kinderen. Voor mensen die geen asiel krijgen, geldt dat zij terug moe- ten naar het land van herkomst. Te vaak lukt het niet terug te keren en soms blijven mensen ook tegen beter weten in ons land. Kinderen worden dan een pion in de jarenlange strijd van de ouders voor verblijf. Een kind kun je niet ver- antwoordelijk houden voor het gedrag van ouders, en ook niet voor eventuele fouten van de overheid. Die kinderen ver- dienen onze steun.


2.1 Migratie in internationaal perspectief


AMENDEMENTEN


A20 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Nederland staat pal voor het VN Vluchtelingenverdrag.”

Toelichting indiener: Niet alleen de PvdA moet pal staan voor het VN Vluchtelingenverdrag. We zorgen er ook voor dat de Nederlandse overheid hier pal voor staat. Daarom dient dit ook als eer- ste concreet punt bij de aandachtspunten be- noemd te worden:

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 89% voor, 3% tegen, 8% blanco.


A21 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Bij de opvang van vluchtelingen in de Europese Unie moet reke- ning gehouden worden met het BNP van een land. Dit betekent dat hoe groter het BNP van een land is, hoe meer vluchtelingen zij moet op- nemen.”

Toelichting indiener: Op dit moment worden vluchtelingen maar door een deel van de Euro- pese landen opgevangen. Het gewest Zeeland is van mening dat solidariteit de boventoon moet voeren bij de opvang van vluchtelingen. Om die reden vinden wij het belangrijk dat er rekening gehouden wordt met het BNP van een land en afhankelijk daarvan hoeveel vluchtelingen zij moet opvangen.

Toelichting Partijbestuur: Dit gebeurt in feite al.

De verdeelsleutel die de EC heeft gebruikt in het kader van relocatie en hervestiging, is geba- seerd op meerdere factoren. Het inwoneraantal, het bruto binnenlands product, het aantal asiel- aanvragen in de afgelopen 4 jaar en het werk- loosheidscijfer. Daarbij zijn landen uiteraard welkom om meer vluchtelingen op te nemen, als de opvangcapaciteit dat bijvoorbeeld toelaat.

Het BNP wordt dus al meegewogen, maar een meer holistische benadering is wenselijker.

Stemlokaal: 38% voor, 29% tegen, 33% blanco.


• Wij willen dat de situatie voor vluchtelingen in vluchtlan- den als Turkije, Libanon en Jordanië wordt verbeterd. Door de enorme omvang van de vluchtelingenstroom in deze ontvangende landen, is de opvang zowel binnen als buiten vluchtelingenkampen vaak ondermaats en ont- breekt er elk perspectief op werk, onderwijs en een enigs- zins normaal leven. Daarom investeren we in die landen in betere voorzieningen en werk voor vluchtelingen. Naast algemene noodhulp richt Nederland zich in het bij- zonder op hulp aan kinderen, vrouwen en kwetsbare minderheden. Kwalitatief betere opvang en een beter toe- komstperspectief in landen met de meeste vluchtelingen, maakt ook dat vluchtelingen minder snel de noodzaak voelen om de gevaarlijke reis naar Europa te maken via mensensmokkelaars.


AMENDEMENTEN


A22 Noord-Holland

Na “…maken via mensensmokkelaars” toevoe- gen: “Ontwikkelingssamenwerkingsgelden wor- den hierbij ingezet voor het bieden van toekomstperspectief, en niet voor het versterken van migratiemanagement en het verstevigen van grenscontroles.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Effectieve grensbewa- king kan ook een bijdrage leveren aan het be- vorderen van stabiliteit en versterking van de rechtstaat en is dus niet per definitie in strijd met ontwikkelingsdoelen.

Stemlokaal: 34% voor, 36% tegen, 30% blanco.


A23 Limburg

Na ”… werk voor vluchtelingen" toevoegen: “en waarborgen dat deze middelen op de juiste plek terecht komen.”

Toelichting indiener: In deze paragraaf staat onder het eerste aandachtspunt de zin: “Daarom investeren we in die landen in betere

voorzieningen en werk voor vluchtelingen”. Wij vinden het belangrijk dat deze middelen terecht komen bij de vluchtelingen en niet door het be- wind in deze landen voor andere doelen wordt gebruikt. Daarom stellen we de volgende wijzi- ging voor.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 88% voor, 2% tegen, 10% blanco.


• We willen meer veilige en legale vluchtroutes door in te zetten op meer hervestiging via de UNHCR van kwets- bare vluchtelingen vanuit landen van eerste opvang naar Europa. Nederland loopt hierin voorop en geeft het goede voorbeeld.

• We willen in Europees verband verdragen sluiten met landen in Afrika en het Midden Oosten om vluchtelingen meer perspectief te bieden, en om migranten die niet vluchten voor oorlog of vervolging, en daarom geen recht op asiel hebben, te laten terugkeren naar hun land van herkomst. Het sluiten van zulke verdragen mag een kri- tische houding t.o.v. de mensenrechtensituatie niet in de weg staan.


AMENDEMENTEN


A24 Limburg

Schrappen: “een kritische houding t.o.v.” Toelichting indiener: In het blok “Migratie in in- ternationaal perspectief”, onder het derde aan- dachtspunt de zin “Het sluiten van zulke verdragen mag een kritische houding t.o.v. de mensenrechtensituatie niet in de weg staan”.

Wat ons betreft staat niets een kritische hou- ding in de weg. Waar het in deze zin om zou moeten gaan is het waarborgen van mensen- rechten en niet het waarborgen van een kriti- sche houding. Daarom stellen wij de volgende wijziging voor.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement maakt de originele tekst minder duidelijk en concreet.

Stemlokaal: 14,5% voor, 67 tegen, 20,5% blanco.


• Wij willen dat alle Europese landen hetzelfde asielbeleid gaan voeren en dat de vluchtelingen die in Europa aan- komen, eerlijk worden verdeeld over de EU-landen. EU- landen die hier niet aan meewerken willen wij stevig aanpakken door ze minder EU-subsidies te geven.

AMENDEMENTEN


A25 Noord-Holland

Na “...over de EU landen” toevoegen: “Dat mag niet leiden tot een vertraging. Daar waar er op korte termijn geen consensus over opvang tus- sen alle EU-landen wordt gevonden, neemt Ne- derland het voortouw om met een kopgroep van welwillende landen wel vast tot de opvang van vluchtelingen over te gaan.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: In het programma staat al een hogere ambitie in de lijn met wat de indiener wil en we houden ons aan de gemaakte EU afspraken.

Stemlokaal: 23% voor, 51% tegen, 27% blanco.


• Wij willen dat de Europese Commissie en de lidstaten hun verantwoordelijkheid nemen door landen als Grie- kenland en Italië te ondersteunen, door hun beloften na te komen over de herverdeling van vluchtelingen, en door te zorgen dat de fundamentele rechten van vluchte- lingen overal in Europa beschermd worden, inclusief het recht tot een eerlijke en efficiënte asielprocedure.

• Europese samenwerking is ook nodig om mensensmok- kelaars aan te pakken. Wij willen dat Interpol hieraan pri- oriteit geeft en wij willen meer opsporingscapaciteit om mensensmokkelbendes op te rollen en hun middelen te bevriezen.

• Wij zijn voorstander van kennismigratie, zolang het niet leidt tot verdringing van Nederlandse werknemers.


AMENDEMENTEN


A26 Noord-Holland

Na “… van Nederlandse werknemers” toevoe- gen: “...en niet bijdraagt aan de brain drain in ontwikkelingslanden.”

Toelichting indiener: De Foundation Xxx xxx xxx Xxxxx pleit voor coherentie. Ons beleid mag niet ten koste gaan van ontwikkelingslanden.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 87% voor, 5% tegen, 9% blanco.


A27 Limburg

Wijzigen : verplaats de hele bullet naar hoofd- stuk 5

Toelichting indiener: In het blok “Migratie in in- ternationaal perspectief” op pagina 18, onder het laatste aandachtspunt de zin “Wij zijn voor-

stander van kennismigratie, zolang het niet leidt tot verdringing van Nederlandse werknemers”. Alle overige aandachtspunten in hoofdstuk 2 hebben een humanitair karakter. Dit punt heeft niet te maken met vluchtelingen, maar met eco- nomische migratie. Het zou daarom beter op zijn plek zijn in hoofdstuk 5: Werkzame samen- leving.

Toelichting Partijbestuur: De indiener beperkt de scope van het migratiehoofdstuk tot vluchtelin- gen. Migratie kent vele verschijningsvormen. Het programma benoemt vluchtelingen (oorlog, na- tuurrampen, vervolging) en migranten (econo- mische situatie, werk, studie, kenniswerk) Dit onderscheid moet gemaakt worden omdat ons hele asielsysteem zo in elkaar steekt met als cen- trale vraag: wat is de reden dat een vreemdeling zich meldt in Nederland voor asiel of verblijf en is dat een geldige reden. Vandaar dat ook ken- nismigratie een plek heeft in dit hoofdstuk.

Stemlokaal: 11% voor, 58% tegen, 31% blanco.


A28 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij zien een belang- rijke rol voor de diaspora (actieve Nederlandse burgers met een migratie achtergrond) in Ne- derland om bij te dragen aan de ontwikkeling in herkomstlanden. Hierbij denken wij aan bijdra- gen aan vredesonderhandelingen, kennis delen over de culturele en maatschappelijke omstan- digheden en gewoonten binnen de bevolking en de politiek, het stimuleren van wederopbouw en creëren van werkgelegenheid door bijvoorbeeld het ondersteunen van het midden – en kleinbe- drijf. Deze betrokkenheid willen wij zo snel mo- gelijk na aankomst in Nederland al stimuleren door onder andere meer ruimte te creëren voor het betrekken van diaspora bij de ontwikkeling van hun herkomstland in Nederlandse migratie- en ontwikkelingsbeleid.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met onze uitgangspunten.

Stemlokaal: 69% voor, 8% tegen, 23% blanco.


2.2 Asiel: toelating, opvang en terugkeer

• De grootte van asielzoekerscentra moet beter passen bij de omvang van het dorp of de stad. Er wordt niet gewerkt met een minimaal aantal mensen per opvanglocatie, maar er wordt gekozen voor maatwerk.

AMENDEMENTEN


A29 Zeeland

Na “… gekozen voor maatwerk” toevoegen: “Echter het aantal vluchtelingen wordt eerlijk verdeeld over de gemeenten van Nederland. De gemeenten die niet willen meewerken aan een solidair en sociaal vluchtelingen beleid worden gekort op hun gemeentelijke subsidies. Daar- naast komt er voor de gastvrije gemeenten een extra financiële bijdrage vrij om contact tussen de burgers in de gemeente te bevorderen.” Toelichting indiener: Het Europees beleid om vluchtelingen eerlijk te verdelen over de Euro- pese Lidstaten wordt ook toe gepast op de ge- meenten in Nederland. Gemeenten die hier niet aan wensen mee te werken zullen gekort wor- den op hun gemeentelijke subsidies zodat er een extra prikkel ontstaat om de gemeenten te stimuleren om over te gaan tot een solidair en sociaal vluchtelingenbeleid

Toelichting Partijbestuur: Het doel delen we, eer- lijk spreiden van vluchtelingen, maar het instru- ment, een boete voor gemeenten vinden we te hard.

Stemlokaal: 31% voor, 52% tegen, 17% blanco.


A30 Overijssel

Na “…dorp of de stad” toevoegen: “Elke ge- meente dient een vastgesteld minimum percen- tage asielzoekers, ten opzichte van het aantal inwoners, op te vangen. Dit percentage dient jaarlijks te worden vastgesteld op basis van het verwachte aantal asielzoekers in Nederland.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Voor statushouders geldt al dat gemeenten een taakstelling hebben om mensen te huisvesten. Voor asielzoekers niet. Die wonen in azc's en daar is het COA ver- antwoordelijk voor locaties.

Stemlokaal: 20% voor, 53% tegen, 27% blanco.


A31 Limburg

Na “… gekozen voor maatwerk” toevoegen: “Om te borgen dat maatschappelijke belangen boven bedrijfseconomische belangen blijven staan, na- tionaliseren we het COA tot een rijksdienst onder het Ministerie van Sociale Zaken en bren- gen we het vastgoedbeheer van COA onder bij het Rijksvastgoedbedrijf.”

Toelichting indiener: In het blok “Asiel: toelating, opvang en terugkeer” staat onder het 1e aan- dachtspunt dat: “De grootte van asielzoekers- centra moet beter passen bij de omvang van het dorp of de stad. Er wordt niet gewerkt met een minimaal aantal mensen per opvanglocatie, maar er wordt gekozen voor maatwerk”. Een streven waar wij achter staan. De oorzaak voor het stellen van een ondergrens voor de grootte van een opvanglocatie was echter vooral inge- geven door bedrijfseconomische belangen.

Deze bedrijfseconomische belangen zijn het ge- volg van het feit dat het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) een bedrijfsmatig gerund zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) is. De manier van financieren door - en afstand tot het minis- terie van Veiligheid en Justitie, zorgt wat ons betreft voor verkeerde prioriteiten en een onno- dige aantasting van het draagvlak in de samen- leving. Een ministerie dat de afgelopen jaren gebukt is gegaan onder interne problematiek. Daarom stellen wij voor om het COA te nationa- liseren en als dienst rechtstreeks onder het Mi- nisterie van Sociale Zaken te brengen en het vastgoedbeheer te laten uitvoeren door het Rijksvastgoedbedrijf.

Toelichting Partijbestuur: Er zijn drie organisa- ties betrokken bij het gehele proces rondom asiel: de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND), het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Alle drie vallen ze onder het ministerie van Justitie. We zien geen enkele noodzaak om alleen het COA onder een ander ministerie te laten vallen, zoals de indiener wil, dat is heel onlogisch.

Stemlokaal: 10% voor, 74% tegen, 17% blanco.


• Om de integratie te bevorderen, willen wij de vluchtelin- gen die mogen blijven zo veel mogelijk huisvesten in de regio van de eerste opvang, waar ze al vaak een netwerk hebben opgebouwd.

• Wij willen dat de gemeenten zelf over de invulling van de opvang gaan. Zo kunnen zij zaken als taalonderwijs en begeleiding naar (vrijwilligers)werk goed waarborgen. Wij willen dat statushouders snel kunnen doorstromen van een opvanglocatie naar een woongelegenheid. Sta- tushouders krijgen geen voorrang ten opzichte van an- deren met urgentie. In steden met tekorten aan woningen worden tijdelijke en kleinschalige woonvoor- zieningen gebouwd voor zowel de statushouder als de mensen op de wachtlijst. Zo verkorten we de wachttijd voor sociale woningen in plaats van dat die langer wordt.

AMENDEMENTEN


A32 Zeeland

Na “… die langer wordt” toevoegen: “Om recht te doen aan de internationale rechten van de mens en met het oog op risico’s voor de Volks- gezondheid hebben mensen die buiten de ge- stelde asielprocedures in Nederland verblijven, toegang tot de basiszorg.”

Toelichting indiener: Gebruik kunnen maken van een basis gezondheidzorg valt binnen de rech- ten van de mens. Iedereen die in Nederland ver- blijft hoort hier gebruik van te kunnen maken.. Toelichting Partijbestuur: Het amendement is overbodig. Asielzoekers die in de centrale op- vang verblijven van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) hebben, net als ieder ander, vergelijkbare toegang tot de gezondheidszorg. Voor illegalen geldt dat ook zij toegang hebben tot medisch noodzakelijke zorg.

Stemlokaal: 14% voor, 63% tegen, 23% blanco.


• Wij tornen niet aan de tijdelijke verblijfsvergunning. Vluchtelingen die een verblijfsvergunning krijgen mogen in eerste instantie vijf jaar blijven. Daarna bekij- ken we hoe de situatie in het land van herkomst is en of het asiel nog nodig is.


• We blijven aan dissidenten, activisten en andere in hun leven bedreigde mensen altijd ruimhartig asiel verlenen als zij zich in Nederland melden voor bescherming. Slachtoffers van mensenhandel die in Nederland plaats- vindt, houden recht op een verblijfsvergunning, ongeacht hun land van herkomst.


AMENDEMENTEN


A33 Zeeland

Na “… land van herkomst” toevoegen: “Het voor- komen van seksueel misbruik en mensenhandel wordt actief aangepakt.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met onze standpunten.

Stemlokaal: 85% voor, 3% tegen, 12% blanco.


• Bijzondere aandacht is nodig voor de meest kwetsbare groepen, zoals alleenreizende vrouwen en kinderen, LHBTI en mensen met een beperking. Medewerkers van de IND moeten continu worden getraind in het herken- nen van die specifieke kwetsbaarheid. In de asielopvang

moeten veilige plekken voor hen beschikbaar zijn als de situatie te onveilig wordt. Asielzoekers die anderen be- dreigen kunnen het recht op asiel sneller verliezen.

• Wij willen waar mogelijk de asielprocedures versnellen. Dit voorkomt tijdverlies en onzekerheid. Maar snelheid mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de proce- dure.

• We moeten perspectief bieden aan degenen die niet in Nederland mogen blijven. Dit kan door vroegtijdig, met maatwerk, een terugkeerplan op te stellen. Hierdoor weten mensen wat hen te wachten staat op het gebied van scholing, werk en gezondheid in het land van her- komst. Dat kan door vaardigheden te leren die van pas komen in hun eigen land, door samenwerking met ngo’s en diasporaorganisaties en door realisatie van enkele voorzieningen voor terugkerende afgewezen asielzoekers in het land van herkomst. Door dit vroegtijdig te doen, voorkomen we dat mensen jarenlang in onzekerheid leven alvorens ze Nederland alsnog moeten verlaten. De wens voor een dergelijk terugkeerplan wordt ook gedeeld door verschillende ngo's, die stellen dat duidelijkheid juist in het belang van de migrant is. Dit geldt helemaal voor kinderen.

• Succesvolle terugkeer van afgewezen asielzoekers lukt al-

xxxx als de landen van herkomst meewerken. Daarom willen wij harde afspraken maken met landen van her- komst over het terugnemen van hun onderdanen. Lan- den die onvoldoende meewerken leggen we sancties op, bijvoorbeeld door het weigeren van visa aan hoogge- plaatste personen. Bij het regelen van terugkeer leggen we prioriteit bij overlast gevende illegalen en illegalen die verdacht worden van oorlogsmisdaden.


AMENDEMENTEN


A34 Limburg

Na “…aan hooggeplaatste personen” toevoegen: “Deze sancties mogen niet ten koste gaan van de belangen van de allerarmsten.” Na “… over- last gevende illegalen” toevoegen: “(ongedocu- menteerden)”. Na “… illegalen en illegalen” toevoegen: “(ongedocumenteerden)”.

Toelichting indiener: Het woord illegalen werkt stigmatiserend en dehumaniserend.

Toelichting Partijbestuur: De tekst geeft aan dat juist op de persoon gerichte sancties tegen de hooggeplaatste personen een goed middel zijn om medewerking af te kunnen dwingen. Van- zelfsprekend zijn die sancties niet bedoeld om de allerarmsten te treffen.

Stemlokaal: 29% voor, 37% tegen, 33% blanco.

A35 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Illegaal verblijf mag niet worden aangemerkt als een misdrijf en hulpverlening aan ongedocumenteerde vreem- delingen mag nooit ofte nimmer strafbaar zijn”. Toelichting indiener: In een hoofdstuk over vluchtelingen en asielzoekers, mag het onder- werp illegaliteit niet ontbreken. Xxxxxx omdat dit in het kabinet Xxxxx XX een heikel discussie- punt was. Daarom nemen we een aantal punten over uit het adviesdocument dat na de leden- raad van mei 2012 over dit onderwerp is uitge- bracht.

Toelichting Partijbestuur: Het Partijbestuur dient een alternatief amendement in over dit onder- werp (nr A36). De strafbaarstelling van illegali- teit is van tafel. Daar hebben we als partij hard voor gevochten in de coalitie. En dat standpunt houden we. Dit amendement beoogt ook om hulp aan illegalen nooit strafbaar te laten zijn.

Dit kan niet in alle gevallen worden doorge- voerd. Er zijn situaties denkbaar waarbij een persoon zonder verblijfsrecht (illegaal) gezocht wordt door de politie, bijvoorbeeld vanwege een misdrijf of vanwege een naderende terug- keer naar het land van herkomst. In dergelijke gevallen moet het mogelijk zijn om hulp aan - in dit geval - terecht gezochte vreemdelingen juri- disch te kunnen aanpakken.

Stemlokaal: 19% voor, 51% tegen, 30% blanco.


A36 Partijbestuur

Toevoegen nieuwe bullet: “We zijn tegen de strafbaarstelling van illegaliteit.”

Toelichting indiener: N.v.t.

Toelichting Partijbestuur: Geen

Stemlokaal: 63% voor, 14% tegen, 23% blanco.


A37 Zuid-Holland

Na “… nog nodig is” toevoegen: “Wij tornen niet aan de vijf jaren termijn voor het verkrijgen van het Nederlanderschap. Uiteraard moeten de be- trokkenen voldoen aan de vereisten van de na- turalisatie, maar de bij wet verankerde waarborg van een termijn van vijf jaar zullen wij blijven handhaven.”

Toelichting indiener: Op het moment dat een vreemdeling – of zoals de nieuwe term luidt ‘een inwoner met migratieachtergrond’ – voor de duur van vijf jaar in Nederland verblijf heeft op

grond van een vergunning tot verblijf, heeft de betrokkene in beginsel recht op het Nederlan- derschap. Het Nederlanderschap is de hoofd- prijs van de integratie en participatie in onze samenleving, en van erbij horen. Wij willen niet dat nieuwkomers het gevoel krijgen dat dat zij worden uitgesloten, of dat zij niet erbij mogen horen door de termijn voor de naturalisatie te verlengen. Verlening van de naturalisatietermijn heeft een hele onplezierige en contra-produc- tieve werking op vluchtelingen. En het is zeker niet bevorderlijk voor de noodzakelijke stimu- lans tot integratie. Als PvdA willen we verbin- ding en saamhorigheid. Tot slot nog dit. Bij het onderdeel Asiel: toelating, opvang en terugkeer staat deze passage. “Wij tornen niet aan de tij- delijke verblijfsvergunning. Vluchtelingen die een verblijfsvergunning krijgen mogen in eerste instantie vijf jaar blijven. Daarna bekijken we hoe de situatie in het land van herkomst is en of het asiel nog nodig is. Het getuigt van het con- sequent handelen van onze partij om de vijf jaren termijn tevens onverkort te handhaven ten aanzien van de termijn voor naturalisatie.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 75% voor, 5% tegen, 20% blanco.


A38 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Ieder is vrij in het verstrekken van bed, bad en brood op humani- taire basis.”

Toelichting indiener: Iedereen moet vrij zijn om humanitaire hulp te kunnen bieden aan de me- demens

Toelichting Partijbestuur: We zijn het eens met de indiener; een verbod op hulp aan uitgeproce- deerden zullen we bestrijden.

Stemlokaal: 86% voor, 3% tegen, 11% blanco.


A39 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Het asielbeleid wordt geëvalueerd, op uitvoering heroverwogen en bijgesteld waarbij humaniteit leidend is.” Toelichting indiener: De recente uitvoering van het asielbeleid, gericht op het lenigen van de eerste nood voor asielzoekenden, met noodop- vang in sportzalen verdient geen schoonheids- prijs. De wijze van organiseren leidde er toe dat

mensen in humanitaire nood van sporthal naar sporthal werden verplaatst. Daarnaast heeft een dergelijke aanpak tot veel onrust geleid in het land.

Toelichting Partijbestuur: Het asielbeleid wordt continu gemonitord en bijgesteld waarbij vanuit de PvdA humaniteit leidend is.

Stemlokaal: 48% voor, 21% tegen, 31% blanco.


A40 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij willen dat inte- gratie ook wordt bevorderd door asielzoekers de kans te geven op een gepaste vorm van werk.”

Toelichting indiener: Asielzoekers willen graag bijdragen aan de Nederlandse maatschappij. Zij willen niet in een AZC blijven, maar waar moge- lijk gepast werk vervullen.

Toelichting Partijbestuur: We delen de ambitie van de indiener om nieuwkomers zo snel moge- lijk een zinvolle dagbesteding te geven. Maar in eerste instantie gaat onze voorkeur uit naar vrij- willigerswerk totdat de verblijfsvergunning is af- gegeven. We waken voor verdringing van regulier werk.

Stemlokaal: 36% voor, 40% tegen, 24% blanco.


A41 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij willen dat asiel- zoekers direct beginnen met de inburgering op het asielzoekerscentrum waar zij terechtkomen na hun asielaanvraag met de steun van de over- heid.”

Toelichting indiener: De asielprocedure kan soms lang duren. Al die tijd moeten de asielzoe- kers wachten zonder dat zij mogen beginnen met inburgering. Dat lange wachten is verloren tijd en frustrerend. Wij als PvdA willen dat men- sen in ons land meedoen. Bovendien draagt een directe start met inburgering bij aan het sneller en beter leren van de taal, van de samenleving en van de democratische en rechtsstatelijke waarden. De directe start met de inburgering zien wij als een waardevolle investering voor de mensen om wie het gaat, en voor de samenle- ving.

Toelichting Partijbestuur: We delen de intentie van de indiener.

Stemlokaal: 86% voor, 4% tegen, 10% blanco.

A42 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “We spreken asielzoe- kers zo vroeg mogelijk aan op hun eigen kracht, door ze zo snel mogelijk te laten deelnemen aan vrijwilligerswerk, stage en/of scholing, in aan- sluiting op hun ambities en kwaliteiten.” Toelichting indiener: De aandachtspunten in hoofdstuk 2 zijn vooral gericht op de rol van overheden met betrekking tot asielzoekers. Wij willen het perspectief van de asielzoekers hier meer positie in geven. Asielzoekers komen om verschillende redenen naar Nederland, maar wil- len allemaal iets van hun leven en het leven van hun kinderen maken, los van de vraag of hun toekomst in Nederland ligt. Daarom stellen wij de aanvulling voor.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement voegt niks concreets toe aan de bestaande tekst.

Stemlokaal: 15% voor, 56% tegen, 29% blanco.


A43 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Gemeenten die kans zien om extra (tijdelijke)(5 jaar) opvangcapaci- teit te realiseren, worden daarvoor gecompen- seerd door verevening binnen het gemeentefonds.

Toelichting indiener: Het is bekend dat in een aantal gemeenten inmiddels voldoende tijdelijke opvangcapaciteit beschikbaar is gekomen. Het COA wil deze extra capaciteit op korte termijn weer sluiten, tot ongenoegen van een aantal ge- meenten.. Dit sluiten is zeer schadelijk voor toch al niet eenvoudige, eerder genomen democrati- sche besluiten, c.q. een straf op eerdere vorm- gegeven solidariteit van die gemeenten.” Toelichting Partijbestuur: Dit amendement wil meer asielzoekerscentra realiseren dan er nu fei- telijk zijn. Er is momenteel meer dan voldoende capaciteit voor asielzoekers. Bouwen voor leeg- stand lijkt geen goed idee.

Stemlokaal: 9% voor, 56% tegen, 29% blanco.


2.3 Kinderen in de asielprocedure

• De positie en rechten van kinderen gaan we beter borgen in de vreemdelingenwet, zodat de individuele rechten van het kind serieus worden genomen en hun belang apart door de rechter kan worden afgewogen. Het gaat om kinderen waarvan hun welzijn, ontwikkeling of ge- zondheid in het geding komt als ze terug moeten naar het land van de ouders.

• Voor alle kinderen in de asielprocedure, of zij nu uitein- delijk in Nederland blijven of niet, willen wij zo snel mo-

gelijk een 'thuis' creëren. Kinderen moeten zo snel mo- gelijk naar school en de mogelijkheid krijgen om vriend- jes te maken en kind te zijn.


AMENDEMENTEN


A44 Zeeland

Na “…kind te zijn” toevoegen: “Voor bescher- ming en zorg geldt, net als voor ieder kind in Nederland, de jeugdwet.”

Toelichting indiener: Minderjarige vluchtelingen die zonder ouders in Nederland aankomen heb- ben de bescherming en de zorg nodig die voor ieder kind in Nederland geldt.

Toelichting Partijbestuur: De aanname in dit amendement, dat er geen jeugdzorg is voor minderjarige asielzoekers, is onjuist: ook die vallen onder de jeugdwet.

Stemlokaal: 14% voor, 62% tegen, 24% blanco.


A45 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij willen dat gewor- telde kinderen, van wie de ouders een aanvraag hebben ingediend tot verblijf (asiel of regulier), een verblijfsvergunning krijgen als zij vijf jaar of langer in ons land zijn, en altijd in beeld zijn ge- weest bij een overheid.”

Toelichting indiener: Nog steeds worden kinde- ren uitgezet, die al jaren in ons land wonen en die, door en door geworteld zijn in onze samen- leving. Deze kinderen horen na al die jaren defi- nitief bij ons in Nederland. Ook al werken de ouders actief mee aan hun uitzetting, de IND kan steeds weer zeggen dat dit niet genoeg is, en dat daarmee de schuld (dus permanent) bij deze gezinnen wordt gelegd die daar niets aan kunnen doen. Sommige landen weigeren hun onderdanen terug te nemen, waardoor uitzet- ting onmogelijk is ondanks de actieve medewer- king. Er zijn tevens diverse andere omstandigheden waardoor vluchtelingen, om wat voor reden(en) en buiten hun schuld om niet terug kunnen naar het land van herkomst. Dit zijn de werkelijke feiten. Het Kinderrechten- verdrag (IVRK) stelt dat het belang van het kind voorop moet staan bij de maatregelen van de overheid die kinderen raken en dat de overheid geen onderscheid mag maken tussen kinderen, hen bescherming en de rechten van kinderen.

De pijn en het leed die deze kinderen wordt

aangedaan is onbeschrijfelijk groot en onrecht- vaardig. Na jaren van wanhoop en onzekerheid verdienen deze kinderen onze bescherming.

Voor alle duidelijkheid wil ik hier nog opmerken dat dit amendement expliciet gaat om kinderen van wie de ouders een aanvraag hebben inge- diend voor verblijf in Nederland waardoor zij bekend zijn bij de overheid. Het gaat dus niet om gezinnen die nimmer een aanvraag voor een verblijfsvergunning hebben ingediend, dus geen illegale gezinnen.

Toelichting Partijbestuur: Wij geven de rechter veel meer mogelijkheden om de belangen van kinderen af te wegen en hun besluit in het voor- deel van de kinderen te nemen. Dat is een grote verandering t.o.v. nu omdat de rechter nu vaak alleen de situatie van de ouders meeneemt in zijn afweging. De indiener stelt voor om kinde- ren in een asielprocedure automatisch na 5 jaar verblijfsrecht te geven. Dat kan in bepaalde ge- vallen leiden tot onrechtvaardige situaties omdat ouders die verdacht zijn van oorlogsmis- daden dan toch een verblijfsvergunning krijgen, zonder dat de rechter dat aspect kan afwegen bij zijn besluit.

Stemlokaal: 25% voor, 50% tegen, 26% blanco.


• We gaan nog beter de veiligheid van alleen reizende kin- deren garanderen om te voorkomen dat ze slachtoffer worden van mensenhandel of misbruik. Bij de herplaat- sing uit bijvoorbeeld Griekenland en Italië leggen we de prioriteit bij kinderen.


AMENDEMENTEN


A46 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Er moet een ruim kinderpardon komen.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: We denken dat onder de in het programma voorgestelde uitgangs- punten, het reeds bestaande permanente kin- derpardon ruimer wordt dan het nu is, en goed past bij onze uitgangspunten van het handha- ven van de kinderrechten en rechtvaardigheid in het algemeen.

Stemlokaal: 35% voor, 37% tegen, 29% blanco.

A47 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Kinderen die op Ne- derlands grondgebied als stateloos geboren worden, dienen de Nederlandse nationaliteit te verkrijgen.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met onze standpunten.

Stemlokaal: 43% voor, 30% tegen, 27% blanco.

03 Veilige samenleving: rechtvaardig, en streng indien nodig


Het is een groot goed om te kunnen leven in veiligheid en rechtvaardigheid. Dat geldt voor ieder van ons afzonderlijk en voor de samenleving als geheel. De samenleving kan slechts soepel functioneren als we vertrouwen in elkaar heb- ben, en als we ons beschermd weten tegen gevaar en geweld, en tegen willekeurige en onrechtvaardige behandeling. We moeten ons veilig kunnen voelen, thuis, op straat, op school, op ons werk, en ook bijvoorbeeld in het digitale domein.


