Bodemzorg Limburg
Bodemzorg Limburg
Nr. 10 december 2013 - 8e jaargang Platform over bodemzorg in Limburg, voor overheden en bedrijfsleven
In dit nummer onder meer:
3 Algemene Vergadering Aandeelhouders
4 Openstelling Heidekamppark
6 Wethouder Xxx Xxxxxxx
8 Geliskensdijkweg te Venlo
9 Nieuwe huurovereenkomst tussen Bodemzorg Limburg en De Golfhorst
10 Hezelaer: de energieverlener
12 Schitterend Schinnen
14 Toekomstig beheer gesloten stortplaatsen in het gebied Roermond Oost - Asenray
Aandeelhouderscommissie
De Aandeelhouderscommissie heeft geadviseerd om nog eens duidelijk vast te stellen wat de uitgangspunten zijn voor overname van nazorglocaties. Bodemzorg Limburg beheert, behalve de in het verleden overgenomen locaties, een
aantal zogenaamde Navoslocaties. Verder is de voormalige gipsdeponie van DSM het afgelopen jaar overgenomen en is een aankoop verricht van een aantal percelen grond aansluitend aan de gronden die Bodemzorg Limburg reeds in bezit heeft bij Zuringspeel.
De Aandeelhouderscommissie, bestaande uit een ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordiging van een aantal gemeenten in Limburg, heeft in 2013 tweemaal vergaderd, t.w. op 22 februari en 24 april.
Op 22 februari is specifiek aandacht besteed aan de mogelijke aankoop van 25 ha grond aansluitend aan de locatie Zuringspeel. De commissie heeft aangegeven dat het maatschappelijk belang van deze aankoop in voldoende mate moet worden aangetoond, de financiële risico’s voor Bodemzorg Limburg moeten worden beperkt, er voldoende afstand dient te worden gehouden tot de activiteiten van de exploitant en er voldoende zekerheden worden gesteld met betrekking tot het nakomen van de financiële verplichtingen door de huurder, te weten De Golfhorst.
Deze punten zijn ingebracht bij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 15 mei 2013.
In de vergadering van 24 april heeft de Aandeelhouderscommissie de concept jaarrekening 2012 besproken. Geconstateerd werd dat de in het Rekenmodel gehanteerde rekenrente van 4,5% de afgelopen jaren niet werd gehaald. In 2012 bedroeg deze zelfs 2,5%. Dit bete- kent dat de noodzakelijke toevoeging aan het doelvermogen op termijn in gevaar komt. Aangezien de beleggingshorizon waarbin- nen Bodemzorg Limburg werkt zeer lang is adviseert de commissie om vooralsnog te blijven uitgaan van een rekenrente van 4,5%.
Een ander punt dat is besproken betreft de vraag of alle activi- teiten van onze organisatie als BTW belast kunnen worden aangemerkt. Anders gezegd, of de door derden in rekening gebrachte BTW ook daadwerkelijk kan worden verrekend.
Afgesproken is om hierover op korte termijn met de Belasting- dienst duidelijke afspraken te maken.
De gemeente Venlo heeft aan Bodemzorg Limburg gevraagd de voormalige stortplaats aan de Geliskensdijkweg in deze gemeente over te nemen. De commissie heeft geconcludeerd dat deze overname voldoet aan de eerder door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgestelde criteria.
Voorwoord directie
In deze nieuwsbrief besteden we aandacht aan kwalitatieve verbeteringen die door Bodemzorg Limburg en een aantal gemeenten worden aangebracht op onze locaties. Dat betreft met name de gipsdeponie, Beukenberg, Geliskensdijkweg, Het Kreupelbusch en de Belvédère. Verder staat in deze nieuwsbrief een gesprek met wethouder Xxxxxxx, die heeft aangekondigd bij de gemeenteraadsverkiezingen zijn functie als wethouder niet te zullen continueren. Met wethouder Hermans is gesproken over het beleid van de gemeente Schinnen om de kwaliteit van het buitengebied in deze gemeente aanzienlijk te verbeteren. In Roermond spraken
we met Xxxx Xxxxxxx en Xxxx Xxxx over de mogelijkheid om Bodemzorg Limburg in te schakelen bij het beheer van voormalige stortplaats Spik.
Xxxx Xxxxxxx
Wat betreft de gipsdeponie kan gemeld worden dat de gemeente Stein plannen heeft om deze locatie te bestemmen als trainingsparcours voor wielrenners in combinatie met een educatieve wan- delroute. Aan de Urmondse kant wordt door de gemeente een voetgangers- en fietsbrug aangelegd waarvan de kosten geraamd worden op € 350.000.
Omzetbelasting
Op 4 juli 2013 heeft Bodemzorg Limburg van de Belastingdienst in Maastricht een bericht ontvangen dat alle activiteiten van Xxxxxxxxx Limburg in de BTW belaste sfeer plaatsvinden.
Hiermee kan enerzijds de BTW op alle kosten worden terug- gevorderd en dient anderzijds de BTW op alle opbrengsten te worden afgedragen. Dit betekent dat de bijdragen van de gemeenten ad € 0,25/inwoner/jaar belast worden met BTW.
De gemeenten kunnen de door Nazorg Limburg B.V. in rekening gebrachte BTW terugvragen via het BTW compensatiefonds.
Ook in Schinnen zijn plannen om te investeren in een nieuwe brug, namelijk naar onze locatie Beukenberg. In dit geval is dat noodzakelijk om de locatie aan te sluiten op een aantal bestaande wandel- routes in deze regio.
De gemeente Venlo investeert op dit moment in een uitzichtpunt op de locatie Geliskensdijkweg. Ook op andere locaties zijn er plan- nen om uitkijkpunten aan te brengen. Daarvoor bestaan concrete plannen op de Beukenberg, Zuringspeel en Spik. Op de locaties Het Kreupelbusch, Belvédère en Beukenberg worden initiatieven ontplooid om de natuur meer ruimte te geven voor ontwikkeling van een aantal bijzondere soorten planten en dieren.
Wethouder Xxxxxxx, altijd een trouw bezoeker van onze Aandeelhoudersvergaderingen, heeft na 12 jaar wethouderschap in Gulpen-Wittem besloten te stoppen als bestuurder van deze gemeente. Hij laat zijn licht schijnen over een aantal ontwik- kelingen in Maastricht-Heuvelland en zijn ervaringen met Bodemzorg Limburg.
