Toelichting
Toelichting
De Mediafederatie heeft aan de Belastingdienst een modelovereenkomst ‘freelance auteurs en redactiemedewerkers algemeen’ voorgelegd, met het verzoek te beoordelen of voor de bij deze overeenkomst betrokken partijen een verplichting is tot het afdragen of voldoen van xxxxxxxxxxxxx als door alle partijen volgens deze overeenkomst wordt gewerkt.
De Mediafederatie legde de overeenkomst voor namens bij de Mediafederatie aangesloten uitgeverijen. Het verzoek is bedoeld voor inhuur van een persoon die met arbeid van creatieve aard meewerkt aan de redactionele leiding en/of redactionele samenstelling van (de vorm c.q. inhoud van) een werk dat door een uitgever zal worden gepubliceerd. Dit kan onder andere een journalist, cartoonist, columnist, redacteur, fotograaf, illustrator of een vormgever zijn.
Deze modelovereenkomst is algemeen geformuleerd, waarbij als uitgangspunt geldt dat geen sprake is van een gezagsrelatie tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer. Vanwege het ontbreken van deze voorwaarde is geen sprake van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking).
Beoordeling op basis van het verzoek
De Belastingdienst is van mening dat werken volgens de bijgevoegde overeenkomst, onder voorbehoud van hetgeen hieronder in de toelichting is opgenomen, voor de opdrachtgever niet leidt tot de verplichting loonheffingen af te dragen, omdat geen sprake is van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) tussen de opdrachtgever en de opdrachtnemer.
Bij deze beoordeling is uitgegaan van de op dit moment geldende regelgeving.
Hierna wordt een toelichting op de beoordeling gegeven en komen de volgende onderwerpen aan de orde:
reikwijdte beoordeling van de overeenkomst (zie punt 1);
afwezigheid van arbeidsovereenkomst/echte dienstbetrekking (punt 2);
werken volgens de overeenkomst (zie punt 3);
buiten toepassing verklaren van de fictieve dienstbetrekkingen ‘thuiswerkers’ en ‘gelijkgestelden’ en voorbehoud overige fictieve dienstbetrekkingen (punt 4)
mogelijkheid tot aanpassen van de overeenkomst (zie punt 5);
geen oordeel over inkomstenbelasting, omzetbelasting en vennootschapsbelasting (punt 6);
vastleggen van het kenmerknummer van de overeenkomst (zie punt 7);
geldigheidsduur van de beoordeling (zie punt 8);
Belastingdienst niet aansprakelijk voor schade (zie punt 9).
1. Beoordeling van de overeenkomst
Uitgangspunt van deze overeenkomst is dat de opdrachtnemer buiten dienstbetrekking aan de slag gaat. Dit betekent dat de opdrachtnemer en de opdrachtgever zich niet zo moeten gedragen dat een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) ontstaat. Mocht hiervan (toch) sprake zijn, dan zijn loonheffingen verschuldigd.
Voor het verkrijgen van deze zekerheid is vereist dat:
A. opdrachtgever en opdrachtnemer feitelijk werken volgens de afspraken in de overeenkomst (zie punt 3 ); én
B. de gemarkeerde onderdelen van de overeenkomst niet worden gewijzigd (zie punt 5 ); én
C. in de overeenkomst het specifieke kenmerknummer is opgenomen (zie punt 7)
Deze overeenkomst is – ten overvloede - alleen beoordeeld voor het antwoord op de vraag of de opdrachtgever loonheffingen moet voldoen. Zie voor nadere toelichting punt 6.
2. Geen arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking)
Een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) ontstaat, kort gezegd, als:
1. het werk door een persoon zélf moet worden gedaan (vervanging mag niet); én
2. door de opdrachtgever aangegeven kan worden hoe het werk moet worden verricht (de vrijheid is beperkt); én
3. een vergoeding wordt betaald voor de verrichte werkzaamheden.
Er ontstaat alleen een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) als aan alle drie voorwaarden is voldaan. Partijen kunnen het ontstaan van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) niet uitsluiten door (vooraf) in een overeenkomst aan te geven dat zij deze niet willen. Mochten zij geen arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking) wensen aan te gaan, dan is ten eerste van belang dat hetgeen partijen met elkaar afspreken in de overeenkomst niet reeds ertoe leidt dat is voldaan aan bovengenoemde voorwaarden. Ten tweede is belangrijk dat partijen feitelijk ook werken zoals zij in de overeenkomst hebben afgesproken.
