CERTIFICAAT

Xxxxxxx 000, 0000 XX XXXXXXXXXX

Xxxxxx Xxxxxx 0X, 0000 XX XXXXXXXXXX Telefoon: (0317) 45 34 25

E: xxxx@xxx.xx | W: xxx.xx

CERTIFICAAT

KOMO® attest-met-productcertificaat HOUTEN RAMEN VOOR TOEPASSING IN HOUTEN GEVELELEMENTEN CONCEPTEN I, II, II+ EN III

Producent

Albo Deuren B.V. Hinvertsweg 24

7665 AX ALBERGEN

Tel. (0546) 44 22 22

Fax (0546) 44 17 26

E-mail: xxxx@xxxx.xx Website: xxxx://xxx.xxxx.xx

Nummer: 21096/22 Uitgegeven: 01-08-2022 Vervangt: 21096/21

Verklaring van SKH

Dit attest-met-productcertificaat is op basis van BRL 0801 ‘Houten gevelelementen’ d.d. 31-10-2019,

in combinatie met BRL 7010 ‘Hernieuwbare dan wel gerecyclede content van het KOMO® gecertificeerde product’

d.d. 14-01-2022, afgegeven conform het SKH Reglement voor Certificatie*.

Het kwaliteitssysteem en de productkenmerken behorende bij de houten gevelelementen worden periodiek gecontroleerd.

Op basis daarvan verklaart SKH dat:

• het gerechtvaardigd vertrouwen bestaat, dat de door de producent vervaardigde en in een uitwendige scheidingsconstructie toegepaste houten gevelelementen bij aflevering voldoen aan:

- de in dit attest-met-productcertificaat vastgelegde technische specificatie;

- de in dit attest-met-productcertificaat en in de BRL en uitvoeringsrichtlijn vastgelegde producteisen;

- de in dit attest-met-productcertificaat vastgelegde prestatie-eisen in de toepassing.

• mits: Wordt voldaan aan de in dit attest-met-productcertificaat vastgelegde technische specificatie en toepassingsvoorwaarden;

• de toepassing van de houten gevelelementen geschiedt overeenkomstig de in dit attest-met-productcertificaat vastgelegde voorschriften en/of verwerkingsmethoden;

• de houten gevelelementen voorzien zijn van het KOMO®-merk op een wijze zoals aangegeven in dit attest-met-productcertificaat.

• in het geval van levering van houten gevelelementen volgens concept III voldoen het montageproces en het eindresultaat van dit proces van de in een uitwendige scheidingsconstructie toegepaste houten gevelelementen bij voortduring aan de in de beoordelingsrichtlijn vastgelegde eisen en prestaties mits:

- in het contract met de opdrachtgever is vermeld dat de werkzaamheden worden verricht onder concept III.

De essentiële kenmerken, zoals vastgelegd in de van toepassing zijnde Europese norm, en de bijbehorende controle van het kwaliteitssysteem van deze kenmerken maken geen deel uit van deze verklaring.

In het kader van dit attest-met-productcertificaat vindt geen controle plaats op de samenstelling van de uitwendige scheidingsconstructie, noch op de productie van de overige producten voor de samenstelling van de uitwendige scheidingsconstructie.

Voor SKH drs. X.X.X. xxx Xxxxx, directeur

* Alle uitspraken die gedaan worden over de hernieuwbare content van het KOMO® gecertificeerde product (BRL 7010) vallen buiten de scope van de Raad voor Accreditatie (RvA).

Dit attest-met-productcertificaat is voorts opgenomen op de websites van Stichting KOMO: xxx.xxxx.xx en xxx.xxxx-xxxxxx.xx.

Gebruikers van dit attest-met-productcertificaat wordt geadviseerd om te controleren of dit attest-met-productcertificaat nog geldig is; raadpleeg hiertoe de SKH-website: xxx.xxx.xx. Dit attest-met-productcertificaat bestaat uit 15 pagina’s en 1 addendum.

Bouwbesluit

Beoordeeld is:

• Kwaliteitssysteem

• Product

• Prestatie product in de toepassing

• Realisatieproces

• Eindresultaat Periodieke controle

1 TECHNISCHE SPECIFICATIE

Dit attest-met-productcertificaat heeft betrekking op het door de producent geproduceerde houten ramen toegepast in houten gevelelementen en de bijbehorende productkenmerken en de prestaties als toepassing in uitwendige scheidingsconstructies.

1.1 Onderwerp

Dit attest-met-productcertificaat heeft betrekking op houten gevelelementen voorzien van houten ramen. Deze kwaliteitsverklaring heeft betrekking op in Nederland toe te passen houten ramen voor montage in houten gevelelementen voor plaatsing in onbeschutte buitensituaties in uitwendige scheidingsconstructies van gebouwen.

In dit attest-met-productcertificaat worden gevelelementen ingedeeld in 4 concepten, te weten:

- concept I Alleen voorzien van een grondlaksysteem;

- concept II Alleen voorzien van een voorlaksysteem;

- concept II+ In voor- of aflak en beglaasd;

- concept III Afgelakt, beglaasd en geplaatst.

De verschillen tussen de concepten I, II, II+ en III zijn weergegeven in bijlage 1.

Op de houten gevelelementen is één van de volgende prestatie niveaus van toepassing:

- verbouw (renovatie) niveau;

- nieuwbouw niveau;

1.2 Productspecificatie

De houten gevelelementen zijn vervaardigd overeenkomstig de KVT.

1.2.1 Aanvullende specificatie t.b.v. inbraakwerendheid

Inbraakwerende gevelelementen zijn vervaardigd overeenkomstig de SKH-Publicatie 98-08.

