Kostenmaatschap

Praktijk: Fiscaal

Kostenmaatschap

De rechtsvorm ‘kostenmaatschap’ wordt vaak gehanteerd om gemeenschappe- lijke kosten onderling te verdelen. Bijvoorbeeld de kosten voor de receptioniste in een praktijk van samenwerkende huisartsen. Het risico van btw-heffing blijft echter bestaan.

TEKST: XXXXXX XXX XXXXXXXXX* | BEELD: DREAMSTIME

E

en mogelijke rechtsvorm bij het aangaan van een samenwerkingsverband is de maatschap. Onder maatschap wordt verstaan ‘een overeen- komst waarbij twee of meer personen zich ver-

binden om iets in gemeenschap te brengen, met het oogmerk om het daaruit ontstane voordeel met elkaar te delen’.

Wanneer partijen de maatschap enkel aanwenden voor het verdelen van gemaakte kosten, wordt niet aan de definitie voldaan. Van een oogmerk om het ontstane voordeel uit de gemeenschap te verdelen is dan name- lijk geen sprake. De maatschap wordt in dat geval onei- genlijk gebruikt. Desondanks komt de (verwarrende) term ‘kostenmaatschap’ in de praktijk veelvuldig voor, maar voor de btw bestaat een kostenmaatschap niet.

KOSTENMAATSCHAP EN BTW

De discussie over de kostenmaatschap speelt op het ge- bied van de btw ten aanzien van het ondernemersbe- grip. Voor de btw wordt aangemerkt als ondernemer: een ieder die zelfstandig een economische activiteit verricht.

Onder het element ‘een ieder’ worden naast natuurlijke personen en rechtspersonen allerlei samenwerkings- verbanden verstaan, waaronder de maatschap. Vereist is dat het samenwerkingsverband als zodanig, als ‘zelf- standige’ entiteit, naar buiten toe optreedt (bijvoor- beeld onder één naam).

Van het derde element, ‘economische activiteit’, is sprake als wordt deelgenomen aan het economische verkeer door het verrichten van leveringen en/of dien- sten tegen vergoeding. Deze handelingen moeten bovendien met enige regelmaat worden verricht.

Wanneer deze elementen op de kostenmaatschap wor- den toegespitst, kan worden geconcludeerd dat de kostenmaatschap als zelfstandige entiteit naar buiten toe kan optreden. Dit doet zij bijvoorbeeld richting werknemers of leveranciers. Wat in de kostenmaat-

DE KOSTENMAATSCHAP WORDT DOOR PARTIJEN GEBRUIKT OM GEMEENSCHAPPELIJKE KOSTEN IN ONDER TE BRENGEN.

48 accountant januari/februari 2013

schap ontbreekt, is het tegen vergoeding verrichten van prestaties. De maten in de kostenmaatschap zijn niet gericht op het behalen van gezamenlijke op- brengst. Voor de btw betekent dit dat er ten aanzien van een kostenmaatschap over het algemeen geen sprake is van ondernemerschap.

of toch niet?

TEGEN VERGOEDING PRESTEREN

Bij de beoordeling of er sprake is van btw-heffing, zijn de feiten en omstandigheden bepalend. In concrete gevallen kan de Belastingdienst menen dat het uitlenen van personeel door de kostenmaatschap of het doorbe- lasten van kosten aan de maten binnen de kostenmaat- schap, een prestatie tegen vergoeding vormt. De Belas- tingdienst merkt de bedragen die de maten aan de kostenmaatschap hebben betaald dan niet aan als (onbelaste) kapitaalstorting, maar als vergoeding voor verrichte diensten, die met zes of 1ç/21 procent belast is. De Belastingdienst neemt ook eens het standpunt in dat de maten onderling aan elkaar prestaties verrich- ten omdat de kostenmaatschap transparant is. Fiscaal

gezien wordt er dan ‘door de kostenmaatschap heen gekeken’. Niet de kosten- maatschap zelf wordt be- last, maar de maten wor- den belast tegen zes of 1ç/21 procent voor hun prestaties.

Wanneer de partijen die in een kostenmaatschap sa- menwerken geen (volledig) recht op aftrek van voorbe- lasting hebben (zie bij- voorbeeld de medische sec- tor), dan vormt de btw die in rekening wordt ge- bracht een onwenselijke kostenpost.

KOSTEN VOOR GEMENE REKENING

De kostenmaatschap wordt door partijen ge- bruikt om gemeenschap- pelijke kosten in onder te brengen. Ditzelfde is te be- reiken via het leerstuk van kosten voor gemene reke- ning: verschillende partij- en maken samen kosten, die in eerste instantie door een van de partijen wor- den gedragen en vervol- gens over de partijen wor- den omgeslagen volgens een vaste verdeelsleutel.

Daarbij moet ook degene die de kosten omslaat (de

WANNEER WORDT VOLDAAN AAN DE VOORWAARDEN VOOR KOSTEN VOOR GEMENE REKENING BLIJFT HET RISICO BESTAAN DAT DE BELASTINGDIENST EEN NAHEFFINGSAANSLAG BTW OPLEGT.

penvoerder) zelf een deel van de kosten dragen.

Het risico van de kosten moeten de partijen aangaan volgens een overeengekomen verdeelsleutel. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, blijft het omslaan van de kosten over de partijen buiten het bereik van btw-heffing. Het omslaan van de kosten wordt zodoen- de niet gezien als vergoeding voor een dienst waarover btw in rekening moet worden gebracht. Dit is met name voordelig als kosten worden verdeeld tussen ondernemers die vrijgestelde prestaties verrichten.

Partijen die ‘kosten voor gemene rekening’ toepassen, kunnen, naar rato van hun financiële bijdrage, de btw die is vermeld op de aan hen gerichte afrekening in aftrek brengen, mits zij recht hebben op aftrek van voorbelasting.

AANPASSEN VERDEELSLEUTEL

De vooraf overeengekomen verdeelsleutel kan niet meer worden gewijzigd naar aanleiding van wijzigin- gen in de feitelijke omstandigheden en blijft geldig voor de gehele periode dat er ‘gezamenlijkheid’ bestaat. Op deze regel bestaat een uitzondering: bij Besluit 25 november 2011 heeft de staatssecretaris bepaald dat opnieuw een overeenkomst kan worden afgesloten met daarin een gewijzigde verdeelsleutel wanneer zich een wijziging voordoet in de ‘gezamenlijkheid’ door toe- of uittreding of fusie van partijen.

Het per periode aangaan van overeenkomsten voor de onderlinge verdeling van kosten, met een verdeel- sleutel die periodiek wordt gewijzigd, is binnen het leerstuk van kosten voor gemene rekening niet meer mogelijk.

BLIJVEND RISICO

Ook wanneer wordt voldaan aan de voorwaarden voor kosten voor gemene rekening blijft het risico bestaan dat de Belastingdienst een naheffingsaanslag btw op- legt. Het is dus altijd raadzaam om een overeenkomst met afspraken over de verdeling van de kosten voor gezamenlijke rekening, te overleggen aan de Belasting- dienst. 🗆

Noot

* Xxxxxx xxx Xxxxxxxxx is eigenaar van Xxx Xxxxxxxxx BTW Advies te Heelsum

januari/februari 2013 accountant 4ç