INHOUDSOPGAVE

KP7-SUBSIDIEOVEREENKOMST –

BIJLAGE VII – FORMULIER D - VOORWAARDEN VOOR HET CERTIFICAAT BETREFFENDE DE FINANCIËLE STATEN

INHOUDSOPGAVE

VOORWAARDEN VOOR EEN ONAFHANKELIJK VERSLAG VAN FEITELIJKE BEVINDINGEN BETREFFENDE KOSTEN DIE WORDEN GEDECLAREERD IN HET KADER VAN EEN UIT HOOFDE VAN HET ZEVENDE KADERPROGRAMMA VOOR ONDERZOEK (KP7) GEFINANCIERDE SUBSIDIEOVEREENKOMST 2

ONAFHANKELIJK VERSLAG VAN FEITELIJKE BEVINDINGEN BETREFFENDE KOSTEN DIE WORDEN GEDECLAREERD UIT HOOFDE VAN EEN KRACHTENS HET ZEVENDE KADERPROGRAMMA VOOR ONDERZOEK (KP7) GEFINANCIERDE SUBSIDIEOVEREENKOMST 4

De voorwaarden moeten door de begunstigde worden ingevuld en door de accountant voor akkoord worden verklaard.

Het onafhankelijk verslag inzake feitelijke bevindingen moet door de accountant worden verstrekt.

Voorwaarden voor een onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen betreffende kosten die worden gedeclareerd in het kader van een uit hoofde van het zevende kaderprogramma voor onderzoek (KP7) gefinancierde subsidieovereenkomst‌

Hieronder volgen de voorwaarden op basis waarvan <naam van de begunstigde>, hierna de "begunstigde" genoemd, aan <naam van het accountantskantoor>, hierna de "accountant" genoemd, opdracht geeft een onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen uit te brengen betreffende een of meer financiële staten1 die door de begunstigde is/zijn opgesteld. De begunstigde stemt er verder mee in verslag uit te brengen over <naam en nummer van de subsidieovereenkomst> (hierna de ‘subsidieovereenkomst’ genoemd) in verband met een door de Europese Unie/Europese Gemeenschap voor Atoomenergie gefinancierde subsidieovereenkomst uit hoofde van het zevende kaderprogramma voor onderzoek (KP7). Waar in deze voorwaarden melding wordt gemaakt van de “Europese Commissie”, wordt verwezen naar haar hoedanigheid van ondertekenaar van de subsidieovereenkomst met de begunstigde. Bij deze opdracht is [de Europese Unie] [Euratom] geen partij.

1.1 Verantwoordelijkheden van de bij de opdracht betrokken partijen

Onder "begunstigde" wordt verstaan de juridische entiteit die de subsidie ontvangt en de subsidieovereenkomst met de Europese Commissie2 heeft ondertekend.

• De begunstigde is verantwoordelijk voor het opstellen van een financiële staat betreffende de middels de subsidieovereenkomst gefinancierde actie in overeenstemming met de voorwaarden van dergelijke overeenkomsten. Hij stelt de accountant deze financiële staat ter beschikking en zorgt ervoor dat de financiële staat op de juiste wijze op het door de begunstigde gehanteerde administratie- en boekhoudsysteem kan worden aangesloten en met de betrokken rekeningen en bescheiden kan worden afgestemd. De begunstigde blijft te allen tijde verantwoordelijk en aansprakelijk voor de juistheid van de financiële staat, niettegenstaande de te verrichten procedures.

• De begunstigde is verantwoordelijk voor de overzichten van feiten die de accountant in staat stellen genoemde procedures te verrichten. Om deze overzichten te staven verstrekt hij de accountant een schriftelijke bevestiging, “representation letter”, met duidelijke datering en vermelding van de periode waarop deze overzichten betrekking hebben.

• De begunstigde erkent dat de accountant de voor deze opdracht vereiste procedures alleen kan verrichten als de begunstigde hem volledige en vrije toegang verleent tot zijn boekhouding en andere relevante bescheiden en de volledige en vrije medewerking van zijn personeel verleent.

Onder "accountant" wordt verstaan de accountant die verantwoordelijk is voor het verrichten van de overeengekomen procedures zoals in deze voorwaarden aangegeven, alsmede voor het overleggen van een onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen aan de begunstigde.

De accountant dient onafhankelijk te zijn van de begunstigde.

• [Optie 1: schrappen indien niet van toepassing] Overeenkomstig Richtlijn 2006/43/EG van het Europees Parlement en de Raad van 17 mei 2006 betreffende de wettelijke controles van jaarrekeningen en geconsolideerde jaarrekeningen, tot wijziging van de Richtlijnen 78/660/EEG en 83/349/EEG van de Raad en houdende intrekking van Richtlijn 84/253/EEG van de Raad of

1 In deze context wordt met financiële staat uitsluitend verwezen naar formulier C - Bijlage VI, dat door de begunstigde wordt gebruikt om uit hoofde van de subsidieovereenkomst kosten te declareren.

2 Voor zover speciale clausule 10 voor de KP7-modelsubsidieovereenkomst van toepassing is, of voor zover speciale clausule 10 bis voor de KP7-Xxxxx Xxxxx-subsidieovereenkomst van toepassing is, dient dit formulier ook door met een begunstigde gelieerde derden te worden ingevuld. In dat geval wordt de formulering “de begunstigde” gelezen als “de derde partij”.

soortgelijke nationale regelgeving, is de accountant bevoegd wettelijke controles van boekhoudbescheiden uit te voeren.