Deze algemene nog niet concreet ingevulde overeenkomst is zodanig verwoord, dat aan de tweede voorwaarde (gezag) niet is voldaan. Het meest duidelijk komt dit naar voren in overweging g en de artikelen 3, 4, 5, 6 en 7. Voor de afwezigheid van het gezag is belangrijk dat de opdrachtgever alleen aanwijzingen en instructies mag geven met betrekking tot wat de opdrachtnemer gaat doen (inspanning of resultaat) en niet hoe de werkzaamheden worden verricht. De niet-limitatieve opsomming van auteursinstructies uit bijlage 1 zijn naar mijn oordeel passend bij artikel 7, omdat deze zien op het resultaat.
Door het ontbreken van een gezagsverhouding in deze overeenkomst is geen sprake van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking). In geval de opdrachtgever en opdrachtnemer (feitelijk) werken volgens deze overeenkomst, mag de opdrachtgever ervan uitgaan dat geen loonheffingen zijn verschuldigd. Hierbij gelden twee voorbehouden. Als eerste voorbehoud geldt dat de Opdrachtgever er op dient te letten dat hij geen personen op basis van deze overeenkomst laat werken (als zzp’er en freelancer), terwijl hetzelfde werk wordt verricht door één of meer personen in loondienst. Het andere tweede voorbehoud geldt voor de mogelijke aanwezigheid van een fictieve dienstbetrekking. Zie hiertoe punt 4.
3. Werken volgens overeenkomst
De opdrachtgever en opdrachtnemer moeten in de praktijk werken volgens de voorwaarden en afspraken, zoals neergelegd in deze overeenkomst. Zolang zij dat doen, is geen sprake van een arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking). De opdrachtgever hoeft dan geen loonheffingen in te houden en te betalen. Wel geldt – ten overvloede – een voorbehoud voor een aantal fictieve dienstbetrekkingen (zie punt 4). Opdrachtgever en opdrachtnemer zullen bij het gebruik van deze overeenkomst nogmaals zelf moeten nagaan of een fictieve dienstbetrekking van toepassing kan zijn.
4. Buiten toepassing verklaren van de fictieve dienstbetrekkingen ‘thuiswerkers’ en ‘gelijkgestelden’ en voorbehoud overige fictieve
dienstbetrekkingen
In gevallen waarin geen sprake is van een echte dienstbetrekking kennen de loonheffingen voor een aantal situaties ‘fictieve dienstbetrekkingen’. Als een fictieve dienstbetrekking van toepassing is, moet de opdrachtgever toch loonheffingen inhouden en betalen.
Met betrekking tot de fictieve dienstbetrekkingen voor ‘thuiswerkers’ en ‘gelijkgestelden’ kunnen de opdrachtgever en de opdrachtnemer ervoor kiezen deze buiten toepassing te laten zijn. Dat geldt ook voor bepaalde artiesten die optreden op basis van een overeenkomst van korte duur. Van belang is dat partijen de gezamenlijke keuze vóór de eerste betaling hebben vastgelegd. In deze overeenkomst blijkt de gezamenlijke keuze uit overweging e.
Deze algemene overeenkomst is specifiek opgesteld voor situaties, waarin sprake is van directe inhuur én werkgeversgezag ontbreekt. Deze overeenkomst kan niet worden gebruikt voor situaties, waarin andere fictieve dienstbetrekkingen van toepassing kunnen zijn. Het is derhalve van belang dat opdrachtgever en opdrachtnemer vóór het aangaan van deze overeenkomst nagaan of sprake is van de volgende fictieve dienstbetrekkingen:
- Aanneming van werk;
- Overige tussenpersonen, agenten;
- Stagiaires;
- Meewerkende kinderen;
- Bestuurders van lichamen;
- Sekswerkers;
- Topsporters;
- (Partners van) houders van een aanmerkelijk belang, die arbeid verrichten voor het desbetreffende lichaam;
- Artiesten en beroepssporters die werken op basis van een overeenkomst van korte duur;
- Bemanning van vissersvaartuigen (deelvissers);
- Werken via tussenkomst van een derde (intermediair).
Voor deze gevallen kan de opdrachtgever aan deze overeenkomst niet de zekerheid ontlenen dat géén loonheffingen zijn verschuldigd.
