UCHWAŁA Nr XXVII/281/2016 RADY MIEJSKIEJ W TARNOWIE

z dnia 8 września 2016 r.

zmieniająca uchwałę w sprawie przyjęcia Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami

Na podstawie art. 9 ust. 3 w związku z art. 9 ust. 1 pkt 1 lit. b i ust. 3, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1 i 2 oraz art. 13 ust. 3 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2015 r. poz. 1440 z późn. zm.1)), Rada Miejska w Tarnowie uchwala, co następuje:

§ 1. W uchwale Nr LVII/694/2014 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 11 września 2014 roku w sprawie przyjęcia Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami (Dz. Urz. Woj. Małop. z 2014 r. poz. 5373) załącznik otrzymuje brzmienie jak w załączniku do niniejszej uchwały.

§ 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Tarnowa.

§ 3. 1. Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Małopolskiego.

2. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Przewodniczący Rady Miejskiej w Tarnowie

Xxxxxxxxx Xxxxxxxxx

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2015 r. poz. 1753, 1890 i 1893, z 2016 r. poz. 1342.

Id: 246BC363-10E9-4389-AC3B-9337E8328C65. Uchwalony Strona 1

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy

porozumień między gminami

TARNÓW, lipiec 2016

Id: 246BC363-10E9-4389-AC3B-9337E8328C65. Uchwalony Strona 1

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami

Niniejszy plan transportowy został zaktualizowany przez

"TRAKO" XXXXXXXXXX I WSPÓLNICY S.J.

ul. Xxxxxxxxxxxx 00x/0, 00-000 Xxxxxxx, tel./fax: 00 000 00 00,

e-mail: xxxxxx@xxxxx.xxx.xx xxx.xxxxx.xxx.xx

Fotografia na okładce: Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. w Tarnowie

Spis treści

1. Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami 6

1.1. Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami. 6

1.1.1. Wizja rozwoju transportu publicznego 7

1.2. Podstawy prawne i metodologia tworzenia oraz uchwalania planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego 7

1.3. Konsultacje społeczne 8

2. Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa 9

2.1. Informacje ogólne 9

2.1.1. Gminy, z którymi zawarte zostały porozumienia międzygminne w zakresie organizacji publicznego xxxxxxxxxx xxxxxxxxxx 00

2.2. System transportowy miasta Tarnów 11

2.2.1. Układ drogowy 11

2.2.2. Planowane inwestycje drogowe 12

2.3. Transport pasażerski dostępny na terenie miasta Tarnów 14

2.3.1. Transport drogowy 14

2.3.2. Transport kolejowy 14

2.4. Ustalenia planów transportowych wyższego rzędu 15

2.4.1. Krajowy plan transportowy 15

2.4.2. Ustalenia wojewódzkiego planu transportowego 15

3. Sieć komunikacyjna 17

3.1. Sieć komunikacyjna, na której wykonywane są przewozy o charakterze użyteczności publicznej 17

3.2. Zasady konstruowania rozkładów jazdy 19

3.2.1. Rodzaje dni w rozkładzie jazdy 19

3.3. Węzły przesiadkowe 19

3.4. Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej 20

3.5. Tabor wykorzystywany do obsługi sieci komunikacyjnej 21

4. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych 23

4.1. Informacje wstępne 23

4.2. Podstawowe dane demograficzne 23

4.3. Główne generatory ruchu 27

4.3.1. Osiedla mieszkaniowe 27

4.3.2. Urzędy i instytucje publiczne 28

4.3.3. Placówki oświatowe 29

4.3.4. Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy 34

4.3.5. Obiekty sportowe, rekreacyjne oraz kulturalne 34

4.3.6. Placówki służby zdrowia 36

4.3.7. Obiekty handlowo-usługowe 37

4.3.8. Inne generatory ruchu 38

4.4. Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego 38

4.5 Badania popytu na przewozy międzygminne 39

4.6 Analiza popytu na komunikację miejską w Tarnowie 50

4.6 Podsumowanie 53

5. Przewidywane finansowanie usług przewozowych 56

5.1. Źródła i formy finansowania 56

5.2 Rentowność linii komunikacyjnych 57

6. Taryfa przewozowa 60

6.1. Rodzaje biletów 60

6.2. Uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych 62

6.3. Struktura sprzedaży z biletów 63

6.4. Planowane zmiany w dystrybucji biletów i taryfie przewozowej 64

7. Preferencje dotyczące wyboru środka transportu 65

7.1. Wskaźnik motoryzacji 65

7.2. Preferowane cechy komunikacji zbiorowej określone na podstawie badań marketingowych 66

7.2.1. Metodologia badania 66

7.2.2. Metryka respondentów 67

7.2.3. Analiza wyników 69

8. Zasady organizacji rynku przewozów 85

8.1. Miasto Tarnów jako organizator publicznego xxxxxxxxxx xxxxxxxxxx 00

8.1.1. Realizacja funkcji organizatorskich 85

8.2. Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego xxxxxxxxxx xxxxxxxxxx 00

9. Pożądany standard w przewozach pasażerskich o charakterze użyteczności publicznej 90

9.1. Informacje wstępne 90

9.2. Realizacja postulatów przewozowych 90

9.3. Uwzględnienie w standardzie usług aspektu ochrony środowiska naturalnego 92

9.4. Uwzględnienie w standardzie usług dostępu do infrastruktury przystankowej 95

9.5. Uwzględnienie w standardzie usług dostępu osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego 95

9.5.1. Standard w zakresie przystanków komunikacyjnych 96

9.5.2. Standard w zakresie taboru 96

9.5.3. Standard w zakresie informacji pasażerskiej 97

10. Przewidywany sposób organizowania sytemu informacji pasażerskiej 98

11. Kierunki rozwoju publicznego transportu zbiorowego 100

11.1. Informacje wstępne 100

11.2. Promocja usług transportu miejskiego 101

11.3. Integracja publicznego xxxxxxxxxx xxxxxxxxxx 000

11.4. Rozwiązania z zakresu inżynierii ruchu 103

12. Weryfikacja oraz aktualizacja planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa 105

13. Xxxxx wykresów, tabel, rysunków i map 106

13.1. Wykresy 106

13.2. Tabele 107

13.3. Rysunki 108

1. Cel planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym

zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami

Uchwałą Nr LVII/694/2014 z dnia 11 września 2014 r. Rada Miejska w Tarnowie przyjęła Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami. Zgodnie z zapisami art. 11 ust. 2 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, plan transportowy może być, w zależności od potrzeb poddawany aktualizacji. W związku ze zmianami w zakresie zarządzania komunikacją miejską w Tarnowie (x.xx. przejęcie zadań organizatora publicznego transportu zbiorowego przez Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie) oraz zmian na rynku usług przewozowych, niezbędne jest dokonanie aktualizacji Planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu na mocy porozumień między gminami.

Niniejszy projekt dokumentu stanowi aktualizację pierwotnej wersji planu transportowego.

Celem planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa z powierzonym zadaniem organizacji publicznego transportu zbiorowego na mocy porozumień między gminami (uwaga: ilekroć w niniejszym dokumencie jest mowa o mieście lub mieście Tarnów należy przez to rozumieć Gminę Miasta Tarnowa) jest zaplanowanie publicznego transportu zbiorowego organizowanego przez Gminę Miasta Tarnowa tak, aby rozwój tego transportu przebiegał zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju. Głównym celem zrównoważonego rozwoju transportu jest osiągnięcie minimum 50% udziału transportu zbiorowego w realizacji wszystkich przewozów realizowanych na terenie miasta Tarnów.

Dzięki realizacji celu głównego, publiczny transport zbiorowy organizowany przez Gminę Miasta Tarnowa będzie rozwijał się zgodnie z wizją, która zakłada, że komunikacja miejska ze względu na jakość, dostępność oraz efektywność funkcjonowania będzie w coraz większym stopniu realną alternatywą dla transportu indywidualnego. Beneficjentami zwiększenia sprawności funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego będą wszyscy mieszkańcy miasta Tarnowa oraz gmin, z którymi miasto Tarnów zawarło porozumienia na świadczenie usług transportu zbiorowego.

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa umożliwi realizację następujących celów szczegółowych, dzięki którym będzie możliwe dążenie do osiągnięcia celu głównego:

poprawę dostępności transportowej i jakości transportu przy uwzględnieniu między innymi potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej,

poprawę efektywności funkcjonowania systemu transportowego,

integrację systemu transportowego w zakresie usług przewozowych obejmującą transport miejski, powiatowy i wojewódzki,

poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego,

ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko naturalne i warunki życia.

Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju transportu ważnym elementem jest ustalenie zakresu, ilości oraz jakości usług oferowanych przez transport zbiorowy na terenie miasta Tarnowa oraz gmin, z którymi miasto Tarnów zawarło porozumienia na świadczenie usług transportu zbiorowego.

1.1.1. Wizja rozwoju transportu publicznego

Transport zbiorowy organizowany przez miasto Tarnów dzięki ciągłemu rozwojowi oraz odpowiednio prowadzonej polityce transportowej miasta ma być realną alternatywą dla podróży wykonywanych środkami komunikacji indywidualnej.

1.2. Podstawy prawne i metodologia tworzenia oraz uchwalania planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego

Gmina Miasta Tarnowa jest organizatorem publicznego transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej w miejskich przewozach pasażerskich obejmujących linie komunikacyjne w obszarze miasta Tarnów i gmin, które podpisały stosowne porozumienia.

Gmina Miasta Tarnowa jako gmina, którą zamieszkuje więcej niż 50 000 mieszkańców oraz planowo organizująca przewozy o charakterze użyteczności publicznej, jest zobowiązana przez Ustawę o publicznym transporcie zbiorowym z dnia 16 grudnia 2010r. (Dz. U. z 2015 r, poz. 1440 z późn. zm., dalej jako Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym) do opracowania planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego, a następnie jego uchwalenia przez Radę Miejską w Tarnowie.

Zakres niniejszego planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa jest zgodny z art. 12. ust. 1. Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011r. w sprawie szczegółowego zakresu planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego (Dz.U. z 2011 r. Nr 117, poz. 684).

Przy opracowywaniu dokumentu wykorzystano dane i materiały będące w dyspozycji x.xx.: Urzędu Miasta Tarnowa, Zarządu Dróg i Komunikacji w Tarnowie oraz Głównego Urzędu Statystycznego.

W niniejszym planie uwzględniono – zgodnie z wymogami Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym - plany wyższego rzędu, tj. Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Województwie Małopolskim oraz krajowy plan transportowy.

1.3. Konsultacje społeczne

Niniejszy plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa, jako akt prawa miejscowego, poddany został konsultacjom społecznym. Ich celem było poinformowanie społeczności miasta i gmin ościennych, z którymi zawarto porozumienia międzygminne w zakresie organizacji publicznego transportu zbiorowego, o planowanych działaniach przewidzianych do realizacji oraz stworzenie mieszkańcom możliwości zgłoszenia ewentualnych uwag i wskazania rozwiązań preferowanych.

Projekt planu transportowego został ogłoszony w: Biuletynie Informacji Publicznej Zarządu Dróg i Komunikacji w Tarnowie, na stronie internetowej Zarządu Dróg i Komunikacji w Tarnowie, w lokalnej prasie, a także w sposób zwyczajowo przyjęty, określając miejsce fizycznego wyłożenia projektu planu zrównoważonego rozwoju transportu dla Gminy Miasta Tarnowa oraz formę, sposób i termin składania opinii dotyczących tegoż projektu.

Wszystkie opinie zebrane w czasie trwania konsultacji społecznych zostały rozpatrzone. Na podstawie uzasadnionych uwag wykonane zostały stosowne zmiany w niniejszym projekcie planu transportowego.

2. Podstawowe informacje o obszarze objętym planem zrównoważonego rozwoju publicznego transportu

zbiorowego dla Gminy Miasta Tarnowa

2.1. Informacje ogólne

Gmina Miasta Tarnowa to miasto na prawach powiatu w południowej Polsce, we wschodniej części województwa małopolskiego. Pod względem powierzchni oraz liczby ludności jest drugim, po Krakowie, największym miastem województwa. W obecnych granicach administracyjnych zajmuje powierzchnię 72,38 km², którą zamieszkuje 111 376 mieszkańców. Jest ważnym ośrodkiem turystycznym i kulturalnym województwa małopolskiego. Położenie Tarnowa w płd.-wsch. części kraju, przy europejskiej trasie komunikacyjnej E40 i liniach kolejowych Kraków – Rzeszów –

Przemyśl – Medyka, Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna – Plavec oraz Tarnów - Szczucin, sprawiło, że miasto jest ważnym węzłem w komunikacji drogowej i kolejowej. W przyjętej przez Radę Ministrów Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Tarnów został zaliczony do tzw. ważnych ośrodków regionalnych, czyli grona miast, obok miast wojewódzkich, najważniejszych dla rozwoju kraju w perspektywie najbliższych 20 lat.

Tarnów jest także ważnym ośrodkiem przemysłowym i gospodarczym z wyspecjalizowanymi zakładami chemicznymi, maszynowymi, metalowymi, budowlanymi, szklarskimi i spożywczymi. W dzielnicy Mościce znajdują się Zakłady Azotowe, a także siedziba Grupy Azoty, która jest drugim największym koncernem chemicznym Europy.

2.1.1. Gminy, z którymi zawarte zostały porozumienia międzygminne w zakresie organizacji publicznego transportu zbiorowego

Gmina Tarnów to gmina położona w województwie małopolskim w centralnej części powiatu tarnowskiego. Gminę o powierzchni 82,81 km2 zamieszkuje 25 254 osób, czego wynikiem jest gęstość zaludnienia równa 304 osób/km2. Ukształtowanie terenu Gminy jest bardzo zróżnicowane. Jej południowa część znajduje się na obszarze Pogórza Karpackiego, natomiast północna część na obszarze Kotliny Sandomierskiej. W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Biała, Błonie, Jodłówka-Wałki, Koszyce Małe, Koszyce Wielkie,

Łękawka, Nowodworze, Poręba Radlna, Radlna, Tarnowiec, Wola Rzędzińska (2 sołectwa), Zawada, Zbylitowska Góra, Zgłobice. Gmina Tarnów sąsiaduje z ośmioma gminami powiatu tarnowskiego: Xxxxx Xxxx, Pleśna, Skrzyszów, Tarnów, Tuchów, Wierzchosławice, Wojnicz, Żabno oraz gminą Czarna wchodzącą w skład powiatu dębickiego. Komunikacja między gminą Tarnów i Tarnowem odbywa się za pomocą środków komunikacji zbiorowej drogowej i kolejowej.

Gmina Xxxxx Xxxx jest gminą położoną w północno- wschodniej części powiatu tarnowskiego w województwie małopolskim. Gminę o powierzchni 105,4 km2 zamieszkuje 14 866 osób. Gmina sąsiaduje z sześcioma innymi gminami: Czarna (powiat dębicki), Dąbrowa Tarnowska (powiat dąbrowski), Radgoszcz (powiat dąbrowski), Miasto Tarnów, Tarnów, Żabno. W skład Gminy Xxxxx Xxxx wchodzi 11 sołectw: Breń, Brzozówka, Kobierzyn, Xxxxx Xxxx, Łukowa, Nowa Jastrząbka, Nowe Żukowice, Pawęzów, Stare

Żukowice, Śmigno, Zaczarnie. Z gminy Xxxxx Xxxx do Tarnowa prowadzi droga krajowa nr 73.

Gmina Pleśna jest gminą o powierzchni 84,9 km2, którą zamieszkuje 11 924osób. Pod względem obszaru jest więc to gmina średniej wielkości, natomiast liczba mieszkańców pozwala zaliczyć ją do gmin dużych. Gmina odznacza się gęstością zaludnienia równą 140 mieszkańców na 1 km2 powierzchni. Przez teren gminy przebiega ważna droga lokalna Tarnów - Zakliczyn oraz linia kolejowa prowadząca z Tarnowa na południe, w kierunku Nowego Sącza i Krynicy z odgałęzieniem ku wschodowi do Jasła, Krosna i Sanoka. Z geograficznego punktu widzenia gmina leży na skraju

Pogórza Ciężkowickiego, które ku północy przechodzi w równinę, rozciągającą się aż po Wisłę, a stanowiącą zachodnią część Kotliny Sandomierskiej. Od zachodu gminę ogranicza bieg Dunajca, a jej północno - wschodnią część przecina dopływ Dunajca, rzeka Biała. W skład gminy wchodzi 11 sołectw: Dąbrówka Szczepanowska, Janowice,

Lichwin, Lubinka, Łowczówek, Pleśna, Rzuchowa, Rychwałd, Szczepanowice, Świebodzin, Woźniczna.

2.2. System transportowy miasta Tarnów

System transportowy Gminy Miasta Tarnowa jest podstawą układu przestrzennego, stanowi układ podsystemów technicznych (gałęziowych, funkcjonalnych) i organizacyjnych. Złożona z wielu elementów, lecz spójna sieć ma za zadanie służyć wszystkim użytkownikom. Na system transportowy składa się zarówno transport indywidualny (ruch pieszy, rowerowy, kołowy), jak i zbiorowy (transport autobusowy, kolejowy). O efektach użytkowych systemu decyduje dostępność i jakość oferowanych usług transportowych. Użyteczność transportu jest tym większa, im silniejsze i bardziej systemowe są powiązania między jego poszczególnymi formami.

2.2.1. Układ drogowy

Miasto Tarnów znajduje się przy trasie europejskiej E40 będącym ważnym środkowoeuropejskim korytarzem transportowym łączącym Kazachstan z Francją. Trasa ta stanowi północną obwodnicę miasta biegnącą od wschodu miasta ulicą Lwowską, następnie skręcającą na północ w aleję Xxxx Xxxxx XX, by ostatecznie skręcić na zachód i ominąć miasta od strony północnej. Na zachód od węzła Tarnów Północ droga E40 zyskuje status autostrady A4. Dodatkowym odciążeniem centrum miasta od ruchu kołowego jest droga krajowa nr 4 (która przed wybudowaniem autostrady stanowiła trasę E40) omija miasto od południowego- zachodu i łączy się z trasą E40 poprzez węzeł bezkolizyjny na wschodzie miasta.

Przez teren miasta Tarnów przebiega autostrada, drogi krajowe i drogi wojewódzkie:

Autostrada A4 – długość 5200 m, przebiega wzdłuż północnej granicy miasta, Droga krajowa nr 73 – długość 8300 m, przebiega ulicami al. Xxxx Xxxxx XX, Lwowską,

Droga krajowa nr 94 – długość 6600 m, przebiega wzdłuż południowej granicy miasta,

Droga wojewódzka 973 – długość 11000 m, przebiega ulicami W. Witosa,

E. Xxxxxxxxxxxxxx, Czystą, Kardynała Wyszyńskiego, Klikowską, Niedomicką, Droga wojewódzka 977 – długość 600 m, przebiega ulicą Tuchowską.

Powyższe trasy nie przebiegają przez centrum miasta.

Podstawą systemu komunikacyjnego w mieście są drogi wojewódzkie oraz powiatowe, których łączna długość wynosi 74 km:

Drogi wojewódzkie – 11,6 km, Drogi powiatowe – 58 km.

Uzupełnieniem głównej sieci komunikacyjnej są drogi gminne, które dają możliwość dojazdu w każdy punkt miasta – o łącznej długości 276 km.

1,4%

4,1%

3,2%

15,9%

75,5%

Autostrady Drogi krajowe Drogi wojewódzkie Drogi powiatowe Drogi gminne

Wykres 1. Podział dróg w Tarnowie

źródło: opracowanie własne

2.2.2. Planowane inwestycje drogowe

Poniżej w tabeli zostały przedstawione planowane inwestycje drogowe.

Tabela 1. Planowane inwestycje drogowe

Wyszczególnienie Informacje dodatkowe
Modernizacja przebiegu ul. Braci Saków.	Planowana przebudowa skrzyżowania ul. Braci Saków z ul. Okrężną (rondo) ul. Braci Saków od ul. Gumniskiej do ul. Okrężnej
Przebudowa drogi powiatowej nr 1356K (ul. Krakowska) na odcinku od ul. Xxxxxxxxxxxxxx do ul. Xxxxxxxxxxx.
Zwiększanie dostępności transportowej tarnowskich stref aktywności gospodarczej wraz z poprawą parametrów ruchu tranzytowego w Subregionie Tarnowskim - etap I: Rozbudowa ulic Spokojnej, Elektrycznej, Wyszyńskiego i Czystej.	Planowana przebudowa drogi na odcinku od skrzyżowania ulicy Spokojnej z ulicą Krzyską do skrzyżowania ulicy Kwiatkowskiego z ulica Witosa. Projekt przewiduje także przebudowę placu manewrowego dla autobusów w Mościcach.

