DE STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR

DE STICHTING ADMINISTRATIEKANTOOR

Onderbelicht instrument van goed bestuur in het familiebedrijf

Een stichting administratiekantoor (STAK) is voor familiebedrijven een fiexibele manier om de zeggenschap over de onderneming te regelen. Continuïteit, fiscaal voordeel en bestuurbaarheid zijn de voornaamste motieven om een STAK op te richten. Als na de ‘DGA-fase’ eigendom en leiding de facto uit elkaar worden gehaald, is het belangrijk om met de STAK een actief platform te creëren waarop bestuur, directie en RvC goed kunnen samenwerken.

48

Goed Bestuur &Toezicht 1 2016

Xxxxxxxxxx xxx Xxxx en Xxxx Xxxxxx

E

en STAK, voluit Stichting Administratiekantoor, is een stichting met een specifiek doel, veelal het

beheren van aandelen en het uitoefenen van het stemrecht daarop. Een STAK maakt het, in combina- tie met het certificeren van aandelen, mogelijk om de twee kernelementen van een aandeel structureel van elkaar te scheiden: het stemrecht (de macht/zeggen- schap) en het economisch recht: dividendrecht en verkooprecht1.

Nederland is één van de weinige landen waar dat op deze manier mogelijk is. Het is een instrument waar in de praktijk veel gebruik van wordt gemaakt, niet alleen door familiebedrijven2. In dit artikel richten we ons op het gebruik van de STAK in familiebedrijven. Het grote voordeel van een STAK is dat het een heel flexibel instrument is waarmee maatwerk kan worden ingericht voor de zeggenschap, afhankelijk van de governance vraagstukken die spelen. Alhoewel de STAK veel wordt ingezet door eigenaren van familie- bedrijven is er weinig geschreven over hoe de STAK

in de praktijk de rol als eigenaar uitvoert. We zien in de praktijkvoorbeelden dat de STAK ondoordacht wordt opgezet of wordt gebruikt voor persoonlijke motieven van de DGA (directeur groot aandeelhou- der). We zien ook dat ondernemers een STAK hebben opgericht en eigenlijk niet precies weten wat het doel is.

Vanuit goed ondernemingsbestuur is dit een kennishiaat dat aandacht verdient. Dit artikel gaat daarom in op de bestuurlijke werking van de STAK in het familiebedrijf. Nadat we kort ingaan op de vraag hoe vaak gebruik wordt gemaakt van een STAK, bespreken we de redenen voor de oprichting voor een STAK in het familiebedrijf. Dit werken we in paragraaf 4 verder uit door met behulp van voorbeelden te schetsen hoe de STAK in de praktijk als bestuursin- strument wordt gebruikt. In paragraaf 5 bekijken we de rol van de eigenaar in die drie gevaflen nog eens nader. We sluiten af met een conclusie.

De auteurs baseren zich voor wat betrefi de casuïstiek op hun eigen ervaring met familiebedrijven die gebruik maken van een STAK. De indeling gerelateerd aan doelen van een STAK in familiebedrijven is mede gebaseerd op de input van verschiflende dienstverle- ners waaronder advocaten en notarissen.

15.000 STAK’s

In Nederland is nog geen onderzoek gedaan naar hoe vaak en in welke omstandigheden een STAK wordt ingezet. We weten dat er in Nederland ongeveer 15.000 STAK’s zijn3 maar hoeveel daarvan verbonden zijn aan een familiebedrijf weten we niet.

In België, waar vanaf 1980 de Nederlandse STAK wordt gebruikt als instrument voor inrichten van zeggenschap in familiebedrijven, is in 2006 onderzoek gedaan onder Belgische beursfondsen4. Men onder- zocht welke beursgenoteerde familiebedrijven gebruik maakten van een STAK, een familieholding of aandeel- houdersovereenkomsten. De STAK en de familiehol- ding bleken favoriet. De STAK bleek favoriet in de derde generatie om familie eigendom te organiseren bij steeds verder uitwaaierend aandeelhouderschap.

De STAK is in Nederland een ingeburgerd instrument dat niet afleen wordt gebruikt als er sprake is van een derde of latere generatie in het familiebedrijf. Ook in de overdracht van eerste naar tweede generatie wordt het instrument gebruikt. We zuflen dit verder uitwer- ken in het vervolg waarin we ingaan op motieven voor oprichting van een STAK.

