Vitaliteitsakkoord 2.0
Montfoort
Xxx Xxxxxxxx Formateur vitaliteitsakkoord 2.0
Mei 2021
Inhoudsopgave
Inleiding 3
De route van het nationaal preventieakkoord 4
De route van gemeente Montfoort en Linschoten 5
Montfoort en Linschoten 6
IJslandsmodel 7
Betrokkenheid van de inwoners 8
Partners van Vitaliteitsakkoord 2.0 8
Borging en voortgang 8
Verdeling van de middelen 8
Enkele voorgenomen acties 9
Bijlage: Inspiratielijst activiteiten bij vitaliteitsakkoord 2.0 Montfoort 10
Inleiding
Montfoort is een gemeente waarbij mensen gemiddeld 4 jaar ouder worden dan in de rest van Nederland zonder dat precies helder is waardoor dat komt, maar dat er zaken goed gaan is zeker! Door het opzetten van een preventieakkoord, aansluitend aan het reeds bestaande vitaliteitsakkoord (vitaliteitsakkoord 1.0), is het in Montfoort mogelijk verder in te zetten op dat wat al goed gaat en in samenwerkingen te investeren – We noemen dit vitaliteitsakkoord 2.0!
Door de principes van het preventieakkoord; - gezond opgroeien, - gezond ouder worden en
- positieve gezondheid dusdanig in te zetten dat het past in “de route” van Montfoort maken we het vitaliteitsakkoord 2.0 ondersteunend aan het vitaliteitsakkoord 1.0 en aan bestaande initiatieven als bijvoorbeeld Montfoort vitaal. Deze thema’s hebben we gebruikt als kapstok. Binnen deze thema’s inventariseren we welke partners al aangesloten zijn bij het vitaliteitsakkoord 1.0 en daarin willen intensiveren. Ook kijken we welke partners nog niet aangesloten waren maar nu wel kansen en mogelijkheden zien. De intentie is om een aanzet te geven richting krachtige langdurige samenwerkingen en bijbehorende ambities; samenwerkingen waar de samenleving van kan profiteren.
Als we werken aan vitaliteitsakkoord 2.0 moeten we ons afvragen wat preventie precies is en hoe preventie werkt en wat daarbij de rol van vitaliteit is? Dat zijn lastige vragen om te beantwoorden echter één ding is zeker: Het helpt niet om zaken te verbieden of om met een beschuldigende vinger te wijzen. Mensen moeten de kans krijgen zichzelf te ontwikkelen en daarvoor moet men in aanraking komen met risico’s. Het heeft geen zin om de risico’s weg te halen want ooit komt men in de verleiding. En dan moet men weten hoe om te gaan met de risico’s, wat de risico’s betekenen, wat de gevolgen zullen zijn. Dat maakt mensen zelfstandig!
In dit vitaliteitsakkoord2.0 gaan we de risico’s dus niet wegnemen voor de inwoners van Montfoort. We gaan de mensen toerusten op de risico’s zodat men betere keuzes kan maken. Bewustere keuzes. We gaan inzicht verschaffen, de dialoog starten. Laat mensen zelf bepalen waar de grenzen liggen, geef ze de kans te vallen en op te staan. Het omgaan met risico’s, het opgewassen zijn tegen risico’s en daardoor de verleiding weerstaan maakt de mens vitaal; krachtig en energiek.
We hebben niet de macht noch het gezag om mensen iets te verbieden. Wel kunnen we informatie verschaffen en inzichten kweken. We kunnen en mogen het leven niet weghouden bij de mensen en dat moet ook niet het streven zijn binnen preventie.
Xxxxx Xxxxxx - Wethouder Montfoort
De route van het nationaal preventieakkoord
Het nationaal preventieakkoord heeft nadrukkelijk ingezet op de punten roken, bovenmatig alcoholgebruik en (zwaar) overgewicht. Het doel daarvan is meer vitaliteit, een gezondere samenleving en uiteindelijk natuurlijk minder zorgkosten. Ook is het doel een goed voorbeeld stellen voor de kinderen in Nederland. Zorgen voor een “Nieuwe normaal”. Dat maakt dat we in de toekomst gezond leven heel normaal vinden. Dat de ouders van de toekomst (de kinderen die nu op school zitten) hun kinderen later meegeven hoe zij ook gezond kunnen leven, een on-going proces waarbij gezondheid onderdeel is van de opvoeding en het normale leven.
