Datum 30 november 2022

Burgemeester en wethouders

Datum 30 november 2022

Onderwerp

Concessie elektrische laadpalen 2023

Wij willen

Deelnemen aan de nieuwe concessie voor het plaatsen van laadpalen in de openbare ruimte

Wij besluiten

1. Deel te nemen aan de concessie voor het plaatsen van laadpalen in de openbare ruimte voor Drentse en Groningse gemeenten.

2. De ‘Samenwerkingsovereenkomst voor het realiseren en exploiteren van elektrische laadobjecten in de openbare ruimte’ (SOK) met de provincie Drenthe aan te gaan (bijlage 1).

3. Middelen op te nemen in de kadernota van 2024.

4. Om deze concessie vooralsnog voor 3 jaar aan te gaan en in deze periode de mogelijke alternatieven te verkennen, zelf of via een derde bijv. een energiecoöperatie.

Want

1.1 De huidige concessie met Allego BV verloopt mei 2023.

Het college is eerder een samenwerkingsovereenkomst aangegaan om te voorzien in openbare laadpalen (2019 – 2023). Deze concessie loopt dus binnenkort af. Om ervoor te zorgen dat openbare laadpalen geplaatst blijven worden is het nodig om een nieuwe concessie openbare laadpalen op de markt te brengen.

1.2 Regionale samenwerking biedt schaalvergroting

Deelname van zo veel mogelijk gemeenten zorgt voor schaalvergroting. De stijgende vraag naar laadpalen de komende jaren in gemeenten, creëert voor de markt een interessante concessie. De concessie gaat uit van 1.800 laadpalen verspreid over de deelnemende gemeentes. Deze schaalomvang zorgt ervoor dat de markt kan investeren in ontwikkeling van producten en processen. Dit zal zich zal uiten in voordelige inkoopvoorwaarden, kundige marktpartijen, toepassing van de laatste technieken en gunstige laadtarieven voor onze inwoners en bedrijven.

1.3 Dit helpt ons om verdere invulling te geven aan de realisatie van een dekkend laadnetwerk. Met de concessie willen wij richting gegeven aan de ontwikkeling van een dekkend, toegankelijk, betaalbaar en veilig netwerk van laadinfrastructuur in de komende jaren. Belangrijk is dat de

hoeveelheid, het type en de plaats van laadinfrastructuur meegroeit en overeenkomt met de vraag. Met een nieuwe concessie is de plaatsing van laadpalen geborgd voor bewoners en werkenden die niet over eigen parkeerplaatsen beschikken.

1.4 Door de concessie kunnen laadpalen voor bewoners worden geplaatst.

Met een concessie verbind je je voor een langere periode aan één aanbieder. Er is daardoor een gegarandeerde partij die laadpalen plaatst. Om een laadpaal op bewonersaanvraag te kunnen plaatsen zijn afspraken noodzakelijk. Zo moet de exploitant een aanvraag kunnen weigeren als er in de buurt al een laadpaal is. Geborgd wordt dat de gemeente, tegen betaling van een kleine

vergoeding, laadpalen kan aanvragen zodat er ook laadpalen kunnen komen op ogenschijnlijk onrendabele locaties.

2.1 Met de SOK wordt de samenwerking en contractmanagement juridisch geregeld.

De provincies hebben een verantwoordelijkheid om de energietransitie en duurzame innovatie aan te jagen. Om die reden hebben beide provincies gekozen om zowel de aanbesteding als het contractmanagement te faciliteren voor deelnemende gemeenten. Contractmanagement van een concessie vergt veel tijd, aandacht en specifieke kennis. Alle contractuele zaken met betrekking tot de concessiehouder zoals klachten en beoordeling worden centraal opgepakt onder coördinatie van de provincie Drenthe. Hierdoor kan de gemeente zich met de concessiehouder focussen op de realisatie van laadpalen in de openbare ruimte.