- - -

HOE WERKT DE STAK TECHNISCH

De STAK is een instrument dat als stichting een wettelijke basis heeft met rechtskracht naar derden en contractueel wordt aangevuld met een contract tussen de stichting en de certificaathouders (administratievoorwaarden).

De vermogens- en zeggenschapsrechten worden gesplitst door de aandelen van BV X onder te brengen in een stich- ting (Stichting Administratiekantoor aandelen B.V. X), waarbij de voormalige aandeelhouders als tegenprestatie voor het “inleveren” van hun aandelen “certificaten van aandelen” terug krijgen.

- Dividend en andere opbrengsten (verkoop van de aan- delen) worden direct doorbetaald aan de houders van certificaten. Certificaathouders sluiten onderling vaak nog een certificaathoudersovereenkomst om onderlinge afspraken te maken, bijvoorbeeld over uitkoop.

- Het bestuur van de Stichting is stemgerechtigd in de alge- mene vergadering en beslist hoe in de algemene verga-

Goed Bestuur &Toezicht 1 2016 49

dering van BV X wordt gestemd over de meest wezenlijke besluiten zoals benoeming, schorsing en ontslag van de statutaire directie (de bestuurders), benoeming, schor- sing en ontslag van commissarissen, vaststelling van de vergoedingen van de statutaire directie en de commis- sarissen, vaststelling van de jaarrekening, bepalen van de winstbestemming en geven van decharge voor bestuur en toezicht, wijziging van de statuten, liquidatie van de ven- nootschap.

Meestal heeft het STAK bestuur verreweg de meeste bevoegdheden en soms liggen bij de certificaathouders nog een aantal belangrijke bevoegdheden (bijv benoeming/ ontslag van bestuursleden van de STAK, vereiste toestem- ming van de certificaathouders voor bepaalde belangrijke besluiten van het bestuur van de STAK, wijziging admini- stratievoorwaarden, decertificering (terugdraaien van de certificering), etc.

Bron: Xxxxxxxxxxxxx.xx

- - -

Redenen voor oprichting van een STAK

De STAK wordt gebruikt omdat op een fiexibele manier zeggenschap en economische rechten kunnen worden losgekoppeld. Het STAK bestuur oefent (de meeste) zeggenschap uit, certificaathouders hebben de economische rechten en aKankelijk van de invufling nog enige zeggenschap. In de praktijk komen we in familiebedrijven 3 hoofdredenen tegen om een STAK op te richten5,6.

Vaak is het in de praktijk een combinatie van deze doelen die speelt bij oprichting. Dat zal blijken uit de voorbeelden die in het volgende paragraaf worden gegeven. Daarin zal ook naar voren komen welke bestuurlijke taken bij de verschiflende STAK vormen centraal staan.

Continuïteit

Een DGA van 50 jaar weet nog niet hoe zij haar opvolging zal regelen. Haar kinderen zijn nog relatief jong en zij weet nog niet of zij ooit in het bedrijf wiflen

Relevante documenten bij de oprichting van een STAK in een familiebedrijf

	1. Familieconvenant 2. Certificaathouders overeenkomst 3. Administratie- voorwaarden 4. Statuten van de STAK 5. Statuten van de vennootschap	Opgesteld door de familie. Intentie overeenkomst die
Familie		juridisch wordt uitgewerkt in andere documenten.
Certificaathouders		Juridische uitwerking tussen certificaathouders
		onderling van zaken in familieconvenant (bijv. over
Contractuele rechten en plichten		uitkoop, wie aandeelhouder mag zijn)
Bestuur		Regelen de verhouding en rechten en plichten tussen
STAK		de STAK en certificaathouders.
aandeelhouderschap		Openbare notariële akte waarin is vastgelegd hoe de
XXX		XXXX werkt (wat is het doel van de STAK, wie heeft
Vennootschap bv		welke bevoegdheden, hoe worden die uitgeoefend
		etc)
Directie
		Openbare notariële akte waarin is vastgelegd hoe de
		vennootschap werkt (wat is het doel van de vennoot-
		schap, wie heeft welke bevoegdheden, hoe worden
		die uitgeoefend etc)