Wyszczególnienie Informacje dodatkowe
Zwiększanie dostępności transportowej tarnowskich stref aktywności gospodarczej wraz z poprawą parametrów ruchu tranzytowego w Subregionie Tarnowskim - etap II: Rozbudowa ulic Mościckiego, Kwiatkowskiego i Witosa.
Budowa infrastruktury technicznej dla terenów przeznaczonych pod działalność gospodarczą przewidzianych do objęcia statusem specjalnej strefy ekonomicznej Krakowskiego Parku Technologicznego sp. z o.o.
Budowa połączenia ul. Tuchowskiej z al. Tarnowskich wraz z przebudową ul. Tuchowskiej do granic miasta.	Nowy przebieg ulicy Tuchowskiej wzdłuż torów kolejowych od ulicy Zamkowej do al. Tarnowskich
Budowa pętli przy ul. Nowodąbrowskiej
Budowa zatoki autobusowej przy M.B. Fatimskiej – strona wschodnia.
Budowa zatoki autobusowej przy M.B. Fatimskiej – strona zachodnia.
Przebudowa drogi krajowej nr 73 do drogi krajowej nr 94 w mieście Tarnowie.	Projekt obejmuje przebudowę ulicy Lwowskiej od skrzyżowania z ulicą Orkana do granicy miasta, w tym parking P+R przy ul. Lwowskiej.
Przebudowa ul. Pasterskiej.
Remont ul. Bandrowskiego.
Remont ul. Goldhammera wraz z miejscami parkingowymi.
Rewitalizacja obszaru "Tarnów – Nowe Miasto”.	Koncepcja rozwiązań dotyczy południowej strony torów kolejowych od ulicy Tuchowskiej do ulicy Krakowskiej
Wykonanie dokumentacji technicznej ul. Orkana wraz z przyległymi ulicami: Środkową, Źródlaną, Wolańską i Czarnowiejską.
Remont dróg w dzielnicy Klikowa.	Remont dotyczy x.xx. ulicy Klikowskiej od Stadniny do granicy miasta oraz innych dróg w dz. Klikowa

źródło: materiały otrzymane od UM Tarnów

2.3. Transport pasażerski dostępny na terenie miasta Tarnów

2.3.1. Transport drogowy

Podstawą komunikacji zbiorowej na terenie miasta Tarnowa jest komunikacja miejska. Funkcje organizatora pełni jednostka organizacyjna gminy miasta Tarnowa – Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie (w skrócie: ZDiK), natomiast operatorem, na wszystkich liniach, jest Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. Komunikacja miejska została szerzej opisana w punkcie trzecim.

Na terenie miasta kursują także prywatni przewoźnicy, oferujący połączenia o charakterze podmiejskim i lokalnym. Przewoźnicy funkcjonują na podstawie zezwoleń wydanych przez Prezydenta Miasta Tarnowa lub Marszałka Województwa Małopolskiego i na terenie miasta korzystają z tych samych przystanków, co komunikacja miejska. Obecnie przez Prezydenta Miasta Tarnowa wydanych jest 130 zezwoleń dla 34 przewoźników, obsługują oni niemal wszystkie kierunki wylotowe z miasta.

Ponadto na terenie miasta dostępne są autobusy komunikacji dalekobieżnej. Głównym kierunkiem jest Kraków – autobusy kursujące autostradą w godzinach szczytu odjeżdżają nawet co 15 minut. Bezpośrednio z Tarnowa można dostać się także do Białegostoku, Katowic, Kielc, Lwowa, Przemyśla, Rzeszowa, Warszawy czy Wrocławia.

2.3.2. Transport kolejowy

Stacja kolejowa Tarnów jest węzłem dla trzech linii kolejowych:

nr 91 Kraków Główny Osobowy – Medyka, jest to linia magistralna znaczenia państwowego, dwutorowa, zelektryfikowana;

nr 96 Tarnów – Leluchów, jest to linia pierwszorzędna znaczenia państwowego, jednotorowa, zelektryfikowana;

nr 115 Tarnów – Szczucin, jest to linia znaczenia miejscowego, jednotorowa, niezelektryfikowana.

Przewozy pasażerskie oferowane są tylko na dwóch pierwszych liniach, przy czym na linii 91 w obrębie miasta znajduje się jeszcze jedna stacja kolejowa – Tarnów Mościce (oraz rozważana jest budowa przystanku – na wysokości ulicy Lwowskiej). Pociągi o zasięgu regionalnym oferuje przewoźnik Przewozy Regionalne sp. z o.o. Pociągami regionalnymi ze stacji w Tarnowie można dojechać do następujących stacji:

Rzeszów i Przemyśl, Nowy Sącz i Krynica,

Kraków (z zatrzymaniem na stacji Tarnów Mościce).

Pociągi dalekobieżne oferuje przewoźnik PKP Intercity SA (marki: Twoje Linie Kolejowe, InterCity, Expres Intercity Premium). Bezpośrednimi połączeniami można dojechać do:

Rzeszowa, Przemyśla i Lwowa, Nowego Sącza i Krynicy,

Gdańska, Gdyni, Krakowa, Katowic, Wrocławia, Poznania, Szczecina i Warszawy,

a w okresie wakacyjnym lub w weekendy także do Świnoujścia, Zagórza i Zamościa.

W „Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w województwie małopolskim” Tarnów został dodatkowo wskazany jako stacja końcowa sieci REGIO SKA, czyli Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej, która ma być skoordynowana z komunikacją miejską Krakowa i Tarnowa oraz kursować według cyklicznego rozkładu jazdy.

2.4. Ustalenia planów transportowych wyższego rzędu

2.4.1. Krajowy plan transportowy

W Planie zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w zakresie sieci komunikacyjnej w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym założono organizowanie połączeń kolejowych na liniach kolejowych nr 91 (w kierunku Krakowa i Rzeszowa) oraz 96 (w kierunku Stróż i Krynicy). Wskazane zostało również miasto Tarnów jako punkt handlowy, na którym występują powiązania transportu kolejowego z jakąkolwiek inną formą transportu zbiorowego, mogące pełnić funkcje zintegrowanych węzłów przesiadkowych.

2.4.2. Ustalenia wojewódzkiego planu transportowego

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Województwa Małopolskiego wyznacza zasady organizacji sieci komunikacyjnej województwa w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie drogowym i kolejowym, wraz z kierunkami rozwoju transportu publicznego.

W planie transportowym województwa małopolskiego przewidziano organizację następujących linii komunikacyjnych na obszarze gmin objętych niniejszym planem:

Tabela 2. Planowane linie komunikacyjne o charakterze użyteczności publicznej w wojewódzkich przewozach pasażerskich

transport linia komunikacyjna uwagi
kolejowy	Kraków – Bochnia – Brzesko – Tarnów – gr. województwa (województwo podkarpackie)	planowane przewozy w ramach SKA na linii SKA 1 Tarnów – Kraków – Trzebinia
kolejowy	Tarnów – Stróże – Nowy Sącz
drogowy	Tarnów – Gorlice

Źródło: Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w Województwie Małopolskim.

Plan określa precyzyjnie czasookresy funkcjonowania linii komunikacyjnych oraz ich minimalne częstotliwości kursowania.

W dokumencie przewidziano również organizację dodatkowych linii komunikacyjnych w transporcie drogowym do Tarnowa, które będą pełnić rolę dowozowych linii autobusowych (SKA-BUS) do pociągów Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej. Zaznaczono, iż szczegółowe przebiegi tras zostaną ustalone na etapie planowania rozkładów jazdy. Planowany zintegrowany węzeł przesiadkowy typu podstawowego o charakterze integracyjnym w skali sieci kolejowej regionu został wyznaczony w Tarnowie.

3. Sieć komunikacyjna

3.1. Sieć komunikacyjna, na której wykonywane są przewozy

o charakterze użyteczności publicznej

Sieć komunikacyjną organizowaną przez ZDiK na obszarze objętym planem stanowi 29 linii dziennych oraz 1 linia nocna. Obecny kształt oferty przewozowej wynika z całościowej analizy systemu transportowego „Optymalizacja komunikacji miejskiej w Tarnowie”. Spis linii, z uwzględnieniem ich charakteru, przedstawia poniższa tabela.

Tabela 3. Linie komunikacyjne organizowane przez ZDiK

linie	charakterystyka linii
0, 9, 30	linie miejskie, podstawowe I rzędu – są to linie charakteryzujące się najwyższą częstotliwością – autobusy kursują co 10-15 minut przez większą część dnia
1, 2, 3, 10, 12, 33	linie miejskie podstawowe II rzędu – autobusy kursują co 20-30 minut przez większą część dnia
5, 6, 11, 14, 24, 31	linie miejskie uzupełniające – autobusy kursują co ok. 60-90 minut przez większą część dnia
41, 44, 46, 48	linie miejskie szczytowe – autobusy kursują jedynie w godzinach szczytu, łącznie od 2 do 5 kursów w ciągu dnia
3, 5*,	linie	podmiejskie	–	linie	kursują	z różną	częstotliwością,	tylko
31**,	w pojedynczych przypadkach częściej niż co 60 minut
206, 208,
210, 213,	*linia pełni jednocześnie rolę linii podmiejskiej i podstawowej II rzędu
222, 224,	**linie pełnią jednocześnie rolę linii podmiejskich i uzupełniających
225, 227,
229, 239
N	linia nocna, kursuje wyłącznie w wakacje, w nocy po piątku, sobocie i niedzieli, 3 kursy w nocy

źródło: materiały otrzymane od ZDiK Tarnów

Na poniższych schematach zaprezentowano układ linii miejskich i podmiejskich.

Mapa 1. Układ linii miejskich

źródło: materiały otrzymane od ZDiK Tarnów

Mapa 2. Schemat linii podmiejskich

źródło: materiały otrzymane od ZDiK Tarnów

3.2. Zasady konstruowania rozkładów jazdy

Konstrukcja rozkładów jazdy jest oparta o podział linii komunikacyjnych – linie podstawowe I rzędu kursują najczęściej, kolejne grupy linii odpowiednio rzadziej. Zróżnicowanie standardu obsługi poszczególnych linii komunikacyjnych jest zdeterminowane dostosowywaniem oferty przewozowej do potrzeb pasażerów. Rozkład jazdy komunikacji miejskiej różni się w zależności od rodzaju dnia tygodnia, pory dnia oraz faktu, czy jest to okres roku szkolnego czy wakacyjny.

3.2.1. Rodzaje dni w rozkładzie jazdy

Tydzień komunikacyjny został podzielony w zależności od rodzaju dnia, w którym mają być realizowane przewozy pasażerskie. Podział ten jest uwidoczniony w rozkładzie jazdy – wyróżnia się dni robocze, soboty i dni świąteczne; ponadto niektóre kursy uzależnione są od warunków atmosferycznych. Podział ten jest uzasadniony zmiennym popytem na usługi transportu zbiorowego.

3.3. Węzły przesiadkowe

Węzeł przesiadkowy jest miejscem intensywnego przesiadania się pasażerów. Węzły komunikacyjne mogą stanowić punkty przesiadkowe w ramach jednej gałęzi transportu lub łączyć różne środki – np. kolej i autobusy. Naturalnymi węzłami przesiadkowymi są dworce kolejowe i autobusowe wraz z zespołem przystanków komunikacji miejskiej, które umożliwiają sprawne przesiadanie się w ramach jednego środka transportu oraz między nimi. W miastach bardzo istotne są węzły umożliwiające przesiadkę między liniami komunikacji miejskiej.

Najbezpieczniejsze węzły przesiadkowe zlokalizowane są na placach oddzielonych od ogólnodostępnego ruchu pojazdów, umożliwiają bowiem one przemieszczanie się pomiędzy przystankami bez przekraczania jezdni. Istotnym aspektem warunkującym dobre funkcjonowanie węzła jest odpowiednia organizacja przesiadek – pozwalająca na sprawną zmianę środka transportu bez długiego oczekiwania.

W Tarnowie, ze względu na krzyżowanie się wielu linii, zarówno komunikacji organizowanej przez ZDiK jak i przewoźników prywatnych, rolę węzłów przesiadkowych pełnią przystanki Krakowska – Planty oraz Krakowska - Plac Popiełuszki (oba w pobliżu dworca kolejowego i autobusowego), a także Mickiewicza-Poczta i Solidarności- Seminarium.

Dodatkowo, zgodnie ze „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa”, zaplanowane zostały węzły przesiadkowe łączące transport zbiorowy i indywidualny – ich lokalizacja została przedstawiona na poniższej mapie. Najważniejszy – centralnie położony węzeł przesiadkowy, łączący transport kolejowy, autobusowy oraz indywidualny (parking P+R funkcjonuje już od 2015 r.), zlokalizowany będzie przy ul. Droga do huty. Po wykonaniu placu manewrowo-postojowego

będzie możliwe zorganizowanie w tym miejscu zbiorczej pętli dla autobusów podmiejskich. Rozważane jest także stworzenie węzłów przesiadkowych integrujących komunikację autobusową na ul. Szkotnik, ul. Marszałka, w pobliżu Zakładów Mechanicznych, w miejscu istniejącej pętli Mościce – Plac oraz na Os. Jasna II. Analizowane jest również stworzenie potencjalnych obiektów typu Park and Ride (P+R) przy ul. Lwowskiej oraz przy stacji kolejowej Tarnów Mościce.

Mapa 3. Planowane węzły przesiadkowe łączące transport zbiorowy i indywidualny

źródło: Zmiana studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa – projekt luty 2014

3.4. Sieć komunikacyjna, na której planowane jest wykonywanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej

Realizowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej w komunikacji miejskiej planowane jest na obszarze Gminy Miasta Tarnowa oraz gmin, z którymi Gmina Miasto Tarnów będzie posiadała porozumienia międzygminne na organizację zadań z zakresu publicznego transportu zbiorowego. Układ sieci będzie się zmieniać w wyniku dostosowywania go do zapotrzebowania pasażerów na usługi z zakresu przewozów

o charakterze użyteczności publicznej, x.xx. poprzez objęcie dostępem do komunikacji zbiorowej nowopowstałych generatorów ruchu oraz uwzględnianie postulatów mieszkańców i rad osiedlowych; a także, w przypadku podpisania kolejnych, bądź rozszerzenia istniejących porozumień międzygminnych, poprzez rozszerzenie obszaru. Zmiany kształtu sieci komunikacyjnej oraz parametrów obsługi istniejących linii komunikacyjnych będą przebiegały przy uwzględnieniu potrzeb transportowych

wpływających na zmiany i kierunki natężenia ruchu pasażerskiego, związanych w szczególności z:

kierunkami rozwoju przestrzennego miasta, zmianami liczby mieszkańców i gęstości zaludnienia, zmianami społeczno-gospodarczymi.

3.5. Tabor wykorzystywany do obsługi sieci komunikacyjnej

Według stanu na dzień 22.04.2016 operator wykorzystywał do obsługi sieci komunikacyjnej 96 autobusów. Tabor jest zróżnicowany – MPK posiada pojazdy marki Jelcz, Man, Volvo, Iveco, Mercedes, Solaris, Solbus, Scania i Otokar. Charakterystykę autobusów, w podziale na marki, zawarto w poniższej tabeli.

Tabela 4. Charakterystyka autobusów wykorzystywanych do obsługi sieci komunikacyjnej

		Jelcz	Man	Volvo	Iveco	Merce des	Solaris	Solbus	Scania	Xxxxxx	XXXX
pojemność	do 49				4						4
	50 - 64			1		12					13
	65-85	5		3							8
	od 86	35	4				5	2	6	19	71
norma euro	0										0
	1										0
	2	26	4			12					42
	3	14		4					6		24
	4				4						4
	5							2			2
	5 (EEV)									19	19
	6						5				5
paliwo	ON	29	4		4	12	5	2	6	19	81
paliwo	CNG	11		4							15
podłoga	wysoka	37									37
podłoga	niska	3	4	4	4	12	5	2	6	19	59
wyświetlacze elektroniczne	TAK	40	4	4	4	12	5	2	6	19	96
wyświetlacze elektroniczne	NIE										0
klimatyzacja	TAK					12	5	2	6	19	44
klimatyzacja	NIE	40	4	4	4						52

SUMA

źródło: materiały otrzymane od MPK Tarnów

Najliczniejszą grupę stanowią autobusy największe – spośród 96 pojazdów 71 mieści co najmniej 86 pasażerów (licząc miejsca siedzące i stojące). W kwestii spełniania norm czystości spalin najliczniejszą grupę stanowią pojazdy z normą EURO2 i EURO3, ale najnowsze pojazdy (19 Otokarów) spełniają normę EEV, która swoją restrykcyjnością mieści się między EURO5 a EURO6. Od 2015 roku MPK Tarnów eksploatuje 5 Solarisów, które spełniają normę spalania EURO6. Stosowane są dwa typy zasilania – ON (81 pojazdów) i CNG (15). Ponad 2/3 autobusów posiada niską podłogę, wszystkie są wyposażone w elektroniczne wyświetlacze oraz urządzenia głośnomówiące. W 44 pojazdach zamontowana jest klimatyzacja.

liczba autobusów

Na poniższym wykresie została przedstawiona liczba autobusów wyprodukowana w poszczególnych latach. Niektóre pojazdy przeszły naprawę główną – kolejny wykres przedstawia wiek autobusów, przy czym w przypadku naprawy głównej rok naprawy został uwzględniony jako rok produkcji.

1987 - 1990 1991 - 1995 1996 - 2000 2001 - 2005 2006 - 2010 2011 - 2014

lata produkcji

Wykres 2. Lata produkcji autobusów wykorzystywanych do obsługi sieci komunikacyjnej

liczba autobusów

źródło: materiały otrzymane od UM Tarnów

1987 - 1990 1991 - 1995 1996 - 2000 2001 - 2005 2006 - 2010 2011 - 2014

lata produkcji lub naprawy głównej

Wykres 3. Lata produkcji lub naprawy głównej autobusów wykorzystywanych do obsługi sieci komunikacyjnej

źródło: materiały otrzymane od UM Tarnów

Obecnie jedyny operator miejskiej sieci komunikacyjnej – MPK Sp. z o.o. planuje do 2020 roku zakupić około 40-45 autobusów niskopodłogowych przystosowanych do przewozu osób niepełnosprawnych, spełniających najwyższe (w momencie zakupu) normy czystości spalin.

4. Ocena i prognoza potrzeb przewozowych

4.1. Informacje wstępne

Potrzeby przewozowe wynikają z konieczności zaspokajania podstawowych potrzeb ludności, dlatego są to potrzeby wtórne, które wynikają z konieczności zaspokajania procesu przemieszczania się. Zapotrzebowanie na usługi świadczone przez transport zbiorowy wynika bezpośrednio z popytu na te usługi. Znajomość popytu umożliwia dostosowanie oferty przewozowej do bieżącego popytu.

4.2. Podstawowe dane demograficzne

Zmiany liczby ludności zamieszkującej obszar objęty niniejszym opracowaniem są jednym z czynników wpływających na potrzeby transportowe. Dane przedstawiające liczbę ludności miasta Tarnów zostały przedstawione na poniższym wykresie, który pokazuje jakie zmiany w liczbie ludności nastąpiły w przeciągu ostatnich 11 lat i w tabeli.

Wykres 4. Zmiany liczby ludności w Tarnowie w latach 2003-2014

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Powyższy wykres pokazuje wyraźną tendencję spadkową liczby ludności zamieszkującej Tarnów. W 2014 x. Xxxxxx zamieszkiwało 111 376 osób, a dekadę wcześnie 118 267 osób, co oznacza 6% spadek liczby mieszkańców.

Dane z ostatnich 10 lat obrazują, iż tarnowskie społeczeństwo starzeje się. Rocznie przybywa ok. 140 osób w wieku powyżej 70 roku życia. Obserwowane zjawisko jest wynikiem panującego niżu demograficznego.

Tabela 5. Liczba ludności w Tarnowie w latach 2005, 2009 i 2013 w podziale na przedziały wiekowe

	0000	0000	0000	Spadek (-)/wzrost 2005/2013
0 - 4	4 920	4 877	4 660	-5,28%
5-9	5 649	4 982	4 979	-11,86%
10-14	6 922	5 573	4 747	-31,42%
15-19	9 064	7 640	5 759	-36,46%
20-24	10 120	8 829	6 560	-35,18%
25-29	9 630	9 631	8 201	-14,84%
30 - 34	8 408	9 186	9 460	12,51%
35 - 39	7 551	7 915	8 767	16,10%
40 - 44	7 860	7 231	7 441	-5,33%
45 - 49	9 251	7 883	6 888	-25,54%
50 - 54	9 209	9 033	7 503	-18,53%
55 - 59	7 771	8 563	8 642	11,21%
60 - 64	5 186	6 929	8 049	55,21%
65 - 69 70 i więcej	5 376	4 745	6 454	20,05%
65 - 69 70 i więcej	10 643	12 141	13 266	24,65%

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wykres 5. Liczba ludności w Tarnowie w latach 2005, 2009 i 2013 w podziale na przedziały wiekowe

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS

Porównując dane demograficzne z 2005r. z danymi z 2014r. obserwujemy wyraźny spadek liczby ludności w wieku od 5 do 25 roku życia, z czego największy spadek zanotował przedział wiekowy 15 – 19 lat – 36,46%. W szybkim tempie rośnie natomiast liczba ludności w wieku przedemerytalnym. Liczba osób w przedziale wiekowym 60 – 64 lata w ciągu 8 lat zwiększyła się o ponad 55%.

Tabela 6. Struktura ludności Tarnowa w wieku przed-, po- i produkcyjnym (2011-2013)

	2011			2012			2013			2014
Wiek przedprodukcyjny	18,9%	21	519	18,6%	20	984	18,3%	20	562	16,07%	17	902
Wiek produkcyjny	65,4%	74	307	65,2%	73	590	64,6%	72	482	62,14%	69	207
Wiek poprodukcyjny	15,6%	17	767	16,3%	18	378	17,0%	19	076	21,79%	24	267

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wykres 6. Struktura ludności Tarnowa w wieku przed-, po- i produkcyjnym (2011-2014)

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

W ciągu trzech lat liczba osób w wieku przedprodukcyjnym oraz produkcyjnym spadła o odpowiednio 2,83% i 3,26%. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym systematycznie rośnie i w roku 2014 wyniosła 21,79% (15,60% w roku 2011).

Poziom bezrobocia w Tarnowie na tle Województwa Małopolskiego i kraju w ostatnich latach został zaprezentowany w tabeli 6 oraz na wykresie 7.

