USTAWA

1152

USTAWA

z dnia 22 maja 2003 r.

o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych

Rozdział 1

Przepisy ogólne Art. 1. Ustawa określa:

1) zasady zawierania i wykonywania umów obowiąz-

kowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, obowiązko- wego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolne- go i obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych,

2) sposób kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umów ubezpieczeń, o których mowa w pkt 1, oraz konsekwencje niespełnienia tego obowiązku,

3) podstawowe zasady, jakim powinny odpowiadać inne, niż określone w pkt 1, umowy ubezpieczeń obowiązkowych,

4) zadania i zasady działania Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubez- pieczycieli Komunikacyjnych.

Art. 2. Określenia użyte w ustawie oznaczają:

1) biuro narodowe — organizację zakładów ubezpie- czeń na terytorium danego państwa, które prowa- dzą działalność ubezpieczeniową w zakresie ubez- pieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych;

2) budynek wchodzący w skład gospodarstwa rolne- go — obiekt budowlany o powierzchni powyżej 20 m2 określony w art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lip- ca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, z późn. zm.1)), będący w posia- daniu rolnika;

3) centralna ewidencja pojazdów — centralną ewi- dencję pojazdów określoną w art. 80a—80e ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. — Prawo o ruchu drogo- wym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515);

———————

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 129, poz. 1439 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 718.

4) gospodarstwo rolne — obszar użytków rolnych, gruntów pod stawami oraz sklasyfikowanych jako użytki rolne gruntów pod zabudowaniami, przekra- czający łącznie powierzchnię 1,0 ha, jeżeli podlega on w całości lub części opodatkowaniu podatkiem rolnym, a także obszar takich użytków i gruntów, niezależnie od jego powierzchni, jeżeli jest prowa- dzona na nim produkcja rolna, stanowiąca dział specjalny w rozumieniu przepisów o podatku do- chodowym od osób fizycznych;

5) komisja do rozpatrywania roszczeń — komisję do rozpatrywania roszczeń z tytułu szkód wyrządzo- nych przez wojska obce, powołaną przez Ministra Obrony Narodowej na podstawie ustawy z dnia 23 września 1999 r. o zasadach pobytu wojsk ob- cych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasadach ich przemieszczania się przez to teryto- rium (Dz. U. Nr 93, poz. 1063 oraz z 2003 r. Nr 60, poz. 536);

6) organ nadzoru — Komisję Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych określoną w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczenio- wym i emerytalnym oraz Rzeczniku Ubezpieczo- nych (Dz. U. Nr 124, poz. 1153);

7) organ odszkodowawczy — organ odpowiedzialny za zaspokajanie roszczeń poszkodowanych z tytułu umów ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1, wynikających ze zdarzeń, któ- re zaistniały na terytorium państwa członkowskie- go Unii Europejskiej innego niż miejsce zamieszka- nia poszkodowanego oraz na terytorium państw trzecich, i powstałych w związku z ruchem pojaz- dów mechanicznych ubezpieczonych i zarejestro- wanych w państwie członkowskim Unii Europej- skiej;

8) ośrodek informacji — ośrodek gromadzący infor- macje o umowach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych oraz informacje o reprezentantach do spraw roszczeń ustanowionych przez zakłady ubezpieczeń;

9) państwo trzecie — państwo niebędące państwem członkowskim Unii Europejskiej, którego biuro na- rodowe jest Członkiem Systemu Zielonej Karty;

10) pojazd mechaniczny:

a) pojazd samochodowy, ciągnik rolniczy, motoro- wer i przyczepę określone w przepisach ustawy

— Prawo o ruchu drogowym,

b) pojazd wolnobieżny w rozumieniu przepisów ustawy — Prawo o ruchu drogowym, z wyłącze- niem pojazdów wolnobieżnych będących w po- siadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posiadaniem tego gospodarstwa;

11) pojazd historyczny:

a) pojazd zabytkowy w rozumieniu przepisów usta- wy — Prawo o ruchu drogowym,

b) pojazd wpisany do księgi inwentarza muzealiów zgodnie z przepisami dotyczącymi ewidencjono- wania dóbr kultury w muzeach,

c) pojazd mający co najmniej 40 lat,

d) pojazd mający co najmniej 25 lat i uznany przez uprawnionego rzeczoznawcę samochodowego za pojazd unikatowy lub mający szczególne zna- czenie dla udokumentowania historii motoryza- cji;

12) rolnik — osobę fizyczną, w której posiadaniu lub współposiadaniu jest gospodarstwo rolne;

13) trzęsienie ziemi — naturalny, krótki i gwałtowny wstrząs (lub ich serię) gruntu, powstały pod po- wierzchnią ziemi i rozchodzący się w postaci fal sej- smicznych od ośrodka (epicentrum), znajdującego się na powierzchni, gdzie drgania są najsilniejsze; przy określaniu siły trzęsienia ziemi używa się ska- li magnitud (skala Richtera);

14) ubezpieczenie graniczne — ubezpieczenie odpo- wiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów me- chanicznych, obejmujące okres 30 dni od dnia przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej, którego umowa jest zawierana z zakładem ubez- pieczeń na granicy Rzeczypospolitej Polskiej w przypadku, gdy posiadacz pojazdu mechaniczne- go zarejestrowanego za granicą, wjeżdżający na te- rytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie posiada ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posia- daczy pojazdów mechanicznych;

15) Jednolite Porozumienie między Biurami Narodo- wymi - Regulamin Wewnętrzny — regulamin przy- jęty dnia 30 maja 2002 r. przez Zgromadzenie Ogól- ne Rady Biur określający wzajemne stosunki mię- dzy biurami narodowymi;

16) sygnatariusz Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi — biuro narodowe, które za- warło umowę dotyczącą zaspokajania roszczeń wynikających z międzynarodowego ruchu pojaz- dów mechanicznych, zgodnie z postanowieniami Jednolitego Porozumienia między Biurami Naro- dowymi - Regulaminu Wewnętrznego;

17) Zielona Karta — międzynarodowy certyfikat ubez- pieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, wystawiony w imieniu biura narodowego.

Art. 3. 1. Ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub ubezpieczenie mienia, jeżeli ustawa lub ratyfikowa- na przez Rzeczpospolitą Polską umowa międzynarodo- wa nakłada obowiązek zawarcia umowy ubezpiecze- nia.

2. Jeżeli ryzyko objęte obowiązkowym ubezpiecze- niem odpowiedzialności cywilnej, w rozumieniu prze- pisów ustawy, jest umiejscowione w państwie człon- kowskim Unii Europejskiej, do tego ubezpieczenia sto- suje się przepisy ustawy.

Art. 4. Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:

1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posia- daczy pojazdów mechanicznych za szkody powsta- łe w związku z ruchem tych pojazdów, zwane dalej

„ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mecha- nicznych”;

2) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolni- ków z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego, zwane dalej „ubezpieczeniem OC rolników”;

3) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład go- spodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń lo- sowych, zwane dalej „ubezpieczeniem budynków rolniczych”;

4) ubezpieczenia wynikające z przepisów odrębnych ustaw lub umów międzynarodowych ratyfikowa- nych przez Rzeczpospolitą Polską, nakładających na określone podmioty obowiązek zawarcia umo- wy ubezpieczenia.

Art. 5. 1. Ubezpieczający zawiera umowę ubezpie- czenia obowiązkowego z wybranym zakładem ubez- pieczeń, wykonującym działalność ubezpieczeniową w zakresie tego ubezpieczenia.

2. Zakład ubezpieczeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w gru- pach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe nie może odmówić zawarcia umowy ubezpieczenia obo- wiązkowego.

3. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych określa, w drodze rozporządzenia, rodzaj i zakres dokumentu potwierdzającego spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, uwzględniając w szczególności rodzaj ubezpieczenia obowiązkowego.

Art. 6. Umowę ubezpieczenia obowiązkowego za- wartą z naruszeniem przepisów ustawy oraz odręb- nych ustaw lub umów międzynarodowych wprowa- dzających obowiązek ubezpieczenia uważa się za za- wartą zgodnie z tymi przepisami, z zastrzeżeniem art. 10 ust. 1.

Art. 7. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego określa sumę gwarancyjną lub sumę ubezpieczenia stanowiącą górną granicę odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Art. 8. 1. Taryfy oraz wysokość składek ubezpiecze- niowych za ubezpieczenia obowiązkowe ustala zakład ubezpieczeń.

2. Zakład ubezpieczeń przedstawia organowi nad- zoru informacje o taryfach składek ubezpieczeniowych za ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1—3, i podstawach ich ustalania.

3. Informacja, o której mowa w ust. 2, powinna za- wierać w szczególności analizę szkodowości oraz kosz- tów obsługi ubezpieczenia uzasadniającą wprowadze- nie każdorazowej zmiany w taryfie.

Art. 9. 1. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej obejmuje odpowiedzial- ność cywilną podmiotu objętego obowiązkiem ubez- pieczenia za szkody wyrządzone czynem niedozwolo- nym oraz wynikłe z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, o ile nie sprzeciwia się to ustawie lub właściwości (naturze) danego rodzaju sto- sunków.

2. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego odpo- wiedzialności cywilnej obejmuje również szkody wy- rządzone umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa ubezpieczającego lub osób, za które ponosi on odpo- wiedzialność, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie lub w umowie międzynarodowej.

Art. 10. 1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpiecze- nia odpowiedzialności cywilnej uważa się za spełnio- ny, jeżeli umowa została zawarta zgodnie z przepisami ustawy albo odrębnych ustaw lub umów międzynaro- dowych wprowadzających obowiązek ubezpieczenia, z sumą gwarancyjną nie niższą niż minimalna suma gwarancyjna ustalona dla danego ubezpieczenia.

2. Ustalenia spełnienia lub nieistnienia obowiązku ubezpieczenia można dochodzić przed sądem po- wszechnym.

Art. 11. Obowiązkowymi ubezpieczeniami, o któ- rych mowa w art. 4 pkt 4, jest objęta odpowiedzialność cywilna podmiotów objętych ubezpieczeniem za szko- dy wyrządzone przy wykonywaniu czynności, wykony- waniu zawodu albo prowadzeniu działalności lub bę- dące następstwem wad produktu, określona w ustawie wprowadzającej dany obowiązek lub umowie między- narodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.

Art. 12. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń trwa przez okres wskazany w umowie i kończy się z upływem ostatniego dnia tego okresu, z zastrzeże- niem wyjątków określonych w ustawie.

2. W przypadku opłacania składki ubezpieczenio- wej w ratach, niezapłacenie przez ubezpieczonego lub ubezpieczającego raty składki w terminie oznaczonym przez zakład ubezpieczeń nie powoduje ustania odpo- wiedzialności zakładu ubezpieczeń.

Art. 13. 1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodo- wanie lub świadczenie z tytułu ubezpieczenia obowiąz- kowego na podstawie uznania roszczenia uprawnione- go z umowy ubezpieczenia w wyniku własnych usta- leń, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzecze- nia sądu.

2. W obowiązkowych ubezpieczeniach odpowie- dzialności cywilnej odszkodowanie wypłaca się w gra- nicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów obję- tych ubezpieczeniem, nie wyżej jednak niż do wysoko- ści sumy gwarancyjnej ustalonej w umowie.

3. W obowiązkowych ubezpieczeniach mienia od- szkodowanie wypłaca się w kwocie odpowiadającej wysokości szkody, nie większej jednak od sumy ubez- pieczenia ustalonej w umowie.

Art. 14. 1. Zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodo- wanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie.

2. W przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, od- szkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyja- śnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jed- nak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomie- nia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cy- wilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego rosz- czeń w całości lub w części, jak również o przypuszczal- nym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska wzglę- dem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezspor- ną część odszkodowania.

3. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przy- sługuje w innej wysokości niż określona w zgłoszonym roszczeniu, zakład ubezpieczeń informuje o tym na pi- śmie osobę występującą z roszczeniem w terminie, o którym mowa w ust. 1 albo 2, wskazując na okolicz- ności oraz podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub częściową odmowę wypłaty odszkodowania, jak również na przyczyny, dla których odmówił wiarygod- ności okolicznościom dowodowym podniesionym przez osobę zgłaszającą roszczenie. Pismo zakładu ubezpieczeń powinno zawierać pouczenie o możliwo- ści dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

4. Jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 1 albo 2, zakład ubezpieczeń nie ustali ważności umowy ubez- pieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, osoby odpowiedzialnej za szkodę, właściwy do wypłaty odszkodowania jest Ubezpieczeniowy Fun- dusz Gwarancyjny, na zasadach określonych w roz- dziale 7. W przypadku ustalenia przez Ubezpieczenio- wy Fundusz Gwarancyjny odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny dochodzi od tego zakładu ubezpieczeń zwrotu wypła- conego odszkodowania.

5. Zakład ubezpieczeń ma obowiązek udostępnić poszkodowanemu lub uprawnionemu informacje i do- kumenty, które miały wpływ na ustalenie odpowie- dzialności zakładu ubezpieczeń i wysokość odszkodo- wania. Osoby te mogą żądać pisemnego potwierdze- nia przez zakład ubezpieczeń przekazanych informacji bądź umożliwienia wykonania i potwierdzenia przez zakład ubezpieczeń kopii udostępnionych dokumen- tów, przy czym koszty dokonania wymienionych czyn- ności obciążają osobę, która żąda tych czynności.

Art. 15. 1. W granicach sumy gwarancyjnej ubez- pieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej lub w granicach sumy ubezpieczenia obowiązkowego ubezpieczenia mienia zakład ubezpieczeń jest obowią- zany zwrócić ubezpieczającemu, uzasadnione okolicz-

nościami zdarzenia, koszty poniesione w celu zapobie- żenia zwiększeniu szkody.

2. W granicach sumy gwarancyjnej ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej zakład ubezpieczeń jest obowiązany zwrócić ubezpieczające- mu niezbędne koszty obrony w postępowaniu karnym i koszty zastępstwa prawnego w postępowaniu cywil- nym, podjętych na polecenie lub za zgodą zakładu ubezpieczeń.

Art. 16. 1. W razie zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1—3, osoba uczestnicząca w nim, z uwzględnieniem ust. 2, jest obowiązana do:

1) przedsięwzięcia wszystkich środków w celu zapew- nienia bezpieczeństwa w miejscu zdarzenia, stara- nia się o złagodzenie skutków zdarzenia oraz za- pewnienia pomocy lekarskiej poszkodowanym, jak również w miarę możliwości zabezpieczenia mie- nia osób poszkodowanych;

2) zapobieżenia, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody;

3) niezwłocznego powiadomienia Policji o zdarzeniu, a w szczególności o wypadku z ofiarami w lu- dziach, o wypadku powstałym w okolicznościach nasuwających przypuszczenie, że zostało popeł- nione przestępstwo, w szczególności przestępstwo drogowe lub zagrażające bezpieczeństwu uczestni- kom ruchu drogowego.

2. W przypadku zaistnienia zdarzenia objętego ubezpieczeniem obowiązkowym, o którym mowa w art. 4 pkt 1—3, uczestnicząca w nim osoba objęta tym ubezpieczeniem jest ponadto obowiązana do:

1) udzielenia pozostałym uczestnikom zdarzenia nie- zbędnych informacji koniecznych do identyfikacji zakładu ubezpieczeń, łącznie z podaniem danych dotyczących zawartej umowy ubezpieczenia;

2) niezwłocznego powiadomienia o zdarzeniu zakładu ubezpieczeń, udzielając mu niezbędnych wyja- śnień i przekazując posiadane informacje.

3. Osoba, której odpowiedzialność jest objęta ubez- pieczeniem obowiązkowym, a także osoba występują- ca z roszczeniem, powinny przedstawić zakładowi ubezpieczeń, Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwa- rancyjnemu lub Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Ko- munikacyjnych posiadane dowody dotyczące zdarze- nia i szkody oraz ułatwić im ustalenie okoliczności zda- rzenia i rozmiaru szkód, jak również udzielić pomocy w dochodzeniu przez zakład ubezpieczeń, Ubezpiecze- niowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubez- pieczycieli Komunikacyjnych roszczeń przeciwko sprawcy szkody.

Art. 17. Jeżeli osoba objęta ubezpieczeniem obo- wiązkowym odpowiedzialności cywilnej lub osoba wy- stępująca z roszczeniem, z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, nie dopełniły obowiązków wymienio- nych w art. 16, a miało to wpływ na ustalenie istnienia

lub zakresu ich odpowiedzialności cywilnej bądź też na zwiększenie rozmiarów szkody, zakład ubezpieczeń może dochodzić od tych osób zwrotu części wypłaco- nego uprawnionemu odszkodowania lub ograniczyć wypłacane tym osobom odszkodowanie. Ciężar udo- wodnienia faktów, uzasadniających zwrot zakładowi ubezpieczeń części odszkodowania lub ograniczenia odszkodowania, spoczywa na zakładzie ubezpieczeń.

Art. 18. 1. Zawiadomienia i oświadczenia, które w związku z umową ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1—3, są składane przez strony tej umowy, powinny być sporządzane na piśmie i doręczane za potwierdzeniem odbioru lub przesyłane listem poleconym.

2. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego, rolnik lub posiadacz budynku zmienił adres bądź siedzibę i nie zawiadomił o tym zakładu ubezpieczeń, zawiado- mienia lub oświadczenia, skierowane przez zakład ubezpieczeń listem poleconym, na ostatni adres bądź siedzibę posiadacza pojazdu mechanicznego, rolnika lub posiadacza budynku, wywierają skutki prawne od chwili, w której doszłyby do niego, gdyby nie zmienił adresu bądź siedziby.

Art. 19. 1. Poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpo- wiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bez- pośrednio od zakładu ubezpieczeń. O zgłoszonym roszczeniu zakład ubezpieczeń powiadamia niezwłocz- nie ubezpieczonego.

2. Poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpo- średnio od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyj- nego w przypadkach, o których mowa w art. 98 ust. 1 i 2.

3. Poszkodowany może dochodzić roszczeń bezpo- średnio od Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunika- cyjnych w przypadkach, o których mowa w art. 123 pkt 1, 2 i 5.

Art. 20. 1. Powództwo o roszczenie wynikające z umów ubezpieczeń obowiązkowych lub obejmujące roszczenia z tytułu tych ubezpieczeń można wytoczyć bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub sie- dziby poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

2. W postępowaniu sądowym o naprawienie szko- dy objętej ubezpieczeniem obowiązkowym odpowie- dzialności cywilnej jest niezbędne przypozwanie zakła- du ubezpieczeń. Zasadę tę stosuje się do Ubezpiecze- niowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Art. 21. 1. Zaspokojenie lub uznanie przez osobę objętą ubezpieczeniem obowiązkowym odpowiedzial- ności cywilnej, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, rosz- czenia o naprawienie wyrządzonej przez nią szkody nie ma skutków prawnych względem zakładu ubezpieczeń lub Polskiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, które nie wyraziły na to uprzednio zgody.

2. Uznanie roszczenia o naprawienie szkody wyrzą- dzonej przez osobę, o której mowa w art. 98 ust. 1 pkt 2, nie ma skutków prawnych względem Ubezpie- czeniowego Funduszu Gwarancyjnego, który nie wyra- ził na to uprzednio zgody.

Art. 22. 1. Do umów ubezpieczenia obowiązkowe- go, w sprawach nieuregulowanych w ustawie, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

2. W odniesieniu do umów ubezpieczeń obowiąz- kowych, o których mowa w art. 4 pkt 4, szczegółowy za- kres ubezpieczenia, termin powstania obowiązku ubez- pieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną określa- ją odrębne przepisy.

3. Zasady kontroli spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mo- wa w art. 4 pkt 4, oraz konsekwencje jego niespełnie- nia określają odrębne ustawy lub umowy międzynaro- dowe wprowadzające obowiązek ubezpieczenia.

Rozdział 2

Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych

Art. 23. 1. Posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpie- czenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.

2. Przepisy dotyczące obowiązkowego ubezpiecze- nia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych stosuje się także do posiadacza lub kierującego pojazdem me- chanicznym, przed jego rejestracją, jak również do po- siadacza lub kierującego pojazdem zarejestrowanym za granicą, niedopuszczonym do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz do posiadacza lub kieru- jącego pojazdem historycznym, od chwili wprowadze- nia tych pojazdów do ruchu.

Art. 24. 1. Członkowie sił zbrojnych państw obcych oraz ich personel cywilny, będący posiadaczami pojaz- dów mechanicznych sił zbrojnych tych państw i prze- bywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ra- mach umów międzynarodowych ratyfikowanych w trybie art. 89 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol- skiej, nie są obowiązani do zawarcia umowy ubezpie- czenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1.

2. Poszkodowany z tytułu szkód wyrządzonych przez podmioty, o których mowa w ust. 1, może docho- dzić roszczeń bezpośrednio od komisji do rozpatrywa- nia roszczeń.

Art. 25. 1. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje zdarzenia powstałe na tery- torium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mecha- nicznych obejmuje, na zasadzie wzajemności, również zdarzenia powstałe na terytoriach państw, których biu- ra narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozu-

mienia między Biurami Narodowymi - Regulaminu Wewnętrznego.

Art. 26. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych zawiera się na okres 12 miesię- cy, z zastrzeżeniem art. 27.

Art. 27. 1. Umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych na czas krótszy niż 12 mie- sięcy, zwaną dalej „umową ubezpieczenia krótkotermi- nowego”, można zawrzeć, jeżeli pojazd mechaniczny jest:

1) zarejestrowany na stałe, w przypadkach określo- nych w ust. 2;

2) zarejestrowany czasowo;

3) zarejestrowany za granicą;

4) pojazdem wolnobieżnym określonym w art. 2 pkt 10 lit. b;

5) pojazdem historycznym.

2. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego na czas nie krótszy niż 30 dni, w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych na stałe, może za- wrzeć podmiot prowadzący działalność gospodarczą polegającą na pośredniczeniu w kupnie i sprzedaży po- jazdów mechanicznych w zakresie pojazdów przezna- czonych do kupna lub sprzedaży lub polegającą na kupnie i sprzedaży pojazdów mechanicznych.

3. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów mechanicznych zarejestro- wanych czasowo, zawiera się na czas nie krótszy niż okres tej rejestracji, określony w decyzji starosty wła- ściwego ze względu na miejsce zamieszkania właści- ciela pojazdu mechanicznego, nie krótszy jednak niż 30 dni.

4. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów wolnobieżnych określo- nych w art. 2 pkt 10 lit. b, można zawrzeć na czas nie krótszy niż 3 miesiące.

5. Umowę ubezpieczenia krótkoterminowego, w odniesieniu do pojazdów historycznych, można za- wrzeć na czas nie krótszy niż 30 dni.

6. Umowę ubezpieczenia granicznego, w odniesie- niu do pojazdów mechanicznych zarejestrowanych za granicą, w przypadku określonym w art. 29 ust. 1 pkt 3 zawiera się na okres 30 dni.

Art. 28. 1. Jeżeli posiadacz pojazdu mechanicznego nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa ubezpieczenia OC posia- daczy pojazdów mechanicznych została zawarta, nie powiadomi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypo- wiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomi- mo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, je- żeli:

1) nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przy- padku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC po- siadaczy pojazdów mechanicznych albo

2) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubez- pieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji za- kładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogło- szenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, odpo- wiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upły- wem okresu 12 miesięcy, z uwzględnieniem art. 33.

Art. 29. 1. Posiadacz pojazdu jest obowiązany za- wrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:

1) najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu mechaniczne- go, z wyjątkiem pojazdów historycznych;

2) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o któ- rych mowa w art. 2 pkt 10 lit. b, oraz pojazdów hi- storycznych;

3) przed przekroczeniem granicy, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym wprowadza- nym do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Pol- skiej nie posiada ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych;

4) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o któ- rych mowa w art. 2 pkt 10 lit. a, które nie zostały za- rejestrowane;

5) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów, o któ- rych mowa w art. 2 pkt 10 lit. b, oraz pojazdów hi- storycznych, które nie zostały dopuszczone do ru- chu;

6) przed wprowadzeniem do ruchu pojazdów zareje- strowanych za granicą, niedopuszczonych do ru- chu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

7) najpóźniej w dniu ustania odpowiedzialności zakła- du ubezpieczeń w przypadku określonym w art. 28 ust. 3;

8) najpóźniej w dniu rozwiązania się dotychczaso- wej umowy w przypadkach określonych w art. 31 ust. 1 i 4.

2. Jeżeli umowa ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych jest zawierana przed rejestra- cją pojazdu, o którym mowa w art. 2 pkt 10 lit. a, posia- dacz pojazdu mechanicznego, na żądanie zakładu ubezpieczeń, jest obowiązany przedstawić zaświadcze- nie o pozytywnym wyniku badania technicznego tego pojazdu lub wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej z konieczności uzyskania ho- mologacji na dany pojazd mechaniczny.

3. Jeżeli w przypadku, o którym mowa w ust. 2, po- jazd mechaniczny, w terminie 30 dni od dnia zawarcia umowy, nie został zarejestrowany, każda ze stron mo- że odstąpić od umowy, powiadamiając o tym na pi- śmie drugą stronę umowy.

Art. 30. 1. Z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zakład ubezpieczeń uiszcza opłatę ewidencyjną w wysokości równowartości w złotych 1,0 euro ustalanej przy za- stosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Naro- dowy Bank Polski obowiązującego w dniu zawarcia umowy.

2. Opłata, o której mowa w ust. 1, stanowi przychód środka specjalnego utworzonego na podstawie odręb- nych przepisów, będącego w dyspozycji ministra wła- ściwego do spraw administracji publicznej.

Art. 31. 1. W razie zbycia pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na nabywcę po- jazdu przechodzą prawa i obowiązki zbywcy wynikają- ce z tej umowy. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiąza- niu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że nabywca wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia nabycia pojazdu mechanicznego. W przypadku wypo- wiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu nabycia pojazdu mecha- nicznego.

2. W razie niewypowiedzenia przez nabywcę pojaz- du umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w terminie określonym w ust. 1, zakład ubezpieczeń dokonuje ponownej kalkulacji należnej składki z tytułu udzielanej ochrony ubezpieczeniowej, poczynając od dnia zbycia pojazdu, z uwzględnieniem zniżek przysługujących nabywcy oraz zwyżek go obcią- żających, w ramach obowiązującej taryfy składek.

3. W razie nabycia pojazdu mechanicznego zareje- strowanego, którego zbywca wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, nabywca jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów me- chanicznych w dniu nabycia pojazdu mechanicznego.

4. W razie zawarcia umowy ubezpieczenia OC po- siadaczy pojazdów mechanicznych przez posiadacza pojazdu mechanicznego niebędącego właścicielem tego pojazdu, prawa i obowiązki tego posiadacza, wy- nikające z zawartej umowy ubezpieczenia, przechodzą na właściciela pojazdu mechanicznego z chwilą, gdy posiadacz utracił posiadanie tego pojazdu na rzecz właściciela. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że właściciel pojazdu mechanicznego wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia przejścia posiadania pojazdu na rzecz właściciela. W razie wypowiedzenia umowy, rozwiązuje się ona z upływem 30 dni od dnia przejścia posiadania pojazdu mechanicznego na rzecz właści- ciela.

5. W razie niewypowiedzenia przez właściciela po- jazdu umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów

mechanicznych w terminie, o którym mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio ust. 2.

6. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w przypad- kach, o których mowa w ust. 1 i 4, posiadacz pojazdu mechanicznego wypowiadający umowę jest obowią- zany do zawarcia nowej umowy ubezpieczenia OC po- siadaczy pojazdów mechanicznych najpóźniej w ostat- nim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowie- dzianej.

Art. 32. 1. Zbywca pojazdu mechanicznego jest obowiązany do przekazania nabywcy dokumentów po- twierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia OC po- siadaczy pojazdów mechanicznych oraz do powiado- mienia zakładu ubezpieczeń, w terminie 30 dni od dnia zbycia pojazdu mechanicznego, o fakcie zbycia tego pojazdu i o danych osobowych nabywcy.

2. Skutki wyrządzenia szkody po dniu zbycia pojaz- du mechanicznego nie obciążają zbywcy tego pojazdu.

3. Zbywca pojazdu mechanicznego ponosi wraz z nabywcą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej na- leżnej zakładowi ubezpieczeń za okres do dnia powia- domienia zakładu ubezpieczeń o okolicznościach, o których mowa w ust. 1.

4. Przepisy ust. 1 i 3 stosuje się do posiadacza po- jazdu mechanicznego, o którym mowa w art. 31 ust. 4.

Art. 33. Umowa ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych ulega rozwiązaniu:

1) z upływem okresu, na który została zawarta;

2) z chwilą wyrejestrowania pojazdu mechanicznego;

3) z dniem odstąpienia od umowy w przypadku okre- ślonym w art. 29 ust. 3;

4) w przypadkach określonych w art. 31 ust. 1 i 4;

5) z chwilą udokumentowania trwałej i zupełnej utra- ty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicz- nościach niepowodujących zmiany posiadacza, z uwzględnieniem art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy — Pra- wo o ruchu drogowym;

6) z upływem 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadło- ści zakładu ubezpieczeń, z uwzględnieniem art. 474 i art. 476 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. — Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535).

Art. 34. 1. Z ubezpieczenia OC posiadaczy pojaz- dów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeże- li posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związ- ku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

2. Za szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego uważa się również szkodę powstałą:

1) przy wsiadaniu do pojazdu mechanicznego i wysia- daniu z niego;

2) bezpośrednio przy załadowaniu i rozładowaniu po- jazdu mechanicznego;

3) podczas zatrzymania, postoju lub garażowania.

Art. 35. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczenio- wej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojaz- du.

Art. 36. 1. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych:

1) w przypadku szkód na osobie — 350 000 euro na każdego poszkodowanego,

2) w przypadku szkód w mieniu — 200 000 euro w od- niesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę po- szkodowanych

— ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogła- szanego przez Narodowy Bank Polski obowiązujące- go w dniu wyrządzenia szkody.

2. Za szkody spowodowane w państwach, o któ- rych mowa w art. 25 ust. 2, zakład ubezpieczeń odpo- wiada do wysokości sumy gwarancyjnej określonej przepisami tego państwa, nie niższej jednak niż suma określona w ust. 1.

Art. 37. 1. Jeżeli szkoda zostaje wyrządzona ruchem zespołu pojazdów mechanicznych, ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu mechanicznego ciągnącego jest objęta szkoda spowodowana przyczepą, która:

1) jest złączona z pojazdem silnikowym albo

2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i jeszcze się toczyła.

2. Ubezpieczeniem OC posiadacza przyczepy są ob- jęte szkody spowodowane przyczepą, która:

1) nie jest złączona z pojazdem silnikowym ciągnącym albo

2) odłączyła się od pojazdu silnikowego ciągnącego i przestała się już toczyć.

3. Przepis ust. 1 stosuje się również w razie złącze- nia pojazdów mechanicznych w celu holowania.

Art. 38. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szko-

dy:

1) polegające na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzone przez kierującego posiadaczo-

wi pojazdu mechanicznego; dotyczy to również sy- tuacji, w której posiadacz pojazdu mechanicznego, którym szkoda została wyrządzona, jest posiada- czem lub współposiadaczem pojazdu mechanicz- nego, w którym szkoda została wyrządzona;

2) wynikłe w przewożonych za opłatą ładunkach, prze- syłkach lub bagażu, chyba że odpowiedzialność za powstałą szkodę ponosi posiadacz innego pojazdu mechanicznego niż pojazd przewożący te przed- mioty;

3) polegające na utracie gotówki, biżuterii, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numizmatycznych i podobnych;

4) polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środo- wiska.

Art. 39. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z za- strzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpie- czeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń inny niż określony w ust. 1 i 2 można okre- ślić w umowie ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych wtedy, gdy umowę zawiera się:

1) na okres krótszy niż 12 miesięcy w przypadkach określonych w art. 27 ust. 1;

2) przed zarejestrowaniem pojazdu mechanicznego, o którym mowa art. 2 pkt 10 lit. a, oraz pojazdu hi- storycznego;

3) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.

Art. 40. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń, wynikająca z umowy ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych, ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określonych w art. 33.

Art. 41. 1. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w przypadku:

1) wyrejestrowania pojazdu mechanicznego lub udo- kumentowania trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu mechanicznego w okolicznościach niepo- wodujących zmiany posiadacza, z uwzględnieniem art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy — Prawo o ruchu drogo- wym;

2) odstąpienia od umowy w przypadku określonym w art. 29 ust. 3;

3) rozwiązania się umowy w przypadku określonym w art. 31 ust. 1;

4) utraty posiadania pojazdu mechanicznego przez posiadacza, o którym mowa w art. 31 ust. 4.

2. Zwrot składki, o którym mowa w ust. 1, nie przy- sługuje, jeżeli szkoda, za którą zakład ubezpieczeń wy- płacił lub jest zobowiązany wypłacić odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów me- chanicznych, nastąpiła w okresie poprzedzającym roz- wiązanie umowy w przypadkach określonych w art. 33 pkt 2—5.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w stosunku do zbywcy pojazdu mechanicznego, jeżeli szkoda została wyrządzona po dniu zbycia tego pojazdu.

4. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpie- czenia w przypadkach określonych w art. 31 ust. 1 i 4 następuje po przedstawieniu kopii lub odpisu doku- mentu ubezpieczenia zbywcy pojazdu mechanicznego lub ubezpieczonego, o którym mowa w art. 31 ust. 4.

Art. 42. 1. Zwrot składki, o którym mowa w art. 41 ust. 1, przysługuje za każdy pełny miesiąc niewykorzy- stanego okresu ubezpieczenia.

2. W przypadku umowy ubezpieczenia zawartej na okres 12 miesięcy, wysokość miesięcznej składki pod- legającej zwrotowi stanowi 1/12 składki należnej za dwunastomiesięczny okres ubezpieczenia.

