REGULAMIN

Załącznik nr 1 do uchwały Nr 125/15 Zarządu

Województwa Małopolskiego z dnia 5 lutego 2015 r.

REGULAMIN

konkursu ofert w 2015 roku na wybór realizatorów trzech wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim

Rozdział I

ZAKRES REALIZACJI ZADANIA

§ 1 Cel konkursu ofert

Celem konkursu ofert jest wybór realizatorów trzech odrębnych wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim w roku 2015 i następnych.

W ramach konkursu przewiduje się dofinansowanie następujących zadań:

a) CZĘŚĆ A - „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego”, zwanego dalej programem zdrowotnym w dziedzinie kardiologii,

b) CZĘŚĆ B – „Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce”; zwanego dalej programem zdrowotnym w dziedzinie onkologii,

c) CZĘŚĆ C - „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”; zwanego dalej programem zdrowotnym w dziedzinie psychiatrii.

§ 2 Przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

1. Przedmiotem zlecenia zadania jest koordynacja i realizacja programów zdrowotnych w dziedzinie kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim w roku 2015 i następnych.

Zlecenie zadania odbywa się w 3 odrębnych częściach:

a) CZĘŚĆ A – „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego” - szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego określone są w załączniku nr 1 A do niniejszego Regulaminu.

b) CZĘŚĆ B - “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” - szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego określone są w załączniku 1 B do niniejszego Regulaminu

c) CZĘŚĆ C - „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”– szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego określone są w załączniku nr 1 C do niniejszego Regulaminu

2. Adresatem konkursu są podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217 z późn. zm.).

3. Przedłożone opisy realizacji zadań muszą być zgodne z treścią poszczególnych programów zdrowotnych, Programy stanowią odpowiednio Załączniki nr 2 A, 2 B oraz 2 C do niniejszego Regulaminu, z zastrzeżeniem, że w przypadku programu zdrowotnego

w dziedzinie kardiologii jednostka centralna nie musi być powoływana przez konsultantów wojewódzkich.

4. Zadania objęte konkursem ofert będą realizowane nie wcześniej niż od dnia zawarcia Umowy O Realizację Zadania (planowane do 16 marca 2015 r.), a zakończą się nie później niż:

− do 5 grudnia 2016 roku (w przypadku programów zdrowotnych w dziedzinie onkologii oraz psychiatrii),

− do 5 grudnia 2018 roku (w przypadku programu zdrowotnego w dziedzinie kardiologii).

Rozdział II

FORMY ZLECANIA REALIZACJI PROGRAMU i PRZYZNAWANIA FINANSOWANIA

§ 3

1. Zlecenie zadań w ramach realizacji i koordynacji Programu, odbywać się będzie poprzez udzielenie finansowania wybranym w konkursie podmiotom leczniczym. W przypadku programów zdrowotnych w dziedzinie onkologii oraz psychiatrii wsparcie finansowe może być udzielone jednemu lub większej ilości realizatorów natomiast w przypadku programu zdrowotnego w dziedzinie kardiologii wsparcie finansowe zostanie przyznane wyłącznie jednemu wybranemu w konkursie realizatorowi.

2. Oferent jest zobowiązany do złożenia oferty.

3. Na realizację każdego z programów zdrowotnych składane są odrębne oferty. Każdy oferent może złożyć tylko jedną ofertę w zakresie każdego programu zdrowotnego. Złożenie oferty w zakresie realizacji jednego z programów zdrowotnych nie zobowiązuje do składania ofert o realizację innych programów zdrowotnych.

4. Złożenie oferty nie jest równoznaczne z zapewnieniem przyznania finansowania.

Rozdział III

WYSOKOŚĆ ŚRODKÓW PRZEZNACZONYCH NA REALIZACJĘ PROGRAMÓW

§ 4

1. Zarząd Województwa Małopolskiego przeznacza w 2015 r. na realizację wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii onkologii oraz psychiatrii środki finansowe w następującym podziale:

CZĘŚĆ A - „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego” - 700 000,00 zł (słownie: siedemset tysięcy złotych),

CZĘŚĆ B - „Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” – 155 000,00 zł (słownie: sto pięćdziesiąt pięć tysięcy złotych),

CZĘŚĆ C – „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego” - 100 000,00 zł (słownie: sto tysięcy złotych),

2. Przyznanie środków na dany rok kalendarzowy zostanie przyznane stosowną uchwałą Zarządu Województwa Małopolskiego, określającą wysokość dotacji.

3. W zakresie finansowania i realizacji programów zdrowotnych po 2015 roku Zarząd Województwa Małopolskiego deklaruje, że do Wieloletniej Prognozy Finansowej Województwa Małopolskiego (WPF) zostaną wprowadzone:

CZĘŚĆ A - „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego” na 2016-2018 – corocznie 700 000,00 zł (słownie: siedemset tysięcy złotych),

CZĘŚĆ B - “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” na 2016 rok – 155 000,00 zł (słownie: sto pięćdziesiąt piec tysięcy złotych),

CZĘŚĆ C – „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego” na 2016 rok - 100 000,00 zł (słownie: sto tysięcy złotych),

Podane wyżej kwoty finansowania zadania w kolejnych latach mogą ulec zmianie na skutek uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego. Wskazanie kwot w WPF nie stanowi zobowiązania Województwa Małopolskiego do dofinansowania zadania we wskazanych kwotach.

ROZDZIAŁ IV

§ 5 Termin i warunki składania ofert

1. Warunkiem ubiegania się o realizację Programu jest złożenie oferty w wersji papierowej. Oferent powinien złożyć także ofertę w wersji elektronicznej na płycie CD. Wzór oferty stanowi załącznik nr 3 do niniejszego Regulaminu.

2. Oferty realizacji Programu mogą być składane w terminie do dnia 27 lutego 2015 r. do godziny 16:00.

3. Oferta powinna być umieszczona w zamkniętej kopercie z widocznym oznaczeniem Oferenta oraz dopiskiem na kopercie „Konkurs ofert na wybór realizatora programu zdrowotnego pn. ……………….. (pełna nazwa programu) w latach NIE

OTWIERAĆ”

4. Oferty należy składać osobiście w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na Dzienniku Podawczym lub przesłać na adres:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Xxxxxxxxxx 00

30-017 Kraków

lub składać bezpośrednio w Sekretariacie Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Xxxxxxxxxxxxxx 0

31-026 Kraków

5. Decyduje data wpływu oferty do siedziby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, potwierdzona pieczęcią wpływu, a nie data stempla pocztowego.

6. Wszystkie oferty otrzymane po terminie zostaną zwrócone oferentom bez otwierania kopert.

7. Oferent ma możliwość wycofania złożonej oferty przed upływem terminu składania ofert, pod warunkiem pisemnego powiadomienia Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

8. Oferty złożone mogą być uzupełniane w zakresie i terminach wskazanych przez Zlecającego w odrębnych wezwaniach. Nie dotyczy to ofert otrzymanych po terminie wskazanym w ust. 2.

9. Oferent ponosi wszelkie koszty związane z przygotowaniem i złożeniem oferty.

10. Oferenci mają obowiązek zapoznać się z załącznikami do niniejszego Regulaminu.

Rozdział V

OGÓLNE ZASADY KONSTRUOWANIA BUDŻETU PROGRAMU

§ 6

1. Z przekazanych środków pokrywane mogą być wyłącznie koszty związane z bezpośrednią realizacją Programu i przewidywanymi zadaniami wymienionymi w §2 Regulaminu.

2. Z przekazanych środków pokrywane mogą być koszty poniesione od dnia rozpoczęcia realizacji zleconego zadania do dnia:

− do 5 grudnia 2016 roku (w przypadku programów zdrowotnych w dziedzinie onkologii oraz psychiatrii).

− do 5 grudnia 2018 roku (w przypadku programu zdrowotnego w dziedzinie kardiologii),

Rozpoczęcie zleconego zadania nie może się rozpocząć przed dniem zawarcia Umowy O Realizacji Zadania.

3. Poziom kosztów koordynacji Programu pokrywanych z przekazanych środków nie może przekroczyć:

− 15% w przypadku programu zdrowotnego w dziedzinie kardiologii

− 20% w przypadku programów zdrowotnych w dziedzinie onkologii i psychiatrii

łącznej kwoty kosztów realizacji zadania.

Wynagrodzenie za przeniesienie majątkowych praw autorskich do materiałów edukacyjnych i medialnych powstałych w wyniku realizacji zadania nie może przekroczyć rocznie kwoty 1 000 zł brutto.

4. Rozliczając zadanie oferent nie może przekroczyć łącznej kwoty przekazanych środków wynikającej z zatwierdzonego Umową Dotacji budżetu zadania. Wydatki przewyższające wysokość otrzymanych środków oferent pokrywa ze środków własnych.

5. Działania realizowane w ramach zlecanego zadania nie mogą być finansowane z innych źródeł, w szczególności nie mogą być przedmiotem rozliczeń z Narodowym Funduszem Zdrowia.

6. Zleceniodawca, jest zobowiązany do nabycia autorskich praw majątkowych do opracowanych w ramach realizacji zlecanego zadania materiałów edukacyjnych i medialnych utworów w takim zakresie, aby było możliwe ich przeniesienie na Zleceniodawcę zgodnie z warunkami konkursu (tj. w zakresie przewidzianym w załączniku nr 6 do Regulaminu).

7. Program winien być zrealizowany z najwyższą starannością, zgodnie z zawartą umową oraz obowiązującymi standardami i przepisami, w zakresie opisanym w ofercie.

8. Przekazane środki na realizację Programu będzie rozliczana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej oraz ustawy o rachunkowości.

Rozdział VI

ZASADY, TRYB I KRYTERIA WYBORU OFERT

§ 7

Złożone oferty podlegają ocenie formalnej i merytorycznej.

Rozdział VII OCENA FORMALNA

§ 8

1. Złożone oferty są rozpatrywane pod względem formalnym przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

2. Ocena formalna polega na sprawdzeniu kompletności i prawidłowości oferty.

3. Oferta jest uznana za kompletną, jeżeli dołączone zostały wszystkie wymagane załączniki. Załączniki do oferty:

a. kopia wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą,

b. aktualny wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego (albo wydruk informacji odpowiadającej odpisowi aktualnemu KRS pobrany na podstawie art. 4 ust. 4aa ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym) lub inny właściwy dokument stanowiący o podstawie działalności oferenta, wystawiony nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert. Aktualny wyciąg z KRS lub inny dokument oznacza, że wszystkie zawarte w nim dane są zgodne ze stanem faktycznym i prawnym,

c. kopia statutu jednostki (bądź innego dokumentu określającego zakres świadczeń),

d. upoważnienie do podpisania oferty, o ile nie wynika to z innych dokumentów załączonych przez oferenta,

e. oświadczenie o niezaleganiu z płatnościami podatków oraz składek ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego,

f. oświadczenie, że oferent będzie ponosił wyłączną odpowiedzialność za całkowitą realizację programu, zarówno wobec Zleceniodawcy przekazującego środki, jak i wobec osób trzecich, zwłaszcza jeśli Oferent podczas realizacji zadań będzie posługiwał się podwykonawcami,

g. oświadczenie, że czynności wykonywane w ramach programu zdrowotnego nie będą przedstawiane w rozliczeniach z innymi podmiotami.

h. oświadczenie o zapewnieniu poufności przetwarzanych danych osobowych wszystkich uczestników programu z zachowaniem wymogów określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 r., Nr 1182 z późn. zm.)

4. Załączniki muszą być podpisane przez osoby uprawnione do składania oświadczeń woli i spełniać następujące warunki:

a. w przypadku załączników składanych w formie kserokopii każda strona załącznika winna być potwierdzona za zgodność z oryginałem przez osoby uprawnione;

b. jeżeli osoby uprawnione nie dysponują pieczątkami imiennymi każda strona winna być podpisana pełnym imieniem i nazwiskiem z zaznaczeniem pełnionej funkcji;

c. każda strona opatrzona winna być także datą potwierdzania zgodności z oryginałem.

5. Wypełnione muszą zostać wszystkie pola (punkty) oferty. Wzór oferty nie może być zmodyfikowany poprzez usuwanie pól. Wszystkie pola oferty muszą zostać wypełnione. W miejscach, które nie odnoszą się do oferenta należy wpisać „nie dotyczy”.

6. Nie dopuszcza się dokonywania odręcznych poprawek w ofercie.

7. Oferta, aby została uznana za prawidłową musi spełniać następujące kryteria:

a. oferent jest uprawniony do udziału w konkursie,

b. planowany sposób realizacji Programu musi być zgodny z przedmiotem zlecenia zadania określonym w § 2 niniejszego Regulaminu. Oferta ma zawierać propozycje realizacji działań wskazanych w § 2 Regulaminu.

c. oferta złożona jest na właściwym formularzu, prawidłowo wypełnionym, uzupełniona w języku polskim,

d. oferta złożona jest w wymaganym terminie,

e. oferta realizacji zadania jest zgodna z działalnością statutową oferenta,

f. oferta musi być czytelna tzn. zaleca się, aby wypełniona została maszynowo, komputerowo lub pismem drukowanym jednolicie w całości,

g. do oferty należy załączyć opisaną płytę CD/DVD z ofertą zapisaną w formie elektronicznej,

h. termin realizacji zadania jest zgodny z terminem wymaganym w regulaminie konkursu,

i. kalkulacja przewidywanych kosztów realizacji zadania jest poprawna pod względem formalno-rachunkowym (nie zawiera błędów rachunkowych),

j. kosztorys zadania ze względu na rodzaj kosztów uwzględnia sposób kalkulacji kosztów (należy podać odpowiedni rodzaj miary oraz ilość np. umowa o dzieło/zlecenie, usługa).

k. oferta musi być podpisana przez osoby uprawnione. Podpisy muszą być czytelne lub opatrzone pieczęcią imienną (nie wystarcza parafowanie dokumentu),

8. Oferty nie spełniające powyższych wymogów, określonych w ust. 3-7 Regulaminu, czyli niekompletne i/lub nieprawidłowe pozostają bez rozpatrzenia, z zastrzeżeniem § 5 ust. 8.

9. Strony oferty połączone winny być w sposób trwały np. zszyte, spięte (nie bindowane) i wszystkie strony oferty powinny być ponumerowane.

10. Do oferty można dołączyć dokumenty potwierdzające doświadczenie podmiotu we wcześniejszej realizacji programów zdrowotnych (w tym publikacje) lub też posiadane rekomendacje uzyskane od jednostek samorządu terytorialnego lub innych podmiotów. Wymienione dokumenty nie są załącznikiem obowiązkowym, ale mają wpływ na ocenę merytoryczną.

Rozdział VIII OCENA MERYTORYCZNA

§ 9 Prace Komisji Konkursowej

1. Oferty rozpatrzone pod względem formalnym są zbiorczo przekazywane do komisji konkursowej, która dokonuje oceny merytorycznej i przygotowuje dla Zarządu Województwa wykaz wszystkich ofert wraz z punktacją, a także wskazuje oferenta lub oferentów, którym rekomenduje przekazanie środków.

2. Skład osobowy Komisji Konkursowej zostanie powołany stosowną uchwałą Zarządu Województwa Małopolskiego.

§ 10 Kryteria oceny merytorycznej

1. Kryteria oceny merytorycznej oferty są następujące:

Lp	Nazwa wskaźnika	Opis kryterium	Punktacja
1.	Ocena możliwości realizacji zadania przez podmiot		Max 30 punktów
		Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe koordynatora programu	0-10
		Kwalifikacje zespołu realizującego program	0-10
		Doświadczenie podmiotu w realizacji zadań podobnych, także finansowe, ewentualne opinie i rekomendacje. Proponowani partnerzy projektu np. NGO	0-10
2.	Ocena przedłożonego projektu		Max 30 punktów
		Zasięg realizacji przedłożonego Programu – (zasięg terytorialny oraz proponowany harmonogram zaplanowanych działań medialnych/ edukacyjno-informacyjnych programu)	0-10
		Kompleksowość, spójność wewnętrzna projektu - zgodność w obrębie: - planowanych celów i ich rezultatów, - działań prowadzących do rezultatów, - zaplanowanych nakładów na poszczególne działania skierowane do uczestników Programu Metody monitowania i ewaluacji projektu	0-10
		Zgodność planowanych działań projektu z zakresem tematycznym zlecanego zadania określonym w § 2 ust 1 Regulaminu oraz każdorazowo z założeniami programu zdrowotnego	0-10
3.	Opis planowanych działań i budżet zadania		Max 40 punktów
		Harmonogram działań (w tym racjonalne, rzetelne rozplanowanie poszczególnych zadań projektu w czasie)	0-10
		Wysokość kosztów koordynacji	0-5
		Zasadność przedstawionych kosztów oraz realność i klarowność kalkulacji kosztów w stosunku do planowanych działań, gospodarność oraz przejrzystość budżetu projektu (w tym zasadność przyjętych stawek jednostkowych w odniesieniu do średnich cen rynkowych)	0-25
		Suma	100

2. Oferta może uzyskać maksymalnie 100 punktów. Punktacja końcowa obliczana jest jako średnia arytmetyczna punktów przyznanych przez członków komisji konkursowej w poszczególnych kryteriach.

3. Rekomendację do dofinansowania uzyskuje oferent bądź oferenci, którzy zdobędą najwyższą liczbę punktów (jednak nie mniej niż 65 pkt).

4. Konkurs, w odniesieniu do danego programu zdrowotnego, zostanie rozstrzygnięty również wtedy, gdy w wyniku ogłoszenia konkursu zostanie złożona jedna oferta.

§ 11 1. Decyzję o wyborze ofert i przekazaniu środków podejmuje Zarząd Województwa Małopolskiego w formie uchwały.

2. Komisja Konkursowa przedstawia swoją opinię Zarządowi Województwa Małopolskiego, który podejmuje ostateczną decyzję o przyznaniu środków.

3. Ogłoszenie wyników konkursu zostanie zamieszczone na BIP oraz w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego oraz na stronie internetowej xxx.xxxxxxxxxxx.xx

4. Dla uchwały Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie wyboru oferty i przekazania środków nie stosuje się trybu odwołania.

5. Termin wyboru ofert nastąpi nie później niż w ciągu 40 dni od otrzymania kompletnych i prawidłowych ofert.

6. Oferty wraz z pozostałymi dokumentami nie są zwracane oferentowi.

7. W zakresie programów zdrowotnych w dziedzinie onkologii oraz psychiatrii - w sytuacji rekomendowania przez Komisję ofert kilku podmiotów Zleceniodawca zastrzega sobie możliwość zaproponowania im wykonania zadania za mniejszym wynagrodzeniem przy odpowiednio zmniejszonym zakresie zadań. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy zostaną wybrane oferty zawierające wynagrodzenie łącznie przewyższające kwoty wskazane w § 4 ust 1 lit b i c. W takiej sytuacji Zleceniodawca zwraca się do oferentów z propozycją modyfikacji ich oferty, a oferenci są zobowiązani w ciągu 3 dni roboczych złożyć oświadczenie o wyrażeniu zgody na zaproponowaną modyfikację lub o odmowie wyrażenia zgody na propozycję. Brak oświadczenia we wskazanym terminie jest równoznaczny z odmową wyrażenia zgody na propozycje.

8. W toku oceny prac Komisja Konkursowa może zgłosić wniosek o zwrócenie się do oferenta z zapytaniem o możliwość modyfikacji jego oferty w określony sposób. Decyzje Komisji Konkursowej w sprawie wskazanej w zdaniu poprzednim są zawarte w protokole z jej posiedzenia.

9. Jeżeli oferent wyrazi zgodę na zmodyfikowanie oferty uznaje się za zaakceptowaną ofertę zmodyfikowaną. Jeżeli oferent nie wyrazi zgody na zmodyfikowanie oferty uznaje się za zaakceptowaną ofertę w jej pierwotnym brzmieniu, chyba że Komisja Konkursowa zastrzeże inaczej.

10. Odpowiedzi oferenta na zapytania wskazane w ust. 9 nie wymagają ponownego zaakceptowania przez Komisję Konkursowej na posiedzeniu.

11. Jeżeli w przypadku zwiększenia lub zmniejszenia wysokości finansowania realizacji programu zdrowotnego po 2015 roku modyfikacji ulegną proporcje pomiędzy poszczególnymi działaniami składającymi się na realizację Programu w danym roku, to modyfikacja taka nie wymaga zatwierdzenia przez Komisję Konkursową.

§ 12 Zawarcie umowy z oferentem

1. Uchwała Zarządu Województwa Małopolskiego w sprawie wyboru realizatorów trzech wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim stanowi podstawę do zawarcia trzech odrębnych pisemnych Umów O Realizację Zadania ze Zleceniobiorcami – oferentami, w częściach A,

B i C, w których oferty zostały wybrane w konkursie, na cały okres realizacji zadania. Umowa O Realizację Zadania określa zakres i warunki realizacji zadania. Wzór Umowy O Realizację Zadania stanowi załącznik nr 4 do niniejszego Regulaminu.

Ponadto, ze względu na zasadę jednoroczności budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wybranymi realizatorami corocznie będą zawierane Umowy Dotacji zawierające kwestie związane z finansowaniem zadania przez Zlecającego. Wzór Umowy Dotacji stanowi załącznik nr 5 do niniejszego Regulaminu.

Przeniesienie autorskich praw majątkowych może być przedmiotem odrębnej umowy, której wzór stanowi załącznik nr 6 do Regulaminu.

Postanowienia zawarte we wzorach umów ulegną modyfikacji, w zależności od ustaleń w postępowaniu konkursowym. Dotyczy to nie tylko części wzorów umów, w których pozostawiono niewypełnione miejsca, ale także innych zapisów, jeżeli jest to uzasadnione celami konkursu i ustaleniami wynikającymi z konkursu.

2. Wybrany w konkursie oferent jest zobowiązany do podpisania umów z Województwem Małopolskim.

3. Umowy zostaną zawarte według zasad obowiązujących w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego.

4. Wybrany w konkursie Oferent zapewni poufność przetwarzanych danych osobowych wszystkich uczestników programu z zachowaniem wymogów określonych w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2014 r., Nr 1182 z xxxx.xx.)

5. Wszelkie zmiany związane z harmonogramem realizacji zadania oraz zmiany merytoryczne wynikłe w trakcie realizacji zadania powinny być zgłaszane na bieżąco, pisemnie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, w formie prośby o akceptację z zastrzeżeniem ust 6 i 7.

6. Zleceniodawca zastrzega, że zgłoszenia konieczności dokonania zmian, o których mowa w ust 5, muszą być przekazane pisemnie przez Zleceniobiorcę do Zleceniodawcy najpóźniej na 45 dni przed zakończeniem realizacji zadania w danym roku kalendarzowym.

7. Niedopuszczalne są zmiany realizowanego zadania w zakresie, który stanowił przedmiot oceny merytorycznej i miał istotny wpływ na wybór oferty.

8. Zleceniodawca w zawieranej Umowie Dotacji z wybranym w konkursie realizatorem programu, dopuści możliwość samodzielnego przesunięcia środków przez Zleceniobiorcę pomiędzy zadaniami do wysokości 10 % za zawiadomieniem Zleceniodawcy.

§ 13

1. Oferent zobowiązany jest do sporządzenia i złożenia ostatecznego sprawozdania

w dwóch równobrzmiących egzemplarzach z całości realizacji Programu w terminie do dnia:

− 9 grudnia 2016 roku (w przypadku programów w dziedzinie onkologii oraz psychiatrii)

− 11 grudnia 2018 roku (w przypadku programu w dziedzinie kardiologii)

Wzór sprawozdania końcowego stanowi załącznik do Umowy o Realizację Zadania z Oferentem. Oferent powinien złożyć także sprawozdanie w wersji elektronicznej na płycie CD (2 egzemplarze).

Oferent zobowiązany jest do sporządzenia i złożenia rocznych sprawozdań na warunkach wskazanych w umowach.

2. Ponadto Oferent zobowiązany jest do przedkładania miesięcznej informacji na temat stanu realizacji Programu i podjętych zadań w ramach realizacji programu zdrowotnego. Zasady przekazywania informacji oraz terminy zostaną szczegółowo określone w umowach z Oferentem.

3. Oferent jest zobligowany do wyznaczenia koordynatora kampanii medialnej, z którym Zleceniodawca będzie współpracował na bieżąco, w trakcie realizacji umowy.

§ 14

Województwo Małopolskie, zlecając zadanie polegające na koordynacji i realizacji Programu, ma prawo dokonać kontroli i oceny realizacji zadania, obejmującej w szczególności: stan realizacji zadania, efektywność, rzetelność i jakość wykonania zadania, prawidłowość wykorzystania środków publicznych otrzymanych na realizację zadania oraz prowadzenie dokumentacji określonej w przepisach prawa i postanowieniach umów.

Rozdział XI POSTANOWIENIA KOŃCOWE

§ 15 Zmiany w konkursie ofert

1. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, przed terminem składania ofert, Zleceniodawca może zmienić lub zmodyfikować wymagania i treść dokumentów konkursowych, w tym regulaminu, o czym niezwłocznie informuje poprzez umieszczenie stosownych informacji w Biuletynie Informacji Publicznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego.

2. Zleceniodawca zastrzega sobie prawo do:

a) odwołania konkursu ofert, przedłużenia terminu składania i otwarcia ofert oraz przedłużenia terminu rozstrzygnięcia konkursu bez podania przyczyny

b) odstąpienia od realizacji programu z przyczyn obiektywnych (x.xx. zmiany w budżecie)

c) przesunięcia terminu rozpoczęcia realizacji umów z oferentem z przyczyn obiektywnych (x.xx. konieczność dokonania zmian w budżecie)

§ 16

W sprawach nieuregulowanych niniejszym regulaminem mają zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu cywilnego (t. j Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z póz. zm.), ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 217 z póżń, zm.), ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późń zm.) w zakresie konkursów oraz zawierania umów.

Wykaz załączników do Regulaminu (dostępnych wyłącznie w wersji elektronicznej)

Załączniki odrębne:

CZĘŚĆ A :

Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego”

1A Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

2A Treść programu „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego”

CZĘŚĆ B:

Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce

1B Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

2B Treść programu “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce”

CZĘŚĆ C:

Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego

1C Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

2C Treść programu Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”

Załączniki wspólne do części A, B i C:

3. Wzór oferty

4. Wzór Umowy O Realizacji Zadania.

5. Wzór Umowy Dotacji na przekazanie środków w danym roku realizacji zadania.

6. Wzór Umowy o przeniesienie majątkowych praw autorskich do utworów powstałych w danych roku realizacji zadania.

Załącznik nr 1 A do Regulaminu

Konkurs ofert na wybór realizatorów trzech wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim

CZĘŚĆ A:

Program zdrowotny pn „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego”

na lata 2015-2018

Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

I. Przedmiot zlecenia zadania

1. Przedmiotem zlecenia zadania w części A ogłoszonego konkursu jest koordynacja i realizacja programu zdrowotnego pn. „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego” na terenie województwa małopolskiego w latach 2015-2018 przez wybranego w konkursie jednego realizatora, zwanego dalej Programem.

