Deel 1 – Kaders van SBR
Deel 1 – Kaders van SBR
Versie 1.0
1 april 2024
Document informatie
In dit document staan de kaders van Standard Business Reporting (SBR) centraal. Deze kaders bepalen de concrete invulling van het SBR Afsprakenstelsel.
Dit document maakt integraal onderdeel uit van het SBR Afsprakenstelsel. Het SBR Afsprakenstelsel omvat meerdere documenten die de afspraken bevatten omtrent:
1. Kaders van SBR;
2. Governance;
3. Gestructureerde gegevens;
4. Gekwalificeerde ondertekening en verzegeling;
5. Formele uitwisseling.
Versiebeheer
Versie | Datum | Wijziging |
1.0 | 1 april 2024 | Initiële versie |
Contact
Inhoudsopgave
1.3. Karakteristieken van SBR 5
2.3. Overzicht van domeinen binnen SBR 7
3.1. Doel van het SBR Afsprakenstelsel 8
3.2. Reikwijdte van het SBR Afsprakenstelsel 8
3.3. Inhoud van het SBR Afsprakenstelsel 8
3.4. Uitgangspunten bij het (door)ontwikkelen van het SBR Afsprakenstelsel 10
Standard Business Reporting (hierna: SBR) is de Nederlandse methode voor het elektronisch
uitwisselen van bedrijfsrapportages of andere zakelijke documenten tussen organisaties. Dit vindt plaats op een efficiënte, betrouwbare en veilige manier op basis van (internationale) open standaarden. De grondslag voor deze elektronische uitwisseling is veelal gebaseerd op wet- en
regelgeving of contractuele overeenkomsten.
Standaardisatie staat hierbij centraal. Om een gestandaardiseerde methode voor elektronische
informatie-uitwisseling te kunnen hanteren, moeten er op verschillende gebieden afspraken worden gemaakt. Deze zijn vastgelegd in het SBR Afsprakenstelsel; een zorgvuldig samengestelde set van specificaties, regels en afspraken die toepasbaar zijn in een breed scala van informatieketens.
Binnen SBR wordt de term ‘domein’ gebruikt als classificatiemechanisme voor het indelen en beheren van informatieketens en - indien relevant - de binnen deze informatieketens benodigde artefacten, zoals een taxonomie en/of ondertekeningsbeleid.
SBR is tot stand gekomen als een samenwerkingsverband tussen de Nederlandse overheid en het bedrijfsleven vanuit het oogpunt om een gezamenlijk een bijdrage te leveren aan de maatschappij door:
• het verlagen van de (administratieve) lasten van informatie-uitwisseling;
• het verhogen van de (kosten)efficiëntie van dienstverlening;
• het verhogen van de kwaliteit van gegevens;
• het vergroten van de transparantie.
Het behalen van deze doelstelling is binnen informatieketens alleen mogelijk door middel van standaardisatie. Dat is wat het SBR Afsprakenstelsel partijen biedt: een methode om het elektronisch uitwisselen van gegevens binnen een informatieketen efficiënt, betrouwbaar en veilig te laten
verlopen. Het geeft zodoende de kaders voor belangrijke vraagstukken voor informatieketens, zoals de vastlegging van transactiegegevens, de relatie tussen transactie- en rapportagegegevens, het gewenste syntactische formaat, de veilige wijze van uitwisseling, het waarborgen van de
authenticiteit van de bron en de noodzakelijke geautomatiseerde verwerkingen.
Door het toepassen van SBR kunnen partijen gebruik maken van de kennis en ervaring van vele andere partijen bij het inrichten van informatieketens.
1.3. Karakteristieken van SBR
De volgende karakteristieken van SBR zijn te onderkennen:
Volwassen afsprakenstelsel
Het SBR Afsprakenstelsel is sinds 2007 operationeel en wordt voortdurend doorontwikkeld. Hierdoor blijft de methode up-to-date en sluit het aan bij de huidige ontwikkelingen in elektronische
gegevensuitwisseling.
Erkend door de overheid
SBR is door de Nederlandse overheid erkend als bouwsteen binnen de Generieke Digitale
Infrastructuur (GDI) voor system-to-system informatie-uitwisseling in informatieketens van publieke dienstverleners.
Grootschalig gebruik
SBR wordt jaarlijks toegepast voor de uitwisseling van miljoenen berichten in Nederland. Zo wordt SBR door de Belastingdienst gebruikt als het exclusieve digitale kanaal voor het middels software
indienen van elektronische belastingaangiftes bij de Belastingdienst. SBR is ook de methode voor het elektronisch deponeren van jaarrekeningen bij het handelsregister van de Kamer van Koophandel.