5. Geen oordeel over ondernemerschap inkomstenbelasting of gevolgen voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting
Deze overeenkomst is de vastlegging van afspraken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. De Belastingdienst heeft – ten overvloede – deze alleen beoordeeld voor het antwoord op de vraag of de opdrachtgever loonheffingen moet inhouden of voldoen. Dit betekent dat dit oordeel géén betrekking heeft op:
het (vaststellen van het) ondernemerschap voor de inkomstenbelasting;
het (vaststellen van het) ondernemerschap voor de omzetbelasting;
de vennootschapsbelasting. NB: dit kan van belang zijn in geval de opdrachtnemer een niet- natuurlijk persoon is, zoals een besloten vennootschap;
andere fiscale en/of niet-fiscale regelgeving, zoals bijvoorbeeld het Burgerlijk Wetboek, waaronder het arbeidsrecht.
Bij deze beoordeling is de Belastingdienst uitgegaan van de op dit moment geldende wet- en regelgeving.
6. Gemarkeerde bepalingen, aanvullingen en wijzigingen
In deze overeenkomst zijn bepaalde artikelen gemarkeerd. Deze bepalingen bevatten voorwaarden, die van belang zijn bij het bepalen of sprake is van het ontbreken van een
arbeidsovereenkomst (echte dienstbetrekking). Deze bepalingen mogen dan ook niet worden gewijzigd. Mochten deze gemarkeerde bepalingen (toch) worden gewijzigd, dan kan na wijziging in elk geval niet meer de zekerheid worden ontleend dat de opdrachtgever geen loonheffingen hoeft af te dragen of te voldoen.
De niet-gemarkeerde artikelen mag u wel aanvullen en aanpassen aan uw eigen situatie, mits deze niet in strijd komen met de gemarkeerde artikelen en/of het karakter van de overeenkomst. Als aanvullingen of veranderingen afbreuk doen aan de artikelen waarop dat oordeel is gebaseerd, biedt deze overeenkomst niet meer de zekerheid dat de opdrachtgever geen loonheffingen hoeft in te houden en te betalen. Hetzelfde geldt voor het in de overeenkomst van toepassing verklaren van of verwijzen naar Algemene Voorwaarden en/of voorschriften, welke niet in deze beoordeling zijn betrokken.
7. Vastleggen van het kenmerknummer in de overeenkomst
Deze beoordeling is bij de Belastingdienst geregistreerd onder nummer 906-2021-29268-5-0. Als u wilt werken volgens deze overeenkomst, is het belangrijk dat dit duidelijk wordt vastgelegd.
Daarvoor kan bijvoorbeeld in de overeenkomst tussen opdrachtgever en opdrachtnemer de volgende tekst worden opgenomen:
‘Deze overeenkomst is gebaseerd op de door de Belastingdienst op 16 maart 2022 onder nummer 90620212926850 beoordeelde overeenkomst.’
Indien bovenstaande tekst niet wordt opgenomen in de overeenkomst, kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer aan deze overeenkomst niet het vertrouwen ontlenen dat geen loonheffingen hoeven te worden afgedragen of voldaan.
8. Geldigheidsduur van de beoordeling
Dit oordeel over deze overeenkomst is 5 jaar geldig vanaf de datum van beoordeling, onder voorbehoud van wijzigingen in de wet- of regelgeving in die 5 jaar. Ook jurisprudentie en/of gewijzigd beleid kunnen aanleiding zijn deze beoordeling van de overeenkomst in te trekken. Daarbij worden de beginselen van behoorlijk bestuur in acht genomen.
9. Belastingdienst niet aansprakelijk voor schade
De Belastingdienst heeft deze modelovereenkomst uitsluitend beoordeeld met het oog op het geven van zekerheid voor het werken buiten dienstbetrekking in het kader van de loonheffingen. De Belastingdienst is niet aansprakelijk voor gevolgen, van welke aard dan ook, van het gebruik van het model.
