ENERGIEOPLOSSINGEN
ENERGIEOPLOSSINGEN
Anderlechtse Haard: renovatie van de verwarmingsinstallatie loopt op zijn einde
In juni 2016 sloot Xxxxxxx een energieprestatiecontract* af met de Anderlechtse Haard. Het doel van dit contract, met een looptijd van 12 jaar, is om de ecologische voetafdruk te verkleinen met een minderverbruik van 5 000 MWh en een jaarlijkse besparing van € 266 000 te realiseren op de energiefactuur van de inwoners van de Anderlechtse Haard (2 416 appartementen).
Het aan Luminus Solutions toevertrouwde energieprestatiecontract voorzag in:
• de installatie van zes nieuwe warmtekrachtkoppelingseenheden.
• de renovatie van 15 verwarmingsinstallaties, uitgerust met regel- en bedieningssystemen op afstand.
• het onderhoud van 31 verwarmingsketels.
• de installatie van 4 fotovoltaïsche installaties.
Eind december 2018 waren behalve de renovatie van één verwarmingsinstallatie alle geplande werkzaamheden uitgevoerd. In 2018 werden de verwarmingsinstallaties in verschillende appartementsgebouwen gerenoveerd:
• installatie van condensatieketels.
• plaatsing van een nieuwe collector uitgerust met pompen met een variabel debiet en een uitgebreid systeem voor het regelen van de verwarming en de productie van sanitair warm water.
• plaatsing van thermostatische kranen op alle radiatoren van de appartementen.
Al deze maatregelen samen maken het mogelijk om de werkingstemperatuur van de volledige installatie te beheren en een hoog comfort aan te houden.
Om de energieprestatiedoelstellingen van het contract te bereiken, besloot Luminus Solutions ook om zeven extra micro-warmtekrachtkoppelingseenheden van 15 en 33 kVA te installeren om de gemeenschappelijke ruimten te verwarmen. Het is een systeem dat tegelijkertijd warmte en elektriciteit produceert, wat een primaire energiebesparing van 12 tot 25% oplevert in vergelijking met een klassieke installatie.
Op de verjaardag van het contract, in de zomer van 2019, zullen alle te verwezenlijken werkzaamheden door de dochterondernemingen van Luminus, Dauvister en ATS, afgerond zijn.
*Een energieprestatiecontract (EPC) omvat verbintenissen met betrekking tot de beschikbaarheid, het comfort en de energieprestaties in de tijd, waardoor het zich onderscheidt van een standaard onderhoudscontract. De dienstverlener wordt betaald op basis van de verwezenlijkte besparingen. Hiertoe voorziet een EPC in de implementatie van verschillende manieren om de energieprestaties te verbeteren: renovatie van de verwarmings- en verlichtingssystemen, verbetering van de regeling van het gebouw, isolatie van de muren en/of daken, bediening op afstand van de apparatuur, continue monitoring van de prestaties enz.
Isolatie van de warmwaterdistributie van een van de sites van de Anderlechtse Haard.
8
ENERGIEOPLOSSINGEN
Energieprestatiecontract op 14 schoolsites: 2/3 van de werkzaamheden voltooid in 2018
In 2018 zijn de werkzaamheden in het kader van het Renowatt-project, die moesten worden gerealiseerd als onderdeel van het energieprestatiecontract, aardig opgeschoten.
In 2016 haalde Xxxxxxx een van de deelcontracten binnen die werden gegund in het kader van deze aanbesteding, met als aanbestedende overheid de GRE-Liège. Dit contract voorziet in de energierenovatie van 14 scholen in de provincie Luik, waaronder zes in Oupeye en vier in Seraing.
In 2017 kon 15% van de geplande werkzaamheden worden gerealiseerd. Eind 2018 was 60% van de werkzaamheden voltooid, met:
• voor het buitenschrijnwerk, de vervanging van meer dan 4 000 m² ramen door hoogwaardige ramen in aluminium, een 100% recycleerbaar materiaal.