Veel regionale partijen zijn al langer bezig met interventies die vallen onder deze thema’s. Denk aan de GGDRU, CJG, scholen, zorgverzekeraars, etc. Binnen het nationaal preventieakkoord zijn de bewezen interventies opgenomen en deze kunnen worden overgenomen in de lokale preventieakkoorden. Ook is het mogelijk eigen interventies in de preventieakkoorden op te nemen, als ze maar impact hebben op de benoemde thema’s.
De route van gemeente Montfoort en Linschoten
Dit vitaliteitsakkoord is een doorvertaling op vitaliteitsakkoord 2.0. Je kan het lezen als een vervolgverhaal, dit is deel 2. In deel 1 is al ingestoken op positieve sportcultuur en daarmee een begin gemaakt met preventie. Zie de punten:
• Bewegen voor alle doelgroepen (Doelstelling 1)
• Alcoholvrije evenementen (Doelstelling 5)
• Thema-avonden voor opvoeders (Doelstelling 5)
• Het convenant met de horeca (Doelstelling 5)
• Rookvrije accommodaties (Doelstelling 5)
• Maar ook de weerbaarheidstraining past mooi in preventie (Doelstelling 5)
• Gezonde scholen (Doelstelling 6)
Daar waar in deel 1 de prioriteit iets meer lag bij sport en bewegen gaan we ons nu meer richten op de positieve gezondheid waarbij onderstaande thema’s een rol kunnen krijgen.
- Eenzaamheidspreventie
- Risico’s mogen en kunnen ervaren
- Gecombineerde leefstijl interventies
- Positieve gezondheid
- Weerbaarheidstraining
- Goed Slapen
- Bewegend leren
- Denk vanuit belonen in plaats van straffen
- Het goede gesprek voeren
- Stress en burnout preventie
- Armoedebestrijding
- Dagelijks functioneren;
- Meedoen;
- Kwaliteit van leven;
- Zingeving;
De kracht is natuurlijk om dit écht samen te doen en ervoor te zorgen dat iedereen mee kan doen. Het is daarom van belang dat deelnemende partijen de diversiteit en inclusie in de gaten houden zodat ook de groepen die wat verder van de maatschappij staan bij de acties en initiatieven. Dat iedereen de kans krijgt aan te sluiten en te kiezen voor een gezond(er) leven. Zorgen voor elkaar, met elkaar. Zonder mensen uit te sluiten. Dat is een kritische succesfactor als we willen dat heel Montfoort profiteert van het vitaliteitsakkoord 2.0.
Met als doel te werken aan gematigd alcohol gebruik en een gezond gewicht bij de inwoners van Montfoort en Linschoten.
Samen met de samenleving van Montfoort gaan we de komende jaren ambities opstellen en interventies uitvoeren om de route van Montfoort te volgen waarbij iedereen de ruimte krijg een eigen rol te nemen. Daarbij moet de verwachting worden gemanaged dat gedurende de uitvoering van dit vitaliteitsakkoord 2.0 de wereld niet veranderd zal zijn. Werken aan een verandering is een proces van de lange adem. De kinderen die we nu op school kunnen bereiken en bewust kunnen maken van het belang van een gezonde leefstijl gaan dit aan hun
kinderen meegeven, dan wordt effect zichtbaar en kunnen we mogelijk interventies afschalen. De interventies die in de inspiratielijst genoemd worden zouden idealiter generaties lang worden volgehouden om gedragsverandering in de samenleving te kunnen opmerken. Sommige interventies zullen effectief zijn, andere minder. Dat mag geen reden zijn om interventies niet te starten, wel om ze aan te passen of te stoppen.
Montfoort en Linschoten
Montfoort is een betrekkelijk kleine gemeenschap bestaande uit Montfoort en Linschoten. In gemeente Montfoort bestaan niet echt achterstandswijken zoals we die in de grote steden tegenkomen. Montfoort is ook een hechte gemeenschap en het leven vieren, lees bourgondisch leven, is de gemeenschap niet vreemd.
