Joint-ventures, do’s en dont’s in een samenwerkingsverband
Joint-ventures, do’s en dont’s in een samenwerkingsverband
In de komende bijdragen zal stil worden gestaan bij de juridische aspecten van samenwerkingsverbanden/joint-venture’s.
Een Joint-venture valt te definieëren als: een Samenwerking van (ii) enkele zelfstandig blijvende ondernemingen, welke samenwerking plaatsvindt in een (iii) gezamenlijke onderneming door middel van (iv) inbreng van know how en participatie in het kapitaal, (v) voor onbepaalde tijd of voor bepaalde tijd of project, met het (vi) oogmerk het ontstane voordeel te delen.
De motieven om een samenwerkingsverband aan te gaan kunnen zijn:
a) Financiering b) Innovatie c) Kostenbesparing d) Betreden nieuwe markten
e) Schaalvoordelen f) Vergroting marktaandeel g) Voorkoming vijandelijke overnames.
We kunnen daarbij verschillende soorten Joint Ventures middels participatie vanuit een rechtspersoon onderscheiden, namelijk een samenwerking waarbij het financieel belang en de deelname 50-50 is.
Daarnaast kennen we de situatie waarin sprake is van een meerderheids en een minderheidsaandeelhouder. Tot slot kennen we de situatie waarin 3 of meer partijen besluiten om te gaan samenwerken.
Ten aanzien van de vorm van de samenwerking kunnen we denken aan de personenvennootschappen: maatschap en vennootschap onder firma (geen rechtspersoonlijkheid en puur op contractsbasis) en de kapitaalvennootschap: de B.V. of de N.V.
In de praktijk merken we daarbij dat het huidige Burgerlijk Wetboek bij het gebruik van een kapitaalvennootschap veel te weinig ruimte biedt om partijafspraken te kunnen maken. Zeker in internationaal verband wordt daarbij ons Wetboek als nodeloos “knellend” ervaren.
Aandeelhouders in een kapitaalvennootschap hebben daarom vaak de behoefte om met betrekking tot hun deelname in het aandelenkapitaal van een NV/BV bij overeenkomst nadere afspraken te maken met hun mede-aandeelhouders en/of de vennootschap waarin ze participeren.
Deze aandeelhouders/Joint-venture overeenkomsten kunnen betrekking hebben op een veelvoud van onderwerpen.
Te denken valt aan:
* de kapitalisatie en de financiering van de vennootschap;
* het te voeren dividendbeleid;
* de uitoefening van stemrecht op aandelen;
* de blokkering van aandelen en de prijsstelling van de aandelen;
* de samenstelling/benoeming/ontslag van bestuur en mogelijk Raad van Commissarissen;
* het overleg met en de raportage aan aandeelhouders;
* arbitrageregeling.
Partijen dienen zich bij het vastleggen van de samenwerkingsafspraken goed af te
vragen of het wenselijk is deze afspraken vast te leggen in de statuten van de B.V.
of te kiezen voor een contract. Onderstaand een overzicht van de gevolgen.
Bij het vastleggen van de afspraken in de statuten van de B.V. geldt dat deze:
a) inhoudelijk openbaar zijn voor derden en op te vragen bij de Kamer van Koophandel;
b) er voor elke inhoudelijke wijziging een formele statutenwijziging via de notaris dient plaats te vinden;
c) de gebondenheid van de deelnemers aan de statuten van rechtswege ontstaat;
d) de afspraken niet zo maar opgezegd kunnen worden, aangezien de statuten van de B.V. (en daarmee de gemaakte afspraken) blijven bestaan tot het moment dat de B.V. geliquideerd is.
Voor het vastleggen van de afspraken in een overeenkomst geldt dat deze:
a) niet openbaar zijn en dus niet zijn in te zien door derden;
b) elke wijziging ondershands kan en in beginsel zonder de hulp van de notaris kan worden doorgevoerd;
c) individuele partijen makkelijk kunnen toe- of uittreden uit de overeenkomst;
d) de gemaakte afspraken tussen partijen in beginsel onder nader overeen te komen voorwaarden opgezegd kunnen worden.
Bij het opmaken van de Joint-Venture overeenkomst is het van belang om te constateren dat er flankerend ook andere afspraken gemaakt kunnen/dienen te worden tussen de samenwerkende partners.
Te denken valt aan de navolgende bijkomende overeenkomsten: a) Managementovereenkomst
b) overeenkomst betreffende de levering van producten en diensten door de betrokken partijen c) Huur, onderhuur d) Detachering van personeel e) Licentieovereenkomst.
Indien we kort stilstaan bij de kapitalisatie van de vennootschap dan dienen de volgende soorten aandelen qua gebruiksmogelijkheden zich aan:
a) Preferente aandelen ( welke aandelen een bijzondere winstgerechtigdheid hebben ten opzichte van gewone aandelen)
b) Letter aandelen (welke aandelen de mogelijkheid bieden voor de benoeming van de directie, waarmee per letteraandeel een separaat agio geboekt kan worden, maar waarmee eveneens een separate winstreserve geadministreerd kan worden)
c) Prioriteitsaandelen (welke aandelen bijzonder rechten geven in het besluitvormingsproces binnen de aandeelhoudersvergadering);
Anticiperend op het nieuwe flex-BV-recht kunnen we verder nog onderscheiden: a) Stemrechtloze aandelen en b) Winstrechtloze aandelen.
Mr Drs W.J.M. Strijk Fb