Bezpośredni odbiorcy programu:

W ramach strategii wysokiego ryzyka realizacja programu skupiać będzie się na dorosłych pacjentach podstawowej opieki zdrowotnej oraz oddziałów kardiologicznych, w ramach strategii populacyjnej na edukacji młodzieży szkół gimnazjalnych oraz na osobach dorosłych- pracownikach wybranych zakładów pracy; w ramach kampanii społeczno-informacyjnej (medialnej) na mieszkańcach Województwa Małopolskiego.

Wykonanie zadania obejmuje następujące działania w pojedynczym roku kalendarzowym: KOORDYNACJA PROGRAMU:

a. wyznaczenie koordynatora merytorycznego programu odpowiedzialnego za: nadzór merytoryczny, opracowanie kompleksowego systemu realizacji programu na terenie województwa małopolskiego, opracowanie terminowego planu działań oraz współpracy z partnerami zewnętrznymi x.xx. jednostkami obwodowymi (oddziały kardiologiczne oraz POZ), gimnazjami i zakładami pracy oraz zapewnienie bieżącego monitorowania realizacji programu, ewaluacja programu (w tym przygotowanie raportu z ewaluacji programu w danym roku), przygotowywanie merytoryczne oraz zatwierdzanie raportów i publikacji z realizacji programu, w tym: opracowanie planu kompleksowej realizacji działań skierowanych zarówno do osób dorosłych jak i młodzieży szkół gimnazjalnych oraz pracowników (świadczenia medyczne, działania edukacyjne), ze szczególnym uwzględnieniem działań skierowanych do nauczycieli prewencji, zgodnie z treścią i zakresem Programu, stanowiącego załącznik nr 2 A do Regulaminu,

b. wyznaczenie koordynatora kampanii medialnej odpowiedzialnego za: opracowanie pełnego harmonogramu kampanii społeczno-informacyjnej programu w Województwie Małopolskim (w tym z uwzględnieniem subregionów),

Koordynator kampanii medialnej będzie również odpowiadał za bieżącą współpracę z Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM w zakresie prowadzonych przez siebie działań,

c. obsługa administracyjna programu w tym: prowadzenie dokumentacji Programu, opracowanie raportów finansowych, prowadzenie ewidencji księgowej i rozliczeń, obsługa prawna i sekretarska, współpraca z jednostkami obwodowymi/szkołami/zakładami pracy w zakresie finansowo-administracyjnym, zakup niezbędnych materiałów biurowych.

REALIZACJA PROGRAMU:

d. utworzenie i prowadzenie bazy danych programu, w tym opracowywanie statystyczne otrzymanych wyników,

e. merytoryczne przygotowanie materiałów edukacyjnych oraz materiałów medialnych (wymóg każdorazowej akceptacji projektu treści przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego),

W momencie przygotowywania materiałów merytorycznych Departament udostępni do wglądu ww. materiały z lat ubiegłych.

f. przeprowadzenie kampanii społeczno - informacyjnej uwzględniającej działania medialne (prasa, radio, tv, spoty reklamowe np. w komunikacji publicznej itp) w tym przedstawienie harmonogramu kampanii medialnej (trwającej łącznie, co najmniej 2 miesiące - opracowanie harmonogramu kampanii medialnej Programu, ze szczególnym uwzględnieniem terminów realizacji kampanii, wykazu zaangażowanych środków medialnych oraz wykazu każdorazowo przedstawianych treści).

Opracowane materiały medialne/ wizualne muszą być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych tj. zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012

r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. 2012, poz. 526) (x.xx. wymóg dostosowania serwisów publicznych do norm WCAG 2.0).

W trakcie kampanii medialnej wyraźnie musi być eksponowana informacja o funkcjonującej zakładce tematycznej na stronie internetowej xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx

g. dostarczenie treści merytorycznych oraz umieszczenie ich (po odbyciu obowiązkowego szkolenia zorganizowanego przez Zleceniodawcę) w zakładce poświęconej programowi na stronie xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx, obejmującej łącznie co najmniej 40 artykułów (każdy o długości co najmniej 2000 znaków ze spacjami oraz z co najmniej 1 zdjęciem oraz co najmniej 1 wypowiedzi koordynatora Programu do działu „Okiem Eksperta”), zgodnie z rozporządzeniem o którym mowa w lit f.,

Zakładka internetowa musi być aktualizowana co najmniej 1 raz w miesiącu.

h. realizator Programu zobowiązany jest do aktywnego udziału w organizowanych w trzecim/czwartym kwartale br. przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM Małopolskich Dniach Profilaktyki Zdrowia (x.xx. udział w kampanii medialnej oraz zapewnienie możliwości przeprowadzenia wykładu/szkolenia edukacyjno-informacyjnego dotyczącego realizacji Programu w terminie wskazanym przez Departament).

i. zorganizowanie konferencji podsumowującej realizację Programu w terminie ustalonym ze Zleceniodawcą przynajmniej z 1 miesięcznym wyprzedzeniem. Szczegółowa tematyka i program konferencji zostanie uzgodniona wspólnie przez Departament oraz realizatora Programu.

j. przygotowanie raportu końcowego z całości zrealizowanego programu, a także sporządzanie i przekazywanie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego comiesięcznych informacji ze stanu realizacji programu.

k. Zleceniobiorca ma obowiązek udziału we wspólnej kampanii społeczno – edukacyjnej (medialnej) Województwa Małopolskiego w ramach której Zleceniobiorca przeznaczy co najmniej 3% dotacji otrzymanej w danym roku realizacji zadania z przeznaczeniem na wydruk i umieszczenie materiałów promocyjnych w dzienniku o zasięgu regionalnym. Zadanie to będzie przeprowadzane w każdym roku realizacji zadania wg wskazówek Zleceniodawcy oraz w porozumieniu z innymi realizatorami programów zdrowotnych i profilaktycznych wybranych lub wskazanych przez Zleceniodawcę

REALIZACJA PROGRAMU - DZIALANIA SKIEROWANE DO ZDEFINIOWANYCH GRUP BEZPOŚREDNICH ODBIORCÓW:

GRUPA I: osoby dorosłe - pacjenci w jednostkach obwodowych: pacjenci POZ/ oddziałów kardiologicznych:

l. zorganizowanie i przeprowadzenie co najmniej 1 szkolenia nauczycieli prewencji dla co najmniej 35 osób (zgodnie z zasadami programu). Szkolenie powinno trwać co najmniej 6 godzin zegarowych. Szkolenie powinno być przeznaczone dla nowych osób, które dotychczas nie uczestniczyły w wykładach, Ponadto dopuszcza się 50 % udział osób, które uczestniczyły w szkoleniu w latach poprzedzających (celem aktualizacji wiedzy).

Prowadzący spotkanie prelegenci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z ustalonymi wytycznymi Programu.

Wybranemu w konkursie oferentowi zostanie udostępniona lista uczestników szkoleń z lat poprzednich.

m. utworzenie i współpraca z co najmniej 20 jednostkami obwodowymi – oddziałami kardiologicznymi i POZ, zgodnie z zasadami programu (umiejscowionymi w każdym z 5 subregionów województwa małopolskiego1), z których łącznie do programu zostanie włączonych co najmniej 800 osób. Planowane działania w pojedynczej jednostce obwodowej to: koordynacja prac w jednostce obwodowej oraz przygotowywanie raportów, przeprowadzenie szkoleń edukacyjnych pacjentów przez nauczycieli prewencji, przeprowadzenie badań przesiewowych (w tym: pomiar masy ciała, wzrostu i obwodu ciała, pomiar ciśnienia tętniczego, oznaczenie lipogramu, oznaczenie poziomu glukozy, ocena ryzyka wg SCORE, porada specjalistyczna), interwencja telefoniczna, rozdysponowanie materiałów edukacyjnych.

Realizator programu może współpracować z osobami przeszkolonymi w poprzednich latach realizacji programu (tzw. nauczycielami prewencji).

Województwo Małopolskie udostępni listę jednostek biorących udział w programie w latach ubiegłych.

n. badanie przesiewowe kontrolne przewidziane dla grupy (co najmniej 500 osób) pacjentów włączonych do Programu w roku poprzedzającym realizację programu, interwencja telefoniczna (realizator otrzyma dane osób włączonych w roku 2014 na zasadach określonych w ustawie o ochronie danych osobowych).

o. wydruk materiałów edukacyjnych:

- co najmniej 810 zeszytów oceny wiedzy dla pacjentów

- co najmniej 540 egzemplarzy broszury edukacyjnej dla pacjentów

- co najmniej 270 formularzy do przeprowadzania interwencji telefonicznej

GRUPA II: osoby dorosłe: pracownicy wylosowanych zakładów pracy z terenu województwa małopolskiego. Losowanie odbywać się musi zgodnie z zasadami i treścią programu.

Rok 2015 jest rokiem przeprowadzania badania pilotażowego wśród pracowników

p. zorganizowanie i przeprowadzenie co najmniej 1 szkolenia nauczycieli prewencji dla co najmniej 20 osób (zgodnie z zasadami programu). Szkolenie powinno trwać co najmniej 2 godziny zegarowe. Prowadzący spotkanie prelegenci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z ustalonymi wytycznymi Programu.

Nauczyciel prewencji w zakładzie pracy w ramach programu:

Lekarz – lekarz specjalista lub w trakcie specjalizacji w dziedzinie: medycyny rodzinnej, chorób wewnętrznych lub kardiologii.

Nauczycielami prewencji w zakładach pracy zostaną osoby, które zostaną przeszkolone i uzyskają tytuł Nauczyciela Prewencji.

q. wybór jednostek obwodowych: zakładów pracy zlokalizowanych na terenie województwa małopolskiego do przeprowadzenia badania pilotażowego w roku 2015 oraz w latach kolejnych – w roku 2015 musi wynieść ona co najmniej 5, w kolejnych latach co najmniej 10, z zastrzeżeniem, że losowane zakłady pracy od 2016 roku muszą być umiejscowione w każdym z 5 subregionów Województwa Małopolskiego. Grupa pilotażowa badanych pracowników w 2015 roku musi wynosić co najmniej 100 osób dorosłych. W latach 2016- 2018 grupa pracowników musi wynosić corocznie co najmniej 400 osób Planowane działania w pojedynczym zakładzie pracy to: rekrutacja pracowników do udziału w programie, dwukrotne przeprowadzenie ankiety oceny wiedzy i ryzyka respondentów –

1 Subregion definiowany jako:

1) Subregion Krakowski Obszar Metropolitarny: powiat krakowski, Miasto Kraków, powiat miechowski, powiat myślenicki, powiat proszowicki, powiat wielicki

2) Subregion Małopolska Zachodnia: powiat chrzanowski, powiat olkuski, powiat oświęcimski, powiat wadowicki

3) Subregion Podhalański: powiat nowotarski, powiat suski, powiat tatrzański,

4) Subregion Sądecki: powiat gorlicki, powiat limanowski, powiat nowosądecki, Miasto Nowy Sącz

5) Subregion Tarnowski: powiat bocheński, powiat brzeski, powiat dąbrowski, powiat tarnowski, Miasto Tarnów

wyjściowo oraz po przeprowadzonym szkoleniu, przeprowadzenie szkoleń edukacyjnych pracowników przez nauczycieli prewencji, rozdysponowanie materiałów edukacyjnych.

r. opracowanie materiałów szkoleniowych dla nauczycieli prewencji właściwych dla zakładów pracy (szablony prezentacji, plan przeprowadzania szkoleń),

s. opracowanie materiałów na potrzeby przeprowadzenia szkoleń dla pracowników oraz ich wydruk, w tym:

- co najmniej 200 egzemplarzy ankiet oceny wiedzy i ryzyka w roku 2015, w latach 2016- 2018 co najmniej 800 egzemplarzy ankiet,

- co najmniej 100 egzemplarzy broszury edukacyjnej dla pracowników w roku 2015, w latach 2016-2018 co najmniej 400 egzemplarzy.

GRUPA III: młodzież – uczniowie losowo wybranych klas drugich z terenu województwa małopolskiego. Losowanie odbywać się musi zgodnie z zasadami i treścią programu

t. wylosowanie co najmniej 10 szkół gimnazjalnych z terenu województwa małopolskiego (umiejscowionymi w każdym z 5 subregionów województwa małopolskiego), w których zostanie przeprowadzona interwencja

u. uaktualnienie, opracowanie treści wykładów oraz zorganizowanie i przeprowadzenie 1 szkolenia dla nauczycieli prewencji, w tym co najmniej 10 lekarzy i co najmniej 20 nauczycieli gimnazjum

Nauczyciele prewencji:

Lekarz – lekarz specjalista lub w trakcie specjalizacji w dziedzinie: medycyny rodzinnej, pediatrii, chorób wewnętrznych lub kardiologii

Nauczyciel gimnazjum - nauczyciel wskazany do uczestnictwa w programie za zgodą dyrektora szkoły

Każde szkolenie musi trwać łącznie co najmniej 300 minut.

Prowadzący spotkania prelegenci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z wytycznymi Programu.

v. zorganizowanie i przeprowadzenie co najmniej 30 szkoleń edukacyjno-informacyjnych dla co najmniej 800 uczniów, każdorazowo z udziałem dwóch nauczycieli prewencji: lekarza oraz nauczyciela pracującego w gimnazjum.

Każde szkolenie edukacyjno-informacyjne musi trwać co najmniej 45 minut.

Szkolenia muszą odbywać się zgodnie z planem szkolenia ustalonym przez merytorycznego koordynatora Programu, a prelegenci postępować zgodnie z wytycznymi Programu oraz wiedzą pozyskana na szkoleniu, o którym mowa w lit. u.

w. uaktualnienie, opracowanie i modyfikacja materiałów edukacyjnych w oparciu o wyniki interwencji prewencyjnej przeprowadzonej w 2014 roku w ramach badania pilotażowego, wydruk i rozdysponowanie materiałów szkoleniowych celem wykorzystania podczas szkoleń edukacyjno-informacyjnych co najmniej 800 uczniów w szkołach, w tym:

dla nauczycieli prewencji:

- opracowanie planu lekcji edukacyjnych

- jednolity szablon szkoleniowej prezentacji informacyjno-edukacyjnej służącej podniesieniu świadomości zdrowotnej uczniów i instrukcja prowadzenia szkolenia

dla uczniów:

- co najmniej 800 egzemplarzy broszury/ książki edukacyjnej dla uczniów - format A4, liczba stron co najmniej 20

- co najmniej 2400 egzemplarzy ankiety/zeszytów wiedzy i zachowań prozdrowotnych

- co najmniej 800 egzemplarzy materiałów do badania zachowań zdrowotnych wśród dzieci i młodzieży - format A4.

Wymóg każdorazowej akceptacji projektu materiałów przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego,

x. trzykrotne przeprowadzenie w szkołach uczestniczących w Programie badania ankietowego oceny wiedzy i zachowań prozdrowotnych wśród dzieci i młodzieży biorących udział w Programie:

- ankieta wyjściowa: przeprowadzana w dniu szkolenia edukacyjno-informacyjnego w szkole

- ankiety sprawdzające efekt interwencji prewencyjnej: przeprowadzane po 2 i 4 miesiącach od szkolenia edukacyjno-informacyjnego w szkole

2. Przedłożony opis realizacji działań ma być zgodny z programem zdrowotnym pn. „Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego” stanowiącym załącznik nr 2 A do Regulaminu Konkursu z zastrzeżeniem, że jednostka centralna nie musi być powoływana przez konsultantów wojewódzkich.

3. Zadanie objęte konkursem ofert będzie realizowane nie wcześniej niż od dnia zawarcia umowy dotacji (planowane do 16 marca 2015 r.), a zakończą się nie później niż do 5 grudnia 2018 roku.

II. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

1. Do konkursu mogą przystąpić podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t. j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217 ze zm.).

2. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego:

a. Wymagania formalne:

- wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą wskazanego w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217 z późń. zm.).

b. Wymagania merytoryczne:

Oferenci muszą spełniać następujące szczegółowe warunki:

Kwalifikacje personelu medycznego do utworzenia Jednostki Centralnej - koordynującej:

- Lekarz specjalista w dziedzinie kardiologii co najmniej ze stopniem naukowym doktora habilitowanego nauk medycznych z udokumentowanym doświadczeniem w prowadzeniu/ uczestnictwie we wdrażaniu programów zdrowotnych/ programów polityki zdrowotnej w jednostkach ochrony zdrowia – koordynator merytoryczny programu

- przynajmniej 2 lekarzy specjalistów w dziedzinie kardiologii – prowadzenie szkoleń nauczycieli prewencji

- co najmniej 4 osobowy zespół składający się ze specjalistów w dziedzinach nauk medycznych, z udokumentowanym doświadczeniem zawodowym, który będzie współtworzył jednostkę centralną w tym zapewniał wsparcie eksperckie koordynatorowi merytorycznemu programu oraz wspierał opracowanie materiałów merytorycznych

c. Wymagania lokalowe i sprzętowe:

- posiadanie sprzętu komputerowego i oprogramowania umożliwiającego gromadzenie i przetwarzanie danych uzyskanych w trakcie realizacji programu,

- posiadanie sprawnej linii telefonicznej

III. Termin i miejsce składania ofert

1. Oferty realizacji Programu mogą być składane w terminie do dnia 27 lutego 2015 r. do godziny 16:00.

2. Oferty należy składać osobiście w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na Dzienniku Podawczym lub przesłać na adres:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Raxxxxxxxx 00

30-017 Kraków

lub składać bezpośrednio w Sekretariacie Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Xxxxxxxxxxxxxx 0

31-026 Kraków

3. Decyduje data wpływu oferty do siedziby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, potwierdzona pieczęcią wpływu, a nie data stempla pocztowego.

Załącznik nr 1 B do Regulaminu

Konkurs ofert na wybór realizatorów trzech wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim

CZĘŚĆ B:

Program zdrowotny pn “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” na lata 2015-2016

Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

I. Przedmiot zlecenia zadania

1. Przedmiotem zlecenia zadania w części B ogłoszonego konkursu jest koordynacja i realizacja programu zdrowotnego pn. “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” na terenie województwa małopolskiego w latach 2015-2016 przez wybranego w konkursie realizatora/ realizatorów, zwanego dalej Programem.

Wykonanie zadania obejmuje następujące działania w pojedynczym roku kalendarzowym: KOORDYNACJA PROGRAMU:

b. wyznaczenie koordynatora kampanii medialnej odpowiedzialnego za: opracowanie pełnego harmonogramu kampanii kampanii społeczno-informacyjnej programu w Województwie Małopolskim (w tym z uwzględnieniem subregionów),

Koordynator kampanii medialnej będzie również odpowiadał za bieżącą współpracę z Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM w zakresie prowadzonych przez siebie działań,

REALIZACJA PROGRAMU:

d. utworzenie i prowadzenie bazy danych programu

f. wydruk i rozpropagowanie materiałów edukacyjnych: Na materiały edukacyjne składają się:

- co najmniej 300 sztuk plakatu ( B2 – 480 x 690mm)

- co najmniej 800 sztuk broszury (A4 – 210x 297mm)

- co najmniej 800 sztuk ankiety satysfakcji uczestnika programu (A4 - 210x297 mm)

g. zorganizowanie i przeprowadzenie co najmniej 10 szkoleń, o charakterze edukacyjno- informacyjnym oraz interaktywnym dla łącznej grupy, co najmniej 800 odbiorców.

Szkolenia mają sie odbyć w każdym z 5 subregionów województwa małopolskiego2 i powinny być poprzedzone kampanią informacyjną. Szkolenia skierowane mają być do grup odbiorców (np. zakłady pracy, słuchacze/uczestnicy studiów, szkół itp.) oraz do odbiorców indywidualnych w czasie umożliwiającym ich aktywny udział (tj. również po godzinie 16.00). Każde szkolenie powinno trwać co najmniej 2 godziny zegarowe Podmiot startujący w konkursie przedstawi w ofercie plan przeprowadzania pojedynczego szkolenia. Prowadzący spotkania prelegenci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z ustalonymi wytycznymi Programu.

W celu uatrakcyjnienia szkoleń interaktywnych organizator konkursu zaleca podjęcie przez oferenta partnerskiej współpracy z organizacją pozarządową (potwierdzonej zawartą umową) w zakresie organizacji i przeprowadzania szkoleń – tj. w zakresie edukowania uczestników szkolenia (np. interesująca prezentacja/ wykład prowadzony przez przedstawiciela NGO) oraz /lub pomocy w rekrutacji uczestników na szkolenia.

h. prowadzenie infolinii rejestracyjnej/informacyjnej

i. prowadzenie onkologicznego telefonu zaufania każdorazowo obsługiwanego przez lekarza specjalistę w dziedzinie onkologii, co najmniej 6 h dziennie w dni robocze, z zastrzeżeniem, że w dwa dni robocze co najmniej do godziny 20:00),

j. przeprowadzenie kampanii społeczno - informacyjnej uwzględniającej działania medialne (prasa, radio, tv, spoty reklamowe np. w komunikacji publicznej itp.) w tym przedstawienie harmonogramu kampanii medialnej (trwającej łącznie, co najmniej 2 miesiące - opracowanie harmonogramu kampanii medialnej Programu, ze szczególnym uwzględnieniem terminów realizacji kampanii, wykazu zaangażowanych środków medialnych oraz wykazu każdorazowo przedstawianych treści).

Opracowane materiały medialne/ wizualne muszą być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych tj. zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz. U. 2012, poz. 526) (x.xx. wymóg dostosowania serwisów publicznych do norm WCAG 2.0),

W trakcie kampanii medialnej wyraźnie musi być eksponowana informacja o funkcjonującym telefonie zaufania oraz zakładce tematycznej na stronie internetowej xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx.

k. dostarczenia treści merytorycznych oraz umieszczenia ich (po odbyciu obowiązkowego szkolenia zorganizowanego przez Zleceniodawcę) w zakładce poświęconej programowi na stronie xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx, obejmującej łącznie co najmniej 15 artykułów (każdy o długości co najmniej 2000 znaków ze spacjami oraz z co najmniej 1 zdjęciem oraz co najmniej 1 wypowiedzi koordynatora Programu do działu „Okiem Eksperta”), zgodnie z rozporządzeniem o którym mowa w lit j.,

Zakładka internetowa musi być aktualizowana co najmniej 1 raz w miesiącu.

l. realizator Programu zobowiązany jest do aktywnego udziału w organizowanych w trzecim/czwartym kwartale br. przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM Małopolskich Dniach Profilaktyki Zdrowia (x.xx. udział w kampanii medialnej oraz zapewnienie możliwości przeprowadzenia szkolenia edukacyjno-informacyjnego w terminie wskazanym przez Departament)

m. zorganizowanie konferencji podsumowującej realizację Programu w terminie ustalonym ze Zleceniodawcą przynajmniej z 1 miesięcznym wyprzedzeniem. Szczegółowa tematyka i program konferencji zostanie uzgodniona wspólnie przez Departament oraz realizatora Programu.

2 Subregion definiowany jako:

1) Subregion Krakowski Obszar Metropolitarny: powiat krakowski, Miasto Kraków, powiat miechowski, powiat myślenicki, powiat proszowicki, powiat wielicki

2) Subregion Małopolska Zachodnia: powiat chrzanowski, powiat olkuski, powiat oświęcimski, powiat wadowicki

3) Subregion Podhalański: powiat nowotarski, powiat suski, powiat tatrzański,

4) Subregion Sądecki: powiat gorlicki, powiat limanowski, powiat nowosądecki, Miasto Nowy Sącz

5) Subregion Tarnowski: powiat bocheński, powiat brzeski, powiat dąbrowski, powiat tarnowski, Miasto Tarnów

n. przygotowanie raportu końcowego z całości zrealizowanego programu, a także sporządzanie i przekazywanie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego comiesięcznych informacji ze stanu realizacji programu.

o. Zleceniobiorca ma obowiązek udziału we wspólnej kampanii społeczno – edukacyjnej (medialnej) Województwa Małopolskiego w ramach której Zleceniobiorca przeznaczy co najmniej 3% dotacji otrzymanej w danym roku realizacji zadania z przeznaczeniem na wydruk i umieszczenie materiałów promocyjnych w dzienniku o zasięgu regionalnym. Zadanie to będzie przeprowadzane w każdym roku realizacji zadania wg wskazówek Zleceniodawcy oraz w porozumieniu z innymi realizatorami programów zdrowotnych i profilaktycznych wybranych lub wskazanych przez Zleceniodawcę

2. Przedłożony opis realizacji zadań ma być zgodny z programem zdrowotnym pn. “Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia umieralności na nowotwory w Małopolsce” stanowiącym załącznik nr 2B do Regulaminu Konkursu

3. Zadania objęte konkursem ofert będą realizowane nie wcześniej niż od dnia zawarcia umowy dotacji (planowane do 16 marca 2015 r.), a zakończą się nie później niż do 5 grudnia 2016 roku.

II. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

1. Do konkursu mogą przystąpić podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217 ze zm.).

2. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego:

a. Wymagania formalne: wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą wskazanego w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217).

b. Wymagania merytoryczne:

Oferenci muszą spełniać następujące szczegółowe warunki:

Kwalifikacje personelu medycznego:

- Lekarz specjalista w dziedzinie onkologii z udokumentowanym doświadczeniem w prowadzeniu/uczestnictwie we wdrażaniu programów zdrowotnych w jednostkach ochrony zdrowia – koordynator programu

- Lekarz specjalista w dziedzinie onkologii lub pielęgniarz/pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa onkologicznego – obsługa onkologicznego telefonu zaufania, prowadzenie szkoleń

- Pielęgniarz/ Pielęgniarka specjalista pielęgniarstwa onkologicznego – wsparcie telefonu zaufania, wsparcie realizacji szkoleń

c. Wymagania lokalowe i sprzętowe:

- posiadanie sprzętu komputerowego i oprogramowania umożliwiającego gromadzenie i przetwarzanie danych uzyskanych w trakcie realizacji programu,

- posiadanie sprawnej linii telefonicznej.

III. Termin i miejsce składania ofert

1. Oferty realizacji Programu mogą być składane w terminie do dnia 27 lutego 2015 r. do godziny 16:00.

2. Oferty należy składać osobiście w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na Dzienniku Podawczym lub przesłać na adres:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Raxxxxxxxx 00

30-017 Kraków

lub składać bezpośrednio w Sekretariacie Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Xxxxxxxxxxxxxx 0

31-026 Kraków

3. Decyduje data wpływu oferty do siedziby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, potwierdzona pieczęcią wpływu, a nie data stempla pocztowego.