• [Optie 2: schrappen indien niet van toepassing] De accountant is een bevoegd ambtenaar wiens wettelijke bevoegdheid tot uitvoering van de controle bij de begunstigde door de nationale autoriteiten is vastgesteld en die niet betrokken is geweest bij het opstellen van de financiële staten.

• De te verrichten procedures worden door de Europese Commissie duidelijk aangegeven; de accountant is niet verantwoordelijk voor de geschiktheid of toereikendheid van deze procedures.

1.2 Onderwerp van de opdracht

Het voorwerp van de onderhavige opdracht is de <voorlopige of definitieve; schrappen wat niet van toepassing is> financiële staat inzake de subsidieovereenkomst voor de periode van <dd maand jjjj tot dd maand jjjj>.

1.3 Reden voor de opdracht

Ter ondersteuning van de door de begunstigde gevraagde betaling uit hoofde van artikel II.4 van de subsidieovereenkomst dient de begunstigde de Europese Commissie een certificaat betreffende een financiële staat voor te leggen in de vorm van een onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen, opgesteld door een externe accountant. De ordonnateur van de Commissie heeft dit verslag nodig, aangezien hij de door de begunstigde gevraagde betaling van kosten afhankelijk stelt van de feitelijke bevindingen in dit verslag.

1.4 Aard en doel van de opdracht

Het betreft een opdracht voor het verrichten van duidelijk omschreven overeengekomen procedures voor een onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen inzake kosten die uit hoofde van de subsidieovereenkomst worden gedeclareerd.

Aangezien de onderhavige opdracht geen assurance-opdracht betreft, verstrekt de accountant geen accountantsverklaring en biedt hij geen assurance. De Europese Commissie verkrijgt assurance door haar eigen conclusies te trekken uit het verslag van feitelijke bevindingen van de accountant met betrekking tot de financiële staat en het betalingsverzoek door de begunstigde dienaangaande.

De accountant dient in zijn verslag op te nemen dat voor het tot stand komen van dit verslag tussen hem en de begunstigde geen belangenconflict bestaat; ook het honorarium dat aan de accountant voor het opstellen van dit verslag werd betaald, dient te worden vermeld.

1.5 Omvang van de werkzaamheden

1.5.1 De accountant dient deze opdracht uit te voeren in overeenstemming met deze voorwaarden en met

- de International Standard on Related Services,(‘ISRS’) 4400: “Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen procedures met betrekking tot financiële informatie”, zoals bekendgemaakt door de IFAC;

- de door de IFAC opgestelde Code of Ethics for Professional Accountants. Hoewel ISRS 4400 bepaalt dat onafhankelijkheid bij overeengekomen procedures geen vereiste is, verlangt de Europese Commissie dat de accountant zich ook aan de onafhankelijksheidsvereisten van de Code of Ethics for Professional Accountants conformeert.

1.5.2 Planning, procedures, documentatie en bewijs

De accountant plant de werkzaamheden zodanig dat procedures doeltreffend kunnen worden verricht. Hij voert hiertoe de onder punt 1.9 van deze voorwaarden (“Omvang van de werkzaamheden – Verplichte vorm van verslaglegging en te verrichten procedures”) genoemde procedures uit en baseert het verslag van feitelijke bevindingen op het aldus verkregen bewijs.

1.6 Verslaglegging

Teneinde de begunstigde en de Europese Commissie in staat te stellen de aard en omvang van de door de accountant verrichte procedures te begrijpen, dient het verslag van feitelijke bevindingen, waarvan een voorbeeld bij deze voorwaarden is gevoegd, de doelstelling en overeengekomen procedures van de opdracht voldoende gedetailleerd te beschrijven. De indeling van het verslag, als bijlage VII bij de subsidieovereenkomst gevoegd, is verplicht. Het verslag moet gesteld zijn in de taal die in artikel 4 van de subsidieovereenkomst is aangegeven. Overeenkomstig artikel II.22 van de subsidieovereenkomst hebben de Europese Commissie en de Rekenkamer het recht controle uit te oefenen op alle uit hoofde van het project uitgevoerde werkzaamheden waarvoor kosten bij [de Unie] [Euratom] worden gedeclareerd, met inbegrip van aan deze opdracht gerelateerde werkzaamheden.

1.7 Termijnen

Het verslag moet zijn ingediend per [DATUM].

1.8 Overige bepalingen

[De begunstigde en de accountant kunnen dit onderdeel gebruiken om andere specifieke bepalingen overeen te komen, zoals het honorarium van de accountant, kleine uitgaven, aansprakelijkheid, toepasselijk recht, enz.]

