CONFEDERATIE VAN IMMOBILIENBEROEPEN VLAANDEREN Kortrijksesteenweg 1005, 9000 Gent
CONFEDERATIE VAN IMMOBILIENBEROEPEN VLAANDEREN
Xxxxxxxxxxxxxxxxxx 0000, 0000 Xxxx
Vlaams Regeerakkoord 2014-2019
1 SAMENVATTING
BINNENLANDS BESTUUR EN STEDENBELEID
▪ Versterking van het lokale bestuursniveau
Na de realisatie van de Interne Staatshervorming in de voorgaande legislatuur zullen verdere stappen worden gezet in de hervorming van de verhouding tussen de bestuurslagen. Het lokale niveau wordt versterkt. De gemeenten zullen bijkomende bevoegdheden, taken, autonomie en verantwoordelijkheid verkrijgen. Desgevallend kunnen de gemeenten voor de uitvoering van deze taken middelen en personeel van Vlaamse overheidsdiensten overnemen. Het grotere vertrouwen wordt geconcretiseerd in de afschaffing van het goedkeuringstoezicht en in een rapporteringsstructuur die exclusiever gestoeld is op hoofdlijnen.
De grootste steden (+100.000 inwoners) zullen kunnen afwijken van de Vlaamse regelgeving, als dat gemotiveerd kan worden vanuit efficiëntie-oogpunt of de grootstedelijke context.
🡺 De vraag is in welke mate en op welke vlakken de steden zouden wensen af te wijken van de vigerende regels. De diversificatie van het regelgevend kader kan problematisch zijn indien dit de kenbaarheid en bevattelijkheid voor consumenten en ondernemers aantast.
Door de grootste steden en gemeenten systematisch meer middelen, autonomie en bevoegdheden te verlenen wil de nieuwe Vlaamse regering vrijwillige fusies aanmoedigen.
De nieuwe Vlaamse Regering zal vasthouden aan het regisseursprincipe : lokale besturen zijn binnen het geldende wettelijk kader regisseur zijn van het beleid dat gevoerd wordt op hun grondgebied. Dit principe zal o.m. op het vlak van wonen worden toegepast.
🡺 Dit sluit aan bij het beleid van de voorgaande legislatuur, zeker m.b.t. wonen. De gemeenten kregen steeds meer taken en instrumenten, bij uitstek voor het uitvoeren van de woningkwaliteitsbewaking. Het opnemen van een regisseursrol vereist expertise en daadkracht bij de gemeenten. Onderzoek uit 2009 naar de performantie van het lokale woonbeleid toont aan dat er sterke verschillen bestaan in de capaciteit van gemeenten om de regisseursrol goed uit te voeren. De centrale conclusie van het onderzoek luidde dat tien
jaar na de invoering van de Vlaamse Wooncode het lokale woonbeleid in Vlaanderen nog niet of - op zijn zachtst gezegd niet overal - de kinderschoenen was ontgroeid.
Ontegensprekelijk hebben heel wat gemeenten de voorbije jaren aan expertise en daadkracht gewonnen. Tegelijkertijd blijven er heel wat pijnpunten, bijvoorbeeld op het vlak van een performant woningkwaliteitsbeleid. Als principe is een regisseursrol voor de gemeenten verdedigbaar; wat de praktische uitvoering betreft, blijven er uitdagingen bestaan. Het pakket aan instrumenten waarover de gemeenten beschikken, is eerder diffuus samengesteld. Dit bemoeilijkt een coherent beleid gebaseerd op duidelijke langetermijndoelstellingen. De moeilijk toepasbare, sterk juridisch-technische en vaak wijzigende regelgeving op gewestelijk niveau is volgens de Vlaamse Woonraad een ander pijnpunt. 1 Dit alles illustreert dat het opnemen van een regisseursrol niet voor alle gemeenten en niet in alle beleidsdomeinen even vanzelfsprekend is.
Voor het einde van de legislatuur zullen de OCMW’s volledig geïntegreerd worden in de gemeentebesturen. In de centrumsteden is deze integratie facultatief.
🡺 De integratieoefening zou een meer geïntegreerde beleidsvoering in sociale zaken kunnen toestaan. Binnen het woonbeleid zou het bestrijden van uithuiszettingen en het beleid rond SVK’s nu ook formeel in het gemeentelijke woonbeleid kunnen worden geïntegreerd.
De nieuwe verhoudingen tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen worden verankerd in een nieuw decreet “lokaal bestuur”, dat in de plaats komt van de bestaande decreten (Gemeentedecreet, OCMW-decreet en decreet Intergemeentelijke Samenwerking).
▪ Afslanking van de provincies
De slagkracht en het takenpakket van de provincies wordt gevoelig ingeperkt. De provincies zullen niet langer persoonsgebonden bevoegdheden uitoefenen.
🡺 Het uitsluiten van persoonsgebonden bevoegdheden betekent het einde van het provinciale woonbeleid. De provincies waren de voorbije decennia een actieve speler, o.m. via participatie in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden of via eigen provinciale initiatieven zoals bepaalde specifieke premies. In elke provincie is er tot op vandaag een gedeputeerde bevoegd voor wonen.
Aan dit provinciale woonbeleid wordt nu een einde gesteld, dit niet alleen door het uitsluiten van de persoonsgebonden bevoegdheden maar evenzeer door de bepaling dat de provincies zich zullen terugtrekken uit alle intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.
De positie van de provincie Vlaams-Brabant is meer ambigu, aangezien de nieuwe Vlaamse regering doorgaat met de overheveling van Vlabinvest. De provincie verkrijgt daardoor de bevoegdheid over één van de voornaamste vehikels in de strijd voor betaalbaar wonen in de Vlaamse Rand.
1 Vlaamse Woonraad, Waarheen met het lokaal woonbeleid? Aanbevelingen van de Vlaamse Woonraad, 2012, p. 12.
De provincies zullen geen bovenlokale taken mogen uitoefenen en geen gebiedsgerichte initiatieven kunnen nemen in de steden met meer dan 200.000 inwoners. De opbrengsten van de provinciale belastingen in die steden moeten worden doorgestort.
🡺 Met deze bepalingen is de rol van de provincies in de grootste steden de facto uitgespeeld. Wat de concrete gevolgen zijn voor het provinciale beleid inzake ruimtelijke ordening is onzeker : betekenen de nieuwe regels dat het provinciale ruimtelijke ordeningsbeleid in de grootste steden zonder voorwerp wordt? Was zal nog de betekenis zijn van PRUPs en de provinciale ruimtelijke structuurplannen in Antwerpen en Gent?
De provinciale opcentiemen op de onroerende voorheffing worden geïntegreerd in de basisheffing. Het regeerakkoord stelt dat hierop een besparing zal worden gerealiseerd.
🡺 De integratie van de provinciale opcentiemen is op zich een logische operatie. Met aandacht zal evenwel moeten worden gekeken naar het nieuwe niveau van de basisheffing; aangezien in het regeerakkoord wordt gesproken van een integratie kan men veronderstellen dat deze het niveau van de opcentiemen niet zal overstijgen. Als het resultaat een hogere belastingdruk is, gaat het om een verdoken belastingverhoging. De vraag is ook hoe een besparing zal worden gerealiseerd via de integratie van de provinciale opcentiemen in de basisheffing, als het niet gaat om een verhoging in reële termen?
De opbrengst van de bijkomende basisheffing zal, na aftrek van de besparing, worden gebruikt om de uitvoering van de voormalige taken van de provincies door de gemeenten en de Vlaamse overheid te financieren. Het overgebleven deel dient om de dotaties aan de provincies te bekostigen.
🡺 Een andere vraag is hoe ruim de fiscale autonomie van de provincies nog zal zijn na de hervorming. De passage rond het doorstorten van belastingopbrengsten in de grootste steden impliceert dat de provincies nog eigen belastingen zullen kunnen heffen.
BESTUURSZAKEN
Binnen het beleidsdomein Bestuurszaken staat de keuze voor een slanke overheid centraal. De verslanking wordt gerealiseerd door bijkomende besparingen op de werkingskosten en door efficiëntie-oefeningen, via digitalisering en een reductie van het aantal entiteiten. Tegen 1 januari 2015 zal binnen elk beleidsdomein een kerntakenplan opgemaakt worden met aanduiding van essentiële en minder essentiële taken. Na overleg zal een lijst van af te bouwen activiteiten (en daardoor vrijgekomen middelen) worden opgesteld.
Een aantal beleidsdomeinen worden samengevoegd; andere entiteiten worden gefusioneerd, afgeschaft of administratief ingebed. Het AGIV wordt omgevormd tot een breed informatieagentschap via de toevoeging (van delen) van diverse andere agentschappen, zoals e-gov en informatiebeleid uit Facilitair Bedrijf, Corve, GDI, VDI, 1700, …. Het Agentschap Ondernemen wordt uitgebreid tot het Agentschap Ondernemen & Innovatie via een fusie met een deel van IWT. De beleidsdomeinen LNE en RWO worden samengevoegd. Het resultaat is het nieuwe beleidsdomein Omgeving, waar tevens het agentschap Inspectie RWO in wordt ondergebracht. De
andere agentschappen binnen LNE en RWO – met als voornaamste de OVAM, het VEA, Wonen- Vlaanderen, Ruimte Vlaanderen en de VREG – blijven onveranderd.
🡺 Het Agentschap Inspectie RWO wordt ondergebracht in het nieuwe beleidsdomein Omgeving. In het onderdeel Wonen staat dat de taken van het Agentschap zullen worden aangepast. De vraag is wat dit zal betekenen voor het toezicht op en de financiële inspectie van de sociale woonactoren. De jaarverslagen van de afdeling Toezicht van het Agentschap zijn heden een interessante bron voor data omtrent de financiële positie van SHM’s en SVK’s.
Binnen het strategische advieslandschap wordt de SARiV afgeschaft. De SARO en de Minaraad worden samengevoegd tot een nieuwe Omgevingsraad.
🡺 Deze omvorming is volledig consistent met de samensmelting van de beleidsdomeinen LNE en RWO. De fusie van deze SAR’s resulteert in een serieuze inperking van het aantal mandaten. De afschaffing van de SARiV betekent bovendien dat er geen afvaardiging meer zal zijn vanuit deze SAR in de Omgevingsraad.
De Vlaamse Woonraad wordt administratief ingebed in de SERV. De bijlage bij het regeerakkoord specificeert daarbij dat de administratieve inbedding enkel impliceert dat de secretariaten worden ingebed bij de SERV. De autonomie bij het verlenen van advies wordt gevrijwaard en de vertegenwoordiging kan nog steeds specifiek zijn.
Op het vlak van digitalisering engageert de Vlaamse regering zich ertoe om tegen 2020 alle administratieve transacties tussen de Vlaamse overheid en burgers of lokale besturen via digitale kanalen aan te bieden. De doelgroepen zullen maximaal via een virtueel loket worden benaderd.
Er zal verder worden geïnvesteerd in het MAGDA-principe : de overheid vraagt aan burgers en bedrijven geen gegevens waarover ze al beschikt of die ze uit authentieke gegevensbronnen kan halen, bij welke overheid ook.
🡺 Dit principe impliceert dat de regering geen decretale verplichting tot het aanleveren van bepaalde informatie kan opleggen zonder dat een grondige toets is uitgevoerd op de reeds beschikbare informatie op alle beleidsniveaus.
De regering zal een open data-beleid voeren. De nieuwe bestuurscultuur zal worden vastgelegd in een Vlaams Bestuursdecreet dat een aantal bestaande decreten (e-governmentdecreet, decreet bestuurlijk beleid, …) zal coördineren en vervangen.
Het regeerakkoord dringt aan op een proactief en centraal aangestuurd patrimoniumbeleid. De vastgoeddatabank die in de voorgaande legislatuur werd opgericht zal verder worden uitgebouwd : alle vastgoedtransacties van en schattingen over eigendommen van overheden zullen erin worden bijgehouden. De databank zal bovendien authentiek en raadpleegbaar zijn.
🡺 De tekst hanteert de algemene formulering ‘overheden’, waardoor geen onderscheid wordt gemaakt tussen de eigendommen van de Vlaamse overheid en de lokale besturen. Tot op heden zijn de inspanningen beperkt tot het in kaart brengen van het bezit van de Vlaamse overheid; het regeerakkoord lijkt te wijzen op een meer ambitieuze invulling. De resultaten van de analyse op de vastgoeddatabank zullen jaarlijks naar buiten worden gebracht in de vorm van de Vastgoedwijzer.
In het onderdeel over het woonbeleid wordt in het kader van het voeren van een grondbeleid meer toelichting gegeven over Vlaamse initiatieven rond gronden. Door middel van het toezicht op de verplichting die krachtens art. 4.17 van het Decreet Grond- en Pandenbeleid rust op de lokale overheden om een inventaris op te stellen van de gronden in publiek en semi-publiek bezit op hun grondgebied (actieprogramma) en daarvan 25% vrij te geven voor sociale woningbouw wil de Vlaamse Regering inzetten op een exhaustieve inventarisatie. Publieke rechtspersonen zullen worden gestimuleerd om gronden op de markt te brengen en/of aan te wenden voor publieke noden. Het gebruik van erfpacht om gronden ter beschikking te stellen van SHM’s zal worden gestimuleerd.
De aankoopcomités worden samengevoegd met de dienst Vastgoedakten van de Vlaamse overheid. Voor de schattingen zal stelselmatig meer beroep gedaan worden op privé-actoren, met name zelfstandige schatters, landmeters en notarissen.
🡺 De interpretatie van deze passage wordt bemoeilijkt door het gebruik van de nogal ambigue term ‘zelfstandig schatter’. Op zich heeft deze term geen juridische betekenis. Mogelijks wordt er globaal mee verwezen naar private schatters die geen landmeter-expert of notaris zijn. Dan kunnen vastgoedmakelaars-experten en architecten onder deze benoeming vallen.
De introductie van een Vlaams Bestuursdecreet en een decreet Lokaal Bestuur kan een aanleiding zijn om de kwestie van de opmaak van schattingsverslagen opnieuw te agenderen, zowel voor de openbare besturen als voor de sociale actoren (art. 27bis VWC).
Het regeerakkoord bevat het engagement om een Onteigeningsdecreet uit te werken, ter vervanging van de wetten van 1835 en 1962. Dit decreet moet eenvoudige en rechtszekere procedures bevatten en moet rekening houden met de belangen van zowel de onteigenende overheden als zij die onteigend worden. Nieuw is dat het recht van particulieren zal worden erkend om, binnen een redelijke termijn, zelf sommige maatschappelijke doelstellingen (bijvoorbeeld de realisatie van woongelegenheden of bouwrijpe industrieterreinen) te realiseren en zo onteigening te vermijden. Er zal een administratief rechtscollege worden opgericht dat deel uitmaakt van de Dienst van de Vlaamse bestuursrechtscolleges bevoegd om betwistingen inzake onteigeningen snel te beslechten.
🡺 In de voorgaande legislatuur is reeds heel wat energie gestoken in het uitwerken van een Vlaams Onteigeningsdecreet. In antwoord op parlementaire vraag nr. 342 van 8 januari 2014 stelde minister Crevits dat het nieuwe decreet duidelijkheid moet verschaffen over de onteigeningsnoodzaak en een algemene regeling moet invoeren rond het openbaar onderzoek. Er zou een regeling kunnen komen voor akkoord over de eigendomsoverdracht waarna een eventuele gerechtelijke procedure zich zou kunnen toespitsen op de onteigeningsvergoeding. Duidelijkheid zal tevens worden verschaft over het lot van persoonlijke en zakelijke rechten.
VLAAMSE RAND
Het gebruik van het Nederlands bij de opmaak van notariële akten zal decretaal worden opgelegd. De Vlaamse regering zou een dergelijke regeling kunnen opleggen vanuit de bevoegdheden rond het taalgebruik in bestuurszaken.
De nieuwe Vlaamse Regering zal “initiatieven nemen om betaalbaar wonen voor inwoners van de Rand mogelijk te maken, en verdringing tegen te gaan”. Over welke initiatieven het gaat, wordt niet medegedeeld in het regeerakkoord, met uitzondering van maatregelen rond ‘wonen in eigen streek’ : “We blijven de nodige rechtszekere maatregelen nemen die voorrang geven aan kandidaat-kopers en
–huurders die reeds een band hebben met de streek.”
🡺 Vermoedelijk impliceert deze laatste passage het uitwerken van een juridisch sluitend alternatief voor ‘wonen in eigen streek’. Dat zou in de lijn liggen van het verkiezingsprogramma en de bestaande standpunten van N-VA, wiens ministers bevoegd zijn voor de beleidsdomeinen Vlaamse Rand en Wonen.
ECONOMIE EN INNOVATIE
Het regeerakkoord bevat een vrij uitgebreid onderdeel over economie en innovatie. De meeste maatregelen zijn vrij algemeen van aard en hebben niet direct relevantie voor de vastgoedmakelaar. Het uitwerken van één uniek ondernemersloket binnen het samengevoegd agentschap Ondernemen en IWT is positief. De grotere betrokkenheid van KMO’s bij het innovatiebeleid is tevens welkom, net als de maximale openstelling van ondersteuningsinstrumenten naar o.a. vrije beroepen.
Er zal worden ingezet op de creatie van een ondernemingsvriendelijk klimaat. De Vlaamse Regering zal de fiscale lasten en de administratieve vereenvoudiging op alle bestuursniveaus monitoren. Er zal een ontradend beleid worden gevoerd om de drempels tot ondernemerschap weg te nemen. De lokale besturen zullen ertoe aangezet worden om ondernemersvriendelijke strategieën te hanteren.
🡺 De omzendbrief gemeentefiscaliteit kan een nuttig instrument vormen voor een ondernemersvriendelijk fiscaal beleid. De omzendbrief bevat op heden bijvoorbeeld geen aanbevelingen voor de gemeentelijke belastingen op reclameborden.
Het ontwerp van decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid zal worden goedgekeurd, rekening houdend met de geformuleerde adviezen. De Vlaamse regering zal de nieuwe instrumenten operationaliseren in een beleid gericht op kernenversterking.
🡺 Xxxxxxx wordt de keuze bevestigd voor de ruimtelijke ordening als primair beleidsinstrument voor een winkelbeleid ter versterking van kleinschalige detailhandel in de kernen. Krachtens het decreet van 4 april 2014 kunnen gemeenten bepalingen rond handelsvestigingenbeleid inschrijven in hun stedenbouwkundige verordeningen. Dankzij het decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid zullen zij tevens kleinhandelsreglementen kunnen goedkeuren. Via RUPs zullen kleinhandelsgebieden en winkelarme gebieden worden afgebakend.
De nieuwe Vlaamse Regering engageert zich om de vraag naar en het aanbod aan bedrijventerreinen in kaart te blijven brengen. De Regering zal de nodige kredieten voorzien voor de ontwikkeling van terreinen; de activeringsteams en het gebruik van brownfieldcovenanten worden verdergezet. Vanuit mobiliteitsoverwegingen wordt er op aangedrongen dat bij de inplanting van nieuwe bedrijventerreinen van bij de start in een goede ontsluiting wordt voorzien. In het regeerakkoord staat eveneens dat werk zal worden gemaakt van de zonevreemde economie.