2 MERKEN EN AANDUIDINGEN OP DE PRODUCTEN

2.1 Merken

De houten ramen worden gemerkt met:

- beeldmerk KOMO® (zie voorblad);

- attest-met-productcertificaat nummer 21096 (op achterzijde van de merken);

- beeldmerk weerstandsklasse 0, 2 of 3 inbraakwerendheid en ‘geschikt voor’ weerstandsklasse 2

(zie paragraaf 4.1.2.7);

- beeldmerk niet verwijderen;

- beeldmerk SKH.

Plaats van het KOMO®-merk en plaats van het beeldmerk ‘weerstandsklasse inbraakwerendheid’: duidelijk zichtbaar op elk raam.

weerstandsklasse 0 weerstandsklasse 2 geschikt voor weerstandsklasse 3

weerstandsklasse 2

2.2 Aanduidingen

De houten gevelelementen worden geleverd onder vermelding van één van de volgende prestatie niveaus:

- verbouw (renovatie) niveau;

- nieuwbouw niveau.

Vermelding van het geleverde prestatie niveau van de houten ramen toegepast in houten gevelelementen is weergegeven op de opdrachtbevestiging en/of de door de producent uitgewerkte (werk)tekeningen van de houten ramen en/of een vermelding op de houten ramen.

3 TERMEN EN DEFINITIES Kozijn

Vormvast kader samengesteld uit rand- en/of tussenstijlen, onder-, tussen- of bovendorpels van geprofileerd hout, met een onderverdeling die afhankelijk is van de gewenste toepassing. Een kozijn is de drager voor de in het kozijn aan te brengen vullingen en voorzieningen als deuren, ramen, borstweringen, glas, panelen, ventilatievoorzieningen, bevestigingsmiddelen enz.

Stelkozijn

Kozijn dat vroeg in het bouwproces wordt geplaatst (en waartegen het metselwerk van het binnen- en buitenspouwblad wordt aangebracht) met het doel als aanslag en bevestigings- en stelmogelijkheid te dienen voor het later te plaatsen montagekozijn.

Beweegbare delen

Beweegbaar bouwkundig deel met het doel licht, lucht en/of personen door te laten.

4 PRESTATIES IN DE TOEPASSING

4.1 Prestaties op grond van het Bouwbesluit

Nr.	Afdeling	Grenswaarde/ bepalingsmethode	Prestatie volgens kwaliteitsverklaring	Opmerkingen i.v.m. toepassing
2.1	Algemene sterkte van de bouwconstructie	Uiterste grenstoestand bouwconstructie, berekening volgens NEN-EN 1995-1-1 (incl. nationale bijlage) en NEN-EN 1990 (incl. nationale bijlage) en NEN-EN 1991-1-1/4 (incl. nationale bijlage)	Maximale overspanning van tussenstijlen en-dorpels en afmeting ramen gerelateerd aan windbelasting voldoet aan de eisen	Afhankelijk van afmetingen
2.3	Afscheiding van vloer, trap en hellingbaan	Aanwezigheid	Stootbelasting ≥ 0,5 kNm	Gevelelement voorzien van houten ramen geschikt als vloerafscheiding
		Hoogte	Niet onderzocht	Bij montage van gevelelement voorzien van houten ramen dient beoordeeld te worden of aan prestatie wordt voldaan
		Openingen
		Overklauterbaarheid
2.9	Beperking ontwikkelen brand en rook	Binnenoppervlak	Brandklasse ≥ D en rookklasse ≥ s2	Houten gevelelementen voorzien van houten ramen niet geschikt voor gebruiksfuncties zoals omschreven in paragraaf 4.1.2.3
		Buitenoppervlak	Brandklasse ≥ D
		Constructieonderdeel	Geen vermelding prestatie
2.10	Beperking uitbreiding van brand	WBDBO ≥ 30 minuten volgens NEN 6068	Elementen opgenomen in de SKH-Publicatie 08-06 hebben een brandwerendheid van ten minste 30 minuten	Overeenkomstig SKH-Publicatie 08-06 en/of tabel 1
2.11	Verdere beperking van uitbreiding van brand en verspreiding van rook	WBDBO ≥ 20 minuten of ≥ 30 minuten volgens NEN 6068	Elementen opgenomen in de SKH-Publicatie 08-06 hebben een brandwerendheid van ten minste 30 minuten	Overeenkomstig SKH-Publicatie 08-06 en/of tabel 1
2.15	Inbraakwerendheid	Indien van toepassing weerstandsklasse ≥ 2 volgens NEN 5096	Weerstandsklasse 0, 2 of 3
3.1	Bescherming tegen geluid van buiten	Karakteristieke geluidwering ≥ 20 dB volgens NEN 5077	Te maken berekening met geluidisolatiewaarde RA uit kwaliteitsverklaring	Instructie voor gebruik rekenmethoden
	Bescherming tegen industrie-, weg- of spoorweglawaai	Karakteristieke geluidwering is niet kleiner dan het verschil tussen in hw-besluit vermelde hoogst toelaatbare geluidsbelasting en 35 dB(A) bij industrielawaai en 33 dB bij weg- of spoorweglawaai
	Bescherming tegen luchtvaartlawaai	Karakteristieke geluidwering is niet kleiner dan 30 dB. Het karakteristieke geluidniveau in een verblijfsgebied is ten hoogste 33 dB	Niet onderzocht
3.5	Wering van vocht van buiten	Waterdicht volgens NEN 2778	Maximale toepassingshoogte	Afhankelijk van type gevelelement, zie bijlage 2

