Afsprakenkader Zilveren Driehoek
Afsprakenkader Zilveren Driehoek
(Zuidboulevard Scheveningen)
Opgesteld door:
• Gemeente Den Haag
• Hoogheemraadschap van Delfland
• Rijkswaterstaat West Nederland Zuid
Tussen de gemeente Den Haag, Hoogheemraadschap Delfland en Rijkswaterstaat West Nederland Zuid zijn afspraken gemaakt die nodig zijn voor het Hoogheemraadschap om de samenhang te kunnen beoordelen van de aan de strandzijde van het Noordelijk Havenhoofd geplande drie bouwinitiatieven. Deze drie bouwinitiatieven betreffen de herontwikkeling van het gebied rond het Noordelijk Havenhoofd, de her/nieuwbouw van een pand aan de Vuurtorenweg en de ontwikkeling van het sportstrand/sportstadion. De initiatieven bevinden zich binnen de zone van de primaire waterkering en het verlenen van een watervergunning vergt een beleidsafwijking van het Hoogheemraadschap.
De afspraken gaan over de integrale beschouwing van de drie bouwinitiatieven, het netto effect op de waterveiligheid en het anticiperen op de op lange termijn voorziene verlegging van de waterkering. Met het integraal beschouwen van de combinatie van waterveiligheid en ruimtelijke ontwikkeling – en aan te tonen dat er geen netto negatief effect optreedt- is het mogelijk om af te wijken van de eis dat vrijkomend zand binnen het dwarsprofiel wordt herplaatst. Dit afsprakenkader maakt het mogelijk dat het Hoogheemraadschap afwijkt van haar beleidskader en is eveneens een randvoorwaarde voor de losse watervergunningsaanvragen. De vergunningverlening loopt via de normale procedures, het afsprakenkader is geen vervanging van een vergunningenprocedure.
Aanleiding en urgentie
Afbeelding 1 Impressie De Solà-Morales boulevard Scheveningen-Dorp.
Voor het daadwerkelijk kunnen realiseren van deze ontwikkeling zijn in 2013 adequate afspraken gemaakt over met name de samenhang tussen kustversterking en ruimtelijke kwaliteit. De hiertoe door de betrokken overheidspartijen opgestelde notitie ‘Initiatieven Scheveningen-Bad’ wordt ook wel de ‘Gouden Driehoek’-afspraak genoemd (Ministerie van Infrastructuur en Milieu/Hoogheemraadschap van Delfland/Gemeente Den Haag, 2013).
Afbeelding 2 Ontwikkeling boulevard Scheveningen-Bad. Werkzaamheden en toekomstige situatie.
Nu de ontwikkelingen ter plaatse van zowel de Midden- als de Noordboulevard (Seinpostduin – Zwarte Pad) al met verve worden opgepakt komt als sluitstuk ook de verdere ontwikkeling van het zuidelijke deel richting Noordelijk Havenhoofd in beeld. Op dit deel van de Scheveningse kust is de problematiek grotendeels vergelijkbaar met die van de Noordboulevard en is er een aantal initiatieven die ook hier in samenhang moeten worden beschouwd (zie Afbeelding 3). Het in deze richting doorzetten van het karakter van het boulevardontwerp van Xx Xxxx-Xxxxxxx is hier een logisch onderdeel van.
In dit document zijn de hierbij relevante initiatieven nader toegelicht en is het afsprakenkader voor de daadwerkelijke realisatie van deze ‘’Zilveren Driehoek’ op de Zuidboulevard beschreven.
Afbeelding 4 geeft een schematische weergave van de genoemde driehoeken in relatie tot de positie van de in 2009 uitgevoerde kustversterking. Het gaat daarbij dus om de ‘Gouden driehoek’ voor de Noordboulevard en de ‘Zilveren driehoek’ voor de Zuidboulevard.
Beleidscontext
Binnen de kustplaatsen is ruimte voor ver- en nieuwbouw voor de bewoners en ontwikkeling van economische en toeristische activiteiten. Voorwaarde is wel dat hiermee de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed en dit niet leidt tot een kostenverhoging van toekomstige versterkingswerken en beheer en onderhoud van de kust.