Wethouder Hermans is in de gemeente Schinnen verantwoordelijk voor onder meer natuur en recreatie. In het landschapsplan van deze gemeente is aangegeven op welke wijze men een aantal groene - en recreatieve verbeteringen wil aanbrengen. Daarbij wordt ook gedacht aan een betere ontsluiting van de Beukenberg. Verder wil de gemeente de locatie uit een oogpunt van natuur en recreatie aantrekkelijker maken. Een uitzichtspunt en een meer natuurvriendelijke omheining zijn wensen die de gemeente bij ons heeft neergelegd.
In Roermond zijn we in gesprek met de gemeente voor de mogelijke overdracht van de nazorg van de voormalige stort- locatie Spik. Met Xxxx Xxxxxxx en Xxxx Xxxx hebben we gesproken over de kwalitatieve verbetering die de gemeente wil doorvoeren in dit gebied. Aangezien het afval is gestort in voormalige rivierbed- dingen treffen we ter plekke een complexe waterhuishouding aan.
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
Op 15 mei 2013 vond in Roermond de jaarlijkse Aandeel- houdersvergadering plaats. Belangrijkste onderwerpen van dit overleg betroffen het vaststellen van de jaarrekening 2012, de eigendomsoverdracht van de voormalige stortplaats Geliskensdijkweg te Venlo en de herbenoeming van de xxxx Xxxxxxxxx als commissaris. Verder werd door de directie een presentatie gegeven over de huidige en toekomstige taken van Bodemzorg Limburg.
Jaarrekening 2012
In 2012 is voor de eerste maal de € 0,25 per inwoner per jaar bij de gemeenten in rekening gebracht. In de jaarrekening zijn deze inkomsten opgenomen in de post overige schulden en over- lopende passiva. Van dat bedrag is in 2012 € 190.000 gebruikt voor ophoging van de nazorgvoorziening ten behoeve van de toekomstige beheerkosten van de locatie Bocholtz.
Uit de jaarrekening blijkt dat in 2012 ca. € 6,8 mln. van de totale voorziening ter hoogte van € 18,9 mln. als liquiditeit wordt verant- woord. Dit geld staat op een spaarrekening en is niet belegd in aandelen of obligaties. De reden daarvan is dat de opbrengst van vastrentende waarden, zoals staatsobligaties en bankobligaties die voldoen aan de voorwaarden van Wet Fido, bijna niets opbrachten. Overigens is ook de rente op de spaarrekeningen erg laag.
Als gevolg van een positieve ontwikkeling van de beurskoersen is de waarde van het belegd vermogen met ca. € 1 mln. gestegen. Het betreft een ongerealiseerd koersresultaat dat snel kan wijzigen bij plotselinge veranderingen van de beurskoersen.
Voor Bodemzorg Limburg is het belangrijk om vast te stellen wat de inkomsten uit de beleggingen ter dekking van de gemaakte kosten zijn. En juist daar zit een groot zorgpunt, omdat het gemiddeld rendement van 2,5% in 2012 ruimschoots achterbleef
t.o.v. de gehanteerde rekenrente van 4,5%.
De vergadering heeft besloten om behalve de toevoeging van
€ 190.000 voor Bocholtz een bedrag van € 333.861, ter compen- satie van de inflatie van het doelvermogen, toe te voegen aan de nazorgvoorziening. Deze bedroeg ultimo 2012 € 18.944.611.
Overdracht voormalige stortplaats Geliskensdijkweg te Venlo De gemeente Venlo heeft verzocht om de voormalige stortplaats Geliskensdijkweg over te nemen ten behoeve van de nazorg.
Deze overname is door een ambtelijke vertegenwoordiging getoetst aan eerder door de Aandeelhoudersvergadering vast- gestelde criteria. Geconcludeerd is dat de overname van deze locatie voldoet aan de criteria en de directie kreeg het mandaat om deze overname verder af te ronden. >>
>> Herbenoeming commissaris
De Raad van Commissarissen heeft aan de vergadering voor- gesteld de xxxx Xxxxxxxxx overeenkomstig het reglement te herbenoemen voor een derde periode van 4 jaar. De xxxx
Xxxxxxxxx heeft aangegeven te overwegen om tussentijds af te treden. Vanuit de vergadering is de vraag gesteld om voor de
benoeming van nieuwe commissarissen vooraf een functieprofiel op te stellen. Afgesproken is dat voor alle drie de commissaris- posten een nieuw functieprofiel wordt opgesteld.
Toelichting uitvoering taken Bodemzorg Limburg
De xxxx Xxxxxxx heeft op verzoek van de Aandeelhouderscom- missie een presentatie gegeven over de uitvoering van de taken van Bodemzorg Limburg. Aandacht werd besteed aan de taken, het soort locaties waarover beheer gevoerd wordt, de inrichting
van de locaties, de criteria voor overname van gesloten stortplaat- sen alsmede de structuur van bestuur en toezicht op de directie. Naar aanleiding van deze presentatie werd wat langer stilgestaan bij de taken en samenstelling van de Aandeelhouderscom- missie. Na enige discussie werd geconcludeerd dat de huidige
gemengde samenstelling van ambtelijke en bestuurlijke vertegen- woordigers gehandhaafd wordt. Daarbij werd aangetekend dat
de Aandeelhouderscommissie geen formele besluiten neemt en dat het daarom niet nodig is dat ambtelijke vertegenwoordigers vooraf mandaat ontvangen van hun College van B&W. Het is de bedoeling dat de Aandeelhouderscommissie met name een klankbordfunctie vervult voor directie en Raad van Commissaris- sen, zodat die bij hun besluitvorming het advies kunnen betrekken dat door de commissie wordt aangereikt.
Openstelling Heidekamppark
Na overname van de voormalige gipsdeponie van DSM door Bodemzorg Limburg is gekeken naar mogelijkheden om deze locatie een nuttige bestemming te geven. De gemeente Stein heeft de ambitie om deze locatie, nu Heidekamppark geheten, te ontwikkelen tot een multifunctioneel en aantrekkelijk groen park voor alle inwoners van deze gemeente. Daarvoor heeft er afgelopen periode intensief overleg plaatsgevonden tussen de gemeente en IVN Stein, Bikers en Bergklimmers. Er komt een wielerparcours dat grotendeels om het plateau van de oude stortplaats heen loopt. Het gebied binnen het wielerparcours krijgt wandelpaden waar IVN Stein een educatieve route creëert. Het park wordt met behulp van een klimaatpad aangesloten op groengebieden in de omgeving, zoals het Steinerbos.
