Contract

01 02

OVER ONDERHUUR, UITKERINGSFR AUDE EN HENNEPTEELT

Zo bestrijdt Stadlander criminaliteit door gegevensdeling

Telengy en Stadlander werken inmiddels een jaar samen. Uit deze samenwerking is onder andere een gegevenskoppeling met de gemeente voortgeko- men, een belangrijk middel om woonfraude te kun- nen bestrijden. Voor beide partijen een passend moment om terug te blikken en te zien wat de ge- gevenskoppeling heeft opgeleverd. We spreken met twee collega’s die in hun dagelijks werk zich bezig- houden met woonfraude en hoe de samenwerking hun werk beïnvloedt.

Xxxxxxx Xxxxxx Xxxxx xx Xxxxx

Xxxxxx, Xxxx, dank voor jullie tijd. Wie zijn jullie?

Xxxxxx: Mijn naam is Xxxxxx, specialist Fraude bij Stadlander. Ik ben dagelijks bezig met woonfraudezaken binnen ons woningenbestand.

Kees: Ik ben Kees, en ik ben klantbegeleider. Dat is wat breder dan woonfraude, maar ik kom er tijdens mijn werk wel mee in aanraking. Mijn doel is om onze huurders te begeleiden en zo de leefbaarheid in de buurt te optimaliseren.

Wat doet Stadlander precies?

Esther: Stadlander is een woningcorporatie met zo’n 15.000 woningen in de regio West-Brabant en Tholen (Zeeland). We maken wonen mogelijk voor allerlei soorten huishoudens. Onze huurders hebben vaak vergelijkbare wensen: Een goede en betaalbare woning in een fijne buurt. En een fijne buurt is natuurlijk een leefbare buurt. Veilig. Geen overlast, of vandal- isme. Daar hebben we aandacht voor.

04

03

“HET KOST ONS EEN KLEIN KAPITAAL OM EEN WONING TE HERSTELLEN NA EEN

HENNEPKWEKERIJ”

Kees: Wanneer er zich problemen voordoen, hangt dit vaak met verschillende zaken samen. Ons verzorgingsgebied bevat ook een centrumgemeente voor dak- en thuislozen, en hier bieden we hulp aan. Met een woning kunnen we stabiliteit voor zo’n persoon creëren. Ik werk samen met de gemeente, politie of zorgverlening om mensen er weer bovenop te helpen. Wan- neer het gebeurt dat een van onze huurders overlijdt, raad- pleeg ik de database van de gemeente via een gegevenskop- peling om bijvoorbeeld familie te checken en dat goed af te

D U ID EL I J K E V ER D IEN S T EN

Om gebruik te kunnen maken van de lokale BRP, moeten de woningcorporaties en gemeenten voldoen aan de Algemene

Verordening Gegevensbescherming (AVG). Hiervoor moet in een verwerkingsovereenkomst onder andere worden geformuleerd welke gegevens worden gedeeld, en met welk doel. Wanneer organisaties hier zwart op wit afspraken over maken, is dat de belangrijkste basis om

te starten met het uitwisselen van gegevens.

Kees: We probeerden altijd de info te verkrijgen via wat mensen die we ken- nen in de regio. Dus rondbellen naar iemand binnen de gemeente of andere organisaties, om te bevestigen of onze vermoedens kloppen. Maar dat maakt het natuurlijk lastig om een zaak rond te krijgen, omdat je niets kunt bewijzen.

Wat heeft de gegevenskoppeling jullie dan nu opgeleverd?

Esther: Voor mij betekent dit een grote tijdsbesparing. Ik kan direct kijken en daardoor effectief mijn werk doen, zonder dat ik veel moet rondbellen of

kunnen wikkelen. Het kan voorkomen dat nabestaanden niet gevonden willen worden, omdat er bijvoorbeeld schulden in het spel zijn.

Kunnen jullie uitleggen wat de invloed is van fraude op jul- lie werk?

Kees: Iemand die fraudeert is minder betrokken bij zijn buurt. Dus de leefbaarheid daalt. En het heeft invloed op het won- ingverdeelsysteem. Mensen die écht een woning nodig heb- ben, moeten daardoor onnodig op de wachtlijst staan. Soms is er angst in de buurt, dan durven buren er niks over te zeggen. Het kan een wijk echt beïnvloeden.

Xxxxxx: Wat het meeste voorkomt, is toeslagfraude. Mensen die dus een uitkering, zorgtoeslag, huurtoeslag en kinderbijs- lag ontvangen, maar bijvoorbeeld ergens anders wonen. Dat is moeilijk te traceren. Super zonde van de woning natuurlijk. Bij onderhuur en niet-woonachtig raadplegen we altijd de data- base via de gegevenskoppeling.