• de isolatie en renovatie van meer dan 10 000 m² gevels en daken. Dit vermindert de verwarmingsbehoeften van meer dan 70 klassen en sportzalen. De gebruikte gevelmaterialen zijn van natuurlijke oorsprong (terracotta bakstenen) of recycleerbaar (zink).
• de installatie van 280 kWc zonnepanelen, verspreid over zeven sites.
• de renovatie van 14 verwarmingsinstallaties, verspreid over zeven sites, met behulp van technologieën die allemaal bijdragen tot energiebesparing. De werkzaamheden omvatten onder meer de plaatsing van hoogrendementsketels en accessoires (condensatietechnologie op aardgas), de thermische isolatie van distributiecircuits en de installatie van regelelementen voor de HVAC-apparatuur.
Aanvankelijk stelde het Renowatt-project gemiddeld 33% minder verbruik op de 14 locaties voorop, goed voor een energiebesparing van meer dan 300 000 euro per jaar. De tussentijdse resultaten zijn positief. Ze tonen aan dat de doelstelling waarschijnlijk zal worden overschreden dankzij een uitstekende kwaliteit van de implementatie en de doeltreffendheid van de door Luminus Solutions ingevoerde oplossingen.
*Renowatt: biedt via een centraal loket ondersteuning aan lokale overheden om de energieprestatiecontracten van publieke gebouwen te realiseren, op initiatief van GRE-Liège.
Zonnepanelen op het dak van de polytechnische school van Hoei.
Gerenoveerde zinken gevel aan de polytechnische school van de provincie Luik, in Hoei.
9
ENERGIEOPLOSSINGEN
Energie-efficiëntieoplossingen voor woonzorgcentrum Damiaan
In 2018 deed de Senior Living Group een beroep op Luminus en zijn dochterondernemingen, Xxxxx XX en Insaver, om het energieverbruik van een van zijn woonzorgcentra, Damiaan, in Tremelo, te optimaliseren.
Er werden verschillende energie-efficiëntieoplossingen geïmplementeerd:
• De vernieuwing van de verwarmingsinstallaties, begonnen op 28 augustus 2018 en beëindigd op 16 januari 2019, werd uitgevoerd door Xxxxx XX, een dochteronderneming van de ATS Groep.
• De vernieuwing en isolatie van drie daken door Insaver, in totaal 4 600 m².
• De installatie door Insaver van 815 zonnepanelen, met een vermogen van 220,05 kWp, was klaar op 21 december 2018. De installatie werd eind januari 2019 geïnspecteerd en goedgekeurd.
Dankzij deze werkzaamheden kan woonzorgcentrum Damiaan zijn energieverbruik en CO2-uitstoot verminderen.
Nieuwe verwarmingsinstallaties.
Installatie van 815 zonnepanelen op het dak van woonzorgcentrum Damiaan.
10
ENERGIEOPLOSSINGEN
Renovatie van de verlichting bij EOC:
een besparingspotentieel van één miljoen euro
De bestaande armaturen werden vervangen door LED-armaturen.
EOC, een Vlaams chemiebedrijf, profiteert van aanzienlijke energiebesparingen dankzij de energie-efficiëntieoplossingen van Luminus en zijn dochterondernemingen, ATS
en Vanparijs Engineers. In 2018 werden al ongeveer 400 van de 2 000 voorziene LED armaturen geplaatst.
EOC is een Vlaams chemiebedrijf en een belangrijke internationale speler op de markt van composieten, latex, emulsies, oppervlakteactieve stoffen en kleefstoffen.
EOC wou het energieverbruik en de ecologische voetafdruk van zijn belangrijkste fabrieken in Vlaanderen verminderen en besloot daarvoor een beroep te doen op Luminus en zijn dochterondernemingen. Na een gedetailleerde audit van de installaties, werden verschillende energie-efficiëntieoplossingen ingezet om deze doelstellingen te behalen:
• De renovatie van de verlichting, waarbij de bestaande armaturen werden vervangen door verschillende LED armaturen op de productievestigingen in Oudenaarde en Evergem. De renovatie, gefinancierd door externe investeerders, loopt over vijf jaar en is onderverdeeld in verschillende fasen. De eerste fase, die 20% van het renovatieproject vertegenwoordigt,
werd in 2018 voltooid. Als de volledige renovatie achter de rug is, zal EOC zijn verbruik voor verlichting kunnen terugdringen met 56%, d.i. een vermindering van 1 200 MWh per jaar. Ook de onderhoudskosten zullen dalen en er zal extra kunnen worden bespaard dankzij het gebruik van bewegingssensoren en een lichtregelsysteem. De totale besparing voor EOC bedraagt 1 075 000 euro over vijf jaar!