[officiële naam van het accountantskantoor] [officiële naam van de begunstigde] [naam & functie van een bevoegde [naam & functie van een bevoegde

vertegenwoordiger] vertegenwoordiger]

<dd maand jjjj> <dd maand jjjj>

<Handtekening van de accountant> <Handtekening van de begunstigde>

1.9 Omvang van de werkzaamheden – Verplichte vorm van verslaglegging en te verrichten procedures‌

Onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen betreffende kosten die worden gedeclareerd uit hoofde van een krachtens het zevende kaderprogramma voor onderzoek (KP7) gefinancierde subsidieovereenkomst

Moet geprint worden op papier met briefhoofd van de accountant

<Naam van de contactpersoon of -personen>, < functie>

< Naam van de begunstigde >

<Adres>

<dd maand jjjj>

Conform ons contract van <dd maand jjjj> met <naam van de begunstigde>, hierna de “begunstigde” genoemd, en de daarbij gevoegde voorwaarden (bij dit verslag gevoegd), overleggen wij hierbij ons onafhankelijk verslag van feitelijke bevindingen (hierna “het verslag” genoemd), als hieronder nader omschreven.

Doelstelling

Wij [officiële naam van het accountantskantoor], gevestigd te [volledig adres, stad, staat, provincie, land], voor de ondertekening van dit verslag vertegenwoordigd door [naam en functie van een bevoegde vertegenwoordiger], hebben overeengekomen specifieke werkzaamheden verricht inzake de kosten die worden gedeclareerd in de financiële staten3 van [naam van de begunstigde], hierna “de begunstigde” genoemd, waarbij dit verslag is gevoegd, en dat krachtens subsidieovereenkomst

3 In deze context wordt met financiële staat uitsluitend verwezen naar formulier C - Bijlage VI, dat door de begunstigde wordt gebruikt om uit hoofde van de subsidieovereenkomst kosten te declareren.

[referentie EU- of Euratom-subsidieovereenkomst: titel, acroniem, nummer] bij de Europese Commissie moet worden ingediend. De financiële staat/staten heeft/hebben betrekking op de volgende periode(s) [periode(s) invoegen waarop de financiële staat/staten betrekking heeft/hebben, uitgesplitst naar activiteit] en het volgende bedrag [bedrag in euro toevoegen]. De financiële staat/staten heeft/hebben betrekking op de volgende periode(s) [periode(s) invoegen waarop de financiële staat/staten betrekking heeft/hebben, uitgesplitst naar activiteit]. Deze opdracht betrof het verrichten van specifieke werkzaamheden, waarvan de resultaten door de Europese Commissie worden gebruikt voor het beoordelen van de subsidiabiliteit van de gedeclareerde kosten.

Omvang van de werkzaamheden

Onze opdracht werd uitgevoerd overeenkomstig:

- de bij dit verslag gevoegde voorwaarden:

- de International Standard on Related Services (‘ISRS’) 4400: “Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie”, zoals bekendgemaakt door de IFAC;

- de door de IFAC opgestelde Code of Ethics for Professional Accountants. Hoewel ISRS 4400 bepaalt dat onafhankelijkheid bij overeengekomen procedures geen vereiste is, verlangt de Europese Commissie dat de accountant zich ook aan de onafhankelijkheidsvereisten van de Code of Ethics for Professional Accountants conformeert.

Zoals gevraagd hebben wij ten behoeve van deze opdracht alleen de in de voorwaarden beschreven werkzaamheden verricht. Onze feitelijke bevindingen betreffende deze werkzaamheden hebben wij in de bij dit verslag gevoegde tabel vermeld.

Het toepassingsgebied van deze overeengekomen procedures is uitsluitend door de Europese Commissie vastgesteld en de procedures zijn alleen uitgevoerd om de Europese Commissie te ondersteunen bij haar beoordeling van de vraag of de door de begunstigde gedeclareerde kosten in de begeleidende financiële staat conform de subsidieovereenkomst zijn. De accountant is niet verantwoordelijk voor de geschiktheid of toereikendheid van deze werkzaamheden.

Aangezien de door ons verrichte werkzaamheden geen controleopdracht of beoordelingsopdracht vormden overeenkomstig de International Standards on Auditing of de International Standards on Review Engagements, wordt geen enkele vorm van assurance verstrekt inzake de financiële staat/staten.

Indien we aanvullende werkzaamheden of een controle of beoordeling van de financiële staat/staten van de begunstigde zouden hebben uitgevoerd overeenkomstig de International Standards on Auditing, zouden er misschien nog andere zaken onder onze aandacht zijn gekomen die wij u zouden hebben gemeld.

Informatiebronnen

Het verslag is gebaseerd op informatie die ons door het management van de begunstigde in antwoord op specifieke vragen is verstrekt dan wel is verkregen en afgeleid uit de informatie- en boekhoudsystemen van de begunstigde.

Feitelijke bevindingen

Bovengenoemde, naar activiteit uitgesplitste financiële staat/staten) werd(en) onderzocht en alle werkzaamheden ten behoeve van onze opdracht zoals beschreven in de bijgevoegde tabel, werden verricht. Op grond van de resultaten van deze werkzaamheden komen wij tot de conclusie dat:

Alle documentatie en boekhoudkundige informatie die voor het verrichten van deze werkzaamheden nodig waren, door de begunstigde aan ons werden verstrekt. Er waren geen uitzonderingen, afgezien van de hieronder vermelde.

