MIENIA OD OGNIA I INNYCH ŻYWIOŁÓW;

Ogólne warunki ubezpieczenia

MIENIA OD OGNIA I INNYCH ŻYWIOŁÓW;

MASZYN ELEKTRYCZNYCH OD SZKÓD ELEKTRYCZNYCH;

MASZYN OD USZKODZEŃ

Zatwierdzone uchwałą RN TUW-CUPRUM nr 22/2016/VIII z dnia 20.12.2016

xxx-xxxxxx.xx

INFORMACJA O NAJWAŻNIEJSZYCH POSTANOWIENIACH OGÓLNYCH WARUNKÓW UBEZPIECZENIA

W niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia najważniejsze postanowienia zostały zamieszczone w następujących jednostkach redakcyjnych:

1) przesłanki wypłaty odszkodowania i innych świadczeń lub wartości wykupu ubezpieczenia:

• §3 ust.1- 4 w związku z §2 pkt 1, 2, 10, 17, 22, 27, 28, 29, 30,

• §4 ust.1 - 6 w związku z §2 pkt 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 19, 20, 21, 31, 32,

• §5 ust.1 - 3 w związku z §2 pkt 32,

• §6 ust.1 - 3 w związku z §2 pkt 17, 32,

• §7 w związku z §2 ust.2, 12, 17

• §9 ust.1 – 3 w związku z §2 pkt 10, 28, 29, 32,

• §11 ust.8,

• §11 ust.10,

• §13 ust.1 w związku z §2 ust.17, 32,

• §14 ust.2 - 14 w związku z §2 pkt 1, 2, 10, 17, 23, 24, 25, 26, 30, 32,

• §16 ust.5,

• §18 ust.1 w związku z §2 pkt 17,

• §19 ust 1, 3,

• §19 ust.6,

• §20 ust. 1-3, 7, 8, 10, 11 w związku z §2 pkt 32.

2) ograniczenia oraz wyłączenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń uprawniające do odmowy wypłaty odszkodowania i innych świadczeń lub ich obniżenia:

• §1 ust.3 pkt 2 i 3 w związku z §2 pkt 18,

• §8 w związku z §2 pkt 1, 2, 8, 13, 14, 16, 17, 32,

• §10 ust. 17 w związki z §3 pkt 32,

• §11 ust.4 w związku z §11 ust.3, §2 pkt 17,

• §12 ust.2 w związku z §12 ust.1, §2 pkt 17, 32,

• §12 ust.4 w związku z §12 ust.3, §2 pkt 17,

• §13 ust.2 w związku z §11 i §12 ust.1,

• §14 ust.15 - 17 w związku z §2 pkt 17, 32,

• §19 ust.4 w związku z §2 pkt 32,

• §19 ust.7 w związku z §2 pkt 17,

• §20 ust.5,6, 9 w związku z §2 pkt 7, 32.

3) koszty oraz wszelkie inne obciążenia potrącane ze składek ubezpieczeniowych, z aktywów ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych lub poprzez umorzenie jednostek uczestnic- twa ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych:

• §1 ust.3 w związku z §2 pkt 18

• §15 ust.4

CZĘŚĆ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

§ 1.

1. Ogólne warunki ubezpieczenia mienia od ognia i innych żywiołów mają zastosowanie do umów ubezpieczenia zawieranych przez Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych "CUPRUM" (TUW-CU- PRUM) zwane dalej również Towarzystwem, a członkami Towarzystwa oraz osobami nie będą- cymi członkami zwanymi dalej ubezpieczającymi.

2. Umowy ubezpieczenia z członkami Towarzystwa zawiera się na zasadach wzajemności członkow- skiej.

3. Zasady wzajemności członkowskiej realizowane są poprzez zwroty składek, dopłaty do składek lub zmniejszenie świadczeń Towarzystwa na rzecz członków z tytułu ubezpieczenia za dany rok obro- towy w grupach ubezpieczeń poszczególnych związków wzajemności członkowskiej:

1) W przypadku wystąpienia dodatniego wyniku technicznego w danej grupie ubezpieczeń – bez uwzględnienia zmiany stanu rezerw na zwrot skła- dek dla członków - ubezpieczonym na zasadach wzajemności członkowskiej przysługuje zwrot skła- dek do wysokości utworzonej rezerwy na zwrot składek dla członków za dany rok obrotowy.

2) W przypadku wystąpienia ujemnego wyniku technicznego w danej grupie ubezpieczeń, ubezpie- czeni na zasadach wzajemności członkowskiej mogą być zobowiązani do dokonania dopłat do składek do wysokości ujemnego wyniku technicz- nego za dany rok obrotowy bądź może nastąpić zmniejszenie świadczeń Towarzystwa na rzecz członków z tytułu ubezpieczenia.

3) Zmniejszenie świadczeń na rzecz członków z ty- tułu ubezpieczenia może wystąpić wyłącznie w od- niesieniu do ubezpieczonych na zasadach wzajem- ności, wobec których wyklucza się ich udział w po- krywaniu straty w technicznym rachunku ubezpie- czeń poprzez dopłaty do składek.

4. Do umów zawieranych z osobami niebędącymi członkami TUW-CUPRUM nie mają zastosowania przepisy ust. 3.

5. W porozumieniu z ubezpieczającym mogą być wprowadzone do umowy ubezpieczenia postano- wienia dodatkowe lub odmienne od ustalonych w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia.

6. W sytuacji o której mowa w ust. 5, Towarzystwo przedstawia ubezpieczającemu na piśmie różnicę między postanowieniami umowy a ogólnymi wa- runkami ubezpieczenia.

7. W przypadku, gdy dokument ubezpieczenia za- wiera postanowienia, które odbiegają na nieko- rzyść ubezpieczającego od treści złożonej przez niego oferty lub od OWU, Towarzystwo obowiązane jest zwrócić ubezpieczającemu na to uwagę na pi- śmie przed zawarciem umowy. Ubezpieczającemu przysługuje siedmiodniowy termin do zgłoszenia sprzeciwu. W braku sprzeciwu uważa się, że umowa doszła do skutku zgodnie z treścią dokumentu ubezpieczenia następnego dnia po upływie wyzna- czonego terminu do złożenia sprzeciwu

8. W zakresie nieuregulowanym postanowieniami dodatkowymi lub odmiennymi mają zastosowanie niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia.