2.2 Met ondertekening van de SOK bekrachtigen we onze deelname aan de voorgestelde concessie. Met het ondertekenen van de SOK ondersteunen we de nieuwe concessieaanpak voor het plaatsen van openbare laadpalen in gemeenten in Drenthe en Groningen. Zo formaliseren we onze deelname en geven provincie Drenthe het mandaat en machtiging die ze nodig heeft om de aanbesteding en het contractbeheer op te zetten en uit te voeren volgens de SOK.

3.1 De kosten voor o.a. het contractmanagement keren jaarlijks terug.

Om juist en volledig te begroten is het van belang om de jaarlijkse kosten voor het contactmanagement en de tools op te nemen in de begroting.

Maar

In een samenwerking kan de gemeente minder invloed uitoefenen op eigen belangen.

In een samenwerking heb je het nu eenmaal niet alleen voor het zeggen. In de voorbereiding op de concessie heeft iedere deelnemende gemeente input kunnen leveren voor het programma van eisen. In de concessie wordt hoge prioriteit gesteld aan de kwaliteit van dienstverlening voor EV-rijder, aan het ontlasten van gemeentes, en aan het gratis plaatsen van laadpalen op aanvraag (de zgn. 0- inschrijving). Innovaties zijn laag geprioriteerd. En ook met het ondertekenen van de SOK behoudt de gemeente altijd zeggenschap over de plaatsing en de locaties van laadpalen.

Achtergrond

Elektrische voertuigen dragen bij aan een schone lucht, minder uitstoot van CO2 en minder geluidsoverlast. In het nationale Klimaatakkoord is vastgelegd dat vanaf 2035 alle nieuwe personenauto’s emissieloos zijn om aan de duurzaamheidsdoelstellingen te voldoen. Voor een belangrijk deel zullen dat batterij-elektrische auto’s zijn, die alleen kunnen rijden als de ondersteunende laadinfrastructuur op orde is. Het is dus van belang dat de laadinfrastructuur mee groeit met het aantal elektrische auto’s.

Beoogd effect

− Het bevorderen van een doelmatig of zuinig energiegebruik;

− De transitie naar elektrische mobiliteit zo goed mogelijk faciliteren door het tijdig realiseren van een passend laadnetwerk voor elektrische auto’s dat zo goed mogelijk aansluit bij de vraag van de gebruiker.

− Het waarborgen dat alle bewoners en werknemers van bedrijven elektrisch kunnen blijven rijden, ook als ze niet de mogelijkheid hebben om op eigen terrein te laden.

Uitvoering

De (globale) planning ziet er als volgt uit:

Akkoord deelname gemeenten en ondertekenen SOK november 2022 Voorziene publicatie aanbesteding januari 2023

Voorziene gunning mei 2023

Start in behandeling nemen aanvragen voor laadpalen juni 2023

De financiële gevolgen zijn

De overeenkomst brengt de volgende kosten met zich mee:

Contractmanagement

Gedurende de eerste 3 jaren van de Concessieovereenkomst dragen de Provincie Drenthe en provincie Groningen maximaal € 75.000 bij aan contractmanagement. De deelnemende gemeentes dragen gezamenlijk met maximaal €75.000 bij aan contractmanagement, waarbij de verdeling tussen gemeenten gebaseerd is op de laadpaalverdelingen per gemeente. De gemeente draagt bij aan de kosten voor contractmanagement met de aan haar in de SOK-bijlage II toegewezen bijdrage. Indien niet alle genoemde gemeenten deelnemen zal de kostenverdeling anders worden verdeeld.

Tools

Om het werkproces zo effectief mogelijk in te richten, wordt gebruik gemaakt van diverse tools. Te weten; plankaarten, aanvraagportaal en monitoringstool. De kosten van de plankaarten worden volledig door de provincie gedekt. De kosten van het aanvraagportaal en monitoringstool worden door 50% door de gemeenten en door 50% door de provincie betaald.