Nr.	Afdeling	Grenswaarde/ bepalingsmethode	Prestatie volgens kwaliteitsverklaring	Opmerkingen i.v.m. toepassing
3.10	Bescherming tegen ratten en muizen	Openingen ≤ 0,01 m	Openingen ≤ 0,01 m
4.4	Bereikbaarheid en toegankelijkheid	Vrije breedte doorgang > 0,85 m en vrije hoogte > 2,1 m of > 2,3 m	Voor houten ramen niet van toepassing.
		Hoogteverschil < 0,02 m	Voor houten ramen niet van toepassing.
4.5	Regenwerend	Regenwerend volgens NEN 2778	Voor houten ramen niet van toepassing.
5.1	Energiezuinigheid	Warmtedoorgangscoëfficiënt ≤ 1,65 W/m2.K volgens XXX 0000	U ≤ 1,65 W/m2.K
		Luchtvolumestroom van het totaal aan gebieden en ruimten ≤ 0,2 m3/s volgens NEN 2686	Maximale bijdrage gevelelement aan de luchtvolumestroom	Afhankelijk van de afmeting gevelelement en prestatieniveau (tabel 2)
6.6	Vluchten bij brand	Deur in vluchtroute te openen d.m.v. lichte druk	Voor houten ramen niet van toepassing.
6.11	Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit	De toegang tot een woongebouw heeft een zelfsluitende deur	Voor houten ramen niet van toepassing.

4.1.1 Algemeen

De hieronder vermelde prestaties gelden indien de in hoofdstuk 1 gespecificeerde houten ramen:

- zijn toegepast in een houten gevelelement overeenkomstig BRL 0801.

- zijn afgehangen volgens de eisen van bijlage 3 van de BRL 0801en de KVT

- de houten gevelelementen (met daarin opgenomen de houten ramen) overeenkomstig de toepassingsvoorwaarden zijn toegepast in de uitwendige scheidingsconstructie.

Voor losse houten ramen (door de certificaathouder los geleverd zonder te zijn afgehangen in het kozijn) is de CE-markering volgens de NEN-EN 14351-1 niet van toepassing.

4.1.2 PRESTATIES UIT HET OOGPUNT VAN VEILIGHEID

ALGEMENE STERKTE VAN DE BOUWCONSTRUCTIE; BB-Afdeling 2.1

4.1.2.1 Sterkte; BB-artikel 2.2, BB-artikel 2.3 en BB-artikel 2.4

Het houten gevelelement, voorzien van houten ramen, geplaatst in een buitengevel:

- voldoet ten aanzien van de sterkte aan de eisen van het Bouwbesluit;

- is geschikt om als vloerafscheiding te dienen.

De uiterste grenstoestand van de houten gevelelementen wordt niet overschreden bij de fundamentele belastingcombinaties als bedoeld in NEN-EN 1990.

Toepassingsvoorwaarden

Gevelelementen, voorzien van houten ramen, met een maximale overspanning van tussenstijlen en -dorpels volgens katern 30 van de KVT voldoen aan de eisen met betrekking tot de algemene sterkte van de bouwconstructie. De afmetingen van draaiende of schuivende delen uitgevoerd overeenkomstig katern 20 en katern 24 van de KVT en SHR-rapport 11.0376-3 voldoen aan de eisen met betrekking tot de algemene sterkte van de bouwconstructie.

AFSCHEIDING VAN VLOER, TRAP EN HELLINGBAAN; BB-Afdeling 2.3

4.1.2.2 Vloerafscheiding; BB-artikel 2.17 en BB-artikel 2.18

De houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, zijn geschikt als vloerafscheiding.

Toepassingsvoorwaarden

Het gedeelte wat fungeert als vloerafscheiding, in nieuwbouwsituaties, dient na plaatsing ter plaatse van een al dan niet beweegbaar raam een van de vloer gemeten hoogte te hebben van ten minste 0,85 m of een hoogte van ten minste 0,7 m, indien de som van die hoogte en de breedte van de bovenregel ten minste

1,1 m is. In het houten gevelelement mogen tot een hoogte van 0,7 m boven een vloer, een tredevlak of een vloer van een hellingbaan geen openingen aanwezig zijn waardoor een bol kan passeren met een doorsnede groter dan 0,1 m. De horizontale afstand tussen een vloer, trap of hellingbaan en het gevelelement is ≤ 0,05 m.

BEPERKING VAN ONTWIKKELING VAN BRAND EN ROOK; BB-Afdeling 2.9

4.1.2.3 Binnenoppervlak; BB-artikel 2.67

De houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, voldoen voor die zijden die grenzen aan de binnenlucht aan de eisen met betrekking tot de beperking van ontwikkelen van brand en rook met uitzondering voor de toepassing in de gebruiksfuncties celfunctie, lichte industriefunctie voor bedrijfsmatig houden van dieren en tunnels, en houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, die in de toepassing voor de binnenlucht grenzen aan:

- een extra beschermde vluchtroute;

- een beschermde vluchtroute voor de gebruiksfuncties; woongebouw, woonfunctie voor zorg met een g.o.

> 500m², bijeenkomstfunctie voor kinderen jonger dan 4 jaar, gezondheidszorgfunctie met bedgebied en logiesfunctie.

In het kader van dit attest-met-productcertificaat is van de volgende onderdelen aan het binnenoppervlak van de houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, niet aangetoond dat wordt voldaan aan de vereiste brand- en rookklasse:

- binnenzijde van ventilatieroosters;

- dagstukken en aftimmerlatten.

4.1.2.4 Buitenoppervlak; BB-artikel 2.68

De houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, voldoen voor die zijden die grenzen aan de buitenlucht aan de eisen met betrekking tot de beperking van ontwikkelen van brand.

In het kader van dit attest-met-productcertificaat is van de volgende onderdelen aan het buitenoppervlak van de houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, niet aangetoond dat wordt voldaan aan de vereiste brandklasse:

- buitenoppervlak van ventilatieroosters.

