Voortzetting contract antidiscriminatievoorziening 2025

Burgemeester en wethouders

Datum 12 november 2024

Onderwerp

Voortzetting contract antidiscriminatievoorziening 2025

Wij willen

Een laagdrempelige en onafhankelijke antidiscriminatievoorziening voor de inwoners van De Wolden waarborgen voor het jaar 2025, in overeenstemming met de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga).

Wij besluiten

1. Een nieuwe overeenkomst aan te gaan met CMO STAMM/Xxxxxxxxxxxxx.xx Drenthe per 1 januari 2025 voor de duur van één jaar.

2. Te kiezen voor scenario 2, met een bijdrage van 65 cent per inwoner.

3. In 2025 de mogelijkheden te verkennen voor een alternatieve invulling van de antidiscriminatievoorziening vanaf 2026.

Want

1. Het aanbieden van een antidiscriminatievoorziening is een wettelijke verplichting voor gemeenten

a. De Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga) verplicht gemeenten tot het bieden van een laagdrempelige, onafhankelijke voorziening.

b. Door een nieuwe overeenkomst aan te gaan, voldoen we aan onze wettelijke plicht.

2. Scenario 2 biedt een kosteneffectieve oplossing die past binnen het begrote budget

a. Scenario 2 (65 cent per inwoner) past binnen het beschikbare budget van

€16.000 voor 2025 en biedt een kosteneffectieve oplossing die voldoet aan de wettelijke vereisten.

b. Dit scenario biedt een balans tussen de noodzakelijke dienstverlening en de beschikbare middelen.

c. Er is sprake van een toenemende vraag: in de eerste helft van 2024 is het aantal meldingen in De Wolden gestegen van gemiddeld 3 per jaar naar 9, wat past in een landelijke trend van toenemende discriminatiemeldingen.

3. Een verkenning van alternatieve mogelijkheden zorgt voor een weloverwogen keuze voor 2026

a. Door in 2025 de verschillende opties in kaart te brengen, is er voldoende tijd voor een zorgvuldige afweging

b. Ervaringen van andere gemeenten kunnen worden meegenomen in de afweging

c. De verkenning kan worden uitgevoerd binnen de reguliere beleidscapaciteit

Pagina 1 van 3

Maar

1. Beperkte preventieactiviteiten

a. Scenario 2 biedt slechts een 'light' uitvoering van basispreventie. Er is mogelijk behoefte aan uitgebreidere basispreventie en een sterkere lokale aanpak, wat niet volledig wordt ingevuld met het gekozen scenario.

2. Jaarlijkse herbeoordeling nodig

a. De overeenkomst wordt voor één jaar aangegaan, wat betekent dat de situatie eind 2025 opnieuw beoordeeld moet worden.

3. Misbruikpreventie

a. Xxxxxxxxxxxxx.xx Drenthe is een breed bekend meldpunt, wat zowel terechte als onterechte meldingen aantrekt.

b. Er is een risico op oneigenlijke meldingen, zoals klachten over landelijk beleid (bijvoorbeeld coronamaatregelen) of landelijke gebeurtenissen (zoals uitspraken van publieke figuren), die niet direct betrekking hebben op de lokale situatie in De Wolden.

c. Deze oneigenlijke meldingen kunnen kostbare tijd en middelen in beslag nemen, ten koste van de behandeling van lokale, relevante meldingen.

d. Het is onduidelijk welke concrete maatregelen CMO STAMM neemt om misbruik van de meldingsmogelijkheid tegen te gaan en oneigenlijke meldingen te filteren.

4. Efficiëntie en kostenbeheersing

x. Xx xxxxx bekendheid van het meldpunt kan leiden tot een toename van meldingen.

b. Er is onvoldoende inzicht in de gemiddelde behandeltijd per melding en hoe deze verschilt tussen eenvoudige en complexe zaken.

c. Bij een verdere stijging van het aantal meldingen, mogelijk ook door landelijke ontwikkelingen of media-aandacht, is het onduidelijk hoe CMO STAMM de kosten zal beheersen zonder in te boeten op kwaliteit of preventieactiviteiten.

d. Er zijn zorgen over de schaalbaarheid van de dienstverlening: hoe wordt omgegaan met plotselinge pieken in meldingen, bijvoorbeeld na een landelijk incident, zonder dat dit leidt tot onverantwoorde kostenstijgingen voor de gemeente?