Toch, of misschien juist daardoor, is de gemiddelde levensduur van de inwoners van Montfoort circa 4 jaar langer dan die van de rest van Nederland. Het ontbreken van een verzorgingstehuis (waardoor hulpbehoevende ouderen de laatste jaren van het leven buiten Montfoort moeten doorbrengen) kan een oorzaak zijn, maar tevreden zijn met je leven zoals zingeving en onderdeel uitmaken van een groep, zijn ook essentiële bewezen
dimensies die bijdragen aan gezond ouder worden.
In Montfoort zoeken diverse partijen actief naar verbinding, ook dat is een mooi aspect aan deze gemeente. Een voorbeeld is Montfoort Vitaal die de verbinding tussen de inwoners onderling maar ook de verbinding tussen verenigingen en welzijnsorganisaties erg serieus neemt. Door de betrekkelijk kleine maar erg verbonden gemeenschap is een speciale focus op een wijk niet van toepassing in Montfoort. Het streven is om de hele gemeenschap van Montfoort te betrekken (inclusiviteit) en een gezonde leefstijl te belonen.
Bezig zijn met preventie, is bezig zijn met zorgen voor jezelf
- Xxxxxx Xxxxxxx voorzitter stichting beheer sporthallen Montfoort en Linschoten
IJslandsmodel
Het IJslandsmodel gaat uit van het goede gesprek, van goed in je vel zitten. Niet verbieden, maar de behoefte verminderen door alternatieven te bieden, gesprekken te voeren. Het is dan ook belangrijk dat
jongeren lekker in hun vel zitten, want dan is de verleiding om naar middelen te grijpen kleiner.
In Montfoort zijn we geïnspireerd geraakt door het IJslandsmodel. Er is geen ambitie of plan om het hele model 1-op-1 over te nemen, maar er zijn aspecten van het model waarvoor het interessant is de
haalbaarheid en het draagvlak te onderzoeken. Mogelijk zijn deze aspecten in te passen op het beleid en de initiatieven die in Montfoort leven. Daar waar deze aspecten passen zullen zij in Montfoort door de samenleving zelfstandig worden uitgevoerd.
Een concreet voorbeeld:
In Montfoort bestaat er een initiatief waarbij jongeren, van 13 tot 17 jaar oud, 3 keer per jaar feesten zonder alcohol. Zo ervaren jongeren dat feesten zonder alcohol ook leuk kan zijn. (xxxxx://0xxxxxxx.xx/). Zonder aanvullende externe sponsoring moet in 2021 waarschijnlijk de stekker uit dit project. De kosten zijn ongeveer €1.000 per feest voor Dj, geluid, licht zaalhuur en beveiligingen bereik je ongeveer 300 tieners per keer. Dus als je in winter, voorjaar en herfst een alcoholvrij evenement wil organiseren dan moet dat mogelijk zijn dankzij het preventieakkoord.
Laat jeugd zien dat je ook vet kan uitgaan zonder drugs en alcohol. Betere voorlichting voor tieners is er niet lijkt me.
– Ad Spruit, inwoner en ondernemer uit Montfoort
Partners van Vitaliteitsakkoord 2.0
Bij de totstandkoming van dit akkoord hebben diverse regionale en lokale partijen meegedacht en deze partijen willen ook graag meewerken waar de samenwerking die hen past.
- Gemeente
- GGDrU
- De regiegroep vitaliteitsakkoord 1.0
- Buurtsportcoach
- SBML
- Diverse leefstijlcoaches
- AdFYS Fysiotherapie
- Huisartsen
- Wellant college
- Seniorenvereniging
- Happig Coaching
- Jongerenwerk
- SWOM
- Yellow Bellies
- Loopgroep Linschoten
Betrokkenheid van de inwoners
Montfoort Vitaal is een partij die midden in de samenleving staat. Door een goed promotie apparaat (online uitzendingen en veel activiteit op social media) is de samenleving van Montfoort betrokken
Dankzij actieve partijen als Montfoort Vitaal zijn de inwoners al makkelijk aangehaakt. Daarnaast wordt een behoefteonderzoek ingezet gericht op fysieke, mentale en sociale weerbaarheid en overgewicht. We willen daarin behoefte, gedrag en beweegvriendelijke omgeving beter op elkaar afstemmen.
