UMOWA O PARTNERSTWIE I WSPÓŁPRACY

ustanawiająca partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tadżykistaniu, z drugiej strony

KRÓLESTWO BELGII, REPUBLIKA CZESKA, KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC, REPUBLIKA ESTOŃSKA, REPUBLIKA GRECKA, KRÓLESTWO XXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, XXXXXXXX,

XXXXXXXXX XXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, XXXXXXXXX ŁOTEWSKA, REPUBLIKA LITEWSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXX,

XXXXXXXXX XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXX, RZECZPOSPOLITA POLSKA, XXXXXXXXX XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Strony Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomo wej, zwane dalej „państwami członkowskimi”, oraz

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

zwane dalej „Wspólnotą”, z jednej strony, oraz

REPUBLIKA TADŻYKISTANU,

z drugiej strony,

UWZGLĘDNIAJĄC więzi istniejące między Wspólnotą, jej państwami członkowskimi a Republiką Tadżykistanu, a także wspólnie uznawane wartości,

UZNAJĄC, że wolą Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu jest zacieśnianie tych więzi i ustanowienie partnerstwa i współ pracy, która wzmocniłaby i poszerzyła ustanowione w przeszłości stosunki, w szczególności na podstawie Umowy między Europejską Wspólnotą Gospodarczą oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Związkiem Socjalistycznych Repu blik Radzieckich w sprawie handlu i współpracy handlowo-gospodarczej, podpisanej 18 grudnia 1989 roku,

UWZGLĘDNIAJĄC, że Wspólnota i jej państwa członkowskie oraz Republika Tadżykistanu wyrażają wolę wzmocnienia swobód politycznych i gospodarczych leżących u podstaw partnerstwa,

UZNAJĄC, że w tym kontekście wspieranie niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej Republiki Tadżykista nu przyczyni się do zachowania pokoju i stabilności w Azji Środkowej,

UWZGLĘDNIAJĄC, iż Strony wyrażają wolę działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz pokojo wego rozwiązywania sporów, a także współpracy zmierzającej do realizacji tych celów w ramach Narodów Zjednoczonych oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE),

UWZGLĘDNIAJĄC, że Wspólnota i jej państwa członkowskie oraz Republika Tadżykistanu zobowiązały się z całą stanow czością do pełnej realizacji wszystkich zasad i postanowień zawartych w Akcie Końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE), w dokumentach końcowych szczytów w Madrycie i w Wiedniu, w dokumencie z Konfe rencji KBWE w Bonn w sprawie współpracy gospodarczej, w Paryskiej Karcie Nowej Europy i w dokumencie helsińskim KBWE „Wyzwania czasu przemian” z 1992 roku oraz w innych dokumentach OBWE o zasadniczym znaczeniu,

PRZEKONANE o fundamentalnym znaczeniu zasad państwa prawnego i przestrzegania praw człowieka, szczególnie praw mniejszości, wprowadzenia systemu wielopartyjnego oraz wolnych i demokratycznych wyborów, a także liberalizacji gos podarczej mającej na celu wprowadzenie gospodarki rynkowej,

UZNAJĄC, iż pełne wykonanie niniejszej Umowy o partnerstwie i współpracy zależy od oraz przyczyni się do dalszej re alizacji reform politycznych, gospodarczych i prawnych w Republice Tadżykistanu, a także wprowadzenia czynników nie zbędnych do współpracy, w szczególności w świetle wniosków z Konferencji KBWE w Bonn,

PRAGNĄC wspierać kontynuację procesu wewnętrznego pojednania, rozpoczętego w Republice Tadżykistanu w wyniku podpisania porozumienia pokojowego w Moskwie,

PRAGNĄC wspierać proces współpracy regionalnej z sąsiednimi krajami w dziedzinach, które są przedmiotem niniejszej Umowy w celu wspierania pomyślnego rozwoju i stabilności regionu,

PRAGNĄC nawiązać i rozwijać regularny dialog polityczny dotyczący dwustronnych i międzynarodowych zagadnień bę dących przedmiotem wspólnego zainteresowania,

UZNAJĄC I POPIERAJĄC wolę nawiązania ścisłej współpracy z instytucjami europejskimi przez Republikę Tadżykistanu,

UWZGLĘDNIAJĄC konieczność promowania inwestycji w Republice Tadżykistanu, w szczególności w sektorze energii i za rządzania zasobami wodnymi, co potwierdza przywiązanie Wspólnoty, jej państw członkowskich oraz Republiki Tadżyki stanu do Europejskiej Karty Energetycznej oraz do pełnego wdrażania Traktatu Karty Energetycznej oraz Protokołu do Karty Energetycznej w sprawie efektywności energetycznej i związanych z nią aspektów środowiskowych,

UWZGLĘDNIAJĄC starania Wspólnoty zmierzające do zapewnienia, w miarę potrzeby, współpracy społeczno-gospodarczej i pomocy technicznej, obejmującej również walkę z ubóstwem,

UWZGLĘDNIAJĄC fakt, że Umowa może pomóc w stopniowym zbliżeniu między Republiką Tadżykistanu a szerszym ob szarem współpracy w Europie i w regionach sąsiadujących, jak również w stopniowej integracji w otwartym systemie międzynarodowym,

UWZGLĘDNIAJĄC, że Xxxxxx zobowiązały się do liberalizacji handlu, zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO), oraz że Wspólnota z zadowoleniem przyjmuje zamiar przystąpienia do WTO wyrażony przez Republikę Tadżykistanu,

ŚWIADOME konieczności poprawy warunków wpływających na działalność gospodarczą i inwestycje, jak również warun ków w takich dziedzinach jak zakładanie przedsiębiorstw, zatrudnienie, świadczenie usług i przepływ kapitału,

PRZEKONANE, że niniejsza Umowa stworzy między Stronami nowy klimat w ich stosunkach gospodarczych, w szczegól ności w zakresie rozwoju handlu i inwestycji, które są najistotniejszymi instrumentami restrukturyzacji gospodarczej i mo dernizacji technologicznej,

PRAGNĄC nawiązać ścisłą współpracę w dziedzinie ochrony środowiska, mając na względzie współzależność istniejącą w tej dziedzinie między Stronami,

UZNAJĄC, że współpraca w celu zapobiegania i kontroli nielegalnej imigracji, międzynarodowej przestępczości zorgani zowanej oraz przemytu narkotyków, jak również walka z terroryzmem stanowią priorytetowe cele niniejszej Umowy,

PRAGNĄC stworzenia współpracy w dziedzinie kultury i edukacji oraz poprawy przepływu informacji,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

Artykuł 1

Ustanawia się partnerstwo między Wspólnotą i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tadżykistanu, z dru giej strony. Określa się następujące cele partnerstwa:

— wspieranie niepodległości i suwerenności Republiki Tadżykistanu,

— wspieranie wysiłków dokonanych przez Republikę Tadżyki stanu w celu umacniania demokracji, rozwoju gospodarki i infrastruktury społecznej oraz przeprowadzenia procesu transformacji w celu przejścia do gospodarki rynkowej,

— stworzenie odpowiednich ram dla dialogu politycznego mię dzy Stronami w celu umożliwienia rozwoju bliskich stosun ków politycznych pomiędzy nimi,

— wspieranie handlu i inwestycji, w szczególności w sektorze energetycznym i zasobów wodnych, jak również harmonij nych stosunków gospodarczych między Stronami sprzyjają cych ich trwałemu rozwojowi gospodarczemu,

— stworzenie podstaw współpracy prawnej, gospodarczej, spo łecznej, finansowej, w zakresie cywilnych badań naukowych, współpracy przemysłowej, technologicznej i kulturalnej.

TYTUŁ I

ZASADY OGÓLNE

Artykuł 2

Poszanowanie zasad demokracji oraz praw podstawowych i praw człowieka określonych w szczególności w Powszechnej Deklara cji Praw Człowieka, Karcie Narodów Zjednoczonych, Akcie Koń cowym z Helsinek i w Paryskiej Karcie Nowej Europy, jak również zasad gospodarki rynkowej, stanowi podstawę polityki wewnętrz nej i zagranicznej Stron oraz podstawowy element niniejszej Umowy.

Artykuł 3

Strony uznają, że dla przyszłego dobrobytu i stabilności istotne jest, aby nowe niepodległe państwa powstałe w wyniku rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, zwane dalej

„Niepodległymi Państwami”, podtrzymywały i rozwijały wzajem ną współpracę zgodnie z zasadami zawartymi w Akcie

Końcowym Konferencji w Helsinkach i zgodnie z prawem międzynarodowym, a także w duchu stosunków dobrosąsiedz kich, i dołożą wszelkich starań, aby wspierać ten proces.

TYTUŁ II

DIALOG POLITYCZNY

Artykuł 4

Strony nawiązują regularny dialog polityczny, który zamierzają rozwijać i zacieśniać. Dialog ten towarzyszy i sprzyja zbliżeniu między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, wspiera obecne zmiany polityczne oraz społeczno-gospodarcze, które zachodzą obecnie w tym kraju, a także przyczynia się do powstania nowych form współpracy. Dialog polityczny:

— zacieśnia więzi między Republiką Tadżykistanu a Wspólno tą i jej państwami członkowskimi, a tym samym z całą spo łecznością demokratycznych państw. Osiągnięcie dzięki niniejszej Umowie konwergencji ekonomicznej doprowadzi do bardziej intensywnych stosunków politycznych,

— doprowadzi do dalszego zbliżenia stanowisk w kwestiach międzynarodowych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, podnosząc tym samym stopień bezpieczeń stwa i stabilności w regionie,

— przewiduje, że Strony podejmują wysiłki na rzecz współpra cy w sprawach ukierunkowanych na przestrzeganie zasad de mokracji, poszanowanie, ochronę i wspieranie praw człowieka, w szczególności mniejszości, a także, że w razie potrzeby Strony przeprowadzają konsultacje w określonych kwestiach.

Strony uznają, że rozprzestrzenianie broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, bez względu na to, czy jest to dzia łalność państw czy innych grup, stanowi jedno z największych zagrożeń dla stabilności i bezpieczeństwa w wymiarze międzyna rodowym. Strony postanawiają zatem współpracować i przyczy niać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, dokładając starań w celu pełnego poszanowania i realizacji na poziomie krajowym zobowiązań za ciągniętych przez Strony w ramach traktatów i układów między narodowych o rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu, jak również innych zobowiązań międzynarodowych w tej dziedzinie. Strony zgadzają się, że niniejsze postanowienie stanowi element niezbęd ny dla realizacji niniejszej Umowy i jest częścią dialogu politycz nego, który będzie towarzyszył tym elementom i je umacniał.

Strony zgadzają się również współpracować i przyczyniać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia:

— podejmując kroki mające na celu podpisywanie i ratyfikowa nie wszystkich innych odpowiednich instrumentów między narodowych lub, w zależności od danego przypadku, do nich przystępować, aby mogły one zostać w pełni zrealizowane,

— ustanawiając efektywny system kontroli wywozów na szcze blu krajowym, dotyczący zarówno wywozów, jak i tranzytu towarów związanych z bronią masowego rażenia, w tym kontroli ostatecznego użycia technologii podwójnego zasto sowania w ramach broni masowego rażenia i przewidując skuteczne sankcje w przypadku naruszenia kontroli wywo zów. Ten dialog może się odbywać na szczeblu regionalnym.

Artykuł 5

Na szczeblu ministerialnym dialog polityczny prowadzony jest w ramach Rady Współpracy, powołanej na mocy art. 77, a w in nych wypadkach w drodze wzajemnego porozumienia.

Artykuł 6

Strony ustalają inne procedury i mechanizmy dialogu polityczne go, w szczególności w następujących formach:

— regularne spotkania na szczeblu wysokich urzędników mię dzy przedstawicielami Wspólnoty i jej państw członkow skich, z jednej strony, a przedstawicielami Republiki Tadżykistanu, z drugiej strony,

— pełnego wykorzystania kanałów dyplomatycznych między Stronami, w tym odpowiednich kontaktów w ramach współ pracy dwustronnej lub wielostronnej, takich jak sesje Naro dów Zjednoczonych, KBWE i innych,

— wszelkich innych środków, włącznie z możliwością spotkań ekspertów, które mogłyby przyczynić się do zacieśnienia i rozwoju dialogu politycznego.

TYTUŁ III

HANDEL TOWARAMI

Artykuł 7

1. Strony przyznają sobie wzajemnie klauzulę najwyższego uprzywilejowania w odniesieniu do wszystkich dziedzin dotyczących:

— należności celnych i opłat stosowanych w przywozie i wy wozie, w tym metody pobierania tych należności i opłat,

— postanowień dotyczących odprawy celnej, tranzytu, składów i przeładunku,

— podatków i wszelkiego rodzaju innych opłat wewnętrznych, stosowanych bezpośrednio lub pośrednio do przywożonych towarów,

— metod dokonywania płatności i transferu tych płatności,

— zasad odnoszących się do sprzedaży, kupna, transportu, dys trybucji i wykorzystania towarów na rynku wewnętrznym.

2. Postanowień ust. 1 nie stosuje się do:

a) korzyści przyznanych w celu ustanowienia unii celnej lub strefy wolnego handlu albo na mocy ustanowienia takiej unii lub strefy;

b) korzyści przyznanych niektórym krajom zgodnie z zasada mi WTO oraz z innymi umowami międzynarodowymi na rzecz krajów rozwijających się;

c) korzyści przyznanych krajom sąsiednim w celu usprawnie nia ruchu granicznego.

3. Postanowień ust. 1 nie stosuje się w okresie przejściowym, wygasającym pięć lat po wejściu w życie niniejszej Umowy, do korzyści określonych w załączniku I i przyznanych przez Repu blikę Tadżykistanu innym państwom, które powstały w wyniku rozpadu ZSRR.

Artykuł 8

1. Strony ustalają, że zasada swobodnego tranzytu jest zasad niczym warunkiem realizacji celów niniejszej Umowy.

W związku z tym każda ze Stron gwarantuje możliwość tranzytu bez żadnych ograniczeń przez swoje terytorium towarów pocho dzących z obszaru celnego lub przeznaczonych na obszar celny drugiej ze Stron.

2. Zasady określone w art. V ust. 2, 3, 4 i 5 GATT 1994 znaj dują zastosowanie między Stronami.

3. Zasady określone w niniejszym artykule pozostają bez uszczerbku dla zasad szczególnych uzgodnionych między Stro nami i odnoszących się do określonych sektorów, takich jak transport lub do produktów.

Artykuł 9

Bez uszczerbku dla praw i zobowiązań wynikających z konwen cji międzynarodowych w sprawie odprawy czasowej towarów wiążących obie Strony, każda ze Stron przyznaje ponadto dru giej Xxxxxxx zwolnienie z opłat i należności przywozowych na kładanych na towary czasowo odprawione, w przypadkach oraz według procedur, określonych w tej dziedzinie przez jakąkolwiek inną konwencję międzynarodową wiążącą Stronę, zgodnie z jej ustawodawstwem. Uwzględnia się warunki, pod jakimi zobowią zania wynikające z takiej konwencji zostały zaakceptowane przez daną Stronę.

Artykuł 10

1. Towary pochodzące z Republiki Tadżykistanu są przywo żone do Wspólnoty bez żadnych ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym, bez uszczerbku dla postano wień art. 12, 15 i 16 niniejszej Umowy.

2. Towary pochodzące ze Wspólnoty są przywożone do Re- publiki Tadżykistanu bez jakichkolwiek limitów ilościowych i środków o skutku równoważnym, bez uszczerbku dla postano- wień art. 12, 15 i 16 niniejszej Umowy.

Artykuł 11

Towary są przedmiotem handlu między Stronami po cenach rynkowych.

Artykuł 12

1. W przypadku gdy dany produkt jest przywożony na tery- torium jednej ze Stron w takich zwiększonych ilościach i na ta- kich warunkach, że powoduje to lub może spowodować szkodę dla krajowych producentów produktów podobnych lub bezpo- średnio konkurencyjnych, Wspólnota lub Republika Tadżykista- nu, zależnie od okoliczności, może podjąć właściwe środki zgodnie z następującymi procedurami i warunkami.

2. Zanim zostaną podjęte jakiekolwiek środki lub, gdy tylko będzie to możliwe, w przypadkach, do których stosuje się ust. 4, Wspólnota lub Republika Tadżykistanu odpowiednio dostarczy Radzie Współpracy wszelkich odpowiednich informacji w celu znalezienia rozwiązania odpowiadającego obu Stronom zgodnie z tytułem XI.