Veiligheid en recht staan in Nederland op een hoog peil. Wij leven in een van de meest stabiele rechtsstaten ter wereld. De verhoudingen tussen de burgers en de overheid en tus- sen burgers onderling zijn helder vastgelegd. Wie onschul- dig is, wordt beschermd, wie schuldig is, moet de gevolgen dragen. Zo vormt de rechtsstaat een raamwerk voor de ver- bonden samenleving, waarin een ieder veilig en vrij kan leven en handelen.


Maar veiligheid is in Nederland nog altijd oneerlijk verdeeld. Ook een robuuste samenleving vereist voortdurend onder- houd, vernieuwing en alertheid op maatschappelijke veran- dering. De gelijke behandeling is niet altijd gelijk, zoals blijkt uit vormen van discriminatie en etnische profilering; veilig- heid is ongelijk verdeeld over bevolkingsgroepen en wijken; daders gaan soms vrijuit; politie, justitie of rechters lijden onder overbelasting. Deze gebreken moeten we aanpakken. Maar ze kunnen nooit een excuus zijn om de rechtsstaat als zodanig af te wijzen, of te ondermijnen met neerbuigende insinuaties of eigenrichting. Xxxxxxx die het recht in eigen hand nemen, bedreigen de rechtsstaat.


Het afgelopen jaar zijn onze waarden van recht en veiligheid geschokt door aanslagen in onder meer Parijs, Ankara en Brussel. Dit bloedige geweld richtte zich tegen ‘gewone’ ste- delijke locaties die voor ons allen herkenbaar en gevoelsma- tig dichtbij zijn. Hoe klein het feitelijk risico ook is om bij een aanslag betrokken te raken, de symbolische dreiging is zeer groot. Terroristen zijn erop uit ons angst aan te jagen en bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten. Wij kunnen de kracht van onze samenleving het beste tonen door niet in hun val te trappen, niet mee te escaleren, maar in plaats hier- van terreur te beantwoorden met verdraagzaamheid en ver- bondenheid tussen mensen van goede wil. Voor zover radicalisering voortkomt uit achterstelling en frustratie, moe- ten we deze voedingsbodem droogleggen. Intussen moeten we alert zijn, en moeten politie en veiligheidsdiensten weten wat er speelt.


Recht en veiligheid beginnen dicht bij huis. Een veilige leef- omgeving is een zaak van iedereen. Wij willen samenwer- kingsvormen bevorderen van gemeente, politie en burgers, met als doel de veiligheid zowel feitelijk als gevoelsmatig te verbeteren. Wij willen extra inspanningen voor buurten waar bewoners het toch al zwaarder hebben, en voor jongeren op zoek naar een opbouwend toekomstperspectief. De politie is onmisbaar als waarborg van veiligheid en als aanspreekpunt voor burgers.

Steeds blijft voor ons voorop staan dat een vitale samenle- ving, waarin het vertrouwen tussen mensen sterker is dan het wantrouwen, de meest fundamentele voorwaarde is voor een veilig en rechtvaardig bestaan. De vrije samenleving wordt in de eerste plaats door saamhorigheid beschermd en zo nodig door repressie.


3.1 Veiligheid dichtbij: samen werken aan meer veiligheid

• Bij het aanpakken van criminaliteit staan de inwoners voor de PvdA centraal. Inwoners gaan direct invloed uit- oefenen op de prioriteiten van burgemeesters en politie, zoals in het Rotterdamse project ‘de buurt bestuurt’. Elke buurt of dorp denkt zo mee met wat er echt nodig en krijgt de mogelijkheid om een deel van de politie-uren naar eigen inzicht in te zetten. Gemeenten maken voor elke buurt een buurtplan met de bewoners waarin de ge- zamenlijke doelstellingen voor veiligheid en leefbaarheid worden geformuleerd. Bewoners bepalen op die manier prioriteiten in hun eigen buurt of dorp.

• Bij woonoverlast trekken de burgemeester, woningbouw- corporatie en de wijkagent samen op. Als woonoverlast aanhoudt dan moeten overlastveroorzakers verhuizen. Daar hoort ook de plicht voor nazorg bij. Maatschappelijk werk heeft hier een belangrijke rol.

• Gezagsdragers leveren in buurten ombudswerk ook bui- ten het politiek bestuurlijke systeem.

• Voor risicojongeren geldt repressieve tolerantie: ze wor- den naar voorbeeld van de gemeenten Amsterdam en Rotterdam begeleid naar werk of een opleiding, maar niet vrijblijvend. Niet meewerken kan je bijvoorbeeld het recht op een uitkering voor een tijd worden ontnomen. Middelen als verlengde leerplicht, werk-leertrajecten en begeleid wonen helpen deze jongeren hun leven op de rit te krijgen voordat ze te ver afglijden, maar zijn zinloos zonder wederkerige inzet.


AMENDEMENTEN


A48 Zeeland

Schrappen: “repressieve tolerantie”.

Toelichting indiener: Het begrip repressieve tole- rantie werd in de jaren 60 gemunt door Xxxxxxx Xxxxxxx in zijn boek “De eendimensionale mens”. Het begrip past niet in de context van de tekst bij de 4de bullet.

Toelichting Partijbestuur: We zien geen pro- bleem in het schrappen van deze term; de strek- king van de tekst blijft met het amendement voldoende overeind.

Stemlokaal: 75% voor, 9% tegen, 17% blanco.


A49 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Het gebruik van vuur- werk door particulieren is slechts toegestaan op door de gemeente aangewezen plekken.” Toelichting indiener: Jaarlijks zorgt het particu- lier afsteken van vuurwerk voor veel overlast en

slachtoffers. Het vernielen en opblazen van pu- blieke of persoonlijke eigendommen gaat te ver. Vooral het grote aantal (vaak onschuldige) vuurwerkslachtoffers per jaar moet stoppen.

Gemeenten kunnen vuurwerk veiliger afsteken op een groot plein.

Toelichting Partijbestuur: Gemeenten mogen reeds via hun APV dergelijke maatregelen nemen. Dit amendement vinden we daarom overbodig.

Stemlokaal: 28% voor, 58% tegen, 14% blanco.


3.2 Politie

• Veilig voelen in je wijk is voor de PvdA topprioriteit. De inzet van politie is per wijk afhankelijk. Eén wijkagent per 5000 inwoners is voor de PvdA het minimum. Bur- gemeesters moeten waar nodig de mogelijkheden heb- ben meer wijkagenten in te zetten. Wijkagenten worden gecompenseerd als ze hun onregelmatigheidstoeslag ver- liezen.


AMENDEMENTEN


A50 Zeeland

Wijzigen “5000” in: ”3000”

Toelichting indiener: Eén agent per 5000 inwo- ners is te weinig. Het persoonlijke contact tus- sen burgers en politie is van groot belang om zowel de veiligheid evenals het gevoel van vei- ligheid van buurtbewoners te kunnen garande- ren.

Toelichting Partijbestuur: Integraal overal de norm van 1 wijkagent per 3000 inwoners invoe- ren, leidt ertoe dat we politiecapaciteit verspil- len. De norm van 1 wijkagent op 5000 bewoners is in principe afdoende, mits die goed wordt na- geleefd. Daar is de inspanning in eerste instantie op gericht. In sommige delen van het land zijn meer wijkagenten nodig. Daarom willen we in die gevallen de burgemeester in staat stellen meer wijkagenten in te zetten, zonder dat dit ten koste gaat van de bezetting elders in het land of ten koste gaat van ander politiewerk.

Stemlokaal: 25% voor, 58% tegen, 17% blanco.


A51 Zuid-Holland

Wijzigen “Wijkagenten worden … onregelmatig- heidstoeslag verliezen” in: “Er wordt een extra beloning ingezet om het beroep van wijkagent aantrekkelijker te maken en om recht te doen

aan de inzet die in een vaak ingewikkelde om- geving van ze gevraagd wordt.”

Toelichting indiener: Het eventuele verlies van een onregelmatigheidstoeslag is niet de kern van het probleem. Het werk van een wijkagent is ingewikkeld en wijkagenten – die werken in de haarvaten van onze samenleving – zijn vaak de eersten die worden geconfronteerd met (plaatselijke) problematiek en conflicten. Dit werk verdient ook op financieel vlak een ge- paste stimulans, om het werk aantrekkelijk te houden en voldoende wijkagenten blijvend te motiveren.

Toelichting Partijbestuur: Ander politiewerk (bij- voorbeeld ME) levert onregelmatigheidstoeslag op en dus meer salaris. Dat gaat ten koste van het werk als wijkagent. Dat willen we repareren zodat wijkagenten geen financiële noodzaak voelen om ander politiewerk te gaan doen.

Stemlokaal: 37% voor, 39% tegen, 24% blanco.


• In de opleidingskwaliteit en kennis van politieagenten moet meer worden geïnvesteerd. De carrièremogelijkhe- den van politiemensen worden vergroot. Mensen die agenten (of andere hulpverleners zoals brandweerlieden) bedreigen, worden hard aangepakt.

• Onnodige bureaucratie halen we weg zodat politieagen- ten meer op straat kunnen zijn en vergroten we daarmee de pakkans.

• We passen nieuwe technologie toe om criminelen te be- strijden. Er wordt extra geïnvesteerd in innovatie bij de politie, betere recherche & opsporing en in de bestrijding van cyberterreur.


AMENDEMENTEN


A52 Utrecht

Na “… bestrijding van cyberterreur.” toevoegen: “We gaan gebruik maken van bewezen effec- tieve oplossingen uit het buitenland tegen et- nisch profileren, zoals stopformulieren.” Toelichting indiener: Beter goed gejat, dan slecht verzonnen, hoog tijd om bewezen effec- tieve oplossingen uit het buitenland te omar- men. Op de ledenraad van 4 juni is al een motie aangenomen om de aanbevelingen van het Maatschappelijk Akkoord Onderhuids op te nemen in het verkiezingsprogramma en ons hard te maken voor het gebruik maken van be- wezen effectieve oplossingen uit het buitenland, zoals stopformulieren, hoog tijd om dit ook in

het verkiezingsprogramma op te nemen. Toelichting Partijbestuur: We zijn mordicus tegen discriminatie, net als de indiener. Het pro- gramma stelt allerlei maatregelen voor tegen discriminatie en etnisch profileren. We twijfelen over de werking van dit specifieke instrument. Stemlokaal: 23% voor, 50% tegen, 27% blanco.

3.3 Terrorismebestrijding

• Betere samenwerking van veiligheidsdiensten in Euro- pees verband tegen terrorisme is nodig om een nog ster- kere vuist te maken tegen de internationale onveiligheid. De inlichtingendiensten mogen extra investeringen doen in meer capaciteit en nieuwe technologie.

• Vroegsignalering via school, leerplichtambtenaar, fami- lie, politie, gebedshuizen, enzovoort is noodzakelijk om radicalisering tegen te gaan. Projecten in het kader van deradicalisering krijgen meer steun.

• We focussen op de strijd tegen IS en aanverwante orga- nisaties. Dat is op dit moment de grootste terroristische bedreiging voor Europa.


AMENDEMENTEN


A53 Limburg

Na “… bedreiging voor Europa” toevoegen: “Daarbij focussen we ons ook op de toegeno- men dreiging vanuit het rechts-extremisme.” Toelichting indiener: Gezien de toegenomen dreiging vanuit het rechts-extremisme (de laat- ste terroristische aanslag in ons land kwam van deze hoek en was gericht tegen een moskee) zijn wij van mening dat we deze dreiging ook moeten benoemen. Daarom stellen wij voor om een zin toe te voegen aan de zin die al in het programma staat.

Toelichting Partijbestuur: De aanslag waaraan de indiener refereert was verschrikkelijk. Echter, IS en geestverwante internationale terroristische organisaties zijn dusdanig veel groter en ge- welddadiger dat de vergelijking mank gaat.

Stemlokaal: 27% voor, 52% tegen, 21% blanco.


• De PvdA houdt zich ten alle tijden aan het Europees Ver- drag van de Rechten van de Mens. Ook als het om terro- rismebestrijding gaat.


3.4 Privacy

• Iedereen moet kunnen inzien wat de overheid van hen weet. Bij inloggen op xxxx.xxxxxxxx.xx moet duidelijk te zien zijn wat de overheid over je opslaat. Ook moet hier te zien zijn welke gegevens de overheid doorgeeft aan derden. Ook bedrijven moeten openheid gaan geven over wat zij van individuen weten.

• De overheid en het bedrijfsleven verzamelen steeds meer gegevens, in exponentieel groeiende databestanden. Deze 'Big Data' kan het werk van opsporingsdiensten makkelijker maken of een bijdrage leveren aan betere ge- zondheidszorg en onderwijs. De voordelen en kansen van grootschalige gegevensverwerking moeten op verant- woordde wijze de ruimte krijgen, zonder de risico's voor privacy en dataveiligheid uit het oog te verliezen. Het doel van verzameling en verwerking kan niet onbeperkt wor- den opgerekt. Het koppelen en analyseren van bestanden mag niet leiden tot uitsluiting of stigmatisering.


3.5 Justitie en rechtstaat: doelgericht en toegankelijk

• Iedereen moet de gang naar de rechter kunnen maken, ook mensen met een laag inkomen. Er komt meer geld beschikbaar voor de gesubsidieerde rechtsbijstand. De PvdA wil dat alle barrières om je recht te kunnen halen, worden weggenomen.

• De bedenktijd voor zedendelicten wordt omgedraaid. In plaats van dat slachtoffers nu moeten aangeven of ze de aangifte doorzetten krijgt een slachtoffer bedenktijd om de aangifte terug te trekken.

• De bewijsvoering in de keten van strafrecht wordt volle- dig op elkaar afgestemd; politie en openbaar ministerie maken een kwaliteitsslag waardoor dossiers beter en sneller worden afgehandeld. De rechterlijke macht zet de ingezette kwaliteitsslag door. We behouden alle recht- banklocaties die er nu zijn. De kleine maar veelvoorko- mende criminaliteit als internetoplichting mag niet worden vergeten. Het ondermijnt het draagvlak voor de rechtstaat als dergelijke ‘kleine’ zaken door tijdgebrek niet behandeld kunnen worden.

• Taakstraffen zijn een effectieve manier om criminelen te straffen en hun leven te laten beteren. Maar mensen die hun taakstraf ontlopen moeten toch echt de gevangenis in en hun straf daar uitzitten. Er komt een striktere hand- having op en betere controle bij het OM en het gevange- niswezen zodat alle criminelen hun straf gaan uitzitten.

• Wietteelt wordt legaal. Dat geeft ons controle over de sterkte van cannabis en hasj en maakt Nederland veiliger omdat het verdienmodel voor drugsbendes wegvalt. Het levert ook accijnsinkomsten op en bespaart honderden miljoenen op (onnodige) politie en justitiecapaciteit. Xxxxxxxxx blijven verboden vanwege het gevaar voor de volksgezondheid. Het laten testen van de harddrugs moet standaard mogelijk zijn op dancefeesten en in uit- gaansgebieden.


AMENDEMENTEN


A54 Zeeland

Na “Het levert...en justitiecapaciteit” toevoegen: “Daarnaast kan met de legalisatie van de wiet- teelt de volksgezondheid beter gewaarborgd worden doordat cannabis en hasj aan de eisen van de Nederlandse Voedsel- en Warenautori- teit moet voldoen.”

Toelichting indiener: Wanneer je op dit moment cannabis of hasj koopt in een coffeeshop weet

je niet wat je koopt. De productie wordt illegaal uitgevoerd en er is om die reden geen toezicht op de kwaliteit van het product. In sommige ge- vallen worden er chemicaliën of andere stoffen toegevoegd die een gevaar vormen voor de volksgezondheid. Met het legaliseren van de wietteelt kan dit worden voorkomen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 89% voor, 3% tegen, 8% blanco.


• Herstelrecht krijgt een prominente plaats in ons justitie- systeem. Dat betekent dat de betrokkenen zelf meebeslis- sen over wat er moet gebeuren na een delict of conflict. Het doel van herstelrecht is om het veroorzaakte leed en de aangerichte schade zoveel mogelijk te herstellen naar ieders tevredenheid zonder lange procedures. Doel is ook om ervoor te zorgen dat het niet opnieuw gebeurt en dat de toekomst weer tegemoet kan worden getreden met zo min mogelijk emotionele ballast. Mediation is bij uitstek de manier om hier goed invulling aan te geven.

04 Welvarende samenleving: duurzame, sterke en sociale economie


Onze welvaart is niet vanzelfsprekend. De economische basis van onze samenleving kent wereldwijd ongekend snelle en ingrijpende veranderingen. De economie moet ra- dicaal duurzaam worden, zodat ook de generaties na ons wel- varend kunnen zijn. De Nederlandse economie kan haar sterke positie in de wereld behouden door zich op kwaliteit te onderscheiden. Nederland kan internationaal de standaard stellen op terreinen als arbeidsvoorwaarden, duurzaamheid, milieu en dierenwelzijn. Wij willen daarom kwalitatieve in- novatie stimuleren en stellen als doel dat Nederland over tien jaar de best opgeleide beroepsbevolking ter wereld heeft.


Ook het midden- en kleinbedrijf (MKB) benaderen we vanuit onze kwaliteitsvisie. Door stevig te investeren in de kennis en kwaliteit van de beroepsbevolking en op alle niveaus eco- nomische samenwerking en investeringen te organiseren, blijven we economisch voorop lopen. Iedere regio heeft een eigen kracht. De Randstad met haar internationale oriëntatie, de geavanceerde techniek in Twente en rondom Eindhoven, de chemie in Zeeland, Rijnmond en Zuid-Limburg, de voed- seltechnologie in Gelderland en het Westland, de energie- technologie in Groningen, enzovoorts. Door per regio meer samen te werken tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheid, kunnen meer investeringen, meer innovatie, meer groei en meer werkgelegenheid ontstaan.


Een van de grote opgaven van de 21ste eeuw is de energie- transitie, de overgang naar een nieuw en houdbaar energie- systeem. Deze radicale omschakeling is noodzakelijk om de klimaatverandering te beperken, om een stabiele energieba- sis voor de lange termijn te verkrijgen, en uit geopolitieke overwegingen. Maar ook om economisch vitaal te blijven. Wij willen tempo maken, omdat het welslagen van de ener- gietransitie een enorme kwaliteitssprong zal betekenen voor de Nederlandse economie en samenleving, en tienduizen- den extra banen zal opleveren. Een land dat zijn toekomstige energiesysteem tijdig op orde heeft, profiteert van de voor- hoedepositie. Dat geldt ook voor de overstap naar een circu- laire economie die de verspilling van grondstoffen en water minimaliseert. Wie treuzelt, benadeelt zichzelf. Daarom moet de uitvoering van het Klimaatakkoord van Parijs snel op gang komen. Juist in de komende vijf jaar moeten de be- langrijkste besluiten worden genomen om het doel van een klimaat-neutrale economie uiterlijk in 2050 te kunnen rea- liseren.


De circulaire economie en de energietransitie vormen de in- dustriële revolutie van de 21ste eeuw. Om de economie voort- varend door de noodzakelijke veranderingen te loodsen, willen wij een masterplan duurzame economie: een mo- derne industriepolitiek voor de overgang van een op fossiele grondstoffen draaiende economie naar een duurzame eco- nomie. Dit biedt kansen voor de innovatieve kracht van het Nederlandse bedrijfsleven. We moeten de Nederlandse werk- nemer en student opleiden voor de banen in de (maak)in- dustrie van de toekomst. Dit vereist een overheid die consistent is en duidelijke keuzen maakt en uitvoert voor de lange termijn. De transitie beslaat een periode van minimaal

tien jaar, en dat moet doorwerken in de systematiek van over- heidssubsidies aan het bedrijfsleven.


De productie van voedsel is een van de belangrijkste pijlers van onze economie, en ze raakt ook aan de internationale so- lidariteit en de volksgezondheid. De wereldbevolking groeit in de komende generatie met een kwart, en daarmee groeit ook de mondiale voedselbehoefte, terwijl het huidige sys- teem van voedselproductie en watergebruik ecologisch niet houdbaar is. Bij de aanpak van dit vraagstuk kan Nederland als agrarisch wereldspeler een rol spelen. Bijna nergens wordt zo intensief en innovatief geproduceerd en komen zo- veel voedselstromen langs als hier. Wij willen dat de agrari- sche sector gezond wordt, als economische sector en als drager van het platteland, en bijdraagt aan de oplossing van de wereldvoedselproblematiek. Wij willen gezond voedsel van een duurzame landbouw die de grenzen van de planeet erkent, waar de consument vertrouwen in heeft, die dieren- welzijn waardeert en een eerlijke verdeling kent van verdien- sten in de keten (fair trade). Een voedselketen met hart voor mensen, dieren en natuur.


Wij juichen veel vormen van de deeleconomie toe omdat ze het leven verrijken, zoals het huren van een gewoon huis tij- dens een stedentrip, het lenen van een auto van iemand in de buurt, of het onderling delen van boeken of gereedschap. Het is aantrekkelijk dat mensen iets kunnen bijverdienen. Maar wij zien ook de keerzijde, zoals de grote machtspositie van een aantal bedrijven die veelal weinig belasting afdragen, op winstbejag zijn gericht, slechte arbeidsvoorwaarden han- teren en overlast creëren. Dat moet veranderen.


4.1 Investeren in een duurzame, sterke en sociale economie

• Wij willen dat Nederland over tien jaar de best opgeleide beroepsbevolking ter wereld heeft, zodat wij economisch voorop blijven lopen. Wij willen ieder jaar meer investe- ren in het onderwijs en, in afstemming met bedrijven, in de bijscholing van werknemers. Zij ontwikkelen zich in hun vak, worden beter toegerust om goed werk te le- veren, en blijven daardoor verzekerd van werk. (zie ook hst. 6). Dankzij beter opgeleide mensen worden bedrij- ven concurrerender en daarom dragen bedrijven bij.

• Wij willen dat de overheid minder subsidieert en meer direct investeert, in duurzame energie. De Bank Neder- landse Gemeenten en Waterschapsbank willen wij om- vormen tot een publiek-private investeringsbank die het MKB financiert en grootschalige publieke investeringen doet zoals infrastructuur, ICT, woningbouw en duur- zaamheid. Deze bank krijgt een eigen vermogen van 10 miljard en kan een veelvoud van dit bedrag investeren in onze economie. Met de provincies richten we regionale fondsen op voor infrastructuur en ruimtelijke ontwikke- ling die zich vooral richten op de aanleg van meer OV- verbindingen, grootschalig onderhoud en de ontwikkeling en ontsluiting van nieuwe woon- en werk- gebieden. In de Randstad komt de nadruk te liggen op uitbouw van de internationale verbindingen, zoals vlieg- veld Lelystad en een beter Randstedelijk OV-net. (zie ook hst. 9)

AMENDEMENTEN


A55 Utrecht

Schrappen: “De bank Nederlandse gemeenten (…) OV-net.”

Toelichting indiener: Deze banken werken nu al voor provincies, gemeenten, waterschappen en corporaties en dat gaat goed. Houden zo, dus. Het algemene uitgangspunt in de eerste zin is goed en voldoende.

Toelichting Partijbestuur: De slimme samenvoe- ging van de drie banken: Bank Nederlandse Ge- meenten, Waterschapsbank en FMO leidt juist tot meer investeringsruimte voor de publieke sector en onze economie. Louter en alleen het samenvoegen van deze drie banken geeft de gecombineerde bank ruim 1 miljard euro aan extra investeringsruimte, zonder dat risico's gro- ter worden. Eventuele angst voor verlies aan zeggenschap bij de huidige aandeelhouders (gemeenten, waterschappen e.d.) lijkt onge- grond.

Stemlokaal: 18% voor, 53% tegen, 29% blanco.


A56 Zuid-Holland

Wijzigen “in de Randstad… OV-net” in: “In de Randstad komt de nadruk te liggen op uitbouw en aansluiting van de internationale verbindin- gen, zoals vliegveld Lelystad, en op een fijnma- zig Randstedelijk OV-net.”

Toelichting indiener: Het gaat – zeker in de dichtbevolkte Randstad waar de wegen al druk gebruikt worden – ook om verbindingen van deur tot deur voor het dagelijks verkeer naar werk, school, sport of zorg.

Toelichting Partijbestuur: Deze toevoeging is in lijn met de doelstellingen van het programma. Stemlokaal: 73% voor, 6% tegen, 21% blanco.


• Wij willen economisch beleid, nieuwe industriepolitiek en innovatiebeleid laten uitvoeren door regionale samen- werkingsverbanden over sectorgrenzen heen, waarin overheden, kennisinstituten en bedrijfsleven nauw sa- menwerken binnen een gezamenlijke groeiagenda. (re- gionale gebonden crowd funding – niet fiscaal en minder regels) Het topsectorenbeleid krijgt een regionale uitvoe- ring. Via regionale investeringsmaatschappijen gaat de overheid direct investeren in kansrijke (MKB)bedrijven en ontwikkelingen. We stimuleren studenten en univer- siteiten om de opgedane kennis in de praktijk te brengen in nieuwe ondernemingen, die potentieel veel werkgele- genheid zullen genereren. Dat doen we regionaal.

AMENDEMENTEN


A57 Zuid-Holland

Na “... industriepolitiek en innovatiebeleid” toe- voegen: “richten op een combinatie van sociale, ecologische en sociale doelen. Groei en concur- rentievermogen zullen eerder randvoorwaarden dan doelstelling zijn. Werkgelegenheid, met name voor groepen en regio's die achter blijven, en duurzaamheid staan voorop. Daartoe maken we afspraken in een breed werkgelegenheidsak- koord (zie hoofdstuk 5). En we laten dit beleid

...."

Na “… doen we regionaal” toevoegen: "Vakbon- den en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid worden betrokken bij het top- sectorenbeleid dat een regionale uitvoering krijgt."

Toelichting indiener: Werkgelegenheidsdoelen moeten meer dan nu deel gaan uitmaken van in- dustriepolitiek en bedrijvenbeleid. Het manco van het huidige topsectorenbeleid is dat het uit- gaat van concurrentiekracht. Dat staat soms op gespannen voet met werkgelegenheidsdoelen. De juiste belanghebbenden moeten aan tafel komen.

Toelichting Partijbestuur: De indiener lijkt af- scheid te willen nemen van de doelstelling in het programma om de Nederlandse economie sterk en sociaal te laten zijn. Het programma ademt een stevige ambitie om onze economie op een verantwoorde manier meer te laten groeien dan de verwachting. Die groei is nodig om onze ver- zorgingsstaat te kunnen blijven dragen, voor de huidige en volgende generaties. Xxxxx komt niet vanzelf; daarvoor is een actief investerende overheid nodig. Verantwoorde groei gaat ook gepaard met een transitie naar duurzaamheid en het behoud van onze sociale verworvenhe- den. Maar ook daarvoor geldt: we moeten het geld wel eerst verdienen voordat we het kunnen herverdelen via onze sociale zekerheid.

Stemlokaal: 16% voor, 55% tegen, 28% blanco.


A58 Zuid-Holland

Wijzigen “Wij willen economisch … doen we re- gionaal” in: “Wij willen economisch beleid, nieuwe industriepolitiek en innovatiebeleid laten uitvoeren door regionale samenwerkingsverban- den over sectorgrenzen heen, waarin overheden,

kennisinstituten en bedrijfsleven nauw samen- werken binnen een gezamenlijke duurzame groeiagenda. Via regionale participatiemaat- schappijen stelt de overheid zich garant voor fiscaal gestimuleerde crowdfunding in kansrijke (MKB)bedrijven en ontwikkelingen naar duur- zame energie en circulaire economie. We stimu- leren iedereen om de opgedane kennis in de praktijk te brengen in nieuwe ondernemingen, die veel werkgelegenheid kunnen genereren.

Dat doen we regionaal.”

Toelichting indiener: De huidige tekst over crowdfunding en directe overheidsinvesteringen (dat is immers niet hetzelfde) is onduidelijk. Een regionale financieringsconstructie met ‘minder regels’ roept vraagtekens op over financiële soli- diteit, denk aan de Ceteco-affaire in de provin- cie Zuid-Holland. Waar het bestaande topsectorenbeleid vooral inzet op gevestigde belangen, grote spelers in de markt en ‘high tech’, zou het moeten gaan om verduurzaming. Dan kan ook door het betrekken van MKB en VMBO. Maar wordt hier werkelijk voorgesteld bedrijven met publiek geld, dat wil zeggen de reserves van gemeenten en waterschappen, te gaan financieren? We begrijpen de noodzaak van financiering van publieke investeringen, maar niet die in het MKB.

We willen iedereen, niet slechts studenten en universiteiten, maar ook leerlingen van XXX’x of werknemers die zich laten om- en bijscholen sti- muleren om kennis in de praktijk te brengen.

Toelichting Partijbestuur: Het amendement lijkt grotendeels in lijn met de doelen uit de oor- spronkelijke tekst. Maar het amendement be- perkt de scope waarin we onze economie willen laten groeien. Onze economie bestaat uit meer dan duurzame energie en circulaire economie. Denk aan de dienstensector waarin 60% van onze beroepsbevolking werkzaam is. Het amen- dement beoogt ook om crowdfunding niet al- leen fiscaal te subsidiëren maar ook te voorzien van staatsgaranties. Dat is dubbelop.

Stemlokaal: 10% voor, 62% tegen, 28% blanco.


A59 Noord-Brabant

Wijzigen “Via regionale investeringsmaatschap- pijen gaat de overheid direct investeren in kans- rijke (MKB)bedrijven en ontwikkelingen.” in: “'Via regionale investeringsmaatschappijen gaat

de overheid direct investeren in kansrijke (MKB)bedrijven en ontwikkelingen. We maken afspraken dat de werkgelegenheid die voorkomt uit overheidsinvesteringen in Nederland blijft.” Toelichting indiener: Spreekt voor zich; niet meer dan redelijk dat de overheid als ze inves- teert eisen stelt aan het behouden van de werk- gelegenheid in ons land.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met onze inzet voor werkgelegenheid in Nederland.

Stemlokaal: 78% voor, 4% tegen, 18% blanco.


• Wij willen dat het MKB gemakkelijker krediet krijgt van banken. De op te richten Nederlandse Investeringsbank heeft als belangrijke taak ook het midden- en kleinbedrijf van kredieten te voorzien. Ook financiering van door- groei wordt makkelijker gemaakt. Alternatieve financie- ringsvormen worden gestimuleerd. Kredietunies, crowdfunding en Qredits worden ondersteund, zowel fi- nancieel als in de wetgeving en het toezicht.

• Wij willen het Europese beleid gericht op economische ontwikkeling van regio's radicaal aanpassen. De Euro- pese subsidies moeten de duurzame groei gaan bevorde- ren en niet langer onrendabele en vervuilende sectoren als de agrarische bulkproductie en Poolse bruinkoolwin- ning blijven ondersteunen.

• Wij streven ernaar om 20 procent van de pensioenfonds- beleggingen in Nederland te laten plaatsvinden. Dat heeft in potentie een omvang van ruim 70 miljard euro aan extra investeringen in onder andere sociale woningen, scholen, overheidsgebouwen, windmolenparken op zee en investeringen in het MKB; met voldoende rendement en zekerheid voor pensioenfondsen.


AMENDEMENTEN


A60 Noordelijke Provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “Nederland kent di- verse regio’s waar sprake is van een minder sterke economie. De economie is bijvoorbeeld eenzijdig ontwikkeld of ijl. In deze regio’s ligt de werkloosheid over het algemeen hoger dan het landelijk gemiddelde. De aanwezigheid van Rijksdiensten is in deze regio’s dan ook van groot belang. Vanuit een oogpunt van solidari- teit tussen de regio’s in Nederland worden daarom bij afslanking van de rijksoverheid (in- clusief defensie, justitie, politie en zbo’s) econo- misch kwetsbare regio’s (Friesland, Drenthe, Groningen, Overijssel, Limburg en Zeeland) ont- zien. En bij uitbreiding van de rijksoverheid wordt voorrang gegeven aan de genoemde re- gio’s. Dit wordt vastgelegd in wetgeving. “

Toelichting indiener: In de Tweede Kamer zijn al- lerlei moties aangenomen, onder meer van Xx- xxxx xx Xxxxx, waarbij op verschillende manieren wordt opgeroepen om de economische kwets- bare regio’s Friesland, Drenthe, Groningen, Overijssel, Limburg en Zeeland deels te ontzien. Zo is de regering de inspanningsverplichting meegegeven dat deze provincies bij een afslan- king van de rijksoverheid per saldo niet meer dan gemiddeld werkgelegenheid mogen verlie- zen (Tweede Kamer Vergaderjaar 2012–2013, 31490, motie nr. 126 van Xxxxxx xx Xxxxx c.s.).