Ook voor kleine aantallen
SBR is niet alleen bestemd voor het elektronisch uitwisselen van grote hoeveelheden berichten, maar ook zeker geschikt voor de toepassing in informatieketens die zich kenmerken door het uitwisselen van een beperkt aantal documenten.
Ook voor private informatieketens
SBR wordt niet alleen in publieke informatieketens toegepast, maar ook in private informatieketens. Zo hanteren de Nederlandse (groot)banken SBR voor de elektronische informatie-uitwisseling van zakelijke data tussen bedrijven, organisaties en financiële instellingen.
Actieve markt
Er is een actieve markt ontstaan met verschillende leveranciers van SBR-dienstverlening, gericht op zowel uitvragende als rapporterende partijen. Deze brede participatie voorkomt vendor lock-in, waardoor organisaties niet afhankelijk worden van één leverancier voor het uitwisselen van
informatie.
Efficiënte implementatie
De partij die verantwoordelijk is voor het inrichten van een informatieketen met elektronische informatie-uitwisseling kan dit op efficiënte wijze doen door gebruik te maken van het SBR
Afsprakenstelsel. Hierdoor hoeft deze partij niet zelf het wiel uit te vinden, maar kan aanhaken bij de ruime kennis en ervaring van de SBR-gemeenschap in Nederland en de beschikbare en bewezen bouwstenen. Dit bevordert de adoptie van gestandaardiseerde elektronische informatie-uitwisseling en maakt de implementatie efficiënter.
In een informatieketen wordt informatie uitgewisseld tussen minimaal twee verschillende
organisaties: de aanleverende partij en de uitvragende partij. In de meeste informatieketens zullen echter meer partijen betrokken zijn die een bepaalde functie vervullen binnen de keten, zoals
intermediairs, agenten en uitvoeringsorganisaties.
Binnen SBR wordt de term ‘domein’ gebruikt als classificatiemechanisme voor het indelen en beheren van informatieketens en - indien relevant - de binnen deze informatieketens benodigde artefacten.
Om dit mogelijk te maken worden twee soorten domeinen onderscheiden: uitwisselings-domeinen en artefact-domeinen.
Een uitwisselings-domein bestaat uit één of meer informatieketens waarin organisaties informatie verzamelen, vastleggen, aggregeren en uitwisselen op basis van de afspraken omtrent
gestructureerde gegevens uit het SBR Afsprakenstelsel.
De eigenaar van een uitwisselings-domein is meestal de uitvragende partij binnen de betreffende informatieketen(s) van het domein. Een uitwisselings-domein realiseert eigen artefacten die toegepast kunnen worden in haar eigen informatieketens.
In een artefact-domein is geen sprake van informatie-uitwisseling, maar worden één of meer artefacten gerealiseerd ten behoeve van het beoogde gebruik binnen informatieketens van meerdere uitwisselings-domeinen. Veelvoorkomende artefacten zijn bijvoorbeeld een XBRL taxonomie of een ondertekeningsbeleid. De eigenaar van een artefact-domein is meestal de gezaghebbende partij
binnen het desbetreffende domein.
Artefact-domeinen richten zich op het realiseren van artefacten vanuit de Nederlandse context. Er
zijn ook artefacten te onderkennen die zich richten op een wereldwijde of Europese toepassing. Deze externe artefacten kunnen door domeinen worden toegepast. Een domein bepaalt zelf of en op
welke wijze een artefact gebruikt wordt binnen het betreffende domein. Een goed voorbeeld van een extern artefact is de IFRS (International Financial Reporting Standards) Accounting taxonomie die jaarlijks door de IASB (International Accounting Standards Board) wordt uitgebracht.
Voorbeeld
Een informatieketen waarin de jaarrekening het object van uitwisseling is, zal vaak behoorlijk complex zijn. Dit komt omdat er dan sprake is van afhankelijkheid van verschillende domeinen.
De taxonomie van het uitwisselings-domein zal over het algemeen een andere taxonomie importeren die de relevante verslaggevingsstandaarden bevat. De geïmporteerde taxonomie is een artefact dat voorkomt uit een Nederlands artefact-domein of een extern artefact.
Daarnaast kan dit uitwisselingsdomein ook een accountantsverklaring vereisen bij de jaarrekening. Deze accountantsverklaring is ook opgesteld op basis van een taxonomie (artefact) en ondertekend met een digitale handtekening van de accountant. De (juridische) context van deze digitale handtekening is
beschreven in een ondertekeningsbeleid (artefact).
