Formularz oferty

Załącznik nr 1 do SIWZ‌

SA-2710-15/11

………………………………………………

/Nazwa i adres Wykonawcy/

Formularz oferty

Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe - Nadleśnictwo Wolsztyn

adres: 00-000 Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxx 0 reprezentowane przez mgr inŜ. Xxxxxxxx Xxxxx,

Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn

tel. (00) 0000000, fax (00) 0000000, NIP 000-000-00-00, REGON 970039910

e-mail: xxxxxxxx@xxxxxxxxxxx.xxxx.xxx.xx , /xxx.xxxxxxxx.xxxxxxxxxxx.xxxx.xxx.xx/

1. Odpowiadając na ogłoszenie o przetargu nieograniczonym zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. – Prawo zamówień publicznych (t. j. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 ze zm.) na

„Usługi z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Wolsztyn w 2012 r.”:

1) Składam/y swoją ofertę na pakiet/y nr ………………………………………….. określony(e) w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia tj. na ………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

2) Za wykonanie zamówienia wskazanego powyŜej w pkt 1 oferujemy cenę brutto w kwocie: Pakiet nr 1 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 2 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 3 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 4 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 5 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 6 - …………… zł (słownie )

Pakiet nr 7 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 8 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 9 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 10 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 11- .....................zł (słownie )

Pakiet nr 12 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 13 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 14 - .....................zł (słownie )

Pakiet nr 15 - .....................zł (słownie )

3) Cena zaoferowana w pkt 2 wynika z załączonego formularza cenowego (formularzy cenowych) i stanowi sumę cen za poszczególne pozycje (prace) tworzące pakiet(y) wskazany(e) w pkt 1.

4) Oświadczamy, Ŝe w cenie oferty zostały uwzględnione wszystkie koszty wykonania zamówienia i realizacji przyszłego świadczenia umownego.

5) w terminie: do dnia 31.12.2012 r.

2. Oświadczamy, Ŝe zapoznaliśmy się ze Specyfikacją Istotnych Warunków Zamówienia, ogólnymi warunkami umowy, z przedmiotem zamówienia i uzyskaliśmy wszelkie informacje niezbędne do przygotowania niniejszej oferty i nie wnosimy w stosunku do nich Ŝadnych uwag, a w przypadku wyboru naszej oferty podpiszemy umowę na warunkach określonych we wzorze umowy/wzorach umów, w terminie zaproponowanym przez Zamawiającego.

3. Oświadczamy, Ŝe uwaŜamy się za związanych niniejszą ofertą przez czas wskazany w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia.

4. Oświadczamy, Ŝe w trakcie wykonywania usług związanych z pozyskaniem i zrywką drewna do maszyn i urządzeń zastosujemy oleje biodegradowalne.

5. Następujące części zamówienia zostaną powierzone Podwykonawcom:

1) zakres części zamówienia, które wykona Podwykonawca

…………………………………………………………………………………………………………….

2) zakres części zamówienia, które wykona Podwykonawca

…………………………………………………………………………………………………………….

3) zakres części zamówienia, które wykona Podwykonawca

…………………………………………………………………………………………………………….

6. Oświadczamy, Xx zostaliśmy poinformowani, iŜ moŜemy wydzielić z oferty informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i zastrzec w odniesieniu do tych informacji, aby nie były one udostępnione. Informacje składające się na ofertę, zawarte na stronach stanowią tajemnicę

przedsiębiorstwa w rozumieniu ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji i jako takie nie mogą być udostępniane. Nie zastrzegamy informacji, które zostaną odczytane podczas otwarcia ofert, zgodnie z art. 86 ust. 4 Pzp

7. Wadium naleŜy zwrócić na konto:

……………………………………….…………………………………………………………

8. Ofertę składamy na kolejno ponumerowanych stronach.

9. Do oferty (poza formularzem oferty) zostały załączone następujące dokumenty, oświadczenia i pełnomocnictwa*:

Lp.	Nazwa dokumentu	Numer strony	Uwagi
1	Aktualny odpis z właściwego rejestru, jeŜeli odrębne przepisy wymagają wpisu do rejestru - wystawiony nie wcześniej niŜ 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert, a w stosunku do osób fizycznych oświadczenie w zakresie art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy
2	Aktualne zaświadczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego potwierdzające, Ŝe Wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, lub zaświadczenie, Ŝe uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłoŜenie na raty zaległych płatności, lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu – wystawione nie wcześniej niŜ 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert
3	Aktualne zaświadczenie z właściwego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające, Ŝe Wykonawca nie zalega z opłacaniem składek na ubezpieczenie zdrowotne lub społeczne, lub potwierdzenia, Ŝe uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie lub rozłoŜenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu – wystawione nie wcześniej niŜ 3 miesiące przed upływem terminu składania ofert
4	Opłacona polisa, a w przypadku jej braku inny dokument potwierdzający, Ŝe Wykonawca jest ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia
5	Aktualna informacja z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8 ustawy (§ 1 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia)/w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy* (§ 1 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia), wystawiona nie wcześniej niŜ 6 miesięcy przed upływem terminu składania ofert
6	Oryginał wadium wnoszonego w formie: poręczenia bankowego, gwarancji bankowej lub poręczeniach spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, z tym Ŝe poręczenie kasy jest zawsze poręczeniem pienięŜnym, gwarancji ubezpieczeniowej lub poręczeniach udzielanych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. W przypadku wadium wnoszonego w formie pienięŜnej - kserokopia dowodu przelewu
7	Oświadczenie Wykonawcy o braku postaw do wykluczenia z postępowania
8	Oświadczenie Wykonawcy o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu
9	Wykaz wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych równieŜ wykonywanych usług w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeŜeli okres prowadzonej działalności jest krótszy - w tym okresie – z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i Odbiorców oraz załączeniem dokumentów potwierdzających, Ŝe usługi te zostały wykonane lub są wykonywane naleŜycie.
10	Wykaz narzędzi, wyposaŜenia zakładu i urządzeń technicznych dostępnych Wykonawcy usług w celu realizacji zamówienia
11	Wykaz osób, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia, wraz z informacją na temat ich kwalifikacji zawodowych oraz zakresu wykonywanych czynności
12	Oświadczenie Wykonawcy o posiadaniu wymaganych uprawnień przez osoby, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia

13	Pełnomocnictwo/pełnomocnictwa/dokument określający zasady reprezentacji
14	Wypełniony i podpisany formularz cenowy oferty
15	Dokument potwierdzający zatrudnienie pracownika oraz dokument ukończenia szkoły leśnej
16	Inne: ……………………………………………………………………………………………………….
17	Inne: ……………………………………………………………………………………………………….

* niepotrzebne moŜna skreślić

Miejsce i data ………………………………

Podpisano ………………………………………….

(Podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu)

SA-2710-15/11

………………………………… (Nazwa i adres Wykonawcy/

OŚWIADCZENIE

Wykonawcy o braku podstaw do wykluczenia z postępowania

Przystępując do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn.

„Usługi z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Wolsztyn w 2012 r.” pakiet/y nr …………………………………………

prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego ,

składam/y oświadczenie o braku podstaw do wykluczenia z przedmiotowego postępowania o udzielenie zamówienia w okolicznościach, o których mowa w art. 24 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych.

……………………………, dnia ……………………………………………………

/Miejscowość, data i podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu/

………………………………………..

/Nazwa i adres Wykonawcy/

Oświadczenie dla osób fizycznych

w zakresie art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.

Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 ze zm.)

Przystępując do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn.

„Usługi z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Wolsztyn w 2012 r.” pakiet/y nr ……………………………………

prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego,

oświadczam, Ŝe brak jest podstaw do wykluczenia mnie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w okolicznościach w zakresie art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp, a tym samym nie podlegam wykluczeniu z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp.

………………………., dnia ……………………………………………………………….

/Miejscowość, data i podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu/

…………………………………..

/Nazwa i adres Wykonawcy/

OŚWIADCZENIE

Wykonawcy o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu

Przystępując do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn.

„Usługi z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Wolsztyn w 2012 r.”

pakiet/y nr ………………………………………….

prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego,

oświadczam/y, Ŝe moŜemy ubiegać się o udzielenie zamówienia, poniewaŜ spełniam/y warunki udziału w w/w postępowaniu określone w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 ze zm.), dotyczące:

1) posiadania uprawnień do wykonywania działalności i czynności, jeŜeli przepisy prawa nakładają obowiązek ich posiadania (art. 22 ust. 1 pkt 1 w/w ustawy),

2) posiadania wiedzy i doświadczenia (art. 22 ust. 1 pkt 2 w/w ustawy),

3) dysponowania odpowiednim potencjałem technicznym oraz osobami zdolnymi do wykonania zamówienia (art. 22 ust. 1 pkt 3),

4) sytuacji ekonomicznej i finansowej (art. 22 ust. 1 pkt 4).

………………………., dnia ……………………………………………………………….

/Miejscowość, data i podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu/

………………………………......

/Nazwa i adres Wykonawcy/

Wykaz wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych równieŜ wykonywanych usług w zakresie niezbędnym do wykazania spełniania warunku wiedzy i doświadczenia w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeŜeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i Odbiorców, potwierdzonych dokumentami, stwierdzającymi, Ŝe usługi te zostały wykonane lub są wykonywane naleŜycie

Pakiet nr ………….

Uwaga: Wykonawca nie moŜe wykazać tych samych usług dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu w więcej niŜ jednym pakiecie (usługi potwierdzające spełnianie warunków nie mogą dublować się w ramach pakietów).

Lp.	Przedmiot usługi zakres usług musi potwierdzać spełnianie warunków postawionych przez Zamawiającego w pkt V ust. 1 pkt 2 SIWZ	Całkowita wartość (brutto)	Data wykonania rozpoczęcie i zakończenie (dzień, m-c, rok)	Nazwa i adres Odbiorcy usługi
a	b	c	d	e
1
2
3
4

Do wykazu muszą być dołączone stosowne dokumenty potwierdzające, Ŝe wskazane powyŜej usługi zostały wykonane lub są wykonywane naleŜycie.

Uwaga: W przypadku, gdy Wykonawca skorzysta z regulacji art. 26 ust. 2b ustawy i będzie polegać na wiedzy i doświadczeniu innych podmiotów, niezaleŜnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków, Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić Zamawiającemu, iŜ będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia.

Miejsce i data ………………………………………………..

Podpisano ……………………………………………..

(Podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu)

SA-2710-15/11

………………………………......

/Nazwa i adres Wykonawcy/

WYKAZ NIEZBĘDNYCH DO WYKONANIA ZAMÓWIENIA NARZĘDZI, WYPOSAśENIA ZAKŁADU I URZĄDZEŃ DOSTĘPNYCH WYKONAWCY USŁUGI

Pakiet nr ………….

UWAGA: Wykonawca nie moŜe wykazać tych samych narzędzi dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu w więcej niŜ jednym pakiecie (wykazane narzędzia nie mogą dublować się pomiędzy pakietami w ramach minimalnych wymagań).

L.p.

Opis (rodzaj, nazwa producenta, model)

Ilość (sztuk)

Parametry techniczne

Podstawa do dysponowania

Uwaga: W przypadku, gdy Wykonawca skorzysta z regulacji art. 26 ust. 2b ustawy i będzie polegać na potencjale technicznym innych podmiotów, niezaleŜnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków, Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić Zamawiającemu, iŜ będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia.

Miejsce i data ………………………………………………..

Podpisano …………………………………………….

(Podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu)

SA-2710-15/11

………………………………………..

/Nazwa i adres Wykonawcy/

WYKAZ OSÓB, KTÓRE BĘDĄ UCZESTNICZYĆ W WYKONYWANIU ZAMÓWIENIA

Pakiet nr ………….

UWAGA: Wykonawca nie moŜe wykazać tych samych osób dla potwierdzenia spełniania warunków udziału w postępowaniu w więcej niŜ jednym pakiecie (wykazane osoby nie mogą dublować się pomiędzy pakietami w ramach minimalnych wymagań).

L.p.

Nazwisko i imię

Xxxxxx czynności

Opis posiadanych kwalifikacji zawodowych

Podstawa do dysponowania osobami

Uwaga: W przypadku, gdy Wykonawca skorzysta z regulacji art. 26 ust. 2b ustawy i będzie polegać na osobach zdolnych do wykonania zamówienia innych podmiotów, niezaleŜnie od charakteru prawnego łączących go z nimi stosunków, Wykonawca w takiej sytuacji zobowiązany jest udowodnić Zamawiającemu, iŜ będzie dysponował zasobami niezbędnymi do realizacji zamówienia, w szczególności przedstawiając w tym celu pisemne zobowiązanie tych podmiotów do oddania mu do dyspozycji niezbędnych zasobów na okres korzystania z nich przy wykonywaniu zamówienia.

Miejsce i data ………………………………………………..

Podpisano ………………………………………………….

(Podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu)

Załącznik nr 12 do SIWZ

SA-2710-15/11

…………………………………..

/Nazwa i adres Wykonawcy/

Oświadczenie Wykonawcy

o posiadaniu wymaganych uprawnień przez osoby, które będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia

Przystępując do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego pn.

„Usługi z zakresu gospodarki leśnej w Nadleśnictwie Wolsztyn w 2012 r.”

Pakiet/y nr ………………………………………………………………

prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego,

oświadczam/y, Ŝe osoba/y wymienione w załączonym wykazie/załączonych wykazach osób (załącznik nr 11 do SIWZ) będą uczestniczyć w wykonywaniu zamówienia. Osoba/y te posiadają wymagane uprawnienia.

………………………., dnia ……………………………………………………………….

/Miejscowość, data i podpis Wykonawcy/osoby uprawnionej lub osób uprawnionych do reprezentowania Wykonawcy w dokumentach rejestrowych lub we właściwym upowaŜnieniu/

SA-2710-15/11

W Z Ó R

Umowa nr ……..

Załącznik nr 14a do SIWZ

zawarta w dniu r. w Wolsztynie pomiędzy Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy

Państwowe – Nadleśnictwem Wolsztyn adres: 00-000 Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxx 0 reprezentowanym przez mgr xxX. Xxxxxxxx Xxxxx, Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn, zwanym w dalszej części umowy ,,Zamawiającym”,

……………………………………………………………………………………zwanym w dalszej treści umowy ,,Wykonawcą”.

W wyniku rozstrzygnięcia przetargu nieograniczonego prowadzonego w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 r. (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 ze zm.), strony zawierają umowę o następującej treści:

§ 1

1. Zamawiający zleca, a Wykonawca przyjmuje do wykonania zadania gospodarcze określone w części (pakiecie) zamówienia nr ujęte w złoŜonej ofercie

stanowiącej załącznik nr 1 do niniejszej umowy.

2. Prace wymienione w załączniku nr 1 będą wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

3. Wielkości przewidziane w załączniku nr 1 mają charakter szacunkowy, a rzeczywisty zakres robót będzie wynikał ze zleceń, o których mowa w §3 ust. 3.

4. Strony przewidują moŜliwość udzielenia zamówień uzupełniających, w wysokości do 50% wartości pakietu. Zamówienia uzupełniające mogą być udzielone w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego.

§ 2

1. Podstawą rozliczeń między stronami będą rzeczywiste ilości zleconych i wykonanych usług, obmierzone i wykazane w protokole odbioru robót oraz ceny jednostkowe za te czynności zawarte w ofercie.

2. Średnia miesięczna ilość z pozyskania i zrywki drewna z uwzględnieniem 30-sto procentowego wskaźnika tolerancji (30%) za lata 2008-2010 w leśnictwie ………………* wyniosła *m³.

Miesięczne zlecenie ilości wykonywania prac – w roku 2012 - powyŜej * m³ wymaga zgody

Wykonawcy.

* Uwaga: Średnią miesięczną ilość z pozyskania i zrywki dla kaŜdego leśnictwa przedstawia poniŜsze zestawienie (tabela). Zestawienie określa równieŜ maksymalną miesięczną ilość zlecanych prac, powyŜej której wymagana jest zgoda Wykonawcy. Przed podpisaniem umowy, niniejsza uwaga oraz zestawienie (tabela) zostanie usunięta ze wzoru umowy, a ust. 2 zostanie uzupełniony o właściwe wartości dla kaŜdego pakietu oddzielnie.

leśnictwo	Masa PKS* średnioroczna (m3)	Masa PKS* średniomiesięczna (m3)	Masa PKS* średniomiesięczna powiększona o 30% wskaźnik tolerancji (m3)
Dąbrowa	3375	281	366
Kębłowo	6971	581	755
Zacisze	5983	499	648
Jaromierz	5097	425	552
Belęcin	4828	402	523
Nowe Tłoki	3755	313	407
Powodowo	4461	372	483
Kopanica	6249	521	677
Przychodzko	7037	586	762
Huta	8309	692	900

Nowy Dwór	5546	462	601
Stefanowo	7791	649	844
Razem	69401	5783	7518

* masa PKS - masa pozyskana przez Zakłady Usług Leśnych

3. Strony ustalają, Ŝe dopuszczają redukcję zakresu zadań do wykonania, w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie lub zmniejszenie rozmiaru danego zadania, a zmniejszenie wynagrodzenia będzie obliczone w oparciu o stawki jednostkowe wymienione w załączonym formularzu cenowym. W przypadku wystąpienia specyficznych warunków pogodowych, mając na uwadze ochronę sadzonek przed zbytnią insolacją, ogranicza się zabieg wykaszania szkodliwej roślinności do wykaszania w rzędzie pozostawiając międzyrzędy niewykoszone. W takiej sytuacji stosowaną stawkę redukuje się przemnaŜając ją przez współczynnik 0,7. W przypadku konieczności wykonania pielęgnacji gleby tylko na części zaplanowanej powierzchni, w zleceniu następuje redukcja powierzchni do wykonania. Zlecający zastrzega sobie prawo do całkowitej rezygnacji z pielęgnacji gleby na tych planowanych pozycjach, na których ze względu na warunki pogodowe nie rozwinie się szkodliwa roślinność i nie będzie potrzeby pielęgnacji gleby. O redukcji zadań do wykonania Wykonawca będzie informowany niezwłocznie po podjęciu odpowiedniej decyzji przez Zamawiającego w zleceniu.

4. Zamawiający zastrzega sobie prawo do zmiany lokalizacji zadań będących przedmiotem umowy w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie od danego zabiegu w danej lokalizacji. O dokonanej zmianie Wykonawca będzie informowany w treści zlecenia, o którym mowa w §3 ust. 3.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 i 3, Wykonawca moŜe Ŝądać wyłącznie wynagrodzenia naleŜnego za rzeczywiście wykonaną część umowy.

6. W przypadkach określonych w ust. 2 i 3 strony nie są zobowiązane do wprowadzenia zmian do umowy w formie aneksu.

§ 3

1. Termin rozpoczęcia prac objętych umową r.

2. Termin zakończenia prac objętych umową – 31.12.2012 r.

3. Szczegółowe terminy oraz kolejność wykonania poszczególnych prac podanych w formularzu cenowym określone zostaną w zleceniu prac do wykonania sporządzonym przez osobę upowaŜnioną przez Zamawiającego, zwanym dalej „zleceniem”.

4. Terminy wykonania poszczególnych prac określone w zleceniu nie mogą wykraczać poza daty określone w ust. 1 i 2, a takŜe mają uwzględniać realny czas niezbędny do ich wykonania i nie mogą być podane Wykonawcy później niŜ 3 dni przed wymaganym terminem rozpoczęcia wykonania zadania. Za zgodą stron dopuszczalne jest skrócenie tego terminu.

5. W przypadku udzielania zamówień uzupełniających terminy ich wykonania zostaną uzgodnione przez strony odrębnie.

§ 4

1. W przypadku wykonywania prac na jednej powierzchni przez kilku Wykonawców, Zamawiający moŜe zobowiązać Wykonawcę do wyznaczenia koordynatora, o którym mowa w art. 208 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, a Wykonawca przyjmie to zobowiązanie bez Ŝadnych dodatkowych warunków.

2. Wykonawca zobowiązany jest do stosowania odpowiedniego wyposaŜenia osobistego pracowników ZUL (odzieŜ robocza, środki ochrony osobistej) zgodnie z zasadami BHP oraz obowiązującymi normami branŜowymi.

3. Wykonawca zobowiązany jest do posiadania odpowiednio wyposaŜonych środków pomocy doraźnej, środków ochrony p. poŜ. (apteczki, gaśnice) oraz poinstruowania swoich pracowników o podstawowych zasadach uŜycia i udzielania pomocy doraźnej.

4. Z chwilą przystąpienia do wykonania „zlecenia” odpowiedzialność za całość spraw związanych z bhp, aŜ do chwili zakończenia prac, przejmuje Wykonawca.

5. Pracownicy ZUL mają obowiązek przebywania w kamizelkach odblaskowych koloru pomarańczowego na powierzchniach, na których prowadzone są prace związane z pozyskaniem drewna.

6. Wysokość pni powstałych w wyniku ścinki drzew nie moŜe przekraczać wysokości określonych w obowiązującej instrukcji BHP wprowadzonej Zarządzeniem nr 19 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 lipca 1997 r. Dotyczy to równieŜ ścinki drzew za pomocą maszyn wielooperacyjnych.

7. Wykonawca oświadcza, Xx zapoznał się z „Zasadami i kryteriami FSC w standardzie SmartWood” i zobowiązuje się do ich przestrzegania.

8. Wykonawca jest zobowiązany do stosowania oleju biodegradowalnego do smarowania pił łańcuchowych w urządzeniach eksploatowanych do realizacji przedmiotu zamówienia.

9. Wykonawca udostępni Zamawiającemu moŜliwość pobrania próbek oleju biodegradowalnego, w ilości niezbędnej do przeprowadzenia badań jego parametrów.

10. Wykonawca przedstawiać będzie Zamawiającemu nie później niŜ w dniu rozpoczęcia odbioru robót następujące dokumenty wykazujące zastosowanie oleju biodegradowalnego przy usługach będących przedmiotem odbioru, na warunkach określonych w „Opisie przedmiotu zamówienia” w SIWZ:

1) fakturę (y) na zakup oleju biodegradowalnego, z wyszczególnieniem nazwy oleju w ilości niezbędnej do wykonania usługi będącej przedmiotem odbioru. Zamawiający dokona adnotacji na fakturze o ilości zuŜytego oleju na zadanie będące przedmiotem odbioru prac,

2) jeŜeli zakupiony olej biodegradowalny nie jest olejem, jaki zapewnia Zamawiający, Wykonawca przedstawi wraz z dokumentem zakupu określającym x.xx. nazwę oleju oraz ilość gwarantującą wykonanie zleconych prac:

a) dokument badania biodegradacji oleju, o parametrze nie gorszym niŜ 89%, (wymagany test biodegradowalności winien być przeprowadzony zgodnie z normą CEC- L-33-A-94, opracowany przez Europejski Komitet Koordynacyjny do Spraw Badań Smarów i Paliw Silnikowych -CEC-L),

b) przedstawi kartę charakterystyki preparatu niebezpiecznego (na podstawie ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych – Dz. X. x 0000 x. Xx 00, poz. 84 ze zm. oraz rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 05.03.2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych - Dz. X. x 0000 x., Xx 00, poz. 439).

11. Wykonawca zobowiązany jest do stosowania odpowiednich mat absorbujących rozlane paliwo podczas uzupełniania stanu (nalewania) w pilarkach oraz do wyposaŜenia maszyn pracujących w lesie w absorbenty w celu uŜycia ich w przypadku rozlania się oleju lub paliwa.

12. Wykonawca zobowiązany jest do:

1) kontroli jakości,

2) dokonywania wymaganych przeglądów technicznych,

sprzętu pracującego w lesie w tym sprzętu dostępnego u podwykonawcy.

13. Wykonawca, po wykonaniu prac na kaŜdej powierzchni ma obowiązek, przed jej opuszczeniem, uporządkowania terenu i oczyszczenia miejsca pracy z wszelkiego typu odpadów.

§ 5

Na powierzchni, na której Wykonawca będzie prowadził prace, gwarantuje się swobodny pobyt pracowników Zamawiającego z przeniesieniem na nich w tym momencie odpowiedzialności za bhp względem ich osoby.

§ 6

1. Odbiór ilościowo – jakościowy wykonanych prac dokonywany będzie przez osoby upowaŜnione przez Zamawiającego i Wykonawcę na druku „protokółu odbioru robót”. Druk „protokółu” przygotowuje Zamawiający. Odbiór prac przez Xxxxxxxxxxxxx nastąpi w terminie trzech dni roboczych od zgłoszenia wykonania prac określonych w zleceniu, a elektroniczny „protokół odbioru robót” sporządzony zostanie nie później niŜ w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca,

2. W przypadku stwierdzenia, przy odbiorze robót, usterek w wykonaniu zlecenia lub niewykonania obowiązków przewidzianych w §4, Zamawiający moŜe odmówić przyjęcia prac wykonanych wadliwie, wyznaczając Wykonawcy ostateczny termin usunięcia usterek.

3. Zamawiający moŜe dokonać odbioru wykonanych robót pomimo niezrealizowania przez Wykonawcę niektórych robót wymienionych w zleceniu i wyznaczyć ostateczny termin wykonania prac nieodebranych. Wyznaczenie terminu ostatecznego nie zwalnia Wykonawcy z odpowiedzialności za niedotrzymanie terminu określonego w zleceniu.

4. Protokół odbioru robót jest podstawą do wystawienia faktury za wykonaną przez Wykonawcę usługę.

5. Zamawiający moŜe, po bezskutecznym upływie terminów określonych w ust. 2 i 3 Ŝądać naprawienia szkody przez zapłatę kary umownej odpowiadającej wartości nie wykonanych lub nie naleŜycie wykonanych prac.

§ 7

1. Wykonawca otrzyma wynagrodzenie w kwocie …………………………………………. zł (słownie:

…………………………………………………………złotych …/100), powiększone o obowiązującą w dniu fakturowania stawkę podatku od towarów i usług (VAT), co daje kwotę brutto zł.

2. Stawki jednostkowe netto wynagrodzenia są niezmienne przez cały okres obowiązywania umowy, obejmują wszelkie roboty, narzuty i dodatki dla Wykonawcy oraz wszystkie koszty towarzyszące przygotowaniu i realizacji robót ponoszone przez Wykonawcę i nie będą podlegać Ŝadnym zmianom.

3. JeŜeli w okresie obowiązywania umowy nastąpi zmiana stawki podatku od towarów i usług (VAT), od chwili zmiany podatek w nowej stawce będzie doliczany do dotychczasowych cen netto, bez konieczności zmiany umowy.

4. Dopuszcza się rozliczanie wykonanych prac fakturami częściowymi na podstawie dokumentów określonych w § 3 ust.3 i § 6.

§ 8

1. Zamawiający zobowiązuje się płacić Wykonawcy naleŜności za wykonane prace przelewem w terminie do 30 dni od daty złoŜenia faktury wystawionej na podstawie obustronnie podpisanego protokółu odbioru robót.

2. Przelewy będą dokonywane na rachunek Wykonawcy wskazany na fakturze.

§ 9

1. Wykonawca nie moŜe przenieść na osobę trzecią praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy.

2. Wykonawca zapewnia, Ŝe zaangaŜowani do wykonania umowy Podwykonawcy będą przestrzegać wszelkich postanowień umowy.

§ 10

1. W przypadku odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy w całości lub w części z przyczyn leŜących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zobowiązuje się do zapłacenia kary umownej w wysokości 5% wartości umowy brutto, określonej w §7 ust. 1 pomniejszonej o wartości brutto zafakturowane do dnia odstąpienia od umowy oraz o wartość brutto prac objętych redukcją zamówienia.

2. W przypadku odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy w całości lub w części z przyczyn leŜących po stronie Zamawiającego, z zastrzeŜeniem § 12 Zamawiający zobowiązuje się do zapłacenia kary umownej w wysokości 5% wartości umowy brutto, określonej w §7 ust. 1 pomniejszonej o wartości brutto zafakturowane do dnia odstąpienia od umowy oraz o wartość brutto prac objętych redukcją zamówienia.

3. W przypadku opóźnienia w regulowaniu przez Zamawiającego naleŜności za wykonane prace, Wykonawca ma prawo do naliczania i egzekwowania ustawowych odsetek.

4. W przypadku, gdy Wykonawca nie przedstawi Zamawiającemu dokumentów, o których mowa w

§4 ust. 10, wykazujących zastosowanie oleju biodegradowalnego przy usługach będących przedmiotem odbioru, Zamawiający ma prawo do naliczenia kar umownych w wysokości 10 %, wartości brutto prac, będących przedmiotem odbioru.

5. W trakcie realizacji przedmiotu zamówienia w zakresie pozyskania i zrywki Wykonawca nie moŜe powodować uszkodzeń drzew stojących. Spowodowanie uszkodzeń w drzewostanie powyŜej 5 % ilości drzew na powierzchni objętej usługą daje Zamawiającemu prawo do naliczenia kar umownych w wysokości 1000 zł za uszkodzenie kaŜdego następnego 1% ilości drzew na tej powierzchni.

6. Wykonawca zobowiązany jest zapłacić Zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,25% wartości brutto prac zleconych do wykonania w ramach danego "zlecenia", a nie wykonanych w danym miesiącu, za kaŜdy dzień opóźnienia w ich wykonaniu. Wykonawca zobowiązany jest zgłosić Zamawiającemu fakt wykonania opóźnionych prac, a Zamawiający zobowiązany jest sprawdzić zasadność takiego zgłoszenia i potwierdzić wykonanie prac, z zaznaczeniem daty wykonania. Przy czym okresu opóźnienia powstałego na skutek przestrzegania prze Wykonawcę przepisów BHP nie wlicza się do okresu opóźnienia.

7. Zamawiający zobowiązany jest poinformować Wykonawcę o naruszaniu postanowień umowy w zakresie przestrzegania przepisów BHP oraz kryteriów FSC. Powtarzanie się uchybień pomimo uprzedniego informowania będzie podstawą do naliczenia kar umownych w wysokości od 0,025 % do 0,1 % wartości brutto umowy.

8. Wykonawca nie nalicza kary umownej jeŜeli nie terminowe wykonanie usługi nastąpiło z przyczyn od Wykonawcy niezaleŜnych. Przyczyny te Wykonawca opisuje na odwrocie formularza właściwego „zlecenia” prac do wykonania, a potwierdza je pracownik Zamawiającego, który to

„zlecenie” wystawił.

9. Zapłata kar umownych, o których mowa w ust. 4, ust. 5, ust. 6 i ust. 7 nastąpi przez potrącenie z bieŜącej faktury za wykonanie usługi, jeśli Wykonawca nie wniesie zastrzeŜeń odnoszących się do zastosowania kary w terminie 7 dni od otrzymania pisma informującego o naliczeniu kar wraz z pouczeniem o moŜliwości wniesienia zastrzeŜeń i ustosunkowania się, co do sposobu, okoliczności i przesłanek branych pod uwagę przy naliczaniu kary.

10. Zamawiającemu i Wykonawcy przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, jeŜeli wartość szkody jest wyŜsza niŜ naliczone kary umowne.

11. JeŜeli Wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub zakończeniem prac określonych w „zleceniu” tak dalece, Ŝe nie jest prawdopodobne Ŝeby zdołał ukończyć prace objęte typem planu którego

„zlecenie” dotyczy w terminie określonym w §3 ust. 2, Zamawiający moŜe bez wyznaczenia terminu dodatkowego odstąpić w całości lub w części od wykonania umowy, w zakresie określonym tym typem planu.

§ 11

1. Wykonawca zobowiązuje się pod rygorem rozwiązania umowy z jego winy ze skutkiem natychmiastowym do realizacji usług zgodnie z powszechnie obowiązującymi przepisami prawnymi oraz uregulowaniami szczegółowymi obowiązującymi w PGL LP, a w szczególności do przestrzegania:

1) Zasad hodowli lasu wprowadzonych zarządzeniem nr 99 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 24 grudnia 2002 r. (xxxx://xxx.xx.xxx.xx/xxxxx/xxxxxxxxxx/xxxxxxx/XXX.xxx ),

2) Instrukcji ochrony lasu wprowadzonej zarządzeniem nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 22 czerwca 2004 r. (xxxx://xxx.xx.xxx.xx/xxxxx/xxxxxxxxxx/xxxxxxx_xxxx/Xxxxxxxxxx_Xxxxxxx_Xxxx.xxx ),

3) Instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej, będącej załącznikiem do zarządzenia Nr 19 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 lipca 1997 r.,

4) Instrukcji Ochrony PrzeciwpoŜarowej Obszarów Leśnych wydanej przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów i Leśnictwa w Warszawie, zatwierdzonej do uŜytku słuŜbowego 27 lutego 1996 r.,

5) rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych i organiczno-mineralnych z dnia 24 czerwca 2002 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 896),

6) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego laxxx (Xx. X. Xx 00 xoz. 405 ze zm.),

7) rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719),

8) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity: Dz. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 1650 ze zm.),

9) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz. U. Nr 161, poz. 1141),

10) tymczasowej ogólnej instrukcji bhp podczas prac maszynami wielooperacyjnymi (zn. spr. EI/B- 130-3/10),

11) tymczasowej ogólnej instrukcji bhp zrywki i układania drewna (zn. spr. EI/B-130-3/10),

12) zarządzenia Nr 20 Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (zn. spr. EI/B-0151-1/10),

13) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Dz. X x 0000 x. Xx 00, poz 94 ze zm.),

14) ustawy o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (tekst jedn. Dz. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 849),

15) ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. z 2011 r. Nr 63, poz. 322),

16) zasad i kryteriów FSC w standardzie SmartWood (xxxx://xxx.xxx.xx)

2. Zamawiający zastrzega sobie moŜliwość nakazywania przerywania prac, wykonywanych przez Wykonawcę, w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów ochrony pracy, w sposób stwarzający zagroŜenie dla Ŝycia i zdrowia pracowników realizujących prace lub osób postronnych oraz w przypadku stwierdzenia nieprzestrzegania „Zasad i kryteriów FSC w standardzie SmartWood”.