Ondanks al deze moties komen er vanuit de ko- kers van de ministeries telkens weer voorstellen om Rijksdiensten in economisch kwetsbare re- gio’s fors af te slanken dan wel te sluiten. Denk bijvoorbeeld aan de recente discussies rondom de rechtbanklocaties en rondom de gevangenis- sen. En elke keer weer wordt er vanuit de des- betreffende provincies weer actie gevoerd richting Den Haag , worden er lobby acties op- gezet, is er veel verontwaardiging, et cetera. En vaak zijn deze acties succesvol en worden de plannen ingetrokken of aangepast. Om dit alles te voorkomen, is het goed dat in wetgeving wordt vastgelegd dat bij afslanking van de rijks- overheid economisch kwetsbare regio’s worden ontzien. Daarbij is het natuurlijk ook belangrijk dat bij uitbreiding van de rijksoverheid voorrang wordt gegeven aan de genoemde regio’s.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement past goed bij de uitgangspunten in ons programma en de inzet van de PvdA de afgelopen jaren Stemlokaal: 82% voor, 4% tegen, 14% blanco.


A61 Noord-Brabant

Toevoegen nieuwe bullet: “Brainport Eindhoven is het voorbeeld van succesvolle samenwerking tussen bedrijfsleden, onderwijs, kennisinstellin- gen en overheid. Brainport Eindhoven is na Am- sterdam de belangrijkste economische regio van Nederland geworden en krijgt een gelijkwaar- dige (mainport)positie in het beleid van de Rijksoverheid t.o.v. Amsterdam/Schiphol en Rot- terdam. Er komt een door de Rijksoverheid ge- dragen uitvoeringsprogramma om de Brainportregio te versterken.”

Toelichting indiener: Brainport Eindhoven is na Amsterdam de belangrijkste economische regio van Nederland geworden en krijgt een gelijk-

waardige (mainport)positie in het beleid van de Rijksoverheid als Amsterdam/Schiphol en Rot- terdam. Dit is essentieel omdat er simpelweg meer publieke investeringen nodig zijn om op Europees niveau te kunnen concurreren met an- dere kennis- en innovatieregio’s.

Toelichting Partijbestuur: Elke regio heeft zijn eigen potentie voor groei en ontwikkeling. Ons programma wil dat voor elke regio faciliteren. Het heeft daarom niet de voorkeur om één be- paalde regio een voorkeursbehandeling te geven op dit vlak; ook de Brainport Eindhoven krijgt wat ons betreft de steun die het nodig heeft om te kunnen groeien, maar niet ten koste van andere regio's.

Stemlokaal: 15% voor, 65% tegen, 21% blanco.


A62 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij kiezen voor een integrale benadering van groei en krimp. In dat kader worden de plannen uit Nederland in Ba- lans samen met de krimpregio’s nader uitge- werkt tot een plan voor structuurversterking van die regio’s.”

Toelichting indiener: De krimpgebieden hebben een gezamenlijk plan gemaakt, getiteld “Neder- land in Balans”, om hun gebieden een langdu- rige economische impuls te geven. De krimpgebieden kunnen niet aan hun lot worden overgelaten. Er dient te worden uitgegaan van verbondenheid, gedeelde verantwoordelijkheid en solidariteit tussen steden die groeien en be- houd van vitaliteit van de gebieden aan de ran- den van ons land.

Toelichting Partijbestuur: Het is goed dat Zee- land aandacht vraagt voor de krimpproblema- tiek. Het is ook goed dat er in samenhang een langjarig transitieplan komt voor alle krimpre- gio's om de leefbaarheid en perspectieven in krimpregio's op voldoende niveau te houden. Het is echter ook van groot belang om krimpre- gio's zelf mogelijkheden te laten ontwikkelen om de specifieke 'eigen' krimpproblematiek op te lossen; daar past geen nationale aanpak bij; dat moet lokaal en regionaal gebeuren, en daar willen de de krimpgemeenten een eigen be- voegdheid in geven.

Stemlokaal: 31% voor, 38% tegen, 31% blanco.

A63 Utrecht

Hoofdstuk 4, paragraaf “Investeren in een duur- zame, sterke en sociale economie”.

Toevoegen nieuwe bullet: “We regelen als on- derdeel van maatschappelijk verantwoord on- dernemen dat organisaties met meer dan 50 werknemers diversiteitsbeleid opstellen en in openbare jaarcijfers rapporteren over de samen- stelling van het personeelsbestand.”

Toelichting indiener: Dit amendement beoogt de diversiteit in bedrijven en instellingen te verbe- teren. We maken het makkelijker om organisa- ties die het goed doen te herkennen zodat hiervan geleerd kan worden. Tegelijkertijd maken we het mogelijk om organisaties die zich te weinig inspannen voor diversiteit hierop aan te spreken. We willen niet met quota werken, maar zien liever concrete inspanningen en moe- digen verschillende werkwijzen hierin aan. Bij de uitvoering van dit amendement zien we graag dat werknemers zélf kunnen kiezen in welke di- versiteitscategorie ze passen, en dat er waar- borgen komen voor de privacy en dataveiligheid van persoonsgegevens.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement kan alleen worden uitgevoerd als bedrijven de (etni- sche) afkomst van mensen gaat registreren.

Daar zijn wij principieel op tegen.

Stemlokaal: 9% voor, 76% tegen, 15% blanco.


A64 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Met de Randstad vor- men Noord Brabant, Centraal Gelderland, de IJs- selstreek en Flevoland het ‘Vliegwiel’ van de Nederlandse Economie. Verbetering van de in- frastructuur aldaar is geboden, dat geldt met name de Zuid-Noord verbindingen over de grote rivieren. Buiten het Vliegwiel in centraal Neder- land zijn vijf regionale gebieden/steden aan te wijzen die een belangrijke rol spelen in de eco- nomische ontwikkeling van ons land: Groningen, Leeuwarden, Enschede, Maastricht en Middel- burg. Waar nodig zullen deze steden gesteund worden om de infrastructuur voor innovatie en economische ontwikkeling te versterken.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is een beperking van de scope voor ruimtelijke en eco- nomische ontwikkeling van ons land. De indie- ner negeert steden en regio's als Zwolle,

Deventer, Zutphen, Drenthe, Zeeuws-Vlaande- ren, Xxxx xx Xxxxx Xxxxxxxxx, Xxxx-Xxxxxxxxx, Xxxxx- xx Xxxxxx-Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxxxx, etc.. In het hele land liggen infrastructurele op- gaves en elke regio heeft zijn eigen, unieke eco- nomische potentie. Daarom stelt het programma voor om elke regio in staat te stel- len te investeren in de regionale economie en in- frastructuur. Dat de in het amendement genoemde regio's belangrijk zijn voor ons natio- nale economie is waar, maar laten we de rest van het land niet vergeten.

Stemlokaal: 7% voor, 75% tegen, 19% blanco.


A65 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij willen dat de overheid in zijn verantwoordelijkheid voor een verantwoord begrotingsbeleid ook het belang van een lage werkloosheid meeneemt. Hierbij is een evenwicht in de overheidsfinanciën op mid- dellange termijn van belang. Op de korte termijn moet er ruimte zijn voor extra investeringen in de economische groei en de economische stabi- liteit van ons land om een lage werkloosheid te bereiken. De overheid doet dit door het voeren van een anticyclisch begrotingsbeleid. Ook in Europees verband wordt voor dit anticyclische begrotingsbeleid draagvlak gecreëerd”.

Toelichting indiener: De toevoeging spreekt voor zich. Er is op dit punt een relatie met de verrui- ming van het Europese Stabiliteits- en Groeipact (blz. 59) en hoofdstuk 11 (Financiële Paragraaf). Toelichting Partijbestuur: Dit past goed bij onze inzet in het programma.

Stemlokaal: 81% voor, 2% tegen, 17% blanco.


• Bij internationale fusies en overnames waarbij vitale Ne- derlandse infrastructuur betrokken is, blijven we niet langs de zijlijn staan. Wij willen via wetgeving vastleggen dat de Staat een voorgenomen overname van een bedrijf kan tegenhouden als een vitaal publiek belang in het ge- ding is of dreigt te komen.


4.2 Financiële sector

• Banken mogen elke euro op de balans nog altijd 25 keer uitlenen. Dat is veel te riskant. Wij willen de buffers ge- leidelijk verhogen naar 10 procent van het kapitaal. De gewogen risico-eisen worden eveneens verhoogd.

AMENDEMENTEN


A66 Noord-Brabant

Na “… worden eveneens verhoogd” toevoegen: “Maatregelen worden genomen om er voor te zorgen dat via Nederland financiële waarden naar belastingparadijzen worden verplaatst. Ne- derland zet andere landen binnen de EU en de OESO er toe aan hetzelfde te doen.”

Toelichting indiener: Groot kabaal ontstond toen enige tijd geleden de Panama papers werden onthuld. Dat kabaal verstomde snel. In veel ge- vallen werden de onthulde praktijken gesanctio- neerd door wetten. Onder anderen door de vele belastingverdragen die Nederland heeft geslo- ten met andere landen. Het tegengaan van be- lastingontwijking kan niet alleen afhangen van handelsverdragen.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is on- duidelijk en maakt het programma ook onduide- lijk. In hoofdstuk 5 staan allerlei stevige maatregelen tegen belastingontwijking.

Stemlokaal: 6% voor, 73% tegen, 21% blanco.


• Banken dragen nog steeds te weinig bij aan de overheids- financiën. Banken betalen geen BTW. Wij willen de bank- belasting daarom verhogen naar één miljard.

• Hard eigen vermogen is beter dan vermogen dat kan worden omgezet in eigen vermogen (coco’s). Wij willen daarom stoppen met de fiscale bevoordeling van coco’s.

• De strengste bonuswetgeving van Europa willen wij on- verminderd handhaven.

• Wij willen de bankenunie vervolmaken door de invoering van een door banken zelf gefinancierd Europees deposi- togarantiestelsel (DGS), zodat overheden onder druk van spaarders niet in de verleiding komen falende banken alsnog te redden. Met de invoering van een Europees DGS zorgen we ervoor dat de Europese bankenunie naast Europees toezicht en een Europees steunfonds ste- vig op drie pijlers rust. Daarvoor is het wel nodig dat de bankbalansen eerst verder op orde worden gebracht. Ook de verstrengeling tussen banken en overheden moet ver- der worden doorbroken. Staatsobligaties moeten daarom een eerlijkere weging krijgen in de Europese en interna- tionale financiële regelgeving. Ook wordt het aandeel staatsobligaties op een bankbalans gemaximeerd.

• Wij willen dat banken hun risicovolle zakenbankactivi-

teiten afscheiden van de nutsactiviteiten. Deze Europese wetgeving moet snel worden ingevoerd.

• In de risicomodellen van banken moeten harde onder- grenzen aan het kapitaal worden gesteld, de zogenaamde kapitaalvloeren.

• Wij vinden dat de diversiteit in de Nederlandse banken- sector moet worden vergroot. Daarom blijft SNS een nutsbank; SNS mag niet naar de beurs. Wel kan worden

gekeken naar deelname van lange termijninvesteerders zoals pensioenfondsen.

• Betaalgegevens zijn van de klant, niet van de bank. Ban- ken beschikken alleen over de gegevens, omdat zij een nutsfunctie hebben: het veilig en goed laten verlopen van het betalingsverkeer. Banken mogen betaalgegevens niet verkopen aan derden. De gedragscode waarin de omgang met betaalgegevens is geregeld, willen wij aanpassen, waarbij de bescherming van privacy voorop staat.

• Sommige verzekeraars verkeren in zwaar weer. Wij wil- len dat er geen dividenden mogen worden uitgekeerd als buffers onder druk staan. De Nederlandsche Bank moet hierop toezicht houden. Collectieve schadeafhandeling is slecht geregeld in Nederland. Woekerpolishouders en de- rivatenbezitters blijven te lang met ellende zitten. Wij wil- len een juridische mogelijkheid invoeren om sneller tot collectieve oplossingen te komen.


4.3 Eerlijke praktijken in handel en economie

• Globalisering werkt alleen als iedereen ervan profiteert. Wij willen daarom alleen handelsverdragen steunen als deze inclusief zijn en zorgen voor verbetering voor ieder- een. Dat betekent dat we niet instemmen met handels- verdragen als TTIP, tenzij deze een continue verbetering stimuleren voor de positie van werknemers, van de stan- daarden wereldwijd voor duurzaamheid, milieu, gezond- heid en arbeid en het bestrijden van ongelijkheid en belastingontwijking. Alleen zo ontstaat een 'race naar de top' in plaats van 'een race naar de bodem'. Om te zorgen dat multinationals, die nu vaak als enigen profiteren van handelsverdragen, ook eerlijk gaan bijdragen, moeten handelsverdragen altijd gepaard gaan met harde afspra- ken om belastingontwijking aan te pakken.


AMENDEMENTEN


A67 Zuid-Holland

Na “… gezondheid en arbeid” toevoegen: “voor toegang tot de rechter en eerlijke productinfor- matie,..”

Toelichting indiener: Door intercontinentale ver- dragen ligt de handel tussen Noord-Amerika en Europa open. Dat is aanvaardbaar zo lang dat niet alleen in het voordeel is van multinationals, maar ook belangen van consumenten (volwas- senen en jongeren) en van werknemers worden beschermd. Om mensen bewuste keuzes te laten maken voor zichzelf, de kinderen en vol- gende generaties.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 87% voor, 1% tegen, 12% blanco.

A68 Utrecht

Wijzigen “Globalisering werkt alleen … aan te pakken.” in: “Naleving van handelsverdragen dient te gebeuren in de normale rechtstaat die het algemene belang goed mee kan wegen en niet via speciaal opgerichte ‘handels tribunalen’ die in naam van investeerders miljoenen claims kunnen eisen bij overheden.”

Toelichting indiener: Wat in de oude tekst met een mooie term ‘publieke arbitrage’ (feitelijk het ICS tribunaal van CETA) wordt genoemd is pro- cedureel iets beter dan het was, maar komt niet tegemoet aan de fundamentele kritiek. Inhoude- lijk blijven dezelfde miljoenen claims door multi- nationals gewoon mogelijk. Ook dit tribunaal blijft bovenal een speciale rechtsgang voor in- ternationale investeerders (multinationals, pri- vate equity etc), waarin alleen investeerders de staat kunnen aanklagen en niet andersom. Fei- telijk zullen alleen de bepalingen van het inves- teringsbeschermingshoofdstuk worden gewogen en geen andere overwegingen, zoals nationale grondwet en wetgeving of andere in- ternationale verdragen rond bijvoorbeeld werk- nemersrechten en milieu. Ook in het SER advies is gesteld dat dit soort tribunalen in goed ont- wikkelde rechtstaten – zoals de Nederlandse - niet wenselijk zijn.

Toelichting Partijbestuur: We delen de wens uit dit amendement om te stoppen met handelstri- bunalen die niet het algemeen belang meewe- gen. Mede om die reden staat in het conceptprogramma: “Wij zijn tegen private ge- schillenbeslechtingsmechanismen (…) Recht- spraak en geschillenbeslechting hoort in onafhankelijke, publieke handen. (…) Een beroep hierop doen moet ook mogelijk worden voor maatschappelijke organisaties als vakbonden.” Stemlokaal: 46% voor, 21% tegen, 33% blanco.


• Wij zijn tegen private geschillenbeslechting als onderdeel van investerings- en handelsverdragen. Rechtspraak en geschillenbeslechting hoort in onafhankelijke, publieke handen. Een beroep hierop doen moet ook mogelijk wor- den voor maatschappelijke organisaties als vakbonden.

• De beloningen in de top van het bedrijfsleven zijn uit het lood geslagen. Wij willen dat een redelijke verhouding tussen beloningen aan de top en de laagste loongroepen wordt hersteld. Bedrijven moeten de beloningsverhou- ding tussen de top en de laagste inkomens publiceren. Ondernemingsraden moeten hierover adviesrecht krij- gen. De OR moet ook meer invloed krijgen bij strategi-

sche besluiten als overnames of fusies. Dat kan voorko- men dat een bedrijf prooi wordt van een private equity- bedrijf dat het bedrijf wil leegplukken. Het beloningsverschil tussen mannen en vrouwen moet ver- dwijnen. Dit willen wij wettelijk vastleggen. Wij willen via wetgeving de verkoop en import van producten ver- bieden die met kinderarbeid tot stand zijn gebracht.


AMENDEMENTEN


A69 Noord-Holland

Wijzigen “ adviesrecht” en “meer invloed” in:

“instemmingsrecht”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Dit past goed bij onze uitgangspunten.

Stemlokaal: 84% voor, 3% tegen, 14% blanco.


• Het lange termijnperspectief bij bedrijven wordt onder- mijnd door excessen van private equity-partijen en door activistische aandeelhouders. Die jagen bedrijven op om onderdelen af te stoten of onderdelen te verkopen zonder oog voor de belangen van werknemers of klanten. Ge- zonde bedrijven gaan daardoor op termijn kapot. De PvdA blijft de uitwassen van dit Angelsaksische aandeel- houderskapitalisme bestrijden:

o De investeerder, en niet de belastingbetaler moet de grootste risicodrager zijn;

o Excessieve schuldfinanciering en het verzwakken van de balans van ondernemingen worden beperkt;

o De invloed van werknemers wordt vergroot;

o De kosten en het verdienmodel van private equity- partijen moeten transparant worden.


AMENDEMENTEN


A70 Noord-Holland

Na “…moeten transparant worden” toevoegen nieuw punt: “Er komt een loyaliteitsdividend en een zwaarder stemrecht voor duurzame aan- deelhouders die de lange termijn belangen be- hartigen.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: De waarden achter dit amendement delen we volkomen. Echter: de ge- kozen instrumenten lijken moeilijk haalbaar. Be- zien moet worden of wat de indiener wil regelen, afdwingbaar gemaakt kan worden.

Stemlokaal: 28% voor, 36% tegen, 36% blanco.


• Een duurzame economie die rekening houdt met men- sen, ecologie en sociale waarden komt niet vanzelf tot stand. Wij stellen voor dat bedrijven gaan rapporteren

over de beloningsverhoudingen binnen het bedrijf, over eerlijke handel en duurzaamheid in hun productie en over hun sociale en ecologische prestaties. De sociale on- derneming wordt als aparte ondernemingsvorm moge- lijk gemaakt.

• Een gezond bedrijfsleven heeft baat bij betrokken werk- nemers. De afgelopen jaren zijn de winsten en de belo- ning van werknemers van met name multinationale bedrijven steeds verder uit het lood geslagen. Die trend willen we keren. Dat kan in de eerste plaats door hogere lonen. Die willen we via afspraken met werkgevers en werknemers realiseren. Ten tweede dragen winstdelings- regelingen bij aan een sterkere band tussen bedrijven en hun werknemers. Ten derde willen we in het geval van overwinsten -als bedrijven aandelen inkopen of superdi- videnden uitkeren- wettelijk vastleggen dat ook werkne- mers aanspraak maken op een deel. Zij maakten immers deze overwinsten mogelijk.

• Fiscalisten, accountants en vermogensbeheerders ont- springen nog te vaak de dans bij belastingontduiking. In de praktijk worden deze mensen zelden strafrechtelijk vervolgd, terwijl hier wel mogelijkheden voor bestaan. Dat moet anders, omdat dit de mensen zijn die de inge- wikkelde constructies bedenken om de fiscus om de tuin te leiden. We verruimen de mogelijkheden om adviseurs te vervolgen die meewerken aan belastingontduiking en agressieve belastingontwijking.


4.4 Deeleconomie

• Gemeenten mogen van ons stevige lokale regels stellen aan bedrijven die een buurt of stad ontwrichten. Bijvoor- beeld een maximum aan het aantal dagen dat particulie- ren hun woning of kamer aan toeristen mogen verhuren. Bedrijven die dit faciliteren moeten meewerken aan de controle en naleving van lokale normen en aan de inning van belastingen.


AMENDEMENTEN


A71 Noord-Brabant

Na “buurt of stad” toevoegen: “of buitenge- bied”.

Toelichting indiener: De overlast in het buitenge- bied mag niet worden vergeten.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is in lijn met de bedoeling van het programma.

Stemlokaal: 86% voor, 3% tegen, 11% blanco.


• Van bedrijven verwachten we dat ze oplichting en mis- leiding via hun platforms tegengaan. En ook voor deze bedrijven geldt gewoon de wet. Bij excessen scherpen we de wet aan. Houden ze zich daar niet aan dan volgen er boetes en ultimo een verbod.

• De vele deelinitiatieven zonder winstoogmerk creëren vaak maatschappelijke meerwaarde en krijgen daarom onze steun.

4.5 Naar een economie en energievoorziening van de 21ste eeuw: duurzaam en circulair

• Wij willen dat het klimaatakkoord van Parijs doorwerkt in ambitieuzere Europese doelstellingen voor verminde- ring van de uitstoot van broeikasgassen, met bijbeho- rende doelen voor energiebesparing en duurzame energie. Wij willen dat de temperatuurstijging maximaal 2°C bedraagt en we streven naar een maximum van 1,5°C. Voor Europa en Nederland betekent dit een reduc- tiedoelstelling van 55 procent in 2030 en 95 procent in 2050. De overheid verankert deze ambitieuze doelen in de Klimaatwet. Zo geven we de benodigde langjarige ze- kerheid aan investeerders en samenleving.


AMENDEMENTEN


A72 Noordelijke provincies

Na “… investeerders en samenleving” toevoegen: "In 2030 is de Nederlandse doelstelling voor hernieuwbare energie 45 procent. Het doel voor energiebesparing is 40%."

Toelichting indiener: De doelstelling van Neder- land smart formuleren.

Toelichting Partijbestuur: We hebben al doestel- lingen voor duurzame energie vastgesteld: 2020 (14%), 2023 (16%) en 2050 (100%). Dat zijn ste-

vige ambities. We kiezen in onze Klimaatwet voor een zeer ambitieuze doelstelling voor CO2 reductie die we doorvertalen naar 5 jaren doel- stellingen voor duurzame energie en energiebe- sparing. Laten we die als leidraad nemen.

Stemlokaal: 22% voor, 50% tegen, 28% blanco.


• Wij willen een spoedige overgang naar een circulaire eco- nomie die grondstoffen zoveel mogelijk in de kringloop houdt, die produceert zonder te vervuilen en die volledig herbruikbare en/of biologisch afbreekbare producten maakt. Producenten blijven verantwoordelijk voor hun producten na verkoop. Producten moeten zodanig wor- den samengesteld dat zij op termijn volledig biologisch afbreekbaar of recyclebaar zijn. De circulaire economie kan dan leiden tot een extra omzet van 7,3 miljard euro per jaar, 54.000 banen, en een besparing op grondstof- fengebruik van 100 megaton per jaar, oftewel een kwart van onze jaarlijkse invoer van grondstoffen (cijfers TNO).


AMENDEMENTEN


A73 Zuid-Holland

Wijzigen “die volledig herbruikbare en/of af- breekbare producten maakt.” en “Producten moeten zodanig worden samengesteld dat zij op termijn volledig biologisch afbreekbaar of re-

cyclebaar zijn.” in: “die, voor zover ecologisch gunstig, optimaal herbruikbare en/of afbreek- bare producten maakt.” en “Producten moeten zodanig worden samengesteld dat zij op termijn optimaal biologisch afbreekbaar of recyclebaar zijn, met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk.”

Toelichting indiener: Volledig (eeuwig) herge- bruik van producten is voor sommige catego- rieën producten nagenoeg onmogelijk, bijvoorbeeld door degradatie of verontreiniging van gebruikte materialen. Dit geldt ook voor scheiding en afbraak van materialen: zelfs als materialen volledig scheidbaar of afbreekbaar zijn, kunnen de daarvoor benodigde processen zoveel energie vergen of onder dusdanige con- dities moeten plaatsvinden dat volledige schei- ding niet noodzakelijkerwijs ecologisch optimaal is.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement ver- laagt de ambitie op het vlak van duurzaamheid door nuanceringen aan te brengen die in onze ogen niet noodzakelijk zijn.

Stemlokaal: 10% voor, 70% tegen, 19% blanco.


A84 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “De PvdA zet in op een stapsgewijze verhoging van de belasting op het storten en verbranden van afval.” Toelichting indiener: De belasting op het storten van afval bedroeg in de jaren 2010 – 2011 meer dan €100 per ton. Momenteel is het tarief voor het storten èn het verbranden van afval €13 per ton. Deze belasting brengt jaarlijks ca €100 mil- joen op. Verhoging van deze belasting maakt al- ternatieven zoals afvalpreventie, hergebruik en recycling financieel aantrekkelijker en brengt de circulaire economie dus dichterbij. Met een ge- deelte van de opbrengst zou een innovatiefonds voor de circulaire economie opgericht kunnen worden. De verhoging van de belasting op het storten en verbranden van afval heeft een be- perkt effect op de afvalstoffenheffing omdat minder dan 20% van het Nederlandse afval op deze manier wordt verwerkt.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de uit- gangspunten van het programma.

Stemlokaal: 80% voor, 5% tegen, 15% blanco.

• De subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+) moet beter benut worden. Op dit moment wordt te veel geld niet uitgegeven. We moeten alle mogelijkhe- den benutten als het om duurzame energie gaat, we kun- nen het onszelf niet veroorloven om ergens iets te laten liggen. Het geld moet ook beter worden uitgegeven. Hoofddoel moet zijn om met gerichte inzet de kosten van duurzame energiebronnen waar we voor kiezen te redu- ceren. Nederland is sterk in offshore windenergie, en moet ook een speerpunt van het beleid zijn..

• Nederland moet koploper worden bij slimme energienet- ten waarin duurzame energie die door particulieren wordt opgewekt, probleemloos kan worden ingevoerd en afgenomen. Wij willen het voortouw nemen bij de ont- wikkeling en uitrol van een Europees energienet om grote hoeveelheden stroom te verwerken, bijvoorbeeld van offshore wind in Noordwest-Europa of zonnecentra- les uit Zuid-Europa .


AMENDEMENTEN


A74 Zuid-Holland

Na “… zonnecentrales uit Zuid-Europa.” toevoe- gen: “In dit kader moet Nederland zelf het initia- tief nemen voor projecten voor energieopslag.” Toelichting indiener: Over energieopslag werd op het congres van 17 en 18 januari 2015 een motie van o.a. PvdA Duurzaam aangenomen, die met veel enthousiasme door de fractie ont- vangen is. Omdat veel vormen van duurzame energie energieopslag nodig hebben om opti- maal gebruikt te kunnen worden, is het van be- lang dat we deze koers als partij doorzetten.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is in lijn met de bedoeling van het programma.

Stemlokaal: 84% voor, 2% tegen, 14% blanco.


• Investeringen in duurzame technologie worden pas kansrijk wanneer CO2-uitstoot ook echt een prijs krijgt. Het huidige Europese emissiehandelssysteem functio- neert nog onvoldoende en de verbeteringen (aanscher- ping doelstellingen, afsnijden van ontwijkings- mogelijkheden) kunnen nog jaren duren. De PvdA wil daar niet op wachten en wil zo snel mogelijk een mini- mumprijs voor CO2 invoeren, in samenspraak met onze buurlanden Duitsland, België, Frankrijk en Denemar- ken. Deze ‘Noordzeecoalitie voor energietransitie’ kan ook op andere vlakken samenwerken, zoals bij windpar- ken op zee. Aantoonbaar gevoelige industrieën voor car- bon leakage, zoals staal, worden ontzien bij de CO2-beprijzing. Mochten inspanningen van VS en China, ondanks Parijs, toch niet in lijn zijn met die van de EU, dan zetten we ons in voor CO2-grensheffingen.

AMENDEMENTEN


A75 Limburg

Schrappen: “Aantoonbaar gevoelige industrieën voor carbon leakage, zoals staal, worden ont- zien bij de CO2-beprijzing.”

Toelichting indiener: Door het opnemen van deze passage in het programma wordt iedere prikkel tot vermijding van carbon leakage weg- genomen.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement wil sectoren zoals de staalproductie (hoogovens) dusdanig zware eisen opleggen dat die industrie uit Nederland verdwijnt. Daar werkt de Partij van de Arbeid niet aan mee. Er is daarom in de gehele paragraaf gezocht naar een goed even- wicht tussen meer duurzaamheid en meer werk- gelegenheid, niet minder.

Stemlokaal: 12% voor, 67% tegen, 21% blanco.


• Wij willen dat de doelstellingen voor duurzame energie en energiebesparing uit het Energieakkoord ruimschoots worden gehaald. In het kader van de Klimaatwet stellen wij nieuwe ambitieuzere doelstellingen en beleid, op weg naar een volledig duurzame energievoorziening in 2050.

• Het gebruik van warmtepompen en zonne-energie willen wij stimuleren we door de energiebelasting op aardgas te verhogen en op elektriciteit te verlagen. Ook willen wij de vrijstelling achter de meter uitbreiden. De salderings- regeling blijft ook na 2020 bestaan voor particuliere stroomopwekking. Eigeninitiatief en coöperaties voor de- centrale energieopwekking willen wij gemakkelijker maken met een stimuleringsregeling groene energie voor zelfopwekkers.


AMENDEMENTEN


A76 Noord-Brabant

Na “… warmtepompen en zonne-energie” toe- voegen: “en waterkrachtcentrales”

Toelichting indiener: Naast warmtepompen en zonne-energie kunnen ook waterkrachtcentrales in rivieren of kleinere stromen op lokaal niveau worden gebruik om te voorzien in duurzaam op- gewekte energie.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is in lijn met de bedoeling van het programma.

Stemlokaal: 87% voor, 2% tegen, 11% blanco.

• Om het draagvlak voor windmolens op land te vergroten, willen wij energiecoöperaties voorrang geven bij de gun- ning van windmolenprojecten. De mensen van die co- öperaties zijn actieve burgers die hun omgeving en gevoeligheden goed kennen, en niet de weerstand oproe- pen die projectontwikkelaars vaak wel oproepen. Kolen- centrales zijn een bijzonder vervuilende vorm van energieproductie.

• We nemen daarom zo snel mogelijk afscheid van de ko- lencentrales, te beginnen met de meest vervuilende.

• Biomassa moet hoogwaardig worden gebruikt. Dat bete- kent benutting van biomassa als grondstof voor bioche- mie, alleen tweede- en derde-generatiebiobrandstof, en terughoudendheid met gebruik in kolencentrales. Waar CO2 nuttig en veilig kan worden toegepast (in de kassen, chemie) stimuleert de overheid dit.

• Kernenergie en schaliegas zijn schoon noch veilig en daarmee ongeschikt voor onze toekomstige energievoor- ziening. Technologisch ontwikkelingen zullen daar de komende twee decennia geen noemenswaardige veran- dering in aanbrengen. Kerncentrale Borssele moet zo snel mogelijk sluiten; Zeeland moet financieel worden geholpen bij de ontmanteling van Borssele.


AMENDEMENTEN


A77 Zeeland

Wijzigen “Kerncentrale Borssele moet … ont- manteling van Borssele.” in: “Kerncentrale Bors- sele moet zo snel mogelijk sluiten; het Rijk zal de kerncentrale van de provincie Zeeland over- nemen en de centrale binnen afzienbare tijd ontmantelen.”

Toelichting indiener: De huidige zin is te vaag. Het is in deze zin onduidelijk hoeveel financiële hulp Zeeland kan verwachten voor de ontman- teling van de kerncentrale. Om die reden is het verstandiger wanneer de kerncentrale door de overheid overgenomen wordt zodat er zeker- heid komt dat de kerncentrale in afzienbare tijd ontmanteld wordt.