WERK EN SOCIALE ECONOMIE
▪ Activeringsbeleid
Het activeringsbeleid zal worden versterkt. De focus ligt daarbij logischerwijs op het invullen van de knelpuntberoepen. Globaal genomen wil de nieuwe Vlaamse regering het aantal praktijkgerichte opleidingen en stages voor werkzoekende verdubbelen. Daarvoor zal actief worden samengewerkt met alle werkgevers (publiek en privaat), sectoren en sectorale opleidingspartners. In het kader van de activering van jongeren en in het bijzonder ongekwalificeerde schoolverlaters wordt verder ingezet op een betere aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt. Alle jonge werkzoekenden wordt binnen 4 maanden aan aanbod op maat beloofd : een persoonlijke ondersteuning bij het zoeken naar een job, een intensieve begeleiding, een beroepsopleiding of (tijdelijke) werkervaring. De regering zal blijven inzetten op individuele beroepsopleiding (IBO) en andere formules van werkplekleren.
🡺 De sector stelt vast dat het percentage vroegtijdige schoolverlaters hoog is en dat ongekwalificeerde jongeren moeilijker een job vinden. De sector ziet in alternerend leren (het stelsel van Xxxxx en Werken – voor extra terugkoppeling, zie Luik Onderwijs) een geschikt opleidingsinstrument voor die jongeren. Of dit haalbaar is binnen en blijvend uitnodigend is voor de vastgoedsector, moet verder onderzocht worden. Er is nood aan een duidelijk draagvlak voor het geheel van stelsels van Leren en Werken, teneinde het alternerend leren uit te bouwen als volwaardig kwalificerend traject en het gebruik ervan, binnen de sector, verder te kunnen intensifiëren.
De activering van oudere werklozen zal worden uitgebreid tot de leeftijd van 65 jaar, weliswaar rekening houdend met de capaciteit van de VDAB en de situatie op de arbeidsmarkt. Er wordt één doelgroepkorting voorzien om de loonkost te verlagen bij het aanwerven van 55-plussers.
Globaal genomen wordt ingezet op een harmonisering en vereenvoudiging van de verschillende tewerkstellingsmaatregelen, zowel in de private als in de publieke sector. Verder zal de VDAB moeten streven naar mee efficiëntie en zal meer beroep moeten worden gedaan op derden om hun expertise ter beschikking te stellen.
Wat de arbeidsmarktgerichte opleiding betreft, wil de nieuwe Regering de verschillende bestaande instrumenten (opleidingscheques, betaald educatief verlof, opleidingskrediet) integreren in één instrument dat werkenden toestaat om zich bij te scholen of te heroriënteren om een andere beroepsloopbaan te starten. Deze ondersteuning zal kunnen bestaan uit een financiële tegemoetkoming en/of bijkomend verlof.
🡺 Voor de toegang tot de vastgoedsector kunnen deze wijzigingen belangrijke gevolgen hebben. Deze sector kent immers wat herstarters op de arbeidsmarkt, personen die vanuit eerdere werkervaring en herscholing kiezen voor een nieuwe carrière binnen het vastgoed. Een goede ondersteuning van ambiërende herstarters is dus van belang.
▪ Aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt
De Vlaamse Regering blijft inzetten op opleidingen naar ondernemerschap (cfr. luik Onderwijs). Hierbij duidt het SYNTRA Vlaanderen aan op het opleidingsaanbod te oriënteren en hiertoe een
sturend financieel beleid uit te werken binnen de beschikbare enveloppe. Aanvullend, stelt de Vlaamse Regering, kan SYTNRA hiervoor partnerschappen met sectoren en bedrijven ontwikkelen.
🡺 De Vastgoedsector heeft sinds 2007 een multilateraal samenwerkingsakkoord met SYNTRA. Elke werknemer die actief is in de Vastgoedsector (PC 323) kan voor één langlopende ondernemersopleiding per kalenderjaar een terugbetaling krijgen. De SYNTRA- ondernemersopleidingen die in aanmerking komen zijn Vastgoedmakelaar, Vastgoedpromotor en Vastgoedexpert. Daarnaast worden ook de opleidingen Administratief Vastgoedbediende en de gecertificeerde bijscholing Vastgoedbeheerder integraal terugbetaald. Het spreekt voor zich dat de sector een grote voorstander is van de blijvende inzet, van de Vlaamse Regering, op ondernemerschap.
Zoals men in het Luik Onderwijs kan lezen wordt, samen met het beleidsdomein Onderwijs en Vorming, een duaal stelsel van leren en werken gecreëerd, waarbij het ILW (het Industriële Leerlingwezen) de hefboom is (voor extra terugkoppeling, zie Luik Onderwijs).
🡺 De vertaling van dit beleid gebeurt via de sectorconvenant, opgesteld tussen de Vlaamse Regering en de sociale partners (vertegenwoordigers voor de werknemers en werkgevers) van de vastgoedsector. Dit betekent dat de Vlaamse Regering de weg openlaat om op sectoraal niveau te onderhandelen. De beleidsnota’s Werk, Onderwijs en de onderhandelingsmarge die gelaten zal worden bij het afsluiten van de sectorconvenants zullen later duidelijk maken hoe opportuun het is om als sector in te zetten op het ILW. Indien dit opportuun blijkt te zijn, dan moet de vastgoedsector er alles aan doen om de trajecten zo goed mogelijk mee vorm te geven.
MOBILITEIT EN OPENBARE WERKEN
De Vlaamse Regering zal in de nieuwe legislatuur het Mobiliteitsplan Vlaanderen afwerken en goedkeuren. Het zal worden ontwikkeld in samenhang met het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen en het Klimaatbeleidsplan.
🡺 In de voorgaande legislatuur werd reeds een ontwerp opgesteld en voor publieke consultatie vrijgegeven. Het ontwerp bevatte geen onmiddellijk relevante bepalingen voor de vastgoedsector. Voor wat de nederzettingsstructuur en de consequenties daarvan op de reistijden, de afstand van het woon-werkverkeer en de keuze voor vervoersmodi betreft, verwees het ontwerp naar het BRV.
Een opmerkelijke passage in het onderdeel van het regeerakkoord over Mobiliteit en Openbare Werken heeft betrekking op de nieuw in te voeren verplichting bij nieuwe woonontwikkelingen en bij herbestemming van geluidsbelaste gebieden tot het uitvoeren van geluidsmilderende maatregelen. De tekst van het regeerakkoord stelt dat geluidshinder een bron van ergernis is en de levenskwaliteit vermindert. De nieuwe verplichtingen worden ingevoerd om de leefbaarheid te verbeteren en rusten op de initiatiefnemers. Dit voorstel staat tevens in het onderdeel Leefmilieu en Natuur.
🡺 Af te wachten valt welke maatregelen specifiek zullen worden opgelegd en op basis van welke normen deze zullen worden bepaald. Pas dan kan worden ingeschat hoe hoog evenuele bijkomende kosten zullen liggen voor ontwikkelaars.
RUIMTELIJKE ORDENING
Het regeerakkoord zet in op doordacht en zuinig ruimtegebruik. De doelstelling is om maximaal de open ruimte te vrijwaren maar tegelijkertijd mogelijkheden te creëren voor woonaanbod en ondernemingen. Multifunctioneel ruimtegebruik en het verweven van functies worden daarvoor als beleidsmiddelen vooropgesteld. De nieuwe Vlaamse Regering wil tevens inzetten op eenvoudige en rechtszekere procedures.
De goedkeuring van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen werd over de verkiezingen getild. Met de nieuwe coalitie zal het besluitvormingsproces verder worden gezet.
▪ Ruimte en wonen
Tegen 2020 zullen naar schatting 93.000 bijkomende woongelegenheden noodzakelijk zijn. De regering wil een belangrijk deel daarvan realiseren door in te zetten op verdichting, renovatie en hergebruik. Daarom zal het principe worden gehanteerd dat het aansnijden van nieuwe ruimte enkel kan nabij bestaande kernen. Het aantal verplaatsingen zou mede daardoor kunnen worden teruggedreven. Omwille van de beperkte ruimte zullen er automatisch nieuwe woonvormen ontstaan.
🡺 Het regeerakkoord plaatst geen absolute stop op de inname van bijkomende ruimte voor wonen. Het principe dat alleen ruimte nabij bestaande kernen in gebruik kan worden genomen zal planologisch een impact hebben. Een echte breuk in de beleidsvoering kan dit evenwel niet worden genoemd : principes als verdichting stonden reeds centraal in het RSV.
Het regeerakkoord legt de nadruk op een actief grondbeleid, noodzakelijk omwille van het beperkte aanbod op de markt. Daarbij zou een tweesporenbeleid gevoerd worden, in de eerste plaats met maatregelen om meer kavels in woonzones op de markt te doen komen en ten tweede door het verantwoord aansnijden van woonuitbreidingsgebieden. De nieuwe Regering zal een eenvoudige en transparante procedure uitwerken voor het aansnijden van woonuitbreidingsgebieden.
Er zal worden gestreefd naar een voldoende gemengd woningaanbod. Daartoe wordt beloofd eventuele administratieve hinderpalen weg te werken.
🡺 Voor wat de secundaire markt betreft, is het van belang dat de bepalingen in stedenbouwkundige verordeningen die het opdelen van woningen bemoeilijken of verhinderen worden geëvalueerd.
▪ Woonuitbreidingsgebieden
Die woonuitbreidingsgebieden die best niet meer ontwikkeld worden, zullen een nieuwe planologische bestemming krijgen. Tegelijkertijd zal de Regering onderzoeken of een systeem van
verhandelbare bouwrechten en planologische ruil als instrumenten kunnen worden ingezet binnen het ruimtelijke beleid.
🡺 Herbestemming van onbruikbare woonuitbreidingsgebieden is een logische stap. Voor de vastgoedsector is het daarbij van belang dat evenzeer wordt gekeken naar gebieden die – al dan niet bij wijze van compensatie – wel geschikt zouden zijn voor bebouwing teneinde deze te kunnen inzetten voor de creatie van de 93.000 noodzakelijke bijkomende woningen.
▪ Stedenbeleid
De passage in het regeerakkoord over het stedenbeleid is zeer beperkt : de tekst stelt dat een stedenbeleid zal worden gevoerd dat gericht is op tegengaan van de stadsvlucht. Concrete maatregelen worden evenwel niet vooropgesteld.
▪ Grond- en pandenbeleid
Inzake het grond- en pandenbeleid wordt vooral aandacht besteed aan de omvorming van het bestaande instrumentarium tot een efficiëntere toolkit. Zo wil men afstappen van de grote gebiedsdekkende RUPs. De toekomstige RUPS moeten gefocust zijn op meer gebiedsgerichte en/of projectmatige planprocessen. Het uitvoeringsbesluit inzake de vorm en inhoud van RUPs zal worden herwerkt. Verouderde voorschriften zullen op een eenvoudige wijze opgeheven kunnen worden en voor kleine wijzigingen aan de stedenbouwkundige voorschriften of het verordenend plan van bestaande ruimtelijke uitvoeringsplannen zal een snelle korte procedure uitgewerkt worden.
▪ Modernisering instrumentarium
Onder deze titel vallen een hele serie aan maatregelen die het vereenvoudigen en versnellen van procedures en instrumenten beogen.
In eerste instantie gaat het om de implementatie van de omgevingsvergunning. Bij deze implementatie zal de socio-economische vergunning in de omgevingsvergunning worden geïntegreerd. Voor de andere machtigingen en vergunningen zal worden gekeken of een integratie ook mogelijk is. De methodiek van het unieke geïntegreerde Vlaamse advies zal worden verruimd zodat ook eenvoudige projecten van deze procedure gebruik kunnen maken.
Bij de invoering van de omgevingsvergunning zal een evaluatie worden gemaakt van de bestaande meldingsplichtige en vergunningsplichtige handelingen. De Regering zal ook een onderzoek uitvoeren met het oog op de maximale integratie en vereenvoudiging van diverse attesten. Het einddoel is een attest dat tegelijk de correcte uitvoering aantoont.
Een voor de vastgoedmakelaardij relevante passage is deze over het verhogen van de rechtszekerheid rond bouwovertredingen. De instrumenten in de VCRO zullen worden geëvalueerd met het oog op meer duidelijkheid en rechtszekerheid rond de stedenbouwkundige vergunningstoestand van bestaande gebouwen. Het regeerakkoord stelt dat daarbij aandacht uitgaat naar informatie voor de eigenaar of overnemer van het goed.
🡺 Deze laatste passage kan wijzen op een verdere verruiming van de bijzondere informatieplicht VCRO. Bij analyse van de beleidsnota Ruimtelijke Ordening kan worden
ingeschat welke maatregelen in deze zullen worden genomen. Mogelijks gaat het om een verwijzing naar het “as-built attest”.
Het decreet Complexe Projecten zal worden geoperationaliseerd. Het toepassingsgebied van het decreet wordt ‘na ervaring’ uitgebreid naar eenvoudigere projecten.
🡺 Bij goedkeuring en publicatie van het uitvoeringsbesluit zullen de bepalingen van het decreet Complexe Projecten in uitwerking treden, waaronder de uitbreiding van de bijzondere informatieplicht naar voorkeursbesluiten en projectbesluiten. Een uitbreiding van het toepassingsgebied van het decreet zal betekenen dat meer voorkeursbesluiten en projectbesluiten worden uitgevaardigd, waardoor de nieuwe informatieplicht bij meer verkopen relevant zal zijn.
De nieuwe Vlaamse Regering zal een handhavingsprogramma uitwerken met de beleidslijnen en – prioriteiten voor de handhaving van de omgevingsvergunning. De bestuurlijke handhaving zal worden toegespitst op de belangrijkste niet-regulariseerbare overtredingen.
🡺 Bij goedkeuring en publicatie van dit handhavingsprogramma zullen de bepalingen van het decreet Handhaving Omgevingsvergunning in werking treden, inclusief de overgang naar administratieve geldboetes, de depenalisering van inbreuken op de bijzondere informatieplicht en de uitbreiding van de bijzondere informatieplicht.
Het decreet tot bestrijding en voorkomen van leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten zal worden bijgewerkt. De leegstandsheffing zal daarbij worden herwerkt, volgens de tekst van het regeerakkoord tot “een billijke heffing met soepele procedures en voldoende rechtsbescherming”. De Regering zal bovendien actief zoeken naar andere instrumenten die geschikt zijn voor het bestrijden van leegstand en inactiviteit. In het onderdeel over Fiscaliteit en Begroting wordt hieraan toegevoegd dat de vermindering van de onroerende voorheffing voor improductiviteit afgestemd zal worden op de heffing op leegstaande bedrijfsruimten om een beleidsmatig coherent geheel te vormen.
Digitalisering blijft een prioriteit binnen het beleid rond ruimtelijke ordening. De verdere stappen rond de verwezenlijking van de digitale omgevingsvergunning zullen worden gezet.
LANDBOUW EN VISSERIJ
In het kader van de zesde staatshervorming wordt de pachtwetgeving geregionaliseerd. Het regeerakkoord kondigt geen concrete wijzigingen aan en verwijst eerder naar een evaluatieoefening. Deze oefening moet zich globaal richten op de problematiek van de beschikbaarheid van grond binnen de landbouwsector en van de overdracht van gepachte gronden aan een volgende generatie. De bedoeling is om tot instrumenten te komen die bijdragen tot de beschikbaarheid van voldoende grond voor land- en tuinbouw.
LEEFMILIEU EN NATUUR
Met ingang van 1 januari 2016 worden de gratis kWh elektriciteit en gratis m³ water afgeschaft.
Het regeerakkoord verwijst naar de problematiek van het waterbergend vermogen in signaalgebieden. De tekst stelt dat afstemming zal moeten worden gezocht tussen de bestemming en het waterbergend vermogen via aangepast bouwen, voorwaarden in de watertoets, stedenbouwkundige voorschriften of verordeningen, planologische ruil of herbestemming.
Na de mislukking in de voorgaande legislatuur om overeenstemming te vinden met het federale beleidsniveau staat het oprichten van een stookolietankfonds opnieuw in het regeerakkoord.
🡺 Gezien de beoogde samenstelling van de federale regering en het engagement in het Vlaamse regeerakkoord bestaat er weinig twijfel dat de onderhandelingen deze keer wel met succes zullen worden afgerond.
Het regeerakkoord spreekt het engagement uit om tegen 2019 alle saneringen van verontreinigde bodems in kwetsbare gebieden in uitvoering te hebben. Prioriteit zal uitgaan naar de gronden met het grootste ontwikkelingspotentieel en de hoogste bevolkingsimpact. Blackfields worden van overheidswege gesaneerd terwijl bij de herontwikkeling van brownfields privé-initiatieven zullen worden ondersteund.
Een aantal hectaren permanente kustpolders zullen worden beschermd tegen bebouwing of ingebruikname. Dit zal gebeuren aan de hand van de kaart die door het instituut voor Natuur- en Bosonderzoek is opgemaakt en die reeds door het Vlaams Parlement in ontwerp is goedgekeurd. De campagne SOS Kustpolders is dus een succes gebleken.
De Vlaamse regering zal tevens de haalbaarheid van een stelsel van verhandelbare boscompensatierechten onderzoeken.
ENERGIE EN KLIMAAT
Inzetten op energie-efficiëntie wordt in het regeerakkoord als een prioriteit gedefinieerd. Het verhogen van de energiezuinigheid van gebouwen is een cruciale pijler van het beleid om het energieverbruik te beperken. In dit kader wil de nieuwe regering het Energierenovatieprogramma 2020 evalueren en de ambitie waar mogelijk verhogen.
Er zal verder worden ingezet op hoogrendementsglas, muurisolatie en hoogrendementsverwarming. Voor deze elementen zullen nieuwe minimale kwaliteitsnormen worden ingevoerd.
🡺 Het instellen van deze nieuwe minimale kwaliteitsnormen zal bijkomende investeringen vereisen van private verhuurders. Deze minimale kwaliteitseisen dreigen veel huurwoningen te treffen die er op heden niet aan voldoen. De kost om aan de bijkomende eisen te voldoen zal in alle waarschijnlijkheid hoog tot zeer hoog liggen. De impact van de investeringen op het rendement kan veel potentiële investeerders afschrikken. Het gevaar is dat het beleid gericht op een verhoogde energie-efficiëntie het woonbeleid gericht op een aanbodverruiming op de private markt zal doorkruisen.
De premies voor dakisolatie en hoogrendementsglas worden verlaagd waardoor de focus binnen het premiebeleid nog meer verschuift naar totaalrenovaties en gecombineerde maatregelen.
🡺 Deze vereisen zware investeringen waardoor het bereik van deze premies relatief beperkt zal zijn. De afbouw van de premies voor dakisolatie op een ogenblik waarop de verplichting tot het plaatsen van dakisolatie echt in werking treedt (eerste strafpunten vanaf 1 januari 2015) illustreert het voorlopersbeleid van deze en de vorige Vlaamse regering.