Art. 43. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje prawo dochodzenia od kierującego pojazdem mechanicznym zwrotu wypłaconego z tytułu ubezpieczenia OC posia- daczy pojazdów mechanicznych odszkodowania, jeże- li kierujący:

1) wyrządził szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środków odurzają- cych, substancji psychotropowych lub środków za- stępczych w rozumieniu przepisów o przeciwdzia- łaniu narkomanii;

2) wszedł w posiadanie pojazdu wskutek popełnienia przestępstwa;

3) nie posiadał wymaganych uprawnień do kierowa- nia pojazdem mechanicznym, z wyjątkiem przy- padków, gdy chodziło o ratowanie życia ludzkiego lub mienia albo o pościg za osobą podjęty bezpo- średnio po popełnieniu przez nią przestępstwa;

4) zbiegł z miejsca zdarzenia.

Rozdział 3

Ubezpieczenie OC rolników

Art. 44. Rolnik jest obowiązany do zawarcia umo- wy ubezpieczenia OC rolników z tytułu posiadania go- spodarstwa rolnego.

Art. 45. Umowę ubezpieczenia OC rolników zawie- ra się na okres 12 miesięcy.

Art. 46. 1. Jeżeli rolnik nie później niż na jeden dzień przed upływem okresu 12 miesięcy, na który umowa

ubezpieczenia OC rolników została zawarta, nie powia- domi na piśmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedze- niu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zawarcie następnej umowy nie następuje pomi- mo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, je- żeli:

1) nie została opłacona określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przypadku cof- nięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wyko- nywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników albo

2) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubez- pieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji za- kładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogło- szenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, odpo- wiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upły- wem 12 miesięcy, z uwzględnieniem art. 49.

Art. 47. 1. Obowiązek zawarcia umowy ubezpiecze- nia OC rolników powstaje w dniu objęcia w posiadanie gospodarstwa rolnego.

2. Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpie- czenia OC rolników posiadanie gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika wy- nikające z umowy ubezpieczenia OC rolników przecho- dzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, chy- ba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posia- danie wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia obję- cia gospodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku wypowiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie.

3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się w przypadku odda- nia przez rolnika w posiadanie części gospodarstwa rolnego stanowiącej odrębne gospodarstwo rolne. W takim przypadku do osoby obejmującej w posiada- nie tę część gospodarstwa rolnego stosuje się przepis ust. 1.

4. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników w przypadku, o którym mowa w ust. 2, rol- nik wypowiadający umowę jest obowiązany do zawar- cia nowej umowy ubezpieczenia OC rolników najpóź- niej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypowiedzianej.

Art. 48. 1. Obowiązek niezwłocznego zawiadomie- nia zakładu ubezpieczeń o zmianie w posiadaniu go- spodarstwa rolnego spoczywa na rolniku dotychczas posiadającym gospodarstwo rolne. W przypadku gdy zmiana w posiadaniu gospodarstwa rolnego nastąpiła wskutek śmierci tego rolnika, obowiązek zawiadomie- nia zakładu ubezpieczeń spoczywa na osobie obejmu- jącej gospodarstwo rolne w posiadanie.

2. Rolnik dotychczas posiadający gospodarstwo rolne i jego następca obejmujący gospodarstwo rolne w posiadanie ponoszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpie- czeniowej, należnej zakładowi ubezpieczeń, za czas do końca miesiąca, w którym zawiadomiono zakład ubez- pieczeń o zmianie w stanie posiadania gospodarstwa rolnego.

Art. 49. Umowa ubezpieczenia OC rolników ulega rozwiązaniu:

1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta;

2) z chwilą, kiedy użytki i grunty określone w art. 2 pkt 4 tracą charakter gospodarstwa rolnego;

3) z dniem zmiany stanu prawnego lub faktycznego powodującego niepodleganie opodatkowaniu po- datkiem rolnym albo podatkiem dochodowym od osób fizycznych z tytułu prowadzenia produkcji rol- nej stanowiącej dział specjalny;

4) w przypadku, o którym mowa w art. 47 ust. 2;

5) z upływem 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadło- ści zakładu ubezpieczeń, z uwzględnieniem art. 474 i art. 476 ustawy — Prawo upadłościowe i napraw- cze.

Art. 50. 1. Z ubezpieczenia OC rolników przysługu- je odszkodowanie, jeżeli rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w gospodarstwie rolnym rolnika są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związ- ku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa rol- nego szkodę, której następstwem jest śmierć, uszko- dzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszcze- nie lub uszkodzenie mienia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się również, jeżeli szkoda powstała w związku z ruchem pojazdów wolnobież- nych w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogo- wym, będących w posiadaniu rolników posiadających gospodarstwo rolne i użytkowanych w związku z posia- daniem tego gospodarstwa rolnego.

Art. 51. Ubezpieczeniem OC rolników jest objęta odpowiedzialność cywilna rolnika oraz każdej osoby, która pracując w gospodarstwie rolnym w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej wyrządziła szkodę w związku z posiadaniem przez rolnika tego gospodar- stwa rolnego.

Art. 52. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w gra- nicach odpowiedzialności cywilnej osoby odpowie- dzialnej, najwyżej jednak do ustalonej w umowie sumy gwarancyjnej. Suma gwarancyjna nie może być niższa niż równowartość w złotych:

1) w przypadku szkód na osobie — 350 000 euro na każdego poszkodowanego,

2) w przypadku szkód w mieniu — 200 000 euro w od- niesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są

objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę po- szkodowanych

— ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogła- szanego przez Narodowy Bank Polski obowiązujące- go w dniu wyrządzenia szkody.

Art. 53. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za szko-

dy:

1) w mieniu, wyrządzone rolnikowi przez osoby pra- cujące w jego gospodarstwie rolnym lub pozosta- jące z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie do- mowym albo osobom pozostającym z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub pra- cującym w jego gospodarstwie rolnym;

2) spowodowane przeniesieniem chorób zakaźnych niepochodzących od zwierząt;

3) w mieniu, spowodowane wadą towarów dostar- czonych przez osobę objętą ubezpieczeniem albo wykonywaniem usług; jeżeli wskutek tych wad nastąpiła szkoda na osobie, zakład ubezpieczeń nie ponosi odpowiedzialności tylko wtedy, gdy osoba objęta ubezpieczeniem wiedziała o tych wadach;

4) powstałe wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginięcia rzeczy wypożyczonych lub przyję- tych przez osobę objętą ubezpieczeniem OC rolni- ków do użytkowania, przechowania lub naprawy;

5) polegające na utracie gotówki, biżuterii, dzieł sztu- ki, papierów wartościowych, wszelkiego rodzaju dokumentów oraz zbiorów filatelistycznych, numi- zmatycznych i innych;

6) polegające na zanieczyszczeniu lub skażeniu środo- wiska;

7) wynikłe z kar pieniężnych, grzywien sądowych i ad- ministracyjnych, a także kar lub grzywien związa- nych z należnościami wobec budżetu państwa.

Art. 54. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z za- strzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpie- czeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń inny niż wskazany w ust. 1 i 2 można okre- ślić w umowie wtedy, gdy umowę zawiera się:

1) przed objęciem w posiadanie gospodarstwa rolne- go;

2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.

Art. 55. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy ubezpieczenia OC rolników usta-

je z chwilą rozwiązania umowy w przypadkach określo- nych w art. 49.

Art. 56. 1. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 2, w przypadku:

1) zmiany stanu prawnego lub faktycznego powodu- jącego niepodleganie opodatkowaniu podatkiem rolnym albo podatkiem dochodowym od osób fi- zycznych z tytułu prowadzenia produkcji rolnej sta- nowiącej dział specjalny;

2) utraty przez użytki i grunty określone w art. 2 pkt 4 charakteru gospodarstwa rolnego;

3) rozwiązania się umowy w przypadku określonym w art. 47 ust. 2.

2. Zwrot składki, o którym mowa w ust. 1, nie przy- sługuje, jeżeli szkoda, za którą zakład ubezpieczeń wy- płacił lub jest obowiązany wypłacić odszkodowanie, nastąpiła w okresie poprzedzającym rozwiązanie umo- wy w przypadkach określonych w art. 49 pkt 2—4.

3. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpie- czenia w przypadku określonym w art. 47 ust. 2 nastę- puje po przedstawieniu kopii lub odpisu dokumentu ubezpieczenia dotychczasowego posiadacza gospo- darstwa rolnego.

Art. 57. 1. Zwrot składki, o którym mowa w art. 56 ust. 1, przysługuje za każdy pełny miesiąc niewykorzy- stanego okresu ubezpieczenia.

2. Wysokość miesięcznej składki podlegającej zwrotowi stanowi 1/12 składki należnej za dwunasto- miesięczny okres ubezpieczenia.

Art. 58. Zakładowi ubezpieczeń przysługuje upraw- nienie do dochodzenia od sprawcy szkody zwrotu wy- płaconego z tytułu ubezpieczenia OC rolników odszko- dowania, jeżeli wyrządził on szkodę umyślnie lub w stanie po użyciu alkoholu albo pod wpływem środ- ków odurzających, substancji psychotropowych lub środków zastępczych w rozumieniu przepisów o prze- ciwdziałaniu narkomanii.

Rozdział 4

Ubezpieczenie budynków rolniczych

Art. 59. Rolnik jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia budynku wchodzącego w skład gospo- darstwa rolnego, zwanego dalej „budynkiem rolni- czym”, od ognia i innych zdarzeń losowych.

Art. 60. Obowiązek ubezpieczenia budynku rolni- czego powstaje z dniem pokrycia budynku dachem.

Art. 61. Umowę ubezpieczenia budynków rolni- czych zawiera się na okres 12 miesięcy.

Art. 62. 1. Jeżeli rolnik posiadający budynki rolni- cze nie później niż na jeden dzień przed upływem okre-

su 12 miesięcy, na jaki została zawarta umowa ubez- pieczenia budynków rolniczych, nie powiadomi na pi- śmie zakładu ubezpieczeń o jej wypowiedzeniu, uważa się, że została zawarta następna umowa na kolejne 12 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Zawarcie następnej umowy nie następuje, pomi- mo braku powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, je- żeli:

1) nie została opłacona w całości określona w umowie składka za mijający okres 12 miesięcy lub w przy- padku cofnięcia zakładowi ubezpieczeń zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia budyn- ków rolniczych albo

2) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubez- pieczeń, ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji za- kładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogło- szenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

3. W przypadkach, o których mowa w ust. 2, odpo- wiedzialność zakładu ubezpieczeń kończy się z upły- wem 12 miesięcy, z uwzględnieniem art. 65.

Art. 63. 1. Jeżeli po zawarciu umowy ubezpieczenia budynków rolniczych posiadanie gospodarstwa rolne- go, w skład którego wchodzą te budynki, przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia budynków rolniczych przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upły- wem 12 miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją przed upływem 30 dni od dnia objęcia go- spodarstwa rolnego w posiadanie. W przypadku wypo- wiedzenia umowy rozwiązuje się ona z upływem 30 dni następujących po dniu objęcia gospodarstwa rolnego w posiadanie.

2. Obejmujący w posiadanie gospodarstwo rolne, w którym budynki rolnicze nie są ubezpieczone, jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia bu- dynków rolniczych najpóźniej w dniu objęcia gospo- darstwa rolnego w posiadanie.

3. W razie wypowiedzenia umowy ubezpieczenia budynków rolniczych w przypadku, o którym mowa w ust. 1, posiadacz budynków rolniczych wypowiada- jący umowę jest obowiązany do zawarcia nowej umo- wy ubezpieczenia budynków rolniczych najpóźniej w ostatnim dniu przed rozwiązaniem się umowy wypo- wiedzianej.

Art. 64. 1. Obowiązek niezwłocznego zawiadomie- nia zakładu ubezpieczeń o zmianie w posiadaniu go- spodarstwa rolnego spoczywa na rolniku dotychczas posiadającym gospodarstwo rolne.

2. Dotychczasowy posiadacz gospodarstwa rolne- go i obejmujący gospodarstwo rolne w posiadanie po- noszą odpowiedzialność solidarną wobec zakładu ubezpieczeń za zapłatę składki ubezpieczeniowej, na-

leżnej zakładowi ubezpieczeń za czas do końca miesią- ca, w którym zawiadomiono zakład ubezpieczeń o zmianie w stanie posiadania gospodarstwa rolnego.

Art. 65. Umowa ubezpieczenia budynków rolni- czych ulega rozwiązaniu:

1) z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta;

2) w przypadku określonym w art. 63 ust. 1;

3) z chwilą, kiedy użytki i grunty określone w art. 2 pkt 4, na których jest położony budynek rolniczy, tracą charakter gospodarstwa rolnego;

4) z upływem 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadło- ści zakładu ubezpieczeń, z uwzględnieniem art. 474 i art. 476 ustawy — Prawo upadłościowe i napraw- cze.

Art. 66. Jeżeli w czasie trwania umowy ubezpiecze- nia budynków rolniczych budynek przestał spełniać warunki wymagane do objęcia go ubezpieczeniem, bu- dynek ten zostaje wyłączony z ubezpieczenia, a suma ubezpieczenia zostaje obniżona o zadeklarowaną do ubezpieczenia wartość tego budynku.

Art. 67. 1. Z tytułu ubezpieczenia budynków rolni- czych przysługuje odszkodowanie za szkody powstałe w budynkach na skutek zdarzeń losowych w postaci: ognia, huraganu, powodzi, podtopienia, deszczu na- walnego, gradu, opadów śniegu, uderzenia pioruna, eksplozji, obsunięcia się ziemi, tąpnięcia, lawiny lub upadku statku powietrznego.

2. Za szkody spowodowane przez:

1) ogień — uważa się szkody powstałe w wyniku dzia- łań ognia, który przedostał się poza palenisko lub powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile;

2) huragan — uważa się szkody powstałe w wyniku działania wiatru o prędkości nie mniejszej niż 24 m/s, którego działanie wyrządza masowe szko- dy; pojedyncze szkody uważa się za spowodowane przez huragan, jeżeli w najbliższym sąsiedztwie stwierdzono działanie huraganu;

3) powódź — uważa się szkody powstałe wskutek za- lania terenów w następstwie podniesienia się po- ziomu wody w korytach wód płynących lub stoją- cych;

4) podtopienie — uważa się szkody powstałe wskutek zalania terenów w wyniku deszczu nawalnego lub spływu wód po zboczach lub stokach na terenach górskich i falistych;

5) deszcz nawalny — uważa się szkody powstałe w wyniku opadów deszczu o współczynniku wydaj- ności co najmniej 4;

6) grad — uważa się szkody powstałe wskutek opadu atmosferycznego składającego się z bryłek lodu;

7) opady śniegu — uważa się szkody powstałe w wy- niku opadów śniegu przekraczających 85 % warto- ści charakterystycznej (normowej) obciążenia śnie- giem gruntu, właściwej dla strefy, w której znajdu- je się ubezpieczony budynek, określonej według obowiązującej normy polskiej „Obciążenie śnie- giem”; warunkiem uznania szkody za spowodowa- ną opadami śniegu jest, aby przynajmniej jedna stacja meteorologiczna Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, zlokalizowana na terenie tej samej strefy lub strefy o niższej wartości charakte- rystycznej obciążenia śniegiem w promieniu 100 km od ubezpieczonego budynku, zmierzyła ciężar pokrywy śnieżnej przekraczający 85 % war- tości charakterystycznej (normowej) właściwej dla miejsca lokalizacji budynku;

8) piorun — uważa się szkody będące następstwem uderzenia pioruna;

9) eksplozję — uważa się szkody powstałe w wyniku gwałtownej zmiany stanu równowagi układu z jed- noczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pa- ry, wywołane ich właściwością rozprzestrzeniania się w odniesieniu do naczyń ciśnieniowych i in- nych tego rodzaju zbiorników; warunkiem uznania szkody za spowodowaną eksplozją jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia gazów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrównanie ciśnień; za spowodowane eksplozją uważa się również szkody powstałe wskutek implozji, polegające na uszko- dzeniu zbiornika lub aparatu próżniowego ciśnie- niem zewnętrznym;

10) obsunięcie się ziemi — uważa się szkody spowodo- wane przez zapadanie się ziemi oraz usuwanie się ziemi, z tym że za szkody spowodowane przez:

a) zapadanie się ziemi — uważa się szkody powsta- łe wskutek obniżenia się terenu z powodu zawa- lenia się podziemnych pustych przestrzeni w gruncie,

b) usuwanie się ziemi — uważa się szkody powsta- łe wskutek ruchów ziemi na stokach;

11) tąpnięcie — uważa się szkody powstałe wskutek wstrząsów podziemnych, spowodowanych pęk- nięciem skał, wywołanych naruszeniem równowa- gi sił w tych skałach;

12) lawinę — uważa się szkody powstałe wskutek gwałtownego zsuwania się lub staczania ze zboczy górskich lub falistych: mas śniegu, lodu, skał, ka- mieni, ziemi lub błota;

13) upadek statku powietrznego — uważa się szkody powstałe wskutek katastrofy bądź przymusowego lądowania samolotu silnikowego, bezsilnikowego lub innego obiektu latającego, a także spowodowa- ne upadkiem ich części lub przewożonego ładunku.

3. Szkody, o których mowa w ust. 2 pkt 2—7, usta- la się w oparciu o informacje uzyskane z Instytutu Me- teorologii i Gospodarki Wodnej. W przypadku braku możliwości uzyskania odpowiednich informacji przyj-

muje się stan faktyczny i rozmiar szkód świadczący o działaniu tych zjawisk.