Załącznik nr 1 C do Regulaminu

Konkurs ofert na wybór realizatorów trzech wieloletnich programów zdrowotnych w dziedzinie: kardiologii, onkologii oraz psychiatrii w Województwie Małopolskim

CZĘŚĆ C:

Program zdrowotny pn “Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”

na lata 2015-2016

Szczegółowy przedmiot zlecenia zadania oraz wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

I. Przedmiot zlecenia zadania

1. Przedmiotem zlecenia zadania w części C ogłoszonego konkursu jest realizacja programu zdrowotnego pn. “Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego” na terenie województwa małopolskiego w latach 2015-2016 przez wybranego w konkursie realizatora/ realizatorów, zwanego dalej Programem:

Wykonanie zadania obejmuje następujące działania w pojedynczym roku kalendarzowym: KOORDYNACJA PROGRAMU:

a. wyznaczenie merytorycznego koordynatora programu odpowiedzialnego za:

- monitoring zgodności realizacji programu zgodnie z założeniami programu „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”,

- opracowanie kompleksowego systemu realizacji programu na terenie województwa małopolskiego, statystyka i opracowywanie wyników z realizacji programu, w tym przygotowanie raportu ewaluacji w danym roku, przygotowanie co najmniej 1 wypowiedzi do działu: „Okiem Eksperta”

b. wyznaczenie koordynatora kampanii medialnej programu odpowiedzialnego za: opracowanie pełnego harmonogramu realizacji działań promocyjnych w tym kampanii społeczno-informacyjnej, bieżąca realizacja i monitoring harmonogramu realizacji działań promocyjnych, opracowanie materiałów dla mediów dotyczących programu, nawiązanie i utrzymanie kontaktu z mediami, aktualizacja informacji na stronie internetowej programu, stworzenie wykazu zaangażowanych środków medialnych oraz wykazu każdorazowo przedstawianych treści, bieżącą współpraca z Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM w zakresie prowadzonych działań promocyjnych.

REALIZACJA PROGRAMU:

c. zorganizowanie i przeprowadzenie konsultacji w 5 subregionach województwa małopolskiego[1], o charakterze profilaktycznym dla grupy, co najmniej 600 osób. Konsultacje powinny być poprzedzone kampanią informacyjną dla każdego subregionu.

d. prowadzący spotkania konsultanci muszą zostać przeszkoleni przez merytorycznego koordynatora Programu i postępować zgodnie z ustalonymi wytycznymi procedury porady profilaktycznej Programu będącego załącznikiem nr 1 do Programu. Jeżeli w wyniku

1] Subregion definiowany jako:

1) Subregion Krakowski Obszar Metropolitarny: powiat krakowski, Miasto Kraków, powiat miechowski, powiat myślenicki, powiat proszowicki, powiat wielicki

2) Subregion Małopolska Zachodnia: powiat chrzanowski, powiat olkuski, powiat oświęcimski, powiat wadowicki

3) Subregion Podhalański: powiat nowotarski, powiat suski, powiat tatrzański,

4) Subregion Sądecki: powiat gorlicki, powiat limanowski, powiat nowosądecki, Miasto Nowy Sącz

5) Subregion Tarnowski: powiat bocheński, powiat brzeski, powiat dąbrowski, powiat tarnowski, Miasto Tarnów

postępowania konkursowego nastąpi realizacja zadania przez kilku oferentów to łączna oczekiwana liczba konsultacji wykonanych przez realizatorów programu wyniesie nie mniej niż 600.

e. każdorazowe wypełnienie przez konsultanta „Ankiety” po zakończeniu konsultacji przez każdego uczestnika.

f. merytoryczne przygotowanie materiałów edukacyjnych oraz materiałów medialnych (wymóg każdorazowej akceptacji projektu treści przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego

g. utworzenie i prowadzenie bazy danych programu.

h. wydruk i rozpropagowanie materiałów edukacyjnych: Na materiały edukacyjne składają się:

- Plakat – min. 800 sztuk

- ulotka (materiał informacyjny) min. 2500 sztuk

i. prowadzenie infolinii rejestracyjnej przy każdym z punktów konsultacyjnych

j. przeprowadzenie kampanii społeczno - informacyjnej uwzględniającej działania medialne (prasa, radio, tv, spoty reklamowe w komunikacji publicznej itp) w tym przedstawienie harmonogramu kampanii medialnej (trwającej łącznie, co najmniej 2 miesiące - opracowanie harmonogramu kampanii medialnej Programu, ze szczególnym uwzględnieniem terminów realizacji kampanii, wykazu zaangażowanych środków medialnych oraz wykazu każdorazowo przedstawianych treści).

Opracowane materiały medialne/ wizualne muszą być dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych tj. zgodne z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012

W trakcie kampanii medialnej wyraźnie musi być eksponowana informacja o zakładce tematycznej na stronie internetowej xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx,

k. dostarczenia treści merytorycznych, które zostaną umieszczone w zakładce poświęconej programowi na stronie xxx.xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx.xx, obejmującej co najmniej 15 artykułów (każdy o długości co najmniej 2000 znaków ze spacjami oraz z co najmniej 1 zdjęciem oraz co najmniej 1 wypowiedzi koordynatora Programu do działu

„Okiem Eksperta”), zgodnie z rozporządzeniem o którym mowa w pkt.4., Zakładka internetowa musi być aktualizowana co najmniej 1 raz w miesiącu.

l. Zleceniobiorca ma obowiązek udziału we wspólnej kampanii społeczno – informacyjnej (medialnej) Województwa Małopolskiego w ramach której Zleceniobiorca przeznaczy co najmniej 3% dotacji otrzymanej w danym roku realizacji zadania z przeznaczeniem na wydruk i umieszczenie materiałów promocyjnych w dzienniku o zasięgu regionalnym. Zadanie to będzie przeprowadzane w każdym roku realizacji zadania wg wskazówek Zleceniodawcy oraz w porozumieniu z innymi realizatorami programów zdrowotnych i profilaktycznych wybranych lub wskazanych przez Zleceniodawcę.

ADMINISTRACJA PROGRAMU:

m. wyznaczenie koordynatora administracyjnego programu odpowiedzialnego za:

- opracowanie harmonogramu programu i stały monitoring jego realizacji, organizacja spotkań zespołu, przygotowanie i zawieranie umów z konsultantami, wykonawcami usług, itp., kontrola realizacji programu zgodnie z zakresem merytorycznym, prowadzenie dokumentacji programu, przygotowanie raportu końcowego w zakresie realizowanych obowiązków

n. obsługa administracyjna programu w tym: opracowanie raportów finansowych, prowadzenie ewidencji księgowej i rozliczeń, obsługa prawna i sekretarska,

o. realizator Programu zobowiązany jest do aktywnego udziału w organizowanych w trzecim/czwartym kwartale br. przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej UMWM Małopolskich Dniach Profilaktyki Zdrowia (x.xx. udział w kampanii medialnej oraz zapewnienie realizacji porad konsultacyjnych w jedną określoną przez Departament sobotę).

p. zorganizowanie konferencji podsumowującej realizację Programu w terminie ustalonym ze Zleceniodawcą przynajmniej z 1 miesięcznym wyprzedzeniem. Szczegółowa tematyka i program konferencji zostanie uzgodniona wspólnie przez Departament oraz realizatora Programu.

q. przygotowanie raportu końcowego z całości zrealizowanego programu, a także sporządzanie i przekazywanie do Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego comiesięcznych informacji ze stanu realizacji programu.

2. Przedłożony opis realizacji zadań ma być zgodny z programem zdrowotnym pn. “Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego” stanowiącym załącznik nr 2C do Regulaminu Konkursu.

3. Zadania objęte konkursem ofert będą realizowane nie wcześniej niż od dnia zawarcia umowy dotacji (planowane do 16 marca 2015 r.), a zakończą się nie później niż do 5 grudnia 2016 roku.

II. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego

1. Do konkursu mogą przystąpić podmioty lecznicze w rozumieniu ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217).

2. Wymagania stawiane oferentom, niezbędne do realizacji programu zdrowotnego:

a. Wymagania formalne: wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą wskazanego w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz. U. z 2013 roku, poz. 217).

b. Wymagania merytoryczne: Oferenci muszą spełniać następujące szczegółowe warunki: Kwalifikacje zespołu realizującego program :

- Lekarz specjalista w dziedzinie psychiatrii, z udokumentowanym doświadczeniem w prowadzeniu/uczestnictwie we wdrażaniu programów zdrowotnych w jednostkach ochrony zdrowia – koordynator programu

- psycholog lub psycholog kliniczny– prowadzenie szkolenia konsultantów, nadzór pracy konsultantów i przeprowadzenie superwizji

- przynajmniej 2 lekarzy psychiatrów lub w trakcie specjalizacji z psychiatrii – wsparcie realizacji szkoleń

- zespół konsultantów – przynajmniej 10 osobowy składający się z: psychologów z udokumentowanym doświadczeniem zawodowym, psychoterapeutów z certyfikatem, pielęgniarek z aktualnym prawem wykonywania zawodu z tytułem magistra (wymagane 2 lata doświadczenia w dziedzinie psychiatrii) lub z tytułem licencjata (wymagane 5 lata doświadczenia w dziedzinie psychiatrii)

c. Wymagania lokalowe i sprzętowe:

- posiadanie sprzętu komputerowego i oprogramowania umożliwiającego gromadzenie i przetwarzanie danych uzyskanych w trakcie realizacji programu,

- posiadanie sprawnej linii telefonicznej,

- lokal umożliwiający prowadzenie konsultacji.

III. Termin i miejsce składania ofert

1. Oferty realizacji Programu mogą być składane w terminie do dnia 27 lutego 2015 r. do godziny 16:00.

2. Oferty należy składać osobiście w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego na Dzienniku Podawczym lub przesłać na adres:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Raxxxxxxxx 00

30-017 Kraków

lub składać bezpośrednio w Sekretariacie Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej:

Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Ul. Xxxxxxxxxxxxxx 0

31-026 Kraków

3. Decyduje data wpływu oferty do siedziby Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, potwierdzona pieczęcią wpływu, a nie data stempla pocztowego.

Załącznik nr 2A do Regulaminu

Program zdrowotny

w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji

mieszkańców województwa małopolskiego

Przeprowadzenie szkoleń zespołów realizujących program: IV kwartał 2011 Okres realizacji programu: 2012-2018 z perspektywą wieloletniej kontynuacji

Kraków, 2011 r.

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Tytuł: Program zdrowotny w zakresie prewencji i wykrywania chorób układu krążenia w populacji mieszkańców województwa małopolskiego

Podtytuł: Przeprowadzenie szkoleń zespołów realizujących program: IV kwartał 2011 Okres realizacji programu: 2012-2018 z perspektywą wieloletniej kontynuacji.

Autor programu: prof. dr xxx. xxx. Xxxxx Xxxxxxx Klinika Chorób Serca i Naczyń

Instytut Kardiologii, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum; Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Xxxx Xxxxx XX w Krakowie

1. Opis problemu zdrowotnego

a) Problem zdrowotny.

Celem prewencji chorób sercowo naczyniowych jest zmniejszenie częstości występowania pierwszych lub kolejnych zachorowań oraz zapobieganie inwalidztwu i przedwczesnym zgonom.

Wytyczne europejskich i polskich towarzystw medycznych wyraźnie wskazują, że w prewencji chorób układu krążenia należy podjąć długofalowe i konsekwentne działania, pozwalające istotnie zmniejszyć narażenie na modyfikowalne czynniki ryzyka, co pozwoli na istotne zmniejszenie zachorowalności na choroby układu krążenia, które rozwijają się na podłożu miażdżycy. [Xxxxxxx Xxxxx, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

Istnieją dwa podejścia do prewencji chorób układu krążenia:

• strategia ogólnopopulacyjna,

• strategia wysokiego ryzyka.

Strategia ogólnopopulacyjna polega na wywieraniu korzystnego wpływu na uwarunkowania zdrowia całej populacji - zarówno chorych, jak i zdrowych. Należą tu działania obejmujące promocję zdrowia i edukację zdrowotną. W ramach strategii ogólnopopulacyjnej prowadzi się takie działania, jak: tworzenie odpowiednich uwarunkowań prawnych, budowanie odpowiedniej infrastruktury, zaopatrzenia itp. Strategia ta jest domeną zdrowia publicznego i powinna być realizowana przede wszystkim przez jednostki administracji państwowej i inne instytucje użyteczności publicznej we współpracy ze środkami masowego przekazu. Programy realizowane w zakresie strategii ogólnopopulacyjnej przyczyniają się do podniesienia poziomu wiedzy dotyczącej zagrożenia chorobami układu krążenia i zwiększają motywację do indywidualnych działań zmierzających do jego zmniejszenia.

Strategia wysokiego ryzyka polega na aktywnym wyszukiwaniu wszystkich zagrożonych osób i objęciu ich odpowiednią opieką. Jest zwykle domeną instytucji opieki zdrowotnej. Pierwszym zadaniem w strategii wysokiego ryzyka jest aktywne zidentyfikowanie zagrożonych osób, do czego służą badania przesiewowe prowadzone w populacjach narażonych na zachorowanie. W organizacji takich badań obowiązuje kilka zasad:

• nie należy podejmować badań przesiewowych, jeżeli nie są zapewnione odpowiednie środki do poradnictwa i długotrwałej opieki,

• badania przesiewowe ograniczone do grup o wysokim ryzyku są bardziej opłacalne niż badania masowe,

• badania przesiewowe wykonuje się w celu określenia modyfikowalnego ryzyka, a nie stwierdzenia poszczególnych czynników ryzyka, określenie ryzyka musi więc być oparte na

łącznym określeniu istotnych czynników ryzyka, a nie może się skupiać na pojedynczym teście, gdyż zachorowania są wynikiem działania wielu czynników,

• istotne jest zwrócenie uwagi na ekonomiczne aspekty badań przesiewowych, w tym przede wszystkim: dobór tanich, prostych, ale efektywnych metod. (Xxxxxxx Xxxxx. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

Badania przesiewowe powinny umożliwić wykrycie głównych modyfikowalnych czynników ryzyka, tj. palenia tytoniu, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, małej aktywności fizycznej, nadwagi, otyłości, określenie ryzyka ogólnego na podstawie tablic SCORE oraz stwierdzenie występowania cukrzycy, choroby wieńcowej serca, choroby naczyń mózgowych i miażdżycy naczyń obwodowych. Ten zakres badań pozwoli lekarzowi na podejmowanie racjonalnych decyzji co do dalszego leczenia.

Skuteczność i korzyść ekonomiczna z działań prewencyjnych prowadzonych w ramach strategii wysokiego ryzyka jest tym większa, im wyższe jest ryzyko osób. Z tego względu w uzgodnionym stanowisku 8 europejskich towarzystw naukowych określono następujące priorytety dotyczące zapobiegania chorobom układu krążenia w praktyce klinicznej:

• osoby z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca, chorobami tętnic obwodowych i chorobami tętnic mózgowych, rozwijającymi się na podłożu miażdżycy,

• osoby bez objawów, obarczone dużym ryzykiem wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, rozwijających się na podłożu miażdżycy, wynikającym z obecności:

- licznych czynników ryzyka wskazujących, że obecnie (lub po oszacowaniu – dla wieku 60 lat) 10-letnie ryzyko zgonu z powodu choroby sercowo-naczyniowej wynosi ≥5%,

- jednego bardzo silnego czynnika ryzyka, jak: stężenie cholesterolu ≥8 mmol/l (320 mg/dl), stężenie cholesterolu LDL ≥6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze ≥180/110 mm Hg,

- cukrzycy typu 2 lub cukrzycy typu 1 z mikroalbuminurią,

• osoby blisko spokrewnione z chorym, u którego wcześnie wystąpiła choroba sercowo- naczyniowa rozwijająca się na podłożu miażdżycy.

Prewencja wtórna

Osoby z objawami choroby sercowo-naczyniowej należą do grupy o bardzo dużym ryzyku i powinny pilnie zostać objęte interwencją. Rozpoznanie choroby, poza podjęciem leczenia, powinno się wiązać z poinformowaniem pacjenta o jego chorobie i o możliwościach zmniejszenia ryzyka wystąpienia zgonu lub innej ostrej manifestacji choroby, głównie zawału serca i udaru mózgu. Informację należy uzupełnić działaniami motywującymi do długofalowego podporządkowania się zaleceniom lekarskim i dokonania odpowiednich zmian stylu życia, a także poddania się kontroli skuteczności podjętych

działań. Między innymi program powinien obejmować rzucenie palenia tytoniu, modyfikację diety, zwiększenie aktywności fizycznej, kontrolę ciśnienia tętniczego, hiperlipidemii i cukrzycy, poznanie sposobów radzenia sobie ze stresem oraz stosowanie leków profilaktycznych. [Xxxxxxx Xxxxx, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

Prewencja pierwotna

Zgodnie z obowiązującymi obecnie standardami, należy niezwłoczne objąć leczeniem osoby, u których stwierdzono bardzo znaczne narażenie na co najmniej jeden czynnik ryzyka, np. stężenie cholesterolu ≥8 mmol/l (320 mg/dl), stężenie cholesterolu LDL ≥6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze

≥180/110 mm Hg, obecność cukrzycy typu 2 lub cukrzycy typu 1 z mikroalbuminurią. W celu dokonania właściwej oceny ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego u pozostałych osób konieczne jest uwzględnienie wielkości narażenia na każdy czynnik ryzyka. Ryzyko ogólne można określić, posługując się tablicami SCORE. Ocena ryzyka jest konieczna przy podejmowaniu indywidualnych decyzji dotyczących wdrożenia działań prewencyjnych.

Interwencja w ramach programu prewencji pierwotnej powinna być podejmowana bezpośrednio po wykryciu podwyższonego ryzyka w czasie badania przesiewowego. Najlepiej, by prowadził ją ten sam zespół, który przeprowadza badanie.

Konsekwencją oceny ryzyka będzie wyłonienie grupy osób o podwyższonym ryzyku, które powinny zostać objęte opieką. Na tym etapie lekarz prowadzący powiadomiony o wyniku oceny ryzyka musi podjąć decyzję o skierowaniu pacjenta do udziału w programie edukacyjnym realizowanym w strukturze podstawowej opieki zdrowotnej lub w przypadku osób z wykrytą chorobą naczyniowo-sercową w wyspecjalizowanej jednostce. Na podstawie oceny ogólnego ryzyka lekarz prowadzący będzie miał też możliwość zlecenia nowego leczenia lub modyfikacji dotychczasowego. Zespół odpowiednio przeszkolonych pielęgniarek i edukatorów zdrowotnych może następnie podjąć wszystkie zadania związane z przekazaniem odpowiedniego zakresu wiedzy, organizując cykliczne interaktywne szkolenia, grupy wsparcia, a także dopilnowując wykonania badań kontrolnych. [Xxxxxxx Xxxxx, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

b) Epidemiologia

(zgodnie z art. 31a ust. 1 pkt. 1-3 ustawy[1] i Rozp. MZ z 21.08.09 r.[4])

Umieralność z przyczyn sercowo-naczyniowych

W ostatnich 15 latach w Polsce zmniejszyła się umieralność przedwczesna z powodu chorób układu krążenia. Redukcja w tym czasie wyniosła ponad 40%. Na początku XXI wieku umieralność przedwczesna z powodu chorób układu krążenia w Polsce jest niższa niż średnia w całej Europie, ale wyższa niż średnia dla wszystkich krajów Unii Europejskiej. Również w porównaniu z USA sytuacja

wśród polskich mężczyzn jest znacznie gorsza. Nadal współczynniki umieralności z powodów sercowo- naczyniowych, w tym współczynniki umieralności przedwczesnej są w Polsce w porównaniu z krajami

„starej” UE zdecydowanie zbyt wysokie.

W województwie małopolskim choroby układu krążenia odpowiadają za 43% zgonów mężczyzn oraz 55% zgonów kobiet. Standaryzowane współczynniki umieralności z powodu chorób układu krążenia w całej Małopolsce (441/100 000 - mężczyźni, 270/100 000 - kobiety) są większe niż w mieście Krakowie (381/100 000 - mężczyźni, 250 /100 000 kobiety) i znacznie większe niż w krajach Unii Europejskiej (298/100 000 - mężczyźni, 195/100 000 - kobiety). Choroby układu krążenia i oddechowego łącznie stanowią 14% orzeczeń o niepełnosprawności w Krakowie.

Przedstawione dane dotyczące umieralności z powodu chorób układu krążenia w Polsce jednoznacznie wskazują na konieczność podjęcia bardziej efektywnych niż dotąd działań na rzecz redukcji umieralności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego.

Czynniki ryzyka

W ostatnich dekadach dobrze poznano najważniejsze czynniki determinujące ogólne ryzyko zgonów i incydentów z przyczyn sercowo-naczyniowych.

Jak wykazano w wieloośrodkowym badaniu INTERHEART sześć niezależnych czynników ryzyka tj. zaburzenia lipidowe, palenie, nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość brzuszna oraz czynniki psychospołeczne oraz trzy czynniki kardioprotekcyjne tj. konsumpcja warzyw i owoców, umiarkowane spożycie alkoholu oraz aktywność ruchowa odpowiadają razem w 90% u mężczyzn i 94% u kobiet za ryzyko wystąpienia zawałów serca.

Dane epidemiologiczne dla Polski dotyczące częstości występowania tych czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych pochodzą z dużych programów epidemiologicznych NATPOL PLUS i WOBASZ (dla populacji ogólnej) oraz POLSCREEN (dla pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej).

W naszym kraju najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka są nadwaga i otyłość oraz zaburzenia lipidowe. Kolejnym czynnikiem ryzyka o dużym rozpowszechnieniu jest nadciśnienie tętnicze. Jedna trzecia chorych na nadciśnienie tętnicze nie wie o swojej chorobie. Zaledwie u 12% chorych nadciśnienie tętnicze jest leczone skutecznie (<140/90 mm Hg). Ostatnie lata przyniosły w Polsce sukcesy w walce z paleniem tytoniu. Niestety w dalszym ciągu papierosy pali co trzeci dorosły Polak. Ważnym problemem w kardiologii i neurologii jest cukrzyca, szczególnie typu 2, na którą zgodnie z kryteriami klinicznymi choruje około 1,65 mln dorosłych Polaków. [Xxxxxx Xxxxxxxxxx i wsp. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

W Małopolsce w porównaniu ze średnią dla Polski więcej mężczyzn pali papierosy, ma hipercholesterolemię, nadciśnienie tętnicze, więcej kobiet jest otyłych. Wartość energetyczna dziennej racji pokarmowej Małopolan należy do najwyższych w Polsce. Duży odsetek mieszkańców Małopolski

nie potrafi wskazać ani jednego czynnika ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (23,3% populacja Małopolski vs. 19,7% populacja Polski).

Reagowanie na objawy alarmujące

Prawidłowo najważniejsze objawy zawału identyfikuje jedynie 5,4% dorosłych mieszkańców Krakowa, 32% nie zna numeru telefonu ratunkowego. Większość (89%) deklaruje, że nie zostało poinformowanych przez lekarza jak należy postępować w przypadku wystąpienia objawów zawału serca. Blisko 25% Małopolan opóźni w przypadku rozpoznania u siebie objawów zawału wezwanie karetki pogotowia zbędnymi czynnościami.

c) Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do włączenia do programu

Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego - wg GUS w 2009 roku na terenie Małopolski zamieszkiwało 3 298 270 osób. Na 100 mężczyzn przypadało 106,4 kobiet. Województwo było podzielone na 182 gminy. W 2009 roku jednemu mieszkańcowi udzielono przeciętnie 6,8 porad lekarskich.

Populacja kwalifikująca się do włączenia do programu. W celu osiągnięcia maksymalnej efektywności program będzie realizował jednocześnie dwie główne strategie prewencji tj. populacyjną i wysokiego ryzyka w tym prewencję wtórną.

Strategia populacyjna będzie skierowana do:

- całej populacji Małopolan, do której docierają środki masowego przekazu. Polegać będzie na szerzeniu informacji na temat: prawidłowego stylu życia, czynników ryzyka chorób sercowo- naczyniowych, sposobach ich wykrywania i leczenia a także prawidłowej identyfikacji i reagowania na tzw. objawy ostrzegawcze np. choroby wieńcowej, zawału serca, udaru mózgu. Informacje będą przekazywane w postaci audycji w lokalnej telewizji, radiu oraz artykułów w lokalnej prasie. Planowana jest emisja 250-300 spotów w ciągu roku oraz 20 audycji emitowanych dwukrotnie w TVP Kraków.

- młodzieży 2 klasy wybranych gimnazjów - sesje edukacyjne na lekcjach wychowawczych lub biologii

- pracowników wybranych zakładów pracy - sesje edukacyjne.

Strategia wysokiego ryzyka będzie skierowana do osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym wybranych z populacji objętej świadczeniami gwarantowanymi w ramach profilaktyki chorób układu krążenia tj. osób będących w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, a także pozostałych grupach wiekowych

poczynając od 20 rż co 5 lat, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia.

Wysokie ryzyko będzie definiowane w oparciu o wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia.

Będą to pacjenci z:

- cukrzycą typu 2,

- cukrzycą typu 1 z mikroalbuminurią,

- ze znacznie nasilonym innym pojedynczym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, (cholesterol całkowity ≥8 mmol/l (320 mg/dl),cholesterol LDL ≥6 mmol/l (240 mg/dl), ciśnienie tętnicze

≥180/110 mm Hg)

- u których ryzyko ogólne zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych w ciągu 10 lat ≥5% (tablice SCORE).

W ramach prewencji wtórnej odbiorcami będą pacjenci z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca w tym po zawale serca hospitalizowani na wylosowanych oddziałach kardiologicznych województwa małopolskiego.

d) Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym uwzględnieniem gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

W chwili obecnej w Małopolsce realizowany jest Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia przez Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 4 listopada 2010 r.). W części II tego rozporządzenia omówione są warunki realizacji świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia. Kryteria kwalifikacji do udzielania świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia są następujące:

Osoby obciążone następującymi czynnikami ryzyka:

1) nadciśnienie tętnicze krwi (wartość RR > 140/90 mmHg),

2) zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL- cholesterolu, triglicerydów i niskie stężenie HDL-cholesterolu),

3) palenie tytoniu,

4) niska aktywność ruchowa,

5) nadwaga i otyłość,

6) upośledzona tolerancja glukozy,

7) wzrost stężenia fibrynogenu,

8) wzrost stężenia kwasu moczowego,

9) nadmierny stres,

10) nieracjonalne odżywianie,

11) wiek,

12) płeć męska,

13) obciążenia genetyczne,

znajdujące się na liście świadczeniobiorców lekarza podstawowej opieki zdrowotnej u świadczeniodawcy i w danym roku kalendarzowym objętym umową o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, będące w 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia (także u innych świadczeniodawców)

Zakwalifikowani pacjenci podlegają następującym procedurom:

1. Przeprowadzenie wywiadu i wypełnienie karty badania profilaktycznego.

2. Wykonanie badań biochemicznych krwi (stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL- cholesterolu, HDL-cholesterolu, triglicerydów i poziomu glukozy), dokonanie pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI).

3. Ustalenie terminu wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, na którego liście świadczeniobiorców znajduje się ten świadczeniobiorca.