Informatieketens hebben vaak karakteristieken die voortkomen uit wet- en regelgeving of uit keuzes uit het verleden. Hierdoor zullen zij niet allemaal op exact dezelfde wijze kunnen of willen opereren.
Een domein conformeert zich aan het SBR Afsprakenstelsel voor de inrichting van de
informatieketen(s) in het domein en/of het realiseren van de artefacten. Het SBR Afsprakenstelsel is op generieke wijze beschreven en bevat een groot aantal componenten, waardoor een concrete
invulling door een domein vaak noodzakelijk is. Hierbij zal een domein redeneren vanuit de unieke eigenschappen van het betreffende domein.
Om draagvlak te creëren voor de concrete invulling van de toepassing van het SBR Afsprakenstelsel in een domein, werkt de domeineigenaar samen met haar stakeholders in een eigen vorm van 'domein- governance’. Elk domein heeft in meer of mindere mate een eigen domein-governance waarin wordt besloten op welke wijze SBR zal worden toegepast op basis van de karakteristieken van het
betreffende domein.
In deze domein-governance worden domein specifieke vraagstukken gezamenlijk besproken met alle belanghebbende partijen. Er is geen vaste blauwdruk voor de wijze waarop een domein-governance eruit moet zien. Het is aan de domeineigenaar en haar stakeholders in het betreffende domein om dit te bepalen.
Voorbeeld
Een artefact-domein die verantwoordelijk is voor de realisatie van een taxonomie die door meerdere
uitwisselings-domeinen wordt toegepast, zoals die van een verslaggevingsstandaard, zal waarschijnlijk een omvangrijkere domein-governance kennen dan de verschillende uitwisselings-domeinen die hier gebruik van maken. Dit komt omdat het belang van dit artefact zeer groot is en omdat de verschillende uitwisselings- domeinen niet inhoudelijk verantwoordelijk kunnen zijn voor dit artefact.
2.3. Overzicht van domeinen binnen SBR
Op de SBR website zal binnenkort een korte beschrijving opgenomen van elk domein dat gebruik maakt van het SBR Afsprakenstelsel.
3.1. Doel van het SBR Afsprakenstelsel
Het doel van het SBR Afsprakenstelsel is om een set van specificaties, regels en afspraken te creëren die op eenvoudige wijze toepasbaar is in alle Nederlandse informatieketens waarin
bedrijfsrapportages of andere zakelijke documenten op een kwalitatief hoogwaardige manier elektronisch worden uitgewisseld tussen organisaties.
Om dit te bereiken moet het SBR Afsprakenstelsel goed functioneren, gemakkelijk toepasbaar zijn en up-to-date blijven met de nieuwste technologieën, wet- en regelgeving en gebruikersbehoeften. Dit betekent dat het SBR Afsprakenstelsel zich voortdurend moet blijven ontwikkelen en verbeteren.
3.2. Reikwijdte van het SBR Afsprakenstelsel
De toepassing van het SBR Afsprakenstelsel is duidelijk afgebakend voor informatieketens met een aantal specifieke kenmerken:
• gericht op zakelijke rapportages en andere documenten met een formeel karakter op basis van wet- en regelgeving, contractuele overeenkomsten of anderszins;
• toegepast in informatieketens van zowel publieke als private partijen;
• bedoeld voor informatieketens met veel aanleveraars naar één (of enkele) uitvrager(s) (‘aanleveren’) of vice versa (‘terugleveren’);
• bedoeld voor het ‘brengen’ van gegevens; vaak op basis van plicht, maar wel op eigen initiatief.
3.3. Inhoud van het SBR Afsprakenstelsel
Het SBR Afsprakenstelsel bestaat uit verschillende specificaties, regels en afspraken die zijn beschreven in meerdere documenten. Deze documenten zijn gevisualiseerd in Figuur 1.
2. Governance
1. Kaders van SBR
3. Gestructureerde gegevens
3a − Afspraken over de toepassing van referentieschema’s
3b − Afspraken over de
toepassing van XBRL
4. Gekwalificeerde ondertekening &
verzegeling
4a − Afspraken over de toepassing van elektronische
handtekeningen, zegels
en tijdsstempels
5. Formele uitwisseling
5a − Afspraken over de elektronische
uitwisseling van documenten
Figuur 1 – Inhoud van het SBR Afsprakenstelsel
1. Kaders van SBR
De kaders van SBR gaan nader in op de fundamentele kaders van SBR die centraal staan bij de invulling van de onderliggende afspraken.
Deze afspraken zijn opgenomen in dit document: Deel 1 – Kaders van SBR
2. Governance
De governance beschrijft de afspraken over de wijze waarop partijen met elkaar samenwerken voor het ontwikkelen en verbeteren van het SBR Afsprakenstelsel.