9. Jeżeli umowę ubezpieczenia zawiera w imieniu ubezpieczającego przedstawiciel, obowiązki ubez- pieczającego związane z zawarciem umowy ubez- pieczenia określone w § 11 niniejszych warunków ciążą również na przedstawicielu i obejmują po- nadto okoliczności jemu znane.

10. Ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpie- czenia na cudzy rachunek (Ubezpieczonego). Obo- wiązki informacyjne obciążają Ubezpieczonego, o ile wiedział on o zawarciu ubezpieczenia na jego ra- chunek. W przypadku braku powiadomienia Ubez- pieczonego o zawarciu ubezpieczenia na jego ra- chunek, Ubezpieczający jest zobowiązany poinfor- mować o tym TUW-CUPRUM niezwłocznie po za- warciu umowy ubezpieczenia. Ubezpieczony może żądać, aby TUW-CUPRUM udzieliło mu informacji o postanowieniach zawartej umowy oraz ogólnych warunków ubezpieczenia w zakresie, w jakim doty- czą praw i obowiązków Ubezpieczonego. Ubezpie- czony uprawniony jest do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od TUW-CUPRUM.

11. Roszczenia odszkodowawcze z tytułu ubezpie- czenia mienia od ognia i innych żywiołów podlegają przepisom polskiego prawa cywilnego.

DEFINICJE

§ 2.

W rozumieniu OWU użyte niżej określenia ozna- czają:

1) budowle – obiekty budowlane inne niż budynki wraz z instalacjami i urządzeniami stanowiącymi całość techniczną i użytkową;

2) budynki – obiekty budowlane trwale związane z gruntem, wydzielone z przestrzeni za pomocą prze- gród budowlanych, posiadające fundamenty i dach, wraz z wbudowanymi instalacjami oraz zainstalo- wanymi na stałe elementami wykończeniowymi,

stanowiącymi całość techniczną i użytkową. Za bu- dynki uważa się również lokale mieszkalne i nie- mieszkalne;

3) deszcz nawalny – opad deszczu o współczyn- niku wydajności co najmniej 4, w przypadku braku stacji pomiarowej, bierze się pod uwagę stan fak- tyczny i rozmiar szkód w miejscu ich powstania świadczące wyraźnie o działaniu deszczu nawal- nego;

4) dym i sadza – zawiesina cząsteczek w powietrzu będąca bezpośrednim skutkiem spalania, która na- gle wydobyła się ze znajdujących się w miejscu ubezpieczenia urządzeń, eksploatowanych zgodnie z przeznaczeniem i przepisami technicznymi, przy sprawnym funkcjonowaniu urządzeń wentylacyj- nych i oddymiających;

5) eksplozja – gwałtowna zmiana stanu równowagi układu z jednoczesnym wyzwoleniem się gazów, pyłów lub pary, wywołanym ich właściwością roz- przestrzeniania się. W odniesieniu do naczyń ci- śnieniowych i innych tego rodzaju zbiorników, wa- runkiem uznania szkody za spowodowaną eksplo- zją jest, aby ściany tych naczyń i zbiorników uległy rozdarciu w takich rozmiarach, iż wskutek ujścia ga- zów, pyłów, pary lub cieczy nastąpiło nagłe wyrów- nanie ciśnień. Za spowodowane eksplozja uważa się również szkody powstałe wskutek implozji pole- gającej na uszkodzeniu zbiornika lub aparatu próż- niowego ciśnieniem zewnętrznym,

6) grad – opad atmosferyczny składający się z bry- łek lodu;

7) huk ponaddźwiękowy – fala uderzeniowa wy- tworzona przez statek powietrzny poruszający się z prędkością większą od prędkości dźwięku;

8) huragan – wiatr o prędkości nie mniejszej niż 17,5 m/s, którego działanie wyrządza masowe szkody. W uzasadnionych przypadkach lub braku możliwości uzyskania opinii instytucji dokonują- cych pomiarów, wystąpienie huraganu stwierdza się na podstawie stanu faktycznego i rozmiaru szkód w miejscu ich powstania bądź w bezpośred- nim sąsiedzwie.

9) lawina – gwałtowne osuwanie się lub staczanie mas śniegu, lodu, skał, kamieni lub błota ze zboczy górskich;

10) nakłady adaptacyjne – koszty adaptacyjnych robot budowlanych i wykończenia wnętrz ponie- sione przez Ubezpieczającego lub Ubezpieczonego na dostosowanie najmowanych przez niego po- mieszczeń lub budynków do rodzaju prowadzonej działalności;

11) nadmierne opady śniegu – za szkodę spowo- dowaną nadmiernymi opadami śniegu uważa się uszkodzenie lub zniszczenie ubezpieczonego mie- nia w wyniku bezpośredniego działania ciężaru śniegu na ubezpieczony przedmiot;

12) następstwa szkód wodociągowych - szkody w ubezpieczonym mieniu powstałe wskutek bezpo- średniego działania wody lub innych cieczy, jeżeli przyczyną tych szkód było:

a) spowodowane awarią wydostanie się wody, pary, płynów lub substancji ze znajdujących się wewnątrz budynku lub na posesji objętej ubezpieczeniem przewodów i urządzeń wodociągowych,

b) cofnięcie się wody lub ścieków z publicznych urządzeń kanalizacyjnych, o ile zabezpieczenie po- łączenia z nimi nie należało do obowiązku ubezpie- czającego,

c) samoczynne otworzenie się główek tryskaczo- wych z innych przyczyn niż wskutek pożaru,

d) nieumyślne pozostawienie otwartych kranów lub innych zaworów w urządzeniach wymienionych w pkt. 1);

13) pożar – ogień, który przedostał się poza paleni- sko albo powstał bez paleniska i rozszerzył się o własnej sile;

14) obsunięcie się ziemi - zapadanie i osuwanie się ziemi, z tym że:

a) za szkody spowodowane przez zapadanie się ziemi uważa się szkody powstałe wskutek gwałtow- nego obniżenia się terenu z powodu zawalenia się podziemnych pustych przestrzeni w gruncie, bez związku z jakąkolwiek działalnością człowieka.

b) za szkody spowodowane przez osuwanie się ziemi uważa się szkody powstałe wskutek ruchu ziemi na stokach nie spowodowane jakąkolwiek działalnością człowieka.

