Contract
Een allesomvattende regeling waarbij de rechten in één contract geregeld worden en de makers een rechtvaardige vergoeding ontvangen voor alle vormen van exploitatie van hun film- en muziekwerken.
Dat willen de rechtenorganisaties namens de makers die zij vertegenwoordigen (musici, componisten, tekstdichters, scenarioschrijvers, regisseurs, acteurs en beeldmakers). Dat zegt XxXXX ook te willen.
Maar na twee jaar onderhandelen tussen de gezamenlijke rechtenorganisaties en RoDAP is geen oplossing bereikt.
De 10 belangrijkste redenen waarom RoDAPs insteek in de praktijk niet werkt:
1. Meer rechten voor minder geld
RoDAP wil voor de producenten, omroepen en distributeurs rechten via de gezamenlijke rechtenorganisaties regelen. Niet alleen voor de kabeldistributie, waarvoor tot oktober 2012 vergoedingen werden betaald, maar ook voor ‘nieuwe’ exploitaties zoals video-on-demand, uitzending gemist en (digitale) themakanalen. Filmmakers hebben voor deze exploitaties nog nooit een vergoeding ontvangen. Voor dit grotere rechtenpakket wil RoDAP minder betalen dan de vroegere (kabel)vergoedingen, terwijl distributeurs als UPC en ZIGGO bovendien nog nooit kabelvergoedingen voor acteurs hebben betaald. Meer rechten voor minder geld dus.
2. Eén loket
Al sinds 1985, dus ruim een kwart eeuw, verleende het Kabelcollectief als één loket licenties voor de kabeldoorgifte van audiovisuele producties en muziekwerken.
Helaas zijn de producenten in 2012 uit dit Collectief gestapt. Zij hebben met RoDAP aparte licentieovereenkomsten gesloten. Dat neemt niet weg dat de overige rechtenorganisaties graag bereid zijn om samen één loket te blijven vormen voor film en voor muziek.
3. De rechten van de belangrijkste filmmakers
Volgens XxXXX zijn de rechten van scenarioschrijvers, regisseurs en acteurs al afgekocht door producenten en omroepen en zijn de vergoedingen voor bepaalde exploitaties van hun werk (zoals bijvoorbeeld on-demand) reeds inbegrepen in de honoraria die filmmakers ontvangen. Maar in 2012 heeft de Regering in het licht van het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht nogmaals bevestigd dat filmmakers de keuze hebben om rechten en vergoedingen via hun beheersorganisaties te regelen. Juist omdat individuele makers er niet in slagen om deze vergoedingen met hun producenten af te spreken, dragen zij hun rechten over aan de beheersorganisaties die namens vele duizenden filmmakers over de vergoedingen onderhandelden met exploitanten, waarvan een aantal grote en belangrijke partijen zich in RoDAP verenigd hebben.
4. Efficiëntie
Het gemiddelde kabelpakket bestaat uit meer dan 100 televisie- en radiozenders. RoDAP wenst alleen een regeling voor een beperkt aantal Nederlandse zenders en diensten van een beperkt aantal RoDAP-leden. Maar ook buitenlandse zenders worden door de RoDAP-distributeurs aangeboden aan de consument. En de rechtenorganisaties beheren niet alleen de rechten van de Nederlandse producties, maar ook die van de buitenlandse programma’s. Dus moeten de rechtenorganisaties
alsnog voor tal van andere zenders en diensten apart onderhandelen, terwijl dit onder het oude kabelcontract nu juist wél in één overeenkomst geregeld was.
5. Economische of juridische oplossing?
RoDAP heeft altijd gesteld een economische benadering voor te staan en op een praktische (niet-juridische) basis tot een regeling met de rechtenorganisaties te willen komen. In de praktijk houdt XxXXX echter vast aan eenzijdige juridische uitgangspunten. Ontwikkelingen in de rechtspraak en op wetgevingsgebied die de makers een aanspraak op een billijke vergoeding geven worden daarbij genegeerd.
6. Transparantie
Om goed te kunnen onderhandelen is inzicht nodig in de gegevens. Maar RoDAP deelt niet alle relevante informatie met de rechtenorganisaties. Bij voorstellen over percentages van omzetten is de hoogte van die omzetten niet bekend bij de rechtenorganisaties. Die laatsten hebben ook geen inzage in de overeenkomsten die RoDAP heeft gesloten met producentenorganisaties.
7. Onderhandelingsstrategie
De strategie van XxXXX komt feitelijk neer op het eenzijdig opleggen van een gemaximeerde vergoeding waarover niet onderhandeld kan worden. De rechtenorganisaties hebben meerdere redelijke (tegen)voorstellen gedaan, maar XxXXX heeft deze consequent afgewezen en geen serieuze bewegingen gemaakt om tot overeenstemming te komen. Omdat RoDAP de belangrijkste partijen in de distributieketen van audiovisuele werken vertegenwoordigt, is RoDAPs machtige positie niet te onderschatten.
8. Minder geld voor meer makers
RoDAP wil aan de gezamenlijke rechtenorganisaties nog minder betalen dan de vergoedingen zoals die voorheen door RoDAP-leden aan een aantal rechtenorganisaties werden betaald tot oktober 2012. Daarmee zou RoDAP een aantal rechtenorganisaties te dwingen om de vergoedingen die hun makers al sinds jaar en dag ontvangen voortaan te delen met grote groepen makers die in het verleden nog niets ontvingen voor bepaalde exploitaties.
9. RoDAP en de producenten
XxXXX heeft altijd gesteld naast haar aangesloten distributeurs en omroepen ook aangesloten producenten te vertegenwoordigen. Maar de producenten hebben in de onderhandelingen met XxXXX een onduidelijke rol gespeeld: zij hebben een aparte (geheime) overeenkomst met RoDAP gesloten voor hun rechten en zij verrichten over het algemeen zelf geen relevante exploitaties waarvoor een collectieve licentie van de rechtenorganisaties nodig is.
10.Megaomzetten
RoDAP doet het voorkomen alsof de rechtenorganisaties eenzijdig vanuit een monopoliepositie onredelijke tarieven zouden opleggen. Niets is minder waar. De partijen in RoDAP zijn economisch zeker niet zwakker dan de rechtenorganisaties. De omzetten van distributeurs als UPC, ZIGGO en KPN bedragen samen ruim 1,5 miljard op jaarbasis en de nettowinsten lopen in de honderden miljoenen. En dan wordt daarnaast nog omzet gegenereerd met advertenties op websites als Uitzending Gemist en overige activiteiten van (commerciële) omroepen. Dat de makers een deel van die opbrengsten ontvangen is niet meer dan billijk.