Toelichting Partijbestuur: We willen Zeeland niet alleen laten opdraaien voor de kosten van ont- manteling van Borssele, Zeeland moet daarbij worden geholpen. Maar dit amendement legt alle kosten eenzijdig bij het Rijk, zonder inzich- telijk te maken om welke bedragen het gaat en hoe dit zich verhoudt tot de afspraak dat de Zeeuwse energiemaatschappij Delta een fonds zou vullen voor de kosten voor ontmanteling.

Stemlokaal: 17% voor, 57% tegen, 25% blanco.


• De Europese normen voor auto’s worden verder aange- scherpt zodat in 2025 alleen nog emissieloze nieuwe per-

sonenauto's, motoren, bromfietsen en scooters worden verkocht.

• Wij willen bindende afspraken met coöperaties en ver- huurders voor het hoogwaardig isoleren van alle wonin- gen in 2025. Woningeigenaren worden door een ‘ontzorgloket’ ondersteund bij het isoleren van hun wo- ning. De isolatie-eisen voor bestaande woningen worden stapsgewijs aangescherpt. Gebouw gebonden financie- ring (hypotheken) voor investeringen in energiebespa- ring wordt makkelijker gemaakt. De overheid gaat de verplichting om in kantoren en bedrijven besparende maatregelen te nemen strenger handhaven. In 2020 is alle nieuwbouw in Nederland minimaal energieneutraal.


AMENDEMENTEN


A78 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Verwarming met aardgas wordt de komende 10 tot 20 jaar in bijna elke buurt vervangen door een duurzame vorm van verwarming. Welke vorm en in welk jaar kan van buurt tot buurt verschillen. Er zal veelal een nieuwe infrastructuur voor warmte nodig zijn. Deze overgang eist intensieve sturing van de overheid. Het Rijk formuleert de harde kernopgave. Bovendien zorgt het Rijk voor kennis en financiering. Gemeentes voeren de regie van deze transitie in nauw overleg met bewoners, woningbouwcorporaties, netwerk- bedrijven, warmteleveranciers en andere betrok- kenen.”

Toelichting indiener: Een heel groot deel van de CO2-reductiedoelstelling moet Nederland berei- ken door afscheid te nemen van verwarming met aardgas, iets wat ook al nodig is om Gronin- gen te ontzien. Dat kan niet alleen bereikt wor- den door huizen en andere gebouwen goed te isoleren en te voorzien van warmtepompen en zonnecollectoren, maar vereist ook de aanleg van een infrastructuur geschikt voor transport en opslag van warmte. Datzelfde geldt voor koeling van gebouwen, die eveneens duurzaam gemaakt moet worden. Welk type warmte- en koudevoorziening voor een buurt het meest ge- schikt is, en wanneer die moet worden aange- legd, hangt af van de karakteristieken van de buurt. De beslissing daarover vereist veel over- leg tussen alle betrokkenen: bewoners, woning- bouwcorporaties, netwerkbedrijven, warmteleveranciers... Gemeentes moeten hierbij de regie krijgen. Provincies en Rijk moeten dat ondersteunen met een kenniscentrum voor

warmtetransitie en garanties voor investeringen. De wetgeving voor dit alles moet in de komende jaren tot stand worden gebracht.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement focust zich op de realisatie van grootschalige warmte- netten, die de aardgasnetten moeten vervangen. Het doel van het benutten van restwarmte uit in- dustrie wordt breed gedeeld. Echter; de vraag is of het verstandig is om restwarmte te benutten voor woningen, als tegelijk die woningen op ter- mijn bijna of geheel zelfvoorzienend zijn voor hun energie. Dan leggen we een duur warmtenet aan in wijken waar bijna niemand gebruik van maakt. Misschien is het beter om restwarmte voornamelijk in te zetten voor tuinbouw en an- dere industriële toepassingen.

Stemlokaal: 11% voor, 53% tegen, 37% blanco.


• Wij willen naar blijvend gezond water door zo spoedig mogelijk microplastics uit cosmetica en wasmiddelen te verwijderen en door waterfilters tegen vervuiling door medicijnen bij ziekenhuizen verplicht te stellen. Bij de waterzuivering worden grondstoffen als fosfaten uit af- valwater gewonnen en hergebruikt. Bedrijven die veel warmte produceren mogen die niet meer op het opper- vlaktewater lozen, maar worden verplicht die aan warm- tenetten te leveren.


AMENDEMENTEN


A79 Noord-Holland

Na “… verplicht te stellen.” toevoegen: “Ook ge- wasbeschermingsmiddelen en mest mogen niet in het oppervlaktewater komen door lozing of afspoeling.”

Toelichting indiener: Dit zijn stoffen die niet via het riool naar de zuiveringen komen dus niet gezuiverd worden, terwijl alle oppervlaktewater als drinkwaterbron wordt gebruikt, niet alleen het geloosde effluent erin.

Toelichting Partijbestuur: We delen de ambitie om zo min mogelijk slechte stoffen in ons op- pervlaktewater te krijgen.

Stemlokaal: 82% voor, 3% tegen, 15% blanco.


• Wij willen dat ieder product een productlabel krijgt waar aan de consument kan zien wat de sociale en ecologische prestatie of belasting van het product en de verpakking is. Alle verpakkingen worden op termijn biologisch af- breekbaar.

• De verhouding tussen lusten en lasten van de gaswin- ning in Groningen is de afgelopen decennia ontspoord. Terwijl heel Nederland flink heeft geprofiteerd van de ja- renlange opbrengsten, lijden de bewoners in het bevings- gebied aan schades, verliezen sommigen huis en haard en verdrinken anderen in ellenlange procedures. De schadeafhandeling moet bij de NAM worden weggehaald en onder publieke verantwoordelijkheid plaatsvinden. Schade moet ruimhartig worden vergoed en huizen, scholen en monumenten preventief versterkt. Maar dat is niet genoeg.


AMENDEMENTEN


A80 Zuid-Holland

Na “... publieke verantwoordelijkheid plaatsvin- den.” toevoegen: “Een onafhankelijk optredende autoriteit zorgt voor een evenwichtige en effec- tieve vaststelling van de schade en vergoeding, waardoor gedupeerden hun huis kunnen gaan herstellen in plaats van eindeloos te moeten precederen voor hun recht.”

Toelichting indiener: Xxxxxxxxxx met aardbe- vingsschade worden door optreden van de NAM geconfronteerd met een onevenredige bewijs- last om voor vergoeding van schade in aanmer- king te komen. Het is terecht om de schadeafhandeling weg te halen bij de NAM en te brengen onder publieke verantwoordelijk- heid. Dit moet leiden tot effectieve hulp aan ge- troffenen door de schade vast te stellen en te vergoeden in plaats van hen te betrekken in een juridisch steekspel. Deze doelstelling is nadruk- kelijk te vermelden als tegenstelling tot de hui- dige beschamende praktijken.

Toelichting Partijbestuur: We delen de intentie van de indiener.

Stemlokaal: 83% voor, 3% tegen, 14% blanco.


A81 Noordelijke provincies

Wijzigen: “in de komende tijd zo snel mogelijk zo ver mogelijk wordt teruggebracht” in: “in de komende vijf jaar stapsgewijs zo ver mogelijk wordt teruggebracht”

Toelichting indiener: Dat de gaswinning in de komende tijd zo snel mogelijk zo ver mogelijk wordt teruggebracht is mooi maar te vrijblijvend en geeft geen duidelijkheid naar de inwoners op de korte termijn. Om de nodigde rust, perspec- tief en vertrouwen aan de Groningers te bieden is een aanscherping op dit punt noodzakelijk.

Wij willen dat in jaarschijven wordt aangeven welk productieniveau in welk jaar mag worden gewonnen, dat er een versnelling moet komen om de energietransitie meer gestalte te geven. Dat we af willen van onze gasverslaving. Op deze wijze geef je de Xxxxxxxxxx perspectief; perspectief waar ze recht op hebben na alle el- lende van de afgelopen jaren en heden. Het on- langs vastgestelde gaswinningsbesluit van 24 miljard kubiek meter voor vijf jaar met een eva- luatiemoment na een jaar stuit op veel verzet in de regio, dat moet van tafel. Met dit wijzigings- voorstel willen wij tevens voorkomen dat de jaarlijkse getallen bingo in de 2e Kamer blijft be- staan.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- scherping van onze inzet voor Groningen Stemlokaal: 84% voor, 4% tegen, 11% blanco.


• De gaswinning in Groningen is in de afgelopen kabinets- periode voor het eerst significant teruggebracht om recht te doen aan de veiligheid in het gebied. Wij willen dat de gaswinning in de komende tijd zo snel mogelijk zo ver mogelijk wordt teruggebracht, door de alternatieven voor het in Nederland benodigde laagcalorische gas die er zijn volledig te gebruiken en door de export af te bouwen. Wij willen een onafhankelijk toezicht op de gaswinning.

• Groningen verdient perspectief. Daarom stellen we voor een vast deel van de opbrengst van de gaswinning te in- vesteren in de regio. Er wordt een fonds gevuld door een derde van de gasbaten apart te zetten. Het fonds wordt voor de helft gebruikt voor investeringen in de regionale sociaaleconomische structuur en voor de andere helft voor investeringen in een toekomstige duurzame ener- gievoorziening van Nederland. Om de investerings- agenda zeker te stellen garandeert het Rijk deze afspraak voor de komende tien jaar.


AMENDEMENTEN


A82 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “In Fryslân en Gronin- gen - inclusief de Waddeneilanden en het Wad- dengebied - mag onder geen enkele voorwaarde nieuwe gasboringen mogelijk wor- den gemaakt en daar waar mogelijk wordt ge- stopt met bestaande boringen omdat de risico's groot en niet te overzien zijn.”

Toelichting indiener: Vooraf voorspellen wat de gevolgen zijn van gasboringen blijken uitermate onbetrouwbaar te zijn. Inwoners van de provin- cie Groningen zullen nog jaren ernstige nadelen ondervinden van de boringen aldaar. Dat moet

zich niet herhalen in Groningen, Friesland en het Waddengebied.

Toelichting Partijbestuur: Voorop staat dat er veel zorgvuldiger moet worden omgegaan met de gaswinning. De belangen van bewoners en veiligheid moeten veel zwaarder wegen dan vroeger. Die kentering is gelukkig ingezet o.l.v. onze fractie in de Tweede Kamer. Dit amende- ment stelt een moratorium voor op alle nieuwe gasboringen in Friesland en Groningen. Een ge- heel moratorium, zoals het amendement voor- stelt, lijkt op een paardenmiddel, omdat we de komende decennia toch nog gas nodig hebben voor onze energievoorziening en nieuwe velden het grote Groningenveld in Slochteren kan ont- lasten.

Stemlokaal: 28% voor, 48% tegen, 24% blanco.


A83 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “De lusten en lasten van grote energieprojecten in het kader van de energietransitie moeten eerlijk worden verdeeld. Naast compensatiefondsen voor algemene voorzieningen en uitwerking van coöperatieve concepten, dient ook de individuele huiseigen- aar voldoende te worden gecompenseerd voor waardevermindering van zijn huis. In de nieuwe Omgevingswet wordt op initiatief van de PvdA een nieuw schadevergoedingsartikel opgeno- men, met een tekst die meer recht doet aan de positie van huiseigenaren bij grote energiepro- jecten. In dat artikel wordt vanuit de gedachte van eerlijker verdeling van lusten en lasten extra accent gelegd op schadevergoeding bij maat- schappelijk noodzakelijk ontwikkelingen.” Toelichting indiener: In het kader van de ener- gietransitie worden overal in het land grote energieprojecten gerealiseerd. Die projecten zijn gericht op een duurzame samenleving en die- nen het maatschappelijk nut. Vaak gaat dat ge- paard met subsidiestromen. Ook hier moet het uitgangspunt gelden dat de lusten en lasten eerlijk worden verdeeld. Op een aantal plaatsen in Drenthe en Groningen is veel onrust onstaan onder de bevolking over de negatieve effecten van geprojecteerde windmolenparken. Eén van de bezwaren betreft de waardevermindering van woningen. Er is aantoonbare informatie, waaruit blijkt dat woningen in zo'n gebied heel moeilijk verkoopbaar zijn geworden. De huizen-

prijzen zijn in veel gevallen fors gedaald. In de gemeente Aa en Hunze is de WOZ waarde voor veel woningen in het (potentiële) windmolenge- bied om die reden naar beneden bijgesteld. Het wordt door veel bewoners als een groot onrecht ervaren dat ondernemers respectievelijk de ge- hele samenleving de lusten hebben van deze energieprojecten en dat de individuele burger met de lasten wordt opgezadeld. De gedachte van coöperatieve aanpak is op zich lovenswaar- dig maaar biedt daar geen treffend antwoord op. De bestaande planschadevergoedingsrege- ling is verouderd. De jurisprudentie laat zien dat appellanten onder het motto van "normale maatschappelijke ontwikkeling" vaak door de rechter met een fooi worden afgescheept.

Meestal gaat het om niet meer dan enkele pro- centpunten. De nieuwe Omgevingswet staat in de steigers. Een uitgelezen kans om deze mis- stand aan de orde te stellen en een voorstel in te dienen dat meer recht doet aan de positie van omwonenden/huiseigenaren.

Toelichting Partijbestuur: We delen de noodzaak van een eerlijke verdeling van lusten en lasten bij grote ruimtelijke projecten. We vinden dat omwonenden beter en eerder betrokken moe- ten worden bij dergelijke projecten. We delen de ambitie om planschade adequater te vergoeden. De omgevingswet is echter al aangenomen dus het achteraf aanpassen van die wet is geen sine- cure. Er zijn trouwens ook voorbeelden, bijvoor- beeld de gemeente Tholen, waar de gemeente de WOZ waardes heeft verlaagd omwille van vermeende relatie tussen woningwaarde en windmolens, maar waar feitelijk geen waarde- vermindering is opgetreden door windmolen- parken. Dat geeft maar aan hoe ingewikkeld deze kwesties zijn.

Stemlokaal: 23% voor, 37% tegen, 40% blanco.


A85 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Het huidige degres- sieve systeem (hoe hoger het verbruik, hoe lager de energiebelasting) willen wij veranderen in een progressief systeem (een hoger tarief naarmate het energieverbruik toeneemt).” Toelichting indiener: In 1996 werd de Regule- rende Energie Belasting (REB) ingevoerd. Doel hiervan was de vergroening van het Neder- landse belastingstelsel. De REB zou een stimu-

lans moeten zijn voor energiezuinig gedrag. He- laas werkt het systeem averechts. Naarmate je meer verbruikt, ga je minder belasting betalen. Hierdoor werkt het verlaagde tarief van de REB voor grootverbruik als subsidie op fossiele brandstoffen. Daardoor is het een rem op inves- teringen in duurzame energie. Grootverbruikers in het bedrijfsleven, maar zeker ook bij de

(semi-)overheid, missen hierdoor een financiële prikkel om over te schakelen naar duurzame energie. Een raad van bestuur van bij voorbeeld een ziekenhuis of een school kan het zich nu eenmaal niet veroorloven om in zonnepanelen of een windmolen te investeren als het financi- ële rendement als gevolg van het lage energie- belastingtarief achterblijft. De lage tarieven voor de industrie worden vaak als noodzakelijk ge- zien om de concurrentiepositie van bedrijven niet aan te tasten. Energiebelasting werkt zo als verkapte subsidie voor de industriële sector. Het mes zou aan twee kanten kunnen snijden als de ondersteuning van het bedrijfsleven wordt los- gekoppeld van het energieverbruik. Dan kan de industrie gaan investeren in een steeds goedko- per wordende duurzame energievoorziening, waarvoor zij ook nog eens de beloning via de Energie Investeringsaftrek opstrijkt.

Toelichting Partijbestuur: We willen meer duur- zaamheid, maar wel op een manier die werk op- levert, en niet vernietigd. Dit amendement is veel te ingrijpend voor dit moment. Er is in de gehele paragraaf gezocht naar een goed even- wicht tussen meer duurzaamheid en meer werk- gelegenheid. In de belastingparagraaf staan diverse voorstellen voor vergroening die ook grootverbruikers zullen merken. Maar niet zo hard als dit amendement.

Stemlokaal: 19% voor, 54% tegen, 28% blanco.


A86 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “De vrijstelling voor energie-intensieve bedrijven, van de verplichting uit de Wet Milieubeheer om alle energiebespa- rende maatregelen met een terugverdientijd korter dan vijf jaar te nemen, gaan we schrap- pen, evenals als de vrijstelling om energieaudits uit te voeren.”

Toelichting indiener: De Wet Milieubeheer (zoals ook is afgesproken in het Nationaal Energieak- koord) biedt mogelijkheden om het bedrijfsle-

ven te verplichten om maatregelen op het ge- bied van energiebesparing uit te voeren met een terugverdientijd van maximaal 5 jaar con- form de erkende maatregelenlijst. Energie-in- tensieve bedrijven zijn nu vrijgesteld van deze verplichting, waardoor bedrijven die gezamen- lijk verantwoordelijk zijn voor ±2,8% van het energieverbruik in Nederland de verduurzaming van de Nederlandse economie ernstig vertra- gen.

Toelichting Partijbestuur: We delen de wens van de indiener voor een stevige ambitie op het vlak van energiebesparing. Dat is een van de pijlers van het energieakkoord. We denken echter dat we niet eenzijdig dergelijke regels moeten op- leggen tegen bedrijven, omdat we tot nu toe via het energieakkoord in overleg tot goede afspra- ken zijn gekomen met bedrijven en milieuorga- nisaties.

Stemlokaal: 22% voor, 46% tegen, 32% blanco.


A87 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Er komt een investe- ringsfonds met een totale omvang van 5% van het bruto nationaal product. Door de uitzonder- lijk lage rente kan de overheid onder gunstige voorwaarden financiering aantrekken om dit fonds te vullen. Door garantie aan te bieden en samen te werken met private partijen, kan een veelvoud van dit geld aan het rollen worden ge- bracht. De nog in te richten investeringsbank kan de uitvoering op zich nemen.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: In het programma staan al diverse voorstellen om tientallen miljar- den te investeren in o.a. duurzaamheid en ver- groening. Alleen al de groene investeringsbank zal rond de 18 miljard euro aan investeringskapi- taal hebben, waarbij de rendementen die be- haald worden op investeringen revolverend worden ingezet. Dit amendement leidt tot 'over- kill' en is niet nodig.

Stemlokaal: 7% voor, 67% tegen, 26% blanco.


4.6 Landbouw, voedsel en dierenwelzijn

AMENDEMENTEN


A88 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij zetten in op een transitie in de landbouw. Het huidige systeem van concurreren op kostprijs biedt op lange ter- mijn geen perspectief voor de sector, daarvoor lenen de productieomstandigheden in een druk bevolkt land als Nederland zich niet. Daarnaast heeft deze steeds intensievere vorm van land- bouw nadelige maatschappelijke en milieueffec- ten. In plaats daarvan willen we boeren stimuleren om zich te richten op het produceren van duurzame kwaliteitsproducten en grondge- bondenheid, bijvoorbeeld door te kiezen voor natuurinclusieve landbouw, lokale productie- en consumptieketens, dier- en milieuvriendelijke landbouwconcepten en het leggen van verbin- ding tussen landbouw en maatschappij. Deze vormen van landbouw leveren meerwaarde voor boer, dier, maatschappij, natuur en milieu. We zetten onze hoogwaardige landbouwkennis en innovatiekracht in om deze transitie te verwe- zenlijken.”

Toelichting indiener: Door het toevoegen van dit punt geef je aan welke richting de PvdA op wil met de landbouw en waar we ons al jaren voor inzetten o.a. in de Tweede Kamer en in Provinci- ale Staten van diverse provincies.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is in lijn met de bedoeling van het programma. Ook in de landbouw willen we een omslag richting een meer circulaire en duurzame landbouw.

Stemlokaal: 80% voor, 4% tegen, 16% blanco.


A89 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “In een toekomstige zoönose-uitbraak (ziekte die overdraagbaar is van dier op mens, zoals Q-koorts), stellen we het belang van volksgezondheid boven het eco- nomisch belang, hierom laten we de verant- woordelijkheid over de aanpak van een dergelijke uitbraak direct en volledig vallen onder het ministerie van volksgezondheid, wel- zijn en sport en niet gedeeltelijk onder het mi- nisterie van economische zaken.”

Toelichting indiener: Op dit moment zijn de mi- nisteries van EZ en VWS samen verantwoorde- lijk voor de aanpak wanneer zich een

zoönose-uitbraak voordoet. Hierdoor is het on-

duidelijk wie er daadwerkelijk de leiding heeft en staat de bescherming van de volksgezond- heid niet altijd voorop. Dit probleem signaleren ook infectiedeskundige Xxxxxxxx, voormalig di- recteur van het Centrum Infectiebestrijding, en oud-GGD-arts Xxx xxx xx Xxxxx in een uitzen- ding van Zembla. Omdat er bij dergelijke uitbra- ken een tegenstelling kan ontstaan tussen de economische en de volksgezondheidsbelangen, is het naar onze mening beter een keuze te maken en de regie volledig bij VWS te leggen. Toelichting Partijbestuur: Juist de samenwerking tussen de specialisten op landbouw (EZ) en volksgezondheid (VWS) is van groot belang bij de uitbraak van dergelijke dierziekten. Het argu- ment dat de volksgezondheid leidend moet zijn bij dergelijke uitbraken van dierziekten onder- strepen we, maar dat is geborgd door beide mi- nisteries samen te laten optrekken.

Stemlokaal: 31% voor, 39% tegen, 30% blanco.


• De investeringen die wij willen doen in innovatie en cir- culaire economie gelden ook voor de landbouw. Neder- land moet een innovatieve wereldspeler blijven als het gaat om voedsel.

• We willen dat voedseletiketten in een oogopslag duidelijk maken wat erin zit en hoe gezond en duurzaam het is. Hiertoe willen wij de wetgeving aanpassen. Producenten moeten een transparante database publiceren over hun producten, zodat de consument verantwoord kan kiezen.

• Wij willen dat er meer veevoeders uit de eigen akker- en tuinbouwrestproducten worden gehaald zodat we op ter- mijn kunnen stoppen met de import van de dure en niet- duurzame soja.

• Omwille van de voedselveiligheid hechten wij aan een goed geëquipeerde, voldoende gebudgetteerde en trans- parante Voedsel- en Warenautoriteit.

• Wij willen dat de mest die op land wordt uitgereden van gezonde samenstelling voor het milieu. De mineralen, fosfaat en stikstof gaan we daarom eerst (deels) uit de mest halen en separaat verhandelen als grondstof voor andere toepassingen.


AMENDEMENTEN


A91 Noord-Brabant

Schrappen: “Wij willen dat … voor andere toe- passingen.”

Toelichting indiener: Mestverwerking is naar onze mening geen duurzame oplossing voor het mestoverschot. Bovenstaande uitspraak kan de illusie wekken dat je dit wel denkt. We moeten eerder toewerken naar minder dieren zodat er

straks geen mestoverschot is. Bovendien vinden wij de uitspraak technisch niet geheel juist.

Daarom zouden wij dit punt graag schrappen. Toelichting Partijbestuur: Het programma stelt de maatregel dierrechten voor om ervoor te zorgen dat de veestapel niet kan groeien. Met dierrechten zal mestverwerking nooit kunnen leiden tot een te grote veestapel. In het kader van de circulaire economie is het verstandig om ook uit mest een deel van het fosfaat te halen zodat daar kunstmest van gemaakt kan worden, waar we in andere landen boeren mee kunnen helpen.

Stemlokaal: 21% voor, 46% tegen, 34% blanco.


A92 Noord-Holland

Na “… voor andere toepassingen” toevoegen: “De nutriënten uit de mest mogen niet door erf- afspoeling in het oppervlaktewater komen.” Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het lijkt praktisch on- mogelijk te voorkomen dat er mest vanaf een boerenerf in een sloot loopt. Bij dit amende- ment mist de maatvoering; bepaalde verboden/ geboden moeten wel uitvoerbaar blijven.

Stemlokaal: 11% voor, 60% tegen, 29% blanco.


• Wij willen de omvang van de Nederlandse veestapel con- troleren met dierrechten, met als normen dat de volks- gezondheid moet zijn gegarandeerd, geen overlast ontstaat, en dat duurzaamheid en dierenwelzijn worden gediend. Er komt een einde aan de bouw van megastal- len. We geven provincies de bevoegdheid om regionaal extra eisen te stellen aan de veehouderij in het kader van de volksgezondheid en het milieu. We pleiten voor verder onderzoek naar de gevolgen van de Q-koortsepidemie en stellen samen met de sector een schadefonds in voor alle getroffenen.


AMENDEMENTEN


A90 Noord-Brabant

Schrappen: “Er komt een einde aan de bouw van megastallen.”

Toelichting indiener: Indieners onderschrijven de paragraaf landbouw en willen niets liever dan de overlast door intensieve veehouderij doen ver- minderen vanuit de perspectieven volksgezond- heid, goed milieu en dierenwelzijn.

Het simpelweg stoppen van de bouw van me- gastallen is echter geen antwoord op dit pro- bleem. En wanneer is een stal een Megastal?

Het klinkt in verkiezingstijd goed maar is niet reëel. Drie op zichzelf staande redenen zijn aan- leiding om dit voorstel te doen:

- Het begrip megastal is niet eenduidig en dat leidt tot diverse verwachtingen bij groepen kiezers waardoor we beloften op voorhand niet waarmaken

- Grote stallen zijn vanuit de perspectieven volksgezondheid, milieu en dierenwelzijn vaak beter dan vele oude en/of kleine stallen.

- Het is niet verstandig om uit te sluiten dat er gebieden in Nederland zijn waar overlast door intensieve veehouderij mogelijk vermin- derd zou kunnen worden door juist enkele grote stallen toe te staan met sloop van vele kleinere,oudere stallen.

Toelichting Partijbestuur: Megastallen passen op geen enkele wijze bij onze visie op landbouw.

We delen wel de observatie van de indieners dat er een duidelijke definitie van megastal moet worden geformuleerd.

Stemlokaal: 43% voor, 34% tegen, 23% blanco.


A93 Noord-Brabant

Wijzigen: “Wij willen de … dierenwelzijn worden gediend” in: "Wij willen de omvang van de Ne- derlandse veestapel controleren en fors vermin- deren met dierrechten voor alle soorten vee, met als normen dat de volksgezondheid moet zijn gegarandeerd, geen overlast ontstaat en waar deze al aanwezig is wordt verminderd en dat duurzaamheid en dierenwelzijn worden ge- diend."

Toelichting indiener: De Nederlandse intensieve veehouderij is veel te groot voor het beperkte oppervlak van Nederland. Het economisch be- lang van de sector weegt niet op tegen de gi- gantische milieudruk van met name varkens- en pluimveehouderijen. De luchtkwaliteit, bodem- kwaliteit, de kwaliteit van het oppervlaktewater en drinkwater staan allemaal onder druk. Er is veel overlast bij omwonenden en de kans op uitbraak van voor mensen gevaarlijke dierziek- ten is altijd aanwezig. Het dierenwelzijn en anti- bioticagebruik in de reguliere houderij zijn altijd een punt van aandacht. De enige oplossing die alle genoemde problemen kan oplossen is het houden van minder dieren. Redenen genoeg om de veestapel in Nederland flink te laten krimpen en in balans te brengen met natuur. Hiervoor

zijn het behoud en invoering van dierrechten van alle soorten vee noodzakelijk.

Toelichting Partijbestuur: De ambitie die uit dit amendement spreekt, wordt gedeeld.


A94 Noord-Brabant

Na “We geven provincies … en het milieu.” toe- voegen: “Hiertoe wordt om te beginnen de Wet dierenaantallen en volksgezondheid aangeno- men en tevens nemen we het voorzorgscrite- rium op als weigeringsgrond voor vergunningaanvragen van veehouderijen in de AMvB’s van de Omgevingswet.”

Toelichting indiener: De provincies zijn verant- woordelijk voor de sturing op het ruimtelijke beleid. De praktijk leert echter dat provincies niet de instrumenten hebben om ongewenste ontwikkelingen van veehouderijen tegen te houden. De aanpak van de overlast door inten- sieve veehouderij komt mede daardoor onvol- doende tot stand. Ook is het juridisch gezien onvoldoende mogelijk om gezondheidscriteria te betrekken bij ruimtelijke afwegingen. Dit kan veranderen door de door het kabinet ontwik- kelde Wet Dierenaantallen en Volksgezondheid vast te stellen. Een goede verankering van het voorzorgscriterium in de Omgevingswet voor- komt vele losse wet- en regelgeving.

Toelichting Partijbestuur: We delen de ambitie van de indiener om provincies toe te staan re- gionaal extra eisen te stellen aan de omvang van agrarische bedrijven, echter kunnen wij nooit garanderen dat wetten worden aangeno- men.

Stemlokaal: 37% voor, 29% tegen, 34% blanco.


A95 Noord-Brabant

Na “… voor alle getroffenen” toevoegen: “en voor slachtoffers van toekomstige zoönose uit- braken.”

Toelichting indiener: De slachtoffers van de Q- koortsuitbraak in 2009 hebben tot en met 2012 moeten wachten tot er adequate hulpverlening werd georganiseerd in de vorm van het Q- koortsfonds Q-support. Momenteel is er voor slachtoffers van toekomstige uitbraken van dierziekten die gevaarlijk zijn voor mensen nog niets geregeld. Dit in tegenstelling tot veehou- ders, waarvoor met het Diergezondheidsfonds een voor de helft door de overheid gefinancierd

schadefonds bestaat. De veehouders zijn na de Q-koortsuitbraak van 2009 veel beter geholpen dan de slachtoffers. Dat mag niet nogmaals ge- beuren! Een hulpfonds (waaraan) de landbouw- sector een significante bijdrage levert is de oplossing.

Toelichting Partijbestuur: We beperken ons in het programma tot de slachtoffers van Q- koorts. Dat is een bestaand maatschappelijk probleem. De indieners willen een schadefonds voor alle toekomstige slachtoffers van zoöno- ses, maar dat lijkt voorbarig en te ruim gedefini- eerd. De griep bijvoorbeeld kan namelijk ook onder zoönosen worden geschaard.

Stemlokaal: 15% voor, 57% tegen, 28% blanco.


A96 Utrecht

Na “… voor alle getroffenen.” toevoegen: “Om de inklinking van het veen en de uitstoot van CO2 tegen te gaan zijn we terughoudend in het verlagen van het waterpeil in het veenweidege- bied en stemmen we het gebruik van de grond zoveel mogelijk af op de aard van het gebied (functie volgt peil).”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: We delen de ambitie.

Stemlokaal: 78% voor, 3% tegen, 19% blanco.


• Het gebruik van antibiotica in de veehouderij willen wij verder afbouwen. Antibiotica mogen alleen worden ge- bruikt in uitzonderingsgevallen en op individueel niveau. De NVWA gaat meer inspecteren op antibioticagebruik, ook in geïmporteerd voedsel zoals kweekvis.

• Wij willen het gebruik van pesticiden die schadelijk zijn voor mens, milieu en ecosystemen, zoals neonicotinoï- den, verbieden.

• Het gebruik van patentloze, vaak biologische, zaden en pootgoed willen we stimuleren. Wij willen een maat- schappelijk gesprek over nuttig gentech voedsel. We zijn geen voorstander van het patenteren en in eigendom nemen van natuur door bedrijven.


AMENDEMENTEN


A97 Zeeland

Na “… nuttig gentech voedsel.” toevoegen: “Er dient komende kabinetsperiode een beleid te komen voor toepassing van biotechnologie ge- richt op een duurzaam gebruik van de planeet, de bestrijding van armoede en volksgezond- heid.”

Toelichting indiener: Het moet niet bij praten al- leen blijven.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de am- bitie van het programma

Stemlokaal: 83% voor, 3% tegen, 15% blanco.


• We streven naar een hervorming van het Gemeenschap- pelijk Europees Landbouwbeleid per 2020 met hogere kwaliteitsnormen. Directe inkomenssteun voor boeren vervangen we door subsidies die gekoppeld zijn aan het realiseren van maatschappelijke opgaven zoals duur- zaamheid, natuurbehoud, gezondheid en dierenwelzijn. Ook kan een deel van het landbouwbudget worden inge- zet voor innovatie om onze voedselvoorziening toekomst- bestending te maken. Zo werken we toe naar een landbouw die past bij de opgaven voor de 21ste eeuw.