3. Zamawiający zastrzega sobie prawo kontrolowania Wykonawcy w zakresie przestrzegania przepisów, zasad bhp i obowiązków wymienionych w §11 ust. 1, 2 umowy, a Wykonawca wyraŜa na to zgodę.

§ 12

W razie zaistnienia istotnej zmiany okoliczności powodującej, Ŝe wykonanie umowy nie leŜy w interesie publicznym, czego nie moŜna było przewidzieć w chwili zawarcia niniejszej umowy, Zamawiający moŜe odstąpić od umowy w terminie 30 dni od powzięcia wiadomości o tych okolicznościach.

§ 13

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem niewaŜności.

2. Na podstawie art. 144 ust. 1 ustawy Zamawiający i Wykonawca dopuszczają moŜliwość wprowadzenia zmian w zawartej umowie w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru Wykonawcy, jeśli wystąpi co najmniej jedna z niŜej wymienionych okoliczności, z zastrzeŜeniem, Ŝe redukcja nieprzekraczająca w okresie obowiązywania umowy 30 % wartości umowy, nie oznacza zmiany umowy:

1) nastąpi zmiana planu urządzania lasu,

2) w wyniku realizacji zasad i wytycznych władz zwierzchnich Zamawiający będzie zobowiązany do ograniczenia środków przewidzianych na sfinansowanie zamówienia,

3) w wyniku sytuacji na rynku handlu drewnem nastąpią zmiany w zapotrzebowaniu na surowiec drzewny,

4) w wyniku wystąpienia niesprzyjających warunków pogodowych,

5) z uwagi na moŜliwość uzyskania przez Zamawiającego zewnętrznych środków pomocowych umoŜliwiających sfinansowanie całości lub części zamówienia,

6) w trakcie realizacji zamówienia zostanie ujawniony błąd Zamawiającego w szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia, niemoŜliwy do zauwaŜenia przez Wykonawców w postępowaniu poprzedzającym wybór najkorzystniejszej oferty,

7) wystąpi konieczność zwiększenia lub zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy w wyniku wzrostu lub redukcji ilości jednostek wykonanych robót w stosunku do ilości robót ujętych w formularzu cenowym,

8) z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron raŜącą stratą (art. 3751 KC),

9) nastąpi wywierająca bezpośredni wpływ na dalsze wykonywanie umowy zmiana obowiązującego prawa powszechnego (np. ustawy, rozporządzenia), bądź przepisów wewnętrznych, obowiązujących w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (zarządzenia, decyzje i wytyczne Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych),

10) w wyniku urzędowej zmiany stawki podatku VAT. NaleŜny podatek VAT doliczony zostanie do ceny netto w fakturze wg stawki zgodnej z obowiązującym prawem w dniu wystawienia faktury, co nie dotyczy przypadków objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku.

11) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja przedmiotu zamówienia, związana z koniecznością udzielenia zamówień uzupełniających lub dodatkowych,

12) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja usług objętych zamówieniem, związana z wykonaniem usług zamiennych, usług dodatkowych bez redukcji usług,

13) zmiana umowy jest korzystna dla Zamawiającego,

14) wystąpi zmiana Wykonawcy w przypadku sukcesji generalnej następującej w wyniku dozwolonego przekształcenia podmiotu bądź dziedziczenia oraz w

przypadkach szczególnej sukcesji z mocy prawa (np. łączenie, dzielenie, przekształcenie spółek),

15) wystąpi konieczność: zmiany podwykonawcy, powierzenia wykonania części zakresu umowy podwykonawcy lub zmiany zakresu wykonania części zamówienia przez podwykonawcę,

16) wystąpi konieczność zmiany terminów umownych rozpoczęcia bądź zakończenia umowy z uwagi na panujące warunki atmosferyczne,

17) w przypadku objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku,

18) zaistnieją warunki ustalenia wcześniejszego terminu zakończenia, rozliczenia umowy i wystawienia faktury końcowej w przypadku wcześniejszego wykonania usług objętych umową,

19) w razie zaistnienia zdarzeń niezaleŜnych od stron, po dacie zawarcia umowy, o charakterze działania siły wyŜszej, które uniemoŜliwiłyby terminowe wykonanie zobowiązań – strony zobowiązują się do wspólnego określenia nowego terminu realizacji przedmiotu umowy.

§ 14

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się w szczególności następujące przepisy:

1) kodeks cywilny,

2) ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych,

3) Zarządzenie nr 11 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 lutego 1995 r. w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych (zn. spr. ZZ-710-13/95 zmienione Zarządzeniem nr 11A Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 11 xxxx 0000 x., xx. spr. ZG-7120-2/99);

4) Zarządzenie nr 19 Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze z dnia 12 października 2007 r. w sprawie stosowania oleju biodegradowalnego do smarowania pił łańcuchowych w urządzeniach eksploatowanych na terenie lasów będących w administrowaniu RDLP w Zielonej Górze (EI-883-10/07) ze zmianą wprowadzoną Zarządzeniem nr 2 Dyrektora RDLP w Zielonej Górze z dnia 28 stycznia 2008 r. (EI-883-2/08).

§ 15

Integralną część umowy stanowi wybrana oferta z formularzem cenowym, SIWZ oraz polisa/inny dokument przedłoŜony przez Wykonawcę, z którego treści wynikać powinno ubezpieczenie Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia przez czas obejmujący realizację przedmiotu umowy tj. do dnia 31.12.2012 r., na kwotę nie mniejszą niŜ 100.000 zł.

§ 16

Sprawy sporne rozstrzygać będzie sąd powszechny właściwy dla siedziby Zamawiającego.

§ 17

Umowa została sporządzona w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kaŜdej ze stron.

ZAMAWIAJACY: WYKONAWCA:

SA-2710-15/11

WZÓR

Umowa nr ……..

Załącznik nr 14b do SIWZ

zawarta w dniu …...............r. w Wolsztynie pomiędzy Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe – Nadleśnictwem Wolsztyn adres: 64-000 Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxx 0 xeprezentowanym przez mgr inX. Xxxxxxxx Xxxxx, Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn, zwanym w dalszej części umowy ,,Zamawiającym”,

……………………………………………………………………………………zwanym w dalszej treści umowy ,,Wykonawcą”.

W wyniku rozstrzygnięcia przetargu nieograniczonego prowadzonego w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 r. (tekst jedn. Dz. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 ze zm.), strony zawierają umowę o następującej treści:

§ 1

1. Zamawiający zleca, a Wykonawca przyjmuje do wykonania zadania gospodarcze polegające na przygotowaniu gleby i rozdrabnianiu pozostałości pozrębowych na terenie Nadleśnictwa Wolsztyn (pakiet nr 13) ujęte w złoŜonej ofercie stanowiącej załącznik nr 1 do niniejszej umowy.

2. Prace wymienione w załączniku nr 1 będą wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

3. Wielkości przewidziane w załączniku nr 1 mają charakter szacunkowy, a rzeczywisty zakres robót będzie wynikał ze zleceń, o których mowa w §3 ust. 3.

§ 2

2. Strony ustalają, Ŝe dopuszczają redukcję zakresu zadań do wykonania, w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie lub zmniejszenie rozmiaru danego zadania, a zmniejszenie wynagrodzenia będzie obliczone w oparciu o stawki jednostkowe wymienione w załączonym formularzu cenowym. O redukcji zadań do wykonania Wykonawca będzie informowany niezwłocznie po podjęciu odpowiedniej decyzji przez Zamawiającego w zleceniu.

3. Zamawiający zastrzega sobie prawo do zmiany lokalizacji zadań będących przedmiotem umowy w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie od danego zabiegu w danej lokalizacji. O dokonanej zmianie Wykonawca będzie informowany w treści zlecenia, o którym mowa w §3 ust. 3.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 2 i 3, Wykonawca moŜe Ŝądać wyłącznie wynagrodzenia naleŜnego za rzeczywiście wykonaną część umowy.

5. W przypadkach określonych w ust. 2 i 3 strony nie są zobowiązane do wprowadzenia zmian do umowy w formie aneksu.

§ 3

1. Termin rozpoczęcia prac objętych umową r.

2. Termin zakończenia prac objętych umową – 31.12.2012 r.

§ 4

1. W przypadku wykonywania prac na jednej powierzchni przez kilku Wykonawców, Zamawiający moŜe zobowiązać Wykonawcę do wyznaczenia koordynatora, o którym mowa w art. 208 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Wykonawca przyjmie to zobowiązanie bez Ŝadnych dodatkowych warunków.

4. Z chwilą przystąpienia do wykonania „zlecenia” odpowiedzialność za całość spraw związanych z bhp, aŜ do chwili zakończenia prac, przejmuje Wykonawca.

5. Wykonawca oświadcza, Ŝx xapoznał się z „Zasadami i kryteriami FSC w standardzie SmartWood” i zobowiązuje się do ich przestrzegania.

6. Wykonawca zobowiązany jest do kontroli jakości sprzętu pracującego w lesie w tym sprzętu dostępnego u podwykonawcy.

7. Wykonawca, po wykonaniu prac na kaŜdej powierzchni ma obowiązek, przed jej opuszczeniem, uporządkowania terenu i oczyszczenia miejsca pracy z wszelkiego typu odpadów.

§ 5

§ 6

1. Odbiór ilościowo – jakościowy wykonanych prac dokonywany będzie przez osoby upowaŜnione przez Zamawiającego i Wykonawcę na druku „protokółu odbioru robót”. Druk „protokółu” przygotowuje Zamawiający. Odbiór prac przez Zaxxxxxxxxxxx xastąpi w terminie trzech dni roboczych od zgłoszenia wykonania prac określonych w zleceniu, a elektroniczny „protokół odbioru robót” sporządzony zostanie nie później niŜ w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca,

4. Protokół odbioru robót jest podstawą do wystawienia faktury za wykonaną przez Wykonawcę usługę.

§ 7

1. Wykonawca otrzyma wynagrodzenie w kwocie …………………………………………. zł (słownie:

……………………………………………………………….. złotych …/100), powiększone o obowiązującą w dniu fakturowania stawkę podatku od towarów i usług (VAT), co daje kwotę brutto

……………………. zł.

4. Dopuszcza się rozliczanie wykonanych prac fakturami częściowymi na podstawie dokumentów określonych w § 3 ust.3 i § 6.

§ 8

2. Przelewy będą dokonywane na rachunek Wykonawcy wskazany na fakturze.

§ 9

1. Wykonawca nie moŜe przenieść na osobę trzecią praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy.

2. Wykonawca zapewnia, Ŝe zaangaŜowani do wykonania umowy Podwykonawcy będą przestrzegać wszelkich postanowień umowy.

§ 10

2. W przypadku odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy w całości lub w części z przyczyn leŜących po stronie Zamawiającego, z zastrzeŜeniem § 12, Zamawiający zobowiązuje się do zapłacenia kary umownej w wysokości 5% wartości umowy brutto, określonej w §7 ust. 1 pomniejszonej o wartości brutto zafakturowane do dnia odstąpienia od umowy oraz o wartość brutto prac objętych redukcją zamówienia.

3. W przypadku opóźnienia w regulowaniu przez Zamawiającego naleŜności za wykonane prace, Wykonawca ma prawo do naliczania i egzekwowania ustawowych odsetek.

4. Wykonawca zobowiązany jest zapłacić Zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,25% wartości brutto prac zleconych do wykonania w ramach danego "zlecenia", a nie wykonanych w danym miesiącu, za kaŜdy dzień opóźnienia w ich wykonaniu. Wykonawca zobowiązany jest zgłosić Zamawiającemu fakt wykonania opóźnionych prac, a Zamawiający zobowiązany jest sprawdzić zasadność takiego zgłoszenia i potwierdzić wykonanie prac, z zaznaczeniem daty wykonania. Przy czym okresu opóźnienia powstałego na skutek przestrzegania przez Wykonawcę przepisów BHP nie wlicza się do okresu opóźnienia.

5. Zamawiający zobowiązany jest poinformować Wykonawcę o naruszaniu postanowień umowy w zakresie przestrzegania przepisów BHP oraz kryteriów FSC. Powtarzanie się uchybień pomimo uprzedniego informowania będzie podstawą do naliczenia kar umownych w wysokości od 0,025% do 0,1% wartości brutto umowy.

6. Wykonawca nie nalicza kary umownej jeŜeli nie terminowe wykonanie usługi nastąpiło z przyczyn od Wykonawcy niezaleŜnych. Przyczyny te Wykonawca opisuje na odwrocie formularza właściwego „zlecenia” prac do wykonania, a potwierdza je pracownik Zamawiającego, który to

„zlecenie” wystawił.

7. Zapłata kar umownych, o których mowa w ust. 4 i 5 nastąpi przez potrącenie z bieŜącej faktury za wykonanie usługi, jeśli Wykonawca nie wniesie zastrzeŜeń odnoszących się do zastosowania kary w terminie 7 dni od otrzymania pisma informującego o naliczeniu kar wraz z pouczeniem o moŜliwości wniesienia zastrzeŜeń i ustosunkowania się, co do sposobu, okoliczności i przesłanek branych pod uwagę przy naliczaniu kary.

8. Zamawiającemu i Wykonawcy przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, jeŜeli wartość szkody jest wyŜsza niŜ naliczone kary umowne.

9. JeŜeli Wykonawca opóźnia się z rozpoczęciem lub zakończeniem prac określonych w „zleceniu” tak dalece, Ŝe nie jest prawdopodobne Ŝeby zdołał ukończyć prace objęte typem planu którego

§ 11

1) Instrukcji ochrony lasu wprowadzonej zarządzeniem nr 43 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 22 czerwca 2004 r. (xxxx://xxx.xx.xxx.xx/xxxxx/xxxxxxxxxx/xxxxxxx_xxxx/Xxxxxxxxxx_Xxxxxxx_Xxxx.xxx ,

2) Zasad hodowli lasu wprowadzonych zarządzeniem nr 99 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 24 grudnia 2002 r. (xxxx://xxx.xx.xxx.xx/xxxxx/xxxxxxxxxx/xxxxxxx/XXX.xxx ),

4) Instrukcji Ochrony PrzeciwpoŜarowej Obszarów Leśnych wydanej przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów i Leśnictwa w Warszawie, zatwierdzonej do uŜytku słuŜbowego 27 lutego 1996 r.,

5) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego xxxxx (Xx. X. Xx 00 poz. 405 ze zm.),

6) rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719),

7) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity: Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 1650 ze zm),

8) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz. U. Nr 161, poz. 1141),

9) zarządzenia Nr 20 Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (zn. spr. EI/B-0151-1/10),

10) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Xx. X x 0000 x. Xx 00, poz 94 ze zm.),

11) ustawy o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 849),

12) zasad i kryteriów FSC w standardzie SmartWood (xxxx://xxx.xxx.xx).

3. Zamawiający zastrzega sobie prawo kontrolowania Wykonawcy w zakresie przestrzegania przepisów, zasad bhp i obowiązków wymienionych w §11 ust. 1, 2 umowy, a Wykonawca wyraŜa na to zgodę.

§ 12

§ 13

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem niewaŜności.

1) nastąpi zmiana planu urządzania lasu,

2) w wyniku realizacji zasad i wytycznych władz zwierzchnich Zamawiający będzie zobowiązany do ograniczenia środków przewidzianych na sfinansowanie zamówienia,

3) w wyniku wystąpienia niesprzyjających warunków pogodowych,

4) z uwagi na moŜliwość uzyskania przez Zamawiającego zewnętrznych środków pomocowych umoŜliwiających sfinansowanie całości lub części zamówienia,

5) w trakcie realizacji zamówienia zostanie ujawniony błąd Zamawiającego w szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia, niemoŜliwy do zauwaŜenia przez Wykonawców w postępowaniu poprzedzającym wybór najkorzystniejszej oferty,

6) wystąpi konieczność zwiększenia lub zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy w wyniku wzrostu lub redukcji ilości jednostek wykonanych robót w stosunku do ilości robót ujętych w formularzu cenowym,

7) z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron raŜącą stratą (art. 3751 KC),

8) nastąpi wywierająca bezpośredni wpływ na dalsze wykonywanie umowy zmiana obowiązującego prawa powszechnego (np. ustawy, rozporządzenia), bądź przepisów wewnętrznych, obowiązujących w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (zarządzenia, decyzje i wytyczne Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych),

9) w wyniku urzędowej zmiany stawki podatku VAT. NaleŜny podatek VAT doliczony zostanie do ceny netto w fakturze wg stawki zgodnej z obowiązującym prawem w dniu wystawienia faktury, co nie dotyczy przypadków objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku,

10) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja przedmiotu zamówienia, związana z koniecznością udzielenia zamówień uzupełniających lub dodatkowych,

11) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja usług objętych zamówieniem, związana z wykonaniem usług zamiennych, usług dodatkowych bez redukcji usług,

12) zmiana umowy jest korzystna dla Zamawiającego,

13) wystąpi zmiana Wykonawcy w przypadku sukcesji generalnej następującej w wyniku dozwolonego przekształcenia podmiotu bądź dziedziczenia oraz w przypadkach szczególnej sukcesji z mocy prawa (np. łączenie, dzielenie, przekształcenie spółek),

14) wystąpi konieczność: zmiany podwykonawcy, powierzenia wykonania części zakresu umowy podwykonawcy lub zmiany zakresu wykonania części zamówienia przez podwykonawcę,

15) wystąpi konieczność zmiany terminów umownych rozpoczęcia bądź zakończenia umowy z uwagi na panujące warunki atmosferyczne,

16) w przypadku objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku,

17) zaistnieją warunki ustalenia wcześniejszego terminu zakończenia, rozliczenia umowy i wystawienia faktury końcowej w przypadku wcześniejszego wykonania usług objętych umową,

18) w razie zaistnienia zdarzeń niezaleŜnych od stron, po dacie zawarcia umowy, o charakterze działania siły wyŜszej, które uniemoŜliwiłyby terminowe wykonanie zobowiązań – strony zobowiązują się do wspólnego określenia nowego terminu realizacji przedmiotu umowy.

§ 14

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się w szczególności następujące przepisy:

1) kodeks cywilny,

2) ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych,

§ 15

§ 16

Sprawy sporne rozstrzygać będzie sąd powszechny właściwy dla siedziby Zamawiającego.

§ 17

Umowa została sporządzona w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kaŜdej ze stron.

ZAMAWIAJĄCY : WYKONAWCA :

SA-2710-15/11

W Z Ó R

Umowa nr …………………………

Załącznik nr 14c do SIWZ

zawarta w dniu …………............. r. w Wolsztynie pomiędzy Państwowym Gospodarstwem Leśnym Lasy Państwowe – Nadleśnictwem Wolsztyn adres: 00-000 Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxx 0 reprezentowanym przez mgr inX. Xxxxxxxx Xxxxx, Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn, zwanym w dalszej części umowy ,,Zamawiającym”,

…………………………………………………………………………….. reprezentowanymi przez

………………………………………, zwanym w dalszej treści umowy ,,Wykonawcą”.

§ 1

1. Zamawiający zleca, a Wykonawca przyjmuje do wykonania zadania gospodarcze określone w części zamówienia (pakiecie) nr 14 (Szkółka leśna i nasiennictwo), ujęte w złoŜonej ofercie stanowiącej załącznik nr 1 do niniejszej umowy.

2. Prace wymienione w załączniku nr 1 będą wykonane zgodnie z obowiązującymi przepisami.

3. Wielkości przewidziane w załączniku nr 1 mają charakter szacunkowy, a rzeczywisty zakres robót będzie wynikał ze zleceń, o których mowa w §3 ust. 3.

§ 2

4. W przypadku, o którym mowa w ust.2 i 3, Wykonawca moŜe Ŝądać wyłącznie wynagrodzenia naleŜnego za rzeczywiście wykonaną część umowy.

5. W przypadkach określonych w ust. 2 i 3 strony nie są zobowiązane do wprowadzenia zmian do umowy w formie aneksu.

§ 3

1. Termin rozpoczęcia prac objętych umową r.

2. Termin zakończenia prac objętych umową – 31.12.2012 r.

5. W przypadku udzielania zamówień uzupełniających terminy ich wykonania zostaną uzgodnione przez strony odrębnie.

4. Z chwilą przystąpienia do wykonania „zlecenia” odpowiedzialność za całość spraw związanych z bhp, aŜ do chwili zakończenia prac, przejmuje Wykonawca.

5. Wykonawca oświadcza, Xx zapoznał się z „Zasadami i kryteriami FSC w standardzie SmartWood” i zobowiązuje się do ich przestrzegania.

6. Wykonawca zobowiązany jest do:

1) kontroli jakości

2) dokonywania wymaganych przeglądów technicznych,

sprzętu pracującego na terenie szkółki leśnej, w tym sprzętu dostępnego u podwykonawcy.

7. Wykonawca, po wykonaniu prac na kaŜdej powierzchni ma obowiązek, przed jej opuszczeniem, uporządkowania terenu i oczyszczenia miejsca pracy z wszelkiego typu odpadów.

§ 5

§ 6

4. Protokół odbioru robót jest podstawą do wystawienia faktury za wykonaną przez Wykonawcę usługę.

§ 7

1. Wykonawca otrzyma wynagrodzenie w kwocie……………………… zł (słownie:

………………………………………….złotych ……/100), powiększone o obowiązującą w dniu fakturowania stawkę podatku od towarów i usług (VAT), co daje kwotę brutto

…………………………… zł.

4. Dopuszcza się rozliczanie wykonanych prac fakturami częściowymi na podstawie dokumentów określonych w § 3 ust.3 i § 6.

2. Przelewy będą dokonywane na rachunek Wykonawcy wskazany na fakturze.

§ 9

1. Wykonawca nie moŜe przenieść na osobę trzecią praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy.

2. Wykonawca zapewnia, Ŝe zaangaŜowani do wykonania umowy Podwykonawcy będą przestrzegać wszelkich postanowień umowy.

§ 10

3. W przypadku opóźnienia w regulowaniu przez Zamawiającego naleŜności za wykonane prace, Wykonawca ma prawo do naliczania i egzekwowania ustawowych odsetek.

5. Zamawiający zobowiązany jest poinformować Wykonawcę o naruszeniu postanowień umowy w zakresie przestrzegania przepisów BHP oraz kryteriów FSC. Powtarzanie się uchybień pomimo uprzedniego informowania będzie podstawą do naliczenia kar umownych w wysokości od 0,025% do 0,1% wartości brutto umowy.

„zlecenie” wystawił.

8. Zamawiającemu i Wykonawcy przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, jeŜeli wartość szkody jest wyŜsza niŜ naliczone kary umowne.

§ 11

1) Instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu podstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej, będącej załącznikiem do zarządzenia Nr 19 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 14 lipca 1997 r.

2) Instrukcji Ochrony PrzeciwpoŜarowej Obszarów Leśnych wydanej przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów i Leśnictwa w Warszawie, zatwierdzonej do uŜytku słuŜbowego 27 lutego 1996 r.,

3) Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu i magazynowaniu środków ochrony roślin oraz nawozów mineralnych i organiczno-mineralnych z dnia 24 czerwca 2002 r. (Dz. U. Nr 99, poz. 896),

4) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego xxxxx (Xx. X. Xx 00 poz. 405 ze zm.),

5) rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719),

6) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jednolity: Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 1650 ze zm.),

7) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz. U. Nr 161, poz. 1141),

8) zarządzenia Nr 20 Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Zielonej Górze z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie rodzajów prac, które powinny być wykonywane przez co najmniej dwie osoby (zn. spr. EI/B-0151-1/10),

9) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity: Xx. X x 0000 x. Xx 00, poz 94 ze zm.),

10) ustawy o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 849),

11) ustawy z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. z 2011 r. Nr 63, poz. 322),

12) zasad i kryteriów FSC w standardzie SmartWood (http:// xxx.xxx.xx).

3. Zamawiający zastrzega sobie prawo kontrolowania Wykonawcy w zakresie przestrzegania przepisów, zasad bhp i obowiązków wymienionych w §11 ust. 1, 2 umowy, a Wykonawca wyraŜa na to zgodę.

§ 12

§ 13

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem niewaŜności.

1) nastąpi zmiana planu urządzania lasu,

2) w wyniku realizacji zasad i wytycznych władz zwierzchnich Zamawiający będzie zobowiązany do ograniczenia środków przewidzianych na sfinansowanie zamówienia,

3) w wyniku wystąpienia niesprzyjających warunków pogodowych,

4) z uwagi na moŜliwość uzyskania przez Zamawiającego zewnętrznych środków pomocowych umoŜliwiających sfinansowanie całości lub części zamówienia,

7) z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron raŜącą stratą (art. 3751 KC),

10) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja przedmiotu zamówienia, związana z koniecznością udzielenia zamówień uzupełniających lub dodatkowych,

11) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja usług objętych zamówieniem, związana z wykonaniem usług zamiennych, usług dodatkowych bez redukcji usług,

12) zmiana umowy jest korzystna dla Zamawiającego,

14) wystąpi konieczność: zmiany podwykonawcy, powierzenia wykonania części zakresu umowy podwykonawcy lub zmiany zakresu wykonania części zamówienia przez podwykonawcę,

15) wystąpi konieczność zmiany terminów umownych rozpoczęcia bądź zakończenia umowy z uwagi na panujące warunki atmosferyczne,

16) w przypadku objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku,

17) zaistnieją warunki ustalenia wcześniejszego terminu zakończenia, rozliczenia umowy i wystawienia faktury końcowej w przypadku wcześniejszego wykonania usług objętych umową,

§ 14

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się w szczególności następujące przepisy:

1) kodeks cywilny,

2) ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych,

§ 15

Integralną część umowy stanowi wybrana oferta z formularzem cenowym, SIWZ oraz polisa/inny dokument przedłoŜony przez Wykonawcę, z którego treści wynikać powinno ubezpieczenie Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia przez czas obejmujący realizację przedmiotowej umowy tj. do dnia 31.12.2012 r., na kwotę nie mniejszą niŜ 100.000 zł.

§ 16

Sprawy sporne rozstrzygać będzie sąd powszechny właściwy dla siedziby Zamawiającego.

§ 17

Umowa została sporządzona w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kaŜdej ze stron.

ZAMAWIAJĄCY : WYKONAWCA :

.................................................... ....................................................

Załącznik nr 14d do SIWZ

SA-2710-15/11

W Z Ó R

Umowa nr ……………

zawarta w dniu r. w Wolsztynie pomiędzy Państwowym Gospodarstwem

Leśnym Lasy Państwowe – Nadleśnictwem Wolsztyn adres: 00-000 Xxxxxxxx, xx. Xxxxxxxx 0 reprezentowanym przez mgr xxX. Xxxxxxxx Xxxxx, Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn, zwanym w dalszej części umowy ,,Zamawiającym”,

…………………………………………………………………., zwanym w dalszej treści umowy

,,Wykonawcą”.

W wyniku rozstrzygnięcia przetargu nieograniczonego prowadzonego w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 29.01.2004 r. (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 759 z późn. zm.), strony zawierają umowę o następującej treści:

§ 1

1. Zamawiający zleca, a Wykonawca przyjmuje do wykonania zadania gospodarcze z zakresu ochrony przeciwpoŜarowej lasów określone w części zamówienia (pakiecie) nr 15, ujęte w złoŜonej ofercie stanowiącej załącznik nr 1 do niniejszej umowy.

2. Prace wymienione w załączniku nr 1 będą wykonane zgodnie z zobowiązaniami określonymi w ofercie i obowiązującymi przepisami.

3. Wynagrodzenie brutto za wykonanie usługi wynosi ………………………. zł (słownie:

……………………………………….. ……/100) w tym podatek od towarów i usług (VAT):

…………………….. zł (słownie /100).

4. Stawki jednostkowe netto wynagrodzenia są niezmienne przez cały okres obowiązywania umowy, obejmują wszelkie roboty, narzuty i dodatki dla Wykonawcy oraz wszystkie koszty towarzyszące przygotowaniu i realizacji robót ponoszone przez Wykonawcę i nie będą podlegać Ŝadnym zmianom.

5. JeŜeli w okresie obowiązywania umowy nastąpi zmiana stawki podatku od towarów i usług (VAT), od chwili zmiany podatek w nowej stawce będzie doliczany do dotychczasowych cen netto, bez konieczności zmiany umowy.

6. Strony przewidują moŜliwość udzielenia zamówień uzupełniających, w wysokości do 50% wartości pakietu. Zamówienia uzupełniające mogą być udzielone w okresie 3 lat od udzielenia zamówienia podstawowego.

§ 2

1. Strony ustalają, Ŝe dopuszczają redukcję zakresu zadań do wykonania, w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie lub zmniejszenie rozmiaru danego zadania, a zmniejszenie wynagrodzenia będzie obliczone w oparciu o stawki jednostkowe wymienione w ofercie. O redukcji zadań do wykonania Wykonawca będzie informowany niezwłocznie po podjęciu odpowiedniej decyzji przez Zamawiającego w zleceniu.

2. Zamawiający zastrzega sobie prawo do zmiany lokalizacji zadań będących przedmiotem umowy w przypadkach wystąpienia okoliczności uzasadniających odstąpienie od danego zabiegu w danej lokalizacji. O dokonanej zmianie Wykonawca będzie informowany w treści zlecenia, o którym mowa w § 3 ust. 3.

3. W przypadku, o którym mowa w ust.1 i 2, Wykonawca moŜe Ŝądać wyłącznie wynagrodzenia naleŜnego za rzeczywiście wykonaną część umowy.

4. W przypadkach określonych w ust. 2 i 3 strony nie są zobowiązane do wprowadzenia zmian do umowy w formie aneksu.

§ 3

1. Termin rozpoczęcia prac objętych umową r.

2. Termin zakończenia prac objętych umową – 31.12.2012 r.

3. Zadania przewidziane do wykonania w ramach niniejszej umowy Wykonawca realizować będzie w dniach i godzinach wynikających ze zlecenia wraz z harmonogramem miesięcznym dostarczanym mu przez Xxxxxxxxxxxxx przed rozpoczęciem miesiąca, którego harmonogram

dotyczy, zgodnie z potrzebami wynikającymi z zagroŜenia poŜarowego, stwierdzonymi przez właściwe słuŜby Zamawiającego.

4. Termin oraz kolejność wykonywania poszczególnych zadań określone zostaną w zleceniu prac do wykonania sporządzonym przez upowaŜnionego przedstawiciela Zamawiającego.

5. W przypadku udzielania zamówień uzupełniających terminy ich wykonania zostaną uzgodnione przez strony odrębnie.

§ 4

1. Stwierdzenie wykonania prac dokonywane będzie przez osoby upowaŜnione przez Zamawiającego i Wykonawcę na podstawie ewidencji godzin pracy w formie zestawień (Protokół odbioru). Druk zestawienia przygotowuje Wykonawca.

2. Zestawienie jest podstawą do wystawienia faktury za wykonaną przez Wykonawcę usługę.

§ 5

Dopuszcza się rozliczanie wykonanych prac fakturami częściowymi na podstawie dokumentów określonych w § 4.

§ 6

1. Zamawiający zobowiązuje się płacić przelewem Wykonawcy naleŜności za wykonane prace w terminie do 30 dni od daty złoŜenia faktury wystawionej na podstawie obustronnie podpisanego protokółu odbioru robót.

2. Przelewy będą dokonywane na rachunek:

……………………………………………………………………………………………….

§ 7

1. Wykonawca nie moŜe przenieść na osobę trzecią praw i obowiązków wynikających z niniejszej umowy.

2. Wykonawca nie moŜe zaangaŜować do wykonania umowy Podwykonawców, którzy nie byli wymienieni w ofercie Wykonawcy na wykonanie zamówienia, bez uprzedniej zgody Zamawiającego wyraŜonej na piśmie.

3. Wykonawca zapewnia, Ŝe Podwykonawcy będą przestrzegać wszelkich postanowień umowy.

§ 8

W przypadku stwierdzenia, przy odbiorze prac, istotnych usterek w wykonaniu przedmiotu umowy, Zamawiający moŜe odmówić przyjęcia prac wykonanych wadliwie, do czasu usunięcia usterek.