3. Jeśli po przeprowadzeniu konsultacji w ciągu 30 dni od chwili, gdy zwróciły się do Rady Współpracy, Strony nie dojdą do porozumienia co do działań, jakie należy podjąć, aby naprawić zaistniałą sytuację, Strona, która wystąpiła o konsultacje, ma pra- wo ograniczyć przywóz danych produktów w takim zakresie, i na taki okres, jak jest to konieczne, w celu zapobieżenia szkodzie lub jej naprawienia, lub też może podjąć inne właściwe środki.

4. W sytuacjach krytycznych, kiedy zwłoka stwarza niebezpie- czeństwo powstania szkód trudno odwracalnych, Strony mogą podjąć środki, zanim przystąpią do konsultacji, pod warunkiem że konsultacje zaproponowane są niezwłocznie po podjęciu tych środków.

5. Przy wyborze środków na mocy niniejszego artykułu, Stro- ny przyznają pierwszeństwo tym środkom, które w najmniej- szym stopniu zakłócają realizację celów niniejszej Umowy.

6. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza ani nie wpływa w jakikolwiek sposób na podjęcie przez którąkolwiek ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych zgodnie z artykułem VI GATT 1994, Porozumieniem w sprawie wykonania artykułu VI GATT 1994, Porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych czy odnośnym ustawo- dawstwem wewnętrznym.

Artykuł 13

Strony zobowiązują się dostosować postanowienia niniejszej umowy w sprawie handlu towarami między nimi, o ile okolicz- ności na to pozwalają, z uwzględnieniem sytuacji powstałej w wy- niku przystąpienia Republiki Tadżykistanu do WTO. Rada Współpracy może skierować do Stron zalecenia dotyczące tych dostosowań, które, o ile zostaną przyjęte, mogą być wprowadza- ne w życie w drodze umowy między Stronami zgodnie z ich od- powiednimi procedurami.

Artykuł 14

Niniejsza Umowa nie stanowi przeszkody dla zakazów lub ogra- niczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasad- nionych względami moralności publicznej, porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego; ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt lub roślin; ochrony zasobów naturalnych; ochrony skarbów dziedzictwa narodowego o wartości artystycz- nej, historycznej lub archeologicznej, lub ochrony praw własno- ści intelektualnej, przemysłowej i handlowej, lub postanowieniami dotyczącymi złota i srebra. Jednakże takie za- kazy lub ograniczenia nie powinny stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytego ograniczenia w handlu między Stronami.

Artykuł 15

Obrót produktami tekstylnymi określonymi w rozdziałach 50–63 Nomenklatury scalonej jest regulowany osobną umową dwu- stronną. Po wygaśnięciu wspomnianej umowy produkty tekstyl- ne zostaną włączone do niniejszej Umowy.

Artykuł 16

Handel materiałami jądrowymi odbywa się zgodnie z postano- wieniami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Ener- gii Atomowej. Handel ten regulowany jest odpowiednio przepisami umowy szczegółowej, która ma zostać zawarta po- między Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Republiką Tadżykistanu.

TYTUŁ IV

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I INWESTYCJI

ROZDZIAŁ I

Warunki zatrudnienia

Artykuł 17

1. Z zastrzeżeniem przepisów ustawowych, warunków i pro- cedur stosowanych w każdym państwie członkowskim, Wspól- nota i państwa członkowskie podejmują wysiłki w celu zapewnienia obywatelom Republiki Tadżykistanu, leganie przebywającym i zatrudnionym na terytorium państwa człon- kowskiego, że nie będą oni dyskryminowani ze względu na oby- watelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwalniania w porównaniu z własnymi obywatelami.

2. Z zastrzeżeniem przepisów ustawowych, warunków i pro- cedur stosowanych w Republice Tadżykistanu, Republika Tadży- kistanu podejmie wysiłki w celu zapewnienia pracownikom będącym obywatelami danego państwa członkowskiego, przeby- wającym i zatrudnionym legalnie na terytorium Republiki Tadży- kistanu, że nie będą oni dyskryminowani ze względu na obywatelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwalniania w porównaniu z własnymi obywatelami.

Artykuł 18

Rada Współpracy bada możliwości poprawy warunków pracy przedsiębiorców zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Stron, łącznie ze zobowiązaniami wymienionymi w dokumencie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z Bonn.

Artykuł 19

Rada Współpracy opracowuje zalecenia w celu wykonania posta- nowień art. 17 i 18.

ROZDZIAŁ II

Warunki zakładania i działalności przedsiębiorstw

Artykuł 20

1. Wspólnota i jej państwa członkowskie przyznają traktowa- nie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane państwu trzeciemu przy zakładaniu spółek tadżyckich, jak to określa art. 22 lit. d).

2. Bez uszczerbku dla zastrzeżeń, określonych w załączniku II, Wspólnota i jej państwa członkowskie przyznają filiom przedsię- biorstw tadżyckich, zakładanych na ich terytorium, traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane przedsiębior- stwom wspólnotowym w zakresie prowadzonej działalności.

3. Wspólnota i jej państwa członkowskie przyznają oddzia- łom przedsiębiorstw tadżyckich zakładanym na ich terytorium traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane oddziałom przedsiębiorstw państw trzecich w zakresie prowa- dzonej działalności.

4. Republika Tadżykistanu przyznaje zakładanym spółkom wspólnotowym, określonym w art. 22 lit. d), traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane przedsiębior- stwom tadżyckim lub przedsiębiorstwom państw trzecich, w za- leżności od tego, które jest korzystniejsze.

5. Republika Tadżykistanu przyznaje filiom i oddziałom przedsiębiorstw wspólnotowych założonym na jej terytorium traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane jej własnym przedsiębiorstwom lub oddziałom lub też przedsiębior- stwom lub oddziałom państw trzecich, w zależności od tego któ- re jest korzystniejsze, w zakresie prowadzonej działalności.

Artykuł 21

1. Postanowienia art. 20 nie mają zastosowania do transportu lotniczego, żeglugi śródlądowej i transportu morskiego.

2. Jednakże w odniesieniu do działalności agencji żeglugi mor- skiej świadczącej usługi międzynarodowego transportu morskie- go, łącznie z transportem intermodalnym obejmującym częściowo drogę morską, każda ze Stron zezwoli spółkom dru- giej Strony na obecność handlową na swoim terytorium w posta- ci podmiotów zależnych lub oddziałów, na warunkach zakładania

i prowadzenia działalności nie mniej korzystnych niż warunki przyznawane jej własnym spółkom lub podmiotom zależnym lub oddziałom spółek czy też podmiotom zależnym lub oddziałom spółek jakiegokolwiek państwa trzeciego, w zależności od tego, które są korzystniejsze.

Działalność ta może obejmować, ale nie ogranicza się do:

a) obrotu i sprzedaży usług transportu morskiego i usług z nim związanych poprzez bezpośredni kontakt z klientami, od oferty cenowej po wystawienie faktury, bez względu na fakt, czy te usługi są wykonywane lub oferowane przez samego usługodawcę czy też przez usługodawców, z którymi sprze- dający usługi zawarł stałe umowy handlowe;

b) nabycia i korzystania na własny rachunek lub w imieniu kli- entów (oraz w celu odsprzedania klientom) z jakichkolwiek usług transportowych lub towarzyszących, w tym wewnętrz- nych usług transportowych, bez względu na środek, w szcze- gólności transportem śródlądowym, drogowym lub kolejowym, niezbędnych dla dostarczenia usługi kompleksowej;

c) przygotowania dokumentacji dotyczącej transportu, doku- mentów celnych lub innych dokumentów odnoszących się do pochodzenia i charakteru towarów transportowanych;

d) dostarczania informacji w zakresie działalności gospodarczej wszelkimi środkami, łącznie z zastosowaniem skomputery- zowanych systemów informacyjnych oraz elektronicznej wy- miany danych (z zastrzeżeniem niedyskryminacyjnych ograniczeń dotyczących telekomunikacji);

e) zawarcia porozumienia handlowego, w tym udział w kapi- tale przedsiębiorstwa i powoływanie personelu rekrutowane- go na miejscu (lub, w przypadku personelu zagranicznego, z zastrzeżeniem odnośnych postanowień niniejszej Umowy), z innymi agencjami żeglugowymi założonymi na miejscu;

f) działania w imieniu przedsiębiorstw, między innymi przy organizowaniu zawinięcia statku do portu lub w razie po- trzeby przejęcia ładunku.

Artykuł 22

Do celów niniejszej Umowy:

a) „przedsiębiorstwo wspólnotowe” lub „przedsiębiorstwo ta- dżyckie” oznacza odpowiednio: spółkę założoną zgodnie z prawem danego państwa członkowskiego lub Republiki Tadżykistanu, posiadającą zarejestrowaną siedzibę statutową, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności na tery- torium odpowiednio Wspólnoty albo Republiki Tadżykista- nu. Jednakże, jeśli przedsiębiorstwo założone odpowiednio zgodnie z ustawodawstwem państwa członkowskiego lub Republiki Tadżykistanu ma jedynie zarejestrowaną siedzibę na terytorium Wspólnoty lub Republiki Tadżykistanu, jest ono uważane odpowiednio za przedsiębiorstwo wspólnoto- we albo przedsiębiorstwo tadżyckie, jeśli jego działalność ma rzeczywisty i ciągły związek odpowiednio z gospodarką jed- nego z państw członkowskich lub Republiki Tadżykistanu;

b) „filia” danej spółki oznacza oznacza spółkę faktycznie kontrolowaną przez pierwszą spółkę;

c) „oddział” danej spółki oznacza zakład nieposiadający osobo- wości prawnej o charakterze stałym, powstały w wyniku roz- szerzenia działalności podmiotu macierzystego, posiadający zarząd i wyposażony materialnie w celu prowadzenia nego- cjacji w interesach z osobami trzecimi, aby te osoby trzecie, wiedząc że jeśli będzie to konieczne powstanie związek prawny z podmiotem macierzystym, którego siedziba zarzą- du znajduje się za granicą, nie będą zobowiązane negocjo- wać bezpośrednio z takim podmiotem macierzystym, lecz mogą dokonywać transakcji handlowych w miejscu prowa- dzenia działalności stanowiącej rozszerzenie działalności;

d) „zakładanie spółek” oznacza prawo spółek wspólnotowych lub tadżyckich, określonych w lit. a), do podjęcia działalno- ści gospodarczej poprzez tworzenie filii i oddziałów, odpo- wiednio, w Republice Tadżykistanu lub we Wspólnocie;

e) „prowadzenie działalności” oznacza prowadzenie działalno- ści gospodarczej;

f) „działalność gospodarcza” oznacza działalność o charakterze przemysłowym, handlowym, jak wykonywanie wolnych zawodów.

W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, w tym transportu intermodalnego obejmującego częściowo od- cinki morskie, z postanowień niniejszego rozdziału oraz rozdzia- łu III korzystają także obywatele państw członkowskich lub Republiki Tadżykistanu, mieszkający, odpowiednio, poza Wspól- notą lub Republiką Tadżykistanu, oraz przedsiębiorstwa żeglugo- we mające siedzibę poza Wspólnotą lub Republiką Tadżykistanu i kontrolowane przez obywateli państwa członkowskiego lub Re- publiki Tadżykistanu, jeśli ich statki są zarejestrowane odpowied- nio w tym państwie członkowskim lub w Republice Tadżykistanu zgodnie z ich odpowiednim ustawodawstwem.

Artykuł 23

1. Nie naruszając innych postanowień niniejszej Umowy, nic nie stoi na przeszkodzie, aby Strony podjęły środki z powodów ostrożności, w tym ze względu na ochronę inwestorów, deponen- tów, posiadaczy polis ubezpieczeniowych lub osób, do których należą prawa powiernicze od usługodawcy finansowego w celu zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego. W wypadku gdy środki te są niezgodne z postanowieniami niniej- szej Umowy, nie mogą być one stosowane jako środki uchylania się od zobowiązań Strony wynikających z niniejszej Umowy.

2. Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie może być inter- pretowane w sposób wymagający od którejkolwiek ze Stron ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków indywidualnych klientów czy też jakiejkolwiek informacji pouf- nej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu instytucji publicznych.

3. Do celów niniejszej Umowy „usługi finansowe” oznaczają działalność opisaną w załączniku III.

Artykuł 24

Postanowienia niniejszej Umowy nie wykluczają stosowania przez każdą ze Stron wszelkich środków niezbędnych w celu uniknięcia obchodzenia jej środków dotyczących dostępu państw

trzecich do ich rynku, w oparciu o postanowienia niniejszej Umowy.

Artykuł 25

1. Nie naruszając postanowień rozdziału I niniejszego tytułu, przedsiębiorstwo wspólnotowe lub przedsiębiorstwo tadżyckie założone, odpowiednio, na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, jest uprawnione do zatrudniania w swoich filiach lub oddziałach, zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym w kraju przyjmującym, odpowiednio, na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, pracowników, którzy są, odpo- wiednio, obywatelami państw członkowskich Wspólnoty i Repu- bliki Tadżykistanu, pod warunkiem że ci pracownicy należą do kluczowego personelu, określonego w ust. 2 niniejszego artykułu oraz że zostaną zatrudnieni wyłącznie przez te przedsiębiorstwa lub oddziały. Zezwolenia na pobyt i na pracę dla takich pracow- ników są wydawane wyłącznie na okres zatrudnienia.

2. Personel kluczowy wyżej wymienionych przedsiębiorstw, zwanych dalej „organizacjami”, składa się z „osób przeniesionych w ramach przedsiębiorstwa”, określonych w lit. c) i należących do następujących kategorii, pod warunkiem że organizacja posiada osobowość prawną, a te osoby zostały zatrudnione przez nią lub były dla niej partnerami (innymi niż udziałowcy większościowi) przez okres co najmniej jednego roku, bezpośrednio poprzedza- jącego takie przejście:

a) osoby pracujące na wyższych stanowiskach organizacji, któ- re przede wszystkim zarządzają zakładem, podlegają ogólne- mu nadzorowi lub kierownictwu, głównie ze strony zarządu lub udziałowców przedsiębiorstwa lub odpowiednich orga- nów, włączając w to:

— kierowania zakładem, wydziałem lub działem zakładu,

— nadzór i kontrolę nad innymi pracowniami nadzoru i kierownictwa lub funkcje techniczne,

— bezpośrednie zatrudnianie lub zwalnianie pracowników lub podejmowanie innych środków odnośnie do spraw kadrowych z tytułu powierzonych im uprawnień;

b) osoby zatrudnione przez organizację, posiadające szczegól- ne kluczowe kwalifikacje w dziedzinie obsługi zakładu, apa- ratury badawczej, technologii lub zarządzania. Ocena posiadanych kwalifikacji może odzwierciedlać, poza wiedzą właściwą dla zakładu, wysoki poziom kwalifikacji odnoszą- cych się do danego rodzaju pracy lub branży wymagającej specyficznej wiedzy technicznej, w tym wykonywanie uzna- nego zawodu;

c) „osoba przeniesiona w ramach przedsiębiorstwa” oznacza osobę fizyczną pracującą dla organizacji na terytorium jed- nej ze Stron i czasowo przeniesioną w ramach wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium innej Strony; orga- nizacja dokonująca przeniesienia musi mieć główne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium jednej ze Stron, a przeniesienie pracownika musi się odbywać do fi- lii lub oddziału tej organizacji, wykonującej faktycznie dzia- łalność gospodarczą na terytorium drugiej Strony.

Artykuł 26

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby nie podejmować środków lub działań ograniczających warunki zakładania przed- siębiorstw lub prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa w większym stopniu, niż miało to miejsce w dniu poprzedzają- cym datę podpisania niniejszej Umowy.

2. Postanowienia niniejszego artykułu należy stosować bez uszczerbku dla postanowień art. 34: sytuacje określone w art. 34 są regulowane wyłącznie postanowieniami tego artykułu z wyłą- czeniem jakichkolwiek innych postanowień.

3. Działając w duchu partnerstwa i współpracy, oraz w świe- tle postanowień art. 40, rząd Republiki Tadżykistanu informuje Wspólnotę o swoim zamiarze złożenia propozycji nowych prze- pisów ustawowych lub wykonawczych mogących ograniczyć wa- runki zakładania lub funkcjonowania w Republice Tadżykistanu filii lub oddziałów spółek wspólnotowych w stopniu większym niż miało to miejsce przed dniem podpisania niniejszej Umowy. Wspólnota może zwrócić się do Republiki Tadżykistanu o udzie- lenie informacji o takich projektach przepisów ustawowych lub wykonawczych oraz rozpocząć konsultacje dotyczące tych projektów.