De gemeente heeft aangekondigd het park op korte termijn voor wandelaars open te stellen. Het is de bedoeling de komende maanden de ontsluiting van de locatie aanzienlijk te verbeteren. Aan de westzijde wordt een parkeerplaats gerealiseerd en aan de noordkant zal de ontsluiting plaatsvinden door een nog aan te leggen voetgangers- en fietsbrug over het spoor van Chemelot.
Dit wordt een brug met een overspanning van 80 meter.
De gemeente is druk doende met de planologische wijzigingen en vergunningprocedures.
Natuurontwikkeling Het Kreupelbusch
Op Het Kreupelbusch (voormalige stortplaats Ubach over Worms) is steeds meer bijzondere natuur te vinden. Zo hebben we in de nieuwsbrief van vorig jaar gemeld dat een bijzondere vlinder in Nederland, te weten het staartblauwtje is aangetroffen. Dit jaar ontdekte Xxx Xxxxxxxx, deskundige op het gebied van reptielen en amfibieën, dat zich zogenaamde gladde slangen op deze locatie bevinden.
Uit onderzoek van Xxxxxxxxx Limburg is gebleken dat zich in één van de vijvers een groot aantal zonnebaarzen bevond. Dit is een ongewenste exotische vissoort die hier niet thuishoort en zeer nadelig is voor de voortplanting van salamanders en padden.
In overleg met Lei is deze vijver in het voorjaar van 2013 droog- gelegd en uitgebaggerd. Samen met de plaatselijke visvereniging zijn de graskarpers en voorns eruit gehaald en elders uitgezet en zijn de zonnebaarzen verwijderd.
Tijdens de daaropvolgende paartijd hebben de padden druk gebruik gemaakt van de vijver.
Organisatie van de nazorg van bodemverontreinigingen in Nederland
In opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is een werkgroep gestart die de behoefte onderzoekt voor een meer landelijke aanpak van de nazorg van verontreinigde locaties die zijn of worden gesaneerd. Op dit moment is een aantal regionaal werkende organisaties actief, zoals Bodemzorg Limburg. Het is de vraag of er een landelijk dekkende organisatie zou moeten komen, op welke wijze aansluiting kan worden gezocht met bestaande organisaties en hoe er meer uniformiteit kan worden bereikt tussen de aanpak van de op dit moment actieve organisaties.
Bodemzorg Limburg heeft besloten om niet actief deel te nemen aan de werkgroep, maar wordt wel geïnformeerd over de resultaten van het overleg en ontvangt de rapportages die worden opgesteld.
Belangrijke vraag wordt op welke wijze het Ministerie, de provin- cies en de gemeenten participeren in een eventueel tot stand te brengen organisatie. Duidelijk is in elk geval dat de nazorg van bodem en grondwater een overheidsaccent moet krijgen.
Wethouder Xxx Xxxxxxx: een principieel man waarmee goed valt samen te werken
Xxx Xxxxxxx
Na 12 jaar als wethouder actief te zijn geweest in de gemeente Gulpen-Wittem heeft Xxx Xxxxxxx aangekondigd na de gemeenteraadsverkiezingen in het voorjaar van 2014 niet terug te keren in de politiek van deze gemeente. Een trouw deelnemer aan de Aandeelhoudersvergaderingen van Bodemzorg Limburg zullen we missen. Kenmerkend voor hem is zijn constructieve houding bij bespreking van belangrijke agendapunten. Altijd zoekend naar oplossingen, effectief optredend, een beetje apolitiek en steeds bereid tot samen- werking indien dat meerwaarde oplevert voor het openbaar bestuur.
Wethouder in de gemeente Gulpen-Wittem
De in Wijlre woonachtige Bormans is al lang lid van het CDA.
In 2002 werd hij na de gemeenteraadsverkiezingen uitgenodigd om toe te treden tot het College. Hij stond niet op de lijst en had derhalve geen (recht op een) zetel in de Raad. Xxx had een eigen bedrijf en derhalve weinig betrokkenheid met het openbaar bestuur.
Nadat hij er een paar nachten over geslapen had, besloot hij positief te reageren op het voorstel en daarmee zijn carrière een andere wending te geven. Zijn bedrijf werd verkocht en hij was klaar voor deze nieuwe stap. Toch heeft hij direct na zijn besluit nog even geaarzeld toen twee dagen voor zijn benoeming Xxxxxxx om het leven werd gebracht. Als het er zo aan toe gaat in het openbaar bestuur brengt dat ook een zelfverzekerd man als Xxx Xxxxxxx nog even aan het twijfelen. In Limburg was het tot dan uitzonderlijk dat mensen van buiten de Raad werden benoemd als wethouder. Xxx Xxxxxxx zegt hierover: “Ik ben een voorstander van het benoemen van wethouders die niet in de
Raad zitten; kijk bijvoorbeeld naar de situatie in Meerssen waar nu een paar uitstekende wethouders van buiten de Raad, ja zelfs van buiten de Gemeente in het College heeft plaatsgenomen.”
Spijt van zijn wethouderschap heeft hij geen moment gehad. In tegendeel, het werk was zeer uitdagend. Dat er al kort na zijn aantreden geprobeerd werd hem een motie van wantrouwen
aan te smeren deed hem ogenschijnlijk weinig. Hij was gevraagd wethouder te worden en deed dat op zijn eigen wijze. Als er dan eens opmerkingen over zijn wijze van werken werden geplaatst
antwoordde hij steevast: “Maar jullie zochten toch iemand die eens aan de boom wilde schudden?!”
De stroperigheid in de gemeentelijke besluitvorming stond Xxxxxxx niet aan. Ook een directe houding aannemen en zeggen waar iets op staat was men niet gewend. Nu, 12 jaar later, is hij zeer tevreden over de samenwerking binnen de gemeente, zowel bestuurlijk als ambtelijk. ‘’We hebben twee fulltime wethouders en kunnen daardoor in het College zeer efficiënt ons werk doen.’’ Constructies met veel te grote Colleges van B&W met meerdere parttime wethouders ziet hij niet zitten.
Samenwerking binnen Maastricht-Heuvelland
Over de samenleving tussen de gemeenten in het Heuvelland zegt Xxxxxxx het volgende: “Ik ben zeer gelukkig met de huidige opzet van ons overleg. Sinds de komst van een nieuw College in Maastricht is er veel veranderd. We hebben het gevoel dat we als kleine gemeente weer serieus worden genomen.”
