Contract
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego został opracowany na podstawie umowy z dnia 16 czerwca 2003 roku w Zamościu pomiędzy: Powiatem Zamojskim a EKO-GEO Pracownią Geologii i Ochrony Środowiska z siedzibą w Lublinie.
Sfinansowano ze środków: Powiatowego Funduszu Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Zamościu
Główni autorzy opracowania:
xxx xxx. Xxxx Xxxxx Xxxxxxxxxxxx xxx xxx. Xxxxx Xxxxxxxxxxx
xxx Xxxxxxxxx Xxxxxx Xxxxxxxxxx Xxxxx
Prace nad Planem Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego prowadzone były przy współpracy z Zarządem Powiatu, Komisją Rolnictwa, Leśnictwa i Ochrony Środowiska, Rady Powiatu, Burmistrzami Miast i Wójtami Gmin terenu powiatu zamojskiego oraz z Wydziałem Ochrony Środowiska, Gospodarki Wodnej i Geologii Starostwa Powiatowego za którą Zespół Autorski składa podziękowania.
Projekt Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego został poddany szerokiej dyskusji i konsultacji oraz procedurze opiniowania, zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 kwietnia o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.).
SPIS TREŚCI.
Streszczenie 15
Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w powiecie zamojskim 17
Na składowisku w Dębowcu gromadzone są odpady z gmin: Zamość, Sitno, Stary Zamość, Nielisz, Skierbieszów, Łabunie, Miączyn oraz miasta Zamościa. Na składowisku w m. Błonie gmina Szczebrzeszyn gromadzone są odpady z: miasta i gminy Szczebrzeszyn i gminy Sułów oraz część z miasta i gminy Zwierzyniec. Na składowisku w Grabowcu gromadzone są odpady z gminy Grabowiec. Na składowisku w m. Grabnik gm. Krasnobród gromadzone są odpady z miasta
i gminy Krasnobród oraz gminy Adamów 18
Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2020
w powiecie zamojskim (tys. zł) 22
1. Wprowadzenie 23
1.1. Cel opracowania 23
1.2. Pojęcia związane z gospodarką odpadami, zgodnie z ustawą o odpadach. 25
2. Wymagania prawne dotyczące planu gospodarki odpadami 26
3. Założenia i dane podstawowe 30
3.1 Podział administracyjny i lokalizacja 30
Tab. 3.1 Powierzchnia, liczba miejscowości, liczba sołectw i lokalizacja gmin 30
Lokalizacja 30
16........................................................................................................................................ 30
3.2 Ludność 31
Tab. 3.2 Liczba ludności w powiecie zamojskim oraz poszczególnych gminach
w 2001 r. wg danych Woj. Urzędu Statystycznego w Lublinie 31
3.3 Infrastruktura techniczna i gospodarka powiatu 32
Tab. 3.3 Infrastruktura w gminach powiatu zamojskiego 35
długość: 8,0km, 35
- Euroservice Sp. z o.o. Zakłady Przemysłu Tłuszczowego w Bodaczowie 35
brak 36
1 ....................................................................................................................................................... 38
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy 38
15 szt. 38
203,52 km 40
4. Opis stanu środowiska 41
4.1 Warunki glebowe, geologiczne, hydrogeologiczne i przyrodnicze mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami 41
Tab. 4.1a. Zestawienie rezerwatów powiatu zamojskiego /istniejące/ 51
Tab. 4.1.b. Rezerwaty projektowane (florystyczne) 52
4.2 Charakterystyka obszaru powiatu pod kątem możliwości zastosowania, do celów nawozowych i rekultywacyjnych kompostów z odpadów organicznych 52
Tab. 4.2. Grunty wymagające rekultywacji 53
5. Analiza stanu istniejącego w sektorze gospodarki odpadami 53
5.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym 53
5.1.1. Odpady komunalne 53
5.1.1.1. Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym 53
Tab. 5.1.1.1a Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych
w kg/mieszkańca/rok (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002).53 Tab. 5.1.1.1b Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach/miastach
w roku 2002, określona w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych
wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami i ilość mieszkańców, 54
według danych US w Lublinie, 2002 r 54
Tab. 5.1.1.1c Ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych 55
Powiat Zamojski 55
Tab. 5.1.1.1d. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury
w % wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 56
Tab. 5.1.1.1e. Skład morfologiczny odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiejskich wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 56
Tab. 5.1.1.1f Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2002 w Mg
w poszczególnych jednostkach administracyjnych w obrębie powiatu 57
5.1.1.1.1 Odpady powstające w sektorze handlowym i publicznym 59
Tab. 5.1.2.1 Ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym 59
5.1.1.2. Istniejący system zbierania, segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów w sektorze komunalnym. 60
5.1.1.2.1 Systemy zbierania odpadów 60
Tab. 5.1.1.2.1. Systemy zbierania odpadów 60
5.1.1.2.2. Częstotliwość zbierania odpadów 61
Tab. 5.1.1.2.2. Częstotliwość zbierania odpadów 61
5.1.1.2.3. System segregacji i odzysku odpadów 62
Tab. 5.1.1.2.3. Systemy segregacji i odzysku odpadów 62
5.1.1.2.4 Zakłady zajmujące się zbieraniem, transportem i przeładunkiem odpadów na składowiska 63
Tab. 5.1.1.2.4. Zakłady zajmujące się zbieraniem, transportem i przeładunkiem odpadów na składowiska 63
5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania odpadów 65
5.1.1.2.6 Komunalne składowiska odpadów 65
Tab. 5.1.1.2.6.a Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część I 66
Tab. 5.1.1.2.6 b Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część II 67
5.1.1.2.7 ”Dzikie wysypiska” 70
Tab. 5.1.1.2.7. Dzikie składowiska 70
Lokalizacja 70
5.1.1.2.8. Schemat przepływu odpadów - miejsca składowania (unieszkodliwiania) odpadów z poszczególnych gmin. 71
Tab. 5.1.1.2.8. Schemat przepływu odpadów 71
Składowisko w m. Błonie, gm. Szczebrzeszyn 71
5.1.1.2.9 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami 71
Tab. 5.1.1.2.9 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami 71
5.1.1.2.10 Mocne i słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami oraz ich zgodność z obowiązującymi wymogami technologicznymi
i prawnymi 72
5.1.1.2.11 Ocena postępowania z odpadami niebezpiecznymi 73
5.1.1.2.12 Ocena postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji 74
5.1.1.2.13 Ocena przyjętych rozwiązań z ustawą o odpadach
i ustawodawstwem Unii Europejskiej 74
5.1.2 Komunalne osady ściekowe 75
5.1.2.1 Osady ściekowe powstające w oczyszczalniach ścieków. 75
5.1.2.2 Oczyszczalnie ścieków 75
5.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym 77
5.2.1 Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym 77
5.2.1.1 Bilans odpadów innych niż niebezpieczne powstających w sektorze gospodarczym....
77
Tab. 5.2.1.1a. Bilans odpadów z sektora gospodarczego, innych niż niebezpieczne na terenie powiatu zamojskiego w 2002 r. w Mg 77
Tab. 5.2.1b. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych przez większe zakłady powiatu zamojskiego w 2001, według WIOŚ. 78
5.2.1.2 Bilans odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze gospodarczym 78
Tab. 5.2.1.2 Masa odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez większe zakłady
w 2002 r. w Mg 78
5.2.2 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych
i infrastruktury drogowej 79
5.2.3 Odpady przemysłu spożywczego 80
5.2.4 Odpady powstające w ciepłowniach i kotłowniach 80
Tab. 5.2.4 Najwięksi wytwórcy odpadów powstających w kotłowniach i ciepłowniach 80
5.2.5 Odpady przemysłu samochodowego 81
5.2.5.1 Wyeksploatowane samochody 81
Tab. 5.2.5.1 Zestawienie przedsiębiorstw zajmujących się unieszkodliwianiem pojazdów.. 81
5.2.5.2 Zużyte opony 81
5.2.6 Odpady olejowe i ropopochodne 82
5.2.7 Azbest 83
5.2.8 Akumulatory i baterie 84
5.2.9 Farby i lakiery 85
5.2.10 PCB 85
5.2.11 Zużyte źródła światła zawierające rtęć 86
5.2.12 Bilans odpadów powstających w sektorze medycznym i weterynaryjnym 86
5.2.12.1 Rodzaje odpadów powstających w sektorze medycznym 86
5.2.12.2 Instalacja do unieszkodliwiania odpadów medycznych
(i weterynaryjnych) 87
5.2.12.3 Odpady powstające w sektorze weterynaryjnym 87
5.2.12.4 Ocena wpływu na środowisko spalarni do unieszkodliwiania odpadów medycznych. 87
6. Przewidywane zmiany mające wpływ na gospodarkę odpadami
w powiecie 88
6.1 Zmiany demograficzne 88
6.2 Prognoza zmian w sektorze komunalnym 91
6.2.1 Prognoza zmian w sektorze odpadów komunalnych 91
6.2.1.1 Prognoza zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów komunalnych....
91
Tab. 6.2.1.1 Prognoza zmian wskaźników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce w podziale na miasto/wieś (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002)
............................................................................................................................................ 91
6.2.1.2 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych 92
Tab. 6.2.1.2 a Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w powiecie zamojskim w latach 2004 – 2020 w tys. Mg 93
według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami 93
............................................................................................................................................ 93
............................................................................................................................................ 94
Rys. 4 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie zamojskim 94
6.2.2 Prognoza zmian w sektorze osadów ściekowych powstających
w oczyszczalniach ścieków 94
6.3 Prognoza zmian w sektorze gospodarczym 94
7. Polityka cele i zadania dla przyszłego systemu gospodarki odpadami 95
7.1 Polityka, cele i zadania na poziomie powiatu 95
8. Założenia cele i przyjęty system gospodarki odpadami 96
8.1 Sektor komunalny 96
8.1.1 Plan działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi 96
8.1.1.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi 96
8.1.1.2 Założenia do planu działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi 98
8.1.1.3 Bilans odpadów komunalnych 99
8.1.1.3.1 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych 99
Tab. 8.1.1.3.1. Planowany recykling odpadów biodegradowalnych na obszarze 100
powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) 100
8.1.1.3.2 Zakładane poziomy odzysku odpadów opakowaniowych 101
Tab. 8.1.1.3.2a Zakładane poziomy odzysku odpadów opakowaniowych przez przedsiębiorców
wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych 102
Tab. 8.1.1.3.2b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) zgodna z Planem Gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 102
8.1.1.3.3 Zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych 103
Tab. 8.1.1.3.3 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych
w stosunku wytwarzanych-zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 103
8.1.1.3.4 Odpady budowlane 103
Tab. 8.1.1.3.4 b. Planowany recykling odpadów budowlanych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 104
8.1.1.3.5 Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych 104
Tab. 8.1.1.3.5a Zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych przez przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 69 poz. 719) 104
Tab. 8.1.1.3.5b Poziom odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych w latach 2008 – 2014, zgodny z tendencjami wzrostu odzysku przedstawionymi w Rozporządzeniu
z dnia 30 czerwca 2001 r. 104
Tab. 8.1.1.3.5c Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 105
8.1.1.3.6 Odpady przeznaczone do składowania 105
8.1.1.3.6a Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania lub unieszkodliwienia termicznego w latach 2003 – 2020 na terenie powiatu zamojskiego ......
105
Tab. 8.1.1.3.6b Szacunkowy skład morfologiczny odpadów, które należy unieszkodliwić przez składowanie lub unieszkodliwić termicznie w latach 2003 – 2010 (%) - według Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 105
8.1.1.4 Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ich ilości 106
8.1.1.4.1 Program promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami 107
8.1.1.4.1.1 Kampanie informacyjne i konkursy 108
8.1.1.4.1.2 Szkolenia 108
Tab. 8.1.1.4.1.2 Tematy szkoleń dobrane do ww. grup przy uwzględnieniu ich specyfiki....
109
Czysta produkcja – eliminowanie toksycznych odpadów, technologii i produktów 109
8.1.1.4.1.3 Formy przekazu informacji dotyczących gospodarki odpadami 109
8.1.1.4.1.4 Współpraca ze szkołami 110
8.1.1.4.1.5 Współpraca z organizacjami pozarządowymi 110
8.1.1.4.2 Działania organizacyjne 111
8.1.1.5 Działania w zakresie zbierania i transportu odpadów 111
8.1.1.5.1 Systemy zbiórki selektywnej odpadów 111
8.1.1.5.1.1 Działania zachęcające mieszańców do selektywnej zbiórki odpadów 111
8.1.1.5.1.2 Częstotliwość zbierania odpadów 111
8.1.1.5.1.3 Zbiórka selektywna "u źródła" 112
8.1.1.5.1.4 Kontenery ustawione w sąsiedztwie - centra zbiórki 112
8.1.1.5.1.5 Zbiorcze punkty selektywnego gromadzenia - centra recyklingu 113
8.1.1.5.1.6 Wiejskie Punkty Gromadzenia Odpadów 113
8.1.1.5.2 Systemy zbiórki poszczególnych strumieni odpadów komunalnych 114
8.1.1.5.2.1 Zbiórka odpadów biodegradowalnych 114
8.1.1.5.2.2 Zbiórka odpadów wielkogabarytowych 115
8.1.1.5.2.3 Zbiórka odpadów budowlanych 115
8.1.1.5.2.4 Zbiórka odpadów niebezpiecznych wydzielonych ze strumieni odpadów komunalnych 115
8.1.1.6 Działania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów 117
8.1.1.6.1 Linie do segregacji odpadów 117
8.1.1.6.2 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji....
118
Tab. 8.1.1.6.2 Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji poza składowaniem, wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002. 118
8.1.1.6.2.1 Kompostowanie odpadów 119
8.1.1.6.2.2 Fermentacja odpadów 120
8.1.1.6.2.3 Mechaniczno – biologiczne metody przekształcania odpadów 121
8.1.1.6.3 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów wielkogabarytowych 121
Tab. 8.1.1.6.3 Informacje dotyczące ilości freonów i olejów w sprzęcie chłodniczym (Xxxxxxxxxxx, 1999). 121
8.1.1.6.4 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych 121
8.1.1.6.5 Odzysk i unieszkodliwianie odpadów budowlanych 122
8.1.1.6.6 Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na składowiskach 123
8.1.1.7 Zakład Zagospodarowania Odpadów 124
8.1.1.7.1 Propozycje rozwiązań organizacyjnych w zakresie lokalizacji
i funkcjonowania ZZO 124
8.1.1.7.2 Wyposażenie i wielkość Zakładu Zagospodarowania Odpadów 125
8.1.1.7.3 Organizacja gospodarki odpadami w ramach eksploatacji ZZO 125
8.1.1.7.3.1. Rozwiązania ZZO 125
8.1.1.7.3.2. Linia technologiczna sortowania odpadów. 126
8.1.1.7.3.3. Linia technologiczna przygotowania zawiesiny biofrakcji 126
8.1.1.7.3.4. Produkty handlowe 127
8.1.1.7.3.5. Produkty odpadowe 127
8.1.1.7.3.6. Zalety zastosowanej technologii. 127
8.1.1.7.3.7. Zapotrzebowanie mediów. 127
8.1.1.7.4 Odległość poszczególnych gmin od ZZO 128
Tab. 8.1.1.7.4.1. Średnia odległość poszczególnych gmin w km od ZZO w Zamościu. 128
8.1.1.7.5 Potrzeby ZZO w zakresie zagospodarowania poszczególnych strumieni odpadów
.......................................................................................................................................... 128
Tab. 8.1.1.7.5a Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZZO powiatu zamojskiego
i grodzkiego w latach 2004 – 2020 w tys. Mg 131
Tab. 8.1.1.7.5b. Planowany recykling odpadów biodegradowalnych na terenie ZZO Powiatu zamojskiego i grodzkiego
(tys. Mg/rok) 132
.......................................................................................................................................... 132
Tab. 8.1.1.7.5c Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego
(tys. Mg/rok) 132
Tab. 8.1.1.7.5d Dane o ilości odpadów wielkogabarytowych, które winny zostać objęte zbiórką i przerobem na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg/rok) 133
Tab. 8.1.1.7.5e Dane o ilości odpadów budowlanych, które winny zostać objęte zbiórką i przerobem na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg/rok) 133
Tab. 8.1.1.7.5f Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg) 133
8.1.1.7.6 Harmonogram i koszt inwestycji ZZO 134
Tab. 8.1.1.7.6 Harmonogram i koszt inwestycji obiektów ZZO dla powiatu zamojskiego
i grodzkiego w tys. zł 134
8.1.1.8 Plan działań w zakresie modernizacji, zamykania i rekultywacji składowisk odpadów komunalnych 134
8.1.1.8.1 Modernizacja składowisk 134
8.1.1.8.2 Zamykanie składowisk 134
8.1.1.8.3 Rekultywacja składowisk 135
8.1.1.8.4 Monitoring składowisk 136
8.1.1.8.5 Likwidacja „dzikich składowisk” 136
8.1.2 Osady ściekowe 136
8.1.2.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki osadami ściekowymi 137
8.1.2.2 Sposób postępowania z wytworzonymi osadami ściekowymi 137
8.1.2.3 Stosowanie osadów ściekowych w rolnictwie oraz w rekultywacji 138
Tab. 8.1.2.3a. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w osadach ściekowych wykorzystywanych na cele nieprzemysłowe 138
Tab. 8.1.2.3b. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w wierzchniej (0-20 cm) warstwie gruntu przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na potrzeby rolnicze 138
Tab. 8.1.2.3c. Ilość metali ciężkich w wierzchniej (0-20 cm) warstwie gruntu przy stosowaniu osadów ściekowych do rekultywacji gruntów na potrzeby nierolnicze 138
Tab. 8.1.2.3d. Dawki osadów ściekowych stosowanych do rekultywacji gruntów na potrzeby rolnicze i nierolnicze, do roślinnego utrwalania powierzchni gruntów oraz do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu 139
8.1.2.4 Kompostowanie osadów ściekowych 139
8.1.2.4.1 Kompostowanie pryzmowe 139
8.1.2.4.2 Kompostowanie komorowe 140
8.1.2.5 Agrotechniczne przetwarzanie osadów na kompost roślinny 140
8.1.2.6 Poprawa właściwości osadów przy użyciu wapna nawozowego 140
8.1.2.7 Biokompostowanie 140
8.1.2.8 Wykorzystane osadów jako przesypka dzienna na składowisku 140
8.1.2.9 Wysokotemperaturowe suszenie i spalanie osadów ściekowych 141
Tab. 8.1.2.9.1 Zakres stopnia wysuszenia osadu, jako funkcja ostatecznego jego zagospodarowania (Poradnik, 1999) 141
8.2 Sektor gospodarczy 142
8.2.1 Sektor przemysłowy 142
8.2.1.1 Cele i kierunki w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego 142
8.2.1.2 Cele i kierunki w zakresie gospodarki poszczególnych rodzajów odpadów 142
8.2.2 Jednostki służby zdrowia i placówki weterynaryjne 147
9. Harmonogram koszty wdrażania i możliwości finansowania Planu Gospodarki Odpadami w powiecie zamojskim 150
9.1 Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami komunalnymi w powiecie zamojskim 150
9.1.1 Koszty inwestycyjne 150
Tab. 9.1.1 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2020 w powiecie zamojskim (tys. zł) 150
9.1.2. Koszty eksploatacyjne 151
Tab. 9.1.2a Sumaryczne koszty eksploatacyjne zbiórki, transportu, odzysku, unieszkodliwiania odpadów, frakcji organicznej i surowców wtórnych (tys. zł/rok) – ZZO Zamość 152
9.1.3 Koszt innych działań nieinwestycyjnych 154
Tab. 9.1.3 Zestawienie i koszt działań nieinwestycyjnych w sektorze komunalnym na lata 2004 – 2006 w powiecie zamojskim 154
9.1.4 Sumaryczne koszty wdrażania PGO w sektorze komunalnym 155
Tab. 9.3 Koszty wdrażania PGO w latach 2004 – 2020 (tys. zł) 155
9.2 Koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze gospodarczym w powiecie zamojskim 155
Tab. 9.2. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze gospodarczym na lata 2004 – 2006 w powiecie zamojskim 155
9.3 Zasady finansowania 156
9.3.1 Koszty inwestycyjne 156
9.3.2 Koszty eksploatacyjne 158
9.3.3 Inne źródła finansowania 158
9.4 Wybrane źródła finansowania 159
9.4.1.Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 159
9.4.2 Ekofundusz 161
9.4.3 Banki 161
9.4.4 Fundusze inwestycyjne 162
9.4.5 Programy pomocowe Unii Europejskiej 162
10. Organizacja i zasady monitoringu realizacji Planu Gospodarki Odpadami 165
10.1 Zasady zarządzania systemem 165
10.1.1 Ustawowo określone zadania poszczególnych szczebli administracji
i samorządów w zakresie gospodarki odpadami 165
10.1.1.1 Zadania gmin 165
10.1.1.2 Zadania Powiatu 167
10.1.1.3 Samorząd województwa 167
10.1.1.4 Opiniowanie projektu planu gospodarki odpadami dla powiatu zamojskiego 168
10.1.1.5 Aktualizacja i modyfikacja planów 168
10.1.1.6 Raportowanie wdrażania planów 168
10.1.1.7 Wskaźniki monitorowania efektywności Planu 168
Tab. 10.1.1.7 Wskaźniki monitorowania Planu 168
11. Wnioski z analizy oddziaływania planu na środowisko 170
11.1 Informacja o zawartości, uwarunkowaniach i głównych celach planu gospodarki odpadami dla powiatu zamojskiego 170
11.2 Ocena zgodności celów planu gospodarki odpadami z celami ochrony środowiska szczebla międzynarodowego, krajowego i regionalnego 171
11.3 Analiza i ocena aktualnego stanu środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji PGO 171
Tab. 11.3 Ważniejsze wskaźniki mogące świadczyć o wpływie na wody podziemne poszczególnych rodzajów składowisk 173
11.4 Określenie, analiza i ocena przewidywanego znaczącego oddziaływania na środowisko wynikające z realizowanych zadań, przedsięwzięć określonych w projekcie planu gospodarki odpadami 176
11.5 Informacja o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko skutków realizacji przedsięwzięć zawartych w projekcie planu gospodarki odpadami 178
11.6 Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji strategii 178
11.7 Rozwiązania alternatywne do zawartych w projekcie strategii oraz uzasadnienie ich wyboru i metod oceny prowadzącej do tego wyboru 179
11.8 Informacja o systemie monitoringu i kontroli realizacji przedsięwzięć określonych w projekcie planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 180
Tab.11.8 Wskaźniki monitorowania Planu 180
11.9 Niedostatki i braki materiałów utrudniające ocenę niekorzystnego oddziaływania na środowisko przedsięwzięć zawartych w projekcie planu gospodarki odpadami 181
12. Wykaz aktów prawnych – stan na 23.09.2003 r 182
12.1 Wykaz nowych aktów prawnych związanych z gospodarką odpadami tzn. wchodzących w życie po dniu 30 września 2001 r. 182
12.1.1 Ustawy 182
12.1.2 Rozporządzenia 183
12.1.2.1 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie - Prawo ochrony środowiska 183
12.1.2.2 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o odpadach 184
12.1.2.3 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych 186
12.1.2.4 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej 187
12.1.2.5 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o substancjach i preparatach chemicznych 187
12.1.2.6 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w ustawie o postępowaniu z substancjami zubożającymi warstwę ozonową 188
12.1.2.7 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o portowych urządzeniach do odbioru odpadów oraz pozostałości ładunków ze statków 189
12.1.2.8 Rozporządzenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w ustawie o prawie atomowym 189
12.2 Wykaz dotychczasowych aktów prawnych związanych z gospodarką odpadami, które zachowały moc (tj. tych, które weszły w życie przed dniem
1 października 2001 r.) 189
12.2.1 Ustawy 189
12.2.2 Rozporządzenia 190
12.2.3 Umowy międzynarodowe 190
12.3 Wykaz przygotowywanych nowych aktów prawnych związanych
z gospodarką odpadami, przewidzianych do wydania w 2003 r 191
12.3.1 Ustawy 191
12.3.2 Rozporządzenia 191
12.3.2.1 Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie – Prawo ochrony środowiska 191
12.3.2.2 Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o odpadach 191
12.3.2.3 Rozporządzenia do wydania na podstawie upoważnień zawartych
w ustawie o opakowaniach i odpadach opakowaniowych 192
12.3.2.4 Rozporządzenia i obwieszczenia wydane na podstawie upoważnień zawartych w tzw. ustawie o opłacie produktowej 192
12.4 Prawodawstwo Unii Europejskiej 192
12.4.1 Wykaz obowiązujących aktów prawnych Unii Europejskiej związanych z gospodarką odpadami 192
12.4.1.1 Wymagania ogólne 192
12.4.1.2 Spalanie odpadów 193
12.4.1.3 Składowanie odpadów 193
12.4.1.4 Międzynarodowy obrót odpadami 193
12.4.1.5 Sprawozdawczość 194
12.4.1.6 Wymagania szczegółowe 194
12.4.1.6.1 Oleje przepracowane 194
12.4.1.6.2 PCB 194
12.4.1.6.3 Baterie i akumulatory 195
12.4.1.6.4 Odpady z przemysłu dwutlenku tytanu 195
12.4.1.6.5 Komunalne osady ściekowe 195
12.4.1.6.5 Odpady opakowaniowe 195
12.4.1.6.6 Odpady opakowaniowe Pojazdy wycofane z eksploatacji ("wraki samochodowe") 196
12.4.1.6.7 Odpady ze statków 197
12.4.1.6.8 Substancje zubożające warstwę ozonową 197
12.4.1.6.9 Azbest 197
12.4.2 Wykaz projektów aktów prawnych Unii Europejskiej związanych
z gospodarką odpadami 197
13. Piśmiennictwo 198
14. Załączniki 199
SPIS TABEL
Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w powiecie zamojskim 17
Na składowisku w Dębowcu gromadzone są odpady z gmin: Zamość, Sitno, Stary Zamość, Nielisz, Skierbieszów, Łabunie, Miączyn oraz miasta Zamościa. Na składowisku w m. Błonie gmina Szczebrzeszyn gromadzone są odpady z: miasta i gminy Szczebrzeszyn i gminy Sułów oraz część z miasta i gminy Zwierzyniec. Na składowisku w Grabowcu gromadzone są odpady z gminy Grabowiec. Na składowisku w m. Grabnik gm. Krasnobród gromadzone są odpady z miasta
i gminy Krasnobród oraz gminy Adamów 18
Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2020
w powiecie zamojskim (tys. zł) 22
Tab. 3.1 Powierzchnia, liczba miejscowości, liczba sołectw i lokalizacja gmin 30
Lokalizacja 30
16...................................................................................................................................................... 30
Tab. 3.2 Liczba ludności w powiecie zamojskim oraz poszczególnych gminach
w 2001 r. wg danych Woj. Urzędu Statystycznego w Lublinie 31
Tab. 3.3 Infrastruktura w gminach powiatu zamojskiego 35
długość: 8,0km, 35
Tab. 4.1a. Zestawienie rezerwatów powiatu zamojskiego /istniejące/ 51
Tab. 4.1.b. Rezerwaty projektowane (florystyczne) 52
Tab. 4.2. Grunty wymagające rekultywacji 53
Tab. 5.1.1.1a Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych w kg/mieszkańca/rok (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002) 53
Tab. 5.1.1.1b Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach/miastach w roku 2002, określona w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych
wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami i ilość mieszkańców, 54
według danych US w Lublinie, 2002 r 54
Tab. 5.1.1.1c Ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych 55
Tab. 5.1.1.1d. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury
w % wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 56
Tab. 5.1.1.1e. Skład morfologiczny odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiejskich wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002 56
Tab. 5.1.1.1f Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2002 w Mg
w poszczególnych jednostkach administracyjnych w obrębie powiatu 57
Tab. 5.1.2.1 Ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym. 59
Tab. 5.1.1.2.1. Systemy zbierania odpadów. 60
Tab. 5.1.1.2.2. Częstotliwość zbierania odpadów. 61
Tab. 5.1.1.2.3. Systemy segregacji i odzysku odpadów 62
Tab. 5.1.1.2.4. Zakłady zajmujące się zbieraniem, transportem i przeładunkiem odpadów na składowiska 63
Tab. 5.1.1.2.6.a Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część I 66
Tab. 5.1.1.2.6 b Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część II 67
Tab. 5.1.1.2.7. Dzikie składowiska 70
Lokalizacja 70
Tab. 5.1.1.2.8. Schemat przepływu odpadów 71
Składowisko w m. Błonie, gm. Szczebrzeszyn 71
Tab. 5.1.1.2.9 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami 71
Tab. 5.2.1.1a. Bilans odpadów z sektora gospodarczego, innych niż niebezpieczne na terenie powiatu zamojskiego w 2002 r. w Mg 77
Tab. 5.2.1b. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych przez większe zakłady powiatu zamojskiego w 2001, według WIOŚ 78
Tab. 5.2.1.2 Masa odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez większe zakłady
w 2002 r. w Mg 78
Tab. 5.2.4 Najwięksi wytwórcy odpadów powstających w kotłowniach i ciepłowniach 80
Tab. 5.2.5.1 Zestawienie przedsiębiorstw zajmujących się unieszkodliwianiem pojazdów 81
Tab. 6.2.1.1 Prognoza zmian wskaźników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce w podziale na miasto/wieś (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002) 91
Tab. 6.2.1.2 a Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w powiecie zamojskim w latach 2004 – 2020 w tys. Mg 93
według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami 93
.......................................................................................................................................................... 93
.......................................................................................................................................................... 94
Rys. 4 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie zamojskim 94
Tab. 8.1.1.3.1. Planowany recykling odpadów biodegradowalnych na obszarze 100
powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) 100
Tab. 8.1.1.3.2a Zakładane poziomy odzysku odpadów opakowaniowych przez przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych 102
Tab. 8.1.1.3.2b Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) zgodna z Planem Gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego ..
102
Tab. 8.1.1.3.3 Planowany recykling odpadów wielkogabarytowych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych
w stosunku wytwarzanych-zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego..
103
Tab. 8.1.1.3.4 b. Planowany recykling odpadów budowlanych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 104
Tab. 8.1.1.3.5a Zakładane poziomy odzysku odpadów niebezpiecznych przez przedsiębiorców wg Rozporządzenia RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. Nr 69 poz. 719) 104
Tab. 8.1.1. 3.5b Poziom odzysku odpadów opakowaniowych i poużytkowych w latach 2008 –
2014, zgodny z tendencjami wzrostu odzysku przedstawionymi w Rozporządzeniu
z dnia 30 czerwca 2001 r 104
Tab. 8.1.1.3.5c Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok) oraz zakładane poziomy odzysku odpadów budowlanych w stosunku wytwarzanych - zgodne z Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 105
8.1.1.3.6a Szacunkowa ilość odpadów komunalnych do składowania lub unieszkodliwienia termicznego w latach 2003 – 2020 na terenie powiatu zamojskiego 105
Tab. 8.1.1.3.6b Szacunkowy skład morfologiczny odpadów, które należy unieszkodliwić przez składowanie lub unieszkodliwić termicznie w latach 2003 – 2010 (%) - według Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 105
Tab. 8.1.1.4.1.2 Tematy szkoleń dobrane do ww. grup przy uwzględnieniu ich specyfiki 109
Czysta produkcja – eliminowanie toksycznych odpadów, technologii i produktów 109
Tab. 8.1.1.6.2 Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegających biodegradacji poza składowaniem, wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002. 118
Tab. 8.1.1.6.3 Informacje dotyczące ilości freonów i olejów w sprzęcie chłodniczym (Xxxxxxxxxxx, 1999) 121
Tab. 8.1.1.7.4.1. Średnia odległość poszczególnych gmin w km od ZZO w Zamościu. 128
Tab. 8.1.1.7.5a Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZZO powiatu zamojskiego
i grodzkiego w latach 2004 – 2020 w tys. Mg 131
Tab. 8.1.1.7.5b. Planowany recykling odpadów biodegradowalnych na terenie ZZO Powiatu zamojskiego i grodzkiego
(tys. Mg/rok) 132
........................................................................................................................................................ 132
Tab. 8.1.1.7.5c Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego
(tys. Mg/rok) 132
Tab. 8.1.1.7.5d Dane o ilości odpadów wielkogabarytowych, które winny zostać objęte zbiórką i przerobem na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg/rok) 133
Tab. 8.1.1.7.5e Dane o ilości odpadów budowlanych, które winny zostać objęte zbiórką i przerobem na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg/rok) 133
Tab. 8.1.1.7.5f Zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych z masy odpadów komunalnych na terenie ZZO powiatu zamojskiego i grodzkiego (tys. Mg) 133
Tab. 8.1.1.7.6 Harmonogram i koszt inwestycji obiektów ZZO dla powiatu zamojskiego
i grodzkiego w tys. zł 134
Tab. 8.1.2.3a. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w osadach ściekowych wykorzystywanych na cele nieprzemysłowe 138
Tab. 8.1.2.3b. Dopuszczalna ilość metali ciężkich w wierzchniej (0-20 cm) warstwie gruntu przy stosowaniu osadów ściekowych w rolnictwie oraz do rekultywacji gruntów na potrzeby rolnicze.....