Achtergrond

CMO STAMM/Xxxxxxxxxxxxx.xx Drenthe heeft het huidige contract opgezegd per 1 januari 2025 vanwege ontoereikende financiering. Ze hebben twee scenario's voorgelegd voor voortzetting van de dienstverlening. Het algemeen bestuur van de VDG heeft op 13 september 2024 besloten over deze scenario's. De Wolden staat nu voor de keuze om een nieuw contract af te sluiten of de dienstverlening te beëindigen.

De Wet Gemeentelijke Antidiscriminatievoorzieningen (Wga) verplicht gemeenten een onafhankelijke, laagdrempelige voorziening in te richten voor alle inwoners. Tot 2024 kende De Wolden maximaal 3 klachten per jaar. In de eerste helft van 2024 zagen we echter een stijging naar 9 meldingen. Het is nog onduidelijk of dit een trend of een eenmalige uitschieter betreft.

Er zijn alternatieve modellen overwogen, zoals het voorbeeld van gemeente Tynaarlo (onafhankelijk meldpunt met twee aangestelde functionarissen) en gemeente Westerkwartier (voorziening ondergebracht bij sociaal ombudsfunctionaris). Een lokaal model zou potentieel kosteneffectiever kunnen zijn, vooral bij een laag aantal meldingen. Echter, de recente stijging in meldingen en de beperkte lokale expertise op het gebied van discriminatie maken een dergelijk alternatief op dit moment minder aantrekkelijk.

De keuze voor scenario 2 van CMO STAMM is een balans tussen het voldoen aan wettelijke verplichtingen, het bieden van professionele dienstverlening, en het beheersen van de kosten. Deze keuze biedt continuïteit in de dienstverlening, maar vereist wel nauwlettende monitoring van de ontwikkelingen.

Dit contract wordt aangegaan voor de duur van één jaar. Gedurende deze periode zal de gemeente De Wolden de dienstverlening en de ontwikkeling van het aantal meldingen

nauwkeurig evalueren. Deze evaluatie zal dienen als basis voor een weloverwogen besluit over de toekomstige invulling van de antidiscriminatievoorziening. Hierbij zal opnieuw worden bekeken of voortzetting van de samenwerking met CMO STAMM wenselijk is, of dat een eigen, lokale invulling van de voorziening beter aansluit bij de behoeften en mogelijkheden van de gemeente.

De financiële gevolgen zijn

De kosten voor scenario 2 bedragen €15.973 voor het jaar 2025. Dit past binnen het begrote budget van €16.000 voor de antidiscriminatievoorziening in 2025, waarvan

€10.000 extra is begroot voor 2025.

De financiële verwerking vindt plaats onder:

- Kostenplaats: 4071000000 (basisgezondheidszorg)

- Soort: 44388113 (subsidies)

Alternatieven

1. Kiezen voor scenario 1 (91 cent per inwoner)

a. Dit scenario biedt uitgebreidere basispreventie en een sterkere lokale aanpak, maar overschrijdt het begrote budget met €6.362 (totale kosten €22.362).

2. Beëindigen van de dienstverlening door Xxxxxxxxxxxxx.xx Drenthe

a. Dit is geen reële optie, gezien de wettelijke verplichting om een antidiscriminatievoorziening te bieden.

b. Het op korte termijn opzetten van een eigen invulling voor de voorziening is niet wenselijk vanwege:

i. De beperkte tijd die beschikbaar is om een volwaardige voorziening op te zetten voor 1 januari 2025

ii. Het gebrek aan gespecialiseerde kennis en ervaring binnen de gemeente op het gebied van antidiscriminatie

iii. De onzekerheid over de kosten en efficiëntie van een eigen voorziening, vooral gezien de fluctuerende aantallen meldingen

iv. De wenselijkheid om eerst de huidige ontwikkelingen te evalueren alvorens over te gaan tot een ingrijpende verandering in de dienstverlening

Participatie

Er heeft afstemming plaatsgevonden binnen het algemeen bestuur van de VDG. Verdere participatie met inwoners heeft niet plaatsgevonden gezien het gaat om voortzetting van een bestaande dienstverlening.

Communicatie

Het besluit wordt op de gebruikelijke wijze gepubliceerd op de gemeentelijke website bij de collegebesluiten.

Bijlagen

1. Beëindiging OVK

2. CMO STAMM Bedrijfsplan 2025

3. Memo Algemeen Bestuur VDG 13 september