• De begeleiding door Vanparijs Engineers bij de installatie van een warmtekrachtkoppeling met een vermogen van 600 kWe op de site van Evergem. Deze vervangt een stoom- en warmwaterketel en zorgt voor een relatieve primaire energiebesparing van meer dan 20%. De installatie werd begin 2018 geplaatst.
• De bouw van een windturbine van 4,5 MW. Deze zal worden gebouwd in de loop van 2019.
Met al deze maatregelen zou EOC zijn energieverbruik tegen 2020 met ongeveer 37% kunnen verminderen, wat neerkomt op een daling van 5 000 MWh per jaar.
11
ENERGIEOPLOSSINGEN
UCB: koolstofneutraal tegen 2030 met Luminus en Vanparijs Engineers
UCB deed een beroep op Xxxxxxx en zijn dochteronderneming Vanparijs Engineers voor de installatie van een warmtekrachtkoppeling op het dak van een van zijn gebouwen. Dit maakt deel uit van het actieplan van UCB om zijn milieu-impact te verminderen tegen 2030.
UCB, een Belgische onderneming, heeft besloten een ambitieus actieplan na te streven om de impact van haar activiteiten op de natuurlijke hulpbronnen en het klimaat te verminderen. Het plan streeft een vermindering na van de broeikasgassen met 35% tegen 2030 en 70% tegen 2050, en 20% minder waterverbruik en 25% minder afvalproductie tegen 2030. In dit kader deed UCB een beroep op Xxxxxxx en zijn dochteronderneming Vanparijs Engineers om energie-efficiëntiemaatregelen te implementeren.
Zo werd een warmtekrachtkoppelingseenheid van 800 kWe geïnstalleerd op het dak van een van de gebouwen in het productiecentrum van Braine-l’Alleud. Deze levert zowel elektriciteit als warmte voor de gebouwen en de productie-eenheden van UCB. De overtollige warmte wordt tijdelijk opgeslagen in een buffertank van 30 m³, waardoor het aantal start-stops wordt beperkt.
Het bijzondere van deze warmtekrachtkoppeling is dat ze op om het even welk moment van de dag een aantal uur automatisch kan worden toegewezen aan de elektriciteitsvoorziening om het lokale netwerk te ondersteunen. Dit biedt meer flexibiliteit en zou het elektriciteitsnet kunnen ondersteunen bij stroomtekorten.
De warmtekrachtkoppelingseenheid werd gekoppeld aan een warmtepomp om het globale rendement te verhogen door warmte bij lage temperatuur te revaloriseren.
Door het brandstofverbruik te verminderen en brandstof efficiënter te gebruiken, stelt de
warmtekrachtkoppelingseenheid UCB in staat om de CO2- uitstoot met 39% te verminderen in vergelijking met de afzonderlijke productie van warmte en elektriciteit.
Vanparijs Engineers plaatste de warmtekrachtkoppeling gebruiksklaar op het
dak van het gebouw, een technisch huzarenstukje.
De motor van de warmtekrachtkoppelingseenheid in zijn akoestische behuizing.
12
ENERGIEOPLOSSINGEN
Warmtekrachtkoppeling ViskoTeepak:
stijging rendement met 4,4% na aanpassingen
Na 77 400 bedrijfsuren werd de motor van de warmtekrachtkoppelingseenheid, die in 2007 geïnstalleerd werd bij ViskoTeepak, vervangen om een rendement van 101%* te bereiken. De bijna volledige vernieuwing van de eenheid werd in 2018 uitgevoerd door Vanparijs Engineers.