138
Tab. 8.1.2.3c. Ilość metali ciężkich w wierzchniej (0-20 cm) warstwie gruntu przy stosowaniu osadów ściekowych do rekultywacji gruntów na potrzeby nierolnicze 138
Tab. 8.1.2.3d. Dawki osadów ściekowych stosowanych do rekultywacji gruntów na potrzeby rolnicze i nierolnicze, do roślinnego utrwalania powierzchni gruntów oraz do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu 139
Tab. 8.1.2.9.1 Zakres stopnia wysuszenia osadu, jako funkcja ostatecznego jego zagospodarowania (Poradnik, 1999) 141
Tab. 9.1.1 Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2020 w powiecie zamojskim (tys. zł) 150
Tab. 9.1.2a Sumaryczne koszty eksploatacyjne zbiórki, transportu, odzysku, unieszkodliwiania odpadów, frakcji organicznej i surowców wtórnych (tys. zł/rok) – ZZO Zamość 152
Tab. 9. 1.3 Zestawienie i koszt działań nieinwestycyjnych w sektorze komunalnym na lata 2004 –
2006 w powiecie zamojskim 154
Tab. 9.3 Koszty wdrażania PGO w latach 2004 – 2020 (tys. zł) 155
Tab. 9.2. Zestawienie i koszt działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w sektorze gospodarczym na lata 2004 – 2006 w powiecie zamojskim 155
Tab. 10.1.1.7 Wskaźniki monitorowania Planu 168
Tab. 11.3 Ważniejsze wskaźniki mogące świadczyć o wpływie na wody podziemne poszczególnych rodzajów składowisk 173
Tab.11.8 Wskaźniki monitorowania Planu 180
SPIS RYSUNKÓW.
.......................................................................................................................................................... 17
Rys. 1 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach powiatu zamojskiego w 2002 r 17
.......................................................................................................................................................... 19
Rys. 3 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie zamojskim 19
.......................................................................................................................................................... 55
Rys. 1 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach powiatu zamojskiego w 2002 r 55
......................................................................................................................................................... 58
......................................................................................................................................................... 58
Rys. 2 Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w 2002 r. w powiecie zamojskim 58
Rys. 3. Rozmieszczenie instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 69
........................................................................................................................................................ 101
Rys. 5 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych dla powiatu zamojskiego 101
Rys. 6 Zakładana masa pozyskanych odpadów opakowaniowych 102
Rodzaje kampanii w zależności od długości ich trwania: 108
........................................................................................................................................................ 130
Rys. 7. Kierunki przepływu odpadów. 131
Streszczenie
Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu zamojskiego powstał jako realizacja ustawy z dnia 27. 04. 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami), która
w rozdziale 3, art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
Treść Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu zaxxxxxxxxx xxxxxxxxxx xapisy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620).
Celem opracowania jest sformułowanie strategii rozwoju gospodarki odpadami - jako elementu ekorozwoju powiatu zamojskiego oraz wytyczenie programu działań na najbliższe lata. Cele te zrealizowano poprzez: określenie aktualnych i prognozowanych parametrów powstawania odpadów, określenie uwarunkowań społeczno - gospodarczych i środowiskowych postępowania z odpadami. Praca stanowić będzie podstawę planowania gospodarki odpadami w powiecie zamojskim.
Odpad to, zgodnie z definicją z Ustawy o odpadach, każda substancja lub przedmiot należący do jednej z kategorii, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia jest zobowiązany.
Ze względu na źródło pochodzenia odpadów, zasadniczo wyodrębnia się dwie podstawowe
grupy:
- odpady przemysłowe, powstające w wyniku działalności gospodarczej,
- odpady komunalne, powstające w wyniku bytowania człowieka.
Zgodnie z art. 15.7 ustawy o odpadach plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie
rodzaje odpadów powstających na terenie danej jednostki administracyjnej oraz przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne, z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie
i akumulatory.
Plan Powiatowy uwzględnia zapisy Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego.
Zgodnie z zapisem art. 14.7 ustawy o odpadach projekty planu powiatowego podlegają zaopiniowaniu przez Zarząd Powiatu, Zarząd Województwa oraz przez Wójtów i Burmistrzów.
Sprawozdania z realizacji Planu Gospodarki Odpadami w Powiecie składane są co 2 lata Radzie Powiatu (art. 14.13), natomiast ich aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata (art. 14.14 ustawy o odpadach). Odpowiedzialny za aktualizację jest Zarząd Powiatu.
Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym
Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady komunalne powstają w: gospodarstwach domowych oraz obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.
W roku 2002, w powiecie zamojskim zebrano i przyjęto na składowiska 8 745 Mg, odpadów komunalnych. Ilość wytworzonych odpadów komunalnych wynosiła 37 420 Mg. Ilość zebranych odpadów komunalnych w powiecie zamojskim stanowi 23,4% wszystkich wytworzonych odpadów komunalnych.
Miasto i Gmina Krasnobród | ||||||||
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | ||||||||
Miasto i Gmina Zwierzyniec | ||||||||
4% | 16% | 8% | 14% | Gmina Adamów Gmina Grabowiec Gmina Komarów – Osada | ||||
5% | Gmina Łabunie | |||||||
5% | `` 9% | Gmina Miączyn Gmina Nielisz Gmina Radecznica | ||||||
6% | 4% | Gmina Sitno | ||||||
5% | 5% | 5% | 5% | 5% | 4% | Gmina Skierbieszów Gmina Stary Zamość | ||
Gmina Sułów | ||||||||
Gmina Zamość
Rys. 1 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach powiatu zamojskiego w 2002 r.
System zbierania i segregacji odpadów
Na terenie powiatu zamojskiego dominującym sposobem zbierania odpadów jest zbiórka odpadów zmieszanych, które następnie unieszkodliwiane są poprzez składowanie na składowiskach odpadów komunalnych. Segregacja odpadów odbywa się w niewielkim zakresie.
Sposób segregacji jest następujący:
- segregacja bezpośrednio „u źródła”, poprzez gromadzenie odpadów w workach foliowych lub pojemnikach plastikowych,
- segregacja na składowiskach odpadów do specjalnie ustawionych do tego celu boksów,
- segregacja poprzez gromadzenie odpadów w boksach, ustawionych w miejscach użyteczności publicznej.
Najczęściej segregowanymi odpadami są: szkło, metale, makulatura, tworzywa sztuczne.
System unieszkodliwiania odpadów
Na terenie powiatu zamojskiego unieszkodliwianie odpadów odbywa się poprzez ich składowanie na składowiskach odpadów komunalnych oraz poprzez spalanie, którym poddawane są odpady medyczne i część odpadów z przemysłu drzewnego.
Na terenie powiatu zamojskiego znajdują się 4 składowiska odpadów komunalnych. Brak jest składowisk odpadów przemysłowych.
Gmina | Lokalizacja składowiska | Usytuowanie w stosunku do GZWP |
Skierbieszów | Dębowiec | leży na terenie GZWP 407 |
Szczebrzeszyn | Błonie | leży na terenie GZWP 407 |
Krasnobród | Grabnik | leży na terenie GZWP 407 |
Grabowiec | Grabowiec | leży na terenie GZWP 407 |
Składowiska odpadów komunalnych usytuowane są w następujących miejscowościach: Lokalizacja składowisk odpadów komunalnych w powiecie zamojskim
Na składowisku w Dębowcu gromadzone są odpady z gmin: Zamość, Sitno, Stary Zamość, Nielisz, Skierbieszów, Łabunie, Miączyn oraz miasta Zamościa. Na składowisku w m. Błonie gmina Szczebrzeszyn gromadzone są odpady z: miasta i gminy Szczebrzeszyn i gminy Sułów oraz część z miasta i gminy Zwierzyniec. Na składowisku w Grabowcu gromadzone są odpady z gminy Grabowiec. Na składowisku w m. Grabnik gm. Krasnobród gromadzone są odpady z miasta i gminy Krasnobród oraz gminy Adamów.
Części odpadów z miasta i gminy Zwierzyniec deponowana jest na składowisku w m. Korczów, gm. Biłograj. Gmina Radecznica korzysta ze składowisk w m. Raxxxxxxx, xx. Xxxxxxx, oraz składowiska w m. Korczów, gm. Biłgoraj. Odpady z gminy Komarów Osada deponowane są na składowisku w m. Klątwy, gm. Tyszowce.
Mocne strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- w każdej gminie istnieje system zbierania odpadów,
- uregulowany status gminnych składowisk odpadów,
- wymagana modernizacja składowisk w m. Błonie gm. Szczebrzeszyn i m. Grabnik gm.
Krasnobród,
- likwidacja (w 2000r) mogilnika w Niedzieliskach, gm. Szczebrzeszyn,
- istnienie coraz większej ilości punktów skupu odpadów, zwłaszcza złomu,
- istnienie na terenie Powiatu zakładów zbierających odpady niebezpieczne,
- planowane uruchomienie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w 2004/2005 r.,
- istnienie na terenie Powiatu Grodzkiego Spalarni Odpadów Medycznych,
Słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- brak selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich gminach,
- brak selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych,
- niewielki odzysk odpadów komunalnych,
- brak instalacji, innych niż składowiska odpadów, do unieszkodliwiania odpadów,
- unieszkodliwianie odpadów jedynie poprzez ich składowanie,
- niewystarczająca sieć kanalizacyjna na terenie Powiatu,
- zły stan gospodarki wodno – ściekowej na terenie Powiatu, mała liczba oczyszczalni ścieków komunalnych.
Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym
Na podstawie uzyskanych danych z wyżej wymienionych źródeł określono, że w roku 2002r. w powiecie zamojskim wytworzono 136 889,12 Mg odpadów z sektora gospodarczego (w tym 91,1 Mg odpadów niebezpiecznych), z czego tymczasowo składowano 315,93 Mg, odzyskano 135 710,06 Mg, unieszkodliwiono poza składowaniem 247,16 Mg, a składowano na składowiskach komunalnych 615,98 Mg.
Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Prognozę zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów w przyszłości oparto głównie na wskaźnikach emisji odpadów przyjętych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, których trendy wynikają głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo – społecznego.
55
xxx.Xx
49,7 50,6
51,4 52,3
50
47,0 47,9 48,8
44,2 45,0
46,0
45
41,7 42,5 43,4
4037,4 38,4
39,5 40,2 40,9
35
30
25
20
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Rys. 3 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie zamojskim
Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie powiatu zamojskiego.
Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007
- ukształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkańców,
- objecie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu zamojskiego,
- skierowanie w roku 2007 na składowiska do 62,4% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury – 48,0%,
- opakowania ze szkła – 40,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych – 25,0%,
- opakowania metalowe – 40,0%,
- opakowania wielomateriałowe - 25,0%,
- odpady wielkogabarytowe- 21,21%,
- odpady budowlane – 25,55%,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 18,18%,
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 50,10% wytworzonych odpadów komunalnych.
Cele długoterminowe na lata 2008 – 2020
- skierowanie w roku 2020 na składowiska nie więcej niż 18,42% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ,
- osiągnięcie w roku 2020 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury - 60,0%,
- opakowania ze szkła - 55,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych - 40,0%,
- opakowania metalowe - 55,0%,
- opakowania wielomateriałowe - 40,0%,
- odpady wielkogabarytowe – 83,27%,
- odpady budowlane – 62,47%,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 84,85%,
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 19,02 % wszystkich odpadów komunalnych.
Kierunki działań
- podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów,
- wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładu zagospodarowania odpadów (sortownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej),
- wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych,
- redukcja zawartości składników biodegradowalnych w odpadach kierowanych na składowiska,
- modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych,
- utrzymanie przez gminy kontroli nad gminnymi składowiskami odpadów komunalnych do czasu ich wyeksploatowania,
- zamykanie, rekultywacja lub modernizacja gminnych składowisk odpadów komunalnych po ich wyeksploatowaniu.
Cele i kierunki w zakresie gospodarki odpadami z sektora przemysłowego
Cele na lata 2003 – 2020
- zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów,
- bezpieczne dla środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających PCB,
- eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Kierunki działań w celu osiągnięcia założonych celów
- systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji,
- stymulowanie podmiotów gospodarczych, wytwarzających odpady przemysłowe, do zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego wykorzystania odpadów,
- dekontaminacja i unieszkodliwienie urządzeń zawierających PCB oraz likwidacja PCB,
- organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM).
Organizacja gospodarki odpadami na terenie powiatu zamojskiego
Docelowym rozwiązaniem gospodarki odpadami na terenie powiatu zamojskiego jest skupienie gmin w Powiecie wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
Planowana jest lokalizacja ZZO na terenie Powiatu Grodzkiego Zamość. Charakterystykę rozwiązań ZZO przedstawiono w oparciu o „Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Grodzkiego Zamość”.
W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami nie podjęto decyzji o lokalizacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów w powiecie zamojskim.
Jako optymalne rozwiązanie planowana jest lokalizacja ZZO na terenie Powiatu Grodzkiego, przy istniejącej oczyszczalni ścieków w Zamościu (w powiązaniu technologicznym z oczyszczalnią).
Za utworzeniem Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Zamościu przemawiają:
- dysponowanie powierzchnią ok. 2 ha,
- pełne uzbrojenie techniczne terenu,
- możliwość wykorzystania już istniejących a nie w pełni wykorzystanych urządzeń i mocy oczyszczalni (mniejsze koszty inwestycyjne),
- zminimalizowanie kosztów transportu odpadów do przewozu odpadów balastowych do deponowania na składowisku,
- poza utylizacją odpadów produkcja biogazu z możliwością jego wykorzystania do produkcji energii,
- możliwość etapowania inwestycji i rozwoju ZZO.
O przyjętej lokalizacji i technologii ZZO decydować będą władze powiatu zamojskiego i powiatu grodzkiego oraz poszczególnych Gmin, w porozumieniu z władzami wojewódzkimi.
Lokalizacja ZZO winna być zgodna z zasadą „bliskości”, według ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z 2001r.). W zasięgu obszaru należącego do ZZO, niezależnie od jego lokalizacji występują większe odległości, niż optymalne 30 km, pomiędzy planowanym ZZO a skrajnie położonymi miejscami w Powiecie. Przyjęto, że optymalna odległość ZZO od centrum gminy, liczona wzdłuż dróg, nie powinna być większa niż 30 km. W przypadku konieczności dowozu odpadów (lub surowców) z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji przeładunkowych lub Wiejskich Punktów Gromadzenia Odpadów (WPGO).
Zakłada się, że ZZO będzie obsługiwać miasto Zamość oraz Gminy należące do powiatu zamojskiego. Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) winien być wyposażony w:
- w linie do segregacji odpadów,
- urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej,
- urządzenia do konfekcjonowania surowców,
- instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych,
- stanowiska demontażu odpadów wielkogabarytowych,
- pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- składowisko odpadów,
- zakład zagospodarowania odpadów budowlanych usytuowany w pobliżu lub na terenie składowiska odpadów komunalnych.
W 2002 r. na terenie oczyszczalni w powiecie zamojskim zostało wytworzonych 466,6 Mg osadów ściekowych. Odpady biodegradowalne na terenach wiejskich są zagospodarowywane we własnym zakresie, natomiast odpady z terenów miast jako odpady zmieszane są deponowane na składowiskach odpadów.
W związku z funkcjonowaniem przy ZZO sortowni odpadów, na obszarze wszystkich Gmin Powiatu winna odbywać się zbiórka selektywna odpadów, które następnie powinny trafiać do sortowni odpadów w Zamościu.
Zebrane selektywnie odpady komunalne poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku. Pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach.
Na terenach wiejskich oraz miejskich, z zabudową jednorodzinną, preferowane będzie kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie.
Zebrane odpady zmieszane będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku odpady kierowane będą na najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko obsługujące ZZO. Pojemność składowisk powiatu zamojskiego
Aktualnie pojemność składowisk powiatu zamojskiego wynosi 1 239 477 m3. Lokalizacja ZZO nie jest rozstrzygnięta. Brane są pod uwagę: Zamość i Dębowiec w gminie Skierbieszów.
Szacunkową ilość odpadów komunalnych skierowanych do składowania lub wykorzystania energetycznego do 2020 r. określono na 482 790 Mg. Oznacza to, że niezbędna pojemność składowisk przy wykorzystaniu spychaczy gąsienicowych do ubijania odpadów powinna wynosić 652 210 m3, natomiast przy korzystaniu z kompaktorów 567 720 m3. Po uwzględnieniu aktualnego zapełnienia składowisk, pojemność składowisk do wykorzystania wynosi do 2020 r. 440 704,5 m3. Jak wynika z analizy, aktualna pojemność składowisk do wykorzystania jest niższa niż niezbędna pojemność składowisk od 2020 r. Ponadto na składowisku w Dębowcu deponowane są także odpady z Powiatu Grodzkiego Zamość. W związku z tym, w przyszłości zajdzie konieczność budowy nowego składowiska odpadów komunalnych przy ZZO lub rozbudowy istniejącego. Obecnie będzie budowana nowa niecka przy składowisku odpadów w Dębowcu.
Brakująca pojemność niezbędna do deponowania odpadów do 2020 r. wynosi przy wykorzystaniu spychaczy gąsienicowych do ubijania odpadów 211 505,5 m3, oraz wykorzystaniu kompaktorów do ubijania odpadów 127 015,5 m3 (uwzględniając jedynie odpady z powiatu zamojskiego).
Niezbędne koszty związane z realizacją przedsięwzięć w gospodarce odpadami komunalnymi w powiecie zamojskim
Wprowadzanie w życie przyjętego planu gospodarki odpadami w sektorze komunalnym wiązać się będzie z koniecznością ponoszenia kosztów niezbędnych do realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych związanych ze zbieraniem, transportem, segregacją, odzyskiem
i unieszkodliwianiem odpadów, z budową zakładu zagospodarowania odpadów (ZZO), wraz z całą jego infrastrukturą oraz będzie wiązać się z likwidacją oraz rekultywacją gminnych składowisk komunalnych.
Koszty realizacji założonych działań zostały przedstawiono w oparciu o dane z Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego.
Koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne podano wraz z harmonogramem działań:
- krótkoterminowych (lata 2004 – 2007),
- długoterminowych (lata 2008 – 2020).
W poniższej tabeli przedstawiono ogólny koszt inwestycyjny zadań w gospodarce odpadami komunalnymi w powiecie zamojskim. Z Zakładu Zagospodarowania Odpadów będzie również korzystał Powiat Grodzki Zamość. Koszty oszacowano w oparciu o ogólny koszt inwestycyjny zadań w gospodarce odpadami komunalnymi w województwie lubelskim do roku 2020 oraz w latach 2003 – 2006 (Plan Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego). Większość zadań w Planie Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego podano bez precyzowania podziału nakładów inwestycyjnych na poszczególne powiaty.
Procentowy udział kosztów realizacji inwestycji dla gmin powiatu zamojskiego i dla Powiatu Grodzkiego Zamość w realizacji ZZO zostanie określony na podstawie porozumienia.
Szacunkowy harmonogram i koszt inwestycji przewidzianych do roku 2020 w powiecie zamojskim (tys. zł)
Zadanie | Lata realizacji | |
2004 - 2010 | 2011 - 2020 | |
Koszt ogólny | Koszt ogólny | |
Budowa sortowni wraz z linią technologiczną prasowania i belowania odpadów (lata realizacji 2004 – 2005) | 2 500 | |
Budowa linii technologicznej przygotowania zawiesiny biofrakcji odpadów komunalnych (lata realizacji 2004 – 2005) | 12 000 | |
Infrastruktura przystosowująca ZZO do połączenia technologicznego z oczyszczalnią ścieków (lata realizacji 2004 – 2005) | 4 500 | |
Budowa niecki składowiska (lata realizacji 2011 – 2014) | 2 500 | |
Budowa Punktów Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (PZON) | 416 | |
Budowa zakładów unieszkodliwiania odpadów budowlanych | 4 015 | |
Zakup Mobilnych Punktów Zbiórki odpadów niebezpiecznych | 17 | |
Zakup pojemników do zbiórki selektywnej | 1 012 | 296 |
Zakup pojemników do odpadów organicznych | 972 | 1 527 |
Zakup pojemników na odpady niebezpieczne | 343 | 208 |
Rekultywacja składowisk | 375 | 3 333 |
Razem | 21 702 | 12 312 |
Szczegółowe koszty inwestycyjne przedstawione zostaną w studium wykonalności.
1. Wprowadzenie.
Plan Gospodarki Odpadami dla powiatu zamojskiego powstał jako realizacja ustawy z dnia 27. 04. 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późniejszymi zmianami), która w rozdziale 3, Art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym.
Niniejszy dokument uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu gospodarki odpadami oraz wytyczne dokumentów nadrzędnych, czyli Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159) i Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego.
Treść Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu xxxxxxxxxxx xxxxxxxxxx zapisy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 66, poz. 620).
W opracowaniu przedstawiono:
- opis stanu środowiska,
- infrastrukturę techniczną i gospodarkę Powiatu,
- bilanse wytwarzanych poszczególnych rodzajów odpadów,
- istniejący system zbierania, gromadzenia, odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- obiekty do unieszkodliwiania odpadów,
- prognozę zmian w sektorze komunalnym i przemysłowym,
- założenia i cele dla przyszłego systemu gospodarki odpadami w perspektywie krótkoterminowej (2004 – 2007) i długoterminowej (2008 – 2020),
- organizację i zasady monitoringu realizacji Planu Gospodarki odpadami,
- koszt realizacji planu gospodarki odpadami w latach 2004 – 2020,
- prognozę oddziaływania Planu na środowisko,
- mapy przedstawiające istniejące i projektowane obiekty związane z gospodarką odpadami, w skali 1 : 100 000.
Materiały źródłowe dla opracowania uzyskano z/ze:
- Starostwa Powiatowego w Zamościu,
- Urzędów Miasta i Gminy w: Zwierzyńcu, Szczebrzeszynie i Krasnobrodzie,
- Urzędów Gmin w: Adamowie, Komarowie Osadzie, Miączynie, Radecznicy, Skierbieszowie, Sułowie, Grabowcu, Łabuniach, Nieliszu Sitnie, Starym Zamościu oraz Urzędu Gminy w Zamościu,
- Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego,
- Departamentu Rozwoju Wsi i Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego,
- zakładów gospodarki komunalnej, zakładów usługowych i przemysłowych,
- Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego za rok 2002 r.,
- Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Lublinie - wybrane dane o powiatach i gminach województwa lubelskiego w 2001 r.
1.1. Cel opracowania
Celem opracowania jest sformułowanie strategii rozwoju gospodarki odpadami - jako elementu ekorozwoju Powiatu Zamojskiego oraz wytyczenie programu działań na najbliższe lata. Cele te zrealizowano poprzez: określenie aktualnych i prognozowanych parametrów powstawania odpadów, określenie uwarunkowań społeczno - gospodarczych i środowiskowych postępowania z odpadami. Praca stanowić będzie podstawę planowania gospodarki odpadami w powiecie zamojskim.
Przedstawione dane charakteryzują skalę zagrożenia i uciążliwość dla środowiska odpadów, oraz przedsięwzięcia w zakresie przeciwdziałania tej uciążliwości. Uciążliwość odpadów dla środowiska przejawia się przede wszystkim zanieczyszczeniem wody i gleb, skażeniem powietrza,
niszczeniem walorów estetycznych i krajobrazowych, wyłączeniem z użytkowania terenów rolnych i leśnych zajmowanych pod ich składowanie.
Odpady i związane z nimi zagrożenia stanowią obecnie jeden z największych problemów w dziedzinie ochrony środowiska.
Zwiększająca się masa odpadów w wyniku działalności gospodarczej i bytowej człowieka, przy niedoskonałych rozwiązaniach organizacyjno – technicznych i prawnych gospodarki odpadami powoduje negatywny wpływ na środowisko. Składowanie odpadów na powierzchni ziemi, w sposób niekontrolowany, to degradacja powierzchni ziemi, zła jakość wód podziemnych
i powierzchniowych oraz zanieczyszczenie atmosfery.
Odpad to, zgodnie z definicją z Ustawy o odpadach, każda substancja lub przedmiot należący do jednej z kategorii, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia jest zobowiązany.
Ze względu na źródło pochodzenia odpadów, zasadniczo wyodrębnia się dwie podstawowe
grupy:
- odpady przemysłowe, powstające w wyniku działalności gospodarczej,
- odpady komunalne, powstające w wyniku bytowania człowieka.
Ustawa o odpadach wyraźnie określa również zasady postępowania z odpadami, które to zasady można scharakteryzować następująco:
- zapobieganie i minimalizacja powstawania odpadów,
- poddanie odzyskowi odpadów, których powstawania w danych warunkach techniczno – ekonomicznych nie da się uniknąć,
- unieszkodliwianie odpadów,
- bezpieczne dla zdrowia ludzkiego i środowiska składowanie odpadów, których nie da się – z uwagi na warunki techniczno -ekonomiczne – poddać odzyskowi bądź unieszkodliwieniu. Starostwo Powiatowe w Zamościu, aby wypełnić ustawowy obowiązek, zleciło wykonanie
Planu Gospodarki Odpadami dla powiatu zamojskiego, który ma stanowić bazę danych oraz ma służyć podejmowaniu działalności zgodnie z zasadą:
- zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości oraz negatywnego oddziaływania na środowisko,
- zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska odzysku, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu,
- zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów, których powstawaniu nie udało się zapobiec lub których nie udało się poddać odzyskowi,
- stworzenia zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji oraz urządzeń do odzysku
i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska.
Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007
- ukształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkańców,
- objecie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu zamojskiego,
- skierowanie w roku 2007 na składowiska do 62,4% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
• opakowania z papieru i tektury – 48,0%,
• opakowania ze szkła – 40,0%,
• opakowania z tworzyw sztucznych – 25,0%,
• opakowania metalowe – 40,0%,
• opakowania wielomateriałowe- 25,0%,
• odpady wielkogabarytowe- 21,21%,
• odpady budowlane – 25,55%,
• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 18,18%,
• deponowanie na składowiskach nie więcej niż 53,10% wytworzonych odpadów komunalnych.
Cele długoterminowe na lata 2008 – 2020
- skierowanie w roku 2020 na składowiska nie więcej niż 18,42% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- osiągnięcie w roku 2020 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
• opakowania z papieru i tektury - 60,0%,
• opakowania ze szkła - 55,0%,
• opakowania z tworzyw sztucznych - 40,0%,
• opakowania metalowe - 55,0%,
• opakowania wielomateriałowe - 40,0%,
• odpady wielkogabarytowe – 83,27%,
• odpady budowlane – 62,47%,
• odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 84,85%,
• deponowanie na składowiskach nie więcej niż 19,02% wszystkich odpadów komunalnych.
1.2. Pojęcia związane z gospodarką odpadami, zgodnie z ustawą o odpadach.
Odpady – definicja cytowana powyżej.
Gospodarowanie odpadami – rozumie się przez to, zbieranie, transport, odzysk
i unieszkodliwianie odpadów, w tym również nadzór nad takimi działaniami oraz nad miejscami unieszkodliwiania odpadów.
Magazynowanie odpadów – rozumie się przez to, czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Odpady komunalne – rozumie się przez to, odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady medyczne – rozumie się przez to, odpady powstające w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Wytwórca odpadów – rozumie się przez to każdego, którego działalność lub bytowanie powoduje powstawanie odpadów, oraz każdego, kto przeprowadza wstępne przetwarzanie,
mieszanie lub inne działania powodujące zmianę charakteru lub składu tych odpadów.
Termiczne przekształcanie odpadów – rozumie się przez to, procesy utleniania odpadów, w tym spalania, zdegazowywania, lub rozkładu odpadów, w tym rozkładu pirolitycznego, prowadzone w przeznaczonych do tego instalacjach lub urządzeniach na zasadach określonych w przepisach szczegółowych.
Recykling – rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym lub o innym przeznaczeniu, w tym też recykling organiczny, z wyjątkiem odzysku energii.
Odzysk – rozumie się przez to wszelkie działania, nie stwarzające zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania, określone w załączniku nr 5 do Ustawy o odpadach.
Odzysk energii – rozumie się przez to, termiczne przekształcanie odpadów w celu odzyskania energii.
Składowisko odpadów - rozumie się przez to, obiekt budowlany przeznaczony do składowania odpadów.
2. Wymagania prawne dotyczące planu gospodarki odpadami
Postępowanie z odpadami regulują następujące podstawowe akty prawne:
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz.627).
• Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628 z póżn. zm.).
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63, poz. 638).
• Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz.U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 100, poz. 1085).
• Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. Nr 132, poz. 622 z późn. zm.).
W ustawie Prawo ochrony środowiska (tytuł I, dział III, art. 5 - 11) wprowadzono następujące zasady ogólne, istotne z punktu widzenia gospodarki odpadami:
1. Zasadę zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości: ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna być realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów.
2. Zasadę zapobiegania: ten, kto podejmuje działalność mogącą negatywnie oddziaływać na środowisko jest zobowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu.
3. Zasadę przezorności: kto podejmuje działalność, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąć wszelkie możliwe środki zapobiegawcze.
4. Zasadę „zanieczyszczający płaci”: kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia; kto może spowodować ponadnormatywne zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.
5. Zasadę dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie.
6. Zasadę uwzględniania wymagań ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przy opracowywaniu polityki, strategii, planów i programów.
7. Zasadę, że każdy obywatel w przypadkach określonych w ustawie ma prawo do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu rozwoju i restrukturyzacji oraz projektu studium i planu zagospodarowania przestrzennego.
8. Zasadę, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska jest nieważna.
Ustawa o odpadach określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności określa zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa ta mówi x.xx. (art. 5), że każdy podejmujący działania powodujące lub mogące powodować powstawanie odpadów, powinien takie działania planować, projektować i prowadzić, tak aby:
1. zapobiegać powstawaniu odpadów lub ograniczać ilość odpadów i ich negatywne oddziaływanie na środowisko przy wytwarzaniu produktów, podczas i po zakończeniu ich użytkowania,
2. zapewniać zgodny z zasadami ochrony środowiska odzysk, jeżeli nie udało się zapobiec ich powstaniu,
3. zapewniać zgodne z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwianie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec, lub których nie udało się poddać odzyskowi.
Ponadto, w ustawie sformułowano następujące zasady (Rozdział 2):
1. Zasadę bliskości, która mówi, że odpady powinny być w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwieniu w miejscu ich powstawania; jeśli nie jest to możliwe, to uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny być przekazane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostać poddane odzyskowi lub unieszkodliwieniu.
2. Zasadę rozszerzonej odpowiedzialności producenta stanowiącą, że producent jest nie tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również za odpady powstające w trakcie użytkowania, jak i po zużyciu wytworzonych przez niego produktów. Jedną z konsekwencji tej zasady jest odpowiednie projektowanie wyrobów.
Z kolei w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określono zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także, warunki udzielania zezwoleń podmiotom świadczącym usługi w zakresie objętym regulacją ustawy. Zmiany dotyczące omawianej ustawy wynikające z ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 z późn. zm.) w sposób istotny zmieniły jej dotychczasową treść.
Ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych, określa wymagania, jakim muszą odpowiadać opakowania ze względu na zasady ochrony środowiska oraz sposoby postępowania z opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, zapewniające ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska, zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.
Ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej, określa obowiązki importerów oraz wytwórców produktów, związane z wprowadzaniem na rynek krajowy produktów w opakowaniach oraz określa zasady ustalania i pobierania opłaty produktowej i opłaty depozytowej.
Zgodnie z ustawą o odpadach, zarządzanie gospodarką odpadami powinno być prowadzone w oparciu o plan gospodarki odpadami, ujmujący wszystkie rodzaje odpadów.
Przepisy ustaw: o odpadach oraz Prawo ochrony środowiska są zgodne z prawem Unii Europejskiej, co do ogólnych celów i ich hierarchii (prewencja, odzysk, unieszkodliwianie), a także podstawowych pojęć.
Gospodarowanie odpadami zostało oparte na obowiązujących w UE zasadach prewencji oraz obciążenia wytwarzającego (zanieczyszczający płaci). Wymienione powyżej dwie ustawy obejmują zagadnienia będące przedmiotem następujących dyrektyw Rady: 75/442/EWG
o odpadach (ramowa), 91/689/WE o odpadach niebezpiecznych, 94/62/WE o opakowaniach i odpadach z xxxxxxxx, 00/000/XX o starych spalarniach odpadów komunalnych, 94/67/WE
o spalarniach odpadów niebezpiecznych, 99/31/WE o składowaniu odpadów, oraz rozporządzenie Rady 259/93/EWG w sprawie transgranicznego przesyłania odpadów.
Zarówno cele założone w „II Polityce ekologicznej państwa” (MŚ, 2000), jak i zasady postępowania z odpadami określone w ustawie o odpadach, stanowią podstawę do sformułowania zadań w Planie Gospodarki Odpadami dla powiatu zamojskiego.