§ 9

1. W przypadku odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy w całości lub w części z przyczyn leŜących po stronie Wykonawcy, Wykonawca zobowiązuje się do zapłacenia kary umownej w wysokości 5% wartości umowy brutto, określonej w § 1 ust. 3 pomniejszonej o wartości brutto zafakturowane do dnia odstąpienia od umowy oraz o wartość brutto prac objętych redukcją zamówienia.

2. W przypadku odstąpienia przez którąkolwiek ze stron od umowy w całości lub w części z przyczyn leŜących po stronie Zamawiającego, z zastrzeŜeniem § 11 Zamawiający zobowiązuje się do zapłacenia kary umownej w wysokości 5% wartości umowy brutto, określonej w § 1 ust. 3 pomniejszonej o wartości brutto zafakturowane do dnia odstąpienia od umowy oraz o wartość brutto prac objętych redukcją zamówienia.

3. W przypadku opóźnienia w regulowaniu przez Zamawiającego naleŜności za wykonane prace, Wykonawca ma prawo do naliczania i egzekwowania ustawowych odsetek.

5. Zamawiający zobowiązany jest poinformować Wykonawcę o naruszaniu postanowień umowy w zakresie przestrzegania przepisów BHP. Powtarzanie się uchybień pomimo uprzedniego informowania będzie podstawą do naliczenia kar umownych w wysokości od 0,025% do 0,1% wartości brutto umowy.

6. Wykonawca nie nalicza kary umownej jeŜeli nie terminowe wykonanie usługi nastąpiło z przyczyn od Wykonawcy niezaleŜnych. Przyczyny te Wykonawca opisuje na odwrocie formularza

właściwego „zlecenia” prac do wykonania, a potwierdza je pracownik Zamawiającego, który to

„zlecenie” wystawił.

7. Zapłata kary umownej, o której mowa w ust. 4 i ust. 5 nastąpi przez potrącenie z bieŜącej faktury za wykonane usługi, objęte odbiorem prac, jeśli Wykonawca nie wniesie zastrzeŜeń odnoszących się do zastosowania kary w terminie 7 dni od otrzymania pisma informującego o naliczeniu kar wraz z pouczeniem o moŜliwości wniesienia zastrzeŜeń i ustosunkowania się, co do sposobu, okoliczności i przesłanek branych pod uwagę przy naliczaniu kary.

8. Zamawiającemu i Wykonawcy przysługuje prawo dochodzenia odszkodowania na zasadach ogólnych kodeksu cywilnego, jeŜeli wartość szkody jest wyŜsza niŜ naliczone kary umowne.

§ 10

2) Instrukcji Ochrony PrzeciwpoŜarowej Obszarów Leśnych wydanej przez Ministra Ochrony Środowiska Zasobów i Leśnictwa w Warszawie, zatwierdzonej do uŜytku słuŜbowego 27 lutego 1996 r.,

3) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 22 marca 2006 r., w sprawie szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpoŜarowego xxxxx (Xx. X. Xx 00 poz. 405 ze zm.),

4) rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r., w sprawie ochrony przeciwpoŜarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719).

5) rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 1650 ze zm.),

6) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia sierpnia 2006 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu niektórych prac z zakresu gospodarki leśnej (Dz. U. Nr 161, poz. 1141),

7) Instrukcji Bezpieczeństwa i Higieny Pracy na stanowisku obserwatora na wieŜach przeciwpoŜarowych wprowadzonych zarządzeniem nr 22 Nadleśniczego Nadleśnictwa Wolsztyn z dnia 22.11.2009 r. w sprawie wprowadzenia stanowiskowych instrukcji bezpieczeństwa i instrukcji postępowania (NLN-130-1/09),

9) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 00, poz. 94 ze zm.),

10) ustawy o ochronie roślin z dnia 18 grudnia 2003 r. (tekst jedn. Xx. X. x 0000 x. Xx 000, poz. 849 ze zm.),

11) zasad i kryteriów FSC w standardzie SmartWood (xxxx://xxx.xxx.xx).

3. Zamawiający zastrzega sobie prawo kontrolowania Wykonawcy w zakresie przestrzegania zasad BHP i obowiązków wymienionych w § 10 ust. 1 i 2 umowy, a Wykonawca wyraŜa na to zgodę.

§ 11

§ 12

1. Wszelkie zmiany niniejszej umowy wymagają formy pisemnej pod rygorem niewaŜności.

1) w wyniku realizacji zasad i wytycznych władz zwierzchnich Zamawiający będzie zobowiązany do ograniczenia środków przewidzianych na sfinansowanie zamówienia,

2) w wyniku wystąpienia niesprzyjających warunków pogodowych,

3) z uwagi na moŜliwość uzyskania przez Zamawiającego zewnętrznych środków pomocowych umoŜliwiających sfinansowanie całości lub części zamówienia,

4) w trakcie realizacji zamówienia zostanie ujawniony błąd Zamawiającego w szczegółowym opisie przedmiotu zamówienia, niemoŜliwy do zauwaŜenia przez Wykonawców w postępowaniu poprzedzającym wybór najkorzystniejszej oferty,

5) wystąpi konieczność zwiększenia lub zmniejszenia wynagrodzenia Wykonawcy w wyniku wzrostu lub redukcji ilości jednostek wykonanych robót w stosunku do ilości robót ujętych w formularzu cenowym,

6) z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron raŜącą stratą (art. 3751 KC),

7) nastąpi wywierająca bezpośredni wpływ na dalsze wykonywanie umowy zmiana obowiązującego prawa powszechnego (np. ustawy, rozporządzenia), bądź przepisów wewnętrznych, obowiązujących w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe (zarządzenia, decyzje i wytyczne Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych),

8) w wyniku urzędowej zmiany stawki podatku VAT. NaleŜny podatek VAT doliczony zostanie do ceny netto w fakturze wg stawki zgodnej z obowiązującym prawem w dniu wystawienia faktury, co nie dotyczy przypadków objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku.

9) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja przedmiotu zamówienia, związana z koniecznością udzielenia zamówień uzupełniających lub dodatkowych,

10) wystąpi korzystna dla Zamawiającego redukcja usług objętych zamówieniem, związana z wykonaniem usług zamiennych, usług dodatkowych bez redukcji usług,

11) zmiana umowy jest korzystna dla Zamawiającego,

12) wystąpi zmiana Wykonawcy w przypadku sukcesji generalnej następującej w wyniku dozwolonego przekształcenia podmiotu bądź dziedziczenia oraz w przypadkach szczególnej sukcesji z mocy prawa (np. łączenie, dzielenie, przekształcenie spółek),

13) wystąpi konieczność: zmiany podwykonawcy, powierzenia wykonania części zakresu umowy podwykonawcy lub zmiany zakresu wykonania części zamówienia przez podwykonawcę,

14) wystąpi konieczność zmiany terminów umownych rozpoczęcia bądź zakończenia umowy z uwagi na panujące warunki atmosferyczne,

15) w przypadku objęcia Wykonawcy, który w dniu podpisania umowy nie był płatnikiem VAT, obowiązkiem podatkowym w zakresie tego podatku,

16) zaistnieją warunki ustalenia wcześniejszego terminu zakończenia, rozliczenia umowy i wystawienia faktury końcowej w przypadku wcześniejszego wykonania usług objętych umową,

17) w razie zaistnienia zdarzeń niezaleŜnych od stron, po dacie zawarcia umowy, o charakterze działania siły wyŜszej, które uniemoŜliwiłyby terminowe wykonanie zobowiązań – strony zobowiązują się do wspólnego określenia nowego terminu realizacji przedmiotu umowy.

§ 13

W sprawach nieuregulowanych w niniejszej umowie stosuje się przepisy kodeksu cywilnego oraz przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

§ 14

Integralną część umowy stanowi oferta z formularzem cenowym, SIWZ oraz polisa/inny dokument przedłoŜony przez Wykonawcę, z którego treści wynikać powinno ubezpieczenie Wykonawcy od odpowiedzialności cywilnej w zakresie prowadzonej działalności związanej z przedmiotem zamówienia przez czas obejmujący realizację przedmiotowej umowy tj. do dnia 31.12.2012 r., na kwotę nie mniejszą niŜ 100.000 zł.

§ 15

Sprawy sporne rozstrzygać będzie sąd powszechny właściwy dla siedziby Zamawiającego.

§ 16

Umowa została sporządzona w 2 jednobrzmiących egzemplarzach, po jednym dla kaŜdej ze stron.

ZAMAWIAJĄCY : WYKONAWCA :

SGS QUALIFOR (Associated Documents)	Number:	AD 33-PL-06
	Version Date:	22 August 2011
	Page:	1 of 78
	Approved by:	Xxxxxx Xxxxxx

SGS QUALIFOR

FOREST MANAGEMENT STANDARD FOR POLAND STANDARDY GOSPODARKI LEŚNEJ DLA POLSKI 2011

This checklist presents the SGS Qualifor standard for forest certification against the FSC Principles and Criteria. This standard forms the basis for:

▪ Development of a regional standard

▪ Scoping assessment

▪ Certification assessment

▪ Surveillance assessment

▪ Information to stakeholders on the assessment criteria used by SGS Qualifor

Niniejsza lista sprawdzająca przedstawia standard certyfikacji leśnej programu QUALIFOR według zasad i kryteriów FSC. Standard ten jest podstawą do:

▪ rozwoju standardów regionalnych

▪ prowadzenia wstępnych audytów

▪ audytów certyfikacyjnych

▪ audytów okresowych

▪ informowania zainteresowanych stron o kryteriach stosowanych podczas audytów przez SGS QUALIFOR.

PHYSICAL ADDRESS ADRES FIZYCZNY		International / Międzynarodowy	Local / Lokalny
PHYSICAL ADDRESS ADRES FIZYCZNY		SGS QUALIFOR 00 Xxxxxxx Xxxx Xxxxxxxx Xxxxx Xxxxxx,	SGS Polska Sp. z o.o. xx. Xxxxxxxxxxxx 0 00-000 Xxxxxx Xxxxxx
CONTACT KONTAKT	Person:	Xxxxxx Xxxxxx	Xxxxxxxx Xxxxxxxxxxx SGS Polska Sp. z o.o. xx. Xxxxxxxxxxxx 0 00-000 Xxxxxx
	Telephone:	x00 (0)00 000 0000	x00-00-000 07 00
	Email :	xxxxxxxx@xxx.xxx	xxxxxxxx.xxxxxxxxxxx@xxx.xxx
	Web address:	XXX.XXX.XXX/XXXXXXXX	xxx.xx.xxx.xxx

CHANGES SINCE THE PREVIOUS VERSION OF THE STANDARD ZMIANY W STOSUNKU DO POPRZEDNIEJ WERSJI STANDARDU

Section

Change

Date

Throughout the standard

Changes made throughout the standard.

Zmiany wprowadzone w całym tekście standardu.

19 August 2011

19 Sierpnia 2011

Cały tekst standardu

ADAPTATION OF STANDARD TO MEET LOCAL REQUIREMENTS AND THRESHOLDS

ADAPTACJA STANDARDÓW DO LOKALNYCH WYMOGÓW I OGRANICZEŃ

The objective of local adaptation of the SGS Qualifor standard is to:

i. identify any aspects of the standard that may be in conflict with legal requirements in the area in which the standard is to be used, and if such a conflict is identified shall evaluate it for the purposes of certification in discussion with the involved or affected parties. Conflict only occurs where a legal obligation prevents the implementation of some aspect of the generic standard. It is not considered a conflict if the requirements of the generic standard exceed the minimum requirements for legal compliance;

ii. identify any aspects of its generic standard, which specify performance thresholds lower than the minimum legal requirement in the country concerned. If any such differences are identified the relevant thresholds shall be modified to ensure that they meet or exceed the minimum national requirements.

iii. add specific indicators (with appropriate means of verification if required) and/or cross- references to the identified documentation to evaluate compliance with key requirements of the national and local forest laws, administrative requirements and multi-lateral environmental agreements related to the FSC Principles 1 - 10.

iv. take account of the national context with regards to forest management;

v. take account of national environmental, social and economic perspectives;

vi. ensure that the standard is applicable and practical in the country concerned;

vii. ensure that the standard is applicable and practical to the size and intensity of management of the Forest Management Unit concerned;

viii. address specific issues that are of general concern to any stakeholder group in the country concerned.

SGS QUALIFOR is not required to seek or develop a consensus with regard to the modification of our generic standard. SGS Qualifor will however make meaningful accommodation of stakeholder concerns and will be guided in this by:

i. our knowledge of the indicators and means of verification that have been included in other, FSC-accredited, regional, national or sub-national standards, with regard to the issues raised;

ii. advice provided in writing by the FSC National Initiative in the country concerned as to the likelihood that a proposed modification would have the support of the majority of the members of each chamber of an FSC working group active in that country;

iii. advice provided in writing by an FSC Regional Office covering the country concerned, as to the likelihood that a proposed modification would have the support for the majority of FSC members of each chamber in the region.

iv. the scale and intensity of forest management.

SGS QUALIFOR should be able to demonstrate that the requirements of the locally adapted generic standard are broadly in line with the requirements of other FSC-accredited national standards applicable to similar forest types in the region, and with any guidance received from an FSC National Initiative in the country concerned.

SGS Qualifor is not required to make further changes to the locally adapted standard used for an evaluation during the period of validity of the certificate except as necessary to bring it into compliance with any FSC Policies, Standards, Guidance or Advice Notes subsequently approved by FSC.

Cele lokalnej adaptacji standardu SGS QUALIFOR są następujące:

ix. identyfikacja jakichkolwiek aspektów standardu mogących pozostawać w konflikcie z wymogami prawa na obszarze stosowania standardu; w przypadku stwierdzenia takiego konfliktu naleŜy go ocenić pod kątem celów certyfikacji włączając do dyskusji zainteresowane strony. Konflikt występuje wówczas, gdy istniejące rozwiązania prawne uniemoŜliwiają wdroŜenie wybranych aspektów standardu. Nie uwaŜa się za konfliktową sytuacji, gdy wymogi standardu są choćby w minimalnym stopniu zgodne z istniejącym prawem.;

x. identyfikacja dowolnych aspektów standardu wykazujących poziom niŜszy, niŜ minimalne wymogi prawne w danym kraju. W przypadku stwierdzenia takich róŜnic – zapisy standardu powinny być zmodyfikowane tak, aby odpowiadały minimalnym wymogom prawnym danego kraju.

xi. Dodanie specyficznych wskaźników (wraz ze stosownym sposobem weryfikacji) i/lub krzyŜowych odniesień do sprawdzanej dokumentacji w celu oceny zgodności z kluczowymi wymogami krajowego i lokalnego prawa leśnego, wymogów administracyjnych oraz wielostronnych uzgodnień środowiskowych związanych z zasadami 1-10 FSC.

xii. Branie pod uwagę uwarunkowań narodowych związanych z gospodarką leśną;

xiii. Uwzględnianie narodowych perspektyw ekologicznych, społecznych i ekonomicznych;

xiv. Zapewnienie, Ŝe standard moŜe być stosowany w praktyce danego kraju;

xv. Zapewnienie, Ŝe standard moŜe być zastosowany praktycznie do zakresu i intensywności gospodarki w danej jednostce gospodarki;

xvi. Wyłonienie specyficznych zagadnień wymagających ogólnego rozwaŜenia przez zainteresowane strony w danym kraju.

SGS QUALIFOR nie jest zobowiązany do poszukiwania lub dąŜenia do konsensusu związanego modyfikacją swego standardu. Niemniej SGS QUALIFOR uwzględni wszelkie propozycje zainteresowanych stron i przyjmie je szczególnie w odniesieniu do:

v. Naszej znajomości wskaźników i rozumienia weryfikacji zawartych w innych, akredytowanych przy FSC, regionalnych lub krajowych standardów w związku z wniesionymi zagadnieniami;

vi. Przekazywanych pisemnie sugestii krajowych grup inicjatywnych FSC zakładając, Ŝe mają one poparcie większości członków kaŜdej izby grupy roboczej FSC działającej w danym kraju;

vii. Przekazywanych pisemnie sugestii Regionalnego Biura FSC obejmującego dany kraj, zakładając, Ŝe proponowane zmiany mają poparcie większości członków wszystkich izb FSC w regionie;

viii. Skali I nasilenia prowadzonej gospodarki leśnej.

SGS QUALIFOR powinien móc wykazać, Ŝe wymogi adaptowanego lokalnie standardu są w całej rozciągłości zgodne z wymogami innych akredytowanych przy FSC standardów stosowanych w podobnych typach lasów w regionie, oraz z wytycznymi narodowej inicjatywy FSC w danym kraju.

SGS Qualifor nie ma obowiązku wykonywania dalszych zmian w obrębie lokalnie adaptowanego standardu zastosowanego do audytu w okresie waŜności certyfikatu, z wyjątkiem potrzeby dostosowania go kolejnych zasad, standardów, wytycznych i wyjaśnień wprowadzanych przez FSC.

LAYOUT OF THE STANDARD / STRUKTURA STANDARDU

The standard follows the FSC Principles and Criteria of Forest Stewardship (January, 2000). The Standard is divided into 10 sections, each corresponding to one of the FSC principles with the criteria listed underneath each principle. Refer to the diagramme on the next page for further clarification. In the presented checklist there were also considered four-digited numbers based on laws and legal regulations of polish law and internal forest guidelines and instructions. All such a list had been given under consultations in 2005 (NGOs and Forest Managers).

Each page of the standard is divided into 3 columns. The standard also serves as the checklist that is used during an assessment and for every criterion the following is provided:

The Qualifor Requirement: Indicator

This outlines the norm or indicators that Qualifor requires for compliance with the specific FSC criterion. A potential source of information or evidence that allows an auditor to evaluate compliance with an indicator. Some indicators make a distinction between the requirements for “normal” forests and SLIMF operations (Small and Low Intensity Managed Forests).

Verifiers

Verifiers are examples of what the SGS assessor will look for to ascertain if the specific norm or indicator has been met.

This list is not exhaustive and the assessor may use other means of verifying the relevant indicator.

Guidance

Guidance is written in italics and assists the assessor in understanding the requirement of the specific indicator.

Standard obejmuje zasady i kryteria FSC Rady Dobrej Gospodarki Leśnej (styczeń, 2000). Standard podzielony jest na 10 sekcji korespondujących z poszczególnymi 10 zasadami FSC wraz z kryteriami zestawionymi przy kaŜdej zasadzie. Dalsze wyjaśnienia przedstawia schemat na następnej stronie. W niniejszej liście uwzględnione zostały równieŜ zapisy czterocyfrowe oparte na przepisach i regulacjach polskiego prawa i wewnetrznych instrukcji leśnych. Cała lista w formie skróconej została poddana konsultacjom w 2005 roku.

KaŜda strona standardu podzielona jest na trzy kolumny. Standard słuŜy takŜe jako lista sprawdzająca uŜywana podczas audytów, przy czym do kaŜdego z kryteriów stosuje się:

Wskaźnik programu QUALIFOR

Indicator

Przedstawia normę lub wskazania wymagane przez QUALIFOR do oceny zgodności z poszczególnymi kryteriami FSC.

Wskazuje potencjalne źródła informacji lub dowód pozwalający audytorowi na ocenę zgodności ze wskaźnikiem. Niektóre wskaźniki wprowadzają rozróŜnienie pomiędzy czynnościami prowadzonymi w “normalnych” lasach, a lasach małych lub uŜytkowanych ekstensywnie. (Small and Low Intensity Managed Forests).

Weryfikatory

Verifiers

Weryfikatory są przykładami, które audytor SGS bierze pod uwagę w celu upewnienia się, Ŝe w konkretnym przypadku spełnione są wymogi określonego wskaźnika lub normy. Lista ta nie jest wyczerpująca i audytor moŜe równieŜ inne sposoby weryfikacji poszczególnych wskaźników.

Wytyczne

Wytyczne napisane są kursywą i mają na celu pomóc audytorowi w rozumieniu wymogów poszczególnych wskaźników.

Qualifor (kursywa)

Policies and procedures and the implementation thereof make qualifications, skills and experience the basis for recruitment, placement, training and advancement of staff at all levels

SLIMF:

Employees are not discriminated in hiring, advancement, dismissal remuneration and employment related to social security

Wskaźnik 4.1.6

The communities within, or adjacent to, the forest management area should be given opportunities for employment, training, and other services

Kryterium 4.1:

Forest management operations shall maintain or enhance the long-term social and economic well being of forest workers and local communities.

Kryterium FSC

RELACJE SPOŁECZNE I PRAWA PRACOWNIKÓW:

ZASADA IV.

FSC Principle / Zasada FSC

FSC Criterium /

Weryfikatory i wytyczne:

No evidence of discrimination on the basis of: race, colour, culture, sex, age, religion, political opinion, national extraction or social origin

Employment policies and procedures.

Interviews with Forest Managers, workers and Labour Union representatives.

SLIMF:

Interviews with workers and contractors

SGS Guidance / Wytyczne SGS

Year of Evaluation

/ Rok przeprowadzenia audytu

The SGS Qualifor Indicator / Wskaźnik SGS Qualifor

SGS Evaluation of indicator

/ Stwierdzenia SGS Qualifor odnośnie wskaźnika

SGS Verifier / Weryfikator SGS Qualifor

THE STANDARD / STANDARD

PRINCIPLE 1: COMPLIANCE WITH LAWS AND FSC PRINCIPLES:

FOREST MANAGEMENT SHALL RESPECT ALL APPLICABLE LAWS OF THE COUNTRY IN WHICH THEY OCCUR AND INTERNATIONAL TREATIES AND AGREEMENTS TO WHICH THE COUNTRY IS A SIGNATORY, AND COMPLY WITH ALL FSC PRICIPLES AND CRITERIA.

ZASADA 1: ZGODNOŚĆ Z PRAWEM I ZASADAMI FSC:

GOSPODARKA LEŚNA POWINNA UWZGLĘDNIAĆ WSZYSTKIE ODNOŚNE PRAWA DANEGO KRAJU, MIĘDZYNARODOWE TRAKTATY I POROZUMIENIA, KTÓRYCH DANY KRAJ JEST SYGATARIUSZEM, ORAZ WINNA BYĆ ZGODNA ZE WSZYSTKIMI ZASADAM I KRYTERIAMI FSC.

Criterion 1.1: Forest management shall respect all national and local laws and administrative requirements Gospodarka leśna powinna uwzględniać przepisy prawa państwowego i lokalnego oraz spełniać odpowiednie wymogi administracyjne.

Indicator 1.1.1

Verifiers & Guidance:

Interviews with and information supplied by regulatory authorities, other stakeholders and Forest Managers.

Control of required legal documentation. policies, operational procedures and standards demonstrate compliance with requirements.

SLIMF:

The forest manager knows what the legislation requires.

Field observation and documentation available show that legislation is being complied with in-field.

A legal non-compliance will be considered “significant” if:

i. it has been allowed to persist or remain for a period of time that would normally have allowed detection; and/or

ii. it is an intentional or a blatant/self-evident disregard for the law.

A legal non-compliance will not be considered “significant if the deviation is short-term, unintentional and without significant damage to the environment.

Weryfikatory i wytyczne:

Wywiady i informacje dostarczone przez instytucje prawne, inne zainteresowane strony oraz zarządzającego lasem.

Kontrola wymaganej dokumentacji prawnej, zasad, przepisów, procedur operacyjnych i standardów wykazujących zgodność z wymaganiami.

Obszary o niewielkiej powierzchni i niskiej intensywnosci gospodarki leśnej: Zarządzający lasem zna stosowne wymogi prawne.

Obserwacje terenowe I dostępna dokumentacja wykazują zgodność przepisów z sytuacją w terenie.

Niezgodności z prawem naleŜy uznać za znaczące jeśli:

iii. Jeśli mają charakter stały lub trwają przez okres umoŜliwiający ich wykrycie, i/lub

iv. Są efektem zamierzonych, zawinionych odstępstw od przepisów.

Niezgodnośc z prawem nie będzie uznana za znaczącą, jeśli odstępstwo jest krótkotrwałe, niezamierzone i nie pociąga za sobą znacznego uszkodzenia

There is no evidence of non-compliance with legal requirements

Brak obiektywnych dowodów na występowanie niezgodności z obowiązującymi regulacjami prawnymi

1.1.1.1 There is a system to be aware of and implement requirements of new and existing relevant legislation, codes of practice or guidelines Istnieje i skutecznie działa system zapewniający aktualizację wszystkich posiadanych, stosownych przepisów prawnych.

1.1.1.2 Internal decrees of forest manager and internal code of practice accepted by him comply with valid regulations

Zarządzenia wewnętrzne prowadzącego gospodarkę leśną i przyjęte przez niego wewnętrzne zasady postępowania są zgodne z obowiązującymi przepisami

1.1.1.3 Corrective action shall be implemented in case non-compliance is identified. Discovered non- compliances with legislation shall be recorded. W razie wykrycia niezgodności z prawem podejmowane są działania naprawcze. Niezgodności te są dokumentowane.

	dla środowiska.

Indicator 1.1.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and field observations. List of applicable laws, regulations and national guidelines. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i obserwacje terenowe Lista stosownych ustaw, rozporządzeń i krajowych wytycznych.
Forest managers shall demonstrate awareness and compliance with relevant codes of practice, operational guidelines and other accepted norms or agreements Zarządzający lasem są świadomi zobowiązań wynikających z obowiązujących regulacji prawnych, zarządzeń wykonawczych i innych akceptowanych norm lub uzgodnień 1.1.2.1. There exists and efficiently functions the system of informing staff and contractors about all changes of law regarded with issues covered by their responsibilities Istnieje i skutecznie działa system informowania pracowników i zleceniobiorców o wszelkich zmianach prawa dotyczącego spraw leŜących w zakresie ich obowiązków 1.1.2.2. Workers and contractors are aware of law acts covered by their responsibilities and follows their regulations Pracownicy i zleceniobiorcy wiedzą, jakie akty prawne dotyczą spraw leŜących w zakresie ich obowiązków i stosują zawarte w nich regulacje 1.1.2.3. Workers and contractors shall get the access to the full contents of all law regulations regarded with their responsibilities and should can use this access Pracownicy i zleceniobiorcy powinni mieć dostęp do pełnej treści wszelkich aktów prawnych, których treść dotyczy zakresu ich obowiązków i powinni potrafić z nich korzystać

Criterion 1.2: All applicable and legally prescribed fees, royalties, taxes and other charges shall be paid Muszą być uiszczane wszystkie stosowne i wynikające z litery prawa opłaty, honoraria, podatki i inne płatności
Indicator 1.2.1	Verifiers & Guidance: Invoices, tax returns, receipts. Interviews with and information supplied by regulatory authorities and other stakeholders. No evidence of non-payment Weryfikatory i wytyczne: Faktury, dowody płatności podatków. Wywiady i informacje dostarczone przez instytucje prawne i inne zainteresowane strony. Brak dowodów na uchylanie się od płatności.
There is evidence that required payments have been made. Istnieją dowody na uiszczanie wszelkich wymaganych opłat i podatków 1.2.1.1. Potential grievances on financial obligations are efficiently and fairy resolved Ewentualne spory co do zobowiązań finansowych są skutecznie i sprawiedliwie rozwiązywane 1.2.1.2. In case of discrepancies, FMU shall maintain a full documentation related to the discrepancies and solving such. W momencie pojawienia się niezgodności, przedsiębiorstwo będzie dysponować pełną dokumentacją podjętych działań oraz wskazaniami co do sposobu ich rozwiązania.


Indicator 1.2.2		Verifiers & Guidance: Specific provisions in financial planning and long-term budgets. SLIMF: Forest manager can explain how future costs will be provided Weryfikatory i wytyczne: Właściwe zapisy w dokumentach planowania finansowego i budŜetach wieloletnich. SLIMF: Zarządzajacy lasem potrafi wyjaśnić pochodzenie przyszłych kosztów.
Provision has been made to meet the costs of future fees Gromadzone są odpowiednie rezerwy na pokrycie przyszłych opłat i podatków

Criterion 1.3: In signatory countries, the provisions of all the binding international agreements such as CITES, ILO conventions, ITTA, and Convention on Biological Diversity, shall be respected. Kraje-sygnatariusze przestrzegać będą obowiązujących międzynarodowych umów, takich jak CITES, konwencji ILO, ITTA oraz Konwencji o Zachowaniu RóŜnorodności Biologicznej.
Indicator 1.3.1		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers Operational documentation Required licenses are in place Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi Dokumentacja operacyjna Wszystkie wymagane pozwolenia znajdują się na miejscu
There is awareness and implementation of the requirements of the Convention of International Trade in Endangered Species (CITES) and controls in place to ensure continuing compliance with such SLIMF: There is awareness of any local species that are covered by the requirements of the Convention of International Trade in Endangered Species (CITES) and controls in place to ensure continuing compliance with such Istnieje znajomość i wdroŜone są zobowiązania wynikające z Konwencji o Międzynarodowym Handlu Gatunkami ZagroŜonymi (CITES) oraz kontrole w terenie, które gwarantują przestrzeganie tych zobowiązań.

Indicator 1.3.2		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers, contractors, labour unions and regulatory authorities. Review of policies, procedures and personnel records. SLIMF: Forest Managers are aware of the requirements and there are no objective evidence of non-compliance. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami, podwykonawcami, związkami zawodowymi i władzą prawodawczą. Przegląd zasad, procedur i dokumentów personalnych. SLIMF: Zarządzajacy lasem są świadomi wymogów i nie istnieją dowody obiektywne na występowanie niezgodnosci.
Forest Managers are aware of the requirements and have implemented controls to ensure continuing compliance with the International Labour Organisation (ILO) conventions that apply to their operations. XXX 00 and 98 are minimum requirements for certification. SLIMF: Forest Managers are aware of and have implemented controls to ensure continuing compliance with national legislation relating to labour matters/ Zarządzający lasami są świadomi zobowiązań i mają wdroŜone mechanizmy kontroli zgodności z konwencjami Międzynarodowej Organizacji Pracy stosowanymi w ich pracach. Konwencje ILO 87 i 98 są minimalnym wymogiem przy certyfikacji.

Indicator 1.3.3		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, regulatory authorities and other
Forest Managers are aware of the requirements and have

implemented controls to ensure continuing compliance with ITTA. (Not applicable to SLIMF) Zarządzający lasami są świadomi zobowiązań i mają wdroŜone mechanizmy kontroli zgodności z ITTA.	stakeholders. Review of policies, procedures and records Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, władzą prawodawczą i innymi stronami, Przegląd zasad, procedur i dokumentów.

Indicator 1.3.4	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, regulatory authorities and other stakeholders. Review of policies, procedures and records. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, władzą prawodawczą i innymi stronami Przegląd zasad, procedur i dokumentów.
Forest Managers are aware of the requirements and have implemented controls to ensure continuing compliance with the International Biodiversity Convention. (Not applicable to SLIMF) Zarządzający lasami są świadomi zobowiązań i mają wdroŜone mechanizmy kontroli zapewniające stałą zgodność z Konwencją o Zachowaniu RóŜnorodności Biologicznej oraz wynikającymi z niej rezolucjami i rekomendacjami

Criterion 1.4: Conflicts between laws, regulations and the FSC Principles and Criteria shall be evaluated for the purposes of certification, on a case-by-case basis, by the certifiers and the involved or affected parties RozbieŜności pomiędzy odnośnymi przepisami prawnymi, rozporządzeniami oraz Zasadami i Kryteriami FSC powinny być doraźnie oceniane dla celów certyfikacji przez organizację prowadzącą proces certyfikacji oraz strony zaangaŜowane bądź zainteresowane.
Indicator 1.4.1	Verifiers & Guidance: Documents review. Interview with forest managers. Weryfikatory i wytyczne: Sprawdzenie dokumentów, wywiad z zarządzającym
Perceived conflicts between laws and present standard shall be recorded by the FMU. Zarządzający identyfikuje niezgodności między przepisami prawnymi a standardami.

Indicator 1.4.2	Verifiers & Guidance: Documents review. Interview with forest managers. Weryfikatory i wytyczne: Sprawdzenie dokumentów, wywiad z zarządzającym
Any conflicts identified shall be resolved through consultation between the FSC certifier, FMU and dispute resolution committee of the Polish FSC National Initiative. RozbieŜności między wymogami FSC oraz przepisami prawnymi wyjaśniane są poprzez konsultacje między grupą roboczą FSC, organem certyfikującym FSC i zarządzającym.

Criterion 1.5: Forest management areas should be protected from illegal harvesting, settlement and other unauthorised activities Obszary podlegające gospodarce leśnej powinny być chronione przed nielegalnym uŜytkowaniem, zabudową bądź inną nielegalną działalnością.
Indicator 1.5.1	Verifiers & Guidance: Field observations show no damage from unauthorised or illegal activities Manager’s explanation of protection/ prevention activities e.g. signs, gates, patrols etc. Copies of reports made to the authorities of problem activities Boundaries are known to the manager and local communities and are easily identified in the field. Boundaries are marked in areas where there is a high risk of
Forest Managers have taken reasonable measures to monitor, identify and control illegal harvesting, settlement and other unauthorised activities. Zarządzający posiada informacje o prowadzonych działaniach nielegalnych lub działaniach prowadzonych bez stosownych zezwoleń, mogących potencjalnie przynieść lasom szkodę oraz posiada system ich kontroli i zapobiegania im. 1.5.1.1. Documentation of monitoring of unauthorised and

illegal activity is maintained, there is adequate system of reporting and analyses of such activity Prowadzona jest dokumentacja kontroli, istnieje stosowny system sprawozdawczości i analiz nielegalnych działań w terenie.