ViskoTeepak, een bedrijf uit Lommel dat is gespecialiseerd in de productie van verpakkingsmaterialen voor producten op basis van vlees, deed een beroep op Vanparijs Engineers om zijn energievoorziening te optimaliseren.
In 2007 werd een warmtekrachtkoppelingsinstallatie met een vermogen van 2 000 kW geïntegreerd door Vanparijs Engineers om de energie-efficiëntie van het bedrijf te vergroten en de milieu-impact van zijn productie te verminderen. Dankzij een verdere optimalisatie en een all-in onderhoud presteerde de installatie tien jaar lang bijzonder goed, met een gemiddelde totale efficiëntie van meer dan 95%, wat uitzonderlijk is voor een dergelijke installatie.
In 2018 voerde Xxxxxxxxx belangrijke aanpassingen door aan de eenheid. In het bijzonder:
• de vervanging van de Cummins-motor en -generator door een Jenbacher JMS612-motor en een Xxxx-xxxx XXXX 000 W-generator - NOx 250 mg/Nm³, voor een brutovermogen van 2 004 kWe.
• de verbreding van de betonnen basis en de verhoging van de akoestische behuizing vanwege het verschil in configuratie tussen de motoren.
• de koppeling van de nieuwe motor aan de bestaande gasleidingen.
• de vervanging van een aantal componenten zoals uitlaatdempers, rookgaskoelers, warmtewisselaars, pompen, leidingen, gasleidingen, schakelkasten, bedrading, enz.
• de installatie van een intelligent systeem om de installatie permanent te monitoren op afstand.
Andere randapparatuur zoals meters, step-up trafo’s en de voedingskast werden behouden.
Dankzij al deze veranderingen stijgt het rendement van de warmtekrachtkoppelings-eenheid met 4,4% tot 101%*. Het vermogen van de installatie is ook toegenomen maar zeer beperkt, tot 2004 kW.
Vanparijs verlengde ook het onderhoudscontract voor de installatie voor een periode van tien jaar.
*ten opzichte van de onderste stookwaarde.
Nieuwe warmtekrachtkoppelingseenheid.
13
ENERGIEOPLOSSINGEN
Newelec installeert 20 elektrische laadpunten bij bpost
In juli 2018 installeerde Newelec, een dochteronderneming van Xxxxxxx, tien laadstations met twintig laadpunten in Ghlin-Baudour in de gemeente Bergen. Deze zijn gekoppeld aan een beheersysteem waarmee de laadstromen kunnen worden geoptimaliseerd om de verbruikspieken te beperken.
De zes laadstations worden gebruikt om de elektrische bedrijfsvoertuigen van bpost op te laden. Dankzij deze twintig elektrische bestelwagens levert bpost de post niet alleen zonder de uitstoot van gas en fijn stof, maar vermindert het ook de CO2-uitstoot van zijn wagenpark.
De laadstations zijn gekoppeld aan een laadbeheersysteem om verbruikspieken te vermijden en de vraag naar stroom te regelen, zodat de site altijd optimaal van energie wordt voorzien. Het ingevoerde systeem maakt het mogelijk om geheel autonoom prioriteiten te stellen en de laadstromen te beheren in functie van de verschillende rondes. Op die manier heeft men op ieder moment opgeladen voertuigen ter beschikking om de post en de pakjes te verdelen.
In totaal installeerde Newelec bijna 100 laadpunten in 2018.
Twee van de tien laadstations bij bpost.
14
ENERGIEOPLOSSINGEN
6816 zonnepanelen geplaatst in 2018 bij NMC: de grootste installatie in Duitstalig België
In september 2018 plaatsten Xxxxxxx en zijn dochteronderneming Dauvister 6 816 zonnepanelen bij NMC, een toonaangevende onderneming op het gebied van synthetisch schuim, gevestigd in Eynatten, in Duitstalig België. Het is een van de grootste installaties van Wallonië, gefinancierd uit eigen middelen. De productie van energie uit deze zonnepanelen voorkomt een jaarlijkse uitstoot van 500 ton CO2*.