• Nederland moet zonder dralen strikt de Europese visse- rijwetgeving implementeren. Vangstrechten worden voortaan verdeeld op grond van transparante, sociale en ecologische criteria die duurzame visserij belonen en sti- muleren. Zo belonen we de innovatieve vissers. Overbe- vissing in onze binnenwateren willen we tegengaan.

• Verbetering van dierenwelzijn is in het belang van die- ren, maar ook een maatschappelijk en economisch be- lang. Boeren moeten kunnen aantonen dat hun dieren een goed leven hebben gehad. Wij willen regelgeving aanpassen zodat boeren verplicht worden het dierenwel- zijn te monitoren en te verbeteren met moderne midde- len. We stellen strengere eisen aan de brandveiligheid van bestaande stallen. Er komt een verbod op veetrans- porten van levende dieren die langer dan 8 uur duren.


AMENDEMENTEN


A98 Zeeland

Wijzigen “Er komt een … 8 uur duren.” in: “Om onnodig transport van slachtdieren te voorko- men wordt het slachten in Nederland het uit- gangspunt. Daar waar dat niet gebeurd wordt Europees geregeld dat er een verbod komt op veetransporten van levende dieren die langer dan 8 uur duren.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement spreekt een grote ambitie uit. We delen die am- bitie, maar temperen wel vooraf de verwachtin- gen omdat het lastig zal zijn om in EU verband dergelijke afspraken te maken.

Stemlokaal: 55% voor, 18% tegen, 27% blanco.


• Stroperij is niet alleen internationaal, maar ook in Neder- land een probleem. We willen een harde aanpak van de stroperij, met hoge boetes en een goede pakkans door voldoende groene buitengewone opsporingsambtenaren.

• Er worden steeds meer innovatieve alternatieven ontwik- kelt voor dierproeven. Wij staan achter de ambitie om Ne- derland in 2025 wereldleider in proefdiervrije innovatie te maken. Daartoe wordt een actieplan opgesteld.

• We willen wettelijk vastleggen welke diersoorten als huis- dier gehouden mogen worden. Die zogenaamde positief- lijst bestaat al voor zoogdieren, maar voor ander categorieën zoals vogels, vissen en reptielen gaan we dit ook vastleggen.

05 Werkzame samenleving: goed werk en rechtvaardig inkomen


Werk staat voor de PvdA voorop. Of je nu hoger of lager op- geleid, jong, of oud, arbeidsgehandicapt of van niet-westerse afkomst bent, iedereen verdient een eerlijke kans op goed werk en een rechtvaardig inkomen. We streven naar volle- dige werkgelegenheid en een inclusieve arbeidsmarkt waar voor iedereen een plek is. Werk is een sleutel tot bestaansze- kerheid, waardering en respect, en tot deelname aan de sa- menleving. Goed en eerlijk werk biedt de mogelijkheid om jezelf te ontplooien, en dat komt niet alleen het individu ten goede maar ook de samenleving als geheel. Wij zetten ons in voor de kwaliteit van het werk en van de arbeidsmarkt. Voor werk dat waardering, zekerheid en perspectief biedt, voor bescherming, een rechtvaardig inkomen, goede moge- lijkheden om werk en gezin te combineren, en een zeker pensioen. We investeren in begeleiding, omscholing en een leven lang leren en vragen ook van werkgevers hun verant- woordelijkheid te nemen.


Het gaat weer goed met de werkgelegenheid. Voor het eerst kent Nederland meer dan 10 miljoen banen. De werkloos- heid daalde van maart t/m augustus 2016 met 60.000 men- sen en er kwamen ruim 100.000 banen bij in die periode. Toch zijn er nog steeds teveel mensen die geen baan kunnen vinden, met name onder ouderen. De PvdA wil daarom ver- der met het creëren van goed werk, eerlijk werk en meer werk. Mede daarom investeren we geleidelijk aan in 100.000 nieuwe banen in de publieke sector.


Het gaat minder goed met de zekerheden die werk zou moe- ten bieden. Werk geeft tegenwoordig minder zekerheid en waardering dan vroeger. Het lijkt nu normaal dat werkne- mers zomaar inwisselbaar zijn. Het aantal flexwerkers dat ongewenst in een onzekere situatie zit, neemt rap toe; in- middels gaat het om 35 procent van de beroepsbevolking. Veel zzp’ers werken met ondernemingslust aan het eigen be- drijf, en dat is mooi. Maar anderen zijn noodgedwongen zzp’er, en moeten concurreren tegen te lage prijzen zonder garanties voor de toekomst. Deze onzekerheid vreet aan mensen. Het vreet ook aan de samenleving als geheel. Veel zzp’ers zijn niet in staat om geld opzij te zetten voor hun pensioen of eventuele arbeidsongeschiktheid. De gevolgen hiervan blijven nu nog onzichtbaar maar zijn op termijn gi- gantisch en ontwrichtend omdat de kosten voor de verzor- gingsstaat dan door een steeds kleinere groep moet worden opgebracht.


Wat goed is, willen we behouden. Dat de arbeidsmarkt dy- namischer is dan vroeger, is positief, maar de schaduwzijden willen we bestrijden.


Wij komen op voor mensen die niet uit eigen keuze flexwer- ker of zzp’er zijn geworden, maar noodgedwongen, doordat werkgevers veel vast werk in flexwerk hebben omgezet. Dat geldt bijvoorbeeld voor veel schoonmakers, bouwvakkers en mensen in de thuiszorg. Voor hen pakt het verlies van de ze- kerheid van een vaste baan vaak zeer nadelig uit. Hun positie willen wij verbeteren. Wij willen dat zij een reële kans heb- ben op een vaste baan of een hogere functie. Wij willen het

aantrekkelijker maken om mensen in vaste dienst te houden of te nemen, bijvoorbeeld met belastingmaatregelen. We kie- zen voor ‘gelijk loon voor gelijk werk’ en strijden tegen ver- dringing, uitbuiting en concurrentie op arbeidsvoorwaarden.


Ook zzp’ers uit overtuiging hebben te maken met een zwakke onderhandelingspositie tegenover opdrachtgevers over tarieven, en met kostbare arbeidsongeschiktheidsverze- keringen. Wij willen hen meer zekerheden bieden.


Inkomensongelijkheid is slecht voor de sociale samenhang in de samenleving, maar ook voor de economie. Wij streven naar een fatsoenlijk inkomen voor iedereen. We zijn tegen zelfverrijking door de bedrijfstop en we bestrijden armoede. We vinden het onaanvaardbaar dat ruim 400.000 kinderen in Nederland in armoede opgroeien.


We zien dat niet iedereen in goede gezondheid de AOW-leef- tijd bereikt. Tegelijk zien we ook dat er mensen zijn die ei- genlijk nog wel door willen werken nadat ze de AOW-leeftijd hebben bereikt. Aan al die mensen willen we recht doen. Wij zijn trots op het Nederlandse pensioenstelsel. Nergens ter wereld is de armoede onder ouderen zo laag als hier, en ge- pensioneerden kunnen doorgaans volop meedoen in de sa- menleving. Wel moeten we het pensioenstelsel aanpassen aan de tijd om het daarmee sterker te maken. Het doel is om ouderen meer inkomenszekerheid te bieden, in te spelen op individuele wensen, en ook zzp’ers een goed pensioen te bie- den. Zodat er voor iedereen na een leven van hard werken de zekerheid van een goed pensioen is.


5.1 Goed werk

• Om vast werk aantrekkelijker te maken willen wij, ana- loog aan de zelfstandigenaftrek, een werknemerskorting invoeren. Hiervoor maken we extra budget vrij.

• Wij willen een nieuw werkgelegenheidsakkoord sluiten met de vakbonden en werkgevers met een langjarige wer- king voor meer werk en meer zekerheid voor alle werk- nemers. Ook afspraken over hogere lonen horen hierbij. De overheid geeft het goede voorbeeld door de lonen in de publieke sector te verhogen.

• Wij willen gelijke behandeling afdwingen van uitzend- krachten en payrollers ten aanzien van hun collega’s in dienst bij de inlener. Uitzonderingen van dit principe worden beperkt.


AMENDEMENTEN


A100 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Het arbeidscontract voor onbepaalde tijd (vast dienstverband) dient weer de norm te worden. Een contract voor be- paalde tijd of uitzend/payroll contract zal alleen worden toegestaan voor maximaal één periode van één jaar ten behoeven van tijdelijk werk, tij- delijke vervanging of een incidenteel langere in- werkperiode. Afwijkingen van deze wettelijke normen kan alleen via cao afspraak.” Toelichting indiener: Toelichting: weliswaar is er

een beperkte groep mensen die als werknemer

– vaak tijdelijk - de flexibiliteit van uitzendwerk of van payrolling verkiezen boven vast werk, maar dat geldt niet voor het overgrote deel van de werknemers. Vast werk geeft immers meer continuïteit, stabiliteit en daarmee meer be- staanszekerheid. De huidige normen bij uitzend- werk leiden niet tot vast werk, maar door tijdelijke onderbreking tussen contracten of uit- zend-/payrollconstructies tot langer onzeker werk. Nederland is nu ook koploper met flexibel en onzeker werk voor werknemers.

Toelichting Partijbestuur: Het programma schaft payrolling af en gaat dus verder dan dit amen- dement.

Stemlokaal: 16% voor, 62% tegen, 22% blanco.


• Wij willen dat preventieve bescherming tegen willekeur bij ontslag onverkort blijft bestaan, evenals de plicht van werkgevers om functioneringsgesprekken te voeren, en investering door werkgevers in scholing van hun mede- werkers.


AMENDEMENTEN


A99 Zuid-Holland

Schrappen: “… , evenals de plicht van werkge- vers om functioneringsgesprekken te voeren, …” Toelichting indiener: Enerzijds is dit te detaillis- tisch voor een concept-verkiezingsprogramma, anderzijds is dit ook het primaat van de cao- partijen. Een politieke partij zou zich hier niet in moeten mengen, en dit namens de werknemers moeten overlaten aan de vakbonden.

Toelichting Partijbestuur: Voor een goede uit- voering van de nieuwe ontslagbescherming is het houden van functioneringsgesprekken on- ontbeerlijk. Vandaar dat die plicht is opgeno- men in het programma.

Stemlokaal: 26% voor, 56% tegen, 17% blanco.


• De transitievergoeding moet vanaf de eerste werkdag worden opgebouwd. Zodat er een scholingsbudget komt voor alle werknemers, terwijl tegelijkertijd de kostenver- schillen tussen flex en vast worden verminderd.

• In de ene sector krimpt de werkgelegenheid, terwijl deze in de andere toeneemt. We willen naar Zweeds voorbeeld werken aan sector overstijgende fondsen die werknemers in staat stellen om zich om te scholen naar sectoren waar tekorten zijn.

• Wij willen het afwentelen van risico’s beperken. Mensen met een flexibel contract belanden vijf keer zo vaak in de WW dan mensen vanuit een vast contract. Voor werkge- vers komt er daarom een gedifferentieerde WW-premie naar contractvorm.


• Wij willen een collectieve verzekering invoeren voor een deel van de risico’s voor kleine werkgevers bij de loon- doorbetaling bij ziekte. Daarmee maken we het aantrek- kelijker om mensen aan te nemen en delen we de risico’s breder als een werknemer onverhoopt ziek wordt.


AMENDEMENTEN


A101 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Voor regulier werk geldt dat werken met een vast contract conform de CAO weer de norm moet worden. Flexibele dienstverbanden zijn alleen voor aantoonbaar tijdelijk werk. De overheid geeft als werkgever het goede voorbeeld en wordt daar op aange- sproken.”

Toelichting indiener: Het is een goede zaak meer rechten te realiseren voor flexwerkers, payrollers en andere tijdelijke krachten. Tegelijk is het een jammerlijke zaak dat veel mensen op onzekere vormen van werk zijn aangewezen. Voor goed en eerlijk werk zou een vast contract conform CAO standaard moeten zijn. Met flexconstruc- ties gaat de werking CAO voor een steeds gro- tere groep werkenden verloren, waarbij deze groep daardoor niet alleen zekerheid, maar ook beloningscomponenten mist zoals pensioenop- bouw en verzekeringen. Vandaar dat een vast contract conform CAO de norm moet zijn. De overheid als werkgever moet hier het goede voorbeeld geven.

Toelichting Partijbestuur: We delen het uit- gangspunt van de indiener.

Stemlokaal: 83% voor, 4% tegen, 13% blanco.


A102 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Arbeid wordt steeds meer geflexibiliseerd en gedigitaliseerd. Met het oog op de snel veranderende arbeidsrelaties moet de overheid het belang van medezeggen- schap samen met sociale partners daarom blij- ven bevorderen.”

Toelichting indiener: In het hoofdstuk over ar- beid ontbreekt medezeggenschap. Arbeid wordt steeds meer geflexibiliseerd en gedigitali- seerd. In dit licht is versterking van medezeg-

genschap noodzakelijk. Wellicht is wetswijziging nog niet aan de orde, maar het belang van ver- sterking van medezeggenschap met het oog op snel veranderende arbeidsrelaties dient in het PvdA verkiezingsprogramma benadrukt te wor- den. In het PvdA programma dient uitgesproken te worden dat in het licht van de toename van geflexibiliseerde en gedigitaliseerde arbeid en de gevolgen voor de arbeidsrelaties, de over- heid het belang van medezeggenschap, in sa- menwerking met sociale partners, zal blijven bevorderen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 88% voor, 3% tegen, 10% blanco.


A103 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: De technologische vernieuwingen rond arbeid, zoals robotisering en digitalisering, moet in goede banen worden geleid: technologische innovatie moet hand in hand gaan met sociale innovatie. Dit kan met behulp van campagnes voorlichting en het noe- men van goede voorbeelden en door sociale in- novatietrajecten te subsidiëren.

Toelichting indiener: 'Robotisering' en 'technolo- gische vernieuwing/ontwikkelingen' komen al- leen in algemene zin en alleen in het hoofdstuk 'Wereld in Verandering" voor. Nergens iets over hoe betrokkenen (overheid, sociale partners, werknemers en leidinggevenden) daar vat op kunnen krijgen, over hoe je "technologie in goede banen kunt leiden" . Wat kan/moet de overheid doen?

- Door campagnes, voorlichting, bijeenkom- sten, awards, ondersteuning www.kennis- xxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx e.d., uitdragen dat het belangrijk is dat technologische innovatie hand in hand gaat met sociale innovatie;

- Door subsidies voor starttrajecten sociale in- novatie in het MKB, voor bijzondere initiatie- ven (zoals nu al fieldlab sociale innovatie in Smart Industry), voor onderzoek naar slaag- en faalfactoren bij sociale innovatie.

- Er zijn goede voorbeelden in Finland, Duits- land en Vlaanderen. In Nederland gaat bijna alle stimulering alleen naar technologische in- novatie. Daar kan best wat vanaf voor sociale innovatie: het bevorderen van ‘goed werk’ dat gelijk opgaat met het verhogen van de ar-

beidsproductiviteit en het verbeteren van het innovatief vermogen van organisaties.

Het PvdA verkiezingsprogramma moet zich hierover uitspreken, ook al omdat minister As- scher in het begin – onterecht - in de pers is ge- framed als 'bang voor robots'.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 87% voor, 4% tegen, 9% blanco.


5.2 Eerlijk werk

• Wij willen een einde maken aan arbeidsmigratie als ver- dienmodel op basis van kostenverschillen tussen buiten- landse werknemers en Nederlandse collega’s. De detacheringrichtlijn wordt hiertoe aangescherpt en de A1- verklaring gaat op de schop.

• Wij willen de arbeidsinspectie uitbreiden. Die ziet toe op ontduiking van sociale wetgeving en ook op gezonde werkomstandigheden. De inspectie krijgt 10 miljoen extra budget om extra inspecties te verrichten en boetes uit te delen.

• Wij willen het toezicht op uitzendbureaus aanscherpen om malafide praktijken aan te pakken.

• Wij tornen niet aan het Algemeen Verbindend verklaren van cao’s, want concurrentie op arbeidsvoorwaarden staan we niet toe.

• Wij willen dat alle mensen die werken het wettelijk mi- nimumloon verdienen en hierover pensioen- en verze- keringsrechten opbouwen. Daarom voeren we de loonkostensubsidie in als norm voor de hele sociale ze- kerheid. Het instrument loondispensatie vervalt.


5.3 Meer werk

• Wij zien we dat er behoefte is aan het vervullen van be- langrijke publieke functies: de conciërges en assistenten op scholen, toezicht in bus en tram, ondersteuning van sport en cultuurverenigingen en het schoonhouden van de openbare ruimte. De PvdA wil dat die publieke taken weer worden vervuld. Tegelijk zien we dat er teveel men- sen tegen hun zin langdurig aan de kant staan. Daarom introduceren we geleidelijk aan 100.000 nieuwe banen tussen de 100 procent en 120 procent minimumloon. De banen zijn additioneel en er is geen verdringing.


AMENDEMENTEN


A104 Gelderland

Schrappen: ”tussen 100 procent en 120 procent minimumloon”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het gaat om 100.000 echte banen minimaal op minimumloonniveau, met een uitloop naar 120% minimumloon. Dit amendement maakt het juist onduidelijker.

Stemlokaal: 10% voor, 74% tegen, 16% blanco.

A105 Zeeland

Na “… is geen verdringing” toevoegen: “Er dient dan ook gezocht te worden naar een systeem waarin de uitvoering van nuttige maatschappe- lijke activiteiten gekoppeld kan worden aan de groep die al een tijdje aan de kant staat. Con- creet betekent dat er naast de reguliere econo- mie en arbeidsmarkt een parallelle economie wordt ontwikkeld waar degenen die nu aan de kant staan in een aangepaste werkomgeving aan de slag kunnen.”

Toelichting indiener: Als gevolg van de grote veranderingen onder invloed van globalisering en technologische ontwikkeling wordt er van werknemers gevraagd dat zij zich continu aan- passen aan de veranderende eisen op de ar- beidsmarkt. Niet iedereen kan daar in mee en zonder ingrijpen zal de kloof tussen de deelne- mers aan de arbeidsmarkt en zij die daarbuiten staan alleen maar groter worden. Groepen die niet langer mee kunnen komen op de steeds dy- namischer arbeidsmarkt kunnen toch een bete- kenisvolle bijdrage leveren, van waarde zijn en zich van waarde blijven voelen.

Toelichting Partijbestuur: Wij geven het streven naar een inclusieve arbeidsmarkt met volledige werkgelegenheid niet op. Dat is een kernop- dracht voor de PvdA; juist voor die mensen die langdurig aan de kant staan. Dus geen parallelle economie, maar één economie en één arbeids- markt voor alle mensen. Vandaar ook onze voorstellen voor 100.000 banen, voor meer dan

100.000 banen voor mensen met een beper- king, etc..

Stemlokaal: 19% voor, 55% tegen, 26% blanco.


A106 Zuid-Holland

Na “ … de openbare ruimte” toevoegen: “en ook in de zorg”

Toelichting indiener: Er zijn natuurlijk nog veel meer gebieden waar belangrijke publieke func- ties vervuld kunnen of zouden moeten worden vervult; de huidige opsomming is een goede il- lustratie, maar deze wordt nog sterker door deze beperkte toevoeging.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is in lijn met de bedoeling van het 100.000 banen- plan.

Stemlokaal: 83% voor, 2% tegen, 15% blanco.

• Wij willen de onlangs geïntroduceerde Lage Inkomens- voorziening verhogen en uitbreiden. Werkgevers hebben zo een grote stimulans om banen te creëren voor mensen die een bescheiden inkomen verdienen.

• Wij willen de bestaande fiscale stimulansen uitbreiden om oudere werknemers aan te nemen. Zo wordt het voor werkgevers aantrekkelijker om ervaren werknemers aan te nemen.

• Op het gebied van arbeidsongeschiktheid en ziekte willen wij werkgevers ontlasten met no risk polissen en minder administratieve verantwoordlijkheden.

• De harde afspraken over banen voor mensen met een ar- beidsbeperking in reguliere bedrijven en bij de overheid moeten worden gehandhaafd. Als de overheden en be- drijfsleven onvoldoende presteren, dan gaat de quotum- wet in. Overheden worden verplicht om de komende jaren 25.000 werkplekken aan te bieden aan mensen met een arbeidsbeperking. Bedrijven creëren er de ko- mende jaren minimaal 100.000. Voor mensen die niet regulier aan het werk kunnen, worden 30.000 nieuwe beschutte werkplekken gecreëerd.

• Wij willen dat uitvoeringsinstanties, zoals het UWV, vriendelijker en menselijker opereren. Mensen die hun uiterste best doen om een baan te vinden worden niet verplicht om eindeloos nutteloze activiteiten te verrich- ten. De benadering gaat van wantrouwen naar vertrou- wen. Ondersteuning bij het vinden van werk of een passende opleiding neemt de plaats in van verplichtingen en straffen die zijn gebaseerd op wantrouwen.


AMENDEMENTEN


A107 Noordelijke provincies

Na “… gebaseerd op wantrouwen” toevoegen: “Werkzoekenden boven de 60 jaar, die structu- reel en gedurende meerdere dagen per week vrijwilligerswerk of mantelzorg doen willen wij vrijstelling van de sollicitatieplicht bieden.” Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het Partijbestuur stelt een alternatief amendement voor (zie nummer A108) dat de standaard sollicitatieplicht in de WW afschaft. We vinden dat je met 60 jaar nog steeds van grote waarde bent op de arbeids- markt. We treffen regelingen om ook voor die groep werk te realiseren. Dat is niet makkelijk, maar we gaan er wel voor. Mensen die in de WW zitten kunnen vrijwilligerswerk doen of mantelzorg geven. Langdurig oudere werklozen zijn vrijgesteld van sollicitatieplicht het jaar voorafgaande aan de AOW. Wij willen regelen dat werknemers die ontslagen worden in hun laatste jaar voorafgaande aan de AOW ook wor- den vrijgesteld van de sollicitatieplicht.

Stemlokaal: 37% voor, 40% tegen, 23% blanco.

A108 Partijbestuur

Na “… gebaseerd op wantrouwen” toevoegen: “We schaffen de standaard sollicitatieplicht af in de WW Die leidt tot te veel frustratie bij goed- willende mensen. We willen meer maatwerk toestaan bij de sollicitatieplicht.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Geen

Stemlokaal: 71% voor, 14% tegen, 15% blanco.


A109 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: Uitvoeringsregels die gericht zijn op het (weer) aan betaald werk krij- gen van diverse groepen werkzoekenden moe- ten zoveel mogelijk vereenvoudigd worden. We willen meer werken vanuit het principe van een regeling voor de basis van de arbeidsmarkt. Dat betekent minder bureaucratie voor uitvoerende instanties en minder belemmeringen voor de werkzoekenden.

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Minder regels klinkt mooi, maar in dit geval ontkomen we niet aan een scala aan uitvoeringsregels. De oorzaken waarom mensen aan de kant staan zijn divers. Daar past geen simpele oplossing en geen sim- pele eenvoudige regel bij. Dan doe je geen recht aan de ingewikkeldheid van omstandigheden waarin allerlei groepen zonder werk zich bevin- den. Wel zijn we voorstander van blijven experi- menteren met maatwerk.

Stemlokaal: 18% voor, 53% tegen, 30% blanco.


A110 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: De PvdA wil dat men- sen die over langere periode nog geen werk hebben gevonden (het zogenaamde granieten bestand) niet eindeloos worden bezocht en aan- geschreven door controleurs. Wij willen daar- voor gemeenten experimenteerruimte bieden.

Toelichting indiener: Sommige mensen kan de overheid alleen helpen door de controle op de langdurig werkloze mensen af te schaffen .

Toelichting Partijbestuur: Experimenteerruimte voor gemeenten is een goed streven, zeker voor mensen die langdurig aan de kant staan. Echter; het doel moet blijven om mensen weer aan de slag te krijgen, in een betaalde functie. Wij geven het streven naar een inclusieve arbeids- markt met volledige werkgelegenheid niet op.

Dat is een kernopdracht voor de PvdA; juist voor die mensen die langdurig aan de kant staan. Vandaar ook ons voorstel voor 100.000 banen in de publieke sector.

Stemlokaal: 38% voor, 39% tegen, 23% blanco.


A111 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Ook door middel van het stimuleren van arbeidstijdverkorting realise- ren we meer banen.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Arbeidstijdsverkorting levert in de meeste gevallen geen extra banen op maar meer werkdruk voor de werknemer, het werk moet in minder uren worden gedaan. Dat leert de ervaring van de jaren '80. De enige ma- nier waarop wij denken dat het zin heeft is via de zogenaamde generatiepacten, waarbij oude- ren vanaf 62 minder gaan werken en jongeren worden aangenomen om die vrijgevallen uren 1- op-1 op te vullen. We kiezen in het programma ook voor het recht op 4x9 uur werken zodat werk en gezin beter gecombineerd kunnen wor- den.

Stemlokaal: 21% voor, 56% tegen, 24% blanco.


A112 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Verder dienen zo snel mogelijk de effecten van de bestaande beleids- instrumenten om 50 plussers aan het werk te helpen, met onderzoek te worden vastgesteld. Alleen de instrumenten die effectief zijn, dienen te worden gehandhaafd.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het is de gewoonte om beleid en wetgeving te evalueren. Aantoonbaar niet werkende maatregelen worden afgeschaft. Stemlokaal: 32% voor, 37% tegen, 31% blanco.


A113 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Er dienen harde af- spraken te worden gemaakt over banen voor mensen van 50 jaar en ouder die werk zoeken in reguliere bedrijven en bij de overheid. Dit in analogie met de afspraken voor mensen met een arbeidsbeperking. Als de overheden en be- drijfsleven onvoldoende presteren, dan dient een nader vast te stellen quotum te gaan gel- den.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: We delen de frustratie die spreekt uit dit amendement maar vinden de gekozen oplossing niet de beste. We stellen in het programma voor om een breed werkgele- genheidsakkoord te sluiten tussen vakbonden, werkgevers en overheid, waarmee ook ouderen- werkeloosheid verminderd moet worden. Daar- naast creëren we 100.000 banen voor langdurig werklozen in de publieke sector.

Stemlokaal: 19% voor, 56% tegen, 25% blanco.


A114 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij streven naar her- stel van volledige werkgelegenheid. Daartoe wordt een plan voor de arbeid opgesteld.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Ons concept-verkie- zingsprogramma ís een plan voor de arbeid. We creëren honderdduizenden banen, we scherpen de bescherming voor werknemers en zzp´ers flink aan en investeren miljarden in de econo- mie.

Stemlokaal: 24% voor, 49% tegen, 27% blanco.


A115 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “De plicht tot een te- genprestatie wordt vervangen door een recht op een basisbaan, met normale rechtspositie en loon.”

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Wij vinden dat mensen in de bijstand vanuit vertrouwen moet worden benaderd. De meeste mensen in de bijstand wil- len werken en vanuit die wil moeten mensen worden geholpen door de gemeente. Echter; voor een deel van de mensen in de bijstand is de tegenprestatie een instrument voor gemeen- ten om mensen weer actief te krijgen richting een betaalde baan. Dit amendement slaat dat instrument uit de handen van gemeenten.

Stemlokaal: 19% voor, 61% tegen, 20% blanco.


A116 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Om het menselijker opereren van de uitvoeringsinstanties te stimu- leren veranderen we de systematiek van finan- ciering van sociale zekerheid en arbeidsmarktreïntegratie. Marktwerking en fi- nanciële prikkels hebben niet geleid tot beter resultaat, maar hebben wel onbedoelde effec-

ten: gemeenten ontmoedigen mensen die een uitkering aanvragen en richten zich bij re-inte- gratie op de meest kansrijken, uit angst voor een tekort op hun budgetten. In plaats van het straffen van gemeenten waar de arbeidsmarkt tegenzit reserveren we geld voor uitsluitend po- sitieve prikkels. In overleg met betrokkenen (ge- meenten, cliëntenraden) ontwikkelen we een financieringssysteem dat gemeenten die succes hebben met arbeidsmarkt(re)integratie beloont, zodat ze wat aantoonbaar werkt kunnen uitbrei- den.”

Toelichting indiener: De organisatie van direc- teuren van sociale diensten DIVOSA verwacht dat het percentage 'kansarmen' in het bestand van de bijstand zal toenemen bij een dalende werkloosheid. Van de geschatte 50% naar wel- licht 70%. Een deel van de oorzaak ligt in het soort werk dat wordt gecreëerd. We moeten zorgen dat mensen niet links blijven liggen.

Maar een deel heeft ook te maken met de ma- nier waarop met name gemeenten worden gefi- nancierd. In de huidige systematiek mogen gemeenten bijstandsbudget dat over is houden, en moeten gemeenten die tekort komen dat in eerste instantie zelf bijpassen. De bedoelde pre- mie op succes is in de praktijk vooral een angst om met een tekort te blijven zitten. Dit amende- ment is onderdeel van een bredere wens, name- lijk om de financialisering en het zogenaamd bedrijfsmatig werken van de publieke sector tegen te gaan.

Toelichting Partijbestuur: Ons huidige pro- gramma voorziet al in een versoepeling van re- gels met meer nadruk op maatwerk, persoonlijke dienstverlening, ruimte voor experi- menten en geen straffen meer, gebaseerd op wantrouwen.

Stemlokaal: 20% voor, 52% tegen, 28% blanco.


A117 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “In combinatie met een regionale opzet van het economisch beleid stimuleren wij ook een regionale arbeidsmarkt waarin overheid, bedrijven, onderwijs samen- werken. Economische groei levert meer investe- ringen, meer vernieuwing en meer banen op.

Een regionaal arbeidsmarktbeleid zorgt ervoor dat werkzoekenden, met om/bijscholing, zoveel mogelijk van deze banen kunnen vervullen.“

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 75% voor, 4% tegen, 20% blanco.


A118 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “Voor gebieden aan de Duitse en Belgische grens is een regionale arbeidsmarkt grensoverschrijdend. Wij willen bevorderen dat werkzoekenden die in Neder- land wonen in Duitsland en in België gemakkelij- ker een baan vinden. Internationale regelgeving en afspraken moeten belemmeringen voor werkzoekenden zoveel mogelijk wegnemen.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 82% voor, 2% tegen, 16% blanco.


A119 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “Nu de Participatiewet zijn intrede heeft gedaan vinden we het oppor- tuun om de voorgenomen verdergaande korting te schrappen op de rijksvergoeding per werkne- mer, die onder de doelgroep Sociale Werkvoor- zieningsschap vallen.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Omdat gemeenten minder mensen zelf via een SW bedrijf aan het werk hebben, is ook minder geld nodig. Die mensen werken immers bij reguliere bedrijven. Dit amendement wil gemeenten veel meer geld geven voor beschut werk dan nodig is. Dat is overbodig. Gemeenten krijgen wat ze nodig hebben.

Stemlokaal: 22% voor, 52% tegen, 26% blanco.


A120 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “De PvdA hecht aan werkleerbedrijven, die werkzoekenden met een afstand tot de arbeidsmarkt perspectief bieden. Scholing en werkervaring opdoen zijn cruciaal.” Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 85% voor, 2% tegen, 12% blanco.

A121 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: Er moet meer aan- dacht zijn voor de positie van Xxxxxxxxx. Wij willen ervoor zorgen dat mensen met een zwaardere arbeidsbeperking ook kansen krijgen om aan het werk te komen.

Toelichting indiener: Meer aandacht voor de po- sitie van de echte Wajonger in het bedrijfsleven. Nu worden de mensen die goed zijn eruit gepikt door werkgevers en de mensen die net niet goed genoeg zijn krijgen geen kansen op de ar- beidsmarkt. We moeten ook aandacht geven aan de zwaarder beperkte medemens die wel nog kan en wil werken. Al is het in een dubbel- functie.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 78% voor, 3% tegen, 19% blanco.


A122 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij vinden het be- langrijk dat diploma's en certificaten van oplei- dingen in grensregio’s, vooral voor lager- en middelbaar opgeleiden, – over en weer – erkend worden. Hierdoor verbetert de arbeidsmobiliteit in grensregio's en worden de administratieve lasten van werkzoekenden en werkgevers ver- laagd. De kans op een baan in grensregio’s neemt hierdoor toe.”