1.5.1.2. Illegal harvest, settlements and other unauthorized usage shall be reported to the responsible authorities.

Nielegalne uŜytkowanie i inne nielegalne działania naruszające prawo zostały zgłoszone odpowiednim władzom.

encroachment. Weryfikatory i wytyczne:

Obserwacje terenowe wykazujące brak szkód powodowanych przez działania nielegalne lub bez zezwoleń.

Wyjaśnienia zarządzającego odnośnie do działań ochronnych/zapobiegawczych, np. oznakowania, bram, patroli itp.

Kopie kierowanych do władz raportów zawierających informację na temat problemów.

Przebieg granic znany jest zarządzającym oraz społecznościom lokalnym i jest łatwo rozpoznawalny w terenie.

Granice są oznakowane na obszarach, gdzie występuje wysokie ryzyko niszczenia lasu.

Indicator 1.5.2

Verifiers & Guidance:

Field observations provide no evidence of ongoing illegal activities Weryfikatory i wytyczne:

Obserwacje terenowe wykazujące brak dowodów prowadzenia działań nielegalnych.

There are adequate personnel and surveillance resources to control such activities

Istnieje odpowiednia liczba personelu oraz środków nadzoru, które słuŜą kontroli nielegalnych działań w terenie.

1.5.2.1. Each superintendences employ forest guards Wszystkie nadleśnictwa zatrudniają straŜników leśnych

1.5.2.2. Forest guard staff are adequately trained StraŜnicy leśni są przeszkoleni w stosownym zakresie do powierzonych zadań

1.5.2.3. Timber harvesting, hunting and any another use carried out by forest owner/manager is documented in the way preventing against turning with products illegally harvested (see. 8.3)

Pozyskanie drewna, polowanie, ewentualne inne uŜytkowanie prowadzone przez zarządzającego/właściciela na terenach leśnych jest dokumentowane w sposób zapobiegający wprowadzeniu do obrotu produktów nielegalnie pozyskanych (patrz 8.3)

Criterion 1.6: Forest managers shall demonstrate a long-term commitment to adhere to the FSC Principles and Criteria

Personel lasów powinien być trwale zaangaŜowany w przestrzeganie Zasad i Kryteriów FSC

Indicator 1.6.1

Verifiers & Guidance:

Written policy with appropriate statement is available

SLIMF:

The management plan

Plans (written or informal) for investment, training, and sharing of income or other benefits

Past management has been compatible with the P&C Weryfikatory i wytyczne:

Dostępny jest dokument w formie pisemnej zawierający odpowiednie stwierdzenia.

SLIMF:

Plan urządzania

Plany (pisemne lub informacje) dotyczące inwestycji, szkoleń, przychodów i innych korzyści.

Dotychczasowa gospodarka była zgodna z zasadami i kryteriami.

There is a publicly available policy endorsed by the owner/most senior management explicitly stating long term commitment to forest management practices consistent with the FSC Principles and Criteria

SLIMF:

The forest manager has plans to manage the forest in the long term in a way that is compatible with the FSC Principles and Criteria

Istnieje publicznie dostępny dokument (polityka) prezentujący aktualne zasady gospodarki leśnej przyjęty do stosowania przez zarządzającego. Zasady gospodarki leśnej powinny być zgodne z Zasadami i kryteriami FSC oraz krajowymi i lokalnymi wytycznymi.

1.6.1.1 FMO shall clearly demonstrate long-term support for the FSC “Principles, Criteria and Indicators for Good Forest Management”.

Zarządzający na terenie lasu wykazuje trwałe poparcie dla Xxxxx i Kryteriów FSC


Indicator 1.6.2		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and stakeholders. Evidence of distribution of policy to stakeholders Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i stronami. Dowody przekazania polityki leśnej do zainteresowanych stron.
The policy and FSC P&C are communicated throughout the organisation (including to contractors) and to external stakeholders (Not applicable to SLIMF) Polityka ta oraz zasady i Kryteria FSC są propagowane wśród pracowników organizacji i podwykonawców oraz innych stron trzecich.

Indicator 1.6.3		Verifiers & Guidance: The applicant for certification must make a full disclosure of all forest areas over which the applicant has some responsibility, whether as owner (including share or partial ownership), manager, consultant or other responsibility. The disclosure shall be documented in the main assessment report. You must record full details of ownership, forest name, type, area and location for each such forest. This information must be made available to stakeholders as part of the consultation process. When the evaluation does not include all the forest areas in which the applicant is involved, the applicant must explain the reasons for this, and the reasons must be documented in the main assessment report. Evidence of such other forest lands. Policies Interviews with Forest Managers. Weryfikatory i wytyczne: Wnioskujący musi ujawnić wszystkie obszary leśne, za które ponosi odpowiedzialnosć jako właściciel (takŜe współwłaściciel), zarządzajacy, konsultant itp. Informacje te powinny być przedstawione w raporcie z audytu zasadniczego. Zapisane muszą być wszystkie szczegóły własności, nazwa obszaru leśnego, typ, powierzchnia i lokalizacja. Informacja ta musi być dostępna dla zainteresowanych stron jako część procesu konsultacji. Jeśli audyt nie obejmuje wszystkich obszarów, na których działa wnioskodawca, musi on wyjaśnić powody, dla których chce wyłączenia części terenów z audytu. Dowody te muszą zostać udokumentowane w raporcie z audytu zasadniczego. Zestawienie takich obszarów leśnych. Zasady. Wywiady z zarządzającymi
Where the owner/manager has some responsibility for forest lands not covered by the certificate, then there is a clear long term commitment to managing all forests in the spirit of the FSC P&C W przypadku, gdy część obszarów leśnych jednostki ubiegającej się o certyfikat nie jest objęta procesem certyfikacji, zarządzający powinien zobowiązać się do wprowadzania zasad gospodarki na tych obszarach zgodnie z Zasadami i kryteriami FSC.

Indicator 1.6.4		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, policies, procedures and field observations. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, zasady, procedury i obserwacje terenowe.
Management of forest areas identified under 1.6.3 complies with the latest FSC Partial Certification Policy Gospodarka leśna na obszarach, których dotyczy par.1.6.3, jest zgodna z aktualnymi zasadami certyfikacji częściowej

PRINCIPLE 2: TENURE AND RIGHTS RESPONSIBILITIES: LONG-TERM TENURE AND USE RIGHTS TO THE LAND AND FOREST RESOURCES SHALL BE CLEARLY DEFINED, DOCUMENTED AND LEGALLY ESTABLISHED. ZASADA 2: ODPOWIEDZIALNOŚĆ WYNIKAJĄCA Z TYTUŁÓW WŁASNOŚCI I PRAW TYTUŁY WŁASNOŚCI I DŁUGOTERMINOWE UśYTKOWANIA ZASOBÓW LĄDOWYCH I LEŚNYCH POWINNY BYĆ JASNO OKREŚLONE I UDOKUMENTOWANE I POSIADAĆ MOC PRAWNĄ.
Criterion 2.1: Forest management shall respect all national and local laws and administrative requirements Powinny być wykazane trwałe tytuły własności oraz prawa leśnego uŜytkowania gruntów (np. własność gruntów, prawa zwyczajowe lub prawa wynikające z umowy dzierŜawnej).
Indicator 2.1.1	Verifiers & Guidance: Documentation with appropriate legal status. Maps clearly indicating the boundaries of the FMU. Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja ukazująca aktualny status prawny. Mapy wykazujące wyraźnie granice obszaru leśnego.
There is documentation showing the owner/manager’s legal rights to manage the land and/or utilise forest resources Istnieje dokumentacja opisująca status prawny wszystkich gruntów i lasów, która wykazuje legalne prawa zarządzania gruntami i/lub prawa uŜytkowania zasobów leśnych 2.1.1.1. There functions procedure of grounds registration into books documenting the ownership laws Funkcjonuje procedura wpisywania gruntów do ksiąg wieczystych dokumentujących prawa własności 2.1.1.2. The borders of properties are demarcated or otherwise clearly delineated (e.g. follow natural boundaries), documented on maps when possible, clearly and undoubtly in the field Granice własności są wyznaczone lub wskazane wyraźnie w inny sposób, przedstawione na mapach, czytelne i bezsporne w terenie

Indicator 2.1.2	Verifiers & Guidance: Policies and management plans make clear reference to management objectives that support this indicator Weryfikatory i wytyczne: Zasady i plany urządzania przedstawiają wyraźnie cele gospodarki leśnej potwierdzające niniejszy wskaźnik.
The FMU is committed to long-term forest management of at least one rotation length or harvest cycle. Obszar leśny objęty jest długoterminowym cyklem gospodarczym obejmującym co najmniej jeden okres hodowlany.

Indicator 2.1.3	Verifiers & Guidance: Provisions in agreement for tenure. FMU management plans. FMU long term strategies. Weryfikatory i wytyczne: Warunki zgody na uŜytkowanie. Plany urządzania obszaru leśnego. Strategie długoterminowe dla obszaru leśnego.
Where the Forest Manager does not have legal title, the owner/government does not impose constraints that prevent compliance with the SGS Qualifor standard or the objectives of the management plan. W przypadku braku legalnego tytułu zarządzania lasem właściciel/zarządzający nie wnosi sprzeciwu dotyczącego zachowania zgodności ze standardami SGS QUALIFOR lub celami planu urządzania.

Criterion 2.2: Local communities with legal or customary tenure or use rights shall maintain control, to the extent necessary to protect their rights or resources, over forest operations unless they delegate control with free and informed consent to other agencies. Społeczności lokalne posiadające prawne lub zwyczajowe tytuły własności lub prawa do uŜytkowania powinny sprawować kontrolę nad pracami leśnymi w zakresie niezbędnym do ochrony własnych praw lub zasobów, o ile świadomie nie zlecą takiej kontroli innym instytucjom.
Indicator 2.2.1	Verifiers & Guidance: Documentation showing acknowledgement by forest management of such agreements and maps. Interviews with Forest Managers and consultation with local community representatives. Weryfikatory i wytyczne: Dokumenty pokazujące znajomość i uznanie takich porozumień i map przez zarządzającego lasem. Wywiady z zarządzającymi i konsultacje z przedstawicielami społeczności lokalnych.
All existing legal or customary tenure or use rights that local communities have within the FMU shall be documented and mapped Wszystkie prawne lub zwyczajowe tytuły własności lub prawa uŜytkowania, będące w posiadaniu społeczności lokalnych, są udokumentowane i przedstawione na mapach. 2.2.1.1. There are maintained any local specific forest use rights of local societies (servitutes law, possibility of collecting non-timber forest products) Zachowane są inne lokalne prawa do określonego uŜytkowania lasu, przysługujące lokalnym społecznościom (obowiązujące prawa serwitutowe, prawo zbierania niedrzewnych produktów leśnych) 2.2.1.2. Local communities are not discriminated against in buying wood for own consumption. Społeczności lokalne nie są dyskryminowane w zakresie moŜliwości zakupu drewna na własne potrzeby.

Indicator 2.2.2	Verifiers & Guidance: Forest management plans Field observations Weryfikatory i wytyczne: Plany urządzania lasu Obserwacje terenowe
Forest planning and operations will be subject to these tenure or use rights unless such have been delegated to other agencies. Planowanie gospodarki leśnej uwzględnia jej wpływ na zasoby słuŜące realizacji praw określonych we wskaźnikach 2.2.1, 2.2.2, 2.2.3, i jest prowadzone w konsultacji z zainteresowanymi społecznościami. 2.2.2.1. There are evidences that interested societies could discuss all forest activities and operations which may threat their rights of forest use. Istnieją dowody, Ŝe zainteresowane społeczności miały prawo do wypowiedzi na temat działań gospodarczych mogących oddziaływać negatywnie na ich prawa uŜytkowania lasu.

Indicator 2.2.3	Verifiers & Guidance: Written agreements. Free and informed consent communicated by representatives of local communities. Clear evidence of payment for tenure or use rights. Weryfikatory i wytyczne: Pisemne porozumienia. Niewymuszone i zakomunikowane przyzwolenia przekazane przez przedstawicieli społeczności lokalnych. Jasne dowody płatności za dzierŜawę lub prawa uŜytkowania.
Where communities have delegated control of their legal or customary tenure or use rights, or part thereof, this can be confirmed by documented agreements and/or interviews with representatives of the local communities Przypadki przekazania przez samorządy/społeczności prawa do kontroli przestrzegania praw uŜytkowania lub własności muszą być potwierdzone poprzez udokumentowane porozumienia lub rozmowy z przedstawicielami tych społeczności.

Indicator 2.2.4	Verifiers & Guidance: Interviews with local communities. Written agreements. Free and informed consent communicated by representatives of local communities. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady ze społecznościami lokalnymi. Pisemne porozumienia. Niewymuszone i zakomunikowane przyzwolenia przekazane przez przedstawicieli społeczności lokalnych.
Allocation, by local communities, of duly recognized legal or customary tenure or use rights to other parties is documented, with evidence of free and informed consent Przekazanie przez społeczności lokalne dobrze rozpoznanych praw uŜytkowania lub własności jest udokumentowane i nastąpiło z wolnej woli i przy naleŜytym poinformowaniu stron.

Indicator 2.2.5	Verifiers & Guidance: Interviews with local communities. Inspection of areas/resources where access and/or use has taken place. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady ze społecznościami lokalnymi. Kontrole obszarów/zasobow, gdzie ma miejsce dostęp i/lub uŜytkowanie.
The forest is accessible to local rights holders to the extent that the forest’s ecological function is not jeopardised. Las jest dostępny dla wszystkich właścicieli lokalnych praw w zakresie niestanowiącym zagroŜenia jego funkcji ekologicznych.

Criterion 2.3: Appropriate mechanisms shall be employed to resolve disputes over tenure claims and use rights. The circumstances and status of any outstanding disputes will be explicitly considered in the certification evaluation. Disputes of substantial magnitude involving a significant number of interests will normally disqualify an operation from being certified NaleŜy zastosować odpowiednie mechanizmy rozwiązywania sporów dotyczących roszczeń związanych z prawem własności lub uŜytkowania. W procesie certyfikacji naleŜy wyraźnie rozwaŜyć wszelkie okoliczności i stan zaległych sporów. Spory o szczególnie duŜym zasięgu i/lub rozmiarach, dotyczące znacznej ilości zainteresowanych stron, dyskwalifikują dane działanie jako przedmiot certyfikacji.
Indicator 2.3.1	Verifiers & Guidance: Documented procedures. Interviews with Forest Managers and consultation with representatives of local communities. Documented procedures are available that allow for a process that could generally be regarded as open and acceptable to all parties with an objective of achieving agreement and consent through fair consultation. Procedures should allow for impartial facilitation and resolution. SLIMF: Interviews with Forest Manager and local community groups Weryfikatory i wytyczne: Udokumentowane procedury. Wywiady z zarządzającymi i konsultacje z przedstawicielami społeczności lokalnych. Udokumentowane procedury są dostępne. Dzięki temu proces konsultacji moŜe być określony jako otwarty, akceptowalny dla wszystkich uczestników, umoŜliwiający osiągnięcie porozumienia. Procedury umoŜliwiają przynajmniej częściowe rozwiązania problemów. SLIMF: Wywiady z zarządzającym i lokalnymi grupami społecznymi.
Appropriate documented procedures to resolve tenure claims and use right disputes are in place where any potential for such conflicts does exist SLIMF: There are no major unresolved disputes relating to tenure and use rights in the forest. Disputes or grievances are being resolved using locally accepted mechanisms and institutions. Measures are taken to avoid damage to other peoples’ use rights or property, resources, or livelihoods. Where accidental damage occurs, fair compensation is provided. Mechanizmy rozwiązywania sporów, obejmujące wymagania prawne i wewnętrzne procedury, są udokumentowane. Podejmowane są działania zapobiegające ograniczaniu praw uŜytkowania innych osób lub uszkadzaniu ich własności, zasobów bądź źródeł utrzymania. W przypadku wystąpienia przypadkowej szkody, naleŜy zapewnić odpowiednie odszkodowanie. 2.3.1.1. Every reasonable effort shall be made to resolve conflicts through consultation aiming at achieving agreement or consent. Podejmowane są wszelkie kroki prowadzące do rozwiązania sporów i zawieranie ugody poprzez konsultacje.


Indicator 2.3.2		Verifiers & Guidance: Documented records of disputes Weryfikatory i wytyczne: Udokumentowane zapisy sporów.
The Forest Manager shall maintain a record of disputes and the status of their resolution, including evidence related to the dispute and documentation of steps taken to resolve the dispute. Przechowywana jest dokumentacja dotycząca minionych i\ obecnych sporów na temat praw własności i uŜytkowania.

Indicator 2.3.3		Verifiers & Guidance: Magnitude of a dispute may be assessed by considering the scale at a landscape level associated with the opinion of a majority of community representatives and/or the time period over which the dispute has been in place Interviews with Forest Managers and consultation with representatives of local communities. Complete record of a history of disputes. Weryfikatory i wytyczne: Rozmiar sporów moŜe być oceniona przez uwzględnienie skali na poziomie krajobrazowym w polączeniu z opiniami głównych przedstawicieli społeczności I /lub z długością okresu występowania skargi. Wywiady z zarządzającymi i konsultacje z przedstawicielami społeczności lokalnych. Kompletny zapis historii skarg.
Unresolved tenure and/or use right disputes that are of a substantial magnitude and involving a significant number of interests should disqualify an operation from being certified. Nierozwiązane spory o istotnej wadze włączające znaczną liczbę zainteresowanych stron powinny wykluczać dany teren leśny z certyfikacji

Indicator 2.3.4		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and consultation with representatives of local communities. Complete record of a history of disputes. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i konsultacje z przedstawicielami społeczności lokalnych. Kompletny zapis historii skarg.
Dispute resolution procedures shall make provision for the requirement that where the future tenure or use rights of communities may be compromised, forest operations that are, or may be the direct cause of the dispute, will not be initiated or will be suspended until the dispute had been resolved. (Not applicable to SLIMF) W przypadku istnienia sporów związanych z prawami własności lub uŜytkowania, prace leśne na spornych gruntach, z wyjątkiem niezbędnym dla ochrony ekosystemów nie będą rozpoczynane lub zostaną zawieszone do czasu rozwiązania sporów

PRINCIPLE 3: INDIGENOUS PEOPLES’ RIGHTS: THE LEGAL AND CUSTOMARY RIGHTS OF INDIGENOUS PEOPLES TO OWN, USE AND MANAGE THEIR LANDS, TERRITORIES, AND RESOURCES SHALL BE RECOGNISED AND RESPECTED Principle No 3 and its criteria are not applicable in Polish conditions. ZASADA 3: PRAWA LUDNOŚCI RDZENNEJ: NALEśY ZNAĆ I RESPEKTOWAĆ PRAWNE I ZWYCZAJOWE PRAWA RDZENNEJ LUDNOŚCI DO POSIADANIA, UśYTKOWANIA I GOSPODAROWANIA TERENAMI, GRUNTAMI ORAZ ZASOBAMI. Zasada nr 3 FSC i jej kryteria nie mają zastosowania do warunków polskich..
Criterion 3.1:	Indigenous peoples shall control forest management on their lands and territories unless they delegate control with free and informed consent to other agencies. Rdzenna ludność będzie sprawować kontrolę nad gospodarką leśną na jej gruntach, o ile świadomie nie przekaŜe tej kontroli innym stronom.
	Not applicable / Nie dotyczy
Criterion 3.2:	Forest management shall not threaten or diminish, either directly or indirectly, the resources or tenure rights of indigenous peoples Gospodarka leśna nie moŜe zagraŜać, w sposób bezpośredni lub pośredni, prawom lokalnej ludności do zasobów lub własności, lub umniejszać tych praw.
	Not applicable / Nie dotyczy
Criterion 3.3:	Sites of special cultural, ecological, economic or religious significance to indigenous peoples [and other sections of the community] shall be clearly identified in co-operation with such peoples, and recognised and protected by forest managers. W porozumieniu z rdzenną ludnością (oraz innymi członkami społeczności) zarządzający lasami zidentyfikuje i wyróŜni miejsca o szczególnym znaczeniu kulturowym, ekologicznym, ekonomicznym i religijnym w celu ich ochrony.
	Not applicable / Nie dotyczy
Criterion 3.4:	Indigenous peoples shall be compensated for the application of their traditional knowledge regarding the use of forest species or management systems in forest operations. This compensation shall be formally agreed upon with their free and informed consent before forest operations commence. Miejscowa ludność powinna otrzymać wynagrodzenie za wykorzystanie ich tradycyjnej wiedzy na temat uŜytkowania gatunków leśnych i sposobów prowadzenia prac leśnych. Wynagrodzenie takie naleŜy uzgodnić w sposób formalny, za wolną i niewymuszoną zgodą tych ludzi przed rozpoczęciem prac.
	Not applicable / Nie dotyczy

PRINCIPLE 4: COMMUNITY RELATIONS AND WORKER’S RIGHTS:

FOREST MANAGEMENT OPERATIONS SHALL MAINTAIN OR ENHANCE THE LONG-TERM SOCIAL AND ECONOMIC WELL BEING OF FOREST WORKERS AND LOCAL COMMUNITIES.

ZASADA 4: WSPÓŁPRACA Z MIEJSCOWĄ SPOŁECZNOŚCIĄ I PRAWA PRACOWNIKÓW

GOSPODAROWANIE ZASOBAMI LEŚNYMI POWINNO UTRZYMYWAĆ NA TRWALE LUB ZWIĘKSZAĆ SOCJALNO-GOSPODARCZE KORZYŚCI ROBOTNIKÓW LEŚNYCH I MIEJSCOWEJ LUDNOŚCI.

Criterion 4.1: The communities within, or adjacent to, the forest management area should be given opportunities for employment, training, and other services

Miejscowa ludność posiada równe lub preferencyjne prawo do szkolenia, zatrudnienia i zawierania umów z zarządzającym lasami

Indicator 4.1.1

Verifiers & Guidance:

Interviews with Forest Managers and workers.

Consultation with representatives of local communities and labour unions. Training strategies.

Job advertisements in local publications Weryfikatory i wytyczne:

Wywiady z zarządzającymi i pracownikami.

Konsultacje z przedstawicielami społeczności lokalnych i związków zawodowych.

Strategie szkoleniowe.

Ogłoszenia o pracy w publikacjach lokalnych.

People in local communities are given opportunities in employment, training and contracting

SLIMF:

Local workers and contractors should be used wherever possible

Miejscowa ludność posiada równe lub preferencyjne prawo do szkolenia, zatrudnienia i zawierania umów z zarządzającym lasami

Indicator 4.1.2

Verifiers & Guidance:

Interviews with contractors.

Policies and procedures of the assessed organisation.

Documentation on contracting of services. Weryfikatory i wytyczne:

Wywiady z wykonawcami prac.

Zasady i procedury w ocenianej organizacji. Dokumentacja umów na wykonywanie prac leśnych.

In large scale organisations, contracts are awarded through a transparent process on the basis of clear criteria; justification for final selections is documented

Umowy z podwykonawcami są zawierane na podstawie przejrzystych i jasnych kryteriów z udokumentowaniem wyboru podwykonawców

4.1.2.1. There are observed actual Work Code, collective work agreement, payment rule and another regulations and both-sided agreements Przestrzegany jest obowiązujący Kodeks Pracy i układ zbiorowy pracy lub zakładowy regulamin wynagradzania, a takŜe inne przepisy i

porozumienia dwustronne

Indicator 4.1.3

Verifiers & Guidance:

Workers include: employees, contractors, sub-contractors, and any other persons carrying out forestry work on the forest management unit.

Long-term training plans.

Interviews with Forest Managers and workers. Weryfikatory i wytyczne:

Do pracowników zalicza się: zatrudnionych, wykonawców, podwykonawców I inne osoby wykonujące prace na terenie obszaru leśnego.

Długoterminowe plany szkoleń.

Wywiady z zarządzającymi i pracownikami.

In large scale organisations training and/or other appropriate forms of assistance to local people and workers to meet the organisation’s long-term staffing requirements are developed and supported.

Wspierana i rozwijana jest inicjatywa szkoleń i innych odpowiednich form pomocy w celu promowania miejscowej ludności przy zatrudnianiu do prac na rzecz zarządzającego

4.1.3.1 In large scale FMUs, training will support and promote progress in the use and application of modern forestry techniques as well as health and safety.

Na duŜych obszarach prowadzonej gospodarki leśnej prowadzone są szkolenia wspierające i promujące rozwój i wdrazanie do stosowania nowoczesnych technik leśnych oraz zasad BHP.

Indicator 4.1.4	Verifiers & Guidance: Service provision and support for local infrastructure, facilities should, as a minimum, be consistent with meeting management plan objectives over the long term (e.g. provision of basic health, education and training facilities where these do not exist) as well as avoiding or mitigating any negative social impacts of the operations. Consultation with representatives of local communities Provision of training; schooling; medical; facilities; housing; accommodation Weryfikatory i wytyczne: Zapisy dotyczące obsługi I wsparcia lokalnej infrastruktury oraz urządzeń powinny być co najmniej zgodne z długoterminowymi celami planu urządzania (np. zapisy dotyczące urządzeń ochrony zdrowia, edukacji i szkoleń ); mają one równieŜ dotyczyć unikania lub zmniejszania negatywnych wpływów społecznych powodowanych przez prowadzone prace leśne. Konsultacje z przedstawicielami spoleczności lokalnych. Zabezpieczenie moŜliwości szkoleń, ochrony zdrowia, bazy socjalnej.
Support is provided for local infrastructure and facilities at a level appropriate to the scale of the forest resources (Not applicable to SLIMF) Istnieje wsparcie dla lokalnej infrastruktury, zaplecza i programów socjalnych na poziomie odpowiednim do wielkości zasobów leśnych; miejscowa ludność odgrywa aktywną rolę w identyfikacji usług świadczonych przez zarządzającego lasem

Indicator 4.1.5	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and local communities. Evidence of controlled harvesting activities Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i społecznościami lokalnymi Ewidencja kontroli działań w zakresie pozyskania produktów.
Where practicable, communities are given controlled access to forest and non-forest products on the FMU Tam, gdzie to jest moŜliwe, lokalnej ludności daje się kontrolowany dostęp do leśnych i nieleśnych produktów

Indicator 4.1.6	Verifiers & Guidance: No evidence of discrimination on the basis of: race, colour, culture, sex, age, religion, political opinion, national extraction or social origin Employment policies and procedures. Interviews with Forest Managers, workers and Labour Union representatives. SLIMF: Interviews with workers and contractors Weryfikatory i wytyczne: Brak dowodów dyskryminacji na podstawie rasy, koloru, kultury, plci, wieku, religii, poglądów politycznych, narodowości lub pochodzenia społecznego. Zasady i procedury zatrudniania. Wywiady z zarządzającymi pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych. SLIMF: Wywiady z pracownikami i wykonawcami.
Policies and procedures and the implementation thereof make qualifications, skills and experience the basis for recruitment, placement, training and advancement of staff at all levels SLIMF: Employees are not discriminated in hiring, advancement, dismissal remuneration and employment related to social security/ Zgodnie z polityką zarządzającego i obowiązującymi procedurami kwalifikacje, wiedza i doświadczenie zawodowe stanowią podstawę zatrudniania, przydzielania stanowisk szkolenia i awansów personelu na wszystkich szczeblach

Indicator 4.1.7	Verifiers & Guidance:

All employees, contractors and sub-contractors must be paid a fair wage and other benefits, which meet or exceed all legal requirements and those provided in comparable occupations in the same region Wszyscy pracownicy, wykonawcy i podwykonawcy prac muszą być sprawiedliwie wynagradzani zgodnie z wszystkimi wymogami prawnymi i w sposób porównywalny z innymi zawodami w tym samym regionie	Benefits may include social security payments, pension, accommodation, food, etc. Records of payment Interviews with Forest Managers, workers and Labour Union representatives. Weryfikatory i wytyczne: Korzyści mogą obejmować wypłatę ubezpieczeń społecznych, pensję, zakwaterowanie, wyŜywienie itp. Listy płac. Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych.

Indicator 4.1.8	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and Labour Union representatives Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych.
No workers should be engaged in debt bondage or other forms of forced labour Zabronione jest zmuszanie do pracy o charakterze niewolniczym lub pod jakąkolwiek inną formą przymusu.

Indicator 4.1.9	Verifiers & Guidance: National legislation may set higher minimum ages, but these ages are defined in ILO Convention 138 Article 3. Interviews with Forest Managers, workers and Labour Union representatives Observations in the work place. Weryfikatory i wytyczne: Przepisy krajowe mogą ustalać wyŜsze minimum wiekowe, lecz podane tu są zgodne z Art.3 138 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych. Obserwacje na stanowiskach pracy.
Persons under 15 years are not employed in any forestry work Dzieci i młodzieŜ do 15 roku Ŝycia nie są zatrudniane do Ŝadnych prac leśnych

Indicator 4.1.10	Verifiers & Guidance: Where children and young persons are to be removed from employment in order to comply with this requirement, criterion 4.4 on social impact assessment and mitigation will apply. Organisations are expected to carry out a social impact assessment of the displacement of children from the workplace and effectively mitigate that impact e.g. provide suitable alternative sources of family income and ensure the children have access to adequate education facilities. Weryfikatory i wytyczne: Gdy wymagane jest zwolnienie dzieci I młodzieŜy w celu uzyskania zgodnosci z niniejszym wymogiem – stosuje się kryterium 4.4. dotyczące oceny wpływów społecznych oraz działań łagodzących. Oczekuje się, Ŝe organizacja przeprowadzi ocenę wpływu społecznego zwolnień dzieci I skutecznie złagodzi ich negatywne skutki (np. wskaŜe rodzinom alternatywne źródło przychodów i zapewni dostęp dzieci do odpowiednich instytucji edukacyjnych).
Persons under 18 years should not be employed at night or to carry out heavy work or hazardous operations, e.g. pesticide application, harvesting, except for the purposes of training Dzieci i młodzieŜ do 18 roku Ŝycia nie powinny być zatrudniane w nocy, do wykonywania cięŜkich prac lub niebezpiecznych zabiegów (z wyjątkiem celów szkoleniowych

Criterion 4.2: Forest management should meet or exceed all applicable laws and/or regulations covering health and safety of employees and their families Gospodarka leśna powinna przestrzegać wszelkie stosowne przepisy dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa pracowników i ich rodzin.
Indicator 4.2.1	Verifiers & Guidance: Forestry operations should follow the ILO Code of Practice on Safety and Health in Forestry. Interviews with Forest Managers, workers and union representatives. Guidelines/regulations are readily available. Labour directives and inspection reports. Company OHS records Weryfikatory i wytyczne: Prace leśne powinny wypełniać Kodeks Praktyczny ILO dotyczący zasad BHP w lesie. Wywiady z zarządzającymi pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych. Aktualnie dostępne wytyczne i przepisy. Dyrektywy pracownicze i raporty z kontroli. Zapisy odnosnie BHP w firmie.
Forest Managers are aware of laws and/or regulations covering heath and safety of employees and their families and comply with such. For large scale organisations a written safety and health policy and management system are in place Zarządzający lasem są świadomi praw i przepisów obejmujących zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące zatrudnionych i ich rodzin i ściśle ich przestrzegają 4.2.1.1. All H&S defined requirements are implemented and safety equipment is used Wszystkie wymogi zdefiniowane w Instrukcji BHP są spełnione 4.2.1.2. There are demarcated hazardous areas and hazardous substances Niebezpieczne obszary i substancje są odpowiednio oznakowane

Indicator 4.2.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and union representatives. Documented risk assessments. SLIMF: Equipment is available to workers Interviews with Forest Managers and workers Field observations Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami zwiazków zawodowych . Udokumentowane oceny ryzyka. SLIMF: WyposaŜenie jest dostępne dla pracowników. Wywiady z zarządzającymi i pracownikami Obserwacje terenowe.
Forest Managers have systematically assessed the risk associated with all tasks and equipment and prescribed appropriate safe procedures, the use of personal protective equipment (PPE), emergency procedures and key responsibilities. In large scale organisations, compliance with this requirement shall be supported by documentation SLIMF: All work done in the forest must comply with health and safety laws and regulations/ Zarządzający lasami prowadzą systematyczne oceny ryzyka zawodowego związanego ze wszystkimi rodzajami prac i wyposaŜenia oraz wdraŜane są odpowiednie procedury związane z bezpieczeństwem, stosowaniem środków ochrony osobistej i sytuacjami zagroŜeń; określone są w nich osoby odpowiedzialne i zakresy ich odpowiedzialności. Istnieje i jest aktualizowana dokumentacja dotycząca systemu bezpieczeństwa i higieny pracy. Prowadzone są okresowe kontrole spełniania wymogów BHP, a wyniki tych kontroli są dokumentowane.