Het actieplan bijna-energieneutrale gebouwen wordt verder uitgevoerd. De regering zal tweejaarlijks overleggen met de stakeholders of de EPB-eisen overeenstemmen met het kostenoptimale niveau.
De nieuwe Vlaamse Regering wil de kwaliteit van het energieprestatiecertificaat verhogen. Het doel is van het EPC een slagkrachtig adviserend en begeleidend beleidsinstrument te maken.
🡺 Sinds de invoering van het EPC zijn er een aantal kinderziektes geweest, m.b.t. de kwaliteit van de afgeleverde attesten door de erkende energiedeskundigen, de geautomatiseerde aanbevelingen voor energiezuinige investeringen, etcetera. Het VEA heeft het voorbije jaar een ambtelijke evaluatie uitgevoerd, met het oog op een toekomstig wijzigingsdecreet. Een ontwerptekst is gepubliceerd voor publieke consultatie.
De middelen voor interne broeikasemissiereductiemaatregelen uit het Klimaatfonds zullen prioritair worden ingezet voor energiebesparende maatregelen bij gebouwen. Omwille van de kostenefficiëntie wordt bijzondere aandacht geschonken aan sociale huurwoningen. De opbrengst van de besparingen op energie zullen voor een deel aan de huurders toekomen en voor een deel terugvloeien naar het Klimaatfonds.
Binnen het Belgische kader zal in uitvoering van de Europese Richtlijn een Vlaamse doelstelling voor hernieuwbare energie tegen 2020 worden afgesproken. Ter realisatie daarvan zal het actieplan hernieuwbare energie 2020 worden geactualiseerd. Het minimum aandeel hernieuwbare energie bij nieuwbouw en bij grondige renovatie van bestaande woningen en niet-residentiële gebouwen wordt verhoogd. Daarbij zou rekening gehouden worden met het meest kostenoptimale niveau.
Het programma van sociale dakisolatie zal worden versterkt en uitgebreid met equivalente initiatieven voor hoogrendementsglas en spouwmuurisolatie.
WONEN
Vooreerst wordt verwezen naar het grondrecht op wonen (art. 23 van de Grondwet en art. 3 VWC).
🡺 Deze grondrechten impliceren voor de overheid een inspanningsverbintenis, geen resultaatsverbintenis. Door ernaar te verwijzen kadert de nieuwe Vlaamse Regering haar beleidskeuzes binnen een progressieve realisatie van dit grondrecht maar legt zij zichzelf geen resultaatsverbintenissen op. Het regeerakkoord bevat geen maatregelen om over te gaan op een meer verbindende interpretatie van de grondrechten.
De tweede paragraaf beschrijft de rollenverdeling van de diverse actoren :
De belangrijkste partner op de huisvestingsmarkt is de private sector. De overheid heeft een ondersteunende rol in het voorzien van een voldoende aanbod aan woongebieden en bouwmogelijkheden, normeringen en sociale correctie waar nodig. Voor het sociale
huisvestingsbeleid zijn de belangrijkste partners de sociale huisvestingsmaatschappijen in samenwerking met al dan niet private actoren.
🡺 De erkenning van de centrale rol van de private actoren en de nadruk op een partnerschap en ondersteuning vanwege de overheid is bijzonder welkom. De private actoren vervullen heel wat maatschappelijke taken op het vlak van wonen, niet alleen inzake de realisatie van een voldoende woningaanbod met een goede inplanting, een voldoende kwaliteit en een mix aan woningtypologieën maar ook als intermediairen, in de bemiddeling tussen kopers en verkopers, huurders en verhuurders en bij het beheer van vastgoed. Deze private actoren verdienen hierbij erkenning en ondersteuning. Tot op heden heerst in het werkveld vaak de perceptie dat de overheid zich de voorbije jaren meer en meer concurrentieel heeft opgesteld ten opzichte van de private actoren of belemmerend heeft opgetreden. Net daarom moet de erkenning van de private sector als belangrijkste partner en de belofte van een ondersteunende rol vanwege de overheid als een positief signaal worden gezien.
De regisseursrol van de gemeenten wordt beklemtoond voor wonen, meer nog dan voor de meeste andere beleidsdomeinen. Om de gemeenten zo volledig mogelijk de vrijheid te geven om deze regisseursrol op te nemen zal de regelgeving waar mogelijk worden beperkt tot een regelgevend kader. In dit kader zal de fiscale verantwoordelijkheid inzake leegstaande, onbewoonbare en verwaarloosde panden volledig geconcentreerd worden op het lokale niveau. De Vlaamse heffing wordt afgeschaft zodat eigenaars niet langer geconfronteerd worden met een dubbele heffing.
🡺 Xxxxxxx wordt tegemoetgekomen aan de aanbeveling van de Vlaamse Ombudsman (30 april 2013).
Met de volledige overdracht krijgen de gemeenten een duidelijke fiscale incentive om in te zetten op een zo exhaustief mogelijke inventaris van leegstaande, verwaarloosde en onbewoonbare panden. Dat is dan weer van belang bij de eventuele keuze voor het uitoefenen van een toepasselijk voorkooprecht of het sociaal beheer. De Vlaamse Regering zal de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden blijven ondersteunen.
KOOPMARKT – BELEIDSVISIE
De nieuwe legislatuur zal worden aangegrepen als een opportuniteit voor een grondige hervorming van de woonfiscaliteit. Die woonfiscaliteit moet volgens het regeerakkoord nog steeds in het teken staan van de ondersteuning van eigendomsverwerving : het beleid moet nog meer Vlamingen de kans geven een eigen woning te verwerven.
🡺 Hierbij zijn een aantal caveats. Zo geeft de tekst aan dat de regeringspartijen potentiële kapitalisatie-effecten in rekening willen brengen (“aandacht voor de impact van zulk ondersteuningsbeleid op de vastgoedmarkt”). De tekst stelt ook dat aanpassingen noodzakelijk zijn om de budgettaire houdbaarheid te vrijwaren. Beide principes zijn voor de vastgoedmakelaardij zeker aanvaardbaar. Bijvoorbeeld voor wat de woonbonus betreft, beoogden de voorstellen van CIB Vlaanderen een aantal besparingen om het systeem structureel betaalbaar te houden. Daarnaast werden een aantal mechanismen tot fiscale optimalisatie aangepakt, mede om de woonbonus beter te richten op starters en dus globale
kapitalisatie tegen te gaan. De vraag blijft uiteraard hoe de partijen deze principes concreet zullen vertalen in de gekozen beleidsopties, niet alleen in het voorliggende regeerakkoord maar tevens in de andere keuzes die zich tijdens de legislatuur zullen aandienen.
Het minst éénduidig te interpreteren is de volgende passage :
Wij willen een beleid dat nog meer Vlamingen de mogelijkheid biedt een eigen woning te verwerven. Hiertoe geven we, waar nodig, ook dat extra duwtje om een woning te kunnen verwerven.”
Één mogelijke interpretatie is dat de regering voor die groep die net dat beetje extra steun nodig heeft (beperkte) bijkomende inspanningen zal doen. Een andere interpretatie die wellicht beter aansluit bij de geest van de globale tekst is dat de woonfiscaliteit gerichter zal worden ingezet, op die groepen die net dat extra beetje steun nodig hebben.
KOOPMARKT - BELEIDSKEUZES
▪ Keuze woonbonus – registratierechten
De nieuwe Vlaamse regering engageert er zich toe om binnen de contouren van het budgettaire kader te onderzoeken of een keuzemogelijkheid kan worden voorzien waarbij belastingplichtigen bij de verwerving kunnen opteren voor ofwel de woonbonus ofwel een verminderd registratierecht.
🡺 Het voorstel om gezinnen de keuze te geven tussen een verlaagd registratierecht en de woonbonus was de centrale pijler van het onderdeel rond wonen in het verkiezingsprogramma van Open VLD (pp. 28-29). In die tekst werd voor het verlaagde registratierecht een tarief van 5% vooropgesteld (2,5% voor bescheiden woningen). Het regeerakkoord is vrijblijvender geformuleerd, zonder vermelding van een tarief. De partijen engageren zich er ook enkel toe de mogelijkheid te onderzoeken.
▪ Woonbonus
1. Bestaande contracten
De bestaande contracten blijven gehonoreerd aan de afgesproken voorwaarden. Daarbij gelden de maximaal aftrekbare bedragen voor het aanslagjaar 2015 als referentiepunt.
🡺 Voor de bestaande contracten wordt enkel gekozen voor de niet-indexatie van het maximaal aftrekbare bedrag (aanslagjaar 2015/inkomsten 2014 : 2.280 euro basis + 760 euro verhoogd bedrag + 80 euro kinderlast). Voor de lopende contracten is er geen aanpassing aan de tarifering (het marginaal tarief blijft van toepassing) en geen inperking van de toepasbaarheid in de tijd. Het regeerakkoord poneert geen termijn voor de niet-indexatie. In de berichtgeving werd een bevriezing voor 2 jaar door sommige bronnen vermeld.
2. Nieuwe contracten
Voor de contracten afgesloten vanaf 1 januari 2015 wordt het maximaal aftrekbare bedrag verminderd met 760 euro. De verhoging gedurende de eerste 10 jaar blijft behouden.
🡺 De regering kiest voor een directe lineaire besparing. Het nieuwe maximaal aftrekbare bedrag is 1.520 euro, verhoogd gedurende de eerste 10 jaar met 760 euro (tot 2.280 euro). Of ook voor de nieuwe contracten wordt gekozen voor niet-indexatie valt niet af te lezen uit het regeerakkoord. Het programmadecreet zal in deze uitsluitsel moeten brengen.
🡺 Uit het regeerakkoord blijkt niet dat eventueel een overgangsregeling zou worden voorzien voor aankopen waarvoor een kredietovereenkomst wordt bereikt in 2014 maar waarvoor de akte pas wordt verleden in 2015. Het regeerakkoord verwijst naar “contracten afgesloten vanaf 1 januari 2015”. Een strikte interpretatie impliceert dat enkel de datum van het verlijden van de akte als ijkpunt geldt. Gezien het korte tijdsbestek tussen de aankondiging van de lineaire besparing in het regeerakkoord en de inwerkingtreding van het nieuwe stelsel hebben kopers die nog in 2014 een onderhandse verkoopovereenkomst en een overeenkomst met een kredietverstrekker bereiken niet veel tijd om de akte tijdig te laten verlijden. Een aantal kopers zullen hierdoor uit de boot vallen. Bovendien moet men in rekening brengen dat het relevante programmadecreet ten vroegste eind november zal worden goedgekeurd. Een overgangsregeling lijkt daarom aangewezen.
De tarifering voor de berekening van het belastingvoordeel wordt aangepast : de belastingvermindering zal vanaf 1 januari 2015 worden vastgesteld aan een tarief van 40%.
🡺 De overschakeling van het marginaal naar een vast tarief was te verwachten gezien de kritiek op de negatief-herverdelende effecten van het huidige stelsel. In de bijzondere financieringswet was gekozen voor een vast tarief voor de nieuwe contracten indien Vlaanderen niet tijdig een eigen stelsel zou uitwerken.
In de bijzondere financieringswet werd evenwel gekozen voor een vast tarief van 45%, het gemiddelde van de huidige toegepaste marginale aanslagvoeten. Voor de hogere inkomens betekent de keuze voor een tarief van 40% een hoger dan verwachte reductie van het toepasbare tarief. Uiteraard blijft dit tarief een (lager dan verwachte) reële bonus voor de lagere inkomens. Concreet zou een goede inschatting moeten worden gemaakt van de effecten van deze aanpassing naargelang de diverse belastingsschalen (bvb. voortbouwend op de EUROMOD-analyse van het CES).
In de toekomst zal voor eenzelfde goed maximaal 2 keer gebruik gemaakt kunnen worden van de woonbonus.
🡺 De interpretatie van deze bepaling is niet vanzelfsprekend. Deze aanpassing zal bijvoorbeeld geen impact hebben op wat nu wel eens wordt geproblematiseerd, zijnde de gepercipieerde ongelijkheid tussen koppels en alleenstaanden. Beide personen in een koppel zullen immers de woonbonus kunnen blijven toepassen. Mogelijks betreft het een maatregel om misbruiken uit te sluiten. In deze zou het interessant zijn te weten wat de motivatie/reden is.
🡺 Niet onbelangrijk is dat in het regeerakoord geen sprake is van een beperking van de toepasbaarheid van de woonbonus in de tijd. Nochtans werd deze optie relatief ruim gedragen door de betrokken actoren en de academische wereld, mede als een instrument om fiscale optimalisatie op latere leeftijd (wederopnames, renovatieleningen) te vermijden.
🡺 Aangezien in het regeerakkoord geen wijzigingen worden aangekondigd rond de toepasbaarheid van de woonbonus in de verschillende segmenten kan aangenomen worden dat de huidige regeling van kracht blijft. De woonbonus zal dus ook in de toekomst kunnen worden toegepast voor nieuwbouw en op de secundaire markt. Er worden tevens geen bijkomende beleidsaccenten aangekondigd, noch voor nieuwbouw, noch voor renovatie.
▪ Registratierechten
De nieuwe Vlaamse Regering zal werk maken van een budgetneutrale vereenvoudiging van de registratierechten. Daarbij wil men de bestaande gunstmaatregelen omvormen naar een globaal lager tarief voor de gezinswoning. De filosofie van de meeneembaarheid wordt behouden.
🡺 Deze passages komen overeen met de aanbevelingen rond een hervorming van het klein beschrijf en komen tevens tegemoet aan de vraag om de hoge fiscale druk op het moment van aankoop zelfs binnen de bestaande budgettaire beperkingen aan te pakken. Vanzelfsprekend blijft hierbij een spanningsveld bestaan tussen het streven naar een globaal lager tarief (voor de gezinswoning) en de budgetneutraliteit. De passage is in elk geval positief; de uitwerking dient verder te worden afgewacht. Een belangrijke nuance is dat niet onverkort wordt beloofd de meeneembaarheid te behouden; de formulering “de filosofie van de meeneembaarheid” laat ruimte voor aanpassingen.
▪ Sociale koopwoningen
De nieuwe Vlaamse regering zal de subsidies voor sociale koopwoningen afschaffen. De in het verleden aangegane engagementen worden wel gehonoreerd. Bij het stopzetten van de subsidiëring zal het Overdrachtenbesluit worden herbekeken teneinde een nieuw kader te creëren voor de sociale koopmaatschappijen. De Vlaamse regering beslist immers niet tot de afschaffing van de sociale koop, enkel tot het stopzetten van de subsidiëring. De tekst stelt dat de Vlaamse regering het realiseren van sociale koopwoningen belangrijk blijft vinden.
🡺 Het stopzetten van de subsidiëring van de sociale koopsector is naast de lineaire reductie van het maximaal aftrekbare bedrag voor de woonbonus een tweede significante besparing binnen het beleidsveld wonen. Het betreft een eerder verrassende keuze, gezien het stopzetten van de subsidiëring van de sociale koop in geen van de partijprogramma’s was opgenomen. In het kader van een gerichte inzet van de beschikbare middelen op de meest behoeftige huishoudens is de keuze evenwel logisch. Diverse onderzoeksrapporten hebben aangetoond dat de subsidies voor sociale koopwoningen (zeer) omvangrijk zijn. Bij sociale koopprojecten worden vandaag zowel verwervings- (SV) als infrastructuursubsidies (SSI) en subsidies voor bouw en renovatie (SBE) gehanteerd. De kritiek op de substantiële overheidssteun bij sociale koop (becijferd op meer dan 90.000 euro) was bijvoorbeeld één van de centrale pijlers van het Itinera-rapport uit 2010. Een rapport van het Steunpunt Wonen uit 2013 was milder maar kwam nog steeds tot een overheidsinvestering van meer dan 24.000 euro in het meest minimalistische scenario. Een dergelijke omvangrijke besteding van overheidsmiddelen voor de huisvesting van één gezin is in tijden van budgettaire schaarste moeilijk te verantwoorden. Bovendien behoren sociale kopers niet tot de prioritaire doelgroep in het kader van de realisatie van het grondrecht op wonen.
▪ Sociale leningen
Het regeerakkoord stelt een objectivering van het stelsel van sociale leningen voorop door o.a. een regionale diversificatie van de huizenprijzen mee te nemen bij het bepalen van de maximale verkoopwaarde van het onroerend goed. Ten tweede zullen de voorwaarden voor de toekenning van sociale leningen worden beperkt door nieuwbouw, grondaankopen en herfinanciering uit te sluiten.
🡺 De vraag rijst in welke mate deze twee aanpassingen aanleiding zullen vormen voor een nieuwe fundamentele hervorming van het stelsel van sociale leningen. De harmonisatie die aan het einde van de voorgaande legislatuur is doorgevoerd dient immers nog te worden geïmplementeerd. Het voornaamste probleem rond het instrument van de sociale leningen is en blijft de grote vraag die het beschikbare budget duidelijk overstijgt. Gezien de voordelige voorwaarden van het sociale leenstelsel op het vlak van de quotiteit en de intrestvoet zal de grote vraag in een periode van verstrakkende kredietvoorwaarden ongetwijfeld blijven bestaan en wellicht zelfs verder toenemen. De vraag is hoe de volgende Vlaamse regering zal omgaan met de discrepantie tussen de vraag naar sociale leningen en het aanbod.
Een uitgebreider gebruik van de gewestwaarborg kan een interessant instrument zijn in complementariteit met het sociale leenstelsel. Het is dan ook positief dat de nieuwe Vlaamse Regering zal onderzoeken wat de specifieke mogelijkheden zijn.
▪ Verzekering gewaarborgd wonen
De verzekering gewaarborgd wonen zal verder gepromoot worden.
🡺 Opmerkelijk is dat niet wordt gesproken over een verhoging van het prijsplafond voor de verzekering, nochtans een vraag die vanuit de bouwsector werd gesteld. Wat de verdere verspreiding van de verzekering betreft, valt af te wachten welke nieuwe overeenkomst zal worden gesloten met KBC (de huidige verzekeraar) of een andere partner, vooral met betrekking tot de te betalen premies.
PRIVATE HUURMARKT – BELEIDSVISIE
De Vlaamse Regering engageert er zich in het regeerakkoord toe de private huurmarkt te versterken.
🡺 Dit expliciete en duidelijk geformuleerde engagement is cruciaal. De uitgangspunten die daarbij worden geschetst – betaalbaarheid, bescherming van de woonkwaliteit en woonzekerheid voor de huurder en het versterken van de garanties en betaalzekerheid voor de verhuurder – sluiten aan bij het grondrecht op wonen en tonen respect voor de rechten van verhuurders. De klemtoon die op betaalzekerheid wordt gelegd is welkom omdat hiermee wordt verwezen naar de zekerheid van het rendement. Over de omvang van dit rendement is evenwel niets opgenomen.
Het regeerakkoord stelt dat de Vlaamse Regering huurders en verhuurders beter wil beschermen tegen tegenslagen, maar ook voldoende flexibiliteit wil bieden. Hierbij worden vijf klemtonen gelegd. Ten eerste zal worden gestreefd naar een vermindering van de administratieve overlast. Daarnaast zal maximale transparantie worden geboden over de verantwoordelijkheden van de partijen.