Toelichting indiener: Wij constateren dat er in regio’s langs de landsgrenzen van Nederland re- latief veel grensarbeid verricht wordt, waar taal, woon- en werkland van arbeidszoekenden kun- nen verschillen en dat er tussen de Nederlandse, Belgische en Duitse grensregio's grote verschil- len kunnen bestaan rondom vraag naar arbeids- plaatsen en het aanbod van gediplomeerde werkzoekenden. Echter door een moeizame er- kenning (accreditatie) van diploma's en certifi- caten stagneert de arbeidsmobiliteit. Hierdoor staan er onnodig mensen werkloos aan de kant, zoals medewerkers in de kinderopvang. In Ne- derland is er een overschot terwijl er in Duits- land een tekort is aan deze gekwalificeerde medewerkers. Als Partij van de Arbeid willen wij ook voor hen een lans breken.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 81% voor, 2% tegen, 17% blanco.

A123 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “In sociaaleconomisch kwetsbare- krimpgebieden handhaaft de lande- lijke overheid rijksinstellingen zoals de belas- tingdienst, rechtbank, justitiële instellingen. Dat is goed voor behoud van banen en dienstverle- ning.“

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 79% voor, 4% tegen, 17% blanco.


5.4 Vrijheid en bescherming voor zzp’ers

• Wij willen bereiken dat iedere werkende een inkomen krijgt om van te leven. Daarom krijgen ook zzp’ers die een opdracht voor anderen uitvoeren de bescherming van het minimumloon, inclusief compensatie voor soci- ale verzekeringen. Daarnaast passen we de (Europese) mededingingsregels aan zodat zij collectieve tariefafspra- ken mogen maken. Wij verbieden aanbestedingen onder het niveau van het minimumloon.


AMENDEMENTEN


A124 Noord-Brabant

Na “… van het minimumloon.” toevoegen: “Wij verbieden aanbestedingen onder het niveau van het minimumloon plus compensatie voor sociale verzekeringen.”

Toelichting indiener: Om te zorgen dat een ZZP’er ook middelen heeft om zich te verzeke- ren voor arbeidsongeschiktheid en te sparen voor pensioen en om te voorkomen dat een ZZP’er oneerlijke concurrentie op kosten vormt met werknemers moet ook hier deze toevoe- ging gemaakt worden.

Toelichting Partijbestuur: We delen de intentie van de indiener, maar kunnen niet overzien of het juridisch volledig haalbaar is.

Stemlokaal: 82% voor, 4% tegen, 14% blanco.


• De startersaftrek willen wij stapsgewijs omzetten in een aannamebonus. Huidige starters gaan er niet op achter- uit en het wordt aantrekkelijker voor bedrijven om men- sen in dienst te nemen in plaats van in te huren.

• We willen zzp’ers de bescherming bieden tegen het risico van arbeidsongeschiktheid. Er komt daarom een basis- verzekering voor alle zzp’ers op basis van onderlinge so- lidariteit.

AMENDEMENTEN


A125 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “ zzp’ers in de opko- mende netwerkeconomie ontberen iedere ar- beidsrechtelijke bescherming: risico’s van arbeidsomstandigheden, arbeidstijden, sociale zekerheid en minimum inkomen zijn niet gere- geld. Dat gaan we verbeteren.”

Toelichting indiener: In het stukje ‘Vrijheid en bescherming voor ZZP’ers’ dient ook iets te worden gezegd over gevolgen van de opko- mende 'platform economie' zoals Uber; Tas- kRabbit, etc. Bij Uber etc. ontbreekt een arbeidsovereenkomst en vaak ook een overeen- komst van opdracht. Xxxxxx’x van arbeidsom- standigheden, arbeidstijden, sociale zekerheid, minimum inkomen enz. zijn niet geregeld. Het PvdA concept-verkiezingsprogramma dient zich uit te spreken over de gevolgen van de door de platformeconomie gewijzigde arbeidsverhou- dingen en daarop te anticiperen. Ook de ZZP’ers in deze opkomende sectoren dienen beschermd te worden.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma

Stemlokaal: 79% voor, 4% tegen, 17% blanco.


5.5 Rechtvaardig inkomen

• Wij willen de koopkracht voor lagere- en middeninko- mens ondersteunen. Dit kan door de opbrengsten van vergroening, de aanpak van belastingontwijking en een hogere bankenbelasting terug te sluizen naar lagere be- lastingen en extra koopkracht voor deze groep.

• De lastendruk op bedrijven en werknemers is de afgelo- pen decennia steeds schever geworden. Wij willen daarom een deel van wat we met zijn allen verdienen, verschuiven van werknemerslasten naar werkgeverslas- ten.


AMENDEMENTEN


A126 Noordelijke provincies

Na “… werknemerslasten naar werkgeverslas- ten.” toevoegen: “De belasting op kapitaal zal verhoogd worden en de belasting op arbeid ver- laagd.”

Toelichting indiener: Een relatief groot deel van de belastinginkomsten is in Nederland afkom- stig van belasting op arbeid. Binnen de EU staat Nederland op de tweede plaats. De belasting op

kapitaal is relatief laag. Financieel kapitaal wordt daardoor beter beschermd dan menselijk kapitaal, arbeid (vrij naar Piketty). Bedrijven en vermogenden dragen steeds minder bij aan de overheid en de werknemers steeds meer. Dat kan eerlijker!

Toelichting Partijbestuur: Ons programma is een grote omslag t.o.v. nu. We belasten bedrijven en vermogenden veel meer dan nu en we verlagen de belastingen voor lage en middeninkomens. We doen dus wat de indiener wil toevoegen.

Stemlokaal: 45% voor, 27% tegen, 28% blanco.


• Vermogenden en directeur-grootaandeelhouders betalen nu geen premies voor veel collectieve voorzieningen zoals zorg (WLZ en ZVW), terwijl ze daar wel aanspraak op maken. Dit willen wij veranderen, door naar het ver- zamelinkomen te kijken bij het heffen van belastingen en premies.

• Wij willen het minimumloon verhogen door een mini- mumuurloon te introduceren op basis van een werkweek van 36 uur. Zo krijgt iedereen met een fulltimecontract of een 0-urencontract de mogelijkheid om het mini- mumloon te verdienen en tegelijkertijd 4 x 9 uur te wer- ken.

• We vinden dat wie hard werkt, daarvoor ook beloond moet worden. Ook als je jonger bent. Het minimum- jeugdloon voor jongeren vanaf 18 jaar willen wij stapsge- wijs gelijktrekken met het normale minimumloon dat nodig is om van te kunnen leven.


AMENDEMENTEN


A127 Noord-Brabant

Na “… te kunnen leven.” toevoegen: Bedrijven die BBL MBO leerlingen of beginnend beroeps- beoefenaars aannemen belonen we met een sti- muleringsmaatregel.

Toelichting indiener: Na afschaffing van het jeugdminimumloon wordt het leren in de prak- tijk, wat voor veel jongeren de beste manier is, zo onaantrekkelijk dat het, om jongeren in de BBL aan het werk te houden verstandig is be- drijven te stimuleren deze stageplekken te creë- ren. Voor beginnend beroepsbeoefenaars in vooral de ambachten die nog minder productief zijn dan hun meer ervaren collega’s is een ver- gelijkbaar risico aanwezig en ook daar is het dan verstandig om werkgevers te stimuleren om deze groep aan te nemen. Een stimuleringsrege- ling kan vergelijkbaar zijn met de al bestaande regelingen voor 50+’ers.

Toelichting Partijbestuur: We hebben in het pro- gramma reeds de LIV opgenomen, het lageinko- mensvoordeel. Dat creëert meer banen in de lagere loonschalen door gericht aan werkgevers een loonkostensubsidie te geven. We hebben dus al een instrument in het programma staan om dit doel te bereiken.

Stemlokaal: 22% voor, 47% tegen, 32% blanco.


• Wij willen dat stageplaatsen voor jongeren worden gega- randeerd, en dat er een minimum stagevergoeding komt, om uitbuiting van stagiairs te voorkomen.

In steeds meer gemeenten worden experimenten gedaan met een vorm van basisinkomen. De PvdA ondersteunt deze experimenten en wil leren van de ervaringen. Ook willen we belemmeringen wegnemen die mensen ervan weerhoudt om vanuit de bijstand deels aan het werk te kunnen en zo stap voor stap uit de bijstand te kunnen komen.


AMENDEMENTEN


A128 Zuid-Holland

Wijzigen “In steeds meer … te kunnen komen” in: “Er is veel politieke discussie over het basis- inkomen als onderdeel van de toekomstige sa- menleving. Werk is om vele redenen zeer belangrijk maar biedt geen lange termijn zeker- heid meer voor iedereen. Basisinkomen biedt dat waarschijnlijk wel maar dat moet aange- toond worden met experimenten. Bijvoorbeeld in een regio (40.000 mensen) waar men bereid is regelgeving en subsidies daarop aan te pas- sen. Kosten naar schatting 40 miljoen euro. Ex- perimenten met basisinkomen komen daarnaast voor binnen diverse geledingen van onze sa- menleving in het bijzonder bij goed werk, recht- vaardig inkomen , participatie, gezondheidszorg en een duurzame en sociale economie. De PvdA ondersteunt deze experimenten en wil leren van de ervaringen bij gemeenten, bedrijven , instel- lingen en burgerinitiatieven in ons land.” Toelichting indiener: De aangenomen motie van 4 juni 2016 over basisinkomen is sterk verzwakt opgenomen. De tekst zegt niets over de poli- tieke samenwerking en de omvang van 20 mil- joen euro. Omdat er na afloop van de experimenteerfase een stabiele politieke samen- werking aanwezig moet zijn en experimenten rond basisinkomen niet alleen betrekking heb- ben op participatiewetgeving ( bijstandswet)

maar dat het ook mogelijk is dat gemeenten een basisinkomen tijdelijk toekennen aan personen die daardoor hun bijdragen aan de samenleving kunnen voortzetten (mantelzorgers, probleem- gezinnen etc.) en experimenten belangrijke raakvlakken hebben met de andere hoofdstuk- ken van het concept-verkiezingsprogramma in het bijzonder met het deel “ werkzame samen- leving”, is een aanpassing van de tekst noodza- kelijk.

Toelichting Partijbestuur: We zijn voor meerdere experimenten voor een basisinkomen. Dit amen- dement maakt de tekst onduidelijker. Dit amen- dement vult bij voorbaat in hoe een experiment met een basisinkomen eruit moet zien. Het pro- gramma wil de invulling van de experimenten met een basisinkomen vrijlaten, juist omdat er allerlei varianten denkbaar zijn. Om nu te focus- sen op 1 type experiment beperken we ons te- veel. Meerdere experimenten zijn nodig om uit te vinden welke variant de meeste aanknopings- punten voor de toekomst geeft.

Stemlokaal: 11% voor, 63% tegen, 25% blanco.


A129 Zeeland

Wijzigen “De PvdA ondersteunt … van de erva- ringen.” in: “De PvdA ondersteunt deze experi- menten en wil gemeenten actief stimuleren om met het basisinkomen te experimenteren.” Toelichting indiener: De huidige zin is te vrijblij- vend. Door de snel veranderende wereld waarin steeds meer banen verdwijnen door de verdere automatisering en robotisering moet er vaart gemaakt worden met het creëren van een nieuw economisch en sociaal model. Het basisinkomen kan daarvoor een goede oplossing zijn.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 78% voor, 9% tegen, 13% blanco.


A130 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Om een slagvaardige arbeidsbemiddeling bij een groeiend aanbod van ouderen en personen uit achterstandsgroe- pen in een sterk evoluerende arbeidsmarkt blij- vend te bevorderen wordt een landelijk netwerk van regionale bemiddelingscentra ingericht.

Dit netwerk speelt in op vraag en aanbod naar resp. van werk in gemeenten en regio’s, agen- deert en activeert de bemiddeling. Om de kwali-

teit van deze bemiddeling te waarborgen dient te worden geïnvesteerd in hoogwaardige data- generatie die vacatures en aanbod samenbrengt door gegevens van: open vacatures; markt- trends; beroepsprofielen; beschikbaarheid van werkzoekenden, scholingsmogelijkheden en be- schikbaarheid van om-, her- en bijscholingsmo- gelijkheden, in het bijzonder, waar mogelijk, duaal onderwijs. De gegevens zijn openbaar en geactualiseerd beschikbaar. Een landelijke or- gaan coördineert deze decentrale inspanningen en evalueert de resultaten. Dit orgaan valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van So- ciale Zaken en Werkgelegenheid.”

Toelichting indiener: Het is een bijzondere ver- antwoordelijkheid van de overheid om de open- bare arbeidsvoorziening op een aanvaardbaar niveau te houden voor toekomstige generaties gezien de sterk gewijzigde marktomstandighe- den het afgelopen decennium.

Daarnaast wijst het rapport Xxx Xxxxxx (2013 resp. Congres maart 2015) bestaanszekerheid en goed werk als pijlers van het sociaaldemocra- tisch denken aan. En het rapport geeft aan dat middelen om idealen te verwezenlijken moeten passen bij de idealen.

Toelichting Partijbestuur: Het UWV biedt veel dienstverlening digitaal aan. Afgelopen jaren hebben we erop ingezet dat persoonlijke dienst- verlening overeind blijft, zeker voor bepaalde groepen. Op Werkpleinen werken de gemeente en UWV samen. Ook werken er andere organi- saties met diensten op het gebied van werk, op- leiding en re-integratie. In dit amendement wordt gepleit voor de arbeidsvoorziening, die stamt uit een andere tijd.

Stemlokaal: 12% voor, 61% tegen, 28% blanco.


A131 Noord-Brabant

Toevoegen nieuwe bullet: “Er is veel werk in de persoonlijke dienstverlening. Door de vergrijzing neemt die vraag toe. Hier liggen enorme kansen voor meer banen voor mensen met MBO1 en 2 diploma. Dit worden alleen banen met sociale zekerheid (ziektekosten, arbeidsongeschiktheid en pensioenopbouw) als het verschil tussen wit en zwart werken kleiner wordt. Daarom het ex- periment met het huishoudtientje worden uitge- breid.”

Toelichting indiener: Er is veel werk in de markt

voor persoonlijke dienstverlening. Door de ver- grijzing neemt deze vraag toe. Van schoonmaak, tot gezelschap tot klusjes. Nu wordt dit werk meestal zwart (via briefje bij Xxxxxx Xxxxx) of als zzp-er of als alphahulp. Deze mensen hebben dan geen sociale zekerheid. Door het verschil tussen wit en zwart werken kleiner te maken kunnen hierdoor echte banen ontstaan. Boven- dien vermindert dit de druk op de mantelzorg en de collectieve zorg voorzieningen. Asscher en van Rijn hebben het huishoudtientje inge- voerd. Hiermee is het mogelijk dit werk mogelijk te maken. Dit experiment moet worden doorge- zet en uitgebouwd.

Toelichting Partijbestuur: De PvdA strijdt voor een fatsoenlijke arbeidsmarkt, daar past dit ex- periment uitstekend bij.

Stemlokaal: 81% voor, 3% tegen, 16% blanco.


5.6 Armoedebestrijding

• Wij willen dat iedere gemeente armoedebeleid voert. De gemeenten krijgen meer geld voor armoedebestrijding. Er moet specifieke aandacht zijn voor kinderen die op- groeien in armoede.

• Elk kind moet mee kunnen doen. Met sport, mee op schoolreisje, cultuur ontmoeten, op je verjaardag een ca- deautje en in de winter een warme jas. Oók als je op- groeit in een arm gezin. Daarvoor hebben we structureel 100 miljoen extra uitgetrokken. De komende tijd gaan we alles op alles zetten om dit ook echt bij elk kind te krij- gen die het nodig heeft. Daarvoor gaan we de samenwer- king aan met gemeenten, scholen, consultatiebureaus en maatschappelijke partijen zoals Stichting Leergeld, het Jeugdsport- en cultuurfonds, Stichting Jarige Job en tal van andere lokale initiatieven. Zodat straks echt elk kind mee kan doen. We accepteren ook niet dat scholen via al- lerlei extra bedragen voor reizen, computers, ect kinde- ren buitensluiten.

• Wij zijn voor de koppeling van uitkeringen en AOW aan

de gemiddelde loonstijging. Iedereen moet meeprofite- ren van economisch herstel.

• Xxxxxxx met een onvolledige AOW krijgen momenteel via de bijstand een aanvulling tot het sociaal minimum voor 65-plussers. Omdat deze aanvulling onder de kos- tendelersnorm valt worden ouderen die bijvoorbeeld bij hun kinderen inwonen op die aanvulling gekort. Dat is niet rechtvaardig. Wij willen daarom voor deze specifieke groep een tegemoetkoming introduceren en het daar- naast mogelijk maken om via individueel maatwerk schrijnende gevallen te helpen.

• Mensen moeten worden geholpen als zij met grote schul- den kampen. We willen de sociale incasso vanuit de over- heid verder uitbouwen door maatwerk mogelijk maken bij incasso door het Rijk. We pleiten voor één incassobureau voor alle Rijksdiensten. Dat geeft overzicht en het lukt dan beter om problematische schulden te helpen oplossen. We handhaven de beslagvrije voet. Wij introduceren een deur-

waardersregister. We handhaven de adempauze van 6 maanden om mensen die failliet dreigen te gaan de kans te geven tot een vergelijk te komen. Private incassobureaus die woekertarieven rekenen pakken we aan.


AMENDEMENTEN


A132 Gelderland

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij streven ernaar dat werk altijd loont. Wanneer bijvoorbeeld mensen vanuit de Participatiewet of de Wajong weer aan het werk gaan, gaan zij er ook financi- eel op vooruit.”

Toelichting indiener: Op dit moment gaan som- mige wajongers er financieel op achteruit wan- neer zij gaan werken vanuit een uitkering. Het kan niet zo zijn dat werken financieel onaantrek- kelijk is voor een groep mensen die het niet breed heeft en het zelfs extra moeite kost om deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Wij zorgen er dus voor dat werken voor iedereen loont.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement leidt ertoe dat Wajong-uitkeringen verlaagd kunnen worden, en dat willen we niet.

Stemlokaal: 15% voor, 63% tegen, 22% blanco.


A133 Noord-Brabant

Toevoegen nieuwe bullet: “We onderzoeken wie en welke schulden zich lenen voor voorwaarde- lijke kwijtschelding met als doel mensen weer perspectief te geven op een gezonde en financi- eel stabiele toekomst.”

Toelichting indiener: Voor veel mensen die schulden hebben is het perspectief compleet verdwenen. De schuldeisers weten ook dat de mogelijkheid dat ze ooit hun geld terug kunnen krijgen, zo goed als nihil is. De PvdA gunt men- sen een tweede kans. Natuurlijk onder voor- waarden die ten gunste zijn van de betreffende mogelijkheden te onderzoeken voor wie en welke schulden

Toelichting Partijbestuur: Dit past goed bij onze uitgangspunten.

Stemlokaal: 80% voor, 4% tegen, 16% blanco.


5.7 Werk en gezin

• Wij willen het betaald ouderschapsverlof voor vaders en partners verruimen naar drie maanden. Zo kunnen vaders en partners ook zorg dragen voor de pasgeboren baby.

• Wij juichen het toe dat ouders (willen) werken. Dit on- dersteunen wij door toeslagen en kortingen voor hen uit te breiden.

• Wij willen dat ieder kind een goede start krijgt in het leven en dat ouders hun kinderen met een gerust hart naar de kinderopvang kunnen brengen. Daarvoor doen we in hst. 6 een uitgebreid voorstel.

• Wij willen de naschoolse opvang op de school zelf fors uitbreiden. De leerlingen kunnen er terecht voor en na school tussen 7:30 tot 18:30 uur. Er is volop ruimte voor sport en cultuur, huiswerkbegeleiding en brede maat- schappelijke ontwikkeling. Scholen kunnen zelfstandig het naschoolse aanbod aanbieden of hun gebouw ter be- schikking stellen aan organisaties die dit verzorgen.

• Wij willen iedereen, binnen redelijke voorwaarden, het recht geven op een flexibeler werkrooster om de werk- planning goed te laten passen bij het gezinsleven. Een vierdaagse werkweek met werkdagen van 9 uur wordt als recht verankerd in de wet.

• Wij willen het familierecht aanpassen om het rechtvaar- diger te maken en beter te laten aansluiten bij deze tijd. We maken van huwelijkse voorwaarden de standaard in plaats van gemeenschap van goederen. Bij scheiding ver- korten we de periode dat een ex-partner alimentatie kan krijgen. We gaan vastleggen dat de ouders in meerouder- gezinnen (bijvoorbeeld twee moeders en een vader) ver- gelijkbare rechten krijgen als de ouders in tweeoudergezinnen. Dat past bij een moderne samenle- ving waar steeds meer kinderen meer dan twee ouders hebben.


AMENDEMENTEN


A134 Zuid-Holland

Schrappen: “Bij scheiding verkorten … alimenta- tie kan krijgen”

Toelichting indiener: Deze zinsnede bouwt voort op een initiatiefwetsvoorstel van PvdA, VVD en D66 dat al bij de Tweede Kamer is ingediend.

De Raad van State heeft de indieners verzocht om hun wetsvoorstel te heroverwegen omdat deze plannen nog niet goed zouden passen bij de huidige maatschappelijke realiteit en de Raad van State wil voorkomen dat “door nieuwe, onrealistische regels schrijnende situa- ties ontstaan”. De indieners beraden zich mo- menteel op de benodigde aanpassingen.

Het vraagstuk is ingewikkeld en vergt een genu- anceerde aanpak. De zin op p. 34 doet daar te weinig recht aan. Zo blijkt uit onderzoek dat vrouwen op het moment van scheiden vaak een grote achterstand op de arbeidsmarkt hebben doordat zij tijdens het huwelijk gestopt zijn met werken of part time zijn gaan werken om voor het gezin en het huishouden te zorgen. Zij kun- nen daardoor na een scheiding niet snel weer volledig in het eigen levensonderhoud voorzien (xxxxxxxxxxxxxxxxx.xx). De indieners van het

wetsvoorstel houden daar tot nog toe te weinig rekening mee. Bovendien wijzen rechters ook nu al slechts in 16% van de zaken alimentatie aan vrouwen toe, omdat steeds meer vrouwen in het eigen onderhoud kunnen voorzien (cbs 28/10/2014. Verder inkorten van de alimentatie- duur is dus ook niet langer nodig. Verlagen van de alimentatieduur bevordert tenslotte de ar- moede onder eenoudergezinnen. Volgens Ar- moede in kaart 2016 (SCP) lopen deze gezinnen ook nu al de meeste kans op armoede. Daar staat tegenover dat leefvormen tegenwoordig niet altijd meer een leven lang duren en dat mensen steeds vaker verschillende langdurige relaties kennen tijdens hun leven. De indieners willen partners in staat stellen om na een schei- ding zo snel mogelijk ook financieel afscheid te nemen van de oude partner. Om een zorgvuldig nieuw evenwicht te vinden is nader beraad nodig. De indieners zijn daar mee bezig.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement wil een breed gedragen PvdA wetsinitiatief blokke- ren. De bedoeling van deze maatregel is om partners (ook mannen) korter dan nu recht te geven op alimentatie en het niveau van alimen- tatie te baseren op het inkomensniveau van voor het huwelijk. Dat vinden we eerlijk. In deze 21ste eeuw mag je van volwassenen verwachten dat zij , ook na een scheiding, na zes jaar weer zelf in hun inkomen kunnen voorzien. Dat is de termijn waar in de meeste gevallen de alimenta- tietermijn volgens het voorstel naar teruggaat. Stemlokaal: 11% voor, 67% tegen, 22% blanco.


A135 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Maak kinderopvang gratis voor gezinnen met een inkomen tot twee maal modaal. En voor hogere inkomens naar draagkracht.”

Toelichting indiener: Kinderopvang is een nood- zakelijke voorziening voor gezinnen met twee- verdieners. Het maakt het mogelijk dat beide ouders werken en de kansen voor met name vrouwen op de arbeidsmarkt verbeteren.

Toelichting Partijbestuur: We bieden aan alle kinderen tussen 2 en 4 jaar 2 hele dagen gratis opvang met voor- en vroegschoolse educatie. Dit amendement verhoogt echter de lasten voor de tweeverdieners met een middeninkomen. Dat is een heel grote groep mensen. We handhaven

de kinderopvangtoeslag waarmee de groep die de indiener bedoelt enorm geholpen is maar die ook voor de groep tweeverdieners boven 2x modaal (gezamenlijk 70.000 bruto per jaar) soelaas biedt

Stemlokaal: 15% voor, 61% tegen, 24% blanco.


A136 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Stel een onderzoek in naar de mogelijkheid van een 4 daagse werk- week van 8 uur als nieuwe norm voor de Neder- landse arbeidsmarkt.”

Toelichting indiener: De Nederlandse maat- schappij gaat steeds meer te maken krijgen met robotisering en automatisering van werkproces- sen. Op termijn zal dit leiden tot verdringing van werkgelegenheid in een aantal sectoren. Aan- sluiting van aanbod en vraag op de arbeids- markt is hierdoor te verwachten.

Tweeverdieners zijn inmiddels de norm voor ge- zinnen om een acceptabel inkomen te verkrij- gen. Dit knelt met de zorgtaken voor kinderen en ook met de behoefte aan mantelzorg. Thans is een 40-urige werkweek in veel sectoren nog de norm waardoor verdeling van deze zorgta- ken tot problemen leiden.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in tegenspraak met wat we hierover in de resolutie 'De Bakens verzetten' (commissie Xxxxxxx) hebben vastge- legd. We stellen een recht in om 4x9 te mogen werken, daarmee spelen werkende ouders alle- bei een vrije dag extra vrij. 4x8uur werken leidt alleen maar tot onaanvaardbare werkdruk omdat de werklast dan in 8 uur gepropt moet worden. De werklast wordt echt niet minder; dat wijst de ervaring met arbeidsverkorting uit.

Stemlokaal: 16% voor, 65% tegen, 19% blanco.


5.8 Pensioenen

• Wij willen dat de nominaal gegarandeerde uitkering ver- dwijnt als uitgangspunt in het toezicht. Dit leidt tot min- der strenge dekkingseisen waar aan gemakkelijker is te voldoen. Afboeken van pensioenen wordt daardoor zo- veel mogelijk voorkomen en indexatie komt weer binnen bereik.

AMENDEMENTEN


A137 Zuid-Holland

Wijzigen “Dit leidt tot … is te voldoen.” in: “De benodigde voorzieningen worden berekend op basis van gerealiseerde en te verwachte rende- menten. Hierdoor worden dekkingsgraden min- der afhankelijk van de lage rentestanden.” Toelichting indiener: Ons pensioenstelsel is van belang voor iedereen. Voor de gepensioneerden omdat ze daardoor inkomen hebben en voor de jongeren omdat zij ook op een goede dag oud zullen zijn. Dat stelsel moet dan wel goed in el- kaar zitten, omdat het vele generaties lang goed moet functioneren. Het zat ook goed in elkaar. Maar in 2007 is er toch een probleem ontstaan: met de beste bedoelingen is, bij de invoering van de pensioenwet in 2007, besloten dat de verplichtingen van pensioenfondsen moeten worden berekend met een rekenrente die af- hangt van de rentestanden over een bepaalde periode. Helaas pakte deze beslissing volkomen verkeerd uit. De rentestanden in Europa worden door de ECB gebruikt als instrument om econo- misch bedrijvigheid te stimuleren. Mede daar- door daalde de rentestand tot de huidige historisch lage waarden. Gelukkig blijkt dat de rendementen, die pensioenfondsen behaalden met het belegde vermogen, er niet onder heb- ben geleden. Bijvoorbeeld, het ABP vermeldt op haar website een jaarlijks rendement van ge- middeld 7% over laatste 20 jaar! Deze rende- menten op belegd vermogen zijn van veel belang voor de financiële gezondheid van de pensioenfondsen en hun vermogen om aan de verplichtingen te voldoen: het uitbetalen van pensioenen aan wie daar recht op hebben.

Daarentegen zijn de rentestanden waarvan de rekenrente is afgeleid van weinig belang. Om die reden is het veel beter om de dekkingseisen te baseren op een prudent rekenrendement dan op een prudente rekenrente. Een prudent reken- rendement gaat uit van de gemiddelde rende- menten over een periode van bijvoorbeeld 5 jaar en brengt daarop in mindering de voorzie- ningen voor indexatie en toegenomen levens- verwachting.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement is te weinig uitgewerkt om een dergelijk belangrijke maatregel aan te passen; 'te verwachten rende-

menten' is veel te vaag. Het gaat om honderden miljarden. De huidige formulering is nauwkeuri- ger, wordt gesteund door o.a. FNV en heeft ab- soluut de voorkeur. Wij passen de zogenaamde 'nominale garantie' aan zodat pensioenfondsen meer ruimte krijgen en indexatie dichterbij komt. Ook handhaven wij de solidariteit tussen jong en oud en tussen collega's onderling.

Stemlokaal: 8% voor, 65% tegen, 26% blanco.


• Wij willen de pensioenzekerheid langzaam opbouwen: hoe dichter bij de pensioenleeftijd, hoe zekerder de uit- kering. Dit uitgangspunt moet de basis zijn van objec- tieve en reële verdiscontering.


X000x Xxxx-Xxxxxxx

Na “… zekerder de uitkering.” toevoegen: “Ieder- een kan er daarbij vanaf het begin op rekenen dat men –binnen een beperkte en nader te be- palen bandbreedte- minstens een pensioen tot de sociale premiegrens opbouwt”

Toelichting indiener: Het concept verkiezings- programma “een verbonden samenleving” ver- laat de nominaal gegarandeerde pensioenuitkering als uitgangspunt en vervangt deze door een pensioenzekerheid die toeneemt naarmate men dichter bij de pensioenleeftijd komt (p. 34). Als gevolg hiervan moeten men- sen voortaan afwachten welk pensioen men – weliswaar in collectiviteit maar zonder resultaatgarantie- opbouwt. Hierdoor blijft het lang voor mensen onzeker of zij voldoende pen- sioen op zullen kunnen bouwen. Ook kunnen mensen voortaan na pensionering met een sterke terugval in inkomen te maken krijgen.

Daarmee vervalt een sterk sociaal democratisch uitgangspunt van ons huidige pensioenstelsel. Op zijn minst zou nagegaan kunnen worden of het mogelijk is om op basis van conservatieve ramingen mensen binnen een zekere band- breedte aan zekerheid toch vooraf een beperkte garantie te geven over de minimaal te verwach- ten pensioenuitkering. Net zoals het verkie- zingsprogramma dit bij ZZP’ers aangeeft zou dit wellicht de sociale premiegrens kunnen zijn.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement geeft minder garantie aan pensioengerechtigden dan het programma omdat het de ambitie van de garantie verlaagt naar de sociale premiegrens.

Veel mensen sparen voor meer. Het programma laat de kans dat je daadwerkelijk het gegaran- deerde pensioen krijgt oplopen met je leeftijd. Hoe ouder je wordt, hoe hoger de garantie en hoe groter de kans dat je krijgt waar je voor spaart. Als je dan met pensioen gaat, heb je de bijna 100% garantie dat je krijgt waarvoor je hebt gespaard. En dat is in de meeste gevallen meer pensioen dan het bedrag van de sociale premiegrens.

Stemlokaal: 8% voor, 65% tegen, 27% blanco.


• Als sociale partners overeenstemming hebben bereikt, kan in het toezicht zo snel mogelijk met de ruimere eisen worden gerekend. Dit kan ook op korte termijn soelaas bieden.

• Afstand doen van de harde nominale garantie beperkt het risico voor werkgevers. Van werkgevers kan om deze reden een extra bijdrage aan het herstel worden gevraagd.

• Wij handhaven de collectiviteit in het pensioenstelsel. Alle mensen met werk sparen mee, we beleggen samen en delen de risico’s samen. Dat is de beste garantie voor een zo hoog mogelijk rendement en zo hoog mogelijk pensioen. Ook zzp’ers verdienen een goed pensioen; zij gaan pensioen opbouwen tot de sociale premiegrens. In- dividuele pensioenpotjes tasten de waarde van de totale belegging aan en zijn dus onverstandig. De sociale part- ners houden een rol bij de pensioenfondsen en moeten de deelnemers meer betrekken bij de fondsen. Er komt ruimte voor gepensioneerden om de pensioenuitkering naar eigen inzicht te differentiëren.