Indicator 4.2.3	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers. Training schedules and records Copies of skills certificates. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami Harmonogrami i protokoły szkoleń.
All workers have had relevant training in safe working practice and where required, hold the necessary skills certificates. Wszyscy pracownicy są przeszkoleni w zakresie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasad udzielania pierwszej pomocy. PowyŜsze przeszkolenia są udokumentowane stosownymi zaświadczeniami. 4.2.3.1. Workers shall be instructed about procedures in

case of emergency situation such as accident, fire or oil and chemicals spill. Pracownicy znają procedury w razie wypadku, poŜaru lub rozlania oleju i chemikaliów. 4.2.3.2. Large and medium FMU’s: FMU shall apply a system for improving staff qualifications, health and safety in the workplace, as well as ensuring implementation of modern forestry techniques. Zarządzający lasami o duŜej i średniej powierzchni posiadają system podnoszenia kwalifikacji i wpływają na ich podnoszenie odnośnie nowoczesnych technik, bezpieczeństwa i higieny pracy.	Kopie uzyskanych świadectw i uprawnień.

Indicator 4.2.4	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami
Forestry operations comply as a minimum, with the ILO Code of Practice on Safety and Health in Forestry Wszystkie prace leśne odpowiadają minimalnym wymaganiom Kodeksu Zasad Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Leśnictwie Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Indicator 4.2.5	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers. Field observations Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami. Obserwacje terenowe.
All necessary tools, machines, substances and equipment, including appropriate PPE, are available at the worksite and are in safe and serviceable condition Wszystkie wymagane narzędzia, sprzęt, włącznie z stosownymi środkami ochrony osobistej są dostępne w miejscu pracy, a ich stan techniczny nie wzbudza zastrzeŜeń. 4.2.5.1. All equipment is periodically checked and maintained for safety. There is allowed for use only this equipment which successfully passed appropriate tests and obtained approvals Przeprowadzana jest okresowa kontrola, testowanie i konserwacja całego sprzętu od względem jego bezpieczeństwa. Dopuszcza się do uŜytku tylko taki sprzęt, który pomyślnie przeszedł odpowiednie testy i uzyskał aprobaty 4.2.5.2. Staff climbing trees should be appropriately trained in safety procedures and tree climbing, and shall use appropriate safety equipment. Pracownicy wspinający się na drzewa są odpowiednio przeszkoleni w zakresie BHP i sposobu prowadzenia pracy oraz posiadają odpowiednie wyposaŜenie zabezpieczające. 4.2.5.3. Workers involved in dangerous work such as storm damage removal, logging of large trees and tree climbing shall never works alone. Pracownicy wykonujący niebezpieczne prace, jak ścinka duŜych drzew czy usuwanie wiatrołomów nigdy nie pracują sami.

Indicator 4.2.6	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers. Field observations Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami Obserwacje terenowe.
Managers take measures to ensure that workers use the PPE that is provided (helmet, high visibility vest/jacket, safety boots, safety trousers and first aid kit shall be used in the field by chain saw operators, harvesting companies and contractors. Any person entering an ongoing logging site should wear a helmet and high visibility vest) Zarządzający podejmują działania w celu

zagwarantowania stosowania przez pracowników wszystkich przewidzianych środków ochrony osobistej. (kaski ochronne, kontrastowe kamizelki, buty ochronne, spodnie ochronne. Wszyscy pracownicy mają dostęp do apteczki pierwszej pomocy. KaŜda osoba przebywająca na terenie, gdzie prowadzone jest pozyskanie wyposaŜona jest w kask ochronny i kontrastową kamizelkę.)

Indicator 4.2.7	Verifiers & Guidance: Records of accidents, incidents, instructions to supervisors and workers SLIMF: Records Interviews with Forest Manager and workers Weryfikatory i wytyczne: Rejestr wypadków i wydarzeń, instrukcje dla nadzorujących i pracowników SLIMF: Rejestry Wywiady z zarządzającymi i pracownikami
Health and safety records (including risk evaluations, accident records) are maintained and up-to-date SLIMF: Basic record is kept of health and safety related incidents/ Prowadzona i aktualizowana jest dokumentacja dotycząca zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy

Indicator 4.2.8	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami
All employees and contractors and their families have access to adequate local medical facilities while working on the FMU. Wszyscy pracownicy i podwykonawcy oraz ich rodziny mają dostęp do właściwej lokalnej opieki medycznej, miejsca schronienia i odpoczynku podczas wykonywania prac

Indicator 4.2.9	Verifiers & Guidance: Interviews with Managers and workers Inspection of facilities Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami Kontrole obiektow
Where located and provided on the FMU worker accommodation and nutrition comply, as a minimum, with the ILO Code of Practice on Safety and Health in Forestry. Zakwaterowanie pracowników i wyŜywienie odpowiada minimalnym wymogom określonym w stosownych przepisach Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Indicator 4.2.10	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and workers. Interviews with social NGOs. Records of support. Health statistics for the region. SLIMF: Interviews with forest manager and workers Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami Wywiady z pozarządowymi organizacjami społecznymi Rejestry działań wspierających
There is evidence of a programme on the FMU that raises awareness of illnesses and diseases endemic to the area that affect forest workers or their families. For large scale organisations there is contribution towards or provision of a prevention and control programme for any illnesses and diseases endemic to the area that affect forest workers or their families SLIMF: There is evidence of a basic programme on the FMU that raises awareness of illnesses and diseases endemic to the area that affect workers or their families/ Prowadzone są działania na rzecz zapobiegania i zwalczania chorób związanych z pracą w lesie mogących atakować pracowników i ich rodziny

	Statystyki zdrowotne dla regionu. SLIMF: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami

Criterion 4.3: The rights of the workers to organise and voluntarily negotiate with their employers shall be guaranteed as outlined in Conventions 87 and 98 of the International Labour Organisation (ILO). NaleŜy zagwarantować pracownikom prawo do zrzeszania się i dobrowolnych negocjacji z pracodawcą, według dyrektyw 87 i 98 Konwencji Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO).
Indicator 4.3.1	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and labour union representatives. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych.
Workers are free to organise and or join a trade union of their choice without fear of intimidation or reprisal. This will at a minimum comply with the requirements of the XXX Xxxxxxxxxx Xx. 00: Convention concerning Freedom of Association and Protection of the Right to Organise Pracownicy mają prawo do zrzeszania się w związkach zawodowych zgodnie z własnym wyborem bez obawy o zastraszanie. Powinno to być co najmniej zgodne z wymaganiami Konwencji 87 Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencji dotyczącej wolności i ochrony praw związkowych.

Indicator 4.3.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and labour union representatives Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych
Workers are free to organise and bargain collectively. This will at a minimum comply with the requirements of International Labour Organisation convention 98, Convention concerning the Application of the Principles of the Right to Organise and to Bargain Collectively Pracownicy mają prawo do wspólnych działań i negocjacji. Powinno to być co najmniej zgodne z wymaganiami Konwencji 98 Międzynarodowej Organizacji Pracy, Konwencji dotyczącej stosowania zasad prawa do wspólnego organizowania się i prowadzenia negocjacji przez pracowników.

Indicator 4.3.3	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, workers and labour union representatives without attendance of their supervisors. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, pracownikami i przedstawicielami związków zawodowych (bez obecności ich przełoŜonych)
Employees of FMU’s are kept informed about business developments which affect their social situation and salary. FMU supports and keeps records about consultation with employees. SLIMF: Workers or their representatives are accepted as participants in decision making Pracownicy są informowani o zmianach dotyczących ich stanowisk i warunków pracy oraz wynagradzania. Zarządzający zachowuje dokumentacje takich konsultacji. 4.3.3.1. Collective agreements with trade union representatives are concluded with good trustand preceding negotiations are carried out with all care to achieving the agreement Układy zbiorowe z przedstawicielami związków zawodowych są zawierane w dobrej wierze, a poprzedzające je negocjacje prowadzone są z dołoŜeniem wszelkich starań do osiągnięcia porozumienia

Criterion 4.4: Management planning and operations shall incorporate the results of evaluations of social impact. Consultations shall be maintained with people and groups directly affected by management operations. Zarządzający lasami powinien uwzględniać wyniki analiz społecznych oddziaływań prac leśnych. NaleŜy prowadzić konsultacje z ludźmi i zainteresowanymi grupami, na które działania gospodarcze mają bezpośredni wpływ.
Indicator 4.4.1	Verifiers & Guidance: New operations will normally be subjected to formal impact assessments and these assessments must include the social environment. For ongoing operations it will be necessary to maintain communication with stakeholders and thus ensure the Forest Manager is aware of any current and/or potential impacts. Management plans must provide mitigatory measures to address such impacts, e.g. problems with dust or noise caused by operations are known and planning is adjusted to reduce or negate such Interviews with Forest Managers and local communities. SLIMF (Small Forests): Discussions with neighbours and forest manager Copies of newspaper advertisements, letters, posters and signs used to inform people of operations. SLIMF (Low Intensity Forests): Copies of Social Impact Assessment reports Evidence of changes in management following results of an Social Impact Assessment or monitoring of social impacts. Weryfikatory i wytyczne: Nowe prace są normalnie przedmiotem formalnych ocen wpływów i oceny te muszą obejmować środowisko społeczne. Dla prac rozpoczętych niezbędne jest utrzymywanie komunikacji z zainteresowanymi stronami tak aby zapewnić, Ŝe zarządzajacy lasem jest świadomy oaktualnych I potencjalnych oddziaływań. Plany urządzania muszą zawierać metody łagodzenia takich negatywnych oddziaływań (np. Znane I zaplanowane są metody redukcji problemów związanych z zapyleniiem lub hałasem powodowanym przez prace leśne). Wywiady z zarządzającymi i społecznościami lokalnymi. SLIMF (Small Forests): Dyskusje z sąsiadmai i zarządzającym lasem. Kopie ogłoszeń prasowych, listów, plakatów i znaków stosowanych do informaowania ludzi o prowadzonych pracach. SLIMF (Low Intensity Forests): Kopie raportów oceny oddziaływania społecznego. Dowody zmian planowanych działań gospodarczych wynikających z efektów wykonanych ocen oddziaływań lub z monitoringu tych oddziaływań.
In conjunction with the local stakeholders affected and in accordance with the scale and intensity of management, the social, socio-economic, spiritual and cultural impacts of forest operations are evaluated. For large scale organisations, these impacts shall be documented SLIMF (Small Forests): Anyone who is likely to be directly affected by an operation is informed and has an opportunity to comment. The forest manager must try to avoid negative impacts of operations. SLIMF (Low Intensity Forests): The forest manager proactively seeks assistance from external organizations to carry out an assessment of social impacts and/or social impact monitoring and uses the results to plan future management. Prowadzone i dokumentowane są przez zarządzającego lasem oceny wzajemnych oddziaływań społecznych, społeczno-ekonomicznych, duchowych i kulturowych, wspólnie z zainteresowanymi stronami, na które moŜe mieć wpływ sposób i skala działań prowadzonej gospodarki leśnej

Indicator 4.4.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and local communities. Management plans Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i spolecznościami lokalnymi Plany urządzania.
Adverse impacts, opportunities for positive impact and areas of potential conflict identified by evaluations are adequately addressed in plans (Not applicable to SLIMF) Negatywne i pozytywne oddziaływania oraz obszary potencjalnych konfliktów są zidentyfikowane, a sposoby ich minimalizacji i/lub wykorzystania są stosownie przedstawione w planach gospodarczych.

Indicator 4.4.3	Verifiers & Guidance: Records Consultation with stakeholders Weryfikatory i wytyczne: Wykazy. Konsultacje z zainteresowanymi stronami.
An up-to-date list of stakeholders is maintained Prowadzone są i aktualizowane listy/rejestry stron trzecich (osób indywidualnych i grup) objętych procesem konsultacji 4.4.3.1. There are lists of local and regional NGOs in Superintendences W Nadleśnictwach znajdują się listy organizacji społecznych o zasięgu lokalnym i regionalnym 4.4.3.2. There is a list of regional NGOs in the RDSF Office W biurze RDLP znajduje się lista organizacji o zasięgu regionalnym 4.4.3.3. There exists the procedure of up-dating of list of local and regional NGOs Istnieje procedura aktualizacji list organizacji o zasięgu lokalnym i regionalnym

Indicator 4.4.4	Verifiers & Guidance: Records Consultation with stakeholders and interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wykazy Konsultacje z zainteresowanymi stronami i rozmowy z zarządzającymi lasem.
There is adequate and ongoing consultation with stakeholders (local people, workers and relevant organisations); in particular, stakeholders are aware that forest management plans and monitoring results are available for inspection, if high impact operations are planned, and that the FMU is being evaluated/monitored for certification (Not applicable to SLIMF) Prowadzony i udokumentowany jest proces konsultacji ze stronami trzecimi (społeczności lokalne, pracownicy, organizacje społeczne) w zakresie istotnych aspektów gospodarki leśnej; w szczególności plany gospodarki leśnej i wyniki monitoringu są dostępne dla wszystkich zainteresowanych. 4.4.4.1. Plans of afforrestation of post agricultural areas are presented to consultation of representatives of local societies Plany zalesiania terenów porolnych są przedstawiane przedstawicielom społeczności lokalnej do konsultacji 4.4.4.2. The Economical-technical Commission meetings in Superintendences shall participate representatives of Voivodship Administration, Regional State Forest Dorectorate, Superintendences as well as academics and interested NGOs; The course of Commissions meetings as well as raised proposals is documented; protocols from meetings are accepted by all participants W posiedzeniach Komisji Projektu Planu (KPP) w Nadleśnictwie powinni uczestniczyć przedstawiciele: wojewody, RDLP, nadleśnictwa oraz pracownicy nauki i reprezentanci zainteresowanych organizacji społecznych; przebieg KPP i KPOP, w tym zgłaszane uwagi i wnioski, jest udokumentowany; protokoły z posiedzeń komisji są zaakceptowane przez wszystkie osoby biorące udział w posiedzeniu. 4.4.4.3. Invitations for participation in technical- economical commission (KPP) meetings shall comply with Guidelines to Decree no. 12 of General Director of State Forests dated on 9th of February 2009. Zaproszenia do udziału w Komisji Projektu

Planu (KPP) powinny być zgodne z wytycznymi do Zarządzenia Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 12 z 9 lutego 2009.

Indicator 4.4.5	Verifiers & Guidance: Records Consultation with stakeholders and interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wykazy Konsultacje z zainteresowanymi stronami i rozmowy z zarządzającymi lasem.
Issues raised by stakeholders are treated constructively and objectively Sprawy wnoszone przez strony trzecie rozpatrywane są konstruktywnie i obiektywnie

Indicator 4.4.6	Verifiers & Guidance: Documentation of communication Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja komunikacji
In large scale operations, communications with stakeholders on issues that require action and follow-up should be documented Dokumentowane są wszystkie elementy komunikacji z zainteresowanymi stronami i w zakresie zagadnień wymagających dalszych działań

Criterion 4.5: Appropriate mechanisms shall be employed for resolving grievances and for providing fair compensation in the case of loss or damage affecting the legal or customary rights, property, resources or livelihoods of local peoples. Measures shall be taken to avoid such loss or damage NaleŜy wykorzystać odpowiednie mechanizmy rozwiązywania skarg oraz udzielania naleŜytej rekompensaty w przypadku zaistniałej szkody lub straty poniesionej na prawowitych lub zwyczajowych uprawnieniach, majątku, zasobach lub Ŝyciu miejscowej ludności. NaleŜy przedsięwziąć środki zapobiegające powstawaniu takich szkód lub strat
Indicator 4.5.1	Verifiers & Guidance: Records Consultation with stakeholders and interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wykazy Konsultacje z zainteresowanymi stronami i rozmowy z zarządzającymi lasem.
Every effort is made to resolve disputes through fair consultation aimed at achieving agreement and consent Podejmowane są działania w celu rozwiązywania skarg poprzez rzetelne konsultacje mające na celu osiągnięcie porozumienia i ugody (w odniesieniu do spowodowanych przez prace leśne strat i/lub uszkodzenia własności, zdrowia lub praw)

Indicator 4.5.2	Verifiers & Guidance: Records Consultation with stakeholders and interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wykazy Konsultacje z zainteresowanymi stronami i rozmowy z zarządzającymi lasem.
Dispute resolution is clearly defined. System for resolving disputes compensations for affected parties in case of damage caused by forestry activities to local community resources includes legal requirements and is documented for large scale operations. (Not applicable to SLIMF) Rozwiązywanie skarg jest jasno określone. System rozwiązywania skarg i mechanizmy rekompensujące straty społeczności lokalnych obejmują istniejące wymogi prawne i jest udokumentowany w przypadku duŜych prac leśnych

PRINCIPLE 5: BENEFITS FROM THE FOREST:

FOREST MANAGEMENT OPERATIONS SHALL ENCOURAGE THE EFFICIENT USE OF THE FOREST’S MULTIPLE PRODUCTS AND SERVICES TO ENSURE ECONOMIC VIABILITY AND A WIDE RANGE OF ENVIRONMENTAL AND SOCIAL BENEFITS.

ZASADA 5: KORZYŚCI Z LASU

GOSPODARKA LEŚNA POWINNA PROWADZIĆ DO EFEKTYWNEGO WYKORZYSTANIA RÓśNORODNYCH PRODUKTÓW I USŁUG LEŚNYCH TAK ABY ZAPEWNIĆ DOBRĄ KONDYCJĘ EKONOMICZNĄ ORAZ KORZYŚCI ŚRODOWISKOWE I SPOŁECZNE.

Criterion 5.1: Forest management should strive towards economic viability, while taking into account the full environmental, social, and operational costs of production, and ensuring the investments necessary to maintain the ecological productivity of the forest

Gospodarka leśna powinna dąŜyć do osiągnięcia dobrych wyników ekonomicznych, przy uwzględnieniu ekologicznych, społecznych i operacyjnych kosztów oraz potrzeb inwestycyjnych do utrzymania ekologicznej produktywności lasu.

Indicator 5.1.1

Verifiers & Guidance:

Annual plan of operations, budgets and financial statements.

Yield estimates Weryfikatory i wytyczne:

Roczny plan prac, budŜet i postanowienia finansowe.

Ocena przyrostu.

Optimal use is made of the potential annual yield of forest products

Potencjalny roczny przyrost jest optymalnie wykorzystywany

Indicator 5.1.2

Verifiers & Guidance:

Income may be interpreted broadly as direct income from sales of forest products and indirect income from leisure/tourism, charitable fundraising, payments for environmental services rendered and subsidies.

Financial planning records and statements. Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne:

Przychody mogą być interpretowane szerzej jako bezpośredni przychód ze sprzedaŜy produktów leśnych I pośredni przychód z czasu wolnego/turystyki, działalności fundacji charytatywnych, płatności za wykorzystywanie zasobów przyrodniczych i z dotacji.

Zapisy i postanowienia planow finansowych. Wywiady z zarządzającymi

Current and future budgets include specific provision for environmental and social, as well as all operational costs

SLIMF

The Forest Manager is aiming to be in an economically viable situation which permits long term forest management/

BieŜące oraz przyszłe plany finansowe (budŜety) zapewniają pokrycie wszelkich kosztów operacyjnych planowanej gospodarki, łącznie ze zobowiązaniami ekologicznymi i społecznymi, w tym np. kosztów działalności planistycznej, utrzymania dróg i innej infrastruktury, prac hodowlanych i pielęgnacyjnych, ochrony lasu, utrzymania długotrwałej kondycji lasu, zachowania róŜnorodności biologicznej, monitoringu.

Indicator 5.1.3

Verifiers & Guidance:

Interviews with Forest Managers and environmental NGOs. Plans and maps.

Observation of ecosystems. Weryfikatory i wytyczne:

Wywiady z zarządzającymi i pozarządowymi organizacjami ekologicznymi. Plany i mapy.

Obserwacje ekosystemów leśnych.

Where necessary, investments are made to maintain the ecological productivity of the forest

Tam gdzie jest to niezbędne prowadzone są inwestycje mające na celu utrzymanie ekologicznej produktywności lasu, utrzymanie lub wzmacnianie jego środowiskotwórczej funkcji i zachowanie lub odtworzenie róŜnorodności biologicznej

5.1.3.1. The tasks mentioned above are supported with the arrangements of money from available sources.

Na wyŜej wskazane zadania prowadzone jest

pozyskanie środków z dostępnych źródeł zewnętrznych.

Criterion 5.2: Forest management and marketing operations should encourage the optimal use and local processing of the forest’s diversity of products. Gospodarka leśna oraz marketing powinny prowadzić do optymalnego wykorzystania oraz miejscowego przetwarzania róŜnorodnych produktów leśnych.
Indicator 5.2.1	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and consultation with local communities. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i konsultacje ze społecznościami lokalnymi.
The owner/manager should promote the development of markets for and sustainable harvesting of common, lesser known plantation-grown or natural forest species and non-timber forest products (Not applicable to SLIMF) Zarządzający powinien promować rozwój rynku dla mniej znanych gatunków drzew i niedrzewnych produktów leśnych

Indicator 5.2.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and consultation with local communities. Evidence of opportunities to support local processing and markets. SLIMF: Details of sales of timber and information about local processing options. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i konsultacje ze społecznościami lokalnymi. Dowody moŜliwości wspierania lokalnego rynku I przetwórstwa. SLIMF: Szczegóły na temat sprzedaŜy drewna i informacje o lokalnych moŜliwościach przetwórstwa drzewnego.
Local processing and markets are provided access to forest products available from the FMU, unless there is a justifiable reason for not doing so SLIMF Local processing is used where it is viable Tam, gdzie to moŜliwe wspomaga się miejscowe wykorzystanie i przetwarzanie produktów drzewnych i niedrzewnych

Criterion 5.3: Forest management should minimise waste associated with harvesting and on-site processing operations and avoid damage to other forest resources. Gospodarka leśna powinna minimalizować odpady i szkody powstające podczas pozyskania oraz obróbki na miejscu, oraz unikać niszczenia innych zasobów leśnych.
Indicator 5.3.1	Verifiers & Guidance: Harvest plans Forest Managers’ knowledge of local BOPs SLIMF: Field inspections Harvest records and sales volumes Weryfikatory i wytyczne: Plany pozyskania. Wiedza zarządzajacego lasem na temat zasad i kodeksów praktycznych. SLIMF: Kontrole terenowe.
Strategic and tactical/operational harvest planning and harvest operations should be carried out in accordance with national best practice guidelines (where these do not exist or are inadequate, for tropical high forest the FAO Model Code of Forest Harvesting Practice will apply) SLIMF: Wood waste and damage to the remaining forest during harvesting and on site processing are minimised. Strategiczne, taktyczne i operacyjne planowanie pozyskania oraz prace związane z pozyskaniem powinny być prowadzone w zgodzie z najlepszymi krajowymi zasadami, kodeksami postępowania i wytycznymi praktycznymi

	Ewidencja pozyskania i sprzedaŜy

Indicator 5.3.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, supervisors and workers. Observation of harvesting operations Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, nadzorującymi i pracownikami Obserwacje prac pozyskaniowych
Harvesting techniques are designed to avoid log breakage, timber degrade and damage to the forest stand Opracowane są odpowiednie techniki pozyskania drewna, aby unikać pękania pni, zmniejszania wartości surowca i uszkodzeń pozostałych składników ekosystemu leśnego podczas ścinki i zrywki 5.3.2.1. There is carried out and documented the control of works and operations for the estimation of damages Prowadzona i dokumentowana jest kontrola prac i zabiegów hodowlanych w celu oceny szkód 5.3.2.2. Created during timber harvesting damages and wastes in natural regenerations and damages of standing trees are monitored and analysed for their minimisation in the future Powstające w wyniku pozyskania drewna szkody i straty, np. w odnowieniach naturalnych, uszkodzenia innych drzew itp. są obserwowane i analizowane w celu ich minimalizacji w przyszłości 5.3.2.3. Due to minimization of waste of raw material there is carried out of sort method of timber harvesting W celu minimalizacji strat surowca prowadzi się sortymentową metodę pozyskania drewna 5.3.2.4. The network of existing and planned extraction and departing roads and trails, storage places etc is appropriate to the scale and intensity of management operations, not exceeding necessary needs Sieć istniejących i planowanych dróg wywozowych, składnic i szlaków zrywkowych jest stosowna do skali i intensywności działań gospodarczych, nie przekraczając koniecznych potrzeb

Indicator 5.3.3	Verifiers & Guidance: When timber products are removed from the stand sufficient material in the form of tops, branches and solid wood should remain behind to assist the natural nutrient cycle. Observation of harvesting and on-site processing operations. Weryfikatory i wytyczne: Gdy produkty drzewne są usuwane z powierzchni leśnych pozostawiony musi być martwe drewno w formie wierzchołków, gałęzi i części pędów w celu zapewnienia właściwego przebiegu naturalnego krąŜenia materii. Obserwacje pozyskania i zabiegów wstępnego przetwórstwa na miejscu.
Waste generated through harvesting operations, is minimised whilst leaving adequate organic material on the forest floor for soil conservation Ogranicza się ilości odpadów powstających podczas pozyskania, prac zrębowych, zrywki i przerobu na miejscu (z wyjątkiem pozostawiania w lesie drobnych gałęzi)

Indicator 5.3.4	Verifiers & Guidance: Observation of harvesting operations. Records of timber deliveries Weryfikatory i wytyczne: Obserwacja prac pozyskaniowych. Wykaz dostaw drewna.
Harvested and processed wood and/or products processed on-site are transported from the forest before any deterioration occurs Pozyskane drewno i inne produkty pozyskane na powierzchni są wywoŜone z lasu przed obniŜeniem ich jakości i wartości


Criterion 5.4: Forest management should strive to strengthen and diversify the local economy, avoiding dependence on a single forest product. Gospodarka leśna powinna dąŜyć do wzmocnienia i urozmaicenia miejscowej gospodarki tak, aby uniknąć uzaleŜnienia od pojedynczego produktu leśnego.
Indicator 5.4.1		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers. Forest management planning SLIMF (Low Intensity Forests): Sales records. Discussions with local communities and the forest manager Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi. Planowanie prac urządzeniowych SLIMF (Low Intensity Forests): Zapisy sprzedaŜy. Dyskusja ze społecznościami lokalnymi i zarządzającym.
The forest should be managed for more than one product, considering both timber and non-timber forest products. Local initiatives involving the use, processing and/or marketing of forest products are encouraged. SLIMF (Small Forests): Not applicable SLIMF (Low Intensity Forests): Forest management should aim to avoid dependence on a single forest product. Local initiatives involving the use, processing and or marketing of forest products are encouraged Gospodarka leśna prowadzona jest tak, aby zapewnić korzystanie z więcej niŜ jednego produktu i funkcji lasu oraz i uwzględnia zarówno produkty drzewne, jak i niedrzewne. Wspierane są lokalne inicjatywy związane z uŜyciem, przetwarzaniem i/lub sprzedaŜą produktów leśnych. 5.4.1.1. The tourism and recreation infrastructure is created wherever possible and appropriate Tam gdzie jest to moŜliwe i potrzebne, tworzy się infrastrukturę dla potrzeb turystyki i wypoczynku

Indicator 5.4.2		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and consultation with local communities. Evidence of NTFP sales or licenses or permits issued. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i konsultacje zespołecznościami lokalnymi. Ewidencja sprzedaŜy leśnych produktów niedrzewnych i wydane zezwolenia na ich uŜytkowanie.
The utilisation of non-timber forest products by local community enterprises is encouraged Popiera się wykorzystanie niedrzewnych produktów leśnych przez przedsiębiorstwa znajdujące się w rękach społeczności lokalnej

Criterion 5.5: Forest management operations shall recognise, maintain and, where appropriate, enhance the value of forest services and resources such as watersheds and fisheries. Działania gospodarcze w lasach powinny uwzględniać, podtrzymywać, a tam gdzie jest to moŜliwe - zwiększać wartość funkcji leśnych oraz gospodarki wodnej i rybołówstwa.
Indicator 5.5.1		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, documents review Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, przegląd dokumentacji.
Forest managers are aware of the range of forest services and resources Zarządzający lasami znają szeroki zakres zasobów leśnych i poŜytków związanych z funkcjami lasów 5.5.1.1. In the planning of forest management there are considered the value of all forest functions, estimated with the help of knew methods W planowaniu gospodarki leśnej uwzględniono i rozwaŜono wartość wszystkich funkcji lasu,

próbując je oszacować przy pomocy znanych metod 5.5.1.2. Large and medium FMU-s: FMU keep records of income from forest stocks such as: fishing or hunting farms, commercial harvest of berries and mushrooms or tourism. Zarządzający lasami o duŜej i średniej powierzchni identyfikują, zachowują i prowadzą ewidencje przychodów z usług związanych z zasobami leśnymi (np.: gospodarstwa rybackie, łowieckie, komercyjne wykorzystanie płodów runa leśnego, przychody z turystyki itp.).

Indicator 5.5.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi
Forest management practices minimise negative impacts on services and other forest resources Wszelkie działania są zaplanowane i przeprowadzone w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ na ww. zasoby i funkcje leśne 5.5.2.1. During management planning FMO shall consider and document areas important for mushrooms and berrypicking and recreation when planning forest operations. W trakcie planowania działań gospodarczych organizacje uwzględniają tereny waŜne ze względu na zbiory grzybów i jagód i rekreację. 5.5.2.2. Systematic drainage is not carried out and existing drainage shall not be maintained, but rehabilitated. Nie są wykonywane nowe ani utrzymywane istniejące systemy odwadniające.

Indicator 5.5.3	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi
Forest management practices maintain and where appropriate, enhance the value of forest services and resources: ▪ Monitoring evidence that services and resources are maintained ▪ Practices to enhance services and resources are evident. Działania gospodarcze zachowują a tam gdzie to moŜliwe podnoszą wartość zasobów i funkcji lasu: ▪ Dane monitoringu wskazują, Ŝe funkcje i zasoby są zachowywane ▪ Działania wzmacniające funkcje lasu i zasoby leśne są widoczne

Criterion 5.6: The rate of harvest of forest products shall not exceed levels, which can be permanently sustained. Wielkość pozyskania produktów leśnych zapewnia prowadzenie zrównowaŜonej gospodarki leśnej.
Indicator 5.6.1	Verifiers & Guidance: Evidence of enumerations, yield calculations and harvesting planning SLIMF:
Data on forest growth, regeneration and volumes harvested and thinned are reported regularly and

analysed in comparison with predicted volumes and growth data (data accuracy is appropriate to scale and intensity of management) SLIMF (Small Forests): Harvest levels are sustainable over the long term (a period equivalent to the rotation length of the trees harvested). Note that annual harvest levels may vary hugely. SLIMF (Low Intensity Forests): Harvest limits are established at sustainable levels, based on conservative estimates of tree growth and yield rates. The harvest limits are stated in the management plan./ Dane na temat przyrostu lasu, odnowień i wielkości pozyskania są systematycznie raportowane i analizowane w celu porównania planów pozyskania ze wskaźnikami przyrostu (dokładność danych jest odpowiednia do skali i intensywności prowadzonej gospodarki)	Management plan Field observations of harvesting sites compared to areas planned for harvesting. Maps of tree location Harvest and sales records and plans over the relevant time span. Data on likely or actual growth rates of species harvested. Weryfikatory i wytyczne: Zestawienia liczbowe, kalkulacje przyrostu i zasobności oraz plany pozyskania. SLIMF: Plan urządzania. Obserwacje terenowe na powierzchniach zrębowych i ich porównanie z obszarami planowanymi do pozyskania. Mapy lokalizacji drzew. Wykazy pozyskania i sprzedaŜy realne i planowane w określonym odstępie czasu. Dane na temat prawdopodobnego lub realnego poziomu przyrostu pozyskiwanych gatunków.

Indicator 5.6.2	Verifiers & Guidance: Timber resource planning Weryfikatory i wytyczne: Planowanie zasobów drzewnych.
Sustainable harvest and thinning intensities and frequencies have been calculated for the FMU based on the most up-to-date available information and do not exceed calculated replenishment rates over the long term. ZrównowaŜony rozmiar uŜytkowania (oraz intensywność i częstotliwość trzebieŜy) ustalone dla jednostki zarządzającej regionem leśnym oparty jest na moŜliwie najbardziej aktualnych dostępnych danych i nie przekracza ustalonego poziomu w długim okresie (10 lat) 5.6.2.1. Inventory is carried out at least once per ten years Inwentaryzacja lasu jest przeprowadzana co dziesięć lat 5.6.2.2. The harvest level for each ten years period should be calculated based on the growth rate inventory data Rozmiar uŜytkowania ustala się na podstawie wyników inwentaryzacji urządzeniowej 5.6.2.3. Annual harvest level should be calculated based on the then years plan Roczny rozmiar uŜytkowania wynika z programów dziesięcioletnich

Indicator 5.6.3	Verifiers & Guidance: Management plans, documents review Weryfikatory i wytyczne: Plany urządzania, przegląd dokumentów.
Authorised harvesting of non-timber forest products does not exceed calculated replenishment rates over the long term Pozyskanie niedrzewnych zasobów leśnych, podlegające regulacjom prawnym jest prowadzone tak, aby w długim okresie nie przekroczyć stosownych wskaźników dotyczących tych zasobów. 5.6.3.1. There is not allowed and is not carried out excessive harvesting of non timber forest products causing material damage of forest ecosystem and limiting the possibility of regeneration of its resources Nie jest dopuszczony i nie jest prowadzony

nadmierny zbiór płodów runa leśnego powodujący istotne zniszczenia w ekosystemie leśnym ograniczający moŜliwość odnawiania się jego zasobów 5.6.3.2. There is not allowed and is not carried out the game harvesting on the level threatening the sustainability of the local population of any species Nie jest dopuszczone i nie jest prowadzone pozyskanie zwierzyny na poziomie zagraŜającym trwałości lokalnej populacji jakiegokolwiek jej gatunku 5.6.3.3. Forest use for recreation and tourism is monitored and do not exceed the level which destroys nor recreational and landscape values or another forest resources Korzystanie z lasu dla rekreacji i turystyki jest monitorowane i nie przybiera poziomu niszczącego dla walorów rekreacyjnych i krajobrazowych lasu, ani dla innych zasobów leśnych 5.6.3.4 The boundaries of harvesting areas shall be clearly marked or otherwise distinguihslable. Granice obszarów pozyskania powinny być wyraźnie oznakowane lub wyróŜnione. 5.6.3.5 Large and medium FMU-s shall record commercial harvest of NTFP such as seeds, Christmas trees, greenery and game. Zarządzający lasami o duŜej i średniej powierzchni: pozyskanie niedrzewnych produktów leśnych takich jak nasiona, choinki, stroisz, zwierzyna łowna jest udokumentowane.