4. W sytuacji, gdy nowe ustawodawstwo lub przepisy wyko- nawcze przyjęte w Republice Tadżykistanu powodują ogranicze- nie warunków prowadzenia działalności przez oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych posiadających siedzibę w Repu- blice Tadżykistanu w większym stopniu, niż miało to miejsce w dniu poprzedzającym datę podpisania niniejszej Umowy, od- powiednie ustawodawstwo lub przepisy wykonawcze nie będą miały zastosowania przez okres trzech lat od chwili wejścia w życie przedmiotowego aktu do tych filii lub oddziałów, które już posiadają siedzibę w Republice Tadżykistanu w chwili wejścia w życie przedmiotowego aktu.

ROZDZIAŁ III

Usługi transgraniczne świadczone pomiędzy wspólnotą a Republiką Tadżykistanu

Artykuł 27

1. Strony zobowiązują się zgodnie z postanowieniami niniej- szego rozdziału do podejmowania środków niezbędnych do stop- niowego zezwolenia na świadczenie usług przez przedsiębiorstwa wspólnotowe lub tadżyckie posiadające siedzibę na terytorium Strony innej niż Strona, na terytorium której ma swoją siedzibę usługobiorca, uwzględniając rozwój sektora usług na terytorium Stron.

2. Rada Współpracy opracowuje zalecenia dotyczące wykona- nia postanowień ust. 1.

Artykuł 28

Strony współpracują na rzecz rozwoju sektora usług rynkowych w Republice Tadżykistanu.

Artykuł 29

1. W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskie- go Strony zobowiązują się stosować skutecznie zasadę nieogra- niczonego dostępu do rynku i przewozu morskiego, opartego na zasadach komercyjnych:

a) powyższe postanowienie pozostaje bez uszczerbku dla praw i zobowiązań wynikających z Konwencji Narodów Zjedno- czonych w sprawie Kodeksu Postępowania Konferencji Li- niowych, odnoszących się do jednej lub drugiej Strony niniejszej Umowy. Linie nie objęte postanowieniami Konfe- rencji będą miały prawo do swobodnej konkurencji z linia- mi, wobec których mają zastosowanie postanowienia Konferencji, o ile będą przestrzegać reguł uczciwej konkuren- cji w oparciu o zasady handlowe;

b) Strony potwierdzają swoje przywiązanie do zasad swobod- nej konkurencji jako istotnej cechy handlu sypkimi i płynny- mi towarami masowymi.

2. W zastosowaniu zasad określonych w ust. 1 Strony:

a) nie stosują, od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy, klau- zul o podziale ładunku z umów dwustronnych między da- nym państwem członkowskim Wspólnoty a byłym Związkiem Radzieckim;

b) nie wprowadzają w przyszłych umowach dwustronnych z państwami trzecimi klauzul o podziale ładunku, chyba że zaistnieją wyjątkowe okoliczności, w których towarzystwa żeglugi liniowej jednej lub drugiej Strony niniejszej Umowy nie miałyby innej możliwości udziału w handlu z lub do da- nego państwa trzeciego;

c) zakazują w przyszłych umowach dwustronnych wprowadza- nia klauzul o podziale ładunku w przypadku handlu sypkimi i płynnymi towarami masowymi;

d) znoszą z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy wszelkie środki jednostronne, przeszkody administracyjne, technicz- ne i inne, które mogłyby wywierać skutek ograniczający lub dyskryminacyjny w stosunku do swobodnego świadczenia usług w międzynarodowym transporcie morskim.

3. Każda ze Stron przyznaje między innymi statkom będącym własnością obywateli lub spółek drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie przyznawane własnym statkom w zakresie dostępu do portów otwartych dla handlu międzyna- rodowego, możliwości korzystania z infrastruktury i pomocni- czych służb morskich w tych portach, jak również związane z należnościami i opłatami, ułatwieniami celnymi oraz wyznacza- niem miejsc zrzucania kotwicy a także infrastrukturą przeznaczo- ną do załadunku i wyładunku.

Artykuł 30

Aby zapewnić między Stronami koordynację rozwoju transpor- tu, dostosowanego do ich potrzeb handlowych, warunki wzajem- nego dostępu do rynku oraz świadczenie usług w transporcie drogowym, kolejowym i śródlądowym, a także – gdy zachodzą takie okoliczności – w transporcie lotniczym, będą stanowić przedmiot szczególnych uzgodnień negocjowanych między Stro- nami, po wejściu w życie niniejszej Umowy.

ROZDZIAŁ IV

Postanowienia ogólne

Artykuł 31

1. Postanowienia niniejszego tytułu są stosowane z zastrzeże- niem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publiczne- go, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego.

2. Nie znajdują one zastosowania do działalności, która na te- rytorium każdej ze Stron związana jest, nawet tylko sporadycz- nie, z wykonywaniem władzy publicznej.

Artykuł 32

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpre- towane w sposób, który by przeszkodził przyjęciu lub stosowa- niu przez Strony środka mającego zapobiegać uchylaniu się od płacenia podatków zgodnie z postanowieniami podatkowymi umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu lub innych uzgodnień podatkowych lub krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpre- towane w sposób, który by przeszkodził państwom członkow- skim lub Republice Tadżykistanu w ustanowieniu rozróżnienia, w drodze stosowania odpowiednich przepisów ich ustawodaw- stwa podatkowego, pomiędzy podatnikami, którzy nie są w iden- tycznej sytuacji, w szczególności w odniesieniu do ich miejsca zamieszkania.

Do celów niniejszego tytułu, żadne z postanowień niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla stosowania przez Strony ich przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących wjazdu i pobytu, zatrudnienia, warunków pracy, osiedlania się osób fi- zycznych oraz świadczenia usług, pod warunkiem, że działania te nie niweczą i nie naruszają na korzyści, które przysługują Stro- nom zgodnie ze szczególnymi postanowieniami niniejszej Umo- wy. Powyższe postanowienia pozostają bez uszczerbku dla art. 31.

Artykuł 33

Przedsiębiorstwa, które są kontrolowane i których właścicielami są wspólnie przedsiębiorstwa tadżyckie i przedsiębiorstwa wspól- notowe są również beneficjentami postanowień rozdziałów II, III i IV.

Artykuł 34

Traktowanie przyznane przez którąkolwiek ze Stron drugiej Stro- nie na podstawie niniejszej Umowy od dnia poprzedzającego o miesiąc datę wejścia w życie określonych zobowiązań, wynika- jących z Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS), nie może być w żadnym wypadku korzystniejsze, jeśli chodzi o sektory lub środki, do których odnosi się GATS, niż traktowa- nie przyznane przez tę Stronę zgodnie z postanowieniami GATS, bez względu na sektor, podsektor czy tryb świadczenia usługi.

Artykuł 35

Do celów rozdziałów II, III i IV nie uwzględnia się traktowania przyznawanego przez Wspólnotę, jej państwa członkowskie lub Republikę Tadżykistanu na podstawie zaciągniętych zobowiązań na mocy umów o integracji gospodarczej zgodnie z zasadami art. V GATS.

Artykuł 37

Bez uszczerbku dla art. 24 żadne postanowienie rozdziałów II, III i IV nie będzie interpretowane jako uprawniające:

— obywateli państw członkowskich lub Republiki Tadżykista- nu odpowiednio do wjazdu lub pozostawania na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, w jakimkolwiek cha- rakterze, w szczególności jako akcjonariusza lub wspólnika spółki lub też jej kierownika bądź pracownika, lub jako usłu- godawcy bądź usługobiorcy,

— wspólnotowe oddziały lub filie przedsiębiorstw tadżyckich do zatrudniania na terytorium Wspólnoty obywateli Repu- bliki Tadżykistanu,

— tadżyckie oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych do zatrudniania na terytorium Republiki Tadżykistanu oby- wateli państw członkowskich,

— przedsiębiorstwa tadżyckie bądź wspólnotowe oddziały i fi- lie przedsiębiorstw tadżyckich do zatrudniania obywateli ta- dżyckich na mocy umów o pracę zawartych na czas określony do wykonywania zleceń na rzecz i pod kontrolą innych osób,

— przedsiębiorstwa wspólnotowe bądź tadżyckie oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych do zatrudniania obywa- teli państw członkowskich na mocy umów zawartych na czas określony.

ROZDZIAŁ V

Płatności bieżące i kapitał

Artykuł 38

Artykuł 36

1. Klauzula najwyższego uprzywilejowania, przyznana zgod- nie z postanowieniami niniejszego tytułu, nie ma zastosowania do ulg podatkowych, których Strony udzielają lub udzielą w przy- szłości na podstawie porozumień w sprawie zapobiegania pod- wójnemu opodatkowaniu, lub innych uzgodnień podatkowych.

1. Strony zobowiązują się wyrazić zgodę na dokonywanie, we w pełni wymienialnej walucie, wszelkich płatności na rachunek bieżący bilansu płatniczego, między osobami zamieszkałymi we Wspólnocie i Republice Tadżykistanu, które są związane z prze- pływem towarów, usług lub osób dokonanym zgodnie z posta- nowieniami niniejszej Umowy.

2. W odniesieniu do transakcji na rachunkach kapitałowych bilansu płatniczego, od daty wejścia w życie niniejszej Umowy za- pewniony jest swobodny przepływ kapitału związany z bezpo- średnimi inwestycjami dokonywanymi w przedsiębiorstwach utworzonych zgodnie z ustawodawstwem kraju przyjmującego oraz inwestycjami dokonywanymi zgodnie z postanowieniami rozdziału II, jak również likwidacją lub repatriacją tych inwesty- cji oraz wszelkiego wynikającego z nich zysku.

3. Bez uszczerbku dla postanowień ust. 2 lub ust. 5 po wej- ściu w życie niniejszej Umowy nie są wprowadzane żadne nowe ograniczenia dewizowe dotyczące przepływu kapitału i płatności bieżących z tym przepływem związanych, dokonywanych mię- dzy mieszkańcami Wspólnoty lub Republiki Tadżykistanu a ist- niejące ustalenia w tym zakresie nie mogą być zmienione na bardziej restrykcyjne.

4. Strony wzajemnie zasięgają opinii w celu ułatwienia prze- pływu kapitału w innej formie niż ta określona w ust. 2, między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, w celu wsparcia realizacji celów niniejszej Umowy.

5. W odniesieniu do postanowień niniejszego artykułu, do- póki nie zostanie wprowadzona całkowita wymienialność waluty tadżyckiej w rozumieniu art. VIII Regulaminu Międzynarodowe- go Funduszu Walutowego (MFW), Republika Tadżykistanu może w szczególnych okolicznościach stosować ograniczenia dewizo- we związane z udzieleniem lub uzyskaniem krótkoterminowych i średnioterminowych kredytów finansowych, w takim zakresie, w jakim ograniczenia te są nakładane na Republikę Tadżykistanu przy udzielaniu takich kredytów i są dozwolone ze względu na status Republiki Tadżykistanu w MFW. Republika Tadżykistanu stosuje te ograniczenia w sposób niedyskryminacyjny. Ogranicze- nia te są stosowane w taki sposób, aby w jak najmniejszym stop- niu wpływały negatywnie na funkcjonowanie niniejszej Umowy. Republika Tadżykistanu informuje niezwłocznie Radę Współpra- cy o podjęciu takich środków i o wszelkich wprowadzanych zmianach.

6. Bez uszczerbku dla ust. 1 i 2, jeżeli w szczególnych okolicz- nościach swobodny przepływ kapitału między Wspólnotą a Re- publiką Tadżykistanu powoduje lub może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu polityki kursowej lub polityki pie- niężnej Wspólnoty bądź Republiki Tadżykistanu, odpowiednio Wspólnota lub Republika Tadżykistanu mogą przedsięwziąć środki ochronne w odniesieniu do przepływ kapitału między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeśli środki takie są absolutnie konieczne.

ROZDZIAŁ VI

Ochrona własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej

Artykuł 39

1. Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz za- łącznika III Republika Tadżykistanu kontynuuje poprawę ochro- ny praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej tak aby w ciągu pięciu lat od chwili wejścia w życie niniejszej Umo- wy zapewnić poziom ochrony podobny do wspólnotowego, łącz- nie ze skutecznymi środkami ochrony tych praw.

2. Po upływie pięciu lat od chwili wejścia w życie Umowy, Re- publika Tadżykistanu przystępuje do wielostronnych konwencji w sprawie praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlo- wej, wymienionych w ust. 1 załącznika IV, których Stronami są

państwa członkowskie Wspólnoty lub które są faktycznie stoso- wane przez państwa członkowskie zgodnie z odpowiednimi postanowieniami tych konwencji. Przy realizacji niniejszego po- stanowienia Wspólnota udziela wszelkiego możliwego wsparcia.

TYTUŁ V

WSPÓŁPRACA LEGISLACYJNA

Artykuł 40

1. Strony uznają, że ważną przesłanką wzmacniania więzi gos- podarczych między Republiką Tadżykistanu a Wspólnotą jest zbliżenie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Republiki Tadżykistanu do ustawodawstwa Wspólnoty. Republika Tadżyki- stanu podejmuje wysiłki w celu stopniowego zapewniania zgod- ności swego ustawodawstwa z ustawodawstwem wspólnotowym.

2. Zbliżenie ustawodawstwa obejmuje w szczególności nastę- pujące dziedziny: prawo celne, prawo przedsiębiorstw, prawo bankowe i inne usługi finansowe, rachunkowość i podatki przed- siębiorstw, własność intelektualną, ochrona pracowników w miejscu pracy, zasady konkurencji, w tym wszelkie związane sprawy i praktyki handlowe, zamówienia publiczne, ochrona zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, ochrona środowiska, ochrona konsumentów, podatki pośrednie, przepisy i normy techniczne, przepisy ustawowe i wykonawcze w zakresie energii jądrowej, transport i komunikacja elektroniczna.

3. Wspólnota zapewnia Republice Tadżykistanu pomoc tech- niczną w celu realizacji tych środków, która może obejmować między innymi:

— wymianę ekspertów,

— szybkie przekazywanie informacji, w szczególności na temat odpowiedniego ustawodawstwa,

— organizację seminariów,

— kształcenie osób uczestniczących w przygotowywaniu i wy- konywaniu ustawodawstwa,

— pomoc w tłumaczeniu ustawodawstwa wspólnotowego w odpowiednich sektorach.

4. Strony uzgadniają, że w przypadku, gdy wymiana handlo- wa między Stronami zostanie naruszona, na uzgodnionych zasa- dach dokonają przeglądu sposobów stosowania odpowiednich przepisów prawa konkurencji.

TYTUŁ VI

WSPÓŁPRACA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA

Artykuł 41

1. Wspólnota i Republika Tadżykistanu ustanawiają współpra- cę gospodarczą, która ma się przyczynić do realizacji procesu re- form gospodarczych oraz poprawy i stałego rozwoju w Republice Tadżykistanu. Taka współpraca wzmacnia istniejące więzi gospo- darcze z korzyścią dla obu stron.

2. Założenia polityki oraz inne środki mają wspomagać refor- my gospodarczo-społeczne oraz restrukturyzację systemu gospo- darczego w Republice Tadżykistanu i opierają się na zasadach stałego i harmonijnego rozwoju społecznego; ponadto obejmują one w pełni ochronę środowiska naturalnego oraz walkę z ubóstwem.

3. W tym celu współpraca będzie się skupiać w szczególności na rozwoju społeczno-gospodarczym, rozwoju zasobów ludz- kich, wsparciu dla przedsiębiorstw (w tym prywatyzacji, inwesty- cjach i rozwoju usług finansowych), rolnictwie i sektorze żywności (w tym bezpieczeństwie żywności), zarządzaniu zaso- bami wodnymi, energetyce (w tym hydroenergetyce) i cywilnym bezpieczeństwie atomowym, zdrowiu i walce z ubóstwem, trans- porcie, usługach pocztowych, komunikacji elektronicznej, tury- styce, ochronie środowiska, działalności transgranicznej i współpracy regionalnej.

4. Szczególną uwagę zwraca się na środki mogące wspierać potencjał gospodarczy Republiki Tadżykistanu oraz współpracę regionalną.