Uitzonderingen

• In enkele gevallen was de accountant niet in staat de aangegeven werkzaamheden tot een goed einde te brengen. Het betreft de volgende uitzonderingen:

uitzonderingen zoals de onmogelijkheid om essentiële informatie af te stemmen, het niet beschikbaar zijn van gegevens, zodat de accountant de procedures niet kon verrichten, enz. moeten hier worden vermeld. De Commissie zal deze informatie gebruiken bij haar besluitvorming over de hoogte van de te vergoeden bedragen.

Xxxxxxx van dit verslag

Dit verslag is uitsluitend bestemd voor het hierboven aangegeven doel.

Dit verslag is uitsluitend bedoeld voor vertrouwelijk gebruik door de begunstigde en de Europese Commissie en om aan de Europese Commissie te worden voorgelegd in samenhang met de vereisten van artikel II.4.4 van de subsidieovereenkomst. Noch de begunstigde noch de Europese Commissie mag dit verslag voor een ander doel aanwenden, noch mag het aan een andere partij (ter inzage) worden verstrekt. De Europese Commissie mag dit verslag alleen (ter inzage) beschikbaar stellen aan anderen die volgens de regelgeving recht op toegang ertoe hebben, in het bijzonder het Europees Bureau voor fraudebestrijding en de Europese Rekenkamer.

Dit verslag heeft alleen betrekking op bovengenoemde financiële staat/staten en betreft geen enkele andere financiële staten van de begunstigde.

Bij het opstellen van het verslag is er geen sprake van een belangenconflict4 tussen de accountant en de begunstigde. Het honorarium van de accountant voor de opstelling van het verslag bedroeg €

  .

4 Een belangenconflict doet zich voor wanneer de objectieve houding van de accountant bij het opstellen van het certificaat feitelijk of schijnbaar in het geding is, bijv. ingeval de accountant:

- betrokken was bij het opstellen van de financiële staten (formulier C);

- waarschijnlijk rechtstreeks voordeel heeft bij de aanvaarding van het certificaat;

- nauwe banden heeft met ieder die de begunstigde vertegenwoordigt;

- een directeur, beheerder of partner van de begunstigde is;

- in elke andere situatie verkeert die zijn of haar onafhankelijkheid of bekwaamheid om het certificaat onpartijdig op stellen in het gedrang brengt.

Xxx zijn graag bereid de bevindingen van ons verslag met u te bespreken en zo nodig aanvullende informatie te verstrekken of assistentie te verlenen.

[officiële naam van het accountantskantoor]

[[naam en functie van een bevoegde vertegenwoordiger]

<dd maand jjjj>,<handtekening van de accountant>

Door de accountant verrichte procedures

De accountant organiseert zijn werkzaamheden en voert deze uit overeenkomstig de doelstelling en omvang van deze opdracht alsmede de hieronder omschreven te verrichten controlewerkzaamheden. Bij het verrichten van deze werkzaamheden kan de accountant methodes gebruiken zoals het inwinnen van inlichtingen en uitvoeren van analyses, (her)berekening, het verrichten van cijferbeoordeling/vergelijking, ander administratief detailonderzoek, waarnemingen ter plaatse, onderzoek van administratieve bescheiden en stukken, verificatie van activa en het verkrijgen van bevestigingen of elke andere methode die voor het tot een goed einde brengen van deze controlewerkzaamheden noodzakelijk wordt geacht.

De Europese Commissie behoudt zich het recht voor richtlijnen met voorbeelddefinities en bevindingen uit te brengen ter ondersteuning van de accountant over de aard en wijze van presentatie van de controlebevindingen. De Europese Commissie behoudt zich het recht voor de controlewerkzaamheden te wijzigen via een schriftelijke kennisgeving aan de begunstigde. De uit te voeren controlewerkzaamheden zijn als volgt:

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
Personeelskosten
1. Reken uurlonen en overheadkosten voor personeel na (bij minder dan twintig werknemers wordt iedereen meegenomen, anders een steekproef van minimaal twintig werknemers of 20% van de werknemers, indien dit laatste een groter aantal oplevert), vermeld het gehanteerde aantal “productieve uren” en de gehanteerde uurtarieven. Wanneer een steekproef wordt gebruikt, moet een willekeurige selectie worden gemaakt om een representatieve steekproef te verkrijgen. "Productieve uren": het (gemiddeld) aantal effectief gewerkte uren dat een werknemer per jaar beschikbaar is, na aftrek van vakantie, ziekteverlof of om andere redenen niet gewerkte uren. De accountant heeft voor elke werknemer de berekening ontvangen van de productieve uren na inspectie van alle gegevens, de nationale wetgeving, arbeidsovereenkomsten, contracten en alle andere relevante documentatie. Deze berekening moet gebaseerd zijn op de overeenkomstige periode(s) in de financiële staten of in het laatste afgesloten boekjaar (afhankelijk van hetgeen door de begunstigde wordt gebruikt).	De accountant neemt een steekproef van     werknemers op een totaal van     werknemers. De accountant kreeg van elke werknemer in de steekproefomvang van   , de personeelskosten (salaris en werkgeverskosten) uit de salarisadministratie alsmede het aantal productieve uren volgens de tijdregistratie van elke werknemer. De accountant heeft voor elke geselecteerde werknemer het uurloon nagerekend door de werkelijke personeelskosten te delen door het werkelijk aantal productieve uren, welke uitkomst vervolgens vergeleken is met de uurtarieven die door de begunstigde in rekening zijn gebracht. Er werden geen uitzonderingen gemeld. Het gemiddelde aantal productieve uren per geselecteerde werknemer bedroeg      . De berekening van de productieve uren is in overeenstemming met de gebruikelijke accountingpraktijk van de begunstigde. Indien de productieve uren of personeelskosten niet kunnen worden vastgesteld, dienen deze (met vermelding van de bedragen) als uitzonderingen in het hoofdverslag te worden vermeld. Indien de berekening van de productieve uren afwijkt van de gebruikelijke accountingpraktijk van de begunstigde moet dit als een uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.
2. Voor dezelfde selectie werknemers onderzoek en beschrijving van de tijdregistratie (papier/computer,	Tijdregistratie van werknemers gebeurt dagelijks/wekelijks/maandelijks op papier of met een computersysteem. De geselecteerde tijdregistraties waren door de projectbeheerder of leidinggevende