🡺 Vermoedelijk verwijst dit naar de opmaak van een sluitende regeling voor huurherstellingen, zoals gevraagd door diverse actoren uit het werkveld. De huidige regeling leidt immers tot rechtsonzekerheid en juridische disputen.
Ten derde wil de Regering faciliteren naar langetermijncontracten.
🡺 De formulering ‘faciliteren’ geeft aan dat de Vlaamse Regering niet stringent zal optreden door bijvoorbeeld de maximale duur van een kortlopend contract verder te beperken. Wat bedoeld wordt met ‘faciliteren’ zal duidelijk moeten worden uit de beleidsnota.
Een vierde element betreft het mogelijk maken van huurprijsaanpassingen bij duurzame investeringen.
🡺 Vanuit de vastgoedsector wordt de stringente regeling rond huurprijsaanpassingen bij renovatie al enige tijd geproblematiseerd. De concrete uitwerking van deze passage van het regeerakkoord is van belang aangezien het gegeven voorbeeld van renovatiehuurovereenkomsten niet noodzakelijk het beste aan het geformuleerde streven tegemoet komt. Cruciaal is bijvoorbeeld dat de temporele beperkingen op de herziening van de huurprijs bij renovatie met onderling akkoord worden opgeheven.
Tenslotte wil het regeerakkoord de woningkwaliteit garanderen.
PRIVATE HUURMARKT - BELEIDSOPTIES
▪ Inkanteling van de woninghuurwet
Bij de overdracht van de woninghuurwetgeving zal de Vlaamse Regering prioriteit geven aan het verzekeren van continuïteit en homogeniteit in de regelgeving. De Vlaamse overheid zal enkel wijzigingen doorvoeren na overleg met de verschillende betrokken partijen.
🡺 Xxxxxxx wordt tegemoetgekomen aan een bezorgdheid die bij de verhuurders en de vastgoedsector leeft. Wijzigingen aan het regelgevende kader leiden tot rechtsonzekerheid en hebben een afschrikkend effect op particuliere verhuurders. Het wetgevend kader moet bovendien een evenwicht inhouden tussen de belangen van huurders en verhuurders. Om dat evenwicht te behouden en/of te bereiken is consultatie vereist.
De Regering zal een Vlaamse Huurcodex uitwerken.
🡺 Het inkantelen van de woninghuurwet in een Vlaamse Huurcodex is een goede keuze. Na het behoud in het Burgerlijk Wetboek geeft deze optie de meeste garanties dat de interdepentie met het algemeen contractueel recht kan worden gevrijwaard. Tegelijkertijd zullen eigen beleidsaccenten mogelijk zijn. Aangezien niet wordt gekozen voor een integratie in de Vlaamse Wooncode is het risico op verwarring met de regels voor de sociale huur beperkt. De keuze voor afzonderlijke decreten voor privaat en sociaal huren erkent de eigenheid van beide sectoren.
*Cfr. Groenboek Zesde staatshervorming : “Een voordeel bij de aanname van een afzonderlijk Vlaams huurdecreet bestaat uit het feit dat dit decreet, net als de Woninghuurwet, louter de contractuele verhouding tussen huurder en verhuurder zou regelen. Het decreet zou zich
bijgevolg uitsluitend richten tot de burger en geen bepalingen van publiekrechtelijke aard omvatten.”
Bovendien kan met een Vlaams huurdecreet de duurzaamheid van de regelgeving beter worden beschermd. Zoals de administratie in het Groenboek Zesde staatshervorming aangeeft (p.8 sociaal-economisch beleid), werd in het verleden aan de Vlaamse Wooncode op regelmatige basis gesleuteld. Bij integratie van de Woninghuurwet in de VWC zou dit kunnen impliceren dat ook het huurrecht in de toekomst vaak gewijzigd zou moeten worden. Dit zou de kenbaarheid en continuïteit allerminst ten goede komen.
De Vlaamse regering zal de regelgeving aanpassen zodat de Vlaamse Wooninspectie bij betwisting van schadegevallen een oorzakelijkheidsonderzoek zal uitvoeren vertrekkende van de plaatsbeschrijving. Het oorzakelijkheidsonderzoek zal zeker worden uitgevoerd als een Vlaamse huurpremie wordt toegekend. Zo moet misbruik op basis van het kwaliteitscriterium in de Vlaamse tegemoetkoming worden uitgesloten.
🡺 De introductie van een oorzakelijkheidsonderzoek was een uitdrukkelijke vraag van CIB Vlaanderen teneinde het fenomeen van opzettelijke huurschade te bestrijden. Naar aanleiding van de regionalisering van de woninghuurwetgeving kan het tevens bevorderlijk zijn te onderzoeken of de piste van een moreel element opportuniteiten biedt.
▪ Stimuli
De nieuwe Vlaamse Regering zal werk maken van stimulerende maatregelen voor renovatie, vernieuwbouw en langdurige verhuur van kwalitatieve woongelegenheden aan derden.
🡺 De private huurmarkt heeft nood aan fiscale stimuli om investeringen opnieuw interessanter te maken. Het is positief dat de Vlaamse regering belooft werk te zullen maken van stimulerende maatregelen. De vastgoedsector hoopt in de beleidsnota aanzetten te kunnen terugvinden voor de concrete invulling van dit engagement.
▪ Huursubsidies
Het regeerakkoord stelt dat de nieuwe Vlaamse Regering zal inzetten op het tijdelijk aanwenden van
huursubsidies en ervoor zal zorgen dat deze terecht komen bij diegenen die het echt nodig hebben.
🡺 Wat concreet bedoeld wordt met deze passage is moeilijk in te schatten. Zo gelden vandaag voor de Vlaamse tegemoetkoming reeds de meest stringente inkomenscriteria. Het lijkt dan ook moeilijk om dit instrument nog gerichter in te zetten. Het woord ‘tijdelijk’ roept tevens vragen op : zal de toepasbaarheid van huursubsidies doorheen de tijd worden beperkt, mogelijks verbonden aan criteria met een activerende inslag? Het regeerakkoord spreekt zich tevens niet uit over een aantal controversiële elementen van de recente harmonisatie- operatie, waaronder het inschakelen van huursubsidies in een voortraject voor sociale huisvesting en de gelijkschakeling van de bedragen. Op basis van het regeerakkoord is het dan ook moeilijk de langetermijnvisie rond huursubsidies in te schatten.
▪ Huurachterstallen
De problematiek van uithuiszettingen blijft actueel, cfr. de cijfers van de Vlaamse OCMW’s. De nieuwe regering zal werk maken van de bescherming tegen huurachterstallen en wanbetaling voor de verhuurder enerzijds en continue huisvesting voor de huurder anderzijds.
🡺 Concrete maatregelen worden in het regeerakkoord niet gespecificeerd.
Wel wordt aangekondigd dat het huurgarantiefonds zal worden geëvalueerd.
🡺 Zodoende kan hopelijk gehoor gegeven worden aan de berichten rond een tegenvallend aantal aansluitingen en aan de duidelijke bezwaren rond de praktische werkbaarheid van het fonds. Sinds de implementatie hebben zowel verhuurders als vrederechters en juridische auteurs kritische bedenkingen geformuleerd die aansluiten bij de oorspronkelijke opmerkingen van de Vlaamse vastgoedmakelaardij.
▪ Leegstand en verkrotting
Sociaal beheer en onteigening zijn instrumenten die tot op heden relatief weinig worden gebruikt, omwille van de verouderde procedure en legistieke onzekerheid. In de voorgaande legislatuur werd daarom een evaluatie voorgesteld teneinde het gebruik van deze instrumenten te bevorderen. De nieuwe regering zal verder werken op dit spoor en zal ervoor zorgen dat leegstaande of verkrotte woningen gemakkelijker kunnen worden onteigend. De gemeenten en SHM’s zullen worden gestimuleerd om leegstaande panden op te kopen en te renoveren of in sociaal beheer te nemen.
1.1.1 SOCIALE HUURSECTOR
De vooropgestelde wijzigingen in het regeerakkoord met betrekking tot de sociale huursector dragen bij tot een meer gerichte inzet van sociale huurwoningen op die groepen met de grootste (woon)noden. Met de overschakeling op het gebruik van tijdelijke contracten volgt Vlaanderen het voorbeeld van het Brusselse gewest. Tijdelijke contracten staan toe dat bij een gewijzigde inkomenssituatie het huurcontract niet wordt verlengd teneinde de woning ter beschikking te stellen van een gezin met een hogere woonnood. Bij de toewijzing zullen de inkomensvoorwaarden sneller worden afgetoetst. Naast de inkomenstoets zal tevens een toets op eigendomsbezit worden ingevoerd : het eigen of gedeeltelijk bezit van een woning wordt in principe uitgesloten. Ook bij dit criterium zal toetsing naderhand noodzakelijk zijn (cfr. erfenissen, …)
De huurprijsberekening zal worden aangepast zodat deze o.a. rekening houdt met de energieprestatie en renovatie van de woning en het inkomen van de huurder. De intentie is om de doorstroming naar de private huur- of koopmarkt te bevorderen. De bijkomend vrijgekomen woningen kunnen dan ter beschikking worden gesteld van de prioritaire doelgroep.
🡺 Als men doorstroming wil bevorderen zal de huurprijs voor sociale huurders met een inkomen hoger dan de inkomensgrenzen hoger moeten liggen dan de marktprijs. Bij de huidige berekening op 1/55ste van het jaarinkomen was dat niet of onvoldoende het geval.
1.1.2 BINDEND SOCIAAL OBJECTIEF
Het BSO blijft behouden in de huidige vorm. Het groeipad wordt wel verlengd tot 2025 in plaats van 2023.
🡺 Dit is de tweede verlenging na de aanpassing in 2013 van 2020 naar 2023 (enkel voor sociale huurwoningen). Vraag is wel in welke mate het BSO voor (21.000) sociale koopwoningen uitvoering zal krijgen, gezien de stopzetting van de subsidiëring. Het valt immers te betwijfelen of de sociale koopwoningen die nog vereist zijn om aan de doelstelling te voldoen beschouwd zullen worden als een aangegaan engagement. In dit geval wordt dus de doelstelling behouden maar de ondersteuning om deze te realiseren stopgezet.
Tegen 2019 wordt een minimale schaalgrootte voor SHM’s ingevoerd van 1000 woningen. SHM’s die er niet in slagen om het voortgangsritme te halen zullen de erkenning verliezen tenzij zij kunnen aantonen dat dit te wijten is aan externe factoren.
Het regeerakkoord voorziet niet in een nieuwe vorm van sociale last voor private ontwikkelaars. Het regeerakkoord legt veeleer de nadruk op vrijwillige realisatie (zonder overnamegarantie):
Private actoren moeten op vrijwillige basis de mogelijkheid hebben om een sociaal woonaanbod aan te bieden al dan niet binnen een ruimer privaat project zonder overnamegarantie.
In dit kader opteert de regering voor een verruimde toepassing van de CBO-procedure.
🡺 De interesse bij private ontwikkelaars in de nieuwe ronde die de VMSW recent heeft aangekondigd kan een graadmeter zijn voor de mate waarin een verruimde CBO-procedure ter compensatie voor de sociale last kan fungeren in het realiseren van het BSO.
Bij het inleidende gedeelte van het onderdeel van het regeerakkoord over het woonbeleid wordt gesteld dat de Regering, rekening houdende het vernietigingsarrest van het Grondwettelijk Hof, het resterende instrumentarium optimaal zal inzetten.
🡺 Tot het resterende instrumentarium behoren niet alleen de CBO-procedure maar ook de verplichtingen rond de opname van een sociaal woonaanbod in RUPs, volgens de mogelijkheden uiteengezet in de omzendbrief van 4 april 2014.
De Vlaamse regering houdt vast aan de realisatie van 6.000 bescheiden woningen zoals vastgelegd in de voorbije legislatuur (cfr. art. 22bis VWC (gewijzigd bij decreet van 31 mei 2013)).
De regering verbindt er zich toe de SVK’s verder te ontwikkelen en te ondersteunen.
🡺 Indien een herziening van het SVK-besluit wordt voorbereid kan dit gepaard gaan met een herziening van de subsidiestructuur. In dat kader zal in elk geval plaats moeten zijn voor een evaluatie van de kost van de SVK’s per aangeboden sociale woning. De kostenefficiëntie van de SVK’s in het bereiken van de vooropgestelde doelstellingen dient kritisch geëvalueerd te worden.
ONDERWIJS
De Vlaamse Regering opteert er voor om de lat hoog te leggen. Hierbij ligt de focus terug op de kerntaak van onderwijs: het ontwikkelen van de nodige kennis, vaardigheden en attitudes om te komen tot personen die kunnen participeren en bijdragen aan de samenleving.
🡺 Het pedagogisch besef is teruggekeerd. De Vlaamse Regering lijkt er voor te opteren het belang van de lerenden terug op de voorgrond te laten treden en dringt de rekruteringsdrang van de onderwijsinstellingen terug. Dit belang zou echter wel kunnen ingaan tegen de besparingen die de Vlaamse Regering voorziet in het onderwijs, waardoor de instellingen meer zelf in hun eigen middelen moeten voorzien.
▪ Overleg arbeidsmarkt
Er wordt gepleit om voor elke secundaire studierichting meer structureel overleg te plegen met de arbeidsmarkt, zodoende een goede aansluiting met het hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt te verzekeren.
🡺 Het is zaak, door het transversaal karakter van de sector en het niet beperkt blijven tot één kennisdomein, dat de sector het huidige engagement blijft behouden en nog meer het gesprek aangaat dan tot op heden het geval is. Het mag niet zo zijn dat enkel aan bijvoorbeeld leerlingen Economie-Moderne Talen wordt aangeraden of bijvoorbeeld leerlingen Wetenschappen-Wiskunde wordt afgeraden om vastgoed te studeren omdat dit, al dan niet, een goede aansluiting is of zou zijn.
In dit licht kunnen de beroepskwalificaties van grote waarde zijn.
🡺 Deze dossiers – opgesteld door de sector – geven een duidelijk overzicht van de competenties waarmee iemand een bepaald beroep kan uitoefenen. Daarenboven opteert de Vlaamse Regering ervoor om de procedure voor de ontwikkeling van deze kwalificaties blijvend te onderzoeken, zodoende nog efficiënter te kunnen inspelen op maatschappelijke veranderingen. Het belang van deze kwalificaties moet dus (h)erkend worden.
▪ Stageplaatsen secundair onderwijs
In het kader van het werkgelegenheidspact, nodigt de Vlaamse Regering de werkgevers uit om volop in te zetten op het aanbieden van kwaliteitsvolle stageplaatsen in secundair technische en beroepsgerichte opleidingen.
🡺 Het spreekt voor zich dat deze evolutie, naar meer en betere stageplaatsen, de juiste houding betreft. Daar stages vanaf 2014-2015 in de derde graad TSO en BSO verplicht worden, ligt hier de weg open om stages aan te bieden in makelaarskantoren teneinde leerlingen een eerste maal (minimaal 18 halve dagen per schooljaar) kennis te laten maken met de sector. Denk hierbij aan de richtingen als ‘Kantoor’ en ‘Verkoop’ uit het BSO en ‘Handel’, ‘Onthaal & PR’, ‘Toerisme’ en ‘Onthaal & recreatie’ uit het TSO.
▪ Duaal stelsel leren en werken
De bevoegdheid Alternerend leren (ook het stelsel van Leren en Werken genoemd) werd, naar aanleiding van de zesde staatshervorming, van de federale overheid naar de Vlaamse overheid
overgeheveld. Daarbij wordt deze bevoegdheid gedeeld tussen Onderwijs en Vorming, en Werk en Sociale Economie.
Het industriële leerlingenwezen (ILW), wat de hefboom is voor de nieuwe Vlaamse bevoegdheid van het duaal stelsel van Xxxxx en Werken, biedt jongeren tussen 15 en 25 jaar de kans een beroep aan te leren in een onderneming. Gedurende 1 à 2 jaar worden ze deeltijds op school en deeltijds in het bedrijf opgeleid. Het Regeerakkoord duidt er op dat dit stelsel van Xxxxx en Werken als gelijkwaardig moet worden beschouwd met alle andere vormen van secundair onderwijs, en biedt, aldus de Vlaamse Regering, perspectief voor jongeren én ondernemers.
🡺 De sectorale vertaling, van bovenstaand beleidsaspect, gebeurt via het instrument van de sectorconvenant. Hieruit kan afgeleid worden dat de mogelijkheid bestaat om hier op het sectoraal niveau in dialoog te gaan. Na het afsluiten van de convenant zal blijken in welke mate ILW als dermate opportuun wordt beschouwd om hierop blijvend in te zetten. Indien het ILW voor de vastgoedsector als effectief wordt beschouwd, stelt de sector zich als actieve partner op om de trajecten verder mee uit te bouwen.
Eveneens voor jongeren ouder dan 18 jaar en ongekwalificeerd, die instappen in een duaal traject voor Leren en Werken, garandeert de Vlaamse Regering een concrete werkervaring in een (private) onderneming met resultaatsgerichte financiering.
🡺 De sector is benieuwd hoe de Vlaamse Regering deze resultaatsgerichte financiering zal vormgeven én zal garanderen, en op welke sectoren dit – al dan niet – betrekking zal hebben.
Voor de realisatie van de werkcomponent van arbeidsmarktrijpe jongeren krijgt SYNTRA Vlaanderen de regierol. Aanvullend hierop gaat de Vlaamse Regering een eenduidig juridisch kader voor de verschillende vormen van werkplekleren, alternerend leren en werken ontwikkelen.
▪ Ondernemend
De Vlaamse Regering stimuleert, van kleuter- tot hoger onderwijs, ondernemingszin en ondernemerschap door partners van de school in de klas te halen.
🡺 Leerlingen en studenten voorbereiden op ondernemerschap is een onontbeerlijke competentie in de 21e eeuw. De sector onderkent deze positieve trend en is benieuwd hoe dit standpunt tot uiting zal komen in de dagelijkse klaspraktijk.
▪ Verder studeren & aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt
Er wordt ingezet op een goede schoolloopbaanbegeleiding in het secundair onderwijs en een goede aanvangsdiagnostiek in het hoger onderwijs met de bedoeling leerlingen beter zicht te laten krijgen in hun eigen talenten en interesses en de doorstroommogelijkheden naar hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt.
🡺 Deze topic sluit aan bij de alinea die handelt over een goede aansluiting met het hoger onderwijs en/of de arbeidsmarkt (zie Overleg arbeidsmarkt). Echter, naast overleg is het onontbeerlijk dat leerlingen tijdens hun studies begeleid worden in hun studieloopbaan of de te kiezen arbeidsmogelijkheden.
Ook de sector steekt hierbij de handen uit de mouwen. Onder andere op de SID-in beurzen staat de sector al jaar en dag leerlingen en studenten te woord om hen te informeren over beroepen, sectoren (arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden, vacatures,…) en studiemogelijkheden. Er wordt echter vastgesteld dat leerlingen te weinig voorbereid zijn/worden op dit keuzeproces en vaak onvoldoende bekend zijn met de vele mogelijkheden, vooral dan buiten hun eigen leefwereld. Daarom is de sector een grote voorstander van een nog betere schoolloopbaanbegeleiding in het secundair onderwijs.