Een paar keer per jaar vergaderen de Colleges van de betrok- ken gemeenten gezamenlijk en bespreken de punten die op
dat moment actueel zijn. Wethouders van de gemeenten in het Heuvelland hebben hierin gelijkwaardige posities. Dat was enkele jaren geleden wel anders.
Gemeenten krijgen steeds meer complexe taken toegeschoven. Bormans: “Daarvoor moeten we samenwerking zoeken met onder meer omliggende gemeenten. We moeten niet bang zijn dat we een deel van onze autonomie verliezen.” Zo noemt hij het voor- beeld van PIM-Zuid waarin met de woningcorporatie Woonpunt samengewerkt wordt bij het beheer van woonwagenkampen.
Zij pakken dit soort zaken zeer professioneel aan. En daar zijn we in Gulpen-Wittem dan ook heel blij mee.
Een ander voorbeeld is het Beleidsplan (afval-) waterbeheer 2013- 2017. Samen met een aantal gemeenten, Waterschap Roer en Overmaas en Waterschapsbedrijf Limburg is er een plan gemaakt om het waterbeleid te professionaliseren. Met enige trots laat hij het recent door de betrokken gemeenteraden vastgestelde plan zien. Met dit beleid vergroten we de kwaliteit van onze dienst- verlening aan burgers en bedrijven. Ook leidt dit tot een kosten- besparing voor de gemeente.
Bodemzorg Limburg
Opvallend is dat Xxxxxxx altijd aanwezig was bij de Aandeelhou- dersvergaderingen. Ook als lid van de Aandeelhouderscommissie van Bodemzorg Limburg liet hij nooit verstek gaan. De afgelopen jaren is er in de Aandeelhoudersvergaderingen veel gesproken over de rol van de Provincie als aandeelhouder. Na rijp beraad is besloten dat de Provincie zou terugtreden als aandeelhouder en dat de nazorgvoorzieningen van de Provincie en die van Bodem- zorg Limburg gescheiden worden gehouden. Bormans: “Indien een aandeelhouder geen toegevoegde waarde levert, is het de vraag of het aandeelhouderschap moet worden voortgezet.
Aangezien Bodemzorg Limburg zich uitsluitend bezighoudt met de nazorg van locaties die in beheer zijn geweest van gemeenten en deze voor 100% de inleg van de financiële middelen hebben verzorgd, is het vanzelfsprekend dat de Provincie is uitgetreden als aandeelhouder”.
Een sterk punt noemt hij de solidariteitsheffing van € 0,25 per inwoner per jaar ter dekking van de nazorgkosten van een aantal
zeer oude gesloten stortplaatsen. “Dat de gemeenten in Limburg op vrijwillige basis hebben besloten tot deze heffing ligt helemaal in lijn van mijn aanpak. Je moet niet alles met regelgeving dicht- timmeren, maar samen afspraken kunnen maken over zaken die noodzakelijk zijn.”
Ook het feit dat Xxxxxxxxx Limburg in staat is om de organisatie zeer klein te houden en zoveel mogelijk werk uit te besteden, beschouwt Xxx als een grote plus. “Je moet niet alles zelf willen doen als inschakeling van externe expertise veel efficiënter is.”
Afvalsamenwerking Limburg
Een ander punt waar Xxxxxxx tevreden op terugkijkt is de Afval- samenwerking Limburg. Het was voor hem vanaf het begin duidelijk dat door een gezamenlijke aanbesteding van contracten voor de verwerking van huishoudelijk afval, de Limburgse gemeenten een veel sterkere positie zouden innemen vergeleken met een situatie waarin gemeenten hiermee zelfstandig aan de slag zouden gaan. Ook dit toont aan dat samenwerken loont en dat daarmee behoorlijke kosten kunnen worden bespaard.
Afscheid na 12 jaar wethouderschap
Na drie periodes als wethouder is het nu wel genoeg. Hij pleit ervoor om een wethouder minimaal twee en bij voorkeur drie periodes achtereenvolgens in een college zitting te laten nemen. Veel doelstellingen worden geformuleerd in de eerste periode, in de tweede periode komen veel zaken tot uitvoering en in de derde periode kan een aantal zaken concreet worden afgerond.
Anderzijds moet een wethouder ervoor waken dat hij te veel aan zijn stoel vastgeplakt gaat zitten. “Is de relatie in het college
verstoord of zijn de verhoudingen met de Raad onhoudbaar, dan moet je vertrekken”, xxxxx Xxxxxxx.
Als we hem vragen wat hij gaat doen na zijn wethouderschap is hij duidelijk. “Ik heb recent een caravan gekocht. Binnenkort zet ik de trekhaak onder mijn auto dan ga ik, na de bestuurswisseling in 2014, met mijn vrouw Europa verkennen. In 2014 word ik 67.
Jaren heb ik 60 à 70 uur per week gewerkt, veel sociaal maat- schappelijk werk gedaan en nu ga ik van mijn vrije tijd en andere dingen genieten.”
Geliskensdijkweg te Venlo
Met de gemeente Venlo is een intentieovereenkomst getekend voor overdracht van de inmiddels gesloten stortplaats aan de Geliskensdijkweg. De werkzaamheden voor het aanbrengen van een laag schone grond door de gemeente zijn gestart. Verwacht wordt dat de feitelijke overdracht in 2014 plaatsvindt.
Deze voormalige stortplaats met een oppervlakte van 9,5 ha ligt in een landelijk gebied en niet ver verwijderd van de woonwijk Boekend. Er is in het verleden ca. 1,3 mln. m3 afval gestort. Om de vereiste nieuwe afdeklaag aan te brengen is in het voorjaar alle opstand (bomen, struiken) verwijderd door de Bosgroep. Daarbij is
rekening gehouden met de aanwezige flora en fauna (broedseizoen).
Bodemzorg Limburg heeft in dit voorjaar nieuwe peilbuizen geplaatst en er is een eerste meetronde uitgevoerd. Dit zal de komende jaren worden herhaald. Uit de metingen blijkt dat het grondwater slechts in geringe mate wordt beïnvloed door de stortplaats.