Modelovereenkomst freelance auteurs en redactiemedewerkers algemeen
Partijen:
1. <NAAM OPDRACHTGEVER>, gevestigd te <PLAATS EN POSTCODE> aan de <ADRES>, rechtsgeldig vertegenwoordigd door <NAAM>, hierna te noemen: “Uitgeverij”;
en
2. <NAAM OPDRACHTNEMER>, gevestigd te <PLAATS EN POSTCODE> aan de <ADRES>, hierna te noemen: “Opdrachtnemer”;
gezamenlijk te noemen: “Partijen”;
Overwegende dat:
a) Uitgeverij werkzaam is op het gebied van <benoemen aard uitgeverij>:
;
b) Uitgeverij in het kader hiervan behoefte heeft aan
<benoemen aard van de werkzaamheden>_ (bijvoorbeeld het schrijven van artikel, het schrijven van een nieuwsbericht, het maken van een fotoserie, het maken van omslagontwerp);
c) Opdrachtnemer als zodanig in staat en bereid is deze werkzaamheden uit te voeren;
d) Partijen uitsluitend met elkaar wensen te contracteren op basis van een uitgeefovereenkomst
(in geval van afspraken over auteursrechten), dan wel overeenkomst van opdracht zoals bedoeld in artikel 7:400 e.v. BW;
e) Partijen ervoor kiezen om in voorkomende gevallen de fictieve dienstbetrekking van thuiswerkers of gelijkgestelden zoals bedoeld in de artikelen 2b en 2c Uitvoeringsbesluit Loonbelasting 1965 en de artikelen 1 en 5 van het Besluit aanwijzing gevallen waarin arbeidsverhouding als dienstbetrekking wordt beschouwd (Besluit van 24 december 1986, Stb. 1986, 655), buiten toepassing te laten en daartoe deze overeenkomst opstellen en ondertekenen voordat uitbetaling plaatsvindt;
f) Partijen zich realiseren en ermee instemmen dat de keuze waarmee de gelijkgesteldenregeling en thuiswerkersregeling buiten toepassing wordt gelaten inhoudt dat Opdrachtnemer geen aanspraak kan maken op een uitkering krachtens de Werkloosheidswet (WW) of de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA);
g) Uitgeverij zich ermee akkoord verklaart dat Opdrachtnemer ook andere werkzaamheden verricht.
h) Deze overeenkomst gelijkluidend is aan de door de Belastingdienst op 16 maart 2022 onder nummer 90620212926950 goedgekeurde modelovereenkomst. Die beoordeling is geldig voor de duur van 5 jaar, tot en met 16 maart 2027. De beoordeling arbeidsrelatie van deze overeenkomst door de Belastingdienst in het kader van de Wet DBA losstaat van het convenant tussen de Belastingdienst en Uitgeverijen;
i) Partijen de voorwaarden waaronder Opdrachtnemer voor Uitgeverij zijn werkzaamheden zal verrichten, in deze overeenkomst wensen vast te leggen.
Partijen komen het volgende overeen:
Opdracht en duur
1. Opdrachtnemer en Uitgeverij sluiten een uitgeefovereenkomst/ overeenkomst van opdracht zoals bedoeld in art. 7:400 e.v. BW. Een korte omschrijving van aard en inhoud van de opdracht alsmede de omstandigheden is:
_
_ _
2. Deze overeenkomst wordt aangegaan voor de duur van de opdracht en eindigt uiterlijk:
(uiterste datum voor het geval de opdracht nooit wordt afgerond), met dien verstande dat eventuele royaltybetalingen/exploitatievergoedingen voortduren nadat de werkzaamheden zijn afgerond.
Als startdatum geldt: _
(optie de datum van ondertekenen van de overeenkomst/de volgende datum …). 3. De werklocatie van de Opdrachtnemer is thuis/eigen kantoor.
Uitvoering opdracht
4. Opdrachtnemer accepteert de opdracht en aanvaardt daarmee de volle verantwoordelijkheid voor het op juiste wijze uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden. Dit betekent onder meer dat wordt gewerkt conform de in de uitgeefbranche geldende normen en richtlijnen, zoals journalistieke principes en de gebruikelijke kwaliteitsnormen ten aanzien van spelling en stijl.
5. Opdrachtnemer deelt zijn werkzaamheden zelfstandig in. Wel vindt, voor zover dat voor de uitvoering van de opdracht nodig is, afstemming met Uitgeverij plaats in geval van samenwerking met anderen, zodat deze optimaal zal verlopen. Indien noodzakelijk voor de werkzaamheden richt Opdrachtnemer zich naar de arbeidstijden bij Uitgeverij.
6. Opdrachtnemer is bij het uitvoeren van de overeengekomen werkzaamheden geheel zelfstandig. Hij/zij verricht de overeengekomen werkzaamheden naar eigen inzicht en zonder toezicht of leiding van Uitgeverij.
7. Uitgeverij kan alleen aanwijzingen en instructies geven omtrent het resultaat van de opdracht. Opdrachtnemer zal gevolg geven aan tijdig verleende en verantwoorde aanwijzingen over het resultaat van de opdracht, zoals het onderwerp, het aantal woorden, keuze voor spelling en/of terminologie en/of opsommingen en/of inrichting van noten, aanwijzingen over aansluiten bij de redactionele formule, aanlevering van kopij/deadlines, het onderwerp van de opdracht, formaat en/of omvang van de bijdrage en andere instructies ter concretisering van de te verrichten diensten binnen het kader van de opdracht. De specifieke instructies per opdracht bevestigt Uitgeverij separaat aan Opdrachtnemer middels een email of ander communicatiemiddel (zie bijlage 1 voor niet-limitatieve auteursinstructies).