Plaatsing laadpalen

Het uitgangspunt van de concessie is dat aan het plaatsen van een laadpaal geen extra kosten zijn verbonden. Het blijft mogelijk dat gemeentes tegen het betalen van een vergoeding strategische laadpalen kan laten plaatsen. De vergoeding moet blijken uit de aanbesteding. De verwachting is dat dit €1.000 per onrendabele laadpaal kan gaan kosten. Een laadpaal wordt als rendabel beschouwd, wanneer deze tenminste 2.000 kWh per jaar laadt. Als een laadpaal als onrendabel wordt bestempeld, dan worden de kosten 2 jaar na plaatsing verrekend. In de oude concessie haalt maar 10% van de laadpalen deze 2000KWh grens niet.

Voor onze gemeente betekent dat de onderstaande kosten in de tabel. Deze kosten moeten vanaf 2024 meegenomen worden in de begroting. De kosten van 2023 kunnen worden gedekt uit gelden van de kostenplaats: Verkeersveiligheid: 4021020200. Uit deze kostenplaats worden ook de contractmanagementkosten van de vorige concessie betaald.

Prognose aantal laadobjecten	Aandeel in laadinfra (%)	Kosten contractmanagement	Kosten Tools	Totale kosten	Kosten per jaar
45	2,47%	€1.852	€2.383	€4,235,85	€1.411

Bovenstaande tabel geeft een indicatie van de kosten voor contractmanagement en tools (aanvraagportaal, plankaarten en monitoring) voor de plaatsingsperiode van 3 jaar.

Prognose aantal laadobjecten	Aandeel in laadinfra (%)	Totale contractkosten deelnemende gemeente	Totale kosten	Kosten per jaar
45	2,47%	€20.000	€3.458	€494

Bovenstaande tabel geeft een indicatie van de totale kosten voor het contractmanagement voor de exploitatietermijn van 7 jaar die volgt na de plaatsingsperiode. Het bedrag van €20.000 wordt op dezelfde wijze verdeeld zoals toegepast in de eerste 3 jaar.

Na de eerdergenoemde plaatsingsperiode van 3 jaar start er hoogstwaarschijnlijk weer een nieuwe concessie. Deze kosten komen dan boven op de kosten van deze concessie.

Alternatieven

In de praktijk worden laadpalen geplaatst aan de hand van drie modellen, namelijk: Het concessiemodel, vergunningenmodel en het opdrachtenmodel.

In het opdrachtenmodel koopt de gemeente (of een samenwerking van gemeenten) het plaatsen en onderhouden van laadpalen in. Dit betekent dat de gemeente verantwoordelijk is voor plaatsing, beheer, onderhoud en exploitatie van laadpalen. Bewoners kunnen direct bij de gemeente laadpalen aanvragen, of de palen kunnen op eigen inzicht strategisch geplaatst worden. Het opdrachtenmodel is gezien de hoge (initiële) kosten enkel nog interessant voor sommige grote gemeenten. In sommige grote steden is het benodigde aantal laadpalen een stuk hoger, waardoor de winsten ook hoger zijn, waardoor het zelf plaatsen van laadpalen rendabel kan zijn.

Een ander alternatief is het vergunningenmodel. Elke partij die aan de door een gemeente opgestelde beleidsregels voldoet, krijgt toestemming om in de openbare ruimte laadpalen te plaatsen, beheren en exploiteren. Toestemming verlenen kan via een vergunning, maar soms ook via een overeenkomst. In Nederland zijn er op dit moment diverse gemeenten die werken met het vergunningenmodel.

Belangrijke aandachtspunten en overwegingen:

▪ Het vergunningenmodel kan inhouden dat de gemeente samenwerkt met meerdere marktpartijen. Een mix van palen met een verschillend uiterlijk is hiervan een gevolg. In het beleid kan wel gestuurd worden op hoogte en kleur, mits binnen de standaardkleuren. Bij afwijkende kleuren zal er sprake zijn van meerkosten.

▪ Mogelijk risico bij dit model is het zogeheten ‘cherry picking’. Minder rendabele locaties worden in de praktijk minder snel, of niet uitgevoerd. Hierdoor is een dekkend netwerk aan laadpalen niet meer vanzelfsprekend.

Bijlagen

SOK Laadpalenconcessie 2023-2026 Gr-Dr