Przyjęty cel nadrzędny polityki ekologicznej państwa ma być realizowany zgodnie z:
• zasadą zrównoważonego rozwoju (pkt 12) - rozumianą jako równorzędne traktowanie racji społecznych, ekonomicznych i ekologicznych, czyli integrowania zagadnień ochrony środowiska z polityką w poszczególnych dziedzinach gospodarki;
• zasadą przezorności (pkt 13), która przewiduje rozwiązanie pojawiających się problemów już wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo (po ,,bezpiecznej stronie”), a nie dopiero wtedy, gdy istnieje pełne tego naukowe potwierdzenie;
• zasadą wysokiego poziomu ochrony środowiska (pkt 13), która zakłada, że stosowanie zasady prewencji i przezorności powinno być ukierunkowane na wysoki i bezpieczny dla zdrowia ludzkiego poziom ochrony środowiska;
• zasadą integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi (pkt 14), która wynika z konstytucyjnej zasady zintegrowanego rozwoju i skutkuje zasadami prewencji (w tym ideą likwidacji zanieczyszczeń u źródła), przezorności i wysokiego poziomu ochrony środowiska;
• zasadą równego dostępu do środowiska przyrodniczego (pkt 15) - traktowaną w następujących kategoriach:
- sprawiedliwości międzypokoleniowej,
- sprawiedliwości międzyregionalnej i międzygrupowej,
- równoważenia szans pomiędzy człowiekiem a przyrodą,
• zasadą regionalizacji (pkt 16) - oznaczającą, przy konstruowaniu i stosowaniu narzędzi polityki ekologicznej, x.xx.: rozszerzenie uprawnień dla samorządu terytorialnego
i wojewodów lub regionalizowanie ogólnokrajowych narzędzi polityki ekologicznej;
• zasadą uspołeczniania (pkt 17) – realizowaną przez stworzenie instytucjonalnych, prawnych i materialnych warunków do udziału obywateli, grup społecznych i organizacji pozarządowych w procesie kształtowania modelu zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej, rozbudzania świadomości i wrażliwości ekologicznej oraz kształtowania nowej etyki zachowań wobec środowiska;
• zasadą ,,zanieczyszczający płaci” (pkt 18) – oznaczającą złożenie pełnej odpowiedzialności, w tym materialnej, za skutki zanieczyszczania i stwarzania innych zagrożeń dla środowiska na sprawcę, tj. na jednostki użytkujące zasoby środowiska;
• zasadą prewencji (pkt 19), która zakłada, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom dla środowiska powinno być podejmowane na etapie planowania i realizacji przedsięwzięć w oparciu o posiadaną wiedzę, wdrożone procedury ocen oddziaływania na środowisko oraz monitorowanie prowadzonych przedsięwzięć;
• zasadą stosowania najlepszych dostępnych technik (BAT) (pkt 20), w tym najlepszych, dostępnych technologii uzasadnionych ekonomiczne (zasada BAT NEEC);
• zasadą subsydialności (pkt 21) – oznaczającą stopniowe przekazywanie części kompetencji i uprawnień decyzyjnych dotyczących ochrony środowiska na właściwy szczebel regionalny lub lokalny;
• zasadą klauzul zabezpieczających (pkt 22) - umożliwiającą stosowanie w uzasadnionych przypadkach ostrzejszych środków w porównaniu z wymaganiami prawa ekologicznego;
• zasadą skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej przedsięwzięć ochrony środowiska (pkt 23) – mającą zastosowanie do wyboru planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska, a następnie, w trakcie i po zakończeniu ich realizacji – do oceny osiągniętych wyników.
Do głównych priorytetów krótkookresowych i średniookresowych określonych w II Polityce Ekologicznej Państwa należą:
• ostateczne dostosowanie polskiego prawa do regulacji prawnych Unii Europejskiej;
• przygotowanie strategii gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;
• opracowanie planów gospodarowania odpadami na szczeblu krajowym, regionalnym
i lokalnym oraz we współpracy z innymi krajami, z wydzieleniem planów gospodarowania odpadami niebezpiecznymi (w tym wybranymi rodzajami odpadów) i odpadami
z opakowań;
• przygotowanie programów likwidacji specyficznych odpadów niebezpiecznych oraz przyspieszenie realizacji programu likwidacji mogilników;
• tworzenie nowych struktur organizacyjnych i systemów dla udzielania pozwoleń, prowadzenia kontroli, identyfikacji i rejestracji odpadów oraz zakładów przeróbki odpadów;
• opracowanie koncepcji budowy zintegrowanej sieci zakładów gospodarowania odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych;
• identyfikacja zagrożeń i rozszerzenie zakresu prac na rzecz likwidacji starych składowisk odpadów, modernizacji składowisk eksploatowanych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych;
• zmniejszenie do minimum przemieszczania odpadów, zgodnie ze wspólnotowymi zasadami bliskości i samowystarczalności;
• ograniczenie ilości odpadów składowanych na wysypiskach;
• wdrożenie w całym kraju systemów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych;
• wprowadzenie systemów ewidencji zakładów posiadających rocznie ponad 500 litrów olejów odpadowych;
• tworzenie rynków zbytu dla materiałów z odzysku;
• opracowanie i stopniowe wdrażanie narodowej strategii redukcji ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, z uwzględnieniem Dyrektywy rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów;
• wdrożenie skutecznego systemu kontroli i nadzoru nad gospodarowaniem odpadami, w tym prowadzenie monitoringu.
Powiatowy plan gospodarki odpadami określa (art. 14.1 ustawy o odpadach):
1. aktualny stan gospodarki odpadami,
2. prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami,
3. działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami,
4. instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów,
5. system monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów. Oraz w szczególności (art. 15.3):
1. rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania,
2. rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie,
3. działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska,
4. projektowany system gospodarowania odpadami.
Zgodnie z art. 15.7 ustawy o odpadach plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na terenie danej jednostki administracyjnej oraz przywożonych na jej teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory.
Plan powiatowy powinien uwzględniać zapisy Krajowego Planu Gospodarki Odpadami oraz Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego.
Zgodnie z zapisem art. 14.7 ustawy o odpadach projekty planu powiatowego podlegają zaopiniowaniu przez Zarząd Powiatu, Zarząd Województwa oraz przez Wójtów i Burmistrzów Gmin i Miast z terenu powiatu. Powyższe organy udzielają opinii dotyczących PGO w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia otrzymania projektu. Nie udzielenie opinii w tym terminie uznaje się za opinię pozytywną (art. 14.8).
Sprawozdania z realizacji planu gospodarki powiatu odpadami składane są co 2 lata radzie powiatu (art. 14.13), natomiast ich aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata (art. 14.14 ustawy o odpadach). Odpowiedzialny za aktualizację jest zarząd powiatu.
3. Założenia i dane podstawowe
3.1 Podział administracyjny i lokalizacja
Ostatnia reforma administracyjna kraju dokonała podziału władzy na Zamojszczyźnie.
Miasto Zamość otrzymało status powiatu grodzkiego, autonomicznego, z własną Radą
i Prezydentem, zaś 15 gmin utworzyło powiat zamojski, którym zarządza Starosta. Te zmiany nie wpłynęły jednak zasadniczo na rolę, jaką miasto pełni w regionie. Zamość nadal jest ważnym ośrodkiem administracyjnym (siedziba Starostwa oraz filii Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie), kulturowym, komunikacyjnym, handlowym, naukowym, turystycznym i religijnym (Kuria Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej).
Powiat zamojski wchodzi w skład województwa lubelskiego. Graniczy
z powiatami: biłgorajskim, chełmskim, hrubieszowskim, krasnostawskim, tomaszowskim, oraz leżącym w jego centrum, zamojskim grodzkim.
Pod względem powierzchni zajmuje w województwie drugie miejsce, po bialskim. Przez powiat prowadzą międzynarodowe szlaki komunikacyjne, łączące środkową część kraju z polsko- ukraińskimi przejściami granicznymi w Hrebennem i Zosinie. Najważniejszymi z nich są: droga krajowa biegnąca z Warszawy przez Lublin i Zamość do Lwowa oraz linie kolejowe -Warszawa- Rawa Ruska i Linia Hutniczo-Siarkowa (szerokotorowa) prowadząca z Europy Wschodniej do Tarnobrzega i na Górny Śląsk. Odległość z Zamościa do Hrebennego wynosi 59 km, a do Zosina - 69 km.
Powiat zamojski jest położony na granicy trzech regionów geograficznych: Wyżyny Lubelskiej, Wyżyny Zachodniowołyńskiej oraz Roztocza. Ich odmienność i specyfika sprawiają, że na stosunkowo niewielkim obszarze znajdują się urozmaicone formy krajobrazowe i przyrodnicze. Północno-wschodnia część terenu powiatu leży na Wyżynie Lubelskiej, obejmując swymi granicami malownicze wzniesienia Działów Grabowieckich oraz rozległe obniżenie Padołu Zamojskiego.
Przechodzą one ku południu w monotonne wzgórza Grzędy Sokalskiej (Wyżyna Zachodniowołyńska), a ku południowemu zachodowi w silnie pofałdowane Roztocze (Środkowe i Zachodnie). Wysokość bezwzględna pagórków przekracza 340 m. n.p.m. (Wapielnia, Dąbrowa), zaś względna poszczególnych wzniesień w stosunku do przełomowych dolin sięga 100 metrów.
Wzdłuż Roztocza przebiega dział wodny pomiędzy dopływami Wieprza, Sanu i Bugu. Największą rzeką regionu jest Wieprz, mający swe źródła w Jeziorze Wieprzowym i uchodzący do Wisły koło Dęblina. Roztocze Środkowe porastają lasy, które są przedłużeniem Puszczy Solskiej i Lasów Janowskich.
Tab. 3.1 Powierzchnia, liczba miejscowości, liczba sołectw i lokalizacja gmin
Gmina/miasto | Powierzchnia w km2 | Liczba miejscowości | Liczba sołectw | Lokalizacja |
Powiat Zamojski | 1 872,3 | 312 | 308 | Położony w południowej części województwa. |
Miasto i Gmina Krasnobród | 124,9 | 16 | 16 | Położone w południowej części Powiatu, na Roztoczu Środkowym |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 123,2 | 16 | 16 | Położone w środkowo-zachodniej części Powiatu, |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 156,8 | 14 | 10 | Położone w południowo -zachodniej części Powiatu, na Roztoczu Środkowym |
Gmina/miasto | Powierzchnia w km2 | Liczba miejscowości | Liczba sołectw | Lokalizacja |
Gmina Adamów | 110,6 | 16 | 18 | Położona w środkowo-południowej części Powiatu, na Roztoczu Środkowym |
Gmina Grabowiec | 128,9 | 26 | 24 | Położona w północno – wschodniej części Powiatu, na Działach Grabowieckich |
Gmina Komarów – Osada | 122,8 | 27 | 26 | Położona w południowo-wschodniej części Powiatu, na Grzędzie Sokalskiej i Padole Zamojskim |
Gmina Łabunie | 87,5 | 13 | 13 | Położona w środkowej części Powiatu, przy xxxxx xxxxxxxx Xx 00 |
Xxxxx Xxxxxxx | 155,9 | 27 | 21 | Położona we wschodniej części Powiatu, |
Gmina Nielisz | 113,2 | 24 | 25 | Położona w południowo-zachodniej części Powiatu, na terenie Padołu Zamojskiego, nad rzekami Wieprz i Por |
Gmina Radecznica | 109,8 | 19 | 19 | Położona w zachodniej części Powiatu, na pograniczu Roztocza Zachodniego i Padołu Zamojskiego |
Gmina Sitno | 112,1 | 18 | 20 | Położona w środkowo-wschodniej części Powiatu, na terenie Padołu Zamojskiego |
Gmina Skierbieszów | 139,2 | 30 | 30 | Położona w północnej części Powiatu, na terenie Działów Grabowieckich |
Gmina Stary Zamość | 97,2 | 14 | 19 | Położona w północnej części Powiatu, na terenie Xxxxxx Xxxxxxxxxxx |
Xxxxx Xxxxx | 93,5 | 15 | 16 | Położona w północno-zachodniej części Powiatu, na terenie Padołu Zamojskiego |
Gmina Zamość | 197,0 | 36 | 35 | Położona w środkowej części Powiatu, na terenie Padołu Zamojskiego |
3.2 Ludność.
Tab. 3.2 Liczba ludności w powiecie zamojskim oraz poszczególnych gminach w 2001 r. wg danych Woj. Urzędu Statystycznego w Lublinie
Jednostka administracyjna | % ludności w powiecie | Liczba ludności |
Powiat Zamojski | 100 | 111 993 |
Miasto i Gmina Krasnobród | 6,52 % | 7297 |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 11,01 % | 12332 |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 6,71 % | 7514 |
Gmina Adamów | 4,72 % | 5284 |
Gmina Grabowiec | 4,40 % | 4924 |
Jednostka administracyjna | % ludności w powiecie | Liczba ludności |
Gmina Komarów – Osada | 4,99 % | 5594 |
Gmina Łabunie | 5,72 % | 6409 |
Gmina Miączyn | 5,90 % | 6605 |
Gmina Nielisz | 5,63 % | 6307 |
Gmina Radecznica | 6,05 % | 6776 |
Gmina Sitno | 6,12 % | 6850 |
Gmina Skierbieszów | 5,14 % | 5755 |
Gmina Stary Zamość | 5,04 % | 0000 |
Xxxxx Xxxxx | 4,81 % | 5390 |
Gmina Zamość | 17,25 % | 19317 |
Ludność powiatu zamojskiego (rocznik statystyczny 2002r.)
W powiecie zamojskim 89% ludności mieszka na wsi. Gęstość zaludnienia- 60 osób na km2. Struktura wiekowa:
- w wieku przedprodukcyjnym - 25,24%,
- w wieku produkcyjnym - 54,79%,
- w wieku poprodukcyjnym - 19,96%, Liczba kobiet na 100 mężczyzn - 103,3.
Pod względem liczby ludności powiat zamojski zajmuje 4 miejsce w stosunku do liczby ludności innych powiatów na tle województwa, co stanowi 5,03% liczby ludności w województwie (2 227 574). Największe zaludnienie notuje się w gminie Zamość - 19 317 osób.
Pod względem liczby ludności na 1 km2, powiat zamojski, przy liczbie 60 osób zajmuje
12 miejsce w stosunku do innych powiatów na tle województwa. Wskaźnik zaludnienia w województwie wynosi 89 osób na 1 km2.
3.3 Infrastruktura techniczna i gospodarka powiatu
Powiat zamojski obejmuje 15 gmin, w tym 3 miejskie. Zajmuje powierzchnię 1872,27 km2 (13 miejsce w kraju). Zamieszkuje go blisko 114 tyś. ludzi. Jest to teren w przeważającej części rolniczy i leśny. Użytki rolne zajmują 66,48% ogólnej powierzchni (rolne - 56,66%, sady - 1, 99%, łąki i pastwiska - 8,73%), a lasy - 20,42%. Dobre warunki glebowe, głównie w części pn. i wsch. pozwalają na uprawę pszenicy, buraka cukrowego i rzepaku. W strukturze zasiewów największy udział mają zboża (ok. 69,2%), następnie rośliny przemysłowe (13,4%) i ziemniaki (7,1%). Lasy dostarczają surowca dla przemysłu drzewnego.
Najważniejszą dziedziną gospodarki powiatu jest rolnictwo. Funkcjonuje tu ponad 20 000 gospodarstw. Większość z nich (ok. 11 300) posiada areał poniżej 5 ha, a tylko 16 powyżej 50 ha. Nie ma zatem dobrze rozwiniętej wysokotowarowej produkcji rolnej. Istnieją natomiast warunki do prowadzenia rolnictwa ekologicznego, powiązanego z agroturystyką. Aktualnie w powiecie znajduje się ok. 30 gospodarstw agroturystycznych, w Krasnobrodzie, Skierbieszowie, Starym Zamościu i Zwierzyńcu.
Na terenie powiatu działa ok. 3750 podmiotów gospodarczych. Do rozwijających się dziedzin należą meblarstwo i budownictwo. Duże tradycje ma przemysł przetwórczy i spożywczy. Na terenie gminy Szczebrzeszyn znajdują się dwie duże fabryki: cukrownia (zał. w 1894 r.) i zakłady tłuszczowe.
Szansę na rozwój gospodarczy regionu stwarza bliskość granicy wschodniej państwa. Nawiązaniu stosunków handlowych x.xx. ze stronami: ukraińską i rosyjską, służą organizowane
corocznie w Zamościu międzynarodowe Targi Rolnictwa, Targi Budownictwa i Instalacji oraz Targi Mebli i Wyposażenia,
Komunikacja.
Drogi międzynarodowe - 32 km, wojewódzkie - 158 km, powiatowe - 755 km,
gminne - 735 km, Koleje - 95 km,
Kolej szerokotorowa - 68 km,
Telefony - 91,27 na 1000 mieszkańców.
Oświata.
Szkoły podstawowe i gimnazja –118,
Licea ogólnokształcące - 3 (Grabowiec, Krasnobród, Szczebrzeszyn), Szkoły średnie techniczne - 2 (Zwierzyniec),
Szkoła zawodowa - w Szczebrzeszynie, Szkoła muzyczna l stopnia - w Szczebrzeszynie.
Kierunki rozwoju powiatu zamojskiego
W najbliższych latach Powiat zamojski swój rozwój opierać będzie na założeniach i kierunkach w oparciu o strategię rozwoju powiatu zamojskiego
Zadania na najbliższe lata
- Współtworzenie programu gospodarki wodno – ściekowej zlewni rzeki Wieprz i zbiornika wodnego w Nieliszu,
- Opracowanie programu zalesiania terenów porolniczych,
- Program budowy i modernizacja dróg publicznych sprzyjających rozwojowi obszarów wiejskich,
- Wspieranie inicjatyw gminnych w zakresie inwestycji wodno – kanalizacyjnych,
- Tworzenie warunków dla inwestycji energetycznych i telekomunikacyjnych,
- Współdziałanie x Xxxxxxx Miejską Policji w opracowaniu programu poprawy bezpieczeństwa publicznego oraz x Xxxxxxx Miejską Straży Pożarnej – program bezpieczeństwa przeciwpożarowego,
- Opracowanie programu podwyższania standardów w funkcjonujących domach dziecka i domach pomocy społecznej,
- Rozwiązanie problemu długookresowej opieki zdrowotnej i społecznej nad samotnymi osobami, w podeszłym wieku,
- Modernizacja bazy lokalowej i podwyższenie standardu kształcenia
- Koordynacja działań w sferze edukacji i zatrudnienia,
- Rozwijanie programu działania filii Fundacji Akademii Rolniczej i Zamojskiego Centrum Wspierania Przedsiębiorczości (ZCWP) na rzecz pomocy MPS na terenie miast i gmin powiatu,
- umacnianie punktu doradztwa dla MSP, w ramach filii Fundacji Akademii Rolniczej w Lublinie im. W. Witosa, Lubelskiej Agencji Rozwoju i ZCWP,
- Upowszechnienie informacji o dostępnych źródłach finansowania zewnętrznego,
- Opracowanie profesjonalnych materiałów promocyjnych,
- Wspólne działania promocyjne lokalnych MSP,
- Utworzenie bazy danych o biznesie zamojskim i możliwościach inwestowania,
- Wspieranie powstawania grup producenckich i zakładów przetwórstwa rolno – spożywczego, szczególnie w zakresie produkcji biopaliw,
- Współtworzenie systemu informacji rynkowej dla rolników,
- Promocja walorów turystycznych powiatu zamojskiego,
- Edukacja agroturystyczna wśród mieszkańców,
- Współpraca z gminami i organizacjami pozarządowymi w zakresie rozwoju turystyki,
- Kreowanie ponadgminnych działań w zakresie ochrony środowiska,
- Współtworzenie programu gospodarki ściekowej zlewni rzeki Wieprz,
- Zalesianie terenów porolniczych,
- Wspieranie inicjatyw gminnych w zakresie inwestycji wodno-kanalizacyjnych,
- Współpraca z gminami i organizacjami pozarządowymi w zakresie rozwoju turystyki,
- Opracowanie profesjonalnych materiałów promocyjnych,
- Współtworzenie programu gospodarki wodno-ściekowej zlewni rzeki Wieprz i zalewu
„Nielisz”.
Tab. 3.3 Infrastruktura w gminach powiatu zamojskiego
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły |
Krasnobród | długość: 96,0 km, ilość przyłączeń: 2374 szt. | długość: 8,0km, ilość przyłączeń: 510 szt. | długość: 38 km, ilość przyłączeń: 647 | 1 z podwyższonym usuwaniem biogenów, 63 dam3/rok | całkowita 12485 ha, użytki rolne 5891 ha w tym grunty orne 4846 ha, xxxx 00 xx, xxxx 725 ha, pastwiska 296 ha; lasy i grunty leśne 5805 ha, pozostałe i nieużytki 789 ha, | szkoły podstawowe: 3 (780 uczniów); gimnazja: 1 (385 uczniów); ogólnokształcą ce : 1 (98 uczniów); | |
Szczebrzeszyn | długość: 95,7 km, ilość przyłączeń: 2326 szt. | długość: 12,4 km, ilość przyłączeń: 174 szt. | długość: 6,4 km, ilość przyłączeń: 66 szt. | 3 - biologiczna , 97 dam3/rok w Szczebrzeszynie - Cukrownia „Klemensów” - Euroservice Sp. z o.o. Zakłady Przemysłu Tłuszczowego w Bodaczowie | całkowita 12316 ha, użytki rolne 8716 ha w tym grunty orne 7473 ha, xxxx 00 xx, xxxx 1134 ha, pastwiska 26 ha; lasy i grunty leśne 2607 ha, pozostałe i nieużytki 993 ha, | szkoły podstawowe: 6 (1151 uczniów); gimnazja: 2 (577 uczniów); ogólnokształcą ce : 1 (515 uczniów); zasadnicze szkoły zawodowe: 1 (130 uczniów); |
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły |
Zwierzyniec | długość: 99,0 km, ilość przyłączeń: 1760 szt. | długość: 7,2km, ilość przyłączeń: 117 szt. | długość: 49,3 km, ilość przyłączeń: 758 szt. | 1, biologiczna, 120 dam3/rok | całkowita 15678 ha, użytki rolne 3995 ha w tym grunty orne 3229 ha, xxxx 00 xx, xxxx 441 ha, pastwiska 298 ha; lasy i grunty leśne 10709 ha, pozostałe i nieużytki 974 ha, | szkoły podstawowe: 6 (630 uczniów); gimnazja: 1 (381 uczniów); ogólnokształcą ce : 1 (24 uczniów); średnie techniczne i zawodowe : 3 (213 uczniów); | |
Adamów | długość: 28,3 km, ilość przyłączeń: 602 szt. | długość: 0,6 km, ilość przyłączeń: 1 szt. | 24,5 | 2 – Adamów (nieczynna) – Fabryka Mebli „Poznańscy” w Bondyrzu | całkowita 11055 ha, użytki rolne 6178 ha w tym grunty orne 4883 ha, xxxx 000 xx, xxxx 706 ha, pastwiska 487 ha; lasy i grunty leśne 4415 ha, pozostałe i nieużytki 462 ha, | ogółem: 221 w tym: -publicznych: 13 - prywatnych 208 | szkoły podstawowe: 5 (379 uczniów); gimnazja: 1 (158 uczniów); |
Grabowiec | długość: 24,8 km, ilość przyłączeń: 632 szt. | brak | brak | brak | całkowita 12888 ha, użytki rolne 10912 ha w tym grunty orne 9365 ha, xxxx 00 xx, xxxx 1237 ha, pastwiska 214 ha; lasy i grunty leśne 1302 ha, pozostałe i nieużytki 674 ha, | ogółem: 157 w tym: -publicznych: 12 - prywatnych 145 | szkoły podstawowe: 2 (387 uczniów); gimnazja: 1 (231 uczniów); ogólnokształcą ce : 1 (222 uczniów); |
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły |
Komarów Osada | długość: 51,7 km, ilość przyłączeń: 932 szt. | brak | długość: 69 km ilość przyłączeń: 550 szt. | OSM w Komarowie Xxxxx (od 1996 r nieczynna) | całkowita 12888 ha, użytki rolne 10912 ha w tym grunty orne 9365 ha, xxxx 00 xx, xxxx 1237 ha, pastwiska 214 ha; lasy i grunty leśne 1302 ha, pozostałe i nieużytki 674 ha, | ogółem: 157 w tym: -publicznych: 12 - prywatnych 145 | szkoły podstawowe: 2 (387 uczniów); gimnazja: 1 (231 uczniów); ogólnokształcą ce : 1 (222 uczniów); |
Łabunie | długość: 3,1km ilość przyłączeń: 61 szt. | brak | długość: 91,7 km, ilość przyłączeń: 604 szt. | brak | całkowita 8748 ha, użytki rolne 6376 ha w tym grunty orne 5446 ha, xxxx 00 xx, xxxx 872 ha, pastwiska 35 ha; lasy i grunty leśne 1789 ha, pozostałe i nieużytki 583 ha, | ogółem: 303 w tym: -publicznych: 15 - prywatnych 288 | szkoły podstawowe: 7 (637 uczniów); gimnazja: 2 (345 uczniów); |
Miączyn | długość: 0,6 km, ilość przyłączeń: 12 szt. | długość: 0,6 km, ilość przyłączeń: 12 szt | długość: 21,8 km, ilość przyłączeń: 600 szt. | 2, biologiczno- chemiczne, 20 m3/rok Szkoła Podstawowa w Kotlicach i Horyszowie | całkowita 15591 ha, użytki rolne 12872 ha w tym grunty orne 11017 ha, xxxx 000 xx, xxxx 1534 ha, pastwiska 173 ha; lasy i grunty leśne 1603 ha, pozostałe i nieużytki 1116 ha, | ogółem: 238 w tym: -publicznych: 15 - prywatnych 223 | szkoły podstawowe: 9 (609 uczniów); gimnazja: 1 (280 uczniów); |
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły |
Nielisz | długość: 40,9 km, ilość przyłączeń: 737 szt. | brak | długość: 5 km, ilość przyłączeń: 45 szt. | 2 - Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach - Gorzelnia w Ruskich Piaskach | całkowita 11316 ha, użytki rolne 8963 ha w tym grunty orne 7091 ha, xxxx 00 xx, xxxx 1676 ha, pastwiska 133 ha; lasy i grunty leśne 1539 ha, pozostałe i nieużytki 814 ha, | ogółem: 155 w tym: -publicznych: 15 - prywatnych 140 | szkoły podstawowe: 9 (493 uczniów); gimnazja: 1 (200 uczniów); |
Radecznica | długość: 108,8 km, ilość przyłączeń: 1933 szt. | brak | brak | 1 Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy | całkowita 10980 ha, użytki rolne 8199 ha w tym grunty orne 6171 ha, xxxx 000 xx, xxxx 1746 ha, pastwiska 136 ha; lasy i grunty leśne 2073 ha, pozostałe i nieużytki 708 ha, | ogółem: 232 w tym: -publicznych: 14 - prywatnych 218 | szkoły podstawowe: 7 (516 uczniów); gimnazja: 2 (291 uczniów); |
Sitno | długość:18,8 km ilość przyłączeń: 861 szt. | 5,1 km 15 szt. | długość: 79,4 km, ilość przyłączeń: 919 szt. | 3, - biologiczna, 9 dam3/rok przy Szkole Podstawowej w Cześnikach - Szkoła Podstawowa w Horyszowie - Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Sitnie | całkowita 11207 ha, użytki rolne 9015 ha w tym grunty orne 7439 ha, xxxx 000 xx, xxxx 1384 ha, pastwiska 63 ha; lasy i grunty leśne 1235 ha, pozostałe i nieużytki 957 ha, | ogółem: 323 w tym: -publicznych: 14 - prywatnych 309 | szkoły podstawowe: 6 (732 uczniów); gimnazja: 2 (431 uczniów); |
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły | ||
Lp . | Nazwa | Powie- rzchnia (ha) | Rok utworze- nia | W obrębie | Typ rezerwatu | Cel ochrony | Forma ochrony | ||
1. | Debry gm. Adamów | 179,62 | 1983 | - | leśny | zachowanie fragmentu lasu bukowo- jodłowego naturalnego pochodzenia | ochrona częściowa | ||
2. | Rogów gm. Grabowiec | 0,95 | 1965 | - | stepowy | zachowanie płata roślin kserotermicz-nych z reliktowym stanowiskiem dziewięćsiłu popłocholistnego | ochrona ścisła | ||
3. | Wygon Xxxxxxxxxxx gm. Grabowiec | 6,38 | 1995 | - | faunistyczny | zachowanie stanowiska susła perełkowanego | ochrona częściowa | ||
4. | Xxxxxx Xxxx gm. Krasnobród | 202,60 | 1983 | Krasnobrodzkiego PK | leśny | zachowanie fragmentów lasu bukowo-jodłowego naturalnego pochodzenia | ochrona częściowa | ||
5. | Łabunie gm. Łabunie | 108,54 | 1959 | - | stepowy | stanowisko bardzo rzadkich roślin stepowych | ochrona częściowa | ||
6. | Popówka gm. Miączyn | 53,71 | 1988 | - | funistyczny | zachowanie stanowiska susła perełkowanego | ochrona częściowa | ||
7. | Broczówka gm.Skierbieszów | 6,17 | 1989 | Skierbieszowskiego PK | stepowy | zachowanie zbiorowisk kserotermicznych z rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin stepowych oraz fragmenty grądu i świetlistej dąbrowy | ochrona częściowa | ||
8. | Hubale gm. Zamość | 35,00 | 1982 | otulina RPN | faunistyczny | zachowanie stanowiska susła perełkowanego | ochrona częściowa | ||
9. | Wieprzec gm. Zamość | 31,92 | 1990 | otulina RPN | torfowiskowy | zachowanie torfowisk niskich i przejściowych z udziałem gatunków chronionych | ochrona częściowa | ||
Łącznie pow. zamojski | 624,89 | - | - | - | - | - | |||
Gmina/miasto | Sieć wodociągowa | Sieć kanalizacyjna | Sieć gazowa | Oczyszczalnie ścieków | Użytkowanie gruntów w ha | Usługi i przemysł | Szkoły |
Stary Zamość | długość: 98,1 km, ilość przyłączeń: 1437 szt. | brak | 100,7 km 913 szt. | 1 przy Spółdzielni Mieszkaniowej (mechaniczno- biologiczna, 10,5 dam3/rok) | całkowita 9719 ha, użytki rolne 7496 ha w tym grunty orne 6348 ha, xxxx 00 xx, xxxx 996 ha, pastwiska 72 ha; lasy i grunty leśne 1722 ha, pozostałe i nieużytki 501 ha, | ogółem: 211 w tym: -publicznych: 10 - prywatnych 201 | szkoły podstawowe: 5 (504 uczniów); gimnazja: 1 (234 uczniów); |
Sułów | długość: 118,8 km, ilość przyłączeń: 1209 szt. | długość: 0,8 km, ilość przyłączeń: 17 szt. | brak | 1 Spółdzielnia Mieszkaniowa „Storczyk” w Michalowie (biologiczna, 15 dam3/rok) | całkowita 9348 ha, użytki rolne 7254 ha w tym grunty orne 5674 ha, xxxx 00 xx, xxxx 1366 ha, pastwiska 151 ha; lasy i grunty leśne 740 ha, pozostałe i nieużytki 1354 ha, | ogółem: 169 w tym: -publicznych: 11 - prywatnych 158 | szkoły podstawowe: 5 (387 uczniów); gimnazja: 1 (186 uczniów); |
Zamość | długość: 45,7 km, ilość przyłączeń: 934 szt | długość: 19,9 km, ilość przyłączeń: 326 szt | 203,52 km | 3 - Szkoła Podstawowa w Sitańcu - Szkoła Podstawowa w m. Wysokie - Gospodarstwo Rybackie w Topornicy | całkowita 19700 ha, użytki rolne 14996 ha w tym grunty orne 11635 ha, xxxx 00 xx, xxxx 2936 ha, pastwiska 361 ha; lasy i grunty leśne 1322 ha, pozostałe i nieużytki 3382 ha, | ogółem: 1180 w tym: -publicznych: 24 - prywatnych 1156 | szkoły podstawowe: 15 (1436 uczniów); gimnazja: 4 (864 uczniów); |
4. Opis stanu środowiska
4.1 Warunki glebowe, geologiczne, hydrogeologiczne i przyrodnicze mogące mieć wpływ na lokalizację instalacji gospodarki odpadami
Klimat
Obszar powiatu zamojskiego leży w obrębie lubelsko-zamojskiego regionu klimatycznego (wg W. Xxxxxxxxxxxxxx i X. Xxxxxxxxxxxxxx). Jego klimat cechuje się dominacją wpływów kontynentalnych i jest lokalnie modyfikowany przez uwarunkowania fizjograficzne – rzeźbę terenu, głębokość zalegania wód gruntowych, szatę roślinną (głównie lasy). Cyrkulacja powietrza zdominowana jest przez polarno-morskie i polarno-kontynentalne masy powietrza. Powietrze arktyczne napływa rzadko, najczęściej w zimie i na wiosnę a zwrotnikowe najrzadziej.
Średnia roczna temperatura waha się tu od 7,0-7,3o C, najchłodniejszym miesiącem jest styczeń z temperaturą –4,0 do –5,0oC, a najcieplejszym lipiec o temperaturze od +17 do +18oC. Roczna amplituda temperatur wynosi > 22oC. Zimy są długie i chłodne, trwają > 90 dni, a najniższa temperatura w roku to –29oC.
Pokrywa śnieżna występuje przez 80-100 dni w ciągu roku. Długość okresu bezprzymrozkowego waha się od 132-160 dni. Negatywną cechą klimatu jest występowanie przygruntowych przymrozków; pierwsze przymrozki pojawiają się między 30 września
a 5 października, ostatnie pomiędzy 20 a 30 kwietnia.
Opady atmosferyczne, jako roczna suma opadów, w granicach powiatu wahają się od 550 do 750 mm, przy czym największą ilość opadów ma Roztocze. Najmniejsze opady notowane są w lutym i marcu, a największe w czerwcu /ponad 90mm/ - przeważają opady letnie nad zimowymi. Opady śniegu pojawiają się w listopadzie, a pokrywa śniegowa występuje zwykle od połowy grudnia do połowy marca. Obszar powiatu leży się w obrębie lubelskiego pasa gradowego /III strefa zagrożenia/ – burze gradowe najczęściej pojawiają się w lipcu i sierpniu, stanowiąc zagrożenie dla xxxxxx /00-00 % ryzyka plonów/.
Przeważają wiatry zachodnie (SW, W, i NW), oraz w mniejszym udziale wschodnie (E, SE
i NE).
Obserwowane modyfikacje klimatu są ściśle związane z lokalnymi warunkami
fizjograficznymi. Obszary wyniesione (Działy Grabowieckie, Roztocze) to tereny o większych amplitudach temperatur i lepszym usłonecznieniu południowych stoków. Obszary położone niżej (Padół Zamojski) cechują się większą stabilnością mas powietrza, mniejszą amplitudą temperatur oraz większą częstością występowania mgieł.