De doelstellingen (d.w.z. van provincies, waterschappen, gemeenten en rijk samen) worden verwoord in het kader van het Deltaprogramma Kust. Het Deltaprogramma Kust versterkt de verbinding tussen veiligheid, aantrekkelijkheid en economische vitaliteit.
De Kust voor Den Haag vormt een van de vijf proposities uit de ‘Stad in Transitie’ uit 2017 (Gemeente Den Haag, 0000x). Xxxxxx en haven hebben een grote aantrekkingskracht op bewoners, bedrijven en bezoekers. Ze bepalen in sterke mate het woon-, leef en vestigingsklimaat in Den Haag. De propositie Kust is een totaalprogramma van inspanningen en investeringen (fysiek en niet-fysiek), gericht op de strategische ligging aan zee, groei van werkgelegenheid en de kwaliteit en de kwaliteit van de woonomgeving.
De huidige kering rondom de haven is op termijn te laag (zie Afbeelding 5). Met het opnemen van een profiel van vrije ruimte aansluitend op de haveningang is beoogd mogelijke ontwikkelingen te voorkomen die het realiseren van de voorgenomen verbetering onmogelijk maken of slechts mogelijk te maken via verwijdering of aanpassing van het medegebruik met grote financiële consequenties (Hoogheemraadschap van Delfland, 2014). Daarnaast staat in het huidige coalitieakkoord dat Den Haag de verlegging van de kering wil onderzoeken.
Afbeelding 5 Ligging zoneringen primaire waterkering in relatie tot toekomstige verlegging.
Bestemmingsplan Scheveningen-Haven
Op 14 februari 2012 heeft het college van B&W het Projectdocument Scheveningen Xxxxx (Xxxxxxxx Xxx Xxxx, 0000) vastgesteld. Hierin zijn de uitgangspunten beschreven voor de vernieuwing van het Norfolkgebied en het Noordelijk Havenhoofd (NHH). Voor het Noordelijk Havenhoofd (NHH) is een ontwikkeling beschreven waarbij uitbreiding van de visserijbedrijvigheid voorop staat en de aanleg van een bredere kade aan de Eerste Haven. Op het Xxxxxxx Xxxxxxxxx is een driesterrenhotel voorzien.
Het bestemmingsplan Scheveningen Haven is op 15 juli 2015 onherroepelijk geworden. Daarbij is het programma voor Scheveningen Haven, in nauw overleg met het Hoogheemraadschap van Delfland getoetst aan de waterhuishouding en waterveiligheid (Oranjewoud, 2013).
Tot slot is er in 2017 een Gebiedsontwikkelingsovereenkomst (GOO) Noordelijk Havenhoofd gesloten voor de herontwikkeling van het NHH en de verdeling van taken en verantwoordelijkheden tussen de gemeente, de visbedrijven en Xxxxxx Xxxxxxx Vastgoed (Gemeente Den Haag, 2017a).
De GOO heeft betrekking op de voorgenomen herontwikkeling van het NHH, dit is het gebied gelegen rondom de Visafslagweg, het Xxxxxxx Xxxxxxxxx en de Strandweg. De herontwikkeling van het NHH omvat de ontwikkeling en realisatie van bouwplannen en de herinrichting van het openbaar gebied.
Voor de planontwikkeling op het NHH is een Beeldkwaliteitsplan (BKP) Scheveningen Haven - Noordelijk Havenhoofd opgesteld.
Overzicht initiatieven
Er zijn binnen dit afsprakenkader drie bouwinitiatieven beoogd aan de strandzijde van het noordelijk Havenhoofd, namelijk de herontwikkeling van het gebied rond het Noordelijk Havenhoofd, de her/nieuwbouw van een pand aan de Vuurtorenweg en de mogelijke doorontwikkeling van het sportstrand op het voorliggende strand in de oksel van de havendam.