Borging en voortgang
Montfoort heeft een regiegroep die actief de voortgang van de uitvoering van het nieuwe vitaliteitsakkoord zal bewaken. Zij informeren de samenleving en de betrokken partijen. Zij halen vraagstukken op en accorderen ingediende initiatieven. Daarnaast is Montfoort Vitaal een belangrijke promotor die vitaliteitsvraagstukken op een unieke manier steeds bespreekbaar en actueel blijft houden. (via de sociale media, via tv uitzendingen op een eigen platform, via regionale bladen, via theatervoorstellingen, etc.). Aan het begin van Q4 van 2021 zal een tussenevaluatie worden gehouden waarin gekeken wordt of de ingezette richting nog steeds de juiste is. De regiegroep zal dit agenderen en partijen die zich hiertoe uitgenodigd voelen kunnen dan aansluiten.
De buurtsportcoach in Montfoort: De buurtsport- coach is een belangrijke speler bij de uitvoering van het preventieakkoord. De buurtsportcoach kan meedenken,
(mee)uitvoeren en opdracht geven voor de diverse initiatieven. Dit zorgt voor een sterke stabiele factor die de overall focus kan behouden en daarmee de voortgang kan bewaken.
Het Wellant college: Voor de uitvoering van de initiatieven stelt het Wellant college graag haar leerlingen beschikbaar die in projectvorm van 5 weken meewerken onder een opdrachtgever om op die manier enerzijds werkervaring op te doen, maar daarnaast ook op een impliciete wijze ondergedompeld te worden in de gezonde leefstijl.
Verdeling van de middelen
In aansluiting op vitaliteitsakkoord 1.0 wordt de procedure van de verdeling voortgezet zoals die reeds was ingezet. Elke partij kunnen zich melden bij de regiegroep. Zij zullen toetsen of de aanvraag past bij de ambities van vitaliteitsakkoord2.0. Op basis daarvan wordt een gedeelte van het uitvoeringsbudget toegekend.
Enkele voorgenomen acties
1. Theatervoorstellingen voor ouders en jongeren. Dit zijn 2 verschillende theatervoorstellingen. De ‘Onder Invloed’ is specifiek voor ouders, ‘Hot Spot’ heeft de pubers als doelgroep. Daar waar nodig wordt dit online ingezet. Door de theatervoorstelling wordt bewustzijn gecreëerd gericht op alcohol en middelengebruik. Trekker van deze voorstelling is Montfoort Vitaal. De gemeente, scholen, verenigingen en de GGDRU ondersteunen dit voornemen. (xxxxx://xxx.xxxxxxxxxx.xx/xxxxxx/xxxxxxxxxxxx-xx-xxxxxxx/xxxxxxxxxx-xxxxx- invloed)
2. Behoefteonderzoek onder alle inwoners van de kernen Montfoort en Linschoten gericht op de fysieke, mentale en sociale weerbaarheid en overgewicht. Hierbij willen we de behoefte, het gedrag en de beweegvriendelijke omgeving beter op elkaar afstemmen. Initiatiefnemer is de buurtsportcoach. De gemeente is hierin een belangrijke partner. Het mooie aan dit onderzoek is dat het wordt uitgevoerd door een stagiaire, daardoor is de school (HVA) en de jongere doelgroep er extra bij betrokken
3. We gaan onderzoeken of we door middel van het Fitcoins initiatief, jongeren van 13 tot 27 jaar kunnen uitdagen tot meer fysieke, mentale en sociale weerbaarheid. Dit komt het gezonde gewicht ten goede, maar ook de betrokkenheid met de samenleving waardoor men minder makkelijk in het middelengebruik vervalt. De verdiende fitcoins kunnen worden besteed bij de lokale middenstand en/of sportverenigingen die daarmee vanzelfsprekend onderdeel zijn van dit initiatief. De gemeente en de buurtsportcoach zijn ook belanghebbenden in deze actie, doordat deelnemers aan activiteiten via ook fitcoins kunnen sparen voor sport- en beweegtoestellen in parken (xxxxx://xxx.xxxxxxx.xxx/xxxxx?xxxx_XX0XXxxX)
4. Fietsen voor ouderen – betreft het uitzetten van prettige en veilige fietsroutes, Koffie to Go (met een kan koffie langs eenzame oudere fietsen, fietsmaatjes, gezonde snack voor onderweg zijn fietsactiviteiten gericht op gezond gewicht én eenzaamheidspreventie. De partners zijn de welzijnsorganisatie SWOM, senioren sociëteit Knooppunt (voor actieve 50+’ers), Zonnebloem, de buurtsportcoaches, lokale supermarken, vitaliteitscoaches en fysio’s in de kernen Montfoort en Linschoten. Aansluiting bij het provinciale initiatief Doortrappen wordt onderzocht.