4. Wpisanie wyników badań do karty badania profilaktycznego.

5. W trakcie wizyty u lekarza podstawowej opieki zdrowotnej:

1) badanie przedmiotowe świadczeniobiorcy oraz ocena czynników ryzyka zachorowań na choroby układu krążenia;

2) kwalifikacja świadczeniobiorcy do odpowiedniej grupy ryzyka oraz ocena globalnego ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego w przyszłości według klasyfikacji SCORE i zapisanie uzyskanego wyniku w karcie badania profilaktycznego;

3) edukacja zdrowotna świadczeniobiorcy oraz decyzja co do dalszego postępowania ze świadczeniobiorcą.

6. Przekazanie świadczeniobiorcy, u którego rozpoznano chorobę układu krążenia, przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej informacji o wynikach badania oraz zaleceń dotyczących konieczności zmiany trybu życia lub kierowanie świadczeniobiorcy na dalszą diagnostykę lub leczenie.

e) Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu

Potrzeba niezwłocznego, szerokiego wdrożenia ustrukturyzowanego programu prewencji chorób układu krążenia w Małopolsce wynika z kilku dobrze udokumentowanych przesłanek:

• choroby układu krążenia są podobnie jak w całym kraju najczęstszą przyczyną zgonów, w tym w znacznej części zgonów przedwczesnych, częstą przyczyną inwalidztwa i źródłem znacznej części rosnących kosztów opieki zdrowotnej,

• choroby te występują najczęściej na podłożu miażdżycy tętnic, która postępuje bezobjawowo przez wiele lat i na ogół w momencie stwierdzenia objawów choroba jest już znacznie zaawansowana i nieodwracalna, ponieważ zgony z powodu chorób układu krążenia występują często nagle lub przed udzieleniem pomocy, a nawet przed wezwaniem efektywnej pomocy medycznej, wiele metod leczenia nie znajduje w ogóle zastosowania,

• wystąpienie pierwszych objawów zawału serca lub udaru mózgu często nie skłania chorych i ich otoczenia do dostatecznie szybkiego wezwania pomocy medycznej i opóźnienie wdrożenia leczenia zmniejsza jego skuteczność lub nawet wpływa na jego wyłącznie paliatywny charakter; jak wspomniano wyżej identyfikowalność objawów zawału serca i brak wiedzy na temat sposobu postępowania w przypadku pojawienia się ich w Małopolsce stanowią istotny problem,

• występowanie chorób układu krążenia jest w znacznym stopniu związane ze stylem życia i z czynnikami fizjologicznymi, które można modyfikować,

• wykazano, że modyfikacja czynników ryzyka zmniejsza zachorowalność i umieralność z powodu chorób układu krążenia, a skuteczność prewencji należy do jednych z najlepiej udowodnionych i zbadanych prawd w medycynie; w Małopolsce wiele czynników ryzyka występuje z częstością większą niż w innych regionach kraju,

• niedostateczna kontrola czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych oraz mała świadomość występowania czynników ryzyka. Na przykład wśród chorych na nadciśnienie tętnicze zaledwie u 12% osiąga się cel leczenia, a pożądane stężenia cholesterolu i cholesterolu LDL stwierdza się u poniżej 2% osób z hipercholesterolemią. Szczególnie

niepokojące jest niezadowalające wdrożenie metod wtórnej prewencji u chorych na chorobę niedokrwienną serca, a także u chorych na chorobę wieńcową, wśród których u połowy stwierdza się zwiększone stężenie cholesterolu, u połowy podwyższone ciśnienie tętnicze, a blisko 20% nadal pali papierosy. Znaczna część chorych na chorobę wieńcową nie przyjmuje także leków zapobiegających wystąpieniu następnej ostrej manifestacji choroby. Ten stan rzeczy wskazuje, że aby podnieść skuteczność zwalczania czynników ryzyka chorób układu krążenia, należy rozszerzyć postępowanie o nowe, skuteczniejsze metody. [Xxxxxxx Xxxxx, Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

2. Cele programu

a) Cel główny.

Cele programu są zgodne z założeniami Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia na lata 2006 - 2013. Głównymi celami programu są:

1. zmniejszenie umieralności i zachorowalności na choroby układu krążenia oraz poprawa stanu zdrowia i jakości życia mieszkańców województwa małopolskiego

2. podnoszenie jakości i efektywności regionalnego systemu ochrony zdrowia. Cele te mają charakter długofalowy.

b) Cele szczegółowe.

1. Upowszechnienie zasad prewencji chorób sercowo-naczyniowych i zdrowego stylu życia u mieszkańców województwa małopolskiego

2. Poprawa świadomości zagrożeń związanych z chorobami układu krążenia i sposobów szybkiego reagowania na objawy ostrzegawcze w populacji mieszkańców Małopolski

3. Zmniejszenie różnic w dostępie do wiedzy i świadczeń w zakresie profilaktyki chorób sercowo- naczyniowych wśród różnych subregionów województwa małopolskiego

4. Wspieranie sieci placówek ochrony zdrowia, szkół i zakładów pracy promujących zdrowie

5. Przygotowanie i rozpowszechnienie materiałów edukacyjnych na temat prewencji chorób układu krążenia

6. Monitorowanie skuteczności prewencji chorób układu krążenia na terenie Małopolski oraz publikacja wyników programu.

c) Oczekiwane efekty.

1. zwiększenie świadomości populacji Małopolski na temat zasad zdrowego życia, prewencji chorób sercowo-naczyniowych oraz tzw. objawów ostrzegawczych

2. zmniejszenie narażenia na czynniki ryzyka układu krążenia

3. zmniejszenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób układu krążenia

4. zwiększenie dostępności do świadczeń zdrowotnych oraz poziomu satysfakcji pacjentów

5. wzrost efektywności wykorzystania zasobów regionalnego systemu ochrony zdrowia.

d) Mierniki efektywności odpowiadające celom programu.

1. liczba osób uczestniczących w programie: liczba młodzieży szkół gimnazjalnych oraz pracowników wybranych zakładów uczestniczących w sesjach edukacyjnych, pacjentów zakładów Podstawowej Opieki Zdrowotnej, pacjentów oddziałów kardiologicznych

2. liczba wyemitowanych programów w telewizji lokalnej, opublikowanych artykułów w prasie lokalnej oraz audycji radiowych

3. zwiększenie wiedzy na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia, zdrowego stylu życia, świadomości własnych zagrożeń oraz sposobów reagowania na objawy ostrzegawcze w populacji objętej programem

4. zmniejszenie poziomu czynników ryzyka u pacjentów zakładów podstawowej opieki zdrowotnej i oddziałów kardiologicznych oraz działań podjętych w celu zmian czynników ryzyka w pozostałych grupach docelowych

5. zmniejszenie zachorowalności i umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych populacji docelowych programu.

3. Adresaci programu (populacja programu).

Populacja programu została szczegółowo przedstawiona w punkcie 1c niniejszego opracowania. Podsumowując program obejmie następujące osoby:

W ramach strategii populacyjnej:

- cała populacja Małopolan, do której docierają środki masowego przekazu

- młodzieży 2 klasy wybranych gimnazjów województwa małopolskiego

- pracownicy wybranych zakładów pracy województwa małopolskiego.

W ramach strategii wysokiego ryzyka

- pacjenci POZ będący w wieku 20, 25, 30, 35, 40, 45, 50, 55, 60, 65, 70 lat i starszym (grupy wiekowe wydzielone w odstępach 5-letnich), u których nie została dotychczas rozpoznana choroba układu krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały ze świadczeń udzielanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia, którzy na podstawie badań przesiewowych zostaną zakwalifikowani do grupy zwiększonego ryzyka; zakwalifikowanie do programu osoby od 20 rż podyktowane jest wytycznymi prewencji chorób sercowo-naczyniowych, które zalecają pierwszą ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego w tym właśnie wieku. Mimo że do programu zakwalifikowano jedynie osoby w wieku będącym wielokrotnością liczby 5 to ze względu na wieloletni charakter programu w kolejnych latach objęci nią zostaną także pozostali pacjenci,

- pacjenci z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca w tym po zawale serca hospitalizowani na wylosowanych oddziałach kardiologicznych województwa małopolskiego.

Grupę kontrolną w programie stanowić będzie 10% populacji pacjentów. Zasady losowania przedstawiono poniżej.

a) Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe.

Populacja	Liczba jednostek włączonych	Wielkość populacji
Populacja ogólna Małopolan	-	2 625 208*
Młodzież II klasy gimnazjum	2 jednostki	100
Pracownicy zakładów pracy	2 jednostki	100
Pacjenci Podstawowej Opieki Zdrowotnej	6 jednostek	1200
Pacjenci oddziałów kardiologicznych	4 jednostki	200

* oszacowano na podstawie liczby dorosłych mieszkańców województwa małopolskiego przy założeniu że do każdej osoby docierają multimedia

Liczba jednostek oraz wielkość populacji objętej programem będą zależne od wysokości przeznaczonych na ten cel środków.

b) Tryb zapraszania do programu.

Podstawowa Opieka Zdrowotna - pacjenci wylosowanych zakładów podstawowej opieki zdrowotnej będą wzywani na badania wg przyjętych procedur zgodnie z rozporządzeniem w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej.

Wybrane zakłady pracy oraz gimnazja - kierownicy (dyrektorzy) wybranych zakładów pracy i gimnazjów otrzymają pisemne zaproszenie do udziału w programie; po uzyskaniu akceptacji wylosowani pracownicy/uczniowie zostaną zaproszeni na sesje edukacyjne w ramach procedur danego zakładu pracy lub szkoły.

Pacjenci oddziałów kardiologicznych - ordynatorzy wylosowanych oddziałów zostaną zaproszeni do udziału w programie w formie pisemnej.

Wybór szkół gimnazjalnych, zakładów pracy, zakładów podstawowej opieki zdrowotnej oraz oddziałów kardiologicznych zostanie przeprowadzony na drodze losowania przy pomocy tablic liczb losowych. Losowanie zostanie przeprowadzone w ramach tzw. subregionów, które zostały wydzielone dla potrzeb realizacji Małopolskiego Programu Ochrony Zdrowia - subregion zdefiniowano jako pulę świadczeń zdrowotnych w poszczególnych segmentach opieki zdrowotnej o gwarantowanej dostępności dla mieszkańców (ubezpieczonych), a z drugiej strony – jako terytorialnie wyodrębniony obwód profilaktyczno-leczniczy obejmujący kilka powiatów i dysponujący wieloprofilowym szpitalem o wysokich możliwościach diagnostyczno-leczniczych (z zachowaniem ustawowego prawa wyboru przez pacjenta świadczeniodawcy, a w tym szpitala. W Małopolsce wyróżnia się subregiony: xxxxxxxxxxx, tarnowski, sądecko-gorlicki, nowotarski, krakowski. Liczba wylosowanych jednostek będzie proporcjonalna do liczby mieszkańców powiatu.

4. Organizacja programu

a) Części składowe, etapy i działania organizacyjne. Jednostka centralna

Jednostką centralną będzie zespół powołany przez konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie kardiologii we współpracy z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny rodzinnej1

Jednostka centralna będzie odpowiedzialna za:

1. koordynowanie programu

2. opracowanie i wydanie materiałów edukacyjnych

3. prowadzenie szkoleń z zakresu prewencji tzw. nauczycieli prewencji czyli lekarzy, pielęgniarki, rehabilitantów, dietetyków, psychologów, którzy będą szkolić pacjentów

3. prowadzenie bazy danych

4. opracowanie statystyczne danych

5. publikacja wyników programu.

Jednostki obwodowe

Należą tu: wylosowane zakłady podstawowej opieki zdrowotnej, szkoły gimnazjalne, oddziały kardiologiczne.

Zadania jednostek obwodowych

1. uczestnictwo w szkoleniach w jednostce nadrzędnej w celu uzyskania tytułu nauczyciela prewencji na potrzeby programu

2. prowadzenie szkoleń w zakresie prewencji wg ujednoliconego schematu

3. wykonywanie badań przewidzianych programem dla określonej grupy odbiorców

4. ewaluacja efektów programu za pomocą ujednoliconych ankiet i przekazywanie ich do jednostki nadrzędnej w cyklu miesięcznym.

Działania

1. Opracowanie i wydanie materiałów dydaktycznych dla tzw. nauczycieli prewencji oraz grup docelowych programu: informacje dla pacjenta, uczniów i pracowników, artykuły do lokalnych czasopism, audycje radiowe i telewizyjne.

Podstawą do opracowania materiałów będą wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia, które stanowią ujednolicone zasady prewencji opracowane przez ekspertów i zaakceptowane

vide § 2 ust 3 Regulaminu konkursu

przez 8 polskich towarzystw medycznych tj. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne, Towarzystwo Internistów Polskich, Polskie Towarzystwo Diabetologiczne, Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego, Polskie Towarzystwo Badań nad Miażdżycą, Polskie Towarzystwo Pediatryczne, Polskie Towarzystwo Neurologiczne i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce. Wykorzystane zostaną materiały utworzone w ramach działalności Polskiego Forum Profilaktyki tj. podręcznik dla pacjenta pt. „Dlaczego zapadamy na choroby serca i naczyń”, podręcznik prewencji dla młodzieży pt. „Ser-Ce”, „Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki” oraz strona internetowa xxx.xxx.xxx.xx.

2. Szkolenie tzw. nauczycieli prewencji

Uczestnikami szkoleń będą tzw. nauczyciele prewencji w tym programie tj. nauczyciele gimnazjum, lekarze i pielęgniarki wybranych zakładów Podstawowej Opieki Zdrowotnej, lekarze i pielęgniarki wybranych zakładów pracy, lekarze, pielęgniarki, dietetycy, psycholodzy i rehabilitanci oddziałów kardiologicznych.

Program szkolenia będzie obejmował:

- przedstawienie organizacji kursu i omówienie materiałów edukacyjnych dla pacjentów (slajdy, podręczniki, inne),

- interaktywne wykłady, w czasie których omówione zostaną szczegółowo następujące zagadnienia:

a. czynniki ryzyka chorób układu krążenia tj. cukrzyca, dieta, otyłość, nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia, aktywność fizyczna, grypa, częstotliwość rytmu serca, palenie papierosów

b. objawy chorób układu krążenia, w tym tzw. objawy ostrzegawcze wskazujące na konieczność pilnej konsultacji lekarskiej

c. zasady postępowania w przypadku podejrzenia zawału serca lub udaru mózgu

d. podstawy farmakoterapii w chorobach układu krążenia

e. zabiegi kardiologiczne.

3. Edukacja mieszkańców województwa małopolskiego z wykorzystaniem wymienionych w punkcie 1 materiałów dydaktycznych

- audycje w radiu, telewizji i prasie lokalnej na temat zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym, wczesnemu reagowaniu na objawy ostrzegawcze;

- edukacja dzieci drugiej klasy gimnazjum w zakresie prewencji chorób sercowo-naczyniowych - zajęcia z wychowawcami lub nauczycielami biologii w ramach godzin wychowawczych lub lekcji biologii;

- edukacja pracowników zakładów pracy;

- edukacja zakwalifikowanych pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej - lekarze rodzinni;

- edukacja pacjentów oddziałów kardiologicznych - lekarze oddziałów kardiologii.

4. Ocena czynników ryzyka chorób układu krążenia u pacjentów Podstawowej Opieki Zdrowotnej i pacjentów oddziałów kardiologicznych

Pacjenci zostaną poproszeni o wypełnienie ankiety (załącznik 5) podczas pierwszej wizyty oraz po roku trwania programu. Pytania o dane z badań laboratoryjnych i wykonywanych pomiarów wypełnia pielęgniarka na podstawie dokumentacji.

5. Ocena wiedzy na temat zasad prewencji chorób układu krążenia, podejmowanych działań prozdrowotnych oraz dostępu do edukacji w zakresie chorób sercowo-naczyniowych w ramach systemu opieki zdrowia

Pacjenci oraz pracownicy zakładów pracy zostaną poproszeni o wypełnienie kwestionariuszy 1, 2, 3, 4 przed pierwszą sesją szkoleniową oraz po roku licząc od dnia pierwszej sesji edukacyjnej.

6. Ocena skuteczności podjętej interwencji

Pacjenci oddziałów kardiologicznych i podstawowej opieki zdrowotnej - ocena czynników ryzyka oraz wiedzy - ankiety 1,2,3,4,5 (załącznik 1,2,3,4,5) zostaną przeprowadzone po roku od interwencji. W perspektywie długofalowej zostanie oceniona zapadalność na choroby układu krążenia i umieralność w badanej grupie. Wyniki zostaną porównane między grupą poddaną interwencji oraz grupą kontrolną. Skuteczność edukacji w szkołach i zakładach pracy zostanie oceniona na podstawie ankiet, które zostaną rozdane słuchaczom przed podjęciem interwencji oraz po roku licząc od pierwszego dnia interwencji.

Skuteczność kampanii medialnej będzie oceniana przez wybrany instytut badania opinii publicznej na wylosowanej, reprezentatywnej próbie populacji ogólnej.

Skuteczność długofalowa będzie oceniana przez porównywanie dostępnych współczynników zachorowalności i umieralności na choroby układu krążenia w województwie małopolskim.

b) Planowane interwencje.

Edukacja mieszkańców województwa małopolskiego

- audycje w radiu, telewizji i prasie lokalnej na temat zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym, wczesnemu reagowaniu na objawy ostrzegawcze

- edukacja dzieci drugiej klasy gimnazjum w zakresie prewencji chorób sercowo-naczyniowych - zajęcia z wychowawcami lub nauczycielami biologii w ramach godzin wychowawczych lub lekcji biologii:

planowane są trzy spotkania w roku

- edukacja pracowników zakładów pracy; planowane są trzy sesje edukacyjne w ciągu roku

- edukacja zakwalifikowanych pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej - lekarze rodzinni; planowane są 3 sesje edukacyjne w czasie 12 tygodni

- edukacja pacjentów oddziałów kardiologicznych - lekarze oddziałów kardiologii, planowana jest jedna sesja edukacyjna w czasie pobytu pacjenta w oddziale

Jak wspomniano wyżej materiały edukacyjne zostaną opracowane w oparciu o obowiązujące wytyczne Polskiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia.

Szkolenia będą składały się z części teoretycznej i praktycznej. Forma, treść i język będą dostosowane do odbiorców.

Ramowy program szkolenia:

I. Część teoretyczna (wykładowa) Omówione zostaną następujące tematy:

a. Czynniki ryzyka chorób układu krążenia:

- definicje,

- badania przesiewowe,

- zasady prawidłowego pomiaru ciśnienia tętniczego, obwodu pasa, obliczania wskaźnika masy ciała (BMI), częstotliwości rytmu serca,

- ocena ryzyka sercowo-naczyniowego,

- metody modyfikacji ryzyka:

• dieta,

• aktywność fizyczna – zasady indywidualizacji, bezpieczeństwo w chorobach układu krążenia,

• zaprzestanie palenia papierosów - sposoby leczenia uzależnienia od tytoniu,

• ograniczenie spożycia alkoholu,

• leczenie otyłości (niefarmakologiczne i farmakologiczne),

• leczenie nadciśnienia tętniczego – rodzaje leków, wartości docelowe, rekomendowane aparaty do pomiarów ciśnienia,

• hipercholesterolemia – stosowane leki, monitorowanie skuteczności i efektów ubocznych,

• cukrzyca – zasady pomiarów domowych glukozy, wartości docelowe, sposoby leczenia,

• profilaktyka grypy,

• utrzymywanie prawidłowej częstotliwości rytmu serca.

b. Podstawowe objawy chorób układu krążenia

- objawy sugerujące chorobę niedokrwienną serca, zawał serca, udar mózgu, niewydolność serca, zaburzenia rytmu,

- kiedy udać się do lekarza, kiedy xxxxxxxxx po pogotowie ratunkowe.

c. Podstawy farmakoterapii w chorobach układu krążenia

d. Podstawowe zabiegi w kardiologii z punktu widzenia pacjenta, zasady przygotowania do zabiegu, technika zabiegu.

II. Część praktyczna – prowadzą: lekarze, pielęgniarki, dietetycy, psycholodzy, rehabilitanci.

- przykłady diet w otyłości i cukrzycy, tzw. zdrowa dieta (prowadzący: Dietetycy)

- ćwiczenia z zakresu (prowadzący: Pielęgniarki):

• pomiaru ciśnienia tętniczego,

• pomiaru obwodu pasa,

• obliczania wskaźnika masy ciała (BMI),

• pomiaru częstotliwości rytmu serca,

• samodzielnego pomiaru glukozy (dla osób z cukrzycą)

• indywidualna porada antytytoniowa (prowadzący: Psycholog/Pielęgniarka)

• indywidualna porada dotycząca aktywności fizycznej (prowadzący: Rehabilitant)

c) Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników do programu.

Populacja programu została szczegółowo przedstawiona w punkcie 1c niniejszego opracowania. Podsumowując program obejmie następujące osoby:

W ramach strategii populacyjnej:

- cała populacja Małopolan, do której docierają środki masowego przekazu

- młodzieży 2 klasy wybranych gimnazjów województwa małopolskiego

- pracownicy wybranych zakładów pracy województwa małopolskiego.

W ramach strategii wysokiego ryzyka

prewencji chorób sercowo-naczyniowych, które zalecają pierwszą ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego w tym właśnie wieku. Mimo że do programu zakwalifikowano jedynie osoby w wieku będącym wielokrotnością liczby 5 to ze względu na wieloletni charakter programu w kolejnych latach objęci nią zostaną także pozostali pacjenci,

- pacjenci z rozpoznaną chorobą niedokrwienną serca w tym po zawale serca hospitalizowani na wylosowanych oddziałach kardiologicznych województwa małopolskiego.

Grupę kontrolną w programie stanowić będzie 10% populacji poddanej interwencji w ramach strategii wysokiego ryzyka i prewencji wtórnej. Zasady losowania przedstawiono poniżej.

d) Zasady udzielania świadczeń w ramach programu.

Wybór miejsc i czasu udzielania świadczeń (szkoły - lekcje biologii lub wychowawcze, zakłady pracy - w dogodnym czasie ustalonym z pracodawcą, zakłady opieki zdrowotnej - w czasie hospitalizacji lub podczas wizyt lekarskich, media - pory dnia o dużej oglądalności) są podyktowane koniecznością ułatwienia korzystania z programu.

e) Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi ze środków publicznych.

W chwili obecnej w Małopolsce realizowany jest Program Profilaktyki Chorób Układu Krążenia przez Małopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia w Krakowie zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 4 listopada 2010 r.). W części II tego rozporządzenia omówione są warunki realizacji świadczeń gwarantowanych w ramach profilaktyki chorób układu krążenia. Kryteria włączenia do tego programu opisano szczegółowo w punkcie 1d. Należy zaznaczyć, że populacja obecnie przedstawianego projektu oraz realizowanego przez NFZ częściowo się pokrywa. Pozwoli to na redukcję kosztów w zakresie wykonywania badań przesiewowych u części beneficjentów projektu.

f) Sposób zakończenia udziału w programie i możliwości kontynuacji otrzymywania świadczeń zdrowotnych przez uczestników programu.

Wieloletni charakter projektu gwarantuje długotrwałe oddziaływanie na populację mieszkańców Małopolski w zakresie prewencji chorób sercowo-naczyniowych. Wysoce prawdopodobne jest, że wiele wyedukowanych osób samodzielnie rozpozna u siebie niepokojące objawy i skieruje się po pomoc do lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej i specjalistów. Pacjenci Podstawowej Opieki Zdrowotnej oraz hospitalizowani w oddziałach kardiologicznych otrzymają od prowadzących lekarzy w ramach świadczeń gwarantowanych zalecenia co do dalszych kontroli i leczenia.

g) Bezpieczeństwo planowanych interwencji.

Program nie zakłada stosowania leków. Dane osobowe pacjentów nie będą zamieszczane w stworzonych bazach danych w celu zachowania zasad poufności. Dane te zostaną zakodowane w postaci numerów porządkowych nadawanych przez lekarza prowadzącego.

*Przed przystąpieniem do tworzenia programu zdrowotnego na podstawie niniejszego schematu proszę zapoznać się ze wskazówkami przedstawionymi w oddzielnym zbiorze.

h) Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji programu.

Szkolenia zostaną przeprowadzone przez wykwalifikowany zespół lekarzy posiadających doświadczenie w szkoleniach oraz udokumentowany publikacjami dorobek w zakresie prewencji chorób układu krążenia pod kierunkiem konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie kardiologii i we współpracy z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny rodzinnej. Daje to gwarancję wysokiego poziomu prowadzenia programu. Dodatkowo materiały szkoleniowe zostaną oparte o obowiązujące w Polsce wytyczne zaakceptowane przez największe medyczne towarzystwa naukowe.

i) Dowody skuteczności planowanych działań.

(zgodnie z art. 31a ust. 1 pkt. 4, 5 i 6 ustawy[1])

i. Opinie ekspertów klinicznych,

ii. Zalecenia, wytyczne i standardy dotyczące postępowania w problemie zdrowotnym, którego dotyczy wniosek,

iii. Dowody skuteczności (efektywności klinicznej) oraz efektywności kosztowej,

iv. Informacje nt. podobnych programów zdrowotnych wykonywanych w zgłaszającej program lub w innych jednostkach samorządu terytorialnego (jeżeli są dostępne).

Jak wykazano w modelu Impact zmiany dotyczące czynników ryzyka tłumaczą większość obserwowanego w ostatnich dekadach zmniejszenia przedwczesnej śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

Skuteczność programów prewencyjnych została udowodniona w wielu badaniach. Najczęściej podawanym przykładem jest North Karelia Project. W Programie tym wykorzystano zasady nowoczesnego marketingu społecznego, mobilizacji lokalnych mediów i całej społeczności prowincji. Dzięki zastosowaniu wszelkich dostępnych kanałów informacyjnych: telewizji, radia, gazet i czasopism, specjalnych wydawnictw oraz profesjonalnie przygotowanego przekazu udało się osiągnąć spektakularne sukcesy dotyczące stylu życia (odżywianie, palenie, kontrola nadciśnienia tętniczego), redukcji czynników ryzyka (stężenia cholesterolu, ciśnienia tętniczego, częstości palenia wśród

mężczyzn). Efektem był bardzo znaczący spadek umieralności z powodu chorób serca i naczyń, raka płuc oraz umieralności ogólnej. W ciągu 25 lat interwencji wskaźniki umieralności z powodu chorób układu krążenia w grupie mężczyzn w wieku 35–64 lat zmniejszyły się o 68%, z powodu ChNS o 73%, z powodu nowotworów o 44%, zaś raka płuc o ponad 71. [Xxxxxxxx Xxxxxx i wsp. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

Innym skutecznym programem prewencyjnym był: National High Blood Education Program (NHBPEP) oraz National Cholesterol Education Program. Obydwa programy odniosły sukces, zarówno w dziedzinie kształtowania poziomu wiedzy społeczeństwa amerykańskiego, kontroli czynników ryzyka, jak i skuteczności kontroli i leczenia. Na początku lat 70. zaledwie 29% dorosłych mieszkańców USA wiedziało, że nadciśnienie tętnicze jest czynnikiem ryzyka udaru mózgu, 24% kojarzyło nadciśnienie z ryzykiem chorób serca, zaś tylko połowa osób z nadciśnieniem wiedziała o tym, że ma zbyt wysokie wartości ciśnienia tętniczego. W 1985 roku ponad 90% Amerykanów wiedziało o nadciśnieniu jako czynniku odpowiedzialnym za rozwój chorób serca, zaś 77% udaru mózgu. Poprawiła się także znacząco wykrywalność i skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego. W efekcie standaryzowana na wiek umieralność z powodu udarów mózgu obniżyła się w tym okresie o ponad 52%.

