COLOFON

Voorgesteld door: Stuurgroep onderhouden en beheren

Informatiefolder: 2.2.1.3 Overdragen van wegen

Doelgroep: Regiomanagers / Districtschefs / Teams Patrimonium /

Directeurs Investeringen / Directeurs Exploitatie / Projectmanagers

Verspreiding: extern

Vervangt dienstorder: MOW/AWV/2009/6

Bijlagen: stappenplannen en modelovereenkomsten

Geldig vanaf: 5 oktober 2021

Inhoudsopgave

1. Wettelijke basis 4

2. Doelstelling 4

3. Werkwijze 4

3.1. Overdracht van een gewestweg naar de gemeente 5

3.2. Overname van een gemeenteweg door het gewest 5

3.3. Ruiling van een gemeenteweg met een gewestweg 5

4. Toelichting 6

4.1. Voorafgaande herstelling - goede staat van de wegen 6

4.2. Verkeersveiligheid 6

4.3. Financiële tussenkomst 7

4.4. Aan te leveren documenten 7

5. Bijlagen 8

5.1. Stappenplan Overdracht model A 8

5.2. Stappenplan Overdracht model B 8

5.3. Stappenplan Overdracht model C 8

5.4. Stappenplan Overname 8

5.5. Modelovereenkomst overdracht model B 8

5.6. Modelovereenkomst overdracht model C 8

1 Wettelijke basis

Vanaf 1 januari 2019 wordt de overdracht en overname van wegen geregeld door artikel 295 van het decreet over het lokaal bestuur van 22 december 2017. Dezelfde regeling was voordien opgenomen in artikel 192 van het Gemeentedecreet.

Artikel 295 van het Decreet over het lokaal bestuur luidt als volgt:

“De Vlaamse Regering bepaalt, na advies van de gemeenteraad in kwestie, welke wegen op het grondgebied van die gemeente als gewestwegen beschouwd worden.

Als bestaande wegen of weggedeelten niet langer beschouwd worden als gewestwegen, worden ze beschouwd als gemeentewegen, mits de gemeenteraad daarmee instemt. Die overdracht heeft de toekenning om niet van de eigendom van die wegen tot gevolg. Bij de eigendomsoverdracht moeten deze wegen zich in goede staat van onderhoud bevinden.”

De modaliteiten worden verder uitgewerkt in het ministerieel besluit van 4 juli 2002 houdende de vaststelling van de voorwaarden onder dewelke het Vlaams Gewest bijdraagt in de kosten bij de overdracht van een gewestweg of een gedeelte van een gewestweg naar de gemeenten gewijzigd met het ministerieel besluit van 28 mei 2021 (Belgisch Staatsblad 24/09/2021).

Artikel 3 van het besluit van de Vlaamse Regering van 9 juli 2021 tot wijziging van artikel 3 en 13 van het besluit van de Vlaamse Regering van 3 juni 2005 met betrekking tot de organisatie van de Vlaamse administratie en tot wijziging van artikel 13/1 van het besluit van de Vlaamse Regering van 25 juli 2014 tot delegatie van beslissingsbevoegdheden aan de leden van de Vlaamse Regering, geeft de delegatie aan de Vlaamse minister bevoegd voor de weginfrastructuur en het beleid, om bestaande gewestwegen of gedeelten van gewestwegen in te delen bij de gemeentewegen, op voorwaarde dat de gemeenteraad daarmee instemt.

De delegatie dient samen gelezen te worden met het Besluit van 17 mei 2019 de Vlaamse Regering ter uitvoering van de Vlaamse Codex Overheidsfinanciën van 29 maart 2019, dat bepaalt dat subsidies vanaf een bedrag van 250.000 euro toegekend worden bij besluit van de Vlaamse Regering (artikel 71).

2 Doelstelling

Het decreet over het lokaal bestuur voorziet enerzijds in de overname van gemeentewegen door het gewest en anderzijds in de overdracht van gewestwegen naar de gemeente.

Dit dienstorder heeft als doel een uniforme werkwijze vast te leggen inzake:

● de overdracht van gewestwegen naar de gemeente;

● de overname van gemeentewegen door het gewest;

Dit dienstorder is een wijziging van het dienstorder MOW/AWV/2009/6. De wijziging heeft voornamelijk te maken met de procedure van uitbetaling van de investeringssubsidie en wil ook het stappenplan vereenvoudigen en aanvullen met een aantal documenten. Bovendien is er een wijziging in delegatie voor het goedkeuren van de overdracht.

3 Werkwijze

In de bijlage bij dit dienstorder wordt het stappenplan opgenomen van de vier onderstaande mogelijke overdrachten.