AMENDEMENTEN


A139 Zuid-Holland

Wijzigen “Ook zzp'ers verdienen … de sociale premiegrens.”in: “Ook zzp’ers verdienen een goed pensioen. Daarom gaan wij investeren in voorlichting en vereenvoudiging van de fiscale regels om een hogere inleg te stimuleren. Inleg in de tweede pijler is ook voor zzp’ers belang- rijk, zo dragen zij bij aan de totale waarde van de beleggingen. Vrijwillige voortzetting bij tweede pijlers bedrijfstak pensioenfonds door zzp’ers wordt gestimuleerd, onder meer door de premie flexibeler te maken. “

Toelichting indiener: Geen verplichtstelling.

• De term sociale premiegrens is te vaag. Niet duidelijk is wat daarmee wordt bedoeld. Er is immers al een sociale premie grens, dat is de AOW franchise. Is je inkomen lager dan de franchise, dan bouw je geen aanvullend pen-

sioen op. Die situatie geldt voor veel zzp’ers.

• Het verkiezingsprogramma ziet alleen op zzp’ers, maar zelfstandigen met personeel worden in het verkiezingsprogramma buiten- gesloten. De groep zzp’ers is enorm hetero- geen. Sommigen hebben een kapitaalintensief bedrijf (zoals boer), voor an- deren vallen onder geen enkel tweede pijler fonds (lees bedrijfstakpensioenfonds).

• Zzp’ers zijn in overgrote meerderheid tegen een verplichtstelling. Zij willen zeggenschap houden hoe zij met hun financiën omgaan en maken daarbij een integrale afweging tussen pensioen, investeringen in het bedrijf, oplei- ding, arbeidsongeschiktheid en andere on- dernemersrisico’s.

• Een zzp’er leeft niet van loonstrook naar loonstrook en kent vette en magere periodes. Het zeer geringe aantal deelnemers vrijwillige voortzetting tweede pijler ( 850) laat zien dat er onder zelfstandigen geen draagvlak is voor een maandelijkse pensioenpremie. Anderzijds laat het derde pijler (financieel fiscaal aftrek- bare producten als verzekeringen) zien dat de meeste inleg plaatsvindt aan het eind van het kalender jaar, wanneer de zzp’ers hun ba- lans opmaken en hun fiscale ruimte benutten.

• De regels inzake fiscale ruimte zijn erg inge- wikkeld.

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement doet afbreuk aan het voorstel in ons programma om zzp'ers verplicht en collectief te laten sparen voor hun pensioen; net zoals werknemers dat doen. Wat ons betreft spaart elke werkende in Nederland voor zijn oude dag. Het is van groot belang dat zzp'ers in vergelijkbare mate gaan inleggen in onze sociale zekerheid. Dat voor- komt schrijnzelfstandigheid en het voorkomt ar- moede bij zzp'ers als zij pensioengerechtigd zijn geworden.

Stemlokaal: 9% voor, 71% tegen, 20% blanco.


A140 Utrecht

Wijzigen “Ook zzp'ers verdienen … zijn dus on- verstandig.” in: “Ook zzp’ers verdienen een goed pensioen; een auto enrolment met opt out mo- gelijkheid kan de deelname van zzp’ers aan de tweede pijler fondsen vergroten. Een gezamen- lijke collectieve voorziening heeft voordelen boven individuele pensioenpotjes (derde pijler).”

Toelichting indiener: Auto enrolment met opt out is dat je automatisch deelneemt, maar dat je vervolgens kunt kiezen om eruit te stappen. Dit is dan in de tweede pijler, dus bij de “gewone” pensioenfondsen. Uit onderzoek blijkt dat met zo’n systeem meer mensen mee gaan doen. (vgl donorcodicil)

• De term sociale premiegrens is te vaag. Niet duidelijk is wat daarmee wordt bedoeld. Er is immers al een sociale premie grens, dat is de AOW franchise. Is je inkomen lager dan de franchise, dan bouw je geen aanvullend pen- sioen op.

• Het concept-verkiezingsprogramma ziet al- leen op zzp’ers, maar zelfstandigen met per- soneel worden in het

concept-verkiezingsprogramma buitengeslo- ten. Sommigen hebben een kapitaalintensief bedrijf (zoals boer), voor anderen vallen onder geen enkel tweede pijler fonds(lees bedrijfstakpensioenfonds).

• Zzp’ers zijn in overgrote meerderheid tegen een verplichtstelling. Zij willen zeggenschap houden hoe zij met hun financiën omgaan en maken daarbij een integrale afweging tussen pensioen, investeringen in het bedrijf, oplei- ding, arbeidsongeschiktheid en andere on- dernemersrisico’s. Een zzp’er leeft niet van loonstrook naar loonstrook en kent vette en magere periodes. Het zeer geringe aantal deelnemers vrijwillige voortzetting tweede pijler ( 650 in heel Nederland) laat zien dat er onder zelfstandigen geen draagvlak is voor een maandelijkse pensioenpremie. Anderzijds laat het derde pijler (financieel fiscaal aftrek- bare producten als verzekeringen) zien dat de meeste inleg plaatsvindt aan het eind van het kalender jaar, wanneer de zzp’ers hun ba- lans opmaken en hun fiscale ruimte benutten.

• Uit de gedragspsychologie is bekend dat wei- nig mensen geheel vrijwillig voldoende geld opzij zetten voor hun oudedagsvoorziening.

• Daarom is het wenselijk dat zzp’ers bij de start van hun bedrijf automatisch ingeschre- ven worden bij een tweede pijler bedrijfstak- pensioenfonds (auto enrolment) maar dat zij daarbij de mogelijkheid om zich weer uit te schrijven (op out).

Toelichting Partijbestuur: Dit amendement doet afbreuk aan het voorstel in ons programma om

zzp'ers verplicht en collectief te laten sparen voor hun pensioen; net zoals werknemers dat doen. Wat ons betreft spaart elke werkende in Nederland voor zijn oude dag. Het is van groot belang dat zzp'ers in vergelijkbare mate gaan inleggen in onze sociale zekerheid. Dat voor- komt schijnzelfstandigheid en het voorkomt ar- moede bij zzp'ers als zij pensioengerechtigd zijn geworden.

Stemlokaal: 7% voor, 73% tegen, 20% blanco.


A141 Gelderland

Na “Ook zzp’ers …” toevoegen: “en werknemers die nu niet onder een collectieve pensioenrege- ling vallen, omdat ze bijvoorbeeld bij een bedrijf of in een bedrijfstak werken die zo'n regeling niet kent,”

Toelichting indiener: Op dit moment valt een deel van de werknemers onder een bindende cao waarin afspraken zijn gemaakt over het pensioen. Werknemers die hier niet onder val- len, bijvoorbeeld werknemers in de ICT, zijn nu overgeleverd aan de welwillendheid van de werkgever om een collectieve pensioenregeling aan te bieden. Net als voor zelfstandigen zou voor deze groep werknemers iets geregeld moeten worden waardoor zij recht krijgen op een collectieve pensioenregeling.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de grondgedachte in ons programma dat elke wer- kende moet kunnen meedoen aan een collec- tieve pensioenregeling.

Stemlokaal: 5% voor, 75% tegen, 20% blanco.


• Het pensioenstelsel is collectief, maar in de huidige si- tuatie delen we niet alles op een eerlijke manier. Mensen met een hoger inkomen leven gemiddeld 7 jaar langer en ontvangen daardoor meer pensioen dan mensen met de laagste inkomens. Deze ongelijkheid gaan we tegen door de franchise te verlagen. De verplichting om pensi- oen op te bouwen geldt tot twee keer modaal. Voor ieder- een. Hierboven mag je fiscaal gefaciliteerd sparen maar is dat vrijwillig. Het Witteveenkader blijft intact. Boven de 100.000 kun je netto sparen.

AMENDEMENTEN


A142 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “Een andere vorm van oneerlijke herverdeling in het pensioenstelsel is de pensioenopbouw via de doorsneesystema- tiek. Deze doorsneesystematiek willen wij daarom afschaffen - geleidelijk en in samenwer- king met sociale partners en pensioenfondsbe- sturen - en vervangen voor vlakke premies met degressieve, leeftijdsafhankelijke pensioenop- bouw. Dit maakt pensioenen eerlijker en trans- paranter en vermindert onwenselijke herverdeling van laag- naar hoogopgeleiden.” Toelichting indiener:

• De meeste pensioenregelingen in Nederland kennen de doorsneesystematiek waarbij een deel van de pensioenpremies van jonge (45 min) werkenden aan de pensioenopbouw van oudere (45 plus) werkenden worden toebe- deeld.

• De doorsneesystematiek zorgt voor onzicht- bare herverdeling waar de meeste mensen zich niet van bewust zijn, en waar geen logi- sche solidariteitsgedachte achter zit.

• Dit betreft niet alleen onschuldige herverde- ling van jonge naar oude werknemers, die is over een hele loopbaan gezien in balans. Maar het dupeert ook werknemers die werk- loos worden, minder gaan werken of – al dan niet vrijwillig - in een ander bedrijf of be- drijfstak (of als zzp’er) gaan werken in de tweede helft van hun loopbaan (vanaf 45 jaar). Deze mensen kunnen door de door- sneesystematiek tot wel 35% lager pensioen krijgen dan waar ze voor betaald hebben (CPB, 2013).

• De doorsneesystematiek bevoordeelt hoog- opgeleide werknemers die later gaan werken en tijdens hun carrière gemiddeld veel loon- stijgingen doormaken, dit gaat ten koste van laagopgeleide werknemers die eerder begin- nen met werken en meestal minder loonstij- gingen hebben.

• De doorsneesystematiek maakt pensioenen complexer en minder transparant, terwijl pensioenen toch al met een vertrouwenspro- bleem zitten, en dus simpeler en transparan- ter moeten worden.

• Het is lastig om van de transitielast af te

komen, maar een evenwichtige transitie is haalbaar als door de overheid goed wordt sa- mengewerkt met vakbonden, pensioenfonds- bestuurders, werkgevers en pensioenfondsdeelnemers.

• Het CPB (2014) heeft berekend – en de SER (2015) heeft dit bevestigd - dat de transitie- problematiek kleiner is dan bij de afschaffing van de VUT, dus het is mogelijk. Gemiste pensioenopbouw tijdens de transitie kan worden gecompenseerd, bijvoorbeeld door het verhogen (en fiscaliseren) van de AOW.

• Wanneer de doorseesystematiek eenmaal is vervangen door degressieve pensioenop- bouw levert dit een 8% goedkoper pensioen op (dus 8% lagere premie of 8% meer pensi- oen), doordat premies gemiddeld langer kun- nen renderen (CPB, 2013).

• Onze Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Xxxxx Xxxxxxxx heeft her- haaldelijk in Kamerbrieven aangegeven de doorsneesystematiek per 2020 af te willen schaffen omdat deze oneerlijk is, en deze bij voorkeur te willen vervangen door gelijkblij- vende premies en degressieve (dalende) op- bouw.

Toelichting Partijbestuur: In de partij is er con- sencus over handhaven van de doorsneesyste- matiek. De doorsneesystematiek betekent dat voor iedereen, ongeacht de leeftijd, dezelfde pensioenpremie wordt betaald. Dat voorkomt dat oudere werknemers te duur worden voor bedrijven omdat , zonder doorsneepremie, voor oudere werknemers meer pensioenpremie be- taald dient te worden. De doorsneepremie zorgt ook voor een gelijke behandeling van mensen. Iedereen wordt op een gegeven moment ouder, en dan staat er een nieuwe groep jongeren klaar om ook te gaan bijdragen aan het pensi- oenfonds. Zaak is dan wel om iedereen die werkt te laten bijdragen aan het fonds. Daarom stellen we in het programma een algemene pensioenplicht voor, ook voor zzp'ers. Zo hou- den we de solidariteit en collectiviteit in stand tussen jong en oud, hoog- en laagopgeleid.

Stemlokaal: 11% voor, 51% tegen, 38% blanco.

A143 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “Het Financieel Toet- singskader (FTK) passen we aan zodat de pen- sioenen van ouderen kunnen worden geïndexeerd.”

Toelichting indiener: Geen

Toelichting Partijbestuur: Het programma stelt voor om de nominale garantie anders te defi- niëren, waardoor pensioenfondsen meer arm- slag krijgen en indexatie dichterbij komt. Een absolute garantie op indexatie valt nooit te geven omdat met alle expertise nooit een exacte langetermijnvoorspelling is te geven. En alle deelnemers hebben recht op een zo goed mogelijk pensioen, ook de jongere deelnemers. We willen tenslotte opmerken dat het ontbre- ken van indexatie ook alle mensen treft die nog geen pensioen ontvangen. Ook zijn krijgen na hun pensionering in gelijke mate minder pensi- oen omdat fondsen het op dit moment zwaar hebben. Zo is de onderlinge solidariteit gere- geld in pensioenfondsen.

Stemlokaal: 14% voor, 48% tegen, 38% blanco.


5.9 Werkende ouderen en AOW

• Wij willen de AOW jaarlijks verhogen op basis van de ge- middelde loonstijging.

• Mensen die willen stoppen omdat het werk te belastend wordt, moeten dat kunnen. Er zijn goede voorbeelden, waarin in cao’s is afgesproken dat ouderen minder gaan werken om jongeren op te leiden via een zogeheten ge- neratiepact. Dat geeft de mogelijkheid om vanaf 62 jaar minder te werken zonder verlies van pensioenopbouw, en jongeren juist de kans op een baan te geven. Ook meester-gezel afspraken passen hierin. Zulke afspraken juicht de PvdA toe. Net als bredere mogelijkheden om te kiezen voor deeltijdpensioen.

• Pensioenfondsen kunnen naast cao-partijen een goede rol spelen in de mogelijkheid om deels of geheel eerder te stoppen met werken. Wij willen de wetgeving toesnij- den op meer flexibiliseringsmogelijkheden, bijvoorbeeld door een beperkte uitkering ineens mogelijk te maken zodat een AOW-gat kan worden overbrugd. De zeggen- schap en keuze ligt uiteraard bij mensen zelf.

• Niet iedereen kan en wil werken tot aan de huidige AOW-leeftijd. En niet iedereen wil per se stoppen op in- gangsdatum van de AOW. We introduceren daarom het recht op een flexibele AOW-leeftijd, waarmee mensen vanaf 65-jarige leeftijd kunnen stoppen met werken. Mensen kunnen ervoor kiezen om tegen een redelijke korting de AOW eerder in te laten gaan, waarbij nie- mand onder het sociaal minimum zakt. Mensen die lan- ger doorwerken bouwen een hogere AOW op.

AMENDEMENTEN


A138 Utrecht

Na “… hogere AOW op.” toevoegen: “Omdat AOW leeftijdsverhoging lagere en lagere midden inkomens disproportioneel treft, komt er een fi- nanciële maatregel om eerder stoppen ook voor deze inkomensgroepen reëel te maken.” Toelichting indiener: Lagere en lagere middenin- komens inkomens zijn voor hun oudedagvoor- ziening zwaar afhankelijk van de AOW. Zij hebben vaak geen of weinig aanvullend pensi- oen om een lagere AOW bij eerder stoppen in het flexibele pensioen aan te vullen. Dit terwijl deze groep wel een grote behoefte heeft om eerder te kunnen stoppen vanwege vaker fysiek zwaar werk en kortere levensverwachting.

Daarom is een financiële maatregel om ook voor deze groep eventueel eerder stoppen in de flexibele AOW mogelijk noodzakelijk.

Toelichting Partijbestuur: Dit staat reeds in het programma onder de noemer Flex-AOW. Stemlokaal: 24% voor, 45% tegen, 31% blanco.


A144 Utrecht

Na “… hogere AOW op” toevoegen: ”De PvdA kiest voor geleidelijkere oploop van de AOW leeftijd.”

Toelichting indiener: In de huidige formule leidt een jaar langere levensverwachting tot een jaar hogere AOW leeftijd. Dit leidt tot een steeds langere opbouwperiode ten opzichte van de uit- keringsperiode. Een betere balans wordt bereikt door een vaste verhouding tussen opbouw en uitkering. Een jaar langere levensverwachting wordt dan opgevangen door een half jaar later ingaande AOW.

Toelichting Partijbestuur: We hebben oog voor mensen die het zwaar hebben om de aow leef- tijd gezond te halen, vandaar dat we een voor- stel doen voor een Flex-AOW waarmee mensen tot 3 jaar eerder kunnen stoppen met werken. Bij de invoering van de AOW vond Xxxxx al dat die moest meegroeien met de stijgende levensver- wachting. We worden gemiddeld allemaal ouder en om een goede AOW te houden die valt op te brengen voor een relatief kleinere groep werken- den onder de AOW-leeftijd, ontkomen we niet aan het laten stijgen van de AOW-leeftijd.

Stemlokaal: 23% voor, 48% tegen, 29% blanco.

• Wij zijn tegen invoering van de ‘mantelzorgboete’, de kostendelersnorm voor AOW’ers.


AMENDEMENTEN


A145 Utrecht

Toevoegen nieuwe bullet: “De automatische aanpassing van de pensioenleeftijd bij hogere leeftijdsverwachting vervalt, de uiteindelijke basis pensioenleeftijd wordt 67 jaar en hier komen geen aanpassingen meer in.” Toelichting indiener: Rond de pensioenleeftijd zijn afgelopen jaren ingrijpende maatregelen genomen. We zijn inmiddels gewend geraakt aan het idee van de pensioengerechtigde leef- tijd. Echter het “automatisch” opschuiven van deze leeftijdsgrens op basis van de leeftijdsver- wachting stuit op onzekerheid voor de toe- komst. Rust op het vlak van pensioenleeftijd is nodig.

Toelichting Partijbestuur: We hebben oog voor mensen die het zwaar hebben om de AOW-leef- tijd gezond te halen, vandaar dat we een voor- stel doen voor een Flex-AOW waarmee mensen tot 3 jaar eerder kunnen stoppen met werken.

Bij de invoering van de AOW vond Xxxxx al dat die moest meegroeien met de stijgende levens- verwachting. We worden gemiddeld allemaal ouder en om een goede AOW te houden die valt op te brengen voor een relatief kleinere groep werkenden onder de AOW-leeftijd, ontko- men we niet aan het laten stijgen van de AOW- leeftijd.

Stemlokaal: 20% voor, 56% tegen, 24% blanco.


5.10 Een rechtvaardiger en groener belastingstelsel

Een goed belastingstelsel is belangrijk voor welvaart en wel- zijn. Belastinginkomsten zijn nodig om onze collectieve voorzieningen te bekostigen. Een intelligent en sociaal be- lastingstelsel heeft ook een sturende functie om schrijnende ongelijkheid te corrigeren, schadelijk gedrag (vervuiling) te ontmoedigen en om groei en werkgelegenheid te bevorde- ren. We hebben gelukkig een goed ontwikkeld belastingstel- sel. Inkomens worden belast naar draagkracht en in vergelijking met het buitenland hebben we veel milieubelas- tingen. De laatste jaren is er veel verbeterd. Eindelijk is stevig ingegrepen in de hypotheekrenteaftrek. Belastingontwijking, zoals via de ‘Belgiëroute’, en kunstmatige renteaftrek door private equity partijen is aangepakt. De vermogensbelasting wordt vanaf 2017 eerlijker: kleine spaarders worden ontzien en mensen met grote vermogens gaan meer betalen. De be- lastingverlaging met 5 miljard in 2016 is voor het overgrote deel ten goede gekomen aan lage- en middeninkomens en

aan betaalbare kinderopvang. Voor werkgevers is via het ‘la- geinkomensvoordeel’ aantrekkelijker geworden om mensen met een bescheiden inkomen aan te nemen. De verlaging van de belasting op werken zorgt er voor dat meer mensen een baan kunnen vinden. Toch valt er nog veel te verbeteren. De lasten van onze verzorgingsstaat drukken onevenredig zwaar op mensen in loondienst. We willen dat ook bedrijven en vermogenden hun fair share bijdragen. Dat vereist niet alleen een harde aanpak van belastingontwijking, maar ook hervorming van het belastingstelsel zelf. Verdere vergroe- ning van het stelsel is dringend gewenst. En tenslotte moet het stelsel eenvoudiger en dienstbaarder worden. Dat bete- kent snoeien in aftrekposten en een menselijke benadering van degenen die in uitzichtloze schuldsituaties belanden.


Rechtvaardiger:


AMENDEMENTEN


A146 Zuid-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “De belasting op ar- beid wordt fors verlaagd. Dat wordt mogelijk gemaakt door de belasting op fossiele energie, grondstoffen en uitstoot van schadelijke stoffen fors te verhogen.”

Toelichting indiener: De verschuiving van belas- ting op arbeid naar belasting op milieuvervuiling moet een kernpunt zijn van het verkiezingspro- gramma en moet kernachtig verwoord worden. Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 77% voor, 5% tegen, 18% blanco.


• Een eerlijke kans op goed werk en een rechtvaardig in- komen voor iedereen: dat doel willen wij mede bereiken door aanpassingen in het belastingstelsel. Wij maken werken in loondienst aantrekkelijker door een aparte fis- cale knop in te voeren voor werknemers, zoals die al be- staat voor zelfstandigen (zelfstandigenaftrek) en directeuren-grootaandeelhouders (doelmatigheidsmarge gebruikelijk loon). Om meer evenwicht te krijgen voegen we het budget van de zelfstandigenaftrek en de arbeids- korting samen. Er komen twee nieuwe knoppen: een zelfstandigenkorting en een werknemerskorting. Zelf- standigen behouden dus hun fiscale voordeel, maar door extra budget vrij te maken voor de werknemerskorting wordt werken in loondienst aantrekkelijker gemaakt, met name voor lagere- en middeninkomens. Daarnaast ver- hogen we het ‘lageinkomensvoordeel’ voor werkgevers die mensen met een bescheiden inkomen in dienst heb- ben.

• De door dit kabinet ingevoerde inperking van de hypo-

theekrenteaftrek handhaven we, maar we schrappen de aanpassing van de vierde belastingschijf die hiermee sa- menhangt. Het maximale bedrag waarover hypotheek- rente kan worden afgetrokken willen wij aftoppen op

€500.000 per huishouden.

AMENDEMENTEN


A147 Utrecht

Wijzigen “€500.000” in: “€300.000” Toelichting indiener: Hypotheekrenteaftrek is boven een bepaald niveau een subsidiering van luxe wonen. Dit is ongewenst en niet noodzake- lijk. Hypotheekrenteaftrek moet gezien worden als een tegemoetkoming van de woonlasten voor een basis woonbehoefte. Hypotheken boven 300.000 euro worden gezien als extra luxe bovenop de basis woonvoorziening die voor een gemiddeld gezin noodzakelijk is.

Toelichting Partijbestuur: We stellen voor om de aftrek te gaan beperken tot een hypotheek- waarde van 500.000,- Dat lijkt een hoog be- drag, maar in meerdere delen van het land is dat tegenwoordig de prijs van een eengezinswo- ning. Verder veranderen we niks aan de hypo- theekrenteaftrek want dat levert onrust op, dat is slecht voor de woningmarkt en slecht voor de werkgelegenheid in de bouw.

Stemlokaal: 25% voor, 56% tegen, 20% blanco.


A148 Zuid-Holand

Wijzigen “€ 500.000” in: “€ 400.000”en na “…

€ 500.000 per huishouden.” toevoegen: “Verder willen we komen tot een uniform proportioneel aftrektarief van 35-38% onder gelijktijdige af- schaffing van de overdrachtsbelasting.” Toelichting indiener:

1. Volgens het Nibud is een hypotheek met een rente van 2,75% van maximaal rond €

390.000 (nog) verantwoord bij een gezinsin- komen van € 75.000 (tweeverdieners €

50.000 en € 25.000). Bij een andere samen- stelling van het gezinsinkomen ( € 75. 000 eenverdiener of tweeverdieners elk rond € 35.000, liggen deze bedragen lager, tot on- geveer € 40.000).

Bij een hypotheek van € 500.000 moet het dan gaan om een (gezins)inkomens van meer dan € 75.000 (tweemaal modaal). Dit geeft ruimte om de aftop op € 400.000 te stellen.

2. Indien de aftop op € 500.000 blijft en een gezin dat maximaal benut zijn er in vergelijk met een aftop van € 400.000 minder belas- tinginkomsten. In het eerste jaar is dat rond € 1.350 (€ 100.000 x 2,75% (rente) x 0,5 (aan- gepast tarief aftrek eigen woning van onge-

veer 50%). Een alleenstaande met alleen AOW betaalt ongeveer per jaar € 2.500 aan belasting. Ruim de helft gaat dan op aan de compensatie van het genoemde belastingver- lies van € 1.350. In plaats van die compensa- tie kan het bedrag beter besteed worden aan de ouderenzorg.

3. Zie het amendement als een afronding van het huidige traject waarbij de aftrek rentelas- ten hypotheek afgebouwd wordt tot maxi- maal 38%. Hierdoor wordt het tarief in de praktijk proportioneel, zoals in veel Scandina- vische landen. Voordeel wordt nu evenwel dat er niet eerst belasting geheven wordt over de overdracht en - doordat deze belas- ting veelal meegefinancierd wordt - daarna teruggegeven wordt via de aftrek. Er is direct een "saldering".

Toelichting Partijbestuur: Momenteel is er geen beperking op de hoogte van het hypotheekbe- drag waarover renteaftrek mogelijk is. We stel- len voor om dit wel te doen en wel tot een bedrag van 500.000,- Dat lijkt een hoog be- drag, maar in meerdere delen van het land is dat tegenwoordig de prijs van een eengezinswo- ning. De indiener wil tot 400.000 aftrek moge- lijk houden. Volgens de bestaande regels die per 2013 zijn ingegaan daalt elk jaar het maximaal toegestane aftrektarief met 0,5%, tot uiteindelijk 38%. (het echte aftrektarief hangt af van in welke inkomstenbelastingschijf je zit) Die af- bouw gaat dus stapsgewijs. De overdrachtsbe- lasting is al laag, die was 6% en is nu nog 2%.

Verder veranderen we niks aan de hypotheek- renteaftrek want dat levert onrust op, dat is slecht voor de woningmarkt en slecht voor de werkgelegenheid in de bouw.

Stemlokaal: 17% voor, 56% tegen, 27% blanco.


A149 Utrecht

Wijzigen “inperking van … maar we schrappen” in: “inperking van de hypotheekrenteaftrek ver- dubbelen we naar 1% per jaar , en we schrap- pen…”

Toelichting indiener: De hypotheekrenteaftrek ondergraaft onze progressieve belastingheffing, omdat mensen met hoge inkomens hun hypo- theekrente tegen een hoger belastingtarief kun- nen aftrekken dan mensen met lage inkomens. Mensen zonder koophuis hebben er zelfs hele-

maal niets aan, maar zij moeten wel hogere be- lastingen betalen doordat de hypotheekrenteaf- trek de belastinginkomsten van de overheid drukt. De stimulering van koopwoningen via de hypotheekrenteaftrek heeft bovendien de Ne- derlandse schulden opgedreven en bijgedragen aan de huizenbubbel van voor 2008. Het kabi- net verdient dan ook een pluim voor het (einde- lijk) zetten van het eerste stapje in het beperken van de hypotheekrenteaftrek, maar bij dit kleine eerste stapje zou het niet moeten blijven. Het tarief waartegen de hypotheekrente kan worden afgetrokken daalt nu namelijk slechts met een half procentje per jaar (50,5% in 2016). Dat schiet niet op. Pas in 2042 wordt het uiteinde- lijke doel behaald; hypotheekrenteaftrek tegen 38%. Bij een verdubbeling van dit tempo beha- len we dit doel in 2029, waarmee nog steeds sprake is van een geleidelijke afbouw.

Toelichting Partijbestuur: Het programma houdt vast aan het bestaande afbouwpad. De indiener wil het tempo van afbouw verdubbelen. Dat is een slecht idee want het levert onrust op, dat is slecht voor de woningmarkt en slecht voor de werkgelegenheid in de bouw.

Stemlokaal: 16% voor, 64% tegen, 20% blanco.


• Wij willen de grondslag voor de volksverzekeringen en de inkomensafhankelijke ZVW verbreden. Vermogen- den (box 3) en directeur-grootaandeelhouders (box 2) be- talen nu niet mee aan de AOW, WLZ en ZVW, terwijl zij wel recht hebben op deze belangrijke voorzieningen. Door premies te heffen over het verzamelinkomen (box 1, 2 en 3 tezamen) draagt iedereen bij.

• Wij willen de zogenoemde extraterritoriale (‘expat’) rege- ling afschaffen. Het is niet te verdedigen dat buiten- landse werknemers fors minder belasting betalen dan Nederlandse. Als buitenlandse expertise schaars is, moe- ten werkgevers en uitzendbureaus die buitenlandse werknemers inhuren daar zelf voor betalen.

• Om de belastingdienst te ontlasten, willen wij met de stofkam door de ruim 150 fiscale aftrekposten. De op- brengsten sluizen we terug .


Fair share vermogen en winst:

• Wij willen structureel 30 miljoen euro extra vrijmaken voor het gericht opsporen en oprollen van belastingont- wijkingsconstructies, witwaspraktijken en fraude. Witte- boordfraude moet veel actiever worden bestreden, o.a. door hogere straffen. De schade hiervan is gigantisch en het vergroot de ongelijkheid.

• Wij willen dat mensen met vermogen niet langer betalen over hun fictieve rendement in box 3, maar over het wer- kelijk behaalde rendement over hun spaargelden en be- leggingen. Kleine spaarders gaan dan minder betalen,

zeer vermogenden meer. Voor vermogens boven de 1 mil- joen gaat het tarief in box 3 van 30 procent naar 40 pro- cent.

• De internationale race naar de bodem bij de winstbelas- ting moet stoppen. Nederland moet inzetten op een zwarte lijst van belastingparadijzen, publieke rapportage per land over de betaalde winstbelasting door multina- tionals en een Europees minimumtarief voor de winst- belasting.


AMENDEMENTEN


A152 Zuid-Holland

Wijzigen “… en een Europees minimum tarief voor de winstbelasting …“ in: “Verder zetten we ons in voor een uniforme Europese grondslag voor de bepaling van de winst en voor een Eu- ropees minimumtarief voor de winstbelasting.” Toelichting indiener: Om ontwijking van belas- ting en een race tussen landen naar de bodem te voorkomen is, naast een uniform tarief, ook een gelijke grondslag nodig voor de bepaling van de winst. Immers, wanneer bijvoorbeeld Ier- land goodwill anders behandelt en meer en ho- gere aftrekposten heeft dan Portugal, zullen de fiscaal juristen wegen vinden om naar Ierland te gaan, ondanks dat het er minder zonnig is en het er meer regent dan in Portugal. Een ander is analoog aan wat binnen landen gebruik is. Een bedrijf in Groningen is onderworpen aan de zelfde regels voor de winstbelasting als een be- drijf in Limburg.

Toelichting Partijbestuur: Deze aanvulling is in lijn met onze standpunten.

Stemlokaal: 80% voor, 2% tegen, 18% blanco.


• Wij willen, naar Duits voorbeeld, de renteaftrek op schuld voor bedrijven beperken tot 30 procent van de winst. Zo wordt de prikkel om met schuld te financieren kleiner en wordt belastingontwijking bestreden. Ook maken we zo het verschil in de fiscale behandeling tussen vreemd en eigen vermogen kleiner (zie ook hst. 4)

• Financiële diensten van banken vallen niet onder de btw. Om hiervoor te compenseren, willen wij de bankenbe- lasting naar 1 miljard verhogen. Ook de aftrekbaarheid van de zogenaamde coco’s wordt afgeschaft.

• Wij willen een einde maken aan het eindeloze uitstel van belastingbetaling door eigenaren van Bv’s. Conform het rapport van de commissie-Xxx Xxxxxxxxxx worden win- sten van Bv’s jaarlijks forfaitair belast en wordt het ge- bruikelijke loon van directeur-grootaandeelhouders in box 1 opgetrokken.

• Wij willen kleine werkgevers verlossen van het risico van zieke werknemers. Dat doen we door een publieke toe-

gankelijke verzekering te bieden voor het tweede ziekte- jaar.

• De fiscale subsidieregelingen voor innovatie voor het be- drijfsleven (WBSO en innovatiebox) willen wij budgette- ren en versoberen. De opbrengsten gaan naar versterking van onze universiteiten, hbo en mbo-vakopleidingen.


AMENDEMENTEN


A153 Utrecht

Schrappen: “De fiscal subsidieregelingen … en mbo-vakopleidingen.”