Verzekering en betaling
8. Verzekeringen tegen het risico van inkomensverlies, zoals bij ziekte en arbeidsongeschiktheid, zijn de verantwoordelijkheid van Opdrachtnemer.
9. Betaling vindt plaats ofwel per stuk (afgerond artikel of nieuwsbericht, fotoserie, omslagontwerp etc.), ofwel op basis van omzetcijfers (royaltybasis), al dan niet met voorschot (al dan niet terugvorderbaar) dan wel per uur. Bij een onverhoopt tekortschietende prestatie komt herstel voor eigen risico en rekening van Opdrachtnemer.
10.
<OPTIE bij betaling per stuk: De vergoeding bedraagt <...> euro <excl. btw> <per opdracht / per < aantal woorden brontekst> en wordt uiterlijk <...> dagen na acceptatie overgemaakt op de door Opdrachtnemer aangegeven rekening. Opdrachtnemer zal voor de verrichte werkzaamheden aan Uitgeverij een factuur (doen) zenden. De factuur zal voldoen aan de wettelijke vereisten.>
<OPTIE bij betaling per uur: De vergoeding bedraagt <...> euro per uur <excl. btw> en wordt uiterlijk
<...> dagen na acceptatie overgemaakt op de door Opdrachtnemer aangegeven rekening. Opdrachtnemer verricht de werkzaamheden voor Uitgeverij voor <...> uren per week. Uitbetaling is op basis van daadwerkelijk gemaakte uren. Indien Opdrachtnemer wegens ziekte, vakantie of andere redenen niet in staat is om de werkzaamheden te verrichten, ontvangt Opdrachtnemer over de uren dat hij deze werkzaamheden niet heeft verricht, geen vergoeding noch enig andere vergoeding van Uitgeverij>.
<OPTIE bij betaling royalties: Ieder jaar, uiterlijk op <...> zal de uitgever over het voorafgaande kalenderjaar de auteur een afrekening zenden met betrekking tot royalty-inkomsten op grond van deze overeenkomst. Het bedrag dat de uitgever blijkens de afrekening aan de auteur verschuldigd is, is opeisbaar vanaf een maand na dagtekening.>
<OPTIE bij betaling voorschot: Het voorschot bedraagt <...> euro en wordt uiterlijk <...> dagen na ondertekening van deze overeenkomst overgemaakt op de door Opdrachtnemer aangegeven
rekening.> 11.
Eventuele belastingen (waaronder begrepen inkomstenbelasting, loonheffingen en sociale zekerheidspremies) over het honorarium zijn verschuldigd door Opdrachtnemer. Als onverhoopt loonheffingen verschuldigd zijn over de vergoeding die Uitgeverij uitbetaald op grond van artikel 11 aan Opdrachtnemer - bijvoorbeeld vanwege een standpunt door een van de relevante instellingen, vanwege gewijzigde omstandigheden van de Opdrachtnemer, dan wel vanwege gewezen rechtspraak
- , dan is Uitgeverij gerechtigd om het honorarium te herzien.
Intellectueel eigendomsrecht
12. <OPTIE: Met Opdrachtnemer maakt Uitgeverij afspraken over de intellectuele eigendomsrechten op Werken (in de zin van de Auteurswet) die hij tot stand brengt - of heeft gebracht - binnen het kader van deze overeenkomst, inclusief wanneer Opdrachtnemer in de zelfstandige uitoefening van beroep of anderszins buiten loondienst een Werk tot stand brengt en dit op eigen initiatief of in opdracht ter publicatie aanbiedt aan Uitgeverij. Deze afspraken worden vastgelegd in algemene voorwaarden of een ander document behorende bij deze overeenkomst>.
Toepasselijk recht
13. Op deze overeenkomst en al hetgeen daarmee verband houdt, is Nederlands recht van toepassing. Geschillen met betrekking tot deze overeenkomst of met betrekking tot al hetgeen daarmee verband houdt of daaruit voortvloeit, zullen aan de bevoegde rechter in Nederland worden voorgelegd.
In tweevoud overeengekomen, getekend en elke pagina geparafeerd,
Te <PLAATS> op <DATUM> Te <PLAATS> op <DATUM>
…………………………………… ……………………………………
<NAAM> <NAAM>
Uitgeverij Opdrachtnemer
Bijlage 1 - Auteursinstructies
Educatieve uitgeverij
De educatieve uitgeverij heeft als doelgroep kinderen van de basisschoolleeftijd. Het spreekt voor zich dat lesmateriaal dat zich richt op deze kwetsbare doelgroep moet voldoen aan strenge inhoudelijke eisen. De basisschool en het lesmateriaal hebben veel invloed op de ontwikkeling van het kind.