Het gebied zal in de toekomst met name gebruikt worden voor extensieve recreatie. Daarbij wordt gedacht aan wandelroutes. In verband daarmee is inmiddels een 20 meter hoog uitkijkpunt gerealiseerd. Dit biedt een fantastisch uitzicht over de omgeving en met name het natuurgebied Kraijelheide.
Nieuwe huurovereenkomst tussen Bodemzorg Limburg en De Golfhorst
De bestaande huurovereenkomst tussen Bodemzorg Limburg en De Golfhorst wordt uitgebreid met een nieuwe huurovereen- komst voor het gedeelte van de baan dat recent door Bodemzorg Limburg in eigendom is verkregen. Daarmee is het grond- eigendom van de hele golfbaan in één hand en heeft de exploitant van de golfbaan nog maar met één verhuurder te maken.
Bodemzorg Limburg was reeds eigenaar van de voormalige stortplaats Zuringspeel in Horst aan de Maas. Na sluiting van deze stortplaats is gezocht naar een voor deze regio aantrekkelijke bestemming. Met een initiatiefnemer is zo’n twintig jaar geleden een plan voor de golfbaan uitgewerkt. Om een kwalitatief hoog- waardige baan te kunnen aanleggen en exploiteren was, behalve de grond van de stortplaats, nog zo’n 25 ha nodig voor een 18 holes golfbaan en een par 3 oefenbaan. Deze grond is in eerste instantie gekocht door de initiatiefnemer en nu in eigendom overgegaan naar Bodemzorg Limburg. Daarmee is De Golfhorst voor een langere periode verzekerd van een exploitatie op deze locatie.
Stichting Cultureel Erfgoed Zwarte Plak
De Stichting Cultureel Erfgoed Zwarte Plak in de gemeente Horst aan de Maas heeft een plan gemaakt voor aanleg en onderhoud van een
aantal elementen van het cultureel erfgoed in het gebied De Zwarte Plak. Het betreft:
• De Xxxxxx xxx xx Xxxx
• Uitzichtspunt en brug Zuringspeel
• De legende van Xxxxxx (Xxxxxxxxxx) Xxxx
Op 8 november heeft de Stichting een informatieavond gegeven. Daarbij bleek dat men verwacht voldoende bijdragen te ontvangen van zo’n 10 instanties voor de uitvoering van dit plan.
Door de aanwezigheid van de stortplaats is er sprake van aanzien- lijke hoogteverschillen op deze golfbaan. Daarmee wordt het voor de golfers een uitdagende baan en biedt de locatie mooi uitzicht op de omgeving.
Dat deze locatie een bijzondere betekenis heeft voor de omgeving blijkt uit het feit dat de Stichting Cultureel Erfgoed Zwarte Plak ter plaatse een drietal projecten wil realiseren. Doelstelling is aanleg en onderhoud van het cultureel erfgoed in het gebied De Zwarte Plak. Belangrijk onderdeel daarvan is het creëren van een uitzichtspunt op de Zuringspeel en het realiseren van een wandelroute daar naar toe.
Hezelaer: de energieverlener
Hezelaer is de energieverlener voor ondernemers.
Het bedrijf uit Breda is een energieleverancier en vooral ook dienstverlener. Deze combinatie is uniek in Nederland. Ook hun filosofie is nieuw; Hezelaer denkt in het voordeel van de klant. Xxxxx Xxxxxxxxx vormt samen met Xxx Xxxxxx Xxxxxx en Xxxxxx Xxxxxxx de kern van het bedrijf. Zelf zijn het ook ondernemers. Ze praten vol passie over hun bedrijf
en zijn bevlogen als ze het hebben over oplossingen voor de verduurzaming van de energievoorziening.
Hezelaer levert elektriciteit en gas tegen de scherpste energietarieven. Dat zeggen ‘ouderwetse’ energiebedrijven toch ook?
Xxxxx neemt het woord: “Maar, Hezelaer is er voor mensen die ondernemen. Wij weten als geen ander wat er komt kijken bij het ondernemen. Daarom zien wij onze klanten als collega-onderne- mers die wij als energieverlener helpen. Ondernemers komen we niet alleen tegen in bedrijven. We ontmoeten regelmatig zeer on- dernemende mensen bij de overheid en woningbouwcorporaties. Zo ook bij Bodemzorg Limburg. Ondernemen is een mentaliteit.”
Duurzame energie Zuringspeel
Bodemzorg Limburg heeft de toepassing van duurzame energie op de locatie Zuringspeel aanzienlijk uitgebreid. Behalve het stortgas dat wordt onttrokken en wordt omgezet in stroom, zijn er 220 zonne- panelen geplaatst op een tweetal loodsen. Daarmee wordt jaarlijks naar verwachting 40.000 kWh geproduceerd.
Bij de selectie van een bedrijf is uiteindelijk de keuze gevallen op Hezelaer. Vanaf begin april leveren de zonnepanelen een belangrijke bijdrage aan de stroomvoorziening op deze locatie.
Xxx Xxxxxx gaat verder in op het verschil dat Hezelaer maakt met traditionele energieleveranciers: “Het denken in het voordeel van ondernemers is nieuw. Zo leveren we een energiepakket op maat. En als je wilt met een grondige analyse om energie te besparen. Helemaal toegesneden op de persoonlijke situatie van een klant. En zonder verborgen kosten of vage voorwaarden. We houden ook niet van overbodige regels of starre procedures. En geen onnodige overheadkosten. Die heb je zelf als ondernemer toch ook niet?”
Herwin vult aan: “Energieverlener is niet zomaar een term.
Het is onze missie om altijd de juiste balans te vinden in het leveren van producten en diensten. We staan open voor vernieuwing.
Voor duurzame technologieën. Die we combineren met ouder- wetse service en bereikbaarheid. Wij willen zelf ook geen contact via een onpersoonlijk call center, maar iemand aan de lijn die ons direct helpt. Dus nemen we hier zelf de telefoon op.”
Steeds meer klanten kiezen voor Hezelaer. Wat is jullie geheim?
Xxx Xxxxxx: “Nou, een geheim wil ik het niet noemen. We horen wel opvallend vaak van onze klanten dat ze niet gewend zijn dat een energiebedrijf dag en nacht voor ze klaar staat. En dat we echt alles uit handen nemen. We analyseren oude contracten en sluiten nieuwe af, tegen betere voorwaarden. Dat is direct financieel voor- deel voor de klant. Maar onze kracht, of noem het ons geheim, is onze persoonlijke benadering. Daarmee maken we het verschil.”