15) powódź - zalanie terenów w następstwie pod- niesienia się wody w korytach wód płynących i sto- jących wskutek:

a) spływu wód po stokach lub zboczach,

b) topnienia kry lodowej,

c) tworzenia się zatorów lodowych,

d) nadmiernych opadów atmosferycznych;

16) trzęsienie ziemi – naturalne gwałtowne wstrząsy skorupy ziemskiej;

17) Ubezpieczający – podmiot zawierający umowę

ubezpieczenia;

18) Ubezpieczony – podmiot, na rachunek którego została zawarta umowa ubezpieczenia;

19) uderzenie pioruna – gwałtowne wyładowanie elektryczne w atmosferze działające bezpośrednio na ubezpieczony przedmiot, pozostawiające bez- sporne ślady tego zdarzenia;

20) uderzenie pojazdu - uszkodzenie lub zniszcze- nie ubezpieczonego mienia powstałe w wyniku bez- pośredniego uderzenia pojazdu drogowego lub szynowego z wyjątkiem:

a) szkód spowodowanych przez pojazdy eksploato- wane przez ubezpieczającego lub osoby, za które ponosi on odpowiedzialność,

b) szkód w pojazdach;

21) upadek statku powietrznego – katastrofa albo przymusowe lądowanie samolotu silniko- wego, bezsilnikowego lub innego obiektu latają- cego, a także spowodowane upadkiem jego części lub przewożonego ładunku;

22) wartości pieniężne – krajowe i zagraniczne znaki pieniężne (gotówka), czeki, weksle i inne do- kumenty zastępujące w obrocie gotówkę oraz złoto, srebro i wyroby z tych metali, kamienie szlachetne i perły, a także platyna i inne metale z grupy platy- nowców;

23) wartość ewidencyjna brutto – ewidencyjna wartość księgowa odpowiadająca wartości począt- kowej stanowiącej cenę nabycia lub koszt wytwo- rzenia środka trwałego powiększoną o koszty jego ulepszenia i skorygowaną w wyniku aktualizacji wy- ceny;

24) wartość ewidencyjna netto – księgowa war- tość początkowa pomniejszona o odpisy amortyza- cyjne (umorzenie);

25) wartość szacunkowa - wartość określona

przez

Ubezpieczającego w porozumieniu z TUW-CUPRUM dla obiektów całkowicie zamortyzowanych, w pro- centowej relacji do ewidencyjnej wartości początko- wej;

26) wartość odtworzeniowa — wartość odpowia- dająca kosztom odtworzenia mienia do stanu no- wego, lecz nie ulepszonego, to jest:

a) w przypadku budynków lub budowli – wartość odpowiadającą kosztom odbudowy w tym samym miejscu, z uwzględnieniem dotychczasowej techno- logii, konstrukcji i standardu wykonania przy zasto- sowaniu dotychczasowych wymiarów i rodzaju ma- teriałów,

b) w przypadku maszyn, urządzeń i wyposażenia – wartość odpowiadająca kosztom zakupu lub wy- tworzenia nowego przedmiotu tego samego ro- dzaju, typu oraz o tych samych bądź najbardziej zbliżonych parametrach, z uwzględnieniem kosz- tów transportu i montażu;

27) mienie prywatne pracowników – mienie na- leżące do pracowników zatrudnionych u ubezpie- czającego, niezbędne do wykonywania pracy lub które zwyczajowo bądź na żądanie pracodawcy znajdują się w miejscu pracy, z wyłączeniem go- tówki i biżuterii, papierów wartościowych, pojaz- dów mechanicznych oraz wszelkiego rodzaju doku- mentów;

28) mienie osób trzecich – mienie przekazane ubezpieczającemu w celu wykonania usługi (na- prawy, remontu, przeróbki, czyszczenia, prania), do używania, przechowywania bądź sprzedaży (sprze- daż komisowa), z wyłączeniem gotówki, papierów wartościowych i biżuterii;

29) majątek niskocenny ujęty w ewidencji poza- bilansowej – mienie, które zgodnie z obowiązują- cymi przepisami o rachunkowości zostało jednora- zowo wliczone do kosztów operacyjnych i nie jest ujmowane w ewidencji środków trwałych;

30) rzeczowe składniki majątku obrotowego – mienie zaliczane do rzeczowych aktywów obroto- wych w myśl obowiązujących przepisów, takie jak: materiały nabyte w celu zużycia na własne potrzeby (między innymi: opakowania, materiały eksploata- cyjne i pomocnicze), wytworzone lub przetworzone przez Ubezpieczającego produkty gotowe zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji, półprodukty, su- rowce, towary nabyte w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym, a także części zamienne i zapa- sowe, jeśli nie są w myśl obowiązujących przepisów zaliczane do środków trwałych;

31) przepięcie spowodowane wyładowaniem at- mosferycznym – krótkotrwały wzrost napięcia przekraczający maksymalne dopuszczalne napięcie robocze lub wzbudzenie się niszczących się elektro- magnetycznych w obwodach elektrycznych odbior- ników w

wyniku bezpośredniego uderzenia pioruna w sieć zasilającą lub linię przesyłającą energię elektryczną;

32) szkoda - utrata lub ubytek wartości ubezpieczo- nego mienia z powodu jego zniszczenia, uszkodze- nia lub zaginięcia wskutek zdarzenia losowego,

33) klient – będący osobą fizyczną ubezpieczający, ubezpieczony lub uprawniony z umowy ubezpie- czenia;

34) reklamacja - wystąpienie skierowane do TUW- CUPRUM przez jego klienta, w którym klient zgła- sza zastrzeżenia dotyczące usług świadczonych przez TUW-CUPRUM.