5. W stosownych okolicznościach współpraca gospodarcza oraz inne formy współpracy przewidziane w niniejszej Umowie mogą uzyskać wsparcie przez pomoc techniczną ze strony Wspólnoty, z uwzględnieniem odpowiedniego wspólnotowego rozporządzenia Rady, które dotyczy pomocy technicznej na rzecz Niepodległych Państw, z pierwszeństwem uzgodnień w ramach programu orientacyjnego odnoszącego się do wspólnotowej po- mocy technicznej dla Azji Środkowej i jego zastosowania do Tadżykistanu oraz ustalonych w nim procedur koordynacji i wy- konania. Republika Tadżykistanu może również korzystać z in- nych programów wspólnotowych zgodnie z właściwymi rozporządzeniami przyjętymi przez Radę.

Artykuł 42

Współpraca w dziedzinie obrotu towarami i usług

Strony podejmą współpracę, aby zapewnić zgodność handlu mię- dzynarodowego Republiki Tadżykistanu z zasadami WTO. W tym celu Wspólnota udziela pomocy technicznej Republice Tadżykistanu.

Współpraca ta obejmuje szczególne kwestie bezpośrednio zwią- zane z ułatwieniami w handlu w szczególności w celu udzielenia pomocy Republice Tadżykistanu w dostosowaniu jej ustawodaw- stwa i przepisów wykonawczych do zasad WTO i w ten sposób, gdy będzie to możliwe, spełnienia warunków przystąpienia do tej organizacji. Obejmuje ona:

— kształtowanie polityki w zakresie handlu i kwestii związa- nych z handlem, w tym płatności i mechanizmów clearingowych,

— opracowanie stosownego ustawodawstwa.

Artykuł 43

Współpraca przemysłowa

1. Współpraca ta ma w szczególności na celu wspieranie:

— rozwoju kontaktów gospodarczych między podmiotami gospodarczymi obu Stron, w tym małych i średnich przedsiębiorstw,

— udziału Wspólnoty w wysiłkach podejmowanych przez Re- publikę Tadżykistanu w celu restrukturyzacji jej przemysłu,

— poprawy zarządzania,

— poprawy jakości produktów przemysłowych i dostosowanie jej do norm międzynarodowych,

— rozwoju zadowalających możliwości produkcyjnych i prze- twórczych w sektorze surowców,

— ustanowieniu odpowiednich zasad i praktyk handlowych, w tym wprowadzania produktów do obrotu,

— ochrony środowiska,

— przekształcenia przemysłu obronnego,

— kształcenia personelu,

2. Postanowienia niniejszego artykułu pozostają bez wpływu na stosowanie wspólnotowych zasad konkurencji dotyczących przedsiębiorstw.

Artykuł 44

Popieranie i ochrona inwestycji

1. Mając na uwadze odpowiednie uprawnienia i kompetencje Wspólnoty i jej państw członkowskich, celem współpracy jest stworzenie korzystnego klimatu dla inwestycji, zarówno krajo- wych, jak zagranicznych, szczególnie poprzez lepsze warunki ochrony inwestycji, transferu kapitału oraz wymiany informacji w zakresie możliwości inwestycyjnych.

2. Współpraca ma w szczególności na celu:

— zawarcie, gdzie stosowne, między państwami członkowski- mi a Republiką Tadżykistanu, umów w celu uniknięcia pod- wójnego opodatkowania,

— stworzenie korzystnych warunków w celu przyciągnięcia za- granicznych inwestycji do gospodarki tadżyckiej,

— ustalenie stabilnych i odpowiednich przepisów i warunków handlowych, jak również wymianę informacji w zakresie przepisów ustawowych, wykonawczych i praktyk admini- stracyjnych w dziedzinie inwestycji,

— wymianę informacji dotyczącą możliwości inwestycyjnych między innymi w ramach targów, wystaw, tygodni handlo- wych i innych imprez.

Artykuł 45

Zamówienia publiczne

Strony współpracują w celu tworzenia warunków dla otwartego i konkurencyjnego udzielania zamówień na towary i usługi w szczególności w drodze przetargów.

Artykuł 46

Współpraca w dziedzinie norm i oceny zgodności

1. Współpraca między Stronami ma na celu wspieranie dosto- sowania do uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym kry- teriów, zasad i wytycznych w zakresie jakości. Wymagane działania ułatwią postęp na drodze wzajemnego uznawania w za- kresie oceny zgodności, jak również poprawę jakości produktów tadżyckich.

2. W tym celu Strony dążą do współpracy w ramach projek- tów pomocy technicznej, które będą:

— wspierać odpowiednią współpracę z organizacjami i instytu- tami wyspecjalizowanymi w tych dziedzinach,

— wspierać wykorzystanie wspólnotowych przepisów technicz- nych oraz stosowanie europejskich norm oraz procedur oce- ny zgodności,

— pozwalać na wymianę doświadczeń i informacji technicz- nych w dziedzinie zarządzania jakością.

Artykuł 47

Górnictwo i surowce

1. Strony zmierzają do poprawy poziomu inwestycji i handlu w górnictwie i sektorze surowcowym, w tym w sektorze metali nieżelaznych.

2. Współpraca skupia się w szczególności na następujących dziedzinach:

— wymianie informacji na temat rozwoju w sektorze górni- czym i w sektorze metali nieżelaznych,

— tworzeniu ram prawnych dla współpracy,

— sprawach handlowych,

— przyjmowaniu i wprowadzaniu w życie ustawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska,

— kształcenia zawodowego,

— bezpieczeństwa w górnictwie.

Artykuł 48

Współpraca w dziedzinie nauki i techniki

1. Strony wspierają współpracę w dziedzinie cywilnych badań naukowych i rozwoju technologicznego, mając na względzie obopólne korzyści, oraz uwzględniając dostępność środków, od- powiedni dostęp do ich odpowiednich programów, z zastrzeże- niem właściwego poziomu skutecznej ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. Współpraca naukowa i technologiczna obejmuje:

— wymianę informacji naukowych i technologicznych,

— wspólne działania w zakresie badań i rozwoju technicznego,

— kształcenie i programy wymiany naukowców, badaczy i tech- ników obu Stron zaangażowanych w cywilne badania nau- kowe i rozwoju technologicznego.

Współpraca ta, jeśli jest realizowana w ramach działalności zwią- zanej z edukacją i/lub kształceniem, jest realizowana zgodnie z postanowieniami art. 49.

Za obopólnym porozumieniem Strony mogą inicjować inne for- my współpracy naukowej i technicznej.

W ramach tego rodzaju współpracy szczególną uwagę przywią- zuje się do przesunięć naukowców, inżynierów, badaczy i tech- ników, którzy uczestniczą lub uczestniczyli w badaniach nad i/lub produkcji broni masowego rażenia.

3. Współpraca objęta zakresem niniejszego artykułu jest reali- zowana zgodnie ze szczególnymi ustaleniami wynegocjowanymi i zawartymi według procedur przyjętych przez każdą ze Stron, które to Strony ustalają między innymi odpowiednie postanowie- nia dotyczące ochrony praw własności intelektualnej, przemysło- wej i handlowej.

Artykuł 49

Edukacja i szkolenia

1. Strony współpracują w celu podniesienia poziomu kształ- cenia ogólnego i kwalifikacji zawodowych w Republice Tadżyki- stanu, zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.

2. Współpraca skupia się w szczególności na następujących dziedzinach:

— podniesienie poziomu szkolnictwa wyższego i systemu kształcenia w Republice Tadżykistanu, łącznie z systemem certyfikacji instytucji szkolnictwa wyższego i dyplomów stu- diów wyższych,

— kształcenie kadry zarządzającej i urzędników sektora pu- blicznego i prywatnego w priorytetowych dziedzinach, któ- re mają zostać określone,

— współpraca między instytucjami szkolnictwa oraz między instytucjami szkolnictwa a przedsiębiorstwami,

— wymiana nauczycieli, absolwentów, kadr zarządzających, młodych naukowców oraz pracowników badawczych, jak również młodzieży,

— wspieranie nauczania w dziedzinie studiów europejskich we właściwych instytucjach,

— nauczanie języków wspólnotowych,

— kształcenie podyplomowe tłumaczy konferencyjnych,

— kształcenie dziennikarzy,

— kształcenie instruktorów szkoleń.

3. Ewentualny udział jednej ze Stron w różnego rodzaju pro- gramach w dziedzinie edukacji i kształcenia drugiej Strony może być brany pod uwagę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami oraz, w stosownych okolicznościach, przewiduje się ramy insty- tucjonalne i programy współpracy poprzez dalsze uczestnictwo Republiki Tadżykistanu we wspólnotowym programie Tempus.

Artykuł 50

Rolnictwo i sektor rolno-spożywczy

Celem współpracy w tej dziedzinie jest popieranie reformy rolnej i struktury rolnictwa, modernizacja, walka z chorobami, prywa- tyzacja i restrukturyzacja rolnictwa, hodowli, sektora rolno- przemysłowego i sektorów usług w Republice Tadżykistanu, rozwój rynków krajowych i międzynarodowych dla produktów tadżyckich, w warunkach gwarantujących ochronę środowiska, z uwzględnieniem konieczności poprawy bezpieczeństwa w dzie- dzinie zaopatrzenia w żywność, jak również rozwoju przemysłu rolnego, przetwarzania i dystrybucji produktów rolnych. Strony dążą także do stopniowego zbliżenia norm tadżyckich do tech- nicznych regulacji wspólnotowych dotyczących produktów spo- żywczych przemysłowych i produktów rolnych, w tym norm sanitarnych i fitosanitarnych.

Artykuł 51

Energia

1. Współpraca jest realizowana w ramach zasad gospodarki rynkowej i Europejskiej Karty Energetycznej i ma na celu stopnio- wą integrację rynków energetycznych w Europie.

2. Współpraca koncentruje się przede wszystkim na sformu- łowaniu, a następnie wdrożeniu polityki w dziedzinie energetyki. Obejmuje ona również następujące dziedziny:

— poprawę zarządzania i uregulowań dotyczących sektora energetycznego zgodnie z założeniami gospodarki rynkowej,

— poprawę dostaw energii, włączając w to bezpieczeństwo do- staw, w sposób uzasadniony gospodarczo i środowiskowo,

— popieranie oszczędności energii oraz efektywności energe- tycznej, a także wykonanie Protokołu Karty Energetycznej dotyczącego efektywności energetycznej i odnośnych aspek- tów ochrony środowiska,

— modernizację infrastruktury energetycznej,

— poprawę technologii zaopatrzenia energetycznego oraz koń- cowego wykorzystania różnych rodzajów energii,

— zarządzanie i kształcenie techniczne w sektorze energetycznym,

— przesyłanie i tranzyt materiałów i surowców energetycznych,

— wprowadzenie szeregu rozwiązań instytucjonalnych, praw- nych, podatkowych i innych niezbędnych do zwiększenia handlu energią i inwestycji w sektorze energetycznym,

— rozwój energetyki wodnej i innych odnawialnych źródeł energii.

3. Strony wymieniają stosowne informacje dotyczące projek- tów inwestycyjnych w sektorze energetycznym, w szczególności dotyczące wytwarzania zasobów energetycznych, budowy i czyszczenia rurociągów, gazociągów oraz innych sposobów przesyłu produktów energetycznych. Strony przywiązują szcze- gólną uwagę do współpracy w zakresie inwestycji w sektorze energetycznym i sposobu ich uregulowania. Strony współpracują w celu jak najefektywniejszego wykonania postanowień tytułu IV i art. 44 w odniesieniu do inwestycji w sektorze energetycznym.

Artykuł 52

Środowisko i zdrowie ludzi

1. Mając na uwadze Europejską Kartę Energetyczną oraz De- klaracje Konferencji z Lucerny z kwietnia 1993 roku i Konferen- cji z Sofii z października 1995 roku, jak również uwzględniając Traktat Karty Energetycznej, w szczególności jego art. 19, a także Protokół Karty Energetycznej dotyczący efektywności energetycz- nej i odnośnych aspektów ochrony środowiska, Strony rozwijają i zacieśniają współpracę w dziedzinie ochrony środowiska i zdro- wia ludzi.

2. Współpraca, której celem jest ochrona środowiska oraz za- pobieganie wszelkim formom zanieczyszczenia środowiska, obejmuje:

— sprawowanie skutecznego nadzoru nad zanieczyszczeniem środowiska oraz ocena stopnia zanieczyszczenia; system informacji o stanie środowiska,

— zapobieganie zanieczyszczaniu powietrza i wody o charak- terze lokalnym, regionalnym i transgranicznym,

— przywrócenie równowagi ekologicznej,

— harmonijna, skuteczna i przyjazna dla środowiska produkcja i wykorzystanie energii,

— bezpieczeństwo ekologiczne zakładów przemysłowych,

— klasyfikacja i bezpieczne obchodzenie się z chemikaliami,

— jakość wody,

— zmniejszanie ilości odpadów, recykling i bezpieczne usuwa- nie odpadów oraz wykonanie Konwencji bazylejskiej od mo- mentu jej podpisania,

— wpływ rolnictwa na środowisko naturalne, erozja gleby oraz zanieczyszczenia chemiczne,

— ochrona lasów,

— ochrona różnorodności biosfery i obszarów chronionych, jak również harmonijne wykorzystanie i gospodarowanie zaso- bami biologicznymi,

— plan zagospodarowania przestrzennego, łącznie z budownic- twem i planem zagospodarowania przestrzennego miast,

— wykorzystanie instrumentów ekonomicznych i podatkowych,

— globalne zmiany klimatyczne,

— edukacja i uświadomienie w zakresie środowiska,

— wykonanie Konwencji z Espoo o transgranicznych ocenach oddziaływania na środowisko od momentu jej podpisania.

3. Współpraca obejmuje następujące obszary:

— planowanie działan na wypadek katastrof i innych zagrożeń,

— wymianę informacji oraz ekspertów, w tym informacji i eks- pertów zajmujących się transferem czystych technologii oraz bezpiecznym i przyjaznym dla środowiska wykorzystaniem biotechnologii,

— wspólne badania naukowe,

— dostosowanie ustawodawstwa do norm wspólnotowych,

— współpracę na poziomie regionalnym, włączając współpra- cę w ramach Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska, oraz na poziomie międzynarodowym,

— rozwój strategii, w szczególności w odniesieniu do proble- mów globalnych i klimatycznych, jak również w celu osiąg- nięcia trwałego rozwoju,

— badania dotyczące wpływu na środowisko naturalne.

4. Strony podejmują wysiłki w celu rozwoju współpracy w za- kresie rozwiązywania problemów dotyczących zdrowia ludzi, w szczególności dzięki pomocy technicznej w zakresie zapobie- gania i zwalczania chorób zakaźnych oraz ochrony matek i ma- łych dzieci.

Artykuł 53

Transport

Strony rozwijają i wzmacniają współpracę w dziedzinie transportu.

Współpraca ta ma na celu między innymi restrukturyzację i modernizację systemów i sieci transportowych w Republice Tadżykistanu oraz rozwój i zapewnienie, w stosownych okolicz- nościach, kompatybilności systemów transportowych w kontek- ście dążenia do globalnego systemu transportowego, identyfikacja i opracowywanie projektów priorytetowych oraz wysiłki na rzecz przyciągnięcia inwestycji niezbędnych dla ich realizacji.

Współpraca obejmuje głównie:

— modernizację zarządzania i eksploatacji transportu drogowe- go, kolei i lotnisk,

— modernizację i rozwój infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, żeglugowej i nawigacji lotniczej, w tym moderni- zację głównych tras komunikacyjnych będących przedmio- tem wspólnego zainteresowania i połączeń transeuropejskich dla wyżej wymienionych sposobów transportu, w szczegól- ności tych związanych z projektem TRACECA,

— promowanie i rozwój transportu multimodalnego,

— promowanie wspólnych programów badawczych i rozwojowych,

— przygotowanie ram legislacyjnych i instytucjonalnych dla opracowania i wdrożenia działań, łącznie z prywatyzacją sek- tora transportu,

— uproszczenie procedur dotyczących wszelkich form trans- portu w regionie.

