CIRCULAIR INKOPEN IN BOUW EN INFRA
38 | Deal! | DECEMBER 2021 | From Experts | 17VOETNOOT_THEMA
Naam Xxxxxx Xxxxx
Functie voorzitter actieteam Circulair Inkopen Organisatie Platform CB’23
CIRCULAIR INKOPEN IN BOUW EN INFRA
De leidraad Circulair Inkopen beoogt een sectorbrede manier van werken
in de bouwsectoren B&U en GWW. Hierin staan 8 principes centraal. Actieteam- voorzitter Xxxxxx Xxxxx: ‘Uiteindelijk gaat het om het maken van andere keuzes.’
D
e rijksoverheid heeft de ambitie om in 2050 een volledig circulaire eco- nomie te hebben. Dat daarmee ook de bouw circulair moet worden, is wel duidelijk. Hoe de transitie eruit moet zien en wat daarvoor nodig is, is echter een zoektocht. Een belang- rijke stap is om bestaande ideeën bij elkaar te brengen en van daaruit te komen tot eenduidige afspraken.
Platform CB’23, wat staat voor Circulair Bouwen in 2023, maakt zich hier hard voor. Inmiddels hebben meerdere actieteams een lexicon en framework voor circulair bouwen opgesteld. Daar- naast zijn vier leidraden gemaakt: 1) Meten van Circulariteit, 2) Paspoorten voor de Bouw, 3) Circulair Inkopen en 4) Circulair Ontwerpen. Dit artikel gaat in op de leidraad Circulair Inkopen.
Aan de slag
De leidraad Xxxxxxxxx Xxxxxxx is geschreven voor iedereen die hiermee aan de slag wil of hier vanuit een organisatie opdracht
voor heeft gekregen: beleidsmedewerkers die op organisatieniveau werken aan circulair inkoopbe- leid, interne opdrachtgevers die op organisatieni- veau opdrachten uitzetten voor projecten en pro- jectleiders, inkopers en inkoopadviseurs, en contractmanagers die op projectniveau circulaire principes in de praktijk brengen. Zowel publieke als private opdrachtgevers kunnen de principes gebrui- ken, waarbij de beperkingen van de Aanbestedings- wet voor publieke opdrachtgevers als uitgangspunt zijn genomen.
Sectorbreed werken
Bestaande handreikingen en stappenplannen voor circulair inkopen en maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI) gaan uit van verschillende definities, beschrijven verschillende delen van het inkooppro- ces, en benoemen andere aandachtspunten en stra- tegieën. Opdrachtgevers die met circulair inkopen aan de slag willen, zijn nog steeds zoekende hoe zij circulaire principes toe kunnen passen in het inkoop- proces. Met deze leidraad willen we komen tot een sectorbrede manier van werken bij circulair inkopen in de sectoren B&U (Burgerlijke en Utiliteitsbouw) en GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw).
Stappen zetten
Steeds meer mensen zijn aan de slag gegaan met MVI, waar circulair inkopen een onderdeel van is. Met deze handleiding hebben wij met eenduidige principes een slag geslagen in het brede veld van duurzaam inkopen. Veel opdrachtgevers hebben er- aan meegewerkt en hun commitment gegeven om de leidraad toe te passen. Als ieder van hen de af- spraken in de leidraad toepast op hun inkooppro- cessen, gaan we met de hele sector stappen zetten.
| Deal! | DECEMBER 2021 | 39
Het verschil met de andere leidraden is dat in- kopen niet om technische afspraken draait – zoals wel het geval is bij Meten van Circulariteit en Paspoorten voor de Bouw – maar om manie- ren van werken. Omdat dat organisatiebeleid is, kan je daar geen landelijke afspraken over ma- ken. We verwachten dat we met deze leidende principes (zie kader) opdrachtgevers helpen om vanuit hun eigen organisatie en werkprocessen circulaire keuzes te maken.
Integraal omarmen
Dat Platform CB’23 het mandaat heeft om sectorbrede afspraken te maken voor de bouw, geeft een mandaat aan interne veranderaars. De principes in de leidraad zijn immers door be- trokkenen vanuit de hele sector vastgesteld.
In de praktijk is de leidraad een onderbouwing voor dingen die koplopers toch al doen. Veel organisaties beginnen ook niet vanaf nul. In pilotprojecten of zelfs organisatiebreed zetten zij goede stappen. De winst zit in het integraal omarmen en toepassen van de principes.
Cultuur en gedrag
8 LEIDENDE PRINCIPES
In de leidraad Xxxxxxxxx Inkopen zijn principes gefor- muleerd voor circulair opdrachtgeverschap, het inkoopproces en de specificatie van een in te kopen bouwwerk. Voor de laatste gelden deze 8 principes:
1. Specificeer zo mogelijk functioneel om de ontwerp- vrijheid voor innovatieve partijen te vergroten.
2. Specificeer op een niveau dat past bij de fase van het project.
3. Beïnvloed circulariteit met zowel aspect- als proceseisen: beide kunnen bijdragen aan een meer circulaire oplossing.
4. Specificeer de circulaire eisen op de drie doelen van circulair bouwen.
5. Specificeer over de eerste levenscyclus heen om te stimuleren dat materialen in een volgende
levenscyclusfase hoogwaardig worden hergebruikt.
6. Zet richtlijnen bewust en effectief in om de circulariteit te stimuleren.
7. Zorg voor inzicht in de gehele keten over hoe de oplossing tot stand komt, om circulariteit integraal te kunnen verifiëren.
8. Laat ruimte voor alternatieve verificatiemethoden en innovaties die zich nog niet (volledig) hebben bewezen.
Lees de toelichting op deze principes en overige onderwerpen in de leidraad Circulair Inkopen via xxxxxxxxxx00.xx/xxxxxxxxx.
Circulair inkopen vraagt om een aantal veran- deringen ten opzichte van regulier inkopen, doordat voor circulaire oplossingen vaak inno- vatie en (keten)samenwerking nodig zijn. Het gaat daarbij om technisch-inhoudelijke veran- deringen, zoals het type materialen, maar ook om procesmatige veranderingen, zoals afspra- ken over samenwerking en financiële aanpas- singen (circulair verdienmodel). Maar om deze omslag te kunnen bewerkstelligen, zijn vooral cultuur en gedrag belangrijk. Als je andere keu- zes maakt, krijg je een ander resultaat. De am- bitie van Platform CB’23 is dat bij alle inkoop- trajecten in de bouw de leidende principes als uitgangspunt gebruikt worden. Daarbij is er geen goed of fout; binnen een project kunnen goede redenen zijn om een of meerdere princi- pes niet toe te passen, als daar maar bewust voor gekozen wordt.
Andere keuzes maken
Dus of je nu een publieke of private opdracht- gever bent, in de GWW of B&U werkt, de lei- dende principes zijn steeds van toepassing. Nog regelmatig wordt gesteld dat innovatie en duurzaamheid extra tijd en geld kosten.
•
Dat hoeft echter niet het geval te zijn. Als je circulaire principes vanaf de start van je pro- ject meeneemt, worden deze onderdeel van de keuzes die je maakt. Door in de aanbesteding vervolgens het budget en de planning rand- voorwaardelijk te maken en te sturen op duurzaamheid, is heel veel mogelijk. Uiteindelijk gaat het immers om het maken van andere keuzes.