PRZEDMIOT, MIEJSCE I ZAKRES UBEZPIECZENIA

§ 3.

1. Ubezpieczenie obejmuje ewidencjonowane i określone w umowie ubezpieczenia, stanowiące własność bądź będące w posiadaniu ubezpieczają- cego:

1) środki trwałe - nieruchomości tj. budynki, bu-

dowle,

2) środki trwałe ruchome - maszyny, urządzenia

techniczne, aparaty, itp.

3) rzeczowe składniki majątku obrotowego,

4) mienie prywatne pracowników,

5) mienie osób trzecich,

6) niskocenny majątek trwały ujęty w ewidencji po-

zabilansowej,

7) wartości pieniężne (pod warunkiem przechowy- wania we właściwych schowkach ogniotrwałych)

2. Na wniosek ubezpieczającego umowa ubezpie- czenia może objąć:

1) produkcję budowlano-montażową,

2) inwestycje rozpoczęte,

3) nakłady adaptacyjne na dostosowanie wynajmo- wanych pomieszczeń lub budynków do rodzaju prowadzonej działalności.

3. Przedmiot ubezpieczenia może stanowić także inne mienie, nie wymienione w ust. 1 i 2, jeżeli umowa ubezpieczenia tak stanowi.

4. Jeżeli nie umówiono się inaczej, mienie objęte jest ochroną ubezpieczeniową na terytorium Rze- czypospolitej Polskiej w miejscu określonym w umowie ubezpieczenia, a mienie prywatne pracow- ników - w każdym miejscu pracy zawodowej pra- cownika wykonywanej na terytorium Rzeczypospo- litej Polskiej na polecenie ubezpieczającego, z wyłą- czeniem pomieszczeń mieszkalnych pracowników.

§ 4.

1. TUW-CUPRUM udziela ochrony ubezpieczenio- wej za szkody w ubezpieczonym mieniu wywołane zdarzeniami losowymi w zakresie podstawowym lub rozszerzonym.

2. Zakres podstawowy obejmuje następujące zda-

rzenia losowe:

1) pożar,

2) uderzenie pioruna,

3) eksplozja,

4) upadek statku powietrznego.

3. Na wniosek Ubezpieczającego oraz po opłaceniu dodatkowej składki, podstawowy zakres ubezpie- czenia określony w ust. 2

może zostać dodatkowo rozszerzony o następujące

ryzyka:

1) szkody spowodowane innymi zdarzeniami loso- wymi tj.:

a) deszcz nawalny,

b) grad,

c) obsunięcie się ziemi,

d) lawina,

e) nadmierne opady śniegu,

f) uderzenie pojazdu,

g) huk ponaddźwiękowy,

h) dym i sadza,

2) szkody spowodowane innymi zdarzeniami loso- wymi, tj. szkody obejmujące zdarzenia wymienione w pkt. 1 oraz huragan,

3) szkody spowodowane innymi zdarzeniami loso- wymi, tj, zdarzenia wymienione w pkt. 1 oraz hura- gan i powódź,

4) następstwa szkód wodociągowych,

5) przepięcia spowodowane wyładowaniem atmos- ferycznym w limicie do 250 tys. zł.,

6) szkody spowodowane tąpaniami,

7) szkody spowodowane tąpaniami i odprężeniami,

4. Odpowiedzialnością TUW-CUPRUM objęte są także szkody w ubezpieczonym mieniu powstałe wskutek:

1) akcji ratowniczej prowadzonej w związku ze zda- rzeniami losowymi objętymi umową ubezpieczenia

2) zanieczyszczenia lub skażenia ubezpieczonego mienia w wyniku zdarzeń losowych objętych umową ubezpieczenia.

5. Ubezpieczający w porozumieniu z TUW-CUPRUM oraz za opłaceniem dodatkowej składki może zwiększyć limit, o którym mowa w ust. 3 pkt. 5.

6. Ubezpieczający, z którym zostanie zawarta umowa ubezpieczenia ma możliwość dodatkowo ubezpieczyć:

1) maszyny elektryczne od szkód elektrycznych,

2) maszyny od uszkodzeń.

§ 5.

1. W ubezpieczeniu szkód spowodowanych tąpa- niami TUW-CUPRUM odpowiada za szkody będące wynikiem gwałtownego wyładowania energii sprę- żystej nagromadzonej w górotworze objawiającej się drganiami górotworu niosącymi znaczną ener- gię, połączoną ze zjawiskami akustycznymi i falą uderzeniową oraz powodujące zniszczenie struk- tury skał stropu, spągu, pokładu z równoczesnym, dynamicznym przemieszczeniem skał do wyrobiska oraz zniszczenie, uszkodzenie obudowy wyrobisk.

2. W ubezpieczeniu szkód spowodowanych odprę- żeniami, TUW-CUPRUM odpowiada za szkody bę- dące wynikiem wyładowania energii sprężystej na- gromadzonej w górotworze, objawiające się drga- niem górotworu, zjawiskami akustycznymi, spęka- niem skał wokół wyrobisk, przemieszczeniem skał do wyrobisk, które nie zmniejszają stateczności i funkcjonalności wyrobisk.

3. Warunkiem uznania szkody z tytułu tąpnięcia, odprężenia górotworu jest uznanie faktu wystąpie- nia w/w zjawiska przez Okręgowy Urząd Górniczy. Wyciąg z dokumentacji dotyczącej zgłoszonego tąp- nięcia/odprężenia określający rozmiar szkody wi- nien być udostępniony przedstawicielom Towarzy- stwa.

KOSZTY POKRYTE UBEZPIECZENIEM

§ 6.