De afspraken omtrent governance zijn opgenomen in het document: Deel 2 – Governance
3. Gestructureerde gegevens
Onder gestructureerde gegevens wordt verstaan de toepassing van open standaard(en) waarmee gegevens in een gestructureerd formaat eenduidig kunnen worden verzameld, vastgelegd, geaggregeerd en uitgewisseld.
Binnen het SBR Afsprakenstelsel worden gestandaardiseerde referentieschema’s gedefinieerd die organisaties kunnen ondersteunen bij het verzamelen, vastleggen, aggregeren en uitwisselen van informatie.
De afspraken omtrent de toepassing van referentieschema’s zijn opgenomen in het document: Deel 3a - Afspraken over de toepassing van referentieschema’s
Binnen het SBR Afsprakenstelsel is de keuze gemaakt om in het kader van uitwisseling de
internationale open standaard XBRL (eXtensible Business Reporting Language) te hanteren. Slechts in uitzonderlijke situaties kunnen informatieketens hiervan afwijken, bijvoorbeeld wanneer
internationale regelgeving de toepassing van een andere standaard voorschrijft.
De afspraken omtrent de toepassing van XBRL zijn opgenomen in het document: Deel 3b - Afspraken over de toepassing van XBRL
4. Gekwalificeerde ondertekening en verzegeling
Onder gekwalificeerde ondertekening en verzegeling wordt verstaan de toepassing van internationale open standaard(en) waarmee gekwalificeerde elektronische handtekeningen, elektronische zegels en elektronische tijdstempels kunnen worden gezet. Binnen het SBR Afsprakenstelsel is de keuze
gemaakt om in dit kader de specificaties te hanteren die worden gepubliceerd door het Technical Committee (TC) Electronic Signatures and Infrastructures (ESI) van het Europees Telecommunicatie en Standaardisatie Instituut (ETSI). Door het publiceren van deze specificaties geven zij een nadere
invulling van de wettelijke vereisten binnen Europa die voorkomen uit de eIDAS-verordening.
Bij het gebruik van gekwalificeerde elektronische certificaten worden de TC ESI specificaties
aangevuld met eisen van PKIoverheid, de public key infrastructure (PKI) van de Nederlandse overheid.
De afspraken omtrent de toepassing van de TC ESI specificaties en de eisen van PKIoverheid zijn opgenomen in het document: Deel 4a - Afspraken over de toepassing van elektronische
handtekeningen, zegels en tijdsstempels.
5. Formele uitwisseling
Onder formele uitwisseling wordt verstaan de afspraken omtrent de verwerkingen binnen
uitwisselingsprocessen, relevante technische koppelvlakken en andere technische onderdelen die noodzakelijk zijn voor de uitwisseling van gegevens. Hiervoor zijn veelal verschillende (internationale) open standaarden van toepassing.
Dit geheel maakt onderdeel uit van het SBR Afsprakenstelsel en is terug te vinden in het document: Deel 5a – Afspraken over de elektronische uitwisseling van documenten.
3.4. Uitgangspunten bij het (door)ontwikkelen van het SBR Afsprakenstelsel
De volgende uitgangspunten staan centraal bij het (door)ontwikkelen van het SBR Afsprakenstelsel:
Proactief doorontwikkelen
Het SBR Afsprakenstelsel moet proactief worden doorontwikkeld door de gremia van de SBR
Governance. Dit betekent dat het toevoegen van nieuwe standaarden niet samen hoeft te gaan met de toepassing hiervan binnen bestaande informatieketens. Het kan ook gericht zijn op (potentieel) toekomstige informatieketens.
Transparantie
Alle (potentiële) wijzigingen in het SBR Afsprakenstelsel moeten op transparante wijze worden gecommuniceerd. Dit betekent dat alle (vastgestelde) verslagen openbaar moeten zijn en dat elk document een goede versiehistorie heeft, waarmee elke wijziging terug te herleiden is naar zijn oorsprong.
Backwards-compatible
Het SBR Afsprakenstelsel moet rekening houden met zogenaamde backwards compatibility bij het wijzigen van de afspraken. Oftewel, het mag niet zo zijn dat op korte termijn afspraken worden gewijzigd die in bestaande informatieketens veelvuldig worden toegepast.
Stimuleren markt
Er dient geopereerd te worden vanuit de gedachte dat een actieve markt van SBR dienstverleners, zowel voor uitvragende als rapporterende partijen, verder gestimuleerd dient te worden. Dit
betekent dat geïnteresseerde domeinen kunnen worden geïnformeerd over welke SBR dienstverleners hen mogelijkerwijs kunnen helpen.