Stopień urozmaicenia rzeźby terenu oraz udział powierzchni leśnych wpływa na zróżnicowanie topo- i mikroklimatu powiatu.
Ukształtowanie powierzchni
W podziale fizjograficznym Polski (wg J. Kondrackiego, 1998) obszar powiatu zamojskiego położony jest w SE części Wyżyny Wschodniomałopolskiej (343), na pograniczu dwóch makroregionów; Wyżyny Lubelskiej (343.1), która obejmuje północną i środkową część omawianego obszaru, oraz Roztocza (343.2), obejmującego część S i SW. Wyjątek stanowi wysunięta najbardziej ku SE część powiatu zamojskiego, która leży w granicach Wyżyny Wołyńsko-Podolskiej (851), makroregion Wyżyny Zachodniowołyńskiej (851.1). W podziale na mniejsze jednostki fizjograficzne, jest to obszar następujących mezoregionów: Wyniosłości Giełczewskiej (343.17), Działów Grabowieckich (343.18) i Padołu Zamojskiego (343.19) – w granicach Wyżyny Lubelskiej, Roztocza Zachodniego (343.21) i Roztocza Środkowego (343.22) oraz Kotliny Hrubieszowskiej (851.12) i Grzędy Sokalskiej (851.13) – część SE.
Rzeźba Wyżyny Lubelskiej i Roztocza ukształtowana została w trzeciorzędzie przez intensywne procesy denudacyjne powodowane ruchami wypiętrzającymi oraz zmiennymi warunkami klimatycznymi, które przebiegały na wychodniach skał górnokredowych o silnie zróżnicowanej odporności.
W krajobrazie dominują następujące typy rzeźby:
- wyżyn niskich o charakterze den kotlin, zdenudowanych i prawie płaskich, które wypreparowane zostały w słabo odpornych na procesy niszczenia utworach węglanowych kredy górnej. W ich obrębie występują liczne pagórki i wzgórza ostańcowe, wznoszące się 10-20m nad dno kotliny (np. Padół Zamojski, Xxxxxxx Xxxxxxxxxxxxx). Obszary wyżyn niskich miejscami pokryte są cienkimi pokrywami lessowymi.
- płaskich równin rzecznych teras akumulacyjnych i akumulacyjno-erozyjnych. Ich powierzchnię budują utwory piaszczyste, miejscami zwydmione lub przykryte lessami (np. terasy Wieprza i Poru);
- wyżyn wysokich, położonych na wysokości 300-330 m n.p.m., piaskowcowo-węglanowych, pociętych wąwozami (Roztocze Środkowe, Działy Grabowieckie);
- obszarów o grubej pokrywie lessowej z typową dla lessów rzeźbą; licznymi dolinami i wąwozami oraz aktywną erozją i osuwiskami (Roztocze Zachodnie, Działy Grabowieckie).
Wyniosłość Giełczewska. W granicach tego mezoregionu leży północno-zachodnia część powiatu zamojskiego. Obszar Wyniosłości Giełczewskiej obejmuje międzyrzecze trzech rzek: Bystrzycy, Wieprza i Poru. W morfologii terenu tego mezoregionu wyraźnie zaznaczają się poziomy erozyjno-denudacyjne, z których najwyższy ścina wzniesienia (ostańce) zbudowane z górnomioceńskich piaskowców. Wysokość wzniesień dochodzi do 306,0 m n.p.m. (Bożydar). Sieć wodna na tym terenie ma charakter promienisty, a doliny rzek są przeważnie asymetryczne. Wody gruntowe zalegają głęboko, a w glebach dominują rędziny i gleby brunatne, rozwinięte na płytkich lessach.
Działy Grabowieckie. Mezoregion ten obejmuje NE część powiatu. Jest to najwyżej wyniesiona część Wyżyny Lubelskiej gdzie wysokości bezwzględne dochodzą do 311m (Dębowiec), a względne - do 100 m. Geomorfologicznie jest to garb kredowy przykryty grubą pokrywą lessową. W krajobrazie dominuje tu wysoki poziom wyżynny i typowa dla lessów rzeźba terenu, z licznymi wąwozami i dolinkami. Strefę spękań w obrębie kredowego podłoża wykorzystuje szeroka i podmokła dolina rzeki Wolicy. Ze względu na duże deniwelacje terenu oraz obecność pokrywy lessowej podatnej na rozmywanie, obszar Działów Grabowieckich jest silnie zagrożony erozją wodną: powierzchniową i wąwozową.
Padół Zamojski. Padół Zamojski obejmuje centralną część powiatu zamojskiego. Jest to rozległe obniżenie wypreparowane w mało odpornych marglach górnokredowych, które zostało wypełnione osadami czwartorzędowymi: rzecznymi i fluwioglacjalnymi. Rzędne terenu w jego obrębie wahają się od 210-260 m n.p.m. Mało zróżnicowaną rzeźbę terenu urozmaicają doliny rzek: Wieprza, Poru i Łabuńki, w obrębie których dominuje poziom terasy nadzalewowej. Padół Zamojski, prawie ze wszystkich stron, otaczają wzniesienia o wyraźnie zaznaczających się w morfologii terenu krawędziach. Są to: Wyniosłość Giełczewska -od NW, Działy Grabowieckie - od NE (które od Padołu Zamojskiego oddziela kuesta utworzona na wychodniach skał węglanowych) oraz Roztocze - od SW.
Roztocze Zachodnie. Mezoregion ten obejmuje zachodnią część powiatu, gdzie dochodzące
od zachodu do okolic Szczebrzeszyna przełomowe doliny Wieprza i Gorajca wyodrębniają tzw. Roztocze Szczebrzeszyńskie. Cechą typową tej części Roztocza jest obecność pokrywy lessowej i rozcięcie siecią suchych dolin, wąwozów i parowów. Wysokości bezwzględne dochodzą w tu do 300-340 m n.p.m.
Roztocze Środkowe. Roztocze Środkowe obejmuje południową i południowo-zachodnią część powiatu zamojskiego. Jest to wycinek pasa wzniesień kredowych, z pokrywą piaszczystych i wapiennych osadów morza mioceńskiego, które graniczą od N z Wyżyną Lubelską, a od S z Kotliną Sandomierską. Roztocze Środkowe od Roztocza Zachodniego i Wschodniego wyróżnia brak pokrywy lessowej. Jego powierzchnię budują mioceńskie piaskowce oraz wapienie, w obrębie których, w subsekwentnych dolinach, płynie górny Wieprz, Sołokija i Tanew. Mezoregion ten cechuje silne zalesienie oraz urozmaicona rzeźba – doliny rzek są silnie wcięte w wierzchowinę
(deniwelacje terenu osiągają blisko 100 m), a powierzchnie zrównań osiągają wysokość 340-350m
n.p.m. Miejscami występują pagórki o charakterze ostańcowym oraz wydmy. Typowe dla rzeźby są pokrywy silnie rozcięte wąwozami, długie, opadające ku dolinom stoki oraz suche doliny, stanowiące formy przejściowe między wysoczyznami a dolinami rzecznymi.
Południowo-wschodnie krańce powiatu zamojskiego leżą w granicach Kotliny Hrubieszowskiej, która stanowi przedłużenie Padołu Zamojskiego w kierunku wschodnim. Kotlina Hrubieszowska, podobnie jak Padół Zamojski, powstała w obrębie mało odpornych kredowych margli i wapieni marglistych. Jej obszar, z S na N przecinają doliny Bugu i Huczwy,
a powierzchnię pokrywa less.
Od strony S Kotlina Hrubieszowska graniczy z górującą nad nią o ok. 70 m Xxxxxx Xxxxxxxx. Jest to ciąg wzniesień o wysokości od 240-260 m n.p.m., który rozciąga się po obu stronach górnego Bugu. Mezoregion ten przykrywa pokrywa lessowa, na której występują gleby typu czarnoziemów. W krajobrazie dominują szerokie zabagnione doliny między lessowymi wierzchowinami.
Budowa geologiczna
Obszar powiatu zamojskiego położony jest na pograniczu prekambryjskiej platformy wschodnio-europejskiej i struktur fałdowych Europy Zachodniej.
Przedmezozoiczne podłoże buduje prekambryjski masyw krystaliczny, stanowiący fundament płyty wschodnioeuropejskiej oraz struktury fałdowe o cechach zachodnioeuropejskich – kaledońskie i hercyńskie. Skały krystaliczne podłoża zalegają na głębokości od 5-8 km i są to dolnopaleozoiczne osady powstałe w warunkach geosynklinalnych – głównie kambryjskie
i sylurskie łupki, mułowce i iłowce. W ich stropie zalega ok. 3 km seria skał paleozoicznych morskich (dolomitów, anhydrytów i margli), które od dewonu powstawały w warunkach platformowych. W wyniku ruchów tektonicznych paleozoiczne podłoże Wyżyny Lubelskiej
i Roztocza dzieli się na: platformę wschodnioeuropejską o strukturze zapadliskowo-zrębowej, rów mazowiecko-lubelsko-lwowski, wypełniony karbonem produktywnym oraz podniesienie radomsko- kraśnickie.
W stropie paleozoicznego podłoża zalega seria osadów mezozoicznych – jest to tzw. mezozoiczna niecka brzeżna, która w obrębie Wyżyny Lubelsko-Lwowskiej zwana jest Niecką Lubelską. Miąższość utworów mezozoicznych w obrębie Niecki Lubelskiej jest rzędu 3 km i są to zalegające prawie poziomo lub łagodnie pofałdowane piaskowce, margle, wapienie i dolomity jury oraz wapienie, margle, opoki, gezy i kreda pisząca - kredy. Osady te wypełniają nieckę brzeżną i wkraczając na przyległą od NE płytę krystaliczną wyrównują nierówności głębszego podłoża nadając obszarowi Wyżyny Lubelsko-Lwowskiej charakter płyty. Seria utworów mezozoicznych pocięta jest licznymi uskokami o amplitudzie nie przekraczającej 100 m. W profilu utworów paleozoiczno-mezozoicznych brak jest utworów permu i triasu. W odwierconym w miejscowości Nowiny, gmina Grabowiec, otworze IG-5 o głębokości 1320,2 m nawiercono utwory czwartorzędu, kredy, jury i karbonu. Strop utworów karbońskich występuje tu na głębokości ok. 950 m p.p.t. i są to iłowce, mułowce, piaskowce i wapienie z licznymi cyklotemami węgla i łupku węglowego. W stropie karbonu zalega ok. 100m warstwa osadów jurajskich. Osady jurajskie reprezentowane są przez wapienie, dolomity oraz pstre mułowcei iłowce z przerostami margli. Zalegający powyżej miąższy, ok. 820 m kompleks osadów kredowych, to piaski, piaskowce glaukonitowe z fosforytami oraz utwory facji węglanowej (wapienie margliste, margle, kreda pisząca), a w części stropowej, facji węglanowo-krzemionkowej (opoki). Osady trzeciorzędu zachowały się jedynie szczątkowo w postaci izolowanych płatów. Są to głównie xxxxx xxxxx xxxxxxxxxxxx (xxxxxxxxx i wapienie). W stropie utworów kredowych nawiercono dobrze rozwinięte osady czwartorzędowe o miąższości 35 m.
Utwory najmłodsze, powierzchniowe, w obrębie Niecki Lubelskiej, reprezentowane są głównie przez osady czwartorzędowe, które zalegają nieciągłą warstwą na zerodowanym, starszym podłożu – głównie na utworach węglanowych mastrychtu kredy górnej. Miąższość osadów
czwartorzędowych jest bardzo zróżnicowana i ściśle związana z deniwelacjami starszego podłoża – waha się od kilku do kilkudziesięciu metrów (50-80 m). Są to plejstoceńskie osady facji lodowcowych, wodnolodowcowych, rzecznych i eolicznych, należące do stadiałów lub faz poszczególnych zlodowaceń. Najstarszy czwartorzęd reprezentują preglacjalne osady piaszczysto- żwirowe oraz bruk, powyżej których zalegają żwiry i glina zwałowa z dużą ilością gruzu
i otoczaków skał kredowych zlodowacenia południowopolskiego. Utwory młodsze to wypełniające obniżenia terenu piaski wodnolodowcowe oraz zalegające powyżej dwie pokrywy soliflukcyjne; gruzowo-gliniasta (zlodowacenie środkowopolskie) oraz górna, lessowa (zlodowacenie środkowopolskie i bałtyckie).
Utwory najmłodsze to poplejstoceńskie osady wypełniające doliny rzek i obniżenia terenu. Reprezentują je zalegające w dolinach rzek piaski i mułki rzeczne przykryte torfami i namułami (osady przeważnie wysokiego terasu nadzalewowego), a na zboczach dolin rzek
i w towarzyszących im obniżeniach - utwory deluwialne, wykształcone w postaci piasków drobnoziarnistych i pylastych, glin barwy szarej i beżowo-szarej oraz piasków i mułków stożków napływowych. Obok nich występują również osady jeziorne – mułki i mułki piaszczyste. W pokrywie lessowej dominują lessy barwy jasnożółtej lub rdzawo-żółtej, przechodzące często w mułki lessopodobne i gliny piaszczyste. W wyniku erozji i denudacji miąższość pokrywy lessowej zmienia się w szerokich granicach; na wierzchowinach uległa redukcji i nie występuje lub jest niewielka, a w kierunku obniżeń terenu jej grubość rośnie do kilkudziesięciu metrów.
Przypowierzchniowe zaleganie skał kredy górnej (mastrychtu) o zróżnicowanym wykształceniu litologicznym oraz różnej odporności na niszczenie, trzeciorzędowa działalność tektoniczna oraz niewielka miąższość młodszych osadów (czwartorzędowych) sprawia, że strop górnokredowego podłoża stanowi o podstawowych rysach rzeźby Wyżyny Lubelskiej i Roztocza. Wychodnie bardziej odpornych na działanie procesów denudacyjnych skał kredowych występują powszechnie w obrębie wysoczyzn – odsłaniają się w nich: biało-szare opoki i opoki margliste z przeławiceniami margli oraz szaro-kremowe i popielate margle i kreda pisząca. W obrębie słabo odpornych na wietrzenie margli i wapieni wypreparowane zostały rozległe obniżenia i doliny rzek, które wypełniają osady czwartorzędowe – głównie lessy i utwory lessopodobne.
Gleby
Pokrywa glebowa powiatu zamojskiego cechuje się różnorodnością typów i rodzajów, pozostając w ścisłej korelacji z budową, a właściwie wykształceniem litologicznym podłoża oraz formami roślinnymi. Wpływ na typologię gleb miały również: warunki klimatyczne i wodne, rzeźba terenu oraz działalność człowieka. W granicach powiatu przeważają gleby wytworzone z utworów lessowych oraz skał węglanowych kredowych.
Na pokrywach lessowych wytworzone zostały gleby brunatnoziemne (np. Padół Zamojski, Roztocze Środkowe). Są to gleby o bardzo wyrównanym składzie chemicznym, których głównym składnikiem jest krzemionka. Ich miąższość waha się od ok. 30-180 cm, a kwasowość od odczynu kwaśnego do lekko zasadowego. W ich obrębie wyróżnia się:
- gleby brunatne właściwe, wykształcone z bogatych w węglan wapnia skał macierzystych. Posiadają one poziom orno-próchniczy o grubości 30-35 cm, zawartość próchnicy rzędu 1,5-2,0% oraz występowanie wapnia w profilu poniżej 60-100 cm. Ten typ gleb nie tworzy większych powierzchniowo konturów i występuje na wyniosłościach pokrywy lessowej, gdzie procesy erozji są ograniczone. Gleby te często sąsiadują z rędzinami kredowymi,
- gleby brunatne wyługowane, o odczynie kwaśnym lub lekko kwaśnym, są w obrębie omawianego obszaru najbardziej rozpowszechnione. Ich poziom orno-próchniczny jest mniejszy niż gleb brunatnych właściwych, rzędu 25 -30 cm, posiadają niższą zawartość próchnicy oraz są głębiej odwapnione. Przeważnie są ubogie w fosfor i potas, a średnio zasobne w magnez. Cechują je uregulowane stosunki wodne. Znaczna część tych gleb powstała na stokach pod wpływem upraw i procesów erozyjnych.
Gleby brunatnoziemne bonitowane są wysoko – tworzą kompleksy; pszenny wadliwy, żytni bardzo dobry, pszenno-żytni i żytni. Brunatnoziemne gleby leśne są siedliskiem lasów mieszanych. Gleby te są podatne na erozję wodną, powierzchniową i przy spadkach terenu rzędu 6 % widoczny jest w nich wyraźny spadek zawartości próchnicy.
Z lessów powstały również czarnoziemy, są to gleby pyłowe, cechujące się wyrównanym składem granulometrycznym i poziomem próchnicznym nie mniejszym niż 40 cm. W ich składzie dominuje pył kwarcowy i są zasobne w substancje organiczne. Podobnie jak gleby brunatnoziemne i rędziny tworzą kompleks pszenny bardzo dobry i dobry, pszenny wadliwy oraz żytni bardzo dobry.
Na podłożu kredowym powstały rędziny. Są to gleby płytkie, o wysokiej zawartości rumoszu skalnego, należące do gleb bardzo wrażliwych na warunki wodne; w okresach niedoboru opadów są okresowo za suche, przy nadmiarze opadów – uplastyczniają się. W ich obrębie wyróżnia się:
- płytkie rędziny inicjalne (do 25 cm) na kredowych wierzchowinach;
- średnio głębokie rędziny brunatne na łagodnych stokach.
Rędziny to gleby typowo pszenne, na których osiąga się najwyższe plony – tworzą kompleksy; pszenny b. dobry i dobry, a rędziny płytkie – pszenny wadliwy, żytni b. dobry i dobry. W lasach, rędziny to siedliska grądów i dąbrowy świetlistej.
Na podłożu piasków luźnych i słabo gliniastych wytworzyły się gleby bielicoziemne o znacznym zakwaszeniu i niewielkiej zasobności pokarmowej. Gleby te występują na terasach akumulacyjnych rzek, posiadają zwykle wadliwe stosunki wodne, są przeważnie ubogie w fosfor i potas oraz średnio zasobne w magnez. Gleby te stanowią siedliska borowe, a użytkowane rolniczo
– kompleksy przydatności rolniczej zbożowe i zbożowo-pastewne.
W dolinach rzek i bezodpływowych zagłębieniach terenu występują gleby hydrogeniczne – torfowe, piaszczysto-pylaste i organiczno-mineralne. Gleby te cechuje dość wysoki poziom wód gruntowych i głównie zagospodarowane są na trwałe użytki zielone.
Udział gleb chronionych /klasy I-IV/ jest bardzo wysoki i wynosi średnio 93,3 % ogólnej powierzchni gruntów ornych / liczone łącznie z sadami/.
Gminą o najwyższym udziale gleb chronionych jest Grabowiec, gdzie grunty klasy I-IV obejmują 99,8% powierzchni gruntów ornych i sadów, niewiele mniejszy udział mają grunty chronione w pozostałych gminach powiatu zamojskiego – w 10 gminach przekracza 90%. Najniższy udział gleb chronionych jest w gminie Zwierzyniec – 61,9%. Dane te potwierdza wykonana przez IUNG w Puławach waloryzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej – wynosi ona dla powiatu zamojskiego średnio 85,3 pkt. i świadczy o bardzo dobrych warunkach dla produkcji rolnej. Lasy i grunty leśne powiatu zamojskiego zajmują 40 746 ha, co stanowi 21,76% ogólnej powierzchni powiatu. Lesistość powiatu jest porównywalna z lesistością województwa lubelskiego / 22,36 %/ i jest mniejsza od średniej lesistości kraju, która wynosi 28,1%.
Wody powierzchniowe
Na wody powierzchniowe składają się rzeki, cieki bezimienne i rowy melioracyjne, źródła i zbiorniki wodne.
Rzeki, cieki bezimienne i rowy melioracyjne.
Sieć rzeczna powiatu to 25 cieków wodnych o łącznej długości 300,2 km, które na długości 231,1 km są uregulowane.
Powiat zamojski leży w całości w zlewisku Morza Bałtyckiego, a działy wodne II-go rzędu dzielą jego obszar na dorzecza Wieprza i Bugu. Przeważającą część powiatu zamojskiego obejmuje dorzecze Wieprza, jedynie część NE leży w obrębie dorzecza Bugu.
Dorzecze Wieprza.
Osią hydrologiczną tego obszaru jest Wieprz, który ze swymi dopływami odwadnia przeważającą część powiatu zamojskiego. Wieprz jest jedyną dużą rzeką woj. lubelskiego, zamkniętą w całości granicami województwa, a jego źródłowy i górny odcinek, o długości 26,8 km, przebiega w obrębie powiatu zamojskiego. Rzeka ta bierze swój początek na pograniczu powiatu zamojskiego i tomaszowskiego /w rej. m. Wieprzów Tarnawacki/, skąd płynie w kierunku WNW,
a następnie N. Źródłowy odcinek Wieprza ma charakter rowu przecinającego duże obniżenie torfowiskowe - ten odcinek rzeki jest uregulowany, podobnie jak rzeka Kryniczanka, wpadająca do Wieprza w rejonie Majdanu Wielkiego. Pomiędzy ujściem Kryniczanki i Zwierzyńcem, rzeka płynie naturalnym korytem, odcinkami meandrując. Poniżej Zwierzyńca Wieprz płynie ku północy uregulowanym korytem, jego dolina jest szeroka na 1,5-2,0 km, posiada płaskie i podmokłe dno, pocięte rowami melioracyjnymi. W tej części powiatu sieć rzeczną stanowi górny odcinek Wieprza, który z dopływami: Kryniczanką, Jacynką i Świerszczem, odwadnia ten teren odprowadzając wody powierzchniowe ku północy.
W rejonie Szczebrzeszyna Wieprz wpływa na obszar Padołu Zamojskiego, przekraczając granice powiatu zamojskiego w m. Stara Wieś. W obrębie Padołu Zamojskiego Wieprz płynie doliną o bardzo zmiennej szerokości, co stworzyło dogodne warunki dla budowy zbiornika retencyjnego Nielisz. Prawymi dopływami Wieprza są tu; Łabuńka z Topornicą i Czarnym Potokiem oraz Wolica. Łabuńka, z dopływami Topornica, Wieprzec i Czarny Potok, odwadnia środkową część powiatu (rejon gmin: Zamość, Stary Zamość i Nielisz) wpadając do Wieprza w rejonie m. Ruskie Piaski. Północno-wschodnia część powiatu zamojskiego odwadniana jest przez rzekę Wolicę (obszar gminy Grabowiec i Skierbieszów), która wpada do Wieprza poza obszarem powiatu zamojskiego /poniżej Krasnegostawu/. Źródła Wolicy położone są na wysokości 253m
n.p.m. w rejonie m. Tuczępy. Jest to rzeka na całej długości uregulowana, której cechą wyróżniającą od innych dopływów Wieprza jest silne rozcięcie erozyjne terenu.
Zachodnią część powiatu zamojskiego odwadniają lewe dopływy Wieprza – Por z Gorajcem, Łętownia, Werbka i niewielki ciek bez nazwy.
Por z Gorajcem odprowadza wody powierzchniowe z NW części powiatu /gmin Radecznica i Sułów/ i wpada do Wieprza w rejonie zbiornika Nielisz, w znacznym stopniu podnosząc jego zasobność w wodę. Pozostałe, lewe dopływy Wieprza - Łętownia, Werbka i Rakówka odwadniają NW obrzeża powiatu w granicach gm. Nielisz.
Rzeki Padołu Zamojskiego płyną uregulowanymi korytami w obrębie dolin, których szerokość zmienia się w szerokich granicach /od 500-2 000 m/. Doliny rzek są najczęściej zmeliorowane i pocięte gęstą siecią rowów melioracyjnych. Ich średnie spadki są rzędu 1,0-1,8%. Rzeki te posiadają silnie wykształcony reżim niwalny (śnieżny), co skutkuje typowym, wiosennym okresem wezbrań; marzec – kwiecień. Najniższe przepływy występują w sierpniu.
Dorzecze Bugu - obejmuje prawie całą gminę Miączyn i Komarów Osada oraz SE część gm. Sitno. Jego zachodnią granicę wyznacza dział wodny II- rzędu o przebiegu zbliżonym do N-S. Teren ten odwadniany jest przez lewe dopływy Huczwy – rzeki Henrykówka, Siniocha i Sieniocha. W granicach powiatu znajdują się górne odcinki biegu tych rzek: Henrykówki, której źródła znajdują się w rejonie m. Bereść, Sinochy, o źródłach w okolicy Cześnik oraz Sieniochy, biorącej swój bieg w okolicy Ruszczyzny-Komarowa Wsi. W początkowym biegu ich spadki są rzędu ok. 1%. Rzeki te na całej swej długości są zmeliorowane i uregulowane, posiadają reżim niwalny silnie wykształcony, ich wezbrania przypadają na okres wiosenny. Ta część powiatu cechuje się średnim niskim odpływem jednostkowym, rzędu 0,75 l/s km2 – świadczy to o dużym deficycie wód powierzchniowych. Obie rzeki odprowadzają wody powierzchniowe w kierunku wschodnim, do Huczwy.
Źródła.
W obrębie powiatu zamojskiego występują dość licznie źródła, których obecność jest
najczęściej wynikiem głębokiego rozcięcia erozyjnego. Są to głównie źródła podzboczowe, rzadziej dolinne. Występują one w obrębie źródłowego odcinka Wieprza /południowa część powiatu/, w dolinie Wolicy /część NE powiatu/ oraz w dolinie Poru i Gorajca /część NW/.
W dolinie Wieprza, w granicach gminy Krasnobród, zinwentaryzowano 15 źródeł. Są to głównie źródła podzboczowe (Krasnobród, Zagórze), a w Hutkach – przykorytowe. Wśród źródeł najbardziej znane jest źródło Św. Xxxxx w przysiółku Zagóra, które uchodzi za lecznicze, podobnie jak źródło w Krasnobrodzie – Podklasztorze wypływające spod kapliczki Matki Bożej. Wydajność
tych źródeł jest zmienna w szerokich granicach; od kilku do 100 l/s, okresowo też zanikają. Źródła tego odcinka zlewni Wieprza odgrywają ważną rolę w odpływie rzecznym,
w dużym stopniu zasilając Wieprz w wodę. Prawie wszystkie źródła tej części powiatu drenują tzw. główny roztoczański kredowy poziom wodonośny. Jedynie nieliczne są zasilane z lokalnie występującego zawieszonego poziomu czwartorzędowego (źródła w Zagórzu i w Husinach). Źródła w rejonie Krasnobrodu, stanowią istotny element podnoszący walory krajobrazowe – źródło Belfont, w leśnym otoczeniu i z pobliskimi śródleśnymi oczkami wodnymi i torfowiskami, współtworzy efektowne krajobrazowo źródlisko.
Efektem głębokiego rozcięcia erozyjnego terenu przez Wolicę /NE część powiatu/ jest duża ilość źródeł w obrębie jej doliny. Występują one w dużym zagęszczeniu, ale ich wydajność jest mała (max. kilkanaście litrów na minutę).
Źródła o największej wydajności, w obrębie Wyżyny Lubelskiej i Roztocza, występują w dolinie Poru i Gorajca /w Zaporzu, Radecznicy, Latyczynie, Trzęsinach, Mokrolipiu
i Czarnymstoku/ – są to źródła podzboczowe, drenujące kredowy i trzeciorzędowy poziom wodonośny, o wydajności od 1-300 l/s. Źródła w Zaporzu, Radecznicy i Trzęsinach zaliczone są do pomników przyrody i są chronione. W rejonie Sułowca /gm. Sułów/, obok źródeł podzboczowych, występuje również źródło dolinne o wydajności 53,2 l/s.
Naturalne i sztuczne zbiorniki wodne.
W obrębie powiatu zamojskiego, najczęściej w dolinach rzek, zlokalizowane są 44 zbiorniki wód stojących, o łącznej powierzchni 930,27 ha. Są to zbiorniki przeciwpożarowe /16/, rekreacyjne /14/ i retencyjne /14/. Największym z nich jest sztuczny zbiornik retencyjny „Nielisz”, o powierzchni 834 ha.
Zbiorniki o powierzchni powyżej 1 ha to;
- w południowej części powiatu;
• zbiornik „Echo” i „Kościelny” w RPN i Zwierzyńcu – na cieku Świerszcz,
• zbiornik „Kąpielisko” i „Olender” w Krasnobrodzie oraz „Rudka” w Zwierzyńcu,
– w obrębie górnego odcinka doliny Wieprza;
– w północno-zachodniej i północnej części powiatu;
• zbiornik „Nielisz” w dolinie Xxxxxxx, xxxxxxx x xxxxxxxxxxxx Xxxxxxx Xxxx na rzece Rakówce i miejscowości Podlesie /gm. Radecznica/, oraz zasilane przez źródła zbiorniki retencyjne w miejscowości Skierbieszów „Broczówka”, Skierbieszów i Hajowniki,
- w północno-wschodniej części powiatu;
• zbiornik w Grabowcu na rzece Kalinówka.
Wody podziemne
W podziale na regiony hydrogeologiczne (wg A.S. Kleczkowskiego, 1990) przedmiotowy obszar położony jest w obrębie górsko-wyżynnej prowincji hydrogeologicznej, a dokładnej w obrębie wydzielonej w jej granicach kredowej Niecki Lubelskiej (NL). Głębokość występowania wód podziemnych, w obrębie omawianego terenu, uzależniona jest od deniwelacji powierzchni terenu oraz stopnia urozmaicenia budowy geologicznej. Zwierciadło wód gruntowych występuje z reguły na głębokości od kilku metrów (w dolinach rzek) do ponad 100 m - na wysoczyznach i pagórkach.
Wydziela się tu dwa poziomy wodonośne: poziom w utworach czwartorzędowych, poziom w utworach kredy górnej.
Poziomy wodonośne występujące w obrębie głębszych serii geologicznych nie mają do chwili obecnej, z uwagi na głębokość występowania, znaczenia gospodarczego. Do potencjalnego wykorzystania gospodarczego wskazywane są jedynie wody mineralne górnojurajskiego poziomu wodonośnego, które stwierdzono w południowej części powiatu zamojskiego /gm. Krasnobród/. Są to wody występujące na głębokości rzędu 1000-1600 m, chlorkowo-sodowe, o mineralizacji w granicach 25-90 g/l i zasoleniu 4 -5%. Wody te nie są do chwili obecnej wykorzystane.
Dla zaopatrzenia w wodę omawianego terenu znaczenie praktyczne mają dwa poziomy; czwartorzędowy i kredowy, które są powszechnie wykorzystywane ze względu na przypowierzchniowe występowanie.
Poziom wód czwartorzędowych występuje głównie w obrębie plejstoceńskich
i holoceńskich utworów dolin rzecznych oraz w utworach piaszczystych wypełniających obniżenia w stropie utworów górnokredowych. Z uwagi na silne zróżnicowanie litologiczne oraz zmienny zasięg poziomy i pionowy warstw wodonośnych, poziom ten jest bardzo niejednorodny. Ze względu na przypowierzchniowe występowanie, wody piętra czwartorzędowego, mają związek hydrauliczny z powierzchnią i w sposób bezpośredni reagują na zmieniające się warunki hydrologiczne: wielkość opadów atmosferycznych i wahania wody w rzekach. Wody tego poziomu mają na ogół swobodne zwierciadło wody i są silnie narażone na zanieczyszczenia z powierzchni – fizykochemiczne i bakteriologiczne.
Wody piętra kredowego występują w obrębie stropowej, spękanej do ok. 150 m p.p.t. partii górotworu kredowego. Największe dopływy z tego piętra notowane są w interwale głębokości od ok. 30,0-90,0 m p.p.t. Powyżej występować mogą lokalnie warstwy wodonośne, których obecność wynika z przemiennego zalegania bardziej i mniej spękanych warstw utworów górnokredowych. Wody piętra kredowego posiadają swobodne lub lokalnie napięte zwierciadło (napinane przez utwory małoprzepuszczlane lub niespękany górotwór). W obrębie Roztocza oba piętra wodonośne (czwartorzędowe i kredowe) są często połączone, ze względu na brak izolującej warstwy rozgraniczającej oba poziomy.
Wody podziemne piętra kredowego charakteryzują się na ogół bardzo dobrą jakością. Jest to woda słodka bardzo czysta i czysta, która posiada naturalny chemizm i wskaźniki bakteriologiczne spełniające wymagania dla wody pitnej. Woda ta może być stosowana do celów pitnych
i gospodarczych bez uzdatniania.
W obrębie utworów górnokredowych wydzielone zostały w granicach omawianego obszaru dwa zbiorniki wód podziemnych, zaliczone do GZWP: zbiornik nr 406 Niecka Lubelska (Lublin), zbiornik nr 407 Niecka Lubelska (Chełm-Zamość).
Oba zbiorniki rozdziela dolina Wieprza. Są to zbiorniki szczelinowo-porowe, których szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą od 1330,0 tys. m3/d (nr 406) do 1050 tys. m3/d (nr 407), przy średniej głębokości ujęć odpowiednio 85-70 m. W obrębie obu zbiorników występują wody klasy Ic, Ia i b, a więc wody bardzo nieznacznie zanieczyszczone (łatwe do uzdatniania) oraz wody bardzo czyste i czyste (do użytku bez uzdatniania). Ich mineralizacja ogólna jest rzędu 300-400 mg/l.
Zasoby wodne obu zbiorników podlegają szczególnej ochronie; najsłabiej izolowane od powierzchni i tym samym najbardziej narażone na infiltrację zanieczyszczeń antropogenicznych są, w ich obrębie, obszary stoków z wychodniami skał kredowych lub przykryte cienką warstwą lessu.