Tabela 7. Bezrobocie w Polsce, Województwie Małopolskim i Powiecie x. Xxxxxx w latach 2010 - 2013

	2010	2011	2012	2013	2014	2015
Polska	12,4%	12,5%	13,4%	13,4%	11,40%	9,80%
Województwo Małopolskie	10,4%	10,5%	11,4%	11,6%	9,70%	8,40%
Powiat x. Xxxxxx	9,2%	9,1%	10,6%	10,2%	9,70%	8,30%

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wykres 7. Bezrobocie w Polsce, Województwie Małopolskim i Powiecie x. Xxxxxx w latach 2010 – 2015

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Bezrobocie w Tarnowie w roku 2015 w stosunku do roku 2010 spadło o 0,9%. Liczba osób bezrobotnych w mieście oscyluje na poziomie około 8%, co na tle kraju i województwa, jest wynikiem niższym, ponieważ bezrobocie w Polsce w roku 2015 wyniosło 9,8%, a w Województwie Małopolskim – 8,4%.

4.3. Główne generatory ruchu

4.3.1. Osiedla mieszkaniowe

Miasto Tarnów zostało podzielone na 16 osiedli, które stanowią odrębne jednostki funkcjonalno-przestrzenne. Wykaz osiedli wraz z liczbą mieszkańców każdego z osiedli przedstawiono w tabeli 7.

Tabela 8. Osiedla w Tarnowie

Nr osiedla	Nazwa	Liczba mieszkańców
1	Starówka	9	222
2	Strusina	14	846
3	Piaskówka	11	380
4	Grabówka	11	920
5	Rzędzin	2	615
6	Gumniska	6	400
7	Krakowska	2	857
8	Mościce	10	212
9	Chyszów	1	865
10	Klikowa	2	609

Nr osiedla	Nazwa	Liczba mieszkańców
11	Krzyż	5	844
12	Jasna	12	072
13	Westerplatte	5	917
14	Legionów	2	301
15	Koszyce	2	351
16	Zielone	5	521

Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów otrzymanych od UMT

Rysunek 1. Rozmieszczenie osiedli w Tarnowie

Źródło: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa

Najliczniej zaludnionym osiedlem Tarnowa jest os. Strusina, które zamieszkuje 13,8% mieszkańców. Około 11% mieszkańców zamieszkuje na terenie każdego z trzech osiedli: Jasna, Grabówka i Piaskówka. Najmniej mieszkańców (około 2%) mieszka na osiedlach Krakowska, Rzędzin, Klikowa, Koszyce i Legionów.

4.3.2. Urzędy i instytucje publiczne

Jedną z głównych grup generujących ruch są urzędy państwowe i samorządowe oraz instytucje publiczne, mające swoje siedziby na terenie miasta Tarnów. Wykaz ważniejszych instytucji (urzędów) znajduje się w tabeli poniżej.

Tabela 9. Ważniejsze urzędy i instytucje w Tarnowie

Nazwa Adres
Urząd Miasta Tarnowa	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx 0,
Urząd Gminy Tarnów	Tarnów, ul. Xxxxxxxxx 00
Starostwo Powiatowe w Tarnowie	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx 00
Małopolski Urząd Wojewódzki, delegatura w Tarnowie	Tarnów, Al. Solidarności 5-9
I Urząd Skarbowy w Tarnowie	Xxxxxx, Xxxxxxx 00-00x
II Urząd Skarbowy w Tarnowie	Tarnów, Al. Solidarności 5B-9B
Powiatowy Urząd Pracy w Tarnowie	Tarnów, pl. gen. J. Bema 3
Urząd Stanu Cywilnego w Tarnowie	Tarnów, ul. Gumniska 30
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej	Tarnów, al. Xxxxx Xxxxx Xxxxxxxxxx 0
ZUS, Oddział w Tarnowie	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxx 00
Prokuratura Rejonowa, Okręgowa, Sąd Rejonowy, Okręgowy	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx 00

Źródło: opracowanie własne

4.3.3. Placówki oświatowe

Wykaz placówek oświatowych funkcjonujących w Tarnowie przedstawiono poniżej w tabeli.

Tabela 10. Placówki oświatowe w Tarnowie

L.p. Szkoła Adres
Przedszkola
1	Przedszkole Publiczne Nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi	ul. Xxxxxxx 00
2	Przedszkole Publiczne Nr 3	ul. Xxxxxxx 0
3	Przedszkole Publiczne Nr 4	ul. Xxxxxxx 00
4	Przedszkole Publiczne Nr 5	ul. Zagumnie 27
5	Przedszkole Publiczne Nr 6	ul. Xxxxxxxxxxx 00
6	Przedszkole Publiczne Nr 8	ul. Xxxxx Xxxxxxxxxxx 0
7	Przedszkole Publiczne Nr 12	ul. Jasna 6
8 9	Przedszkole Publiczne Nr 13	ul. Przedszkolaków 7
8 9	Przedszkole Publiczne Nr 14 z Oddziałem Integracyjnym	ul. Xxxxxxxxxx 00 X
10	Przedszkole Publiczne Nr 15	ul. Xxxxxxx 000
11 12	Przedszkole Publiczne Nr 17	ul. Xxxxxxxxxx 0
11 12	Przedszkole Publiczne Nr 18 z Oddziałami Integracyjnymi	ul. Westerplatte 10
13	Przedszkole Publiczne Nr 19	ul. Xxxxxxxxxxxxx 00
14	Przedszkole Publiczne Nr 20	ul. Xxxxxxxx 0
15	Przedszkole Publiczne Nr 21	ul. Xxxxxxxxx 00

L.p. Szkoła Adres
16	Przedszkole Publiczne Nr 24	ul. Westerplatte 11
17	Przedszkole Publiczne Nr 26	ul. Bitwy o Wał Pomorski 11
18 19	Przedszkole Publiczne Nr 27	ul. Okrężna 32
18 19	Przedszkole Publiczne Nr 29 im. Xxxxx Xxxxxxxxxxxx	ul. Wilsona 50
20	Przedszkole Publiczne Nr 31	ul. Promienna 13
21	Przedszkole Publiczne Nr 32	ul. Xxxxx 00X
22	Przedszkole Publiczne Nr 33	ul. Topolowa 5
23 24	Przedszkole Publiczne Nr 34	ul. Xxxxxxx 00
23 24	Przedszkole Publiczne Nr 35 z Oddziałem Integracyjnym	ul. Topolowa 4
25	Niepubliczne Przedszkole "Bajadurka"	ul. Xxxxxxx 00 X
27	Przedszkole Niepubliczne "Promyczek"	ul. Bema 9
28	Przedszkole Niepubliczne SZKRAB	ul. Xxxxxxxxxxxx 00x
29	Przedszkole "Pałacyk Malucha"	ul. Xxxxxxxxx 00
31 32	Punkt Przedszkolny PRZEDSZKOLINEK	ks. Xxxxxxxx Xxxxxxxx 20
31 32	Społeczne Przedszkole Językowe im. xx. xxxx. Xxxxxx Xxxxxxxxx	ul. Gumniska 47
Szkoły Podstawowe
33 34	Szkoła Podstawowa Nr 2(+ Oodział Przedszkolny)	ul. Xxxxxxx 0
33 34	Szkoła Podstawowa Nr 3 (+ 2 Oddziały Przedszkolne)	ul. Xxxxxxxxx 00
35	Szkoła Podstawowa Nr 5 (+ Oddział Przedszkolny)	ul. Skowronków 8
36	Szkoła Podstawowa Nr 8 (+ Oddział Przedszkolny)	ul. Bitwy pod Studziankami 5
37	Szkoła Podstawowa Nr 9	ul. M. Xxxxxxxxxxx 0
38 39	Szkoła Podstawowa Nr 10	ul. Xxxxxxxxxx 00
38 39	Szkoła Podstawowa Integracyjna Nr 11 (+ Oddział Przedszkolny)	ul. Xxxxxxxxxxx 000x
40	Szkoła Podstawowa Nr 14	ul. Xxxxxxx 000
41	Szkoła Podstawowa Nr 15	ul. Xxxxxxxxx 0
42	Szkoła Podstawowa Nr 18	xx. 0-xx Xxxx 00
43	Katolicka Szkoła Podstawowa	ul. Warzywna 3
44	Społeczna Szkoła Podstawowa nr 1	ul. Gumniska 47
45	Społeczna Szkoła Podstawowa nr 2 STO	ul. Xxxxxxx 0
46 47	Szkoła Podstawowa nr 20 z klasami sportowymi	ul. Xxxxxxxxxxx 0
46 47	Szkoła Podstawowa nr 23 im. Xxxx Xxxxx XX	os. Legionów H. Xxxxxxxxxxxx 16
Gimnazjum
50	Gimnazjum Nr 2 im. Xxxxxxxx Xxxxxxxxx	ul. Xxxxxxxxx 0

L.p. Szkoła Adres
51	Gimnazjum Nr 4 im. Xxxxxxx Xxxxxx	ul. Bitwy pod Studziankami 5
52	Gimnazjum Nr 6 im. Xxxx Xxxxx XX	ul. Xxxxxxx 000
53	Gimnazjum Nr 11 im. Xxxxxx Xxxxxxxxxxxxxx	ul. Szujskiego 15
54	Katolickie Gimnazjum	ul. Warzywna 3
55	Niepubliczne Gimnazjum w Tarnowie-Mościcach	ul. Xxxxxxxxxxx 0
56	Niepubliczne Niepłatne Gimnazjum "Piętnastka"	ul. Xxxxxxxxx 0
57	Niepubliczne Niepłatne Gimnazjum u Konarskiego	ul. Szewska 7
Szkoły średnie
58	I Liceum Ogólnokształcące	ul. Xxxxxxxxxxxx 0
59	III Liceum Ogólnokształcące	ul. Xxxxxxxxxxxxx 0
60	V Liceum Ogólnokształcące	ul. Rejtana 20
61	VII Liceum Ogólnokształcące	ul. Xxxxxxxx 0
62	XVI Liceum Ogólnokształcące	al. Solidarności 18
63	Technikum Nr 11 (od 1.09.2013)	ul. Xxxxxxxxxxxxxx 00
64	Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1	ul. Norwida 22
65	Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 2	ul. Xxxxxxxxxxx 00
66	Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 4	os. Legionów H. Xxxxxxxxxxxx 00
67	Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 5	ul. Reymonta 30
68	Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 6 z Oddziałami Integracyjnymi	ul. Xxxxxxxxxxxxx 0
69	Zespół Szkół Budowlanych	ul. Legionów 15
70	Zespół Szkół Ekonomiczno-Ogrodniczych im. Xxxxxxxx Xxxxxxxxxx	ul. Sanguszków 28
71	Zespół Szkół Ekonomiczno-Gastronomicznych	ul. Bema 9-11
72	Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego	ul. Xxxxxxxxxxxxxx 00 xx. Xxxxxxxxxxx 0
73	Zespół Szkół Mechaniczno-Elektrycznych	ul. Szujskiego 13
74	Zespół Szkół Muzycznych	ul. Lippóczy'ego 4
75	Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych	ul. Xxxxxxxxxxxxx 0
76	Zespół Szkół Plastycznych	ul. Xxxxxxxxxxxxx 0
77	Zespół Szkół Sportowych im. Polskich Olimpijczyków	ul. Xxxxxxxxxxx 0
78	Zespół Szkół Techniczno-Zawodowych	ul. Xxxxxxxxxxxx 00
79	Zespół Szkół Technicznych	ul. Xxxxxxxxxxxxxx 00
80	Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy	ul. Xxxxxxxxxxx 0
81	Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabo Słyszących	ul. Lippóczy'ego 4a

L.p. Szkoła Adres
82	Zespół Szkół Niepublicznych Stowarzyszenia "Siódemka"	ul. Xxxxxxxxxxxxxx 0
83	Zespół Specjalnych Szkół Przyszpitalnych	ul. Xxxxxxx 000 x
84	Tarnowskie Centrum Kształcenia Praktycznego	ul. Xxxxxxxxxx 00
00	Xxxxx Xxxxxxxxxxxxx	xx. Św. Anny 1 ul. Xxxxxxx Xxxxxxxx 0 xx. Xxxxxxxxxxx 0
00	Xxxxx Xxxxxxxxx	xx. Xxxxxxxxxxxx 00
87	Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna	ul. Xxxxxxxxxx Xxxxx 0
88	Specjalistyczna Poradnia Profilaktyczno- Terapeutyczna	ul. Szujskiego 25

Źródło: opracowanie własne

Tabela 11. Liczba uczniów w placówkach oświatowych

Typ szkoły/placówki Liczba uczniów
Przedszkole	3 106
Szkoła podstawowa	6 142
Gimnazjum	3 526
Szkoła ponadgimnazjalne	14 570
Placówki specjalistyczne	1 470

Źródło: Banu Danych Lokalnych GUS

Duży wpływ na strukturę ruchu miejskiego ma położenie uczelni wyższych, które skupiają studentów i pracowników. Charakteryzują się one nierównomiernością natężenia ruchu. Największe natężenie występuje w godzinach porannych 8 – 9 i popołudniowych 16 – 18. Poza tymi godzinnymi ruch w pobliżu uczelni wyższych jest umiarkowany. Wykaz uczelni znajdujących się na terenie miasta Tarnowa przedstawiono w tabeli poniżej.

Państwowa Wyższa Szkoła

Zawodowa

ul. Mickiewicza 8

4 039

Wyższa Szkoła Biznesu, National- Xxxxx Xxxxxxxxxx - Wydział Zamiejscowy w Tarnowie

ul. Xxxxxxxxxxxxxx 00

Xxxx xxxxxx

Małopolska Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Tarnowie

ul. Xxxxxxx 0

xx. Xxxxxxxxxxx 00

0 000

Uniwersytet Papieski Xxxx Xxxxx XX

- Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie

ul. Xxxxxxxxxxxx 0

Xxxx danych

Wyższe Seminarium Duchowne

ul. Xxxxxxxxxxxx 0

000

Xxxxxxxxxx Szkoła Wyższa w Brzesku - Wydział Nauk

Stosowanych w Tarnowie

ul. Mościckiego 27

191

Tabela 12. Uczelnie wyższe na terenie Tarnowa

L.p. Uczelnia Adres Liczba studentów

Źródło: Szkoły wyższe w województwie małopolskim w roku akademickim 2014/2015, Urząd Statystyczny w Krakowie

Rysunek 2. Tarnów: Rozmieszczenie usług oświaty o charakterze publicznym i niepublicznym Źródło: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa

4.3.4. Strefy przemysłowe i duże zakłady pracy

Największym zakładem przemysłowym znajdującym się na terenie Tarnowa są Zakłady Azotowe zatrudniające ponad 2000 osób. Zakład znajduje się w zachodniej części miasta, w dzielnicy Mościce. Drugim największym pod względem liczby osób zatrudnionych zakładem pracy w Tarnowie jest Szpital Wojewódzki im. Św. Xxxxxxx znajdujący się na ulicy Lwowskiej, który zatrudnia około 1600 pracowników. Łącznie około 1500 miejsc pracy stworzono w Tarnowskim Klastrze Przemysłowym. Najwięksi lokalni pracodawcy zostali ujęci w tabeli poniżej.

Tabela 13. Zakłady pracy w Tarnowie

Nazwa Adres Ilość zatrudnionych
Zakłady Azotowe w Tarnowie- Mościcach S.A	ul. E. Xxxxxxxxxxxxxx 0, Xxxxxx	0000
Szpital Wojewódzki im. Św. Xxxxxxx SP ZOZ w Tarnowie	ul. Xxxxxxx 000x, Xxxxxx	0000
Tarnowski Klaster Przemysłowy (pracodawcy łącznie)	ul. Czysta, Tarnów ul. Kochanowskiego, Tarnów ul. Krzyształowa, Tarnów ul. Traktorowa, Tarnów	ok. 1500
Fabryka Silników Elektrycznych TAMEL S.A.	ul. Xxxxxxxxxxx 0 , Xxxxxx	000
Specjalistyczny Szpital im. Xxxxxxx Xxxxxxxxxx SP ZOZ w Tarnowie	ul. Xxxxxxxxx 00 , Xxxxxx	000
TAURON Dystrybucja S.A O/Tarnów	ul. Xxxxxxx 00-00x, Xxxxxx	000
Małopolska Grupa Geodezyjno- Projektowa S.A.	ul. Xxxxxxxxxxxxx 0 , Xxxxxx	000
Przedsiębiorstwo Transportu Kolejowego „KOLTAR” Sp. z o.o.	ul. E. Xxxxxxxxxxxxxx 0, Xxxxxx	000
Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne Sp. z o.o. w Tarnowie	ul. Xxxxxxx 0 , Xxxxxx	000
Tarnowskie Wodociągi Sp. z o.o.	ul. Xxxxxxxxxxx 00 , Xxxxxx	000
Zespół Przychodni Specjalistycznych SP ZOZ w Tarnowie	ul. Xxxxx Xxxxxxxxxxxx- Xxxxx 0, Xxxxxx	000
Zakłady Mechaniczne "Tarnów" S.A.	ul. Xxxxxxxxxxxxxx 00 , Xxxxxx	b.d.
Centrum Logistyczne GOODYEAR	ul. Xxxxxxx 00, Xxxxxx	x.x.

Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów otrzymanych z UMT

4.3.5. Obiekty sportowe, rekreacyjne oraz kulturalne

Obiekty sportowe, rekreacyjne i kulturowe generują ruch pojazdów indywidualnych incydentalnie, głównie w dni robocze w godzinach popołudniowych oraz w dni wolne od pracy. Lista tych obiektów znajdujących się na terenie Tarnowa została przedstawiona w tabeli poniżej.

Tabela 14. Obiekty sportowe i kulturowe w Tarnowie

Nazwa obiektu Adres
Obiekty sportowe
Stadion Miejski Żużlowo - Piłkarski	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx 0,
Miejski Klub Sportowy "Tarnovia"	Tarnów, ul. Bandrowskiego 9
Klub Sportowy "Iskra" Tarnów	Tarnów, ul. Xxxxxxx 000
Klub Sportowy "Metal"	Tarnów, ul. Warsztatowa 2
Klub Sportowy "Błękitni"	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx 00
Tarnowski Klub Tenisowy	Tarnów, ul. Elektryczna 2
Stadnina Koni w Klikowej	Tarnów, ul. Xxxxxxxxx 000
Strzelnica, Tarnowski Klub Strzelecki LOK	Tarnów, ul. Xxxxxxx 00
Park wodny TOSiR	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx 00
Pływalnia kryta w Mościcach	Tarnów, ul. Traugutta 5A
Pływalnia letnia	Tarnów, al. Xxxxxxxxxxx 0
Miejski Park Kultury na Górze św. Marcina w Tarnowie	Tarnów, al. Tarnowskich
Park Strzelecki	Tarnów, ul. Piłsudskiego
Obiekty kultury
Teatr im. L. Solskiego	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx 0
Biuro Wystaw Artystycznych	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx 0
Muzeum Okręgowe w Tarnowie	Tarnów, Rynek 20-21
Muzeum Etnograficzne w Tarnowie	Tarnów, ul. Xxxxxxxxx 00
Muzeum Diecezjalne w Tarnowie	Tarnów, pl. Katedralny 6
Kino "Marzenie"	Tarnów, ul. Xxxxxxxx 0
Kino "Millenium"	Tarnów, ul. Traugutta 1
Pałac Młodzieży	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx 00

Źródło: opracowanie własne

Rysunek 3. Rozmieszczenie usług kultury, sportu i rekreacji

Źródło: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa

4.3.6. Placówki służby zdrowia

Tarnowskie placówki służby zdrowia zostały przedstawione w tabeli 14.

Tabela 15. Tarnowskie placówki służby zdrowia

Nazwa	Adres
Szpital Wojewódzki im. Św. Łukasza SP ZOZ w Tarnowie	Tarnów, ul. Xxxxxxx 000x
Specjalistyczny Szpital im. Xxxxxxx Xxxxxxxxxx SP ZOZ w Tarnowie	Tarnów, ul. Szpitalna, 13
Miejska Przychodnia Lekarska nr 1 Sp. z o.o. NZOZ	Tarnów, ul. Chemiczna, 12
Miejska Przychodnia Lekarska nr 5 Sp. z o.o. NZOZ	Tarnów, ul. Długa, 18
Tamel Sp. z o.o. Miejskie centrum stomatologiczne	Tarnów, ul. Elektryczna, 6
Vivamed-Bis. Tarnowskie centrum specjalistyczne	Tarnów, ul. Goldhammera, 10
Miejska Przychodnia Lekarska nr 6 Sp. z o.o. NZOZ	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxxxx, 00
Medico-Dent. Specjalistyczna prywatna poradnia	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx, 0x
Mościckie Centrum Medyczne w Tarnowie Sp. z o.o.	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxxxx, 15
Miejska Przychodnia Lekarska nr II Sp. z o.o. NZOZ	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx, 00
Miejskie Centrum Stomatologiczne Sp. z o.o. Przychodnia nr 2	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx, 00
Miejska Przychodnia Lekarska nr IV NZOZ Sp. z o.o.	Tarnów, os. 25-Lecia PRL, 3a
Kol-Med. Centrum medyczne SPZOZ	Tarnów, pl. Xxxxxxxx, 0
Miejskie Centrum Stomatologiczne Sp. z o.o. Filia	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxx, 00
Medicnet Sp. z o.o.	Tarnów, ul. Św. Anny, 10/6a
Przychodnia Lekarska Miejska nr III	Tarnów, ul. Wałowa, 22
Centrum Medyczne ESKULAP	Tarnów, ul. Xxxxx Xxxxxxxxxxx, 00
Zespół Przychodni Specjalistycznych	Tarnów, ul. Xxxxxxx, 0
Specjalistyczna Przychodnia Lekarska OFTALDENT	Tarnów, ul. Narutowicza, 25
Centrum Medyczne AG-MED	Tarnów, ul.	Okrężna, 4a
ALERGO-MED Specjalistyczna Przychodnia Lekarska	Tarnów, ul.	PCK, 26
NZOZ CORMED	Tarnów, ul. Siewna, 22
Zespół Przychodni Specjalistycznych	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxx-Xxxxx, 1
CenterMed Sp. z o.o.	Tarnów, ul. Xxxxxxxxx, 00
Centrum Medyczne Euromed	Tarnów, ul. Xxxxxxx, 00

Źródło: opracowanie własne

gminami

Rysunek 4. Tarnów: Rozmieszczenie ośrodków służby zdrowia i opieki społecznej Źródło: Zmiana Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Miasta Tarnowa

4.3.7. Obiekty handlowo-usługowe

Istotnymi generatorami ruchu w mieście są duże centra handlowe skupiające sklepy różnych branż, które zachęcają klientów licznymi promocjami i obniżkami cen. Lista obiektów handlowo-usługowych w Tarnowie została przedstawiona w tabeli poniżej.