Bijlage: Inspiratielijst activiteiten bij vitaliteitsakkoord 2.0 Montfoort
In de bijeenkomsten en individuele gesprekken zijn veel mogelijke acties opgehaald, deze staan in onderstaande lijst. Gedurende de looptijd van het vitaliteitsakkoord 2.0 kan uit deze lijst worden geput, acties kunnen worden aangepast, maar er kunnen ook nieuwe activiteiten worden aangedragen. Dit is nadrukkelijk een inspiratielijst, deze acties kúnnen worden uitgevoerd.
Alcohol:
- Ouderavond Ouders van Nix (op VO school of online voor ouders) – jellinek, GGDrU, scholen
- “Ik pas” campagne (dry January of elke andere “pas” periode) - GGDrU
- Voor middelbare scholen is er het preventieprogramma Helder op School van het Trimbos omtrent roken, alcohol, blowen en gamen – GGDrU, trimbos, Wellant college
- Frisfeesten: alcoholvrije evenementen met De KPJ die 3 keer per jaar een schuurfeesten geeft en de avond daarvoor een light evenement kan organiseren – KPJ, jongerenwerk
Gezond gewicht
- Bewegen en voeding opleiding - Wellant college
- Afspraken maken met supermarkten en speciaalzaken over gezonde voeding promotie
- Thema-avonden voor ouderen – seniorenvereniging, SWOM
- Watertap-punten plaatsen – buurtsportcoaches, gemeente, GGDrU, waternet
- Reclame aan banden leggen (verleiding tegengaan) - supermarkten
- Risico’s van energydranken in kaart brengen. – scholen, buurtsportcoaches
- National health check (gezond leven check): De deelnemer krijgt een scan gericht op fysieke gezondheid (cholesterol, bloeddruk, etc), conditie, kracht, gesprekken, slapen, mind, eten en bewegen. Afhankelijk van de scan wordt een route uitgestippeld. Iemand die te zwaar weegt gaat daarom niet per definitie naar de diëtiste, maar mogelijk eerst naar een psycholoog om mentale stabiliteit te bewerkstelligen - huisartsen, Adfys, diëtisten, leefstijlcoaches, praktijkondersteuners, consultatiebureaus, fysiotherapeuten
- Ondervoeding bij kinderen aandacht geven – scholen, sportverenigingen, huisartsen, praktijkondersteuners, diëtisten
- Contact leggen met inspirerende externe partners ter stimulering van gezond bewegen en gezonde voeding - gemeente
- Gezonde school aanpak - Wellant college en GGDRU
- Beweegaanbod voor mensen met een lagere SES, bijvoorbeeld leren fietsen van mensen allochtonen – gemeente, SWOM, buurtsportcoaches
- Preventieve groepsconsulten uitgevoerd door het Consultatiebureau Montfoort teneinde de overgang te verbeteren van partnerschap naar ouderschap voor ouders met kinderen van 6 tot 8 weken gericht op het versterken van de eigen kracht van ouders – gemeente, CJG
Roken:
- Preventie in VO - GGDRU en Scholen
- Rookvrije gebieden (speeltuinen) – Gemeente
- Ouders stoppen met roken via huisartsen – CJG en huisartsen
- Rookvrij maken van de sportterreinen – GGDRU, buurtsportcoaches, sportverenigingen