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
dagelijks/wekelijks/maandelijks, ondertekend, geaccordeerd)	geaccordeerd. Indien geen tijdregistraties zoals hierboven beschreven beschikbaar zijn, moet dit als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.
3. Rechtspositie van werknemers en arbeidsvoorwaarden van het personeel. De accountant dient de arbeidsovereenkomsten van elke geselecteerde werknemer te krijgen en te vergelijken met de door de begunstigde gebruikte standaardarbeidsovereeenkomst. Afwijkingen die niet in de subsidieovereenkomst zijn opgenomen, moeten als uitzondering worden vermeld.	De accountant heeft de arbeidsovereenkomst van alle selecteerde werknemers nagekeken en bevonden dat zij: – door de begunstigde rechtstreeks waren aangeworven conform de nationale wetgeving, – onder technisch toezicht en verantwoordelijkheid van uitsluitend de begunstigde stonden, en – betaald werden volgens de normale praktijken van de begunstigde. Personeel voor wie niet alle drie de voorwaarden opgaan, moet als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld (met de aantallen).
4. Toepassing van gemiddelde personeelskosten Naargelang er al dan niet een goedgekeurd certificaat betreffende de methodologie beschikbaar is (CoMAv of CoM voor gemiddelde personeelskosten), moet 4a, 4b of 4c worden toegepast: 4a: Met een goedgekeurd certificaat betreffende de methodologie voor onder meer de gemiddelde personeelskosten: 4b. Zonder goedgekeurd certificaat betreffende de methodologie (niet voor eigenaars van mkb en onbezoldigde natuurlijke personen): • De accountant heeft alle relevante handboeken en/of interne richtsnoeren waarin de voor de berekening van de gemiddelde personeelskosten gebruikte methode is beschreven, onderzocht; • De accountant heeft een lijst ontvangen van alle	4a. De accountant constateerde dat de personeelskosten verantwoord in de financiële staat: • berekend zijn met gebruikmaking van gemiddelde kosten conform de berekeningssystematiek die is aangegeven in het verslag van bevindingen betreffende de berekeningssystematiek van    . • berekend zijn op basis van bedragen uit de betrokken periode die aansluiten op de financiële administratie van de betrokken periode. • Voor zover categorieën worden gebruikt, heeft de accountant onderzocht of de onderzoeker (of onderzoeksgerelateerde persoon) correct werd geclassificeerd. • De accountant kreeg van de begunstigde de bevestiging dat de gebruikte cijfers geen begrote of geraamde bedragen waren. Indien bedragen niet in overeenstemming kunnen worden gebracht, of indien geraamde of begrote bedragen werden gebruikt, moet dit als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld. 4b.

Procedures

Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen

gemiddelde uurlonen die door de begunstigde overeenkomstig de gebruikte methode zijn berekend; • De accountant heeft gecontroleerd dat bij de berekening van de gemiddelde personeelskosten niet- subsidiabele kosten, als gedefinieerd in art. II.14.3 van bijlage II bij de subsidieovereenkomst of onder andere kostencategorieën gedeclareerde kosten niet in rekening zijn gebracht. • De accountant heeft een lijst ontvangen van alle relevante werknemers (die al dan niet aan EU- projecten werken) op basis waarvan de gemiddelde uurlonen zijn berekend; • De accountant heeft de toewijzing van de personeelsleden aan de correcte groep gecontroleerd en de juistheid van de VTE geverifieerd; • De accountant heeft een numerieke aansluiting gemaakt tussen de bij de berekening van het gemiddelde uurloon gehanteerde totale personeelskosten en de totale personeelskosten als geregistreerd in de wettelijk verplichte rekeningen; • De accountant heeft aan de hand van een steekproef gecontroleerd dat het correcte gemiddelde uurloon is toegepast voor de gedeclareerde personeelskosten van het gecontroleerde project. 4c. Zonder goedgekeurd certificaat betreffende de methodologie – uitsluitend van toepassing voor eigenaars van mkb en onbezoldigde natuurlijke personen: • De accountant heeft de loon- en boekhoudgegevens, contracten en andere relevante juridische documenten gecontroleerd om na te gaan dat de eigenaars van de mkb en de betrokken natuurlijke personen geen loon ontvangen. • De accountant heeft documenten ontvangen (zoals loopbaanoverzichten, cv’s, diploma’s en andere relevante documenten) die de beroepservaring van de