Tabela 16. Obiekty handlowo-usługowe w Tarnowie

Nazwa	Adres
Centrum Handlowe Gemini Park	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxxxxx 000
Galeria "Tarnovia"	Tarnów, ul. Xxxxxxxxx 000
CH XXX	Xxxxxx, ul. Szkotnik 1a
CH Świt	Tarnów, ul. Xxxxxxxxxx 0
CH Zenit	Tarnów, ul. Słoneczna 29-33
CH SEZAM	Tarnów, ul.	Xxxxxxxx 0
CH Echo	Tarnów, ul.	Błonie 2
CH Kaufland	Tarnów, ul.	Xxxxxxx 00
CH Xxxx	Xxxxxx, ul. Xxxxxxxxxxxx 00
CH Simply	Tarnów, Al. Xxxx Xxxxx XX 0
Plac Targowy "Burek"	Tarnów, Pl.	Gen. Xxxxxx Xxxx
Plac Targowy "Chyszów"	Tarnów, ul.	Giełdowa
Dom Handlowy XXXXX	Xxxxxx, ul. Xxxxxxxxxxx 0

Źródło: opracowanie własne

4.3.8. Inne generatory ruchu

Jednym z generatorów ruchu jest parking P+R przy ul. Droga do Huty, który jest przeznaczony dla osób korzystających z komunikacji miejskiej i transportu kolejowego.

W Tarnowie planuje się budowę kilku nowych ośrodków, które w przyszłości będą generować znaczny ruch pasażerski i są to:

rozbudowa centrum handlowego Gemini Park, rozbudowa Galerii Tarnovia,

nowa zabudowa mieszkaniowa we wschodniej i północnej części miasta.

4.4. Zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym oraz osobom

o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego

Jedną z ważnych ról komunikacji zbiorowej jest zapewnienie mobilności osobom niepełnosprawnym oraz o ograniczonej sprawności ruchowej, ponieważ często osoby te nie mają możliwości samodzielnego podróżowania. W ostatnich latach w Polsce obserwuje się wzrost liczby osób niepełnosprawnych. Poniżej przedstawiono wykres pokazujący ilość osób niepełnosprawnych w Powiecie Tarnowskim, Gminie Miasta Tarnowa, Gminie Xxxxx Xxxx, Gminie Pleśna, Gminie Tarnów oraz sumę osób niepełnosprawnych w pozostałych gminach powiatu Tarnowskiego, stan na luty 2014.

Wykres 8. Liczba osób niepełnosprawnych

Źródło: opracowanie na podstawie materiałów otrzymanych od Miasta

Potrzeby osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej planuje się uwzględniać już na etapie projektowania infrastruktury transportowej. Wymagany tabor autobusowy do obsługi linii komunikacyjnych stopniowo będzie zastępowany pojazdami wyposażonymi w niską podłogę, a także w rampę oraz mechanizm tzw. przyklęku. Nowo budowane bądź modernizowane przystanki będą dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej sprawności ruchowej. W sposób szczególny będą uwzględniane przystanki w okolicach instytucji publicznych i ośrodków służby zdrowia.

4.5 Badania popytu na przewozy międzygminne

W dniach 9-13 maja 2016 r. w godzinach 06:00-22:00 na terenie miasta Tarnów zostały przeprowadzone badania napełnień pojazdów komunikacji prywatnej. Celem badania było określenie ciążenia komunikacyjnego okolicznych gmin do Tarnowa. Badanie odbyło się metodą obserwacji bezpośredniej, statycznej.

Badanie zostało przeprowadzone na 12 punktach pomiarowych – 9 z nich było zlokalizowanych na drogach wjazdowych do miasta:

ulica Niedomicka na wysokości przystanków Mroźna i Szkoła, ulica Nowodąbrowska I na wysokości przystanków I i Pawilon, ulica Orkana na wysokości przystanków Granica Miasta,

ulica Lwowska na wysokości przystanków Rzędzin i Okrężna, ulica Braci Saków na wysokości przystanków Park,

ulica Tuchowska na wysokości przystanków Hala Tuchowska,

ulica Koszycka na wysokości przystanku Krakowska i przystanku Koszycka przy ulicy Krakowskiej,

ulica Krakowska na wysokości przystanków Czerwona i Koszycka, ulica Kwiatkowskiego na wysokości przystanku Mościce Plac,

pozostałe 3 punkty pomiarowe zostały zlokalizowane w centrum miasta:

ulica Krakowska na wysokości przystanków Plac Popiełuszki i Planty,

ulica Szujskiego na wysokości przystanku Klikowska i ulica Klikowska na wysokości przystanku Solidarności,

ulica Słoneczna na wysokości przystanków Kościół i Fatimskiej.

Badanie napełnień zostało przeprowadzone w obu kierunkach: z i do miasta. Protokoły pomiarowe zostały przygotowane na podstawie rozkładów jazdy przewoźników, zadaniem osób dokonujących pomiarów było zanotowanie liczby pasażerów znajdujących się w pojeździe. W przypadku autobusów jadących do Tarnowa liczono pasażerów przed wymianą pasażerską na przystanku – punkcie pomiarowym, w kierunku „z miasta” – za przystankiem.

Badanie napełnień pojazdów z zewnątrz niesie za sobą pewne trudności, które powodują niedokładności w pomiarach. Jednym z problemów jest konieczność szybkiego policzenia podróżnych – dokładne policzenie możliwe jest jedynie przy małej liczbie pasażerów,

większe wartości opierają się na szacunkach. Drugim problemem, istotniej wpływającym na wyniki pomiarów, były pojazdy przewoźników mających w części pasażerskiej przyciemniane szyby – w takich wypadkach pomiar był niemożliwy i te pojazdy zostały w badaniu pominięte (stanowiło to niecałe 15%).

Wyniki pomiarów zostały zsumowane dla każdej ościennej gminy, w kierunku której biegła trasa przejazdu badanych pojazdów.

Na poniższych wykresach zobrazowano liczbę pasażerów podróżujących z/do Tarnowa do/z gmin Tarnow, Xxxxx Xxxx, Gm. Tarnów (podzieleona na części: wschodnią i południową), Wierzchosławice, Żabno, na których wyraźnie widać wzrost liczby pasażerów wyjeżdżających z gmin podmiejskich do Tarnowa w godzinach porannych (6-8) oraz wyjeżdżających z Tarnowa w godzinach popołudniowych (15-17). Są to podróże wykonywane przez osoby dojeżdżające do miejsc nauki lub pracy, czyli wykonujące podróże obligatoryjne.

Zestawienie liczby pasażerów pomiędzy Tarnowem

a gminami ościennymi

Gm. Żabno

Gm. Wierzchosławice

Gm. Tarnów (Zach.)

Gm. Tarnów (Płd.)

Gm. Skrzyszów

Gm. Xxxxx Xxxx

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

do Tarnowa

z Tarnowa

Wykres 9. Zestawienie liczby pasażerów wyjeżdżających oraz wjeżdżających z/do Tarnowa z poszczególnych gmin

Źródło: opracowanie własne

300

250

200

150

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 10. Liczba pasażerów podróżujących między G. M. Tarnów i Gm. Xxxxx Xxxx

160

140

120

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 11. Liczba pasażerów podróżujących między G. M. Tarnów i Gm. Skrzyszów

500

450

400

350

300

250

200

150

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 12. Liczba pasażerów podróżujących między G. M. Tarnów i Gm. Tarnów (cz. południowa)

700

600

500

400

300

200

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 13. Liczba pasażerów podróżujących między G. M. Tarnów i Gm. Tarnów (cz. wschodnia)

300

250

200

150

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 14. Liczba pasażerów podróżujących między G.M. Tarnów i Gm. Wierzchosławice

180

160

140

120

100

Pasażerowie do Tarnowa

Pasażerowie z Tarnowa

Wykres 15. Liczba pasażerów podróżujących między G. M. Tarnów i Gm. Żabno

Wśród połączeń o charakterze typowo lokalnym (bez kursów dalekobieżnych) największe potoki pasażerskie charakteryzują trasy wybiegające z Tarnowa w kierunku południowym do Gminy Tarnów –ok. 42%. Udział potoków pasażerskich na trasach w kierunku gmin Wierzchosławice i Xxxxx Xxxx wynosi po ok. 15 – 17%,

natomiast w przypadku połączeń w stronę gminy Skrzyszów i wschodniej części gminy Tarnów od ok. 11% do ok. 13%. Najmniej pasażerów podróżuje na trasach w kierunku gminy Żabno – ok. 3%.

Autobusami komunikacji miejskiej pasażerowie podróżują przede wszystkim w kierunku gminy Tarnów (ok. 80% osób spośród wszystkich pasażerów linii podmiejskich obsługiwanych przez MPK).

Wykres 16. Zestawienie liczby pasażerów wyjeżdżających oraz wjeżdżających z/do Tarnowa z poszczególnych gmin

Potrzeby przewozowe identyfikowane miarą popytu efektywnego w kursach o charakterze lokalnym pomiędzy Tarnowem a gminami ościennymi są optymalnie zaspokajane zarówno przez przewoźników komercyjnych, jak i przewozy funkcjonujące w ramach komunikacji miejskiej.

W kolejnych tabelach przedstawiono wyniki badań dla kursów typowo lokalnych (bez kursów dalekobieżnych), które zestawiono z podażą miejsc oferowaną przez przewoźników. Dla każdego wylotu w kierunku sąsiedniej gminy ustalony został stopień wykorzystania miejsc w pojazdach, który przeważnie osiągał poziom 55%. Jedyne przekroczenia optymalnego wykorzystania podaży usług zostały zarejestrowane w godzinach porannych w kursach wjeżdżających do Tarnowa od strony gminy Żabno (na poziomie około 80-90%), w związku z czym kierunek ten można uznać za jedyny, na którym zasadne będzie podjęcie działań interwencyjnych ze strony samorządów lokalnych w celu polepszenia oferty przewozowej transportu publicznego

Dla każdego z wylotów ustalone zostały rekomendowane częstotliwości minimalne i maksymalne odjazdów środków transportu publicznego, które należy traktować jako oczekiwane dozwolone maksymalne i minimalne długości odstępów pomiędzy kolejnymi odjazdami przewoźników podążających w podobnym kierunku.

Tabela 17. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Xxxxx Xxxx.

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Xxxxx Xxxx wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	13,6	95	7	290	32,8%	6	9	12
7:00-9:59	6,9	000	00	0000	29,2%	4	4	10
10:00-12:59	5,8	000	00	0000	23,3%	4	4	10
13:00-15:59	10,3	000	00	0000	33,3%	4	4	10
16:00-18:59	10,7	384	36	885	43,4%	5	5	10
19:00-21:59	7,9	111	14	445	24,9%	5	13	15
tylko MPK
6:00-6:59	29,0	58	2	150	38,7%	20	30	40
7:00-9:59	40,3	121	3	180	67,2%		60
10:00-12:59	22,3	67	3	225	29,8%		60
13:00-15:59	6,0	30	5	375	8,0%	30	36	60
16:00-18:59	13,7	41	3	225	18,2%		60
19:00-21:59	3,0	9	3	225	4,0%		60

Tabela 18. Potrzeby przewozowe z Gm. Xxxxx Xxxx w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Xxxxx Xxxx w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	18,1	453	25	825	54,9%	2	2	3
7:00-9:59	14,7	794	54	1325	59,9%	3	3	5
10:00-12:59	5,0	000	00	0000	20,9%	4	4	5
13:00-15:59	6,4	000	00	0000	23,7%	4	4	10
16:00-18:59	2,8	109	39	945	11,5%	5	5	10
19:00-21:59	5,2	52	10	365	14,2%	10	18	30
tylko MPK
6:00-6:59	8,0	16	2	150	10,7%	20	30	40
7:00-9:59	4,0	16	4	245	6,5%	30	45	60
10:00-12:59	4,0	12	3	225	5,3%		60	90
13:00-15:59	15,8	79	5	375	21,1%	30	36	60
16:00-18:59	7,0	21	3	225	9,3%		60
19:00-21:59	7,0	21	3	225	9,3%		60

Tabela 19. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Skrzyszów.

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Skrzyszów wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	2,5	15	6	160	9,4%	5	10	15
7:00-9:59	4,7	109	23	720	15,1%	5	8	10
10:00-12:59	15,8	268	17	600	44,7%	5	11	15
13:00-15:59	24,1	699	29	1260	55,5%	5	6	10
16:00-18:59	17,7	319	18	650	49,1%	5	10	15
19:00-21:59	15,2	197	13	615	32,0%	10	14	15

Tabela 20. Potrzeby przewozowe z Gm. Skrzyszów w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Skrzyszów w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	12,8	77	6	220	35,0%	6	10	12
7:00-9:59	21,1	548	26	1140	48,1%	5	7	10
10:00-12:59	10,1	253	25	740	34,2%	5	7	10
13:00-15:59	10,1	302	30	1155	26,1%	5	6	10
16:00-18:59	5,3	123	23	865	14,2%	5	8	10
19:00-21:59	4,0	32	8	350	9,1%	10	23	30

Tabela 21. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Tarnów (Płd.).

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Tarnów (Płd.) wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	4,9	000	00	0000	14,3%	2	2	5
7:00-9:59	6,1	382	63	2060	18,5%	3	3	5
10:00-12:59	16,4	1083	66	2355	46,0%	3	3	5
13:00-15:59	21,8	2184	100	3945	55,4%	2	2	5
16:00-18:59	15,2	1218	80	2845	42,8%	2	2	5
19:00-21:59	11,0	000	00	0000	24,6%	5	7	10
tylko MPK
6:00-6:59	8,4	59	7	525	11,2%	6	9	12
7:00-9:59	13,7	151	11	825	18,3%	15	16	20
10:00-12:59	22,4	224	10	750	29,9%	15	18	20
13:00-15:59	31,1	559	18	1350	41,4%	5	10	15
16:00-18:59	22,9	000	00	0000	30,6%	5	10	15
19:00-21:59	10,2	112	11	825	13,6%	15	16	20

Tabela 22. Potrzeby przewozowe z Gm. Tarnów (Płd.) w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Tarnów (Płd.) w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	23,3	000	00	0000	51,1%	2	2	4
7:00-9:59	22,4	1633	73	3340	48,9%	2	2	4
10:00-12:59	12,9	000	00	0000	29,7%	4	4	5
13:00-15:59	14,4	000	00	0000	36,7%	4	4	5
16:00-18:59	10,0	210	21	955	22,0%	5	9	15
19:00-21:59	2,0	12	6	340	3,5%	20	30	60
tylko MPK
6:00-6:59	30,3	303	10	750	40,4%	5	6	10
7:00-9:59	33,6	000	00	0000	44,8%	5	8	15
10:00-12:59	18,9	000	00	0000	25,2%	10	12	30
13:00-15:59	14,3	157	11	765	20,5%	10	16	30
16:00-18:59	12,0	84	7	525	16,0%	15	26	30
19:00-21:59	2,8	11	4	300	3,7%	30	45	60

Tabela 23. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Tarnów (Wsch.).

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Tarnów (Wsch.) wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	14,1	99	7	435	22,8%	10	9	15
7:00-9:59	20,8	291	14	880	33,1%	10	13	20
10:00-12:59	32,9	263	8	465	56,6%	20	23	30
13:00-15:59	26,4	449	17	890	50,4%	10	11	15
16:00-18:59	21,6	238	11	565	42,1%	15	16	30
19:00-21:59	19,2	96	5	285	33,7%	30	36	60
tylko MPK
6:00-6:59	14,1	99	7	435	22,8%	15	9	20
7:00-9:59	19,3	251	13	840	29,9%	15	14	20
10:00-12:59	32,9	263	8	465	56,6%	20	23	30
13:00-15:59	26,2	393	15	810	48,5%	10	12	20
16:00-18:59	20,3	203	10	525	38,7%	20	18	30
19:00-21:59	19,2	96	5	285	33,7%	30	36	60

Tabela 24. Potrzeby przewozowe z Gm. Tarnów (Wsch.) w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Tarnów (Wsch.) w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	32,1	225	7	445	50,6%	10	9	20
7:00-9:59	34,3	000	00	0000	47,9%	10	12	20
10:00-12:59	15,5	171	11	565	30,3%	15	16	20
13:00-15:59	15,0	225	15	820	27,4%	10	12	20
16:00-18:59	9,7	116	12	650	17,8%	15	15	20
19:00-21:59	6,0	30	5	285	10,5%	30	36	60
tylko MPK
6:00-6:59	31,7	190	6	405	46,9%	10	10	20
7:00-9:59	35,4	000	00	0000	47,8%	10	13	20
10:00-12:59	16,3	163	10	525	31,0%	20	18	30
13:00-15:59	15,8	221	14	780	28,3%	10	13	20
16:00-18:59	10,5	105	10	570	18,4%	20	18	30
19:00-21:59	6,0	30	5	285	10,5%	30	36	60

Tabela 25. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Wierzchosławice.

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Wierzchosławice wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	19,1	172	9	395	43,5%	5	7	10
7:00-9:59	12,0	000	00	0000	34,7%	5	5	10
10:00-12:59	19,5	371	19	880	42,2%	5	9	10
13:00-15:59	20,7	745	36	1485	50,2%	5	5	10
16:00-18:59	17,6	299	17	740	40,4%	10	11	15
19:00-21:59	2,8	11	4	120	9,2%	30	45	60
tylko MPK
6:00-6:59	20,0	20	1	75	26,7%		60
7:00-9:59	5,3	21	4	300	7,0%	30	45	60
10:00-12:59	10,3	41	4	300	13,7%	30	45	60
13:00-15:59	13,3	40	3	170	23,5%		60
16:00-18:59	10,7	32	3	225	14,2%		60
19:00-21:59	12,5	25	2	150	16,7%		90

Tabela 26. Potrzeby przewozowe z Gm. Wierzchosławice w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Wierzchosławice w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	12,0	335	28	580	57,8%	2	2	5
7:00-9:59	10,0	280	28	840	33,3%	5	6	10
10:00-12:59	16,3	326	20	680	47,9%	5	9	10
13:00-15:59	13,5	000	00	0000	32,1%	5	7	10
16:00-18:59	17,3	000	00	0000	29,8%	5	9	10
19:00-21:59	17,8	142	8	440	32,3%	20	23	30
tylko MPK
6:00-6:59	35,0	35	1	75	46,7%		60
7:00-9:59	23,0	92	4	300	30,7%	30	45	60
10:00-12:59	18,3	73	4	300	24,3%	30	45	60
13:00-15:59	15,5	62	4	300	20,7%	30	45	60
16:00-18:59	17,0	51	3	225	22,7%		60
19:00-21:59	17,0	34	2	150	22,7%		90

Tabela 27. Potrzeby przewozowe z Tarnowa w kierunku Gm. Żabno.

Popyt z Tarnowa w kierunku Gm. Żabno wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	6,3	19	3	95	20,0%	15	20	30
7:00-9:59	8,0	96	12	240	40,0%	10	15	20
10:00-12:59	10,0	40	4	100	40,0%	30	45	60
13:00-15:59	11,3	68	6	155	43,9%	20	30	60
16:00-18:59	6,9	55	8	160	34,4%	20	23	30
19:00-21:59	3,0	6	2	40	15,0%		90

Tabela 28. Potrzeby przewozowe z Gm. Żabno w kierunku Tarnowa.

Popyt z Gm. Żabno w kierunku Tarnowa wszyscy przewoźnicy						Częstotliwości kursowania
godziny	średnia wartość napełnienia	popyt	liczba zrealizow. kursów	podaż miejsc	stopień wykorz. miejsc	maks (plan)	śr. (badania)	min (plan)
6:00-6:59	21,1	190	9	215	88,4%	5	7	8
7:00-9:59	20,2	182	9	220	82,7%	15	20	30
10:00-12:59	7,0	7	1	20	35,0%		180
13:00-15:59	5,0	10	2	75	13,3%	60	90	120
16:00-18:59
19:00-21:59	3,0	3	1	20	15,0%		180

4.6 Analiza popytu na komunikację miejską w Tarnowie

Autobusy komunikacji miejskiej w Tarnowie przewożą ok. 43 tys. pasażerów w dzień roboczy szkolny, ok. 19 tys. w sobotę oraz ok. 14 tys. pasażerów w niedzielę. W latach 2012-2015 liczba pasażerów korzystających z usług komunikacji miejskiej uległa obniżeniu o ok. 20-25% w zależności od typu dnia.

Liczba pasażerów w poszczególne typy dni w latach 2012-2015

60000

53412

50000

44621

43744

42829

40000

30000

25291

20000

19796

19643

19055

17727

15275

10000

15425

14444

2012

2013

Dzień roboczy

Sobota

2014

Niedziela

2015

Wykres 17. Liczba pasażerów korzystających z usług komunikacji miejskiej w Tarnowie w latach 2012 – 2015 r.

Udział poszczególnych typów linii w liczbie przewożonych

pasażerów

22%

46%

Linie miejskie podstawowe I

rzędu

Linie miejskie podstawowe II

rzędu

Linie miejskie uzupełniające

Linie miejskie szczytowe

Linie podmiejskie

22%

Wykres 18. Udział poszczególnych typów linii w liczbie przewożonych pasażerów w dzień roboczy

Z linii podstawowych w komunikacji miejskiej w Tarnowie w dzień roboczy korzysta aż 68% pasażerów, natomiast linie uzupełniające i szczytowe generują 10% popytu na

usługi komunikacji miejskiej. Udział linii podmiejskich w strukturze popytu dnia roboczego wynosi 22%.