Xxxxx Xxxxxxxxx
“Vergeet ook niet dat we de tijd mee hebben,” vervolgt Xxxxxx: “Het is ook van deze tijd dat klanten niet standaard kiezen voor grote partijen.
Die blijken vaak te log en te duur door hun enorme overheadkosten. Steeds
vaker wordt er gekozen voor kleinere, flexibele partijen. Gelukkig ook in de energie- branche.”
Xxxxx: “Dat komt vooral omdat we qua expertise niet onderdoen voor grote energieleveranciers. Ik zou bijna zeggen: integendeel. Het is prettig dat we dit nu met grotere projecten in de praktijk bewijzen. Innovatieve projecten die het maximale vragen van je creativiteit.”
Wat zijn dat voor projecten?
Controle van het grondwater in 2013
Om vast te stellen wat de invloed is op de omgeving wordt per locatie regelmatig onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit van het grondwater. Er worden watermonsters genomen uit meetputten die worden onderzocht op een groot aantal chemische parameters. De samenstelling van het analysepakket kan per locatie verschillen, afhankelijk van de materialen die in het verleden zijn gestort.
Uit het in 2013 uitgevoerde onderzoek bleek dat diverse peilbuizen waren beschadigd. Zo zijn er zogenaamde schutkokers gestolen en door het verdwijnen van deze herkenningspunten zijn bij het ploegen op akkers diverse peilputten onbruikbaar geraakt. Verder bleek dat er peilbuizen gevuld waren met stenen. Het gevolg was dat er meerdere nieuwe peilbuizen geplaatst moesten worden.
Uit de onderzoeken zijn geen afwijkingen geconstateerd ten opzichte van het bestaande beeld van de diverse locaties.
Xxx Xxxxxx xxxxxxx: “Xxxxx xxxxxx nu om van wal te steken over De Golfhorst, maar ik wil graag A16 Win(d)(t) benoemen. Dat is een uniek project, zowel door het proces als door de kaders. Het is niet de vraag of er windmolens langs die snelweg komen, maar waar. Met een aantal lokale partners en met vier gemeenten langs de A16 hebben we een plan ontwikkeld om dit op een ecologisch, economisch en sociaal-cultureel verantwoorde manier te doen.
Daarbij is de inzet om de lokale economie te stimuleren. Het plan noemen we Sociale Windenergie. Het unieke zit ‘m in de maximale participatie van ondernemers, bewoners en gemeenten.
Dat is nog niet eerder in Nederland vertoond. Deze regionale, kleinschalige aanpak is een enorm succes en gaat straks z’n vruchten afwerpen.”
Jullie bieden ook zonnepanelen aan, net als veel partijen in de branche. Hoe lukt het jullie om hier het verschil te maken, en vooral om duidelijk te maken dat jullie onderscheidend zijn?
Eindelijk kan Xxxxx z’n ei kwijt over ‘zijn’ zonnepanelenproject voor Bodemzorg Limburg. Vol vuur doet hij zijn verhaal. Xxxxx: “Het lijkt met zoveel aanbieders misschien lastig om onderscheidend te zijn, maar voor Hezelaer ligt dat inmiddels anders. Het draait altijd om betrokkenheid en expertise. Uiteraard in combinatie met een scherpe prijs. Het gaat om kansen te zien en samen op te trekken op zoek naar een duurzame oplossing. Als je dan bijzondere cases, zoals De Golfhorst voor Bodemzorg Limburg in je portfolio hebt, dan profileer je jezelf. Daarbij werkt mond-tot-mond reclame zeer goed. De gunfactor ligt door ons enthousiasme blijkbaar hoog.”
Wat hebben jullie precies betekend voor Bodemzorg Limburg?
Xxxxx: “Er lag geen standaardoplossing in de kast voor het plaatsen van zonnepanelen op een voormalige stortplaats. Samen met de mensen van Bodemzorg Limburg hebben we diverse mogelijk- heden op een rij gezet en een grondige businesscase ontwikkeld. Er zijn maar liefst 220 zonnepanelen met een oppervlakte van 360m2 geplaatst op de daken van de loodsen. De energie die wordt opgewekt is nodig voor de compressor die het stortgas
uit de stortplaats haalt. En daarbij profiteert De Golfhorst van de groene stroom. De elektrische golfkarretjes van het golfcomplex worden opgeladen door de zonnepanelen. Het is voor Bodemzorg Limburg een belangrijke stap in de verduurzaming van het energie- verbruik. We onderzoeken nu samen waar er meer kansen liggen.”
Schitterend Schinnen
De gemeente Schinnen heeft de ambitie om de kwaliteit van de natuur in het buitengebied aanzienlijk te verbeteren en het gebied aantrekkelijk te maken voor extensieve recreatie. Portefeuillehouder is Xxx Xxxxxxx die op een enthousiaste wijze dit beleid van de gemeente toelicht. Er is een aparte site xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx gemaakt om de inwoners te betrekken bij de ontwikkeling van deze plannen. Één van de projecten die daar onderdeel van uitmaakt betreft de bij Bodemzorg Limburg in beheer zijnde locatie Beukenberg. Samen met ambtenaar Xxxx Xxxxxx zijn ambitieuze plannen gemaakt om de Beukenberg een belangrijke plek te geven in het landschap van Schinnen.
Xxxx Xxxxxx en Xxx Xxxxxxx
Xxx Xxxxxxx: een interactieve wethouder
Xxx Xxxxxxx maakt sinds 2010 onderdeel uit van het college van Burgemeester en Wethouders van Schinnen. Hij heeft onder meer natuurbescherming en -ontwikkeling, recreatie & toerisme, burger- participatie en communicatie in zijn portefeuille. Hij is lid van de Vernieuwingsgroep, welke met 6 zetels de grootste fractie vormt in de 15 leden tellende gemeenteraad. Op dit moment wordt een coalitie gevormd met het CDA (4 raadszetels).
De gemeente Schinnen heeft ervoor gekozen om zich te positioneren als een groene gemeente die, liggend tussen een aantal grote steden en industriegebieden, een aangenaam
uitloopgebied vormt waar in een omgeving met veel natuur volop gerecreëerd kan worden.