Vennootschap bv

50 Goed Bestuur &Toezicht 1 2016

Doel STAK	Toelichting
1. Continuïteit	De STAK is opgericht om, vaak met het oog op overlijden van de DGA, continuïteit van het bedrijf te kunnen waarborgen. De DGA houdt veelal de certificaten. Het kan zijn dat is bepaald is dat tot aan de noodgebeurtenis de DGA alleen in het STAK bestuur zit en alleen formaliteiten worden afgehandeld. Het kan ook zijn dat al externen zijn betrokken, al dan niet actief.
2. Fiscaal voordeel	De STAK is opgericht vanwege fiscale redenen. Economisch eigendom is overgedragen, vaak aan de kinderen van de voormalige eigenaar. Zij houden de certificaten. Als de voormalige eigenaar het nog voor het zeggen heeft in het STAK bestuur is de rol van de STAK vaak puur een formele rol.
3. Bestuurbaarheid van het bedrijf bij uitwaaierend eigendom	In tweede, derde en volgende generatie familiebedrijven kan het aantal aandeelhouders snel toenemen. In die gevallen wordt vaak een STAK opgericht. De groei van het aantal aandeelhou- ders gaat vaak gepaard met toename van verschillen tussen aandeelhouders (bijv. werkenden niet werkenden) en een afname van betrokkenheid van sommige aandeelhouders. De familie wil dat de zeggenschap ligt bij een beperkte groep die goede beslissingen kan nemen in het STAK bestuur. De economische eigendom -certificaten- ligt bij meer mensen. Het STAK bestuur oefent in de praktijk de rol uit van eigenaar in de aandeelhoudersvergadering.

gaan werken. Ze weet ook niet of zij het bedrijf later zuflen wiflen overnemen als eigenaar. De DGA richt een STAK op waarin zij naast zichzelf twee externen vraagt als STAK bestuurders. Een heefi veel ervaring in de bedrijfstak, de ander is financieel sterk en gewend om over strategie te spreken. Xx vraagt hen om samen met haar een actieve rol in het STAK bestuur te nemen, vooral in het klankborden over het bedrijf, financiën en strategie. Mocht haar iets overkomen, dan weten zij van de hoed en de rand, ze kennen de waarden waarvoor zij staat. Mocht zij overlijden, dan kunnen ze met haar kinderen de beslissingen nemen die moeten worden genomen. De DGA laat haar kinderen met hen kennismaken zodat zij niet voor verrassingen komen te staan, mocht zich dat onverhoopte scenario voordoen dat zij wegvalt. Positief neveneffect van deze structuur is dat zij voor zichzelf ook sparringpartners heefi neergezet. Formeel is de STAK eigenaar, in de praktijk werkt de groep als een soort Raad van Advies en neemt de DGA de beslissingen zelf.

In bovenstaand voorbeeld wordt voorzien in de mogelijke bestuurlijke leemte als gevolg van het overlijden van de DGA. Certificaathouder is de DGA. Het STAK bestuur van de op continuïteit gerichte

STAK is in de casus ook al actief aan het werk als een soort adviesorgaan. Gegeven de ruime bevoegdheden van het STAK bestuur is de personele invufling van het STAK bestuur cruciaal. Stel dat de DGA overlijdt dan zal het bestaan van de STAK de continuïteit ten goede komen mits er geschikte personen zijn aangetrokken

-niet per definitie altijd de vertrouwenspersonen van de DGA- met gevoel voor wat nodig is in dit familiebe- drijf. Maar het komt waarschijnlijk vaker voor dat een continuiteits-STAK vooral op papier bestaat en pas actief wordt als de DGA overlijdt.

Een andere variant dan de hierboven beschreven is dat zolang de DGA leefi hij/zij de enig bestuurder is van de STAK. In dat geval wordt vastgesteld wordt dat bij zijn/haar overlijden een nieuw STAK bestuur wordt benoemd. Dit kan bestaan uit de partner, kinderen, externen of een combinatie daarvan. Nadeel van deze variant is dat een STAK bestuur nog helemaal van scratch moet beginnen terwijl het de gebeurtenis die leidt tot het noodscenario al heel ingrijpend en verstorend kan zijn.

Wat we in de praktijk ook tegenkomen is dat DGA’s over hun graf xxxxxx regeren door in de statuten van de STAK bepalingen voor de toekomst op te nemen.