PRINCIPLE 6: ENVIRONMENTAL IMPACT: FOREST MANAGEMENT SHALL CONSERVE BIOLOGICAL DIVERSITY AND ITS ASSOCIATED VALUES, WATER RESOURCES, SOILS, AND UNIQUE AND FRAGILE ECOSYSTEMS AND LANDSCAPES, AND, BY SO DOING, MAINTAIN THE ECOLOGICAL FUNCTIONS AND THE INTEGRITY OF THE FOREST. ZASADA 6: WPŁYW NA ŚRODOWISKO: GOSPODARKA LEŚNA POWINNA CHRONIĆ RÓśNORODNOŚĆ BIOLOGICZNĄ I WARTOŚCI Z NIĄ ZWIĄZANE, ZASOBY WODNE, GLEBY, RZADKIE I NIETRWAŁE EKOSYSTEMY, ORAZ WALORY KRAJOBRAZOWE, CO W REZULTACIE POZWOLI UTRZYMYWAĆ FUNKCJE EKOLOGICZNE LASU ORAZ INTEGRALNOŚĆ LASU ZE ŚRODOWISKIEM.
Criterion 6.1: Assessment of environmental impacts shall be completed - appropriate to the scale, intensity of forest management operations and the uniqueness of the affected resources - and adequately integrated into management systems. Assessments shall include landscape level considerations as well as the impacts of on-site processing facilities. Environmental impacts shall be assessed prior to commencement of site disturbing operations. NaleŜy dokonać pełnej oceny wpływu na środowisko i uwzględnić ją w systemie gospodarowania, stosownie do skali oraz intensywności działań gospodarczych, jak i do stopnia unikalności zasobów na które wywierany jest ten wpływ. Ocena powinna dotyczyć równieŜ zagadnień związanych z krajobrazem, oraz wpływu jaki wywierać będą prace miejscowe. Wpływ na środowisko powinien być oceniony, zanim podjęte zostaną działania zakłócające jego stan.
Indicator 6.1.1	Verifiers & Guidance: For all operations or activities carried out on the FMU, there should be an evaluation of the possibility of the following potentially negative impacts being caused: soil erosion and compaction; changes to soil productivity; changes to invasive exotic, native or naturalised flora or fauna species abundance,
The owner/manager has systematically identified and assessed the potential environmental impacts of all activities (including on-site processing facilities) carried out in the forest; the impacts of forest plans have been

considered at the landscape level, taking account of the interaction with adjoining land and other nearby habitats. For large scale organisations, the results of these impact assessments shall be documented.

(Not applicable to SLIMF)

Zarządzający lasami przeprowadza systematyczne identyfikacje i oceny potencjalnych wpływów na środowisko wszystkich prac prowadzonych w lesie. Analizy potencjalnych wpływów na środowisko prowadzone są na poziomie krajobrazowym i uwzględniają aspekty ładu przestrzennego biorąc pod uwagę sąsiadujące tereny. PowyŜsze oceny są dokumentowane.

6.1.1.1. There exists credible recognition of the state and function of natural environment whereforest management is carried out; it includes the soil land habitats differentiation, water conditions, natural difference of forest ecosystems as well as tree and bush species. These data are used in the planning of forest management

Istnieje wiarygodne rozpoznanie stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego, w którym prowadzona jest gospodarka leśna, w tym zróŜnicowania glebowego i siedliskowego, warunków wodnych, naturalnego zróŜnicowania ekosystemów leśnych oraz gatunków drzew i krzewów biorących udział w budowie lasu.

Rozpoznanie to znajduje zastosowanie w planowaniu gospodarki leśnej

6.1.1.2. Measures to minimize negative environmental impacts of forest operations shall be followed in the field, e.g. wet soil types shall be handled with precaution to avoid soil damages, sensitive bird habitats shall not be intervened in birds nesting period. Time and methods of forest operations shall reconsider local circumstances (humidity, birds existence and nesting period).

W terenie stosuje się środki mające na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko działań gospodarczych w lesie, np. wilgotne typy gleb powinny być traktowane ze szczególną troską by uniknąć ich uszkodzenia, nie prowadzi się prac na terenach siedliskowych ptaków w okresie lęgowym. Sposób prowadzenia operacji (równieŜ czas rozpoczęcia i zakończenia w danym roku) powinien uwzględniać lokalne warunki przyrodnicze (typ uwilgotnienia siedliska, występowanie gatunków ptaków i czas ich przystępowania do lęgów itp.)

diversity or distribution. Habitat fragmentation, pesticide, lubricant, nutrient or fertiliser pollution (by runoff, spray drift or spillage) and sedimentation of watercourses or water bodies; changes to water flow and drainage regimes of watercourses, water bodies, visual changes to prominent landscapes.

Working Instruction 01 regarding on-site processing plants must be used as reference.

Interviews with Forest Managers, environmental NGOs and government conservation agencies.

Weryfikatory i wytyczne:

Dla wszystkich działań i prac prowadzonych na obszarze jednostki leśnej (nadleśnictwa) powinna być przeprowadzona ocena moŜliwości wystąpienia negatywnych wpływów powodujących erozję I ubijanie gleby, zmiany w produktywności gleby, inwazje gatunków egzotycznych, zmiany w liczebności róŜnorodności I rozmieszczeniu gatunków rodzimych I naturalizowanych flory i fauny; rozdrobnienie siedlisk, zanieczyszczenie pestycydami, olejami, nawozami (przez spływ, opad lub wycieki) i ich osadzanie w ciekach wodnych oraz akwenach; zmiany w rezimie przepływu i odpływu wody w ciekach; wizualne zmiany istotnych krajobrazów. Musi tu, jako odniesienie stosowana być Instrukcja robocza WI 01 dotycząca przerobu drewna na powierzchniach leśnych.

Wywiady z zarządzającymi, pozarządowymi organizacjami ekologicznymi i rządowymi słuŜbami ochrony przyrody

Indicator 6.1.2

Verifiers & Guidance:

A “significant activity is an activity that has the potential to cause environmental impacts that are:

▪ Permanent or long term; or

▪ Affects a wide environment

An EIA is the formal procedure that is followed to collect, organise, analyse, interpret and communicate data that are relevant to making a decision. The procedure can however be followed as an informal assessment for a project such as the planning of a harvesting operation. The purpose of an EIA is to minimise negative impacts, ensure the conservation of important features and to enhance positive aspects of the project.

Principles that a formal EIA should comply with are:

Site-specific assessments of the potential environmental impacts of all forest operations are carried out prior to commencement of site disturbing operations, in a manner appropriate to the scale of the operations and the sensitivity of the site. Where such activities are considered “significant”, these site-specific assessments are documented. “Significant” activities shall include, but not be restricted to:

▪ The building of new roads or substantial rerouting of existing roads;

▪ Any form of flow restriction in streams and rivers;

▪ Aforestation;

▪ Change in genus in the reforestation of more than 100 ha during the same planting season within an operational/management unit, where an FMU comprises more than one;

▪ Recreational activities and associated infrastructure

▪ Communication masts and associated infrastructure

▪ Power lines

▪ Water lines

▪ Change of natural vegetation to commercial or any other use.

▪ Erection of new permanent fences

▪ Use of natural areas and products for commercial gain or any other purpose

▪ New waste disposal sites

Implementation of new/modified activities/products that may have significant impacts on the environment.

SLIMF (Small Forests):

Before starting any operation, the possible negative environmental impacts are identified and the operation is designed to minimise them. Assessments do not need to be documented unless legally required

SLIMF (Low Intensity Forests):

Before starting any operation, the possible negative environmental impacts at the site and landscape levels are identified and the operation is designed to minimise them. Assessments do not need to be documented unless legally required/

Przeprowadzane są oceny potencjalnych wpływów na środowisko odpowiednio do skali planowanych działań oraz wraŜliwości siedliska, w odniesieniu do obszarów realizacji prac/zabiegów przed ich rozpoczęciem. PowyŜsze oceny są udokumentowane w przypadku działań uznawanych za „znaczące”. Do działań takich, realizowanych przez zarządzającego lasem naleŜy zaliczyć:

▪ budowę lub znaczące remonty dróg leśnych

▪ budowę, konserwację i remonty urządzeń wodnych oraz regulacje rzek i strumieni

▪ zalesienia wielkobszarowe

▪ przypadki stosowania odnowień sztucznych przy poŜądanych i uzasadnionych odnowieniach naturalnych

▪ działania rekreacyjne wraz z towarzyszącą infrastrukturą

▪ maszty telekomunikacyjne wraz z towarzyszącą infrastrukturą (oceny wykonuje inwestor)

▪ linie energetyczne (oceny wykonuje inwestor)

▪ linie wodociągowe (oceny wykonuje inwestor)

▪ zamiana naturalnej roślinności na gospodarczą lub zmiana sposobu uŜytkowania

▪ Wznoszenie nowych trwałych ogrodzeń (nie dotyczy grodzeń upraw)

▪ Wykorzystanie naturalnych obszarów i produktów dla celów komercyjnych

▪ Nowe składowiska odpadów (oceny wykonuje inwestor)

▪ Wprowadzanie nowych (zmodyfikowanych) działań (produktów) mogących mieć znaczący wpływ na środowisko

Informed Decision Making: Decision-making should be based on reliable information.

Accountability: Responsibilities must be clearly defined.

Environment in the Broadest Sense: The environment includes all aspects (i.e. physical, social, political, economic, visual).

Open Consultation: Consultation with all interested and affected parties must be done in a transparent manner.

Specialist Input: Specialists in the particular field must support impact assessments.

Alternatives: Consider all possible alternatives in terms of location and activities.

Mitigatory Measures: Assess mitigatory measures that will reduce or negate negative impacts and enhance the positive impacts of the planned activities.

Consider all Stages: The assessment should consider all stages of the development, from the planning phase through to closure.

Interviews with Forest Managers also testing their basic knowledge of EIAs. Records of assessments and decisions.

Environmental management plans. SLIMF:

Manager’s knowledge of the site and impacts of operations Field observations

Management plan

Documented environmental statement or assessment where legally required

Weryfikatory i wytyczne:

Działalnosć “znacząca” jest to działalność mogąca wywierać na środowisko potencjalny wpływ o charakterze:

* Trwałym lub długookresowym,

* oddziałującym na duŜe terytoria

Ocena oddziaływania na środowisko jest formalną procedurą, w której następuje zbieranie, organizowanie, analiza, interpretacja i wymiana danych niezbędnych do podjęcia stosownej decyzji. Procedura ta moŜe być takŜe przeprowadzona jako nieformalna ocena w przypadku projektów takich jak planowanie zabiegów zrębowych. Celem oceny oddziaływania na środowisko jest minimalizacja negatywnych wpływów, zapewnienie ochrony waŜnych elementów i uzupełnienie pozytywnych aspektów projektu.

Formalna ocena oddziaływania na środowisko powinna być zgodna z nastepującymi zasadami:

Przejrzystość w podejmowaniu decyzji Odpowiedzialność (wyraźnie zdefiniowana)

Obejmowanie środowiska w najszerszym znaczeniu (fizyczne, społeczne, polityczne, ekonomiczne, wizualne itp).

Otwartość konsultacji (konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami muszą być wykonane w przejrzysty sposób):

Udział ekspertów (ocena wpływów powinna być poparta przez udział specjalistów z okreslonych dziedzin).

Alternatywy (muszą być rozwaŜone moŜliwości alternatywne co do lokalizacji i rodzaju działalności).

Metody działań naprawczych I łagodzących( naleŜy zaproponować I ocenić działania łagodzące, które ograniczą lub zlikwidują negatywne wpływy oraz poprawią pozytywny wpływ planowanych działań)

Uwzględnienie wszystkich stadiów (ocena powinna dotyczyć wszystkich faz rozwojowych projektu od fazy planowania po fazę zamknięcia).

▪ Lokalizacja szkółek leśnych i drzewostanów nasiennych wiąŜące się z wycinką istniejących drzewostanów.

6.1.2.1. All forest activity in the frame of forest management (i.e. harvest cutting, thinning, afforestation) is preceded by considering of its possible influence on natural environment and its elements; when necessary the way of carry out of this activity is modified for limiting unprofitable influence. There are procedures providing carrying out and controlling of such analysis KaŜde działanie podejmowane w lesie w ramach gospodarki leśnej (np. cięcia rębne, trzebieŜ, zalesienie) jest poprzedzone rozwaŜeniem jego moŜliwego wpływu na środowisko przyrodnicze i jego elementy, a sposób wykonania działania, gdy jest to potrzebne, modyfikowany w celu ograniczenia niekorzystnego wpływu. Istnieją procedury zapewniające przeprowadzanie i kontrolę takiej analizy

6.1.2.2. All forest areas should be assigned a forest

management type as described in the “Silviculture Principles” based on stand type, species and topography

Wszystkie tereny leśne posiadają określony sposób zagospodarowania zgodnie z przepisami zawartymi w "Zasadach Hodowli Lasu" w zaleŜności od typu drzewostanu i terenu występowania

6.1.2.3. Appropriate maps should be available at each superintendence

Wszystkie nadleśnictwa posiadają odpowiednie mapy

Wywiady z zarządzającymi sprawdzające równieŜ ich podstawową wiedzę na temat oddziaływania na środowisko

Zapisy ocen i decyzji

Plany zarządzania środowiskiem. SLIMF:

Wiedza zarządzajacych na temat powierzchni i wpływu prowadzonych zabiegów.

Obserwacje terenowe Plan urządzania

Udokumentowane oświadczenia przyrodnicze lub oceny w przypadkach wymaganych przez prawo.

Indicator 6.1.3

Verifiers & Guidance:

See also requirements 6.5.1 and 6.5.2.

Interviews with Forest Managers, supervisors and workers also testing their knowledge of minimum requirements.

Field observations and operational plans. For large scale operations, these provisions and controls will be documented in plans.

Weryfikatory i wytyczne:

Patrz teŜ wymogi 6.5.1. i 6.5.2 .

Wywiady z zarządzającymi, nadzorującymi i pracownikami, w tym sprawdzanie ich wiedzy odnośnie minimum wymogów.

Obserwacje terenowe i plany zabiegów. Dla zabiegów wielkopowierzchniowych warunki te i kontrole będą udokumentowane w planach.

All potential environmental impacts identified during assessments are considered during operations and planning and ensure that adverse impacts are avoided or mitigated

Wszystkie potencjalne wpływy na środowisko zidentyfikowane podczas oceny są brane pod uwagę podczas planowania i wykonywania prac w sposób pozwalający uniknąć lub zmniejszyć przewidywany szkodliwy wpływ na środowisko

6.1.3.1 Silviculture and harvest techniques should be designed that minimise the environmental impact of operations for each forest management type Planowanie i realizacja prac oraz podejmowane środki zaradcze zapewniają eliminowanie lub znaczne złagodzenie niekorzystnych wpływów na środowisko

6.1.3.2. Every type of management has defined ways of operation in the issue of silviculture and harvesting what helps for minimisation of the environmental impact of planned works

Dla kaŜdego rodzaju zagospodarowania określa się rodzaje prac z zakresu hodowli i uŜytkowania lasu pozwalających na minimalizację wpływu planowanych działań na środowisko

6.1.3.3. All sites should be checked by the appropriate staff prior the start of operations

Wszystkie miejsca działań gospodarczych są kontrolowane przez właściwy personel jeszcze przed ich podjęciem

6.1.3.4. Assessment and planning should make

consideration of: • flora, fauna and biodiversity • soil physical and chemical stability, • quality and quantity of water resources • the use and disposal of non organic waste onsite and downstream impact at both landscape and stand levels of all proposed operations on these features Planowanie i oceny działań gospodarczych uwzględniają: • florę, faunę i róŜnorodność biologiczną (wraz z obecnymi ekosystemami), • typ siedliska, • jakość i wielkość zasobów wodnych, • uŜytkowanie środków chemicznych, gospodarkę odpadami nieorganicznymi, wpływ wszelkich planowanych działań na walory krajobrazowe oraz drzewostan, zarówno w samym miejscu uŜytkowania, jak i na szerszą skalę 6.1.3.5. In contracts on renting or leasing forest buildings, water, grounds for another bodies forest manager/owner shall have guarantee that these objects will not be used in a way harmful for environment W umowach o wydzierŜawianiu lub uŜyczaniu innym podmiotom znajdujących się w lasach budynków, obiektów, wód lub gruntów, właściciel lasu powinien mieć zagwarantowane, Ŝe nie będą one wykorzystywane w sposób szkodliwy dla środowiska.

Indicator 6.1.4	Verifiers & Guidance: Corrective Actions: The first objective is, whenever there is a non-conformance: ▪ action is taken to correct any damage to the environment that may have occurred (corrective action); and ▪ measures are instituted to prevent the non-conformance from recurring (preventive action). The second objective is to ensure that preventative action is taken where there is obvious potential for an activity to develop into a non-conformance with subsequent environmental impact(s). The third objective is to ensure that CARs are reviewed periodically to identify persistent problem areas and to ensure that such problem areas are appropriately addressed, in either a corrective or a preventative manner. Interviews with managers. Comparison of quality of ongoing operations and associated record of past CARs. Weryfikatory i wytyczne: Działania korygujące: Pierwszym celem w przypadku wystąpienia niezgodności jest stwierdzenie, Ŝe: ▪ Podjęto działania korygujące w celu usunięcia uszkodzeń elementów środowiska i ▪ Wprowadzono środki i metody chroniące przed ponownym wystąpieniem niezgodności (działania zabezpieczające) Drugim celem jest zapewnienie, Ŝe działania zabezpieczające podejmowanesą równieŜ w przypadku, gdy istnieje moŜliwość, Ŝe jakieś działanie potencjalniestanie się niezgodnością wywierającą negatywny wpływ
Timely corrective actions are considered and implemented to address both past and potential non- conformances. RozwaŜane i wdraŜane są na bieŜąco działania związane z usuwaniem dotychczasowych i potencjalnych niezgodności

	na środowisko. Trzecim celem jest zapewnienie, Ŝe PDK SA okresowo przeglądane w celu zidentyfikowania trwałych obszarów problemowych i zapewnienie, Ŝe problemy te są właściwie usuwane, poprzez działania korygujące lub zapobiegające. Wywiady z zarządzającymi. Porównanie jakości aktualnie prowadzonych prac z zapisami we wcześniej wniesionych PDK.

Indicator 6.1.5	Verifiers & Guidance: Records of CARs SLIMF: Interviews with the forest Manager and workers and field observations Weryfikatory i wytyczne: Zapisy PDK SLIMF: Wywiady z zarządzającymi i pracownikami oraz obserwacje terenowe.
Corrective action requests (CARs) are recorded and closed out appropriately SLIMF: Timeous corrective actions are taken/ Polecenia działań korygujących są w odpowiedni sposób dokumentowane i zamykane.

Indicator 6.1.6	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, environmental NGOs and government agencies. Research briefs. Licences and permits. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, ekologicznymi organizacjami pozarządowymi i instytucjami rządowymi. Wyniki prac badawczych. Zezwolenia i pozwolenia.
Non-native plant (non-tree) and animal species are introduced and/or native species re-introduced only if consultation with acknowledged experts and regulatory authorities establishes that they are non-invasive and will bring environmental benefits; local stakeholders are consulted prior to any introduction; all introductions are closely monitored Introdukcja flory i fauny obcego pochodzenia lub/i wprowadzanie gatunków rodzimych poza ich naturalnym zasięgiem występowania jest dopuszczona po uzyskaniu opinii uznanych ekspertów i stosownych władz o korzystnym oddziaływaniu tych działań. Przeprowadza się w ww. zakresie konsultacje z lokalnymi stronami trzecimi. Zidentyfikowane wpływy na środowisko są uwzględniane w procesie planowania.

Criterion 6.2: Safeguards shall exist which protect rare, threatened and endangered species and their habitats (e.g. nesting and feeding areas). Conservation zones and protection areas shall be established, appropriate to the scale and intensity of forest management and the uniqueness of the affected resources. Inappropriate hunting, fishing, trapping and collecting shall be controlled. Powinna być zapewniona ochrona rzadkich, zagroŜonych i ginących gatunków, i ich siedlisk/środowiska naturalnego (np. ich miejsca lęgowe i Ŝerowania). NaleŜy ustanowić strefy ochronne oraz obszary chronione odpowiednio do skali i intensywności gospodarki leśnej oraz unikalnego charakteru zagroŜonych zasobów. NaleŜy kontrolować prawidłowość prowadzenia łowiectwa, rybołówstwa oraz zbierania runa leśnego
Indicator 6.2.1	Verifiers & Guidance: Where survey data are incomplete, it should be assumed that relevant species ARE present. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Refer also to 7.1.7 SLIMF (Small Forests): Manager’s knowledge of rare, threatened and endangered species in the
Rare, threatened and endangered species and their habitats present (or likely to be present) on the FMU have been identified and documented SLIMF (Small Forests): Where known, rare, threatened and endangered species and their habitats are protected.

SLIMF (Low Intensity Forests):

Where known, rare, threatened and endangered species and their habitats are mapped and protected./

Zidentyfikowane (i udokumentowane) jest występowanie rzadkich, zagroŜonych, ginących i chronionych gatunków w skali lokalnej i krajowej oraz ich siedlisk na terenie certyfikowanych lasów

6.2.1.1 Forest management complies with provisions of the Nature Protection Act.

Gospodarka leśna jest prowadzona z uwzględnieniem aktualnych postanowień Ustawy o Ochronie Przyrody. W przypadku obszarów objętych ochroną stosuje się wymogi Ustawy

6.2.1.2 Maps presenting occurrence of rare, endangered, threatened and protected species as well as localisation of natural habitats related to protection are available at each superintendence Nadleśnictwa posiadają mapy prezentujące występowanie rzadkich, zagroŜonych, ginących i chronionych gatunków roślin, grzybów i zwierząt, a takŜe lokalizację siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie

6.2.1.3. Superintendeces carry out observations rare, endangered, threatened and protected species and update map with their occurrence

W nadleśnictwach prowadzone są obserwacje i aktualizacja map występowania rzadkich, zagroŜonych, ginących i chronionych gatunków

6.2.1.4 The forest staff is trained in identification of rare, endangered, threatened and protected species Pracownicy słuŜby leśnej są przeszkoleni w rozpoznawaniu rzadkich, zagroŜonych, ginących i chronionych gatunków fauny i flory

6.2.1.5. Elements of cultural heritage in the forest (traditional architecture, traditional forest roads, old cemeteries, memorial stones etc) are not damaged while the carrying out of forest management

Elementy dziedzictwa kulturowego (tradycyjna architektura, tradycyjne drogi leśne, dawne cmentarze, kamienie pamiątkowe itp.) w przestrzeni leśnej nie ponoszą uszczerbku w wyniku prowadzenia gospodarki leśnej.

6.2.1.6 Spring areas, peat bogs and troughs of rivers and streams are protected and excluded from forest management

Źródliska, torfowiska oraz koryta rzek i potoków są chronione i obowiązuje na ich terenie zakaz prowadzenia gospodarki leśnej

area.

Records from other sources of species found on the site.

Field observations of nesting and feeding areas of rare, threatened and endangered species.

SLIMF (Low Intensity Forests):

Manager’s and workers’ knowledge of rare, threatened and endangered species in the area.

Reports of training for forest workers on protection issues.

Field observations of nesting and feeding areas of rare, threatened and endangered species.

Reports of the conservation status of the FMU from other sources. Weryfikatory i wytyczne:

Gdy dane z badań terenowych są niekompletne naleŜy przyjąć, Ŝe dane gatunki mają swoje stanowiska na terenie lasu.

Wywiady z zarządzającymi, ekspertami lokalnymi i agencjami rządowymi. Patrz takŜe 7.1.7.

SLIMF (Small Forests):

Znajomość występujących na obszarze lasów gatunków rzadkich, ginących i zagroŜonych przez zarządzajacego

Wykazy z innych źródeł dotyczące gatunków znalezionych na miejscu

Obserwacje terenowe miejsc występowania, gniazdowania I Ŝerowania gatunków rzadkich, ginących i zagroŜonych.

SLIMF (Low Intensity Forests):

Znajomość występujących na obszarze lasów gatunków rzadkich, ginących i zagroŜonych przez zarządzajacego

Protokół ze szkolenia pracowników leśnych na tematy zwiazane z ochrona przyrody.

Obserwacje terenowe miejsc występowania, gniazdowania i Ŝerowania gatunków rzadkich, ginących i zagroŜonych.

Raporty na temat statusu ochronnego nadleśnictwa pochodzące z innych

źrodeł.

Indicator 6.2.2

Verifiers & Guidance:

Records and maps.

Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. SLIMF:

Maps showing conservation features

Field observations and interviews with forest manager Weryfikatory i wytyczne:

Wykazy i mapy

Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi.

Where appropriate, there is co-operation with acknowledged experts, conservation organisations and regulatory authorities in identifying conservation zones and protection areas for rare, threatened and endangered species present; these habitats are demarcated on maps, and, where necessary, on the ground

SLIMF:

Other features which are important for conservation are identified and protected./

Tam, gdzie jest to uzasadnione, prowadzona jest współpraca z słuŜbami konserwatorskimi, uznanymi ekspertami oraz organizacjami ekologicznymi w celu

zidentyfikowania stref ochronnych i obszarów chronionych, a takŜe sposobu gospodarowania i działań ochronnych na tych obszarach	SLIMF: Mapy przedstawiające walory ochronne. Obserwacje terenowe i wywiady z zarządzajacymi lasem.

Indicator 6.2.3	Verifiers & Guidance: Operational plans. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Weryfikatory i wytyczne: Plany zabiegów leśnych. Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi.
Rare, threatened and endangered species are protected during operations Rzadkie, ginące i zagroŜone gatunki są skutecznie chronione podczas prowadzonych prac leśnych, a takŜe od ich wpływu

Indicator 6.2.4	Verifiers & Guidance: Where less than 10% of the total area of large FMUs has been set aside for conservation zones and protection areas, justification must be provided for this in the form of consultation with local experts and/or government agencies. For smaller FMUs the conservation zones and protection areas should exist within the FMU or in nearby landscapes. Plans and maps and records of completed work. Poland: Set aside areas shall not be less than 5% of the total FMU area. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Weryfikatory i wytyczne: W przypadku, gdy mniej niŜ 10 % całkowitej powierzchni duŜego nadleśnictwa zostało objęte róŜnymi formami ochrony, musi to być uzasadnione poprzez konsultacje z lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi. Dla mniejszych powierzchni leśnych strefy ochronne i obszary objęte ochroną powinny funkcjonować w obrębie tych powierzchni lub w sąsiadującym krajobrazie. Plany, mapy i wykazy zakończonych prac. Obszary objęte ochroną te nie powinny stanowić mniej, niŜ 5% całkowitej powierzchni objętej przez jednostkę zarządzania (nadleśnictwo). Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi.
Conservation zones and protection areas, representative samples of existing ecosystems, are being protected in their natural state, based on the identification of key biological areas and the requirement for natural corridors (with special reference to plantations) and/or consultation with local experts and government agencies Landscape scale conservation considerations are evident in field activities, staff/contractor actions and/or in coordination with adjoining landowners, conservation organizations or government conservation agencies. (Not applicable to SLIMF) Obszary ochrony gatunków i inne tereny chronione, reprezentatywne przykłady istniejących ekosystemów są chronione w swoim naturalnym stanie, w oparciu o zidentyfikowane kluczowe obszary biologiczne i wymagania dla naturalnych korytarzy ekologicznych (ze specjalnym odniesieniem do plantacji) oraz konsultacje z lokalnymi ekspertami i organizacjami pozarządowymi. W pracach terenowych, działaniach personelu i podwykonawców, we współpracy z właścicielami terenów sąsiadujących, organizacji ekologicznych i słuŜb regionalnego konserwatora przyrody bierze się pod uwagę uwarunkowania wynikające z ochrony krajobrazu. 6.2.4.1 No extraction of peat (own operations or leased out) is conducted in peat bogs that have nature values Nie prowadzi się pozyskania torfu na torfowiskach zawierających walory przyrodnicze. 6.2.4.2 Peat bogs may not be drained Torfowiska nie są osuszane przez prowadzących gospodarkę leśną 6.2.4.3 No timber harvesting shall take place in areas representing samples of existing ecosystems Nie prowadzi się pozyskania drewna na obszarach stanowiących reprezentatywne przykłady istniejących ekosystemów

Indicator 6.2.5	Verifiers & Guidance: Plans and maps, including annual plan of operations. Field observations Weryfikatory i wytyczne:
Conservation management and protection activities are demarcated on maps, implemented and their impact monitored. For large scale organisations these will be also be documented in plans.

SLIMF: Conservation management and protection activities have been determined and are demarcated on maps/ Wszystkie prowadzone stosowne działania w zakresie przywracania, gospodarowania i ochrony na obszarach objętych ochroną konserwatorską są udokumentowane w planach i podlegają wdroŜeniu. Na obszarach objętych ochroną konserwatorską są prowadzone tylko takie działania, które słuŜą odtwarzaniu lub poprawie stanu zasobów, tworów i składników przyrody. Działania te są wdraŜane zgodnie planami ochrony. 6.2.5.1. Protective operations in forest nature reserves are conducted according the “Guidelines for operations in protected areas” adopted by the General Nature Conservator” Zabiegi ochronne w rezerwatach leśnych są wykonywane zgodnie z „Wytycznymi wykonywania zabiegów ochronnych w róŜnych typach rezerwatów przyrody” zatwierdzonymi przez Głównego Konserwatora Przyrody 6.2.5.2 Summaries for forest nature reserves presenting basic information and possibilities of maintaining protection goals are maintained and up-dated Sporządzane i aktualizowane są zestawienia zbiorcze dotyczące rezerwatów przyrody. Zestawienia zawierają podstawowe informacje o rezerwatach oraz moŜliwości realizacji celów ochrony zgodnie z wzorcem tablic 3 i 4 Instrukcji sporządzania programów ochrony przyrody w nadleśnictwach 6.2.5.3 Protection operations in nature reserves without valid protection plans are conducted based only on the annual protection plans approved by relevant authorities Zabiegi ochronne w rezerwatach przyrody, dla których brak jest aktualnych planów ochrony prowadzone są jedynie na podstawie rocznych zadań ochronnych ustanowionych w drodze rozporządzenia przez właściwy organ 6.2.5.4 Conservation zones and protected areas (regarding with scale and importance) are demarcated and covered by protection Strefy ochronne i obszary chronione (stosownie do skali i waŜności) są oznakowane i objęte ochroną 6.2 6.2.5.5. Where necessary there are carried out activities for increasing of water retention in forest Tam, gdzie jest to potrzebne, podejmuje się działania na rzecz zwiększenia retencji wody w lesie	Plany i mapy, w tym plany prac rocznych. Obserwacje terenowe

Indicator 6.2.6	Verifiers & Guidance: Policies and procedures. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Field observations and records of collection Weryfikatory i wytyczne: Zasady i procedury Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi. Obserwacje terenowe i protokoły z pozyskania
Authorised hunting, fishing, grazing and collecting activities are managed to ensure they do not exceed sustainable levels and inappropriate activities are prevented Łowiectwo, połów ryb i zbiór runa leśnego są prowadzone tak, aby zapewnić ich właściwą skalę i intensywność. Podejmuje się środki w celu zapobiegania nielegalnym działaniom w tym zakresie 6.2.6.1. On the areas covered by forest management there is carried out monitoring of level of games populations and level of shooting Na obszarach objętych gospodarką łowiecką

prowadzony jest monitoring liczebności populacji zwierzyny oraz wielkości odstrzałów 6.2.6.2 Forest guards control illegal hunting and fishing activities StraŜnicy leśni kontrolują nielegalne łowiectwo i rybołówstwo 6.2.6.3 Hunting is controlled according to regulations defining hunting species and permitted hunting period Prowadzona jest kontrola przestrzegania postanowień rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie ustalenia listy gatunków zwierząt łownych oraz określenia okresów polowań

Criterion 6.3: Ecological functions and values shall be maintained intact, enhanced, or restored, including: ▪ Forest regeneration and succession ▪ Genetic, species and ecosystem diversity ▪ Natural cycles that affect the productivity of the forest ecosystem Funkcje i walory ekologiczne powinny być zachowane w nienaruszonym stanie, a takŜe zwiększane lub przywracane poprzez: ▪ Odnowienie i sukcesję lasu ▪ ZróŜnicowanie genetyczne, gatunkowe i ekosystemowi ▪ Naturalne cykle, które wpływają na produkcję ekosystemu leśnego
Indicator 6.3.1	This requirement applies to natural forest and plantation management organisations. Compliance might involve an initial assessment and monitoring of the following: ▪ Regeneration of natural forest areas harvested, degraded areas, fragmented areas, areas damaged by fire, conservation zones and protection areas; ▪ Impacts of past management e.g. logging, collection of NTFPs, soil erosion ▪ Distribution and status of plant communities; ▪ Conservation status of native floral and faunal assemblages, species and their habitats; ▪ Spread of invasive species ▪ Ongoing soil erosion ▪ Water quality Records and maps Interviews with Forest Managers and local experts. Weryfikatory i wytyczne: Wymóg niniejszy stosuje się do organizacji zarządzajacych lasami naturalnymi i plantacjami lesnymi. Zgodność powinna obejmować wstępną ocenę i monitoring: ▪ Naturalnych odnowień na terenach zrębów lesnych, obszarów zdegradowanych, poŜarzysk, stref ochronnych I obszarów chronionych. ▪ Wpływu przeszłej gospodarki, np. pozyskania drewna, zbioru leśnych produktow niedrzewnych, erozji gleb; ▪ Rozmieszczenia, statusu i stanu zbiorowisk roślinnych; ▪ Statusu ochronnego rodzimych zespołów flory i fauny oraz ich siedlisk.; ▪ Zasiegu gatunków inwazyjnych; ▪ Zachodzącej erozji gleb; ▪ Jakości wody
The status of the FMU with regard to: ▪ regeneration and succession ▪ genetic, species and ecosystem diversity ▪ natural cycles is known or estimated. Planowanie gospodarki leśnej bierze pod uwagę konieczność utrzymania wszystkich składników ekosystemu leśnego (w tym róŜnorodności gatunkowej i zróŜnicowania genetycznego populacji) oraz naturalnych procesów, w tym sukcesji i naturalnych cyklów rozwojowych lasu.