1. TUW-CUPRUM w granicach sumy ubezpieczenia pokrywa również poniesione i udokumentowane przez Ubezpieczającego nakłady związane z:

1) akcją ratowniczą (gaszeniem, rozbiórką, ewakua- cją), jeżeli ratunek miał na celu zmniejszenie strat lub niedopuszczenie do ich zwiększenia, z wyłącze- niem kosztów akcji ratowniczych rozumianych zgodnie z Prawem Geologicznym i Górniczym.

2) uprzątnięciem pozostałości po szkodzie, łącznie z kosztami rozbiórki i demontażu, składowania, uty- lizacji, ochrona nie dotyczy kosztów związanych z usunięciem zanieczyszczeń wody lub gleby i jej re- kultywacją, powyższe koszty objęte są ochroną ubezpieczeniową do limitu odpowiedzialności w wysokości 10% wartości szkody, nie więcej niż 1.000.000,00 zł w odniesieniu do wszystkich szkód powstałych w okresie ubezpieczenia. Ochrona ubezpieczeniowa nie dotyczy kosztów związanych z usunięciem zanieczyszczeń wody lub gleby i jej re- kultywacją.

3) zabezpieczeniem przed szkodą ubezpieczonego mienia w razie jego bezpośredniego zagrożenia działaniem zaistniałego zdarzenia losowego.

2. Górną granicę odpowiedzialności TUW-CUPRUM za nakłady wymienione w ust. 1 pkt. 1-3 łącznie z należnym odszkodowaniem stanowi wartość mie- nia bezpośrednio zagrożonego zniszczeniem lub uszkodzeniem na skutek zdarzenia losowego obję- tego umową ubezpieczenia.

3. Jeżeli koszty, o których mowa w ust. 1, dotyczą mienia ubezpieczonego i nieubezpieczonego, TUW- CUPRUM pokrywa je w takiej proporcji, w jakiej po- zostaje wartość mienia ubezpieczonego do warto- ści całego mienia.

§ 7.

1. Przy ubezpieczeniach budynków od następstw szkód wodociągowych, TUW-CUPRUM, w granicach sumy ubezpieczenia, pokrywa również koszty na- prawy uszkodzonych obiektów wskutek pęknięcia lub zamarznięcia przewodów i urządzeń, znajdują- cych się wewnątrz ubezpieczonego budynku lub na posesji objętej ubezpieczeniem, a będących we wła- daniu ubezpieczającego, łącznie z kosztami robót pomocniczych związanych z ich naprawą i rozmra- żaniem.

WYŁĄCZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI

§ 8.

TUW-CUPRUM nie odpowiada za szkody:

1. nie przekraczające, łącznie z kosztami ratunku oraz uprzątnięcia pozostałości po szkodzie, kwoty stanowiącej równowartość 50 USD wg średniego kursu NBP z dnia powstania szkody,

2. powstałe w wyniku przypalenia lub osmolenia, je- żeli nie było pożaru oraz za szkody powstałe przez to, że ubezpieczone przedmioty poddano działaniu ognia albo ciepła dla obróbki lub w innym celu np. prasowanie, wędzenie, gotowanie, suszenie itp.,

3. spowodowane wybuchem oraz wstrząsem spro- wokowanym wywołanym przez ubezpieczającego w celach produkcyjnych, eksploatacyjnych lub in- nych oraz w silnikach spalinowych, gdy wybuch związany jest z ich naturalną funkcją lub gdy wy- buch spowodowany został normalnym ciśnieniem zawartych w nich gazów,

4. spowodowane niewłaściwym działaniem prądu elektrycznego, chyba że w jego następstwie po- wstał pożar,

5. w aktach, dokumentach, taśmach magnetofono- wych i w innych nośnikach danych. Jako szkodę w w/w przedmiocie uważa się również zamoczenie, zawilgocenie, zabrudzenie i inne uszkodzenia da- jące się usunąć nie powodując trwałego uszkodze- nia,

6. będące następstwem wszelkich działań wojen- nych, wewnętrznych zamieszek i rozruchów oraz sabotażu i aktów terroryzmu,

7. powstałe w wyniku trzęsienia ziemi,

8. powstałe w wyniku działania energii jądrowej,

9. powstałe w wyniku skażenia lub zanieczyszczenia środowiska (powietrza, wody, gleby), w tym również odpadami przemysłowymi,

10. we wzorach, modelach poglądowych, prototy-

pach i eksponatach,

11. wyrządzone umyślnie przez ubezpieczającego oraz jego pracowników i osób, za które ubezpiecza- jący ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 429 i 430 kodeksu cywilnego,

12. spowodowane obsunięciem się ziemi, gdy są to szkody górnicze w rozumieniu prawa geologicz- nego i górniczego oraz powstałe w związku z pro- wadzonymi robotami ziemnymi,

13. powstałe wskutek huraganu w ubezpieczonym mieniu znajdującym się w namiotach, kioskach i straganach,

14. polegające na zniszczeniu lub uszkodzeniu drzew, krzewów, roślin lub innych upraw (także w szklarniach, namiotach foliowych i inspektach),

15. powstałe wskutek naporu śniegu oraz gradu lub deszczu nawalnego, jeżeli zalanie nastąpiło z po- wodu złego stanu dachu, lub nie zabezpieczenia otworów dachowych bądź innych elementów bu- dynku, a obowiązek konserwacji obiektu spoczywa na Ubezpieczającym oraz gdy mienie znajdowało się pod gołym niebem lub wiatą,

16. powstałe w wyniku zalania wodą mienia w sute- renach i piwnicach składowanego poniżej 14 cm nad podłogą,

17. powstałe na skutek podniesienia się poziomu wód gruntowych;

18. pośrednie (np. związane ze stratą wody, utra-

cone zyski itp.),

19. spowodowane rozlaniem wody przy jej użyciu, jak również wyrządzone przez wodę gruntową, wodę z rynien dachowych i rur spustowych,

20. polegające na zapadaniu i osuwaniu się ziemi, z wyjątkiem zdarzeń określonych w §2 ust. 14.

21. powstałe wskutek systematycznego zawilgoce- nia pomieszczeń z powodu nieszczelności urządzeń kanalizacyjnych, pocenia się rur, tworzenia się grzyba itp.