3.1 Overdracht van een gewestweg naar de gemeente

Het initiatief voor de overdracht gaat in principe steeds uit van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV).

De overdracht impliceert een overdracht van het volledige openbare domein van de gewestweg, inclusief alle wegaanhorigheden (voetpaden, fietspaden, verkeerslichten, openbare verlichting, …).

De over te dragen wegen of wegvakken moeten zich in goede staat van onderhoud bevinden. Indien dit niet het geval is, zijn er twee mogelijkheden. Ofwel wordt de weg voorafgaand aan de overdracht in goede staat gebracht door AWV, ofwel kent AWV aan de gemeente een investeringssubsidie toe om de wegen of wegvakken zelf in goede staat te brengen.

De 3 mogelijkheden worden verder als volgt gedefinieerd:

➢ model A: De betrokken wegen of wegvakken zijn in goede staat

➢ model B: De betrokken wegen of wegvakken zijn niet in goede staat en worden door AWV voorafgaand in goede staat gebracht. Tussen AWV en de gemeente worden afspraken gemaakt welke werken uitgevoerd moeten worden

➢ model C: De betrokken wegen wegvakken zijn niet in goede staat en de gemeente verkiest een financiële tussenkomst van AWV om de weg zelf in goede staat te stellen. Tussen AWV en de gemeente wordt een overeenkomst getroffen waarin de werken die gesubsidieerd worden opgenomen zijn evenals het subsidiebedrag en de modaliteiten van de uitbetaling.

Voor overdracht van een gewestweg of een gedeelte van een gewestweg naar de gemeente is steeds de instemming van de gemeenteraad vereist. De instemming dient in principe onvoorwaardelijk te zijn.

De beslissing tot overdracht wordt genomen door de Vlaamse minister bevoegd voor Openbare Werken en Mobiliteit (Ministerieel besluit) in het geval het subsidiebedrag lager is dan 250.000 euro en door de Vlaamse Regering (Besluit Vlaamse Regering) voor subsidiebedragen hoger dan 250.000 euro.

3.2 Overname van een gemeenteweg door het gewest

Het initiatief voor de overname gaat steeds uit van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). De wegen of wegvakken worden in principe overgenomen in de staat waarin ze zich bevinden.

Over de overname van een gemeenteweg of een gedeelte van een gemeenteweg door het gewest moet steeds het advies van de gemeenteraad ingewonnen worden. Het advies hoeft niet gunstig te zijn en is niet bindend, in tegenstelling tot de instemming bij een overdracht naar de gemeente.

De beslissing tot overname van de gemeenteweg door het gewest wordt genomen door de Vlaamse minister bevoegd voor Openbare Werken en Mobiliteit (Ministerieel Besluit).

3.3 Ruiling van een gemeenteweg met een gewestweg

Ruiling van gewestwegen met gemeentewegen bestaat uit een combinatie van een overdracht en een overname. Ze dienen beide als afzonderlijk dossiers, doch gelijktijdig te worden ingediend.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

4 Toelichting

4.1 Voorafgaande herstelling - goede staat van de wegen

Onder herstellingen aan het betrokken wegvak, voorafgaandelijk aan de overdracht, dienen al de technische werken en ingrepen die nodig zijn om het betrokken wegvak, inclusief fietspaden, voetpaden en parkeerstroken, in normale goede staat te brengen, te worden verstaan. Het betreft steeds herstellingen die geïnitieerd worden vanuit een slechte staat van het wegvak. Het betreft nooit werken in functie van een herinrichting. Daarnaast kan het ook gaan om herstellingen waarbij verhardingen worden opgebroken met het oog op de waterinfiltratie. Dit is enkel aan de orde indien dit in lijn is met het gemeentelijk referentiekader voor infiltratie van regenwater.

De herstellingen blijven hoofdzakelijk beperkt tot de bestaande verharding voor zover deze ook effectief door het Agentschap Wegen en Verkeer worden beheerd en onderhouden. De voetpaden, fietspaden en parkeerstroken die op basis van een overeenkomst worden onderhouden door de gemeente vallen dan ook niet onder het in goede staat brengen van de gewestweg. De herstellingen mogen in principe geen aanleiding geven tot het grondig herschikken of tot het substantieel verbreden van het bestaande dwarsprofiel.

Het versmallen van het wegprofiel of opbraak van verhardingen in het kader van de waterinfiltratie, evenals werken aan open langsgrachten die ook beheerd en onderhouden worden door AWV, kunnen meegenomen worden in de voorafgaande herstellingswerken. Deze werken (i.f.v. waterinfiltratie of open langsgrachten) kunnen op zich nooit aanleiding geven tot voorafgaande herstellingswerken, ze kunnen enkel meegenomen worden indien herstellingswerken zich opdringen vanuit een ‘slechte staat’ (zie eerste alinea). Het beoordelen van de staat van de wegvakken wordt niet afhankelijk gesteld van de staat van de langsgracht.