4.1.2.5 Vrijgesteld; BB-artikel 2.70

Ten hoogste 5% van de totale oppervlakte van de gevel(s) van elke afzonderlijke ruimte is vrijgesteld van de vereiste brand- en rookklasse. Ten hoogste 10% van de totale binnenoppervlakte van de constructieonderdelen van elke afzonderlijke ruimte waardoor geen beschermde vluchtroute voert, is voor wat betreft de rookklasse s2 vrijgesteld.

Toepassingsvoorwaarden

Bij toepassing van de houten gevelelementen, voorzien van houten ramen, dient beoordeeld te worden of het maximaal vrijgestelde oppervlak van constructie onderdelen die niet voldoen aan de eisen met betrekking tot brand en/of rook niet wordt overschreden.

(VERDERE) BEPERKING VAN UITBREIDING VAN BRAND EN BEPERKING VAN VERSPREIDING

VAN ROOK; BB-Afdeling 2.10 en BB-Afdeling 2.11

4.1.2.6 Weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag (WBDBO); BB-artikel 2.84 en BB-artikel 2.94 Onderstaande toepassingsvoorbeelden van brandwerende houten gevelelementen (uitgevoerd in concept I of II) voldoen aan ≥ 30 minuten brandwerendheid of een veelvoud hiervan, bepaald overeenkomstig

NEN 6068.

Toepassingsvoorwaarden

Houten gevelelementen (onder concept I en II) voorzien van houten ramen kunnen zoals weergegeven in onderstaande tabel brandwerend worden uitgevoerd. Uitvoering van deze elementen dient plaats te vinden overeenkomstig de voorwaarden vermeld in de AOK 001 ‘Aanvulling op KVT. Brandwerende gevelelementen’ en de daarin vermelde classificatie en beoordelingsrapporten.

Tabel 1: brandwerende houten gevelelementen uitgevoerd in concept I of II

Type element	Classificatie		Maximale afmetingen (dagmaat)			Uitvoering volgens bijlage AOK 001 van de KvT
	Van binnen naar buiten	Van buiten naar binnen	Breedte (mm)	Hoogte (mm)	Oppervlak (m²)
Buiten draaiend raam1	E30 en EW30	E60-ef en EW60-ef	1208	2070	2,27	03.01
	E30 en EW30	E30-ef en EW30-ef	1208	2070	2,27	03.02
Uitzetraam1	E30 en EW30	E60-ef en EW60-ef	1400	1208	2,27	04.01
	E30 en EW30	E30-ef en EW30-ef	1400	1208	2,27	04.02
Draaivalraam2	E30 en EW30	E45-ef en EW30-ef	1208	2070	2,27	05.01
	E30 en EW30	E30-ef en EW30-ef	1208	2070	2,27	05.02

1 combineerbaar met vastglas buitenbeglazing

2 combineerbaar met vastglas binnenbeglazing

De weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag geldt in afgesloten toestand.

Van elementen die niet zijn opgenomen in dit attest-met-productcertificaat is de brandwerendheid niet onderzocht. Van deze elementen dient bij de toepassing te worden nagegaan of de ligging van de houten gevelelementen t.o.v. de perceelgrens en/of een ander brandcompartiment zodanig is dat alsnog aan de eisen voor de weerstand tegen branddoorslag en brandoverslag wordt voldaan.

INBRAAKWERENDHEID, NIEUWBOUW; BB-Afdeling 2.15

4.1.2.7 Reikwijdte; BB-artikel 2.130

Houten gevelelementen voorzien van houten ramen die zijn voorzien van zowel het KOMO® beeldmerk als het beeldmerk weerstandsklasse 2 of 3 inbraakwerendheid voldoen aan resp. weerstandsklasse 2 of 3 overeenkomstig NEN 5096.

Toepassingsvoorwaarden

Gevelelementen voorzien van houten ramen uitgevoerd overeenkomstig SKH-Publicatie 98-08 voldoen minimaal aan weerstandsklasse 2 volgens NEN 5096 en kunnen worden toegepast voor elementen die overeenkomstig NEN 5087 bereikbaar zijn. Alle overige gevelelementen vorzien van houten ramen dienen als niet bereikbare elementen te worden toegepast.

4.1.3 PRESTATIES UIT HET OOGPUNT VAN GEZONDHEID

BESCHERMING TEGEN GELUID VAN BUITEN; BB-Afdeling 3.1

4.1.3.1 Karakteristieke geluidwering; BB-artikel 3.2 en BB-artikel 3.3

De geluidwering van houten gevelelementen (RA) voorzien van houten ramen, bedraagt minimaal 23 dB voor het berekenen van de geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie overeenkomstig NEN 5077, zoals vermeld in artikel 3.2 en 3.3 van het Bouwbesluit.

Toepassingsvoorwaarden

Kozijnen, ramen en borstweringen zijn exclusief ventilatievoorzieningen, inclusief aansluitingen met een negge, geschikt om de geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie van een verblijfsgebied, voor zover die constructie de scheiding vormt met de buitenlucht, bepaald volgens NEN 5077 te laten voldoen uitgaande van een minimale geluidwering van de houten gevelelementen (RA) van 23 dB waarbij:

RA = Rw + Ctr

RA : gewogen luchtgeluidisolatie (RA, tr)

Rw : geluidisolatie gemeten in laboratorium van het houten gevelelement

Ctr : herleidingsterm voor wegverkeer (traffic) gemeten in laboratorium (negatief getal)

Voor het berekenen van de geluidwering van de totale uitwendige scheidingsconstructie (GA) kunnen waarden voor de andere onderdelen (zoals ventilatieroosters, suskasten etc.) voor standaard buitengeluid (RA) ontleend worden aan andere kwaliteitsverklaringen en aan ‘Geluidwering in de woningbouw’, ‘Herziening rekenmethode verkeerslawaai en woningen - geluidwering gevels’, of aan ‘Rekenmethode GGG 97' van de Intergemeentelijke Werkgroep Bouwfysica van grote gemeenten. Deze publicaties geven bovendien berekeningsmethoden voor het berekenen van de geluidwering van de uitwendige scheidingsconstructie (GA). Voor de omrekening van de geluidwering GA naar de karakteristieke geluidwering GA;K zie NEN 5077 en ‘Geluidwering in de woningbouw’.