22. w budynkach, budowlach i lokalach oraz w znaj- dującym się w nich mieniu, przeznaczonych do roz- biórki po upływie 90 dni od dnia zaprzestania ich użytkowania,

23. powstałe w wyniku niewyjaśnionego zniknięcia lub których powstanie zostało ujawnione dopiero podczas przeprowadzania inwentaryzacji,

24. w mieniu przechowywanym lub magazynowa- nym na wolnym powietrzu, jeżeli jest to sprzeczne z przepisami, zaleceniami producenta lub właści- wością przedmiotu ubezpieczenia, chyba że prze- chowywanie lub magazynowanie na wolnym po- wietrzu nie miało wpływu na powstanie lub zwięk- szenie szkody,

25. mienia o przekroczonym terminie ważności lub wycofanego z obrotu przed powstaniem szkody lub tez z innych przyczyn nieposiadającego wartości handlowej;

CZĘŚĆ II

SYSTEM UBEZPIECZENIA

§ 9.

1. W zależności od przedmiotu ubezpieczenia, umowa ubezpieczenia może być zawarta w syste- mie:

1) na sumy stałe – system ubezpieczenia, w którym suma ubezpieczenia ustalana jest na podstawie cał- kowitej wartości mienia lub kategorii mienia, które ma zostać objęte ochroną ubezpieczeniową;

2) na pierwsze ryzyko – system ubezpieczenia, w którym suma ubezpieczenia ustalana jest niezależ- nie od całkowitej wartości mienia lub kategorii mie- nia, które ma zostać objęte ochroną ubezpiecze- niową; ustalenie sumy ubezpieczenia można oprzeć o szacowaną maksymalną wysokość szkody, jaka może powstać wskutek zajęcia zdarzenia loso- wego.

2. W systemie na sumy stałe mogą być ubezpie- czone wszystkie kategorie mienia wymienione w § 3 ust. 1 i 2, z wyłączeniem mienia prywatnego pra- cowników, niskocennego majątku trwałego ujętego w ewidencji pozabilansowej oraz nakładów adapta- cyjnych.

3. W systemie na pierwsze ryzyko mogą być ubez- pieczone jedynie niskocenny majątek trwał ujęty w ewidencji pozabilansowej, nakłady adaptacyjne oraz mienie prywatne pracowników.

SUMA UBEZPIECZENIA, SKŁADKA

§ 10.

1. Sumę ubezpieczenia ustala Ubezpieczający we- dług wartości poszczególnych składników ubezpie- czonego mienia.

2. Suma ubezpieczenia jest ustalana oddzielnie dla poszczególnych kategorii mienia zgłaszanego do ubezpieczenia. W odniesieniu do budynków, bu- dowli, maszyn, urządzeń i wyposażenia – stanowią- cych środki trwałe, suma ubezpieczenia ustalana jest odrębnie dla każdej pozycji ujętej w ewidencji środków trwałych.

3. Wartość ubezpieczenia środków trwałych może być określona według:

1) wartości ewidencyjnej brutto,

2) wartości ewidencyjnej netto,

3) wartości szacunkowej,

4) wartości odtworzeniowej.

3. Wartością ubezpieczeniową rzeczowych składni- ków majątku obrotowego jest najwyższy dzienny stan zapasów przewidziany w okresie ubezpiecze- nia według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, nie wyższy jednak niż cena sprzedaży netto; jeżeli ubezpieczone mienie znajduje się w kilku miejscach ubezpieczenia, suma ubezpieczenia powinna odpo- wiadać ogólnej (łącznej) wartości mienia we wszyst- kich tych miejscach.

4. Wartością ubezpieczeniową wartości pienięż- nych jest jej wartość nominalna, przy czym dla go- tówki w walucie obcej jest jej nominalna wartość przeliczona na złote polskie według średniego kursu ustalonego przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego w dniu zawarcia ubezpieczenia,

5. Wartość ubezpieczeniową mienia prywatnego pracowników zatrudnionych u ubezpieczającego stanowi iloczyn liczby zatrudnionych i przeciętnej zadeklarowanej wartości mienia przypadającego na jednego pracownika.

6. Wartością ubezpieczeniową dla:

1) przedmiotów przyjętych od osób trzecich w celu wykonania usług (naprawy, remontu, przeróbki, czyszczenia, farbowania, prania itp.) jest najwyższa dzienna wartość tych przedmiotów przewidziana w okresie ubezpieczenia uzgodniona, w momencie przyjęcia do usługi, między usługobiorcą i usługo- dawcą, jednak wartość ta nie może być większa niż aktualna wartość rynkowa przedmiotu ubezpiecze- nia uwzględniająca okres jego użytkowania;

2) przedmiotów przyjętych do komisowej sprze- daży jest najwyższa dzienna ogólna wartość tych przedmiotów przewidziana w okresie ubezpiecze- nia wg dowodów przyjęcia, pomniejszona o prowi- zję komisową, jednak wartość ta nie może być więk- sza niż aktualna wartość rynkowa przedmiotu ubezpieczenia uwzględniająca okres jego użytko- wania.

7. Wartością ubezpieczeniową produkcji budow- lano-montażowej jest przewidywana wartości ro- bót budowlano-montażowych wynikająca ze zleceń lub kosztorysów wykonawczych w okresie ubezpie- czenia.

8. Wartością ubezpieczeniową inwestycji rozpoczę- tych jest ich wartość kosztorysowa.

9. Wartością ubezpieczeniową mienia niskocen- nego jest jego wartość wynikająca z ewidencji poza- bilansowej lub szacunku.

10. Wartością ubezpieczeniową nakładów adapta- cyjnych jest wartość zleconych robót adaptacyjnych bądź wartość kosztorysowa tych robót polegają- cych na dostosowaniu adaptowanych pomieszczeń do potrzeb prowadzonej działalności.