Rioleringswerken vallen nooit onder ‘voorafgaande herstellingswerken’ en vallen buiten het toepassingsgebied van dit dienstorder.

4.2 Verkeersveiligheid

Als de gemeente verkiest om, naast de gewone herstellingswerken, ook andere werken in het kader van de verkeersveiligheid uit te laten voeren aan de betrokken weg, dan kan dit mits ze geen aanleiding geven tot het grondig herschikken of het substantieel verbreden van het bestaande dwarsprofiel. Dit kan zowel in het geval van model B als model C van toepassing zijn.

Werken die kunnen gesubsidieerd worden zijn:

● Het aanleggen van een haltehaven voor het openbaar vervoer

● Het aanbrengen van een zebrapad

● Wijzigen van de markeringen ten einde de verkeersveiligheid te verbeteren

● Het aanbrengen van een middeneiland ten behoeve van de zwakke weggebruiker

● Het aanbrengen van bebakening

● Kleine aanpassingen van kruispunten

● Aanleg van verhoogde inrichtingen, verkeersplateaus, verkeersdrempels, lokale verhogingen, rijbaankussens

● Het plaatsen van signalisatie in functie van een van bovenstaande werken, is inbegrepen in de kostprijs.

De eventueel te financieren werken in kader van de verkeersveiligheid dienen duidelijk omschreven te worden in de overeenkomst. De kosten voor deze werken mogen maximaal 15% bedragen van de raming om de weg in goede staat te brengen.

De administrateur-generaal van het Agentschap Wegen en Verkeer beslist of deze werken in aanmerking komen voor subsidiëring.

4.3 Financiële tussenkomst

Voor het bepalen van de financiële tussenkomst, zoals voorzien bij overdracht model C, wordt op basis van de bestaande contracten - o.a. het onderhoudscontract - een nauwkeurige raming gemaakt van de kostprijs van de uit te voeren herstellingen zoals hierboven beschreven. Als basis voor de berekening van de kosten van de herstellingen kan eveneens het standaardbestek 250 gehanteerd worden.

De tussenkomst wordt op de volgende wijze betaald aan de gemeenten:

● Indien de raming per kilometer lager is dan 350.000 euro (incl. btw):

○ Het volledige bedrag wordt uitbetaald binnen een ordetermijn van 90 kalenderdagen na het besluit van de minister of de Vlaamse Regering tot overdracht van de weg

● Indien de raming per kilometer hoger is dan 350.000 euro (incl. btw):

○ 80% wordt uitbetaald binnen een ordetermijn van 90 kalenderdagen na het besluit van de minister of de Vlaamse Regering tot overdracht van de weg

○ Het saldo (max 20%) zal worden betaald na het overmaken van de offerte van de gegunde werken en een afschrift van het bevel van aanvang aan AWV, voor zover het bedrag van de offerte hoger is dan het reeds uitbetaalde bedrag. Indien de offerte hoger is dan de raming wordt maximaal het geraamde bedrag uitbetaald. Indien de offerte lager is dan de raming wordt maximaal de offerte uitbetaald.

Indien de werken niet binnen een termijn van 3 jaar na het besluit van de minister of de Vlaamse Regering starten, vervalt de mogelijkheid van uitbetaling van de laatste 20%.

● Bijkomende werken:

○ De bijkomende werken worden betaald na het overmaken van de offerte van de gegunde werken en een afschrift van het bevel van aanvang aan AWV.

Indien de offerte hoger is dan de raming wordt maximaal de raming uitbetaald. Indien de offerte lager is dan de raming, wordt de offerte uitbetaald.

Indien de werken niet binnen een termijn van 3 jaar na het besluit van de minister of de Vlaamse Regering starten, vervalt de mogelijkheid van uitbetaling van deze werken.

Het vigerende ministerieel besluit houdende de vaststelling van de voorwaarden onder dewelke het Vlaams Gewest bijdraagt in de kosten bij de overdracht van een gewestweg of een gedeelte van een gewestweg naar de gemeenten, is van toepassing.

//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

4.4 Aan te leveren documenten

AWV verbindt zich ertoe om alle beschikbare documenten en plannen, met betrekking tot de over te dragen weg aan de gemeente te bezorgen.

In geval van overname van een gemeenteweg door het Vlaamse Gewest moet de gemeente zorgen voor de terbeschikkingstelling van alle betrokken documenten, zoals vermeld in bijlage.