Van de gevelelementen, voorzien van houten ramen, toegepast in een uitwendige scheidingsconstructie van een verblijfsgebied van een gebruiksfunctie in de nabijheid van een militaire luchthaven, de luchthaven Schiphol en andere burgerluchthavens (zie nadere omschrijving BB-artikel 3.4 Luchtvaartlawaai) is niet aangetoond dat aan de bescherming tegen geluid van buiten wordt voldaan.

WERING VAN VOCHT VAN BUITEN; BB-Afdeling 3.5

4.1.3.2 Wering van vocht van buiten; BB-artikel 3.21

De uitwendige houten gevelelementen en houten gevelelementen tussen een verblijfsgebied, een De uitwendige houten gevelelementen voorzien van houten ramen en houten gevelelementen voorzien van houten ramen tussen een verblijfsgebied, een toiletruimte, of een badruimte en een kruipruimte zoals weergegeven in bijlage 2, zijn bepaald overeenkomstig NEN 2778 waterdicht.

Toepassingsvoorwaarden

Gevelelementen voorzien van houten ramen zoals omschreven in bijlage 2 voldoen aan de eisen m.b.t. wering van vocht van buiten tot de maximale hoogte zoals genoemd in de tabel.

BESCHERMING TEGEN RATTEN EN MUIZEN; BB-Afdeling 3.10

4.1.3.3 Bescherming tegen ratten en muizen; BB-artikel 3.115

In de houten gevelelementen voorzien van houten ramen komen geen onafsluitbare openingen voor die groter zijn dan 0,01 m.

4.1.4 PRESTATIES UIT HET OOGPUNT VAN BRUIKBAARHEID

BEREIKBAARHEID EN TOEGANKELIJKHEID; BB-Afdeling 4.4

4.1.4.1 Vrije doorgang; BB-artikel 4.22

Voor houten ramen niet van toepassing.

4.1.4.2 Hoogteverschillen; BB-artikel 4.27

Voor houten ramen niet van toepassing. BUITENBERGING; BB-Afdeling. 4.5

4.1.4.3 Regenwerend; BB-artikel 4.32

Voor houten ramen niet van toepassing.

4.1.5 PRESTATIES UIT HET OOGPUNT VAN ENERGIEZUINIGHEID

ENERGIEZUINIGHEID; BB-Afdeling 5.1

4.1.5.1 Thermische isolatie; BB-artikel 5.3

Voor houten gevelelementen geleverd volgens het prestatie niveau ‘Bouwbesluit 2012’ bedraagt de warmtedoorgangscoëfficiënt van een raam, deur of kozijn, bepaald overeenkomstig NTA 8800, maximaal 1,65 W/m2.K(1). Voor houten gevelelementen geleverd volgens het prestatie niveau ‘renovatie’ bedraagt de warmtedoorgangscoëfficiënt van een raam, deur of kozijn voor toepassing in bestaande bouw maximaal 2,2 W/m2.K.

Toepassingsvoorwaarden

Niet beglaasde en/of niet afgehangen houten gevelelementen voldoen aan de vereiste warmtedoorgangscoëfficiënt volgens Bouwbesluit 2012(1) indien:

- kozijnen en ramen worden voorzien van glas met een Ugl-waarde ≤ 1,1 W/m2.K (op basis van een forfaitaire waarde Ufr = 2,4 W/m2.K en Ψgl = 0,06 W/m.K)(2);

Indien is afgeweken van de omschreven toepassingsvoorwaarden of de declaratie van een lagere warmtedoorgangscoëfficiënt vereist is dient een aparte berekening te worden aangeleverd overeenkomstig de NTA 8800 waaruit blijkt dat aan de eisen wordt voldaan. De berekening dient ter goedkeuring aan de certificatie instelling te worden voorgelegd.

(1) Indien op gebouwniveau wordt uitgegaan van een gemiddelde warmtedoorgangscoëfficiënt voor ramen, deuren en kozijnen van 1,65 W/m2.K is een grotere warmtedoorgangscoëfficiënt van individuele houten gevelelementen toelaatbaar tot een maximum van 2,2 W/m2.K. In dat geval dient de warmtedoorgangscoëfficiënt van het houten gevelelement aan de afnemer kenbaar gemaakt te worden zodat op gebouwniveau kan worden getoetst of aan de gemiddelde warmtedoorgangscoëfficiënt is voldaan.

4.1.5.2 Luchtvolumestroom; BB-artikel 5.4

De maximale bijdrage aan de luchtvolumestroom, bepaald overeenkomstig NEN-EN 1026, van de houten gevelelementen is voor de verschillende prestatie niveaus weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 2: luchtvolumestroom

Prestatie niveau	Luchtdoorlatendheid houten gevelelement: c-waarde in dm³/x.xx.Xx	Luchtdoorlatendheid bouwkundige aansluiting houten gevelelement
Renovatie	0,03 (ten minste klasse 3 volgens EN 12207)	luchtdichtheidsklasse 11
Bouwbesluit 2012	0,03 (ten minste klasse 3 volgens EN 12207)	luchtdichtheidsklasse 21

1 volgens SBRCURnet publicatie ‘Luchtdicht bouwen’.

Indien het element is voorzien van een laag-reliëfdorpel of een ventilatierooster, kan de bijdrage aan de luchtvolumestroom hiervan worden ontleend aan bijvoorbeeld een geldige kwaliteitsverklaring die mede is gebaseerd op NEN 2686.