De accountant heeft geconstateerd dat: • er geen discrepanties zijn tussen de in de relevante documenten beschreven methode en de door de begunstigde toegepaste methode; • de voor de berekening van de gemiddelde personeelskosten per uur gebruikte methode overeenstemt met de gebruikelijke kostenboekhoudpraktijk van de begunstigde; • de numerieke aansluiting geen verschillen heeft opgeleverd. • De accountant bevestigt dat de voor de berekening van de gemiddelde personeelskosten gehanteerde cijfers niet gebaseerd zijn op begrote of geraamde bedragen. Indien bedragen niet in overeenstemming kunnen worden gebracht, of indien geraamde of begrote bedragen werden gebruikt, moet dit als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld. Indien de gebruikelijke boekhoudpraktijk afwijkt van de beschreven praktijk, moet dit als een uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld. 4c. • Eigenaars van mkb en natuurlijke personen die op forfaitaire basis personeelskosten declareren, ontvangen geen loon.

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
betrokken personen staven en als basis dienen voor de vaststelling van de passende onderzoekscategorie overeenkomstig het werkprogramma “mensen”. • De accountant heeft gecontroleerd of de vergoeding voor de kosten van levensonderhoud overeenstemt met het referentiejaar waarin de uitnodiging is gepubliceerd op grond waarvan is beslist voor het project subsidies toe te kennen en dat de begunstigde voor het betrokken land de correcte correctiecoëfficiënt heeft toegepast als gepubliceerd in het werkprogramma “mensen” van het jaar waarin de uitnodiging is gepubliceerd. • De accountant heeft het uurloon herberekend door de vergoeding voor levensonderhoud voor de betrokken onderzoekscategorie te delen door het standaard aantal productieve uren (1575) en het te vermenigvuldigen met de juiste correctiecoëfficiënt voor het betrokken land. • De accountant heeft de door de personen waarvan de loonkosten op forfaitaire basis warden gedeclareerd ingevulde tijdsregistratiebladen nagekeken.	Indien zij een loon ontvangen, moet dit als een uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld. • De aan projecten bestede tijd is door de personen waarvan de personeelskosten op forfaitaire basis in rekening worden gebracht, correct geregistreerd. Die tijdsregistratiegegevens zijn gecontroleerd door een hiërarchische overste of een andere persoon die bij het project is betrokken. Indien geen hiërarchische overste of andere persoon die nauw samenwerkt met de betrokkenen beschikbaar is, bevestigt de accountant dat documentatie beschikbaar is om de correctheid van de tijdsregistratiegegevens te staven. Het ontbreken van tijdsregistratiegegevens in het hoofdverslag als een uitzondering worden vermeld. • Het uurtarief dat van toepassing is voor alle eigenaars van mkb en onbezoldigde natuurlijker personen, is correct berekend. • Het totale aantal uren dat gedurende een jaar voor het EU-project wordt geclaimd, stemt overeen met hun tijdsregistratiebladen, maar ligt niet hoger dan het standaard aantal productieve uren per mkb-eigenaar of natuurlijke persoon (1575). Indien de berekening niet correct is of de bedragen niet onderling kunnen worden aangesloten, moet dit in het hoofdverslag als een uitzondering worden vermeld.
Uitbesteding
5. Van de begunstigde een beschrijving verkrijgen van het van elders aangetrokken personeel en deze vergelijken met bijlage 1 van de subsidieovereenkomst.	De accountant heeft de door de begunstigde verstrekte beschrijving van het van elders aangetrokken personeel vergeleken met de specificaties in bijlage 1 van de subsidieovereenkomst, en geconstateerd dat een en ander overeenstemde. Indien de beschrijving niet duidelijk overeenstemt, moet dit als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.
6. Verifieer documenten en verkrijg bevestigingen dat subcontracten zijn aanbesteed/gegund volgens een aanbestedingsprocedure waaronder begrepen een analyse volgens het principe “laagste offerte in verhouding tot de te leveren prestaties” (beste prijs-kwaliteitverhouding), transparantie en gelijke behandeling. Alles controleren indien het om minder dan twintig items	De accountant heeft aanbestedingsdocumenten betreffende elk subcontract verkregen en geconstateerd dat de aanbestedingsprocedure was gevolgd. Hij heeft tevens vastgesteld dat als hulp bij de definitieve keuze van een subcontractant ofwel een schriftelijke analyse betreffende offertes in verhouding tot te leveren prestaties door de begunstigde was opgesteld, of dat het contract was gegund als onderdeel van een vóór aanvang van het project gesloten raamcontract. Indien de accountant van geen van beide situaties bewijsstukken krijgt overgelegd, moet het bedrag van het subcontract als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