Warunki przyrodnicze
Lasy i obszary leśne, które obejmują powierzchnię 40 746,0 ha, co stanowi 21,76 % ogólnej powierzchni powiatu zamojskiego. Są one bardzo zróżnicowane pod względem rozmieszczenia i wielkości kompleksów leśnych. W granicach powiatu zamojskiego zlokalizowany jest jeden duży kompleks leśny; Lasy Roztocza. Struktura przestrzenna lasów jest wyraźnie zróżnicowana. Lasy państwowe to prawie wyłącznie zwarte kompleksy leśne, a lasy prywatne to głównie układy drobnoprzestrzenne o większym zróżnicowaniu drzewostanu.
Wiele obszarów w obrębie powiatu zamojskiego podlega szczególnej ochronie. Należą do nich: Roztoczański Park Narodowy, Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy, Krasnobrodzki Park Krajobrazowy, Skierbieszowski Park Krajobrazowy, rezerwaty przyrody, rezerwaty leśne, faunistyczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.
Roztoczański Park Narodowy
Obiektem o najwyższej randze ochrony jest Roztoczański Park Narodowy (RPN). Utworzony w 1974 roku Roztoczański Park Narodowy obejmuje SW część powiatu zamojskiego (w
granicach gminy Zwierzyniec) i po trzykrotnie powiększanej powierzchni zajmuje obszar 8 481,76 ha. Otulina Parku posiada powierzchnię 38 tys. ha. Park obejmuje wycinek zachodniej części Roztocza Środkowego i pod względem walorów przyrodniczych zajmuje jedną z czołowych lokat wśród polskich parków narodowych. Roztoczański Park Narodowy jest parkiem leśnym – lasy obejmują 92 % jego powierzchni. Szatę roślinną w jego obrębie cechują urozmaicone stosunki florystyczne i fitosocjologiczne, które są wynikiem zróżnicowanej rzeźby i gleb tego obszaru. W Parku występuje 21 zespołów i kilka zbiorowisk leśnych. Tereny nieleśne zajmują w obrębie Parku niewielką powierzchnię – są to urozmaicone pod względem fitosocjologicznym łąki
i torfowiska (29 zespołów) oraz pola.
Roztoczański Park Narodowy objął swym obszarem 13 rezerwatów leśnych, co świadczy o jego wysokiej wartości przyrodniczej. Obecnie, w granicach Parku jest pięć obszarów ochrony ścisłej o łącznej powierzchni 878,16 ha – Bukowa Góra, Nart, Czerkies, Jarugi i Międzyrzeki.
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy.
Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy zlokalizowany jest w zachodniej części powiatu zamojskiego, obejmując prawie w całości gminę Radecznica, 35% gminy Szczebrzeszyn, oraz w niewielkim udziale gmin: Sułów i Zwierzyniec. Jedynie zachodnie obrzeże Parku leży w granicach powiatu biłgorajskiego. Utworzony w 1991 roku Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy obejmuje powierzchnię 20 209 ha w granicach zachodniej części Roztocza Zachodniego. Jego powierzchnię cechuje urozmaicona rzeźba, z dużą ilością głębokich wąwozów, wciętych w pokrywę lessową, lub utwory kredowe. Szata roślinna Parku należy do geobotanicznej krainy Roztocza, jej najcenniejszymi zbiorowiskami są kompleksy leśne. W najbardziej wysuniętej ku SW części Parku znajduje się torfowisko wysokie – Bagno Tałandy. W granicach Parku najcenniejszym botanicznie obiektem jest „Las Cetnar” k/Kawęczynka. Na terenie Parku występuje 10 pomników przyrody ożywionej. Atrakcją geologiczną są również źródła w Radecznicy, Zaporzu i Trzęsinach, zaliczone do pomników przyrody nieożywionej.
Krasnobrodzki Park Krajobrazowy
Park ten utworzony został w 1988 r na terenie Roztocza Środkowego, obejmując swą północną częścią, południową część powiatu zamojskiego (gmina Adamów i Krasnobród). Park utworzony został dla ochrony rzadkich i chronionych gatunków fauny i flory, ostańców podłoża trzeciorzędowego i kredowego, zwartych kompleksów lasów mieszanych z dużą domieszką jodły oraz zabytków sakralnych i walorów krajobrazowych. Powierzchnia Parku obejmuje 9 390 ha
+ 30 794 ha otuliny. Granice Parku obejmują pasmo wzgórz wapiennych Roztocza, ze zboczy, których wypływają źródła Szumu, Sopotu i Potoku Łosinieckiego. W obrębie Parku i otuliny lasy zajmują powierzchnię 13 958 ha, w obrębie których największą wartość przyrodniczą ma rezerwat
„Św. Roch”. Różnorodne formy rzeźby reprezentują wzgórza ostańcowe, wydmy, wąwozy i suche doliny.
Skierbieszowski Park Krajobrazowy
Park ten obejmuje NE część powiatu zamojskiego w granicach gminy Skierbieszów, gmin; Grabowiec, Miączyn i Sitno /E i S obrzeża Parku/, jak również, w części W, gminę Stary Zamość i Zamość. Powierzchnia utworzonego w 1995 roku Skierbieszowskiego Parku Krajobrazowego obejmuje 35 488 ha oraz otulinę o powierzchni 13 079 ha. W granicach Parku chronione są walory krajobrazowe Działów Grabowieckich, z typową dla grubej pokrywy lessowej rzeźbą – głębokimi wąwozami pochodzenia erozyjnego. Lasy zajmują ok. 20 % powierzchni Parku. W granicach Parku, na terenie powiatu zamojskiego, znajduje się rezerwat stepowy „Broczówka” – obejmujący powierzchnię 6,17 ha, w obrębie którego chronione są murawy oraz fragmenty lasów z roślinnością kserotermiczną.
Rezerwaty przyrody, pomniki przyrody i pozostałe formy ochrony.
W obrębie powiatu zamojskiego, znajduje się 9 rezerwatów przyrody. Łącznie, ochroną rezerwatową objęta jest powierzchnia 624,89 ha. Projektowane jest utworzenie rezerwatu
„Księżostany” w gminie Łabunie oraz „Pańska Dolina” w gminie Skierbieszów. Istniejące i projektowane rezerwaty pow. zamojskiego zestawiono w poniższych tabelach.
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego
Tab. 4.1a. Zestawienie rezerwatów powiatu zamojskiego /istniejące/
51
Tab. 4.1.b. Rezerwaty projektowane (florystyczne).
Lp | Nazwa | Powierzchnia (ha) | Gmina | Typ rezerwatu | Cel ochrony |
1. | Księżostany | 53,90 | Łabunie | leśny, częściowy | zachowanie naturalnej, podgórskiej formy buczyny karpackiej ze starodrzewem bukowym, występującej na NE granicy zwartego zasięgu buka i rzadkimi gatunkami roślin |
2. | Pańska Dolina | 53,99 | Skierbieszów | leśny, częściowy | zachowanie starodrzewu bukowego z udziałem grabu. |
Cenne i unikatowe elementy przyrody ożywionej i nieożywionej chronione są również innymi formami ochrony, do których należą; pomniki przyrody (ożywionej i nieożywionej)
- 98 obiektów, użytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne, zespoły przyrodniczo krajobrazowe.
W powiecie zamojskim pomnikami przyrody ożywionej są głównie różne gatunki drzew oraz stanowiska roślin kserotermicznych i rzadkich gatunków flory.
Do pomników przyrody nieożywionej zaliczono; źródła i obszary źródliskowe (m. innymi źródła w Zaporzu, Radecznicy i Trzęsinach, które stanowią dużą atrakcję geologiczną oraz źródła w Hutkach i Husinach), „Skałki na wzgórzu Kamień” w Stanisławowie, wzgórze
„Wapielnia” k/Ulowa oraz skupienie skałek „Płaczący Kamień” na Floriance. Jako użytki ekologiczne chronione są; obszary źródliskowe, tereny podmokłe, śródleśne oczka wodne, bagienka i torfowiska (m. in. Belfont). W m. Krasnobród-Podzamek, dla ochrony odsłonięcia geologicznego, utworzone zostało stanowisko dokumentacyjne „Kamieniołom”, a projektowane jest utworzenie użytku chroniącego fragment eksploatowanej w przeszłości wydmy. Jako użytek ekologiczny
„Brodzka Góra” chroniona jest ostoja roślinności kserotermicznej w m. Kol. Lipowiec gm. Szczebrzeszyn. W Hutkach projektowane jest utworzenie zespołu przyrodniczo- krajobrazowego, obejmującego kompleks stawów z przyległymi obszarami leśnymi.
4.2 Charakterystyka obszaru powiatu pod kątem możliwości zastosowania, do celów nawozowych i rekultywacyjnych kompostów z odpadów organicznych.
Powiat zamojski charakteryzuje się występowaniem, na przeważającym obszarze, gleb dobrych. Z reguły, nie wymagają one stosowania kompostów do celów nawozowych
i rekultywacyjnych.
Do obszarów, które mogą być objęte stosowaniem kompostowania do celów nawozowych i rekultywacyjnych należy zaliczyć:
1) obszary o naturalnej obniżonej jakości gleb:
- obszary występowania gleb słabych, ubogich w związki próchnicze, które zostały wytworzone na piaskach i glinach,
- doliny rzeczne i suche doliny denudacyjne wypełnione osadami piaszczystymi,
- obszary występowania rędzin z niewielką zawartością poziomu próchniczego, na terenach odsłaniania się na powierzchni utworów węglanowych.
2) obszary zdegradowanych gleb w wyniku procesów naturalnych:
- obszary występowania zjawisk krasowych, narażonych na działanie procesów erozyjnych, powodujących wymywanie substancji mineralnych takich jak sole mineralne, węglan wapnia, związki żelaza, glinu i inne,
- obszary o nachyleniu powyżej 6º, narażone na silną erozjęz ze względu na występowanie dużych spadków terenu.
3) obszary zdegradowanych gleb w wyniku procesów antropogenicznych:
- tereny wyeksploatowanych i planowanych do likwidacji składowisk odpadów,
- tereny zakończonej eksploatacji złóż (kruszywa, glin, iłów),
Z istniejących danych wynika, że na udokumentowanych w powiecie 37 złóż 17 złóż to złoża zaniechane. Oznacza to, że były one w przeszłości eksploatowane, a tereny poeksploatacyjne, zgodnie z obowiązującymi przepisami, powinny być zrekultywowane i zagospodarowane.
Szacuje się, że ok. 10-15 % odpadów trafia na tzw. „dzikie” wysypiska, które zwykle powstają na obrzeżach pól i lasów, w obrębie lasów, a także w niezrekultywowanych
i niezagospodarowanych wyrobiskach po eksploatacji kopalin.
Prowadzona ewidencja gruntów wymagających rekultywacji (zdewastowanych
i zdegradowanych), wykazuje konieczność rekultywacji na łącznej powierzchni 46,0 ha - dane za rok 2002.
Tab. 4.2. Grunty wymagające rekultywacji.
Lp. | Gmina | Powierzchnia ogółem ha | Zdewastowana | Zdegradowana |
1 | Adamów | |||
2 | Xxxxxxxxx | |||
0 | Komarów | 10,0 | - | 10,0 |
4 | Xxxxxxxxxx | |||
0 | Xxxxxxx | |||
0 | Xxxxx Xxxxxx | 15,09 | - | 15,09 |
7 | Szczebrzeszyn | 10,0 | 2,0 | 8,0 |
8 | Zamość | 11,81 | 11,811 | |
Razem | 46,90 | 13,81 | 33,09 |
5. Analiza stanu istniejącego w sektorze gospodarki odpadami
5.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym
5.1.1. Odpady komunalne
5.1.1.1. Bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym
Zgodnie z treścią art. 3 ustawy o odpadach, odpady komunalne są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.
Odpady komunalne powstają w:
1. gospodarstwach domowych.
2. obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.
Obliczenia dotyczące szacunkowej ilości wytwarzanych odpadów komunalnych oparto głównie na wskaźnikach nagromadzenia odpadów komunalnych przyjętych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami (październik, 2002).
Tab. 5.1.1.1a Wskaźniki charakterystyki ilościowej odpadów komunalnych w kg/mieszkańca/rok (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002)
L.p. | Źródła powstawania odpadów | Przyjęty wskaźnik nagromadzenia | |
miasto | wieś | ||
1 | Odpady z gospodarstw domowych | 224 | 116 |
2 | Odpady z obiektów infrastruktury | 110 | 45 |
3 | Odpady wielkogabarytowe | 20 | 15 |
4 | Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych | 40 | 40 |
L.p. | Źródła powstawania odpadów | Przyjęty wskaźnik nagromadzenia | |
miasto | wieś | ||
5 | Odpady z ogrodów i parków | 12 | 5 |
6 | Odpady z czyszczenia ulic i placów | 15 | |
7 | Odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych | 3 | 2 |
Razem | 424 | 223 | |
W roku 2002, w powiecie zamojskim wytworzono 27 257 Mg odpadów komunalnych. Ilość ta została określona w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami i ilość mieszkańców, według danych US w Lublinie, 2002r.
Tab. 5.1.1.1b Ilość wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach/miastach w roku 2002, określona w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów komunalnych
wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami i ilość mieszkańców, według danych US w Lublinie, 2002 r.
Jednostka administracyjna | Ilość wytworzonych odpadów w Mg |
Powiat Zamojski | 27 257 |
Miasto i Gmina Krasnobród | 2 254 |
Miasto i Gmina Xxxxxxxxxxxxx | 0 000 |
Xxxxxx x Xxxxx Xxxxxxxxxxx | 2 423 |
Gmina Xxxxxx | 0 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxx | 1 086 |
Gmina Komarów – Xxxxx | 0 000 |
Xxxxx Xxxxxxx | 1 413 |
Gmina Miączyn | 1 457 |
Gmina Xxxxxxx | 0 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxxx | 1 494 |
Gmina Xxxxx | 0 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxxxxx | 1 269 |
Gmina Xxxxx Xxxxxx | 0 000 |
Xxxxx Xxxxx | 1 188 |
Gmina Zamość | 4 259 |
Miasto i Gmina Krasnobród | ||||||||
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | ||||||||
Miasto i Gmina Zwierzyniec | ||||||||
4% | 16% | 8% | 14% | Gmina Adamów Gmina Grabowiec Gmina Komarów – Osada | ||||
5% | Gmina Łabunie | |||||||
5% | `` 9% | Gmina Miączyn Gmina Nielisz Gmina Radecznica | ||||||
6% | 4% | Gmina Sitno | ||||||
5% | 5% | 5% | 5% | 5% | 4% | Gmina Skierbieszów Gmina Stary Zamość | ||
Gmina Sułów | ||||||||
Gmina Zamość
Rys. 1 Procentowy udział wytworzonych odpadów komunalnych w poszczególnych gminach powiatu zamojskiego w 2002 r.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wskaźnik nagromadzenia odpadów w gospodarstwach domowych wynosi 224 kg/mieszkańca/rok dla terenów miejskich i 116 kg/mieszkańca/rok dla wsi.
Poniższa tabela przedstawia ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych w poszczególnych gminach/miastach w roku 2002, określoną w oparciu o wskaźniki nagromadzenia odpadów i ilość mieszkańców według danych US w Lublinie, 2001r.
Tab. 5.1.1.1c Ilość wytworzonych odpadów w gospodarstwach domowych.
Jednostka administracyjna | Ilość wytworzonych odpadów w Mg |
Powiat Zamojski | 14587,16 |
Miasto i Gmina Krasnobród | 1179,20 |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 2024,73 |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 1267,01 |
Gmina Adamów | 886,58 |
Gmina Grabowiec | 571,18 |
Gmina Komarów – Xxxxx | 000,00 |
Xxxxx Xxxxxxx | 743,44 |
Gmina Miączyn | 766,18 |
Gmina Nielisz | 731,61 |
Gmina Radecznica | 786,02 |
Gmina Sitno | 794,60 |
Gmina Skierbieszów | 667,58 |
Gmina Xxxxx Xxxxxx | 000,00 |
Xxxxx Xxxxx | 625,24 |
Gmina Zamość | 2240,77 |
Poniżej przedstawiono skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury oraz podział odpadów komunalnych wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002.
Tab. 5.1.1.1d. Skład morfologiczny odpadów domowych i z obiektów infrastruktury w % wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002
L.p. | Frakcje odpadów | Odpady domowe % | Odpady z obiektów infrastruktury % | |
miasto | wieś | |||
1 | Odpady organiczne pochodzenia roślinnego | 32 | 13 | 10 |
2 | Odpady organiczne pochodzenia zwierzęcego | 2 | 1 | 0 |
3 | Inne odpady organiczne | 2 | 2 | 0 |
4 | Papier i tektura | 19 | 13 | 30 |
5 | Tworzywa sztuczne | 14 | 13 | 30 |
6 | Materiały tekstylne | 4 | 3 | 3 |
7 | Szkło | 8 | 8 | 10 |
8 | Metale | 4 | 4 | 5 |
9 | Odpady mineralne | 5 | 10 | 5 |
10 | Frakcja drobna (< 10 mm) | 10 | 33 | 7 |
Razem | 100 | 100 | 100 | |
Tab. 5.1.1.1e. Skład morfologiczny odpadów komunalnych dla obszarów miejskich i wiejskich wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002
L.p. | Strumień odpadów komunalnych | Miasto | Wieś | ||
kg | % | kg | % | ||
1 | Domowe odpady organiczne, w tym: | 90,20 | 21,3 | 22,11 | 10,0 |
1a | odpady organiczne roślinne | 81,40 | 18,80 | ||
1b | odpady organiczne zwierzęce | 4,40 | 1,10 | ||
1c | odpady organiczne inne | 4,40 | 2,21 | ||
2 | Odpady zielone | 10,00 | 2,4 | 4,16 | 1,9 |
3 | Papier i tektura (niopakowaniowe) | 28,62 | 6,8 | 10,64 | 4,8 |
4 | Opakowania z papieru i tektury | 41,52 | 9,8 | 15,43 | 6,9 |
5 | Opakowania wielomateriałowe | 4,66 | 1,1 | 1,73 | 0,8 |
6 | Tworzywa szt. (nieopakowaniowe) | 48,27 | 11,3 | 21,03 | 9,4 |
7 | Opakowania z tworzyw sztucznych | 15,53 | 3,7 | 6,77 | 3,0 |
8 | Tekstylia | 12,10 | 2,9 | 4,65 | 2,1 |
9 | Szkło (nieopakowaniowe) | 2,00 | 0,5 | 1,00 | 0,4 |
10 | Opakowania ze szkła | 28,12 | 6,6 | 18,89 | 8,4 |
11 | Metale | 12,79 | 3,0 | 4,55 | 2,0 |
12 | Opakowania z blachy stalowej | 4,57 | 1,1 | 1,63 | 0,7 |
13 | Opakowania z aluminium | 1,33 | 0,3 | 0,47 | 0,2 |
14 | Odpady mineralne | 14,30 | 3,4 | 13,25 | 5,9 |
15 | Drobna frakcja popiołowa | 46,70 | 11,0 | 40,28 | 18,0 |
16 | Odpady wielkogabarytowe | 20,00 | 4,7 | 15,00 | 6,7 |
17 | Odpady budowlane | 40,00 | 9,4 | 40,00 | 17,9 |
18 | Odpady niebezpieczne | 3,00 | 0,7 | 2,00 | 0,9 |
Razem | 423,71 | 100 | 223,59 | 100 | |
Tab. 5.1.1.1f Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w roku 2002 w Mg w poszczególnych jednostkach administracyjnych w obrębie powiatu
Strumienie odpadów komunalnych | Powiat Zamoj ski | Miast o i Gmin a Krasn obród | Miast o i Gmin a Szcze brzesz yn | Miast o i Gmin a Zwier zyniec | Gmin a Adam ów | Gmi na Grab owie c | Gmi na Kom arów – Osad a | Gmin a Łabu nie | Gmi na Miąc zyn | Gmi na Nieli sz | Gmi na Rade cznic a | Gmi na Sitno | Gmina Skierbi eszów | Gmi na Stary Zam ość | Gmi na Sułó w | Gmi na Zam ość |
Domowe odpady ograniczne | 3342 | 380 | 663 | 424 | 117 | 109 | 124 | 142 | 146 | 139 | 150 | 151 | 127 | 125 | 119 | 427 |
Odpady zielone | 544 | 50 | 86 | 54 | 22 | 21 | 23 | 27 | 28 | 26 | 28 | 29 | 24 | 24 | 23 | 81 |
Papier i tektura (nieopakowaniowe) | 1431 | 136 | 236 | 149 | 57 | 53 | 60 | 69 | 71 | 68 | 73 | 73 | 62 | 60 | 58 | 207 |
Opakowania z papieru i tektury | 2101 | 204 | 354 | 223 | 82 | 77 | 87 | 100 | 103 | 98 | 105 | 107 | 90 | 88 | 84 | 301 |
Opakowania wielomateriałowe | 234 | 23 | 39 | 25 | 9 | 9 | 10 | 11 | 11 | 11 | 12 | 12 | 10 | 10 | 9 | 34 |
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) | 2696 | 240 | 414 | 259 | 111 | 103 | 117 | 135 | 139 | 132 | 142 | 144 | 121 | 118 | 113 | 406 |
Opakowania z tworzyw sztucznych | 880 | 80 | 139 | 87 | 36 | 33 | 38 | 43 | 45 | 43 | 46 | 46 | 39 | 38 | 36 | 131 |
Tekstylia | 620 | 58 | 101 | 63 | 25 | 23 | 26 | 30 | 31 | 30 | 32 | 32 | 27 | 26 | 25 | 91 |
Szkło (nieopakowaniowe) | 126 | 11 | 18 | 11 | 5 | 5 | 6 | 6 | 7 | 6 | 7 | 7 | 6 | 6 | 5 | 19 |
Opakowania ze szkła | 2265 | 172 | 294 | 181 | 101 | 94 | 107 | 122 | 126 | 120 | 129 | 131 | 110 | 107 | 103 | 368 |
Metale | 614 | 60 | 103 | 65 | 24 | 22 | 25 | 29 | 30 | 29 | 31 | 31 | 26 | 26 | 25 | 88 |
Opakowania z blachy stalowej | 221 | 22 | 38 | 24 | 9 | 8 | 9 | 10 | 11 | 10 | 11 | 11 | 9 | 9 | 9 | 32 |
Opakowania z aluminium | 63 | 6 | 11 | 7 | 2 | 2 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 9 |
Odpady mineralne | 1485 | 100 | 170 | 103 | 69 | 65 | 73 | 84 | 87 | 83 | 89 | 90 | 75 | 74 | 71 | 253 |
Drobna frakcja popiołowa | 4457 | 307 | 522 | 317 | 206 | 192 | 218 | 250 | 258 | 246 | 264 | 267 | 225 | 220 | 210 | 754 |
Odpady wielkogabarytowe | 1835 | 134 | 228 | 140 | 83 | 77 | 88 | 101 | 104 | 99 | 106 | 108 | 90 | 89 | 85 | 304 |
Odpady budowlane | 4813 | 316 | 535 | 322 | 227 | 211 | 240 | 275 | 283 | 271 | 291 | 294 | 247 | 242 | 231 | 829 |
Odpady niebezpieczne | 251 | 18 | 31 | 19 | 11 | 11 | 12 | 14 | 14 | 14 | 15 | 15 | 12 | 12 | 12 | 41 |
Razem | 27980 | 2319 | 3982 | 2473 | 1196 | 1115 | 1266 | 1451 | 1495 | 1428 | 1534 | 1551 | 1303 | 1276 | 1220 | 4373 |
Mg 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1 | Domowe odpady ograniczne Odpady zielone Papier i tektura (nieopakowaniowe) Opakowania z papieru i tektury Opakowania wielomateriałowe Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) Opakowania z tworzyw sztucznych Tekstylia Szkło (nieopakowaniowe) Opakowania ze szkła Metale Opakowania z blachy stalowej Opakowania z aluminium Odpady mineralne Drobna frakcja popiołowa Odpady wielkogabarytowe Odpady budowlane Odpady niebezpieczne |
Rys. 2 Szacunkowa ilość poszczególnych strumieni odpadów komunalnych wytworzonych w 2002 r. w powiecie zamojskim
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego
5.1.1.1.1 Odpady powstające w sektorze handlowym i publicznym
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami odpady komunalne, poza gospodarstwami domowymi, powstają również w obiektach infrastruktury takich jak: handel, usługi, szkolnictwo, obiekty turystyczne, obiekty działalności gospodarczej i wytwórczej.
Odpady w obiektach infrastruktury, czyli w sektorze handlowym i publicznym, są podobne do odpadów powstających w zabudowie mieszkaniowej, lecz charakteryzują się innym składem morfologicznym. Zawierają one więcej odpadów opakowaniowych takich jak: papier, tektura, tworzywa sztuczne.
Dane dotyczące ilości obecnie wytworzonych odpadów są niedokładne, gdyż odpady te są często zbierane z pozostałymi odpadami komunalnymi, a prowadzenie obiektów sektora handlowego i publicznego nie wymaga uzyskiwania pozwoleń na wytwarzanie odpadów.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami wskaźnik nagromadzenia odpadów infrastruktury (w sektorze handlowym i publicznym) wynosi 110 kg/mieszkańca/rok dla terenów miejskich i 45 kg/mieszkańca/rok dla wsi.
Tab. 5.1.2.1 przedstawia ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym w poszczególnych gminach/miastach w roku 2002, określoną w oparciu
o wskaźniki nagromadzenia odpadów z obiektów infrastruktury i ilość mieszkańców (według danych US w Lublinie, 2001 r.).
Tab. 5.1.2.1 Ilość wytworzonych odpadów w sektorze handlowym i publicznym.
Jednostka administracyjna | Ilość wytworzonych odpadów w Mg |
Powiat Zamojski | 5 835 |
Miasto i Gmina Krasnobród | 529 |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 912 |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 576 |
Gmina Xxxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxx | 222 |
Gmina Komarów – Xxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxxxx | 297 |
Gmina Xxxxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxxx | 305 |
Gmina Xxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxxxxxxxxx | 259 |
Gmina Xxxxx Xxxxxx | 000 |
Xxxxx Xxxxx | 242 |
Gmina Zamość | 869 |
59
5.1.1.2. Istniejący system zbierania, segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów w sektorze komunalnym.
5.1.1.2.1 Systemy zbierania odpadów
Tab. 5.1.1.2.1. Systemy zbierania odpadów.
Miasto/gmina | Sposób zbierania odpadów | Liczba zbiorników, kontenerów itp. [sztuki] | Pojemność zbiorników, kontenerów [m3] | Sposób rozmieszczenia | Uwagi |
Miasto i Gmina Krasnobród | pojemniki | ok. 500 | 110 litrów | gospodarstwa domowe | Mieszkańcy mają podpisane indywidualne umowy z Zakładem Gospodarki Komunalnej w Krasnobrodzie |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | KP-7 | 40 | 7 | firmy, przy budynkach użyteczności publicznej | |
pojemniki | 110 | część mieszkańców ma podpisane indywidualne umowy | |||
worki foliowe | gospodarstwa domowe | ||||
Miasto i Gmina Zwierzyniec | pojemniki | 377 | 110 litrów | gospodarstwa domowe | podpisanych jest 900 umów z Zakładem Gospodarki Komunalnej |
worki na odpady komunalne | 523 | gospodarstwa domowe | |||
Gmina Adamów | kontenery KP-7 | 10 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Grabowiec | indywidualny dowóz mieszkańców | 2 kontenery | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej | mieszkańcy własnym transportem dostarczają odpady na składowisko |
Gmina Komarów – Osada | kontenery KP-7 | ok. 10 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | niewystarczająca ilość kontenerów |
pojemniki | 110 litrów | gospodarstwa domowe | indywidualne umowy mieszkańców | ||
Gmina Łabunie | kontenery KP-7 | 33 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Miączyn | kontenery KP-7 | 5 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | niewystarczająca ilość urządzeń do gromadzenia odpadów |
Gmina Nielisz | kontenery KP-7 | 20 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Radecznica | kontenery KP-7 | 26 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej |
Miasto/gmina | Sposób zbierania odpadów | Liczba zbiorników, kontenerów itp. [sztuki] | Pojemność zbiorników, kontenerów [m3] | Sposób rozmieszczenia | Uwagi |
Gmina Sitno | kontenery KP-7 | 46 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Skierbieszów | kontenery KP-7 | 32 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Stary Zamość | kontenery KP-7 | 24 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Sułów | kontenery KP-7 | 16 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej | |
Gmina Zamość | kontenery KP-7 | 73 | 7 | przy budynkach użyteczności publicznej i zabudowie mieszkalnej |
5.1.1.2.2. Częstotliwość zbierania odpadów
Tab. 5.1.1.2.2. Częstotliwość zbierania odpadów.
Miasto/Gmina | Częstotliwość zbierania odpadów | |
Miasto i Gmina Krasnobród | wg indywidualnych umów z ZGK, nie rzadziej niż 1 x miesiąc | |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie, mieszkańcy 2 x w miesiącu | |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Adamów | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Grabowiec | mieszkańcy sami transportują odpady, 2 kontenery wywozi firma prywatna | |
Gmina Komarów – Osada | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Łabunie | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Miączyn | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Nielisz | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Radecznica | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Sitno | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Skierbieszów | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Gmina Stary Zamość | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie | |
Miasto/Gmina | Częstotliwość zbierania odpadów |
Gmina Sułów | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie |
Gmina Zamość | wg potrzeb, odbiór na telefoniczne zgłoszenie, oraz przy zabudowie osiedlowej 1 lub 2 razy w tygodniu w zależności od pory roku. |
5.1.1.2.3. System segregacji i odzysku odpadów
Tab. 5.1.1.2.3. Systemy segregacji i odzysku odpadów
gmina/miasto | Wyniki selektywnej zbiórki odpadów Mg/rok | ||||||
szkło (białe+kolorowe) | puszki aluminiowe | plastik, folia PET | złom stalowy | papier | inne | uwagi | |
Miasto i Gmina Krasnobród | 28,6 – 2001 | zbiórka od 2003 | zbiórka od 2003 | indywidualnie - mieszkańcy | zbiórka od 2003 | odzysk surowców wtórnych na składowisku | |
33,5 – 2002 | |||||||
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | do chwili obecnej zebrano 174 | 3,5 | 5,9 | 5,4 | selektywna zbiórka systemem „przy krawężniku” - zbiera ZGKiM Szczebrzeszyn | ||
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 1,4 | - | 1,48 | 0,52 | 2,2 | 3,32 | |
Gmina Adamów | - | - | - | - | - | - | brak segregacji |
Gmina Xxxxxxxxx | 0 | 0,5 | 1 | odzysk surowców wtórnych na składowisku mieszkańcy gromadzą szkło | |||
Gmina Komarów – Osada | 14,5 – 2001 r. | - | - | - | - | - | co 2 lata Firma z Łodzi zbiera stłuczkę szklaną |
20,0 – 2003 r. | |||||||
Gmina Łabunie | 24 | - | - | - | - | - | |
Gmina Xxxxxxx | 00 | - | - | - | - | - | |
Xxxxx Xxxxxxx | ok. 6 akcyjnie w 2002 r. | - | - | - | - | - | nie prowadzi się regularnej zbiórki selektywnej |
Gmina Radecznica | - | - | - | - | - | - | segregację w niewielkim zakresie prowadzą sami mieszkancy (sprzedaż surowców wtrównych tj. złom, puszki) |
Gmina Sitno | - | - | - | - | - | - | nie prowadzi się zbiórki selektywnej |
Gmina Skierbieszów | nie prowadzi się zbiórki selektywnej | ||||||
Gmina Stary Zamość | 30 - 2001 r. | - | - | - | - | - | |
10 – 2002 r. | |||||||
Gmina Sułów | 20,1 | 0,7 | 2,5 | - | - | - | zbiórkę prowadzi Gospodarstwo Pomocnicze Usług Komunalnych przy Urzędzie Gminy |
Gmina Zamość | 7 | - | - | - | - | - |
5.1.1.2.4 Zakłady zajmujące się zbieraniem, transportem i przeładunkiem odpadów na składowiska
Tab. 5.1.1.2.4. Zakłady zajmujące się zbieraniem, transportem i przeładunkiem odpadów na składowiska. | ||||
gmina/miasto | Nazwa Przedsiębiorstwa | Adres | Uwagi | |
Miasto i Gmina Krasnobród | Zakład Gospodarki Komunalnej Krasnobród z/s w Hutkach | 22-440 Krasnobród | ||
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Szczebrzeszyn | 22-460 Szczebrzeszyn xx. Xxxxxxxxx 00 | ||
Xxxxxx x Xxxxx Xxxxxxxxxxx | Przedsiębiorstwo Gospodarki Xxxxxxxxxx Xx. x x.x. Xxxxxxxx | 00-000 Xxxxxxxx ul. Łąkowa 13 | ||
Gmina Adamów | Zakład Gospodarki Komunalnej Krasnobród z/s w Hutkach | 22-440 Krasnobród | ||
Gmina Grabowiec | Zakład Gospodarki Komunalnej w Grabowcu | 22-425 Grabowiec ul. Kozia 15 | ZGK prowadzi obsługę składowiska. Przedsiębiorstwo nie posiada własnego środka transportu odpadów |
Gmina Komarów – Osada | Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Tyszowce Sp. z o.o. | 00-000 Xxxxxxxx xx. Xxxxxxx 00 | Nie we wszystkich miejscowościach znajdują się kontenery |
Gmina Łabunie | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 22-400 Zamość xx. Xxxxxx 00 | |
Xxxxx Xxxxxxx | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 22-400 Zamość xx. Xxxxxx 00 | |
Xxxxx Xxxxxxx | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 22-400 Zamość xx. Xxxxxx 00 | |
Xxxxx Xxxxxxxxxx | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej we Frampolu | 23-440 Frampol ul. Janowska 29 a | |
Gmina Sitno | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 00-000 Xxxxxx xx. Xxxxxx 00 | |
Gospodarstwo Pomocnicze przy Urzędzie Gminy Sitno | 22-424 Sitno | ||
Gmina Skierbieszów | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 00-000 Xxxxxx xx. Xxxxxx 00 | W każdej miejscowości ustawione są kontenery |
Gmina Stary Zamość | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 22-400 Zamość xx. Xxxxxx 00 | |
Xxxxx Xxxxx | Zakład Gospodarki Komunalnej Szczebrzeszyn | 22-460 Szczebrzeszyn xx. Xxxxxxxxx 00 | |
Xxxxx Xxxxxx | Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Zamość | 00-000 Xxxxxx xx. Xxxxxx 00 |
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego
5.1.1.2.5 System unieszkodliwiania odpadów
Na terenie powiatu zamojskiego unieszkodliwianie odpadów odbywa się poprzez ich deponowanie na składowiskach odpadów komunalnych oraz poprzez spalanie, którym poddawane są odpady medyczne. Odpady medyczne unieszkodliwiane są w spalarni SP-100 na terenie SPSW im. Xxxx Xxxxx XX w Zamościu .