Toepassingsvoorwaarden

Houten gevelelementen voorzien van houten ramen zoals omschreven in bijlage 2 voldoen aan de eisen

m.b.t. de luchtvolumestroom tot de maximale hoogte zoals genoemd in de tabel van bijlage 2. Aansluitingen van houten gevelelementen voorzien van houten ramen op het bouwkundig kader gerealiseerd overeenkomstig SBRCURnet publicatie ‘Luchtdicht bouwen’, behoren tot luchtdichtheidsklasse 1 (redelijk luchtdicht) uit NEN 2687. Op basis van de maximale bijdrage aan de luchtvolumestroom kan een inschatting worden gemaakt of het aannemelijk is dat de ten hoogste toegestane luchtdoorlatendheid (of de in de energie-prestatieberekening op te geven waarde) op ruimteniveau overeenkomstig NEN 2686 niet wordt overschreden.

4.1.6 PRESTATIES UIT HET OOGPUNT VAN INSTALLATIES

VLUCHTEN BIJ BRAND; BB-afdeling 6.6

4.1.6.1 Deuren in vluchtroutes; BB-artikel 6.25

Voor houten ramen niet van toepassing.

TEGENGAAN VAN VEEL VOORKOMENDE CRIMINALITEIT; BB-Afdeling 6.11

4.1.6.2 Voorkomen van veel voorkomende criminaliteit in een woongebouw; BB-artikel 6.51

Voor houten ramen niet van toepassing.

5 PRODUCTKENMERKEN

De houten ramen voldoen aan in de BRL 0801 ‘Houten gevelelementen’ vastgelegde producteisen. De uitspraken in het attestdeel voor uitwendige scheidingsconstructies voorzien van houten gevelelementen (met daarin opgenomen de houten ramen) zijn geldig indien die gevelelementen voldoen aan de onderstaande voorwaarden:

Kenmerk	Bepalingsmethode	Eis BRL
Weerstand tegen windbelasting	NEN-EN 12211	Klasse 1B-ExxxC
Beperking van het ontwikkelen van brand en rook	NEN-EN 13501-1	Brandklasse ten minste D en rookklasse ten minste s2
Brandwerendheid	NEN 6068	Brandwerendheid ≥ 30 minuten
Akoestische eigenschappen (van buiten)	NEN-EN-ISO 10140-3	≥ 23 dB
Waterdichtheid	NEN-EN 1027	Klasse 2A-klasse Exxx
Hoogte van deuropeningen	NEN-EN 12519	≥ 2,1 m incl. eventuele slijtstrip
Warmteoverdracht	NEN-EN-ISO 10077-1/2 of NEN-EN-ISO 12567-1/2	≤ 1,65 W/m2.K
Luchtdoorlatendheid	NEN-EN 1026	≥ Klasse 3
Ontsluitingsmogelijkheid (vluchtdeuren)	NEN-EN 179, NEN-EN 1125, NEN-EN 1935 of NEN-EN 13637	Deur te openen binnen 1 seconden met F van 70/80N
Dynamische belasting (weerstand tegen impact bij glasdeuren)	NEN-EN 13049	Geen minimale eis
Dragend vermogen van veiligheidsvoorzieningen	NEN-EN 14609 of NEN-EN 948	Veiligheidsvoorziening dient 60 seconden in stand te blijven bij F van 350N

6 VERWERKINGSVOORSCHRIFTEN

6.1 Transport en opslag (concept I, II en II+)

Transport en opslag moeten op zodanige wijze beheerst plaatsvinden dat de meegegeven eigenschappen behouden blijven. Om de houten ramen tijdens het transport naar de opslag en de verwerking op de bouwplaats te beschermen moet een aantal maatregelen worden genomen, die hierna zijn gespecificeerd.

6.1.1 Transport naar de bouwplaats (concept I, II en II+)

De houten ramen moeten op zodanige wijze worden geladen dat zich tijdens het transport geen schadelijke vervormingen kunnen voordoen of beschadigingen kunnen ontstaan. Bewegingen tijdens het transport moeten zoveel mogelijk worden beperkt. Houten ramen moeten in verticale stand worden vervoerd, met uitzondering van kleine stijve elementen. De daarvoor in aanmerking komende tijdelijke beschermende voorzieningen dienen, voordat tot belading van het transportmiddel wordt overgegaan, te zijn aangebracht en moeten gedurende de verdere verplaatsing naar en verwerking op de bouwplaats worden gehandhaafd. Bij levering van stel- en montagekozijnen moeten de stelkozijnen voorafgaande aan de montagekozijnen worden geleverd.

6.1.2 Opslag op de bouwplaats (concept I, II en II+)

De opslag van houten ramen moet verticaal geschieden. De opslag dient zodanig plaats te vinden dat het houtvochtgehalte gehandhaafd blijft. Indien alleen opslag buiten mogelijk is, dan moet dit zodanig plaatsvinden dat de onderkant van de elementen vrij is van de ondergrond, zodat geen contact mogelijk is met water (circa 0,1 m bij verharde ondergrond en 0,3 m bij onverharde ondergrond). Voorts moeten de houten ramen zijdelings tegen zon, regen- of sneeuwval worden beschermd. Indien de houten ramen in folie worden verpakt, geldt als aanvullende voorwaarde dat er een zodanige ruimte aanwezig moet zijn, dat natuurlijke droging van de houten ramen mogelijk is. Bij een permanente vochtbelasting zal het houtvochtgehalte extreem toenemen en zal het hout evenredig gaan zwellen. Een en ander kan resulteren in gevolgschade en afbreuk doen aan de functionaliteit van de houten ramen. De opslagperiode op de bouwplaats moet zo kort mogelijk gehouden worden.