Goed Bestuur &Toezicht 1 2016 51

Bijvoorbeeld dat het bedrijf niet verkocht mag worden in de komende 50 jaar. Op deze manier wordt de STAK een constructie om de ideeën van een DGA naar de toekomst toe te beschermen. Het is twijfelachtig of zo’n beschermingsconstructie juridisch houdbaar is. En in de praktijk zal dit niet bijdragen aan continuïteit van het bedrijf en de belangen van afle stakeholders.

Fiscaal voordeel

In een familiebedrijf staan de resultaten de laatste jaren onder druk. Dit jaar zal het resultaat bijna nul zijn. Voor volgend jaar zijn de verwachtingen beter. Er zijn 3 kinderen waarvan er 2 in het bedrijf werken. De DGA/oprichter krijgt van zijn accountant te horen dat het slim is om nu over te dragen, immers, de winst is laag en daardoor kan er een goede deal met de fiscus worden gemaakt. Dan moet e.e.a. nog wel even snel geregeld worden voor het jaar einde. De DGA/oprichter ziet dat wel ziten en laat de juridische documentatie opmaken. Onder de kerstboom krijgen de 3 kinderen een onverwacht cadeau, aflemaal 25% van de door de STAK uitgegeven certificaten. De laatste 25% van de aandelen blijven bij vader. Die zit als enige in het STAK bestuur en houdt, ondanks overdracht van het vermogen, de touwtjes strak in handen. Xx xxxxx voor de kinderen ook persoonlijke holdings opgericht met een STAK daarboven en is ook van deze STAKs de bestuurder. Zo weet hij zeker dat ze pas aan het dividend kunnen komen als hij dat wil.

Bovenbeschreven STAK is voornamelijk opgericht vanwege fiscale motieven. Dat is op zich een legitieme reden. En op korte termijn verandert er in de praktijk van de governance eigenlijk niets. In dit geval is de STAK passief, vader handelt formaliteiten af en

EEN STAK IS EEN HEEL FLEXIBEL INSTRUMENT WAARMEE MAATWERK KAN WORDEN INGERICHT VOOR DE ZEGGENSCHAP

Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y

onderneemt zoals hij daarvoor deed. Het risico is dat zich in de toekomst lastige zaken gaan voordoen waar nu nog niet is over nagedacht. Aanvuflend is het dus belangrijk na te denken wat dat kan zijn. De kinderen worden nog niet als certificaathouders betrokken. Er is nog niet nagedacht over continuïteit en bestuurbaar- heid van het bedrijf op langere termijn, basale vragen zijn nog niet met de kinderen besproken:

- Wiflen de vier kinderen wel aflemaal eigenaar zijn en weten ze wat de rechten en plichten zijn die daaraan zijn verbonden?

- Welke rol in het bedrijf of als eigenaar ambiëren ze?

- Kunnen ze samen eigenaar zijn of liggen confiicten op de loer?

- Hoe gaan ze de zeggenschap verdelen, mogen degenen die niet in het bedrijf werken meebeslissen? Stel dat de kinderen niet met elkaar door een deur kunnen dan is de gekozen eigenaarsconstructie bedreigend voor de continuïteit van het bedrijf. De vraag is dan ook of het verstandig was om met stoom en kokend water voor het einde van het jaar zonder overleg over te dragen. De tijd zal het in dit geval leren. In de tussentijd lijkt het verstandig dat de kinderen zich samen gaan beraden over wat er op hen af kan komen. Antwoorden op de hier boven gestelde vragen zijn nodig om tot een geschikte governance structuur te komen.

Bestuurbaarheid van het bedrijf

Bij een middelgroot familiebedrijf zijn 5 broers en zussen gezamenlijk als eigenaren betrokken. Bij de overdracht van de eigendom van de 2e naar de 3e generatie is er een stichting administratiekantoor opgericht. Een broer en een zus werken in het bedrijf waarvan één in de directie. De andere zussen en broer zijn afleen als eigenaar betrokken bij het bedrijf. Ieder heefi 20% van de certificaten.