De (her)ontwikkelingsplannen voor de herinrichting van de omgeving van het Noordelijk Havenhoofd betreffen onder andere de herbouw van bedrijfsruimten, de bouw van een nieuw hotel en (hotel)appartementen en de realisatie van een parkeergarage (in/onder het duin) aan de landzijde van de huidige boulevard. Een deel van het uit de afgraving vrijkomende zand mag blijvend op het voorliggende strand worden geborgen terwijl een ander deel boven de nieuw te bouwen constructie zal worden teruggeplaatst. Daarnaast blijft er nog een grote hoeveelheid zand over dat in principe in de directe omgeving van de werken moet worden verwerkt.
Een tweede initiatief betreft de herontwikkeling van een voormalig aan de Xxxxxxxxxxxx 00-00 in Scheveningen gelegen voormalige RWS-pand tot een appartementencomplex.
Een bij de realisatie van de voorziene herontwikkeling aanwezige wens heeft betrekking op het ondergronds kunnen parkeren waartoe onder andere een beperkte hoeveelheid zand dient te worden afgegraven.
Een mogelijke doorontwikkeling van het sportstrand/sportstadion blijft in de toekomst mogelijk. Hiervoor kan zand gebruikt worden afkomstig uit het Noordelijk Havenhoofd ten behoeve van een sportduin.
Gerelateerd aan deze initiatieven wordt de volgende afspraak gemaakt:
⮚ 1) Partijen onderkennen het belang van economische en ruimtelijke vitaliteit. Het Rijksbeleid voor de kust is primair gericht op veiligheid, maar gaat daarnaast ook uit van behoud en versterking van de ruimtelijke kwaliteit en economische vitaliteit. Partijen zijn van mening dat de genoemde ontwikkelingen ook daaraan bijdragen.
Initiatieven in relatie tot kustveiligheid
Bij de beoordeling van de initiatieven vanuit waterveiligheid is een belangrijke voorwaarde dat de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed. Ter plaatse van de beoogde ontwikkelingen is er sprake van een uitzonderlijke en zeer specifieke situatie. Als gevolg van de noordelijk gelegen kustversterking, de Zwakke Schakel Scheveningen, is de basiskustlijn daar zeewaarts verlegd om de nieuwe kering te onderhouden. Om de basiskustlijn natuurlijk te laten verlopen is deze net ten zuiden van deze nieuwe kering ook zeewaarts verlegd (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2018).
Gevolg is dat precies in dit gebied dus ook formeel extra veiligheidszand in het kustsysteem is toege- voegd en dat deze extra hoeveelheid zand in rekening mag worden gebracht bij de beoordeling van de effecten van de eerste twee initiatieven op de veiligheid van de waterkering.
Partijen kiezen voor een integrale beschouwing van de beoogde initiatieven. Dit sluit aan bij de nationale ambitie om de verbinding tussen veiligheid, aantrekkelijkheid en economische vitaliteit aan de kust te versterken. Ook wordt in lijn gehandeld met de integrale aanpak die gevolgd werd bij de realisatie van de inmiddels gerealiseerde xxxxxxxxx xxx Xxxxxxxxxxxx-Xxxx alsmede de thans in uitvoering zijnde ontwikkelingen bij Scheveningen-Bad.
⮚ 2) Partijen stemmen in met een integrale beschouwing van de effecten op de waterveiligheid. Daarmee wordt invulling gegeven aan de nationale ambitie om de verbinding tussen veiligheid, aantrekkelijkheid en economische vitaliteit aan de kust te versterken.
Beoordeling waterkeringstechnische impact initiatieven
Zowel de herontwikkeling van de omgeving van het Noordelijk Havenhoofd geplande parkeergarage als de onderkeldering van het pand op de Vuurtorenweg bevinden zich in het bestaande duin bij Scheveningen Haven. Dit duin is onderdeel van de primaire waterkering en er is dus een waterkeringstechnisch beoordeling nodig ten behoeve van het Hoogheemraadschap van Delfland als beheerder van deze waterkering. Beide initiatieven zijn in eerste instantie individueel op hun waterkeringstechnische impact beoordeeld.
Een technische uitwerking voor de ontwikkelingen voor het Noordelijk Havenhoofd leidt tot de conclusie dat de realisatie van de parkeergarage geen netto negatief effect heeft op de veiligheid van de waterkering. Vanuit veiligheidsoogpunt lijkt het op dit moment ook niet noodzakelijk het vrijkomende materiaal op de locatie te hergebruiken anders dan voor het landschappelijk herstel van het thans aanwezige duinfront.