11. Przy ubezpieczeniu na pierwsze ryzyko wyso- kość sumy ubezpieczenia lub limity odpowiedzial- ności ustala Ubezpieczający oddzielnie dla każdej grupy mienia wymienionego w § 3 ust. 1 i 2;

12. Suma ubezpieczenia może zostać zmieniona w czasie trwania umowy na warunkach uzgodnionych z Towarzystwem.

13. Dodatkowo, w umowie ubezpieczenia, dla po- szczególnych kategorii mienia lub szkód danego ro- dzaju mogą zostać ustalone limity odpowiedzialno- ści, niższe niż sumy ubezpieczenia ustalone zgodnie z powyższymi postanowieniami. W takim przy- padku górną granicę odpowiedzialności TUW-CU- PRUM w odniesieniu do danej kategorii mienia lub

szkód danego rodzaju, których limit dotyczy, sta- nowi wskazany w umowie ubezpieczenia limit od- powiedzialności.

14. Składkę oblicza się za czas trwania odpowie- dzialności TUW-CUPRUM na podstawie obowiązu- jącej taryfy, z uwzględnieniem rodzaju prowadzo- nej działalności, rodzaju mienia obejmowanego ochroną, sumy ubezpieczenia oraz podwyżek i ob- niżek wynikających z zakresu ochrony oraz oceny ryzyka uwzględniającej między innymi zastoso- wane zabezpieczenia przeciwpożarowe.

15. W razie wprowadzenia do umowy ubezpiecze- nia postanowień dodatkowych lub odmiennych od określonych w OWU, wysokość składki ustalana jest indywidualnie w uzgodnieniu z Ubezpieczającym.

16. Ubezpieczający zobowiązany jest do zapłaty składki, za czas trwania odpowiedzialności TUW- CUPRUM, jednorazowo lub w ratach w wysokości i terminach określonych w dokumencie ubezpiecze- nia.

17. W przypadku powstania szkody przed opłace- niem składki ubezpieczeniowej, TUW-CUPRUM za- strzega sobie prawo potrącenia wymagalnej składki z kwoty przyznanego świadczenia.

18. Jeżeli zapłata składki albo raty składki dokony- wana jest w formie przelewu bankowego, za datę zapłaty uważa się datę złożenia zlecenia zapłaty w banku na właściwy rachunek TUW-CUPRUM, pod warunkiem, że na rachunku Ubezpieczającego znaj- dowała się wystarczająca ilość wolnych środków. W innym przypadku za datę zapłaty uważa się datę, w której pełna kwota składki lub jej raty znalazła się na rachunku TUW-CUPRUM w taki sposób, że mo- gło nią dysponować.

19. Jeżeli w okresie ubezpieczenia nastąpi zmiana wartości mienia będąca podstawą ustalenia sumy ubezpieczenia, ubezpieczający może w porozumie- niu z TUW-CUPRUM, podwyższyć lub zmniejszyć sumę ubezpieczenia. Zmiana sumy ubezpieczenia pociąga za sobą odpowiednią zmianę składki

20. W przypadku wygaśnięcia stosunku ubezpiecze- nia przed upływem okresu, na jaki umowa została zawarta Ubezpieczającemu przysługuje zwrot składki za okres niewykorzystanej ochrony ubez- pieczeniowej. Kosztów manipulacyjnych nie po- trąca się.

21. W razie ujawnienia okoliczności, która pociąga za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wy- padku, każda ze stron może żądać odpowiedniej

zmiany wysokości składki, poczynając od chwili, w której zaszła ta okoliczność, nie wcześniej jednak niż od początku bieżącego okresu ubezpieczenia. W razie zgłoszenia takiego żądania druga strona może w terminie 14 dni wypowiedzieć umowę ze skut- kiem natychmiastowym.

22. Składki nie podlegają indeksacji.

UMOWA UBEZPIECZENIA

§ 11.

1. Umowę ubezpieczenia zawiera się na podstawie pisemnego wniosku zgłoszonego do TUW-CU- PRUM.

2. Wniosek o ubezpieczenie powinien zawierać mię- dzy innymi wykaz ilościowy i wartościowy mienia przeznaczonego do ubezpieczenia (w przypadku mienia ubezpieczonego na sumy stałe) oraz nastę- pujące dane:

1) nazwę i adres ubezpieczającego,

2) miejsce ubezpieczenia,

3) rodzaj prowadzonej działalności,

4) czas trwania ubezpieczenia,

5) przedmiot i zakres ubezpieczenia,

6) sumę ubezpieczenia i sposób jej ustalania,

7) informacje o rodzajach dodatkowych zabezpie-

czeń,

8) propozycję ustaleń dodatkowych lub odmien- nych od postanowień niniejszych OWU, o ile Ubez- pieczający chce je wprowadzić do umowy ubezpie- czenia.

3. Ubezpieczający zobowiązany jest udzielić odpo- wiedzi na pytania zawarte w formularzu (wniosku) o ubezpieczenie lub skierowane do niego w innej formie pisemnej oraz podać

Towarzystwu wszystkie znane mu okoliczności, o które zakład ubezpieczeń zapytywał przed zawar- ciem umowy. Jeżeli w trakcie trwania umowy ubez- pieczenia okoliczności o których mowa powyżej ule- gły zmianie, ubezpieczający zobowiązany jest za- wiadomić o tych zmianach ubezpieczyciela nie- zwłocznie po otrzymaniu o nich wiadomości

4. TUW-CUPRUM nie ponosi odpowiedzialności za skutki okoliczności, które z winy umyślnej z naru- szeniem ust. 3 nie zostały podane do wiadomości Towarzystwa.

5. TUW-CUPRUM może uzależnić zawarcie umowy ubezpieczenia od wyników analizy ryzyka przepro- wadzonej przez Towarzystwo lub inną wyspecjali- zowaną jednostkę w zakresie szacunku ryzyka.