	Zapisyy i mapy Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami

Indicator 6.3.2	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and local experts Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami
Silvicultural and/or other management systems are appropriate for the ecology of the forest and resources available Stosuje się system gospodarki oparty na zasadach hodowli lasu, który uwzględnia specyfikę ekologiczną danego ekosystemu leśnego i innych zasobów 6.3.2.1 Thinning and harvesting operations shall favor development of mixed stands. TrzebieŜe i stosowane typy rębni powinny prowadzić do promowania drzewostanów mieszanych.

Indicator 6.3.3	Verifiers & Guidance: Enhancement, maintenance and restoration activities should be prepared to provide for the restoration of degraded natural areas, weed infestation, erosion, borrow pits, waste sites, quarries, etc. Interviews with Forest Managers, local experts. Plans and maps and field observations. Weryfikatory i wytyczne: Dzaiałania związane ze wzbogaceniem, utrzymaniem i przywracaniem wartości środowiska muszą być przygotowane tak, aby zapewnić odtworzenie naturalnych zdegradowanych terenów przez usunięcie zachwaszczenia, erozji, wyrobisk, składowisk odpadów, kamieniołomów itp. Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami Plany, mapy i obserwacje terenowe.
Ecological functions (regeneration, succession, diversity, natural cycles) are maintained and where appropriate, there is a programme for restoration of degraded sites Funkcje ekologiczne, jak: odnowienia naturalne, sukcesja, róŜnorodność gatunkowa i cykle naturalne są zachowane, a tam, gdzie jest to moŜliwe, realizuje się programy rekultywacji obszarów zdegradowanych

Indicator 6.3.4	Verifiers & Guidance: Plans and maps, field inspections Interviews with Forest Managers, local experts Weryfikatory i wytyczne: Plany i mapy Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami, wizyty terenowe
In natural and semi-natural forest, natural regeneration is preferred where adequate for the meeting of management objectives; where artificial regeneration is planned, environmental impact has been assessed (refer Criterion 6.1) W lasach o charakterze naturalnym i semi-naturalnym (w lasach o drzewostanie zgodnym z siedliskiem) stosuje się naturalne odnowienia w celu uzyskania celów hodowlanych. W uzasadnionych przypadkach planowanych odnowień sztucznych powinno przeprowadzić się ocenę wpływu (6.1.1.) 6.3.4.1. Wet, bog and riverine forest types (lowlands, highlands, mountainous) shall be treated with appropriate felling systems that result in age and structure differentiation. FMU shall refrain from exploitation of bog forests whenever possible. Na terenach, gdzie występują bagienne, łęgowe i wilgotne typy siedliskowe lasu (nizinne, wyŜynne i górskie) stosuje się rębnie dostosowane do Typu Siedliskowego Lasu i właściwości gatunków przewidzianych do odnowienia, prowadzące do róŜnicowania wiekowego i w miarę moŜliwości strukturalnego. Na siedliskach Bb, BMb, LMb i siedliskach łęgowych w miarę moŜliwości odstępuje się od uŜytkowania.

6.3.4.2. Cavity trees shall not be cut, provided that they do not threaten human safety. The trees shall be examined for the presence of cavities before cutting. Potential cavity trees, such as veteran trees, several broadleaved species (lime, hornbeam) shall be left in the forest. Nie usuwa się drzew dziuplastych, jeśli nie zagraŜa to bezpieczeństwu ludzi. Przed wycięciem sprawdza, się czy drzewo nie jest dziuplaste. Dba się o zapewnienie w drzewostanach obecności drzew w których mogą tworzyć się dziuple, na przykład pozostawiając stare drzewa na kolejne pokolenia drzewostanu, zapewniając obecność gatunków, w których tworzą się dziuple. 6.3.4.3. FMU shall leave dead and decaying wood, diversed in their size, species and forms. The amount of the dead wood is based on scientific evidence, shall refer to local conditions and dominant function of ther forest . The amount of the dead wood of various forms and species increases in course of time. For the monitoring purposes, till the development of the homogenous measurement methodology and dead wood inventory, FMU shall refer to the external monitoring results and treat as reference the amount of deadwood provided by National Forest Inventory for particular FMU. Zarządzający lasem pozostawia drewno martwe rozkładające się w lesie zróŜnicowane pod względem formy i gatunku (leŜanina, martwe stojące drzewa). Ilość pozostawianego martwego drewna powinna wynikać z badań naukowych uwzględniających warunki lokalne oraz jest zróŜnicowana przestrzennie (większe ilości winny znajdować się w rezerwatach przyrody, uŜytkach ekologicznych, powierzchniach wyłączonych z uŜytkowania i stanowiskach ksylobiontów). Ilość martwego drewna róŜnych form i gatunków wzrasta w wieloletnim przedziale czasowym. Dla potrzeb monitoringu, do czasu opracowania jednolitej metodyki badań i inwentaryzacji martwego drewna, naleŜy opierać się na danych z monitoringu zewnętrznego uznając za poziom wyjściowy wyniki wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasów dla certyfikowanej jednostki. 6.3.4.4 Priority is given to the use of local provenances and natural regeneration. Stosowanie lokalnych i naturalnych odnowień jest traktowane priorytetowo

Criterion 6.4: Representative samples of existing ecosystems within landscapes shall be protected in their natural state and recorded on maps, appropriate to the scale of operations and the uniqueness of the resource. Reprezentatywne ekosystemy w ramach krajobrazu naleŜy ochraniać w ich stanie naturalnym oraz zaznaczać je na mapach, stosownie do zakresu działań oraz unikalnego charakteru danych zasobów.
Indicator 6.4.1	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and local experts, field inspections Weryfikatory i wytyczne:
For the protection and recording of representative samples of existing ecosystems in the landscape, refer to Criterion 6.2.

Reprezentatywne ekosystemy są zidentyfikowane przy współpracy z uznanymi ekspertami, organizacjami ekologicznymi i właściwymi władzami, obszary te są wybrane do ochrony, zaznaczone na mapach i/lub w terenie (wg 6.2.) 6.4.1.1. Owner/manager has recognized and documented of occurrence of natural habitats related to protection according to Natura 2000 Program Zarządzający ma udokumentowane występowanie siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie w ramach programu NATURA 2000 6.4.1.2. Owner/manager has got documentation of forests ranged to different categories of protection (among others – seeds tree stands, wetland forests, forests being the valuable patches of domestic nature etc) Zarządzający posiada dokumentację nt. lasów zaliczonych do róŜnych kategorii ochronnych (w tym stanowiących drzewostany nasienne, lasów wilgotnych i podmokłych, lasów stanowiących cenne fragmenty rodzimej przyrody) 6.4.1.3. Owner/manager knows representative ecosystems in nature reserves and protect them efficiently Zarządzający zna reprezentatywne ekosystemy występujące w rezerwatach przyrody i skutecznie je ochrania 6.4.1.4. Owner/manager consequently use requirements related with leaving up to 5% of old stands on the sites of carried out harvesting operations (not smaller than 5 ares) Zarządzający konsekwentnie stosuje wymogi związane z pozostawianiem na powierzchniach wykonywanych prac rębnych starodrzewu obejmującego do 5% powierzchni manipulacyjnej (nie mniej niŜ 5 arów) 6.4.1.5. Key significance forests (water- or soil protection) are demarcated and managed in a specific way for maintaining their sustainable functions Lasy o kluczowym znaczeniu wodo- lub glebochronnym są wyznaczone i zagospodarowane w specyficzny sposób, tak by trwale zachować ich funkcje 6.4.1.6 At least 1 % of the area of referential type of ecosystems is kept for certified FMU. Total area of naturally kept ecosystems of the certificated unit shall cover at least 5%. Ekosystem referencyjny jest zachowany w ilości nie mniejszej niŜ 1% jego powierzchni w ramach jednostki certyfikowanej. Łączna powierzchnia zachowywanych ekosystemów jest nie mniejsza niŜ 5% powierzchni jednostki certyfikowanej.	Plany i mapy Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami, wizyty terenowe

Criterion 6.5: Written guidelines shall be prepared and implemented to: control erosion; minimise forest damage during harvesting, road construction, and all other mechanical disturbances; and protect water resources. Powinny istnieć i być opracowywane w stosownym zakresie oraz wdroŜone pisemne wytyczne dotyczące: ograniczania erozji, minimalizowania szkód w lesie podczas jego uŜytkowania, budowy dróg bądź innych prac, jak teŜ ochrony zasobów wodnych.
Indicator 6.5.1	Verifiers & Guidance:

All environmentally sensitive forest operations are identified (see 6.1) and written guidelines defining acceptable practice are available to forest managers and supervisors; operational guidelines must meet or exceed national or regional best practice requirements

SLIMF:

All forest management operations that may damage soil (e.g. compaction, erosion) and methods to mitigate or avoid such are known

Wszelkie prace mogące mieć potencjalne niekorzystne oddziaływanie są zidentyfikowane (patrz 6.1.1) Opracowane i wdroŜone są wytyczne zgodne z najlepszymi krajowymi wymogami praktyki (w formie pisemnej) definiujące zasady ich realizacji.

6.5.1.1. Workers or contractors conducting forest operations know and follow guidelines regarded with minimization of erosion, trees damaging and limiting of pollution of forest environment Pracownicy lub wykonawcy wykonujący prace leśne znają i przestrzegają wytyczne dotyczące minimalizacji erozji, niszczenia innych drzew oraz ograniczania zanieczyszczenia środowiska leśnego

6.5.1.2. Extraction is carried out in a way which do not increase of erosion and do not damaging of water courses.

Zrywka jest prowadzona w sposób nie potęgujący erozji i nie niszczący cieków wodnych

6.5.1.3. Damages of forest environment regarded with building and repairing of forest roads are minimized

Przy budowie i remoncie dróg leśnych minimalizuje się uszkodzenia środowiska leśnego

6.5.1.4. All forest operations are planned according methods described in the “Silviculture Principles” Wszelkie prace z zakresu uŜytkowania lasu są zaprojektowane zgodnie z "Zasadami Hodowli Lasu"

6.5.1.5. Harvesting should be planned to maximize natural regeneration wherever possible

Tam gdzie to jest moŜliwe, projekt uŜytkowania lasu powinien zakładać maksymalizację odnowień naturalnych

6.5.1.6 For selective and group harvesting type:

• all trees should be marked for felling by ranger before prior operation with the aim of minimizing impacts on remaining stands

• extraction routes should be designed in order to minimise environmental impact

• the site should be checked by a control engineer before operation begin

• the felling of trees aim to minimise impact on the remaining stands

• after last cutting there is left old stand on the area not smaller than 5 % of the operational area

Rębnia częściowa i złoŜona:

• przed rozpoczęciem prac leśniczy wyznacza i znakuje drzewa do wyrębu tak, aby zminimalizować szkody wśród pozostałego drzewostanu,

• przed rozpoczęciem prac leśniczy wyznacza szlaki zrywkowe tak, aby zminimalizować szkody w środowisku,

• przed rozpoczęciem prac teren jest

Forest operations include: site preparation, fire belt management, planting, weed control, stand management, harvesting and extraction, road surfacing material extraction and excavation site closure, road network design, road design, construction, maintenance and closure.

Records, plans and maps.

Interviews with Forest Managers and field observations. SLIMF:

Interviews with Forest Managers and field observations

Maps showing new roads and locations of new and ongoing operations Weryfikatory i wytyczne:

Prace leśne obejmujące: przygotowanie powierzchni zrębowej i odnowieniowej, wykonywanie pasów przeciwpoŜarowych, nasadzenia, usuwanie chwastów, gospodarkę drzewostanem, pozyskanie i zrywkę, usuwanie nawierzchni dróg, karczowanie, planowanie sieci drog, projektowanie dróg, budowa i remonty oraz utrzymanie dróg.

Dokumenty, plany i mapy

Wywiady z zarządzającymi i obserwacje terenowe. SLIMF:

Wywiady z zarządzającymi i obserwacje terenowe.

Mapy przedstawiające nowe drogioraz lokalizacja przyszłych i realizowanych prac.

sprawdzany przez uprawnione osoby, • pozyskanie drewna jest przeprowadzane w taki sposób, aby zminimalizować szkody wśród pozostałego drzewostanu, po wykonaniu ostatniego cięcia - powinien być pozostawiony starodrzew zajmujący nie mniej, niŜ 5% powierzchni manipulacyjnej 6.5.1.7. For clear-cut: ▪ Each clear-cut area should be individually planned ▪ Should not exceed an area of 4 ha ▪ Recurrence of cuts shall be not shorter than 5 year ▪ Xxx xxxx of the clearcut area should have semi circle, cogged or corrugated shape ▪ Should be avoided xxxx xxxxxx xxxxx, xxxxxxxxxxxx, xxxxxxxxxx and buffer zones of National Parks ▪ Where appropriate there is left old stand on the area not smaller than 5 % of the operational area Zręby zupełne: • powierzchnia kaŜdego z nich jest wyznaczona indywidualnie, • nie przekraczają powierzchni 4 hektarów, • okres ich nawrotu wynosi minimum 5 lat • linia brzegowa zrębu powinna mieć przebieg zatokowy, falisty lub schodkowy • nie zakłada się ich w pobliŜu dróg publicznych, wykluczone są w sąsiedztwie cieków wodnych i torfowisk, • pozostawia się tzw. kępy ekologiczne lub biogrupy (obejmujące starodrzew zajmujący nie mniej niŜ 5% powierzchni manipulacyjnej), tam gdzie to moŜliwe.

Indicator 6.5.2	Verifiers & Guidance: The main assessment report should make explicit reference to the national or regional best practice guidelines used as a reference. Operational plans, interviews with staff and field observations. Weryfikatory i wytyczne: Raport z audytu zasadniczego powinien zawierać odnośniki do krajowych i regionalnych wytycznych dotyczących najlepszej praktyki. Plany prac leśnych, wywiady z personelem i obserwacje terenowe.
Guidelines developed in terms of indicator 6.5.1 are implemented during operations and planning Wytyczne te są wykorzystane na etapie planowania i realizacji prac.

Indicator 6.5.3	Verifiers & Guidance: The main assessment report shall make explicit reference to the national or regional best practice guidelines used as a reference. Operational plans, interviews with staff and field observations Weryfikatory i wytyczne: Raport z audytu zasadniczego powinien zawierać odnośniki do krajowych i regionalnych wytycznych dotyczących najlepszej praktyki. Plany prac leśnych, wywiady z personelem i obserwacje terenowe.
Buffer zones are maintained along watercourses and around water bodies. These buffer zones are demarcated on maps and comply with specifications made in national and regional best practice guidelines SLIMF: Buffer zones are maintained along watercourses and around water bodies and comply with national and regional best practice guidelines/ WzdłuŜ cieków, wokół zbiorników wodnych i torfowisk oraz wzdłuŜ dróg publicznych zachowywane są strefy nie uŜytkowane zrębami zupełnymi. Strefy te zaznaczone są na mapach

6.5.3.1. Buffer zones have a width of at least 2 average tree lengths (+-40m) shall be maintained next to water bodies and open landscapes. No clear-cut harvesting shall take place in such buffer zones Strefy te mają szerokość równą co najmniej długości dwóch średnich drzew (+-40m). 6.5.3.2. No road fill or waste material (e.g. rocks, brush, branches) from site preparation or other activities shall be placed in swamps, lakes and stream courses. Do koryt cieków, mokradeł i zbiorników wodnych nie są wrzucane narzut drogowy, inne odpady (np.: kamienie, fragmenty skał, gałęzie) powstałe w wyniku przygotowywania danego terenu do działań gospodarczych lub innych prac.

Indicator 6.5.4	Verifiers & Guidance: Operational plans, interviews with staff and field observations. No evidence of significant spillages Weryfikatory i wytyczne: Plany prac leśnych, rozmowy z personelem i obserwacje terenowe.. Brak dowodów na występowanie znaczących wycieków.
Operators are aware of and able to implement adequate emergency procedures for clean up following accidental oil and chemical spillages Zarządzający i wykonawcy prac mają świadomość i moŜliwości wdroŜenia procedur awaryjnych podczas przypadkowych wycieków olejów i środków chemicznych

Criterion 6.6: Management systems shall promote the development and adoption of environmentally friendly non-chemical methods of pest management and strive to avoid the use of chemical pesticides. World Health Organisation Type 1A and 1B chlorinated hydrocarbon pesticides; pesticides that are persistent, toxic or whose derivatives remain biologically active and accumulate in the food chain beyond their intended use; as well as any pesticides banned by international agreement, shall be prohibited. If chemicals are used, proper equipment and training shall be provided to minimise health and environmental risks. Systemy gospodarowania powinny propagować stosowanie przyjaznych dla środowiska nie chemicznych metod kontroli szkodników, oraz ograniczać stosowanie pestycydów. NaleŜy zabronić uŜywania pestycydów opartych na WHO Typ 1A i 1B chlorowanych węglowodorach, pestycydów nierozkładalnych, toksycznych, bądź takich, których pochodne pozostają biologicznie aktywne oraz akumulują się w łańcuchach pokarmowych przekraczając termin planowanego uŜycia, oraz takich, których stosowanie jest zabronione na mocy porozumień międzynarodowych. (Pestycydy typ 1A i 1B WHO – węglowodory chlorowane). JeŜeli stosuje się środki chemiczne, naleŜy zapewnić odpowiedni sprzęt oraz przeszkolenie, by zminimalizować zagroŜenie dla zdrowia bądź środowiska.
Indicator 6.6.1	Verifiers & Guidance: Chemical pesticides include herbicides, insecticides, fungicides, and rodenticides in the formulation applied in the field (including any surfactants, dispersants or solvents used). Records of chemicals in use. Receipts and invoices. Procedures for the safe and appropriate use of chemicals Weryfikatory i wytyczne: Pestycydy obejmujące herbicydy, insektycydy, fungicydy i rodentycydy stosowane w terenie w formie preparatów (z włączeniem środków powierzchniowo czynnych, nośników i rozpuszczalników) Lista stosowanych środków chemicznych. Rachunki i faktury.
There is an up-to-date list of all pesticides used in the organisation that documents trade name, and active ingredient. Where not provided by the product label, authorised applications, application methods and rates will also be documented. Istnieje lista dopuszczonych do uŜycia środków chemicznych i zawiera ona między innymi nazwę handlową, nazwę naukową, aktywny czynnik, sposób i dawki aplikacji. Środki zakazane nie są stosowane. 6.6.1.1. All applied chemicals are on the approved list issued by the Ministry of Agriculture and Countryside Development Wszystkie stosowane środki chemiczne znajdują się w Rejestrze środków ochrony roślin dopuszczonych do obrotu i stosowania

zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.	Procedury bezpiecznego i właściwegostosowania środków chemicznych.

Indicator 6.6.2	Verifiers & Guidance: Refer SGS Qualifor Work Instruction 16 for: ¤ Current list of prohibited pesticides; ¤ Derogations; ¤ Temporary derogations; and ¤ Use of prohibited chemicals for emergency situations. Chemical records Weryfikatory i wytyczne: NaleŜy odnieść się do instrukcji roboczej SGS Qualifor WI 16 w celu weryfikacji: ¤ Aktualnej listy zabronionych pestycydów ¤ Udzielonych derogacji ¤ Czasowych derogacji ¤ UŜycia zabronionych środków w sytuacjach wyjątkowych Zapisy stosowania środków chemicznych.
Prohibited pesticides are not used except where: ▪ a derogation of policy has been obtained from the FSC Secretariat; or ▪ a temporary exemption has been authorised in terms of FSC-POL-30-001 and its associated documents. Forest nurseries are excluded from these regulations. Nie są stosowane pestycydy zabronione; w szczególnych okolicznościach ich stosowanie jest moŜliwe po uzyskaniu wcześniejszej pisemnej zgody sekretariatu FSC lub uzyskano pozwolenie zgode z warunkami FSC-POL- 30-001 i powiązanych dokumentów. Z powyŜszych regulacji wyłączone są szkółki leśne.

Indicator 6.6.3	Verifiers & Guidance: Usage, and reduction targets should be expressed on a per hectare basis and sub-divided according to operations and catchment/drainage basin; targets should be quantitative Some organisations may be allowed to increase use of certain chemical pesticides in the short or medium term, where the use of these pesticides is justified on social or environmental grounds, see 6.6. This requirement applies to nurseries located on the certified FMU. Chemical use records. Weryfikatory i wytyczne: Stosowanie środków i planowanie ich redukcji powinno być przedstawiane w formie na hektar z podziałem na rodzaje zabiegów i obecnych obszarów zlewisk. Cele muszą być policzalne. Niektóre organizacje mogą uzyskać pozwolenie na zwiększenie stosowania niektórych środków chemicznych (pestycydów) na krótki lub średni okres; moŜe to mieć miejsce w sytuacji, gdy stosowanie tych środków jest uzasadnione na gruncie społecznym lub ekologicznym, patrz 6.6.. Wymóg ten stosuje się do szkółek zlokalizowanych na obszarze lesnym certyfikowanego nadleśnictwa. Dokumentacja stosowania środków chemicznych.
Where chemicals are used on an ongoing basis the owner/manager must prepare and implement a strategy that will have at least the following components: ▪ reduction of use is a stated as a long-term objective; ▪ a range of methods for pesticide control providing justification for chemical-use as an option; ▪ procedures that promote the optimal use of chemicals (timing, follow-up, equipment, etc) ▪ clear measurable targets for long term chemical use; with reduction as the objective; Usage is expressed per product, on a per hectare basis and sub-divided according to catchment or drainage basin. SLIMF: Record is kept of the amount of chemicals used on the FMU and there is indication that alternative methods are being considered leading to a reduction in use of the long term Zarządzający powinien opracować plan redukcji (opisujący cele, wskaźniki do osiągnięcia, metody) stosowania środków chemicznych na podstawie analizy danych z ostatnich 5 lat. Stosowanie środków chemicznych i docelowe wskaźniki powinny być przedstawione w formie ilości środków na hektar oraz w odniesieniu do zlewisk. Strategia powinna oceniać toksyczność, trwałość środków i skłonność do bioakumulacji dla wszystkich uŜywanych środków chemicznych oraz określać środki chemiczne, które w pierwszym rzędzie będą podlegały redukcji

Indicator 6.6.4	Verifiers & Guidance: Pesticides may be preferred in some instances, for example, to eliminate invasive weeds, control vectors of serious human diseases. Interviews with Forest Managers and local experts. Documented justification. Weryfikatory i wytyczne: W niektórych przypadkach pestycydy moga być preferowane, np do odchwaszczania lub ograniczania powaŜnych chorób ludzi. Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami. Udokumentowane uzasadnienia.
Where pesticides are the preferred method of control for environmental or social reasons, the consideration of alternatives and justification for their use has been determined and documented in cooperation with acknowledged experts (Not applicable to SLIMF) W przypadkach, gdy ze względów społecznych lub ekologicznych stosowanie pestycydów jest preferowaną metodą zwalczania występujących organizmów niszczących drzewa musi zostać określone i udokumentowane przy współpracy ze znanymi ekspertami rozwaŜenie metod alternatywnych i uzasadnienie wyboru pestycydów.

Indicator 6.6.5	Verifiers & Guidance: Procedures and records. Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Procedury i dokumenty. Wywiady z personelem.
All transport, storage, handling, application and emergency procedures for clean up following accidental spillages of chemical pesticides comply, as a minimum, with the ILO publications ‘Safety & Health in the Use of Agrochemicals: A Guide’, and ‘Safety in the Use of Chemicals at Work’ Wszystkie procedury związane ze transportem, składowaniem, przygotowaniem do uŜycia i uŜywaniem środków chemicznych spełniają wymogi odnośnych przepisów i regulaminów (Publikacje ILO Przewodnik BHP przy stosowaniu środków chemicznych w rolnictwie, Bezpieczeństwo przy stosowaniu środków chemicznych podczas pracy) 6.6.5.1. There is provided use of appropriate equipment (for chemicals applications), protective clothes and training comply at least with requirements of relevant regulations Zapewnione jest stosowanie odpowiedniego wyposaŜenia (do aplikacji środków chemicznych), odzieŜy ochronnej oraz przeszkolenie spełniające w, co najmniej minimalnym zakresie wymogi odnośnych przepisów 6.6.5.2. There are carried out of register of all cases of breakdown situations with participation of chemicals Prowadzone są rejestry wszystkich przypadków sytuacji awaryjnych z udziałem środków chemicznych.

Criterion 6.7: Chemicals, containers, liquid and solid non-organic wastes including fuel and oil shall be disposed in an environmentally appropriate manner at off-site locations. Środki chemiczne, pojemniki, płynne i stałe odpady nieorganiczne, łącznie z paliwami i olejami powinny być usuwane w sposób przyjazny dla środowiska.
Indicator 6.7.1	Verifiers & Guidance: Field observations and interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Obserwacje terenowe i wywiady z personelem
The owner/manager should ensure that non-organic wastes (e.g. oil, tyres, containers, etc.), including those generated by contractors working on the FMU are recycled where recycling is possible Zarządzający powinien zapewnić, aby tam, gdzie moŜliwe jest przeprowadzenie recyklingu, dokonywano utylizacji odpadów nieorganicznych (np. olejów, opon, pojemników

itp.), dotyczy to równieŜ podwykonawców.

Indicator 6.7.2	Verifiers & Guidance: Waste includes: ▪ Surplus chemicals ▪ Chemical containers ▪ Plastic waste ▪ Fuels and lubricants ▪ Worn vehicle tyres ▪ Used vehicle batteries ▪ Waste produced from processing operations ▪ Domestic Evidence that waste has been disposed off in an acceptable manner. Weryfikatory i wytyczne: Do odpadów zalicza się: ▪ Niewykorzystane środki chemiczne ▪ Opakowania środków chemicznych ▪ Odpady plastikowe ▪ Paliwa i oleje ▪ ZuŜyte opony samochodowe ▪ ZuŜyte akumulatory ▪ Odpady powstające przy przetwarzaniu drewna ▪ Odpady domowec Dowody, Ŝe odpady zostały usunięte w dopuszczalny sposób.
The owner/manager should ensure that waste that cannot be re-cycled, including that generated by contractors working on the FMU, is disposed of in environmentally appropriate ways. Zarządzający powinien zapewnić funkcjonowanie systemu usuwania w sposób przyjazny dla środowiska odpadów nienadających się do recyklingu

Indicator 6.7.3	Verifiers & Guidance: Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z personelem
The owner/manager should ensure that the handling and disposal of chemicals and chemical containers, including that generated by contractors working on the FMU, should comply, as a minimum, with the ILO publications ‘Safety & Health in the Use of Agrochemicals: A Guide’, and ‘Safety in the Use of Chemicals at Work’ Zarządzający powinien zapewnić, aby zasady przechowywania środków chemicznych oraz utylizacji środków chemicznych i opakowań po nich (łącznie z wytwarzanymi przez podwykonawców) spełniały minimum wymagań stawianych przez wytyczne Międzynarodowej Organizacji Pracy (ILO) 6.7.3.1. Waste management and removal shall comply with the Waste Act and subsequent regulations. Chemical containers, liquid and solid waste shall be disposed off outside the forest in an environmentally sound and legal manner, including waste produced from forest and processing operations. System usuwania odpadów jest zgodny z Ustawą o odpadach i wynikającymi z niej rozporządzeniami. Opakowania po środkach chemicznych oraz odpady płynne i stałe muszą być składowane poza obszarem leśnym w sposób ekologicznie bezpieczny i zgodny z prawem; dotyczy to równieŜ odpadów

pochodzących z prowadzonej gospodarki leśnej. 6.7.3.2 Appropriate oil absorbent kit shall be available with forest machinery and at chain saws filling and service points where a spill proof tank is not available for the latter. Odpowiednie zestawy do pochłaniania oleju znajdują się na wyposaŜeniu maszyn leśnych, wyposaŜeniu punktów obsługi i tankowania pilarek 6.7.3.3 Biodegradable oil should be used for chainsaws and hydraulic oil in forest machinery. Do pilarek i sprzętu hydraulicznego uŜywane są jedynie oleje ulegające biodegradacji.

Indicator 6.7.4	Verifiers & Guidance: Field inspections, review of regulations, presence of waste receptacles or other Weryfikatory i wytyczne: Wizyty terenowe, przegląd regulacji, obecność pojemników na odpady
On-site facilities for easy collection of waste are provided. Efforts shall be taken to control and minimize disposal of all types of waste in the forest including garbage left from visitors. Zapewnione jest usuwanie odpadów wytwarzanych w miejscu prowadzenia wszelkich prac. Podejmuje się starania, mające na celu zredukowanie i zminimalizowanie ilości wszelkiego rodzaju odpadów, w tym śmieci pozostawionych przez turystów.

Criterion 6.8: Use of biological control agents shall be documented, minimised, monitored and strictly controlled in accordance with national laws and internationally accepted scientific protocols. Use of genetically modified organisms shall be prohibited. Zgodnie z obowiązującymi przepisami krajowymi i międzynarodowymi naleŜy prowadzić dokumentację, minimalizować, monitorować oraz ściśle kontrolować stosowanie środków kontroli biologicznej. NaleŜy zakazać stosowania organizmów modyfikowanych genetycznie.
Indicator 6.8.1	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers. Policies and procedures. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi. Zasady i procedury
The use of biological control agents is avoided or minimised by making use of best available alternative control methods not entailing excessive cost Stosowanie środków kontroli biologicznej jest minimalizowane poprzez stosowanie innych najlepszych dostępnych metod niepowodujących zwiększenia kosztów

Indicator 6.8.2	Verifiers & Guidance: Documentation Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja
Any use of biological control agents must be supported by documented justification which details: alternative methods of pest or disease control considered, ecological impact assessment, relevant organisations and regulatory authorities consulted Stosowanie środków kontroli biologicznej musi być uzasadnione i udokumentowane. Uzasadnienie powinno zawierać między innymi: rozpatrzenia alternatywnych metod kontroli szkodników, wpływu na środowisko i konsultacji z odpowiednimi władzami 6.8.2.1 In silviculture and forest protection biological means of plant protection shall be used (made of commonly used components Bacillus thuringiensis, Trichoderma sp, Phlebiopsis gigantean and others) instead of chemical

methods W hodowli i ochronie lasu naleŜy wykorzystywać biologiczne środki ochrony roślin tworzone z komponentów występujących na terenie kraju (Bacillus thuringiensis, Trichoderma sp, Phlebiopsis gigantea i inne) w biologicznej i integrowanej metodzie ochrony lasu w zastępstwie chemicznych środków ochrony roślin.