Na terenie powiatu zamojskiego występują 4 składowiska odpadów komunalnych, zarejestrowano kilka składowisk „dzikich”. Brak jest składowisk odpadów przemysłowych.
Składowiska odpadów komunalnych usytuowane są w następujących miejscowościach:
- Dębowiec, gmina Skierbieszów;
- Grabowiec, gmina Grabowiec;
- Grabnik, gmina Krasnobród;
- Błonie, gmina Szczebrzeszyn.
5.1.1.2.6 Komunalne składowiska odpadów
Na obszarze powiatu zamojskiego funkcjonują 4 składowiska odpadów komunalnych. Ich charakterystykę zamieszczono w tabelach 5.1.1.2.6 a i 5.1.1.2.6 b.
65
Tab. 5.1.1.2.6.a Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część I
Gmina | Lokalizacja składowisk a | Przedsiębiorstw o obsługujące obiekt | Pojemność składowisk a [m3] | Powie rzchni a [ha] | Ilość odpadów nagromadzonych do końca 2002 r. w Mg | Ilość odpadów złożona w 2002 r. w Mg | Stopie ń wypeł- nienia w % | Przewidywany okres eksploatacji (rok) | Stan prawny |
Skierbieszów | Dębowiec | Przedsiębiorstw o Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Zamościu | 1 150 000 | 11,94 | 561 275 | 18 875 | 73 | 2010 | uregulowany decyzja nr ANR501/3/166/81 |
Szczebrzeszyn | Błonie | Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie | 74 000 | 2,26 | 29 080 | 2 390 | 74 | 2010 | uregulowany decyzja nr OŚ.II.7633/45/97 |
Krasnobród | Grabnik | Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Krasnobrodzie z/s w Majdanie Wielkim | 9 807 | 1,40 | 1 630 | 610 | 33 | 2015 | uregulowany decyzja nr B.7351- 1/7/8/37/99 |
Grabowiec | Grabowiec | Zakład Gospodarki Komunalnej w Grabowcu | 5 670 | 0,56 | 530 | 108 | 18 | 2007 | uregulowany decyzja nr UANB-7351-1- 2/132/97 |
Łącznie | 1 239 477 | 16,16 | 592 515 | 21 983 | |||||
Tab. 5.1.1.2.6 b Charakterystyka składowisk komunalnych w powiecie zamojskim – Część II
Gmina | Lokalizacja składowiska | Ilość piezometró w | Ekranizacja podłoża | Drenaż podłoża | Selektywna zbiórka odpadów | Odzysk surowców wtórnych | Odzysk odpadów niebezpiecznych |
Xxxxxxxxxxxx | Xxxxxxxx | 0 | grunt naturalny, gliny | tak | tak | tak | tak |
Xxxxxxxxxxxxx | Xxxxxx | 0 | grunt naturalny, gliny | tak | tak | nie | |
Krasnobród | Grabnik | geomembrana o grubości 1,5 mm | tak | nie | nie | ||
Grabowiec | Grabowiec | geomembrana o grubości 1,5 mm | tak | tak | tak | nie |
Rys. 3. Rozmieszczenie instalacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
5.1.1.2.7 ”Dzikie wysypiska”
Dane o istniejących w dłuższym okresie czasu miejscach nielegalnego składowania odpadów nie są wyczerpujące, gdyż wiele gmin nie prowadzi ich inwentaryzacji.
Składowane są na nich w większości niesegregowane odpady komunalne, makulatura, szkło, złom, tworzywa sztuczne, odpady budowlane.
Tab. 5.1.1.2.7. Dzikie składowiska.
gmina/miasto | Liczba dzikich składowisk | Lokalizacja | Powierzchnia ha | Uwagi |
Miasto i Gmina Krasnobród | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 1 | Księże Jezioro Kol. Wielącza | 0,65 | w trakcie likwidacji - zakończenie w 2004 r. |
Miasto i Gmina Xxxxxxxxxxx | 0 | śladowe ilości | likwidowane na bieżąco | |
Gmina Adamów | - | - | - | lokalne, likwidowane na bieżąco |
Gmina Grabowiec | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Komarów – Osada | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Łabunie | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Miączyn | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Xxxxxxx | 0 | x. Xxxxxxx | 0,05 | zlikwidowane |
1 | m. Nawóz | 0,009 | zlikwidowane | |
1 | m. Staw Xxxxxxxxxx Kolonia | 0,005 | zlikwidowane | |
1 | m Xxxxx Xxxxxxxx | 0,000 | xxxxxxxxxxxx | |
0 | x. Xxxxxxx Xxxx | 0,004 | do likwidacji w 2004 | |
1 | m. Ujazdów | 0,003 | ||
1 | m. Deszkowice – Xxxxxxx | 0,000 | ||
0 | x. Xxxxxx | 0,001 | zlikwidowane | |
Gmina Radecznica | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Sitno | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Skierbieszów | - | - | - | likwidowane na bieżąco |
Gmina Xxxxx Xxxxxx | - | - | - | |
Xxxxx Xxxxx | było 5 | niewielkie ilości | likwidowane na bieżąco |
gmina/miasto | Liczba dzikich składowisk | Lokalizacja | Powierzchnia ha | Uwagi |
Xxxxx Xxxxxx | 0 | x. Xxxxxxxx | 0,15 | |
1 | x. Xxxxx Xxxxxxxxx | 0,0 | ||
0 | x. Xxxxxxx | 0,05 | ||
1 | m. Lipsko | 160 Mg | zlikwidowano (usunięto) w 2003 r. | |
1 | m. Lipsko | do likwidacji w 2004 r. |
5.1.1.2.8. Schemat przepływu odpadów - miejsca składowania (unieszkodliwiania) odpadów z poszczególnych gmin.
Tab. 5.1.1.2.8. Schemat przepływu odpadów
gmina/miasto | miejsce składowania odpadów |
Miasto i Gmina Krasnobród | Składowisko w m. Hutków, gm. Krasnobród |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | Składowisko w m. Błonie, gm. Szczebrzeszyn |
Miasto i Gmina Zwierzyniec | Składowisko w m. Błonie, gm. Szczebrzeszyn Składowisko w m. Korczów, gm. Biłgoraj |
Gmina Adamów | Składowisko w m. Hutków, gm. Krasnobród |
Gmina Grabowiec | Składowisko w m. Grabowiec, gm. Grabowiec |
Gmina Komarów – Osada | Składowisko w m. Klątwy, gm. Tyszowce |
Gmina Łabunie | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
Gmina Miączyn | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
Gmina Nielisz | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
Gmina Radecznica | Składowisko w m. Xxxxxxxxx, xx. Xxxxxxx Składowisko w m. Korczów, gm. Biłgoraj |
Gmina Sitno | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
Gmina Skierbieszów | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
Gmina Stary Zamość | Składowisko w m. Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxxxxxx |
Xxxxx Xxxxx | Składowisko w m. Błonie, gm. Szczebrzeszyn |
Gmina Zamość | Składowisko w m. Dębowiec, gm. Skierbieszów |
5.1.1.2.9 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami.
Tab. 5.1.1.2.9 Koszty i opłaty związane z gospodarowaniem odpadami.
gmina/miasto | Opłata pobierana przez Gminę od mieszkańców | Opłata pobierana przez przedsiębiorstwo transportujące odpady od gmin | Opłata pobierana przez przedsiębiorstwo od innych usługodawców | |
Miasto i Gmina Krasnobród | indywidualne | - | 6 zł./m3 | |
umowy z ZGK | ||||
gmina/miasto | Opłata pobierana przez Gminę od mieszkańców | Opłata pobierana przez przedsiębiorstwo transportujące odpady od gmin | Opłata pobierana przez przedsiębiorstwo od innych usługodawców | |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | mieszkańcy, którzy prowadzą segregację - płacą 8zł/osoby/rok mieszkańcy, którzy nie prowadzą segregacji - płacą 12zł/osobę/rok opłata za KP-7–160zł | |||
Miasto i Gmina Zwierzyniec | 4,70 za worek i pojemnik 110 litrowy | |||
Gmina Adamów | mieszkańcy nie ponoszą opłat | 20 zł./m3 | ||
Gmina Xxxxxxxxx | 0 zł. za tonę dowóz własnym transportem | |||
Gmina Komarów – Osada | mieszkańcy nie ponoszą opłat | 24,61 za KP-7 6,0 – poj. 110 litrowy | ||
Gmina Łabunie | mieszkańcy nie ponoszą opłat | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Miączyn | mieszkańcy nie ponoszą opłat | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Nielisz | mieszkańcy płacą opłatę w wys. 5 zł rocznie do gospodarstwa | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Radecznica | mieszkańcy nie ponoszą opłat | 169 zł. – za KP-7 | 26 zł./m3 | |
Gmina Sitno | 0,50zł/osobę/miesią c | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Skierbieszów | mieszkańcy nie ponoszą opłat | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Stary Zamość | mieszkańcy nie ponoszą opłat | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
Gmina Sułów | mieszkańcy nie ponoszą opłat | 169 zł. – za KP-7 | ||
Gmina Zamość | 5zł/osoba/rok lub indywidualne | średnio 23,00 (netto) za 1 m3 | 97,10 zł. za tonę | |
umowy | ||||
5.1.1.2.10 Mocne i słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami oraz ich zgodność z obowiązującymi wymogami technologicznymi
i prawnymi
Mocne strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- w każdej gminie istnieje system zbierania odpadów,
- uregulowany status gminnych składowisk odpadów,
- wymagana modernizacja składowisk w m. Błonie gm. Szczebrzeszyn i m. Grabnik gm. Krasnobród,
- likwidacja (w 2000r.) mogilnika w Niedzieliskach, gm. Szczebrzeszyn,
- istnienie coraz większej ilości punktów skupu odpadów, zwłaszcza złomu,
- istnienie na terenie Powiatu zakładów zbierających odpady niebezpieczne,
- planowane uruchomienie Zakładu Zagospodarowania Odpadów w 2004/2005 r.,
- istnienie na terenie powiatu grodzkiego Spalarni Odpadów Medycznych, Słabe strony istniejących rozwiązań gospodarki odpadami:
- brak selektywnej zbiórki odpadów we wszystkich gminach,
- brak selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych,
- niewielki odzysk odpadów komunalnych,
- brak instalacji, innych niż składowiska odpadów, do unieszkodliwiania odpadów,
- unieszkodliwianie odpadów jedynie poprzez ich składowanie,
- niewystarczająca sieć kanalizacyjna na terenie Powiatu,
- zły stan gospodarki wodno – ściekowej na terenie Powiatu, mała liczba oczyszczalni ścieków komunalnych,
5.1.1.2.11 Ocena postępowania z odpadami niebezpiecznymi
Według danych zgromadzonych w bazie SIGOP na terenie powiatu powstało w 2002r. 91,1 ton odpadów niebezpiecznych, z czego najwięcej w branży transportowo - naprawczej (oleje, akumulatory) oraz zużyte źródła światła zawierające rtęć. Należy podkreślić, że większość wytwórców tego typu odpadów przestrzega zasady gospodarowania odpadami ustalonych decyzjami Starosty. Występują jednak podstawowe nieprawidłowości szczególnie w małych zakładach, gdzie brak jest fachowego personelu, a nawet znajomości aktualnie obowiązujących przepisów. Większe jednostki organizacyjne posiadają zorganizowane systemy odzysku
i unieszkodliwiania odpadów.
W grupie odpadów niebezpiecznych znajdują się również odpady z lecznictwa (część odpadów wytworzonych w szpitalach, przychodniach, zakładach weterynaryjnych). Na pozytywną uwagę zasługuje rozwijający się rynek odbioru odpadów niebezpiecznych przez firmy specjalistyczne. Należy zaznaczyć, że system zbiórki i unieszkodliwiania odpadów jest dobrze zorganizowany w placówkach lecznictwa zamkniętego - gdzie powstają największe ilości tych odpadów. Odpady te są odpowiednio segregowane, przechowywane oraz transportowane do unieszkodliwienia w spalarni Wojewódzkiego Szpitala im. Xxxx Xxxxx XX w Zamościu. W dalszym ciągu nie objęto systemem zbiórki wielu małych jednostek lecznictwa i prywatnych gabinetów lekarskich i stomatologicznych, zlokalizowanych na terenie powiatu zamojskiego. Problem ten odnotowuje się również w placówkach lecznictwa weterynaryjnego.
Najwięksi wytwórcy odpadów niebezpiecznych to:
- Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Auto-Sabiko”,
- Zakłady Piwowarskie w Lublinie S.A. Browar w Zwierzyńcu,
- Spółdzielnia Transportowo – Handlowa w Szczebrzeszynie,
- Polskie Koleje Państwowe Zakład Taboru,
- Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Szczebrzeszynie,
- Cukrownia „Klemensów” S.A.,
- Auto-Złom Opony Używane Xxxxxxx Xxxxxxxxxxx, Szczebrzeszyn,
- Przedsiębiorstwo Usługowo – Produkcyjne „RENOBUD” Sp. z o.o. w Łapiguzie,
- „BETA” Sp. z o.o. w Warszawie, Zakład Produkcji Mydła w Szewni Dolnej,
- Zamojska Korporacja Energetyczne S.A. w Zamościu,
Na terenie powiatu nie ma obecnie składowisk odpadów przemysłowych. Wytwarzane odpady niebezpieczne odbierane są przez przedsiębiorców do odzysku, unieszkodliwiania bądź składowania, głównie poza teren powiatu.
Pozytywnym elementem jest powstawanie podmiotów zajmujących się gospodarowaniem odpadami zawierającymi azbest, stanowiącymi dotychczas dość istotny problem. Należy podkreślić,
że istotnym elementem prowadzenia zorganizowanej i uporządkowanej gospodarki odpadami przemysłowymi są uregulowania prawne wynikające z przepisów ustawy o odpadach, jak również prowadzenie udokumentowanej gospodarki odpadami opartej na jednolitej ewidencji wytwarzanych odpadów oraz rozchodu wytworzonych odpadów. Określenie i spełnienie wymogów i obowiązków posiadaczy odpadów na kolejnych etapach postępowania pozwoli na bieżący nadzór na prowadzeniem uporządkowanej gospodarki odpadami.
Na terenie Powiatu brak jest selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych. Na terenie Powiatu działają zakłady, które zajmują się zbieraniem takich odpadów:
- Xxxx Xxxxxxxxxx PPUH „ADMONT” xx. Xxxxxxxx 0/0 Xxxxx;
- Zakład Handlowo – Usługowy „ZAMZŁOM”, Płoskie 174, ul. Szczebrzeska 35 Zamość;
- Xxxxxxxxx Xxxx WPHP „MOTOZBYT” xx. Xxxxxxxxxxxx 00, Xxxxxx – zezwolenie na transport i zbieranie;
- Xxxxxxxxx Xxxxxxxxxxx Firma Handlowa „TRANSMOT” xx. Xxxxxxx 00 Xxxxxx;
- Zamojskie Przedsiębiorstwo Usługowo – Produkcyjne „ENERGOZAM” Sp. zo.o. xx. Xxxxxxx 0, Xxxxxx;
- Przedsiębiorstwo Prywatne „FERR VITA” Xxxxxxx Xxxxxxxxx, Xxxxxxxx Xxxxxxx, xx. Xxxxxx 00, Xxxxxx – zezwolenie na transport i zbieranie;
- Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne „RENOBUD” s.c. w Łapiguzie 2g 22-400 Zamość;
- Centrum Gospodarki Odpadami Azbestu i Recyklingu w Zamościu, xx. Xxx. Xxxxx Xxxxxxx 0/00, 00-000 Xxxxxx;
- Separator Servise Sp. z o.o., ul. Gen. Okulickiego 4, 05 500 Piaseczno;
- Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „Petromax” Sp. z o.o. w Lublinie xx. Xxxxxxxxxxx 000 c, 20 445 Lublin;
- P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut;
- AWAS- Serwis Sp. z o.o. ul. Egejska 1/34, 02 764 Warszawa;
- P.U.H. DOM-BUD s.c., ul. Krochmalna 4, 20 402 Lublin;
- P.U.H. „KERAM” Xxxxx Xxxxx xx. Xxxxxxxx 00/00, 00 000 Xxxxxxx.
Odpady te następnie są przekazywane do Zakładów, usytuowanych poza Powiatem, które zajmują się ich wykorzystaniem lub unieszkodliwianiem.
W ostatnim okresie na terenie powiatu zamojskiego nie wystąpiły szczególnie niebezpieczne dla środowiska przypadki zanieczyszczeń, wynikające z nieprawidłowego postępowania
z odpadami.
Odpady medyczne unieszkodliwiane są w spalarni na terenie Szpitala im. Xxxx Xxxxx w Zamościu.
5.1.1.2.12 Ocena postępowania z odpadami ulegającymi biodegradacji
Aktualnie odpady ulegające biodegradacji nie są zagospodarowywane w sposób zorganizowany. Powstające w gospodarstwach domowych odpady są wykorzystywane we własnym zakresie. Odpady zieleni miejskiej są przekazywane na składowiska odpadów komunalnych.
W przyszłości planowane jest przekazywanie odpadów biodegradowalnych do ZZO w Zamościu i ich przekształcane w wyniku mokrej fermentacji na kompost, który następnie będzie sprzedawany okolicznym mieszkańcom Powiatu.
Harmonogram inwestycji zakłada, że Zakładu Zagospodarowania Odpadów „Zamość” będzie budowany w 2004-2010r.
5.1.1.2.13 Ocena przyjętych rozwiązań z ustawą o odpadach i ustawodawstwem Unii Europejskiej
Aktualne rozwiązania gospodarki odpadami na terenie powiatu zamojskiego w niewielkim stopniu spełniają wymagania związane z ustawą o odpadach i ustawodawstwem Unii Europejskiej.
Selektywna zbiórka odpadów jest na terenie poszczególnych gmin w fazie wdrażania (oprócz Szczebrzeszyna). Brak jest selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych.
Unieszkodliwianie odpadów odbywa się jedynie poprzez ich składowanie. Wyjątkiem są tu odpady medyczne, które są unieszkodliwiane termicznie w spalani odpadów medycznych w Zamościu.
Na terenie Powiatu brak jest urządzeń do odzysku odpadów, w tym kompostowni do odzysku odpadów biodegradowalnych.
Gospodarka odpadami będzie mogła być realizowana zgodnie z ustawą o odpadach
i ustawodawstwem Unii Europejskiej po uruchomieniu Zakładu Zagospodarowania Odpadów
„Zamość” oraz wszystkich urządzeń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów takich jak:
o linia sortowania i belowania odpadów użytkowych - realizacja w praktyce programu selektywnej zbiórki odpadów użytkowych i co za tym idzie maksymalizacja ilości odpadów zawracanych do produkcji,
o instalacja wydzielania biofrakcji z odpadów komunalnych - zapobieganie składowaniu odpadów biologicznie rozkładalnych, stanowiących źródło uciążliwości,
o instalacja przygotowania zawiesiny biofrakcji do fermentacji mezofilowej w wydzielonych komorach fermentacyjnych miejskiej oczyszczalni ścieków - unieszkodliwianie biofrakcji
i w rezultacie produkcja energii elektrycznej i cieplnej,
Do zakładu kierowane będą surowce wtórne z selektywnej zbiórki (makulatura, tworzywa sztuczne i stłuczka szklana) oraz zmieszane odpady komunalne.
5.1.2 Komunalne osady ściekowe.
5.1.2.1 Osady ściekowe powstające w oczyszczalniach ścieków.
Osady wytwarzane w oczyszczalniach ścieków można podzielić na:
- odpady ze skratek,
- piaskowników,
- procesów stabilizacji i odwadniania osadów, w tym ustabilizowane osady ściekowe.
Masę osadów ściekowych w 2002 r. (w Mg suchej masy) w powiecie zamojskim określono w oparciu o dane z oczyszczalni ścieków oraz wskaźniki podane w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. Większość ścieków stanowią ścieki komunalne. Ogółem w powiecie zamojskim w 2002 r. wytworzono 466,6 Mg osadów ściekowych.
Gmiana/Miasto | Ilość osadów ściekowych w Mg |
Miasto i Gmina Szczebrzeszyn | 256 |
Miasto i Gmina Xxxxxxxxxxx | 00 |
Xxxxxx x Xxxxx Xxxxxxxxxx | 11 |
Gmina Xxxxxx | 00 |
Xxxxx Xxxxxxx | 8 |
Gmina Xxxxxxx | 00 |
Xxxxx Xxxxxxxxxx | 0,6 |
Gmina Xxxxx | 0 |
Xxxxx Xxxxxxxxxxxx | 30 |
Gmina Stary Zamość | 20 |
Gmina Xxxxx | 0 |
Xxxxx Xxxxxx | 25 |
Razem | 466,6 |
5.1.2.2 Oczyszczalnie ścieków
Na obszarze powiatu zamojskiego funkcjonuje 21 oczyszczalni ścieków, z czego 5 to oczyszczalnie komunalne, oraz 5 małych oczyszczalni przy leśniczówkach w Roztoczańskim Parku Narodowym.
Większość posiada uregulowany stan formalno-prawny w zakresie wprowadzania ścieków do środowiska. Jedynie dwie oczyszczalnie tj. Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy oraz Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach nie posiadają wymaganych pozwoleń wodnoprawnych. Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach rozpoczął fazę przygotowawczą inwestycji nowej oczyszczalni ścieków. Brak jest planów ze strony Samodzielnego Publicznego Wojewódzkiego Szpitala w Radecznicy w tej dziedzinie.
Wśród oczyszczalni ścieków z powiatu zamojskiego objętych ewidencją XXXX 00 wprowadza do wód powierzchniowych oczyszczone bytowe ścieki komunalne.
Są to oczyszczalnie usytuowane w następujących zakładach:
• Fabryka Mebli „Poznańscy” Spółka z o.o. w Bondyrzu,
• Spółdzielnia Mieszkaniowa „Storczyk” w Michalowie,
• Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy,
• Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lublinie z/s w Końskowoli Oddział w Sitnie,
• Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach,
• Spółdzielnia Mieszkaniowa w Starym Zamościu,
• Gmina Skierbieszów,
• Gmina Zamość, Szkoła Podstawowa w Sitańcu,
• Gmina Zamość, Szkoła w Wysokiem,
• Gmina Miączyn, Szkoła Podstawowa w Horyszowie Ruskim,
• Gmina Miączyn, Szkoła Podstawowa w Kotlicach, Nieobjęte dotychczas ewidencją WIOŚ są:
• Gmina Sitno, Szkoła Podstawowa w Cześnikach,
• Gmina Sitno, Szkoła Podstawowa w Horyszowie,
Pozostałe oczyszczalnie wprowadzają do środowiska ścieki komunalne bytowe i przemysłowe. Są to oczyszczalnie w następujących zakładach:
• Zakład Gospodarki Komunalnej w Krasnobrodzie z/s w Majdanie Wielkim,
• Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Sp. z o.o. w Bodaczowie,
• Spółka Wodna w Zwierzyńcu,
• Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie,
• Cukrownia "Klemensów" S.A. w Szczebrzeszynie,
• Gorzelnia w Łaziskach,
• Gospodarstwo Rybackie w Topornicy,
• Gorzelnia w Ruskich Piaskach.
Jeden zakład wprowadza, okresowo, do wód powierzchniowych podczyszczone ścieki deszczowe, jest to Linia Hutnicza Szerokotorowa Spółka z o.o. w Zamościu Stacja Kolejowa Zamość - Bortatycze.
Jeden zakład - Gorzelnia "Xxxxx Xxxxxxx" w Ruskich Piaskach, z uwagi na rodzaj przerabianego surowca (melasa - nie prowadzi się płukania surowca), nie wprowadza wytwarzanych ścieków do środowiska, a jedynie wykorzystuje je do chłodzenia jako krążące
w obiegach zamkniętych.
Ilość ścieków odprowadzanych w 2002 r. (wg ewidencji WIOŚ) wynosiła odpowiednio:
- ścieki bytowe 296,4 m3/dobę
- ścieki komunalne 1615,9 m3/dobę
- ścieki przemysłowe 4441,4 m3/dobę
- łączna ilość ścieków 6353,7 m3/dobę tj. 818 816 m3/rok.
W porównaniu do roku 2001 nie odnotowano znaczących zmian w ilości ścieków wytworzonych w powiecie.
Stopień wyposażenia oraz sprawność oczyszczalni ścieków jest zróżnicowany. Do najsprawniejszych, o najnowocześniejszych rozwiązaniach technicznych zalicza się biologiczno-
chemiczną oczyszczalnię ścieków eksploatowaną przez Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Sp. z o.o. w Bodaczowie.
Największe zastrzeżenia pod względem wystarczalności urządzeń do oczyszczania ścieków stwierdza się na obiektach eksploatowanych przez Spółkę Wodną w Zwierzyńcu, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie oraz Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy.
W 2002 r. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie wspólnie z Urzędem Miejskim w Szczebrzeszynie zlecił opracowanie dokumentacji projektowej na przebudowę miejskiej oczyszczalni ścieków w Szczebrzeszynie w zakresie: wymiany systemu napowietrzania ścieków, przebudowy stacji zlewnej, modernizacji i przebudowy ciągów technologicznych.
5.2 Odpady powstające w sektorze gospodarczym
5.2.1 Bilans odpadów powstających w sektorze gospodarczym
W celu zbilansowania powstających na obszarze powiatu zamojskiego odpadów wykorzystano:
- dane z Urzędów Miast i Gmin Powiatu Zamojskiego,
- decyzje Starostwa Powiatowego w Zamościu na wytwarzanie odpadów,
- dane z Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami,
- dane z Krajowego Planu gospodarki Odpadami,
- dane z Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego (2001),
- dane z Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego,
- dane z Departamentu Rozwoju Wsi i Ochrony Środowiska Lubelskiego Urzędu Marszałkowskiego,
- dane z zakładów gospodarki komunalnej, zakładów usługowych i przemysłowych na terenie powiatu zamojskiego,
- Raport o stanie środowiska woj. lubelskiego za rok 2002.
Dane obejmują głównie duże zakłady. Ankietyzacją nie są objęte grupy małych i średnich podmiotów gospodarczych. Ilości odpadów wytwarzane przez te źródła stanowią łączenie około 2-8% całego strumienia odpadów powstających w Polsce.
Na podstawie uzyskanych danych z wyżej wymienionych źródeł określono, że w roku 2002 r. w powiecie zamojskim wytworzono 136 889,12 Mg odpadów z sektora gospodarczego (w tym 91,1 Mg odpadów niebezpiecznych), z czego tymczasowo składowano 315,93 Mg, odzyskano 135 710,06 Mg, unieszkodliwiono poza składowaniem 247,16 Mg, a składowano na składowiskach komunalnych 615,98 Mg.
W ogólnej ilości wytworzonych odpadów zawierają się również wysłodki buraczane wytwarzane w ilości ok. 100 tyś. ton. Najwięcej odpadów powstało w przemyśle rolno-spożywczym (132 tys. ton) i drzewno-meblowym (ok.4 tys. ton) Wytworzone w tych działach gospodarki odpady w znacznej części nadają się do gospodarczego wykorzystania i nie występują większe problemy z ich zagospodarowaniem. Wskaźnik gospodarczego wykorzystania odpadów
w tych branżach przekracza 97%.
5.2.1.1 Bilans odpadów innych niż niebezpieczne powstających w sektorze gospodarczym
Tab. 5.2.1.1a. Bilans odpadów z sektora gospodarczego, innych niż niebezpieczne na terenie powiatu zamojskiego w 2002 r. w Mg
Wytworzone | Magazynowane | Odzyskane | Unieszkodliwione poza składowaniem | Składowane na składowiskach |
136 779,02 | 315,93 | 135 710,06 | 157,06 | 595,97 |
Tab. 5.2.1b. Ilości odpadów innych niż niebezpieczne wytworzonych przez większe zakłady powiatu zamojskiego w 2001, według WIOŚ.
Nazwa wytwórcy | Miasto | Gmina | Ilość [Mg] |
Cukrownia "Klemensów" S.A. | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 115445 |
BOLMAR - Tłuszcze Roślinne S.A. | Bodaczów | Szczebrzeszyn | 3599 |
Zakłady Piwowarskie S.A.w Lublinie - Browar Zwierzyniec | Zwierzyniec | Zwierzyniec | 2417 |
JOBON Sp. zo.o. Zwierzyniec | Zwierzyniec | Zwierzyniec | 1797 |
FABRYKA MEBLI "Poznańscy" Sp. zo.o. Bondyrz | Bondyrz | Adamów | 930 |
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 96 |
Zakład Mięsny s.c. Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 43 |
Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 35 |
Zakład Gospodarki Komunalnej Krasnobród | Xxxxxx | Xxxxxxxxxx | 00 |
5.2.1.2 Bilans odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze gospodarczym
Odpady niebezpieczne stanowią szczególne zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska, i dlatego gospodarka nimi wymaga szczególnej kontroli.
Rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione są w załączniku do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206). Listę odpadów niebezpiecznych ustalono poprzez oznakowanie odpadów niebezpiecznych w katalogu odpadów indeksem górnym w postaci gwiazdki przy kodzie rodzaju odpadów.
Odpady niebezpieczne powstają zarówno w sektorze gospodarczym, jak i w komunalnym.
Podstawowym źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych jest działalność przemysłowa
i usługowa. Ponadto odpady te powstają w gospodarstwach domowych, służbie zdrowia, szkolnictwie oraz resorcie Obrony Narodowej.
Na terenie Powiatu Zamojskiego w 2002 r. z sektora gospodarczego wytworzono 91,1Mg odpadów niebezpiecznych.
Tab. 5.2.1.2 Masa odpadów niebezpiecznych wytworzonych przez większe zakłady w 2002 r. w Mg
Nazwa wytwórcy | Miasto | Gmina | Ilość [Mg] |
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „Auto-Sabiko” Płoskie 1 | Płoskie | Zamość | 5,7 |
Zakłady Piwowarskie w Lublinie S.A. Browar w Zwierzyńcu | Zwierzyniec | Zwierzyniec | 1,9 |
Spółdzielnia Transportowo Handlowa w Szczebrzeszynie | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 0,7 |
Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 0,5 |
Auto Złom Opony Używane Xxxxxxx Xxxxxxxxxxx | Szczebrzeszyn | Szczebrzeszyn | 2,0 |
Przedsiębiorstwo Usługowo – Produkcyjne „RENOBUD” s.c. w Łapiguzie | Łapiguz | Zamość | 10 |
„BETA” Sp. z o.o. w Warszawie Zakład Produkcji Mydła w Szewni Dolnej | Szewnia Dolna | Adamów | 1 |
Stacja Paliw „Na Błoniach” X. Xxxxxxx, X. Xxxxxxxx s.j. | Sitaniec | Zamość | 0,9 |
„EUROSERVICE” Sp. z o.o. Surochów k/Xxxxxxxxxx | Xxxxxxxx | Szczebrzeszyn | 4,9 |
PKP Linia Hutnicza – Xxxxxxxxxxxxx Xx. x x.x. | Xxxxxx | 000 |
5.2.2 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej
Odpady te powstają w licznych zakładach remontowo - budowlanych, drogownictwie oraz w budownictwie przemysłowym, w bardzo dużym rozproszeniu, co utrudnia szacowanie ich ilości. Do grupy wytwórców odpadów tego typu należy również włączyć przedsiębiorstwa odpowiedzialne za dostawę wody, ciepła czy gazu. W wyniku sytuacji awaryjnych powstają duże ilości gruntów z wykopów i pogłębiania. Ponadto w wyniku zdarzeń losowych i awarii urządzeń (wypadki, uszkodzenia transformatorów itp.), również należy brać pod uwagę powstawanie odpadów (gleby) zanieczyszczonych substancjami ropopochodnymi. Także w kolejnictwie, w wyniku prac remontowych i demontażowych, powstają duże ilości odpadów. Odpady te powstają zarówno na etapie budowy, jak i wykonywanych planowych i awaryjnych remontów oraz prac rozbiórkowych.
Odpady zawierające azbest zostały omówione w części dotyczącej odpadów niebezpiecznych (rozdział. 5.1.2.9).
Charakterystyka jakościowa odpadów jest bardzo zróżnicowana w zależności od źródła powstawania. Odpady powstające w trakcie prac budowlanych, remontowych i demontażowych w budownictwie przemysłowym mogą być zanieczyszczone, między. innymi: metalami ciężkimi, substancjami ropopochodnymi, PCB, substancjami impregnującymi. Odpady powstające w kolejnictwie mogą być zanieczyszczone środkami impregnującymi (podkłady kolejowe),olejami i smarami lub innymi substancjami niebezpiecznymi oraz metalami ciężkimi (tłuczeń torowy) i PCB (gleba i ziemia, w tym kamienie oraz kondensatory).