Onverantwoord lesmateriaal kan daaraan schade aanrichten. Voorbeelden:
• Structuur van de methode: bijv. verdeeld in handleiding voor docenten, een leerwerkboek, antwoordenboek, digibordsoftware. Elk onderdeel met een eigen inhoud als aanknopingspunt
• Aantal woorden
• Keuze voor spelling (bijv groene boekje)
• Soort vragen: gericht op toetsdoel. Vragen open of gesloten? Multiple choice? Aanwijzingen voor een goede kwaliteit vraag, zoals beperken tot vraag naar stof die leerling echt moet kennen, geen bijzaken erbij halen, merendeel vragen met gemiddelde moeilijkheidsgraad, aantal makkelijk aantal heel moeilijk, het geheel beginnen met makkelijke vragen i.v.m. zelfvertrouwen van de leerling
• Aanwijzingen over aard en inhoud van vragen, aansluitend bij het doel van de vragen: kennis toetsen? Toepassen van kennis in nieuwe situatie? Reproductie? Begrip/in eigen woorden kunnen weergeven. Met elkaar kunnen verbinden van kennis
• Plaatsing van aanhalingstekens en wel/niet dubbel
• Al dan niet gebruik van kopteksten en voetteksten en zo ja, welke (bijvoorbeeld: ‘talenknobbel t/m 50, uitgeverij X’)
• Opsommingen: welk opsommingsteken, maximaal aantal niveaus
• Al dan niet indeling in subvragen bij een opgave
• Vormgeving van rekensommen, bijv. bij rijtje sommen gebruikmaken van tabs en niet van spaties ivm bewerken door bureauredactie en vormgeving, bijv. sommen weergeven in een tabel
• Al dan niet plaatsen van citaten of gedachtenwolk
• Hoe getallen te vermelden: uitgeschreven of cijfers
• Bij grotere getallen: 10000 of 10.000?
• Taalgebruik: bijvoorbeeld kort, krachtig en duidelijk, helder, bondig etc., wel/geen gebiedende wijs, bijvoorbeeld: ‘reken uit’of ‘vul in’ bij rekensommen: keuze voor ‘erbij/eraf’ of ‘optellen/aftrekken’
• Passieve of actieve schrijfstijl (de schriften worden uitgedeeld of u deelt de schriften nu uit)
• Gemiddeld aantal woorden per zin per leesniveau, wel/geen gebruik van samengestelde zinnen ( nevenschikkingen/onderschikkend), maximaal aantal lettergrepen per woord per leesniveau
• Gebruik van koppen en subkoppen: bijv. kop die vooral verder lezen uitlokt, een ‘nieuwsgierigmakende schrijfstijl’
• Instructie over vermijden ambtelijk en archaïsch taalgebruik en lange voorzetselcombinaties
• Keuze voor bepaalde terminologie, bij kladpapier x.x.x. xxxxxxxxx, kind of leerling? leerkracht of docent? Juf/meester? Groep of klas? Leerling of kind? ‘rondje’ of ‘kring’ voor markeren van het juiste antwoord bij multiple choice
• Gebruik van pictogrammen als aanduiding van bepaalde opdracht (‘teken een eikenboom’) of als aanduiding/verwijzing van/naar het soort materiaal (lesboek, werkboek, digitaal werkboek)
• Keuze hoe de lezer te adresseren: u of je? Derde persoon?