Artykuł 54

Komunikacja elektroniczna i usługi pocztowe

W ramach swoich właściwych uprawnień i kompetencji Strony rozszerzają i umacniają współpracę w następujących dziedzinach:

— ustalenia założeń polityki i wytycznych dla rozwoju sektora komunikacji elektronicznej i usług pocztowych,

— określenia zasad polityki taryfowej i obrotu w komunikacji elektronicznej oraz usługach pocztowych,

— przeprowadzania transferu technologii i know-how, w tym w zakresie europejskich norm technicznych i systemów certyfikacji,

— wspierania rozwoju projektów w dziedzinie komunikacji elektronicznej i usług pocztowych oraz przyciąganie inwestorów,

— poprawy efektywności i jakości usług komunikacji elektro- nicznej i pocztowych, między innymi poprzez liberalizację działalności podsektorów,

— zaawansowane stosowanie komunikacji elektronicznej, w szczególności w zakresie elektronicznego transferu środków,

— zarządzania sieciami komunikacji elektronicznej i ich optymalizacji,

— określenie właściwych przepisów wykonawczych dotyczą- cych świadczenia usług komunikacji elektronicznej i poczto- wych oraz odnoszących się do wykorzystania częstotliwości radiowych,

— kształcenie w dziedzinie komunikacji elektronicznej i usług pocztowych w celu prowadzenia działalności w warunkach rynkowych.

Artykuł 55

Usługi finansowe i instytucje podatkowe

1. Współpraca w sektorze usług finansowych ma w szczegól- ności na celu ułatwienie włączenia Republiki Tadżykistanu do po- wszechnie uznanych systemów wzajemnych rozliczeń. Pomoc techniczna dotyczy:

— stworzenia rynku papierów wartościowych,

— rozwoju usług bankowych, rozwoju wspólnego rynku źró- deł kredytowania, włączenia Republiki Tadżykistanu do po- wszechnie uznanych systemów wzajemnych rozliczeń,

— rozwoju usług w dziedzinie ubezpieczeń, co między innymi stworzyłoby korzystne ramy uczestnictwa przedsiębiorstw wspólnotowych w ustanawianiu wspólnych przedsięwzięć w sektorze ubezpieczeń w Republice Tadżykistanu, jak rów- nież rozwoju ubezpieczeń kredytów eksportowych.

Ta współpraca przyczynia się w szczególności do wspierania roz- woju stosunków między Stronami w sektorze usług finansowych.

2. Strony współpracują w zakresie rozwoju systemu podatko- wego i instytucji podatkowych w Republice Tadżykistanu. Współ- praca ta obejmuje wymianę informacji i doświadczeń w dziedzinie podatków i szkolenia osób uczestniczących w tworzeniu i reali- zacji polityki podatkowej.

Artykuł 56

Restrukturyzacja i prywatyzacja przedsiębiorstw

Uznając, że prywatyzacja ma zasadnicze znaczenie dla trwałej od- budowy gospodarczej, Strony zgadzają się współpracować przy rozwijaniu niezbędnych ram instytucjonalnych, prawnych i meto- dologicznych. Szczególną uwagę poświęca się właściwemu prze- biegowi i przejrzystości procesu prywatyzacji, wymianie informacji i doświadczeń oraz właściwemu szkoleniu w zakresie polityki inwestycyjnej.

Pomoc techniczna skupia się między innymi na:

— dalszym rozwoju podstawy instytucjonalnej w ramach rzą- du Republiki Tadżykistanu, koniecznej dla zdefiniowania i zarządzania procesem prywatyzacji,

— dalszym rozwoju strategii prywatyzacji rządu Republiki Tadżykistanu, włączając w to ramy prawne i mechanizmy realizacji,

— wspieraniu rynkowego podejścia do korzystania z gruntów i ich użytkowania,

— restrukturyzacji przedsiębiorstw jeszcze nie gotowych do prywatyzacji,

— rozwoju prywatnej przedsiębiorczości, w szczególności w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw,

— rozwoju funduszy inwestycyjnych.

Celem tej współpracy jest przyczynianie się do promowania wspólnotowych inwestycji w Republice Tadżykistanu.

Artykuł 57

Rozwój regionalny

1. Strony zacieśniają współpracę w dziedzinie rozwoju regio- nalnego i planowania przestrzennego.

2. W tym celu Strony zachęcają władze krajowe, regionalne i lokalne do wymiany informacji na temat polityki regionalnej i planowania przestrzennego, jak również metod kształtowania polityki regionalnej dotyczącej w szczególności rozwoju obsza- rów słabo rozwiniętych.

Strony także wspierają bezpośrednie kontakty między odpowied- nimi organizacjami regionalnymi i publicznymi, odpowiedzialny- mi za planowanie rozwoju regionalnego, między innymi w celu wymiany metod i środków wspierania rozwoju regionalnego.

Artykuł 58

Współpraca socjalna

1. W odniesieniu do zdrowia i bezpieczeństwa Strony rozwi- jają współpracę mającą na celu, między innymi, poprawę pozio- mu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

Współpraca obejmuje głównie:

— edukację i kształcenie w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, ze zwróceniem szczególnej uwagi na sektory działalności wysokiego ryzyka,

— rozwój i promocję środków zapobiegawczych w zwalczaniu chorób zawodowych i innych przypadłości zawodowych,

— zapobieganie niebezpieczeństwu poważnych wypadków i za- rządzanie toksycznymi chemikaliami,

— badania w celu udoskonalania informacji i zrozumienia kwe- stii związanych ze środowiskiem pracy, jak również zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

2. W odniesieniu do zatrudnienia współpraca obejmuje w szczególności pomoc techniczną w zakresie:

— optymalizacji rynku pracy,

— modernizacji usług związanych z pośrednictwem pracy i doradztwem,

— planowania i realizacji programów restrukturyzacji,

— wspierania rozwoju lokalnego zatrudnienia,

— wymiany informacji na temat programów dotyczących ela- stycznego zatrudnienia, w szczególności programów oży- wiających pracę na własny rachunek i promujących przedsiębiorczość.

3. Strony zwracają szczególną uwagę na współpracę w dzie- dzinie ochrony socjalnej, która obejmuje między innymi współ- pracę w zakresie planowania i realizacji reform w zakresie ochrony socjalnej w Republice Tadżykistanu.

Reformy te mają na celu rozwój w Republice Tadżykistanu me- tod ochrony właściwych dla gospodarki rynkowej i obejmują wszelkie odpowiednie formy ochrony socjalnej.

Artykuł 59

Turystyka

Strony poszerzają i rozwijają wzajemną współpracę, która obej- muje w szczególności:

— ułatwianie wymiany turystycznej,

— poprawę przepływu informacji,

— transfer know-how,

— badania możliwości organizowania wspólnych działań,

— współpracę między urzędowymi organami do spraw turysty- ki, w tym przygotowanie materiałów reklamowych,

— kształcenie w dziedzinie rozwoju turystyki.

Artykuł 60

Małe i średnie przedsiębiorstwa

1. Strony mają na celu rozwój i umacnianie małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich zrzeszeń, jak również współpracy mię- dzy małymi i średnimi przedsiębiorstwami Wspólnoty i Republi- ki Tadżykistanu.

2. Współpraca obejmuje pomoc techniczną, w szczególności w następujących obszarach:

— rozwój uregulowań prawnych dla małych i średnich przedsiębiorstw,

— wdrożenie właściwej infrastruktury dla wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, promowania komunikacji i współpracy handlowej pomiędzy małymi i średnimi przed- siębiorstwami tak na terytorium Republiki Tadżykistanu, jak i poza jej obszarem, oraz dla szkolenia MŚP w zakresie tech- nik potrzebnych do pozyskiwania funduszy,

— szkolenia w dziedzinach marketingu, rachunkowości i kon- troli jakości produktów.

Artykuł 61

Informacja i komunikacja

Strony wpierają rozwój nowoczesnych metod zarządzania w dziedzinie informacji, w tym dotyczących mediów, i popierają skuteczną wymianę informacji. Uznaje się za priorytetowe pro- gramy mające na celu dostarczanie ogółowi społeczeństwa pod- stawowych informacji na temat Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu, w tym, w miarę możliwości, dostęp do baz danych, z pełnym uwzględnieniem praw własności intelektualnej.

Artykuł 62

Ochrona konsumentów

Strony podejmą między sobą ścisłą współpracę w celu osiągnię- cia zgodności między swoimi systemami ochrony konsumentów. Współpraca ta może objąć w szczególności wymianę informacji na temat prac legislacyjnych i reform instytucjonalnych, organi- zację stałych systemów wzajemnego przekazywania informacji na temat produktów niebezpiecznych, poprawę jakości informacji przekazywanych konsumentom, szczególnie na temat cen, cha- rakterystyki oferowanych produktów i usług, rozwoju wymiany między rzecznikami interesów konsumentów oraz wzrostu zgod- ności polityki ochrony konsumentów, a także organizacji semi- nariów i kursów szkoleniowych.

Artykuł 63

Cła

1. Współpraca ma na celu zapewnienie zgodności ze wszyst- kimi postanowieniami, jakie zostaną przyjęte w zakresie handlu i uczciwego handlu oraz osiągnięcia zbliżenia systemu celnego Republiki Tadżykistanu do systemu celnego Wspólnoty.

2. Współpraca obejmuje następujące obszary:

— wymianę informacji,

— poprawę metod pracy,

— wprowadzenie Nomenklatury scalonej i jednolitego doku- mentu administracyjnego,

— uproszczenie kontroli i formalności dotyczących przewozu towarów,

— wspieranie wprowadzenia nowoczesnych systemów infor- macji celnej,

— organizację seminariów i kursów dokształcających. W razie potrzeby zostaje dostarczona pomoc techniczna.

3. Bez uszczerbku dla dalszej współpracy przewidzianej w ni- niejszej Umowie, w szczególności w tytule VIII, wzajemna pomoc w sprawach celnych między organami administracyjnymi obu Stron odbywa się zgodnie z postanowieniami Protokołu załączo- nego do niniejszej Umowy.

Artykuł 64

Współpraca w dziedzinie statystyki

Współpraca w tej dziedzinie ma na celu stworzenie efektywnego systemu statystycznego, dostarczającego wiarygodnych danych statystycznych niezbędnych dla wspierania i nadzorowania pro- cesu reform społeczno-gospodarczych, oraz przyczyniającego się do rozwoju prywatnej przedsiębiorczości w Republice Tadżykistanu.

Strony współpracują w szczególności w następujących dziedzinach:

— dostosowania tadżyckiego systemu statystycznego do międzynarodowych metod, norm i klasyfikacji,

— wymiany informacji statystycznych,

— dostarczania niezbędnych informacji makro- i mikroekono- micznych w celu wdrażania i zarządzania reformami gospodarczymi.

W tym celu Wspólnota świadczy pomoc techniczną Republice Tadżykistanu.

Artykuł 65

Ekonomia

Strony ułatwiają proces reform społeczno-gospodarczych i koor- dynacji polityk gospodarczych w drodze współpracy zmierzają- cej do poprawy zrozumienia podstawowych mechanizmów ich gospodarki oraz opracowania i wdrożenia polityki gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej. W tym celu Xxxxxx wymie- niają informacje dotyczące wyników i prognoz makroekonomicznych.

Wspólnota świadczy pomoc techniczną w celu:

— wspierania Republiki Tadżykistanu w procesie realizacji re- formy gospodarczej, zapewniając specjalistyczne doradztwo i pomoc techniczną,

— zachęcania do współpracy między ekonomistami w celu przyspieszenia transferu know-how niezbędnego do kształ- towania polityki gospodarczej i zapewnienia szerokiego rozpowszechnienia wyników badań z tej dziedziny,

— poprawy zdolności Republiki Tadżykistanu w zakresie two- rzenia modeli ekonomicznych.

TYTUŁ VII

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINACH ZWIĄZANYCH Z DEMOKRACJĄ I PRAWAMI CZŁOWIEKA

Artykuł 66

Strony podejmują współpracę we wszystkich kwestiach dotyczą- cych tworzenia i wzmacniania instytucji demokratycznych, w tym instytucji wymaganych dla wzmocnienia zasad państwa

prawnego oraz ochrony praw człowieka i podstawowych wol- ności, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego i OBWE.

Współpraca ta obejmuje programy pomocy technicznej, w szcze- gólności mające na celu pomoc w opracowywaniu ustawodaw- stwa i stosownych przepisów wykonawczych, wykonaniu takiego ustawodawstwa, funkcjonowaniu sądownictwa, roli państwa w sprawach wymiaru sprawiedliwości oraz funkcjonowania sys- temu wyborczego. W miarę zaistniałych potrzeb w ramach tej pomocy mogą być przeprowadzane szkolenia. Strony popierają kontakty i wymianę między organami władzy państwowej, regio- nalnej i sądowniczej, między parlamentarzystami oraz organiza- cjami pozarządowymi.

TYTUŁ VIII

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPSTWOM ORAZ ZAPOBIEGANIA I KONTROLI NIELEGALNEJ IMIGRACJI

Artykuł 67

Strony podejmują współpracę mającą na celu zapobieganie prze- stępstwom, takim jak:

— przestępstwa gospodarcze, w tym korupcja,

— nielegalne transakcje dotyczące różnych towarów, w tym od- padów przemysłowych, nielegalny handel bronią,

— fałszerstwa.

Współpraca w wyżej wymienionych dziedzinach polegać będzie na wzajemnych konsultacjach i ściśle powiązanych wspólnych działaniach. Obejmuje ona dostarczenie pomocy technicznej i ad- ministracyjnej, w szczególności w następujących obszarach:

— opracowania krajowego ustawodawstwa w dziedzinie zapo- biegania przestępstwom,

— tworzenie centrów informacyjnych,

— poprawa skuteczności instytucji zaangażowanych w zapo- bieganie przestępstwom,

— szkolenia personelu oraz rozwoju infrastruktury badawczej,

— opracowania akceptowanych przez obie Xxxxxx środków w walce z przestępczością.

Artykuł 68

Pranie pieniędzy

1. Strony są zgodne co do konieczności podejmowania wysił- ków i współpracy w celu uniemożliwienia wykorzystywania ich systemów finansowych do prania korzyści pochodzących z dzia- łalności przestępczej, w szczególności z handlu narkotykami.

2. Współpraca w tym zakresie obejmuje pomoc administracyj- ną i techniczną w celu ustalenia właściwych norm w zakresie zwalczania prania pieniędzy, które odpowiadają normom przy- jętym w tym obszarze przez Wspólnotę i fora międzynarodowe działające w tej dziedzinie, w szczególności Grupę Roboczą do spraw Finansowych (FATF).

Artykuł 69

Walka z narkotykami

W ramach swoich uprawnień i kompetencji Strony współpracu- ją, w celu zwiększenia skuteczności stosowania polityki i środków skierowanych przeciwko produkcji, rozprowadzaniu i sprzedaży środków odurzających i substancji psychotropowych, w tym za- pobiegania wykorzystaniu chemikaliów służących do ich produk- cji, oraz zapobiegania narkomanii i zmniejszania popytu na narkotyki. Jeżeli chodzi o kontrole prekursorów chemicznych i innych podstawowych substancji wykorzystywanych do celów nielegalnej produkcji środków odurzających i substancji psycho- tropowych, współpraca ta opiera się na normach przyjętych przez Wspólnotę i odpowiednie organy międzynarodowe takie jak Che- xxxxx Action Task Force (CATF). Współpraca w tej dziedzinie oparta jest na wzajemnych konsultacjach i ścisłej koordynacji między Stronami w zakresie celów i środków dotyczących po- szczególnych dziedzin związanych z walką z narkotykami.

Artykuł 70

Współpraca w dziedzinie kontroli imigracji

1. Strony ponownie podkreślają znaczenie wspólnej kontroli ruchów migracyjnych między ich terytoriami. W celu wzmocnie- nia współpracy Xxxxxx podejmą dialog obejmujący wszystkie za- gadnienia migracji, w tym nielegalną imigrację i handel ludźmi jak również możliwość włączenia zagadnień migracji do krajowych strategii rozwoju społeczno-ekonomicznego krajów pochodzenia migrantów.