KOS T EN VA N WO O NFR AU D E

Wat verder voorkomt is onderhuur: Iemand met een sociale huurwoning die een kamer doorverhuurt. Ook hebben we dit jaar veel hennepkwekerijen aangepakt. Wanneer er een hen- nepkwekerij in een woning staat, zijn de woningen eigenlijk al- tijd zwaar beschadigd. Het kost ons per incident een klein kapi- taal om zo’n woning weer gereed te maken voor de verhuur. Kosten die we natuurlijk niet kunnen verhalen op de huurder, die is allang gevlogen.

De gemeente Amsterdam schat dat bij 10% van de wonin- gen fraude plaatsvindt1. Hoeveel zou dat bij jullie kunnen zijn?

Xxxxxx: Ik schat zelf zo’n 3 tot 5% van het woningenbestand. (dit zijn tussen de 450 en 750 woningen, red.)

1 xxxxx://xxx.xx/xxxxxxx/0000000-xxxxxxxxxxx-xxxxxxxxx-xxxxx- dicht-door-illegale-onderhuur.html

Wat kost een fraudezaak jullie nou concreet?

Xxxxxx: Allereerst een heleboel tijd. We hebben momenteel 120 zaken per jaar en we weten dat dit er nog wel meer zouden kunnen zijn. We kunnen het alleen niet aan. Ik heb er samen met een aantal collega’s een fulltime baan aan. Per jaar hebben we ook nog ongeveer 8 rechtszaken lopen voor uitzetting. Dit vereist veel tijd om voor te bereiden en ook de kosten die we hiervoor maken zijn vaak niet terug te vorderen. Maar van een kale kip kun je niet plukken.

Standaard kijken we via de koppeling in de Basisregistratie Per- sonen (BRP) van de gemeente, om te zien wie er ingeschreven staat en of dit (nog) klopt met onze administratie. Deze kop- peling is in onze adminstratie geïntegreerd. Vervolgens gaan we er gewoon langs.

Hoe ging het controleren van ingeschreven personen voor de koppeling?

lang moet wachten op informatie van een belangrijke partner als de gemeen- te. De gegevens uit de koppeling geven mij ook een extra ingang om de zaak te kunnen bouwen, omdat de gegevens ‘zwart op wit’ zijn. Ik ben er erg blij mee.

Kees: Ook de doorstroming en daarmee de beschikbaarheid van woningen wordt verbeterd. Mensen die frauderen of een wietplantage starten, willen we niet in een huis hebben. We helpen natuurlijk wel graag mensen die dat huis hard nodig hebben. Denk ook aan de leef- baarheid in een wijk. De kwaliteit van de omgeving wordt er gewoon beter van- onder andere veiliger.

Veel woningcorporaties weten nog niet dat

al sinds 2016 de mogelijkheid bestaat om door de gemeente als vrije derde te worden aangewezen, om zo gegevensuitwisseling mogelijk te maken.

Xxxxxx: De kosten die we niet hoeven te maken om een procedure te starten of een woning te herstellen, helpen natu- urlijk ook om de woningen betaalbaar te houden. Om je een idee te geven: de kosten om een woning weer bewoon- baar te maken na de vondst van een wi- etplantage zijn al 20 á 25 duizend euro: Daar komen de proceskosten nog eens bovenop.

Zijn er concrete voorbeelden van het signaleren van fraude door gegeven- suitwisseling?

Xxxxxx: Zeker. Laatst hadden we een woning waarbij de ene broer een koop- woning had, en de andere broer in de sociale huurwoning van zijn broer zat- met bijna dezelfde voorletters. We kwamen ze op het spoor via de ge- meente. Toen kwamen we erachter dat er dingen niet in de haak zijn. Die broer

wilde graag in de woning blijven zitten, omdat dit hem geld bespaart. Daar zijn onze woningen natuurlijk niet voor. Daar hebben we alleen via de koppeling onze zaak kunnen afronden zonder proble- men. Dat was ongelofelijk lastig geweest als we die koppeling niet hadden gehad.

Kees: Wanneer huurders uitkeringen hebben aangevraagd, trek ik veel samen op met de sociale dienst. De sociale di- enst mag meer gegevens opvragen dan de woningcorporatie en dan kunnen zaken hard worden gemaakt. Bijvoor- beeld dat iemand geen stroom of water verbruikt. Dat is vaak een signaal van fraude.

Zouden jullie met meer gegevens- deling ook meer kunnen zien/ voorkomen?

Kees: Er wordt binnen Zuidwestwonen al samengewerkt tussen regio’s, en dan wordt er informatie gedeeld over huur- ders met bijvoorbeeld een verleden waarin hennep is geteeld. Dat komt ons nu al van pas. Ook is er een drugscon- venant met de politie, maar dit is ook gericht op hennepteelt. Hier vindt ook gegevensuitwisseling plaats tussen En- exis, Stadlander en de Politie.

Xxxxxx: Veel andere organisaties kun- nen op woonfraude aanhaken. Ik zie ook mogelijkheden bij organisaties als de Sociale Verzekeringsbank, de sociale dienst of een waterbedrijf of netbe- heerder. Ik denk dat daar voor iedereen voordeel in zit!