Wzorowany na najlepszych wzorach amerykańskich Narodowy Program Profilaktyki Cholesterolowej w Polsce, którego liderami byli xxxx. Xxxxxx Xxxxxxx i xxxx. Xxxxxxx Xxxxxxxx, miał istotne znaczenie w kształtowaniu poziomu wiedzy o zaburzeniach lipidowych w środowisku lekarskim, mediach oraz społeczeństwie. Program ten przyczynił się także do lepszego dostrzegania profilaktyki chorób serca, a także właściwej metody zwalczania epidemii chorób układu krążenia w Polsce.

Ilościowa ocena skutków podjętych programów interwencyjnych jest bardzo przekonująca. Z przeglądu badań interwencyjnych dotyczących zaprzestania palenia papierosów wynika, że ryzyko zgonu u osób, które zaprzestały palenia, zmniejszyło się o połowę. Metaanaliza 58 badań eksperymentalnych z randomizacją wykazała, że zmniejszenie stężenia cholesterolu LDL o 1 mmol/l w postępowaniu długofalowym (>6 lat) pozwala na obniżenie ryzyka choroby wieńcowej o około 40%. Ilościowy przegląd badań interwencyjnych dotyczących leczenia nadciśnienia tętniczego, w których łącznie obserwowano ponad 30 tysięcy osób, pozwolił na wykazanie, że zmniejszenie skurczowego ciśnienia tętniczego o 10 mm Hg (lub ciśnienia rozskuczowego o 5 mm Hg) pozwala zredukować ryzyko choroby wieńcowej o 5–20%, a udaru o 40%.

W projektach badawczych, w których testowano wpływ diety typu śródziemnomorskiego na zagrożenie chorobą wieńcową serca – The Lyon Diet Heart Study i Indo-Mediteranean Diet Heart Study – wykazano redukcję występowania ostrych epizodów choroby wieńcowej odpowiednio o 70 i 50%. Warto także wspomnieć o badaniu Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH), w którym wykazano istotną redukcję ciśnienia tętniczego u osób stosujących dietę zbliżoną do diety typu śródziemnomorskiego. [Xxxxxxxx Xxxxxx i wsp. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki]

5. Monitorowanie i ewaluacja

a) Ocena zgłaszalności do programu - odnotowane zostanie każde zaproszenie pacjenta do udziału w programie, określony zostanie odsetek zgłaszających się.

b) Ocena jakości świadczeń w programie - ankieta zadowolenia z przeprowadzonych szkoleń zostanie przeprowadzona wśród kształcących się nauczycieli prewencji (ocena wykładów i materiałów szkoleniowych przygotowanych przez ośrodek koordynujący) oraz wśród uczestników (odbiorców) programu.

c) Ocena efektywności programu.

Pacjenci oddziałów kardiologicznych i podstawowej opieki zdrowotnej - ocena czynników ryzyka oraz wiedzy - ankiety 1,2,3,4,5 zostaną przeprowadzone po roku od interwencji. W perspektywie długofalowej zostanie oceniona zapadalność na choroby układu krążenia i umieralność w badanej grupie. Wyniki zostaną porównane między grupą poddaną interwencji oraz grupą kontrolną.

Skuteczność edukacji w szkołach i zakładach pracy zostanie oceniona na podstawie ankiet, które zostaną rozdane słuchaczom przed podjęciem interwencji oraz po 12 miesiącach licząc od pierwszego dnia interwencji.

Skuteczność długofalowa będzie oceniana przez porównywanie dostępnych współczynników zachorowalności i umieralności na choroby układu krążenia w województwie małopolskim.

Skuteczność interwencji medialnej zostanie oceniona przez specjalistyczne instytucje badawcze opinii publicznej.

6. Okres realizacji programu:

2011- przeprowadzenie szkoleń zespołów realizujących program

2012-2018 - realizacja programu z perspektywą wieloletniej kontynuacji.

Piśmiennictwo:

1. Xxxxx Xxxxxxx (red.) Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1 i 2. Medycyna Praktyczna. Kraków 2007 (xxx X) i 2010 (tom II).

2. Xxxxxx Xxxxxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxxx i wsp. Wybrane elementy epidemiologii chorób układu sercowo-naczyniowego w Polsce. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom

1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

3. Xxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxxx Xxxxxx. Najważniejsze światowe programy prewencyjne. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

4. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxx i wsp. Najważniejsze polskie programy epidemiologiczne i prewencyjne. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

5. Xxxxxxx Xxxxx. Metody prewencji. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

6. Xxxx Xxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxx-Xxxxxx. Priorytety prewencji chorób sercowo-naczyniowych w opiece podstawowej. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

7. Xxxxxxxx Xxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxx Xxxxxxxx i wsp. Kampanie medialne w promocji zdrowia i profilaktyce chorób serca i naczyń - doświadczenie międzynarodowe. W Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

8. Xxxxxxxx Xxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxxxxx. Czy profilaktyka chorób serca i naczyń jest opłacalna? W Podręcznik Polskiego Forum Porfilaktyki tom 1. (red. Xxxxx Xxxxxxx). Medycyna Praktyczna 2007.

9. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxxxxx Xxxxxxx, et al.: Knowledge of a patient-dependant phase of acute myocardial infarction in Polish adults: the role of physician's advice. Eur J Public Health. 2010 Aug 23. [Epub ahead of print]

10. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention: a response to the ESC “call for action” in Poland. Eur J Cardiovasc Prev and Rehabil. 2010;17:250.

11. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxxx, Xxxxxxx Xxxxxxx, et al.: The level of knowledge and sources of information about cardiovascular risk factors in Polish population. Acta Cardiologica 2007; 62: 631-632.

12. Xxxxx Xxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on cardiovascular diseases prevention in children and adolescents. Kardiol Pol. 2010;68:605-8.

13. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx et al.: PFP Task Force on Guidelines. Polish forum for prevention guidelines on metabolic syndrome. Kardiol Pol. 2010;68:121-4.

14. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx. Optimal prevention and pharmacology in stable angina pectoris. Kardiol Pol 2009;67:1035-1040.

15. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxx. Postępowanie pacjenta a opóźnienie w rozpoczęciu leczenia ostrego zawału serca. Kardiol Pol 2009; 67: 812-816.

16. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxx. Szczepienia przeciw grypie w profilaktyce zdarzeń sercowo-

naczyniowych. Przegl Lek 2009; 3: 77-81.

17. Xxxxxxx Xxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on physical activity. Kardiol Pol 2009;67:573-575.

18. Xxxxxx Xxxxxxx – Węgierek, Xxxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxxxxx, et al.: Why fast food should be forbidden in Polish schools? Kardiol Pol 2009;67:337-343.

19. Xxxxx Xxxxxxxxx, Xxxxxx Xxxxxxx-Xxxxxx, Xxxxx Xxxxxx, et al.: Why the ban on smoking should be expanded in Poland? Kardiol Pol 2009;67:101-105.

20. Xxxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxx X. Xxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, et al.: Polish forum for prevention guidelines on dyslipidemia. Kardiol Pol 2008;66:1239-1242.

21. Xxxxxxx Xxxxxxxxxx-Xxxxxxxx, Xxxxxx X Xxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx et al.: Polish forum for prevention guidelines on diet. Kardiol Pol. 2008; 66:812-4.

22. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on Diabetes. Kardiol Pol. 2008;66:1020-3.

23. Xxxxxxx Xxxxxxxx-Xxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on overweight and obesity. Kardiol Pol 2008; 66: 594-596.

24. Xxxxxx Xxxxxxx-Xxxxxx, Xxxxx Xxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on smoking. Kardiol Pol 2008; 66: 125–126.

25. Xxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on the so-called new cardiovascular risk factors and markers, which have a potentially significant role in the strategy for the prevention of cardiovascular diseases. Kardiol Pol 2007; 65: 1396– 1398.

26. Xxxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on Arterial Hypertension. Xxxxxxx Xxx 2007;65:1137-1141.

27. Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx-Xxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on Cardiovascular Diseases Prevention in Women. Kardiol Pol 2007;65:334-337.

28. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on Cardiovascular Risk Assessment. Kardiol Pol 2007;65:100-104.

29. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx: Influenza vaccines for prevention of cardiovascular diseases.

Kardiol Pol 2007:65:612-615.

30. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx: Wytyczne prewencji wtórnej chorób sercowo - naczyniowych w kontekście nowych, dużych badań klinicznych. Medycyna po dyplomie 2007;16:30-41.

31. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, et al.: Polish Forum for Prevention Guidelines on the Role of Alcohol Consumption in Cardiovascular Prevention. Kardiol Pol 2006;64:1327-1328.

32. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxxx, et al.: Przegląd polskich badań epidemiologicznych w kardiologii. Kardiol Pol 2006;64:1031-1037.

33. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxxxxxx Xxxxx, Xxxxxx Xxxxxxxxx: Ocena czynników wpływających na współpracę pacjentów z nadciśnieniem tętniczym w procesie leczenia. Przegl Lek 2004:61:902.

34. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx. Strategia prewencji chorób układu krążenia OSOZ wrzesień 2010, str. 8.

35. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx. Studium Przypadku: Program Ochrony Zdrowia. OSOZ wrzesień 2010, str. 13.

36. Xxxxxxxx Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxx. Nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych w praktyce lekarskiej. Lekarz: 5/2010.

37. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx. Stare i nowe czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Dodatek informacyjno-promocyjny do Gazety Wyborczej 27 września 2008.

38. Xxxxxxxx Xxxxx Xxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx, et al.: Polskie prawo w walce z nikotynizmem. Forum Profilaktyki 2005,1:1-2, dok. s. 8. xxxx://xxx.xxx.xxx.xx.

39. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx: Alkohol a choroby układu sercowo- naczyniowego. Forum Profilaktyki 2006:2:1-3.xxxx://xxx.xxx.xxx.xx.

40. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx: Ocena ogólnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Forum Profilaktyki 2006,3:1-3. xxxx://xxx.xxx.xxx.xx.

41. Xxxxx Xxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxx: Rozpowszechnienie nadwagi i otyłości w Polsce i na świecie.

Forum Profilaktyki 2007,8:3. xxxx://xxx.xxx.xxx.xx.

42. Europejskie wytyczne dotyczące prewencji chorób sercowo-naczyniowych w praktyce klinicznej. Czwarta Wspólna Grupa Robocza Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i innych towarzystw ds. prewencji chorób sercowo-naczyniowych w praktyce klinicznej. Kardiologia Polska. 2008;66:Suppl. 1.

43. xxx.xxxx.xxx.xx.

44. Kardiologia Polska 2005;63:Suppl 4.

45. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 października 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. z dnia 4 listopada 2010 r.).

46. Małopolski Program Ochrony Zdrowia na lata 2006 -- 2013 Kraków, lipiec 2006. Departament Polityki Społecznej Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego.

Załącznik 1 do Programu.

Arkusz danych demograficznych i socjoekonomicznych

Numer: Data:

Płeć: K

Wiek (w latach):

Wykształcenie:

podstawowe lub zawodowe średnie

wyższe

Rodzaj zatrudnienia:

pełny etat część etatu

działalność gospodarcza bezrobocie

emerytura renta

w trakcie nauki

Załącznik 2 do Programu.

Arkusz wiedzy na temat czynników ryzyka chorób układu krążenia, znajomości objawów ostrzegawczych zawału serca oraz sposobu reagowania na objawy ostrzegawcze.

Numer:

Data:

Proszę wymienić jakie zna Pani/Pan czynniki ryzyka chorób układu krążenia:

Jakie aktualnie występuje u Pani/Pana:

ciśnienie tętnicze stężenie cholesterolu całkowitego

stężenie glukozy

masa ciała

Jakie są dla Pani/Pana prawidłowe wartości:

ciśnienia tętniczego stężenia cholesterolu całkowitego

stężenia glukozy

masy ciała

Jakie zna Pani/Pan sposoby zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób układu krążenia takich jak zawał serca czy udar mózgu?

Czy uważa Pan/Pani, że ból lub uczucie dyskomfortu w żuchwie, szyi lub plecach są objawami zawału serca?

tak nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

Czy uważa Xxx/Pani, że uczucie osłabienia, zawrotów głowy lub omdlenie są objawami zawału serca?

tak nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

Czy uważa Xxx/Pani, że ból lub uczucie dyskomfortu w klatce piersiowej są objawami zawału serca? tak

nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

Czy uważa Xxx/Pani że ból lub uczucie dyskomfortu w ramionach lub w barku są objawami zawału serca?

tak nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

Czy uważa Xxx/Pani że brak tchu (duszność) jest objawem zawału serca? tak

nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

Czy uważa Pan/Pani że wyraz zakłopotania w oczach jest objawem zawału serca? tak

nie

nie wiem/nie jestem pewny(a)

W sytuacji gdyby uznał Pan/Pani że ktoś z Pana/Pani otoczenia ma zawał serca, którą czynność wykonałby Pan/Pani jako pierwszą?

zawiózł/zawiozła te osobę do szpitala polecił/poleciła tej osobie zadzwonienie do lekarza wezwał/wezwała pogotowie

zadzwonił/zadzwoniła po kogoś z rodziny

podałbym aspirynę i poczekał czy dolegliwości ustąpią inną czynność, jaką?

W sytuacji gdyby podejrzewałby Pan/Pani u siebie zawał serca, którą czynność wykonałby Pan/Pani jako pierwszą?

poprosił kogoś ze współlokatorów o zawiezienie do szpitala wezwał/wezwała pogotowie

zadzwonił/zadzwoniła po kogoś z rodziny

zadzwonił po poradę do swojego lekarza rodzinnego zażyłbym aspirynę i poczekał czy dolegliwości ustąpią inną czynność, jaką?

Pod jaki numer należy zadzwonić, aby wezwać karetkę pogotowia ratunkowego?

Czy kiedykolwiek rozmawiał Xxx/Pani ze swoim lekarzem, o tym jak należy zachować się w przypadku zawału serca?

tak nie

Załącznik 3 do Programu.

Arkusz oceny dostępu do edukacji w zakresie chorób sercowo-naczyniowych w ramach systemu opieki zdrowia.

Numer:

Data:

Czy otrzymała Pani/Pan od lekarza informacje o występowaniu u Pani/Pana następujących czynników ryzyka:

nadciśnienie tętnicze tak nie

nie wiem

otyłość

tak nie

nie wiem

hipercholesterolemia

tak nie

nie wiem

cukrzyca

tak nie

nie wiem

Załącznik 4 do Programu.

Xxxxxx podjętych modyfikacji stylu życia

Numer:

Data:

Czy zaprzestała Pani/Pan palenia tytoniu? (całkowite zaprzestanie palenia, zmniejszenie liczby wypalanych dziennie papierosów, stosowanie nikotynowej terapii zastępczej, leczenie w ośrodku zajmującym się terapią uzależnienia od tytoniu, stosowanie leku)

tak nie

nie wiem

Czy zmodyfikowała Pani/Pan swoją dietę? (ograniczenie spożycia soli, ograniczenie spożycia tłuszczu, zmiana rodzaju spożywanego tłuszczu, zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych, zwiększenie spożycia tłuszczów roślinnych, ograniczenie kaloryczności posiłków, spożywanie większej ilości warzyw i owoców, spożywanie większej ilości ryb, spożywanie większej ilości tłustych ryb morskich, ograniczenie spożycia cukru, ograniczenie nadmiernego spożycia alkoholu)

tak nie

nie wiem

Czy zredukowała Pani/Pan swoją masę ciała? (odpowiednia dieta, zwiększenie aktywności fizycznej, leki wspomagające redukcję wagi)

tak nie

nie wiem

Czy zwiększyła Pani/Pan swoją aktywność fizyczną? (specjalny program ćwiczeń terapeutycznych, korzystanie z centrum fitness, zwiększenie codziennej aktywności)

tak nie

nie wiem

Załącznik 5 do Programu.

Arkusz czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Numer:

Data:

Czy obecnie lub w przeszłości paliła Pani/Pan papierosy?

Czy obecnie lub w przeszłości narażona była Pani/Pan na dym nikotynowy?

Czy występują u Pani/Pana w rodzinie choroby układu krążenia? (Jeśli tak proszę podać jakie oraz wiek ich wystąpienia)

choroba wiek

Czy lekarz kiedykolwiek rozpoznał u Pani/a nadciśnienie tętnicze? tak

nie

nie wiem

Czy lekarz kiedykolwiek rozpoznał u Pani/a otyłość? tak

nie

nie wiem

Czy lekarz kiedykolwiek rozpoznał u Pani/a hipercholesterolemię? tak

nie

nie wiem

Czy lekarz kiedykolwiek rozpoznał u Pani/a cukrzycę? tak

nie

nie wiem

Obiektywna ocena głównych czynników ryzyka chorób układu krążenia:

masa ciała:

obwód pasa:

(mierzony za pomocą taśmy metalowej w połowie odległości pomiędzy łukiem żebrowym

a grzebieniem biodrowym)

ciśnienie tętnicze:

stężenie glukozy w surowicy na czczo:

(na czczo tj. po ośmiu godzinach od ostatniego posiłku)

stężenie cholesterolu całkowitego na czczo:

SCORE:

Stosowane leczenie:

Załącznik nr 2B do Regulaminu

Prozdrowotne oddziaływania edukacyjne na rzecz zmniejszenia

umieralności na nowotwory w Małopolsce

Wersja uwzględniająca zmianę treści,

zgodnie z uwagami zawartymi w opinii Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 147/2012 z dnia 30 lipca 2012 roku

oraz po przeprowadzeniu badania pilotażowego Program wieloletni

Kraków, 2013 r.

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Autor oryginalnego Programu opracowanego w 2011 roku:

dr hab. n. xxx. Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxx

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie onkologii klinicznej

Zmiany w treści zostały dokonane przez Departament Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego

przy uwzględnieniu uwag po przeprowadzonym pilotażu Programu w 2012 roku przez:

Szpital Wojewódzki im. św. Xxxxxxx XXXXX w Tarnowie, Ośrodek Programów Profilaktycznych , prof. dr hab. n. med. Leszka Kołodziejskiego

oraz zgodnie z uwagami zawartymi w opinii Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 147/2012 z dnia 30 lipca 2012 roku

1. Opis problemu zdrowotnego

a) Problem zdrowotny.

Polska, na tle państw europejskich, jest krajem o stosunkowo młodej populacji. W nadchodzących latach nastąpi jednak szybki przyrost liczby osób w wieku starszym, a wraz z tym wzrośnie intensywność zjawisk zdrowotnych charakterystycznych dla tego rodzaju populacji. W ostatnich 20 latach oczekiwana długość życia rosła w Polsce w tempie wyższym niż w krajach Europy Zachodniej. Zapadalność na nowotwory złośliwe już rośnie w Polsce, a starsza populacja jest co do zasady bardziej narażona na zachorowania na nowotwory, należy się więc spodziewać dalszego wzrostu [1]. Mamy więc do czynienia z rosnącymi zagrożeniami zdrowotnymi w społeczeństwie, a polski system ochrony zdrowia nie jest jeszcze na tyle skuteczny w ich zwalczaniu, jak systemy krajów wysoko rozwiniętych. W tej sytuacji szczególnej wagi nabiera zadanie uzyskiwania maksymalnych efektów z zainwestowanych zasobów.

Zgodnie z doktryną Lalonde’a system opieki zdrowotnej wpływa na stan zdrowia populacji jedynie w niewielkim stopniu (15%). Pozostałe 85% „zdrowia” jest zależne od czynników genetycznych, stylu życia i środowiska człowieka [2]. Styl życia oraz zachowania prozdrowotne obywateli są elementami modyfikowalnymi. Adekwatna interwencja edukacyjna może motywować do zmiany nawyków żywieniowych, wpływać na korektę wybranych elementów stylu życia, zwiększać udział w programach wczesnego wykrywania nowotworów, a także sprzyjać wczesnemu zgłaszaniu się do diagnostyki i leczenia w przypadku pojawienia się tzw. objawów ostrzegawczych raka. Próba zwiększenia świadomości społeczeństwa i podniesienia wiedzy w zakresie zapobiegania chorobom nowotworowym, jak również wcześniejszego zgłaszania się do lekarza z podejrzeniem nowotworu są istotnymi elementami tzw. koncepcji łańcucha wartości w opiece zdrowotnej, opisanej przez X. Xxxxxxx [3]. Budowanie zasobów wiedzy a później proces informowania (poradnictwo w grupie zdrowych osób oraz edukacja chorych) są jednymi z integralnych części wspomnianej koncepcji łańcucha Portera.

b) Epidemiologia.

W Polsce, co 4 minuty rozpoznaje się nowy przypadek choroby nowotworowe a co 7 minut ktoś umiera z tego powodu. Problem nowotworów nabrał cech epidemii i powoli wysuwa się na pierwszą, chorobową przyczynę umieralności. Najnowsze dane epidemiologiczne z zakresu onkologii dla województwa małopolskiego pochodzą z roku 2008. W roku tym województwo liczyło 3 287 136 mieszkańców. W województwie małopolskim w 2008 roku zarejestrowano 11 126 nowych zachorowań na nowotwory złośliwe ogółem, w tym 5 512 u mężczyzn (49,5%) i 5 614 u kobiet (50,5%). Zarówno

u mężczyzn jak i u kobiet najwyższy odsetek zachorowań na nowotwory złośliwe ogółem zaobserwowano w najstarszej grupie wieku (65 i więcej lat), który wynosił 55,6% dla mężczyzn i 48,7% dla kobiet.

W roku 2008 nowotwory złośliwe ogółem były przyczyną 7 335 zgonów ( 4 131 u mężczyzn,

3 204 w województwie małopolskim) [4].

c) Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do włączenia do programu.

Populacja województwa małopolskiego wg rocznika statystycznego z roku 2010 wynosiła 3 310 094 osób. Najbardziej zagrożona zachorowaniem na nowotwór jest grupa osób powyżej 50 roku życia. W tym roku odsetek zachorowań wyniósł 55,6% dla mężczyzn i 47,9% dla kobiet. W populacji Małopolski wyraźny wzrost zachorowalności na nowotwory złośliwe zaznacza się wyraźnie po 30 roku życia. Zagrożenie nowotworem złośliwym w populacji rozpoczyna się po 30 roku życia. Programem powinny być objęte osoby z populacji powyżej 20 roku życia, ze względu na konieczność wczesnego rozpoczęcia działań edukacyjnych

(Xxxxxxx J, Xxxxxxxxxx A, Xxxxxx X. i wsp. Nowotwory złośliwe w województwie małopolskim w 2010 roku. Centrum Onkologii w Krakowie, Kraków 2012, ryc. 10)

d) Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym uwzględnieniem gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Aktualnie brak zorganizowanych instytucjonalnie działań edukacyjnych jak w proponowanym programie stąd brak finansowania tego typu działań. Środki finansowe pozyskane na program w całości pokrywałyby koszty jego funkcjonowania. Możliwe przyszłościowe pozyskiwanie środków na zasadzie umów sponsoringowych w celu zwiększenia liczby osób objętych programem.

e) Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu.

Niezadawalające wyniki leczenia nowotworów w Polsce są nie tylko wynikiem ograniczonych nakładów na diagnostykę i leczenie a w szczególności, na terapie innowacyjne. W krajach o podobnej zamożności i zbliżonym finansowaniu ochrony zdrowia obserwowane są lepsze wyniki leczenia. Ważnym elementem jest bowiem stadium w jakim rozpoznaje się chorobę nowotworową. W Polsce wysoki odsetek chorych trafia do onkologa w bardzo zaawansowanym lub nieuleczalnym stadium choroby. Przykładowo działania prozdrowotne, w tym wzorcowo prowadzone badania przesiewowe, doprowadziły do zmniejszenia umieralności na raka piersi o blisko 20% w krajach skandynawskich. Prowadzenie programów edukacyjnych zwiększających świadomość prozdrowotną, aktywizujących działania proaktywne oraz zwiększających motywację do udziału w badaniach przesiewowych prowadzi do wolnej, ale systematycznej poprawy wyników leczenia poprzez wcześniejsze wykrywanie nowotworów. Szerokie działania populacyjne mogą prowadzić także do zmiany stylu życia a co w odległej perspektywie może skutkować spadkiem zachorowalności na nowotwory. Dobrym przykładem jest amerykańska moda na niepalenie i działania restrykcyjne wobec palaczy, co doprowadziło w USA do znacznego spadku nowych zachorowań na tytoniozależnego raka płuc [5]

(slajd z prezentacji xxxx. Xxxxxx Xxxxxxxx, Tarnów 2013)

2. Cele programu

a) Cel główny.

Zwiększenie odsetka wcześnie wykrytych nowotworów w Małopolsce poprzez wzrost czujności onkologicznej w wyniku prowadzonych działań edukacyjnych w zdefiniowanej populacji województwa małopolskiego. Xxxxxx zachorowań na nowotwory złośliwe związane z modyfikowalnymi czynnikami etiologicznymi poprzez zmianę stylu życia prezentowaną w programie.

b) Cele szczegółowe.

W wyniku działań programu osoby nim objęte zapoznają się z tzw. objawami ostrzegawczymi nowotworów. Odpowiednia percepcja tych objawów może prowadzić do zgłoszenia się pacjenta do lekarza w stadium choroby, które pozwala na skuteczne leczenie.

Omówienie założeń oraz istotnych korzyści z udziału w programach przesiewowych a także rzeczowe wyjaśnienie samego przebiegu tych badań może zwiększyć motywację do udziału w badaniach, którymi dotychczas obejmuje się zaledwie ok. 25% docelowej populacji. Dla porównania odsetek ten w wielu krajach europejskich przekroczył już 85%.

Poprawa wyników wyleczalności w regionie objętym programem dzięki wcześniejszemu rozpoznawaniu chorób onkologicznych i wcześniejszemu zgłaszaniu się do diagnostyki/leczenia.

Zmniejszenie liczby nowych zachorowań poprzez wpływ na tzw. czynniki modyfikowalne prowadzące do nowotworów, poprzez opisanie w programie zachowań prozdrowotnych, wiążących się ze zmianą stylu życia.

c) Oczekiwane efekty.

Zwiększenie liczby osób objętych programami przesiewowymi w Małopolsce, zwiększenie odsetka chorych diagnozowanych/leczonych we wcześniejszych stopniach zaawansowania choroby, poprawa wyleczalności nowotworów w województwie małopolskim.

d) Mierniki efektywności.