2. Współpraca opierać się będzie na dokonanej w ramach wzajemnych konsultacji Stron ocenie specyficznych potrzeb i prowadzona będzie zgodnie z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi i krajowymi. Dotyczyć będzie ona w szczególności:

a) pierwotnych przyczyn migracji;

b) opracowywania oraz wdrażania przepisów i praktyk na szczeblu krajowym w zakresie ochrony międzynarodowej, w celu wykonania postanowień Konwencji genewskiej z 1951 roku o statusie uchodźcy oraz załączonego do niej protokołu z 1967 roku, jak również każdego innego poro- zumienia mającego zastosowanie na szczeblu regionalnym lub międzynarodowym w celu zagwarantowania przestrze- gania zasady nieodmawiania prawa wjazdu;

c) zasad przyjmowania, a także praw i statusu osób przyjmo- wanych, równego traktowania i integracji przebywających le- galnie cudzoziemców, ich edukacji i kształcenia oraz środków zwalczania rasizmu i ksenofobii;

d) opracowywania skutecznej polityki zapobiegania nielegalnej imigracji i handlowi ludźmi, w tym badań nad sposobami zwalczania zorganizowanych grup przestępczych przemyt- ników i handlarzy oraz ochrony ofiar tego typu handlu;

e) kwestii powrotu osób przebywających nielegalnie na teryto- rium któregokolwiek z państw w warunkach poszanowania ludzkiej godności, w tym zachęcania do dobrowolengo po- wrotu, oraz ich readmisji zgodnie z ust. 3;

f) zagadnień polityki wizowej, w odniesieniu do kwestii leżą- cych we wspólnym interesie Stron;

g) zagadnień kontroli granic, w szczególności w odniesieniu do organizacji, kształcenia, sprawdzonych praktycznie metod i wszelkich innych środków operacyjnych w terenie oraz, w stosownych przypadkach, wyposażenia, przy uwzględnie- niu możliwego obustronnego wykorzystania takiego wyposażenia.

3. W ramach współpracy mającej na celu zapobieganie i kon- trolę nielegalnej imigracji Strony zgadzają na readmisję swoich nielegalnych imigrantów. W tym celu:

— Republika Tadżykistanu wyraża zgodę na readmisję swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium które- gokolwiek z państw członkowskich Unii Europejskiej, na jego wniosek, bez żadnych dodatkowych formalności;

— oraz każde z państw członkowskich wyraża zgodę na read- misję swoich obywateli przebywających nielegalnie na tery- torium Republiki Tadżykistanu, na jej wniosek, bez żadnych dodatkowych formalności.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz Republika Tadży- kistanu zapewnią swoim obywatelom odpowiednie do tego celu dokumenty tożsamości.

Strony zgadzają się aby – w przypadku jeśli jedna ze Stron wy- stąpi z takim wnioskiem – zostało podpisane w jak najkrótszym czasie porozumienie regulujące szczególne obowiązki Republiki Tadżykistanu i państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej w zakresie readmisji, zawierające zobowiązanie do dokonania re- admisji obywateli innych krajów i bezpaństwowców.

Dla tych celów przez „Strony” rozumie się Wspólnotę Europej- ską, każde z jej państw członkowskich oraz Republikę Tadżykistanu.

Artykuł 71

Walka z terroryzmem

Strony ponownie podkreślają znaczenie walki z terroryzmem i prowadzą współpracę w celu zapobiegania i zwalczania aktów terroryzmu zgodnie z porozumieniami międzynarodowymi oraz ich własnym ustawodawstwem i regulacjami. Działania będą po- dejmowane w szczególności:

— w ramach pełnego wykonania Rezolucji 1373 Rady Bezpie- czeństwa ONZ i innych rezolucji ONZ, konwencji i innych porozumień międzynarodowych odnoszących się do tej kwestii,

— w ramach wymiany informacji dotyczących ugrupowań terrorystycznych i organizacji je wspierających, z poszano- waniem zasad prawa międzynarodowego i krajowego,

— oraz w ramach wymiany informacji na temat środków i me- tod używanych w walce z terroryzmem, obejmującej rów- nież zagadnienia techniczne i szkolenia, jak również wymiany doświadczeń w zakresie zapobiegania terroryzmowi.

takich jak państwa członkowskie, inne państwa oraz organizacje międzynarodowe, takie jak Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

TYTUŁ XI

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł 77

TYTUŁ IX

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINIE KULTURY

Artykuł 72

Strony zobowiązują się promować, popierać i ułatwiać współpra- cę w dziedzinie kultury. W odpowiednich przypadkach przed- miotem współpracy mogą być istniejące wspólnotowe programy współpracy w dziedzinie kultury lub programy jednego albo kil- ku z państw członkowskich Wspólnoty, mogą też zostać podjęte inne działania leżące we wspólnym interesie.

TYTUŁ X

WSPÓŁPRACA FINANSOWA

Artykuł 73

W celu realizacji celów niniejszej Umowy i zgodnie z art. 74, 75 i 76 Republika Tadżykistanu korzysta z czasowej pomocy finan- sowej Wspólnoty świadczonej w drodze pomocy technicznej w formie dotacji.

Artykuł 74

Wymieniona pomoc finansowa jest przyznana w ramach progra- mu TACIS i odpowiedniego rozporządzenia Rady. W zależności od swoich potrzeb Republika Tadżykistanu może również korzy- stać z innego typu pomocy wspólnotowej. Szczególna uwaga zostanie poświęcona koncentracji pomocy, koordynacji instru- mentów pomocowych i związkowi między różnego rodzaju for- mami wspólnotowej pomocy humanitarnej i na odbudowę oraz rozwój. Walka z ubóstwem zostanie włączona do programów wspólnotowych.

Artykuł 75

Cele i dziedziny objęte wspólnotową pomocą finansową będą określone we wstępnym programie odzwierciedlającym prioryte- ty ustalone między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, z uwzględnieniem potrzeb Republiki Tadżykistanu, jej zdolności absorpcji w poszczególnych sektorach oraz postępu reform. Stro- ny informują o tym Radę Współpracy.

Artykuł 76

W celu umożliwienia optymalnego wykorzystania dostępnych zasobów Strony zapewniają ścisłą koordynację pomocy udziela- nej przez Wspólnotę i pomocy otrzymywanej z innych źródeł,

Powołuje się Radę Współpracy, która nadzoruje wykonanie ni- niejszej Umowy. Spotkania Rady Współpracy na szczeblu mini- strów odbywają się regularnie, z częstotliwością określoną przez samą Radę. W celu realizacji celów niniejszej Umowy Rada bada wszelkie istotne kwestie związane z niniejszą Umową, jak rów- nież wszelkie inne kwestie dwustronne lub międzynarodowe le- żące we wspólnym interesie. Za zgodą Stron Rada Współpracy może także opracowywać odpowiednie zalecenia.

Artykuł 78

1. Rada Współpracy składa się, z jednej strony, z członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Wspólnot Europej- skich, a z drugiej strony – z przedstawicieli rządu Republiki Tadżykistanu.

2. Rada Współpracy przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3. Urząd Przewodniczącego Rady Współpracy jest sprawowa- ny kolejno przez przedstawiciela Wspólnoty i członka rządu Re- publiki Tadżykistanu.

Artykuł 79

1. W pełnieniu swoich zadań Rada Współpracy jest wspierana przez Komitet Współpracy, składający się z jednej strony z przed- stawicieli członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Wspólnot Europejskich, a z drugiej strony z przedstawicieli rzą- du Republiki Tadżykistanu, zazwyczaj wyższych urzędników państwowych. Komitetowi Współpracy przewodniczy na prze- mian Wspólnota i Republika Tadżykistanu.

Rada Współpracy określa w swoim regulaminie zadania Komite- tu Współpracy, które obejmują w szczególności przygotowywa- nie posiedzeń Rady Współpracy, oraz zasady funkcjonowania tego Komitetu.

2. Rada Współpracy może przekazać całość lub część swoich kompetencji Komitetowi Współpracy, który zapewni ciągłość między spotkaniami Rady Współpracy.

Artykuł 80

Rada Współpracy może podjąć decyzję o powołaniu wszelkich innych komitetów lub organów, które będą wspierać ją w pełnie- niu zadań, określając ich skład, zadania i zasady funkcjonowania.

Artykuł 81

Podczas badania jakiejkolwiek kwestii wynikającej z niniejszej Umowy w odniesieniu do postanowienia mającego związek z postanowieniami jednego z porozumień ustanawiających WTO, Rada Współpracy bierze pod uwagę w możliwie najszerszym za- kresie wykładnię danego postanowienia zaproponowaną przez członków WTO.

Artykuł 82

Powołuje się Parlamentarny Komitet Współpracy. W ramach tego Komitetu członkowie Parlamentu tadżyckiego i Parlamentu Euro- pejskiego spotykają się w celu wymiany poglądów, w szczegól- ności na temat zagadnień za zakresu dialogu politycznego prowadzonego na szczeblu parlamentarnym. Komitet zbiera się z częstotliwością, którą sam określa.

Artykuł 83

1. Parlamentarny Komitet Współpracy składa się, z jednej stro- ny, z członków Parlamentu Europejskiego, oraz z członków Par- lamentu tadżyckiego, z drugiej strony.

2. Parlamentarny Komitet Współpracy przyjmuje swój regula- min wewnętrzny.

3. Urząd Przewodniczącego Parlamentarnego Komitetu Współpracy obejmują kolejno Parlament Europejski i Parlament tadżycki zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie we- wnętrznym Komitetu.

Artykuł 84

Parlamentarny Komitet Współpracy może zwrócić się z wnio- skiem o dostarczenie wszelkich istotnych i użytecznych informa- cji dotyczących wykonania niniejszej Umowy do Rady Współpracy, która dostarcza Komitetowi wnioskowane informacje.

Parlamentarny Komitet Współpracy jest powiadamiany o zalece- niach Rady Współpracy.

Parlamentarny Komitet Współpracy może kierować zalecenia do Rady Współpracy.

Artykuł 85

1. W zakresie obowiązywania niniejszej Umowy każda ze Stron zobowiązuje się zapewnić, na warunkach niestanowiących dyskryminacji w porównaniu z własnymi obywatelami, osobom fizycznym i prawnym drugiej Strony dostęp do swoich właści- wych sądów i organów administracyjnych, w celu dochodzenia swoich praw osobistych i majątkowych, w tym praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. W granicach swoich uprawnień i kompetencji Strony:

— wspierają rozstrzyganie w drodze arbitrażu sporów wynika- jących z transakcji handlowych i dotyczących współpracy za- wartych przez podmioty gospodarcze Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu,

— ustalają, że w przypadku gdy spór skierowany jest do roz- strzygnięcia na drodze arbitrażu, każda Strona sporu może wybrać własnego arbitra, posiadającego dowolne obywatel- stwo, z wyjątkiem przypadku, gdy procedury stosowane przez organ arbitrażowy wybrany przez Strony stanowią ina- czej, oraz że trzeci arbiter lub jedyny arbiter może być oby- watelem państwa trzeciego,

— zalecają swoim podmiotom gospodarczym wybór prawa właściwego dla ich umów, za obopólną zgodą,

— popierają odwoływanie się do zasad postępowania arbitrażo- wego opracowanych przez Komisję Narodów Zjednoczo- nych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego (Uncitral) oraz do arbitrażu w jakimkolwiek organie państw sygnatariuszy Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagra- nicznych orzeczeń arbitrażowych, podpisanej w Nowym Jor- ku dnia 10 czerwca 1958 roku.

Artykuł 86

Żadne postanowienie niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla przyjmowania, w zakresie przysługujących każdej ze Stron uprawnień i kompetencji, środków, które:

a) uważane są za niezbędne w celu zapobiegania ujawnianiu informacji, które narusza jej podstawowe interesy w zakresie bezpieczeństwa;

b) odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub sprzętem wojskowym, lub też do prowadzonych badań, roz- woju i produkcji, niezbędnych do celów obronności, o ile środki te nie naruszają warunków konkurencji w zakresie produktów nieprzeznaczonych na cele ściśle wojskowe;

c) uważane są za istotne w celu zapewnienia bezpieczeństwa w przypadku poważnych niepokojów wewnętrznych, mogą- cych zakłócić porządek publiczny, w czasie wojny lub po- ważnego napięcia na arenie międzynarodowej, grożącego wybuchem wojny, lub w celu wywiązania się z zobowiązań, jakie Strona przyjęła, aby zapewnić utrzymanie pokoju i bez- pieczeństwa międzynarodowego;

d) uważane są za konieczne ze względu na wywiązywanie się ze swoich obowiązków i zapewnienień międzynarodowych w zakresie kontroli towarów i technologii przemysłowych podwójnego zastosowania.

Artykuł 87

1. W dziedzinach objętych niniejszą Umową oraz nie narusza- jąc jakichkolwiek zawartych w niej postanowień szczególnych:

— uregulowania stosowane przez Republikę Tadżykistanu w stosunku do Wspólnoty nie mogą prowadzić do powsta- nia jakiejkolwiek dyskryminacji między państwami człon- kowskimi, ich obywatelami lub przedsiębiorstwami,

— uregulowania stosowane przez Wspólnotę w odniesieniu do Republiki Tadżykistanu nie mogą prowadzić do powstania jakiejkolwiek dyskryminacji obywateli Republiki Tadżykista- nu lub jej przedsiębiorstw.

2. Postanowienia ust. 1 pozostają bez uszczerbku dla przysłu- gującego Stronom prawa do stosowania stosownych przepisów ich ustawodawstwa podatkowego dotyczącego podatników, któ- rzy nie znajdują się w identycznej sytuacji ze względu na miejsce zamieszkania.

Artykuł 88

1. Każda ze Stron może zwracać się do Rady Współpracy w sprawie jakiegokolwiek sporu dotyczącego stosowania lub in- terpretacji niniejszej Umowy.

2. Rada Współpracy może rozstrzygać spory poprzez wyda- nie zalecenia.

3. W przypadku gdy nie jest możliwe rozstrzygnięcie sporu zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, Strona może powiadomić drugą Stronę o wyznaczeniu rozjemcy; druga Strona jest wtedy zobowiązana do wyznaczenia drugiego rozjemcy w terminie dwóch miesięcy. Do celów zastosowania wymienionej procedury Wspólnota i państwa członkowskie są uważane w sporze za jed- ną stronę.

Rada Współpracy wyznacza trzeciego rozjemcę.

Rozjemcy przyjmują zalecenia większością głosów. Zalecenia te nie są wiążące dla Stron.

Artykuł 89

Na wniosek jednej ze Stron, Strony zgadzają się one prowadzić konsultacje w trybie pilnym odpowiednią drogą, aby zbadać wszelkie kwestie związane z interpretacją lub wykonaniem niniej- szej Umowy oraz innymi istotnymi aspektami ich wzajemnych stosunków.

Postanowienia niniejszego artykułu w żaden sposób nie wpływa- ją na postanowienia art. 12, 88 i 94 i pozostają bez uszczerbku dla nich.

Rada Współpracy może ustalić regulamin określający procedurę rozstrzygania sporów.

Artykuł 90

Traktowanie przyznane niniejszym Republice Tadżykistanu nie jest w żadnym razie korzystniejsze od traktowania, jakie państwa członkowskie stosują wobec siebie nawzajem.

Artykuł 91

Dla celów niniejszej Umowy określenie „Strony” oznacza, z jed- nej strony, Republikę Tadżykistanu, oraz zgodnie z ich uprawnie- niami, Wspólnotę lub państwa członkowskie, albo Wspólnotę i państwa członkowskie, z drugiej strony.

Artykuł 92

W zakresie, w jakim sprawy objęte niniejszą umową są objęte Traktatem Karty Energetycznej i jej protokołami, z chwilą wejścia w życie Traktat ten i protokoły stosuje się do tych spraw jedynie w zakresie, w jakim stosowanie to jest w nich przewidziane.

Artykuł 93

Niniejsza Umowa jest zawarta na wstępny okres dziesięciu lat, a następnie jest przedłużana automatycznie co roku, pod warun- kiem że żadna ze Stron nie dokona jej wypowiedzenia na sześć miesięcy przed terminem jej wygaśnięcia w drodze pisemnego za- wiadomienia dostarczonego drugiej Stronie.

Artykuł 94

1. Strony podejmują wszelkie konieczne środki o charakterze ogólnym lub szczególnym w celu wypełnienia swoich zobowią- zań wynikających z niniejszej Umowy. Dbają one, aby cele okre- ślone w niniejszej Umowie zostały osiągnięte.

2. Jeśli jedna ze Stron uzna, iż druga Strona nie wywiązuje się z zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy, może ona pod- jąć odpowiednie kroki. Przedtem jednak, z wyjątkiem szczegól- nie nagłych przypadków, musi ona dostarczyć Radzie Współpracy wszelkie istotne informacje konieczne do dokładne- go zbadania sytuacji celem znalezienia rozwiązania zadowalają- cego obie Strony.

Przy wyborze środków należy nadać pierwszeństwo tym, które w najmniejszym stopniu zakłócają wykonywanie niniejszej Umo- wy. Rada Współpracy jest bezzwłocznie powiadamiana o tych środkach, jeśli druga ze Stron wystąpi z takim wnioskiem.