In samenwerking met Xxxxxxxxx, een dochteronderneming gespecialiseerd in zonnepanelen, installeerde Luminus 3 120 zonnepanelen op een braakliggend terrein van 1,4 hectare bij NMC in Raeren. Daarbij komen nog de 3 696 zonnepanelen op de vier daken van de magazijnen van het bedrijf, naast de 2 000 die er al op lagen. In totaal is de site vandaag dus uitgerust met bijna 9 000 panelen, wat neerkomt op een capaciteit van 1 250 kWc op de daken en 1 000 kWc op de grond. De installatie bestaat uit 28 km kabels en 32 omvormers die de gelijkstroom omzetten in wisselstroom.
Op basis van 1 000 bedrijfsuren per jaar zal de productie van de zonnepanelen 18% dekken van het totale verbruik van de site (12 700 MWh/jaar).
De nieuwe installatie zal ongeveer 1 995 MWh produceren, het equivalent van het verbruik van 400 huishoudens, en zal de jaarlijkse uitstoot van bijna 500 ton CO2* voorkomen.
*in vergelijking met een klassieke gas-en stoomturbine met een uitstoot van 456 kgCO2/MWh (huidige waarde in Wallonië)
Van links naar rechts:
• Xxxxxx Xxxxxx, CEO van NMC;
• Xxxxxxxx Xxxxxxxxxx, CEO van Luminus;
• Xxxx Xx xxxx, voorzitter van Luminus;
• Xxxxxx Xxxxxx, minister-president van de Duitstalige Gemeenschap;
• Xxxx Xxxx, voorzitter van NMC;
• Xxxx-Xxxxxx Xxxxxxx, voormalig burgemeester van Raeren.
In totaal is de NMC-vestiging in Raeren uitgerust met bijna 9 000 panelen met een totaal vermogen van 2,2 MW.
15
LEVERINGSZEKERHEID
Veiligstellen van de elektriciteitsvoorziening en verkleinen van de voetafdruk van Sabca
In 2018 koos Xxxxx voor Luminus om zijn elektrische installaties veilig te stellen en zijn ecologische voetafdruk te verkleinen. Sabca genoot een multiservice-aanpak, die zeer handig bleek met het oog op de implementatie van alle geplande services: er werd een nieuwe hoogspanningscabine geïnstalleerd, een deel van de elektrische apparatuur werd gemoderniseerd en er werden meer dan 4 000 fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd.
In november 2018 installeerde Newelec, een van de dochterondernemingen van Luminus en actief in industriële elektrotechniek, een nieuwe hoogspanningscabine om de elektriciteitsvoorziening op de site in Brussel veilig te stellen. Het bevoorradingsnetwerk werd beveiligd.
Tegen het einde van 2018 had Dauvister meer dan 4 000 van de in totaal 4 700 geplande fotovoltaïsche panelen geïnstalleerd. Deze panelen hebben een capaciteit van 1 293 kWc en zullen gemiddeld 1 215 MWh per jaar produceren. Vrijwel alle geproduceerde elektriciteit (98%) zal door Sabca zelf worden verbruikt, waardoor het zijn kosten en zijn ecologische voetafdruk kan verminderen. De panelen zijn verdeeld over zes daken, op een oppervlakte van 15 000 m², meer dan twee voetbalvelden.
Installatie van de hoogspanningscabine.
Voor de plaatsing van de fotovoltaïsche panelen moesten de elektrische installaties op een groot deel van de site worden gerenoveerd.
16
LEVERINGSZEKERHEID
Twee nieuwe dieselmotoren in het ziekenhuis van Oostende
Sinds april 2018 geniet het AZ Sint-Jan Oostende dankzij ATS van een gloednieuwe installatie om elke onderbreking in de elektriciteitsvoorziening op te vangen.
De beslissing van het ziekenhuis om het bestaande systeem (twee elektriciteitsgeneratoren van 250 kVa die slechts een deel van de installaties verzekerden) te wijzigen, viel in 2016. Datzelfde jaar wist ATS een Europese aanbesteding binnen te halen.
Dus werden twee nieuwe dieselmotoren van elk 1 100 KVA geïnstalleerd door ATS, in een gerenoveerd gebouw, centraal gelegen op de site, om de verbindingen met alle gebouwen te vergemakkelijken.