Om de schoolloopbaanbegeleiding tot stand te laten komen, wil de Vlaamse Regering een grondige screening van alle richtingen in het secundair onderwijs doorvoeren. Op die manier moet duidelijk worden voor welk vervolgtraject in het hoger onderwijs/de arbeidsmarkt de richtingen voorbereiden, de zogenaamde matrixoefening.
🡺 Bij deze oefening is het van groot belang dat een brede waaier aan richtingen toeleiding geeft naar de (aanverwante) vastgoedopleidingen of vastgoedsector, door het transversaal karakter van de sector.
Er wordt, door de Vlaamse Regering, gepleit voor verplichte niet-bindende oriëntatieproeven op het einde van het secundair onderwijs, en door de instellingen georganiseerde verplichte niet- bindende toelatingsproeven in het hoger onderwijs, als belangrijke elementen in het traject van studie-oriëntering naar het hoger onderwijs. De niet-bindende toelatingsproeven moeten ten laatste tegen 2018-2019 voor alle richtingen vastliggen.
🡺 Dit betekent dat voor zowel alle Professionele Bachelors Vastgoed als voor alle aanverwante Bachelors een niet-bindende toelatingsproef ingericht moet worden. Ook hier is overleg over de verschillende opleidingsverstrekkers heen noodzakelijk, wil men dezelfde competenties en kennis testen van de startende studenten. Het is in deze context zinvol dat de sector een coördinerende rol tracht op te nemen zodoende dit te bewerkstelligen.
De Vlaamse Regering voorziet, in het kader van het masterplan, dat leerlingen uit het BSO/arbeidsmarktgericht studierichtingen met vrucht een algemeen vormend leerjaar dienen te vervolgen.
🡺 Op dit moment is het zo dat een 7e jaar BSO (algemeen vormend leerjaar) leidt naar een diploma secundair onderwijs, wat op zijn beurt toegang geeft tot het hoger onderwijs. Tot op heden bestaat er géén 7e specialisatiejaar immobiliënbeheer/vastgoed (≠ *Se-n-Se Immobiliënbeheer). Hier ligt de weg open om leerlingen, die na het beëindigen van het 6e jaar BSO, een 7e specialisatiejaar in immobiliënbeheer/vastgoed te laten volgen, zodoende hen nog meer voeling te laten krijgen met de sector (zie Stageplaatsen secundair onderwijs). Na het voltooien van dit 7e jaar, ontvangt de leerling het diploma van secundair onderwijs en kan hij/zij een opleiding in het hoger onderwijs aanvatten of een voorbereidende Se-n-Se opleiding volgen.
*Om de volledigheid na te streven, volgende duiding omtrent Se-n-Se opleidingen: voor de Se- n-Se (Secundair-na-Secundair) opleidingen is, tot op heden, een diploma secundair onderwijs noodzakelijk, wat iemand die in het 6e jaar BSO afstudeert niet heeft. Een diploma secundair onderwijs wordt in het in na een 7e (specialisatie)jaar BSO uitgereikt.
Bijkomend wil de Vlaamse Regering nagaan op welke wijze de overstap voor leerlingen kan worden geoptimaliseerd wanneer ze in het hoger onderwijs een vervolgtraject willen aanvatten dat niet aansluit bij de studierichting die ze in het secundair onderwijs volgden. Hierbij zal onderzocht worden of het verplicht volgen van individueel aangepaste voorbereidende trajecten of het slagen in bindende toelatingsproeven haalbare opties zijn.
🡺 De vraag naar wat nodig is om de overstap, van het secundair naar het hoger onderwijs, te optimaliseren – wanneer een secundaire opleiding niet aansluit bij een hogere studie – moet volgens de sector niet beantwoord worden met het verplicht volgen van voorbereidende trajecten, en zeker niet met een bindende toelatingsproef. De sector vindt dat de kwaliteit en de inhoud van het secundair onderwijs, gekoppeld aan een schoolloopbaanbegeleiding, van die aard zouden moeten zijn dat het instromen in het vastgoedonderwijs mogelijk moet zijn uit meerdere – zo niet álle – secundaire richtingen.
Indien bovenstaand voorstel, van verplicht voorbereidende trajecten of bindende toelatingsproeven, in werking zou treden, moet getracht worden de toeleiding tot het vastgoedonderwijs open te houden voor iedere lerende. Wanneer deze wens niet ingewilligd wordt, rijst de vraag voor wélke secundaire richtingen er een verplicht voorbereidend traject opgesteld moet worden om vastgoed in het hoger onderwijs te studeren, en/of voor wélke secundaire richtingen een verplichte toelatingsproef geldt en hoe deze toelatingsproeven inhoudelijk vorm te geven. Of het zo ver komt, staat niet vast. Echter, wanneer het moment hiertoe aanbreekt, zal de sector alsnog het heft in handen nemen om deze taak – in samenwerking met de instellingen – tot een goed einde te brengen.
De, door de Vlaamse Regering geponeerde, stelling, doet de vraag ontstaan wat het vastleggen van toelatingsproeven voor de vastgoedopleidingen voor sector zal betekenen. Indien dit doorgevoerd wordt, moet het nut van de competentietest in vraag gesteld worden en wordt de bindende toelatingsproef de nieuwe conditio sine qua non. De sector stelt zich uiteraard te vraag wat voor gevolg dit zal hebben voor de toeleiding tot de sector?
Concluderend stellen we dat een bindende toelatingsproef voor de Vastgoedopleidingen niet noodzakelijk lijkt en wordt het probleem, van een goede toeleiding naar een onderwijskeuze, verlegd van het secundair onderwijs naar het hoger onderwijs. Wat de sector betreft, is het onontbeerlijk dat leerlingen uit het secundair goed (lees: breed genoeg) worden opgeleid daar ze een gefundeerde keuze kunnen maken om hun vervolgstudies aan te vatten, en niét achteraf (bij aanvang van het hoger onderwijs) het begeleidend proces – in het maken van een onderwijskeuze – alsnog zelf moeten doorlopen. De hoop leeft dat de Vlaamse Regering meer inzet op een vroege schoolloopbaanbegeleiding in het secundair onderwijs (zie Verder studeren & Aansluiting onderwijs-arbeidmarkt).
In het kader van het studievoortgangsbeleid wil de Vlaamse Regering de ongewenste effecten van de flexibilisering (bijvoorbeeld het leerkrediet en de te lange doorstroomtijd) wegwerken.
🡺 Tot op heden kunnen studenten in het hoger onderwijs vakken ‘meenemen’ naar volgende jaren en zo lange tijd in de verkeerde of een te moeilijke richting zitten. Uit bovenstaande visie op de flexibilisering blijkt duidelijk dat er een strenger voortgangsbeleid aankomt. Op welke manier dit zal vormgegeven worden, moet nog blijken.
▪ Rationalisering hoger-onderwijsaanbod
In een laatste, niet onbelangrijke topic wil de Vlaamse Regering werk maken van een rationalisering van het hoger-onderwijsaanbod. De Regering wil voor iedere opleiding de verwevenheid met andere opleidingen nagaan. Dit met de achterliggende motivatie om opleidingen, die een grote verwevenheid hebben, aan te bieden als afstudeerrichting en niet als aparte opleidingen. Deze rationalisering is een mes dat aan twee kanten snijdt.
🡺 Mocht Vastgoed in een afstudeerrichting worden aangeboden, omwille van een grote verwevenheid met andere Professionele Bachelors, kan dit enerzijds zorgen voor een grotere gebiedsdekking van vastgoedopleidingen, daar vastgoed – als afstudeerrichting – aan meerdere instellingen gekoppeld zou kunnen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Professionele Bachelor Bedrijfsmanagement en de Professionele Bachelor Bedrijfskunde en Handelswetenschappen, waarbinnen vastgoed reeds als keuzetraject wordt aangeboden aan verschillende Hogescholen in Vlaanderen.
Een eerste gevolg is dus dat de spreiding van Vastgoedopleidingen in Vlaanderen groter wordt. Een regionale evenwichtige spreiding wordt op die manier in de hand gewerkt, wat tot op heden niet het geval is. Een aanzienlijk aandeel van de sectortewerkstelling komt in de kuststreek voor, terwijl er in West-Vlaanderen, laat staan in de kustregio, geen bachelordiploma in Vastgoed behaald kan worden. Door Vastgoed als afstudeerrichting aan te bieden, zou dit probleem – niet enkel in West-Vlaanderen – verholpen kunnen worden.
Dit impliceert echter dat studenten die deze Bacheloropleidingen vervolledigen anders georiënteerd zullen zijn dan de traditionele Bachelors Vastgoed. Deze traditionele Bachelordiploma’s worden behaald op een wetenschap-technische faculteit; aanverwante Bachelors, met vastgoed als afstudeerrichting, behoren overwegend tot meer economisch georiënteerde faculteiten. Mocht bovenstaande rationalisering evenzo doorgevoerd worden, kan dit een tweede positief gevolg met zich meebrengen: de vraag naar meer gevarieerd geschoolde studenten wordt ingewilligd. De vastgoedsector is een sector in beweging waarbij sommige kantoren een werknemer wensen die meer geschoold is in een andere – eventueel meer economische – achtergrond met daarbij de basiskennis in vastgoed.
Hierbij kan verwezen worden naar de grote diversiteit in kwalificaties die in de vastgoedsector aanwezig zijn. Vooreerst zijn er de specifieke beroepskwalificaties : syndicus, rentmeester, promotor, overdrachtbemiddelaar etcetera. Daarnaast bestaat er nog een grote verscheidenheid aan beroepsbeoefenaars in de sector. Enkele voorbeelden zijn rekeningbeheerder, juridisch en administratief medewerker, onthaalmedewerker, office manager, …. Het spreekt voor zich dat werknemers in de sector uit diverse studiegebieden dienen te komen. De beroepskwalificaties, opgesteld in het licht van de Vlaamse Kwalificatiestructuur, zullen een handig referentiemiddel zijn om na te gaan welke competenties iemand dient te bezitten om een bepaald beroep uit te oefenen in de sector. Het zijn ook deze dossiers, de beroepskwalificatiedossiers, die als fundering zullen dienen om opleidingen vorm te geven wanneer het onderwijs binnenkort hervormd zal worden.
Anderzijds zou het tekort aan beroepseigen kennis een belangrijke negatieve consequentie van de rationalisering kunnen zijn. Daar vastgoed aangeboden wordt als louter een afstudeerrichting en niet meer als een drie jaar durende opleiding zou dit het gevolg kunnen
hebben dat deze studenten minder sectorspecifieke kennis hebben, wat de huidige hoogstaande kwaliteit bij de uitoefening van vastgoedberoepen zou kunnen schaden.
🡺 Na het afwegen van de voor- en nadelen van de rationalisering van het hoger onderwijs blijft het voor de sector noodzakelijk dat vastgoed ook als specifieke Professionele Bachelor aangeboden wordt. De Professionele Bachelor Vastgoed dient behouden te blijven, daar een specifieke opleiding Vastgoedmakelaardij de perfecte springplank is om een kwalitatief hoogstaande job in de sector te verkrijgen en het beroep met gedegen kennis uit te oefenen.
WELZIJN
▪ Woningaanpassingen
Vanuit het beleidsveld Welzijn zal worden onderzocht of een geïntegreerd beleid rond de ondersteuning van woningaanpassingen kan worden ontwikkeld.
ARMOEDEBESTRIJDING
Het Vlaamse regeerakkoord stelt dat in het kader van het Pact 2020 voor elk van de sociale doelstellingen (waaronder wonen) concrete doelstellingen geformuleerd zullen worden. Dit kadert hoogstwaarschijnlijk binnen de opmaak van het nieuwe actieplan Armoedebestrijding. Elk lid van de Vlaamse Regering zal tijdens de komende legislatuur werken aan de realisatie van deze doelstellingen binnen het kader van zijn of haar bevoegdheden.
GELIJKE KANSEN
Het Samenwerkingsakkoord met betrekking tot het interfederaal centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme verstrijkt in eerste instantie op 12 juni 2016. Indien geen van de gewesten of de federale overheid het initiatief neemt om het te ontbinden wordt het stilzwijgend verlengd voor een volgende periode van 3 jaar (tot 2019). Het Vlaamse regeerakkoord stelt dat aan de beslissing over het al dan niet verlengen van het akkoord een evaluatie zal voorafgaan waarover het Vlaams Parlement zich zal uitspreken. Het is onduidelijk of hiermee wordt verwezen naar de beslissing in 2016 of 2019.
ONROEREND ERFGOED
De Vlaamse Regering wil het decreet Onroerend Erfgoed uitvoeren. Om ook het hoofdstuk ‘archeologie’ zo snel mogelijk in werking te laten treden, zal het specifieke uitvoeringsbesluit spoedig
worden uitgevaardigd. Halverwege 2017 zullen de eerste resultaten van het decreet worden geëvalueerd, met het oog op eventuele bijsturingen.
🡺 Bij publicatie van de uitvoeringsbesluiten zullen de artikelen van het Onroerend Erfgoeddecreet met betrekking tot de nieuwe informatieplicht in werking treden. Bij een evaluatie van de eerste resultaten van het decreet dient aandacht te worden geschonken aan een evaluatie van de praktische uitvoerbaarheid van de nieuwe informatieplicht.
De Vlaamse overheid zal waardevol erfgoed blijven beschermen als monument, stadsgezicht, dorpsgezicht, archeologische site of landschap. Vroegere beschermingen worden geherevalueerd vanuit de erfgoedwaarde en de doelmatigheid van de bescherming.
🡺 Voor de vastgoedsector is het cruciaal dat de erfgoedwaarde van een pand op een rechtszekere wijze kan worden vastgesteld, zeker bij een intensief beleid van herevaluatie.
De beheersdoelstellingen en de toelatingsplichtige handelingen voor reeds beschermd erfgoed worden geëvalueerd en indien nodig en mogelijk aangepast en gereduceerd. De nieuwe Vlaamse regering wil inzetten op herbestemming en dus op het behoud van erfgoedelementen in combinatie met andere activiteiten.
De Vlaamse Regering zal de mogelijkheden onderzoeken om de verwerving en het beheer en de ontsluiting van onroerend erfgoed en de mee-beschermde cultuurgoederen te flankeren en te stimuleren met de fiscale instrumenten waarvoor de Vlaamse overheid bevoegd is. Na een kosten- batenanalyse zal een voorstel worden ingediend bij het Vlaams Parlement.
Er zal bijzondere aandacht worden besteed aan de herbestemming van religieus erfgoed. Het medegebruik van kerkgebouwen zal worden gestimuleerd.
Vanuit het beleidsdomein Onroerend Erfgoed wil de Vlaamse Regering samenwerken met het ruimtelijke ordeningsbeleid. Dit moet onder andere leiden tot duidelijke en rechtszekere typevoorschriften voor de waardevolle erfgoedelementen in erfgoedlandschappen.
TOERISME
De Vlaamse Regering zal voor elk van de toeristische macrobestemmingen een strategisch beleidsplan ontwikkelen, met bijhorende impulsmiddelen en promotiebudgetten. Bij de besteding van de middelen van de impulsprogramma’s zal prioriteit worden verleend aan hefboomprojecten met een reële toegevoegde waarde voor toerisme, met nadruk op de ontwikkeling van landmarks en de kernattracties van elke macrobestemming.
🡺 De vraag rijst hoe deze prioritarisering de beoordeling van ingediende projecten zal beïnvloeden.
Het Logiesdecreet zal worden geëvalueerd, vertrekkend van de ambtelijke evaluatie. Vooral aanpassingen aan nieuwe ontwikkelingen in de markt, aan nieuwe logiesvormen, administratieve vereenvoudiging en waar mogelijk deregulering zullen uitgangspunten zijn.
🡺 Een evaluatie van het Logiesdecreet dringt zich op. Voor de sector moet een zo ruim mogelijk toepassingsgebied daarbij voorop staan. Het handhavingsbeleid moet worden versterkt, in het bijzonder bij de particuliere toeristische verhuur. Er is nood aan een vereenvoudiging van de vergunningsprocedure, o.m. door het opvragen van stedenbouwkundige attesten niet langer te verplichten en door te volstaan met het kadastraal uittreksel om de eigendomssituatie aan te tonen. Een gunstig controleverslag moet als voldoende worden beschouwd om in regel te zijn met de brandveiligheidsverplichting. De comfortclassificatie kan op termijn worden meegenomen in de evaluatie.
FINANCIËN EN BEGROTING
▪ Verdeelrecht
Het verdeelrecht wordt teruggebracht tot het oude tarief van 1%.
▪ Vlaamse Codex Fiscaliteit
De in de voorgaande legislatuur goedgekeurde Vlaamse Codex Fiscaliteit moet de basis vormen voor de fiscale regelgeving in Vlaanderen. De nieuwe Vlaamse Regering wil alle fiscale regelgeving, waaronder deze voor de woonbonus, in dit decreet integreren.
▪ Vlaamse inning van de gewestbelastingen
Vanaf 1 januari 2015 zal de Vlaamse overheid de dienst van de successie-, registratie-, schenkings- en hypotheekrechten overnemen van de federale overheid, in uitvoering van wat op het einde van de voorgaande legislatuur werd beslist. De successie- registratie-, schenkings- en hypotheekrechten zullen zoveel als mogelijk online toegankelijk gemaakt worden via het persoonlijk belastingdossier op het belastingportaal Vlaanderen.
Na de overname van de dienst zal de Vlaamse Regering onderzoeken hoe de successierechten kunnen worden gemoderniseerd en afgestemd op de hedendaagse samenlevingsvormen. Deze oefening zal vermoedelijk verder bouwen op de stappen in de voorbije legislatuur zijn gezet rond de erkenning van stiefkinderen, etcetera.
🡺 Bij een hervorming van de successierechten moet volgens de vastgoedsector aandacht worden geschonken aan de problematiek van de hoge tarieven voor onroerende goederen en de impliciete stimulans die bestaat voor oudere verhuurders om het onroerend kapitaal in roerend kapitaal om te zetten en via schenking aan voordeligere tarieven of diverse handgiften over te laten aan de volgende generatie. Deze indirecte stimulans heeft immers zware implicaties voor het beleid en leidt tot een uitval onder de particuliere verhuurders.
▪ Activeren van bouwgronden
De Vlaamse Regering zal positieve maatregelen nemen om meer bouwgronden te activeren. De huidige tijdelijke verlaging van de schenkingsrechten op bouwgronden wordt verlengd, alsook de koppeling aan de bouwverplichting binnen een bepaalde termijn. Daarnaast worden de
schenkingsrechten voor onroerende goederen vereenvoudigd. De doelstelling is om te komen tot eenvoudige tarieven die mensen minder aanzetten om via allerhande constructies de belasting te ontwijken.
🡺 Net zoals bij de evaluatie van de successierechten is het noodzakelijk dat de problematiek van de fiscaal ongelijke behandeling van roerend en onroerend kapitaal deel uitmaakt van deze evaluatie.