6.2 Afhangen in de bouw (concept I, II en II+)

Het afhangen van houten ramen dient plaats te vinden volgens de eisen van bijlage 3 van de BRL 0801, de KVT en de, met de houten ramen meegeleverde, verwerkingsvoorschriften.

6.2.1 Beschermen (concept I, II en II+)

Na afhangen van de houten ramen moet worden gezorgd voor een goede bescherming. Tot beschermingsmaatregelen behoren:

- het voorkomen van een ruwe behandeling van onderdelen. Dit is mogelijk door de beschermende maatregelen van de producent van de houten ramen zo lang mogelijk te handhaven, dan wel zelf beschermende maatregelen te treffen;

- het voorkomen van vervuiling van sponningen en van het hang- en sluitwerk;

- het zo snel mogelijk herstellen van beschadigingen van grondlak- of aflaksysteem, van het hout en van de diverse onderdelen of halfproducten;

- het zorgvuldig uitnemen van tijdelijk aangebrachte materialen of halfproducten (zoals bijvoorbeeld ventilatieroosters) en deze op een goede wijze monteren.

6.2.2 Beglazen (concept I en II)

Voorafgaande aan het beglazen moeten het grondlaksysteem (concept I) of het voorlaksysteem (concept II) alsmede het houtvochtgehalte aantoonbaar worden gecontroleerd. In geval van slijtage of beschadiging, moet het grondlaksysteem (concept I) of voorlaksysteem (concept II) tot de oorspronkelijke laagdikte worden hersteld. De beglazing moet voldoen aan de functionele eisen voor de beglazing van ramen in buitengevels, die zijn gesteld in NEN 3576. Indien de beglazing wordt uitgevoerd conform de

NPR 3577 wordt aan deze eisen voldaan.

6.2.3 Eindafwerking (concept I, II en II+)

De eindafwerking moet binnen de in de onderstaande tabel opgenomen periode aangebracht worden, te rekenen vanaf de levering van de kozijnen op de bouwplaats.

	Concept I	Concept II	Concept II+
Xxxxxxx werk	6 maanden	18 maanden	18 maanden
Transparant werk	Niet toegestaan	6 maanden	6 maanden

Voorafgaande aan het aanbrengen van de eindafwerking moeten het grondlaksysteem (concept I) of het voorlaksysteem (concept II) alsmede het houtvochtgehalte aantoonbaar worden gecontroleerd. In geval van slijtage of beschadiging, moet het grondlaksysteem (concept I) of voorlaksysteem (concept II) tot de oorspronkelijke laagdikte worden hersteld. De eindafwerking moet in het geval van concept I in minimaal 2 lagen met een minimale totale droge laagdikte van 50 µm en in het geval van concept II en II+ in minimaal 1 laag met een minimale totale droge laagdikte van 30 µm aangebracht worden overeenkomstig de verwerkingsvoorschriften van de fabrikant/leverancier van de eindafwerking.

6.3 Onderhoud

Afhankelijk van het gekozen beschermsysteem en de expositie-omstandigheden moet periodiek deskundig onderhoud plaats vinden. Hiervoor moet gebruik worden gemaakt van het verftechnisch onderhoudsadvies van de fabrikant/leverancier van de eindafwerking en de onderhoudsvoorschriften van de producent. Voorts dient het hang- en sluitwerk periodiek op bevestiging en functioneren te worden gecontroleerd en te worden onderhouden.

7 WENKEN VOOR DE TOEPASSER

7.1 Algemeen

- in het kader van dit attest-met-productcertificaat vindt geen controle plaats van de juistheid van de prestaties van de essentiële kenmerken;

- de uitspraken in dit attest-met-productcertificaat mogen niet worden gebruikt ter vervanging van de CE-markering en/of de bijbehorende verplichte Prestatieverklaring.

7.2 Bij aflevering van de houten ramen inspecteren of:

- geleverd is wat is overeengekomen;

- de merken en de wijze van merken juist zijn;

- de producten geen zichtbare gebreken vertonen als gevolg van transport en dergelijke;

- verwerkingsvoorschriften en/of onderhoudsvoorschriften beschikbaar zijn.

Indien op grond van het bovenstaande tot afkeuring wordt overgegaan, dient contact te worden opgenomen met Albo Deuren B.V. en zo nodig met de certificatie instelling SKH.

7.3 Attest-met-productcertificaat

De producent is verplicht te zorgen dat de afnemer op het werk de beschikking heeft over een exemplaar van het volledige attest-met-productcertificaat.

7.4 Toepassing en gebruik

Transport, opslag en verwerking doen uitvoeren overeenkomstig de verwerkingsvoorschriften die in dit attest-met-productcertificaat zijn opgenomen.

7.5 Geldigheidscontrole

Controleer of het attest-met-productcertificaat nog geldig is; raadpleeg de SKH-website: xxx.xxx.xx.

Bijlage 1

Concept I

Concept II

Concept II+

Concept III

Opstellen en uitvoeren prestatie contract door producent

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Monteren van gevelelementen door producent

Verplicht

Beglazen van gevelelementen door producent

Verplicht

Verplicht

Overdracht onderhouds-voorschriften

Verplicht

Verplicht

Verplicht

Verplicht

Overdracht werkzaamheden met verwerkings- voorschriften

Monteren van gevelelementen

Verplicht

Verplicht

Verplicht

N.v.t.

Beglazen van gevelelementen

Verplicht

Verplicht

N.v.t.

N.v.t.