Herplaatsing van tenminste een deel van het materiaal op het voorliggende strand is echter wel een voor de hand liggende optie waarmee kan worden geanticipeerd op een toekomstige zeewaartse verlegging van de waterkering voor dit deel van de Scheveningse kust (Arcadis, 2018a).
Ook voor de realisatie van de parkeerkelder bij de Vuurtorenweg wordt de conclusie getrokken dat deze geen netto negatief effect heeft op de veiligheid van de waterkering. Vanuit veiligheidsoogpunt lijkt het ook hier niet noodzakelijk het vrijkomende materiaal op de locatie te hergebruiken (Arcadis, 2017).
⮚ 3) Gemeente Den Haag zorgt er met de ontwikkelaars van de initiatieven voor dat de ten behoeve van de bij het Hoogheemraadschap van Xxxxxxxx aan te vragen watervergunning aangetoond wordt dat dat de hier relevante initiatieven geen netto negatief effect hebben op de veiligheid van de waterkering. Dit wordt gedaan op basis van de opgestelde rapporten (Arcadis 2017, 2018a).
Hoewel de initiatieven de veiligheid dus niet negatief beïnvloeden, zullen deze de toekomstige verlegging van de waterkering zeewaarts wel bemoeilijken, aangezien het huidige duinmassief (hoger gelegen zand) wordt afgegraven. Daarom is voor het Hoogheemraadschap van Delfland de inpassing van de toekomstige versterking binnen de waterkering een belangrijk aandachtspunt.
Herplaatsing vrijkomende zand
Vanuit veiligheidsoogpunt is het dus technisch gezien niet noodzakelijk om het vrijkomende zand binnen het deels ontgraven dwarsprofiel te herplaatsen. Het vigerende beleid van het Hoogheem- raadschap stelt deze eis echter wel en staat daarmee dus ook de beoogde samenhangende ontwikkeling van het gebied in de weg.
Het instemmen met een integrale beschouwing van de effecten op de waterveiligheid (conform afspraak 3), waarbij de effecten van beoogde initiatieven in samenhang worden bezien met de lokale aanpassing van de basiskustlijn, maakt het wel mogelijk het vrijkomende, niet voor de veiligheid van de waterkering benodigde zandvolume elders op het voorliggende strand te plaatsen (of zelfs af te voeren).
⮚ 4) Het integraal beschouwen van de combinatie van waterveiligheid en ruimtelijke ontwikkeling conform afspraak 3) maakt het ook mogelijk af te wijken van de eis dat vrijkomend zand binnen het dwarsprofiel wordt herplaatst.
⮚ 5) Het bij de eerste twee initiatieven netto vrijkomende zand kan worden gebruikt voor realisatie van het sportstadion/sportstrand, maar ook voor het anticiperen op een eventuele toekomstige zeewaartse verlegging van de primaire waterkering in dit gebied. Het gaat hier initieel (tijdens uitvoering) om maximaal 25.000 m3 en in de eindsituatie om minimaal 40.000 m3.
Ten aanzien van de lange termijn ontwikkeling van het gebied geeft de in Afbeelding 6 gegeven visualisatie een eindbeeld (Arcadis, 2018b).
Deze afbeelding betreft een beeld van de meest waarschijnlijke buitencontour en is gebaseerd op het in de onderliggende notitie opgenomen uitgangspunten (Arcadis, 2018b).
⮚ 6) Afgesproken wordt om binnen de plannen op zijn minst ruimte te geven aan een mogelijke toekomstige waterkering voorlangs, waarbij in gezamenlijkheid zal worden bepaald hoe die reserveringszone er daadwerkelijk uit komt te zien.
Inrichting van het strand
Een mogelijke doorontwikkeling van het sportstrand/sportstadion kan gebruik maken van het vrijkomende zand. Voorwaarde is wel dat deze ontwikkeling het vrije morfologische gedrag van het actieve deel van het aanwezige strand niet negatief beïnvloed.