• Wel of niet verwerken van twee subopgaven in één opgave
• Bronvermelding: dát het moet gebeuren en hoe vormgegeven (bijvoorbeeld: naam auteur en titel cursief, naam uitgeverij en ISBN niet, wel/niet vermelden van het exacte paginanummer
• Wel/niet verwijzen naar specifieke hulpmiddelen van de docent die gebruikmaakt van de methode
• Instructie aan te sluiten bij kennis- en leeftijdsniveau en belevingswereld van de doelgroep
• Instructie onderwerpen en woorden te vermijden die te snel gedateerd gaan aandoen,
zoals het woord ‘vet’ of het noemen van jaartallen
• Doel van een onderdeel met de instructie en tekst, foto of illustratie te leveren die leidt tot bereiken van dat doel. Bijvoorbeeld: doel is kind nieuwsgierig maken en verder te laten denken
• Instructie om content te leveren die bijdraagt aan het specifieke doel van de lesmethode (bijvoorbeeld: communicatie in het Engels, dúrven spreken, minder nadruk op perfect taalgebruik)
• Opbouw van een bladzijde om bij aan te sluiten
• Logische opbouw van vragen in een werkboek: wel/geen subopdrachten, wel/geen antwoorden laten aanvullen ten opzichte van een vorig antwoord
• Instructie aan auteur om aangeleverde vragen altijd te voorzien van antwoord en op welke manier aan te leveren
• Vermijden van zaken als discriminatie op welke grond dan ook, en ook niet indirect te discrimineren door te werken met stereotypes
• Vermijd aandacht voor gokken, alcohol en drugs, gebruik geen grove taal
• Instructie rekening te houden met het ontwikkelingsniveau van kinderen en aan te sluiten bij hun belevingswereld
• Instructies over hoe de hedendaagse maatschappij in het algemeen en multiculturele samenleving in het bijzonder te verwerken in lesmateriaal (bijvoorbeeld: ‘koppel allochtonen niet altijd aan hun culturele achtergrond en bespreek andere culturen niet als folkloristisch en exotisch’), ‘probeer personen een positieve identificatiemogelijkheid te bieden’ , wissel Nederlandse (eigentijdse) namen af met buitenlandse namen, gebruik soms een stadse omgeving als context, soms een landelijke, vermijd stereotypering ga respectvol om met uiteenlopende achtergronden, visies en geloofsovertuigingen
• Instructie om ‘weetjes’ toe te voegen om de tekst te verlevendigen
• Al dan niet toevoegen van een verklarende woordenlijst, de opbouw daarvan en waar in het werk de lijst wordt opgenomen
• ‘Schoon’ aanleveren van kopij
Wetenschappelijke uitgaven
• Aantal woorden per bijdrage
• Aansluiten bij huisstijl en stijl van de uitgave (soms deel van een reeks, serie of samengestelde bundel)
• Gebruik van afkortingen wel/geen lijst van veelvoorkomende afkortingen en schrijfwijzen
• Wel/geen verklarende woordenlijst/index/literatuurlijst/jurisprudentieoverzicht en hoe vormgeven
• Nummering/opsommingen
• Keuze voor spelling (bijv. groene boekje/Oxford manual)
• Verwijzingen: instructies over wijze waarop en consistentie bijv., hoe te verwijzen naar Kamerstukken en Europese wetgevingsstukken, wel/geen paginanummers,
• Bronvermelding (soms tot stand gekomen in overleg auteurswerkgroep): consistentie noodzakelijk
• Weergave van wetsartikelen: art. of artikel. Lid 1 of eerste lid? Etc.
• Wijze van aanleveren tekst, bijv. ‘zo plat mogelijk, maar wél met cursief/vet/klein kapitaal erin verwerkt’
• Wanneer cursief, vet en onderstrepen toepassen?
• Wel/niet aanleveren van een index
• Onderdelen van het manuscript: tekst, afbeeldingen, figuren, grafieken, omslagtekst?
• Bestandsformaat: Word, jpg, tif? Welke bestanden niet worden geaccepteerd. Ander formaat? Vastgelegd of nader overeen te komen
• Wijze van aanleveren: al dan niet printklaar
• Hoe de bestanden in te dienen, bijvoorbeeld per e-mail, plaatsen in een CMS achtige omgeving, via Wetransfer etc
• Wel/niet aanleveren van samenvattingen en zoektermen
• Gebruik van koppen en subkoppen, uniforme weergave die niveau van koppen en subkoppen duidelijk maakt
• Xxxxx xxx xxxxxxxx nieuwe alinea: bijv. tab of witregel?
• Dubbele spaties verwijderen
• Gebruik van interpunctie: bijv. gedachtenstreepjes gescheiden door spaties i.p.v. koppeltekens, gebruik van enkele aanhalingstekens, behalve bij een ‘citaat binnen een citaat’, gebruik van het beletselteken altijd tussen vierkante haken
• Schrijfwijze van getallen: wel of geen punt, uitgeschreven of cijfers, vermijden gebruik van superscript, procenten voluit of %
• Gebruik van afkortingen: vermijden? Bij gebruik van afkortingen: hoe aanleveren, bijv. kleine kapitalen?
• Gebruik van buitenlandse termen: al dan niet cursief en alleen de eerste keer of overal? Al dan niet met de vertaling erachter (al dan niet tussen haakjes)
• Gebruik van citaten: vormgeving van citaten in lopende tekst, blokcitaten etc. bijv. citaten langer dan x regels scheiden door witregel of laten inspringen, dan geen gebruik aanhalingstekens
• Vermelding van boektitels en titels van tijdschriften: hoe vormgegeven: bijv. titel cursief of tussen aanhalingstekens?