Beschermen op de bouw

In samenspraak met de opdrachtgever

In samenspraak met de opdrachtgever

In samenspraak met de opdrachtgever

Verantwoording producent

Dorpel afdekkers

Binnensponning (dorpelafdekkers)

Toegestaan

Toegestaan

Toegestaan

Toegestaan

Buitensponning (neuslatten)

Verplicht

Verplicht

Verplicht

Verplicht

Verfsysteem

Grondlak

Verplicht

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Voorlak

Niet toegestaan

Verplicht

Verplicht

Niet toegestaan4

Aflak

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Toegestaan

Verplicht4

Duurzaam heidsklasse hout (zie ook bijlage 1 van de BRL 0801)

1 en 2

Verplicht¹

Toegestaan¹

Toegestaan¹

Toegestaan¹

3 en 4

Niet toegestaan

Toegestaan²

Toegestaan²

Toegestaan²

5

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Niet toegestaan

Toegestaan³

¹ hout met duurzaamheidsklasse 1 en 2 is toegestaan in toepassingsklasse 2 (beschut buiten), 3 (normaal buiten) en 4 (extreem buiten);

² hout met duurzaamheidsklasse 3 en 4 is toegestaan in toepassingsklasse 2 (beschut buiten) en 3 (normaal buiten);

³ hout met duurzaamheidsklasse 5 is toegestaan toepassingsklasse 2 (beschut buiten);

4 Na oplevering.

Maximale toepassingshoogte van kozijnuitvoeringen in m1 boven maaiveld.

Kozijnen volgens eigen ontwerp.	Dikte beweegbaar deel (mm)	Rondgaand kaderprofiel	Minimale klasse waterdichtheid volgens EN 12208	Maximale toepassingshoogte1 gerelateerd aan het windsnelheidsgebied² (in m¹)
				I			II			III
				kust	Onbebouwd	bebouwd	kust	Onbebouwd	bebouwd	Onbebouwd	bebouwd
Buitendraaiend raam	54/66	ja	≥6A	-	8	20	8	20	30	35	45
Dubbel buitendraaiende ramen	54/66	ja	≥4A	-	-	10	-	-	15	10	20
Xxxxxxxxxx	00/00	xx	x4A	-	-	10	-	-	15	10	20
Verhuis en/of vast raam	54/66		≥6A	-	8	20	8	20	30	35	45
Binnendraaiend raam	54	ja6	≥6A	-	8	20	8	20	30	35	45
Binnendraaiend raam	67	ja6	≥7A	-	10	30	15	30	45	55	70
Dubbel binnendraaiende ramen	54/67	ja6	≥6A	-	8	20	8	20	30	35	45
Draaivalraam	54	ja6	≥8A	30	45	60	95	95	110	190	190
Draaivalraam	67	ja6	≥E650	150	150	150	300	300	300	300	300
Draai-draaivalraam	54/67	ja6	≥8A	30	45	60	95	95	110	190	190
Valraam	54/67	ja6	≥6A	-	8	20	8	20	30	35	45

¹ Toepassingshoogte gemeten van maaiveld tot aan bovenzijde kozijn

² Voor de definitie van de windsnelheidsgebieden zie NEN 2778

3 De toepassingsmogelijkheden zijn opgenomen in het attest van het desbetreffende product

4 De toepassingsmogelijkheden zijn mede afhankelijk van de verklaring in het attest van de (stapeldorpel)deur op basis van de BRL 0803 ‘Houten buitendeuren’

5 Afstand buitenaanslag-luchtdichting bedraagt voor 54 mm dikke beweegbare delen minimaal 15 mm en voor 67 mm dikke beweegbare delen minimaal 20 mm.

1 TECHNISCHE SPECIFICATIE

Dit attest-met-productcertificaat-addendum heeft betrekking op de productkenmerken van alle onder het SKH-KOMO® attest-met-productcertificaat geleverde concept I en II houten gevelelementen.

2 MERKEN EN AANDUIDINGEN OP DE PRODUCTEN/VERPAKKINGEN/AFLEVERDOCUMENTEN

De producten/verpakkingen/afleveringsbonnen worden gemerkt met:

- Het KOMO®-beeldmerk, inclusief het logo voor hernieuwbare content in de juiste klasse(n), gevolgd door het certificaatnummer van het SKH-KOMO® attest-met-productcertificaat waaraan het attest-met-productcertificaat- addendum werd toegevoegd, zonder versie aanduiding;

- Naam certificaathouder.

Indien het niet mogelijk is om het KOMO® beeldmerk met het logo voor hernieuwbare en/of gerecyclede content af te beelden, is het toegestaan om in de plaats daarvan het KOMO® woordmerk gecombineerd met de woorden ‘Hernieuwbare Klasse’, gevolg door de numerieke waarde van betreffende klasse te gebruiken.

3 TERMEN EN DEFINITIES

Zie hoofdstuk 2 van BRL 7010.

4 PRODUCTKENMERKEN

In de onderstaande tabel zijn de waarden van de productkenmerken opgenomen die deel uit maken van dit attest-met-productcertificaat-addendum. Deze voldoen aan de in de tabel 1 gespecificeerde waarden.

Tabel 1 Hernieuwbare content van de KOMO® gecertificeerde producten

	Hernieuwbare content
Product	Klasse		Percentage
Alle onder het SKH-KOMO® attest- met-productcertificaat geleverde concept I en II houten gevelelementen	2		≥ 61%*

* gebaseerd op kozijnen en ramen vervaardigd met uitsluitend houten dorpels en stijlen, exclusief vakvulling.

5 WENKEN VOOR DE AFNEMER

Bij aflevering van de gevelelementen inspecteren of:

- geleverd is wat is overeengekomen;

- de merken en de wijze van merken juist zijn;

- de producten geen zichtbare gebreken vertonen als gevolg van transport en dergelijke.

Indien op grond van het bovenstaande tot afkeuring wordt overgegaan, dient contact te worden opgenomen met: Albo Deuren B.V. en zo nodig met de certificatie instelling SKH.

Controleer of het attest-met-productcertificaat nog geldig is; raadpleeg de SKH-website: xxxx://xxx.xxx.xx.