Rozkład popytu w dzień roboczy szkolny

11%

23%

21%

27%

12% 4% 1%

popytu

4:00-6:59 7:00-9:59 10:00-12:59 13:00-15:59

16:00-18:59 19:00-21:59 22:00-0:59

Wykres 19. Rozkład popytu w dzień roboczy szkolny

Rozkład popytu w sobotę

22%

24%

21%

17%

9% 2%

popytu

4:00-6:59 7:00-9:59 10:00-12:59 13:00-15:59

16:00-18:59 19:00-21:59 22:00-0:59

Wykres 20. Rozkład popytu w sobotę

Rozkład popytu w niedzielę

18%

23%

20%

9% 2%

popytu

4:00-6:59 7:00-9:59 10:00-12:59 13:00-15:59

16:00-18:59 19:00-21:59 22:00-0:59

Wykres 21. Rozkład popytu w niedzielę

Z usług tarnowskiej komunikacji miejskiej najwięcej pasażerów w przedziałach 3-godzinnych podróżuje:

w dzień roboczy szkolny w godzinach popołudniowego szczytu komunikacyjnego (w godz. 13-16) – tj. 27% spośród wszystkich pasażerów w ciągu dnia,

w sobotę w godzinach około południowych (w godz. 10-13) – 24% spośród wszystkich pasażerów,

w niedzielę w ciągu dnia (w godz. 10-13 i 13-16) – kiedy w poszczególnych przedziałach podróżuje po 23% pasażerów.

4.6 Podsumowanie

Obecna sieć miejskich przewozów pasażerskich o charakterze użyteczności publicznej zaspokaja podstawowe potrzeby transportowe większości mieszkańców obszaru objętego niniejszym planem. Połączenia skonstruowane są w taki sposób, aby zapewnić pasażerom dostęp do możliwie dużej liczby punktów docelowych.

W przyszłości prognozuje się zmiany w rozkładzie jazdy w celu dostosowania go do bieżących potrzeb mieszkańców. Zmiany sieci komunikacyjnej będą poprzedzone stosownymi badaniami i analizą nowej sytuacji.

Prognoza liczby ludności zamieszkującej Tarnów do roku 2035 przewiduje spadek liczby ludności z obecnych 110,5 tys. do 90,6 tys. Wynika to przede wszystkim z niżu demograficznego, który powoduje starzenie się społeczeństwa oraz dużych migracji i emigracji ludność. Wykres na podstawie prognozy zamieszczonej w Banku Danych Lokalnych przedstawiono poniżej.

Wykres 22. Prognoza spadku liczby ludności Tarnowa na lata 2014 – 2035

Źródło: Bank Danych Lokalnych

Przemiany demograficzne w strukturze ludności, a szczególnie proces starzenia się społeczeństwa, uwzględniane będą już na etapie planowania standardu oferty komunikacji zbiorowej, w zakresie:

1) standardu taboru,

2) drogi dojścia do przystanku,

3) gęstości rozmieszczenia przystanków komunikacyjnych.

W strukturze wiekowej społeczeństwa zarówno Gminy Miasta Tarnowa jak i kraju prognozuje się zwiększenie udziału osób, które z racji wieku lub stanu zdrowia nie będą mogły samodzielnie korzystać z samochodu – głównie osób starszych, ale także dzieci i młodzieży szkolnej.

Wobec powyższej prognozy określa się możliwe dwa scenariusze zmian popytu na usługi związane z publiczną komunikacją zbiorową.

Scenariusz pierwszy

W scenariuszu pierwszym prognozuje się zmniejszenie ogólnej liczby odbywanych podróży. Obecni mieszkańcy miasta Tarnowa będą osiedlać się na terenach gmin ościennych przez co liczba ludności w mieście będzie spadać. Prognozuje się większą liczbę osób korzystających z komunikacji indywidualnej dojeżdżających z terenu gmin ościennych do pracy, szkoły i innych generatorów ruchu znajdujących się na obszarze miasta Tarnowa przez co miasto będzie narażone na powstawanie kongestii w ruchu drogowym. Zostanie odnotowany spadek osób korzystających z komunikacji miejskiej, która bez otrzymania priorytetu na drogach w postaci np. buspasów, lub ulic przeznaczonych tylko do korzystania przez komunikację miejską (co wiąże się z dużymi utrudnieniami dla osób korzystających z komunikacji indywidualnej i z ogólnym niezadowoleniem społecznym), stanie się niepunktualna, zmniejszy się częstotliwość jej kursowania, przez co stanie się nieatrakcyjna dla obecnych

i nowych pasażerów. Prognozuje się znaczące zmiany w sieci komunikacyjnej, liczba linii i kursów zostanie ograniczona, zwiększona częstotliwość będzie widoczna w godzinach szczytu, a poza godzinami szczytu autobusy będą kursować rzadziej np. co godzinę.

Miejskie przewozy pasażerskie będą zabezpieczać głównie potrzeby transportowe osób, które nie mogą z racji wieku, stanu zdrowia albo niskich dochodów realizować samodzielnych podróży środkami transportu indywidualnego.

Wariant pierwszy pesymistyczny zakłada znaczne zmniejszenie popytu, a także powstanie utrudnień w poruszaniu się po sieci drogowej miasta.

Prawdopodobny w perspektywie do 2025 roku jest scenariusz drugi, zaprezentowany poniżej.

Scenariusz drugi

Scenariusz ten zakłada: gminy ościenne staną się tak zwanymi „sypialniami Tarnowa”. Obecnie w kraju obserwuje się tendencje do osiedlania ludzi na terenach podmiejskich na obrzeżach dużych miast. Ważnym elementem będzie zapewnienie mieszkańcom tych terenów (znajdujących się w sąsiedztwie miasta Tarnowa) możliwie rozbudowanej i dostosowanej do potrzeb i możliwości budżetowych oferty przewozowej. Prognozuje się, że liczba realizowanych podróży pozostanie na nie zmienionym poziomie lub nieznacznie zwiększy się, a popyt na przewozy pasażerskie nie będzie się zmniejszać. Zwiększenie dostępności do komunikacji zbiorowej poprzez objęcie siecią komunikacyjną nowo powstałych generatorów ruchu, stworzenie bezpośrednich połączeń pomiędzy największymi generatorami, odpowiednia polityka transportowa oraz aktywna promocja transportu zbiorowego wśród mieszkańców wpłyną pozytywnie na jego rozwój i zachęcą mieszkańców do częstszego korzystania z usług publicznego transportu zbiorowego.

W obu przypadkach niezbędny jest ciągły rozwój obecnej sieci komunikacyjnej, co odbywać się będzie poprzez podpisywanie porozumień międzygminnych w zakresie organizowania usług przewozowych lokalnego transportu zbiorowego z kolejnymi gminami.

5. Przewidywane finansowanie usług przewozowych

5.1. Źródła i formy finansowania

Przewozy publiczne organizowane przez Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie, działający jako jednostka organizacyjna Gminy Miasta Tarnowa, finansowane są ze środków własnych Organizatora (Gminę Miasta Tarnowa) oraz trzy gminy sąsiednie, z którymi Gmina Miasta Tarnowa zawarła porozumienia:

Gmina Tarnów, Gmina Xxxxx Xxxx, Gmina Pleśna.

Na mocy zawartych porozumień wyżej wymienione gminy przekazują na konto Gminy Miasta Tarnowa dotacje, które są wyliczane proporcjonalnie do wozokilometrów realizowanych na terenie każdej z gmin. Wysokość planowanych kosztów realizacji przyjętych zadań w każdym nadchodzącym roku jest określana i przekazywana do wiadomości Gminom przez Gminę Miasta Tarnowa do 31 października każdego roku.

W 2015 roku dotacje wyniosły:

Gmina Tarnów: 2 065 582,33 zł.

Gmina Xxxxx Xxxx: 227 968,82 zł.

Gmina Pleśna: 163 274,96 zł.

Za wykonanie przedmiotu umowy operator otrzymuje ustalone wynagrodzenie wypłacane przez organizatora.

Wpływy z opłat za przewóz (wpływy z biletów) stanowią dochód Gminy Miasta Tarnowa.

W 2015 roku całkowite koszty komunikacji zbiorowej wyniosły:

Tabela 29. Koszty komunikacji zbiorowej w 2015 roku

Całkowity koszt

funkcjonowania KZ

27 826 006,91zł

Przychody ze sprzedaży

biletów

12 422 708,43 zł

Dofinansowanie JST

15 403 298,48 zł

źródło: Dane otrzymane od UM

W kolejnych latach planuje się:

wzrost dofinansowania JST do komunikacji w porównaniu do dofinansowania z 2015 roku. Zwiększenie dopłat związane będzie z systematycznym poprawianiem jakości świadczonych usług przez operatora, generującym wzrost kosztów funkcjonowania komunikacji miejskiej,

pozyskanie środków unijnych na realizację nowych inwestycji.

5.2 Rentowność linii komunikacyjnych

Miejski transport zbiorowy o charakterze użyteczności publicznej, który jest organizowany i finansowany przez gminy, jest jednym z zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Transport ten realizuje potrzeby mieszkańców danego obszaru w zakresie przemieszczania się i tym samym pełni rolę społeczną. Z uwagi na swój charakter i cel, jaki spełnia publiczny transport zbiorowy, jest on z zasady działania nierentowny.

Rentowność poszczególnych linii komunikacyjnych, jak i osiąganie zysku, nie jest priorytetem dla organizatora, czyli gminy. Pierwszorzędne znaczenie ma tutaj zapewnianie mieszkańcom usług transportu zbiorowego o odpowiednich, uprzednio określonych standardach.

Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie corocznie przeprowadza badania napełnień w komunikacji zbiorowej, na podstawie których między innymi określana jest rentowność linii komunikacyjnych.

Odpłatność poszczególnych linii komunikacyjnych (stopień, w jakim przychody ze sprzedaży biletów pokrywają koszty funkcjonowania w linii) w roku 2015 przedstawia tabela i wykres poniżej:

Tabela 30. Odpłatność na liniach komunikacyjnych w 2015 roku

Numer linii	Odpłatność	w %
0	69%
1	43%
2	48%
3	55%
5	27%
6	35%
9	90%
11	28%
12	62%
14	33%
24	27%
30	74%
31	26%
33	40%
41	25%
44	41%
46	32%
48	15%
206	28%
208	33%
210	43%
213	59%
222	49%
224	28%
225	39%
227	44%
229	56%
239	35%

źródło: Dane otrzymane od ZDiK

Średnia odpłatność linii komunikacyjnych w 2015 roku

100,0%

90,0%

80,0%

70,0%

60,0%

50,0%

40,0%

30,0%

20,0%

10,0%

0,0%

Rentowność linii komunikacyjnych

Średnia rentowność linii komunikacyjnych

206

208

210

213

222

224

225

227

229

239

Wykres 23. Odpłatność linii komunikacyjnych w 2015 roku

źródło: Dane otrzymane od ZDiK

Obecnie średnia odpłatność linii komunikacyjnych wynosi 42,1 %. Deficyt finansowy usług o charakterze użyteczności publicznej pokrywany jest z dofinansowania JST na komunikację miejską.

Linie komunikacyjne organizowane przez ZDiK są zróżnicowane pod względem długości, częstotliwości kursowania, rodzaju taboru i wielu innych parametrów. ZDiK zlecając realizację i obsługę linii kieruje się bieżącymi potrzebami mieszkańców Miasta. Jednocześnie Miasto ciągle podnosi jakość świadczonych usług między innymi przez wzrost wymagań odnośnie taboru wykorzystywanego do obsługi sieci komunikacyjnej niskopodłogowymi przystosowanymi do potrzeb osób niepełnosprawnych pojazdami. Wyższe wymagania jakościowe pociągają za sobą wzrost kosztów i obniżają wskaźnik odpłatności linii. Ponadto rok rocznie wzrastają ceny paliw oraz wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych przez co również wzrasta koszt obsługi komunikacyjnej Gminy Miasta Tarnowa.

Duża liczba pasażerów przekłada się na lepsze wyniki finansowe danej linii jednak nie zawsze przekłada się to na wyższą rentowność danej linii. Największa liczba pasażerów podróżuje liniami najdłuższymi oraz o największej częstotliwości. Długość linii i częstotliwość generują wysoki koszty utrzymania przez co obniżają rentowność takich linii.

6. Taryfa przewozowa

6.1. Rodzaje biletów

Taryfa przewozowa została określona Uchwałą nr XII/136/2015 Rady Miejskiej w Tarnowie z dnia 9 lipca 2015 roku w sprawie ustalenia cen za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej w gminnych przewozach pasażerskich. W ramach sieci komunikacyjnej funkcjonują bilety:

jednorazowe, czasowe, odległościowe i okresowe; na jedną strefę i na dwie;

normalne (pełnopłatne), ulgowe lokalne i ulgowe ustawowe; imienne i na okaziciela;

dla posiadaczy Małopolskiej Karty Aglomeracyjnej. Ceny podstawowych biletów zawarto w poniższej tabeli.

Tabela 31. Ceny biletów jednorazowych i czasowych

normalny		ulgowy lokalny	ulgowy ustawowy
Bilety jednorazowe
1 strefa	2,40 zł	1,70 zł	1,20 zł
1 strefa (Karta Tarnowskiej Rodziny)	1,00 zł	0,50 zł	-
2 strefy	3,40 zł	2,20 zł	1,70 zł
Bilety czasowe
15 min, 1 strefa	2,20 zł	1,50 zł	1,10 zł
30 min, 1 strefa	3,00 zł	2,00 zł	1,50 zł
60 min, 1 lub 2 strefy	4,00 zł	3,00 zł	2,00 zł
Karnety 5-przejazdowe
1 strefa	10,00 zł	7,00 zł	5,00 zł
1 strefa (Karta Tarnowskiej Rodziny)	4,00 zł	2,00 zł	-

źródło: Uchwała nr XII/136/2015 Rady Miejskiej w Tarnowie

W Tarnowie funkcjonuje również bilet rodzinny – uprawnia on do nieograniczonej liczby przejazdów w dniu kasowania w sobotę lub dzień świąteczny jednego lub obojga rodziców z co najmniej jednym dzieckiem do lat 16. Cena takiego biletu to 6 zł.

W ramach wprowadzonego 1 lutego 2016 roku rozszerzenia usług dostępnych dla posiadaczy Tarnowskiej Karty Miejskiej (dalej TKM) została wprowadzona możliwość kolejnej formy opłaty za bilet – oprócz dotychczasowych biletów jednorazowych, czasowych i okresowych zostały wprowadzone bilety odległościowe. Pasażerowie zbliżają Kartę w chwili wejścia i wyjścia z pojazdu, a na podstawie tych danych wybierany jest rodzaj biletu – jego wartość zostaje odjęta od środków posiadanych na Karcie.

Ceny tych biletów zależne są od liczby przejechanych przystanków oraz rodzaju TKM

– w przypadku osób fizycznych na stałe zameldowanych na terenie Gminy Miasta Tarnów funkcjonuje wariant premium, w przypadku pozostałych osób oraz firm funkcjonuje wariant standard. Bilety przesiadkowe, to bilety w przypadku których należność naliczona jest wtedy, gdy przejazd następnym autobusem rozpocznie się w ciągu 15 minut od zarejestrowania wyjścia w poprzednim autobusie.

Tabela 32. Ceny biletów przystankowych (tylko Tarnowska Karta Miejska)

Wariant		premium		Wariant standard
normalny		ulgowy lokalny	ulgowy ustawowy	normalny	ulgowy lokalny	ulgowy ustawowy
Do 3 przystanków	1,20 zł	1,00 zł	0,60 zł	1,40 zł	1,20 zł	0,70 zł
Od 4 do 8 przystanków	1,80 zł	1,40 zł	0,90 zł	2,20 zł	1,50 zł	1,10 zł
Od 9 do 16 przystanków	2,00 zł	1,50 zł	1,00 zł	2,50 zł	1,60 zł	1,25 zł
Od 17 do 25 przystanków	2,20 zł	1,60 zł	1,10 zł	2,80 zł	1,80 zł	1,40 zł
Powyżej 25 przystanków	2,40 zł	1,70 zł	1,20 zł	3,20 zł	2,00 zł	1,60 zł
Przesiadkowy (opis w tekście)	1,20 zł	1,00 zł	0,60 zł	1,40 zł	1,20 zł	0,70 zł

źródło: Uchwała nr XII/136/2015 Rady Miejskiej w Tarnowie

Ceny biletów okresowych imiennych dzielą się na ogólnodostępne i – tańsze – dla posiadaczy Tarnowskiej Karty Miejskiej w wersji premium. Karta premium jest przeznaczona dla osób fizycznych na stałe zameldowanych w Tarnowie. Ceny biletów zawarto w poniższej tabeli.

Tabela 33. Ceny biletów okresowych

Ogólnodostępne Dla posiadaczy TKM w wersji premium
	normalny	ulgowy	normalny	ulgowy
Bilety 2-tygodniowe imienne
na jedną linię	40,00 zł	20,00 zł	38,00 zł	19,00 zł
na dwie linie	50,00 zł	25,00 zł	48,00 zł	24,00 zł
na wszystkie linie	64,00 zł	32,00 zł	62,00 zł	31,00 zł
Bilety 1-miesięczne imienne
na jedną linię	70,00 zł	35,00 zł	60,00 zł	30,00 zł
na dwie linie	90,00 zł	45,00 zł	80,00 zł	40,00 zł
na wszystkie linie	110,00 zł	55,00 zł	90,00 zł	45,00 zł
Bilety 3-miesięczne imienne
na jedną linię	170,00 zł	85,00 zł	140,00 zł	70,00 zł
na dwie linie	220,00 zł	110,00 zł	190,00 zł	95,00 zł
na wszystkie linie	260,00 zł	130,00 zł	210,00 zł	105,00 zł
Bilety 5-miesięczne imienne
na jedną linię	260,00 zł	130,00 zł	210,00 zł	105,00 zł
na dwie linie	320,00 zł	160,00 zł	260,00 zł	130,00 zł
na wszystkie linie	390,00 zł	195,00 zł	320,00 zł	160,00 zł
Bilety miesięczne na okaziciela
na wszystkie linie	180,00 zł	90,00 zł

źródło: Uchwała nr XII/136/2015 Rady Miejskiej w Tarnowie

Tabela 34. Ceny biletów okresowych (Karta Tarnowskiej Rodziny)

Dla posiadaczy Karty Tarnowskiej Rodziny
	normalny	ulgowy
Bilety 1-miesięczne imienne na wszystkie linie	25,00 zł	10,00 zł
Bilety 3-miesięczne imienne na wszystkie linie	70,00 zł	28,00 zł

źródło: Uchwała nr XII/136/2015 Rady Miejskiej w Tarnowie

Jedynie bilety 60-minutowe są dostępne u kierowcy (bez dodatkowych opłat, lecz za odliczoną gotówką). Bilety okresowe są dostępne w dwóch kasach biletowych ZDiK, pozostałe można zakupić w wielu punktach handlowych (np. kioskach) oraz przez telefon komórkowy.

6.2. Uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych

Stosowane ulgi wynikają z ustaw oraz uchwał. Zniżki nadane przez Xxxx Xxxxxxx są elementem polityki społecznej miasta i mają na celu przeciwdziałanie wykluczeniu niektórych grup społecznych oraz odciążenie budżetów domowych rodzin utrzymujących dzieci i młodzież uczącą się.

Decyzją Rady Miejskiej do przejazdów bezpłatnych uprawnione są x.xx.:

dzieci w wieku do lat 4;

osoby, które ukończyły 70 rok życia; Honorowi Obywatele Miasta Tarnowa; Zasłużeni Honorowi Dawcy Krwi;

osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności (oraz opiekun); niewidomi i niedowidzący;

nieletnie osoby niepełnosprawne lub dotknięte inwalidztwem (oraz rodzic lub pełnoletni opiekun);

Honorowi Dawcy Krwi przez okres 30 dni od oddania krwi.

Przyjazdy ulgowe (lokalne) przysługują x.xx.:

dzieciom w wieku powyżej 4 lat do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej; emerytom i rencistom;

uczniom szkół podstawowych, gimnazjalnych, ponadgimnazjalnych i licealnych.

6.3. Struktura sprzedaży z biletów

W 2015 roku sprzedano ogółem ponad 3,6 miliona biletów. Biletów okresowych sprzedano w tym czasie prawe 44 tysięcy. Najpopularniejszym biletem okresowym jest bilet miesięczny – sprzedano ponad 30 tys. sztuk. Udział poszczególnych biletów okresowych przedstawia poniższy wykres.

Wykres 24. Struktura sprzedaży biletów okresowych

źródło: materiały otrzymane od UM Tarnów

6.4. Planowane zmiany w dystrybucji biletów i taryfie przewozowej

W ramach komunikacji miejskiej planowane jest wprowadzenie zmian w taryfie mających na celu jej uproszczenie. W wersji papierowej zostaną pozostawione jedynie bilety czasowe. Planuje się montaż stacjonarnych automatów biletowych, które będą zainstalowane na węzłowych przystankach autobusowych. Należy dodatkowo dążyć do umożliwienia pasażerom odbywania bezgotówkowych płatności za bilety w pojazdach komunikacji miejskiej.