gaat, anders een steekproef nemen van minimaal twintig of 20% van de items, afhankelijk van wat de grootste groep is.
Andere directe kosten
7. De toewijzing van apparatuur onderhevig aan afschrijving is op de juiste wijze vastgesteld en aan het project toegerekend. Alles controleren indien het om minder dan twintig items gaat, anders een steekproef nemen van minimaal twintig of 20% van de items, afhankelijk van wat de grootste groep is.	De accountant heeft vastgesteld dat het aan het project toegerekende materieel aansloot met de financiële administratie en daaraan ten grondslag liggende facturen. De begunstigde heeft de relatie met het project op de facturen en aankoopbescheiden en, waar van toepassing, de projectadministratie aangegeven. De waarde van de apparatuur kwam met de factuur overeen en er werd geen btw of andere identificeerbare indirecte belasting in rekening gebracht. De afschrijvingsmethode die gehanteerd werd om de apparatuur ten laste van het project te brengen, werd met de normale waarderingsgrondslagen van de begunstigde vergeleken en hetzelfde bevonden. Indien goederen in rekening zijn gebracht die niet met bovenstaande overeenkomen, moeten zij als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld (met de aantallen).
8. Reiskosten zijn correct vastgesteld en aan het project toegewezen (en zijn in overeenstemming met de gangbare beleid van de begunstigde bij niet [EU] [Euratom]- werkzaamheden met betrekking tot reizen in eerste klas, enz.) Alles controleren indien het om minder dan twintig items gaat, anders een steekproef nemen van minimaal twintig of 20% van de items, afhankelijk van wat de grootste groep is. De begunstigde dient schriftelijke bewijsstukken inzake zijn normale reiskostenbeleid te overleggen (bijv. gebruik van eersteklastickets) teneinde de accountant in staat te stellen de in rekening gebrachte reiskosten hiermee te vergelijken.	De accountant heeft de steekproef gecontroleerd en geconstateerd dat de begunstigde reiskosten aan het project had toegewezen door op facturen en aankooporders naar het betreffende project te verwijzen, waardoor deze in de projectadministratie terug te vinden waren. De in rekening gebrachte kosten werden vergeleken met de facturen en in overeenstemming bevonden. Er werd geen BTW of andere identificeerbare indirecte belasting berekend. Het gebruik van reizen in eerste klas was in overeenstemming met het schriftelijk beleid van de begunstigde. Kosten die niet in de projectadministratie zijn opgenomen en niet van een duidelijke toewijzing zijn voorzien (gewoonlijk via vermelding van een projectnummer op de originele factuur), moeten (met de bedragen) als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.
9. Verbruiksgoederen zijn correct geïdentificeerd en aan het project toegewezen. Alles controleren indien het om minder dan twintig items gaat, anders een steekproef nemen van minimaal twintig of 20% van de items, afhankelijk van wat de grootste groep is.	De accountant heeft de steekproef gecontroleerd en geconstateerd dat de begunstigde kosten voor verbruiksgoederen aan het project had toegewezen door op facturen en aankooporders naar het project te verwijzen, hetgeen tot gevolg had dat deze in de projectadministratie terug te vinden waren. De in rekening gebrachte kosten werden vergeleken met de facturen en in overeenstemming bevonden. Er werd geen BTW of andere identificeerbare indirecte belasting berekend. Kosten die niet in de projectadministratie zijn opgenomen en niet van een duidelijke toewijzing zijn voorzien (gewoonlijk via vermelding van een projectnummer op de originele factuur), moeten (met de bedragen) als uitzondering in het hoofdverslag worden vermeld.
Indirecte kosten
10. Verkrijg en beoordeel een gedetailleerde specificatie van de indirecte kosten (aansluitend op de financiële administratie	De accountant heeft het totale overheadbedrag dat was toegewezen verkregen en afgestemd op de boekhoudbescheiden van de desbetreffende periode.