Xxx is parttime wethouder en daarnaast 20 uur per week werk- zaam bij de politie. Als wethouder begeeft hij zich zeer frequent onder de inwoners en is direct betrokken bij de uitvoering van een aantal belangrijke projecten in deze gemeente. In 2011 heeft de gemeente het Landschapsontwikkelingsplan vastgesteld dat de basis vormt voor een groot aantal groene en recreatieve verbete- ringen in Schinnen. Trots vertelt Xxx dat een belangrijk deel van dit twee jaar geleden vastgestelde plan is gerealiseerd.
Website Schitterend Schinnen
Gemeente Schinnen heeft veel nieuwe landschapsprojecten. Ondanks de bezuinigingen probeert zij toch een aantal belangrijke projecten te realiseren. Dit gebeurt samen met Provincie, regio
en Waterschap. Om deze projecten goed onder de aandacht te brengen is gekozen voor een aparte website. De website is op verschillende punten interactief: wandel-, fiets- en menroutes zijn gebundeld en duidelijk zichtbaar op één kaart gezet. Er zijn meerdere thematische wandelroutes aangelegd en deze worden de komende jaren nog verder uitgebreid. Zo is er een gedichten- route, een bokkenrijdersroute en een kastelenroute. Het is de
bedoeling in de toekomst een route langs diverse kapellen aan te leggen. Eén van de doelstellingen is om de educatie- en horeca- activiteiten door middel van deze routes in Schinnen te versterken. De gemeente probeert de wandelroutes zodanig aan te leggen dat het wandelen zoveel mogelijk buiten de kernen plaatsvindt.
Men wil het buitengebied niet alleen verrijken met wandelroutes, maar ook de omgeving fraaier maken. Denk daarbij aan het afbreken van varkensstallen of andere niet in de omgeving passende gebouwen.
Beukenberg
Op de locatie Beukenberg zijn in het verleden korte wandelroutes aangelegd, maar deze sluiten tot nu toe niet aan op andere wandelingen. Daar gaat, zo heeft wethouder Xxxxxxx bedacht, iets aan veranderen. Piet: “De Beukenberg moet onderdeel worden van onder andere de kastelenroute die wandelaars van Kasteel Amstenrade, via kasteel Doenrade naar kasteel Terborgh leidt.
Om de Beukenberg bereikbaar te maken komen er nieuwe
Voorbeeld van een bij de Beukenberg aan te leggen loopbrug.
aansluitingen. Zo bestaat er een plan om over een beekdroogdal een loopbrug aan te leggen (zie foto). Om de locatie verder aantrekkelijk te maken voor wandelaars is het de bedoeling dat er een 10 meter hoog uitkijkpunt wordt aangelegd waar men een wijds uitzicht heeft op de omgeving.”
Een punt waar de wethouder graag snel verbetering ziet betreft de omheining van deze locatie. Er is in de periode dat er afvalstoffen werden verwerkt een hoog hekwerk geplaatst om toegankelijk- heid uit te sluiten. Op dit moment past dit absoluut niet meer in de natuurlijke omgeving die inmiddels is ontstaan. Één van de doelstellingen is om de omheining aan te passen aan het natuur- lijke landschap.
Het is bekend dat bij de eindafwerking en inrichting van de Beukenberg weinig zorg is besteed aan het ontwikkelen van een bijzondere biotoop op deze plek. In het overleg van Bodemzorg Limburg met de gemeente is afgesproken om meer aandacht te gaan besteden aan de mogelijkheden om met name de zuid- helling van deze voormalige stortplaats beter af te stemmen
op de mogelijkheden die daar van nature aanwezig zijn. Verwacht wordt dat zich daar een bijzondere flora en fauna kan ontwikkelen. Het IVN zal daarvoor worden ingeschakeld.
Burgerparticipatie
Waar in het verleden de gemeente haar inwoners vaak te hulp schoot als er iets geregeld moest worden, zie je nu een duidelijke
kanteling waarbij aan burgers gevraagd wordt wat zij kunnen betekenen voor hun omgeving. Burgerparticipatie is daarom niet zomaar in de portefeuille van Xxx Xxxxxxx opgenomen.
Als politieman heeft hij geleerd om rechtstreeks te communiceren met burgers en daar maakt hij als wethouder volop gebruik van. Door regelmatig bij mensen op bezoek te gaan en onder het genot van een kop koffie de problemen te bespreken blijkt dat de gemeente in staat is om eigen burgers te motiveren ook zelf de handen uit de mouwen te steken. Jan: “We krijgen op die manier veel geregeld, ook van agrariërs waarvan gezegd wordt dat het vaak moeilijk zaken doen is met hen. Een ander voorbeeld is de aanleg van een zogenaamde “bokbierroute” door een aantal inwoners van Schinnen zelf uitgezet. Deze loopt uiteraard langs diverse etablissementen in de gemeente”.
2014
In 2014 vinden er nieuwe gemeenteraadsverkiezingen plaats. Het is duidelijk dat Xxx Xxxxxxx zijn enthousiast gestarte werk in een tweede periode graag wil voortzetten. Hij heeft het geluk dat zijn werkgever, de politie, positief staat ten opzichte van zijn wethouderschap in Schinnen. Er zijn in de omgeving van deze gemeente nog volop verbeteringen te realiseren. Denk daarbij onder andere maar eens aan herstel van de vele graften in dit mooie landschap. Ook de uitvoering van de werkzaamheden op de Beukenberg, die in zijn totaliteit op zo’n € 125.000 geraamd worden, wil hij graag onder zijn verantwoordelijkheid kunnen opleveren.
Toekomstig beheer gesloten stortplaatsen in het gebied Xxxxxxxx Xxxx - Xxxxxxx
Xxxxxxxxx Xxxxxxx is door de gemeente Roermond betrokken bij het overleg over het toekomstig beheer van een aantal stortplaatsen in het gebied Roermond Oost - Asenray. Voor dit gebied is een inrichtingsplan opgesteld waarvan deze voormalige stortplaatsen onderdeel uitmaken. Doel is deze stortplaatsen een nieuwe functie te geven middels natuurontwikkeling en openstelling voor recreatie. Er dient wel voor gezorgd te worden dat in de toekomst geen risico’s voor de volksgezondheid optreden en dat mogelijke verspreiding van verontreiniging via het grondwater
wordt voorkomen dan wel sterk wordt beperkt. Bodemzorg Limburg kan ervoor zorgen dat de nazorg van deze locaties op een efficiënte wijze plaatsvindt.