Toelichting indiener: De passage over budgette- ring en versobering van het fiscale instrumenten om private R&D investeringen staat op gespan- nen voet met de oproep richting bedrijven om meer te investeren in R&D in hoofdstuk 6 (op blz.41), en de beoogde versterkte samenwerking tussen publiek en privaat onderzoek (op blz. 38) en vermindert daarmee het innovatie- en con- currentievermogen van de Nederlandse econo- mie. Niet duidelijk is waarop een dergelijk streven van de PvdA zou zijn gebaseerd, gezien recente positieve studies over het positieve ef- fect van de WSBO en andere fiscale regelingen op private onderinvesteringen in R&D (zoals de recente CPB-verkenning “Kansrijk innovatiebe- leid”, blz. 103).

Toelichting Partijbestuur: De indiener gaat eraan voorbij dat de innovatiebox in de praktijk niet voor innnovatie wordt gebruikt. Het is een platte aftrekpost voor multinationals, vandaar dat we die regeling gaan versoberen en het geld beter gaan besteden. We kiezen ervoor om op een beter en slimmere manier te investeren in be- drijven en vooral het mkb; zie paragraaf 4.1.

Stemlokaal: 9% voor, 64% tegen, 27% blanco.


A154 Zeeland

Na “… en mbo-vakopleidingen.“ toevoegen: “Het minimumtarief dient hoog genoeg te zijn om bij te dragen aan het herstel van het beschikbare huishoudinkomen als percentage van het netto nationale inkomen.”

Toelichting indiener: Het aandeel van het be- schikbare huishoudinkomen in het netto natio- nale inkomen is steeds verder teruggelopen.

Maakte dit in 1997nog 54% van het nationale in- komen uit, in 2012 was dit nog maar 45%. Het aandeel van niet-financiële vennootschappen (bedrijven) is in dezelfde periode toegenomen

van 3% naar 10% (voor de cijfers: DNB, 2013). Het gevolg is een accumulatie van veel geld bij grote bedrijven. Die kunnen het geld niet inves- teren door gebrek aan effectieve vraag. Dat geld wordt vervolgens gebruikt voor overnames en vreemde zaken als het opkopen van eigen aan- delen.

Toelichting Partijbestuur: Wij laten bedrijven meer bijdragen aan onze economie. Dit amen- dement past daar goed bij.

Stemlokaal: 74% voor, 4% tegen, 22% blanco.


A150 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “De fiscale subsidiere- gelingen voor innovatie voor het bedrijfsleven (WBSO en innovatiebox) willen wij voor het me- rendeel ten goede laten komen aan het MKB.” Toelichting indiener: De versobering van de re- gelingen voor innovatie voor het bedrijfsleven, zoals verwoord in het concept verkiezingspro- gramma, is in tegenspraak met het eerder ver- woorde streven (eerste alinea hst 04) om kwalitatieve innovatie te stimuleren. Er is echter wel een probleem: uit onderzoeken is gebleken dat verreweg de meeste middelen die worden toegekend in de WBSO en innovatiebox landen bij het grootbedrijf. Vandaar het streven om het merendeel van de middelen ten goede te laten komen aan het MKB.

Toelichting Partijbestuur: Dit programma stelt diverse maatregelen voor om het MKB meer te stimuleren en multinationals minder. De innova- tiebox is in de praktijk helemaal geen aanjager van innovatie; eerder een platte lastenverlich- ting voor grote bedrijven. Daar willen we van af. Het is wel de bedoeling om MKB-bedrijven meer van de WBSO te laten profiteren; maar of dat in die mate moet zoals de indiener wil, zeker nu er diverse andere maatregelen komen voor het MKB? Dat vergt nader onderzoek.

Stemlokaal: 11% voor, 45% tegen, 43% blanco.


A151 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: “Inkomen uit vermo- gen wordt weer hetzelfde belast als inkomen uit arbeid, zoals dit voor 2001 het geval was en voor kleine ondernemers nog steeds geldt. De huidige vlaktaks van 30% op inkomen uit ver- mogen, terwijl de helft van alle vermogen in bezit is van onze 2% miljonairs en de onderste

helft van de samenleving bijna geen vermogen heeft, zorgt voor een nog steeds toenemende concentratie van vermogensinkomen bij de top, die zelfs progressieve belastingheffing alleen kan afremmen maar niet kan stoppen of vermin- deren. Aanvullende maatregelen zijn dus nodig.” Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: De aanvullende maat- regelen die de indiener wil zijn al genomen.

Vanaf 1 januari 2017 is er geen vlaktaks meer in de belasting op vermogen. Er komt een pro- gressief tarief; hoe meer vermogen je hebt hoe hoger het tarief. En tot 25.000 euro betaal je geen belasting op vermogen. In het programma stellen we voor om voor miljonairs het tarief nog eens flink te verhogen, 33% meer belasting op vermogen boven een miljoen euro.

Stemlokaal: 14% voor, 54% tegen, 32% blanco.


A155 Noord-Holland

Toevoegen nieuwe bullet: De accijns op diesel en benzine wordt gelijk getrokken. Het huidige accijnsvoordeel van 35 cent per liter op diesel is onverantwoord gezien de ernstige gezondheids- schade die dieselmotoren nog steeds blijken te veroorzaken aan hart en luchtwegen.

Toelichting indiener: Geen.

Toelichting Partijbestuur: De indiener gaat eraan voorbij dat de motorrijtuigenbelasting voor die- sel veel hoger is dan bij benzine. Daarnaast zijn de eisen aan uitstoot voor grootverbruikers van diesel als vrachtwagens en bestelwagens enorm aangescherpt. De gemiddelde nieuwe bestelbus (euro 6) is tot 1000x schoner dan een tweetakt scooter (aldus het tijdschrift Nature in 2014).

Stemlokaal: 13% voor, 62% tegen, 25% blanco.


Groener:

(dit in aanvulling op onze voorstellen voor een energietran- sitie in hst. 4)

• Duurzaam opgewekte elektriciteit speelt een sleutelrol in de energietransitie. Dat willen we fiscaal verder stimule- ren door de prijs van elektriciteit te verlagen en die van aardgas in de eerste schijf te verhogen. Zo wordt elek- trisch vervoer en de inzet van warmtepompen bevorderd.

• Door invoering van een CO2-belasting willen wij een bodem leggen in het emissiehandelssysteem ETS en ruimte scheppen voor stimulering van groene innovaties.

• Wij willen de verpakkingsbelasting opnieuw invoeren en de opbrengst verdubbelen.

• Wij willen een heffing invoeren op de lozing van rest- warmte.

• We blijven volledig elektrisch rijden krachtig stimuleren.

Dienstbaarder:

• Fraude met toeslagen en uitkeringen moet worden be- streden, maar de overheid moet billijk zijn. Mensen maken soms onopzettelijk fouten, en worden daar soms veel te hard voor aangepakt. Dit kabinet heeft al stappen in de goede richting gezet; wij gaan op die koers verder.

• Wij willen het CJIB de mogelijkheid geven tot matiging van (verzuim)boetes in schrijnende gevallen. Zo moet worden voorkomen dat bij tijdelijke betalingsonmacht boetes automatisch tot veelvouden van de oorspronke- lijke boetes verhoogd worden en mensen verder in de el- lende belanden.

• Waar mogelijk willen wij de definities harmoniseren die de belastingdienst hanteert. Het begrip inkomen bijvoor- beeld trekken we daarmee voor alle regelingen gelijk; nu verschilt dat per regeling met alle onduidelijkheid van dien.

06 Ontwikkelde samenleving: goed en ver- bindend onderwijs voor iedereen


Onderwijs is de sleutel tot persoonlijke ontwikkeling maar ook tot voorspoed en welzijn van de samenleving als geheel. Om de Nederlandse economie mondiaal concurrerend te laten blijven, willen wij dat ons land uiterlijk over tien jaar de best opgeleide beroepsbevolking ter wereld heeft (zie ook hst. 4). Dit stelt hoge eisen aan de kwaliteit van ons onder- wijs, op ieder niveau en in het bijzonder in het beroepson- derwijs. Wij willen daarom miljarden extra investeren in onderwijs. Tegelijkertijd zetten wij ons in voor meer invloed van ouders, leerlingen, studenten en docenten op onderwijs- instellingen, en voor het streven naar toegankelijkheid en ge- lijke kansen. In de afgelopen kabinetsperiode is al veel extra geld beschikbaar gekomen voor onderwijs en dat willen wij graag voortzetten.


Onderwijs is een cruciale waarde in de vormende jaren van kinderen en jongeren. Zij leren stap voor stap de wereld ken- nen en kunnen in deze periode het gemakkelijkst en gretigst nieuwe dingen leren. Zij moeten in die jaren alle kansen krij- gen om zich kennis en vaardigheden eigen te maken, en hun persoonlijkheid, hun wereldbeeld en hun interesses te vor- men. Een gunstige, inspirerende start blijft een leven lang doorwerken. Ouders en verzorgers hebben hierin een grote verantwoordelijkheid, en daarnaast is het onderwijs van on- schatbare waarde.


Het ene kind ontwikkelt zich sneller dan het andere, doordat talenten uiteenlopen maar ook doordat de sociaaleconomi- sche achtergrond per kind verschilt. In het gehele onderwijs moeten we dan ook de hindernissen wegnemen voor kinde- ren die met een achterstand beginnen, en recht doen aan ‘laatbloeiers’ die in een ander tempo leren dan gemiddeld. Behalve kennisoverdracht en cognitieve ontwikkeling moe- ten ook persoonlijke, sociaal-emotionele ontplooiing en bur- gerschap deel uitmaken van het onderwijs. Dit vereist uitstekend onderwijs voor iedereen, juist ook voor kinderen die van huis uit minder meekrijgen, en juist ook in de meest kwetsbare wijken. Zo draagt het onderwijs bij aan de vor- ming van zelfstandige en autonome burgers die volwaardig aan de samenleving kunnen deelnemen.


Er is een stevige investering in het vak van leraar en docent noodzakelijk om het beste onderwijs mogelijk te maken. Wij willen dat leerkrachten meer ruimte en tijd geven om les te geven vanuit hun professionaliteit en passie, en ook meer waardering en een betere beloning. Goed onderwijs vergt ook functionele en aantrekkelijke onderwijsgebouwen, waar leerlingen zich thuis voelen en gestimuleerd worden.


Wij zijn ons bewust van de grenzen van wat het onderwijs kan bereiken. Kinderen worden niet alleen gevormd door de school maar ook door wat ze van huis uit meekrijgen aan al- gemene vorming, structuur, stimulansen en huiswerkbege- leiding. De grote verschillen in thuissituatie kan het onderwijs slechts voor een deel compenseren. Maar daarom is het des te dringender om alles wat gelijke kansen bevor- dert, maximaal te benutten. Zeker in deze tijd, waarin de on- gelijkheid in en door het onderwijs lijkt toe te nemen, is dit

urgent. Het betekent voor ons ook dat het bieden van gelijke kansen niet bij de schoolperiode ophoudt. Ook op latere leef- tijd moeten mensen zich kunnen blijven ontwikkelen; uit in- teresse en uit de wens zich verder te ontplooien, maar ook vanwege de noodzaak om bij te blijven in een sterk verande- rende arbeidsmarkt.


Vakkennis blijft de kern van het beroepsonderwijs, terwijl in de huidige, dynamische arbeidsmarkt daarnaast ook steeds meer algemene vaardigheden zijn vereist. Die moeten in de opleidingen dan ook meer aandacht krijgen. Het hoger on- derwijs leidt op voor de arbeidsmarkt, maar vormt studenten ook tot breed geïnteresseerde en betrokken burgers. Talent en motivatie moet leidend zijn bij de vraag of een student toegelaten wordt tot het hoger onderwijs, niet het inkomen of opleidingsniveau van de ouders. Selectie is alleen in bij- zondere gevallen (conservatorium bijvoorbeeld) acceptabel. Er komt een recht op een toets van de persoonlijke omstan- digheden bij de aanmeldprocedure.


Xxxxxxxxxx heeft zowel een waarde in zichzelf als een maat- schappelijke betekenis. Nieuwsgierigheid is de bron van we- tenschap. Wetenschappers verkennen onbekend terrein en bouwen voort aan de kennis van de wereld. Zowel de diepte als de breedte van de wetenschap, en ook haar domein-over- stijgende karakter, draagt bij aan het verhelderen van com- plexe vragen.


Wetenschappers moeten hun werk vrij en onafhankelijk kunnen doen; daarom is de fundamentele wetenschap als onderdeel van een publiek bestel cruciaal. Meer investerin- gen in wetenschappelijk onderzoek zijn nodig, zowel publiek als privaat, ook om jonge wetenschappers vaker de zekerheid te beiden van een vaste aanstelling. Wetenschap is niet ge- ïsoleerd van de rest van de wereld. Samenleving en weten- schap staan in wisselwerking met elkaar. Daarom ondersteunen we de nationale wetenschapsagenda. Deze, door een brede kenniscoalitie ondersteunde, agenda is uit- gangspunt voor het toekomstige wetenschapsbeleid.


6.1 Onderwijs voor de wereldtop

• We investeren de komende jaren miljarden extra in het gehele onderwijs, oplopend naar 10 miljard euro extra per jaar over 15 jaar.

• Wij willen dat Nederland uiterlijk over tien jaar de best opgeleide beroepsbevolking ter wereld heeft, zodat wij economisch voorop blijven lopen. (Zie ook hst. 4.) Het onderwijs, en met name het beroepsonderwijs op alle ni- veaus, draagt hieraan bij. Daarnaast willen wij in afstem- ming met bedrijven de bijscholing van werknemers sterk verbeteren.

• We stimuleren studenten en universiteiten om de opge- dane kennis in de praktijk te brengen in nieuwe onder- nemingen, die potentieel veel werkgelegenheid zullen genereren. Dit kan in de vorm van regionale samenwer- king tussen overheden, onderwijs, kennisinstituten en bedrijfsleven.


6.2 Gelijke kansen op goed onderwijs


Vroeg en voorschoolse educatie

• Wij willen dat ieder kind een goede start krijgt in het

leven en dat ouders hun kinderen met een gerust hart naar de kinderopvang kunnen brengen. De overeenge- komen kwaliteitsagenda met de kinderopvangsector wordt voortgezet, evenals de harmonisatie met peuter- speelzalen. Alle kinderen tussen 2 en 4 jaar krijgen daar- naast een aanbod van minimaal 16 uur in de week conform het SER-advies kinderopvang. Op termijn wil- len we toe naar één voorziening voor onderwijs en op- vang van kinderen tussen 0 en 12 jaar waarbij het niet uitmaakt of ouders werken en waarbij er een goede aan- sluiting is op het basisonderwijs en de naschoolse op- vang. (zie ook hst. 5)


AMENDEMENTEN


A166 Limburg

Toevoegen nieuwe bullet: “Als je in een grensge- bied woont is het essentieel om de taal van je buren te spreken. Daarom stimuleren we basis- scholen in grensprovincies om vanaf jonge leef- tijd buurtaalonderwijs aan te bieden.” Toelichting indiener: Het spreken van de taal van je buurlanden is essentieel voor mensen die wonen en werken in het grensgebied. Het is niet alleen gemakkelijk, maar het vergroot bijvoor- beeld je kansen op werk of stage over de grens, Bovendien wordt het kunnen spreken van de taal van de buren ook gezien als toegevoegde waarde door bedrijven aan Nederlandse zijde van de grens. Werkgevers vinden het belangrijk dat hun klanten van over de grens in eigen taal geholpen kunnen worden. Kinderen leren rela- tief gemakkelijk een vreemde taal en daarom is het essentieel dat kinderen in de grensgebieden de mogelijkheid krijgen dat op school te leren. Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 76% voor, 4% tegen, 20% blanco.


Basis- en voorgezet onderwijs

• Wij willen dat basisscholen alle leerlingen gecombi- neerde schooladviezen geven in één van de volgende drie stromen:

o Voorbereidend hoger onderwijs (havo, atheneum en gymnasium),

o Voorbereidend beroepsonderwijs (de hogere vmbo ni- veaus en havo)

o Voorbereidend vakonderwijs (de lagere vmbo ni- veaus).


Gecombineerde schooladviezen doen meer recht aan het ge- geven dat van kinderen van 12 jaar nog niet goed is te voor- spellen of het op latere leeftijd beter past op het mbo, het hbo of de universiteit. Het schooladvies van de basisschool is be- palend, tenzij de citoscore hoger uitvalt.

Onderwijsinstellingen organiseren hun opleidingen in brede brugklassen overeenkomstig bovenstaande stromen. Via de bekostigingsvoorwaarden wordt hierop gestuurd. Dat bete- kent dat op zijn minst één van deze stromen door een VO- school wordt aangeboden. Na drie jaar vindt selectie plaats voor de uiteindelijke opleiding waarvoor de leerling zich wil diplomeren.


AMENDEMENTEN


A156 Xxxxx Xxxxxx

Wijzigen : “Onderwijsinstellingen organiseren hun … VO-school wordt aangeboden.” in: “On- derwijsinstellingen organiseren hun opleidingen in brede brugklassen waarin bovenstaande stro- men gemengd worden. Via de bekostigings- voorwaarden wordt hierop gestuurd.” Toelichting indiener: Door jongeren niet in drie aparte klassen te zetten, maar langer bij elkaar, wordt het makkelijker te switchen tussen de drie stromingen. Kinderen kunnen door (langer) bij elkaar in de klas te zitten (meer) van elkaar leren en leven minder in compleet gescheiden werelden. Samen werkt beter, zoals we dat vroeger riepen.

Toelichting Partijbestuur: De indiener wil alle ni- veaus van de brugklas gaan mengen in één klas. Gymnasiumleerlingen samen met vmbo leerlin- gen. Het programma wil drie soorten brugklas- sen invoeren en daarmee recht doen aan drie uitgangspunten: 1) uitstellen van het keuzemo- ment, 2) mogelijk maken dat leerlingen binnen een brugklas kunnen stijgen en dalen in niveau zonder van school te hoeven en 3) mogelijk maken dat er wel recht wordt gedaan aan de ni- veauverschillen die er gewoon van geboorte af zijn.

Stemlokaal: 28% voor, 53% tegen, 19% blanco.


A157 Zeeland

Wijzigen “Wij willen dat … lagere vmbo ni- veaus).” in: “Wij willen dat basisscholen alle leerlingen gecombineerde schooladviezen geven in één van de volgende drie stromen:

- Voorbereidend hoger onderwijs (havo, athe- neum en gymnasium),

- Voorbereidend beroepsonderwijs (vmbo ge- mengde en theoretische leerweg en havo)

- Voorbereidend vakonderwijs (vmbo basisbe- roepsgerichte leerweg en kaderberoepsge- richte leerweg en Praktijkonderwijs).

Toelichting indiener: Hogere en lagere vmbo ni- veaus geeft een onderscheidt aan, die niet recht doet aan de leerlingen. Toevoegen van praktijk- onderwijs, geeft meer kansen aan een grotere groep leerlingen. Betekent een uitbreiding van het voorbereidend vakonderwijs. Hierdoor kun- nen door het samenwerken van praktijkonder- wijs en vmbo kader leerlingen gebruik maken van de expertise in het vakonderwijs en de be- geleiding van het Praktijkonderwijs en de modu- les van het vmbo kader. Het theoretische deel van het vmbo kader kan voor alle leerlingen ontwikkeling bieden. Op deze wijze zorgt het voorbereidend vakonderwijs van optimale mo- gelijkheden van doorstroom en kansen bieden. Men voorkomt ook dat leerlingen het praktijkon- derwijs als negatief ervaren.

Toelichting Partijbestuur: De indiener wil het praktijkonderwijs (onderwijs voor kinderen met een beperking die vanwege hun vaak aangebo- ren beperking vaak met alle goede wil van de wereld niet op een vmbo school kunnen mee- doen) samenvoegen met het voorbereidend vakonderwijs (meerdere vmbo niveaus). Wij vin- den dat je dat die kinderen, maar ook de vmbo kinderen niet aan moet doen. De verschillen zijn te groot. Vooral de kinderen in het praktijkon- derwijs hebben bijna individuele begeleiding nodig vanwege de diversiteit aan beperkingen die je ziet in dit onderwijs voor de meest kwets- bare kinderen.

Stemlokaal: 8% voor, 63% tegen, 29% blanco.


• Wij willen de hogere vmbo niveaus verlengen tot vijf jaar, net zoals havo, zodat er ook voor deze leerlingen meer tijd is om zich te vormen tot zelfstandige jongvolwasse- nen.

• Wij willen de hogere vmbo niveaus verlengen tot vijf jaar, net zoals havo, zodat er ook voor deze leerlingen meer tijd is om zich te vormen tot zelfstandige jongvolwasse- nen.

• Wij willen de menselijke maat tot de standaard maken in het onderwijs en met enige regelmaat wordt dit onder- werp van gesprek tussen de leiding van een instelling en de medezeggenschapsorganen van studenten en docen- ten. Schoolbesturen, studentenraden en ondernemings- raden maken onderling bindende afspraken over de organisatie en inrichting van het onderwijs. Onderne- mingsraden beslissen mee over grote langjarige investe- ringen.

• Wij willen dat kinderen met beperkingen zoveel mogelijk meedoen in het reguliere onderwijs. Dat is goed voor het kind. Het vergt wel een extra investering in goede bege-

leiding. Voor kinderen die niet gedijen in het reguliere onderwijs blijft het speciaal onderwijs en praktijkonder- wijs goed toegankelijk. De taakverdeling tussen het re- guliere basisonderwijs en de samenwerkingsverbanden wordt verder aangescherpt. Ouders moeten zelf kunnen bepalen op welke school hun kind passend basisonder- wijs krijgt. Dat mag geen dictaat zijn van een samenwer- kingsverband.


AMENDEMENTEN


A158 Zeeland

Wijzigen “Voor kinderen die … praktijkonderwijs goed toegankelijk” in: “Het speciaal onderwijs goed toegankelijk voor leerlingen die daar baat bij hebben.”

Toelichting indiener: Minder negatief bewoor- ding. Praktijkonderwijs niet gelijkschakelen als zijnde speciaal onderwijs. Maar een eigen profiel laten hebben, liefst in combinatie met de voor- bereidend vakonderwijs

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met de be- doeling van het programma.

Stemlokaal: 72% voor, 4% tegen, 24% blanco.


A159 Zeeland

Wijzigen “De taakverdeling tussen … wordt ver- der aangescherpt” in: “De taakverdeling tussen het reguliere onderwijs en de samenwerkings- verbanden wordt verder aangescherpt. In het mbo wordt er op toegezien dat passend onder- wijs wordt uitgevoerd.”

Toelichting indiener: Passend Onderwijs geldt voor basis, voortgezet en middelbaar beroeps- onderwijs. Samenwerkingsverbanden zijn er in het basis- en voortgezet onderwijs.

Toelichting Partijbestuur: Dit is een goede aan- vulling.

Stemlokaal: 74% voor, 2% tegen, 23% blanco.


• Scholen met veel kinderen die leerachterstanden hebben, willen wij extra middelen geven. Scholen krijgen ook meer armslag om te investeren in huiswerkbegeleiding voor kinderen met ouders die dat niet kunnen betalen. Het inkomen van ouders mag nooit de reden zijn waarom het ene kind wel en het andere geen toegang tot huiswerkbegeleiding heeft. De vrijwillige ouderbijdrage wordt gemaximeerd teneinde te voorkomen dat scholen deze bijdrage als selectie-instrument gebruiken.

• Wij willen het maatwerkdiploma invoeren, zodat kinde- ren per vak op een zo hoog mogelijk niveau eindexamen kunnen doen. Dat voorkomt dat het vak waarmee het kind de meest moeite heeft, bepaalt op welk niveau er

eindexamen wordt gedaan. Het maatwerkdiploma moet zó worden vormgegeven, dat er geen twijfel kan ontstaan over de waarde van het diploma en het niet bijdraagt aan meer selectie aan de poort van het vervolgonderwijs.

• We vinden dat kleine dorpsscholen bestaansrecht heb- ben, omdat zij invulling geven aan de sociale verbonden- heid in kleinere leefgemeenschappen. We steunen de vereniging zelfstandige dorpsscholen in hun ambitie.


AMENDEMENTEN


A160 Zeeland

Schrappen: “We vinden dat … in kleinere leefge- meenschappen"

Toelichting indiener: Het gewest Zeeland is van mening dat de persoonlijke en sociale ontwikke- ling van het kind even belangrijk is als de inhou- delijke lesstof. De persoonlijke en sociale ontwikkeling van een kind kan alleen volledig tot wasdom komen op scholen met een sub- stantieel leerlingenaantal.

Toelichting Partijbestuur: Het voorstel in het pro- gramma komt voort uit het project 'Van Waar- de', is van een partijgenoot uit Zeeland en is een essentieel onderdeel in het vitaal houden van kleine kernen op het platteland. Als partij span- nen we ons al jaren in om ook in kleine kernen goed onderwijs te houden.

Stemlokaal: 36% voor, 34% tegen, 30% blanco.


• Wij willen meer aandacht voor de kwaliteit van schoolge- bouwen. De school is een van de belangrijkste plekken in het leven van een kind (zie ook hst. 4)


AMENDEMENTEN


A161 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “Het uitgangspunt bij de financieringssystematiek in het middelbaar onderwijs moet zijn gericht op kleine groepen leerlingen.”

Toelichting indiener: De PvdA heeft in haar ver- kiezingsprogramma veel aandacht voor indivi- duele aandacht binnen het onderwijs. Het gewest Zeeland is van mening dat kleinere klas- sen hierbij van groot belang zijn. Klassen van dertig leerlingen zijn te groot waardoor de le- raar niet voldoende tijd heeft voor individuele begeleiding van leerlingen.

Toelichting Partijbestuur: Er wordt ook gestreefd

naar kleine klassen (en aandacht voor leerlingen met zorgbehoefte) maar een harde norm be- perkt scholen ook enorm in hun financiële ruimte. De ene klas van 30 is de andere niet.

Verstandiger is dan bijvoorbeeld om hier de me- dezeggenschapsraad advies of instemmings- recht op te geven, dan gaan ouders en leraren zelf over de klassengrootte in hun eigen school en kunnen ze afwegingen maken over waar ze geld voor over hebben.

Stemlokaal: 25% voor, 37% tegen, 37% blanco.


A162 Zeeland

Toevoegen nieuwe bullet: “(We) streven naar een grondwetsherziening waarbij artikel 23 wordt geschrapt.”

Toelichting indiener: Kinderen gaan naar school om te leren lezen, schrijven, rekenen, xxxx- xxxxxx. Eenzijdig een religie bijbrengen is een privéaangelegenheid en dient derhalve niet op school te geschieden en zeker niet door de staat te worden bekostigd. Met het schrappen van ar- tikel 23 slechten we een instrument van de (we- derom oplevende) verzuiling. Wil je segregatie in onze samenleving tegen gaan dan laat je kin- deren samen naar school gaan.

Toelichting Partijbestuur: Vrijheid van onderwijs is een groot goed en ligt vast in onze grondwet. Artikel 23 behelst de vrijheid van mensen om een school te kunnen stichten die past bij hun levensvisie, wat breder is dan alleen religie. Op- timale onderwijskwaliteit en het tegengaan van segregatie staan daarbij voor de PvdA ook voorop. Daarom is een modernisering van artikel 23 ook haalbaarder en doet het mogelijk meer recht aan de kern.

Stemlokaal: 33% voor, 38% tegen, 29% blanco.


A163 Gelderland

Toevoegen nieuwe bullet: “Zowel leerlingen als docenten mogen niet geweigerd worden op bij- zonder onderwijs op basis van culturele achter- grond. Discriminatie wegens godsdienst, levens- overtuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan.” Toelichting indiener: Op dit moment kunnen do- centen en leerlingen geweigerd worden op som- mige scholen met bijzonder onderwijs. Dit staat haaks op artikel 1 van de grondwet en kunnen we niet accepteren.

Toelichting Partijbestuur: Dit is in lijn met onze standpunten

Stemlokaal: 73% voor, 4% tegen, 23% blanco.


A164 Overijssel

Toevoegen nieuwe bullet: “Het tweetalig onder- wijs moet op de middelbare school worden ge- subsidieerd zodat ieder kind dit traject kan volgen, ongeacht het inkomen van hun ouders.” Toelichting indiener: De samenleving globali- seert. In plaats van Nederlandse burgers leiden we wereldburgers op, en dankzij Europa krijgen onze kinderen de kans om in heel Europa een bestaan op te bouwen. Wat het belangrijkste hiervoor is, is de taal. De lingua franca van de wereld is nog steeds Engels. Daarom zijn steeds meer studies ook in Nederland in het Engels aangeboden. Ook wordt tegenwoordig steeds vaker het tweetalig onderwijs aangeboden om iedereen toegang te geven tot de voertaal van de wereld. Het bereidt mensen beter voor op het hbo, de universiteit en het leven in een inter- nationale samenleving. Toch heeft niet iedereen gelijke kansen als het gaat om het wereldbur- gerschap. Het tweetalig onderwijs is duur... Heel duur. 500 euro per jaar voor de ouders in de vorm van een "vrijwillige bijdrage." Dat is volko- men absurd maar tegelijkertijd volkomen nood- zakelijk, want het tweetalig onderwijs is geen goedkoop grapje. Scholen kunnen dat niet zelf betalen. Dat moet de overheid doen. We kunnen deze kansen niet beperken tot een select groepje wiens ouders het kunnen betalen. Ieder- een heeft recht tot kansen in de nieuwe samen- leving. Voetnoot: Het tweetalig onderwijs is een onderwijstraject dat op alle drie stromen van het onderwijs mogelijk en beschikbaar is.

Toelichting Partijbestuur: De indiener wil dat het standaard mogelijk is voor leerlingen om in het Engels les te krijgen. Het programma geeft aan dat het al lastig genoeg is en veel inspanning zal kosten om alle kinderen goed Nederlands en re- kenen te laten leren. Laten we daar eerst voor zorgen voordat we verder kijken naar volledig bekostigd tweetalig onderwijs.

Stemlokaal: 19% voor, 54% tegen, 27% blanco.

A165 Noordelijke provincies

Toevoegen nieuwe bullet: “Wij willen het pas- send onderwijs versterken door de aanstelling van (meer) onderwijsassistenten.”

Toelichting indiener: Passend onderwijs is een goed idee. Alle kinderen hebben recht op een plekje op de school, zo vele mogelijk in de eigen leefomgeving. Maar het moet wel goed mogelijk zijn om deze kinderen in de klas goed te bege- leiden. Leerkrachten moeten goed gefaciliteerd worden zodat de opdracht die achter passend onderwijs zit ook door hen waargemaakt kan worden. Klassenassistenten kunnen daar een mooie rol bij spelen. Uit de bestaande tekst over het onderwijs voor kinderen met beperkingen (Basis- en voortgezet onderwijs, vierde bullit, blz. 39) blijkt onvoldoende hoe de noodzakelijke verbetering van het passend onderwijs tot stand komt.

Toelichting Partijbestuur: Dit ligt in lijn met de bedoeling van het programma.

Stemlokaal: 74% voor, 4% tegen, 22% blanco.


6.3 Middelbaar beroepsonderwijs

• Het beroepsonderwijs zal adequater moeten reageren op de snel veranderende eisen van de arbeidsmarkt. Wij wil- len dat het mbo-aanbod per regio af te stemmen op de regionale economie en de dynamiek van de arbeids- markt.

• Wij willen mbo-instellingen met veel leerlingen uit ach- terstandsituaties gericht extra geld geven om deze leer- lingen naar het diploma te tillen dat voor hen haalbaar is. Voor veel studenten, maar ook voor het bedrijfsleven, is de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) belangrijk. Wij willen met gerichte (loonkosten)subsidies deelname aan de BBL bevorderen.

• Scholen en bedrijven zijn samen verantwoordelijk voor beschikbaarheid van voldoende stageplaatsen en zullen daarop worden aangesproken.


AMENDEMENTEN


A167 Overijssel

Na “… daarop worden aangesproken.” toevoe- gen: “Bedrijven die niet meewerken aan het creëren van stageplaatsen kunnen daartoe door middel van een quotum worden gedwongen.

Zowel scholen als bedrijven moeten er op toe- zien dat stages worden benut zoals deze be- doeld zijn: leren op de werkvloer. Bedrijven mogen geen misbruik maken van stagiairs door ze in te zetten als reguliere arbeidskrachten en

Document Metadata

Filed: January 19th, 2023