Ocena efektywności programu będzie miała zróżnicowany charakter. Względnie prostym do oceny parametrem będzie oszacowanie odsetka osób odpowiadających na zaproszenie na badania przesiewowe przed i po zakończeniu programów realizowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Drugim parametrem będzie oszacowanie różnicy pomiędzy zachorowalności a umieralności (wyleczalność) na wybrane nowotwory złośliwe na które wpływa zmiana stylu życia. Takie elementy jak poprawa wyleczalności nowotworów wymagają wieloletniej obserwacji, a w szczególności wybrania

nowotworów o modyfikowalnych czynnikach etiologicznych. Dodatkową komplikacją w takiej wieloletniej obserwacji są zmiany w standardach leczenia, które również mają silny wpływ na uzyskiwane wyniki.

3. Adresaci programu (populacja programu).

a) Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe.

Program obejmuje dorosłą (po 20. roku życia) populację obu płci województwa małopolskiego. Są to osoby po ukończeniu szkół średnich. Realizacja programu daje szansę na dotarcie z treściami programu do całej populacji Małopolski – będzie to kompatybilne z już realizowanym programem promocji Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem propagowanym wśród młodzieży szkolnej.

b) Tryb zapraszania do programu.

Program trafi do populacji osób dorosłych województwa małopolskiego poprzez kampanię medialną (radio, telewizja, prasa, internet). Dodatkowo zaproszenie na spotkania interaktywne będą prezentowane za pomocą plakatu oraz telefonicznej linii otwartej w godzinach od 12 do 15 w czasie trwania programu.

4. Organizacja programu

a) Części składowe, etapy i działania organizacyjne.

Program zakłada trzy kluczowe działania :

1. Edukacyjna kampania medialna

2 Organizacja i przeprowadzenie edukacyjnych spotkań interaktywnych.

3. Przygotowanie i dystrybucja edukacyjnych materiałów dotyczących profilaktyki nowotworów oraz prowadzenie onkologicznego telefonu zaufania

Pierwszym elementem organizacyjnym jest przygotowanie plakatu informacyjnego, który zwięźle przedstawi problem i zachęci osoby będące adresatami programu, do kontaktu telefonicznego. Plakaty znajdą się w poradniach lekarskich, aptekach oraz centrach handlowych. Rejestracja na spotkania odbywać się będzie poprzez linię telefoniczną otwartą w dniach roboczych w czasie trwania programu. Podczas rozmowy telefonicznej konsultant sprawdzi wskazania do objęcia programem i wzmocni motywację osoby dzwoniącej do udziału w programie. Zostaną przekazane szczegółowe informacje na temat zakresu programu, osób szkolących oraz miejsca i czasu prowadzonego szkolenia w ramach programu. Osobą szkolącą będzie lekarz onkolog.

Szkolenie obejmie:

− przegląd danych epidemiologicznych dotyczących zachorowania na nowotwory w Małopolsce,

− omówienie najczęstszych znanych przyczyn chorób nowotworowych,

− współczesne możliwości zapobiegania nowotworom

− rolę zachowań prozdrowotnych w zmniejszeniu ryzyka zachorowania na nowotwory ze szczególnym uwzględnieniem diety optymalnej

− omówienie programów badań przesiewowych, z mobilizacją uczestników programu do zwiększonego udziału w tego typu badaniach oraz propagowaniu idei wczesnego wykrywania nowotworów w ich rodzinach oraz grupach towarzyskich

− poznanie i zrozumienie objawów ostrzegawczych nowotworów

− propagowanie dostępu do komplementarnych informacji w ramach specjalnie utworzonego onkologicznego telefonu zaufania

b) Planowane interwencje.

Program oparty jest na działaniach medialnych, dotyczących szerokiej edukacji w zakresie profilaktyki i objawów nowotworów złośliwych. Ich pogłębieniem dla zainteresowanych będą spotkania szkoleniowo – interaktywne, uzupełnione o powielanie materiałów edukacyjnych. Dodatkowym elementem będzie uruchomienie onkologicznego telefonu zaufania w celu pozyskiwania komplementarnych informacji niezależnie od spotkań szkoleniowych.

c) Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników do programu.

Program obejmuje całą populację osób dorosłych województwa małopolskiego, do których będą docierać informacje medialne (prasa, telewizja, radio). Dodatkowo będzie zaproszenie do udziału w spotkaniach szkoleniowo – interaktywnych w formie plakatu, a także otwartej linii telefonicznej. Uczestnicy szkolenia otrzymają materiały edukacyjne.

d) Zasady udzielania świadczeń w ramach programu.

Treści programu będą przekazywane przez media w godzinach przedpołudniowych i popołudniowych. Spotkania interaktywne odbędą się w każdym subregionie województwa małopolskiego w których znajdują się poradnie onkologiczne. Poza działaniami medialnym i interaktywno – szkoleniowymi uruchomiony zostanie onkologiczny telefon zaufania. Spotkania szkoleniowe będą odbywać się w łatwo dostępnych obiektach, w dogodnych godzinach, aby zapewnić szeroki dostęp do udziału w programie, tak osób pracujących jak i w wieku starszym. Dodatkowo

zostanie uruchomiony onkologiczny telefon zaufania pozwalający na uzyskanie dodatkowych informacji poza spotkaniami edukacyjnymi.

e) Sposób powiązania działań programu ze świadczeniami zdrowotnymi finansowanymi ze środków publicznych.

Jednym ze strategicznych celów programu jest zwiększenie zrozumienia, akceptacji i udziału w programach przesiewowych. W ramach programu będzie dostarczona informacja o dostępności programów przesiewowych w Małopolsce i opisany sposób zgłaszania się do tych programów.

f) Sposób zakończenia udziału w programie i możliwości kontynuacji otrzymywania świadczeń zdrowotnych przez uczestników programu.

Programy medialne będą zwierać również informacje dotyczące możliwości udziału w programach przesiewowych i leczenia w placówkach specjalistycznych. Na zakończenie spotkań szkoleniowo - interaktywnych rozdawane będą broszury informacyjne, podsumowujące informacje szkoleniowe, wraz z listą objawów ostrzegawczych nowotworów jak i wykazem placówek prowadzących programy przesiewowe, a także specjalistyczną diagnostykę i leczenie onkologiczne. Pozwoli to uczestnikom kursu na skuteczne zgłaszanie się do prowadzonych w Małopolsce programów przesiewowych lub konsultacji onkologicznych.

g) Bezpieczeństwo planowanych interwencji.

Prowadzenie programu nie wiąże się z żadnym osobistym ryzykiem uczestników programu.

h) Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji programu.

Koordynatorem programu będzie lekarz specjalista w dziedzinie onkologii ze stopniem naukowym co najmniej doktora nauk medycznych i udokumentowanym doświadczeniem w prowadzeniu/ uczestnictwie we wdrażaniu programów zdrowotnych, a zajęcia szkoleniowe w ramach programu prowadzić będą doświadczeni onkolodzy pod osobistym kierunkiem koordynatora programu. Wysoki poziom wykształcenia kadry prowadzącej szkolenia jest gwarantem wysokiej jakości merytorycznej programu. W kolejnych edycjach programu każdorazowo będą określani realizatorzy programu.

i) Dowody skuteczności planowanych działań.

Dane epidemiologiczne pochodzące m. in. ze Skandynawii, krajów starej UE oraz USA jasno pokazują wpływ kampanii edukacyjnych, z następową zmianą zachowań prozdrowotnych (redukcja

liczby palaczy tytoniu, zwiększona zgłaszalność do badań przesiewowych) na poprawę wskaźników umieralności z powodu raka piersi oraz raka płuc.

5. Koszty

a) Źródło finansowania.

Budżet województwa małopolskiego.

b) Argumenty przemawiające za tym, że wykorzystanie dostępnych zasobów jest optymalne.

Rosnąca liczba zachorowań na nowotwory przy niezadowalających wynikach leczenia oraz stosunkowo niska zgłaszalność do programów przesiewowych uzasadnia prowadzenie kampanii informacyjnych w tym zakresie. Adekwatny program o wysokiej merytorycznie jakości działań ma charakter priorytetowy w celu poprawy sytuacji onkologicznej w województwie małopolskim.

6. Monitorowanie i ewaluacja

a) Ocena zgłaszalności do programu.

Oszacowanie liczby osób na podstawie wyników badania oglądalności i słuchalności mediów oraz wejść na strony internetowe. Ważnym czynnikiem oceny będzie liczba osób biorących udział, które odbyły szkolenie w ramach programu w stosunku do liczby zarejestrowanych uczestników.

b) Ocena jakości świadczeń.

W przygotowanie treści medialnych zaangażowani zostaną wysokiej klasy specjaliści oraz rozgłośnie radiowe o jednych z największych słuchalności. Przed opuszczeniem sali wykładowej uczestnicy spotkań szkoleniowo – interaktywnych wypełnią krótką i prostą ankietę satysfakcji. Zwrot ankiety jest warunkiem otrzymania broszury informacyjnej podsumowującej szkolenie.

c) Ocena efektywności programu.

7. Okres realizacji programu.

Rok 2013 roku i lata następne.

Piśmiennictwo:

1) Xxxxxxxxx J, Xxxxxxxxxxxxx U, Xxxxxxxx X. Prognozy zachorowalności i umieralności na wybrane nowotwory złośliwe w Polsce do 2020 roku. Centrum Onkologii – Instytut, Warszawa 2009.

2) Lalonde M. A new perspective on the health of Canadians, A working document, Ottawa: Government of Canada 1974.

3) Xxxxxx M, Xxxxxxx Xxxxxxxx X. Redefining health care, Creating Value – Based Competition on Results, Harvard Business School Press 2006.

4) Xxxxxxx J, Xxxxxxxxxx A, Xxxxxx X. i wsp. Nowotwory złośliwe w województwie małopolskim w 2008 roku. Centrum Onkologii – Instytut, Kraków 2010.

5) Xxxxxx Xxxxxxxx, Europejski kodeks walki z rakiem, wyd. Centrum Onkologii w Warszawie, Warszawa 2009.

Załącznik nr 2C do Regulaminu

Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego.

Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego.

Wersja uwzględniająca dodatkowe informacje,

zgodnie z uwagami zawartymi w opinii Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 98/2013 z dnia 15 kwietnia 2013 roku

oraz po przeprowadzeniu badania pilotażowego. Program wieloletni

Kraków, 2013 r.

Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Zdrowia i Polityki Społecznej

Autor Programu opracowanego w 2012 roku:

dr n. xxx. Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxx

Konsultant Wojewódzki w dziedzinie psychiatrii

Dodatkowe informacje zostały wprowadzone do programu przez autora i odnoszą się do uwag zawartych w opinii Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych oraz po przeprowadzeniu pilotażu Programu w 2012 roku przez Szpital Specjalistyczny im. dr X. Babińskiego w Krakowie

WPROWADZENIE

Program zapobiegania zaburzeniom depresyjnym dla mieszkańców województwa małopolskiego powstał we współpracy Departamentu Zdrowia i Polityki Społecznej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego z Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie psychiatrii – Panem dr n. med. Xxxxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx. Program ten był realizowany jako pilotaż w 2012 r w Krakowie. Zmodyfikowany Program uwzględnia wskazówki i uwagi Agencji Oceny Technologii Medycznych zawarte w opinii Prezesa AOTM nr 98/2013 z dnia 15 kwietnia 2013 roku dotyczące programu „Profilaktyka depresji i rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego. Program edukacyjny dla mieszkańców województwa małopolskiego”.

1. OPIS PROBLEMU ZDROWOTNEGO

a) Problem zdrowotny

Ostatnie dane ze spisu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania (brain diseases) z 2011 roku wykazały rzeczywistą chorobowość w 27 państwach UE na poziomie 38,2 % (Wittchen, Jacobi 2011). Do niedawna przypuszczano, że choroby i zaburzenia psychiczne dotykają 25% ludności, co już dziesięć lat temu wydawało się ogromną liczbą. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z 2001r „Zdrowie psychiczne; nowe rozumienie, nowa nadzieja”, zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania są powszechne i dosięgają 25% ludności w ciągu ich życia. W Europie chorobowość zaburzeń psychicznych (disorders of the brain) dla osób w wieku 18-65 lat oceniano na 27,4% (Wittchen, Xxxxxx 2005). Ostatnie badanie epidemiologiczne, przeprowadzone w sposób metodologicznie poprawny przez renomowane europejskie ośrodki zmusza do stwierdzenia, że zaburzenia psychiczne są główną i najbardziej powszechną przyczyną utraty zdrowia i sprawności przez europejczyków a chorobowość roczna jak i całkowita przybrała rozmiar gigantyczny. Jeszcze niedawno nie spodziewaliśmy się tak alarmujących danych. Nie inaczej jest w naszym województwie, które, jako część kraju, również jest ujęte w spisie Wittchena i współpracowników (Wittchen, Xxxxxx 2011). Wobec braku ścisłych danych na ten temat można przyjąć takie założenie z pewnym przybliżeniem, ale wystarczającą dokładnością na potrzeby programy pilotażowego.

Dla celów programu pilotażowego i dla perspektywy jego kontynuacji w następnych latach jest ważne, że określenie „depresja” jest względnie zrozumiałe i przyjęte w języku potocznym. Jest ono względnie mało stygmatyzujące, chociaż są doniesienia o dużym ładunku stygmatyzacji przeżywanym przez osoby dotknięte depresjami nawracającymi oraz depresjami w przebiegu choroby afektywnej dwubiegunowej (Lazowski i wsp., 2012).

Do tego w zakres potocznego rozumienia terminu „depresja” wchodzą częściowo stany lękowe, a do objawów depresji bezsenność należy również w potocznym rozumieniu. Zajmując się depresją udostępniamy w świadomości społecznej szereg objawów, również te nozologicznie inaczej klasyfikowane. Dlatego pojęcie to ma swoją użyteczność i nadaje się do zastosowania w programie pilotażowym.

b) Epidemiologia

Depresje stanowią około 5% zaburzeń psychicznych (Xxxxxxxxxx, 2012). Według raportu Xxxxxxxxx i wsp. (Wittchen, Jacobi 2011) jest to 6,9% zaburzeń, podczas gdy zaburzenia lękowe stanowią 14%, bezsenność 7%, ADHD u młodzieży 5% a otępienie 1-30% wszystkich zaburzeń psychicznych. Grupa badaczy aktywnych na polu zapobiegania depresjom, wliczając w statystykę przewlekłe zaburzenia afektywne ocenia częstość występowania depresji na 5 – 10% (Cuipers 2007). Należy w tym miejscu podkreślić, że wśród przyczyn inwalidyzacji 26,6% osób dotkniętych niepełnosprawnością depresje zajmują pierwsze miejsce, przed otępieniami i skutkami nałogu alkoholowego. W Małopolsce z liczbą mieszkańców 3 310 100 (stan na 31.12.2010) liczba osób chorujących na różne formy depresji zawiera się między 330 000 – 660 000. Osób zagrożonych rozwojem depresji może być drugie tyle.

c) Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja kwalifikująca się do włączenia do programu

Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r., w województwie małopolskim mieszka 3 310 100 Małopolan, w tym 1 604 000 (48,5%) mężczyzn i 1 706 100 (51,5%) kobiet. W porównaniu do roku 2009 liczba ludności wzrosła o 11 830 (0,4%) osoby. Według danych za 2010 r. w województwie małopolskim było leczonych 131 544 osób z zaburzeniami psychicznymi tj. 4,0 % mieszkańców całego województwa. Wśród leczonych ogółem 15 446 (11,7%) pacjentów stanowiły osoby w wieku 0-18 lat. Odnotowano 33 374 (25,3%) osób leczonych po raz pierwszy, w tym 6 502 (19,5%) osób w wieku 0-18 lat. W porównaniu z rokiem 2009, liczba leczonych ogółem spadła o 3 627 (2,7%) osoby. Liczba leczonych po raz pierwszy wzrosła o 1 269 (3,95%) osoby. Liczba mężczyzn leczonych z powodu choroby psychicznej wyniosła 54 817 (41,7 %), a liczba osób leczonych z zaburzeniami psychicznymi zamieszkałych na obszarze wiejskim kształtowała się na poziomie 48 995. W 2010 roku objęto opieką czynną w poradniach zdrowia psychicznego 35 168 (26,8%) pacjentów. Jak wynika z danych, w ostatnich latach liczba leczonych w poradniach zdrowia psychicznego ciągle wzrasta, a najczęstszą przyczyną leczenia w ww. poradniach są zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne – 36 409 (28,7%) przypadków.

Porównując dane z obszaru Małopolski z danymi przedstawionymi w powyższych podpunktach uzyskujemy dość dramatyczny obraz społeczności niedoopiekowanej, ze słabą dostępnością oferty leczniczej i prawdopodobnie z bardzo niską świadomością zaburzeń zdrowia psychicznego w ogóle a depresji w szczególności.

d) Obecne postępowanie w omawianym problemie zdrowotnym ze szczególnym uwzględnieniem gwarantowanych świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

Według obecnej wiedzy profilaktyka depresji nie jest finansowana przez NFZ. Aktualnie brak jest działań profilaktycznych w tym zakresie, nastawionych na długofalowe działanie i konstrukcję narzędzi umożliwiających włączenie interwencji profilaktycznych jako świadczeń, świadczeń refundowanych przez płatnika lub będących częścią zadań własnych społeczności.

e) Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu

Ostatnie dane ze spisu zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania (brain diseases) z 2011roku wykazały rzeczywistą chorobowość w 27 państwach UE na poziomie 38,2 % (Wittchen, Jacobi 2011). Rewolucjonizuje to nasze spojrzenie na sposób postępowania w tych zaburzeniach i zmusza do pilnego wdrożenia programów profilaktycznych. W innym wypadku nie będzie możliwe rozsądne leczenie wszystkich chorych a koszty, do jakich by doprowadziłby brak profilaktyki byłyby olbrzymie. Zakładając nawet, że bylibyśmy w stanie nowocześnie i zgodnie z zasadami medycyny opartej na faktach leczyć wszystkie osoby chore na depresje, stały napływ nowych chorych i brak pełnych możliwości szybkiego wyleczenia wszystkich chorych będzie powodował wzrost brzemienia depresji (Xxxxxxxx x wsp, 2012). Tworzy to epidemiologiczne uzasadnienie, dlaczego profilaktyka depresji jest konieczna i pilna.

Oddziaływania i planowane interwencje profilaktyczne mogą być kierowane do:

A. Całej populacji Małopolski, czyli wszystkich mieszkańców województwa małopolskiego

B. Grup wysokiego ryzyka, w których na podstawie określonych danych przewidujemy zwiększoną możliwość rozwoju depresji

C. „Profilaktyka za wskazań” (indicated prevention), skierowana do grupy osób ultra wysokiego ryzyka lub osób z subklinicznymi objawami depresji (subtreshold symptoms).

Udowodniono, że programy profilaktyczne mogą zmniejszać częstość wystąpienia nowych epizodów depresji, czyli zmniejszać chorobowość, o 25% a nawet do 50%, jeśli są przeprowadzone w staranny i przemyślany sposób (stepped - care – format). Sprawdzoną skuteczność mają interwencje edukacyjne, psychoterapeutyczne, farmakologiczne, związane ze zmianą stylu życia i zmianą nawyków żywieniowych.

Brzemię chorób, mierzone wskaźnikiem DALY (Disability Adjusted Life Years) wskazuje, że zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania są odpowiedzialne za 21,6% zjawiska. Inne poważne zaburzenia, jak choroby serca i naczyń za 18,6%, nowotwory 15,0%, choroby układu oddechowego 4,8% czy choroby zakaźne i pasożytnicze odpowiedni 2,8% brzemienia. Wartości te dają pojęcie również o kosztach chorowania. W prezentowanym projekcie poprzestaniemy na tej estymacji kosztów również dlatego, że koszta rent chorobowych, zwolnień z powodu zaburzeń psychicznych i innych bezpośrednich wydatków np. ZUS nie są znane. Niech ten fakt podkreśli naszą ignorancję i lekceważenie skutków nieleczonych lub niewystarczająco leczonych zaburzeń psychicznych. Według przedstawionych danych dodatkowo uzasadnia to potrzebę podjęcia profilaktyki i wzrostu świadomości w dziedzinie ochrony zdrowia psychicznego.

2. CELE PROGRAMU

Cele programu są długofalowe (strategiczne) oraz szczegółowe (taktyczne). Razem są one ukierunkowane na zwiększenie świadomości wczesnych zwiastunów depresji, możliwości ich identyfikacji i wreszcie podjęcia działań profilaktycznych, które nie pozwolą na powstanie pełnoobjawowego stanu chorobowego. Badania ostatnich 20 lat (Xxxxxxxx x wsp., 2012) wskazują na możliwość zapobieżenie wystąpienia depresji w 25%, co daje wartość NNT (number needed to treat), czyli liczby osób, którą należy poddać

oddziaływaniom profilaktycznym aby zapobiec wystąpieniu jednego stanu depresji na poziomie 8-10 osób. Dane Global Consortium for Depression Prevention, 2011 zalecają integrację procedur profilaktycznych z lepszym rozpoznaniem i leczeniem depresji. W przyszłości da to efekt w postaci zmniejszenia ogólnej chorobowości i co za tym pójdzie zmniejszenia obciążeń związanych z depresją. W sferze praktycznej program ma przyspieszyć powstanie porady profilaktycznej i spowodować kształtowanie się i implementację środków profilaktycznych w ochronie zdrowia psychicznego. Po pozytywnej ocenie pilotażu program będzie miał charakter wieloletni, długofalowy. Pozwoli to na zebranie większej ilości danych i szerszą, pogłębiona ocenę efektów programu oraz na rafinację narzędzi profilaktycznych w przyszłości.

Cele Programu:

Badania Cuipersa (Xxxxxxxx x wsp., 2012) i wyniki ponad 100 badań przeprowadzonych w metodologicznie poprawny sposób (Global Consortium for Depression Prevention, 2011) dowodzą, że edukacja i wczesne interwencje są w stanie zapobiec rozwojowi depresji u 25 – 50% osób poddanych procedurom profilaktycznym. Nadrzędnym celem programu jest zatem, patetycznie rzecz ujmując, poinformowanie możliwie wielu, żeby zapobiec depresji przynajmniej u niektórych. Ten cel nadrzędny jest ujęty w wymienionych poniżej celach głównych i celach szczegółowych programu profilaktycznego.

Cele główne (długoterminowe)

1. Zwiększenie świadomości społecznej odnośnie możliwości wczesnej identyfikacji i zapobiegania zaburzeniom depresyjnym

2. Zwiększenie dostępności metod profilaktycznych dla mieszkańców Małopolski poprzez upowszechnianie informacji o dostępnych świadczeniach medycznych, takich jak: psychoedukacja, pomoc psychologiczna, psychoterapia, konsultacje psychiatryczne, poradnictwo dietetyczne i dotyczące stylu życia.

Cele szczegółowe

1. Kampania promująca świadomość możliwości zapobiegania zaburzeniom depresyjnym przez wczesne podjęcie działań profilaktycznych, skierowana do mieszkańców Małopolski.

2. Organizacja modelowego zespołu doradców, psychologów i psychiatrów wyspecjalizowanych w udzielaniu porad profilaktycznych, uwzględniających wszystkie elementy czynników ryzyka wymienionych w badaniach naukowych dotyczących profilaktyki depresji (x.xx. Iacoviello B.M. et al., 2010).

3. Opracowanie praktycznych rozwiązań (zalecenia profilaktyczne dla pięciu obszarów objętych kwestionariuszem Q-LES-Q) w celu uruchomienia zasobów, wzmacniania zachowań prozdrowotnych i uzupełniania deficytów osób korzystających z programu profilaktycznego.

4. Przeprowadzenie i ocena 400 – 550 porad profilaktycznych w grupie zakwalifikowanej do programu profilaktycznego.

5. Identyfikacja subklinicznych objawów depresji i czynników ryzyka depresji u osób z grupy ryzyka zidentyfikowanych w toku prowadzenia programu profilaktycznego, w celu podjęcia działań profilaktycznych, niedopuszczających do rozwinięcia się depresji pełnoobjawowej.

Oczekiwane efekty i mierniki efektywności programu

Ad 1) Efektem przeprowadzonej kampanii będzie rekrutacja uczestników do programu, to znaczy osób spełniających kryteria kwalifikacji, mogących skorzystać z porady profilaktycznej.

Ad 2) Powstanie procedury badania profilaktycznego oraz przygotowanie do jej przeprowadzenia przez doradców (lay councellor) oceniane będzie ankietami uczestników. Zespół doradców zostanie przygotowany w drodze szkolenia i poddany fachowemu nadzorowi (superwizji).

Ad 3) Powstanie materiałów psychoedukacyjnych, zawierających szczegółowe informacje, które ułatwią uczestnikom programu korzystanie z zasobów województwa małopolskiego w zakresie usług i aktywności o charakterze profilaktycznym w odniesieniu do zaburzeń depresyjnych.

Ad 4+5) Raporty statystyczne, dotyczące poszczególnych składników realizacji programu, pozwalające na ocenę efektu porady profilaktycznej – zarówno w odniesieniu do subiektywnego odbioru spotkania przez każdego uczestnika programu, jak i faktycznego jej wpływu długoterminowego, w badaniu prospektywnym, oceniajacym częstość występowania depresji i objawów subklinicznych w populacji uczestników programu.

3. ADRESACI PROGAMU – POPULACJA DOCELOWA PROGRAMU PROFILAKTYKI DEPRESJI

3.1 Populacja objęta badaniem

a) Wszyscy mieszkańcy Małopolski

Według stanu na dzień 31 grudnia 2010 r., w województwie małopolskim mieszka 3 310 100

Małopolan, w tym 1 604 000 (48,5%) mężczyzn i 1 706 100 (51,5%) kobiet. W porównaniu do roku 2009 liczba ludności wzrosła o 11 830 (0,4%) osoby. Do powszechnego użytku zostanie oddana strona internetowa oraz informacje w powszechnie dostępnych mediach (wkładka do gazety, spot w lokalnej TV). W ten sposób świadomość społeczna i pewne wyczulenie na zwiastunowe, prodromalne objawy przeddepresyjne oraz pewne subkliniczne objawy resztkowe depresji ulegnie zwiększeniu.

b) Grupa zwiększonego ryzyka

Według danych za 2010 r. w województwie małopolskim było leczonych 131 544 osób z zaburzeniami psychicznymi tj. 4,0 % mieszkańców całego województwa. Wśród leczonych ogółem 15 446 (11,7%) pacjentów stanowiły osoby w wieku 0-18 lat. Odnotowano 33 374

(25,3%) osób leczonych po raz pierwszy, w tym 6 502 (19,5%) osób w wieku 0-18 lat. W porównaniu z rokiem 2009, liczba leczonych ogółem spadła o 3 627 (2,7%) osoby. Liczba leczonych po raz pierwszy wzrosła o 1 269 (3,95%) osoby. Liczba mężczyzn leczonych z powodu choroby psychicznej wyniosła 54 817 (41,7 %), a liczba osób leczonych z zaburzeniami

psychicznymi zamieszkałych na obszarze wiejskim kształtowała się na poziomie 48 995. W 2010 roku objęto opieką czynną w poradniach zdrowia psychicznego 35 168 (26,8%) pacjentów. Jak wynika z danych, w ostatnich latach liczba leczonych w poradniach zdrowia psychicznego ciągle wzrasta, a najczęstszą przyczyną leczenia w ww. poradniach są zaburzenia nerwicowe związane ze stresem i somatoformiczne – 36 409 (28,7%) przypadków.