Naast de statuten van de STAK en de aandeelhouders- overeenkomst is er ook een familieconvenant waarin de familie helder heefi verwoord hoe zij haar eige- naarsrol van het bedrijf wil vervuflen. Dit familiecon- venant is een belangrijk kader voor het STAK bestuur. Het STAK bestuur wordt gevormd door 3 externen, 1 vertegenwoordiger van de familie en 1 vertegenwoordi- ger van de directie van het bedrijf. De externen

52 Goed Bestuur &Toezicht 1 2016

EEN RISICO VAN EEN STAK BIJ UITWAAIEREND EIGENDOM IS DAT DE BETROKKENHEID VAN CERTIFICAATHOUDERS AFNEEMT

Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y

brengen naast algemene bestuurservaring specifieke kennis in op fiscaal, juridisch en familiebedrijfskundig gebied. In dit bedrijf is ook een Raad van Commissaris- sen actief en binnen de familie is er een familieoverleg. De afgelopen jaren is er gewerkt aan het verder professionaliseren van het bestuur van de STAK. Belangrijk aspect was daarbij het goed vormgeven van het informeren en overleggen tussen de directie, de RVC en het bestuur van de STAK. Inmiddels is daar een goede modus in gevonden waarbij zowel schrifielijk als via een aantal vergaderingen het STAK bestuur goed aangehaakt is op de ontwikkelingen bij het bedrijf.

Als er in een familiebedrijf meerdere aandeelhouders zijn is een STAK een manier om de zeggenschap te organiseren door een kleine groep STAK bestuurders de beslissingen te laten nemen. Vanaf tweede generatie familiebedrijven biedt de STAK de mogelijkheid om als familie de rol als eigenaar richting het bedrijf in te vuflen. Voor het bedrijf is het een voordeel dat het te maken heefi met één STAK bestuur in plaats van individuele aandeelhouders. Via de samenstefling van het STAK bestuur en de statuten kunnen tevens eventuele belangentegensteflingen worden opvangen. Denk aan een de mogelijkheid om af te spreken dat afleen de certificaathouders die in het bedrijf werken een plaats in het STAK bestuur kunnen krijgen. Op deze wijze kan meer prioriteit gegeven worden aan het belang van de continuïteit van het bedrijf boven de wens voor uitkering van dividend door minder betrokken certificaathouders. Maar ook kan ervoor worden gekozen dat het STAK bestuur wordt gevormd door een combinatie van werkende en niet in het bedrijf werkende certificaathouders. Op deze wijze wordt namelijk wel de betrokkenheid van de certifi- caathouders die geen actieve rol hebben in het bedrijf versterkt. In een familieconvenant kan de familie de

belangrijkste principes voor de invufling van de governance vastleggen.

In het hier beschreven voorbeeld neemt de STAK een actieve eigenaarsrol in. Er vinden regelmatig STAK bestuursvergaderingen plaats en er bestaat een overlegstructuur tussen de STAK en de certificaathou- ders. Aandeelhoudersrechten worden actief uitgeoe- fend, bijvoorbeeld bij benoeming van bestuurders en/ of commissarissen, het goedkeuren van directievoor- steflen, x.x. Xxxxx het STAK bestuur in dit soort situaties zo’n belangrijke rol heefi zien we steeds vaker dat in een functieprofiel wordt beschreven hoe de invufling van het STAK bestuur eruit moet zien. In het voorbeeld is er naast een actieve STAK ook een RvC in functie. In deze en soortgelijke situatie is het heel belangrijk dat beide roflen helder zijn afgebakend en dat goede communicatie plaats vindt tussen STAK bestuur, RvC en de directie. Aanvuflend hierop is een goede communicatie tussen STAK bestuur en certifi- caathouders cruciaal. Een risico van een STAK constructie bij uitwaaierend eigendom is namelijk dat de betrokkenheid van certificaathouders afneemt.

Sommige familiebedrijven wiflen vanwege deze reden niet met een STAK werken. Het is aan het STAK bestuur om betrokkenheid te blijven stimuleren.

De rol van de STAK staat niet vast maar zal geduren- de de levensfase van het bedrijf en de familie verande- ren. Zo is het de verwachting dat het bedrijf uit bovenstaand kader in de komende 10 jaar zich zal ontwikkelen van een broers en zussen team naar een neven en nichten consortium. De overdracht naar de volgende generatie is in dit bedrijf nog niet urgent maar staat al wel op de agenda van het STAK bestuur. In eerste instantie gaat het vooral om een oriëntatie om de mogelijkheden maar komende jaren moeten hier wel belangrijke besluiten in worden genomen. Het STAK bestuur heefi hier een belangrijke rol in om de

Goed Bestuur &Toezicht 1 2016 53

ER ZIJN ONDERNEMERS DIE EEN STAK HEBBEN OPGERICHT MAAR EIGENLIJK NIET PRECIES WETEN WAT HET DOEL IS

Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y

nieuwe eigendomssituatie in goede banen te leiden. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat het bedrijf de eigenaar heefi en houdt die het nodig heefi om te kunnen fioreren.