Na podstawie decyzji pozwalających na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania, zbierania lub zbierania i unieszkodliwiania odpadów, w powiecie zamojskim może być wytwarzanych w ciągu roku ok. 10 000 Mg odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej.
Przedsiębiorstwa posiadające decyzje w zakresie zbierania lub zbierania i unieszkodliwiania odpadów, w największej ilości, działające na terenie powiatu zamojskiego to:
• Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne „RENOBUD” s.c. w Łapiguzie 2g 22-400 Zamość (decyzja z 19.02.2002 do 19.02.2012) - zmieszane i wysegregowane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpady materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia zawierające substancje niebezpieczne;
• Zakład Usług „BEMAS” Xxxxx Xxxxxx, xx. Xxxxxxxxx 00/00, Xxxxxx zezwolenie na odzysk w ilości 120 t/rok, 4.06.2002 do 4.06.2012, odpady innych materiałów ceramicznych
i elementów wyposażenia;
• Centrum Gospodarki Odpadami Azbestu i Recyklingu w Zamościu Xx. Xxx. Xxxxx Xxxxxxx 0/00, 00-000 Xxxxxx (decyzja z 19.02.2003 do 19.02.2013) - zmieszane lub wysegregowane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia, zawierające substancje niebezpieczne (x.xx. eternit, płyty azbestowo- cementowe), Materiały izolacyjne zawierające azbest (m. in. z urządzeń ciepłowniczych);
• P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut (decyzja z 18.04.2003 do 18.04.2013). Asfalt zawierający smołę, smoła i produkty smołowe, materiały izolacyjne zawierające substancje niebezpieczne, materiały konstrukcyjne zawierające azbest, materiały konstrukcyjne zawierające gips zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi, odpady z budowy, remontów i demontażu zawierające rtęć, odpady z budowy, remontów i demontażu zawierające PCB (np. subst. i przedmioty zawierające PCB): szczeliwa, wykładziny podłogowe zawierające żywicę, szczelne zespoły okienne, kondensatory), inne odpady z budowy, remontów i demontażu (w tym odpady zanieczyszczone) zawierające substancje niebezpieczne;
• P.U.H. DOM-BUD s.c. ul. Krochmalna 4, 20 402 Lublin (decyzja z 04.07.2003 do 04.07.2013). Zmieszane lub wysegregowane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych, i elementów wyposażenia zawierające substancje niebezpieczne (m. in. eternit, płyty azbestowo- cementowe), materiały konstrukcyjne zawierające azbest, materiały izolacyjne zawierające azbest (m. in.. z urządzeń ciepłowniczych), odpady drewna,
szkła i tworzyw sztucznych, zawierające lub zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (podkłady klejowe);
• P.U.H. „KERAM” Xxxxx Xxxxx, XX. Xxxxxxxx 00/00, 55- 080 Wrocław (decyzja 21.07.2003 do 21.07.2013). Gleba i ziemia, w tym kamienie zawierające substancje niebezpieczne.
5.2.3 Odpady przemysłu spożywczego
W 2002 r. wytwórcami wytwarzającymi 96,35% wszystkich odpadów przemysłowych w powiecie zamojskim były zakłady z sektora przemysłu rolno – spożywczego.
Powstają one głównie w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, cukrowni, gorzelniach, ubojniach, zakładach przetwórstwa spożywczego, mleczarniach, chłodniach, oraz innych zakładach zajmujących się produkcją i przetwórstwem żywności.
Na terenie powiatu zamojskiego dominująca część odpadów z sektora rolno – spożywczego powstaje w następujących zakładach:
- Cukrownia „KLEMENSÓW” S.A.;
- Zakład y Piwowarskie w Lublinie S.A. Browar w Zwierzyńcu;
- Zakład Przemysłu Tłuszczowego Sp. z o.o. w Bodaczowie; Mniejsze Zakłady przemysłu rolno – spożywczego to:
- Gorzelnia Łaziska;
- Gorzelnia w Ruskich Piaskach;
- Zakład Mięsny Xxxxxxxx Xxxxxxxxxx w Łabuniach;
- Masarnia Xxxx Xxxxxxx w Czołkach;
- Masarnia Xxxxxxx Xxxxxx, Ubojnia w Szczebrzeszynie;
Na terenie powiatu zamojskiego w 2002 r. wytworzono 132 000 Mg odpadów z sektora rolno – spożywczego (grupa 02).
Dominującym kierunkiem postępowania z wytwarzanymi odpadami jest ich odzysk (97%). Jest to głównie sprzedaż na pasze, nawozy i komponenty do kompostu. Składowanie odpadów jest niewielkie, gdyż stanowi 3% wszystkich wytwarzanych odpadów.
Około 75,75% wszystkich odpadów rolno – spożywczych w powiecie zamojskim stanowią odpady z Cukrowni „KLEMENSÓW” S.A. Produkcja cukrownicza ma charakter kampanijny. W ciągu ok. 3 jesienno – zimowych miesięcy dokonuje się przerobu całego skupionego surowca i wtedy też powstaje główna masa odpadów z podgrupy 02 04. Około 80% wszystkich odpadów z cukrowni stanowią wysłodki. Pozostałe odpady przemysłu cukrowniczego to: miazga buraczana, piasek, korzenie, odłamki buraków, osady z mycia i czyszczenia oraz wapno defekacyjne. Większość odpadów jest sprzedawana rolnikom do nawożenia gleby. Pozostałe odpady są tymczasowo składowane na poletkach osadowych.
Efektem działalności zakładów mięsnych jest odpadowa tkanka zwierzęca. Na terenie Powiatu w 2002 r. wytworzono ok. 30 Mg tych odpadów. Odpady te zostały w całości poddane odzyskowi.
5.2.4 Odpady powstające w ciepłowniach i kotłowniach
W 2002 r. na terenie Powiatu Zamojskiego wytworzono ok. 5 100 Mg odpadów powstających w ciepłowniach i kotłowniach (kod 10). Główną masę stanowiły żużle, popioły paleniskowe i pyły z kotłów oraz odpady z przygotowania mas wsadowych do obróbki termicznej.
Największymi wytwórcami odpadów były: Cukrownia KLEMENSÓW oraz
„EUROSERVICE" Spółka z o.o. Surochów ZPT Bodaczów. Powstaje w nich ok. 4 500 Mg odpadów, co stanowi ok. 90% wszystkich wytworzonych odpadów w ciepłowniach i kotłowniach. Główna ich masa – ok. 96% jest tymczasowo składowana i następnie poddawana odzyskowi, a 4% składowana na składowiskach odpadów komunalnych.
Tab. 5.2.4 Najwięksi wytwórcy odpadów powstających w kotłowniach i ciepłowniach
Zakład | Miejscowość | Masa w Mg |
Cukrownia ”KLEMENSÓW" S.A. | Szczebrzeszyn | 2500 |
Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Szczebrzeszynie | Szczebrzeszyn | 82 |
PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o. | 310 | |
Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy | Radecznica | 100 |
„EUROSERVICE" Spółka z o.o. Surochów ZPT Bodaczów | Bodaczów | 2000 |
Zakład Gospodarki Komunalnej w Grabowcu | Xxxxxxxxx | 00 |
Razem | 5017 |
W celu zmniejszenia ilości popiołów i żużli stopniowo eliminowane są kotłownie lokalne.
Poniżej podano, według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami, możliwości techniczne i technologiczne zagospodarowania i unieszkodliwiania odpadów z energetyki.
- wytwarzanie mieszanek na bazie ubocznych produktów spalania z przeznaczaniem dla budownictwa drogowego,
- wytwarzanie spoiw cementowo – popiołowych,
- wytwarzanie betonów samozagęszczalnych,
- stabilizacja odpadów przy wykorzystaniu ubocznych produktów spalania,
- wykorzystanie do makroniwelacji i rekultywacji terenów,
- wytwarzanie kruszyw granulowanych na bazie popiołu lotnego i żużla,
- aktywacja popiołów konwencjonalnych dla uzyskania dodatku do betonów,
- produkcja spoiw ceramicznych na bazie popiołów konwencjonalnych i fluidalnych dla potrzeb budownictwa drogowego i geotechnicznego.
5.2.5 Odpady przemysłu samochodowego
5.2.5.1 Wyeksploatowane samochody
Wyekspolatowane samochody (wraki pojazdów) – kod 16 01 00 - zawierają substancje niebezpieczne dla środowiska, np. oleje, płyny hamulcowe i akumulatory kwasowo – ołowiowe.
Większość elementów wchodzących w skład pojazdów (ok. 85%) stanowią metale i tworzywa sztuczne, nadające się do recyklingu (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159).
Tab. 5.2.5.1 Zestawienie przedsiębiorstw zajmujących się unieszkodliwianiem pojazdów.
Firma | Kod pocztowy | Miasto | Adres |
Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „XXXX-XXXXXX” | 00-000 | Xxxxxx | Xxxxxxx 1 |
Auto-Złom Opony Używane Xxxxxxx Xxxxxxxxxxx | 22-460 | Szczebrzeszy n | xx. Xxxxxx 0 |
Auto-Hobby Auto Złom | 00-000 | Xxxxxx | xx. Xxxxxxx 0 |
Auto-Lux Autozłom | 00-000 | Xxxxxx | xx. Xxxxxxx 0 |
5.2.5.2 Zużyte opony
Zużyte opony mogą być wykorzystywane poprzez:
- bieżnikowanie,
- zagospodarowanie całych opon,
- wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej opon,
- spalanie z wykorzystaniem energii.
Pomimo istnienia możliwości technicznych do wykorzystania zużytych opon aktualnie ich pozyskanie jest niewielkie ze względu na brak systemu ich zbiórki.
5.2.6 Odpady olejowe i ropopochodne
Odpady olejowe i ropopochodne należą w katalogu odpadów do grup 05 i 13.
Są to:
- zużyte oleje silników spalinowych,
- oleje przekładniowe,
- oleje smarowe,
- oleje hydrauliczne,
- odpady z ropy naftowej,
- smary i asfalty,
- odpady z oczyszczania gazu ziemnego.
Powstają:
- w trakcie wymiany olejów stosowanych w przekładniach maszyn i instalacji przemysłowych,
- w trakcie wymiany olejów z hydraulicznych układów do przenoszenia energii,
- w trakcie wymiany olejów w systemach smarowania obiegowego – są to oleje maszynowe,
- w trakcie wymiany olejów transformatorowych,
- w trakcie wymiany olejów grzewczych,
- z przeróbki ropy naftowej, w wyniku której powstają produkty do otrzymywania paliw płynnych i olejów smarowych.
W motoryzacji oleje odpadowe powstają w trakcie wymiany olejów silnikowych
i przekładniowych z pojazdów samochodowych oraz na skutek eksploatacji pojazdów samochodowych.
Na podstawie dotychczas wydanych decyzji Starostwa Powiatowego w Zamościu, na obszarze powiatu zamojskiego w 2002 r. wytworzono ok. 113,41 Mg odpadów olejowych (z czego 80 Mg pochodzi z PKP-Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp. z o.o.
Najważniejsi wytwórcy odpadów to:
- stacje paliw i zakłady gospodarki produktami ropopochodnymi,
- warsztaty samochodowe,
- przedsiębiorstwa motoryzacyjne,
- PKS i PKP,
- Zamojska Korporacja Energetyczna,
- zakłady skupujące i unieszkodliwiające odpady olejowe,
- zakłady zajmujące się regeneracją olejów.
Odpady olejowe przekazywane są firmom specjalistycznym trudniącym się zbiórką olejów przepracowanych lub firmom prowadzącym serwisy separatorów olejowych.
Istniejące w Polsce moce przerobowe w zakresie zagospodarowania olejów przepracowanych są wystarczające. Planowane jest zwiększenie zdolności przerobowych Rafinerii Nafty „Jedlicze”, która zajmuje się unieszkodliwianiem odpadów olejowych. Odpady o wysokich właściwościach energetycznych wykorzystywane są do podniesienia efektywności unieszkodliwiania odpadów.
Zbiórka odpadów olejowych może się odbywać się w Gminnych Punktach Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON). Wyposażeniem punktów powinny być kontenery
o pojemności 600 do 1400 litrów, których produkcja w wersji przystosowanej do gromadzenia olejów przepracowanych już jest wdrożona w kraju.
Funkcję punktu zlewu odpadów olejowych mogą pełnić:
- stacje paliw, które zwolnione są z obowiązku uzyskania zezwolenia na zbiórkę i transport tego odpadu (Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 28 października 2002 r. - Dz. U. Nr 188, poz. 1575),
- warsztaty samochodowe,
- zakłady przemysłowe i stacje obsługi samochodów posiadające własne zbiorniki na oleje przepracowane,
- bazy zbiorki, będące własnością podmiotów trudniących się zbiórką i transportem olejów przepracowanych na określonym terenie.
Firmy zbierające odpady olejowe powinny:
- zapewniać bezpieczeństwo zbiorki, sprawność odbioru i minimalizację kosztów itp.,
- posiadać personel przeszkolony w zakresie prawidłowego postępowania z olejami przepracowanymi i znajomością obowiązujących przepisów ochrony środowiska dotyczących prowadzonej działalności,
- zajmować się wyłącznie zbiórką i transportem olejów odpadowych przepracowanych,
- posiadać stosowne zezwolenie na prowadzoną działalność,
- posiadać sprzęt do odbioru i transportu olejów przepracowanych spełniający wymagania przepisów ochrony środowiska w tym Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 19 grudnia 2002 Xx. X. Xx 000 poz. 1986 z dnia 30 grudnia 2002 i ADR (transport powyżej
3,5 t odpadów),
- posiadać bazę zbiórki z tytułem własności (lub długoletniej dzierżawy) zapewniającą możliwość zmagazynowania 1/12 ilości rocznej zbiórki oleju, jako magazynu awaryjnego,
- posiadać możliwość przeprowadzenia podstawowych badań laboratoryjnych,
- mieć możliwość wstępnego oczyszczenia olejów przepracowanych np. w przypadku ich zanieczyszczenia wodą ponad określony poziom,
- posiadać możliwość ekspedycji zebranego oleju transportem kolejowym i samochodowym,
- składać Marszałkowi Województwa roczną informację o ilości zebranego oleju odpadowego-przepracowanego oraz informację o odbiorcach oleju.
Odzysk (zagospodarowanie) olejów odpadowych winien być prowadzony poprzez:
- regenerację olejów - Art.39 ust.1 ustawy o odpadach (art. 3 pkt 1 Dyrektywy 75/439/EWG),
- inne procesy odzysku – Art. 39 ust. 2 ustawy o odpadach,
- unieszkodliwianie olejów odpadowych-przepracowanych art. 39 ust. 3 ustawy o odpadach.
- wykorzystanie do podniesienia efektywności zakładu termicznej utylizacji odpadów.
5.2.7 Azbest
Specyficzne własności azbestu spowodowały, że znalazł on bardzo szerokie gospodarcze zastosowanie przede wszystkim w budownictwie, energetyce, a także w transporcie oraz w przemyśle maszynowym, stoczniowym, włókienniczym, chemicznym i innych gałęziach przemysłu w postaci około 3000 wyrobów. W Polsce ok. 90% azbestu zużywano do produkcji wyrobów azbestowo - cementowych. Najwięcej azbestu zużyto w latach 70-tych. W latach 80-tych, a zwłaszcza 90-tych ilość zużytego azbestu do produkcji wyrobów azbestowo - cementowych znacznie się zmniejszyła.
W Polsce w 1997 r. wprowadzono ustawę o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. W wyniku realizacji zapisów tej ustawy aktualnie w Polsce:
- zaprzestano produkcji i przetwarzania azbestu (z wyjątkiem wyrobów, których lista publikowana jest w rozporządzeniach),
- zakończono obrót azbestem i wyrobami zawierającymi azbest.
Najwięcej odpadów zawierających azbest powstaje w trakcie prac remontowo – budowlanych: podczas wymiany pokryw dachowych oraz elewacji wykonanych z wyrobów azbestowo - cementowych.
Odpady unieszkodliwia się poprzez składowanie na składowiskach z uszczelnionym podłożem. Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami na koniec 2001 r. funkcjonowało w Polsce 9 składowisk odpadów azbestowo - cementowych o różnej pojemności składowania.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w powiecie zamojskim, odpadów zawierających azbest. Na terenie powiatu zamojskiego działają następujące firmy w zakresie pozyskiwania odpadów zawierających azbest.
- Przedsiębiorstwo Usługowo Produkcyjne „RENOBUD” s.c. w Łapiguzie 2g 22-400 Zamość;
- Centrum Gospodarki Odpadami Azbestu i Recyklingu w Zamościu xx. Xxx. Xxxxx Xxxxxxx 0/00, 00-000 Xxxxxx;
- P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut;
- P.U.H. DOM-BUD s.c. ul. Krochmalna 4, 20 402 Lublin;
Firmy te posiadają pozwolenia na zbieranie materiałów konstrukcyjnych i izolacyjnych zawierających azbest w łącznej ilości ponad 1000 Mg/rok.
Unieszkodliwianie odpadów firmy będą zlecać odbiorcom posiadającym wymagane prawem zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
5.2.8 Akumulatory i baterie
Baterie i akumulatory są stosowane powszechnie jako przenośne źródła prądu. Występują w postaci wielkogabarytowej i małogabarytowej.
Akumulatory wielkogabarytowe dzielone są na:
- kwasowo-ołowiowe,
- niklowo-kadmowe.
Baterie i akumulatory małogabarytowe można podzielić na:
- baterie: alkaliczne, manganowe, litowe, srebrowe,
- akumulatory: niklowo - kadmowe, wodorkowe, litowe.
Głównym źródłem akumulatorów ołowiowych są środki transportu. Akumulatory wielkogabarytowe niklowo-kadmowe używane są przede wszystkim przez podmioty gospodarcze.
W kraju istnieją moce przerobowe do przeróbki akumulatorów niklowo-kadmowych.
Istniejące w kraju zakłady przerobu akumulatorów wraz z elektrolitem mają moce przerobowe zabezpieczające przyszłe potrzeby w tym zakresie.
Baterie i akumulatory małogabarytowe nie są aktualnie zbierane. W kraju brak jest technologii ich odzysku i unieszkodliwiania.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w powiecie zamojskim, odpadów zawierających akumulatory i baterie. Informacją określającą w sposób pośredni ilość wytwarzanych odpadów są decyzje Starostwa Powiatowego w Zamościu pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i wytwarzania odpadów zawierających akumulatory i baterie.
Dotychczas Starostwo Powiatowe w Zamościu wydało decyzje pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania odpadów zawierających akumulatory i baterie w ilości ok. 61 Mg w ciągu roku.
Według powyższych decyzji najwięksi wytwórcy odpadów zawierających akumulatory i baterie to:
- Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „AUTO-SABIKO” – 4,0 Mg,
- Zakłady Piwowarskie w Lublinie S.A. Browar w Zwierzyńcu – 0,3 Mg,
- Spółdzielnia Transportowo Handlowa w Szczebrzeszynie – 0,2 Mg,
- Cukrownia „Klemensów” S.A. – 0,3 Mg,
- Auto-Złom Opony Używane Szczebrzeszyn – 1,5 Mg,
- „BETA” Sp. z o.o. w Warszawie Zakład Produkcji Mydła w Szewni – 0,3 Mg,
- Zamojska Korporacja Energetyczna S.A. – 32 Mg,
- Zakłady Przemysłu Tłuszczowego Sp. z o.o. w Bodaczowie – 0,4Mg,
- PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa – Sp. z o.o. – 22 Mg,
- zakłady zajmujące się diagnostyką i remontem pojazdów.
Wytworzone odpady są czasowo składowane w pomieszczeniach zakładów, które je wytwarzają. Są to miejsca posiadające uszczelnione podłoże oraz niedostępne dla osób nieupoważnionych.
Unieszkodliwianie odpadów jest zlecane odbiorcom posiadającym wymagane prawem zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania tych odpadów.
5.2.9 Farby i lakiery
W zakładach z sektora gospodarczego powstają odpady z farb i lakierów, które w katalogu odpadów zaliczane są do grupy 08. Prognozy wskazują, że ilość tych odpadów nie powinna znacząco wzrastać, natomiast nastąpi spadek ich toksyczności.
Aktualnie w kraju istnieje wystarczająca ilość zakładów zajmujących się unieszkodliwianiem tej grupy odpadów.
Odpady z farb i lakierów powstają w wyniku produkcji, nakładania i usuwania powłok lakierniczych, czyszczenia narzędzi, opakowań po produktach, pozostałości lub opakowań farb drukarskich oraz stosowania i produkcji klejów, kitów, mas szpachlowych.
Źródłem wytwarzania odpadów są zarówno zakłady zajmujące się produkcją farb, klejów, szczeliw oraz zakłady zajmujące działalnością poligraficzną oraz rozproszone zakłady produkcyjne i usługowe, należące do prawie wszystkich branż przemysłowych, a w szczególności zakłady zajmujące się produkcją maszyn, pojazdów i urządzeń, firmy remontowe, zakłady blacharskie i lakiernicze, zakłady meblarskie, drukarnie i podobne.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w powiecie zamojskim, odpadów z farb i lakierów. Informacją określającą w sposób pośredni ilość odpadów, które mogą być wytworzone są decyzje Starostwa Powiatowego w Zamościu pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i wytwarzania odpadów z farb i lakierów.
Na terenie Powiatu działa P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut świadcząc usługi w zakresie gospodarki tymi odpadami, posiadając decyzje zatwierdzające program gospodarki odpadami niebezpiecznymi.
5.2.10 PCB
Krajowe przepisy prawne definiują PCB jako polichlorowane difenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachlorodifenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakiekolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005 % wagowo łącznie.
PCB występują w takich odpadach jak: zużyte kondensatory, płyny usunięte z kondensatorów, oleje napędowe i ciecze z dekontaminacji kondensatorów.
Zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku.
Dotychczas PCB trafiały na złomowiska i wysypiska, a oleje zawierające PCB przetwarzane były łącznie z olejami mineralnymi podwyższając poziom PCB w olejach regenerowanych.
Zbieraniem, dekontaminacją i unieszkodliwianiem urządzeń i odpadami z PCB zajmują się następujące uprawnione podmioty gospodarcze:
- Zakłady Azotowe ANWIL S. A. we Włocławku posiadające instalacje do termicznego unieszkodliwiania płynów zawierających PCB,
- Przedsiębiorstwo Usług Specjalistycznych i Projektowych CHEMEKO Sp. .z o. o. we Włocławku prowadzące dekontaminację transformatorów oraz organizację dostaw odpadów z PCB do unieszkodliwiania w instalacji Zakładów Azotowych ANWIL,
- Zakłady Chemiczne ROKITA S. A. w Brzegu Dolnym posiadające instalację do termicznego unieszkodliwiania płynów zawierających PCB,
- POFRABAT Sp. z o. o. w Warszawie realizujący zbiórkę kondensatorów z PCB z przekazaniem ich do całkowitego zniszczenia za granicą.
Analizy chemiczne PCB wykonywane są w pięciu rekomendowanych laboratoriach, tj. w Centralnym Laboratorium Naftowym w Warszawie, Instytucie Chemii i Technologii Nafty i Węgla Politechniki Wrocławskiej, Instytucie Chemii i Technologii Nieorganicznej Politechniki Krakowskiej, Państwowym Instytucie Weterynarii w Puławach oraz Akademii Medycznej w Poznaniu.
Popularyzacja problematyki PCB realizowana jest w ramach dofinansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Programu informacyjno - edukacyjnego w zakresie likwidacji w Polsce urządzeń i odpadów zawierających PCB/PC.
Brak jest danych o ilości, wytwarzanych w Powiecie Zamojskim, odpadów zawierających PCB. Informacją określającą w sposób pośredni ilość odpadów, które mogą być wytworzone są decyzje Starostwa Powiatowego w Zamościu pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania i zbierania odpadów w ilości 8,0 Mg/rok.
Na terenie powiatu zamojskiego, w zakresie zbierania odpadów zawierających PCB działa:
P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut.
5.2.11 Zużyte źródła światła zawierające rtęć
W wielu zakładach powstają niewielkie ilości zużytych źródeł światła zawierających rtęć (świetlówki).
Z uwagi na fakt, że powstają one często w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw, oraz ze względu na duże ich rozproszenie, nie są one objęte statystyką państwową i monitoringiem odpadów.
Ilość odpadów zawierających zużyte źródła światła oszacowano w oparciu o decyzje Starostwa Powiatowego w Zamościu pozwalające na prowadzenie działalności w zakresie wytwarzania tych odpadów. Na terenie powiatu zamojskiego w 2002 r. powstało ok. 0,78 Mg odpadów zawierających zużyte źródła światła.
Na terenie powiatu zamojskiego, w zakresie zbierania odpadów zawierających rtęć działają:
- P.U.H. „Grama” Xx. Xxx. Xx. Xxxxxx 00/0; 37 100 Łańcut;
- Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe „Petromax” Sp. z o.o. w Lublinie xx. Xxxxxxxxxxx 000 c, 20 445 Lublin.
5.2.12 Bilans odpadów powstających w sektorze medycznym i weterynaryjnym
5.2.12.1 Rodzaje odpadów powstających w sektorze medycznym
Odpady medyczne powstają w procesach diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej i weterynaryjnej, prowadzonych w sieci lecznictwa otwartego i zamkniętego. Generalnie odpady te, zgodnie z wytycznymi Głównego Inspektora Sanitarnego dzieli się na 3 grupy:
- odpady bytowo - gospodarcze (zmiotki, szmaty, makulatura, resztki pokonsumpcyjne), nie stanowiące zagrożenia,
- odpady specyficzne, które ze względu na swój charakter zanieczyszczenia drobnoustrojami mogą stwarzać zagrożenie dla ludzi i środowiska. Do grupy tej zaliczane są: zużyte materiały opatrunkowe, sprzęt jednorazowego użytku, szczątki pooperacyjne i posekcyjne, materiał biologiczny oraz inne odpady ze szpitali i oddziałów zakaźnych,
- odpady specjalne, do których zaliczane są substancje radioaktywne, pozostałości cytostatyków, przeterminowane środki farmaceutyczne, uszkodzone termometry, świetlówki, odpady srebrnonośne itp.
Odpady pierwszej grupy nie stwarzają zagrożenia dla środowiska, natomiast odpady grupy trzeciej wymagają oddzielnych technik unieszkodliwiania.
Zasadniczym problemem są odpady grupy drugiej, które powinny być gromadzone selektywnie, gdyż większość z nich wymaga unieszkodliwiania na drodze termicznego przekształcenia.
Gospodarka odpadami we wszystkich placówkach służby zdrowia odbywa się zgodnie z instrukcjami wewnątrzzakładowymi opracowanymi na podstawie wytycznych Inspekcji Sanitarnej. Na podstawie informacji uzyskanych z Głównego Inspektoratu Sanitarnego można stwierdzić, że segregacja odpadów na wyżej wymienione trzy grupy prowadzona jest prawie we wszystkich szpitalach (99,80%). Odpady specyficzne przechowywane są w specjalnych pomieszczeniach w temperaturze nieprzekraczającej 10ºC. Maksymalny czas magazynowania odpadów nie powinien być dłuższy niż 48 godz. Takie specjalne pomieszczenie posiada 84,5% szpitali. Unieszkodliwianie odpadów specyficznych metodą termiczną realizowane jest w 98,5% ogólnej liczby szpitali.
Odpady medyczne z Powiatu Zamojskiego przekształcane są termicznie w spalarni odpadów w Zamościu. Według Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego, na terenie powiatu grodzkiego Zamość w 2002 r. przekształcono termicznie 129,12 Mg odpadów medycznych.
Większość odpadów medycznych pochodzi z obiektów Opieki Zdrowotnej w Zamościu.
Na terenie powiatu znajdują się ponadto:
- Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Szczebrzeszynie,
- Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Psychiatryczny w Radecznicy,
- Samodzielne Publiczne Sanatorium Rehabilitacyjne dla dzieci im. J. Korczaka w Krasnobrodzie,
- Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej (13 prywatnych zakładów),
- Indywidualne Praktyki Xxxxxxx Xxxxxxxxxx (5),
- W zakresie stomatologii usługi świadczy 18 lekarzy,
- Niepubliczny Zakład Opiekuńczo - Leczniczy Hospicjum Santa Galla w Łabuńkach,
- Apteki (23).
- Dom Pomocy Społecznej w Ruskich Piaskach.
5.2.12.2 Instalacja do unieszkodliwiania odpadów medycznych (i weterynaryjnych)
W Zamościu przy Samodzielnym Publicznym Szpitalu Wojewódzkim im. Xxxx Xxxxx XX funkcjonuje spalarnia SP-100. Spalarnia ta eksploatowana jest od 1998 roku, utylizująca odpady niebezpieczne. Posiada zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów, obowiązujące do 31.12.2004 r. W 2002 r. w spalarni przekształcono termicznie 129,09 Mg odpadów o kodzie 18 01 03 i 0,03 Mg odpadów 18 02 08. Spalarnia wyposażona jest w palnik pomocniczy, urządzenia techniczne do odprowadzenia gazów, do ochrony gleby i ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, a także w urządzenia do gromadzenia suchych pozostałości poprocesowych.
Przemieszczanie odpadów odbywa się transportem własnym. Odpady odbierane są z:
1) Ośrodków zdrowia,
2) Prywatnych gabinetów lekarskich,
3) Lecznic dla Zwierząt,
4) Domów Pomocy Społecznej.
5.2.12.3 Odpady powstające w sektorze weterynaryjnym
W sektorze weterynaryjnym powstają odpady takie jak:
- zużyte igły, strzykawki i inny sprzęt jednorazowego użytku,
- materiał biologiczny: organy z operacji, narodzin, odpady z laboratoriów patologicznych,
- przeterminowane lekarstwa,
- padłe zwierzęta,
- zwierzęta poddane eutanazji (przeważnie psy i koty).
Na terenie powiatu zamojskiego działa 19 lecznic weterynaryjnych. Usytuowane są one w miejscowościach: Adamów (1), Grabowiec (2), Komarów Osada (2), Krasnobród (3), Łabunie
(1), Miączyn, (2), Radecznica (1), Skierbieszów (1), Stary Zamość (2), Szczebrzeszyn (2), Zwierzyniec (2) oraz na terenie Zamościa (4).
Wytwarzają one ok. 0,4 Mg/rok odpadów weterynaryjnych.
5.2.12.4 Ocena wpływu na środowisko spalarni do unieszkodliwiania odpadów medycznych
Na terenie powiatu zamojskiego nie utylizuje się odpadów medycznych. Odpady medyczne utylizowane są na terenie powiatu grodzkiego Zamość.
Charakterystyka Spalarni w Zamościu przedstawiona jest w rozdz. 5.2.12.2.
Według Raportu o stanie środowiska województwa lubelskiego za rok 2002 nie stwierdzono wpływu obiektów unieszkodliwiania odpadów jakość poszczególnych komponentów środowiska.
6. Przewidywane zmiany mające wpływ na gospodarkę odpadami w powiecie
6.1 Zmiany demograficzne
Na ilość odpadów komunalnych wytwarzanych w skali powiatu wpływa liczba mieszkańców. Dla potrzeb niniejszego Planu przyjęto prognozę ludności podaną przez GUS dla powiatu zamojskiego. Prognozy dla poszczególnych gmin i miast Powiatu Zamojskiego dokonano w oparciu o spodziewane zmiany demograficzne, które według GUS, na terenach wiejskich wyniosą do 2020 r. ok. - 0,1% rocznie, natomiast w miastach ok. 0,2% rocznie.
