ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJFSOVERDRACHT

ONDERNEMEN MET CUMELA - BEDRIJFSOVERDRACHT

Goed

BEDRIJFSOVERDRACHT: AKTES EN OVEREENKOMSTEN

vastleggen

In het proces van bedrijfsoverdracht spelen ook de juridische aspecten een belangrijke rol. De rechtsvorm bepaalt mede welke aktes en overeenkomsten moeten worden opgesteld. Het is echter vooral belangrijk om met elkaar goede afspraken te maken over hoe je daadwerkelijk gaat samenwerken.

DE TIPS

• Speelt bedrijfsoverdracht pas over vijf of tien jaar? Ga dan met elkaar aan de slag met een eigenaarsplan. Zo’n eigenaarsplan is een goed hulpmiddel om met elkaar in gesprek te komen

over diverse belangrijke onderwerpen.

• Neem jaarlijks de tijd om gemaakte afspraken te evalueren en waar nodig bij te stellen.

• Zorg dat alle afspraken en overeen- komsten goed op elkaar aansluiten. Bij het maken van afspraken zal dus goed moeten worden gekeken naar de afspraken die in het verleden zijn gemaakt en zijn vastgelegd.

Check of een eventueel testament geen strijdige bepalingen heeft ten opzichte van de VOF-akte of de statuten van de BV.

• Ga niet alleen af op wat de jurist of notaris zegt, maar vorm met elkaar ook je eigen gedachten en wensen. Bespreek deze met de procesbegelei- der, juridisch adviseur of notaris.

Of het nu gaat over de aan- of verkoop van je bedrijf of een bedrijfsoverdracht in de familie, de rechtsvorm bepaalt in belangrijke mate op welke manier de overname juridisch gezien tot stand komt. Als een vader bijvoorbeeld een eenmanszaak heeft en het bedrijf geleidelijk wil overdoen aan zijn zoon, dan is een mogelijkheid dat vader en zoon een vennootschap onder firma starten, waar- bij vader zijn vermogen geleidelijk aan uit het be- drijf haalt om uiteindelijk uit te treden. Vinden betrokkenen het een goed idee dat de partner als mede-vennoot toetreedt, dan kan het zijn dat het bedrijf in de vorm van een VOF wordt voortgezet. De keuze van ondernemingsvorm is maatwerk. Het is raadzaam om hierbij niet over één nacht ijs te gaan en je te laten adviseren door deskundigen.

VOF-AKTE

Bij overdracht in de familie spreek je bij een VOF, CV of maatschap al snel over het toe- en uittreden van één of meerdere vennoten. Wanneer een ven- noot wil uittreden of iemand wil toetreden tot de VOF is de eerste vraag: wat staat hierover be- schreven in de VOF-akte? Staat er niets omschre- ven, dan gaat de wet ervan uit dat bij wisseling, overlijden of uittreden van een vennoot de ven- nootschap wordt ontbonden.

Het is daarom verstandig om in de VOF-akte bepa- lingen op te nemen dat vennoten de mogelijkheid krijgen om de VOF voort te zetten. Neem als voor- beeld een vader die samen met twee zoons een VOF heeft. Eén van de zoons komt tot de conclusie dat hij wil opzeggen. We kunnen ons voorstellen dat de vader het bedrijf samen met zijn zoon graag wil voortzetten. Het kan dan helpen dat er een bepaling wordt opgenomen waarin staat omschreven dat de uittredende zoon zijn vermo- gen niet in één keer uit het bedrijf kan halen, maar dat er een periode van vijf of tien jaar voor wordt genomen.

Zo zijn er nog veel meer onderwerpen die be- langrijk zijn om uitvoerig met elkaar te bespre- ken. De afspraken leg je vast in een overeenkomst, zoals de VOF-akte. Hiermee zorg je voor duide- lijkheid en voorkom je discussies en conflicten. Een akte voor een VOF, CV of maatschap is overi- gens niet verplicht. Wel is het verstandig je door een procesbegeleider en juridisch adviseur of notaris te laten begeleiden.

AANDELENTRANSACTIE

Bij bedrijfsoverdracht in de familie is bij een beslo- ten vennootschap vrijwel altijd sprake van een aan- delentransactie, waarbij de BV (gedeeltelijk) veran- dert van eigenaar. Bij een aandelentransactie gaan in één rechtshandeling alle rechten en plichten over. Denk aan alle bezittingen, schulden, contrac- ten, voorraden, et cetera. Bij een aandelentransac- tie moet vaak wel de aandeelhoudersovereenkomst worden aangepast. Hier heb je in tegenstelling tot de statuten geen notaris voor nodig.