⮚ 7) Bij de vormgeving van de ontwikkeling van het sportstadion/sportstrand zal rekening worden gehouden met de specifiek door Rijkswaterstaat gestelde eisen ten aanzien van activiteiten en bebouwing op het strand.
Toekomstbestendigheid
Een van de belangrijkste doelen van het Deltaprogramma Kust is dat het kustfundament en de daarop aanwezige kering in harmonie met de (bebouwde) omgeving mee kan groeien met de zeespiegelstijging. Gezien de innovatieve aanpak om kustveiligheid en economische vitaliteit zoveel mogelijk hand in hand te laten gaan, past het ook om in de ontwerpen van nieuwe infrastructuur deze meegroeiconcepten te onderzoeken.
⮚ 8) Partijen streven ernaar dat in de afspraken met initiatiefnemers mogelijkheden worden onderzocht om de zeewering mee te laten groeien met de zeespiegelstijging, en dat daartoe in het ontwerp van de bebouwing de benodigde flexibiliteit wordt geboden.
Vervolg
Dit afsprakenkader is een randvoorwaarde voor de losse vergunningaanvragen, maar het beslist niet over de vergunningverlening per dossier. Het afsprakenkader is dus geen vervanging van een vergunningprocedure, want hiervoor zullen de voorgeschreven procedures moeten worden gevolgd. Het Hoogheemraadschap van Xxxxxxxx heeft de intentie – maar geeft geen garantie - om watervergunning te verlenen aan de genoemde projecten, als tenminste de nadere uitwerking en de uitvoeringswijze voldoen aan de voorwaarden vanuit waterveiligheid, waterkwaliteit en waterkwantiteit en het huidige veiligheidsniveau minimaal gehandhaafd blijft.
Rijkswaterstaat en het Hoogheemraadschap van Delfland zijn beide bevoegd gezag voor de watervergunningen van de genoemde projecten en zullen in afstemming met elkaar bepalen wie de coördinerende dan wel adviserende rol heeft in de te volgen procedures.
Naast de watervergunning worden de beoogde initiatieven beoordeeld in het kader van de omgevingsvergunning door de gemeente Den Haag. In principe moet deze afweging/beoordeling gedaan zijn voorafgaand aan het verlenen van de watervergunning.
Referenties
Arcadis. (2017). Advies waterkeringstechnische aspecten onderkeldering pand Vuurtorenweg Scheveningen. Rapportages i.o.v. Kondor Xxxxxxx Vastgoed C03011.000620/079211143A d.d. 3 maart 2017 en C03011.000620/079594572.0.1 d.d. 4 oktober 2017.
Arcadis. (2018a). Advies waterkeringstechnische aspecten herontwikkeling Noordelijk Havenhoofd Scheveningen. Rapportage i.o.v. VolkerWessels Vastgoed C03011.00683/079630269A d.d. 8 februari 2018.
Arcadis. (2018b). Verkenning dimensies toekomstige waterkering ten behoeve van 'Afsprakenkader Zilveren Driehoek' Scheveningen. Memo C03141.000053/079877035:0.1 d.d. 7 juni 2018.
Gemeente Den Haag. (2012). Projectdocument Scheveningen-Haven. RIS246576, februari 2012. Gemeente Xxx Xxxx. (0000x). Gebiedsontwikkelingsovereenkomst Noordelijk Havenhoofd Scheveningen.
RIS296365, februari 2017.
Gemeente Xxx Xxxx. (0000x). Voorbereidingsbesluit Stad in Transitie; XXX000000, oktober 2017. Hoogheemraadschap van Delfland. (2014). Beleidsregel Medegebruik Zeewering.
Ministerie van Infrastructuur en Milieu/Hoogheemraadschap van Delfland/Gemeente Den Haag. (2013).
Initiatieven Scheveningen Bad #1064860 (19 maart 2013).
Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. (2018). Basiskustlijn 2017 - Herziening van de ligging van de basiskustlijn. Rapport d.d. 30 januari 2018.
Oranjewoud. (2013). Bestemmingsplan Scheveningen Haven - Bijlage 14 - Achtergronddocument water. Rapport
i.o.v. Gemeente Den Haag. Kenmerk 250854 d.d. 4 juni 2013.