Gemeente Roermond en gebiedsbureau Ons WCL
Binnen de gemeente Roermond is wethouder Xxxxxx XXxx primair betrokken bij de gebiedsontwikkeling van Roermond Oost - Asenray. Ambtelijk is Xxxx Xxxxxxx binnen de gemeente de eerst verantwoordelijke voor de inbreng van de gemeente in dit project. Daarnaast heeft de gemeente het gebiedsbureau Ons WCL ingeschakeld. Xxxx Xxxx is degene die namens dat bureau o.a. zorgdraagt voor de afstemming met de Dienst Landelijk Gebied.
Xxxx Xxxxxxx
Voor de uitvoering van dit project treedt de Dienst Landelijk Gebied als coördinator op en zijn, naast de gemeente Roermond en Ons WCL, ook Staatsbosbeheer, Waterschap Roer en Overmaas, de LLTB, de Milieufederatie, de provincie Limburg en de gemeente Roerdalen betrokken. Voor het toekomstig beheer van de stort-
locaties in dit plangebied is een separaat overleg gestart waaraan ook Bodemzorg Limburg deelneemt.
Plangebied Roermond Oost - Asenray
Het plangebied Roermond Oost - Asenray (totaal 1025 ha) is een belangrijk uitloopgebied van Roermond. De realisatie van de A73, N280 en N293 heeft een grote impact gehad op het gebied.
Het gebied is versnipperd geraakt waardoor (recreatieve) route- structuren moeten worden geactualiseerd. De oppervlakte landbouwgrond is afgenomen door de aanleg van wegen en de bijbehorende natuurcompensatie. De claim op landbouwgrond in het plangebied is hoog doordat een grote oppervlakte als nieuwe natuur is aangewezen. Ook liggen er twee beken in het plangebied die natuurlijker ingericht dienen te worden.
Het landschap wordt verder bepaald door meerdere voormalige stortplaatsen en twee (voormalige) autosloperijen.
Het is de bedoeling om de leefbaarheid en landschappelijke waarde van het gebied te vergroten. Concrete doelstellingen van het inrichtingsplan zijn een structuurverbetering van landbouw, het realiseren van nieuwe natuur, een natuurlijker inrichting van twee beken, een optimaal recreatief gebruik van het gebied en het benutten van de voormalige stortplaatsen ten behoeve van recreatie en natuurontwikkeling.
Spik I, II en III
Op de laag gelegen, natte gronden in de oude Maasmeander bevindt zich een drietal voormalige stortplaatsen (Spik I, II en III), waar in de periode tussen 1960 en 1980 vooral huisvuil, grof vuil en bedrijfsafval in is gestort. In 1980 is de laatste en grootste van de drie voormalige stortplaatsen (Spik III) gesloten. Uit monitoring is gebleken dat verhoogde gehalten aan stortplaatsgerelateerde stoffen voorkomen. De voormalige stortplaats Spik I (3 ha) is deels in gebruik als productiegrasland en deels als natuurgebied.
Spik II (5 ha) is geheel in gebruik als natuurgebied. Het hoger gelegen deel van Spik III (11 ha) is eveneens in gebruik als natuur- gebied en grotendeels begroeid met bomen en struiken.
Het lagere deel van Spik III is in gebruik als grasland. Er is sprake van inklinking van het afval in de voormalige stortplaatsen, waar- door laagtes in het terrein ontstaan. De verontreiniging vormt een belemmering voor het nemen van maatregelen aan de water-
Xxxx Xxxx
Stichting Gebieds- bureau Ons WCL
Voor de ondersteuning bij de ontwikkeling van het bui- tengebied hebben de gemeenten Beesel, Echt-Susteren, Maasgouw, Roerdalen en Roermond het Gebiedsbureau Ons WCL opgericht. In een aantal gevallen is dit bureau coördinerend bij een aantal projecten van deze gemeen- ten in het buitengebied betrokken, in een aantal andere gevallen wordt een adviesondersteunende functie vervuld. Vijf wethouders van de betrokken gemeenten vormen het algemeen bestuur. Het uitvoerende werk geschiedt onder verantwoordelijkheid van Xxxx Xxxx.
huishouding. Een verandering van de grondwaterstanden in de omgeving van de voormalige stortplaatsen kan namelijk leiden tot een verandering van de verspreiding van de verontreiniging.
Uit onderzoek blijkt dat het oppervlaktewater marginaal wordt beïnvloed door de aanwezigheid van de voormalige stortplaatsen.
Beheer- en onderhoudsplan
Inmiddels is in het gebied een aantal verbeteringen aangebracht; er zijn wandelpaden aangelegd, er is een natuurleerpad ontworpen en er zijn concrete plannen voor het uitbreiden van het wandel- padennet. Daarnaast is het de bedoeling om op Spik III een uitkijktoren aan te leggen. Met de gemeente Roermond worden afspraken gemaakt om Bodemzorg Limburg in te schakelen voor het beheer van Spik I, II en III. Verder wordt bekeken op welke termijn ook het eigendom kan worden overgedragen.
Op deze luchtfoto zien we de locatie Kreupelbusch, voorheen de stortplaats Ubach over Worms, in de gemeente Landgraaf.
Links bovenaan zien we het afvalontvangstemplacement van de door Attero beheerde stort Landgraaf. Daar weer boven een deel van de golfbaan Brunssumerheide. Aan de rechterzijde ligt op Duits grond- gebied het natuurgebied Tevenerheide. Links onderaan zien we de installatie waar het stortgas uit deze locatie wordt omgezet in stroom, die vervolgens mede aan het openbare stroomnet wordt geleverd.
Bodemzorg Limburg
Bodemzorg Limburg
Xxxxxxxxxx 00
0000 XX Xxxxxxxxxx Airport T 043 - 350 96 96
F 043 - 350 96 97
Colofon
Bodemzorg Limburg verschijnt éénmaal per jaar.
Redactie-adres:
Xxxxxxxxxx 00,
0000 XX Xxxxxxxxxx Airport
e-mail: xxxxxxxx@xxxxxxxxxxxxxxxx.xx
Met dank aan:
J.R.M. Bormans
J.P.J. Hermans
(Eind)redactie: Bodemzorg Limburg
Wijzigingen in uw adresgegevens kunt u doorgeven aan Bodemzorg Limburg, Xxxxxxx Xxxxxxx, via telefoon- nummer (000) 000 00 00 of xxxxxxxx@xxxxxxxxxxxxxxxx.xx.
Voor meer informatie kunt u ook terecht op xxx.xxxxxxxxxxxxxxxx.xx.