Art. 68. 1. Wysokość szkody ustala się, z uwzględ- nieniem art. 69, na podstawie:

1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń; ustalenie wysokości szkody na podstawie tych cenników następuje w każdym przypadku nie- podejmowania odbudowy, naprawy lub remontu budynku;

2) kosztorysu wystawionego przez podmiot dokonu- jący odbudowy lub remontu budynku, odzwiercie- dlającego koszty związane z odbudową lub remon- tem, określone zgodnie z obowiązującymi w bu- downictwie zasadami kalkulacji i ustalania cen ro- bót budowlanych — przy uwzględnieniu dotych- czasowych wymiarów, konstrukcji, materiałów i wyposażenia; jeżeli suma ubezpieczenia została ustalona według wartości rzeczywistej, uwzględ- nia się również faktyczne zużycie budynku od dnia rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpie- czeń do dnia powstania szkody.

2. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do corocz- nego aktualizowania cenników, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

3. Zakład ubezpieczeń może zweryfikować zasad- ność wielkości i wartości robót ujętych w przedstawio- nym przez ubezpieczającego kosztorysie, o którym mo- wa w ust. 1 pkt 2. Kosztorys ten powinien zostać przed- łożony przez ubezpieczającego najpóźniej w terminie 12 miesięcy od dnia powstania szkody.

4. Zakład ubezpieczeń nie uwzględnia stopnia zuży- cia budynku przy szkodach drobnych, których wartość nie przekracza równowartości w złotych 100 euro, usta- lanej przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu ustalania odszkodowania.

Art. 69. Wysokość szkody w budynkach rolniczych:

1) zmniejsza się o wartość pozostałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, przeróbki lub odbudowy;

2) zwiększa się w granicach sumy ubezpieczenia o udokumentowane koszty uprzątnięcia miejsca szkody w wysokości do 5 % wartości szkody.

Art. 70. 1. Sumę ubezpieczenia, odrębnie dla każde- go budynku rolniczego, ustala ubezpieczający z zakła- dem ubezpieczeń.

2. Suma ubezpieczenia budynku rolniczego może odpowiadać wartości:

1) rzeczywistej tego budynku, przez którą rozumie się wartość w stanie nowym w dniu zawarcia umowy, pomniejszoną o stopień zużycia budynku rolni- czego;

2) nowej — w odniesieniu do budynków nowych oraz takich, których stopień zużycia w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia nie przekracza 10 %.

3. Suma ubezpieczenia może być ustalona na pod- stawie:

1) cenników stosowanych przez zakład ubezpieczeń do szacowania wartości budynków;

2) załączonego powykonawczego kosztorysu budow- lanego, sporządzonego zgodnie z zasadami kalku- lacji i ustalenia wartości robót budowlanych obo- wiązującymi w budownictwie, przez osobę posia- dającą uprawnienia w tym zakresie albo wyceny rzeczoznawcy; w tych przypadkach ustalenie sumy ubezpieczenia następuje na wniosek ubezpieczają- cego w razie ubezpieczenia budynku według war- tości określonej w ust. 2 pkt 2.

4. Normy zużycia budynków rolniczych określa za- kład ubezpieczeń stosownie do przepisów prawa bu- dowlanego.

Art. 71. 1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do aktualizacji wartości budynków przyjętych do ubezpie- czenia, nie częściej jednak niż w okresach rocznych, w przypadku gdy zmiany cen materiałów budowla- nych i kosztów robocizny oraz innych materiałów spo- wodowały podwyższenie lub obniżenie wartości bu- dynków co najmniej o 20 %.

2. Zaktualizowana wartość budynku stanowi pod- stawę ustalenia nowej sumy ubezpieczenia zgodnie z art. 70.

Art. 72. Nie są objęte ubezpieczeniem w gospodar- stwach rolnych:

1) budynki, których stan techniczny osiągnął 100 % normy zużycia;

2) budynki przeznaczone do rozbiórki na podstawie ostatecznych decyzji właściwych organów;

3) namioty i tunele foliowe.

Art. 73. Zakład ubezpieczeń nie odpowiada za zaist- niałe w budynkach rolniczych szkody:

1) wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego lub przez osobę, za którą ubezpieczający ponosi odpo- wiedzialność lub która pozostaje z ubezpieczają- cym we wspólnym gospodarstwie domowym;

2) wyrządzone wskutek rażącego niedbalstwa przez osoby, o których mowa w pkt 1;

3) górnicze w rozumieniu przepisów prawa geologicz- nego i górniczego;

4) powstałe wskutek trzęsienia ziemi.

Art. 74. 1. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy i zapłacenia składki ubezpieczeniowej lub jej pierwszej raty, z za- strzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Jeżeli w umowie ubezpieczenia zakład ubezpie- czeń wskazał późniejszy termin płatności składki lub jej pierwszej raty, odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń rozpoczyna się z chwilą zawarcia umowy.

3. Termin rozpoczęcia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń inny niż określony w ust. 1 i 2 można okre- ślić w umowie ubezpieczenia budynków rolniczych wtedy, gdy umowę zawiera się:

1) przed objęciem budynków rolniczych w posiada- nie;

2) na okres kolejnych 12 miesięcy przed rozpoczęciem tego okresu.

Art. 75. Odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń wynikająca z umowy ubezpieczenia budynków rolni- czych ustaje z chwilą rozwiązania umowy w przypad- kach określonych w art. 65.

Art. 76. 1. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia przysługuje w przypadku:

1) utraty przez użytki i grunty określone w art. 2 pkt 4, na których jest położony budynek rolniczy, charak- teru gospodarstwa rolnego;

2) rozwiązania się umowy w przypadku określonym w art. 63 ust.1.

2. Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpie- czenia w przypadku określonym w art. 63 ust. 1, nastę- puje po przedstawieniu kopii lub odpisu dokumentu ubezpieczenia dotychczasowego posiadacza gospo- darstwa rolnego.

Art. 77. 1. Zwrot składki, o którym mowa w art. 76 ust. 1, przysługuje za każdy pełny miesiąc niewykorzy- stanego ubezpieczenia.

2. Wysokość miesięcznej składki podlegającej zwrotowi stanowi 1/12 składki należnej za dwunasto- miesięczny okres ubezpieczenia.

Rozdział 5

Reprezentant do spraw roszczeń

Art. 78. 1. Zakład ubezpieczeń wykonujący działal- ność ubezpieczeniową w zakresie działu II grupa 10, określonej w załączniku do ustawy o działalności ubez- pieczeniowej, z wyjątkiem ubezpieczenia odpowie- dzialności cywilnej przewoźnika, ustanawia w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej reprezentan- ta do spraw roszczeń.

2. Reprezentant do spraw roszczeń może wykony- wać czynności na rzecz jednego lub wielu zakładów ubezpieczeń.

Art. 79. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do po- wiadomienia ośrodków informacyjnych wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej o nazwie i ad- resie reprezentanta do spraw roszczeń ustanowionego w każdym państwie członkowskim Unii Europejskiej.

Art. 80. Zadaniem reprezentanta do spraw roszczeń jest likwidacja szkód będących następstwem zdarzeń, które miały miejsce na terytorium państwa członkow- skiego Unii Europejskiej, innego niż państwo, w któ- rym poszkodowany ma miejsce zamieszkania lub sie- dzibę, lub na terytorium państw trzecich.

Art. 81. 1. Reprezentantem do spraw roszczeń mo- że być osoba prawna lub osoba fizyczna dająca rękoj- mię należytego wykonywania czynności likwidacyj- nych i regulowania płatności odszkodowawczych, ma- jąca siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym został ustanowiony.

2. Reprezentant do spraw roszczeń wykonuje swo- je obowiązki na podstawie pełnomocnictwa udzielone- go przez zakład ubezpieczeń, o którym mowa w art. 78 ust. 1.

3. Reprezentant do spraw roszczeń prowadzi postę- powanie wyjaśniające w języku lub językach urzędo- wych państwa członkowskiego Unii Europejskiej, w którym poszkodowany ma miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Art. 82. Reprezentant do spraw roszczeń podejmuje działanie na wniosek poszkodowanego lub uprawnio- nego, a także reprezentowanego zakładu ubezpieczeń.

Art. 83. 1. Zakład ubezpieczeń lub jego reprezen- tant do spraw roszczeń są obowiązani, w terminie 3 miesięcy od dnia zgłoszenia przez poszkodowanego lub uprawnionego żądania odszkodowawczego, do udzielenia odpowiedzi na zgłoszone żądanie wraz z uzasadnieniem.

2. W przypadku gdy nie została ustalona odpowie- dzialność zakładu ubezpieczeń lub nie została określo- na wysokość odszkodowania, zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw roszczeń są obowiązani do poinformowania o tym poszkodowanego lub upraw- nionego w terminie, o którym mowa w ust. 1.

3. W przypadku niedopełnienia obowiązków, o któ- rych mowa w ust. 1 i 2, organ nadzoru stosuje wobec zakładu ubezpieczeń środki nadzorcze określone w ustawie o działalności ubezpieczeniowej.

Rozdział 6

Kontrola spełnienia obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, OC rolników i budynków rolniczych oraz opłaty za niespełnienie

tego obowiązku

Art. 84. 1. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1—3, podlega kontroli wykonywanej przez organy do tego obowiązane lub uprawnione.

2. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obo- wiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych:

1) są obowiązane:

a) Policja,

b) organy celne,

c) Straż Graniczna,

d) organy właściwe w sprawach rejestracji pojaz- dów,

e) Inspekcja Transportu Drogowego;

2) są uprawnione:

a) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny,

b) inne organy uprawnione do kontroli ruchu dro- gowego.

3. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obo- wiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC rolników:

1) jest obowiązany wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce położenia gospo- darstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika;

2) są uprawnione:

a) starosta właściwy ze względu na położenie go- spodarstwa rolnego lub miejsce zamieszkania rolnika,

b) Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

4. Do przeprowadzania kontroli spełnienia obo- wiązku zawarcia umowy ubezpieczenia budynków rol- niczych:

1) jest obowiązany wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce położenia gospo- darstwa rolnego lub miejsca zamieszkania rolnika;

2) jest uprawniony starosta właściwy ze względu na położenie gospodarstwa rolnego lub miejsce za- mieszkania rolnika.

5. Organy obowiązane i uprawnione przeprowa- dzają kontrolę na zasadach i w trybie określonych w przepisach regulujących działalność tych organów.

Art. 85. Spełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego ustala się na podsta- wie polisy lub innego dokumentu ubezpieczenia, po- twierdzającego zawarcie umowy tego ubezpieczenia, wystawionego ubezpieczającemu przez zakład ubez- pieczeń, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 5 ust. 3.

Art. 86. Osoba kontrolowana jest obowiązana oka- zać na żądanie organu obowiązanego lub uprawnione- go do kontroli dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z wa- runkami tego ubezpieczenia, ważnej w roku kontroli, lub dowód opłacenia składki za to ubezpieczenie.

Art. 87. 1. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże do- kumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpie- czenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, lub dowodu opłacenia składki za to ubezpieczenie,

organ przeprowadzający kontrolę zawiadamia o tym na piśmie Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakoń- czenia kontroli.

2. Jeżeli osoba kontrolowana nie okaże dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 3, lub do- wodu opłacenia składki za to ubezpieczenie, starosta zawiadamia o tym na piśmie wójta (burmistrza, prezy- denta miasta) właściwego ze względu na miejsce poło- żenia gospodarstwa rolnego w terminie 14 dni od dnia przeprowadzenia lub zakończenia kontroli.

Art. 88. 1. Xxxxx, która nie spełniła obowiązku za- warcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgod- nie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę.

2. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obo- wiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi równowartość w złotych:

1) w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mecha- nicznych:

a) samochody osobowe — 500 euro,

b) samochody ciężarowe i autobusy — 800 euro,

c) pozostałe pojazdy — 100 euro,

2) w ubezpieczeniu OC rolników — 30 euro,

3) w ubezpieczeniu budynków rolniczych — 100 euro

— ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogła- szanego przez Narodowy Bank Polski według tabeli kursów nr 1 w roku kontroli.

3. W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicz- nych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicz- nych zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia, wyso- kość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każ- dym roku kalendarzowym i wynosi:

1) 20 % opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1

— w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni;

2) 50 % opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1

— w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni;

3) 100 % opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1

— w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni.

4. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, nie przed- stawi dokumentów stanowiących podstawę do ustale- nia wysokości opłaty zgodnie z ust. 3, jest ona obowią- zana wnieść opłatę w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1.

5. Kwoty wyliczane zgodnie z ust. 2 i 3 zaokrągla się do pełnych 10 zł.

6. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ustala przynależność pojazdów do kategorii wymienionej

w ust. 2 pkt 1, kierując się przepisami ustawy — Prawo o ruchu drogowym.

7. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mo- wa w art. 4 pkt 1 i 2, jest wnoszona na rzecz Ubezpie- czeniowego Funduszu Gwarancyjnego.

8. Opłata za niespełnienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mo- wa w art. 4 pkt 3, jest wnoszona na rzecz gminy właści- wej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego.

Art. 89. 1. Jeżeli osoba kierująca pojazdem mecha- nicznym zarejestrowanym poza granicami Rzeczypo- spolitej Polskiej w państwie innym niż określone w art. 25 ust. 2, przy wjeździe na terytorium Rzeczypo- spolitej Polskiej nie przedstawi Zielonej Karty, organy dokonujące kontroli granicznej lub celnej nie dopusz- czą tego pojazdu do przekroczenia granicy, chyba że posiadacz pojazdu mechanicznego zawrze umowę ubezpieczenia granicznego.

2. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, przy wyjeź- dzie z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przed- stawi dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, ważnego do dnia wyjazdu włącznie, organy dokonujące kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą pojazdu mechanicznego do prze- kroczenia granicy bez uiszczenia opłaty w wysokości określonej w art. 88 ust. 2 pkt 1.

3. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 1, w trakcie kontroli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi organowi obowiązanemu lub uprawnione- mu do kontroli dokumentu potwierdzającego zawarcie przed dokonaniem kontroli umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1, warunkiem zwrotu dowodu rejestracyjnego zatrzymanego zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym jest wniesienie opłaty w wy- sokości określonej w art. 88 ust. 2 pkt 1 oraz przedsta- wienie dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1.

4. Opłatę w wysokości określonej w art. 88 ust. 2 pkt 1 pobierają urzędy celne oraz przekazują na rzecz Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w ter- minie 30 dni od dnia pobrania.

5. Potwierdzenie wniesienia opłaty w wysokości określonej w art. 88 ust. 2 pkt 1 jest dokonywane na druku Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjne- go.

Art. 90. 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 87 ust. 1, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwa- rancyjny wzywa osobę wskazaną w tym zawiadomie- niu do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręcze- nia wezwania, opłaty, o której mowa w art. 88 ust. 1, al- bo do przedstawienia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie.

2. Po przeprowadzeniu kontroli lub po otrzymaniu zawiadomienia, o którym mowa w art. 87 ust. 2, wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce położenia gospodarstwa rolnego wzywa oso- bę wskazaną w tym zawiadomieniu do uiszczenia, w terminie 30 dni od dnia doręczenia wezwania, opła- ty, o której mowa w art. 88 ust. 1, albo do przedstawie- nia dokumentów potwierdzających zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia, określonymi w ustawie.

3. W przypadku przedstawienia w terminie, o któ- rym mowa w ust. 1 i 2, dokumentu potwierdzającego zawarcie umowy ubezpieczenia obowiązkowego, opła- ty nie pobiera się.

4. Opłata staje się wymagalna następnego dnia po upływie terminu, o którym mowa w ust. 1 i 2, jeżeli zo- bowiązany nie udokumentował zawarcia umowy ubez- pieczenia obowiązkowego lub nie wniósł powództwa do sądu powszechnego, zgodnie z art. 10 ust. 2.

Art. 91. 1. Do egzekucji opłaty za niespełnienie obo- wiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpiecze- nia, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, stosuje się prze- pisy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, z tym że tytuł wykonawczy wystawia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

2. Egzekucję, o której mowa w ust. 1, stosuje się, je- żeli:

1) należność z tytułu opłaty wynika z wezwania do za- płaty, o którym mowa w art. 90 ust. 1, w stosunku do którego zobowiązany nie wystąpił z powódz- twem do sądu powszechnego, zgodnie z art. 10 ust. 2, w terminie 30 dni od dnia otrzymania we- zwania do zapłaty, albo

2) sąd ustalił prawomocnym orzeczeniem istnienie obowiązku ubezpieczenia.

3. Od postanowień wydanych przez Zarząd Ubez- pieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w toku po- stępowania egzekucyjnego w administracji służy od- wołanie do Rady Ubezpieczeniowego Funduszu Gwa- rancyjnego.

Art. 92. 1. Roszczenia z tytułu opłaty ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia dokonania kon- troli, nie później jednak niż z upływem 3 lat od ostatnie- go dnia roku kalendarzowego, w którym nie spełniono obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiąz- kowego, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Bieg przedawnienia przerywa:

1) każda czynność organu egzekucyjnego podjęta w celu wyegzekwowania opłaty;

2) uznanie przez zobowiązanego niespełnienia obo- wiązku ubezpieczenia i dochodzonej w związku z tym opłaty;

3) wszczęcie postępowania przed sądem powszech- nym o ustalenie nieistnienia obowiązku ubezpie- czenia bądź dochodzonej opłaty;

4) zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

3. Po przerwaniu biegu przedawnienia z przyczyny, o której mowa w ust. 2:

1) pkt 1 i 2 — biegnie ono na nowo;

2) pkt 3 — okres przedawnienia biegnie na nowo od dnia zakończenia postępowania sądowego;

3) pkt 4 — okres przedawnienia biegnie od dnia pod- jęcia postępowania egzekucyjnego.