5 Buitensporige of ondoordachte kosten volgens de definitie van door de Commissie gepubliceerde richtsnoeren.

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
en bevestig vast dat de volgende kosten hieronder niet zijn begrepen: a. identificeerbare indirecte belastingen, met inbegrip van btw, b. invoerrechten, c. debetrentes, d. voorzieningen voor eventuele toekomstige verliezen of lasten, e. wisselkoersverliezen, kosten gerelateerd aan opbrengsten van het kapitaal, f. uit hoofde van een ander EU-project gedeclareerde, gemaakte of terugbetaalde kosten, g. schulden en kosten van schulden, of buitensporige of ondoordachte kosten5. Het voornoemde geldt niet voor begunstigden die indirecte kosten op forfaitaire basis declareren overeenkomstig bijlage II bij de subsidieovereenkomst, welke wordt herzien.. In dergelijke gevallen moet de volgende procedure worden gevolgd: • De accountant bevestigt dat het in de financiële staat/staten gehanteerde forfait in overeenstemming is met bijlage II van de subsidieovereenkomst. • De accountant heeft de gedeclareerde indirecte kosten op basis van het forfait herberekend met het oog op de rekenkundige nauwkeurigheid.	De accountant heeft het aandeel aan indirecte kosten [als een percentage van de personeelskosten / als een vast uurtarief voor personeel/als een andere door de begunstigde vermelde kostenfactor] herberekend en in overeenstemming verklaard met het in de financiële staat/staten gehanteerde percentage. Van de administratieve organisatie heeft de accountant een gedetailleerde specificatie verkregen van indirecte kosten die ten laste van het contract waren gebracht en heeft de afzonderlijke bedragen afgestemd op het algemeen grootboek van de begunstigde. De accountant heeft geconstateerd dat kosten voor niet-onderzoeksactiviteiten van de begunstigde zoals fabricage, scholing, het op de markt brengen van producten of diensten, niet bij de berekening waren meegenomen. Voor ieder element van de specificatie heeft de accountant de bevestiging van de begunstigde gekregen dat het geen van de aangegeven niet-subsidiabele kosten betrof (karakteristieke voorbeelden zijn leasingkosten, kosten voor leningen, voorzieningen voor dubieuze debiteuren (maar geen normale voorzieningen), plaatselijke bedrijfs- en onroerendgoedbelastingen, douanerechten, wisselkoersverliezen vanwege facturering in vreemde valuta). Alleen de in de richtsnoeren van de Commissie opgesomde vormen van buitensporige en ondoordachte kosten moeten in aanmerking worden genomen. Van de accountant wordt niet gevraagd ter zake een vakkundig oordeel te geven of assurance te bieden. Bedragen die niet aan bovengenoemde criteria voldoen of waarover aan de accountant onvoldoende informatie is verstrekt om de soort kosten te onderzoeken en te vergelijken, moeten (met de bedragen) in het hoofdverslag als uitzonderingen worden vermeld. Uitsluitend voor begunstigden die indirecte kosten forfaitair declareren: De accountant heeft geconstateerd dat: • het forfait in rekening is gebracht overeenkomstig bijlage II van de subsidieovereenkomst en is berekend op basis van de directe subsidiabele kosten, met uitzondering van de kosten voor subcontracten en de kosten van middelen die door derden beschikbaar worden gesteld en die worden gebruikt in de panden van de begunstigde. • de numerieke aansluiting geen verschillen aan het licht heeft gebracht.
11. Beoordeel de toepassing van een vereenvoudigde methode voor de berekening van overheadkosten op het niveau van de juridische entiteit. De begunstigde mag een vereenvoudigde methode van berekening toepassen (ofwel vanwege gebrek aan	Het administratieve systeem van de begunstigde laat geen afzonderlijke identificatie toe van indirecte kosten voor afzonderlijke afdelingen. [en/of] Het administratieve systeem van de begunstigde werkt op kasbasis; met gebruikmaking van ramingen worden er eindejaarscorrecties aangebracht om bepaalde toegenomen kosten in rekening te brengen.

Procedures	Standaardbevinding en basis voor de melding van uitzonderingen
bedrijfsboekhouding of vanwege een wettelijk vereiste voor het gebruik van een vorm van op kasbasis gevoerde boekhouding). Hiermee is echter niet het gebruik geoorloofd van een algemene raming noch een ”standaardpercentage” dat niet is afgeleid van de financiële administratie in de desbetreffende periode. Het percentage (niet de methodologie) moet dus voor elke boekhoudperiode worden bijgewerkt.	De accountant heeft een specificatie van de overheadkosten en correctieposten verkregen, alsmede de bron van de betrokken boekingsposten. De begunstigde heeft de accountant de ten grondslag liggende berekeningen verstrekt die de grondslag voor extra boekingsposten laten zien. De accountant heeft deze berekeningen in overeenstemming gebracht met de betrokken informatiebronnen van het beheer. Elementen van een vereenvoudigde berekening die percentageramingen zijn en niet met onderliggende gegevens vergeleken kunnen worden, moeten (met de bedragen) in het hoofdverslag als uitzonderingen worden vermeld.
12. Onderzoek en vergelijk de toegepaste wisselkoersen naar euro’s.	De accountant heeft de toegepaste wisselkoersen vergeleken met de officiële, door de Europese Unie vastgestelde toepasselijke valutakoersen; de begunstigde hanteerde [één kiezen]: • de wisselkoers op het moment waarop de feitelijke kosten werden gemaakt; • de geldende wisselkoers op de eerste dag van de maand volgend op het einde van de verslagperiode. Als geen overeenstemming over de toegepaste koersen kan worden bereikt, moet dit (met vermelding van het bedrag) in het hoofdverslag als uitzondering worden vermeld.
13. Identificatie van ontvangsten. De begunstigde is verplicht alle ontvangsten die verband houden met het project (inkomsten uit evenementen, kortingen van leveranciers, enz.) in zijn declaratie op te nemen.	De accountant heeft de betrokken projectadministratie onderzocht en van de begunstigde bevestigingen verkregen dat de verantwoorde bedragen een volledige weergave waren van de met het project gerelateerde inkomstenbronnen. Het in de declaratie opgenomen bedrag aan ontvangsten stemt overeen met het in de projectboekhouding opgenomen bedrag. Afwijkingen tussen de in de projectadministratie opgenomen ontvangsten en die welke door de begunstigde in de declaratie zijn verantwoord, moeten (met vermelding van het bedrag) in het hoofdverslag als uitzonderingen worden vermeld.
14. Identificatie van renteopbrengsten op voorfinanciering. Indien de begunstigde de projectcoördinator is, moeten de op voorfinanciering verkregen renteopbrengsten worden aangegeven.	De accountant heeft de betrokken projectadministratie vergeleken met de rente volgens de bankafschriften en deze met elkaar in overeenstemming bevonden. Afwijkingen tussen de in de projectadministratie opgenomen renten en die welke door de begunstigde zijn aangegeven, moeten (met vermelding van het bedrag) in het hoofdverslag als uitzonderingen worden vermeld.

[officiële naam van het accountantskantoor]

[naam en functie van een bevoegde vertegenwoordiger]

<dd maand jjjj>

<Handtekening van de accountant>