▪ Fiscale verminderingen
De Vlaamse Regering zal streven naar fiscale simplificatie : fiscale verminderingen, vrijstellingen en bestaande ondersteuningssystemen zullen maximaal geïntegreerd worden. Een opvallende passage handelt over de belofte om afspraken te maken met de lokale overheden om de budgettaire effecten van het schrappen van verminderingen in de onroerende voorheffing mee te nemen in de bestaande compensatiemogelijkheden.
🡺 In het programmadecreet van 20 december 2013 werd voorzien in de uitbreiding van het toepassingsgebied van het verlaagde tarief van 1,6%, o.a. naar woningen die verhuurd worden via een sociaal verhuurkantoor. Daarbij werd tevens bepaald dat in een compensatie voor de lokale besturen zou worden voorzien. Via het Besluit van de Vlaamse Regering van 21 maart 2014 (inwerking getreden met terugwerkende kracht op 1 januari 2014) werden de mechanismen voor deze compensatie vastgelegd. De vraag rijst of deze passage uit het regeerakkoord enkel betrekking heeft op dit beleid of eerder ruimer geïnterpreteerd dient te worden. Het programmadecreet bevatte immers geen schrappingen van verminderingen maar eerder een uitbreiding van het toepassingsgebied van 1,6%. En elders in de tekst van het regeerakkoord wordt geen melding gemaakt van het schrappen van verminderingen in de onroerende voorheffing. Daardoor is volstrekt onduidelijk of de Vlaamse Regering bepaalde schrappingen heeft gepland of dat het louter gaat om het voorzien van de mogelijkheid van schrappingen in het Lokaal Fiscaal Pact. Mogelijks wordt met deze bepaling enkel een compensatie voor de afbouw van de onroerende voorheffing op materieel en outillage beoogd.
2 LETTERLIJKE PASSAGES
BINNENLANDS BESTUUR
▪ Versterking lokale besturen (p.4)
We kennen bijkomende bevoegdheden, taken, autonomie en verantwoordelijkheid toe aan de lokale besturen, ook in het kader van de zesde staatshervorming. Bij het toekennen hiervan kunnen de gemeenten op hun grondgebied, middelen en personeel van Vlaamse overheidsdiensten overnemen.
[…]
In aangelegenheden waar lokale besturen beslissingen nemen binnen een Vlaams reglementair kader (ruimtelijke ordening, onroerend erfgoed, leefmilieu, huisvesting, …) vergroten we de beleidsruimte van de lokale besturen aanzienlijk. We herzien de Vlaamse regels (decreten en uitvoeringsbesluiten) zodat ze veel meer dan nu het geval is slechts op hoofdlijnen normeren.
▪ Mogelijkheid tot afwijking van Vlaamse regelgeving voor de grootste steden (p. 4)
[…] De grootste steden (+100.000 inwoners) krijgen de mogelijkheid om af te wijken van Vlaamse regelgeving, als dat gemotiveerd kan worden vanuit efficiëntie-oogpunt of de grootstedelijke context, en voor zover in overeenstemming met geldende Europese richtlijnen en verordeningen.
▪ Regisseursrol (p. 4)
We hanteren het principe dat lokale besturen, binnen het geldende wettelijk kader, regisseur zijn van het beleid dat gevoerd wordt op hun grondgebied. We passen dit principe onder meer toe in het beleid inzake wonen, buitenschoolse kinderopvang en flankerend onderwijsbeleid.
▪ Integratie OCMW’s in de gemeentebesturen (p. 5)
We integreren de OCMW’s uiterlijk tegen de start van de volgende lokale bestuursperiode volledig in de gemeentebesturen (vrijwillig voor de centrumsteden). We werken modellen uit die de gemeenten bij deze integratie kunnen hanteren (bvb. sui generis EVA), zodat ze de taken die ze in het kader van de federale wetgeving moeten uitoefenen kunnen blijven opnemen.
▪ Koepeldecreet Lokaal Bestuur (p. 7)
De nieuwe verhoudingen tussen de Vlaamse overheid en de lokale besturen, verankeren we in een nieuw decreet “lokaal bestuur”, dat in de plaats komt van de bestaande decreten (Gemeentedecreet, OCMW-decreet en decreet Intergemeentelijke Samenwerking), en dat resulteert in een verregaande inperking en vereenvoudiging van de bestuurlijke regels, rekening houdend met de voortschrijdende digitalisering.
▪ Afslanking provincies (p. 7) We slanken de provincies verder af.
De provincies oefenen niet langer persoonsgebonden bevoegdheden uit. De persoonsgebonden bevoegdheden die hen door sectorale decreten zijn toegewezen (decreet van 6 juli 2012 houdende het stimuleren en subsidiëren van een lokaal sportbeleid, het decreet van 6 juli 2012 houdende de ondersteuning van het lokaal jeugdbeleid en de bepaling van het provinciaal jeugdbeleid, het decreet van 6 juli 2012 houdende het Vlaams cultureel erfgoedbeleid, decreet houdende de toekenning van bepaalde bevoegdheden aan de provincies in de aangelegenheden, vermeld in artikel 5 van de bijzondere wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen) worden geschrapt.
De provincies oefenen niet langer bovenlokale taken uit en nemen geen gebiedsgerichte initiatieven meer in de steden met meer dan 200.000 inwoners De provincies zullen de opbrengsten die hun eigen belastingen genereren in steden met meer dan 200.000 inwoners, doorstorten aan die steden.
+ p. 6 : De provincies treden terug uit de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden.
▪ Provinciale opcentiemen op de onroerende voorheffing (p. 7)
We integreren de provinciale opcentiemen op de onroerende voorheffing in de basisheffing en realiseren hierop een besparing. Met de opbrengst van deze bijkomende basisheffing financieren we, na aftrek van besparing en van het bedrag dat nodig is ter financiering van de voorheen door de provincies uitgeoefende persoonsgebonden bevoegdheden die overgenomen worden door de Vlaamse overheid en door de gemeenten, de dotaties van de Vlaamse overheid aan de provincies.
BESTUURSZAKEN
▪ Slanke overheid (p. 9)
We kiezen voor een slanke Vlaamse overheid, die betere resultaten levert met minder maar meer doelgericht ingezette middelen. In elk beleidsdomein waarop de Vlaamse overheid actief is, wordt tegen 1 januari 2015 een kerntakenplan opgemaakt, dat aangeeft welke van de huidige activiteiten van de departementen en agentschappen meer en minder essentieel zijn om de beleidsdoelstellingen te bereiken en de dienstverlening te verzekeren. Elk domein komt daarbij, na het nodige politiek- ambtelijke overleg, tot een lijst van af te bouwen activiteiten. De middelen die daardoor vrijkomen, worden deels ingebracht in de noodzakelijke besparingsoperatie, en, indien mogelijk, deels aangewend om kerntaken te versterken, bijvoorbeeld door informatiseringstrajecten.
▪ Hervorming beleidsdomeinen, entiteiten en SAR’s (p. 10)
We voegen een aantal beleidsdomeinen samen en verminderen het aantal entiteiten en strategische adviesraden (zie nieuw organogram van de Vlaamse overheid in bijlage).
▪ Digitalisering (p. 11)
[…] Tegen 2020 biedt de Vlaamse overheid alle administratieve transacties tussen overheid en burgers of lokale besturen of ondernemingen via digitale kanalen aan. Hierbij benaderen we onze doelgroepen maximaal vanuit een virtueel en digitaal loket. Door verdere digitalisering vereenvoudigen we de werking van de overheid in de interactie met haar klanten. In de mate dat dit
nog niet het geval is, worden interne en externe processen gedigitaliseerd en worden papierstromen afgeschaft. Daarbij investeren we verder in de toepassing van het MAGDA-principe: de overheid vraagt aan burgers en bedrijven geen gegevens waarover ze al beschikt of die ze uit authentieke gegevensbronnen kan halen, bij welke overheid ook. We voegen de verschillende bestaande e- government- en informatieondersteunende diensten van de Vlaamse overheid (Corve, XXXX, XXX, XXX, 0000, team informatiebeleid, meldpunten) samen. Open data zijn de norm bij de Vlaamse overheid en worden versneld in praktijk gebracht.
▪ Patrimoniumbeleid (p. 13)
We werken een Onteigeningsdecreet uit, ter vervanging van de wetten van 1835 en 1962, met eenvoudige en rechtszekere procedures, en met oog voor de belangen van zowel de onteigenende overheden als zij die onteigend worden. Het Dijkendecreet blijft daarbij behouden. We erkennen het recht van particulieren om, binnen een redelijke termijn, zelf sommige maatschappelijke doelstellingen (bijvoorbeeld de realisatie van woongelegenheden of bouwrijpe industrieterreinen), te realiseren en zo onteigening te vermijden. We maken een administratief rechtscollege dat deel uitmaakt van de Dienst van de Vlaamse bestuursrechtscolleges bevoegd om betwistingen inzake onteigeningen snel en correct te beslechten.
We voegen de aankoopcomités samen met de dienst Vastgoedakten van de Vlaamse overheid, en doen stelselmatig meer een beroep op zelfstandige schatters, landmeters en notarissen. Alle vastgoedtransacties van en schattingen over eigendommen van overheden houden we bij in een authentieke, raadpleegbare databank.
VLAAMSE RAND
▪ Taalgebruik in bestuurszaken (p. 17)
Op basis van onze bevoegdheden om het taalgebruik in bestuurszaken te regelen treffen we een decretale regeling voor het taalgebruik bij de opmaak van notariële akten.
▪ Betaalbaar wonen in de Rand (p. 19)
We nemen initiatieven om betaalbaar wonen voor inwoners van de Rand mogelijk te maken, en verdringing tegen te gaan. We blijven de nodige rechtszekere maatregelen nemen die voorrang geven aan kandidaat-kopers en –huurders die reeds een band hebben met de streek.
▪ Overheveling Vlabinvest (p. 19)
De Vlaamse Regering komt haar engagement na wat betreft de overdracht van de bevoegdheid inzake het voeren van een specifiek grond- en woonbeleid voor Vlaams-Brabant aan de provincie Vlaams-Brabant en neemt daartoe de nodige uitvoerings- en opvolgingsmaatregelen, waaronder de installatie van het Vlaams Financieringsfonds voor Grond- en Woonbeleid voor Vlaams-Brabant.
ECONOMIE & INNOVATIE
▪ Bedrijventerreinen (p. 28)
We blijven vraag en aanbod van bedrijventerreinen in kaart brengen en voorzien de nodige kredieten voor de ontwikkeling van terreinen. Activeringsteams en de aanpak van brownfields via de brownfieldconvenanten zetten we verder. We maken werk van de zonevreemde economie.
▪ Handelsvestigingsbeleid (p. 28)
We zetten het beleid inzake kernversterking verder en we keuren het decreet Integraal Handelsvestigingsbeleid definitief goed, rekening houdend met de geformuleerde adviezen. We operationaliseren de gekozen instrumentenkoffer (RUP’s/verordeningen voor afbakening kernwinkelgebieden- en winkelarme gebieden, kleinhandelsreglementen, handelsconvenanten, maximaal geïntegreerde vergunning…) met het oog op het voeren van een integraal handelsvestigingsbeleid.
WERK EN SOCIALE ECONOMIE
▪ Leren en werken (pp. 37-38)
Samen met het beleidsdomein onderwijs creëren we een geïntegreerd duaal stelsel van leren en werken, dat beleidsmatig en maatschappelijk als gelijkwaardig wordt beschouwd met alle andere vormen van secundair onderwijs en dat perspectief biedt voor jongeren én ondernemers. De nieuwe Vlaamse bevoegdheid - het industriële leerlingwezen - is hiervoor een hefboom. De sectorale vertaling van dit beleid gebeurt via het instrument van de sectorconvenants. Duale opleidingsvormen zijn een volwaardige kwalificerende opleiding en een nuttig instrument in de strijd tegen ongekwalificeerde uitstroom en jeugdwerkloosheid. Ook voor jongeren zonder diploma die ouder zijn dan 18 jaar, kan een duaal leer-werktraject een passende oplossing zijn om een kwalificatie te halen.
In het stelsel van leren en werken bieden we leerlingen maatwerk aan op basis van een grondige en neutrale screening en toeleidingdoor de relevante onderwijs- en arbeidsmarktinstanties. De screening van de arbeidsmarktrijpheid gebeurt door de relevante arbeidsmarktactoren. We garanderen elke leerling die instapt in een duaal traject voor leren en werken een concrete werkervaring in een (private) onderneming. Een resultaatsgerichte financiering dient bij te dragen aan de realisatie van de werkcomponent. Verschillen in statuut en verloning nemen we weg.
Syntra-Vlaanderen krijgt een duidelijke regie-rol in de realisatie van de werkcomponent van arbeidsmarktrijpe jongeren. We werken aan het ombuigen van de neerwaartse trend in deelname van de Leertijd.
Een interministerieel comité werk-onderwijs stuurt de hervorming aan.
MOBILITEIT EN OPENBARE WERKEN
▪ Mobiliteitsplan Vlaanderen (p. 39)
Het Mobiliteitsplan Vlaanderen wordt afgewerkt en goedgekeurd in samenhang met het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen en het Klimaatbeleidsplan. Het geeft aan hoe we via een duurzaam langetermijnbeleid inzake mobiliteit en openbare werken vorm zullen geven aan de uitdagingen op vlak van bereikbaarheid, veiligheid, toegankelijkheid, duurzaamheid en leefbaarheid. We werken op basis daarvan actieplannen uit, ook op korte termijn (2020), middellange en lange termijn.
▪ Geluidshinder (p. 50)
Geluidshinder is een bron van ergernis en vermindert de levenskwaliteit. Door het nemen van geluidsmilderende maatregelen willen we de leefbaarheid verbeteren. Hierbij besteden we expliciet aandacht aan onder meer geluidsarme toplagen. Bij nieuwe woonontwikkelingen en bij herbestemming van geluidsbelaste gebieden tot woongebied leggen we de initiatiefnemers milderende maatregelen op om het geluidsniveau tot een aanvaardbaar peil te brengen.
RUIMTELIJKE ORDENING
▪ Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (p. 56)
We realiseren het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen als opvolger van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Het BRV is de basis voor een strategisch, dynamisch en realisatiegericht ruimtelijk ontwikkelingsbeleid.
Het BRV is een niet-bindende robuuste visie waarbij de ruimtelijke principes en de evenwichten van het RSV worden meegenomen.
▪ Ruimte voor Wonen (pp. 58-59)
Ruimte in Vlaanderen is schaars. Als gevolg van de verwachte bevolkingstoename en de tendens van gezinsverdunning zal de vraag naar bijkomende woonentiteiten blijven toenemen. Ook de vergrijzing en de inclusie van mensen met een zorgnood in onze samenleving stelt uitdagingen aan onze ruimtelijke ordening. Tegen 2020 wordt verwacht dat er 93.000 bijkomende woongelegenheden nodig zullen zijn. We verhogen het ruimtelijk rendement van de bestaande bebouwde ruimte. Door in te zetten op verdichting, renovatie en hergebruik op plaatsen waar dit mogelijk is kan een belangrijk gedeelte van de extra vraag naar wonen opgevangen worden.
Kleine inbreidingsprojecten passen in die ambitie. Het zijn compacte woongelegenheden die een kwaliteitsvolle ruimtelijke beleving toelaten. Nieuwe ruimte innemen kan alleen nabij de kernen zodat de aantasting van open ruimte beperkt blijft.
Gelet op het beperkte aanbod op de markt, zal een actief grondbeleid gevoerd worden in samenwerking met de andere besturen en private partners. Grondbeleid is maatwerk. Het beleid zal
een dubbel spoor volgen: in de eerste plaats zorgen dat meer kavels gelegen in de woonzone op de markt komen en tegelijk ook het aanbod verhogen door het verantwoord aansnijden van woonuitbreidingsgebieden. Voor de realisatie van deze woonuitbreidingsgebieden zorgen we voor een eenvoudige en transparante procedure.
De bestaande woongebieden moeten optimaal en kwalitatief ontwikkeld worden. We streven naar een divers woningaanbod dat tegemoet komt aan de diverse woonwensen en innovatieve woonvormen (starterswoningen, co-housing en andere vormen van groepswonen, zorgwonen etc) afgestemd op de vraag. Meer verscheidenheid in het woningbestand naast modale woningen als antwoord op de specifieke woonbehoeften van starters, eenpersoonsgezinnen en senioren. We werken eventuele administratieve hinderpalen verder weg.
Woonuitbreidingsgebieden die best niet meer ontwikkeld worden, bv. door een bestaande overstromingsproblematiek, krijgen een nieuwe planologische bestemming. We onderzoeken of een systeem van verhandelbare bouwrechten en planologische ruil als instrumenten kan ingezet worden voor een actief en sturend ruimtelijk beleid.
▪ Stedenbeleid (p. 59)
We voeren een stedenbeleid dat de stadsvlucht tegengaat als onderdeel van het ruimtelijk ontwikkelingsbeleid.
▪ Ruimte voor ondernemen (pp. 59-60)
Om voldoende ruimte te creëren voor nieuwe bedrijvigheid en Vlaanderen aan de top te houden in Europa zorgen we ervoor dat er voldoende ruimte wordt bestemd en dat de bestaande bedrijventerreinen optimaal snel gerealiseerd worden via een permanente monitoring van vraag en aanbod.
We spelen daarbij in op de ruimtelijke logica’s van de economische netwerken en voorzien voldoende ruimte voor bedrijventerreinen. We bepalen - op basis van subregionale tekorten en opportuniteiten waar de extra bedrijventerreinen kunnen komen, rekening houdende met de afgeronde planningsinitiatieven en de ontsluitingsmogelijkheden.
We spelen ook actief in op de locatie-eisen van de nieuwe economie en kringloopeconomie. Onze veranderende industrie heeft aangepaste ruimte en een vereenvoudigd kader nodig. Er is nood aan een aanpassing en bijstelling van de verouderde bestemmingscategorieën en de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften. Het gedateerd onderscheid tussen kmo / industrie klasse I en II, regionale / lokale bedrijventerreinen – kantorenzones passen we aan aan de huidige ruimtelijk- economische realiteit.
Via inbreiding, activering en herontwikkeling van bestaande terreinen en de valorisatie van black- en brownfields geven we nieuwe economische impulsen.
M.b.t. de problematiek van de zonevreemde economie en de economische activiteiten in het landelijk gebied zetten we in op adequate beleidsinstrumenten om op een snelle manier rechtszekerheid te geven voor de betrokken bedrijven en tegelijk afwegingen te kunnen maken over de draagkracht van de omgeving.
▪ Planningsinstrumentarium (pp. 60-61)
We herdenken het huidige planningsinstrumentarium in functie van geïntegreerde Omgevingsplanning dat gericht is op realisatie op het terrein en dat tevens flankerende (niet-
)ruimtelijke acties kan bevatten. We blijven inzetten op sterke gebiedsgerichte visies als basis voor het ruimtelijk ontwikkelingsbeleid. We blijven ruimtelijke uitvoeringsplannen maken maar stappen af van de grote gebiedsdekkende RUP’s. We focussen op meer gebiedsgerichte en/of projectmatige planprocessen.