Art. 93. Wniesienie opłaty nie zwalnia z obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego.

Art. 94. 1. W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją mate- rialną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytuacją życiową, Ubezpieczeniowy Fundusz Gwaran- cyjny może umorzyć opłatę w całości lub w części albo udzielić ulgi w jej spłacie.

2. Tryb postępowania przy rozpatrywaniu spraw, o których mowa w ust. 1, określa statut Ubezpieczenio- wego Funduszu Gwarancyjnego.

Art. 95. Przepisy rozdziału nie dotyczą:

1) posiadaczy i kierujących pojazdami mechaniczny- mi zarejestrowanymi w państwach, o których mo- wa w art. 25 ust. 2;

2) upoważnionych osób kierujących pojazdami me- chanicznymi obcych przedstawicielstw dyploma- tycznych, urzędów konsularnych, misji specjal- nych i organizacji międzynarodowych oraz innych obcych przedstawicielstw korzystających z immu- nitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsu- larnych na podstawie umów, ustaw lub powszech- nie uznanych zwyczajów międzynarodowych.

Rozdział 7

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny

Art. 96. 1. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej „Funduszem”, jest instytucją wykonującą zadania określone w ustawie.

2. Fundusz jest właściwy w zakresie egzekucji ad- ministracyjnej należności pieniężnych w związku z kon- trolą spełnienia obowiązku zawierania umów obowiąz- kowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.

3. Fundusz ma osobowość prawną. Siedzibą Fun- duszu jest miasto stołeczne Warszawa.

4. Nadzór nad działalnością Funduszu sprawuje mi- nister właściwy do spraw instytucji finansowych

w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statu- tem.

Art. 97. 1. Członkiem Funduszu jest zakład ubezpie- czeń posiadający zezwolenie na wykonywanie działal- ności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń staje się członkiem Fun- duszu z chwilą zawarcia pierwszej umowy ubezpiecze- nia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2.

2. Członkiem Funduszu jest również zagraniczny za- kład ubezpieczeń, działający na terytorium Rzeczypo- spolitej Polskiej, zgodnie z przepisami prawa polskiego, i posiadający zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpie- czenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.

3. Zakłady ubezpieczeń wykonujące działalność ubezpieczeniową w dziale I (ubezpieczenia na życie), zgodnie z załącznikiem do ustawy o działalności ubez- pieczeniowej, stają się członkami Funduszu w przypad- ku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

4. Zakłady ubezpieczeń posiadające zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w gru- pach obejmujących ubezpieczenie obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 3, niebędące członkami Funduszu zgodnie z ust. 1 i 2, stają się członkami Fun- duszu w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

5. Zakłady ubezpieczeń posiadające zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w gru- pach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 4, niebędące członkami Funduszu zgodnie z ust. 1—4, stają się członkami Fun- duszu w przypadku, o którym mowa w art. 98 ust. 2.

6. Członkostwo w Funduszu ustaje z upływem roku kalendarzowego, w którym zakład ubezpieczeń nie za- warł umowy ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2.

7. Wcześniejsze ustanie członkostwa zakładu ubez- pieczeń, o którym mowa w ust. 1, następuje z dniem:

1) cofnięcia przez organ nadzoru zezwolenia na wyko- nywanie przez zakład ubezpieczeń działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubez- pieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2;

2) zarządzenia przez organ nadzoru likwidacji przymu- sowej zakładu ubezpieczeń;

3) podjęcia przez zakład ubezpieczeń uchwały o likwi- dacji;

4) ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń.

8. Członkostwo zakładów ubezpieczeń, o których mowa w ust. 3—5, ustaje z dniem zakończenia postę- powania upadłościowego. Wcześniejsze ustanie człon- kostwa zakładu ubezpieczeń następuje z dniem cofnię- cia przez organ nadzoru zezwolenia na wykonywanie przez zakład ubezpieczeń działalności ubezpieczenio-

wej w dziale I (ubezpieczenia na życie), zgodnie z za- łącznikiem do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, lub cofnięcia przez organ nadzoru zezwolenia na wyko- nywanie przez zakład ubezpieczeń działalności ubez- pieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 3 i 4, oraz w przypadkach określonych w ust. 7 pkt 2—4.

Art. 98. 1. Do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o któ- rych mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody po- wstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

1) na osobie, gdy szkoda została wyrządzona w oko- licznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalo- no ich tożsamości;

2) w mieniu i na osobie, gdy:

a) posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mecha- nicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzo- no, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubez- pieczeniem OC posiadaczy pojazdów mecha- nicznych,

b) rolnik, osoba pozostająca z nim we wspólnym gospodarstwie domowym lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym wyrządzili szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszcze- nie lub uszkodzenie mienia, a rolnik nie był ubez- pieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC rolników.

2. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń albo oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postę- powania upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosz- tów postępowania upadłościowego albo w przypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpie- czeń, jeżeli roszczenia osób uprawnionych nie mogą być pokryte z aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, do zadań Funduszu należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnio- nych z:

1) umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mo- wa w art. 4 pkt 1—3, za szkody powstałe na teryto- rium Rzeczypospolitej Polskiej, w granicach okre- ślonych na podstawie przepisów rozdziałów 2—4;

2) umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mo- wa w art. 4 pkt 4, oraz umów ubezpieczenia na ży- cie, w wysokości 50 % wierzytelności, do kwoty nie większej niż równowartość w złotych 30 000 euro według średniego kursu ogłaszanego przez Naro- dowy Bank Polski obowiązującego w dniu ogłosze- nia upadłości, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadło- ściowego albo w dniu zarządzenia likwidacji przy- musowej.

3. Wypłaty świadczeń, o których mowa w ust. 2 pkt 2, dokonywane są wyłącznie na rzecz poszkodowa- nych lub uprawnionych osób fizycznych.

4. W przypadku zaspokojenia przez Fundusz rosz- czeń osób poszkodowanych i uprawnionych z tytułu umów ubezpieczenia obowiązkowego, objętych umo- wą o przeniesienie portfela zgodnie z art. 474 ust. 2 ustawy — Prawo upadłościowe i naprawcze, Fundusz występuje do zakładu ubezpieczeń przejmującego portfel upadłego zakładu ubezpieczeń o zwrot wypła- conych odszkodowań lub świadczeń do wysokości wy- nikającej z umowy o przeniesienie portfela.

5. W razie ogłoszenia upadłości zakładu ubezpie- czeń Fundusz jest obowiązany do składania sprawoz- dań z działalności do organu nadzoru na koniec każde- go kwartału.

Art. 99. 1. Fundusz może udzielać zwrotnej pomo- cy finansowej zakładowi ubezpieczeń przejmującemu portfel ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, jeżeli posiadane środki własne w wy- sokości co najmniej marginesu wypłacalności oraz ak- tywa na pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczenio- wych nie gwarantują w pełni wypłacalności tego zakła- du ubezpieczeń.

2. Pomoc finansowa, o której mowa w ust. 1, ma charakter pożyczki zwrotnej, której wysokość nie może przekroczyć wysokości rezerw techniczno-ubezpiecze- niowych, wynikających z przejmowanego portfela ubezpieczeń, i która może być przeznaczona przez za- kład ubezpieczeń tylko na zaspokojenie interesów uprawnionych z umów ubezpieczeń przejmowanego portfela.

3. Udzielanie pomocy finansowej, o której mowa w ust. 1, następuje na wniosek zakładu ubezpieczeń.

4. Wniosek, o którym mowa w ust. 3, powinien za- wierać:

1) sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego re- widenta;

2) pozytywną opinię organu nadzoru co do celowości przejęcia portfela ubezpieczeń.

5. Pomoc finansowa, o której mowa w ust. 1, jest udzielana przez Fundusz na warunkach korzystniej- szych od ogólnie stosowanych.

6. Warunki udzielanej pomocy finansowej, w szcze- gólności termin oraz wysokość rat i odsetek, określa umowa zawierana pomiędzy Funduszem a zakładem ubezpieczeń przejmującym portfel ubezpieczeń.

Art. 100. 1. Fundusz sprawuje kontrolę nad prawi- dłowością wykorzystania przez zakład ubezpieczeń udzielonej pomocy finansowej, o której mowa w art. 99 ust. 1.

2. Fundusz nabywa wierzytelności zakładu ubez- pieczeń, korzystającego z pomocy finansowej, o której

mowa w art. 99 ust. 1, do wysokości udzielonej pomo- cy.

Art. 101. Fundusz realizuje pomoc finansową, o której mowa w art. 99 ust. 1, ze środków wpłacanych przez członków Funduszu, o których mowa w art. 97 ust. 1 i 2, w trybie określonym w art. 117 ust. 4 i 6 oraz zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 117 ust. 5.

Art. 102. 1. Fundusz pełni funkcję ośrodka informa-

cji.

2. Do zadań Funduszu jako ośrodka informacji na- leży prowadzenie rejestru umów ubezpieczenia OC po- siadaczy pojazdów mechanicznych, zawierającego:

1) nazwę i adres zakładu ubezpieczeń, który zawarł umowę ubezpieczenia;

2) imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON ubezpie- czonego;

3) cechy identyfikujące dokument potwierdzający za- warcie umowy ubezpieczenia;

4) cechy identyfikujące dokument potwierdzający za- warcie umowy ubezpieczenia granicznego w od- niesieniu do posiadaczy pojazdów mechanicznych ustawowo zwolnionych w kraju rejestracji z obo- wiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posia- daczy pojazdów mechanicznych;

5) datę zawarcia umowy;

6) okres ubezpieczenia;

7) datę rozwiązania umowy ubezpieczenia przed upły- wem końcowego terminu odpowiedzialności, określonego w umowie;

8) dane dotyczące pojazdu mechanicznego i jego po- siadacza:

a) numer rejestracyjny,

b) numer VIN lub numer nadwozia (podwozia) po- jazdu mechanicznego,

c) numer silnika pojazdu mechanicznego,

d) markę, typ i model,

e) rodzaj pojazdu mechanicznego,

f) imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON posiadacza pojazdu mechanicznego.

3. Fundusz gromadzi dane zawierające:

1) informacje dotyczące uczestników zdarzenia powo- dującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia OC posia- daczy pojazdów mechanicznych obejmujące:

a) markę i numer rejestracyjny pojazdów uczestni- czących w zdarzeniu,

b) imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON posiadacza pojazdu, uczestniczącego w zdarzeniu,

c) imię i nazwisko oraz numer PESEL kierującego pojazdem uczestniczącym w zdarzeniu,

d) datę i miejsce zdarzenia,

e) imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL lub nazwę, adres siedziby i numer REGON osoby poszkodowanej;

2) datę zgłoszenia roszczenia odszkodowawczego;

3) datę wypłaty odszkodowania;

4) informację o dodatkowym badaniu technicznym, o którym mowa w art. 81 ust. 8 pkt 4 ustawy — Pra- wo o ruchu drogowym, przeprowadzonym po na- prawie wynikającej ze zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu za- wartej umowy ubezpieczenia określonego w gru- pie 10 działu II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej.

4. Dane, o których mowa w ust. 2 i 3, przekazywa- ne są do Funduszu przez zakłady ubezpieczeń drogą elektroniczną i przechowywane są przez Fundusz przez okres 11 lat.

5. Dane, o których mowa w ust. 2 pkt 8, nie dotyczą pojazdów rejestrowanych w trybie art. 73 ust. 3 ustawy

— Prawo o ruchu drogowym.

Art. 103. Fundusz gromadzi dane dotyczące repre- zentantów do spraw roszczeń każdego zakładu ubez- pieczeń oraz dane organu odszkodowawczego ustano- wionego w każdym państwie członkowskim Unii Euro- pejskiej.

Art. 104. 1. Fundusz udostępnia zgromadzone da- ne, o których mowa w art. 102 ust. 2 i 3 oraz w art. 103:

1) poszkodowanemu lub uprawnionemu z prawem wglądu we własne akta szkodowe albo innemu podmiotowi, jeżeli mają oni interes prawny w uzyskaniu tych danych w związku z zaistniałą szkodą;

2) Rzecznikowi Praw Obywatelskich;

3) organowi nadzoru;

4) zakładom ubezpieczeń oraz Polskiemu Biuru Ubez- pieczycieli Komunikacyjnych;

5) Rzecznikowi Ubezpieczonych;

6) Polskiej Izbie Ubezpieczeń w zakresie określonym w art. 220 ust. 2 pkt 7 ustawy o działalności ubez- pieczeniowej;

7) organowi prowadzącemu centralną ewidencję po- jazdów drogą teletransmisji danych.

2. W przypadku odmowy udostępnienia danych, o których mowa w art. 102 ust. 2 i 3 oraz w art. 103, pod- miotom, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z uwagi na uznanie braku interesu prawnego w uzyskaniu tych da- nych, przysługuje odwołanie do Rady Funduszu.

3. Fundusz korzysta ze zgromadzonych w rejestrze danych do realizacji zadań ustawowych.

4. Z danych zgromadzonych w rejestrze korzysta organ prowadzący centralną ewidencję pojazdów.

5. Dane, o których mowa w art. 102 ust. 2 pkt 8 lit. b—e, dotyczące pojazdów, o których mowa w art. 73 ust. 3 ustawy — Prawo o ruchu drogowym, udostępnia się za pisemną zgodą jednostek użytkują- cych te pojazdy, z zastrzeżeniem ust. 6. Zgodę tę uzy- skuje się za pośrednictwem organu prowadzącego centralną ewidencję pojazdów.

6. W przypadku gdy w terminie 30 dni od dnia otrzymania wystąpienia jednostka określona w ust. 5 nie wyrazi zgody na udostępnienie danych, o których mowa w art. 102 ust. 2 pkt 8 lit. b—e, lub nie zajmie sta- nowiska w tej sprawie, Fundusz występuje o te dane do organu prowadzącego centralną ewidencję pojaz- dów. Organ ten zobowiązany jest do niezwłocznego przekazania danych do Funduszu, który je udostępnia.

7. Udostępnianie danych jest bezpłatne i podlega ewidencjonowaniu.

8. Do udostępniania danych przez Fundusz stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych.

Art. 105. 1. Centralna ewidencja pojazdów przeka- zuje drogą teletransmisji danych do Funduszu dane, o których mowa w art. 102 ust. 2 pkt 8, z wyjątkiem da- nych pojazdów rejestrowanych w trybie art. 73 ust. 3 ustawy — Prawo o ruchu drogowym.

2. Zakład ubezpieczeń przekazuje do Funduszu dane, o których mowa w art. 102 ust. 2 pkt 1—8 i ust. 3, drogą elektroniczną niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia zawarcia umowy ubezpieczenia, z wyjątkiem pojazdów rejestrowa- nych w trybie art. 73 ust. 3 ustawy — Prawo o ruchu drogowym.

3. Dane są przekazywane do Funduszu przez cen- tralną ewidencję pojazdów oraz zakłady ubezpieczeń bezpłatnie oraz bez wiedzy i zgody osoby, której te da- ne dotyczą.

4. Podmioty, o których mowa w ust. 3, przekazują- ce dane do Funduszu są obowiązane do aktualizacji tych danych w przypadku ich zmiany.

5. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, określi, w drodze roz- porządzenia, szczegółowe warunki, sposób i tryb współdziałania Funduszu z organem prowadzącym centralną ewidencję pojazdów, uwzględniając w szcze- gólności konieczność zapewnienia bezpiecznego prze-

syłu i weryfikacji danych i informacji drogą teletran- smisji danych.

Art. 106. 1. Jeżeli poszkodowany, w przypadku szkody w mieniu, może zaspokoić roszczenie na pod- stawie umowy ubezpieczenia dobrowolnego, Fundusz wyrównuje szkodę w części, w której nie może być za- spokojona, wraz z uwzględnieniem utraconych zniżek składki oraz prawa do zniżek składki.

2. W przypadku zaspokojenia przez zakład ubezpie- czeń roszczeń poszkodowanego zgodnie z ust. 1, zakła- dowi ubezpieczeń nie przysługuje roszczenie do Fun- duszu o zwrot wypłaconych z tego tytułu kwot.

3. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody w mieniu i na osobie w przypadku zaspokojenia rosz- czenia o naprawienie wyrządzonej szkody przez osobę, o której mowa w art. 98 ust. 1 pkt 2, lub przez kierują- cego pojazdem mechanicznym, którego ruchem szko- da została wyrządzona.

4. Fundusz nie spełnia świadczenia z tytułu ubez- pieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1, za szkody spowodowane ruchem pojazdów me- chanicznych zarejestrowanych za granicą. Nie dotyczy to poszkodowanych obywateli polskich.

5. Fundusz nie spełnia świadczenia za szkody w mieniu i na osobie powstałe w związku z ruchem po- jazdów mechanicznych, o których mowa w art. 23 ust. 2, niewprowadzonych do ruchu.