Indicator 6.8.3	Verifiers & Guidance: Documentation Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja
All activities where biological control agents are used are documented and monitored Wszelkie przypadki stosowania środków kontroli biologicznej są monitorowane i składane są odpowiednie sprawozdania

Indicator 6.8.4	Verifiers & Guidance: Interviews with staff. Records of biological material sources and supplies Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z personelem Wykazy pochodzenia materiałów I dostawców materiału biologicznego
No genetically modified organisms are used in management, production or research programmes within the FMU Nie stosuje się organizmów zmodyfikowanych genetycznie, w celach hodowlanych lub naukowych

Criterion 6.9: The use of exotic species shall be controlled and actively monitored to avoid adverse ecological impacts UŜywanie gatunków egzotycznych jest kontrolowane w celu uniknięcia negatywnych skutków ekologicznych.
Indicator 6.9.1	Verifiers & Guidance: Records of scientific studies. Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja badań naukowych Wywiady z zarządzającymi
Exotic species are assessed for adverse ecological impacts and such impacts avoided Prowadzone są oceny oddziaływania gatunków poza naturalnymi zasięgami ich występowania, a w przypadku stwierdzenia negatywnego oddziaływania podejmowane są środki zaradcze

Indicator 6.9.2	Verifiers & Guidance: Monitoring records Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja monitoringu
Unwanted regeneration is monitored, and if necessary controlled NiepoŜądane odnowienia gatunków egzotycznych są monitorowane i w razie potrzeby usuwane

Indicator 6.9.3	Verifiers & Guidance: Field, documents inspection Weryfikatory i wytyczne: Sprawdzenie dokumentów
Eventual seedling mycorhisation shall be carried out using native fungi species Do mikoryzacji sadzonek stosuje się rodzime gatunki grzybów


Criterion 6.10: Forest conversion to plantations or non-forest land uses shall not occur, except in circumstances where conversion: a) entails a very limited portion of the forest management unit; and b) does not occur on high conservation value forest areas; and c) will enable clear, substantial, additional, secure, long-term conservation benefits across the forest management unit. Zmiana uŜytkowania gruntów leśnych na nieleśne powinna być ograniczona do przypadków: a) małych powierzchni leśnych, b) które nie dotyczą obszarów o wysokich wartościach przyrodniczych c) które przyczynią się do trwałych korzyści dla prowadzonej gospodarki leśnej
Indicator 6.10.1		Verifiers & Guidance: Clear felling and replanting of a natural or semi-natural forest with a mixture native species in the absence of satisfactory natural regeneration is not considered forest conversion to plantation. Clear felling and replanting of a natural or semi-natural forest with an exotic species is considered conversion. The clearance of isolated single trees or pockets of natural vegetation less than 0.001 ha to consolidate plantation blocks or for essential infrastructure development is only permitted where acknowledged experts and regulatory authorities have been consulted and find it acceptable. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Plans and maps. Field observations. Weryfikatory i wytyczne: Wyrąb i odnowienie leśne z udziałem gatunków rodzimych przy braku zadowalającego odnowienia naturalnego nie jest uwaŜane za zamianę lasu w plantację. Wyrąb i odnowienie lleśne z udziałem gatunków egzotycznych (introdukowanych) uwaŜane jest za zamianę na plantację. Prześwity pomiędzy izolowanymi, pojedyńczymi drzewami lub płatami naturalnej roślinności mniejszymi niŜ 0,001 ha w celu skonsolidowania bloków plantacji lub w celu realizacji istotnej infrastruktury są dozwolone wyłącznie pod warunkiem skonsultowania tego i zaalceptowania przez znanych ekspertów i władze prawodawcze. Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi. Plany i mapy Obserwacje terenowe.
Forest conversion, if any, is limited to small areas (and its extent is acceptable to conservation organisations, regulatory authorities) and/or is of negligible environmental impact Zmiana uŜytkowania dotyczy małych powierzchni leśnych 6.10.1.1. Native forests shall not be converted to exotic plantations Lasy rodzime nie mogą być zamieniane w plantacje gatunków egzotycznych.

Indicator 6.10.2		Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Plans and maps. Field observations. Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi Plany i mapy. Obserwacje terenowe.
Conversion and aforestation do not occur in conservation zones, protection areas (see 6.2) or areas retained as representative of existing ecosystems (see 6.2) Zmiany uŜytkowania nie mają miejsca w lasach o wysokich walorach ochronnych (obszary objęte ochroną patrz 6.2.2) oraz obszary objęte ochroną jako reprezentatywne przykłady ekosystemów (patrz 6.4.1)

Indicator 6.10.3		Verifiers & Guidance: Conversion may, for example, have a net conservation benefit where an area is converted back to its original natural or semi-natural habitat type such as
Conservation benefits of conversion to non-forest land use or aforestation or compensatory conservation

activities planned have been identified and assessed in cooperation with acknowledged experts; in the case of compensatory conservation activities, their extent is acceptable to conservation organisations, regulatory authorities Zmianie uŜytkowania towarzyszy ocena skutków przeprowadzenia zmiany przez uznanych ekspertów. W przypadku zastosowania działań kompensacyjnych ich zakres jest uzgodniony z organizacjami ekologicznymi i właściwymi władzami.	open wetland or grassland. Interviews with Forest Managers, local experts and government agencies. Weryfikatory i wytyczne: Zamiana moŜe na przykład przynieść korzyść dla systemu ochrony przyrody, gdy dany obszar jest zamieniany z powrotem do swego naturalnego lub semi- naturalnegosiedliska, takiego jak mokradła, czy murawy. Wywiady z zarządzającymi lokalnymi ekspertami i agencjami rządowymi.

Indicator 6.10.4	Verifiers & Guidance: Scientific evidence and interviews with Xxxxxx Managers and local experts Weryfikatory i wytyczne: Dowody naukowe i wywiady z zarządzającymi lasem oraz lokalnymi ekspertami.
Conservation benefits are substantial, additional, secure, and long term Zmiana przyczynia się do trwałych dodatkowych korzyści przyrodniczych, społecznych lub gospodarczych

PRINCIPLE 7: MANAGEMENT PLAN: A MANAGEMENT PLAN - APPROPRIATE TO THE SCALE AND INTENSITY OF THE OPERATIONS - SHALL BE WRITTEN, IMPLEMENTED, AND KEPT UP TO DATE. THE LONG-TERM OBJECTIVES OF MANAGEMENT, AND THE MEANS OF ACHIEVING THEM, SHALL BE CLEARLY STATED. ZASADA 7: PLAN URZĄDZANIA: NALEśY SPORZĄDZIĆ, WPROWADZIĆ W śYCIE ORAZ UAKTULANIĆ PLAN URZĄDZANIA LASU STOSOWNIE DO ZAKRESU I INTENSYWNOŚCI DZIAŁAŃ. PLAN POWINIEN JASNO FORMUŁOWAĆ DŁUGOTERMINOWE CELE URZĄDZANIA I SPOSOBY ICH OSIĄGANIA
Criterion 7.1: The management plan and supporting documents shall provide: a) management objectives; b) description of the forest resources to be managed, environmental limitations, land use and ownership status, socio-economic conditions, and a profile of adjacent lands; c) rationale for rate of annual harvest and species selection; d) provisions for monitoring of forest growth and dynamics; e) environmental safeguards based on environmental assessments; f) plans for the identification and protection of rare, threatened and endangered species; g) maps describing the forest resource base including protected areas, planned management activities and land ownership; h) description and justification of harvesting techniques and equipment to be used. Plan urządzania oraz dokumentacja pomocnicza powinny obejmować: a) cele urządzania, b) opis zasobów leśnych, ograniczeń środowiskowych, miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego i statusu własnościowego, warunków społeczno-ekonomicznych oraz profilu przyległych terenów, c) racjonalne uzasadnienie poziomu uŜytkowania i selekcji gatunków, d) zasady monitorowania dynamiki wzrostu lasu, e) zasady ochrony środowiska w oparciu o przeprowadzane oceny, f) plany identyfikacji i ochrony rzadkich, zagroŜonych i ginących gatunków, g) mapy przedstawiające zasoby leśne łącznie z obszarami chronionymi, planowanymi działaniami gospodarczymi i stanem własnościowym gruntów, h) opis i uzasadnienie stosowanych technik uŜytkowania.
Indicator 7.1.1	Verifiers & Guidance:

There is a management plan (or overview linking different planning documents) SLIMF: Management plans may consist of brief notes and a map/ Istnieje plan urządzania (wskazujący na istniejące powiązania między róŜnymi typami działań gospodarczych) 7.1.1.1 Management plans should comply requirements of the actual “Instruction of forest management plans” Plan urządzania powinien spełniać wszystkie wymogi zawarte w Instrukcji Urządzania Lasu 7.1.1.2 Documentation for forest management plan is collected with use of the best accessible methods Dokumentacja planu urządzania lasu jest gromadzona przy uŜyciu najlepszych dostępnych metod	Management plan SLIMF: Checking the plan exists and contains all the information required. Field checks that the plan has been implemented in the past and is currently still followed. Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania SLIMF: Sprawdzenie, czy istnieje plan i czy zawiera wszystkie wymagane informacje. Sprawdzenie w terenie, czy plan byl realizowany w przeszłości i czy jest stosowany nadal.

Indicator 7.1.2	Verifiers & Guidance: Management plan Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Management objectives are clearly described SLIMF: An outline is provided of objectives and how these will be achieved Plan urządzania opisuje w jasny sposób cele hodowlane

Indicator 7.1.3	Verifiers & Guidance: Management plan Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Forest resources, attributes of any high conservation value forest, environmental limitations, special characteristics of the forest, land use and ownership status, socio-economic conditions, and adjacent lands are described SLIMF: The forest is broadly described/ Sporządzony jest opis urządzanych zasobów leśnych, cech lasów o szczególnych wartościach ochronnych, ograniczeń środowiskowych, miejscowego zagospodarowania przestrzennego i statusu własnościowego, warunków społeczno-ekonomicznych oraz profilu przyległych terenów 7.1.3.1 The program of nature conservation is a part of forest management plan Częścią planu urządzania jest Program Ochrony Przyrody

Indicator 7.1.4	Verifiers & Guidance: Management plan SLIMF: Harvest limits are established at sustainable limits and are based on conservative estimates of tree growth and yield. Silvicultural prescriptions take into account factors such as DBH, seed trees for each species, etc. Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Rate of harvest, species selection, management prescriptions (for production and conservation zones) and operational techniques are documented and justified SLIMF: Sustainable harvest limits and regeneration plans (long term, at least one full rotation period for the whole of the FMU) are provided Poziom uŜytkowania, dobór gatunków oraz sposób zagospodarowania i techniki prac są udokumentowane i

uzasadnione	SLIMF: Granice pozyskania określone sa na poziomie zrównowazonym i oparte są na szacunkach ochronnych przyrostu i zasobnośc Zapisy hodowlane biorą pod uwagę takie czynniki, jak drzewostany nasienne oraz drzewa doborowe dla kaŜdego gatunku itp.

Indicator 7.1.5	Verifiers & Guidance: Management plan Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Provisions for monitoring forest growth and dynamics are described SLIMF: The plans include provisions for monitoring forest regrowth Przedstawiona jest metoda pomiaru dynamiki przyrostu

Indicator 7.1.6	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Refer Criterion 6.1 for description of environmental safeguards Opisane są zasady ochrony środowiska w oparciu o przeprowadzane oceny (patrz 6.1)	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania

Indicator 7.1.7	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
Refer 6.2 for conservation planning and provision for RTE species. Istnieją plany identyfikacji i ochrony rzadkich, zagroŜonych i ginących gatunków (patrz 6.2)	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania

Indicator 7.1.8	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania
The pest management strategy is documented and describes and justifies objectives, control methods and precautions Refer also Criterion 6.6 for chemical use in pest management Istnieją udokumentowane plany zwalczania organizmów powodujących straty lub szkody w gospodarce leśnej (patrz 6.6)	Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania

Indicator 7.1.9	Verifiers & Guidance: Written strategy and communication with interested and affected parties. Interviews with Forest Managers and consultation with local stakeholders, experts and government agencies. Weryfikatory i wytyczne: Pisemne strategie i documentacja komunikowania się z zainteresowanymi stronami oraz stronami poddanymi wpływom estrony gospodarki leśnej. Wywiady z zarządzającymi i konsultacje z lokalnymi zainteresowanymi stronami, ekspertami i agencjami rządowymi.
Any control of wild animals is based on a written strategy, which describes and justifies objectives, cull targets, control methods and precautions; control is carried out in consultation with all relevant stakeholders. SLIMF: Refer Criterion 6.2 Zarządzanie zasobami dziko występujących zwierząt jest oparte na pisemnej strategii, która określa i uzasadnia cele oraz metody kontroli i wyjątki. Zarządzanie jest prowadzone w konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami

Indicator 7.1.10	Verifiers & Guidance: Maps and associated records Weryfikatory i wytyczne: Mapy i towarzyszące dokumenty
There are appropriate maps (at a scale appropriate for planning and supervision activities) showing the forest resource base including protected areas, watercourses, roads and other features important for forest management. Maps should be prepared prior to commencement of harvesting and road construction SLIMF: There are appropriate maps showing the forest resource base including protected areas, watercourses, roads and ownership. Sporządzone są mapy przedstawiające zasoby leśne łącznie z obszarami chronionymi, ciekami i urządzeniami melioracyjnymi, drogami oraz planowanymi działaniami gospodarczymi i stanem własności gruntów; przygotowanie map poprzedza dyskusję nad pozyskaniem i budową dróg

Indicator 7.1.11	Verifiers & Guidance: Management plan and operational controls. Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania i protokoly kontroli realizacji Rozmowy z personelem
Harvesting techniques and equipment are described and justified SLIMF: The plan describes harvesting methods and silviculture to ensure responsible management. Sporządzony jest opis i uzasadnienie stosowanych technik uŜytkowania lasu i wykorzystywanego sprzętu

Indicator 7.1.12	Verifiers & Guidance: Management plan and operational controls. Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania i protokoly kontroli realizacji Rozmowy z personelem
For large scale operations, planning includes short (operational/annual), medium (tactical/3-5 yearly) and long (strategic, rotation/harvesting cycle) term plans covering all operations and these shall be documented. For small-scale operations a long-term plan covering harvesting operations will be documented. The requirement for documented planning in small-scale operations will be decided by the scale, duration and intensity of the operation. SLIMF: Only a long term plan as outlined in Indicators 7.1.2 to 7.1.11 is required Plan urządzania zawiera plany poziomu uŜytkowania: krótkoterminowe (1 rok) oraz długoterminowe (10 lat i więcej)

Indicator 7.1.13	Verifiers & Guidance: Management plan and operational controls. Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Plan urządzania i protokoly kontroli realizacji Rozmowy z personelem
Plans are being implemented and any deviation from prescription or rate of progress is adequately justified; overall objectives will still be achieved and the ecological integrity of the forest maintained SLIMF: Plans are being implemented and deviations (whilst maintaining long term objectives) can be explained Zapisy zawarte w planach urządzania są realizowane przez personel, a odstępstwa wymagają stosownego

uzasadnienia; w kaŜdym przypadku muszą być zachowane główne cele i utrzymana ekologiczna integralność uŜytkowanego lasu

Criterion 7.2: The management plan shall be periodically revised to incorporate the results of monitoring or new scientific and technical information, as well as to respond to changing environmental, social and economic considerations. NaleŜy dokonywać okresowych rewizji planu urządzania, aby włączać do niego wyniki monitoringu, nowe informacje naukowe lub techniczne oraz reagować na zmieniające się warunki środowiskowe, społeczne i ekonomiczne
Indicator 7.2.1	Verifiers & Guidance: Company procedures Weryfikatory i wytyczne: Procedury firmowe
In large scale organisations, staff members with responsibility for the overall compilation and updating of the management plan are identified Powołany jest personel odpowiedzialny za gromadzenie wszelkiej dokumentacji wykorzystywanej do aktualizacji urządzania lasu

Indicator 7.2.2	Verifiers & Guidance: Publications Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne : Publikacje Wywiady z zarządzającymi
New scientific and technical developments in production forestry and biodiversity conservation are available at the FMU or Forest Managers have access to this information (Not applicable to SLIMF) Dane dotyczące rozwoju naukowego i technicznego w produkcji leśnej i ochronie róŜnorodności biologicznej są dostępne na terenie RDLP; zarządzający lasem mają dostęp do tych informacji

Indicator 7.2.3	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, scientific evidence. Evidence of revised planning Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi, dowody naukowe. Dowody z rewizji planów
There is evidence that scientific and technical developments and results of monitoring are incorporated into revisions of policies, procedures and plans SLIMF: There is evidence that scientific and technical developments and results of monitoring are incorporated into revisions of plans Istnieją dowody włączania osiągnięć naukowych i technicznych w plan urządzania oraz istniejące procedury i politykę leśną 7.2.3.1 Voivodship authorities, academic centres & environmental NGOs are included in the forest management revision process W prace rewizji planu urządzania włączone są instytuty naukowo-badawcze, wojewodowie, pozarządowe organizacje ekologiczne i społeczne

Indicator 7.2.4	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers, scientific evidence. Evidence of revised planning Weryfikatory i wytyczne:
There is evidence that changing environmental, social and economic considerations have been included in the revision of the management plan Uwzględniane są zachodzące zmiany w zakresie ochrony

środowiska, zagadnienia społeczne oraz gospodarcze	Wywiady z zarządzającym, dowody naukowe Dowody z rewizji planów

Indicator 7.2.5	Verifiers & Guidance: Management revision timetable and status of current management plan Weryfikatory i wytyczne: Harmonogram rewizji planów i status aktualnego planu urządzania
In large scale operations a timetable for the periodic revision of the management plan is documented and adhered to Przestrzegany i dokumentowany jest harmonogram okresowej rewizji planu urządzania 7.2.5.1 Management plans are revised in the period of each 10 years Plan urządzania jest uaktualniany co 10 lat

Criterion 7.3: Forest workers shall receive adequate training and supervision to ensure proper implementation of the management plan Pracownicy powinni odbywać dostateczną ilość szkoleń w celu właściwej realizacji planu urządzania.
Indicator 7.3.1	Verifiers & Guidance: Training records Interviews with workers and management Field observations Weryfikatory i wytyczne: Protokoły szkoleń Wywiady z pracownikami i zarządem Obserwacje terenowe
Forest workers at all levels of skill and responsibility are appropriately educated and trained in the tasks they are assigned to and company policy and procedures. SLIMF: Forest workers at all levels of skill and responsibility are appropriately trained in the tasks they are assigned to. Pracownicy wykonujący zabiegi i prace leśne posiadają wykształcenie i przygotowanie zawodowe stosowne do powierzonych im obowiązków tak, aby móc realizować zasady gospodarki leśnej i obowiązujące procedury; wszyscy pracownicy powinni posiadać stosowne zaświadczenia o wykształceniu i przeszkoleniu.

Indicator 7.3.2	Verifiers & Guidance: Training records Interviews with staff Weryfikatory i wytyczne: Protokoły szkoleń Rozmowy z personelem
Managers and supervisors (including those employed by contractors) have received adequate education, training or experience to ensure that they are able to plan and organize forestry operations in accordance with organisations’ plans, policies and procedures (Not applicable to SLIMF) Personel zarządzający oraz nadzorujący posiada stosowne wykształcenie i przygotowanie zawodowe, aby móc planować i organizować prace w zgodzie z zasadami gospodarki leśnej i obowiązującymi procedurami. 7.3.2.1 Large and medium FMU-s: relevant staff shall receive training in biodiversity issues. Zarządzający lasami o duŜej i średniej powierzchni: pracownicy zostali przeszkoleni w zakresie zagadnień związanych z róŜnorodnością biologiczną.

Indicator 7.3.3	Verifiers & Guidance:
All activities are supervised and monitored sufficiently to	Verifiers & Guidance:

ensure that plans, policies, procedures and contract specifications (for contractors) are adequately implemented Wszystkie działania są nadzorowane i monitorowane w stopniu umoŜliwiającym ocenę właściwego wdraŜania planów, zasad, procedur i warunków umów	Operational procedures Interviews with staff. Weryfikatory i wytyczne: Procedury operacyjne Rozmowy z personelem

Indicator 7.3.4	Verifiers & Guidance: Interviews with workers and field observations Weryfikatory i wytyczne: Rozmowy z pracownikami i obserwacje terenowe
Evidence of formal or informal training exists in the field Istnieją dowody na prowadzenie formalnych i nieformalnych szkoleń w terenie 7.3.4.1. New elements, information and solution implemented to forest management plan while its revision process are systematically and efficiently communicated for relevant workers and contractors Nowe elementy, informacje i rozwiązania wprowadzane do planu urządzania lasu podczas jego rewizji są w sposób zaplanowany i skuteczny komunikowane pracownikom i wykonawcom, dla których mają znaczenie 7.3.4.2 Workers do not threat any requirement of forest management plan as well as Nature Conservation Program W swojej pracy pracownicy nie naruszają zapisów planu urządzania lasu, w tym zapisów programu ochrony przyrody

Indicator 7.3.5	Verifiers & Guidance: Strategic training plan Weryfikatory i wytyczne: Strategiczny plan szkoleń
In large scale organisations a formal long-term training plan should be available Jest dostępny długoterminowy plan szkoleń formalnych

Criterion 7.4: While respecting the confidentiality of information, forest managers shall make publicly available a summary of the primary elements of the management plan, including those listed in Criterion 7.1 above. Uwzględniając zasadę poufności informacji, zarządzający powinni publicznie udostępnić podstawowe elementy planu urządzania łącznie z elementami wymienionymi w Kryterium 7.1
Indicator 7.4.1	Verifiers & Guidance: Public Summary of Management Plan SLIMF: Management Plan is available Weryfikatory i wytyczne: Publiczne streszczenie planu urządzania SLIMF: Plan urządzania jest dostępny
There are publicly available statements (available in printed versions or published on the Internet) that provide an up-to-date summary of the primary management plan elements listed in 7.1 at company level SLIMF: The management plan, or a summary of it (which includes the information required by Indicators 7.1.2 to 7.1.11 is available for the public to see on request. Istnieją publicznie dostępne materiały (w formie papierowej lub jako publikacje internetowe) prezentujące główne elementy planu urządzania zgodnie z elementami wymienionymi w kryterium 7.1 7.4.1.1 There is a staff member responsible for the public statement on management plans

Istnieje osoba odpowiedzialna za publiczne oświadczenia dotyczące planu urządzania

PRINCIPLE 8: MONITORING AND ASSESSMENT: MONITORING SHALL BE CONDUCTED - APPROPRIATE TO THE SCALE AND INTENSITY OF FOREST MANAGEMENT – TO ASSESS THE CONDITION OF THE FOREST, YIELDS OF FOREST PRODUCTS, CHAIN OF CUSTODY, MANAGEMENT ACTIVITIES AND THEIR SOCIAL AND ENVIRONMENTAL IMPACTS ZASADA 8: MONITOROWANIE I OCENA: NALEśY PROWDZIĆ MONITOROWANIE, STOSOWNIE DO ZAKRESU I INTENSYWNOŚCI GOSPODARKI LEŚNEJ, W CELU DOKONANIA OCENY STANU LASU, POPYTU NA PRODUKTY LEŚNE, KONTROLI POCHODZENIA PRODUKTU (ANG. CHAIN OF CUSTODY), DZIAŁAŃ GOSPODARCZYCH ORAZ ICH WPŁYWU SPOŁECZNEGO I ŚRODOWISKOWEGO.
Criterion 8.1 The scale and intensity of forest management operations as well as the relative complexity and fragility of the affected environment should determine the frequency and intensity of monitoring. Monitoring procedures should be consistent and replicable over time to allow comparison of results and assessments of change. Częstotliwość oraz intensywność monitorowania powinna zaleŜeć od skali i intensywności działań gospodarczych, oraz stopnia złoŜoności i wraŜliwości środowiska, którego te działania dotyczą. Procedury monitorowania powinny być spójne i powtarzalne, tak aby moŜna było dokonywać porównywania wyników oraz przeprowadzać oceny
WskaŜnik 8.1.1	Verifiers & Guidance: Interviews with Management and environmental specialists/stakeholders Monitoring programme Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi specjalistami w zakresie problemów ekologicznych /zainteresowanymi stronami Program monitoringu
All activities that require monitoring are identified. For large scale organisations these shall be documented in a monitoring programme. Wszystkie działania wymagające monitorowania są zidentyfikowane i udokumentowane w programie monitoringu

Wskaźnik 8.1.2	Verifiers & Guidance: Monitoring programmes SLIMF: Manager’s field notes Manager’s description of how monitoring is done. Weryfikatory i wytyczne: Programy monitoringu SLIMF: Zapiski terenowe zarządzających (zapisy w ksiąŜkach słuŜbowych) Opis sposobu prowadzenia monitoringu
The frequency, intensity and expense of monitoring are defined and is appropriate to the scale and intensity of the forest management operations and the sensitivity of the receiving environment SLIMF: Monitoring should be done in a consistent and replicable way over time to allow comparison of results and assessment of change. Ustalony jest właściwy zakres i częstotliwość monitoringu odpowiednio do skali i intensywności prowadzonych prac oraz wraŜliwości środowiska

Wskaźnik 8.1.3	Verifiers & Guidance: Monitoring procedures Interviews with Forest Managers and local experts Weryfikatory i wytyczne: Procedury monitoringu
Consistent and replicable monitoring procedures for each activity are documented in the programme and implemented, allowing for comparison and change over time. (Not applicable to SLIMF) Procedury gwarantują prowadzenie monitoringu w

sposób spójny i powtarzalny, a jego wyniki są rejestrowane	Wywiady z zarządzającymi i lokalnymi ekspertami

Wskaźnik 8.1.4	Verifiers & Guidance: Monitoring records, reports and archival system. Internal audit records CAR records Weryfikatory i wytyczne: Zapisy z monitoringu, raporty i system archiwizacji Zapisy z audytów wewnętrznych Zapisy PDK
Monitoring information is readily available and in a format that facilitates effective auditing and certification by third parties Informacja o prowadzonym monitoringu i jego wynikach jest łatwo dostępna w formie umoŜliwiającej jej skuteczny przegląd i ocenę przez strony trzecie

Wskaźnik 8.1.5	Verifiers & Guidance: Corrective action documentation Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja dzialań korygujących
Corrective actions identified through the monitoring process are appropriately implemented and closed out Działania korygujące zidentyfikowane w procesie monitoringu są w sposób właściwy wdraŜane i zamykane.

Criterion 8.2 Forest management should include the research and data collection needed to monitor, at a minimum, the following indicators: ▪ yield of all forest products harvested; ▪ growth rates, regeneration and condition of the forest; ▪ composition and observed changes in the flora and fauna; ▪ environmental and social impacts of harvesting and other operations; ▪ costs, productivity, and efficiency of forest management. W zakres gospodarki leśnej powinno wchodzić prowadzenie analiz i gromadzenie danych niezbędnych do monitorowania przynamniej poniŜszych wskaźników: • Ilości pozyskiwanych produktów leśnych, • wielkości przyrostu, odnowienia oraz stanu lasu, • składu oraz obserwowanych zmian w faunie i florze, • wpływu uŜytkowania lasu na aspekty środowiskowe i społeczne, • kosztów, produktywności oraz wydajności gospodarki leśnej
Wskaźnik 8.2.1	Verifiers & Guidance: Harvesting records Weryfikatory i wytyczne: Rejestry wielkości pozyskania
Yields of all forest products harvested are recorded Gromadzone są dane dotyczące ilości pozyskiwanych produktów leśnych

Wskaźnik 8.2.2	Verifiers & Guidance: Data are collected on growth rates, regeneration, and yield of all forest products harvested as well as the condition of the forest (data accuracy is appropriate to scale and intensity of management) Documented inventory SLIMF: Discussions with forest manager. Evidence of the manager’s knowledge of the forest and proactive approach to field observation and field notes
A timber resource inventory is conducted, appropriate to the scale and intensity of forest management SLIMF: The manager knows what information they need in order to judge progress towards their objectives. The information is collected and recorded. In all cases this will include:

▪ Amount of products harvested ▪ Effects of operations as identified under C6.1 ▪ Changes in features identified under C6.2 ▪ At least annual monitoring of high conservation values identified under C 9.1 ▪ Invasive exotic species Stosownie do skali i intensywności gospodarki leśnej prowadzone są badania zasobów leśnych produktów drzewnych i niedrzewnych, tempa przyrostu, odnowień oraz stanu lasu	Review of manager’s field notes, observations or reports on HCVs. Available maps and reports from other sources Weryfikatory i wytyczne: Zbierane są dane dotyczące tempa wzrostu, odnowień, poziomu pozyskania drewna, czy teŜ stanu zdrowotnego lasu. (Dokładność danych jest odpowiednia do skali i intensywności prowadzonej gospodarki leśnej). Dokumentacja prowadzonej inwentaryzacji SLIMF: Dyskusja z zarządzającym Dowody na znajomość lasu przez zarządzającego i aktywne podejście do obserwacji terenowych I zapisków. Przeglad ksiąŜek słuŜbowych i innych notatek terenowych zarządzajacego oraz obserwacji i raportów dotyczących wysokich wartości ochronnych. Dostępne mapy i raporty z innych źródeł.

Wskaźnik 8.2.3	Verifiers & Guidance: Documented Inventory SLIMF: Interviews with the Forest Manager and field observations Weryfikatory i wytyczne: Dokumentacja badań SLIMF: Wywiady z zarządzającymi i obserwacje terenowe
Where non-timber products are used, a resource inventory is conducted, appropriate to the scale and intensity of forest management SLIMF: The presence sustainable harvest levels of non-timber forest products is known and documented/ Przy wykorzystaniu produktów niedrzewnych prowadzone są badania ich zasobów stosownie do skali prowadzonej gospodarki leśnej

Wskaźnik 8.2.4	Verifiers & Guidance: Data SLIMF: Interviews with Forest Managers Weryfikatory i wytyczne: Dane SLIMF: Wywiady z zarządzającymi
Data are collected on the composition and observed changes in the flora and fauna and the effectiveness of conservation activities, particularly of rare, threatened and endangered species (Not applicable to SLIMF) Gromadzone są dane dotyczące składu oraz obserwowanych zmian w faunie i florze oraz efektywności działań ochronnych, w szczególności do gatunków rzadkich, zagroŜonych i ginących

Wskaźnik 8.2.5	Verifiers & Guidance: Data Interviews with Forest Managers and consultation with local communities Weryfikatory i wytyczne: Dane Wywiady z zarządzającymi i konsultacje ze społecznościami lokalnymi
Indicators of environmental and social impacts of forest operations, including health and safety, are determined and monitoring data collected SLIMF: The forest manager is aware of the social impacts of operations and mitigate these where they are negative/ Określone są wskaźniki i gromadzone są dane dotyczące wpływu uŜytkowania lasu na aspekty środowiskowe i społeczne (łącznie z BHP)

Wskaźnik 8.2.6	Verifiers & Guidance:

Data are collected on any wild mammals culled Gromadzone są informacje o dziko występujących ginących gatunkach ssaków	Data Weryfikatory i wytyczne: Dane

Wskaźnik 8.2.7	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and supervisors. Field observations Post-harvest monitoring record Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i nadzorującymi Obserwacje terenowe Zapisy monitoringu po zrębowego
Post-harvest monitoring is carried out to assess waste and damage to the site. For large scale operations this monitoring shall be documented. Gromadzone są dane z oceny stanu lasu po procesie pozyskania surowca w celu oceny występowania szkód

Wskaźnik 8.2.8	Verifiers & Guidance: Data and records Weryfikatory i wytyczne: Dane i zapisy
The owner/manager records and analyses data on the costs, productivity and efficiency of forest management activities; the results of such analyses are incorporated into plans Gromadzone są dane dotyczące kosztów, produktywności oraz wydajności gospodarki leśnej, a ich wyniki są wykorzystywane w procesie planowania

Wskaźnik 8.2.9	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and contractors. Audit documents Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi Dokumenty audytowe
Contractors’ performance is monitored, including compliance with contract specifications. In large scale organisations, formal auditing of contractors shall be carried out on a regular basis and records thereof maintained Prowadzi się ocenę prac wykonywanych przez podwykonawców w celu weryfikacji z warunkami umów

Wskaźnik 8.2.10	Verifiers & Guidance: Interviews with Forest Managers and field observations Weryfikatory i wytyczne: Wywiady z zarządzającymi i obserwacje terenowe
Waste disposal sites within the FMU are regularly checked Prowadzona jest regularna kontrola wyznaczonych miejsc do składowania odpadów

Criterion 8.3 Documentation shall be provided by the forest manager to enable monitoring and certifying organisations to trace each forest product from its origin, a process known as the “chain of custody.” Zarządzający lasami winien prowadzić dokumentację, która umoŜliwi organizacjom kontrolującym i certyfikującym na określenie pochodzenia produktów leśnych czyli tzw. "kontrolę pochodzenia produktu"
Wskaźnik 8.3.1	Verifiers & Guidance: The scope of a joint FM/CoC certificate covers harvesting and transportation of roundwood to the first point of sale, unloading or processing. On site processing e.g. charcoal burning, use of a mobile saw-bench, or purchase and harvesting of standing timber by a third party (e.g. sawmill, harvesting contractor, timber merchant) must be covered by a separate chain of custody
There is a procedure for identifying all products (timber and non-timber) leaving the forest so that the recipient can easily determine the forest of origin. For large scale organisations this procedure shall be documented.

Document Metadata

Formularz oferty

Document Metadata