‘MET EEN VOF-AKTE ZORG JE VOOR DUIDELIJKHEID EN VOORKOM JE DISCUSSIES EN CONFLICTEN’

Ten opzichte van de oprichtingsakte bevat deze overeenkomst meer specifieke en aanvullende af- spraken. Zo kan er een blokkeringsregeling wor- den opgenomen die bepaalt dat een aan- deelhouder toestemming moet hebben van de andere aandeelhouder om zijn aandelen te verko- pen. Of de aandeelhouder moet zijn aandelen eerst aan de andere aandeelhouders aanbieden voordat hij tot verkoop aan een buitenstaander mag overgaan. Andere onderwerpen waarover aandeelhouders afspraken kunnen maken, zijn onder meer: wat is de frequentie van de aandeel-

56 GRONDIG 5 2020

BEDRIJFSOVERDRACHT - ONDERNEMEN MET CUMELA

houdersvergadering, wat zijn de agendapunten, hoe is de besluitvorming geregeld, hoe is de stem- verhouding in het geval dat er twee of vier aan- deelhouders zijn, hoe ga je om met ziekte of overlijden en hoe vindt de waardebepaling van aandelen plaats?

‘HET EIGENAARS- PLAN VORMT EEN LEIDRAAD

VOOR HET HANDELEN IN DE

TOEKOMST’

ACTIVA-PASSIVATRANSACTIE

Bij aan- of verkoop van een BV kan naast de aande- lentransactie ook sprake zijn van een activa-passi- vatransactie. Bij een eenmanszaak of VOF is juist altijd sprake van een activa-passivatransactie. In dat geval worden geen aandelen overgenomen, maar de bezittingen. Hier moeten specifieke vra- gen worden beantwoord, zoals: wat gebeurt er met de handelsnaam? Welke activiteiten en ma- chines gaan over? Hoe wordt omgegaan met het klantenbestand en wat gebeurt er met de voorra- den? En natuurlijk: wat betekent dit voor het per- soneel? De afspraken worden in een overname- overeenkomst vastgelegd.

EIGENAARSPLAN

Naast de juridische vorm waarin de overname wordt gegoten, is het ook belangrijk om goede onderlinge afspraken te maken. Een nieuwe vorm daarvoor is het eigenaarsplan. Het is een soort huishoudelijk reglement van de eigenaren. Bij een familiebedrijf hebben eigenaren soms verwach- tingen van elkaar, die niet zijn uitgesproken. Door in een vroegtijdig stadium samen met een proces- begeleider aan de slag te gaan met een eigenaars- plan worden belangrijke onderwerpen bespreek- baar en kunnen in de toekomst betere keuzes worden gemaakt, ook als het gaat om de inhoud van aandeelhouderovereenkomst of een VOF- akte. Een eigenaarsplan bevat onderwerpen die betrekking hebben op de bedrijfsvoering, het eigendom en de familie. Voorbeelden zijn:

• Bedrijfs- en familiedoelstellingen

• Eigendomsafspraken

• Leiding en besluitvorming

• Rol- en taakverdeling

• Arbeidsvergoeding en winstdeling

• Procedure voor bedrijfsopvolging (eisen opvolger, positie overdrager, niet-opvolger, et cetera)

• Afspraken bij echtscheiding,

arbeidsongeschiktheid en overlijden

• Communicatie, overleg en informatieplicht

Het eigenaarsplan vormt een leidraad voor het handelen in de toekomst. Het is een levend docu- ment dat regelmatig tegen het licht kan worden gehouden en wordt bijgesteld wanneer de eige- naren tot andere inzichten komen.

EIGENAARSPLAN HELPT TE FOCUSSEN

De toekomstige opvolgers Xxxx Xxxxx en Xxxxxx Xxxxxxx xxx Xxxxxxx BV in Winssen zijn door do- cent-onderzoeker Xxxxxxx Xxxxxx van Hogeschool Xxxxxxxxxx samen met Xxxxx xx Xxxxx, bedrijfs- kundig adviseur van Cumela, begeleid bij het op- stellen van het eigenaarsplan. Via vijf maandelijkse gesprekken zijn steeds onderdelen van het eige- naarsplan besproken en werden de uitkomsten vastgelegd.

Eind 2019 was het zover. Het eerste eigenaarsplan was klaar, werd voorzien van officiële handteke- ningen en met een ferme handdruk bezegeld. Twan en Xxxxxx zijn erg blij met het resultaat. “Het eigenaarsplan geeft ons helderheid over onze toe- komst. We weten beter hoe het proces er de komen- de jaren uitziet. We hebben daarvoor een tijds- planning opgesteld. Ook hebben we nu beter zicht op de mogelijkheden om het bedrijf over te nemen en hebben we de voorwaarden met elkaar vastge- legd. Ook hebben we nu beter inzicht in het finan- ciële plaatje.” Hiermee zijn Twan en Xxxxxx klaar voor de toekomst!

Tekst: Ad Karelse en Xxxxxxx Xxxxx,

adviseurs bedrijfsoverdracht

GRONDIG 5 2020 57