7. Preferencje dotyczące wyboru środka transportu

7.1. Wskaźnik motoryzacji

Od kilkunastu lat w Europie obserwowany jest intensywny rozwój motoryzacji. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego, zatłoczenie dróg oraz problemy społeczne są tylko niektórymi z efektów rosnącej presji motoryzacyjnej wpływającej na pogarszanie się życia na zurbanizowanych terenach. Obecnie dąży się do oparcia polityki transportowej o zasady zrównoważonego rozwoju. Celem tak prowadzonej polityki transportowej jest między innymi zachowanie optymalnego podziału odbywanych podróży pomiędzy publicznym transportem zbiorowym, a transportem indywidualnym.

Polityka zrównoważonego rozwoju ma na celu spowolnienie rozwoju motoryzacji indywidualnej i jak największy rozwój i inwestycje w przewozy zbiorowe realizowane za pomocą środków komunikacji miejskiej. Każde miasto boryka się z tzw. kongestią, czyli zatłoczeniem sieci drogowej. Zjawisku temu miasta starają się przeciwdziałać poprzez analizę przeprowadzanych regularnie badań natężenia ruchu oraz badań więźby ruchu (czyli natężenia ruchu między ważnymi punktami miasta bez analizy trasy przejazdu). Analiza wyników badań daje możliwość wprowadzania zmian w newralgicznych punktach miasta np. poprzez regulację cyklu świetlnego na skrzyżowaniach, co usprawnia funkcjonowanie komunikacji w całym mieście.

W ramach prowadzenia zrównoważonego rozwoju transportu, planuje się dążyć do zmniejszania obciążenia ruchem sieci drogowej poprzez atrakcyjną ofertę przewozową oraz edukację społeczeństwa.

Obciążenie ruchem sieci drogowej jest zależne między innymi od częstotliwości użytkowania samochodu, stopnia napełnienia oraz wskaźnika motoryzacji, czyli liczby samochodów osobowych przypadających na 1000 mieszkańców.

Według stanu na dzień 31 grudnia 2014r. w mieście Tarnów było 48 157 samochodów osobowych, co oznacza iż na tysiąc mieszkańców przypada 432 samochodów – wskaźnik motoryzacji wynosi 432.

Zmiany wskaźnika motoryzacji w mieście Tarnów w porównaniu do województwa małopolskiego i Polski w latach 2010 – 2014 przedstawiono na wykresie 25.

Wykres 25. Wskaźnik motoryzacji w Polsce, województwie małopolskim i Tarnowie w latach 2010 - 2014

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Wzrost wskaźnika motoryzacji we wszystkich wyróżnionych obszarach jest zbliżony. Średni roczny wzrost w Polsce wynosi 3,8%, w województwie małopolskim – 3,4%, a w mieście Tarnów – 4%. W Tarnowie w 2009r. wskaźnik motoryzacji wynosił 376, a w roku 2014 już 432, co oznacza wzrost o 14,9%. Utrzymanie się tego trendu panującego w Polsce, Europie i świecie oznacza ciągły wzrost liczby pojazdów na drogach, co będzie skutkowało wzrostem zanieczyszczenia powietrza, zwiększeniem kongestii oraz zmniejszeniem bezpieczeństwa na drogach.

7.2. Preferowane cechy komunikacji zbiorowej określone na podstawie badań marketingowych

7.2.1. Metodologia badania

W dniach 10 - 18 maja 2016 r. wśród mieszkańców miasta Tarnowa przeprowadzone zostały ankiety mające na celu zdobycie informacji na temat preferencji komunikacyjnych mieszkańców. Ankiety wykonywane były z wykorzystaniem arkusza ankietowego poprzez bezpośredni wywiad ankietera z respondentem, co wyklucza błędy w wypełnieniu ankiety. Zgodnie z wymogami próby statystycznej przeprowadzono 500 wywiadów ankietowych, co pozwala na uzyskanie 97% poziomu ufności badania przy 5% maksymalnym błędzie badania. Próba statystyczna została dobrana na podstawie liczby ludności zamieszkującej w Tarnowie w podziale na płeć

i wiek osób ankietowanych. Poniżej przedstawiono liczbę przeprowadzonych ankiet z podziałem na wiek osób ankietowanych:

poniżej 19 lat – 53 szt.,

19 – 26 lat– 102 szt.,

27 – 35 lat – 67 szt.,

36 – 55 lat – 136 szt.,

56 – 70 lat – 61 szt.,

Powyżej 70 lat– 84 szt.

Kobiety stanowiły 52% ankietowanych, natomiast mężczyźni 48%.

Arkusz ankietowy składał się 11 pytań zamkniętych, metryczki dotyczącej respondenta oraz miejsca na wpisywanie ewentualnych uwag do funkcjonowania komunikacji miejskiej oraz podmiejskiej. Ankiety przeprowadzane były w okolicach przystanków komunikacyjnych oraz dużych skupisk ludności: zakładów pracy, urzędów, sklepów, parkingów, co miało na celu wyeliminowanie przekłamania wyników ankietyzacji. Badaniami objęto także te osoby, które nie korzystają z usług publicznego transportu zbiorowego. Poznanie preferencji osób odbywających podróże indywidualnym środkiem transportu jest kluczowe dla możliwości podjęcia działań mających na celu zwiększenie popytu na usługi publicznego transportu zbiorowego.

7.2.2. Metryka respondentów

Ankieterzy podczas doboru respondentów kierowali się dwoma kryteriami: płcią oraz wiekiem osób ankietowanych tak, aby zachować proporcje próby statystycznej. Dodatkowymi kryteriami personalnymi respondentów były wykształcenie oraz aktywność zawodowa, a ich zestawienie przedstawiono na wykresach 26 i 27.

Wykres 26. Wykształcenie respondentów

Źródło: opracowanie własne

Największa grupa respondentów deklaruje wykształcenie wyższe – 24% lub policealne albo średnie zawodowe – również 24%. Niespełna 21% ankietowanych ma wykształcenie średnie ogólnokształcące, a 17% - zasadnicze zawodowe. Najmniej liczną grupą osób ankietowych stanowiły osoby z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym lub niższym – 14%.

Wykres 27. Aktywność zawodowa respondentów

Źródło: opracowanie własne

Największą liczebnie grupą wyodrębnioną pod względem kryterium statusu społeczno-zawodowego były osoby pracujące stanowiące 40,95% mieszkańców. Uwzględniając dwa dodatkowe kryteria osób pracujących – osoby uczące się lub studiujące i jednocześnie pracujące oraz mieszkańcy pracujący na emeryturze lub rencie, otrzymujemy łączny odsetek osób pracujących 46,91%. Niepracujący emeryci i renciści stanowili 24,85% badanych, a uczniowie i studenci – 20,48%. Co trzynasty ankietowany aktualnie pozostaje bez zatrudnienia (7,75%).

7.2.3. Analiza wyników

Wykres 28. Dojazd do miejsca nauki lub pracy

Źródło: opracowanie własne

Na podstawie wywiadów ankietowych stwierdzono, iż niespełna 66% mieszkańców Tarnowa dojeżdża do miejsca nauki lub pracy. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem próby statystycznej reprezentującej całą populację miasta. Porównując otrzymane wyniki z liczbą mieszkańców miasta otrzymaliśmy liczbę 73 260 mieszkańców, którzy co najmniej dwukrotnie ,w każdy dzień korzystają z usług komunikacji zbiorowej lub indywidualnej, aby dojechać do szkoły lub pracy.

Najważniejszym determinantem wyboru środka lokomocji jest możliwość samodzielnego korzystania z samochodu. 29% respondentów deklaruje możliwość skorzystania z samochodu w dowolnym momencie, co obrazuje wykres 29.

Wykres 29. Możliwość samodzielnego korzystania z samochodu

Źródło: opracowanie własne

Wśród osób dojeżdżających do miejsca nauki lub pracy 36% ma możliwość samodzielnego korzystania z samochodu (wykres 30).

Wykres 30. Procentowy rozkład posiadania samochodu wśród osób dojeżdżających do miejsca nauki lub pracy

Źródło: opracowanie własne

W dzisiejszych czasach komunikacja zbiorowa pełni w dużej mierze funkcję socjalną dla osób nie mających możliwości samodzielnego korzystania z samochodu. Tylko doskonale funkcjonujący system komunikacji miejskiej zapewni, że osoby posiadające samochód na własny użytek, będą z niej korzystać. Stworzenie takiego systemu w dobie rozwoju motoryzacji jest dużym wyzwaniem i jedynie nieliczne miasta europejskie mogą się nim poszczycić. Dlatego należy przypuszczać, że z komunikacji miejskiej korzystają głównie osoby, które nie mają możliwości samodzielnego korzystania z samochodu, co oznacza iż 64% mieszkańców dojeżdżających do miejsca pracy korzysta co najmniej 2 razy z usług organizowanych przez ZDiK. Biorąc pod uwagę populację Tarnowa, otrzymujemy ponad 142 tys. dziennych podróży wykonywanych wyłącznie w celu dojazdu z domu do pracy i z powrotem. Dodając do tego dzienne podróże wykonywane w innych celach otrzymamy ogromną liczbę pojedynczych podróży wykonywanych każdego dnia przez mieszkańców Tarnowa.

Na podstawie badań ankietowanych wyznaczono częstość korzystania tarnowian z poszczególnych środków transportu: samochodu, autobusu (komunikacji miejskiej) i roweru. Zbiorcze zestawienie wyników zamieszczono na wykresie 31.

100%

Procent ankietowanych korzystających z danego

środka transportu

90%

80%

70%

8,7%

10,5%

17,1%

57,3%

4 lub więcej razy w tygodniu

60%

2-3 razy w tygodniu

50%

raz w tygodniu lub rzadziej

40%

30%

63,6%

23,3%

nigdy lub bardzo rzadko

20%

10%

16,3%

0% 3,2%

samochód autobus rower

3,9%

9,1%

28,0%

59,0%

Środek transportu

Wykres 31. Częstość korzystania z poszczególnych środków transportu

Źródło: opracowanie własne

Na podstawie badań stwierdzono, iż najczęściej użytkowanym środkiem transportu w Tarnowie jest autobus, z którego korzysta ponad 96% ankietowanych, z czego ponad 80% co najmniej 2 razy w tygodniu. 4 lub więcej razy w tygodniu z usług ZDiK korzysta 57,3% mieszkańców. Są to podróże obligatoryjne wykonywane w celu dojazdu i powrotu z miejsca nauki lub pracy. Mieszkańcy Tarnowa niechętnie korzystają z roweru. 87% respondentów poruszą się z jego pomocą raz w tygodniu lub jeszcze rzadziej. Jedynie 9,1% ankietowanych korzysta z roweru co najmniej 2-3 razy w tygodniu. Za tak niską częstość wykorzystywania tego środa w podróżach może być odpowiedzialnych wiele czynników począwszy od złego stanu zdrowia części mieszkańców, a skończywszy na braku odpowiedniej infrastruktury. Dobry system komunikacyjny powinien zapewniać każdemu mieszkańcowi dojazd w każdy obszar miasta, a osoby podróżujące na rowerach również powinny być rozpatrywane jako potencjalni pasażerowie autobusów miejskich (parkingi bike&ride).

W podróżach miejskich i podmiejskich mieszkańcy Tarnowa najrzadziej korzystają z indywidualnego środka transportu. Niespełna 81% z nich korzysta z samochodu raz w tygodniu lub rzadziej. Znaczący wpływ na wybór środka ma możliwość samodzielnego korzystania z samochodu, a zestawienie na wykresie 27 obejmuje wszystkich ankietowanych. Zestawienie częstości korzystania z poszczególnych środków transportu wśród osób mających możliwość samodzielnego korzystania z samochodu przedstawiono na wykresie 32.

2,8%

9,7%

26,9%

53,8%

26,2%

22,1%

33,1%

22,1%

61,4%

16,6%

17,9%

7,6%

Procent ankietowanych korzystających z danego

środka transportu

100%

90%

80%

70%

60%

50%

40%

30%

4 lub więcej razy w tygodniu 2-3 razy w tygodniu

raz w tygodniu lub rzadziej nigdy lub bardzo rzadko

20%

10%

samochód autobus rower

Środek transportu

Wykres 32. Częstość korzystania z poszczególnych środków transportu wśród osób mających możliwość samodzielnego korzystania z samochodu

Źródło: opracowanie własne

Osoby mające możliwość samodzielnego korzystania z samochodu najczęściej wykorzystują właśnie ten środek lokomocji. Co 4 posiadacz samochodu porusza się nim 4 lub więcej razy w tygodniu, a więc dojeżdża do miejsca nauki lub pracy. 22,1% respondentów wykorzystuje samochód w podróżach miejskich i podmiejskich 2-3 razy w tygodniu, a więc w celach innych niż dojazd do miejsca pracy lub nauki. Niespełna 33,1% respondentów wykorzystuje pojazd indywidualny raz w tygodniu lub rzadziej, a 17,9% korzysta z samochodu bardzo rzadko lub nigdy.

Wśród osób mających możliwość samodzielnego korzystania z samochodu 53,8% w podróżach do pracy lub miejsca nauki korzysta z autobusu, a 2,8% z roweru. Wyniki te są bardzo zbliżone do zaprezentowanych na wykresie 37, co może świadczyć o tym, że mieszkańcy Tarnowa w codziennych podróżach chętnie korzystają z komunikacji zbiorowej, mimo faktu posiadania własnego środka transportu.

W dzisiejszych czasach komunikacja miejska w miastach liczących 100 000 do 200 000 tys. mieszkańców pełni głównie funkcję socjalną. Zdecydowaną większość pasażerów stanowią osoby nie mające możliwości korzystania z indywidualnych środków transportu. Dla Organizatora systemu komunikacyjnego ważni są pasażerowie, którzy pomimo posiadania własnego środka transportu, korzystają z usług komunikacji zbiorowej. W jednym z pytań zawartych w ankiecie preferencji komunikacyjnych mieszkańcy Tarnowa zostali zapytani dlaczego mimo posiadania własnego samochodu korzystają z usług komunikacji zbiorowej. Zestawienie wyników przedstawiono na wykresie 33.

6,7%

26,8%

57,5%

6,1%

1,7% 1,1%

niższy koszt podróży

zadowalająca jakość komunikacji zbiorowej brak miejsc parkingowych

zatłoczenie dróg

zły stan dróg

obawa przed kradzieżą lub uszkodzeniem samochodu

Wykres 33. Czynniki zachęcające mieszkańców do podróżowania za pomocą komunikacji miejskiej mimo posiadania własnego samochodu

Źródło: opracowanie własne

Najważniejszym argumentem przemawiającym za zamianą samochodu osobowego na autobus tarnowskiej komunikacji miejskiej jest niższy koszt podróży – 57,5% wskazań. Przesłanka niskich kosztów podróży komunikacją miejską najprawdopodobniej wynika z wprowadzonej w ostatnich latach elastycznej taryfy biletowej, dzięki której koszty podróży uległy obniżeniu. Jakość usług świadczonych w ramach komunikacji miejskiej nie stanowi kluczowego czynnika wyboru podróży środkami transportu publicznego (jedynie 6,1% respondentów podróżuje komunikacją miejską mimo posiadania własnego pojazdu ze względu na zadowalającą jakość komunikacji zbiorowej).

Niespełna 6,7% respondentów mających samochód wskazuje na zatłoczenie dróg jako powód korzystania z komunikacji miejskiej.

Brak miejsc parkingowych skłania 26,8% kierowców do poruszania się komunikacją zbiorową. Polityka transportowa miast zakłada ograniczanie ruchu pojazdów indywidualnych w centrum miast, co realizowane jest x.xx. przez podwyżki opłat parkingowych oraz brak inwestycji w nowe, wielopoziomowe parkingi.

Podstawowym determinantem częstotliwości kursowania pojazdów komunikacji zbiorowej jest liczba dziennych podróży wykonywanych przez jej użytkowników. Duże miasta charakteryzują się wzmożoną rotacją pasażerów związaną z koniecznością przemieszczania się na większe odległości. Małe systemy komunikacyjne nie wymagają wysokiej częstotliwości kursowania ze względu na mniejsze potrzeby przemieszczania się mieszkańców. Tarnowski system komunikacyjny obsługuje 111 tys. osób będących mieszkańcami miasta, więc można go określić jako duży system. Na podstawie badań ankietowych wyznaczono średnią dzienną liczbę podróży wykonywanych przez użytkowników tarnowskiej komunikacji miejskiej i wynosi ona 2,5 podróży. Rozkład dziennej liczby podróży przedstawiono na wykresie 34.

207

45%

40%

35%

Liczba podróżnych

30%

25%

20%

15%

10%

1 2 3 4 5 6 7 8

Liczba podróży

Wykres 34. Dzienna liczba podróży - częstość wskazań

Źródło: opracowanie własne

Najwięcej mieszkańców Tarnowa wykonuje 2 podróże dziennie (41,2% wskazań). Są to podróże obligatoryjne wykonywane w celu dojazdu do miejsca nauki lub pracy. 34% wskazań otrzymały sumarycznie 3 lub 4 podróże dziennie. Są to podróże wykonywane przez osoby, których tryb życia wymaga wykonywania większej liczby codziennych podróży (np. odwóz dziecka do przedszkola i dopiero potem dojazd do pracy). Średnio 5 podróży dziennie wykonuje 2,8% mieszkańców Tarnowa, a 6 podróży – 3,4%. Wykonywania więcej niż 6 podróży dziennie deklaruje 0,4% mieszkańców. Wśród mieszkańców należy wyróżnić również osoby podróżujące za pomocą dowolnego środka transportu sporadycznie lub wcale (średnia dzienna liczba podróży – 0 lub 1). Stanowią one 18,3% całkowitej liczby mieszkańców.

Bezpośredni wpływ na dzienną liczbę wykonywanych podróży ma rodzaj środka transportu, z którego korzystają respondenci. Zestawienie liczby podróży wykonywanych przez użytkowników samochodów osobowych i respondentów nie posiadających własnego środka transportu przedstawiono na wykresie 35.

45%

43,4%

40,2%

40%

35%

30%

25% 22,9%

20,0%

19,6%

20,0%

20%

ankietowani posiadający samochód

ankietowani nieposiadający samochodu

15%

12,0%

10%

6,9%

4,8%

2,0%

4,1%

3,1%

0,3%

0,7%

Wykres 35. Liczba dziennych podróży wykonywanych przez respondentów

Źródło: opracowanie własne

Fakt posiadania samochodu przez mieszkańców Tarnowa nie wpływa na zwiększenie liczby dziennych podróży. Respondenci nieposiadający samochodu wykonują średnio 2,4 podróży dziennie, a zmotoryzowani średnio 2,88 podróży. Większa cześć respondentów posiadających samochód wykonuje 1 lub 2 podróże w ciągu dnia, czyli dojeżdża do miejsca nauki lub pracy. Respondenci nieposiadający dostępu do samochodu częściej wykonują 3, 4 podróże dziennie, natomiast mieszkańcy posiadający samochód, częściej wykonują powyżej 4 podróży dziennie.

Pasażerowie tarnowskiej komunikacji miejskiej odbywają podróże na podstawie jednego z 4 rodzajów biletów:

ulgowym ustawowym , ulgowym lokalnym, normalnym, bezpłatnym.

Rozkład uprawnień do ulg wśród respondentów został przedstawiony na wykresie 36.

18%

21%

12%

49%

ulgowy lokalny

ulgowy ustawowy

normalny

bezpłatny

Wykres 36. Rozkład ulg wykorzystywanych przez respondentów w podróżach komunikacją miejską

Źródło: opracowanie własne

Największą grupą ankietowanych (49%) są osoby nieposiadające uprawnień do korzystania z ulgowych przejazdów komunikacją miejską. Do ulgi lokalnej uprawnionych jest 21% respondentów, a do ulgi ustawowej 12%. Około 18% ankietowanych zadeklarowało prawo do bezpłatnych przejazdów.

Dane ze sprzedaży biletów wskazują, że udział biletów normalnych i ulgowych rozkłada się niemal równo. Różnica między wynikami sprzedaży i ankiety jest skutkiem różnego wykorzystania usług komunikacji zbiorowej wśród różnych grup – mieszkańcy nie mający uprawnień do ulg dużo częściej korzystają z komunikacji indywidualnej niż np. uczniowie. Badania ankietowe dotyczą również osób, które korzystają z bezpłatnych przejazdów.

przejazd powyżej 25 przystanków bilet elektroniczny przejazd od 17 do 25 przystanków bilet elektroniczny przejazd od 9 do 16 przystanków bilet elektroniczny przejazd od 4 do 8 przystanków podróżowanie bez biletu ("na gapę")

uprawnienia do bezpłatnych przejazdów

1-mies. Na okaziciela sieć 5-mies. Imienny sieć

Typ biletu

5-mies. Imienny 1 linia 3-mies. Imienny sieć

3-mies. Imienny 2 linie 3-mies. Imienny 1 linia 1-mies. Imienny sieć

1-mies. Imienny 2 linie 1-mies. Imienny 1 linia 2-tyg imienny sieć karnet 5-przejazdów czasowy 60 min

czasowy 30 min

czasowy 15 min

jednorazowy 2 strefy

jednorazowy 1 strefa

3,2%

1,0%

2,0%

1,6%

0,6%

17,1%

0,2%

2,0%

1,4%

0,2%

1,0%

6,2%

1,6%

12,9%

0,2%

10,7%

5,6%

1,0%

9,3%

3,2%

17,7%

0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 14% 16% 18% 20%

Procentowa wartość wskazań

Wykres 37. Rozkład procentowy typów biletów, z których najczęściej korzystają mieszkańcy Tarnowa

Źródło: opracowanie własne

Wg badań ankietowych 45% mieszkańców korzystając z komunikacji miejskiej używa biletów jednorazowych (w tym w formie karnetu na 5 przejazdów- 10,7%). Udział biletów czasowych wynosi 15,9%, należy jednak pamiętać, że bilet jednorazowy również pełni rolę biletu czasowego. Wśród biletów okresowych najpopularniejsze są bilety miesięczne, a najmniej popularne dwutygodniowe oraz 3-miesięczne. Z biletów elektronicznych korzysta niespełna 8% ankietowanych.