Samenvatting en conclusie

Aan het bestaan van STAK’s in familiebedrijven liggen vaak verschiflende doelen ten grondslag. We beschre- ven drie STAK varianten met als doelen continuïteit, fiscaal voordeel en bestuurbaarheid van het bedrijf bij uitwaaierende eigendom. Een STAK dient vaak meerdere van deze doelen.

De rol van eigenaar wordt in een eerste generatie DGA bedrijf bijna nooit bewust uitgeoefend. De DGA heefi het voor het zeggen, in welke rol dan ook.

Eigendom en leiding vaflen samen. Voor een DGA die gaat nadenken over de volgende generatie zijn redenen voor oprichting van een STAK vaak continuïteit of fiscaliteit. Voor beide gevaflen is het goed te overwe- gen wat een actievere invufling van de STAK zou kunnen bijdragen. Communicatie met de familie voor de oprichting wordt vaak overgeslagen maar kan moei- lijkheden achteraf voorkomen. Stel bijvoorbeeld dat de DGA wegvalt dan is het goed dat de familie weet wie er in het STAK bestuur ziten. Daarbij is het ook belang- rijk dat de STAK geen beschermingsconstructie wordt voor de ideeën van een DGA.

De rolinvufling wordt anders als de eigendom overgaat en broers/zussen of neven/nichten actief eigenaar worden. Eigendom en leiding worden in dat geval de facto uit elkaar gehaald. Dit vraagt van de familie om een helder kader te zeten voor het STAK bestuur. Dit vraagt om een goed samengesteld STAK bestuur dat actief haar rol uitoefent en certificaathouders betrekt. STAK bestuur, directie en RvC moeten goed kunnen

samenwerken. Een STAK is in dit geval geen passief administratief/juridisch instrument maar kan een uitstekend platform worden om de eigenaarsrol uit te oefenen. Wel kost het tijd, aandacht en goede samen- werking tussen partijen om dit goed te laten werken.

Conclusie is dat de STAK in veel gevaflen een goede rol kan vervuflen in de governance van het familiebe- drijf maar wel met de bovengenoemde kantekeningen. Goed begrip van goed bestuur in het familiebedrijf vraagt om inzicht in de mogelijke rol van de STAK. Dit artikel heefi hieraan een bijdrage wiflen leveren.

Noten

1 In Nederland is recent de mogelijkheid gecreëerd om stem- rechtloze aandelen uit te geven. Dit artikel gaat niet in op dit instrument en wat voor- en nadelen ten opzichte van een STAK zijn.

2 Vooral beursgenoteerde ondernemingen maken gebruik van een STAK om zich te beschermen tegen vijandige overnames.

3 Bron: Kamer van Koophandel

4 door de faculteit der rechtsgeleerdheid van de Koninklijke Universiteit Leuven

5 Een vierde reden voor oprichting van een STAK in een familie- bedrijf die we zijn tegengekomen is het controleren van de zeg- genschap als niet familieleden mede eigenaar zijn. Deze reden laten we verder buiten beschouwing.

6 Met dank aan de feedback van verschiflende notarissen en advo- caten aan wie we deze indeling hebben voorgelegd.

Over de auteurs:

Xx. Xxxxxxxxxx xxx Xxxx xxxxx een financiële achtergrond en is opgeleid als mediator en coach. Sinds 10 jaar richt ze zich vooral op familiebedrijfskundige vraagstukken en begeleidt familiebe- drijven en bedrijfsfamilies. Zij vervult roflen als coach, adviseur, commissaris en voorziter van diverse STAK besturen.

Xx. Xxxx Xxxxxx is lector Familiebedrijven op Hogeschool Windes- heim en daar tevens directeur van het Landelijk Expertisecen- trum Familiebedrijven. Daarnaast is ze STAK bestuurder bij een familiebedrijf.

54 Goed Bestuur &Toezicht 1 2016