6. Fundusz nie spełnia świadczenia z tytułu ubez- pieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, za szkody w mieniu i na osobie wyrządzone:

1) posiadaczowi pojazdu mechanicznego przez kieru- jącego tym pojazdem;

2) rolnikowi przez osoby pracujące w jego gospodar- stwie rolnym lub pozostające z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym.

Art. 107. Wypłaty z Funduszu, o których mowa w art. 98 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, na rzecz poszkodowanych niebędących podmiotami polskimi i podmiotami państw, których biura narodowe są sygnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowy- mi - Regulaminu Wewnętrznego, są dokonywane na zasadzie wzajemności.

Art. 108. 1. Uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu przez którykolwiek za- kład ubezpieczeń wykonujący działalność ubezpiecze- niową w grupach obejmujących ubezpieczenia obo- wiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody.

2. Zakład ubezpieczeń, po otrzymaniu zgłoszenia roszczenia, przeprowadza postępowanie w zakresie ustalenia zasadności i wysokości dochodzonych rosz- czeń i niezwłocznie przesyła zebraną dokumentację do

Funduszu, powiadamiając o tym osobę zgłaszającą roszczenie.

Art. 109. 1. Fundusz jest obowiązany zaspokoić roszczenie, o którym mowa w art. 98 ust. 1, w terminie 30 dni licząc od dnia otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń lub syndyka upadłości.

2. W przypadku gdy wyjaśnienie okoliczności nie- zbędnych do ustalenia odpowiedzialności Funduszu albo wysokości świadczenia w terminie, o którym mo- wa w ust. 1, było niemożliwe, świadczenie powinno być spełnione w terminie 14 dni od dnia wyjaśnienia tych okoliczności, z tym że bezsporna część świadcze- nia powinna być spełniona przez Fundusz w terminie określonym w ust. 1. Przepisy art. 16 ust. 1—3 stosuje się odpowiednio.

3. Odpowiedzialność za zwłokę w spełnieniu świadczenia ponoszą odpowiednio Fundusz i zakład ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie.

Art. 110. 1. Z chwilą wypłaty przez Fundusz odszko- dowania, w przypadkach określonych w art. 98 ust. 1 pkt 2, sprawca szkody i osoba, która nie dopełniła obo- wiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowe- go, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązani do zwrotu Funduszowi spełnionego świadczenia.

2. W uzasadnionych przypadkach, kierując się przede wszystkim wyjątkowo trudną sytuacją material- ną i majątkową zobowiązanego, jak również jego sytu- acją życiową, Fundusz może odstąpić od dochodzenia zwrotu części lub całości świadczenia.

3. Tryb postępowania przy rozpatrywaniu spraw, o których mowa w ust. 2, określa statut Funduszu.

4. Roszczenia Funduszu wynikające z ust. 1 ulegają przedawnieniu na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym, nie wcześniej jednak niż z upływem 3 lat od dnia spełnienia przez Fundusz świadczenia.

Art. 111. 1. W przypadku ogłoszenia upadłości za- kładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpie- czeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, Fun- dusz przejmuje od syndyka upadłości akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świad- czenia z umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, po ustaleniu odpowiedzialno- ści i wysokości świadczenia.

2. W sprawach, w których szkody nie zostały zgło- szone do zakładu ubezpieczeń przed ogłoszeniem jego upadłości, Fundusz przyjmuje zgłoszenie szkody oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia po ustaleniu odpowiedzialności i wysokości świadcze- nia. Poszkodowany i uprawniony do odszkodowania zgłasza swoje roszczenia do Funduszu przez którykol- wiek zakład ubezpieczeń wykonujący działalność ubez- pieczeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zakład ubezpieczeń nie może odmówić przyjęcia zgłoszenia szkody.

3. Świadczenia rentowe, wynikające z realizacji za- dań, o których mowa w art. 98 ust. 2, Fundusz może wypłacać w formie skapitalizowanej za zgodą poszko- dowanego lub uprawnionego.

4. Odpowiedzialność Funduszu za zwłokę w speł- nieniu świadczenia jest ograniczona do okresu, przez jaki upadły zakład ubezpieczeń pozostawał w zwłoce do dnia ogłoszenia upadłości.

5. Po wypłaceniu świadczeń, o których mowa w ust. 1—3, Fundusz niezwłocznie przedstawia syndy- kowi wypłacone kwoty jako swoją wierzytelność wo- bec masy upadłości.

6. Wierzytelności, o których mowa w ust. 5, Fun- dusz może zgłaszać syndykowi do czasu prawomocne- go wykonania planu podziału funduszu masy.

Art. 112. 1. W przypadku ogłoszenia upadłości za- kładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubez- pieczeniową w dziale I załącznika do ustawy o działal- ności ubezpieczeniowej, albo zakładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpieczeniową, w gru- pach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 3 i 4, albo oddalenia wnio- sku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli ma- jątek dłużnika oczywiście nie wystarcza nawet na za- spokojenie kosztów postępowania upadłościowego, albo w przypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, pozostałe zakłady ubezpieczeń wykonujące działalność ubezpieczeniową w dziale I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczenio- wej albo posiadające zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w grupach obejmują- cych ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 3 i 4, są obowiązane wnieść składkę na rzecz Funduszu.

2. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, po zasięgnięciu opinii organu nadzoru i Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, wysokość procentu składki, o której mowa w ust. 1, uwzględniając w szczególności zakres zobowiązań wy- nikających z umów ubezpieczenia w ramach działu I za- łącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej lub umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mo- wa w art. 4 pkt 3 i 4.

3. Składka, o której mowa w ust. 2, ustalana jest od składki przypisanej brutto z ubezpieczeń działu I załącz- nika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 3 i 4.

4. Fundusz wyodrębnia rachunki, na które wnoszo- ne są składki, o których mowa w ust. 1.

5. Środki pozostałe po zaspokojeniu roszczeń Fun- dusz zwraca zakładom ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1, proporcjonalnie do wysokości wniesionej składki określonej zgodnie z przepisami, o których mo- wa w ust. 2.

Art. 113. 1. W przypadku ogłoszenia upadłości za- kładu ubezpieczeń wykonującego działalność ubezpie- czeniową w dziale I załącznika do ustawy o działalno- ści ubezpieczeniowej, Fundusz zaspokaja roszczenia na podstawie ustalonej w postępowaniu upadłościo- wym listy wierzytelności.

2. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubez- pieczeń wykonującego działalność ubezpieczeniową w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 3 i 4, do zaspokajania przez Fundusz roszczeń wynikających z tych umów ubezpie- czenia przepisy art. 111 ust. 1—4 stosuje się odpowied- nio.

3. Fundusz zaspokaja roszczenia z tytułu upadłości zakładów ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, w zakresie i do wysokości określonej w art. 98 ust. 2 i 3.

4. Przepisy art. 111 ust. 5 i 6 stosuje się odpowied- nio.

Art. 114. 1. W odniesieniu do zakładów ubezpie- czeń, wykonujących działalność ubezpieczeniową w zakresie działu I załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej oraz w zakresie ubezpieczeń obo- wiązkowych, o których mowa w art. 4, w przypadku od- dalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli majątek dłużni- ka oczywiście nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego albo w przy- padku zarządzenia likwidacji przymusowej, do zadań Funduszu należy zaspokajanie roszczeń osób upraw- nionych z tytułu umów ubezpieczenia na życie oraz umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, Fundusz przejmuje z zakładu ubezpieczeń akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadcze- nia, po ustaleniu odpowiedzialności tego zakładu i wy- sokości świadczenia.

3. Odpowiedzialność Funduszu za zwłokę w speł- nieniu świadczenia jest ograniczona do okresu, przez jaki zakład ubezpieczeń pozostawał w zwłoce do dnia oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości lub umorze- nia postępowania upadłościowego albo zarządzenia li- kwidacji przymusowej.

4. Z dniem wypłaty przez Fundusz świadczenia, o którym mowa w ust. 2, na Fundusz przechodzi z mo- cy prawa roszczenie o zwrot wypłaconego świadczenia do zakładu ubezpieczeń, którego zobowiązanie zreali- zował.

Art. 115. 1. Organami Funduszu są:

1) Zgromadzenie Członków Funduszu;

2) Rada Funduszu;

3) Zarząd Funduszu.

2. W skład Rady Funduszu, poza członkami określo- nymi statutowo, wchodzi przedstawiciel organu nad- zoru.

Art. 116. 1. Statut Funduszu określa organizację, sposób działania oraz zasady gospodarki finansowej, a w szczególności:

1) sposób powołania, organizację oraz kadencję orga- nów Funduszu;

2) zakres kompetencji organów Funduszu;

3) prawa i obowiązki członków oraz sposób głosowa- nia;

4) zasady działania Funduszu;

5) zasady prowadzenia gospodarki finansowej;

6) tryb postępowania w sprawach dochodzenia rosz- czeń z tytułu opłat i regresów.

2. Statut Funduszu i jego zmiany są uchwalane przez Zgromadzenie Członków Funduszu.

3. Organ nadzoru zatwierdza statut Funduszu i jego zmiany.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, na wniosek organu nadzoru, ogłasza statut Fun- duszu i jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów.

Art. 117. 1. Koszty działalności Funduszu wynikają- ce z realizacji zadań, o których mowa w art. 98 i art. 99, są pokrywane z dochodów Funduszu.

2. Dochody, o których mowa w ust. 1, są uzyskiwa- ne z następujących źródeł:

1) wpłat zakładów ubezpieczeń wykonujących działal- ność w zakresie ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2;

2) wpłat zakładów ubezpieczeń prowadzących ubez- pieczenia w dziale I załącznika do ustawy o działal- ności ubezpieczeniowej w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń, umo- rzenia postępowania upadłościowego lub zarzą- dzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpie- czeń wykonującego działalność ubezpieczeniową w tym zakresie;

3) wpłat zakładów ubezpieczeń wykonujących działal- ność ubezpieczeniową w grupie obejmującej ubez- pieczenie obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 3 i 4, w przypadku ogłoszenia upadłości zakła- du ubezpieczeń, oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń, umorzenia postę- powania upadłościowego lub zarządzenia likwida- cji przymusowej zakładu ubezpieczeń wykonujące- go działalność ubezpieczeniową w tym zakresie;

4) wpływów z tytułu opłat za niespełnienie obowiąz- ku zawarcia umów ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2;

5) wpływów z tytułu roszczeń regresowych;

6) zwrotów zakładu ubezpieczeń przejmującego port- fel upadłego zakładu ubezpieczeń, o których mowa w art. 98 ust. 4;

7) wpłat uzyskanych z podziału masy upadłości, o któ- rych mowa w art. 111 ust. 5;

8) zwrotów świadczeń, o których mowa w art. 114 ust. 4, wypłaconych przez Fundusz z umów ubez- pieczenia na życie i z umów ubezpieczeń obowiąz- kowych, o których mowa w art. 4;

9) przychodów z oprocentowania pożyczek, o których mowa w art. 99 ust. 2;

10) przychodów z lokat środków Funduszu dokonywa- nych według zasad określonych w ustawie o dzia- łalności ubezpieczeniowej dla zakładów ubezpie- czeń.

3. Zakłady ubezpieczeń posiadające zezwolenie na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej w gru- pach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, jak również zagranicz- ne zakłady ubezpieczeń, działające na terytorium Rze- czypospolitej Polskiej, zgodnie z przepisami prawa pol- skiego i posiadające zezwolenie na wykonywanie dzia- łalności ubezpieczeniowej w grupach obejmujących ubezpieczenia obowiązkowe, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, są obowiązane wnieść składkę na rzecz Fun- duszu.

4. Fundusz przedstawia ministrowi właściwemu do spraw instytucji finansowych oraz organowi nadzoru analizę stanu finansów Funduszu, na podstawie której jest określany procent składki, o której mowa w ust. 3, wnoszonej przez członków Funduszu na jego rzecz.

5. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, na wniosek Funduszu, po zasięgnięciu opinii or- ganu nadzoru określa, w drodze rozporządzenia, wyso- kość procentu składki, o której mowa w ust. 3, oraz ter- miny uiszczania tej składki, uwzględniając w szczegól- ności zagwarantowanie płynności finansowej Fundu- szu oraz możliwości udzielania przez Fundusz zwrotnej pomocy finansowej, o której mowa w art. 99 ust. 1.

6. Wysokość składki wnoszonej przez zakład ubez- pieczeń na rzecz Funduszu jest wyliczana od składki przypisanej brutto w ubezpieczeniach obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2.

Art. 118. W przypadku zagranicznych zakładów ubezpieczeń, wysokość składek wnoszonych do Fun- duszu zgodnie z przepisami niniejszego rozdziału wyli- czana jest od składki przypisanej brutto z tytułu umów ubezpieczenia zawartych w związku z wykonywaniem działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczy- pospolitej Polskiej.

Art. 119. 1. Fundusz jest obowiązany, w terminie 4 miesięcy od zakończenia roku obrotowego, sporzą- dzić roczne sprawozdanie z działalności, które podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

2. Zgromadzenie Członków Funduszu zatwierdza sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, w terminie 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego.

3. Zatwierdzone przez Zgromadzenie Członków Funduszu sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, Xxx- xxxx przedstawia ministrowi właściwemu do spraw in- stytucji finansowych oraz organowi nadzoru.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb składania sprawozdań, o których mowa w ust. 1 i w art. 98 ust. 5, w tym terminy ich składania oraz niezbędne dane, jakie powinny zawierać te spra- wozdania, uwzględniając w szczególności zapewnienie prawidłowości i przejrzystości sporządzanych spra- wozdań.

Rozdział 8

Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych Art. 120. 1. Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komuni-

kacyjnych, zwane dalej „Biurem”, jest instytucją wyko- nującą zadania określone w ustawie.

2. Biuro ma osobowość prawną. Siedzibą Biura jest miasto stołeczne Warszawa.

Art. 121. 1. Członkami Biura są zakłady ubezpieczeń wykonujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność ubezpieczeniową w grupie obejmującej ubezpieczenie obowiązkowe, o którym mowa w art. 4 pkt 1.

2. Zakłady ubezpieczeń, o których mowa w ust. 1, stają się członkami Biura z dniem uzyskania zezwolenia na wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wyda- nego przez organ nadzoru, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Zakłady ubezpieczeń z państw członkowskich Unii Europejskiej, wykonujące działalność ubezpiecze- niową za zezwoleniem właściwego organu państwa, w którym mają siedzibę, stają się członkami Biura z dniem złożenia deklaracji członkowskiej.

4. Przynależność do Biura jest obowiązkowa.

Art. 122. 1. Przedmiotem działalności Biura jest:

1) wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych państwach;

2) zawieranie z zagranicznymi biurami narodowymi umów o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych;

3) organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia li- kwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojaz-

dów mechanicznych zarejestrowanych za granicą posiadających ważne dokumenty ubezpieczenio- we wystawione przez zagraniczne biura narodowe;

4) organizowanie likwidacji szkód lub bezpośrednia li- kwidacja szkód spowodowanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez posiadaczy pojaz- dów mechanicznych zarejestrowanych w pań- stwach, o których mowa w art. 25 ust. 2;

5) określanie zasad i trybu dystrybucji dokumentów ubezpieczeń granicznych, a w szczególności usta- lanie wzorów tych dokumentów oraz ich ewiden- cjonowanie.

2. Biuro może powierzać zadania, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, wyłącznie członkom Biura.

Art. 123. Biuro odpowiada za szkody będące na- stępstwem wypadków, które wydarzyły się na teryto- rium:

1) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowa- nych w państwach, których biura narodowe są sy- gnatariuszami Jednolitego Porozumienia między Biurami Narodowymi - Regulaminu Wewnętrzne- go;

2) Rzeczypospolitej Polskiej i powstały w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, zarejestrowa- nych w państwach, których biura narodowe pod- pisały z Biurem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych i zaspokajaniu roszczeń, pod warunkiem istnienia ważnej Zielo- nej Karty wystawionej przez zagraniczne biuro na- rodowe;

3) państw, których biura narodowe są sygnatariusza- mi Jednolitego Porozumienia między Biurami Na- rodowymi - Regulaminu Wewnętrznego i powsta- ły w związku z ruchem pojazdów mechanicznych;

4) państw, których biura narodowe podpisały z Biu- rem umowy o wzajemnym uznawaniu dokumen- tów ubezpieczeniowych i likwidacji szkód i powsta- ły w związku z ruchem pojazdów mechanicznych, pod warunkiem istnienia ważnej Zielonej Karty wy- stawionej przez Xxxxx;

5) państw, o których mowa w pkt 4, i na warunkach określonych w pkt 4, jeżeli poszkodowanym jest obywatel polski, a sprawca posiadał Zieloną Kartę wystawioną przez członka Biura, którego upadłość ogłoszono.

Art. 124. 1. W przypadku szkód będących następ- stwem wypadków, które wydarzyły się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub na tery- torium państwa trzeciego i powstałych w związku z ru- chem pojazdów mechanicznych zarejestrowanych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Biuro ustala i udostępnia dane:

1) zakładu ubezpieczeń posiadacza pojazdu mecha- nicznego, którym spowodowano szkodę;

2) reprezentanta do spraw roszczeń ustanowionego przez zakład ubezpieczeń, o którym mowa w pkt 1;

3) identyfikujące dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia posiadacza pojazdu mecha- nicznego, którym spowodowano szkodę;

4) osobowe posiadacza lub właściciela pojazdu me- chanicznego, którym spowodowano szkodę.