Niespełna 17% respondentów ma uprawnienia do bezpłatnych przejazdów. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż 0,6% ankietowanych przyznaje, że po terenie Tarnowa porusza się bez ważnego biletu.

Należy pamiętać, że udział typów biletów najczęściej wykorzystywanych przez ankietowanych nie musi i nie pokrywa się z udziałem sprzedaży biletów. Wiarygodniejsza i lepiej obrazująca istotność poszczególnych typów biletów jest struktura sprzedaży, opisana w punkcie 6.3.

Aby zachęcić mieszkańców Tarnowa do podróżowania środkami komunikacji miejskiej wprowadzono Tarnowską Kartę Miejską, która jest nośnikiem elektronicznych biletów komunikacji miejskiej. TKM można podzielić na dwa rodzaje:

Kartę premium - przeznaczoną dla osób fizycznych na stałe zameldowanych w Tarnowie (Gminie Miasta Tarnowa),

Kartę standard - przeznaczoną dla osób fizycznych zameldowanych poza Tarnowem oraz dla firm1.

Karta premium umożliwia zakup biletów okresowych ze zniżką wynoszącą od około 10% do ponad 19% w zależności od typu biletu. Największa zniżka występuje dla biletu 3 miesięcznego imiennego na wszystkie linie oraz biletu 5 miesięcznego na jedną linię i wynosi 19,23%2.

Mimo zniżek na bilety komunikacji miejskiej możliwych do uzyskania poprzez wyrobienie Tarnowskiej Karty Miejskiej, posiada ją 40% ankietowanych, co zobrazowano na wykresie 38. Jest to znacząca poprawa, gdyż w trakcie badań z 2014 roku wynosił on jedynie 15%.

40%

60%

tak

nie

Wykres 38. Posiadanie Tarnowskiej Karty Miejskiej przez mieszkańców Tarnowa

Źródło: opracowanie własne

Jedno z pytań ankietowych miało na celu ustalenie najważniejszego i najmniej ważnego postulatu transportowego. Ankietowanym przedstawiono do wyboru 10 postulatów:

bezpośredniość, czyli możliwość realizacji podróży bez przesiadania się; częstotliwość, czyli odstęp czasu między odjazdami;

dostępność, czyli odległość z/do przystanku; koszt, czyli wysokość opłaty taryfowej;

niezawodność, czyli pewność o możliwości dojechania do wyznaczonego miejsca o czasie;

punktualność, czyli zgodność odjazdów z rozkładem jazdy;

rytmiczność, czyli równomierne odstępy czasowe między odjazdami w tym samym kierunku;

1 xxxx://xxx.xxxxxx.xxx.xxxxxx.xx/xxxxx.xxx?xxx000 [dostęp 31.05.2016]

2 xxxx://xxxx.xxxxxx.xx/ [dostęp 31.05.2016]

szybkość, czyli czas jazdy uwzględniającego zatrzymania pojazdu na trasie; wygoda, czyli komfort oczekiwania na przystanku i przebywania w pojeździe; informacja, czyli dostępu do informacji o transporcie publicznym w Internecie, w pojeździe, na przystanku.

Najistotniejsze oraz najmniej istotne postulaty transportowe dla mieszkańców Tarnowa zostały wyznaczone na podstawie różnicy między procentową liczbą wskazań danego postulatu jako najważniejszy i najmniej ważny. Postulaty, które otrzymały większą liczbę wskazań jako najważniejsze, niż jako najmniej ważne znajdują się powyżej osi 0%. Ujemna wartość procentowa przy postulacie oznacza, iż większa liczba respondentów wskazało go jako najmniej ważny postulat, niż jako najważniejszy. Zestawienie wszystkich postulatów przedstawiono na wykresie 39.

32,3%

10,4%

9,4%

1,8%

-1,2%

-3,2%

-7,0%

-7,8%

-10,4%

-24,3%

Procentowa różnica wskazań postulatu jako najważniejszy i najmniej ważny

40%

30%

20%

10%

-10%

-20%

-30%

Postulat transportowy

Wykres 39. Istotność postulatów transportowych

Źródło: opracowanie własne

Dla mieszkańców Tarnowa najistotniejszymi postulatami są punktualność i częstotliwość, a najmniej istotnymi są informacja i dostępność. Informacje uzyskane na podstawie analizy tego pytania świadczą o tym, iż podczas przeprowadzania działań mających na celu optymalizację funkcjonowanie komunikacji miejskiej w Tarnowie, należy przede wszystkim skupić się na poprawianiu punktualności przejazdów środków komunikacji zbiorowej oraz zmniejszyć odstępy czasu pomiędzy odjazdami tych samych linii w danym kierunku. Fakt, iż informacja oraz dostępność zostały wytypowane jako najmniej istotne oznacza, że poprawa tych postulatów może nastąpić po poprawie pozostałych, które zostały wskazane jako istotniejsze.

Kolejnymi istotnymi postulatami dla mieszkańców Tarnowa są bezpośredniość – 9,4% różnicy wskazań oraz niezawodność kursowania pojazdów komunikacji zbiorowej –

1,8%. Poza informacją i dostępnością, cztery postulaty otrzymały więcej wskazań jako postulaty najmniej ważne i są to:

koszt biletu – 1,2% różnicy wskazań, czas podroży – 3,2% różnicy wskazań, rytmiczność – 7% różnicy wskazań, wygoda – 7,8% różnicy wskazań.

Wykres poniżej obrazuje te same dane, lecz w formie porównawczej- widać na nim, że postulaty dla części ankietowanych wskazane za najważniejsze, przez małą ilość osób uznane zostały za najmniej ważne. Sytuacja wygląda analogiczne dla postulatów uznanych za najmniej ważne.

36,7%

24,9%

17,5%

14,9%

13,1%

14,3%

11,6%

10,4%

7,2%

8,4%

3,8%

4,6%

6,4%

4,6%

6,0%

6,6%

4,4%

2,8%

1,4%

0,6%

40%

35%

30%

25%

20%

15%

najmniej ważny postulat najważniejszy postulat

10%

Wykres 40. Istotność postulatów transportowych

Źródło: opracowanie własne

Uczestnicy badania preferencji komunikacyjnych mieszkańców miasta Tarnowa zostali poproszeni o ocenę w skali od 1 do 5 (gdzie „1” – bardzo niski, a „5” – bardzo dobry) zaspokojenie poszczególnych potrzeb przewozowych przez komunikację zbiorową. Zestawienie średnich ocen uzyskanych przez każdy z postulatów przedstawiono na wykresie 41. Oceny wystawiali wyłącznie użytkownicy komunikacji zbiorowej.

4,15

4,05

4,07

3,96

3,89

3,91

3,93

3,83

4,2

4,1

Ocena

3,9

3,8

3,7

3,6

Postulat transportowy

Wykres 41. Oceny realizacji postulatów przewozowych

Źródło: opracowanie własne

Użytkownicy przewozów miejskich oferowanych przez Tarnowskiego Organizatora Komunalnego za realizację postulatów transportowych wystawili przewoźnikowi średnią ocenę 3,98, co można rozumieć jako ocenę dobrą.

Najlepiej ocenione zostały informacja – 4,15, wygoda – 4,07 i dostępność oraz bezpośredniość– 4,05. Najgorsze oceny przydzielono punktualności – 3,83, kosztowi podróży – 3,89 oraz rytmiczność kursowania pojazdów – 3,91. W pobliżu średniej oscylowały:

niezawodność – 3,93, czas podróży – 3,96, częstotliwość – 4,00.

Korelując wyniki istotności postulatów wraz z ich ocenami zauważono, iż najistotniejszy postulat transportowy – punktualność, został oceniony najgorzej spośród wszystkich (3,83). Za to postulat uznany za najmniej istotny - informacja, uzyskał najlepszą ocenę – 4,15.

Organizator transportu publicznego powinien zapewnić takie funkcjonowanie środków komunikacji zbiorowej w mieście, aby ogólna ocena zadowolenia użytkowników wzrosła szczególnie w obszarach ocenianych najgorzej, tym bardziej, że dotyczy to postulatów uznanych przez ankietowanych za najważniejsze w trakcie korzystania z transportu zbiorowego.

W kolejnym z pytań ankietowanych respondenci poproszeni zostali o wskazanie postulatu transportowego, którego jakość realizacji musiałaby być w pierwszej kolejności poprawiona, aby zaczęli częściej korzystać z usług transportu zbiorowego.

Pytanie to zostało skierowane do osób, które posiadają własny samochód i jednocześnie korzystają z usług transportu zbiorowego. Procentową liczbę wskazań każdego z postulatów przedstawiono na wykresie 42.

13,3%

8,2%

6,8%

13,7%

3,8%

14,5%

9,1%

6,6%

3,2%

17,7%

bezpośredniość częstotliwość dostępność koszt

niezawodność

puktualność rytmiczność czas podróży wygoda informacja żaden

Wykres 42. Wskazanie przez respondentów badania postulatu przewozowego, którego realizacja musiałaby być poprawiona, aby częściej odbywali podróże za pomocą komunikacji zbiorowej

Źródło: opracowanie własne

17,7% respondentów posiadający własny środek transportu częściej korzystałoby z usług transportu publicznego, gdyby podniesiona została punktualność przyjazdu autobusów o czasie na przystanek. Na znaczny wzrost liczby pasażerów (14,5% respondentów posiadających samochód) wpłynęłaby poprawa wygody podróży. Poprawienie częstotliwości sprawiłoby, iż 13,7% respondentów zamieniłoby podróże samochodem na podróże komunikacją zbiorową. Poprawa jakości pozostałych postulatów zachęciłaby do zamiany samochodu na autobus komunikacji miejskiej mniej niż 10% posiadających samochód:

koszt – 9,1%,

bezpośredniość – 8,2%,

informacja – 6,8%,

niezawodność – 6,6%,

dostępność – 3,8%,

rytmiczność – 3,2%, czas podróży – 3,2%,

13,3% respondentów posiadających samochód nie zamieni podróżowania samochodem na podróżowanie za pomocą środków komunikacji miejskiej.

Jednym z wyznaczników wyboru środka transportu przez podróżnego jest wygoda. Podróże samochodem osobowym dają gwarancję miejsca siedzącego, czym nie wyróżniają się podróże środkami komunikacji zbiorowej. Podczas badania preferencji komunikacyjnych mieszkańców Tarnowa, zadano pytanie jakiego standardu wygody oczekują w pojazdach komunikacji zbiorowej. Respondenci wybierali jedną z czterech odpowiedzi:

zawsze miejsca siedzącego, przeważnie miejsca siedzącego,

miejsca stającego w nieuciążliwych warunkach, dopuszczam jazdę w warunkach zatłoczenia.

Procentowe liczby wskazań zostały przedstawione na wykresie 43.

25%

46%

25%

zawsze miejsca siedzące

przeważnie miejsca siedzące

miejsca stojące w

nieuciążliwych warunkach

dopuszczam jazdę w warunkach zatłoczenia

Wykres 43. Oczekiwany standard wygody w pojazdach komunikacji miejskiej

Źródło: opracowanie własne

Połowa respondentów podczas odbywania podróży komunikacją zbiorową oczekuje wolnego miejsca siedzącego (z czego po 25% oczekuje miejsca siedzącego zawsze lub przeważnie). 46% ankietowanych będzie usatysfakcjonowanych dostępnością miejsca stojącego w nieuciążliwych warunkach. Najmniejsza grupa respondentów (4%) dopuszcza jazdę w warunkach zatłoczenia.

W ostatnim pytaniu ankietowym respondenci zostali poproszeni o wskazanie jakie rozwiązania są w stanie zaakceptować w celu ograniczenia ruchu samochodowego w centrum miasta. Respondenci mogli wskazać dowolną liczbę odpowiedzi z proponowanych niżej wymienionych czterech rozwiązań albo oznajmić brak akceptacji dla proponowanych zmian :

wprowadzanie stref ruchu pieszego oraz rowerowego, opłaty za parkowanie,

zakaz parkowania w wybranych punktach miasta,

zmiana organizacji ruchu (np. poprzez wytyczanie pasów ruchu wyłącznie dla pojazdów komunikacji miejskiej),

nie zaakceptuję powyższych rozwiązań.

19,4%

25,9%

12,1%

33,5%

9,1%

ograniczenia w ruchu (wprowadzenie stref ruchu pieszego oraz rowerowego)

opłaty za parkowanie

zakazy parkingowe w wybranych punktach miasta

zmiana organizacji ruchu (np. poprzez wytyczanie pasów ruchu

wyłącznie dla pojazdów komunikacji miejskiej)

nie akceptuję powyższych rozwiązań

Wykres 44. Akceptowalność ograniczeń w ruchu samochodowym w centrum miasta

Źródło: opracowanie własne

Największą liczbę wskazań uzyskała zmiana organizacji ruchu, np. poprzez wytyczanie pasów ruchu wyłącznie dla pojazdów komunikacji miejskiej-33,5%. Druga co do wielkości liczba wskazań (25,9%) kierowanych była na wprowadzenie stref ruchu pieszego oraz rowerowego jako czynnik zmniejszający ruch samochodowy w centrum miasta. Strefy takie wprowadza się głównie w ścisłych centrach miast poprzez bezwzględne zamykanie ulic lub udostępnianiu ich jedynie dla mieszkańców tych ulic i uprawnionych służb. Należy pamiętać, że zamknięcie nawet jednej małej uliczki w ścisłym centrum miasta, w którym dominuje ruch jednokierunkowy, powoduje powstawanie bardzo rozległych utrudnień w ruchu. Dlatego decyzja

o zamknięciu ulicy dla ruchu kołowego musi być poprzedzona dokładnymi badaniami i analizami.

Najprostsze rozwiązanie ograniczenia ruchu samochodowego, czyli wprowadzenie zakazów parkowania w wybranych punktach miasta, uzyskało 9,1% wskazań. Korzystnym rozwiązaniem przejściowym przed wprowadzeniem zakazu parkowania, jest stopniowe podnoszenie opłat parkingowych (12,1% wskazań), co zniechęci część kierowców do parkowania swoich pojazdów w ścisłym centrum i być może ograniczy ruch w stopniu satysfakcjonującym i wykluczy konieczność zamknięcia ulicy.

Ponad 19% wskazań uzyskała odpowiedź „Nie zaakceptuje powyższych rozwiązań”, co oznacza, iż bardzo duża grupa respondentów popiera rozwój komunikacji zbiorowej kosztem dostępności do infrastruktury drogowej samochodów prywatnych.

8. Zasady organizacji rynku przewozów

8.1. Miasto Tarnów jako organizator publicznego transportu zbiorowego

Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym zdefiniowała pojęcie organizatora publicznego transportu zbiorowego jako właściwą jednostkę samorządu terytorialnego, albo ministra właściwego do spraw transportu zapewniającego funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego na danym obszarze. Prezydent Miasta Tarnowa działający poprzez Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie jest podmiotem wykonującym zadania z zakresu organizacji publicznego transportu zbiorowego na sieci komunikacyjnej w przewozach o charakterze komunikacji miejskiej, która obejmuje linie komunikacyjne na terenie Gminy Miasta Tarnowa oraz wybrane, poszczególne linie na obszarze gmin ościennych, które zawarły z Miastem Tarnów stosowne porozumienia międzygminne. Porozumienia te zostały zawarte również w oparciu o zapisy Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (j.t: Dz. U. z 2013 r. poz. 594 z późn. zm.), gdzie wskazano, iż gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich określonych przez nie zadań publicznych. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

Do zadań organizatora należy między innymi planowanie, organizowanie i zarządzanie publicznym transportem zbiorowym.

Na podstawie zawartych porozumień międzygminnych Gminie Miasta Tarnowa przekazane zostały zadania w zakresie obsługi linii komunikacyjnych na terenie następujących gmin ościennych:

▪ Gmina Tarnów,

▪ Gmina Xxxxx Xxxx,

▪ Gmina Pleśna.

8.1.1. Realizacja funkcji organizatorskich

Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym wskazuje na czym polega organizowanie publicznego transportu zbiorowego. Funkcje organizatora, które są realizowane przez Gminę Miasta Tarnowa to:

▪ badanie i analiza potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i osób

o ograniczonej zdolności ruchowej,

▪ podejmowanie działań zmierzających do realizacji istniejącego planu transportowego albo do aktualizacji tego planu,

▪ zapewnienie odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w szczególności w zakresie:

o standardów dotyczących przystanków komunikacyjnych oraz dworców,

o korzystania z przystanków komunikacyjnych oraz dworców,

o funkcjonowania zintegrowanych węzłów przesiadkowych,

o funkcjonowania zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego,

o systemu informacji dla pasażera,

▪ ustalanie stawek opłat za korzystanie przez operatorów i przewoźników z przystanków komunikacyjnych i dworców, których właścicielem albo zarządzającym nie jest jednostka samorządu terytorialnego, zlokalizowanych na liniach komunikacyjnych na obszarze właściwości organizatora,

▪ określanie przystanków komunikacyjnych i dworców, których właścicielem lub zarządzającym nie jest jednostka samorządu terytorialnego, udostępnionych, dla wszystkich operatorów i przewoźników oraz informowaniu o stawce opłat za korzystanie z tych obiektów,

▪ przygotowanie i przeprowadzenie postępowania prowadzącego do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

▪ zawieranie umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

▪ ustalanie opłat za przewóz oraz innych opłat, o których mowa w Ustawie z dnia 15 listopada 1984r. – Prawo przewozowe (j.t: Dz. U. z 2012 r. poz.1173 z późn. zm.), za usługę świadczoną przez operatorów w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

▪ ustalenie sposobu dystrybucji biletów za usługę świadczoną przez operatorów w zakresie publicznego transportu zbiorowego,

▪ wykonywanie zadań, o których mowa w art. 7 ust. 2 Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007, czyli zadań związanych z podjęciem niezbędnych środków, aby najpóźniej rok przed rozpoczęciem procedury przetargowej mającej na celu wyłonienie operatora publicznego transportu zbiorowego lub rok przed bezpośrednim przyznaniem zamówienia zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej wskazane w Rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007 informacje.

Na podstawie analizy funkcji organizatorskich w tabeli poniżej przypisano każdą z powyższych funkcji podmiotom odpowiedzialnym w Gminie Miasta Tarnowa za ich realizacje.

Tabela 35. Podmioty realizujące funkcje organizatorskie w transporcie publicznym w Gminie Miasta Tarnowa

Funkcje organizatorskie	Podmioty realizujące funkcje
badanie i analiza potrzeb przewozowych w publicznym transporcie zbiorowym, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej	Zarząd Dróg i Komunikacji
podejmowanie działań zmierzających do realizacji istniejącego planu transportowego albo do aktualizacji tego planu	Zarząd Dróg i Komunikacji
zapewnienie odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, w szczególności w zakresie: ▪ standardów dotyczących przystanków komunikacyjnych oraz dworców, ▪ korzystania z przystanków komunikacyjnych oraz dworców, ▪ funkcjonowania zintegrowanych węzłów przesiadkowych, ▪ funkcjonowania zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego, ▪ systemu informacji dla pasażera,	Zarząd Dróg i Komunikacji
określanie przystanków komunikacyjnych i dworców, których właścicielem lub zarządzającym jest jednostka samorządu terytorialnego, udostępnionych, dla wszystkich operatorów i przewoźników oraz informowaniu o stawce opłat za korzystanie z tych obiektów,	Rada Miejska w Tarnowie, Zarząd Dróg i Komunikacji
przygotowanie i przeprowadzenie postępowania prowadzącego do zawarcia umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,	Zarząd Dróg i Komunikacji
zawieranie umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego,	Gmina Miasta Tarnowa reprezentowana przez Zarząd Dróg i Komunikacji
ustalanie opłat za przewóz oraz innych opłat, o których mowa w Ustawie z dnia 15 listopada 1984r. – Prawo przewozowe (Dz. U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601, z późn. zm.), za usługę świadczoną przez operatorów w zakresie publicznego transportu zbiorowego,	Rada Miejska w Tarnowie
ustalanie sposobu dystrybucji biletów za usługę świadczoną przez operatorów w zakresie publicznego transportu zbiorowego,	Zarząd Dróg i Komunikacji

Funkcje organizatorskie	Podmioty realizujące funkcje
wykonywanie zadań, o których mowa w art. 7 ust. 2	Zarząd Dróg i
Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007, czyli zadań	Komunikacji
związanych z podjęciem niezbędnych środków, aby
najpóźniej rok przed rozpoczęciem procedury
przetargowej mającej na celu wyłonienie operatora
publicznego transportu zbiorowego lub rok przed
bezpośrednim przyznaniem zamówienia zostały
opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej
wskazane w Rozporządzeniu (WE) nr 1370/2007
informacje.

Źródło: opracowanie własne

8.2. Przewidywany tryb wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego

Ustawa o publicznym transporcie zbiorowym określa sposób wyboru operatora publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie z definicją zawartą w wyżej wspomnianej ustawie, operatorem publicznego transportu zbiorowego jest samorządowy zakład budżetowy oraz przedsiębiorca uprawniony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie przewozu osób, który zawarł z organizatorem publicznego transportu zbiorowego umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, na linii komunikacyjnej określonej w umowie.

