Arbeidsvoorwaarden voor de OR of PVT?
Arbeidsvoorwaarden voor de OR of PVT?
Ook al valt zo'n vijfentachtig procent van de werknemers in Nederland onder een CAO, er zijn toch opvallend veel ondernemingsraden en PVT's die daar niet mee te maken hebben. Dan komt het al gauw voor dat de medezeggenschap een rol krijgt in het vaststellen en wijzigen van arbeidsvoorwaarden. Doen of niet doen? En zo ja, waarop te letten?
De CAO werkt automatisch door in de individuele arbeidsovereenkomst. Als er geen CAO van kracht is of op vrijwillige basis wordt gevolgd, dan wordt er vaak gebruik gemaakt van een eigen personeelsreglement waarin de arbeidsovereenkomst naar verwezen kan worden. De werkgever stelt dat reglement op en bij. Wat is dan de rol van de medezeggenschap?
Instemmingsrecht
Een aantal arbeidsvoorwaarden valt onder het instemmingsrecht van de OR, maar lang niet allemaal. Alle onkostenregelingen niet, bijvoorbeeld. Ook de hoogte van de beloningen niet. Voor de PVT beperkt het instemmingsrecht op basis van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) zich zelfs tot werktijden, ziekteverzuim, arbeidsomstandigheden en re-integratie. Alle andere arbeidsvoorwaarden vallen onder haar (zwakke) adviesrecht. Dat kan betekenen dat de werkgever eenzijdig wijzigingen doorvoert. Vaak kan hij zich daarbij beroepen op een bepaling in de arbeidsovereenkomsten die de werknemers bindt aan 'toekomstige wijzigingen in het personeelsreglement'.
Vrijwillig
Er zijn werkgevers die het prettiger vinden om, ook al hoeft het van de WOR niet, toch om instemming te vragen. Zij staan dan sterker in het doorvoeren van veranderingen. "De OR staat er ook achter". Dat kan. De vraag is dan of uw OR of PVT dat extra werk erbij wil hebben. Het is ongetwijfeld in het belang van uw achterban, maar het is wel een extra taak. En ook nog een waar u makkelijk vijanden mee maakt. In de ogen van mensen doet u het al gauw niet goed als het over hun centen gaat. En juist dan zoekt de werkgever uw steun.
Doet u het of doet het niet?
Doorwerking
Bij die afweging spelen een paar belangrijke zaken. Allereerst moet u zich realiseren dat u door het geven van instemming niet automatisch de werknemers verplicht met de verandering akkoord te gaan. Anders dan de CAO werkt uw instemming niet rechtstreeks door in individuele arbeidsovereenkomsten. Werknemers kunnen nog steeds bezwaar maken, tot aan de kantonrechter toe. De werkgever staat dan natuurlijk wel sterker als hij kan wijzen op de verkregen instemming van OR of PVT, maar de rechter zal nog steeds kijken naar de rechtvaardigheid van de wijziging van een arbeidsvoorwaarde in dit concrete geval, bij deze persoon.
Pakket
Een ander punt is dat u het risico loopt dat de werkgever wel bij u aanklopt als hij een bepaalde arbeidsvoorwaarde wil veranderen, maar niet open staat voor overleg over een andere voorwaarde die ú graag verbetert ziet. Het is dan ook belangrijk dat, als u een rol wil spelen in het arbeidsvoorwaardenoverleg, dit het hele pakket betreft en niet alleen de onderdelen die uw bestuurder daarvoor selecteert. Het ene hangt nu eenmaal samen met het ander en het is makkelijker het eens te worden over een verslechtering van de pensioenregeling als daar een salarisverhoging tegenover staat.
Ondernemingsovereenkomst
U regelt dat het beste door met de bestuurder een schriftelijke overeenkomst te sluiten waarin u afspreekt dat met vaste regelmaat alle arbeidsvoorwaarden ter discussie komen en dat deze daarbij alleen in overeenstemming tussen beide partijen kunnen worden gewijzigd. Bijvoorbeeld elke twee jaar. U kunt zich daar dan als OR of PVT goed op voorbereiden, uw
achterban raadplegen en een akkoord sluiten over het gehele pakket aan arbeidsvoorwaarden.
Faciliteiten
Vergeet ook niet dan meteen goede afspraken te maken over de middelen die u voor deze extra taak krijgt. Het is niet redelijk dat uit de normale tijd te halen. Bedenk ook dat het onderhandelen over arbeidsvoorwaarden een taak is waarbij u best wat extra deskundigheid van buiten kunt gebruiken. Bijvoorbeeld als het gaat om het vaststellen van de financiële ruimte voor verbetering en het berekenen van de kosten van elke afzonderlijke wijziging.
Eerder gepubliceerd in OR Rendement
MZLeeuw
Maatschap in medezeggenschap