De werkzaamheden duurden langer dan een jaar, gezien de specifieke voorschriften op het gebied van continuïteit van de elektriciteitsvoorziening op de site, en de noodzaak om in totaal vijf transformatoren te installeren.
Drie sleutelfiguren voor de succesvolle afronding van het project:
• Xxx Xxxxxxxxxxxx (Technische diensten AZ Sint-Jan),
• Xxxx Xxxxx (Projectmanager ATS) en
• Xxxx Xxxxxx (werfleider ATS).
17
KOOLSTOFDIOXIDE VOETAFDRUK
Na de Tondelierwijk ook het Rabot aangesloten op het stadsverwarmingsnet van Gent
De eerste fase in het aansluitingsproject van de Rabotwijk kwam tot stand in 2018, met de aansluiting op het net van 131 sociale woningen, op een gepland totaal van 320 appartementen.
Tijdens de eerste van de drie fasen van het Rabotproject waren op 1 oktober 2018 131 sociale woningen aangesloten op het stadsverwarmingsnetwerk van Gent. Het uiteindelijke doel van het project is om tegen 2 022 2,8 MW warmte te leveren via het stadsverwarmingsnet dat gevoed wordt door de site van Gent-Ham.
De twee warmtekrachtkoppelingseenheden van de centrale van Gent-Ham, elk met een vermogen van 2,7 MW, kunnen de woningen van warmte en warm water voorzien, wat de kosten en CO2- emissies beperkt ten opzichte van een conventioneel collectief ketelsysteem. Met de installatie van een slimme meter kunnen de bewoners zelf hun warmteverbruik beheren via een applicatie op hun smartphone of tablet.
Het warmtenet in Gent omvat een ondergronds leidingstelsel van 23 km lang en is het grootste van België. Per jaar levert het 60 000 MWh aan warmte, wat overeenkomt met het gemiddelde verbruik van ca 5 500 gezinnen.
Eerste bouwfase van de nieuwe Rabotwijk afgerond, met drie gebouwen met 131 sociale appartementen en drie handelsruimten op het gelijkvloers.
De drie gebouwen van de Rabotwijk zijn aangesloten op het stadsverwarmingsnet via één enkele verbinding.
22
HERNIEUWBARE ENERGIE
Inhuldiging van de eerste windmolen op een industrieterrein in Wallonië
In 2018 bouwde Xxxxxxx de eerste windmolen in een industriepark in Wallonië, op het terrein van Fri-Pharma. Dankzij deze windmolen van 2,2 MW kan Fri-Pharma zijn kosten drukken en zijn ecologische voetafdruk verkleinen.
Op 25 oktober 2018 huldigde Xxxxxxx de eerste windmolen in die gebouwd is in een industriepark in Wallonië. Hij staat op het terrein van Fri-Pharma, in de industriezone Créalys in Gembloux. Xxxxx Xxxxxx, minister-president van Wallonië, Xxxx-Xxx Xxxxxx, Waals minister van Energie, en verschillende vertegenwoordigers van het bedrijf GSK waren aanwezig bij de inhuldiging.
Met de windmolen kan Fri-Pharma, een bedrijf dat is gespecialiseerd in de bouw en exploitatie van gekoelde magazijnen voor derden, zijn energierekening evenals zijn ecologische voetafdruk verlagen. Fri-Pharma verbruikt ongeveer 2 200 MWh per jaar en zal naar verwachting ongeveer 66% van de elektriciteit die door de windturbine wordt opgewekt, kunnen absorberen via een directe lijn.
Naar verwachting zal deze windturbine van 2,2 MW in totaal ongeveer 5 000 MWh per jaar produceren, waardoor de energiefactuur met ongeveer € 70 000 per jaar zal kunnen dalen. De rest van de geproduceerde energie zal het distributienet voeden.
Fri-Pharma deed ook een beroep op andere energie-oplossingen die door de groep Luminus worden aangeboden. Zo is de installatie van een back-upeenheid van
800 kVA gepland voor begin 2019.
Bouw van de windmolentoren op de site van Fri-Pharma.
25