Ponadto ustawa o publicznym transporcie zbiorowym wskazuje, że operator publicznego transportu zbiorowego może zostać wybrany w jednym z następujących trybów zgodnych z przepisami, tj.:

w trybie przetargu nieograniczonego zgodnego Ustawą z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2010 r. Nr 113, poz. 759, Nr 161, poz. 1078 i Nr 182, poz. 1228), albo

w trybie określonym ustawą z dnia 9 stycznia 2009 r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.U. Nr 19, poz. 101, z późn. zm.), albo

w trybach bezpośredniego zawarcia umowy z operatorem zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym, tj.:

⮚ świadczenie usług zostanie powierzone bezprzetargowo tzw. podmiotowi wewnętrznemu, w rozumieniu Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007, powołanego do świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, lub

⮚ świadczenie usług zostanie powierzone bezprzetargowo jeśli średnia wartość roczna przedmiotu umowy jest mniejsza niż 1 000 000 euro lub świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego dotyczy

świadczenia tych usług w wymiarze mniejszym niż 300 000 kilometrów rocznie, lub

⮚ świadczenie usług zostanie powierzone bezprzetargowo jeśli wystąpi zakłócenie w świadczeniu usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego lub bezpośrednie ryzyko powstania takiej sytuacji zarówno z przyczyn zależnych, jak i niezależnych od operatora, o ile nie można zachować terminów określonych dla innych trybów zawarcia umowy

o świadczenie publicznego transportu zbiorowego.

Wybór operatora świadczącego usługi przewozowe w komunikacji miejskiej będzie następował zgodnie z :

art. 22 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym – bezpośrednie zawarcie umowy, gdy świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego będzie wykonywane przez podmiot wewnętrzny, w rozumieniu Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007, powołany do świadczenia usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego (tryb podstawowy), lub

art. 22 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym – bezpośrednie zawarcie umowy (tryb alternatywny), gdy średnia wartość roczna przedmiotu umowy o świadczenie usług przewozowych będzie mniejsza niż 1 000 000 euro lub świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego dotyczyć będzie świadczenia tych usług w wymiarze mniejszym niż 300 000 kilometrów rocznie (progi te mogą zostać podwyższone do średniej wartości rocznej przedmiotu umowy na poziomie 2 000 000 euro lub do 600 000 kilometrów rocznie, zgodnie z art. 22 ust. 2 Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym),

art. 19 ust. 1 pkt 1 Ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym – w trybie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tryb alternatywny).

Umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego będą zawierane na czas określony, jednak nie dłuższy niż 10 lat.

9. Pożądany standard w przewozach pasażerskich o charakterze użyteczności publicznej

9.1. Informacje wstępne

Troska o środowisko naturalne, ułatwiony dostęp osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego, zwiększona dostępność podróżnych do infrastruktury przystankowej, sprawna, łatwa do zrozumienia sieć komunikacyjna dostosowana do potrzeb przewozowych, to wysoki standard pożądany przez wszystkich beneficjentów komunikacji publicznej, która swoją nowoczesnością, innowacyjnością i przystępnością może pozyskać nowych pasażerów.

9.2. Realizacja postulatów przewozowych

Gmina Miasta Tarnowa, jako organizator publicznego transportu zbiorowego, nieustannie dąży zarówno na etapie organizowania, jak i na etapie zarządzania, do zapewnienia możliwie najwyższego standardu usług przewozowych w przewozach

o charakterze użyteczności publicznej i najbardziej odpowiadającego oczekiwaniom mieszkańców miasta Tarnowa.

W najbliższych latach w dalszym ciągu planuje się podejmować działania mające na celu wzrost zaufania społecznego do usług komunikacji miejskiej przede wszystkim dzięki systematycznemu podnoszeniu ich jakości.

W tabeli poniżej zostały przedstawione działania, które planuje się zrealizować w celu podwyższenia standardu dostępnych usług przewozowych w przewozach

o charakterze użyteczności publicznej poprzez wzrost jakości wyrażony realizacją postulatów przewozowych, czyli dostosowaniem oferty przewozowej do potrzeb obecnych i potencjalnych pasażerów.

Tabela 36. Realizacja postulatów przewozowych

Postulat

Działania mające na celu realizację postulatu

Bezpośredniość

Ciągłe monitorowanie poprzez bieżące zbieranie opinii z największych generatorów ruchu (zakładów pracy i szkół) oraz cykliczne, rokroczne przeprowadzanie badań napełnień autobusów w celu optymalizacji przebiegu sieci komunikacyjnej, w tym

tworzenia, w sytuacjach realnych potrzeb mieszkańców, połączeń bezpośrednich.

Zapewnianie bezpośrednich połączeń osiedli mieszkaniowych z centrum miasta.

W przypadku, gdy postulat bezpośredniości, z przesłanek ekonomicznych, nie może być zapewniony – zapewnienie dogodnego systemu przesiadkowego.

Częstotliwość

Zapewnienie podaży usług komunikacji użyteczności publicznej w zakresie

częstotliwości odpowiadającej popytowi na te usługi.

W przypadku wyraźnego spadku liczby pasażerów na poszczególnych kursach,

w pierwszej kolejności zmniejszenie wielkości taboru obsługującego kurs, a dopiero później ewentualne zmniejszenie ilości kursów.

Konstruowanie rozkładów jazdy linii podstawowych i uzupełniających w oparciu o moduły częstotliwościowe będące dzielnikami liczby 60, które ułatwiają zapamiętywanie godzin odjazdów i umożliwiają skuteczną synchronizację godzin

odjazdów.

Dostępność

Wzrost dostępności do publicznego transportu zbiorowego poprzez modernizację oraz rozbudowę infrastruktury transportowej dedykowanej w szczególności dla

publicznego transportu zbiorowego.

Zapewnienie dostępu do przystanków poprzez lokalizowanie ich możliwie blisko

generatorów ruchu.

Eliminacja barier na drodze dojścia do/z przystanków, np. niedostatecznej liczby

przejść dla pieszych.

Umożliwianie odbywania podróży komunikacją miejską w systemach:

▪ Bike&Ride

▪ Kiss&Ride

▪ Park&Ride

Obejmowanie usługami publicznego transportu zbiorowego nowopowstających

skupisk ludności i generatorów ruchu.

Wprowadzenie taboru autobusowego niskopodłogowego, gwarantującego mobilność

osobom starszym i niepełnosprawnym.

Wydłużenie zakresu godzin funkcjonowania wybranych linii podstawowych w

weekendy (piątki i soboty)

Niezawodność

Dążenie do utrzymania jak największego wskaźnika niezawodności taboru poprzez podnoszenie wymagań dotyczących taboru wykorzystywanego do obsługi linii

komunikacyjnych.

Postulat

Działania mające na celu realizację postulatu

Koszt

Możliwie relatywnie niewielkie ceny biletów.

Wzrost ilości podróży odbywanych na podstawie biletów okresowych jako efekt przedstawienia mieszkańcom oferty przewozowej dostosowanej do ich potrzeb – komunikacja zbiorowa mająca szansę na stanie się realną alternatywą dla

transportu indywidualnego.

Prowadzenie polityki taryfowej, w taki sposób, aby koszt korzystania z komunikacji

zbiorowej był niższy niż koszt korzystania z samochodu osobowego.

Prędkość

Wzrost prędkości podróży poprzez podjęcie działań mających na celu poprawienie

płynności ruchu w mieście Tarnów oraz zastosowanie rozwiązań z zakresu inżynierii ruchu zapewniających priorytety dla publicznego transportu zbiorowego.

Punktualność

Wzrost punktualności kursowania autobusów.

Eliminacja odjazdów przed czasem oraz ograniczenie odjazdów po czasie.

Dostosowywanie rozkładu jazdy do rzeczywistego czasu przejazdu pomiędzy kolejnymi przystankami komunikacyjnymi poprzez przeprowadzenie badań mających na celu ustalenie realnych czasów przejazdu pomiędzy poszczególnymi

przystankami komunikacyjnymi z uwzględnieniem pory i rodzaju dnia tygodnia.

Wygoda

Poprawa standardu infrastruktury przystankowej w celu stworzenia warunków umożliwiających komfortowe i bezpieczne oczekiwanie na przystankach poprzez

instalację wiat i miejsc siedzących na wybranych przystankach komunikacyjnych oraz objęcie przystanków komunikacyjnych systemem monitoringu.

Poprawa standardu oczekiwania na przystanku poprzez wdrożenie na wybranych

przystankach systemu dynamicznej informacji pasażerskiej.

Sukcesywne wprowadzanie nowoczesnego, wygodnego i ekologicznego taboru w publicznym transporcie zbiorowym.

Sukcesywne wprowadzanie taboru niskopodłogowego do eksploatacji w komunikacji miejskiej. Użytkowanie wyłącznie taboru niskopodłogowego.

Źródło: opracowanie własne

9.3. Uwzględnienie w standardzie usług aspektu ochrony środowiska naturalnego

Zgodnie z Programem ochrony środowiska dla miasta Tarnowa na lata 2009-2016 głównymi zagrożenia dla środowiska naturalnego ze strony systemu transportowego są:

a) generowanie hałasu,

b) emisja gazów i pyłów.

W programie ochrony środowiska dla miasta Tarnowa jest zapisane także:

„Głównym zagrożeniem ze strony systemu transportowego, przede wszystkim drogowego, na terenie miasta jest generowanie hałasu oraz emisja gazów i pyłów. Poważne uciążliwości akustyczne wynikają także z usytuowania w obrębie miasta węzła kolejowego. Istotne jest również zagrożenie wynikające z transportu materiałów niebezpiecznych. Kolejną istotną konsekwencją rozwoju infrastruktury drogowej i kolejowej jest degradacja walorów przyrodniczych, a zwłaszcza zakłócenia w funkcjonowaniu korytarzy ekologicznych i fragmentacja obszarów czynnych biologicznie (w tym fragmentacja klinów zieleni). Zanieczyszczone wody opadowe spływające z głównych dróg stanowią zagrożenie dla lokalnych cieków oraz dla czwartorzędowego piętra wodonośnego.”

W celu ograniczenia presji, jaką transport drogowy wywiera na środowisko naturalne, planowane jest wspieranie takich rozwiązań z zakresu organizacji transportu oraz szeroko rozumianej techniki i technologii, które mają pozytywny wpływ na zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska naturalnego i ograniczenie poziomu emitowanego hałasu. Kluczowe znaczenie ma między innymi proces dostosowywania stanu infrastruktury drogowej do obowiązujących regulacji, trendów unijnych, krajowych standardów oraz wymogów ekologicznych poprzez jej rozbudowę i modernizację. Istotne z punktu widzenia aspektu ochrony środowiska naturalnego są działania mające na celu sukcesywne, podnoszenie norm emisji spalin taboru wykorzystywanego przez operatora.

Europejskie standardy emisji spalin (tzw. norma EURO) regulują dopuszczalne normy emisji spalin w nowych pojazdach sprzedawanych na ternie Unii Europejskiej. Standardy te zostały opracowane w serii Dyrektyw Europejskich, które sukcesywnie zwiększały swoją restrykcyjność.

Standardy te regulują emisję szkodliwych substancji, takich jak:

▪ tlenków azotu (NOX)

▪ węglowodorów (HC)

▪ tlenków węgla (CO)

▪ cząstek stałych.

W poniższej tabeli zaprezentowano normy emisji zanieczyszczeń dla silników wysokoprężnych montowanych w autobusach.

Tabela 37. Normy zanieczyszczeń

Norma	Emisja w g/kWh
	Tlenek węgla (CO)		Węglowodory (HC)		Tlenki azotu (NOX)		Cząstki stałe (PM)
EURO 1	4,5	1,1		8,0		0,612
EURO 2	4,0	1,1		7,0		0,250
EURO 3	2,1	0,66		5,0		0,100
EURO 4	1,5	0,46		3,5		0,020
EURO 5	1,5	0,46		2,0		0,020
EEV	1,0	0,25		2,0		0,020
EURO 6	1,5	0,13		0,4		0,010

Źródło: opracowanie własne

Od stycznia 2014 roku powszechnie obowiązującą normą emisji spalin w nowych autobusach jest obecnie najwyższa norma EURO 6.

Podnoszenie wymagań dotyczących taboru, oprócz poprawy stanu bezpieczeństwa, komfortu podróży i obniżenia wielkości zanieczyszczeń powietrza oraz gleby, wpłynie na zmniejszenie poziomu hałasu emitowanego przez autobusy.

Problem poziomu dopuszczalnej emisji spalin w wybranych strefach ośrodków miejskich jest coraz częściej normowany przez regulacje unijne. Kraje Europy Zachodniej aktywnie działają na rzecz podnoszenia minimalnej normy emisji spalin emitowanych przez silniki autobusów. W tym celu tworzone są specjalne strefy obejmujące obszary śródmiejskie, do których możliwość wjazdu mają wyłącznie pojazdy spełniające odpowiednio wysokie normy EURO. Do innych proekologicznych rozwiązań mających zastosowanie w taborze eksploatowanym przez operatorów publicznego transportu zbiorowego jest między innymi wykorzystywanie taboru napędzanego udoskonalonymi formami paliw, np. gazem ziemnym czy biopaliwami lub też zasilanego energią elektryczną. Stosuje się również formy pośrednie (mieszane) – hybrydowe. Komisja Europejska w tzw. Białej Księdze wyznaczyła państwom członkowskim cel wyeliminowania połowy autobusów spalinowych w transporcie miejskim do 2030 roku i wszystkich autobusów tego typu do 2050 roku.

Dlatego w przyszłości konieczne będzie jak najszybsze zaprzestanie wykorzystywania autobusów spełniających najniższe normy EURO1 i EURO2 oraz wymaganie od operatorów wprowadzenia do eksploatacji pojazdów o napędzie innym niż paliwa konwencjonalne, takie jak dziś powszechnie stosowana ropa w silnikach diesla.

9.4. Uwzględnienie w standardzie usług dostępu do infrastruktury przystankowej

Dostępność infrastruktury przystankowej jest definiowana jako całkowity czas dotarcia do najbliższego przystanku komunikacyjnego. W warunkach polskich za strefę oddziaływania miejskiego przystanku komunikacyjnego uznaje się obszar o promieniu 500–1000 m, co w przeliczeniu odpowiada czasowi dojścia rzędu 6 do 12 minut zakładając, iż średnia szybkość poruszania się pieszego wynosi ok. 5 km/h.

Czas dojścia do przystanku komunikacyjnego zależy od odległości i struktury urbanistycznej otoczenia przystanku komunikacyjnego oraz strat czasowych związanych x.xx. z pokonywaniem przez pieszych miejsc kolizji potoków ruchu pieszych z potokami ruchu samochodowego lub różnic wysokości, w tym schodów, dlatego na obszarach miast strefa oddziaływania poszczególnego przystanku komunikacyjnego mierzona odległością jest mniejsza.3

W celu zwiększenia dostępności do komunikacji zbiorowej planuje się rozważenie wprowadzenia nowych lokalizacji przystanków komunikacyjnych oraz, w trakcie remontów ciągów komunikacyjnych, przenoszenie przystanków możliwie blisko generatorów ruchu.

9.5. Uwzględnienie w standardzie usług dostępu osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej zdolności ruchowej do publicznego transportu zbiorowego

Przejazd osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej transportem zbiorowym może odbywać się za pomocą:

1. przewozów regularnych specjalnych (zdefiniowanych przez Ustawę o transporcie drogowym z dnia 6 września 2001r.),

2. przewozów ogólnodostępnych, czyli przewozów użyteczności publicznej oraz przewozów komercyjnych.

Organizator publicznego transportu zbiorowego, jakim jest Gmina Miasta Tarnowa, dąży do dostosowania przewozów pasażerskich do potrzeb osób niepełnosprawnych

3 Xxxxxxx Xxxxxxxx, Xxxxxx Xxxx, Dostępność komunikacji publicznej w Poznaniu [w:] Biuletyn Instytutu Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu im. Xxxxx Xxxxxxxxxxx w Poznaniu, seria „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” nr 3 (2008)

oraz o ograniczonej zdolności ruchowej. W ramach tych działań planuje się podjęcie działań w zakresie:

1) przystanków komunikacyjnych,

2) taboru wykorzystywanego do obsługi sieci komunikacyjnej,

3) informacji dostępnej dla pasażerów.

9.5.1. Standard w zakresie przystanków komunikacyjnych

Na etapie projektowania infrastruktury transportowej uwzględnia się potrzeby osób niepełnosprawnych oraz o ograniczonej zdolności ruchowej. Przy budowie, remoncie, modernizacji bądź przebudowie infrastruktury przystankowej oraz ciągów pieszych do niej prowadzących planowana jest eliminacja wszelkich typów barier: na drodze dojścia do przystanku komunikacyjnego i w miejscach przekraczania ciągów komunikacyjnych oraz lokowania samych przystanków komunikacyjnych możliwie blisko generatorów ruchu.

Planuje się ponadto:

1) lokalizowanie przystanków komunikacji zbiorowej w obszarze ciągów pieszych,

2) dostosowywanie wysokości peronów do poziomu podłogi taboru niskopodłogowego,

3) umożliwienie, poprzez konstrukcję przystanku, podjazdu pojazdów jak najbliżej krawędzi przystankowej,

4) wprowadzenie linii naprowadzających (pilotów) prowadzących do pierwszych drzwi pojazdu oraz linii bezpieczeństwa wzdłuż krawędzi przystankowej dla osób niedowidzących i ociemniałych,

5) umiejscowienie na przystankach tablic dynamicznej informacji pasażerskiej informujących o realnym i planowym odjeździe autobusu z przystanku, wraz z możliwością wyświetlania dodatkowych informacji np. o zmianach organizacji ruchu.

9.5.2. Standard w zakresie taboru

W zakresie taboru wykorzystywanego do obsługi sieci komunikacyjnej Gminy Miasta Tarnowa wymaga się od operatora coraz wyższego standardu, ażeby był on w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej. Szczególne znaczenie będą miały parametry taboru w zakresie:

1) poziomu podłogi, tzn. wybór taboru niskopodłogowego (pożądane są pojazdy ze 100% niską podłogą bez progów poprzecznych wewnątrz),

2) wyposażenia w tzw. „przyklęk”,

3) zapewnienia specjalnego miejsca przeznaczonego dla wózka inwalidzkiego,

4) instalacji urządzeń sygnalizacyjnych dla pasażerów,

5) liczby drzwi i ich odpowiedniej szerokości i rozmieszczenia,

6) dostępności informacji wizualnej dostosowanej do potrzeb osób niedosłyszących oraz informacji głosowej dla osób niedowidzących.

9.5.3. Standard w zakresie informacji pasażerskiej

Z punktu widzenia osób niepełnosprawnych o obniżonej zdolności poznawczo- sensorycznej szczególnie ważnymi elementami informacji są:

1) informacja dźwiękowa - pozwalająca osobom ociemniałym i niedowidzącym zidentyfikować następny przystanek w czasie podróży autobusem oraz przystanek, na którym pojazd się aktualnie znajduje,

2) informacja wizualna ułatwiająca podróże osobom niedosłyszącym.

Wymienione powyżej czynniki pozytywnie wpływają na standard usług w zakresie obsługi osób niepełnosprawnych i o ograniczonej zdolności ruchowej. Ponadto podwyższają one ocenę komunikacji zbiorowej także wśród pasażerów pełnosprawnych.

Ważnym aspektem jest wprowadzenie na węzłach przesiadkowych i przystankach charakteryzujących się dużą wymianą pasażerską tablic dynamicznej informacji pasażerskiej o wysokim kontraście. Dzięki nim osoby starsze będą mogły swobodnie dowiedzieć się wszystkich niezbędnych informacji na temat najbliższych odjazdów autobusów.

Wraz z przewidywanymi zmianami demograficznymi, polegającymi na postępującym procesie starzenia się społeczeństwa, należy spodziewać się wzrostu ilości podróży odbywanych komunikacją zbiorową przez osoby starsze. Osoby te często, z racji wieku i stanu zdrowia, nie mogą podróżować samodzielnie komunikacją zindywidualizowaną, dlatego wybierają komunikację zbiorową. Standard usług w przewozach o charakterze użyteczności publicznej jest dla tej grupy pasażerów szczególnie ważnym aspektem.

10. Przewidywany sposób organizowania sytemu informacji pasażerskiej

Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 10 kwietnia 2012 roku w sprawie rozkładów jazdy określa:

treść rozkładów jazdy,

tryb zatwierdzenia rozkładów jazdy,

sposób i terminy ogłaszania aktualizacji rozkładów jazdy,

warunki ponoszenia kosztów związanych z zamieszczaniem informacji dotyczących rozkładów jazdy oraz podawaniem rozkładów jazdy do publicznej wiadomości.

Gmina ma obowiązek zamieszczania rozkładów jazdy na przystankach i dworcach, których jest właścicielem. W zamian za udostępnianie informacji o ofercie gmina ma prawo do pobierania opłat ustalonych w umowach.

Obecnie informacja dotycząca rozkładów jazdy dostępna jest na każdym etapie podróży. Pasażer ma możliwość sprawdzenia godzin przyjazdów i odjazdów środków transportu w Internecie oraz na przystankach. Ponadto na stronie internetowej oraz poprzez aplikacje mobilne można dowiedzieć się o bieżącej lokalizacji pojazdów wraz z odchyleniem czasowym od obowiązującego rozkładu.

Informacje o cenach biletów oraz o uprawnieniach do ulgowych i bezpłatnych przejazdów oraz regulamin przewozu zamieszczone są w każdym autobusie komunikacji miejskiej oraz w Internecie. Dodatkowo informacja o cenach umieszczona została na wybranych przystankach. Kompleksowa informacja jest także dostępna w kasach biletowych ZDiK.

W najbliższym czasie nie przewiduje się w sposób znaczący zmieniać obecnego sposobu organizowania systemu informacji dla pasażera. Planuje się natomiast nieustannie dążyć do zwiększania czytelności prezentowanych informacji pasażerskiej oraz rozwijać system dostępności do informacji poprzez platformy mobilne.

Docelowy system informacji pasażerskiej został przedstawiony w poniższej tabeli. Zaprezentowana organizacja zapewni łatwy i szybki dostęp do informacji niezbędnych z punktu widzenia podróżnego.

Document Metadata

Table of Contents

UCHWAŁA Nr XXVII/281/2016 RADY MIEJSKIEJ W TARNOWIE

Document Metadata