[…]
We herwerken het uitvoeringsbesluit inzake de vorm en inhoud van RUPS. We zorgen ervoor dat verouderde voorschriften op een eenvoudige wijze kunnen opgeheven worden. Voor kleine wijzigingen aan de stedenbouwkundige voorschriften of het verordenend plan van bestaande ruimtelijke uitvoeringsplanen werken we een snelle korte procedure uit.
▪ Vereenvoudiging bestaand instrumentarium (p. 62 e.v.)
Bij de implementatie van de omgevingsvergunning grijpen we de kans om ook de socio-economische vergunning, te integreren in de omgevingsvergunning. Daarnaast doen we ook de oefening voor andere bestaande vergunningen (bvb. natuurvergunning) en machtigingen, en integreren we de sloopinventaris.
We verruimen de methodiek van 1 geïntegreerd Vlaams advies – dat nu enkel toegepast wordt in de Omgevingsvergunning voor de complexe dossiers door middel van de Omgevingscommissie opdat dit ook voor eenvoudiger projecten mogelijk wordt. De Vlaamse adviesinstanties spreken met een stem. Vergunningvragers krijgen duidelijkere standpunten van de overheid. Vanzelfsprekend geldt dit enkel voor dossiers die een Vlaams advies behoeven.
[…]
We promoten de digitalisering van de vergunningsprocedure om de administratieve lasten te reduceren.
Bij de invoering van de Omgevingsvergunning evalueren we de bestaande meldings-plichtige en vrijgestelde handelingen zowel binnen de sectorale regelgeving van RO en milieu. Daarnaast nemen we maximaal administratieve hinderpalen weg voor kleinere innovatieve projecten.
We starten een multisectoraal onderzoek met het oog op de maximale integratie en vereenvoudiging van allerlei attesten (elektriciteit, riolering, EPB, afkoppeling water, …) om de administratieve lasten en de kosten voor de bouwheer (en de overheid) tot een minimum te beperken. Met dit onderzoek streven we naar de invoering van een attest dat tegelijk de correcte uitvoering van een recent afgeleverde vergunning voor nieuwbouw attesteert.
We evalueren de bestaande instrumenten in de VCRO met het oog op meer duidelijkheid en rechtszekerheid ten aanzien van de stedenbouwkundige vergunningstoestand van bestaande gebouwen. Deze evaluatie kan leiden tot bijsturing en/of integratie van bepaalde instrumenten. Hierbij is de nodige aandacht voor informatie naar de eigenaar of overnemer en voor kostenbesparing en vermindering van de administratieve lasten.
[…]
We operationaliseren het decreet complexe projecten en starten met een aantal pilootprojecten op Vlaams niveau. Na ervaring breiden we het toepassingsgebied verder uit voor eenvoudigere projecten.
[…]
We evalueren en stellen het decreet tot bestrijding en voorkomen van leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten bij. Het decreet moet een duidelijk kader scheppen waarbij we maximaal focussen op een herbenutting van de gebouwen en de bedrijfsruimte in functie van nieuwe activiteiten. De leegstandsheffing wordt herwerkt tot een billijke heffing met soepele procedures en voldoende rechtsbescherming. We gaan hierbij na welke instrumenten ter beschikking kunnen gesteld worden van de overheid om actief leegstand en verwaarlozing aan te pakken. De subsidieregeling wordt gefocust op hergebruik en herbestemming.
De beleidslijnen en -prioriteiten van de handhaving van de omgevingsvergunning worden uitgewerkt in het handhavingsprogramma. De instrumenten van bestuurlijke handhaving worden optimaal ingezet. We spitsen de handhaving inzake de omgevingsvergunning toe op de belangrijkste niet regulariseerbare overtredingen, in termen van impact, omvang en duur.
LANDBOUW EN VISSERIJ
▪ Regionalisering van de pachtwetgeving (p. 72)
De pachtwetgeving wordt geregionaliseerd. Dit moet aanleiding geven tot een globale evaluatie van de problematiek van de beschikbaarheid van grond als productiefactor en de generatieoverdracht, en van de nodige instrumenten die daaraan kunnen verhelpen.
LEEFMILIEU EN NATUUR
▪ Afschaffing gratis water en elektriciteit (pp. 76-77)
In het kader van de met de zesde staatshervorming overgedragen tarifaire bevoegdheden schaffen we met ingang van 1 januari 2016 de ‘gratis’ kWh elektriciteit en de ‘gratis’ m³ water af, voeren we tezelfdertijd voor waterafvoer en –zuivering een vaste vergoeding in die gepaard gaat met een vermindering van de variabele vergoedingen voor waterlevering en waterafvoer en –zuivering en verminderen we tezelfdertijd beide vaste vergoedingen in verhouding tot het kindertal of de gezinsomvang.
▪ Water (p. 77)
In signaalgebieden moet afstemming worden gezocht tussen bestemming en waterbergend vermogen, bijvoorbeeld door aangepast bouwen, voorwaarden in de watertoets, stedenbouwkundige voorschriften of verordeningen, planologische ruil of herbestemming.
▪ Bodem (p. 78)
We richten in samenspraak met de federale overheid een stookolietankfonds op.
Tegen 2019 zijn alle saneringen van verontreinigde bodems in kwetsbare gebieden in uitvoering. Prioriteit gaat naar gronden met het grootste ontwikkelingspotentieel en de meeste bevolkingsimpact. We ondersteunen privé-initiatieven voor de herontwikkeling van brownfields. Blackfields saneren we van overheidswege met voorrang voor acute risico’s en verankerde bestemmingen.
▪ Geluidshinder (p. 80)
Bij nieuwe woonontwikkelingen en bij herbestemming van geluidsbelaste gebieden tot woongebied houden we rekening met geluidsbelasting door initiatiefnemers milderende maatregelen op te leggen.
▪ Bescherming van kustpolders (p. 80)
We beschermen de bijzonder waardevolle historisch permanente kustpolder-graslanden op basis van de na het openbaar onderzoek vastgestelde kaart.
ENERGIE & KLIMAAT
▪ Energie-efficiëntie/Energiebesparing (p. 84)
Vlaanderen maakt van energie-efficiënte een topprioriteit door o.a. gebouwen en bedrijven energie- efficiënter te maken. We concretiseren de langetermijnvisie voor de grondige renovatie van het bestaande gebouwenpatrimonium:
• De Vlaamse overheid geeft daarbij zelf het goede voorbeeld. Het energieverbruik in haar gebouwenpatrimonium wordt verminderd.
• We evalueren het Energierenovatieprogramma 2020 uit 2007, verhogen de ambitie waar mogelijk en stellen het bij tot 2030, na overleg met de stakeholders. We voeren de ambitie in energie-efficiëntie op door verder in te zetten op hoogrendementsglas, muurisolatie en hoogrendementsverwarming en maken onder meer hiervoor nieuwe minimale kwaliteitsnormen op.
Er worden extra stimuli ingebouwd voor gecombineerde maatregelen en totaalrenovaties. De individuele premies voor dakisolatie en hoogrendementsglas worden getrapt verlaagd. Premies worden op maat gemaakt van de verschillende doelgroepen.
▪ EPB-EPC (p. 84)
We geven uitvoering aan het actieplan bijna-energieneutrale gebouwen. We evalueren in overleg met de stakeholders tweejaarlijks of de EPB-eisen nog in overeenstemming zijn met de kostenoptimale niveaus.
We verhogen de kwaliteit van het energieprestatiecertificaat (EPC) en maken hiervan een slagkrachtig adviserend en begeleidend beleidsinstrument.
▪ Broeikasgasuitstoot (p. 85)
De middelen voor interne broeikasgasemissiereductiemaatregelen uit het klimaatfonds worden prioritair ingezet voor energiebesparende maatregelen bij gebouwen. Vanuit kostenefficiëntie wordt bijzondere aandacht gegeven aan sociale huurwoningen. De financiële opbrengst van deze energiebesparing vloeit voor een deel naar de huurders en voor een deel terug naar het klimaatfonds.
▪ Verhoging aandeel hernieuwbare energie (p. 86)
We geven uitvoering aan de in het kader van de Europese richtlijn vastgelegde Vlaamse hernieuwbare energiedoelstelling voor 2020 die we binnen België afspreken. Het actieplan hernieuwbare energie 2020 wordt geactualiseerd zodat de doelstelling op de meest kostenefficiente wijze kan worden gerealiseerd.
Om de hernieuwbare energiedoelstelling verder in te vullen verhogen we het minimaal aandeel hernieuwbare energie bij nieuwbouw, grondige renovatie van woningen en niet-residentiële gebouwen rekening houdend met een kostenoptimaal niveau.
▪ Sociale dakisolatie (p. 87)
[…] Het sociale dakisolatieprogramma wordt versterkt en een bijkomend sociaal programma voor hoogrendementsglas en spouwmuurisolatie wordt opgestart.
WONEN (pp. 90-94)
2.1.1 INLEIDING
Wonen is een basisrecht. Iedereen heeft nood aan een geschikte, betaalbare woning in een kwaliteitsvolle omgeving.
De belangrijkste partner op de huisvestingsmarkt is de private sector. De overheid heeft een ondersteunende rol in het voorzien van voldoende aanbod aan woongebieden en bouwmogelijkheden, normeringen en een sociale correctie waar nodig. Voor het sociale huisvestingsbeleid zijn de belangrijkste partners de sociale huisvestingsmaatschappijen in samenwerking met al dan niet private actoren.
Steden en gemeenten zijn dé regisseur van het lokaal woonbeleid. De Vlaamse overheid zal de regelgeving waar mogelijk beperken tot een regelgevend kader, dit met het oog op het bevorderen van maatwerk door de lokale besturen in functie van noden, behoeften en wenselijkheden van hun woonbeleid.
Gelet op de impact van leegstaande, onbewoonbare en verwaarloosde panden op de lokale leefomgeving, en de verantwoordelijkheid die de lokale overheden vandaag reeds hebben inzake inventarisatie en opvolging van deze panden, wordt ook de fiscale verantwoordelijkheid geconcentreerd op lokaal niveau binnen een algemeen Vlaams kader dat dubbele heffing en administratieve overlast vermijdt.
De Vlaamse Regering blijft ook in de toekomst de intergemeentelijke samenwerkingsprojecten ondersteunen.
Tussen de entiteiten van het beleidsveld wonen enerzijds en andere publieke entiteiten anderzijds wordt maximaal ingezet op informatiedeling.
De Vlaamse Regering geeft verder uitvoering aan het decreet Grond- en Pandenbeleid. Rekening houdend met het vernietigingsarrest van het Grondwettelijk Hof ter zake, wordt het resterende instrumentarium optimaal ingezet met het oog op het realiseren van het vooropgestelde groeipad, dat wordt verlengd tot 2025. De voortgangsrapportage zal verder worden aangewend om de realisaties inzake sociale woningbouw binnen de gemeenten in kaart te brengen teneinde de vooropgestelde objectieven te halen. Aanvullend is voorzien om 6.000 extra woningen te realiseren in het segment van de bescheiden woningen.
GRONDBELEID
In overleg en door samenwerking met de lokale besturen wordt in uitvoering van art. 4.1.7 van het decreet grond-en pandenbeleid een inventarisatie gemaakt van publieke en semi-publieke gronden. We zullen publieke rechtspersonen (gemeentebesturen, OCMW’s, kerkfabrieken, huisvestingsmaatschappijen, de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest, …) stimuleren om gronden op de markt te brengen en/of aan te wenden voor de algemene maatschappelijke noden qua huisvesting en infrastructuur. Lokale overheden worden ook gestimuleerd om gronden in erfpacht te geven aan sociale huisvestingsmaatschappijen.
KOOPMARKT – BELEIDSVISIE
“Met de overdracht van de fiscale bevoegdheid voor de eigen woning (woonbonus) naar Vlaanderen kunnen we de woonfiscaliteit grondig herzien. We willen eigendomsverwerving blijven ondersteunen, maar besteden tegelijk aandacht voor de impact van zulk ondersteuningsbeleid op de vastgoedmarkt en op de budgettaire duurzaamheid voor de overheid.
[...]
Wij willen een beleid dat nog meer Vlamingen de mogelijkheid biedt een eigen woning te verwerven. Hiertoe geven we, waar nodig, ook dat extra duwtje om een woning te kunnen verwerven.”
KOOPMARKT - BELEIDSKEUZES
▪ Keuze woonbonus – registratierechten
We onderzoeken tevens de mogelijkheid om, binnen de contouren van het budgettaire kader, een keuzemogelijkheid te voorzien in de woonfiscaliteit waarbij belastingplichtigen bij de verwerving van hun woning kunnen opteren voor ofwel de toepassing van de woonbonus ofwel voor een verminderd registratierecht.
▪ Woonbonus
1. Bestaande contracten
Bestaande contracten blijven gehonoreerd aan de afgesproken voorwaarden. [...]
Voor de bestaande contracten behouden we voor de berekening van de belastingvermindering de fiscale bedragen van het aanslagjaar 2015.
2. Nieuwe contracten
Voor contracten afgesloten vanaf 1 januari 2015 verminderen we het basisbedrag van het aanslagjaar 2015 met het bedrag van de 10-jarige verhoging. We behouden gedurende 10 jaar die verhoging van 760 euro bovenop het nieuwe basisbedrag. Voor die contracten berekenen we het belastingvoordeel aan het tarief van 40%. Voor eenzelfde onroerend goed kan ook maximaal 2 maal gebruik worden gemaakt van de woonbonus.
▪ Registratierechten
We maken werk van een budgetneutrale vereenvoudiging van de registratierechten en herwerken de bestaande gunstmaatregelen naar een globaal lager tarief voor de gezinswoning. De filosofie van de meeneembaarheid van betaalde registratierechten blijft behouden.
▪ Sociale koopwoningen
De Vlaamse regering blijft het realiseren van sociale koopwoningen belangrijk vinden, ook al wordt dit niet langer ondersteund met subsidies. Wel worden alle aangegane engagementen uit het verleden, vanaf het gunstig advies op het lokaal woonoverleg en de aanmelding bij de VMSW, verder nageleefd. De Vlaamse regering zal, samen met het stopzetten van de financiering, een nieuw kader ontwerpen voor sociale koopmaatschappijen omtrent het realiseren en overdragen van sociale koopwoningen. De rol van de IVA Inspectie RWO zal in dit kader worden herbekeken en herleid.
▪ Sociale leningen
Het stelsel bijzondere sociale leningen wordt geobjectiveerd door onder andere een regionale diversificatie van huizenprijzen mee in rekening te nemen bij het bepalen van de ‘maximale verkoopwaarde’ van het onroerend goed. We beperken ook de voorwaarden voor de toekenning van sociale leningen door grondaankopen en herfinanciering uit te sluiten. Er wordt onderzocht hoe er
met de beschikbare middelen een rechtvaardige en noodzakelijke stimulans kan worden gegeven met een optimaal bereik.
Er wordt nagegaan of de erkende kredietmaatschappijen een complementaire functie kunnen vervullen bovenop de sociale leningen. Het systeem van dubbele waarborgen wordt geïntegreerd in het licht van de globale waarborgpositie van de Vlaamse overheid.
▪ Verzekering gewaarborgd wonen
De verzekering gewaarborgd wonen zal verder worden gepromoot in samenwerking met de bankensector en de sociale huisvestingsmaatschappijen.
▪ Wonen in eigen streek
We herstellen het principe van wonen in eigen streek in eer, rekening houdend met de opmerkingen van het grondwettelijk hof.
PRIVATE HUURMARKT – BELEIDSVISIE
De Vlaamse regering wil een versterking van de private huurmarkt.
Uitgangspunten worden de betaalbaarheid, de bescherming van de woonkwaliteit en woonzekerheid voor de huurder en het versterken van de garanties en betaalzekerheid voor de verhuurder.
[...]
Door een aanpassing aan de hedendaagse noden willen we huurders en verhuurders beter beschermen tegen tegenslagen, maar ook voldoende flexibiliteit bieden. We streven naar een vermindering van de administratieve overlast, we maximaliseren transparantie over de verantwoordelijkheden, faciliteren naar langetermijncontracten, maken huurprijsaanpassingen mogelijk bij duurzame investeringen bijvoorbeeld door de invoering van de renovatiehuurovereenkomsten, en garanderen de woningkwaliteit.
PRIVATE HUURMARKT - BELEIDSOPTIES
▪ Inkanteling van de woninghuurwet
[…] Na de overdracht van bevoegdheden inzake woninghuur wordt in eerste instantie prioriteit gegeven aan het verzekeren van continuïteit en homogeniteit in de regelgeving. We werken aan een Vlaamse Huurcodex met eigen accenten. Aanpassingen aan de woninghuurwetgeving zullen alleen worden doorgevoerd na overleg met verschillende betrokken partijen De Vlaamse wooninspectie voert bij betwisting van schadegevallen een oorzakelijkheidsonderzoek vertrekkende van de plaatsbeschrijving zoals opgesteld bij aanvang van de huurovereenkomst. Dit gebeurt zeker indien er een huurpremie werd toegekend door de Vlaamse Overheid.
▪ Stimuli
Er wordt werk gemaakt van stimulerende maatregelen voor renovatie, vernieuwbouw en langdurig verhuur van kwalitatieve woongelegenheden aan derden.
▪ Huursubsidies
Daarnaast zetten we in op het tijdelijk aanwenden van huursubsidies, en zorgen ervoor dat deze terecht komen bij diegenen die het echt nodig hebben.
▪ Huurachterstallen
Er wordt verder werk gemaakt van de bescherming tegen huurachterstallen en wanbetaling voor de verhuurder enerzijds en continue huisvesting voor de huurder anderzijds. Het fonds ter preventie van uithuiszettingen wordt geëvalueerd.
▪ Leegstand en verkrotting
Leegstand en verkrotting van gebouwen wordt aangepakt. Tijdelijke bewoning moet hier gestimuleerd worden om o.a. kraken en onveiligheid te voorkomen. Gemeenten en SHM’s worden gestimuleerd om leegstaande panden op te kopen en te renoveren of in sociaal beheer te nemen met als doel een herbestemming voor sociale woningen te realiseren. We zorgen er ook voor dat leegstaande of verkrotte woningen gemakkelijker onteigend kunnen worden, met het oog op sociaal woonbeleid.
SOCIALE HUURSECTOR
We evalueren en vereenvoudigen grondig het kaderbesluit sociale huur, met het oog op het versterken van lokale regisseursrol van de gemeente en de sociale verhuurder. Sociale huurwoningen worden volgens tijdelijke contracten ter beschikking gesteld na het voldoen aan de inschrijvings- en toelatingscriteria. In de toekomstige huurprijsberekening van sociale huurwoningen wordt onder andere rekening gehouden met de energieprestatie en renovatie van de woning, het inkomen van de bewoner en wordt regionale differentiatie mogelijk. Zo willen we doorstroming bevorderen naar de private huur- of koopmarkt door wie de woonladder kan opklimmen. Zodoende kunnen sociale woningen ter beschikking worden gesteld aan de meest behoeftigen. Inkomensgrenzen worden sneller afgetoetst, het eigen of gedeeltelijk bezit van een woning wordt in principe uitgesloten. Inzake de taalbereidheidsvoorwaarden evolueren we van een inspanningsverbintenis naar een geattesteerd of bewezen resultaat, met respect voor de rechtspraak en het recht op wonen.