Daje to obraz względnie bardzo niskiej zgłaszalności do publicznych placówek ochrony zdrowia psychicznego. W świetle danych epidemiologicznych można ostrożnie przyjąć, że liczba osób zagrożonych wystąpieniem depresji lub mających objawy zwiastunowe predystynujące do wystapienia klinicznych objawów choroby jest co najmniej kilka razy większa, niż leczonych.

c) Grupa objęta programem pilotażowym

Do programu pilotażowego profilaktyki depresji zostaną zakwalifikowane osoby w wieku 18-60 lat, które zgłoszą się do jednostki wykonawczej oraz po wstępnej ocenia wykonają zestaw testów.

Kryteria wyłączające to:

1. Pozostawanie w leczeniu z powodu zaburzeń psychicznych z kręgu F00 – F39

2. Hospitalizacja psychiatryczna lub przebyte zaburzenia depresyjne (F30 – F39) w ciągu minionych 5 lat

3. Osoby zdrowe, u których nie stwierdzono żadnych widocznych czynników ryzyka ani wstępnych, zwiastunowych objawów depresji

Osoby zakwalifikowane do programu to mieszkańcy Małopolski, którzy mają subkliniczne objawy depresji (subtreshold depressions) lub objawy zwiastunowe depresji a nie podlegają kryteriom wyłączenia z programu pilotażowego. Obszary ryzyka zostaną ustalone w 30-minutowym badaniu wstępnym prowadzonym przez doradcę (lay councellor) i nadzorowanym/superwizowanym przez specjalistę psychiatrę i/lub specjalistę psychologii klinicznej. W badaniu zostaną użyte pytania screeningowe zalecane w kryteriach NICE (NICE, Xxxxxxx i Arrol, British Medical Journal 2012) i pogłębione o „Kwestionariusz Jakości Życia Dotyczący Radości i Zadowolenia” (Q-LES-Q). Osoby, które byłyby diagnozowane jako depresyjne mogą być na tym etapie wyłączone z pilotażu i skierowane do leczenia, z możliwością dodatkowego użycia specyficznych testów potwierdzających aktualną obecność klinicznych objawów depresyjnych.

3.2 Tryb zgłoszeń do programu

1. Uzyskanie informacji na temat programu za pośrednictwem:

a. strony internetowej, zawierającej opis założeń i celów programu, kryteriów uczestnictwa, oraz umożliwiającej kontakt z organizatorami (telefonicznie w wyznaczonych godzinach, przez e-mail);

b. spotu w TV Kraków lub wkładki do jednej z popularnych gazet codziennych;

c. folderu dostarczonego do poradni, lekarzy POZ i innych ośrodków leczniczych, gdzie pożądane są informacje o programie profilaktycznym.

2. Rejestracja poprzez stronę internetową, umożliwiającą:

a. założenie indywidualnego konta (imiennego lub anonimowego);

b. udzielenie odpowiedzi na wstępne pytania, pozwalające ocenić, czy dana osoba kwalifikuje się do udziału w programie;

c. ustalenie terminu spotkania z konsultantem przez automatyczny system rezerwacji;

3. Ewentualnie – ustalenie terminu spotkania telefonicznie, za pośrednictwem konsultanta, który wprowadzi dane rejestracyjne uczestnika w systemie internetowym

4. Potwierdzenie terminu spotkania telefonicznie.

4. ORGANIZACJA PROGRAMU

Realizacja programu obejmuje następujące działania:

1. Rozpowszechnienie informacji na temat możliwości:

a. zapobiegania rozwoju zaburzenia depresyjnego u osób z grupy ryzyka jego wystąpienia (cel społeczny),

b. uczestnictwa w spotkaniu konsultacyjnym diagnostyczno-edukacyjnym (cel indywidualny).

2. Utworzenie centrum informacyjnego, którego głównym składnikiem będzie

a. Strona internetowa programu, zawierająca:

i. moduł informacyjny, w tym:

1. opis założeń programu

2. wiadomości na temat profilaktyki zaburzeń depresyjnych

ii. moduł kont indywidualnych z możliwością automatycznego ustalania terminu spotkania z konsultantem

b. Zestaw drukowanych materiałów psychoedukacyjnych, których celem będzie:

i. Otrzymanie przez uczestnika konkretnej i trwałej informacji profilowanej, dotyczącej obszarów funkcjonowania, które mają znaczenie protekcyjne w stosunku do powstawania zaburzeń depresyjnych

ii. Utrzymanie efektu porady psychoedukacyjnej i zwiększenie motywacji do wykorzystania otrzymanych informacji i porad

3. Przygotowanie modelu profilowanego spotkania konsultacyjnego, obejmujące:

a. opracowanie procedury prowadzenia spotkania przez konsultanta

b. przygotowanie zestawu narzędzi diagnostycznych

c. sformułowanie zaleceń związanych z poszczególnymi obszarami czynników ryzyka zaburzeń depresyjnych i budowaniem potencjału zdrowotnego

4. Przeprowadzenie rekrutacji i szkolenia konsultantów:

a. zbudowanie zespołu konsultantów, ze wstępną oceną kwalifikacji osobowościowych i merytorycznych – 2-5 osób z wykształceniem psychologicznym lub medycznym, ew. w ostatnich latach studiów psychologicznych lub medycznych

b. przeszkolenie zespołu w prowadzenia konsultacji według opracowanego modelu spotkania konsultacyjnego

c. wstępna ewaluacja realizacji procedury konsultacji (przeprowadzenie symulowanego spotkania)

5. Skonstruowanie i podpisanie umów z wykonawcami programu, realizacja wynagrodzeń według wykonanej pracy, rozliczanej na podstawie liczby wykonanych konsultacji (konsultanci) oraz godzin spotkań szkoleniowych i superwizyjnych (specjaliści)

6. Organizacja i przeprowadzenie 400 konsultacji indywidualnych:

a. Opracowanie terminarza spotkań i organizacja pracy zespołu z wykorzystaniem strony internetowej programu (w tym automatycznego systemu rejestracji)

b. Opracowanie sposobu komunikacji zespołu konsultantów, umożliwiającego spotkania kontrolne zespołu, wymianę informacji, zastępstwa w razie sytuacji losowych.

c. Przeprowadzenie przez przeszkolonych konsultantów indywidualnych spotkań z uczestnikami programu, które obejmują:

i. Część wstępną

1. Nawiązanie kontaktu i przekazanie podstawowych informacji na temat profilaktyki zaburzeń depresyjnych

2. Zebranie wstępnych danych socjodemograficznych

3. Zebranie informacji potencjalnie wykluczających z programu

ii. W przypadku stwierdzenia kryteriów wykluczających z programu:

1. Przekazanie informacji o możliwości uzyskania porady specjalistycznej i/lub leczenia psychiatrycznego.

iii. Część diagnostyczną - podstawową

1. Ustrukturowany wywiad dotyczący prodromalnych i subklinicznych objawów depresji oraz czynników ryzyka związanych ze stylem życia i przeżywania.

2. Wykorzystanie narzędzi badawczo-diagnostycznych – testów psychologicznych wypełnianych przez konsultanta (Kwestionariusz Jakości Życia Dotyczący Radości i Zadowolenia), omówienie wyników.

iv. W przypadku stwierdzenia u danej osoby czynników wysokiego ryzyka wystąpienia depresji – umówienie na konsultację specjalistyczną

v. Część psychoedukacyjną w zakresie:

1. zachowań prozdrowotnych i możliwości zmian w stylu życia chroniących przed depresją

2. rozpoznawania u siebie prodromalnych objawów depresji, które powinny skłaniać do zasięgnięcia porady u specjalisty

3. form leczenia psychiatrycznego (w tym psychoterapii)

vi. Przekazanie i omówienie materiałów drukowanych dotyczących wdrażania zmian w stylu życia, stanowiących czynnik protekcyjny w odniesieniu do rozwoju depresji.

7. Przeprowadzenie około 150 konsultacji specjalistycznych, jako drugiego spotkania w grupie osób podwyższonego ryzyka (specjalista psychiatra lub psycholog):

a. Część diagnostyczna poszerzona – (x.xx. wykonanie Kwestionariusza Objawowego oraz Skali Depresji Hamiltona). Omówienie wyników i wyodrębnienie czynników potencjalnie zagrażających wystąpieniem epizodu depresji oraz możliwych do zrealizowania działań profilaktycznych.

b. Psychoedukacja mająca na celu demitologizację leczenia psychiatrycznego i obniżenie poziomu lęku przed skorzystaniem z porady psychiatrycznej oraz skrótowa psychoedukacja w zakresie przyczyn, objawów i form leczenia zaburzeń depresyjnych.

c. Przekazanie informacji o możliwości uzyskania porady specjalistycznej i/lub leczenia psychiatrycznego.

8. Nadzór merytoryczny pracy konsultantów przez specjalistę psychiatrę wyznaczonego przez kierownika programu, obejmujący:

a. analizę pojedynczych przypadków

b. analizę materiału pochodzącego z narzędzi diagnostycznych

c. doskonalenie warsztatu psychoedukacyjnego

d. prowadzenie spotkań zespołu konsultantów i superwizji indywidualnej

9. Magazynowanie i przetwarzanie informacji związanych z realizacją programu:

a. Opisu profilu uczestników według ustrukturowanego wywiadu

b. Wyników testowych narzędzi diagnostycznych

c. Przeprowadzenie analizy statystycznej uzyskanych danych i opracowanie interpretacji wyników.

Istnieją niezbite dowody naukowe, że interwencje profilaktyczne są w stanie zapobiegać rozwojowi depresji (Merry SN, Xxxxxxx SE, Xxx GR, Xxxxxxxxx-Xxxxxxx X, Xxx JJ, XxXxxxxx

H. 2011). Interwencje psychospołeczne stosowane w populacji zagrożonej rozwojem depresji lub z subdepresyjnymi objawami depresji, dają statystycznie istotne efekty w postaci redukcji zachorowań. Jest to podstawą do wdrażania planowych działań, na przykład w populacji osób starszych (Xxxxxxx AK, Schierenbeck I, Xxxxxxxx X. 2011). Ustalono wzajemne powiązania między otyłością a rozwojem depresji. Udowodniono, że depresja sprzyja, czy też jest jednym z powodów rozwoju otyłości (Xxxxxxx FS, de Wit LM, Bouvy PF, Xxxxxxx T, Xxxxxxxx X, Xxxxxxx BW, Xxxxxx FG., 2010). Są dowody, że efekty działań profilaktycznych są trwałe i utrzymują się po okresie jednego roku od zastosowania interwencji typu edukacyjno- psychoterapeutycznego (Xxxxxxxxxx SM, Xxxxxxx JE, Xxx ES., 2009). Zastosowanie interwencji edukacyjnych jest skuteczne, a w porównaniu z psychoterapią nie mniej efektywne, co zostało udowodnione w ponad 25 programach profilaktycznych, prowadzonych od ponad 30 lat (Xxxxxxxx X, Xxxxx RF, Xxxxxx GN, Xxxxxxxxx PM., 2009). Profilaktyka prowadzona w miejscu pracy przynosi istotną statystycznie redukcję objawów depresyjnych i lękowych (Xxxxxx X, Xxxxxxxxx K, Xxxxxx F., 2009). Obecnie trwają zaawansowane prace dotyczące wdrażania porad profilaktycznych w celu zapobiegania pojawianiu się nowych przypadków depresji (Xxxxxxxx X, xxx Xxxxxxx A, Xxxx F, Xxxxxxxxxxxx C, Xxxxxxx A., 2008). Udowodniono w sposób niezbity, że interwencje edukacyjne i porady dotyczące stylu życia zapobiegają rozwojowi depresji związanej z przebiegiem wielu chorób ogólnych (Xxxxxxxxxx K, Xxxxxxxx PC.,2005).

5. KOSZTY

1. Koszty stałe

a. Promocja programu

b. Utworzenie strony internetowej

i. Założenia, forma i treść organizacyjna

ii. Treść merytoryczna

iii. Oprogramowanie

1. moduł informacyjny

2. moduł rejestracji

3. moduł przetwarzania wyników

4. moduł korespondencji

c. Przygotowanie merytoryczne składników programu

i. Opracowanie procedur i struktury konsultacji

ii. Opracowanie materiałów psychoedukacyjnych

iii. Rekrutacja i szkolenie zespołu konsultantów

d. Przygotowanie techniczne

i. Opracowanie i podpisanie umów z wykonawcami

ii. Wydruk materiałów psychoedukacyjnych

iii. Wydruk narzędzi diagnostycznych

e. Ewaluacja programu

i. Opracowanie metodologii monitorowania i ewaluacji programu

ii. Przygotowanie bazy danych i wprowadzanie uzyskanych wyników

iii. Statystyczna analiza uzyskanych danych

iv. Interpretacja wyników w postaci raportów okresowych

2. Koszty zależne od liczby uczestników, powtarzalne w czasie

a. Utrzymywanie strony internetowej (w skali roku)

i. Serwer

ii. Domena internetowa

iii. Administracja i konserwacja strony internetowej, backup

b. Organizacja pracy konsultantów i realizacji spotkań wg terminarza konsultacji, w tym obsługa strony internetowej (office-end), dostępność telefoniczna, obsługa poczty e-mail i realizacja płatności – ok. 2h pracy na 5 konsultacji.

c. Przeprowadzenie 1 konsultacji i opracowanie danych przez konsultanta (ok. 1h pracy)

d. Przeprowadzenie 1 konsultacji specjalistycznej i opracowanie danych przez konsultanta (ok. 1h pracy)

e. Nadzór merytoryczny i superwizja konsultantów (1h specjalisty na 4 konsultacje)

f. Magazynowanie i przetwarzanie danych (1h specjalisty na 10 konsultacji)

g. Koszty wynajmu - koszty korzystania z lokali i sprzętu w czasie konsultacji i spotkań roboczych zespołu oraz superwizji

6. MONITOROWANIE I EWALUACJA

• Ocena zgłaszalności uczestników programu, w tym:

o Osoby zgłaszające się, a nie spełniające kryteriów

o Osoby spełniające kryteria objęcia programem profilaktycznym

• Ewaluacja przez uczestników:

1. Bezpośrednio po spotkaniu konsultacyjnym każdy uczestnik programu otrzymuje drogą internetową krótką ankietę, w której ocenia między innymi:

a. Kompetencje konsultanta

b. Satysfakcję ze spotkania

c. Przydatność spotkania w zakresie potencjalnego wpływu na swoje zdrowie psychiczne

Uczestnik otrzymuje także informację o planowanym kontakcie drogą internetową w celu ewaluacji długotrwałych efektów spotkania edukacyjnego

2. W kolejnych okresach ewaluacji (po 1, 6, 12 i 24 miesiącach) uczestnik otrzymuje drogą internetową kolejne ankiety, zawierające pytania przesiewowe, odpowiadające wstępnej kwalifikacji do programu oraz możliwość odniesienia się do długoterminowych skutków konsultacji

• Monitorowanie i ewaluacja pracy konsultantów:

1. Spotkania specjalisty - indywidualne i z zespołem konsultantów, mające na celu ocenę realizacji procedur ustalonych w modelu spotkania konsultacyjnego

2. Opracowanie wyników ankiet od uczestników w odniesieniu do pracy poszczególnych konsultantów

• Monitorowanie krótko- i długoterminowych efektów profilaktycznych spotkań konsultacyjny na podstawie analizy wyników ankiet otrzymywanych drogą internetową od uczestników programu ( Instytut Psychologii Stosowanej UJ).

• Analiza statystyczna wyników uzyskanych po przeprowadzeniu 50% oraz 100% założonych konsultacji, a następnie analiza wyników uzyskanych z ankiet ewaluacyjnych w kolejnych okresach badania (po 1, 6, 12 i 24 miesiącach) – Instytut Psychologii Stosowanej UJ.

7.OKRES REALIZACJI PROGRAMU

Rok 2012 – przygotowanie założeń programu, przeszkolenie konsultantów, promocja program

Lata 2013-2018 – realizacja programu

Bibliografia

1. Xxxxxxx G, Xxxxxxxxx C, Xxxxxxxxx K, Xxxxx J, Xxxxxxx X. Utilising survey data to inform public policy: comparison of the cost-effectiveness of treatment of 10 mental disorders. Br J Psychiatry. 2004

2. Xxxxxxxxxx SM, Xxxxxxx JE, Xxx ES. A meta-analytic review of the Penn Resiliency Program's effect on depressive symptoms. J Consult Clin Psychol. 2009 Dec;77(6):1042-54.

3. Xxxxx X. Xxxxxxxxxx, Ph.X., Xxxxxx X. Alloy, Ph.X., Xxx X. Xxxxxxxx, Ph.X., Xxxxx X. Xxxx, X.X.; Temple UniversityThe Early Course of Depression: A Longitudinal Investigation of Prodromal Symptoms and Their Relation to the Symptomatic Course of Depressive Episodes. J Abnorm Psychol. 2010 August; 119(3): 459–467.

4. Xxxxxxxx X, Xxxxx RF, Xxxxxx GN, Xxxxxxxxx PM. Psychoeducational treatment and prevention of depression: the "Coping with Depression" course thirty years later. Clin Psychol Rev. 2009 Jul;29(5):449-58. Epub 2009 Apr 18. Review.

5. Xxxxxxxx X, PhD; Xxxxxxx X. X. Xxxxxxx, MD, PhD; Xxxxxxx X. Xxxxxxxx, MD, Preventing depression a global priority. JAMA. 2012;307(10):1033-1034. doi:10.1001/jama.2012.271

6. Xxxx, X. X. and X. Xxxxxxx (2007). "Prodromal stage of major depression." Early Interv Psychiatry 1(1): 9-18.

7. Xxxxxxx AK, Xxxxxxxxxxxx I, Xxxxxxxx X. Psychosocial interventions for the prevention of depression in older adults: systematic review and meta-analysis. J Aging Health. 2011 Apr;23(3):387-416. Epub 2010 Oct 8. Review.

8. Xxxxxxx FS, de Wit LM, Bouvy PF, Xxxxxxx T, Xxxxxxxx X, Xxxxxxx BW, Xxxxxx FG. Overweight, obesity, and depression: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Arch Gen Psychiatry. 2010 Mar;67(3):220-9. Review.

9. Małopolski Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2011- 2015, Kraków 2011 Pod redakcją: Xxxxx Xxxxxxxxxxxxxxx, Xxxxx Xxxxx-Xxxxx, Agaty Komisarz, Xxxxxx Xxxxxxxx-Xxxxxxx, Agnieszki Markielowskiej, Xxxxxxx Xxxxx

Opracowanie – Zespół w składzie: Xxxxxxxx Xxxxx (przewodniczący Zespołu), Xxxxx Xxxxx-Xxxxx, Xxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxxxxxx Xxxxxx – Ballada, Xxxxxx Xxxxx, Xxxxxxx Xxxx, Xxxxxxx Xxxxxx-Xxxx

10. Xxxxx SN, Xxxxxxx SE, Xxx GR, Xxxxxxxxx-Xxxxxxx X, Xxx JJ, XxXxxxxx X. Psychological and educational interventions for preventing depression in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2011 Dec 7;(12):CD003380. Review.

11. Perlis, M. L., X. X. Xxxxx, et al. (1997). "Self-reported sleep disturbance as a prodromal symptom in recurrent depression." J Affect Disord 42(2-3): 209-212.

12. Xxxxx, X. X., X. Xxxxxxxxxxx, et al. (2012). "Detection of prodromal symptoms of relapse in mania & unipolar depression by relatives & patients." Indian J Med Res 135: 177-183.

13. Xxxxxx X, Xxxxxxxxx K, Xxxxxx F. Meta-analysis of the effects of health promotion intervention in the workplace on depression and anxiety symptoms. Scand J Work Environ Health. 2009 Xxx;35(1):7-18. Epub 2008 Dec 9. Review.

14. Xxxxxxxx X, xxx Xxxxxxx A, Xxxx F, Xxxxxxxxxxxx C, Xxxxxxx X. Preventing the onset of depressive disorders: a meta-analytic review of psychological interventions. Am J Psychiatry. 2008 Oct;165(10):1272-80. Epub 2008 Sep 2.

15. Xxxxxxxxxx K, Xxxxxxxx PC. Physical activity for secondary prevention of disease. Systematic reviews of randomised clinical trials. Dan Med Bull. 2005 May;52(2):90-4. prevention programmes. Meta- analysis.

Materiał dodatkowy zgodnie z uwagami zawartymi w opinii Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 98/2013 z dnia 15 kwietnia 2013 roku oraz po przeprowadzeniu pilotażu programu .

Odpowiedź konsultanta wojewódzkiego w dziedzinie psychiatrii dr n. xxx. Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxxxx na opinię Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 98/2013 z dnia 14 kwietnia 2013 o programie "Profilaktyka depresjii rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego – program edukacyjny dla województwa małopolskiego"

Pan Prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych wydał negatywną opinię w sprawie programu edukacyjnego. Uzasadnieniem negatywnej opinii ma być "nieudokumentowana skuteczność" programów, a w szczególności "interwencji" używanych w programie. Podniesiona jest też sprawa "braku właściwego opisu grupy docelowej".

Uzasadnienie krytyki opinii Agencji Oceny Technologii Medycznych – uwagi ogólne

Zarzut braku skuteczności programów profilaktyki depresji jest niezgodny z powszechnie dostępnymi danymi, zgromadzonymi przez szereg badaczy w szeregu publikacji (vide spis literatury). W ostatnich piętnastu latach w szeregu programów i metaanaliz udowodniono niezbicie, że programy profilaktyki depresji są skuteczne dla dzieci i młodzieży, osób starszych, osób chorujących na różne schorzenia somatyczne oraz dla osób z grupy zwiększonego ryzyka zachorowania na depresję. Dane epidemiologiczne i statystyki osób już leczonych wskazują, że jest to duża grupa ludzi, a jej liczebność, niestety, stale wzrasta. Podobnie jak inne programy, które już zostały z powodzeniem przeprowadzone, tak i ten program zakłada dotarcie do osób ze zwiększonym ryzykiem zachorowania. Skutkiem edukacji ma być obudzenie świadomości ryzyka depresji i podjęcie środków zaradczych, dostarczonych w poradzie profilaktycznej (vide przebieg porady profilaktycznej zał. 1).

Szczegółowa metaanaliza Cujpersa i van Stratena (Xxxxxxxx, P., A. xxx Xxxxxxx, et al., 2008) wykazała, że jest możliwe zapobieżenie wystąpienia pierwszorazowej depresji (NNT = 22). Jest to możliwe w populacji ogólnej, w różnych populacjach docelowych oraz – co jest niezwykle istotnie – niezależnie od typu interwencji. Statystycznie istotna skuteczność interwencji profilaktycznych potwierdza się w wielu metaanalizach. Autorzy podkreślają wagę tych wyników. Profilaktyka depresji ma się stać ważną dziedziną zapobiegania ciężarowi leczenia depresji, jaki będzie obciążeniem nie do udźwignięcia w nadchodzących latach. Inne doniesienia podnoszą istotną rolę konstrukcji programu, kontroli jakości dostarczonej usługi oraz samego wykonawcy, który powinien być podmiotem świadczącym

usługi lecznicze. Nadmienić tu można, że Szpital im. dr X. Xxxxxxxxxxx jest właśnie podmiotem świadczącym szeroką gamę usług leczniczych i jest w stanie stworzyć zaplecze dla programu profilaktycznego. Szereg danych wskazuje na skuteczność programów profilaktycznych w redukcji zachowań autoagresywnych i samobójczych. Miałoby się to wiązać z redukcją psychologicznych i finansowych obciążeń związanych ze zmniejszeniem się tego typu niepożądanych wydarzeń.

Podobne uwagi dotyczą pacjentów już chorujących, a nie mających świadomości swoich zaburzeń depresyjnych. Dygresja ta dotyczy faktu braku świadomości problemu, braku umiejętności "dbania o siebie". Stąd edukacja o odporności, podatności na czynniki depresjogenne i możliwych rozwiązaniach dostarczana przez sam fakt wykonania testu odporności i podatności dostępnego w zestawie porady profilaktycznej ma istotne znaczenie (vide załacznik 2.).

Docelową grupę uczestników programu stanowią osoby:

– powyżej 18 roku życia będące mieszkańcami województwa małopolskiego,

– zainteresowane rozwiązaniem swoich problemów, które są obciążające (chcące "wyprzedzić smutek") ale nie chorujące aktualnie i nie pozostające w leczeniu.

Program ma więc charakter profilaktyki pierwotnej – zmniejszającej ryzyko zachorowania osób zdrowych, które mogą zachorować na depresję w przyszłości. Stanowi w związku z tym interwencję z obszaru dla promocji zdrowia. Mimo, że program adresowany jest do osób chcących i mających możliwości rozwiązania swoich problemów przy pomocy porady profilaktycznej, osoby już chorujące i będące w leczeniu nie będą odsyłane bez jednorazowej porady. Powodem takiego postępowania jest identyfikacja zasobów prozdrowotnych w ramach porady i zwiększenie odporności psychicznej (resilience) oraz chęć edukowania jak największej liczby osób i rozszerzania w ten sposób w województwie małopolskim kultury antydepresyjnej.

Wyniki przeprowadzonego pilotażu pokazują, że jednorazowo przeprowadzona porada ma, lub co najmniej może mieć, wpływ na poziom depresyjności i zasobów/odporności uczestników porady. Wskazują na to wstępne wyniki analiz (vide zał. 3). Poziom depresji w porównaniu dwóch grup osób: w drugim badaniu poziom depresji jest niższy niż osób badanych w pierwszym badaniu (po miesiącu od konsultacji). Analizując osoby, które wzięły udział w drugiej konsultacji obserwuje się statystycznie istotnie niższy poziom depresji w

stosunku do poziomu depresji jaki u nich wystąpił w trakcie pierwszej konsultacji. Obserwuje się że obszary zadowolenia zwiększyły się w 3 przypadkach: nastąpił wzrost pamięci i skupienia uwagi, oraz kontakty z rodziną, obserwuje się także tendencję wzrostu swoich zdolności do radzenia sobie z codziennymi sprawami.

U jednej czwartej uczestników porady profilaktycznej, po jednorazowej poradzie zaobserwowano istotne korzyści. Jeśli dane te potwierdzą się na większej grupie uczestników, można by mówić o skutecznym narzędziu profilaktycznym, które po jednorazowym zastosowaniu może zmniejszyć depresyjność, a nawet zapobiec zachorowaniu u części osób będących pod wpływem czynników ryzyka.

