COLUMN THEODOOR LUDWIG
COLUMN XXXXXXXX XXXXXX
Onlangs heeft de rechtbank Arnhem vonnis ge- wezen in een geschil tussen franchisegever en franchisenemer. Het geschil handelt over de uitleg van een bepaling in de overeenkomst. In de overeenkomst is een begrip opgenomen dat voor meer dan een uitleg vatbaar is. De vraag die in de onderhavige kwestie aan de orde was, is of de franchisegever gerechtigd is bij verlen- ging van de franchiseovereenkomst de fran- chisefee eenzijdig te verhogen.
Verhoging franchisefee bij bestaand én nieuw franchisecontract
I
De rechtbank heeft in de onderhavige casus op grond van de tussen partijen geldende overeenkomst ge- oordeeld dat in beginsel de fee verhoogd mag worden indien partijen bij verlenging een verhoging overeen- komen of indien er sprake is van de geclausuleerde be- voegdheid van de franchisegever zoals vastgelegd in de franchiseovereenkomst. Nu partijen geen overeenstem- ming hadden bereikt over een feeverhoging, diende de
rechtbank te oordelen of de franchisegever op grond van de over- eenkomst de bevoegdheid had de fee te verhogen. De onderhavige overeenkomst bepaalde dat bij verlenging van de bestaande over- eenkomst de alsdan geldende fee zou worden gehandhaafd, tenzij partijen bij verlenging anders overeenkomen of dat een verhoging commercieel gerechtvaardigd is.
Franchisegever voerde aan dat een verhoging commercieel gerecht- vaardigd was, omdat de brutowinstmarge bij franchisenemers was gestegen. De stijging was mede het gevolg van het beleid van franchisegever. Franchisegever stelde in dit verband dat zij mede in het kader van extra marketinginspanningen extra kosten heeft gemaakt. Franchisegever stelde zich op het standpunt dat dit com- mercieel gerechtvaardigd was.
De rechtbank heeft zich twee vragen gesteld. Ten eerste of er sprake was van een dergelijke marge- en kostenstijging en ten tweede, hoe dient het begrip commercieel gerechtvaardigd te worden uitge- legd. De rechtbank oordeelde ten aanzien van de eerste vraag dat de franchisegever ondanks verzoeken hiertoe er niet in is geslaagd haar stellingen te onderbouwen. Opmerkelijk is dat franchisegever aanvoerde dat voor het bepalen van de hoogte van de brutomarge- stijging, er gekeken diende te worden naar de margeontwikkeling van haar eigen filialen en franchisenemers. Franchisenemer stelde zich op het standpunt dat er gekeken diende te worden naar de margeontwikkeling bij het collectief franchisenemers en bij de in-
dividuele franchisenemer. Franchisegever stelde dat dit geen goede maatstaf zou zijn, omdat deze ontwikkeling mede afhankelijk is van het ondernemerschap van de franchisenemer. De rechter oordeelde dat dit standpunt in strijd is met de door franchisegever gestelde rechtvaardiging dat een deel van de margestijging ten goede aan haar diende te komen. Voorts profiteert franchisegever honderd procent van de bij haar eigen filialen (die geen fee betalen) gereali- seerde margestijging. De rechtbank heeft geoordeeld dat er naar de margestijging bij franchisenemers dient te worden gekeken.
Ten aanzien van de tweede vraag heeft de rechtbank geoordeeld dat de passage uit de overeenkomst ‘indien dit commercieel ge- rechtvaardigd is’ dit geen objectief en eenduidig criterium is en is zeer zeker niet alleen aan franchisegever ter beoordeling.
De rechtbank heeft in de onderhavige kwestie geoordeeld dat de franchisegever niet gerechtigd is de fee te verhogen.
tEkst:
mR xx.X. xxxxxx
Xxxxxx & Van Dam advocaten
REactiEs: xxxxxx@xxxxxxxxxxxx.xx
De Amsterdamse rechtbank heeft overigens al eens eerder uitge- maakt dat ook bij het aanbieden van een nieuwe franchiseover- eenkomst niet zonder meer door de franchisegever aanvullende voorwaarden in de nieuwe franchiseovereenkomst mogen worden geformuleerd. Hier speelt in sterke mate een rol wat franchisege- ver en franchisenemer over en weer van elkaar mochten verwach- ten, alsmede de zorgplicht van de franchisegever, die met zich mee brengt dat sterk rekening dient te worden gehouden met de be- drijfseconomische afhankelijkheidsrelatie waarin franchisenemer ten opzichte van franchisegever nu eenmaal verkeert. Dit thema speelt derhalve niet alleen bij financiële prognoses in de startfase maar tevens bij het aangaan van een nieuwe franchiseovereen- komst bij verlenging. ✚
april 2011