Elke vorm van fraude moet worden uitgesloten.
We zetten in op een betere bezettingsgraad en een energiezuinige renovatie of vernieuwbouw van het bestaande patrimonium. Die nieuwe projecten moeten beantwoorden aan de moderne woonbehoeften, maar ook voornamelijk aan de behoeften van de sociale huurder.
De leegstand van sociale woningen wordt tot een minimum herleid. Daarnaast wordt er volop ingezet in het optimaliseren van de bezettingsgraad van het sociaal woonpatrimonium. Het financieringsbesluit, procedurebesluit en beheersvergoedingen worden geëvalueerd. Onder meer in functie van kortere procedures, minder administratieve overlast en efficiëntiewinsten, dit gebeurt tevens met de ABC van de VMSW en het infrastructuurbesluit in functie van het voorzien van een realistische kwaliteit.
BINDEND SOCIAAL OBJECTIEF
Het bindend sociaal objectief voor huurwoningen wordt behouden in functie van een optimale spreiding van het sociale huuraanbod in Vlaanderen. Elke sociale huisvestingsmaatschappij zal tegen 2019 een minimale schaalgrootte van 1000 sociale woningen in een al dan niet aaneengesloten werkingsgebied moeten hebben. Indien die sociale huisvestingsmaatschappij volgens de voortgangsrapportage niet op schema zit om over het werkingsgebied het gemiddelde bindend sociaal objectief te realiseren, wordt haar erkenning ingetrokken tenzij kan aangetoond worden dat er externe factoren zijn die verantwoorden waarom het objectief niet is gehaald. Door middel van prioritering worden visitaties verdergezet om de werking van sociale huisvestingsmaatschappijen in functie van prestatie-indicatoren verder te optimaliseren en te professionaliseren.
We benadrukken de belangrijke rol van de sociale verhuurkantoren. Sociale verhuurkantoren worden erkend in hun rol als intermediair tussen de private verhuurmarkt en de sociale huurders. De SVK’s worden optimaal ondersteund in functie van het verder ontplooien van hun activiteiten en de realisatie van een verruimd aanbod ten einde het aantal woningen in beheer verder te laten toenemen. Het SVK-besluit zal daartoe worden geëvalueerd en waar nodig bijgestuurd.
Private actoren moeten op vrijwillige basis de mogelijkheid hebben om een sociaal woonaanbod aan te bieden al dan niet binnen een ruimer privaat project zonder overnamegarantie. We zetten verder in op het werken via de procedure ‘constructieve benadering overheidsopdrachten’, procedure aankoop goede woning en design and build. We bekijken de voor- en nadelen en werken binnen een afgebakend budgettair kader de CBO-procedure verder uit om een verdere doorstart te kunnen geven aan realisaties binnen sociale huisvesting.
ONDERWIJS
▪ Leren en werken (p. 99)
Samen met het beleidsdomein werk creëren we een geïntegreerd duaal stelsel van leren en werken, dat beleidsmatig en maatschappelijk als gelijkwaardig wordt beschouwd met alle andere vormen van secundair onderwijs en dat perspectief biedt voor jongeren én ondernemers. De nieuwe Vlaamse bevoegdheid- het industriële leerlingwezen - is hiervoor een hefboom. Duale opleidingsvormen zijn een volwaardige kwalificerende opleiding en een nuttig instrument in de strijd tegen ongekwalificeerde uitstroom en jeugdwerkloosheid. Ook voor jongeren zonder diploma die ouder zijn dan 18 jaar, kan een duaal leer-werktraject een passende oplossing zijn om een kwalificatie te halen.
In het stelsel van leren en werken bieden we leerlingen maatwerk aan op basis van een grondige en neutrale screening en toeleiding. We garanderen elke leerling die instapt in een duaal traject voor leren en werken een concrete werkervaring in een (private) onderneming. Een resultaatsgerichte financiering dient bij te dragen aan de realisatie van de werkcomponent. Verschillen in statuut en verloning nemen we weg. Syntra Vlaanderen krijgt een duidelijke regierol in de realisatie van de werkcomponent van arbeidsmarktrijpe jongeren. We werken aan het ombuigen van de neerwaartse trend in deelname van de Leertijd.
▪ Hoger onderwijs (pp. 100-101)
• Vóór de stap naar het hoger onderwijs vertrekken we van een goede schoolloopbaanbegeleiding in het secundair onderwijs en een goede aanvangsdiagnostiek in het hoger onderwijs. Leerlingen krijgen hierbij inzicht in hun eigen talenten en interesses en in de doorstroommogelijkheden naar hoger onderwijs en/of arbeidsmarkt van de verschillende studierichtingen in het secundair onderwijs. Op basis van een grondige screening van alle studierichtingen die in het secundair onderwijs worden aangeboden, wordt per richting duidelijk in kaart gebracht op welk vervolgtraject in het hoger onderwijs/arbeidsmarkt zij al dan niet voorbereiden (matrixoefening). Verplichte niet-bindende oriëntatieproeven voor het einde van het secundair onderwijs en door de instellingen georganiseerde verplichte niet-bindende toelatingsproeven in het hoger onderwijs zijn belangrijke elementen in dit traject van studie-oriëntering naar het hoger onderwijs. Deze niet-bindende toelatingsproeven zullen gefaseerd ingevoerd worden ten laatste voor alle richtingen in 2018-2019 en met evaluatie per proef na 3 jaar na de start van de niet –bindende toelatingsproef voor die bepaalde richting.
• In het kader van het masterplan secundair onderwijs werd voorzien dat leerlingen uit BSO/arbeidsmarktgerichte studierichtingen met vrucht een algemeen vormend leerjaar dienen te vervolgen.
• In nauw overleg met de onderwijsverstrekkers van het secundair onderwijs en het hoger onderwijs gaan we verder na op welke wijze de overstap voor leerlingen kan worden geoptimaliseerd wanneer ze in het hoger onderwijs een vervolgtraject willen aanvatten dat niet aansluit bij de studierichting die ze in het secundair onderwijs volgden. Hierbij kan onder meer onderzocht worden of het verplicht volgen van individueel aangepaste voorbereidende trajecten of het slagen in bindende toelatingsproeven haalbare opties zijn.
• Samen met de associaties, de hogescholen en de universiteiten maken we afspraken over het studievoortgangsbeleid. Daarbij werken we de ongewenste effecten van de flexibilisering (onder andere met betrekking tot het leerkrediet en de te lange doorstroomtijd) weg. Zowel de evaluatie van het financieringsdecreet als de bevindingen van de specifieke werkgroep over het oriëntatie- en studievoortgangsbeleid vormen daartoe de aanzet.
• De evaluatie van het financieringsdecreet hoger onderwijs is een vertrekpunt om het systeem aan te passen en transparanter te maken, o.a. door een grondige evaluatie van de puntengewichten. Voorts gaan we op vlak van financiering op zoek naar synergiën met wetenschapsbeleid.
[…]
• Met het invoeren van een instellingsreview – via het nieuw accreditatiestelsel voor het hoger onderwijs – hebben we een belangrijke evolutie ingezet in de kwaliteitszorg. Bij positieve evaluatie
van deze instellingsreview zetten we een volgende stap, waarbij de verantwoordelijkheid en verantwoording voor de kwaliteit van de opleidingen bij de instellingen komen te liggen.
• Samen met associaties, hogescholen en universiteiten maken we werk van een rationalisering van het hoger-onderwijsaanbod. Om het opleidingenlandschap in het hoger onderwijs overzichtelijk te houden zowel in aanbod als in benaming, wordt voor elke opleiding de verwevenheid nagegaan. Voor opleidingen met een hoge verwevenheid met andere opleidingen, wordt ervoor geopteerd deze aan te bieden als afstudeerrichting en niet zozeer als een aparte opleiding. Nieuwe opleidingen die zijn opgenomen in het financieringsmodel kunnen enkel worden ingericht indien een andere opleiding wordt afgebouwd. Deze afbouw moet niet noodzakelijk aan dezelfde instelling gebeuren dan aan deze die de opleiding aanvraagt. In verband met het verlengen van studierichtingen in het hoger onderwijs, zullen de bestaande criteria strikt worden toegepast.
WELZIJN
▪ Woningaanpassingen (p. 111)
In dit kader onderzoekt deze Vlaamse Regering de mogelijkheid om een geïntegreerd Vlaams beleid rond ondersteuning van woningaanpassingen te ontwikkelen. Ook de integratie van de bevoegdheden die door de staatshervorming overkomen moeten deze visie helpen concretiseren. De bestaande en nieuwe regelgeving moet deze beweging ook stimuleren.
ARMOEDEBESTRIJDING
▪ Doelstellingen Armoedebeleid (p. 124)
Er worden – met het Pact 2020 in het achterhoofd - concrete doelstellingen geformuleerd voor elk van de sociale grondrechten (participatie, maatschappelijke dienstverlening, inkomen, gezin, onderwijs, vrijetijdsbesteding, werk, wonen en gezondheid). Elk lid van de Vlaamse Regering zal tijdens deze legislatuur werken aan de realisatie van deze doelstellingen binnen het kader van zijn of haar beleidsdomeinen.
GELIJKE KANSEN
▪ CGKR
Aan de beslissing over het al dan niet verlengen van het samenwerkingsakkoord van 12 juni 2013 met betrekking tot het interfederaal centrum voor gelijke kansen en bestrijding van discriminatie en racisme, gaat een evaluatie vooraf waarover het Vlaams Parlement zich uitspreekt.
ONROEREND ERFGOED
▪ Decreet OE (p. 144)
We voeren het door het Vlaams Parlement goedgekeurde onroerenderfgoeddecreet uit. Halverwege 2017 evalueren we de eerste resultaten van dit decreet en de effecten ervan op het terrein, met het oog op eventuele bijsturingen. Ook voor het hoofdstuk “archeologie” van dit decreet vaardigen we zo snel mogelijk het uitvoeringsbesluit uit, zodat ook dit onderdeel in werking kan treden. Archeologisch onderzoek staat in functie van een betere kennis van ons verleden. Bij de vaststelling van de archeologische zones waken we er over dat uitsluitend zones uitsluitend worden afgebakend in gebieden waar reële kenniswinst te verwachten valt. Zodra dit hoofdstuk in werking getreden is, evalueren we de uitvoering ervan voortdurend, onder meer wat betreft de werkbaarheid en betaalbaarheid ervan, en sturen we bij indien nodig. We waken erover dat opgravingsresultaten voldoende omgezet worden in wetenschappelijke kennis en ontsloten worden.
▪ Bescherming (p. 145)
We blijven het meest waardevolle erfgoed in Vlaanderen behoeden voor vernietiging en verval door het als monument, stadsgezicht, dorpsgezicht, archeologische site of landschap te beschermen. Tegelijkertijd zullen we vroegere beschermingen her-evalueren vanuit het oogpunt van de erfgoedwaarde en de doelmatigheid van het beschermingsinstrument. Ook de beheersdoelstellingen en de toelatingsplichtige handelingen voor reeds beschermd onroerend erfgoed zullen we evalueren en waar nodig aanpassen, verfijnen en zo mogelijk reduceren.
Een bescherming als monument moet een toekomstgerichte en duurzame betekenis van het monument alle kansen bieden en dus ook rekening houden met een nieuwe bestemming en een hedendaags gebruik. Het behoud van erfgoed-elementen moet kunnen blijven samen gaan met andere activiteiten.
▪ Stimuli (p. 145)
We onderzoeken de mogelijkheden om de verwerving en het beheer en de ontsluiting van onroerend erfgoed en de mee-beschermde cultuurgoederen te flankeren en te stimuleren met de fiscale instrumenten waarvoor de Vlaamse overheid bevoegd is. Nadat we een kosten-batenanalyse hebben gemaakt van de verschillende mogelijke fiscale stimulansen voor erfgoedzorg, dienen we een voorstel ter zake in bij het Parlement.
▪ Religieus erfgoed (p. 146)
We besteden bijzondere aandacht aan de herbestemming van leegstaand of vrij komend religieus erfgoed, en stimuleren ook het medegebruik van kerkgebouwen. In overleg met de gemeenschap, kerkbesturen, bisdommen en lokale besturen moeten keuzes gemaakt worden rond de herbevestiging, nevenbestemming, herbestemming of, indien nodig en desgevallend na declassering, afbraak.
▪ Erfgoedlandschappen (p. 146)
We zetten verder in op een sterke samenwerking met Ruimtelijke Ordening. Voor erfgoedlandschappen leidt dit tot duidelijke en rechtszekere typevoorschriften voor de waardevolle erfgoedelementen.
TOERISME
▪ Strategische beleidsplannen (p. 147)
We ontwikkelen voor elk van de toeristische macrobestemmingen (de kunststeden en hun directe omgeving, de Vlaamse Kust en de Vlaamse regio’s) een strategisch beleidsplan, met bijhorende impulsmiddelen en promotiebudgetten. We richten deze plannen op kwaliteitsverbetering en dienstverlening. We geven bij de besteding van de middelen voor de impulsprogramma’s prioriteit aan hefboomprojecten die een reële toegevoegde waarde bieden voor het toerisme (o.a. landmarks). We zorgen er voor dat projecten, die betrekking hebben op meer dere macrobestemmingen hierbij ook aan bod kunnen komen.
We investeren gericht in de belangrijkste toeristische productlijnen van Vlaanderen: fietsen, wandelen, tafelen, kunst, erfgoed, landschap, diamant, mode, design en shopping en de beleving in onze bruisende steden (urban innovation). We selecteren een aantal toeristische hefboomprojecten die het verschil kunnen maken voor de aantrekkingskracht van onze bestemmingen en concentreren de overheidsmiddelen voor toerisme op deze projecten. De kernattracties van elke macrobestemming vormen het uitgangspunt bij de keuze van deze projecten.
▪ Evaluatie Logiesdecreet (p. 148)
Vertrekkend van de recente ambtelijke evaluatie, evalueren we het logiesdecreet, met het oog op aanpassingen aan de nieuwe ontwikkelingen in de markt , aan nieuwe logiesvormen, administratieve vereenvoudiging en waar mogelijk deregulering. We vervangen, in samenspraak met de sector, de bestaande comfortclassificatie voor hotels door het internationaal erkende Hotel Stars Union- systeem.
FINANCIËN EN BEGROTING
▪ Verdeelrecht (p. 160)
We passen het verdeelrecht aan, zodat koppels die uit elkaar gaan hoogstens 1 procent verdeelrecht betalen.
▪ Vlaamse Codex Fiscaliteit (p. 160)
We maken werk van een transparante en vereenvoudigde fiscale wetgeving. Voor een goed overzicht integreren we alle Vlaamse fiscale regelgeving in de Vlaamse codex fiscaliteit. Met de overdracht van de fiscale bevoegdheid voor de eigen woning (woonbonus) naar Vlaanderen kunnen we de woonfiscaliteit grondig herzien. We willen eigendomsverwerving blijven ondersteunen, maar besteden tegelijk aandacht voor de impact van zulk ondersteuningsbeleid op de vastgoedmarkt en op de budgettaire duurzaamheid voor de overheid.
▪ Woonbonus (p. 160)
Bestaande contracten blijven gehonoreerd aan de afgesproken voorwaarden. Voor contracten afgesloten vanaf 1 januari 2015 verminderen we het basisbedrag van het aanslagjaar 2015 met het bedrag van de 10-jarige verhoging. We behouden gedurende 10 jaar die verhoging van 760 euro bovenop het nieuwe basisbedrag. Voor die contracten berekenen we het belastingvoordeel aan het tarief van 40%. Voor eenzelfde onroerend goed kan ook maximaal 2 maal gebruik worden gemaakt van de woonbonus.
Voor de bestaande contracten behouden we voor de berekening van de belastingvermindering de fiscale bedragen van het aanslagjaar 2015.
▪ Registratierechten (p. 160)
We maken werk van een budgetneutrale vereenvoudiging van de registratierechtenen herwerken de bestaande gunstmaatregelen naar een globaal lager tarief voor de gezinswoning. De filosofie van de meeneembaarheid van betaalde registratierechten blijft behouden.
▪ Inning gewestbelastingen (p. 160)
Vanaf 1 januari 2015 nemen we de dienst van de successie-, registratie-, schenkings- en hypotheekrechten over van de federale overheid, zoals eerder beslist door de Vlaamse Regering. De successie- registratie-, schenkings- en hypotheekrechten worden zoveel als mogelijk online toegankelijk gemaakt via het persoonlijk belastingdossier op het belastingportaal Vlaanderen.
▪ Modernisering successierechten (p. 161)
Na de overname van de dienst, en met aandacht voor federale wijzigingen aan het erfrecht, onderzoeken we hoe we de successierechten kunnen moderniseren en afstemmen op hedendaagse samenlevingsvormen, waarbij we het familiale aspect in aanmerking blijven nemen.
▪ Activering bouwgronden (p. 161)
We nemen positieve maatregelen om meer bouwgronden te activeren. De huidige tijdelijke verlaging van de schenkingsrechten op bouwgronden wordt verlengd, alsook de koppeling aan de bouwverplichting binnen een bepaalde termijn. Zo stimuleren we de mensen om op deze gronden ook daadwerkelijk te bouwen. Daarnaast vereenvoudigen we de schenkingsrechten voor onroerende goederen. We zorgen voor eenvoudige tarieven die mensen minder aanzetten om via allerhande
constructies de belasting te ontwijken. We houden rekening met mogelijke aantrekkings- en volume- effecten.
▪ Fiscale verminderingen (p. 161)
Fiscale verminderingen, vrijstellingen en bestaande ondersteuningssystemen worden maximaal geïntegreerd. Op die manier maken we de tegemoetkomingen vanuit de overheid eenduidiger en transparanter. Hierbij kan rekening worden gehouden met herverdelende elementen. Voor wat betreft de verminderingen en vrijstellingen in de onroerende voorheffing maken we afspraken met de lokale overheden om de budgettaire effecten van het schrappen van verminderingen mee te nemen in de bestaande compensatieregelingen.
▪ Leegstandsheffingen (p. 162)
De heffing op leegstaande bedrijfsruimten maken we meer flexibel en beleidsgericht. We stemmen de vermindering van onroerende voorheffing voor improductiviteit af op de leegstandheffing bedrijfsruimten, tot een beleidsmatig coherent geheel.
Gelet op de impact van leegstaande, onbewoonbare en verwaarloosde woningen op de lokale leefomgeving, en de verantwoordelijkheid die de lokale overheden vandaag reeds hebben inzake inventarisatie en opvolging van deze panden, wordt ook de fiscale verantwoordelijkheid geconcentreerd op lokaal niveau. Zo kan op één niveau een eenduidig beleid worden gevoerd. De Vlaamse overheid zet een stap terug in de gemeenten waar de gewestelijke heffing nog van toepassing is, zodat eigenaars niet meer geconfronteerd worden met een dubbele belasting.