2. Jeżeli szkoda została spowodowana ruchem po- jazdu mechanicznego, którego posiadacz, zgodnie z prawem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jest ustawowo zwolniony w kraju rejestracji z obowiąz- ku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy po- jazdów mechanicznych, Biuro ustala i udostępnia dane organu lub instytucji w państwie członkowskim Unii Europejskiej, odpowiedzialnej za likwidację zaistniałej szkody.

3. Biuro ustala i udostępnia dane, o których mowa w ust. 1 i 2, na pisemny wniosek poszkodowanego lub uprawnionego, po wykazaniu przez nich interesu prawnego w uzyskaniu tych danych.

4. Udostępnianie danych jest dokonywane nieod- płatnie i podlega ewidencjonowaniu.

Art. 125. 1. W przypadku szkód będących następ- stwem wypadków, które wydarzyły się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, i powstałych w związku z ru- chem pojazdów mechanicznych Biuro ustala i udostęp- nia dane:

1) zakładu ubezpieczeń posiadacza pojazdu mecha- nicznego, którym spowodowano szkodę,

2) identyfikujące dokument potwierdzający zawarcie umowy ubezpieczenia posiadacza pojazdu mecha- nicznego, którym spowodowano szkodę,

3) reprezentanta do spraw roszczeń ustanowionego przez zakład ubezpieczeń, o którym mowa w pkt 1, w państwie członkowskim Unii Europejskiej, w któ- rym poszkodowany lub uprawniony ma miejsce zamieszkania lub siedzibę,

4) osobowe posiadacza lub właściciela pojazdu me- chanicznego, którym spowodowano szkodę,

5) identyfikujące podmioty, które na mocy ustawy lub umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską, są zwolnione z obowiązku za- warcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojaz- dów mechanicznych oraz identyfikujące organ lub instytucję odpowiedzialną za wypłatę odszkodowań za szkody spowodowane ruchem pojazdów mecha- nicznych będących w posiadaniu tych podmiotów

— jeżeli poszkodowanym jest osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, a szkoda powstała w związku z ruchem pojazdu mechanicznego zareje- strowanego w Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Biuro ustala i udostępnia dane, o których mowa w ust. 1, na pisemny wniosek poszkodowanego lub

uprawnionego, po wykazaniu przez nich interesu prawnego w uzyskaniu tych danych.

3. Biuro ustala dane, o których mowa w ust. 1 pkt 1—3, na wniosek ośrodka informacji z państwa członkowskiego Unii Europejskiej i udostępnia je dro- gą elektroniczną.

4. Biuro ustala i udostępnia dane, o których mowa w ust. 1 pkt 4, na pisemny wniosek ośrodka informacji z państwa członkowskiego Unii Europejskiej, po wyka- zaniu interesu prawnego poszkodowanego lub upraw- nionego w uzyskaniu tych danych.

5. Udostępnianie danych jest dokonywane nieod- płatnie i podlega ewidencjonowaniu.

Art. 126. 1. Policja, w terminie 30 dni od zaistnienia zdarzenia, przekazuje Biuru zawiadomienie o wypadku spowodowanym ruchem pojazdu mechanicznego, w wyniku którego uczestniczące w nim osoby zmarły lub doznały obrażeń ciała.

2. Zawiadomienie, o którym mowa w ust. 1, zawie- ra dane dotyczące wszystkich uczestników wypadku, w tym dane dotyczące numerów dowodów ubezpie- czenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i na- zwę zakładu ubezpieczeń, w którym pojazdy mecha- niczne były ubezpieczone, wskazanie sprawcy wypad- ku, jak również informację o wystąpieniu o wszczęcie postępowania karnego.

3. Biuro przekazuje polskim i zagranicznym zakła- dom ubezpieczeń informacje o wypadku, o którym mo- wa w ust. 1, w zakresie określonym w ust. 1 i 2.

4. Xxxxxx druku zawiadomień, jak i ich przesyłania ponosi Biuro.

Art. 127. 1. Biuro ustala dane, o których mowa w art. 124 ust. 1 pkt 1, 3 i 4 oraz ust. 2, uzyskując je z ośrodków informacji państw członkowskich Unii Eu- ropejskiej.

2. Biuro ustala dane, o których mowa w art. 124 ust. 1 pkt 2 oraz w art. 125 ust. 1, uzyskując je z reje- stru, o którym mowa w art. 102 ust. 2, prowadzonego przez Fundusz.

Art. 128. 1. W przypadku szkód, o których mowa w art. 80, Biuro pełni funkcję organu odszkodowawcze- go, który rozpatruje, z zastrzeżeniem ust. 2, żądania od- szkodowawcze zgłoszone przez poszkodowanych lub uprawnionych i wypłaca odszkodowanie, jeżeli:

1) zakład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw roszczeń nie dopełnią obowiązku, o którym mowa w art. 83 ust. 1 lub 2;

2) zakład ubezpieczeń nie ustanowił reprezentanta do spraw roszczeń zgodnie z art. 78 ust. 1, chyba że poszkodowany lub uprawniony zgłosił swoje żąda- nie bezpośrednio do zakładu ubezpieczeń i otrzy- mał odpowiedź określoną w art. 83 ust. 1 lub 2;

3) zidentyfikowanie pojazdu mechanicznego jest nie- możliwe;

4) w terminie 60 dni od dnia zdarzenia nie został zi- xxxxxxxxxxxxx xxxxxx ubezpieczeń.

2. Biuro nie rozpatruje zgłoszonego żądania od- szkodowawczego, jeżeli poszkodowany lub uprawnio- ny wytoczył powództwo przeciwko zakładowi ubezpie- czeń.

Art. 129. O zgłoszeniu żądania odszkodowawczego Biuro informuje niezwłocznie:

1) organ odszkodowawczy w państwie członkowskim Unii Europejskiej, gdzie jest ustanowiony zakład ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicznego, którym spowodowano szkodę;

2) reprezentanta do spraw roszczeń lub zakład ubez- pieczeń posiadacza pojazdu mechanicznego, któ- rym spowodowano szkodę;

3) osobę, która spowodowała szkodę, jeżeli została ustalona, oraz posiadacza pojazdu mechaniczne- go.

Art. 130. 1. Biuro podejmuje czynności w celu usta- lenia odpowiedzialności za spowodowanie szkody i wysokości odszkodowania w terminie 60 dni od dnia otrzymania żądania odszkodowawczego.

2. Biuro odstępuje od czynności określonych w ust. 1, jeżeli w terminie, o którym mowa w ust. 1, za- kład ubezpieczeń lub jego reprezentant do spraw rosz- czeń udzieli poszkodowanemu lub uprawnionemu od- powiedzi na zgłoszone do Biura żądanie odszkodo- wawcze.

3. Biuro wypłaca odszkodowanie lub jego bezspor- ną część nie wcześniej niż po upływie 60 dni od dnia otrzymania żądania odszkodowawczego.

Art. 131. Decyzja Biura działającego jako organ od- szkodowawczy jest ostateczna. Poszkodowanemu lub uprawnionemu przysługuje prawo dochodzenia rosz- czeń na drodze postępowania cywilnego przeciwko za- kładowi ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicz- nego, którym spowodowano szkodę.

Art. 132. Po wypłacie odszkodowania w przypad- kach, o których mowa w art. 128 ust. 1 pkt 1 i 2, Biuro występuje do organu odszkodowawczego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, gdzie jest ustanowio- ny zakład ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicz- nego, którym spowodowano szkodę, o zwrot wypłaco- nego odszkodowania, świadczeń i innych poniesio- nych kosztów.

Art. 133. 1. Jeżeli do wypłaty odszkodowania jest obowiązany zakład ubezpieczeń mający siedzibę na te- rytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a odszkodowanie wypłacił organ odszkodowawczy państwa członkow- skiego Unii Europejskiej, Biuro jest obowiązane do zwrotu na rzecz tego organu odszkodowawczego wy-

płaconego odszkodowania, świadczeń i innych ponie- sionych kosztów.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń posiadacza pojazdu mechanicznego, któ- rym spowodowano szkodę, jest obowiązany do zwro- tu kwoty wypłaconej przez Xxxxx.

Art. 134. Biuro występuje o zwrot wypłaconego od- szkodowania lub świadczenia oraz poniesionych kosz- tów w przypadkach, o których mowa w art. 128 ust. 1:

1) pkt 3 — do ubezpieczeniowego funduszu gwaran- cyjnego ustanowionego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, gdzie miało miejsce zdarzenie;

2) pkt 4 — do ubezpieczeniowego funduszu gwaran- cyjnego ustanowionego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, gdzie jest zarejestrowany pojazd mechaniczny, którym spowodowano szkodę;

3) pkt 3 lub 4 — gdy szkodę spowodowano pojazdem mechanicznym zarejestrowanym w państwie trze- cim, do funduszu gwarancyjnego ustanowionego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, gdzie miało miejsce zdarzenie.

Art. 135. 1. Likwidacja szkód w przypadkach, o któ- rych mowa w art. 123 pkt 1, 2 i 5, następuje na zasa- dach określonych przepisami rozdziału 2.

2. Likwidacja szkód w przypadkach, o których mo- wa w art. 123 pkt 3 i 4, następuje zgodnie z przepisami prawa właściwego dla miejsca zdarzenia, z uwzględ- nieniem ust. 3.

3. W przypadkach, o których mowa w art. 123 pkt 3 i 4, suma gwarancyjna nie może być niższa niż określo- na w umowie ubezpieczenia, ale nie niższa niż obowią- zująca w państwie, na terytorium którego miało miej- sce zdarzenie.

Art. 136. 1. W przypadkach, o których mowa w art. 123 pkt 2, Xxxxx jest obowiązane wypłacić od- szkodowanie w terminie 30 dni od dnia ustalenia waż- ności umowy ubezpieczenia sprawcy szkody.

2. Jeżeli w terminie 90 dni licząc od dnia otrzyma- nia zawiadomienia o szkodzie Biuro nie ustali ważno- ści umowy ubezpieczenia sprawcy szkody, właściwym do wypłaty odszkodowania, na zasadach określonych przepisami rozdziału 7, jest Fundusz, z tym że nie wy- klucza to roszczenia Funduszu do Biura o zwrot wypła- conego odszkodowania z chwilą późniejszego ustale- nia ważnego ubezpieczenia sprawcy.

Art. 137. 1. Xxxxx z dniem wypłacenia odszkodowa- nia za jednego ze swoich członków dochodzi od niego zwrotu wypłaconego odszkodowania.

2. Sprawca szkody powstałej w warunkach, o któ- rych mowa w art. 123 pkt 3, i posiadacz pojazdu mecha- nicznego, który nie dopełnił obowiązku zawarcia umo- wy ubezpieczenia obowiązkowego, a szkoda powstała w związku z ruchem tego pojazdu, są obowiązani do zwrotu Biuru wypłaconego odszkodowania.

Art. 138. 1. Koszty działalności Biura są pokrywane ze składek członków Biura.

2. Wysokość składki wnoszonej przez członków Biura na rzecz Biura jest ustalana przez Walne Zgroma- dzenie Członków i wyliczana od składki przypisanej brutto z ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4 pkt 1.

3. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń jest wyliczana od składki przypisa- nej brutto w ubezpieczeniu, o którym mowa w art. 4 pkt 1, z działalności wykonywanej na terytorium Rze- czypospolitej Polskiej.

Art. 139. 1. Organami Biura są:

1) Walne Zgromadzenie Członków Biura;

2) Rada Biura;

3) Zarząd Biura.

2. Szczegółowe zasady i tryb wnoszenia składek, o których mowa w art. 138, zadania, organizację i zasa- dy działania Biura oraz zasady gospodarki finansowej Biura określa statut uchwalany przez Walne Zgroma- dzenie Członków Biura.

3. Organ nadzoru zatwierdza statut Biura i jego zmiany.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, na wniosek organu nadzoru, ogłasza statut Biu- ra i jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Ministra Fi- nansów.

Art. 140. 1. Biuro jest obowiązane, w terminie 4 miesięcy od zakończenia roku obrotowego, sporzą- dzić roczne sprawozdanie z działalności, które podlega badaniu przez biegłego rewidenta.

2. Walne Zgromadzenie Członków Biura zatwierdza sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, w terminie 6 miesięcy od zakończenia roku obrotowego.

3. Zatwierdzone przez Walne Zgromadzenie Człon- ków Biura sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1, Biu- ro przedstawia ministrowi właściwemu do spraw in- stytucji finansowych oraz organowi nadzoru.

4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i tryb składania sprawozdania, o którym mo- wa w ust. 1, w tym termin jego złożenia oraz niezbęd- ne dane, jakie powinno zawierać, uwzględniając w szczególności zapewnienie prawidłowości i przejrzy- stości sporządzanych sprawozdań.

Rozdział 9

Zmiany w przepisach obowiązujących

Art. 141. W ustawie z dnia 26 maja 1982 r. — Prawo o adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058,

Nr 126, poz. 1069 i Nr 153, poz. 1271) art. 8b otrzymu- je brzmienie:

„Art. 8b. Minister właściwy do spraw instytucji finan- sowych w porozumieniu z Ministrem Spra- wiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczel- nej Rady Adwokackiej oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządze- nia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obo- wiązkowego, o którym mowa w art. 8a, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wyko- nywanego zawodu oraz zakres realizowa- nych zadań.”.

Art. 142. W ustawie z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059, Nr 126,

poz. 1069 i Nr 153, poz. 1271) art. 228 otrzymuje brzmie- nie:

„Art. 228. Minister właściwy do spraw instytucji fi- nansowych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Radców Prawnych oraz Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubez- pieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 227, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwa- rancyjną, biorąc w szczególności pod uwa- gę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 143. W ustawie z dnia 14 lutego 1991 r. — Pra- wo o notariacie (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 oraz z 2003 r. Nr 49, poz. 408) art. 19b otrzymuje brzmienie:

„Art. 19b. Minister właściwy do spraw instytucji fi- nansowych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Notarialnej oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozpo- rządzenia, szczegółowy zakres ubezpiecze- nia obowiązkowego, o którym mowa w art. 19a, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwa- rancyjną, biorąc w szczególności pod uwa- gę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 144. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1991 r. o za- kładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 63, poz. 315, z 1994 r. Nr 121, poz. 591,

z 1995 r. Nr 138, poz. 682, z 1996 r. Nr 24, poz. 110,

z 1997 r. Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz. 769 i Nr 158,

poz. 1041, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, Nr 117, poz. 756

i Nr 162, poz. 1115, z 1999 r. Nr 28, poz. 255 i 256

i Nr 84, poz. 935, z 2000 r. Nr 3, poz. 28, Nr 12, poz. 136,

Nr 43, poz. 489, Nr 84, poz. 948, Nr 114, poz. 1193

i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 45, Nr 88,

poz. 961, Nr 100, poz. 1083, Nr 111, poz. 1193, Nr 113,

poz. 1207, Nr 126, poz. 1382, 1383 i 1384 i Nr 128,

poz. 1407, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r.

Nr 45, poz. 391 i Nr 124, poz. 1151) w art. 35 ust. 8 otrzymuje brzmienie:

„8. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii samorzą- dów zawodów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowe- go, o którym mowa w ust. 6, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres re- alizowanych zadań.”.

Art. 145. W ustawie z dnia 29 września 1994 r. o ra- chunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 oraz z 2003 r. Nr 60, poz. 535) po art. 80 dodaje się art. 80a w brzmieniu:

„Art. 80a. 1. Podmioty uprawnione do wykonywania działalności usługowej w zakresie pro- wadzenia ksiąg rachunkowych, o których mowa w art. 11 ust. 3, są obowiązane do zawarcia umowy ubezpieczenia odpo- wiedzialności cywilnej za szkody wyrzą- dzone w związku z prowadzoną działal- nością.

2. Minister właściwy do spraw instytucji fi- nansowych, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1, termin powstania obo- wiązku ubezpieczenia oraz minimalną su- mę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego za- wodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 146. W ustawie z dnia 13 października 1994 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie (Dz. U. z 2001 r. Nr 31, poz. 359 oraz z 2002 r. Nr 240, poz. 2052) w art. 12 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, po zasięgnięciu opinii Krajowej Izby Bie- głych Rewidentów oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy za- kres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 3, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyj- ną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowa- nych zadań.”.

Art. 147. W ustawie z dnia 5 lipca 1996 r. o doradz- twie podatkowym (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 86, Nr 153,

poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052) art. 46 otrzymuje brzmie- nie:

„Art. 46. Minister właściwy do spraw instytucji finan- sowych, po zasięgnięciu opinii Krajowej Ra- dy Doradców Podatkowych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządze- nia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obo- wiązkowego, o którym mowa w art. 44, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc

w szczególności pod uwagę specyfikę wyko- nywanego zawodu oraz zakres realizowa- nych zadań.”.