Artykuł 95

Załączniki I, II i III i IV jak również Protokół stanowią integralną część niniejszej Umowy.

Artykuł 96

Do czasu osiągnięcia równości praw osób i podmiotów gospo- darczych zgodnie z niniejszą Umową, pozostaje ona bez wpływu na prawa gwarantowane tym osobom i podmiotom postanowie- niami istniejących umów wiążących jedno lub kilka państw człon- kowskich, z jednej strony, i Republikę Tadżykistanu, z drugiej strony, z wyjątkiem dziedzin należących do kompetencji Wspól- noty oraz bez uszczerbku dla zobowiązań państw członkowskich wynikających z niniejszej Umowy w dziedzinach należących do ich kompetencji.

Artykuł 97

Niniejszą Umowę stosuje się, z jednej strony, w odniesieniu do terytoriów, na których stosuje się Traktaty ustanawiające Wspól- notę Europejską oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach, a z drugiej strony – do terytorium Republiki Tadżykistanu.

Artykuł 98

Depozytariuszem niniejszej Umowy jest Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.

Artykuł 99

Oryginał niniejszej Umowy, którego teksty w językach angiel- skim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, grec- kim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim, włoskim i tadżyckim są jednakowo au- tentyczne, zostaje złożony u Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej.

Artykuł 100

Strony przyjmują niniejszą Umowę zgodnie z ich właściwymi procedurami.

Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu, w którym Xxxxxx powiadamiają

Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej, że zakończono procedury określone w akapicie pierwszym.

Od chwili wejścia w życie i w takim zakresie, w jakim dotyczy stosunków między Republiką Tadżykistanu a Wspólnotą, niniej- sza Umowa zastępuje Umowę między Europejską Wspólnotą Gospodarczą z jednej strony, a Związkiem Socjalistycznych Re- publik Radzieckich z drugiej strony w sprawie handlu i współpra- cy handlowej i gospodarczej, podpisaną w Brukseli 18 grudnia 1989 roku.

Artykuł 101

W przypadku, gdy przed zakończeniem procedur niezbędnych dla wejścia w życie niniejszej Umowy postanowienia pewnych części tej Umowy są stosowane na mocy Umowy przejściowej między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, Strony uzgadniają, iż w tych okolicznościach przez „datę wejścia w życie niniejszej Umowy” rozumie się datę wejścia w życie Umowy przejściowej.

Hecho en Luxemburgo, el once de octubre del dos mil cuatro. V Lucemurku dne jedenáctého října dva tisíce čtyři.

Udfærdiget i Luxembourg den elevte oktober to tusind og fire. Geschehen zu Luxemburg am elften Oktober zweitausendundvier.

Kahe tuhande neljanda aasta oktoobrikuu üheteistkümnendal päeval Luxembourgis. Έγινε στo Λουξεμβούργο, στις ένδεκα Οκτωβρίου δύο χιλιάδες τέσσερα.

Done at Luxembourg on the eleventh day of October in the year two thousand and four. Fait à Luxembourg, le onze octobre deux mille quatre.

Fatto a Lussembourgo, addi’ undici ottobre duemilaquattro. Luksemburgā, divi tūkstoši ceturtā gada vienpadsmitajā oktobrī.

Priimta du tūkstančiai ketvirtų metų spalio vienuoliktą dieną Liuksemburge.

Kelt Luxembourgban, a kétezer-negyedik év október havának tizenegyedik napján. Magħmul fil-Lussemburgu fil-ħdax-il jum ta’ Ottubru fis-sena elfejn u erbgħa.

Gedaan te Luxemburg, de elfde oktober tweeduizendvier.

Sporządzono w Luksemburgu dnia jedenastego października roku dwutysięcznego czwartego. Feito em Luxemburgo, em onze de Outubro de dois mil e quatro.

V Luxemburgu jedenásteho októbra dvetisícštyri. V Luxembourgu, enajstega oktobra dva tisoč štiri.

Tehty Luxemburgissa yhdentenätoista päivänä lokakuuta vuonna kaksituhattaneljä. Som skedde i Luxemburg den elfte oktober tjugohundrafyra.

Ин Созишнома дар шахри Люксембург 11 октябри соли 2004 ба имзо расид.

Pour le Royaume de Belgique Voor het Koninkrijk België Für das Königreich Belgien

Cette signature engage également la Communauté française, la Communauté flamande, la Communauté germanophone, la Région wallone, la Région flamande et la Région de Bruxelles-Capitale.

Deze handtekening verbindt eveneens de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Ge- meenschap, het Vlaamse Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Diese Unterschrift bindet zugleich die Deutschsprachige Gemeinschaft, die Flämische Gemeinschaft, die Fran- zösisch Gemeinschaft, die Wallonische Region, die Flämische Region und die Region Brüssel-Hauptstadt.

Za Českou republiku

På Kongeriget Danmarks vegne

Für die Bundesrepublik Deutschland

Eesti Vabariigi nimel

Για την Ελληνική Δημοκρατία

Por el Reino de España

Pour la République française

Thar cheann Na hÉireann For Ireland

Per la Repubblica italiana

Για την Κυπριακή Δημοκρατία

Latvijas Republikas vārdā

Lietuvos Respublikos vardu

Pour le Grand-Duché de Luxembourg

A Magyar Köztársaság részéről

Għar-Repubblika ta’ Malta

Voor het Koninkrijk der Nederlanden

Für die Republik Österreich

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Pela República Portuguesa

Za Republiko Slovenijo

Za Slovenskú republiku

Suomen tasavallan puolesta För Republiken Finland

För Konungariket Sverige

For the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

Por las Comunidades Europeas Za Evropská společenství

For De Europæiske Fællesskaber

Für die Europäischen Gemeinschaften Euroopa ühenduste nimel

Για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες For the European Communities

Pour les Communautés européennes Per le Comunità europee

Eiropas Kopienu vārdā Europos Bendrijų vardu

Az Európai Közösségek részéről Għall-Komunitajiet Ewropej

Voor de Europese Gemeenschappen W imieniu Wspólnot Europejskich Pelas Comunidades Europeias

Za Európske spoločenstvá Za Evropske skupnosti

Euroopan yhteisöjen puolesta

På Europeiska gemenskapernas vägnar

Аз чониби Чумхурии Точикистон

WYKAZ ZAŁĄCZONYCH DOKUMENTÓW

Załącznik I	Orientacyjny wykaz korzyści przyznanych przez Republikę Tadżykistanu Niepodległym Państwom na mocy art. 7 ust. 3.
Załącznik II	Zastrzeżenia Wspólnoty zgodnie z art. 21 ust. 2.
Załącznik III	Usługi finansowe, o których mowa w art. 23 ust. 3.
Załącznik IV	Konwencje dotyczące własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, o których mowa w art. 39.

Protokół w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych.

ZAŁĄCZNIK I

ORIENTACYJNY WYKAZ KORZYŚCI PRZYZNANYCH PRZEZ REPUBLIKĘ TADŻYKISTANU NIEPODLEGŁYM PAŃSTWOM ZGODNIE Z ART. 7 UST. 3

1. Republika Białorusi, Republika Kazachstanu, Republika Kirgiska, Federacja Rosyjska: nie stosuje się ceł.

2. Towary przewożone zgodnie z układami o współpracy przemysłowej z krajami WNP nie podlegają opodatkowaniu.

3. Zaświadczenie o zgodności dla produkcji seryjnej, na podstawie którego wydaje się Państwowe zaświadczenie o zgod- ności jest uznawane przez wszystkie kraje WNP.

4. Istnieje specjalny system regulowania płatności bieżących ze wszystkimi krajami WNP.

5. W stosunku do wszystkich krajów WNP uzgodniono specjalne warunki tranzytu.

ZAŁĄCZNIK II

ZASTRZEŻENIA WSPÓLNOTY ZGODNIE Z ART. 21 UST. 2.

Górnictwo

W niektórych państwach członkowskich prawo do wydobywania węgla i minerałów przez przedsiębiorstwa pozostające poza kontrolą Wspólnoty może podlegać obowiązkowi uzyskania koncesji.

Rybołówstwo

Dostęp do zasobów biologicznych i łowisk znajdujących się na wodach morskich podlegających suwerenności albo jurys- dykcji państw członkowskich Wspólnoty, jak również ich eksploatacja, są zastrzeżone dla statków rybackich pływających pod banderą jednego z państw członkowskich Wspólnoty i zarejestrowanych na terytorium Wspólnoty, chyba że postano- wienia odrębne stanowią inaczej.

Nabywanie nieruchomości

W niektórych państwach członkowskich ograniczona jest możliwość nabywania nieruchomości przez przedsiębiorstwa spo- za Wspólnoty.

Usługi audiowizualne, w tym radiowe

W odniesieniu do produkcji i dystrybucji, w szczególności nadawania i innych form transmisji publicznej, traktowanie na- rodowe może być zastrzeżone dla dzieł audiowizualnych spełniających niektóre kryteria pochodzenia, wyłączona z tego jest infrastruktura nadawcza wykorzystywana do transmisji tych dzieł audiowizualnych.

Wykonywanie wolnych zawodów

Zastrzeżone dla osób fizycznych będących obywatelami państw członkowskich. Osoby te mogą zakładać przedsiębiorstwa na określonych warunkach.

Rolnictwo

W niektórych państwach członkowskich przepisy krajowe nie mają zastosowania do spółek pozostających poza kontrolą Wspólnoty, które pragną założyć przedsiębiorstwo rolne. Zakup winnic przez przedsiębiorstwo pozostające poza kontrolą Wspólnoty jest przedmiotem notyfikacji lub, w stosownych przypadkach, zezwolenia.

Usługi agencji prasowych

W niektórych państwach członkowskich udział zagraniczny w wydawnictwach lub stacjach telewizyjnych lub radiowych jest ograniczony.

ZAŁĄCZNIK III

USŁUGI FINANSOWE, O KTÓRYCH MOWA W ART. 23 UST. 3

Pod pojęciem „usługi finansowej” rozumie się każdą usługę o charakterze finansowym, świadczoną przez usługodawcę fi- nansowego jednej ze Stron. Usługi finansowe obejmują następujące rodzaje działalności:

A. Wszelkie usługi ubezpieczeniowe oraz inne związane z ubezpieczeniami

1. Ubezpieczenia bezpośrednie (w tym koasekuracja):

(i) na życie;

(ii) inne niż ubezpieczenia na życie.

2. Reasekuracja i retrocesja.

3. Pośrednictwo ubezpieczeniowe, takie jak usługi brokerskie i agencyjne.

4. Pomocnicze usługi ubezpieczeniowe, takie jak doradztwo ubezpieczeniowe, usługi aktuarialne, ocena ryzyka oraz likwidacja szkód.

B. Usługi bankowe i inne usługi finansowe (z wyłączeniem ubezpieczeń)

1. Przyjmowanie depozytów i innych funduszy zwrotnych od ludności.

2. Udzielanie wszelkiego rodzaju pożyczek i kredytów, w tym między innymi kredytów konsumenckich i kredytów hipotecznych, faktoring oraz finansowanie transakcji handlowych.

3. Leasing finansowy.

4. Usługi w sferze wszelkich płatności i transferu środków pieniężnych, w tym kart kredytowych, debetowych, cze- ków podróżnych oraz czeków.

5. Poręczenia i zastawy.

6. Operacje przeprowadzane na własny rachunek lub na zlecenie klientów, zarówno na giełdzie, jak i poza giełdą, bądź w inny sposób, a mianowicie:

a) instrumenty rynku pieniężnego (czeki, weksle, certyfikaty depozytowe itp.);

b) waluta obca;

c) instrumenty pochodne, w tym miedzy innymi transakcje typu financial futures i opcje;

d) kurs walutowy i stopy procentowe, w tym instrumenty takie, jak transakcje swapowe, transakcje FRA (For- ward Rate Agreement) itp.;

e) zbywalne papiery wartościowe;

f) inne zbywalne instrumenty i aktywa finansowe, w tym złoto i srebro w sztabach.

7. Uczestnictwo w emisji wszelkiego rodzaju papierów wartościowych, w tym w gwarantowaniu i inwestycjach (pu- blicznych i prywatnych) w charakterze agenta oraz świadczenie usług z tym związanych.

8. Usługi maklerskie na rynku wymiany walut.

9. Zarządzanie majątkiem, a szczególnie zarządzanie środkami pieniężnymi i portfelem, wszelkie formy zarządzania inwestycjami zbiorowymi, zarządzanie funduszem emerytalnym oraz usługi w zakresie przechowywania, depo- nowania i powiernictwa.

10. Usługi rozrachunkowe i rozliczeniowe w odniesieniu do aktywów finansowych, takich jak papiery wartościowe, instrumenty pochodne i inne instrumenty zbywalne.

11. Doradztwo i inne pomocnicze usługi finansowe odnośnie wszystkich rodzajów działalności wymienionych w pkt 1–10, w tym informacje i analiza kredytowa, badania i doradztwo odnośnie do inwestycji i tworzenia portfela ak- tywów, doradztwo w zakresie nabywania oraz restrukturyzacji i strategii przedsiębiorstw.

12. Dostarczanie i przekazywanie informacji finansowych oraz przetwarzanie danych finansowych, udostępnianie związanego z nimi oprogramowania przez usługodawców świadczących inne usługi finansowe.

Definicja usług finansowych nie obejmuje następującej działalności:

a) działalności prowadzonej przez banki centralne albo inne instytucje publiczne w ramach realizacji założeń poli- tyki pieniężnej i odnoszącej się do kursu walutowego;

b) działalności prowadzonej przez banki centralne, organizacje, administrację lub instytucje publiczne, w imieniu rzą- du lub przy posiadaniu gwarancji rządowych, z wyjątkiem sytuacji, gdy działalność taka może być realizowana przez usługodawców świadczących usługi finansowe w konkurencji z tymi podmiotami publicznymi;

c) działalności stanowiącej część oficjalnego systemu ubezpieczeń społecznych lub systemu emerytalnego, z wyjąt- kiem sytuacji, gdy taka działalność może być realizowana przez usługodawców świadczących usługi finansowe w konkurencji z podmiotami publicznymi lub instytucjami prywatnymi.

ZAŁĄCZNIK IV

KONWENCJE DOTYCZĄCE WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, PRZEMYSŁOWEJ I HANDLOWEJ, O KTÓRYCH MOWA W ART. 39

1. Art. 39 ust. 2 dotyczy następujących konwencji wielostronnych:

— Międzynarodowej Konwencji o ochronie wykonawców, producentów fonogramów i organizacji nadawczych (Rzym, 1961 rok),

— Protokołu odnoszącego się do Porozumienia Madryckiego dotyczącego międzynarodowej rejestracji znaków to- warowych (Madryt, 1989 rok),

— Międzynarodowej konwencji o ochronie nowych odmian roślin (UPOV) (Akt Genewski, 1991 rok).

2. Rada Współpracy może zalecić, aby art. 39 ust. 2 był również stosowany do innych konwencji wielostronnych. W przypadku trudności w dziedzinie własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, które odnoszą się do hand- lu, na wniosek jednej ze Stron przeprowadzane są pilne konsultacje, w celu osiągnięcia rozwiązań zadowalających obie strony.

3. Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do zobowiązań wynikających z następujących konwencji wielostronnych:

— Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej (Akt sztokholmski z 1967 roku, zmieniony w 1979 roku),

— Traktatu o Współpracy Patentowej (Waszyngton, 1970 rok, zmieniony w 1979 i w 1984 roku),

— Konwencji berneńskiej o ochronie dzieł literackich i artystycznych ze zmianami (z 1886 r., zmieniona ostatnio w 1979 r.),

— traktatu Trademark Law Treaty (Genewa, 1994 r.).

4. Od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy, w dziedzinie uznawania i ochrony własności intelektualnej, przemysło- wej i handlowej Republika Tadżykistanu przyznaje przedsiębiorstwom i obywatelom Wspólnoty traktowanie nie mniej korzystne niż traktowanie, jakie zastrzega dla jakiegokolwiek państwa trzeciego w ramach umów dwustronnych.

5. Postanowień ust. 4 nie stosuje się do korzyści przyznanych przez Republikę Tadżykistanu jakiemukolwiek państwu trzeciemu na zasadzie faktycznej wzajemności, ani do korzyści przyznanych przez Republikę Tadżykistanu innemu państwu byłego ZSRR.