Uzasadnienie krytyki opinii Agencji Oceny Technologii Medycznych – uwagi techniczne

Uwagi odnośnie wczesnego wykrywania depresji :

● "nie rekomenduje się wykrywania depresji w ogólnej populacji osób dorosłych "

W ramach proponowanego programu nie wykrywamy depresji w populacji ogólnej (czyli nie "szukamy chorych", żeby ich później leczyć) ale zwiększamy świadomość prozdrowotną poprzez informacje na stronie internetowej i w mediach społecznościowych. Z co najmniej

10.000 osób, które zostały zarejestrowane jako odbiorcy informacji zgłosiło się 100, przyjętych zostało 75 osób. Te osoby zgłosiły się w wyniku wstępnej autodiagnozy, dokonanej przez samych zainteresowanych przy pomocy testu dwóch pytań (TDP) dostępnego na stronie programu i prostego w wykonaniu. Odpowiedź na dwa pytania generuje podpowiedź skorzystania – lub braku takiej potrzeby - z właściwej porady profilaktycznej u konsultanta programu. Osoby chore lub już korzystające z leczenia są zniechęcane do udziału w poradzie. Porada jest przeznaczona dla osób przeciążonych, z problemami ale zdrowych. Czyli oferta jest zaprojektowana jako stricte profilaktyczna.

● "screening w kierunku depresji powinien być prowadzony w grupie osób dorosłych cierpiących na przewlekłe choroby somatyczne (m. in. nadciśnienie tętnicze) a także u osób z zaburzeniami psychicznymi w historii choroby"

Jak odpowiedziano powyżej celem programu nie jest prowadzenie screeningu w kierunku

depresji. Idealnym uczestnikiem programu jest osoba zafrasowana, z problemami, nie lecząca się. A idealnym efektem porady jest fakt, że ta osoba nie zachoruje i nie będzie się musiała leczyć przez co najmniej rok. Po roku czasu poradę można/ należałoby powtórzyć. W małopolskim programie profilaktycznym funkcję wzmacniania efektu profilaktycznego pełni kontrola wyników porady (follow up) przeprowadzana po 1 i po 6 miesiącach od przeprowadzenie porady profilaktycznej.

● Przyjmujemy sugestię dotycząca wprowadzenia kwestionariusza obiektywizującego stan zdrowia osób zgłaszających się na poradę profilaktyczną. Do porady dołączony zostanie kwestionariusz HS 20. Jest on bardziej szczegółowy, niż proponowany przez recenzenta kwestionariusz PHQ-9.

● "opis programu jest niewystarczający, aby w sposób rzetelny można było dokonać oceny projektu programu zdrowotnego"

Załączamy schemat porad oraz kwestionariusze używane do porady (zał.1 + zał. 2)

Bibliografia

1. Xxxxxxxxxx S., X., Xxxxxx X., X., Xxx X., S., (2009). A Meta-Analytic Review of the Penn Resiliency Program’s Effect on Depressive Symptoms. Journal of Consulting and Clinical Psychology. Vol. 77, No. 6, 1042– 1054.

2. Xxxxx, X., X. Xxxx, et al. (2009). A meta-analytic review of depression prevention programs for children and adolescents: factors that predict magnitude of intervention effects. J Consult Clin Psychol 77(3): 486-503.

3. Xxxx, X. X. and X. Xxxxxxxxxxx (2007). Australian school-based prevention and early intervention programs for anxiety and depression: a systematic review. Med J Aust 186(6): 305-308.

4. Xxxxx A., B., et. al. (2012) Collaborative care to improve the management of depressive disorders: a community guide systematic review and meta-analysis. Am J Prev Med; 42(5):525–538.

5. Xxxxxxxx Xxx Xxxxxxx and Xxx Xxxxxxx. (2007) Effective interventions for the prevention and treatment of depression in adolescent girls. A review of relevant research.

6. Xxxx-Xxxxxx, X., X. Xxxxxx, et al. (2003). Predictors of efficacy in depression prevention programmes. Meta- analysis. Br J Psychiatry 183: 384-397.

7. Xxxxxxxx, X., X. xxx Xxxxxxx, et al. (2008). Preventing the onset of depressive disorders: a meta-analytic review of psychological interventions. Am J Psychiatry 165(10): 1272-1280.

8. Psychosocial interventions for the promotion of mental health and the prevention of depression among older adults

9. Xxxxxxxx, J. L. and X. Xxxxxx (2006). The prevention of depressive symptoms in children and adolescents: A meta-analytic review. J Consult Clin Psychol 74(3): 401-415.

10. Xxxxxxx G, Xxxxxxxxx C, Xxxxxxxxx K, Xxxxx J, Xxxxxxx X. Utilising survey data to inform public policy: comparison of the cost-effectiveness of treatment of 10 mental disorders. Br J Psychiatry. 2004

11. Xxxxxxxxxx SM, Xxxxxxx JE, Xxx ES. A meta-analytic review of the Penn Resiliency Program's effect on depressive symptoms. J Consult Clin Psychol. 2009 Dec;77(6):1042-54.

12. Xxxxx X. Xxxxxxxxxx, Ph.X., Xxxxxx X. Alloy, Ph.X., Xxx X. Xxxxxxxx, Ph.X., Xxxxx X. Xxxx, X.X.; Temple UniversityThe Early Course of Depression: A Longitudinal Investigation of Prodromal Symptoms and Their Relation to the Symptomatic Course of Depressive Episodes. J Abnorm Psychol. 2010 August; 119(3): 459–467.

13. Xxxxxxxx X, Xxxxx RF, Xxxxxx GN, Xxxxxxxxx PM. Psychoeducational treatment and prevention of depression: the "Coping with Depression" course thirty years later. Clin Psychol Rev. 2009 Jul;29(5):449-58. Epub 2009 Apr 18. Review.

14. Xxxxxxxx X, PhD; Xxxxxxx X. X. Xxxxxxx, MD, PhD; Xxxxxxx X. Xxxxxxxx, MD, Preventing depression a global priority. JAMA. 2012;307(10):1033-1034. doi:10.1001/jama.2012.271

15. Xxxx, X. X. and X. Xxxxxxx (2007). "Prodromal stage of major depression." Early Interv Psychiatry 1(1): 9- 18.

16. Xxxxxxx AK, Xxxxxxxxxxxx I, Xxxxxxxx X. Psychosocial interventions for the prevention of depression in older adults: systematic review and meta-analysis. J Aging Health. 2011 Apr;23(3):387-416. Epub 2010 Oct 8. Review.

17. Xxxxxxx FS, de Wit LM, Bouvy PF, Xxxxxxx T, Xxxxxxxx X, Xxxxxxx BW, Xxxxxx FG. Overweight, obesity, and depression: a systematic review and meta-analysis of longitudinal studies. Arch Gen Psychiatry. 2010 Mar;67(3):220-9. Review.

18. Xxxxx SN, Xxxxxxx SE, Xxx GR, Xxxxxxxxx-Xxxxxxx X, Xxx JJ, XxXxxxxx X. Psychological and educational interventions for preventing depression in children and adolescents. Cochrane Database Syst Rev. 2011 Dec 7;(12):CD003380. Review.

19. Perlis, M. L., X. X. Xxxxx, et al. (1997). "Self-reported sleep disturbance as a prodromal symptom in recurrent depression." J Affect Disord 42(2-3): 209-212.

20. Xxxxx, X. X., X. Xxxxxxxxxxx, et al. (2012). Detection of prodromal symptoms of relapse in mania & unipolar depression by relatives & patients. Indian J Med Res 135: 177-183.

21. Xxxxxx X, Xxxxxxxxx K, Xxxxxx F. Meta-analysis of the effects of health promotion intervention in the workplace on depression and anxiety symptoms. Scand J Work Environ Health. 2009 Xxx;35(1):7-18. Epub 2008 Dec 9. Review.

22. Xxxxxxxx X, xxx Xxxxxxx A, Xxxx F, Xxxxxxxxxxxx C, Xxxxxxx X. Preventing the onset of depressive disorders: a meta-analytic review of psychological interventions. Am J Psychiatry. 2008 Oct;165(10):1272-80. Epub 2008 Sep 2.

23. Xxxxxxxxxx K, Xxxxxxxx PC. Physical activity for secondary prevention of disease. Systematic reviews of randomised clinical trials. Dan Med Bull. 2005 May;52(2):90-4. prevention programmes. Meta-analysis.

Załącznik nr 1 do Programu "Profilaktyka depresji rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego – program edukacyjny dla województwa małopolskiego"

PROCEDURA PORADY PROFILAKTYCZNEJ

Małopolski Program Profilaktyki Depresji „Wyprzedzić smutek”

1. Przedstawienie się i prośba o zgodę na zapisanie danych osobowych i adresu/maila/telefonu

• Ankieta demograficzno-chorobowa

W przypadku wskazanau przez uczestnika, że jest w trakcie leczenia z powodu zaburzeń psychicznych, poinformowanie o celu porady, którym w tym przypadku nie będzie profilaktyka, ale podobne jak w profilaktyce spojrzenie szerzej na różne obszary życia, które mają wpływ na stan psychiczny.

2. Test dwóch pytań jako wstepna ocena i kwalifikacja do rodzaju porady profilaktycznej

Pytania"testu dwóch pytań":

„Czy w ciągu minionego miesiąca czuł pan/pani przygnębiony, przybity, lub towarzyszyło panu/pani poczucie braku nadziei?”

„Czy w ciągu minionego miesiąca dręczył pana/panią brak zainteresowania lub brak satysfakcji z pracy lub z zajęć, które pan/pani wykonuje”

• Prosimy o pokazanie każdej z odpowiedzi palcem na skali. Notujemy numer pola, który zaznaczył uczestnik. Ten etap kończy się podsumowaniem i przejściem do części testowej.

• Informacja o wyniku TDP (testu dwóch pytań) i decyzja konsultanta o przebiegu xxxxxx

• Xx swoim formularzu konsultanta zaznacza on wybrany wariant przebiegu porady

a) uczestnik zdrowy ZD, b) uczestnik zdrowy zafrasowany ZZ, c) uczestnik chory CH

3. Kwestionariusz odporności i podatności - na skali pokazuje 1-7 w 22 obszarach

• Konsultant notuje w arkuszu odpowiedzi w którym polu znalazł się palec.

4. Ocena kwestionariusza

Konsultant analizuje po kolei każdy z 22 punktów i ocenia, czy się odnieść, czy nie. Jeżeli wynik wskazuje na niezadowolenie -> pytanie "Od jak dawna jest pan z tego obszaru niezadowolony".

• Omówienie z uczestnikiem wyników kwestionariusza obszarów podatności na depresję i obszarów odporności (zasobów). W sumie omawiamy 2 do 4 obszarów. Jeżeli obszarów do omówienia jest dużo

– można omawiać całe skale.

Do każdego z obszarów niezadowolenia, który jest wychylony w stosunku do pozostałych (należy spróbować wybrać kilka – 2 do 4):

1. Pytanie – „Od jak dawna utrzymuje się u pana/pani taki poziom niezadowolenia?“

2. Pytanie – Czy zapowiada się jakaś pozytywna zmiana w tym obszarze pana/pani życia?“

3. Pytanie: „Jak pan/pani myśli, zmiana w którym z wymienionych obszarów najbardziej wpłynęłaby pozytywnie na pana/pani samopoczucie?“

Zaznaczamy numery wybranych przez uczestnika obszarów.

Następnie w czasie omawiania zaznaczamy te obszary, które zostały omówione.

Konsultant w swoich interwencjach wzmacnia obszary zasobów i przeformułowuje obszary ryzyka na obszary możliwości działania. Ważne jest stosowanie sugestii i używanie zestawu interwencji dającej możliwość wyboru („może pan/pani”, „pomocne mogłoby być”, „może spróbuje pan” etc.). Interwencje nie wchodzą głęboko w problematykę uczestnika, np. są ukonkretnione na jednej rzeczy, czy na jednym obszarze, który jest problemowy, a w którym uczestnik mógłby uzyskać doświadczenie wpływu na swój stan.

Konsultant odnosi się do poszczególnych obszarów, wybranych przez uczestnika i przez siebie. Najpierw zadaje pytanie 4. Np. „Jak pan/i myśli, co może pan/i poprawić, zmienić na lepsze w tym obszarze życia, żeby poprawić swoje samopoczucie?”

a) jeżeli przewlekłe niezadowolenie (3 miesiące bez zmian) – należy włączyć zawsze informację o tym, że warto skorzystać z pomocy specjalisty i jak to wygląda

b) jeżeli nie jest przewlekłe lub jest sytuacyjne – koncentracja na poradzie dotyczącej samodzielnego wpływu na swoje życie i tylko wspomnienie o możliwości pomocy profesjonalnej

• Podsumowanie spotkania, pożegnanie. informacja o planowanych kolejnych momentach kontaktu (1 i 6 miesięcy)

Pytanie podsumowujące: „Po naszej rozmowie – co z tej rozmowy było dla pana pomocne? Które z tych obszarów życia wydają się dla pana najważniejsze, jeśli chodzi o możliwość konkretnych działań i zmian?” Na kartce konsultant wypisuje omawiane obszary ryzyka.

Wstępne zdanie do ankiety oceniającej: „Zależy nam na tym, żeby porada była dla pana pomocna. Czy zgodzi się pan na kontakt w jej sprawie w przyszłości – po 1 i 6 miesiącach?

• Skontaktujemy się z panem po miesiącu, pół roku. Poprosimy o wypełnienie podobnego kwestionariusza.

• Jeżeli osoba w trudnej sytuacji psychicznej – otrzymuje kartkę z ośrodkami, w których może uzyskać doraźną pomoc. Krótka rozmowa motywująca do skorzystania z pomocy. Ewentualnie na prośbę uczestnika wezwanie Pogotowia Ratunkowie.

• Prośba o wypełnienie ankiety oceny porady „Jest dla nas bardzo istotne, żeby wiedzieć, na ile taka rozmowa jest dla pana/pani pomocna? Dlatego prosimy o wypełnienie krótkiej ankiety.“.

• Po wyjściu uczestnika wypełnienie przez konsultanta Ankiety Konsultanta

Załącznik nr 2 do Programu "Profilaktyka depresjii rozpowszechnianie postaw prozdrowotnych w obszarze zdrowia psychicznego – program edukacyjny dla województwa małopolskiego"

Test Dwóch Pytań

• Czy w zeszłym miesiącu towarzyszyło Ci przygnębienie, brak nadziei?

• Czy w zeszłym miesiącu męczył Cię brak zainteresowania lub brak satysfakcji z pracy, albo innych zajęć?

Kwestionariusz obszarów psychicznej odporności i podatności na depresję

Proszę wskazać na skali, w jakim stopniu jest pan(-i) zadowolony(-a):
1.	Z kontaktów towarzyskich
2.	Z efektów swoich działań
3.	Ze sposobu radzenia sobie w trudnych, stresujących sytuacjach
4.	Ze swojej aktywności fizycznej
5.	Z tego, jak się pan(-i) czuje w kontaktach z ludźmi
6.	Z możliwości i planów na przyszłość
7.	Z wpływu na swoje życie
8.	Z tego, jak pan(-i) sobie radzi z codziennymi sprawami
9.	Ze swojego samopoczucia psychicznego
10.	Ze swojej chęci do działania
11.	Ze swojego zdrowia (fizycznego)
12.	Ze swoich dotychczasowych osiągnięć
13.	Ze sposobu w jaki spędza pan(-i) czas wolny
14.	Z siebie
15.	Z pamięci i możliwości skupienia uwagi
16.	Z apetytu
17.	Z życia seksualnego
18.	Ze swojej pracy
19.	Z jakości swojego snu
20.	Z kontaktów z rodziną
21.	Ze sposobu dbania o siebie
22.	Z aktualnej sytuacji życiowej

(arkusz do nanoszenia odpowiedzi Kwestionariusza obszarów psychicznej odporności i podatności na depresję)

y t

z a s

11.

17.

15.

12.

20.

a t

Fizyczność

Xxxx psychiczny

Samoocena

Kontakt z ludźmi

Aktywność

Sprawczość

Efektywność

s w o j e g o

z d r o w i a

(

f i z y c z n e g o

)

a p e t y t u

ż y c i a

s e k s u a l n e g o

j a k o ś c i

s w o j e g o

s n u

s w o j e g o

s a m o p o c z u c i a

p s y c h i c z n e g o

s w o j e j

c h ę c i

d o

d z i a ł a n i a

p a m i ę c i

m o ż l i w o ś c i

s k u p i e n i a

u w a g i

s w o i c h

d o t y c h c z a s o w y c h

o s i ą g n i ę ć

s i e b i e

a k t u a l n e j

s y t u a c j i

ż y c i o w e j

k o n t a k t ó w

t o w a r z y s k i c h

t e g o

j a k

s i ę

p a n (

)

c z u j e

k o n t a k t a c h

k o n t a k t ó w

r o d z i n ą

s w o j e j

a k t y w n o ś c i

f i z y c z n e j

s p o s o b u

j a k i

s p ę d z a

p a n (

)

c z a s

w o l n y

s w o j e j

p r a c y

m o ż l i w o ś c i

p l a n ó w

n a

p r z y s z ł o ś ć

w p ł y w u

n a

s w o j e

ż y c i e

s p o s o b u

d b a n i a

s i e b i e

e f e k t ó w

s w o i c h

d z i a ł a ń

s p o s o b u

r a d z e n i a

s o b i e

t r u d n y c h

s t r e s

t e g o

j a k

p a n (

)

s o b i e

r a d z i

c o d z i e n n y m

l u d ź m i

j ą c y c h

s y t u a c j a c h

s p r a w a m i

(xxxxxxxxxxxxxx xxxxx porady profilaktycznej dla uczestnika programu)

Prosimy o dokonanie oceny porady profilaktycznej

Prosimy zaznaczyć odpowiednią cyfrę, gdzie poszczególne cyfry oznaczają: od 0 = zdecydowanie NIE do 5 = zdecydowanie TAK.

1.	Uważam, że w trakcie konsultacji dowiedziałem się nowych rzeczy.	1	2	3	4	5
2.	Uważam, że konsultacja była dla mnie pożyteczna.	1	2	3	4	5
3.	Po konsultacji czuję się lepiej.	1	2	3	4	5
4.	Uważam, że konsultacja została przeprowadzona w kompetentny sposób.	1	2	3	4	5
5.	Uważam, ze konsultacja nic nie wniosła*.	1	2	3	4	5
6.	Jestem zadowolony, że zdecydowałem się przyjść na tę konsultację.	1	2	3	4	5
7.	Jestem niezadowolony(a) z przebiegu konsultacji.	1	2	3	4	5
8.	Konsultacja zachęciła mnie do podjęcia konkretnych działań.	1	2	3	4	5
9.	Po konsultacji czuję napięcie, zdenerwowanie.	1	2	3	4	5
10.	Przekaz konsultanta był dla mnie niezrozumiały.	1	2	3	4	5
11.	Dzięki tej konsultacji dowiedziałem się, jak radzić sobie z moimi problemami.	1	2	3	4	5
12.	Dzięki konsultacji wyciszyłem się i uspokoiłem.	1	2	3	4	5

Kwestionariusz danych demograficznych

Imię i nazwisko:................................................

Wiek : ................ PESEL: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Numer tel.:_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

E-mail: .............................................................

Płeć:

• Mężczyzna

• Kobieta

Wykształcenie:

• podstawowe zawodowe

• średnie wyższe licencjackie

• wyższe

Miejsce stałego zamieszkania:

• wieś

• miasto do 10 tys.

• miasto od 10 tys. do 100 tys.

• miasto od 100 tys. do 500 tys.

• miasto powyżej 500 tys.

Czy Pan/i aktualnie pracuje?

• Tak Nie

Jeśli tak:

• na pełny etat na pół etatu

• w mniejszym wymiarze godzin

• w większym wymiarze godzin niż pełny etat

• na umowę-zlecenie

• dorywczo

Czy Pan/i uczy się / studiuje?

• Tak Nie

Jeśli tak:

• szkoła zawodowa szkoła średnia

• szkoła policealna studia

• studia podyplomowe

• uniwersytet trzeciego wieku

• inne:

Czy aktualnie Pan/i na coś choruje?

• Nie

• Tak

Prosimy podać rodzaj choroby:

Czy w przeszłości Pan/i na coś chorował(a)?

• Nie

• Tak

Prosimy podać rodzaj choroby:

Czy korzystał(a) Pan/i lub obecnie korzysta z porad psychiatry lub psychologa?

• Nie

• Tak

Jakiego typu problemu dotyczyła porada?

Skąd dowiedział(-a) się pan(-i) o możliwości skorzystania z porady profilaktycznej?

• Wyszukiwarka internetowa

• Informacja e-mailowa

• Telewizja Radio

• Prasa Facebook

• Znajomi Plakaty Inną drogą (prosimy opisać):

Formularz konsultanta

Imię i nazwisko uczestnika:

TDP – wynik pytania 1:

TDP – wynik pytania 2:

Grupa:

• 1 ZD

• 2 ZZ

• 3 CH

Wybrany przez uczestnika sposób dalszego kontaktu:

• E-mail

• Poczta tradycyjna

• Telefon

• Brak zgody na dalszy kontakt

Adres (jeśli wybrana poczta tradycyjna):

Uwagi:

Ocena konsultacji przez konsultanta

Prosimy zaznaczyć odpowiednią cyfrę, gdzie poszczególne cyfry oznaczają: od 0 = zdecydowanie NIE do 5 = zdecydowanie TAK.

1.	Moim zdaniem uczestnik wprowadzi zmiany w swoje życie	1	2	3	4	5
2.	Moim zdaniem uczestnik wymaga pomocy specjalistycznej	1	2	3	4	5
3.	Moim zdaniem uczestnik będzie uczestniczyć w korespondencji po poradzie	1	2	3	4	5
4.	Moim zdaniem uczestnik zgłosi się do specjalisty	1	2	3	4	5
5.	Uczestnik chętnie brał udział w badaniu	1	2	3	4	5
6.	Uczestnik wykazywał zainteresowanie omawianą problematyką	1	2	3	4	5
7.	Uczestnik był otwarty na proponowane zalecenia i porady	1	2	3	4	5
8.	Uczestnik był zadowolony z konsultacji	1	2	3	4	5
9.	Trudno było mi współpracować z tą osobą	1	2	3	4	5
10.	Uczestnik w trakcie konsultacji wyciszył się i uspokoił	1	2	3	4	5
11.	W trakcie konsultacji uczestnika poprawił się nastrój uczestnika	1	2	3	4	5
12.	Uczestnik deklarował chęć udziału w kolejnych konsultacjach	1	2	3	4	5

(skala do TDP- Testu Dwóch Pytań)

NIE

TAK

(skale do Kwestionariusza obszarów psychicznej odporności i podatności na depresję)

bardzo niezadowolony								bardzo zadowolony
bardzo niezadowolony	1	2	3	4	5	6	7	bardzo zadowolony

bardzo niezadowolona								bardzo zadowolona
bardzo niezadowolona	1	2	3	4	5	6	7	bardzo zadowolona

Załącznik nr 3 do Regulaminu

...................................................... ................................................

pieczęć podmiotu leczniczego składającego projekt miejscowość i data

OFERTA NA WYBÓR REALIZATORA PROGRAMU ZDROWOTNEGO

PN……………………………………………….. W LATACH…………………..

STANOWIĄCEGO CZĘŚĆ A, B LUB C3

OGŁOSZONEGO W RAMACH KONKURSU OFERT NA WYBÓR REALIZATORÓW TRZECH WIELOLETNICH PROGRAMÓW ZDROWOTNYCH W DZIEDZINIE: KARDIOLOGII, ONKOLOGII ORAZ PSYCHIATRII W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM

I. Dane o podmiocie leczniczym ubiegającym się o realizację Programu

1. Pełna nazwa ……...................................................................................................................

2. Adres podmiotu leczniczego: ulica ................................................................... nr ......................

Kod .............................. Miejscowość ..........................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax .....................................................................

e-mail............................................................................................................................................

3. Status prawny .............................................................................................................................

4. Nr wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą……………………………

5. Nr KRS .........................................................................................................................................

6. Regon ..........................................................................................................................................

7. NIP ...............................................................................................................................................

8. Numer konta bankowego .............................................................................................................

9. Data powstania podmiotu ............................................................................................................

10. Liczba członków ...........................................................................................................................

11. Cele statutowe .............................................................................................................................

II. Dane o osobie kierującej podmiotem leczniczym ubiegającym się o realizację Programu

Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

III. Dane o głównym księgowym podmiotu leczniczego ubiegającego się realizację programu

Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

IV. Dane dotyczące osoby upoważnionej do składania wyjaśnień i uzupełnień dotyczących złożonej oferty

Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

3 niepotrzebne skreślić

V. Dane o koordynatorze merytorycznym Programu

Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Stopień naukowy………………………………………………………………………………………….

Kwalifikacje zawodowe ………………………………………………………………………………….

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

VI. Dane o koordynatorze kampanii medialnej (społeczno-informacyjnej) Programu

Imię i Nazwisko ................................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

……………………………………………………………………………………………………..………….. Doświadczenie zawodowe ………………………………………………………………………………. Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

VII. Dane o Zespole realizującym Program

(w tym zaangażowany personel medyczny (w tym informacja o specjalizacji zawodowej) i inne np. osoby monitorujące realizację programu – prowadzenie bazy danych, linię rejestracyjną, osoby prowadzące szkolenia, konsultacje, obsługa administracyjna, zespół ekspercki itd.)

UWAGA: Poniżej należy wymienić wszystkie osoby, które będą zatrudnione w ramach projektu

1. Imię i Nazwisko ........................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

……………………………………………………………………………………………………..………….. Kwalifikacje zawodowe ……………………………………………………………………………….

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

2. Imię i Nazwisko ........................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

3. Imię i Nazwisko ........................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

4. Imię i Nazwisko ........................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

5. Imię i Nazwisko ........................................................................................................................

Pełniona funkcja / zakres zadań/ w ramach realizacji Programu…………………………………….

Nazwa instytucji zatrudniającej ..............................................................................................

Kod .......................... Miejscowość ........................................................................................

6 ……………………………

VIII. Osoby upoważnione do podpisywania umów prawno-finansowych

1. Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

2. Imię .................................................................... Nazwisko ..........................................................

Stanowisko ....................................................................................................................................

Nr tel. .............................................................. Fax ..........................................................

e-mail ................................................................................................................................

IX. Harmonogram prac

numer zadania	nazwa zadania	proponowany termin rozpoczęcia	proponowany termin zakończenia	całkowity koszt działania
1.
2.

			RAZEM:

UWAGA: W związku z koniecznością zawarcia umowy miedzy Oferentem a Zleceniodawcą proponowane terminy realizacji zadań mogą ulec przesunięciu, zgodnie z terminami przewidzianymi w umowie.

X. Kosztorys projektu

Ogólny kosztorys:

numer zadania	Nazwa zadania i jego krótka charakterystyka	Całkowity koszt zadania (w zł)	% całkowitej kwoty projektu
1
2
3
	PODSUMOWANIE:		100%

UWAGA: Uprzejmie prosimy o uwzględnienie w kosztorysie kwoty przekazania na rzecz Województwa Małopolskiego autorskich praw majątkowych do utworów powstałych w trakcie realizacji programu, zgodnie z zapisami § 6 ust. 3 Regulaminu konkursu.

Document Metadata

Table of Contents

REGULAMIN

Document Metadata