• Bij verwijzingen: waar plaatsen (in hoofdtekst of noten? Verwijzen noten naar einde hoofdstuk of bibliografie achterin, mede relevant voor nummering van de noten: per hoofdstuk of voor het gehele werk tegelijk?), als het in het tekst is: na de interpunctie of anders? In ieder geval consequent gekozen systeem toepassen.
• Keuze voor systeem buitenlandse noten, bijvoorbeeld Arabische nummers
• Vermelding eerste citatie en vervolg
• Ingrediënten voor de bibliografie: wat heeft de uitgeverij nodig van de auteur?
• Gebruik van tabellen: welk programma gebruiken? Hoe vermelden waar de tabel in de tekst moet komen, welke grootte? Al dan niet aanleveren als los bestand. Of bijschriften gewenst zijn en zo ja, waar die moeten komen
• Gebruik van afbeeldingen en figuren: bijv. de vraag aan auteur om aan te geven waar die moeten komen, hoe groot, wie rechthebbende is, welk bijschrift, om de documenten separaat aan te leveren en hoe, bijvoorbeeld verzoek geen kleuren in bijschrift te vermelden van een afbeelding die in de uitgave zwart/wit wordt. Of verzoek uitsluitend zwart/wit originelen aan te leveren of andere technische (grootbeelddia’s en kleinbeelddia’s’) en vormgevingseisen aan het aan te leveren beeldmateriaal, zoals in beginsel weigeren van internetafbeeldingen en vermelding dat voor kleurenspread zeer goede kwaliteit nodig is, dat digitale afbeeldingen tenminste X dpi hebben bij een
minimaal formaat van 15x10 CM
• Instructies over regelen van auteursrechten van derden, bijvoorbeeld op aangeleverd beeldmateriaal zoals illustraties en foto’s, toestemming verkrijgen, correct citeren en bronvermelding waar nodig
• Instructie te bepalen welk soort index passend is bij dit boek, indeling index: maximaal aantal niveaus, wijze van aanleveren index (welk bestandsformaat, wanneer (bijvoorbeeld na eerste proef) bij de uitgeverij in te dienen en op welke manier)
• Instructie om een suggestie te doen voor een omslagontwerp, flaptekst aan te leveren en voorlopige titel nog eens te beoordelen.
Magazine media
NB: auteurs leveren ook spontaan werk aan ter publicatie, dan is geen sprake van auteursinstructies, hoewel wel verzocht kan worden het artikel in te korten of te voorzien van quotes/beeldmateriaal.
• Redactieformule/tone of voice van de uitgave: daarbij aansluiten
• Onderwerp van bijdrage
• Aantal woorden
• Insteek (bijv. van een interview)
• Instructie beeldmateriaal toe te voegen (en de eisen waaraan dat beeld moet voldoen bijv qua formaat)
• Al dan niet aanleveren van quotes
• Suggesties voor interviewvragen om indruk te geven hoe eindresultaat moet worden
• Afspraken over bewijsexemplaar
• Wel/geen betaling als bijdrage niet wordt geplaatst.
Nieuwsmedia
• Aantal woorden
• Deadline
• Context waarin bijdrage wordt geplaatst
• Aansluiten bij redactionele formule/stijl en doelgroep van de titel
• Wel/geen beeldmateriaal aanleveren, hoeveel , welk formaat etc.
Algemene uitgeverij
• Deadlines/inleverdatum
• Aantal woorden (in geval van een vertaling, in de regel geldt een brontekst als basis. Bij een oorspronkelijk werk is dit vaak niet vastgelegd en zeker nooit ‘exact’.)
• Onderwerp (in geval van non-fictie, bij fictie wordt dit nooit benoemd)
• Aansluiten bij serie
• Eisen aan gebruik beeldmateriaal: kleur/zwart-wit, aantal, foto’s of illustraties, verantwoording wie deze aanlevert en hoe de kosten hierin verdeeld worden
• Huisregels omtrent grammatica, interpunctie, spelling etc. Keuze voor spelling: groene boekje of andere woordenlijst
• Afspraken rondom correcties door een auteur/vertaler, i.e. de verplichting correcties in te voeren en de mogelijkheid wanneer in het uitgeefproces alsnog correcties aan te brengen
• Vrijwaring voor enige inbreuken op auteursrecht van derden
• Bij vertaling: de vertaling moet getrouw zijn aan het origineel.
***