Art. 148. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. — Pra- wo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 75 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Dowód rejestracyjny, pozwolenie czasowe, za- legalizowane tablice (tablica) rejestracyjne i na- lepka kontrolna są wydawane za opłatą oraz po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej. Opłatę oraz opłatę ewidencyjną pobiera organ dokonujący rejestracji.”;

2) w art. 77 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Kartę pojazdu dla pojazdu samochodowego, innego niż określony w ust. 1, wydaje, za opła- tą i po uiszczeniu opłaty ewidencyjnej, właści- wy w sprawach rejestracji starosta przy pierw- szej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypo- spolitej Polskiej.”;

3) w art. 80b:

a) w ust. 1 w pkt 1 dodaje się lit. j w brzmieniu:

„j) informację o dodatkowym badaniu technicz- nym, o którym mowa w art. 81 ust. 8 pkt 4, przeprowadzonym po naprawie wynikającej ze zdarzenia powodującego odpowiedzial- ność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia określonego w grupie 3 działu II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej;”,

b) dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„1a. W ewidencji gromadzi się także dane i infor- macje wymagane do dopuszczenia pojazdu do ruchu oraz informacje o wydawanych dokumentach i oznaczeniach pojazdu:

1) dane o pojeździe podlegającym rejestracji:

a) przeznaczenie,

b) pojemność i moc silnika,

c) dopuszczalna masa całkowita,

d) dopuszczalna ładowność,

e) liczba osi,

f) największy dopuszczalny nacisk osi,

g) dopuszczalna masa całkowita ciągnię- tej przyczepy,

h) liczba miejsc,

i) data pierwszej rejestracji za granicą,

j) poprzedni numer rejestracyjny i nazwa organu, który dokonał rejestracji;

2) informacje o:

a) dowodzie rejestracyjnym — seria, nu- mer oraz data wydania wtórnika,

b) pozwoleniu czasowym — data ważno- ści, data przedłużenia ważności, cel

wydania, seria, numer oraz data wyda- nia wtórnika,

c) karcie pojazdu — seria, numer oraz da- ta wydania wtórnika,

d) nalepce kontrolnej — data wydania wtórnika,

e) znakach legalizacyjnych — seria, nu- mer oraz data wydania wtórnika,

f) nalepce na tablice tymczasowe — da- ta wydania wtórnika,

g) wyrejestrowaniu pojazdu — data i przyczyna wyrejestrowania,

h) zbyciu pojazdu — dane nowego wła- ściciela pojazdu;

3) inne dane i informacje stanowiące treść adnotacji urzędowych zamieszczanych w dokumentach pojazdu zgodnie z usta- wą oraz z odrębnymi przepisami;

4) identyfikator osoby dokonującej w bazie danych zamieszczenia lub zmiany da- nych i informacji.”,

c) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Dane lub informacje, o których mowa w ust. 1 i ust. 1a, przekazuje do ewidencji:

1) wymienione w ust. 1 pkt 1—5 — organ właściwy w sprawach rejestracji pojaz- dów, niezwłocznie po zarejestrowaniu po- jazdu, oraz — w przypadkach, o których mowa w pkt 1 lit. h i lit. j — także stacja kontroli pojazdów, która wykonała bada- nie techniczne pojazdu, niezwłocznie po jego wykonaniu;

2) wymienione w ust. 1 pkt 6:

a) w lit. a — organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów, niezwłocznie po dokonaniu zmiany danych w dowodzie rejestracyjnym,

b) w lit. b — właściwa jednostka organiza- cyjna Policji, niezwłocznie po wystąpie- niu tych zdarzeń,

c) w lit. c — organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów, niezwłocznie po dokonaniu informacji o wystąpieniu tych zdarzeń,

d) w lit. d — właściwa jednostka organiza- cyjna Policji, Inspekcji Transportu Dro- gowego lub Żandarmerii Wojskowej al- bo stacja kontroli pojazdów, niezwłocz- nie po dokonaniu tych czynności;

3) wymienione w ust. 1 pkt 7 — ośrodek in- formacji określony przepisami ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Fun- duszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152), niezwłocznie po ich za- ewidencjonowaniu;

4) wymienione w ust. 1a — organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów, niezwłocz- nie po ich uzyskaniu.”;

4) w art. 80c w ust. 1 po pkt 9 dodaje się pkt 9a w brzmieniu:

„9a) Polskiemu Biuru Ubezpieczycieli Komunika- cyjnych;”;

5) w art. 80d:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Opłaty pobrane za udostępnienie danych lub informacji z ewidencji stanowią przychód środka specjalnego będącego w dyspozycji ministra właściwego do spraw administracji publicznej i są przeznaczone na finansowa- nie wydatków związanych z utworzeniem, rozwojem i funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców.”,

b) dodaje się ust. 3—5 w brzmieniu:

„3. Opłata ewidencyjna, o której mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1, oraz opłata ewidencyjna, o której mowa w art. 30 ust. 1 ustawy o ubez- pieczeniach obowiązkowych, Ubezpiecze- niowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, stanowi przychód środka specjalnego, o któ- rym mowa w ust. 2, i jest przeznaczona na fi- nansowanie wydatków związanych z utwo- rzeniem, rozwojem i funkcjonowaniem cen- tralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewi- dencji kierowców. Wysokość każdej opłaty ewidencyjnej, o której mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1, nie może przekroczyć rów- nowartości w złotych 0,5 euro ustalonej przy zastosowaniu kursu średniego ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski obowiązujące- go w dniu wydania rozporządzenia, o którym mowa w ust. 4.

4. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, w porozumieniu z ministrem wła- ściwym do spraw transportu oraz ministrem właściwym do spraw instytucji finansowych, określi, w drodze rozporządzenia:

1) wysokość opłaty ewidencyjnej, o której mowa w art. 75 ust. 2, art. 77 ust. 3, art. 82 ust. 2, art. 97 ust. 1 i art. 150 ust. 1, oraz sposób jej wnoszenia;

2) tryb i zasady pobierania, ewidencjonowa- nia, przekazywania i rozliczania opłaty ewidencyjnej przez organy i podmioty zo- bowiązane do jej pobierania;

3) szczegółowe zasady gospodarki finanso- wej środka specjalnego, o którym mowa w ust. 2 i 3 oraz w art. 100d ust. 2.

5. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4, należy uwzględnić w szczególności:

1) przypadki uiszczania opłaty ewidencyjnej;

2) zróżnicowaną wysokość opłaty w zależno- ści od rodzaju czynności, której dokonanie jest uzależnione od jej uiszczenia;

3) koszty związane z funkcjonowaniem cen- tralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kierowców;

4) terminy przekazywania i rozliczania opłaty ewidencyjnej przez organy i podmioty zo- bowiązane do jej pobierania;

5) obowiązki w zakresie sporządzania pla- nów finansowych obejmujących przycho- dy i wydatki środka specjalnego.”;

6) w art. 81 w ust. 8 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:

„4) w którym została dokonana naprawa wynikają- ca ze zdarzenia powodującego odpowiedzial- ność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia określonego w grupie 3 i 10 działu II załącznika do ustawy o działalno- ści ubezpieczeniowej na kwotę przekraczającą 2 000 zł.”;

7) w art. 82 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Jeżeli pojazd jest zarejestrowany, kolejny ter- min badania technicznego wpisuje do dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania i po uiszczeniu przez właściciela pojazdu opłaty ewidencyjnej.”;

8) w art. 83 w ust. 6 po wyrazach „o których mowa w ust. 2” dodaje się wyrazy „i art. 82 ust. 2”;

9) w art. 97 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Dokument stwierdzający uprawnienie do kiero- wania pojazdem wydaje, za opłatą oraz po uisz- czeniu opłaty ewidencyjnej, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się, a w uzasadnionych przypad- kach — właściwy ze względu na miejsce czaso- wego pobytu, z zastrzeżeniem ust. 2.”;

10) w art. 100d ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Opłaty pobrane za udostępnianie danych z ewi- dencji stanowią przychód środka specjalnego będącego w dyspozycji ministra właściwego do spraw administracji publicznej, o którym mowa w art. 80d ust. 2 i 3, i są przeznaczone na finansowanie wydatków związanych z utworze- niem, rozwojem i funkcjonowaniem centralnej ewidencji pojazdów i centralnej ewidencji kie- rowców.”;

11) w art. 150 w ust. 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

„Osoba uprawniona dokonująca wymiany jest obowiązana do uiszczenia opłaty ewidencyjnej.”.

Art. 149. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o go- spodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46,

poz. 543, z 2001 r. Nr 129, poz. 1447 i Nr 154, poz. 1800,

z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 113,

poz. 984, Nr 126, poz. 1070, Nr 130, poz. 1112, Nr 153,

poz. 1271, Nr 200, poz. 1682 i Nr 240, poz. 2058 oraz

z 2003 r. Nr 1, poz. 15, Nr 80, poz. 717, 720 i 721 i Nr 96,

poz. 874) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 175 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

„5. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzen- nej i mieszkaniowej, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozpo- rządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 4, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szcze- gólności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”;

2) w art. 181 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzen- nej i mieszkaniowej, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozpo- rządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 3, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szcze- gólności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”;

3) w art. 186 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:

„4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzen- nej i mieszkaniowej, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozpo- rządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 3, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szcze- gólności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 150. W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bez- pieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1298 i Nr 123, poz. 1353 oraz z 2002 r.

Nr 25, poz. 253) w art. 20 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej i sportu, po zasięgnięciu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpiecze- nia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1, ter- min powstania obowiązku ubezpieczenia oraz mi- nimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególno- ści pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 151. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ko- mornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. Nr 133,

poz. 882, z 1999 r. Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 48,

poz. 554, z 2001 r. Nr 98, poz. 1069 i 1070 i Nr 130,

poz. 1452 oraz z 2003 r. Nr 41, poz. 361) art. 24 otrzy- muje brzmienie:

„Art. 24. 1. Komornik jest obowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody, które mogą zostać wy- rządzone w związku z jego działalnością egzekucyjną, a w przypadku gdy komornik zatrudnia pracowników, również do za- warcia umowy ubezpieczenia odpowie- dzialności cywilnej za szkody, które mogą zostać wyrządzone działaniem jego pra- cowników w związku z postępowaniem egzekucyjnym.

2. Minister właściwy do spraw instytucji fi- nansowych, w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Komorniczej oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze roz- porządzenia, szczegółowy zakres ubezpie- czenia obowiązkowego, o którym mowa w ust. 1, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwa- rancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowanych zadań.”.

Art. 152. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 x. x xxxx- xxxx turystycznych (Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 578) w art. 10:

1) w ust. 2 uchyla się pkt 2;

2) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:

„3. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw turystyki, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozpo- rządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 lit. b), termin powstania obowiązku ubez- pieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres realizowa- nych zadań.”.

Art. 153. W ustawie z dnia 29 listopada 2000 r. — Prawo atomowe (Dz. U. z 2001 r. Nr 3, poz. 18, Nr 100,

poz. 1085 i Nr 154, poz. 1800, z 2002 r. Nr 74, poz. 676

i Nr 135, poz. 1145 oraz z 2003 r. Nr 80, poz. 717) wpro- wadza się następujące zmiany:

1) w art. 103:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Osoba eksploatująca jest obowiązana do za- warcia umowy ubezpieczenia odpowiedzial- ności cywilnej za wyrządzoną szkodę jądro- wą. Jeżeli wypadek jądrowy, oprócz szkody w mieniu lub środowisku, wyrządził również szkodę na osobie, 10% sumy gwarancyjnej ubezpieczenia przeznacza się na zabezpie-

czenie roszczeń z tytułu szkody jądrowej na osobie.”,

b) w ust. 2:

— wyrazy „kwoty zabezpieczenia przeznaczone- go” zastępuje się wyrazami „sumy gwaran- cyjnej przeznaczonej”,

— wyrazy „pozostała część zabezpieczenia” za- stępuje się wyrazami „pozostała część sumy gwarancyjnej”,

c) w ust. 3 wyrazy „z zabezpieczenia finansowego, o którym mowa w ust. 1 i 2” zastępuje się wyra- zami „przez zakład ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 1”,

d) ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Minister właściwy do spraw instytucji finan- sowych, po zasięgnięciu opinii Państwowej Agencji Atomistyki oraz Polskiej Izby Ubez- pieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiąz- kowego, o którym mowa w ust. 1, termin po- wstania obowiązku ubezpieczenia oraz mini- malną sumę ubezpieczenia, biorąc w szcze- gólności pod uwagę poszczególne typy obiektów jądrowych, o których mowa w art. 34.”;

2) w art. 104:

a) w ust. 1 wyrazy „osoby dającej finansowe zabez- pieczenie odpowiedzialności osoby eksploatują- cej” zastępuje się wyrazami „zakładu ubezpie- czeń”,

b) w ust. 2 wyrazy „osoba dająca zabezpieczenie” zastępuje się wyrazami „zakład ubezpieczeń”.

Art. 154. W ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o sa- morządach zawodowych architektów, inżynierów bu- downictwa oraz urbanistów (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 oraz z 2002 r. Nr 23, poz. 221, Nr 153, poz. 1271

i Nr 240, poz. 2052) w art. 6 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, po zasięgnięciu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządze- nia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiąz- kowego, o którym mowa w ust. 2, termin powsta- nia obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną su- mę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz za- kres realizowanych zadań.”.

Art. 155. W ustawie z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509 oraz z 2002 r. Nr 153, poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052) w art. 16 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Polskiej

Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządze- nia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiąz- kowego, o którym mowa w ust. 1, termin powsta- nia obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną su- mę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz za- kres realizowanych zadań.”.

Art. 156. W ustawie z dnia 6 lipca 2001 r. o usługach detektywistycznych (Dz. U. z 2002 r. Nr 12, poz. 110 i Nr 238, poz. 2021) w art. 24 ust. 2 otrzymuje brzmie- nie:

„2. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych, po zasięgnięciu opinii Pol- skiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporzą- dzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obo- wiązkowego, o którym mowa w ust. 1, termin po- wstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz za- kres realizowanych zadań.”.

Art. 157. W ustawie z dnia 25 lipca 2001 r. o Pań- stwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 113, poz. 1207 i Nr 154, poz. 1801, z 2002 r. Nr 241, poz. 2073

oraz z 2003 r. Nr 45, poz. 391) w art. 12 ust. 4 otrzymu- je brzmienie:

„4. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia, po zasięgnięciu opinii samorzą- dów zawodów medycznych oraz Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiązkowe- go, o którym mowa w ust. 2, termin powstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz zakres re- alizowanych zadań.”.

Art. 158. W ustawie z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 oraz z 2002 r. Nr 153, poz. 1271) w art. 10 ust. 5 otrzy- muje brzmienie:

„5. Minister właściwy do spraw instytucji finanso- wych, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Polskiej Izby Ubezpieczeń, określi, w drodze rozporządze- nia, szczegółowy zakres ubezpieczenia obowiąz- kowego, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, termin po- wstania obowiązku ubezpieczenia oraz minimalną sumę gwarancyjną, biorąc w szczególności pod uwagę specyfikę wykonywanego zawodu oraz za- kres realizowanych zadań.”.

Rozdział 10

Przepisy przejściowe i końcowe

Art. 159. 1. Postępowania dotyczące roszczeń od- szkodowawczych wszczęte i niezakończone przed

dniem wejścia w życie ustawy toczą się według przepi- sów dotychczasowych.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do postę- powań dotyczących roszczeń Ubezpieczeniowego Fun- duszu Gwarancyjnego.

3. W sprawach roszczeń Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego z tytułu opłat za niespeł- nienie obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego przepisy ustawy mają zastosowanie do zdarzeń zaistniałych po dniu wejścia ustawy w ży- cie.

Art. 160. 1. Działające na podstawie dotychczaso- wych przepisów Ubezpieczeniowy Fundusz Gwaran- cyjny oraz Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyj- nych stają się z mocy prawa Ubezpieczeniowym Fun- duszem Gwarancyjnym i Polskim Biurem Ubezpieczy- cieli Komunikacyjnych w rozumieniu przepisów usta- wy.

2. Pracownicy działających na podstawie dotych- czasowych przepisów Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz Polskiego Biura Ubezpieczeń Ko- munikacyjnych stają się z mocy prawa pracownikami Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Pol- skiego Biura Ubezpieczycieli Komunikacyjnych w rozu- mieniu przepisów ustawy.

Art. 161. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wy- dane na podstawie upoważnień ustawowych zmienia- nych w art. 141—158 zachowują moc do czasu wyda- nia nowych przepisów wykonawczych, nie dłużej jed- nak niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia ustawy w ży- cie.

Art. 162. Przepisy art. 3 ust. 2, rozdziału 5, art. 122 ust. 1 pkt 4 oraz art. 128—134 stosuje się od dnia uzy- skania członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

Art. 163. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycz- nia 2004 r., z wyjątkiem:

1) art. 25 ust. 2, art. 95, art. 102—105, art. 123 pkt 1 i 3,

art. 124 i 125, art. 127, art. 135 ust. 2 i 3 — w zakre-

sie dotyczącym art. 123 pkt 3 oraz art. 137 ust. 2, które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2004 r., jed- nak nie później niż z dniem uzyskania członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej;

2) art. 148 pkt 3 lit. c, w zakresie, w którym dotyczy art. 80b ust. 2 pkt 3 ustawy zmienianej w art. 148, który wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2004 r., jed- nak nie później niż z dniem uzyskania członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej: X. Xxxxxxxxxxx