PROTOKÓŁ

w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych

Artykuł 1

Definicje

Do celów niniejszego Protokołu:

a) „ustawodawstwo celne” oznacza przepisy ustawowe i wyko- nawcze, stosowane na terytorium każdej z Umawiających się Stron, regulujące przywóz, wywóz, tranzyt towarów i obję- cie ich dowolnym systemem lub procedurą celną, włączając w to środki zakazu, ograniczeń i kontroli przyjęte przez te Strony;

b) „organ wnioskujący” oznacza właściwy organ administracyj- ny, który został w tym celu wyznaczony przez jedną ze Stron oraz który występuje z wnioskiem o udzielenie pomocy w sprawach celnych;

c) „organ do którego kierowany jest wniosek” oznacza właści- wy organ administracyjny, który został w tym celu wyzna- czony przez jedną ze Stron i do którego skierowany jest wniosek o udzielenie pomocy w sprawach celnych;

d) „dane osobowe” oznacza wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby;

e) „działanie niezgodne z ustawodawstwem celnym” oznacza wszelkie pogwałcenie lub próbę pogwałcenia ustawodaw- stwa celnego.

Artykuł 2

Zakres obowiązywania

1. Umawiające się Strony udzielają sobie wzajemnie pomocy, w dziedzinach leżących w zakresie ich kompetencji, w sposób i na warunkach określonych w niniejszym Protokole, dla zapewnie- nia właściwego stosowania ustawodawstwa celnego, w szczegól- ności celem zapobiegania, wykrywania i karania działań niezgodnych z ustawodawstwem celnym.

2. Pomoc w sprawach celnych, przewidziana w niniejszym Protokole, odnosi się do każdego organu administracyjnego Uma- wiających się Stron, który jest właściwy w zakresie stosowania ni- niejszego Protokołu. Nie narusza to postanowień regulujących wzajemną pomoc w sprawach karnych. Nie obejmuje również informacji uzyskanych w wyniku działań przeprowadzonych na wniosek władz sądowych, chyba że władze te wyrażą zgodę na przekazanie tych informacji.

Artykuł 3

Pomoc na wniosek

1. Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kie- rowany jest wniosek dostarcza wszystkich stosownych informa- cji umożliwiających właściwe stosowanie ustawodawstwa celnego, w szczególności informacji dotyczących wykrytych lub planowanych działań, które stanowią lub mogą stanowić działa- nia niezgodne z ustawodawstwem celnym.

2. Na prośbę organu wnioskującego organ, do którego kiero- wany jest wniosek, udziela mu następujących informacji:

a) czy towary wywiezione z terytorium jednej z Umawiających się Stron zostały wwiezione na terytorium drugiej ze Stron zgodnie z prawem, określając, w stosownym przypadku, procedury celne zastosowane wobec tych towarów;

b) czy towary wwiezione na terytorium jednej z Umawiających się Stron zostały wywiezione z terytorium drugiej ze Stron zgodnie z prawem, określając, w stosownym przypadku, procedury celne zastosowane wobec tych towarów.

3. Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kie- rowany jest wniosek, podejmuje w ramach odpowiednich wła- snych przepisów ustawowych i wykonawczych, niezbędne środki dla zapewnienia specjalnego nadzoru nad:

a) osobami fizycznymi lub prawnymi, wobec których istnieją uzasadnione podejrzenia, że podejmują one lub podjęły dzia- łania niezgodne z ustawodawstwem celnym;

b) miejscami, w których są składowane lub mogą być składo- wane towary, i których warunki składowania sprawiają iż za- chodzi uzasadnione podejrzenie, że towary te przeznaczone są do wykorzystania w działaniach niezgodnych z ustawo- dawstwem celnym;

c) towarami przewożonymi lub mogącymi być przeznaczony- mi do przewozu i których warunki przewozu sprawiają, iż zachodzi uzasadnione podejrzenie, że towary te przeznaczo- ne są do wykorzystania w działaniach niezgodnych z usta- wodawstwem celnym;

d) środków transportu, wobec których istnieją uzasadnione po- dejrzenia, że były one, są lub mogą być wykorzystane do działań niezgodnych z ustawodawstwem celnym.

Artykuł 4

Dobrowolna pomoc

Z własnej inicjatywy i zgodnie ze swoim ustawodawstwem, prze- pisami wykonawczymi oraz innymi instrumentami prawnymi Umawiające się Strony udzielają sobie wzajemnej pomocy, bez uprzedniego wniosku o pomoc, jeżeli uznają, że jest to koniecz- ne dla właściwego stosowania ustawodawstwa celnego, a w szcze- gólności, gdy otrzymają informacje dotyczące:

— działań, które stanowią działania niezgodne z ustawodaw- stwem celnym, lub działań, w stosunku do których zachodzi takie podejrzenie, i które to informacje mogą być interesują- ce dla drugiej Umawiającej się Strony,

— nowych środków lub metod służących realizacji działań nie- zgodnych z ustawodawstwem celnym,

— towarów, o których wiadomo, że są przedmiotem działań uważanych za działania niezgodne z ustawodawstwem celnym,

— osób fizycznych lub prawnych, wobec których istnieją uza- sadnione podejrzenia, że uczestniczą one lub uczestniczyły w działaniach niezgodnych z ustawodawstwem celnym;

— środków transportu, wobec których istnieją uzasadnione po- dejrzenia, że były, są lub mogą być wykorzystane do działań niezgodnych z ustawodawstwem celnym.

Artykuł 5

Przekazywanie dokumentów/powiadamianie

Na wniosek organu wnioskującego organ, do którego kierowany jest wniosek, zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wyko- nawczymi, podejmuje wszelkie niezbędne środki w celu:

— dostarczenia wszystkich dokumentów, i

— powiadamiania o wszystkich decyzjach,

wydanych przez organ wnioskujący i wchodzących w zakres ni- niejszego Protokołu, adresata zamieszkującego lub mającego swo- ją siedzibę na jego terytorium. W takim przypadku do wniosków w sprawie przekazania dokumentów lub powiadomienia ma za- stosowanie art. 6 ust. 3.

Artykuł 6

Forma i treść wniosku o pomoc

1. Wnioski, składane na mocy niniejszego Protokołu, sporzą- dzane są w formie pisemnej. Do wniosków dołączane są doku- menty niezbędne do udzielenia odpowiedzi. Jeżeli wymagać tego będzie nagła sytuacja, mogą być przyjęte wnioski w formie ust- nej, lecz muszą być one bezzwłocznie potwierdzone w formie pisemnej.

2. Wnioski składane zgodnie z ust. 1 zawierają następujące informacje:

a) organ wnioskujący, który przedstawia wniosek;

b) wnioskowane środki;

c) przedmiot i uzasadnienie wniosku;

d) przepisy ustawowe, zasady i inne odpowiednie regulacje prawne;

e) możliwie dokładne i pełne wskazówki na temat osób fizycz- nych lub prawnych będących przedmiotem dochodzenia;

f) podsumowanie istotnych wydarzeń i już przeprowadzonych dochodzeń.

3. Wnioski są przedkładane w języku urzędowym organu, do którego kierowany jest wniosek, lub w języku możliwym do za- akceptowania przez ten organ.

4. Jeśli dany wniosek nie spełnia wymogów formalnych, moż- na żądać jego poprawienia lub uzupełnienia; środki zabezpiecza- jące mogą być jednakże zalecone.

Artykuł 7

Realizacja wniosków

1. W celu realizacji wniosku o pomoc organ, do którego kie- rowany jest wniosek, podejmuje czynności w zakresie swoich kompetencji i w ramach dostępnych środków, tak jakby działał na własny rachunek lub na wniosek innych organów tej samej

Xxxxxx, przekazując posiadane już informacje, przeprowadzając lub zlecając przeprowadzenie właściwych dochodzeń. Niniejsze postanowienie ma także zastosowanie do każdego innego orga- nu, do którego na mocy niniejszego protokołu został przesłany wniosek przez organ, do którego kierowany jest wniosek, jeżeli nie może on działać na własny rachunek.

2. Wnioski o pomoc realizuje się zgodnie z ustawodawstwem, zasadami i innymi instrumentami prawnymi Strony, do której kierowany jest wniosek.

3. Właściwi upoważnieni urzędnicy jednej ze Stron mogą, za zgodą drugiej Strony i na warunkach przez nią ustalonych, otrzy- mywać od biura organu, do którego kierowany jest wniosek, lub innego organu odpowiedzialnego wobec organu, do którego kie- rowany jest wniosek, informacje dotyczące działań, które naru- szają lub mogą naruszać ustawodawstwo celne, które są potrzebne organowi wnioskującemu do celów niniejszego Protokołu.

4. Urzędnicy jednej ze Stron, za zgodą drugiej Strony i na wa- runkach przez nią ustalonych, mogą uczestniczyć w dochodze- niach prowadzonych na jej terytorium.

Artykuł 8

Forma przekazywania informacji

1. Organ, do którego kierowany jest wniosek, przekazuje wy- niki dochodzenia organowi wnioskującemu w formie dokumen- tów, uwierzytelnionych kopii dokumentów, sprawozdań i temu podobnych.

2. Dokumenty wymienione w ust. 1 mogą być zastąpione in- formacjami komputerowymi wykonanymi w jakikolwiek sposób w tym samym celu.

3. Jedynie w przypadku gdy uwierzytelnione kopie uznane są za niewystarczające można zwrócić się z wnioskiem o oryginały dokumentów. Udostępnione oryginały są zwracane najszybciej jak jest to możliwe.

Artykuł 9

Odstępstwa od obowiązku udzielania pomocy

1. Strony mogą odmówić udzielenia pomocy przewidzianej w niniejszym Protokole, jeśli pomoc ta:

a) mogłaby zagrażać suwerenności Republiki Tadżykistanu lub któregokolwiek z państw członkowskich, do którego został skierowany na mocy niniejszego protokołu wniosek o pomoc;

lub

b) mogłaby zagrażać porządkowi publicznemu, bezpieczeń- stwu lub innym zasadniczym interesom, w szczególności w przypadkach, określonych w art. 10 ust. 2;

lub

c) oznacza naruszenie tajemnic przemysłowych, handlowych lub zawodowych.

2. Organ, do którego kierowany jest wniosek, może dokonać przesunięcia pomocy, jeśli przeszkadzałaby ona w prowadzeniu toczącego się dochodzenia, procesu lub innych czynności. W ta- kim przypadku organ, do którego kierowany jest wniosek, kon- sultuje się z organem wnioskującym w celu określenia, czy pomoc może zostać udzielona na zasadach i warunkach określonych przez organ, do którego kierowany jest wniosek.

3. Jeśli organ wnioskujący wnioskuje o pomoc, której sam nie byłby w stanie udzielić, gdyby został o to poproszony, powinien zwrócić na ten fakt uwagę w swoim wniosku. Decyzja w sprawie takiej prośby należy do organu, do którego kierowany jest wniosek.

4. Jeśli odmawia się udzielenia pomocy, decyzja ta i jej powo- dy muszą być niezwłocznie przekazane organowi wnioskującemu.

Artykuł 10

Wymiana informacji i poufność

1. Wszelkie informacje przekazane w dowolnej formie zgod- nie z niniejszym Protokołem mają charakter poufny lub zastrze- żony, w zależności od zasad mających zastosowanie dla każdej ze Stron. Są one objęte obowiązkiem zachowania tajemnicy zawo- dowej i podlegają ochronie zapewnionej na mocy właściwych przepisów ustawowych Strony, która je otrzymała, oraz odpo- wiednimi postanowieniami stosowanymi w odniesieniu do insty- tucji wspólnotowych.

2. Dane osobowe mogą być przekazywane jedynie, jeśli Stro- na, która je otrzymuje, zobowiązuje się do ochrony tych danych w sposób co najmniej równoważny ze sposobem, jaki do tego poszczególnego przypadku stosuje Strona, która je przekazuje.

3. Uzyskane informacje są wykorzystywane wyłącznie do ce- lów niniejszego Protokołu. Jeśli jedna ze Xxxxx zamierza wyko- rzystać te informacje w innym celu, zwraca się najpierw do organu, który je przekazał o wyrażenie pisemnej zgody. Wyko- rzystanie tych informacji podlega ograniczeniom nałożonym przez ten organ.

4. Ustęp 3 nie stanowi przeszkody w wykorzystywaniu infor- macji w postępowaniach sądowych lub administracyjnych w spra- wie nieprzestrzegania ustawodawstwa celnego wszczętych w późniejszym czasie. Właściwy organ, który dostarczył te infor- macje jest niezwłocznie powiadamiany o takim wykorzystaniu.

5. W protokołach, sprawozdaniach i zeznaniach, jak również w trakcie postępowania i dochodzenia przed sądem Strony mogą wykorzystać jako dowód zebrane informacje i zbadane dokumen- ty, zgodnie z postanowieniami niniejszego Protokołu.

Artykuł 11

Eksperci i świadkowie

1. Urzędnik organu, do którego kierowany jest wniosek, może być upoważniony do występowania, w ramach udzielonego pełnomocnictwa, jako ekspert lub świadek w postępowaniu są- dowym lub administracyjnym, dotyczącym spraw objętych ni- niejszym Protokołem, wszczętym przez organy sądowe drugiej

Strony, i do przedstawiania takich przedmiotów, dokumentów lub ich uwierzytelnionych kopii, które mogą być potrzebne w ta- kich postępowaniach. Wniosek o takie występowanie musi wy- raźnie określać, w jakiej sprawie, na jakiej podstawie i w jakim charakterze urzędnik będzie przesłuchiwany.

2. Na terytorium podlegającym władzy organu wnioskujące- go urzędnik korzysta z ochrony, jaką obowiązujące ustawodaw- stwo zapewnia swoim urzędnikom.

Artykuł 12

Koszty pomocy

Umawiające się Strony zrzekają się wszelkich wzajemnych rosz- czeń o zwrot kosztów poniesionych w związku z wykonaniem niniejszego Protokołu, z wyjątkiem, w stosownych przypadkach, wydatków na ekspertów, świadków oraz tłumaczy, którzy nie są zależni od służby publicznej.

Artykuł 13

Wykonanie

1. Stosowanie niniejszego Protokołu powierza się centralnym władzom celnym Republiki Tadżykistanu, z jednej strony, oraz właściwym służbom Komisji Wspólnot Europejskich, oraz w sto- sownym przypadku, organom celnym państw członkowskich, z drugiej strony. Decydują one o wszystkich praktycznych środ- kach i działaniach, niezbędnych do jego wykonania, z uwzględ- nieniem obowiązujących zasad dotyczących ochrony danych. Mogą one zaproponować właściwym władzom zmiany, jakie ich zdaniem powinny być wprowadzone do niniejszego Protokołu.

2. Umawiające się Strony przeprowadzają wzajemne konsul- tacje, a następnie wzajemnie się informują o szczegółowych za- sadach stosowania, które są przyjęte zgodnie z postanowieniami niniejszego Protokołu.

Artykuł 14

Inne porozumienia

1. Zważywszy na zakres kompetencji odpowiednio Wspólno- ty Europejskiej i państw członkowskich, postanowienia niniejsze- go Protokołu:

— pozostają bez wpływu na zobowiązania podjęte przez Uma- wiające się Strony w ramach wszelkiego typu porozumień lub konwencji międzynarodowych,

— mają za zadanie uzupełniać umowy o wzajemnej pomocy zawarte lub które mogą być zawarte przez państwa człon- kowskie i Republikę Tadżykistanu, oraz

— nie naruszają przepisów regulujących przekazywanie między właściwymi służbami Komisji i właściwymi władzami pań- stw członkowskich wszelkich posiadanych informacji w dziedzinach objętych niniejszą Umową i które mogłyby być przedmiotem zainteresowania Wspólnoty.

2. Nie naruszając postanowień art. 1, postanowienia niniejszej Umowy są nadrzędne wobec postanowień umów o wzajemnej pomocy, które zostały lub które mogłyby zostać zawarte między państwami członkowskimi i Republiką Tadżykistanu, jeśli posta- nowienia te są sprzeczne z postanowieniami niniejszego Protokołu.

3. W kwestiach związanych ze stosowaniem niniejszego Pro- tokołu Strony Umawiające się prowadzą wzajemne konsultacje celem rozwiązania zaistniałych problemów w ramach Komitetu Współpracy ustanowionego na mocy art. 79 niniejszej Umowy.

Document Metadata

Table of Contents

UMOWA O PARTNERSTWIE I WSPÓŁPRACY

Document Metadata