Tab. 6.1a Prognozowana liczba mieszkańców powiatu zamojskiego w latach 2002 – 2020
2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
Adamów | 5225 | 5195 | 5165 | 5133 | 5103 | 5070 | 5038 | 5005 | 4971 | 0000 | 0000 | 0000 | 4847 | 4819 | 4790 | 4758 | 4725 | 4692 | 4657 |
Grabowiec | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 4755 | 4725 | 4695 | 4664 | 4632 | 4602 | 4573 | 4545 | 4517 | 4490 | 4463 | 4434 | 4403 | 4372 | 4340 |
Komarów – Osada | 5531 | 5499 | 5468 | 5434 | 5402 | 5367 | 0000 | 0000 | 0000 | 5228 | 5195 | 5164 | 5132 | 5101 | 5071 | 5037 | 5002 | 4967 | 4931 |
Krasnobród | 7297 | 7220 | 7181 | 7142 | 7102 | 7062 | 7020 | 6978 | 6935 | 6891 | 6849 | 6809 | 6770 | 6731 | 6694 | 6656 | 6615 | 6573 | 6529 |
Łabunie | 6337 | 6301 | 6264 | 6226 | 6189 | 6149 | 6111 | 6070 | 6029 | 5990 | 5952 | 5916 | 5880 | 5845 | 5810 | 5771 | 5731 | 5691 | 5649 |
Miączyn | 6531 | 6493 | 6456 | 6417 | 6378 | 6337 | 6298 | 6256 | 6213 | 6173 | 6134 | 6097 | 6059 | 6023 | 5987 | 0000 | 0000 | 0000 | 5822 |
Nielisz | 6236 | 6200 | 6165 | 6127 | 6090 | 6052 | 6014 | 5974 | 5933 | 5894 | 5858 | 5822 | 5786 | 5752 | 5717 | 5679 | 5640 | 5600 | 5559 |
Radecznica | 6700 | 6661 | 6623 | 0000 | 0000 | 0000 | 6461 | 6418 | 6374 | 6332 | 6293 | 6255 | 6216 | 6179 | 6142 | 6101 | 6059 | 6017 | 5973 |
Szczebrzeszy | 12330 | 12308 | 12286 | 12265 | 12255 | 12241 | 12228 | 12222 | 12217 | 12217 | 12216 | 12223 | 12227 | 12227 | 12230 | 12238 | 12241 | 12236 | 12232 |
Sitno | 6773 | 6734 | 6695 | 6655 | 6615 | 6573 | 6531 | 6488 | 6444 | 6402 | 6362 | 6323 | 6284 | 6247 | 6209 | 6168 | 6126 | 6082 | 6038 |
Skierbieszów | 5691 | 5658 | 5625 | 5591 | 5557 | 5522 | 5487 | 5451 | 5414 | 5378 | 5345 | 5312 | 5280 | 5248 | 5217 | 5182 | 5146 | 5110 | 5073 |
Stary Zamość | 5576 | 5544 | 5512 | 5478 | 5445 | 5411 | 5377 | 5341 | 5305 | 5270 | 5237 | 5205 | 5173 | 5142 | 5112 | 5077 | 5043 | 5007 | 4970 |
Sułów | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 5205 | 5172 | 5139 | 5105 | 5070 | 5037 | 5006 | 4975 | 4945 | 4915 | 4886 | 4853 | 4820 | 4786 | 4751 |
Zamość | 19101 | 18990 | 18881 | 18766 | 18654 | 18535 | 18419 | 18297 | 18172 | 18053 | 17940 | 17831 | 17721 | 17616 | 17510 | 17393 | 17274 | 17152 | 17026 |
Zwierzyniec | 7514 | 7438 | 7399 | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 0000 | 7112 | 7070 | 7031 | 0000 | 0000 | 0000 | 6880 | 6839 | 6797 | 6755 |
Tab. 6.1b Prognozowany procentowy udział mieszkańców poszczególnych gmin w ogólnej liczbie mieszkańców powiatu
2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | |
Adamów | 4,71 | 4,71 | 4,70 | 4,70 | 4,70 | 4,69 | 4,69 | 4,69 | 4,68 | 4,68 | 4,68 | 4,67 | 4,67 | 4,67 | 4,66 | 4,66 | 4,65 | 4,65 | 4,64 |
Grabowiec | 4,38 | 4,39 | 4,38 | 4,38 | 4,38 | 4,37 | 4,37 | 4,37 | 4,36 | 4,36 | 4,36 | 4,35 | 4,35 | 4,35 | 4,34 | 4,34 | 4,34 | 4,33 | 4,33 |
Komarów – Osada | 4,98 | 4,98 | 4,98 | 4,98 | 4,97 | 4,97 | 4,97 | 4,96 | 4,96 | 4,95 | 4,95 | 4,95 | 4,94 | 4,94 | 4,93 | 4,93 | 4,93 | 4,92 | 4,92 |
Krasnobród | 6,57 | 6,54 | 6,54 | 6,54 | 6,54 | 6,54 | 6,54 | 6,54 | 6,53 | 6,53 | 6,53 | 6,52 | 6,52 | 6,52 | 6,51 | 6,51 | 6,51 | 6,51 | 6,51 |
Łabunie | 5,71 | 5,71 | 5,71 | 5,70 | 5,70 | 5,69 | 5,69 | 5,69 | 5,68 | 5,68 | 5,67 | 5,67 | 5,66 | 5,66 | 5,65 | 5,65 | 5,64 | 5,64 | 5,63 |
Miączyn | 5,88 | 5,88 | 5,88 | 5,88 | 5,87 | 5,87 | 5,86 | 5,86 | 5,85 | 5,85 | 5,85 | 5,84 | 5,84 | 5,83 | 5,83 | 5,82 | 5,82 | 5,81 | 5,80 |
Nielisz | 5,62 | 5,62 | 5,61 | 5,61 | 5,61 | 5,60 | 5,60 | 5,60 | 5,59 | 5,59 | 5,58 | 5,58 | 5,57 | 5,57 | 5,56 | 5,56 | 5,55 | 5,55 | 5,54 |
Radecznica | 6,03 | 6,03 | 6,03 | 6,03 | 6,02 | 6,02 | 6,02 | 6,01 | 6,01 | 6,00 | 6,00 | 5,99 | 5,99 | 5,98 | 5,98 | 5,97 | 5,97 | 5,96 | 5,95 |
Szczebrzeszyn | 11,10 | 11,15 | 11,19 | 11,23 | 11,28 | 11,33 | 11,39 | 11,45 | 11,51 | 11,58 | 11,64 | 11,71 | 11,78 | 11,84 | 11,90 | 11,98 | 12,05 | 12,12 | 12,19 |
Sitno | 6,10 | 6,10 | 6,10 | 6,09 | 6,09 | 6,09 | 6,08 | 6,08 | 6,07 | 6,07 | 6,06 | 6,06 | 6,05 | 6,05 | 6,04 | 6,04 | 6,03 | 6,03 | 6,02 |
Skierbieszów | 5,12 | 5,13 | 5,12 | 5,12 | 5,12 | 5,11 | 5,11 | 5,11 | 5,10 | 5,10 | 5,09 | 5,09 | 5,08 | 5,08 | 5,08 | 5,07 | 5,07 | 5,06 | 5,06 |
Stary Zamość | 5,02 | 5,02 | 5,02 | 5,02 | 5,01 | 5,01 | 5,01 | 5,00 | 5,00 | 4,99 | 4,99 | 4,99 | 4,98 | 4,98 | 4,97 | 4,97 | 4,96 | 4,96 | 4,96 |
Sułów | 4,80 | 4,80 | 4,80 | 4,80 | 4,79 | 4,79 | 4,79 | 4,78 | 4,78 | 4,77 | 4,77 | 4,77 | 4,76 | 4,76 | 4,75 | 4,75 | 4,75 | 4,74 | 4,74 |
Zamość | 17,20 | 17,20 | 17,20 | 17,19 | 17,17 | 17,16 | 17,15 | 17,14 | 17,12 | 17,11 | 17,10 | 17,08 | 17,07 | 17,05 | 17,04 | 17,02 | 17,01 | 16,99 | 16,97 |
Zwierzyniec | 6,77 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,74 | 6,73 | 6,73 | 6,73 | 6,73 | 6,73 | 6,73 | 6,73 |
Razem | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 | 100,00 |
6.2 Prognoza zmian w sektorze komunalnym
6.2.1 Prognoza zmian w sektorze odpadów komunalnych
6.2.1.1 Prognoza zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów komunalnych
Prognozę zmian czynników wpływających na wytwarzanie odpadów w przyszłości oparto głównie na wskaźnikach emisji odpadów przyjętych w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, których trendy wynikają głównie z przesłanek rozwoju gospodarczo – społecznego.
Założono, że zmiany w skali rocznej będą powolne, nie większe niż 3%.
Przypuszczalne trendy zmian składu odpadów komunalnych, przyjęte na najbliższe 12 lat oparto na następujących przesłankach:
- rozwój gospodarki będzie postępował bez większych załamań,
- rozwój gospodarczy spowoduje rozwój rynku prasowego, czego konsekwencją będzie wzrost ilości papieru w odpadach,
- zmiana systemu pracy wzorowana na standardach zachodnich wpłynie na rozwój sieci gastronomicznej, co spowoduje przemieszczenie się części odpadów spożywczych
z dzielnic mieszkalnych do centrów miast.
- przez najbliższych kilka lat następować będzie wzrost produkcji odpadów, a następnie, stopniowo, wraz ze wzrostem świadomości ekologicznej uwidoczni się spadek ilości tworzyw sztucznych na korzyść szkła i wyrobów z drewna oraz innych materiałów podatnych na recyrkulację czy łatwo ulegających biodegradacji,
- nastąpi stopniowy rozwój budownictwa, a w szczególności prac remontowo - budowlanych, co spowoduje wzrost ilości odpadów poremontowych, w tym gruzu.
Tab. 6.2.1.1 Prognoza zmian wskaźników emisji w latach 2005, 2010 i 2014 w Polsce w podziale na miasto/wieś (wg Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, październik, 2002)
Nazwa strumienia | Procentowe zmiany wskaźnika emisji odpadów obszarów dla obszarów: | |||||
miejskich | wiejskich | |||||
2001- 2005 | 2006- 2010 | 2011- 2014 | 2001- 2005 | 2006- 2010 | 2011- 2014 | |
Odpady organiczne roślinne | 2,00 | 1,00 | 0,00 | 1,00 | 0,00 | 0,00 |
Odpady organiczne zwierzęce | 0,00 | - 1,00 | - 2,00 | 0,00 | - 1,00 | - 1,00 |
Odpady organiczne inne | 2,00 | 2,00 | 1,00 | 2,00 | 2,00 | 1,00 |
Odpady zielone | 2,00 | 2,00 | 1,00 | 2,00 | 2,00 | 1,00 |
Papier i tektura (nieopakowaniowe) | 2,00 | 1,00 | 0,00 | 2,00 | 1,00 | 0,00 |
Opakowania z papieru i tektury | 6,80 | 6,80 | 6,80 | 2,00 | 1,00 | 0,00 |
Opakowania wielomateriałowe | 4,80 | 6,80 | 6,80 | 2,00 | 1,00 | 0,00 |
Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) | 1,50 | 0,00 | -2,00 | 1,00 | 0,00 | - 2,00 |
Opakowania z tworzyw sztucznych | 6,80 | 6,80 | 6,80 | 1,00 | 0,00 | - 2,00 |
Tekstylia | 2,00 | 1,00 | 1,00 | 2,00 | 1,00 | 1,00 |
Nazwa strumienia | Procentowe zmiany wskaźnika emisji odpadów obszarów dla obszarów: | |||||
miejskich | wiejskich | |||||
2001- 2005 | 2006- 2010 | 2011- 2014 | 2001- 2005 | 2006- 2010 | 2011- 2014 | |
Szkło (nieopakowaniowe) | 3,00 | 3,00 | 1,00 | 2,00 | 2,00 | 1,00 |
Opakowania ze szkła | 4,80 | 4,80 | 4,80 | 2,00 | 2,00 | 1,00 |
Metale | 1,00 | 0,00 | 0,00 | 1,00 | 0,00 | 0,00 |
Opakowania z blachy stalowej | 3,80 | 3,80 | 3,80 | 1,00 | 0,00 | 0,00 |
Opakowania z aluminium | 3,60 | 3,60 | 3,60 | 1,00 | 0,00 | 0,00 |
Odpady mineralne | 1,00 | 2,00 | 2,00 | 0,00 | 1,00 | 1,00 |
Drobna frakcja popiołowa | - 2,00 | - 3,00 | - 3,00 | - 2,00 | - 3,00 | - 3,00 |
Odpady wielkogabarytowe | 8,45 | 0,00 | 0,00 | 5,92 | 0,00 | 0,00 |
Odpady budowlane | 8,45 | 5,92 | 6,58 | 8,45 | 5,92 | 6,58 |
Odpady niebezpieczne | 0,00 | 0,00 | 0,00 | 8,45 | 0,00 | 0,00 |
6.2.1.2 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów komunalnych
Ilość odpadów komunalnych w latach 2004–2020 przyjęto w oparciu o prognozę
i tendencje zmian w Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami dla obszaru działalności Zakładu Zagospodarowania Odpadami „Zamość” obejmującego Powiat Zamojski.
Podziału odpadów komunalnych na powiat grodzki Zamość i gminy powiatu zamojskiego należące do ZZO „Zamość” dokonano w oparciu o prognozowany procentowy udział mieszkańców poszczególnych jednostek w ogólnej liczbie ludności w obrębie ZZO.
Masę poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w powiecie zamojskim określono jako procentowy udział w obrębie ZZO „Zamość”.
ZZO „Zamość” ma obsługiwać gminy należące do powiatu zamojskiego oraz powiat grodzki Zamość. Nie przewiduje się przyjmowania do ZZO odpadów spoza Powiatu, ani też wywożenia odpadów poza teren Powiatu. W porozumieniu z powiatem grodzkim i powiatem zamojskim na etapie opracowywania Planów Gospodarki Odpadami ustalono, że do analizy bilansów odpadów dla ZZO należy przyjąć wszystkie gminy z terenu Powiatu (łącznie
z Krasnobrodem i Zwierzyńcem).
Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Zamojskiego
Tab. 6.2.1.2 a Prognozowana masa poszczególnych strumieni odpadów komunalnych w powiecie zamojskim w latach 2004 – 2020 w tys. Mg
według Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami
Strumień odpadów | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 |
Domowe organiczne | 5,94 | 6,02 | 6,11 | 6,16 | 6,19 | 6,24 | 6,29 | 6,34 | 6,33 | 6,33 | 6,32 | 6,31 | 6,30 | 6,30 | 6,29 | 6,28 | 6,27 | 6,27 |
Odpady zielone | 0,78 | 0,79 | 0,81 | 0,82 | 0,84 | 0,85 | 0,87 | 0,88 | 0,88 | 0,89 | 0,90 | 0,91 | 0,91 | 0,92 | 0,93 | 0,94 | 0,94 | 0,95 |
Papier i karton nieopakowaniowy | 2,15 | 2,19 | 2,22 | 2,24 | 2,25 | 2,27 | 2,29 | 2,31 | 2,30 | 2,30 | 2,30 | 2,29 | 2,29 | 2,28 | 2,28 | 2,27 | 2,27 | 2,26 |
Opakowania papierowe | 3,43 | 3,59 | 3,78 | 3,97 | 4,16 | 4,39 | 4,62 | 4,87 | 5,13 | 5,40 | 5,70 | 6,01 | 6,29 | 6,57 | 6,86 | 7,13 | 7,41 | 7,68 |
Opakowania kompozytowe | 0,38 | 0,40 | 0,42 | 0,45 | 0,47 | 0,49 | 0,52 | 0,55 | 0,58 | 0,61 | 0,64 | 0,68 | 0,71 | 0,74 | 0,77 | 0,80 | 0,83 | 0,86 |
Tworzywa sztuczne nieopakowaniowe | 3,76 | 3,79 | 3,83 | 3,82 | 3,81 | 3,80 | 3,79 | 3,78 | 3,70 | 3,61 | 3,53 | 3,45 | 3,36 | 3,28 | 3,20 | 3,13 | 3,05 | 2,97 |
Opakowania z tworzyw sztucznych | 1,34 | 1,39 | 1,46 | 1,53 | 1,60 | 1,67 | 1,76 | 1,85 | 1,94 | 2,03 | 2,13 | 2,24 | 2,34 | 2,44 | 2,53 | 2,63 | 2,73 | 2,82 |
Odpady tekstylne | 0,92 | 0,94 | 0,95 | 0,96 | 0,97 | 0,97 | 0,98 | 0,99 | 1,00 | 1,00 | 1,01 | 1,02 | 1,02 | 1,03 | 1,04 | 1,04 | 1,05 | 1,06 |
Szkło niepoakowaniowe | 0,17 | 0,17 | 0,18 | 0,18 | 0,19 | 0,19 | 0,20 | 0,20 | 0,20 | 0,20 | 0,21 | 0,20 | 0,21 | 0,21 | 0,21 | 0,21 | 0,21 | 0,21 |
Opakowania szklane | 2,81 | 2,89 | 2,98 | 3,07 | 3,18 | 3,28 | 3,39 | 3,50 | 3,60 | 3,72 | 3,83 | 3,95 | 4,06 | 4,18 | 4,29 | 4,40 | 4,51 | 4,61 |
Metal | 0,92 | 0,92 | 0,93 | 0,93 | 0,93 | 0,92 | 0,93 | 0,92 | 0,92 | 0,92 | 0,91 | 0,91 | 0,91 | 0,91 | 0,91 | 0,90 | 0,90 | 0,90 |
Opakowania stalowe | 0,35 | 0,36 | 0,37 | 0,37 | 0,38 | 0,39 | 0,41 | 0,42 | 0,43 | 0,44 | 0,45 | 0,47 | 0,48 | 0,49 | 0,50 | 0,51 | 0,52 | 0,54 |
Opakowania aluminiowe | 0,10 | 0,10 | 0,10 | 0,11 | 0,11 | 0,11 | 0,11 | 0,12 | 0,12 | 0,12 | 0,13 | 0,13 | 0,14 | 0,14 | 0,14 | 0,15 | 0,15 | 0,15 |
Odpady mineralne | 1,54 | 1,54 | 1,54 | 1,56 | 1,57 | 1,58 | 1,60 | 1,61 | 1,63 | 1,65 | 1,66 | 1,68 | 1,69 | 1,71 | 1,72 | 1,74 | 1,75 | 1,76 |
Drobna frakcja popiołowa | 4,50 | 4,38 | 4,27 | 4,12 | 3,98 | 3,84 | 3,71 | 3,58 | 3,45 | 3,33 | 3,21 | 3,10 | 2,98 | 2,87 | 2,76 | 2,65 | 2,54 | 2,43 |
Odpady wielkogabarytowe | 2,34 | 2,50 | 2,67 | 2,65 | 2,64 | 2,63 | 2,63 | 2,61 | 2,60 | 2,59 | 2,58 | 2,57 | 2,56 | 2,55 | 2,54 | 2,53 | 2,52 | 2,51 |
Odpady budowlane | 5,68 | 6,11 | 6,59 | 6,94 | 7,32 | 7,71 | 8,12 | 8,55 | 9,05 | 9,59 | 10,16 | 10,77 | 11,30 | 11,85 | 12,40 | 12,94 | 13,46 | 13,99 |
Odpady niebezpieczne | 0,30 | 0,31 | 0,33 | 0,33 | 0,33 | 0,33 | 0,32 | 0,32 | 0,32 | 0,32 | 0,32 | 0,31 | 0,31 | 0,31 | 0,31 | 0,31 | 0,30 | 0,30 |
Razem | 37,42 | 38,40 | 39,53 | 40,20 | 40,90 | 41,68 | 42,52 | 43,39 | 44,19 | 45,04 | 45,98 | 47,00 | 47,87 | 48,77 | 49,67 | 50,55 | 51,42 | 52,28 |
93
55
xxx.Xx
49,7 50,6
51,4 52,3
50
47,0 47,9 48,8
44,2 45,0
46,0
45
42,5 43,4
4037,4
38,4 39,5
40,2 40,9 41,7
35
30
25
20
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
Rys. 4 Prognozowana masa odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie zamojskim
6.2.2 Prognoza zmian w sektorze osadów ściekowych powstających w oczyszczalniach ścieków
W powiecie zamojskim w 2002 r. wytworzono 466,6 Mg osadów ściekowych, które zagospodarowano na cele przemysłowe, na cele rolnicze, część pozostawiono tymczasowo do składowania na lagunach i poletkach osadowych, część przeznaczono na inne cele.
W przyszłości, w związku z rozwojem sieci kanalizacyjnej i liczby lokalnych oczyszczalni ścieków, ilość wytwarzanych osadów ściekowych wzrośnie.
6.3 Prognoza zmian w sektorze gospodarczym
Zmiany w ilości i rodzaju wytwarzanych w sektorze gospodarczym odpadów w perspektywie czasowej do roku 2020 zależeć będą przede wszystkim od rozwoju poszczególnych rodzajów usług, handlu i rzemiosła.
Według Krajowego Planu Gospodarki Odpadami, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159 wynika, że na każde 1% wzrostu PKB przypada 2% wzrostu ilości wytwarzanych odpadów.
Przyjmując, w następstwie restrukturyzacji usług, handlu i rzemiosła, „optymistyczny” wariant rozwoju gospodarczego w Polsce, założono stały rozwój gospodarczy kraju w okresie najbliższych 17 lat, objawiający się między innymi rozwojem małych i średnich przedsiębiorstw.
Według demograficznych założeń GUS do 2020 r. dominować będzie nieznaczna tendencja zniżkowa w liczbie mieszkańców powiatu zamojskiego. Z poprawą warunków życia wzrastać będzie średnia wieku mieszkańców, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów z jednostek służby zdrowia.
Upowszechniane będą, wzorem ocen oddziaływania na środowisko, oceny cyklu życiowego produktu. Dotyczyć to będzie przede wszystkim grup produktów o wysokiej materiałochłonności i odpadowości oraz produktów zawierających substancje niebezpieczne dla środowiska.
Obecna polityka państwa w zakresie ochrony środowiska promuje wdrażanie nowych technologii mało – i bezodpadowych, metod Czystej Produkcji oraz budowę własnych instalacji służących odzyskowi i unieszkodliwianiu odpadów przez ich wytwórców. W perspektywie
kilkunastu lat spowoduje to spadek ilości wytwarzanych odpadów w istniejących zakładach oraz zwiększenie stopnia odzysku odpadów u ich wytwórców.
Tendencji tej towarzyszyć będzie trend odwrotny, polegający na ujawnianiu przez kontrolerów odpadów wytwarzanych przez przedsiębiorstwa, które dotąd nie wystąpiły
o odpowiednie zezwolenia. Dotyczyć to będzie głównie niewielkich zakładów oraz jednostek weterynaryjnych. Ocenia się, że udział tzw. „szarej strefy odpadowej”, składającej się głównie z małych zakładów produkcyjnych, rzemieślniczych i usługowych wynosi 5–8% całości obecnego strumienia odpadów w Polsce (Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, Mon. Pol. z 2003 r. Nr 11, poz. 159).
Restrukturyzacja rolnictwa poprzez przemiany własnościowe i przekształcanie struktury agrarnej (prywatyzacja gruntów po PGR-ach, stały wzrost powierzchni gospodarstw rolnych) spowoduje zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, wzrost produkcji na najlepszych gruntach oraz stopniową eliminację upraw na gruntach małoproduktywnych i przekazywanie ich pod zalesianie. Intensyfikacja rolnictwa spowoduje wzrost ilości opakowań po pestycydach. Zmniejszać się będzie jednak toksyczność stosowanych preparatów.
W opracowanej w październiku 2000 roku przez Zarząd Województwa Lubelskiego
„Strategii rozwoju województwa lubelskiego” zostały zidentyfikowane konkretne działania dotyczące rozwoju przedsiębiorczości. Obejmują one:
- otwarcie i wzrost chłonności rynków wschodnich,
- upowszechnianie nowoczesnych form infrastruktury wspomagającej przedsiębiorczość,
- rozwój kadr menedżerskich oraz technicznych dla gospodarki,
- zwiększenie integracji gospodarki z nauką w celu zastosowania nowych rozwiązań organizacyjnych i produkcyjnych w gospodarce,
- tworzenie zaplecza bazy materialnej dla handlu między Wschodem a Zachodem,
- wzrost konkurencyjności rynkowej na arenie krajowej i międzynarodowej.
7. Polityka cele i zadania dla przyszłego systemu gospodarki odpadami
7.1 Polityka, cele i zadania na poziomie powiatu
• Docelowym rozwiązaniem gospodarki odpadami na terenie powiatu zamojskiego jest skupienie gmin w Powiecie wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO).
• W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami nie podjęto jednoznacznej decyzji
o lokalizacji Zakładu Zagospodarowania Odpadów w powiecie zamojskim. Przewiduje się lokalizację ZZO przy oczyszczalni ścieków w Zamościu.
• Argumenty za utworzeniem Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Zamościu:
- korzystne uwarunkowania lokalizacyjne,
- centralne położenie ZZO dla przeważającej części powiatu zamojskiego oraz niewielka odległość dowozu przeważającej części odpadów do ZZO z powiatu grodzkiego Zamość,
- możliwość wykorzystania terenu miejskiej oczyszczalni ścieków z infrastrukturą do lokalizacji ZZO,
- stosunkowo niewielka odległość do składowiska odpadów komunalnych gdzie będą deponowane odpady resztkowe,
- odpowiedni zapas terenu dla ZZO na terenie oczyszczalni,
- dogodny dojazd do ZZO w Zamościu,
- funkcjonowanie Zamościa jako centrum administracyjno – gospodarczego powiatu zamojskiego i grodzkiego.
• O przyjętej lokalizacji technologii w ZZO decydować będą władze powiatu zamojskiego i grodzkiego oraz poszczególnych Gmin w porozumieniu z władzami wojewódzkimi.
• Lokalizacja ZZO winna być zgodna z zasadą „bliskości” według ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r. (Dz.U.2001.62.628).
• W zasięgu obszaru należącego do ZZO, niezależnie od jego lokalizacji występują większe odległości, niż optymalne 30 km, pomiędzy planowanym ZZO w Zamościu, a skrajnie położonymi miejscami w Powiecie. Stworzy to konieczność budowy, na terenie Powiatu, Wiejskich Punktów Gromadzenia Odpadów (WPGO), jako stacji przeładunkowych.
• Nie przewiduje się przyjmowania do ZZO odpadów spoza powiatu zamojskiego, ani też wywozu odpadów poza teren Powiatu.
• Zakład Zagospodarowania Odpadów (ZZO) winien być wyposażony w:
- w linie do segregacji odpadów,
- urządzenia do doczyszczania surowców wtórnych ze zbiórki selektywnej,
- urządzenia do konfekcjonowania surowców,
- instalację do unieszkodliwiania odpadów organicznych,
- stanowiska demontażu odpadów wielkogabarytowych,
- pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych,
- składowisko odpadów,
- zakład zagospodarowania odpadów budowlanych usytuowany w pobliżu lub na terenie składowiska odpadów komunalnych.
• Na obszarze gmin odbywać się będzie zbiórka segregacyjna odpadów. O sposobie zbiórki odpadów decydować będą gminy skupione w ZZO.
• Na terenach wiejskich oraz miejskich z zabudową wielorodzinną preferowane będzie kompostowanie odpadów organicznych we własnym zakresie.
• Założono, że z poszczególnych gmin odpady wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia z innych powodów. W takim przypadku odpady kierowane będą na składowisko odpadów obsługujące ZZO.
• W Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami, w części dotyczącej prognozy wytwarzanych odpadów przedstawiono następujące informacje:
- prognozowaną masę poszczególnych strumieni odpadów (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg),
- planowany recykling odpadów biodegradowalnych (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok),
- zakładaną masę pozyskanych odpadów opakowaniowych (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok),
- planowany recykling odpadów wielkogabarytowych (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok),
- planowany recykling odpadów budowlanych (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg/rok),
- zakładane ilości pozyskanych odpadów niebezpiecznych (do 2020r.) z masy odpadów komunalnych na obszarze powiatu zamojskiego (tys. Mg),
- szacunkową ilość odpadów do składowania (do 2020 r.) na obszarze powiatu zamojskiego.
8. Założenia cele i przyjęty system gospodarki odpadami
8.1 Sektor komunalny
8.1.1 Plan działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi
8.1.1.1 Cele i kierunki działań w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi
Cele krótkoterminowe na lata 2004 – 2007
- Ukształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkańców.
- Objecie zorganizowaną zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców powiatu zamojskiego.
- Skierowanie w roku 2007 na składowiska do 62,4% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- Osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury – 48,0%,
- opakowania ze szkła – 40,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych – 25,0%,
- opakowania metalowe – 40,0%,
- opakowania wielomateriałowe - 25,0%,
- odpady wielkogabarytowe- 21,21%,
- odpady budowlane – 25,55%,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 18,18%,
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 50,10% wytworzonych odpadów komunalnych.
Cele długoterminowe na lata 2008 – 2020
- skierowanie w roku 2020 na składowiska nie więcej niż 18,42% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji ,
- osiągnięcie w roku 2020 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
- opakowania z papieru i tektury - 60,0%,
- opakowania ze szkła - 55,0%,
- opakowania z tworzyw sztucznych - 40,0%,
- opakowania metalowe - 55,0%,
- opakowania wielomateriałowe - 40,0%,
- odpady wielkogabarytowe – 83,27%,
- odpady budowlane – 62,47%,
- odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych) – 84,85%,
- deponowanie na składowiskach nie więcej niż 19,02 % wszystkich odpadów komunalnych.
Kierunki działań
- podnoszenie świadomości społecznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów,
- wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie ponadlokalnym, w tym budowa zakładu zagospodarowania odpadów (sortownia, składowisko o funkcji ponadlokalnej),
- wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów,
- podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów, ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji,
- wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych,
- redukcja zawartości składników biodegradowalnych w odpadach kierowanych na składowiska,
- modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych,
- utrzymanie przez gminy kontroli nad gminnymi składowiskami odpadów komunalnych do czasu ich wyeksploatowania,
- zamykanie, rekultywacja lub modernizacja gminnych składowisk odpadów komunalnych po ich wyeksploatowaniu.
8.1.1.2 Założenia do planu działań w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi
Przy opracowywaniu planu działań w sferze gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze powiatu zamojskiego kierowano się następującymi przesłankami:
- podstawą organizacji gospodarki odpadami są działania edukacyjno – informacyjne, które powinny wyprzedzać wszelkie działania inwestycyjne,
- docelowym rozwiązaniem jest skupienie gmin wokół Zakładu Zagospodarowania Odpadów (ZZO) wyposażonego w linie do segregacji odpadów oraz w urządzenia do doczyszczania materiałów ze zbiórki selektywnej, urządzenia do konfekcjonowania materiałów, instalację do przerobu odpadów organicznych, tymczasowe pomieszczenia do magazynowania odpadów niebezpiecznych, składowisko odpadów.
- o przyjętej technologii decydować będą użytkownicy instalacji (władze powiatu zamojskiego),
- na obszarze gmin należących do ZZO odbywa się zbiórka odpadów komunalnych,
- sposób zbiórki odpadów zależy od przyjętej w ZZO technologii,
- prowadzone są bardzo intensywne działania informacyjno – edukacyjne, mające na celu zachęcanie mieszkańców do zagospodarowywania odpadów organicznych we własnym zakresie takich jak kompostowanie przydomowe, karmienie zwierząt na terenach wiejskich itp.
- lokalizacja ZZO jest zgodna z zasadą „bliskości” wyrażoną w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm).
- przyjęto, że optymalna odległość centrum gminy (po drogach) nie będzie większa niż 30 km od ZZO.
- w przypadku konieczności dowozu odpadów lub materiałów ze zbiórki selektywnej, z większej odległości, należy rozważyć budowę stacji przeładunkowych lub Wiejskich Punktów Gromadzenia Odpadów (WPGO),
- zakłada się, że odpady z poszczególnych gmin przewidziane do segregacji lub wysegregowane będą kierowane do ZZO, natomiast pozostałe odpady będą deponowane na lokalnych składowiskach do czasu ich wypełnienia lub konieczności ich zamknięcia. W takim przypadku odpady kierowane będą najbliższe funkcjonujące składowisko lub na składowisko przy ZZO.
- do czasu rozpoczęcia eksploatacji ZZO, selektywnie powinny być zbierane odpady na które jest zbyt, bez zabiegów wymagających specjalistycznego sprzętu,
- odpady mogą być wykorzystane energetycznie, dzięki czemu wydłużony zostanie okres eksploatacji składowisk,
- zebrane selektywnie odpady komunalne poddawane będą w pierwszej kolejności procesowi odzysku. Pozostałe odpady oraz odpady z procesów przetwarzania odpadów zebranych selektywnie, deponowane będą na składowiskach,
- zarówno system zbiórki odpadów opakowaniowych jak i system odbioru odpadów niebezpiecznych od mieszkańców będzie uzupełnieniem systemów postępowania z odpadami opakowaniowymi i niebezpiecznymi wynikających z:
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr.63, poz. 638 z późn. zm.).
• Ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.).
Biorąc pod uwagę powyższe założenia, proponuje się następujący schemat organizacyjny gospodarki odpadami z sektora komunalnego, przy uwzględnianiu również części odpadów z sektora gospodarczego:
I. Działania zmierzające do zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów.
II. Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania.
II.1 Zbiórka i transport odpadów.
II.2. Odzysk i unieszkodliwianie:
II.2.1. Popularyzacja kompostowania odpadów organicznych przez mieszkańców we własnym zakresie.
II.2.2.Budowa Zakładu Zagospodarowania Odpadów (główne elementy: środki transportu, sortownia, instalacja do przerobu odpadów ulegających biodegradacji, magazynowanie odpadów niebezpiecznych, stacja demontażu odpadów wielkogabarytowych, urządzenia do odzysku i unieszkodliwiania odpadów budowlanych, składowisko jako element ZZO, stacje przeładunkowe itp.).
8.1.1.3 Bilans odpadów komunalnych
8.1.1.3.1 Planowany recykling odpadów biodegradowalnych
W opracowaniu założono poziomy odzysku odpadów biodegradowalnych zgodnie z wojewódzkim oraz Krajowym Planem Gospodarki Odpadami.
Jako odpady biodegradowalne traktowane są:
- domowe organiczne,
- odpady zielone,
- papier i tektura nieopakowaniowe,
- opakowania papierowe i tekturowe.
Odpady zielone
Za Planem Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego założono, że w roku 2007 procesom kompostowania we własnym zakresie podlegać będzie 39,5% tego strumienia, a w roku 2014 – 74,1%.
Opakowania papierowe
W Planie przyjęto poziom odzysku odpadów opakowań papierowych zgodnie z Rozporządzeniem RM z dnia 30 czerwca 2001 r. w sprawie rocznych poziomów odzysku
i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. 2001. 69. 719 z dnia 6 lipca 2001r.).
Odpady domowe organiczne oraz papier i tektura nieopakowaniowe
W Planie założono, że odpady organiczne z gospodarstw domowych oraz papier i tektura nieopakowaniowe na terenach wiejskich będą zagospodarowywane we własnym zakresie.
Natomiast odpady organiczne z terenów miejskich będą włączane do systemu przerobu odpadów zielonych oraz składowane na składowiskach odpadów komunalnych.
Realizacja powyższych założeń weryfikowana będzie w trakcie prowadzonych badań morfologii i właściwości odpadów kierowanych na składowiska (zgodnie z projektem Rozporządzenia Ministra w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitorowania składowisk odpadów).