6. TUW-CUPRUM zobowiązane jest potwierdzić na piśmie zawarcie umowy ubezpieczenia dokumen- tem ubezpieczenia.

7. Umowy ubezpieczenia zawiera się na okres jed- nego roku lub okresy krótsze (umowy krótkotermi- nowe).

8. Odpowiedzialność TUW-CUPRUM rozpoczyna się od dnia następnego po zawarciu umowy, jednak nie wcześniej niż od dnia następnego po zapłaceniu składki ubezpieczeniowej, chyba że w umowie prze- widziano inny termin początku odpowiedzialności.

9. W przypadku, gdy TUW-CUPRUM ponosi odpo- wiedzialność przed zapłaceniem składki lub jej pierwszej raty, a składka nie zostanie zapłacona w terminie, Towarzystwo może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym i żądać zapłaty składki za okres, przez który ponosił odpowiedzial- ność.

10. Odpowiedzialność TUW-CUPRUM kończy się z upływem okresu trwania umowy lub z chwilą roz- wiązania umowy.

11. Umowa ubezpieczenia może być rozwiązana:

1) poprzez wypowiedzenie umowy przez Ubezpie- czającego dokonane w formie pisemnej z zachowa- niem 6-cio miesięcznego okresu wypowiedzenia, które może być skrócone za zgodą obu stron,

2) poprzez odstąpienie od umowy ubezpieczenia:

a) przez TUW-CUPRUM ze skutkiem natychmiasto- wym w razie stwierdzenia rażącego niedbalstwa w zabezpieczeniu obiektu lub przedmiotu ubezpie- czenia i po bezskutecznym wezwaniu ubezpieczają- cego do usunięcia stwierdzonych zaniedbań

b) przez ubezpieczającego – jeżeli umowa jest za- warta na okres dłuższy niż 6 miesięcy – w terminie

30 dni, a w przypadku gdy ubezpieczający jest przedsiębiorcą w terminie 7 dni od daty jej zawar- cia,

12. W razie opłacania składki w ratach niezapłace- nie w terminie kolejnej raty składki może powodo- wać ustanie odpowiedzialności TUW-CUPRUM, o ile po upływie terminu wezwało ono Ubezpieczają- cego do zapłaty z zagrożeniem, że brak zapłaty w terminie 7 dni od dnia otrzymania wezwania spo- woduje ustanie odpowiedzialności, a rata składki w wyznaczonym terminie nie została uiszczona.

13. Rozwiązanie umowy ubezpieczenia w trybie określonym w ust. 11 i 12 nie zwalnia ubezpiecza- jącego z obowiązku opłacenia składki za okres

udzielonej przez TUW-CUPRUM ochrony ubezpie- czeniowej.

14. Zwrot składki nie przysługuje w przypadku wy- czerpania sumy ubezpieczenia lub unicestwienia przedmiotu ochrony ubezpieczeniowej połączo- nego z wypłatą świadczenia bez wyczerpania sumy.

15. Jeżeli w ubezpieczeniu rocznym ubezpieczający albo TUW-CUPRUM nie wysłał na dwa miesiące przed upływem okresu ubezpieczenia drugiej stro- nie listem poleconym oświadczenia, że nie zawrze umowy na kolejny okres lub przed końcem okresu ubezpieczenia nie złoży wniosku na okres na- stępny, to przez zapłacenie 1/12 dotychczasowej rocznej składki do 10-go dnia każdego miesiąca, od- powiedzialność TUW-CUPRUM przedłuża się w do- tychczasowym zakresie na kolejne okresy mie- sięczne, nie dłużej jednak niż na trzy miesiące.

16. W przypadku określonym w ust. 15 TUW-CU- PRUM doręcza ubezpieczającemu tzw. polisę pro- longacyjną za każdy miesiąc, za który opłacono składkę potwierdzającą kontynuowanie odpowie- dzialności na dotychczasowych warunkach.

17. W razie złożenia wniosku na kolejny okres roczny w trakcie kontynuowania ubezpieczenia na podstawie polis prolongacyjnych, odpowiedzial- ność TUW-CUPRUM w zakresie w nim określonym rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca nastę- pującego po miesiącu , w którym ten wniosek został złożony.

18. W razie zbycia przedmiotu ubezpieczenia prawa z umowy ubezpieczenia mogą być za zgodą TUW- CUPRUM przeniesione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia. W razie przeniesienia tych praw, na nabywcę przedmiotu przechodzą także obowiązki, które ciążyły na zbywcy. Pomimo tego przejścia ob- owiązków zbywca odpowiada solidarnie z nabywcą za zapłatę składki przypadającej za czas do chwili przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę. Jeżeli w razie zbycia przedmiotu ubezpieczenia prawa z umowy ubezpieczenia nie zostały przenie- sione na nabywcę przedmiotu ubezpieczenia, sto- sunek ubezpieczenia wygasa z chwilą przejścia przedmiotu ubezpieczenia na nabywcę.

19. Wierzytelność ubezpieczającego w stosunku do TUW-CUPRUM, której treścią jest prawo do odszko- dowania ubezpieczeniowego może być przedmio- tem zastawu lub cesji dopiero od momentu jej wy- magalności i pod warunkiem uprzedniej - wyrażo- nej w polisie lub innym dokumencie - zgody Towa- rzystwa.

20. W przypadku określonym w ust. 19 uprawnio- nym do odszkodowania lub świadczenia ubezpie- czeniowego jest nabywca wierzytelności ubezpie- czeniowej (zastawnik lub cesjonariusz), do którego stosuje się w tym zakresie odpowiednio zasady do- tyczące praw ubezpieczonego z tytułu umowy za- wartej na jego rzecz. Rozporządzenie wierzytelno- ścią ubezpieczeniową przez ubezpieczającego nie zwalnia go z obowiązków związanych z wykona- niem umowy ubezpieczenia.

OBOWIĄZKI UBEZPIECZAJĄCEGO

§ 12.

1. Ubezpieczający obowiązany jest przestrzegać ogólnie obowiązujące przepisy mające na celu za- pobieganie powstaniu szkody, w szczególności przepisy: o ochronie przeciwpożarowej, o budowie i eksploatacji urządzeń technicznych oraz wykony- waniu dozoru technicznego nad tymi urządze- niami.

2. W razie stwierdzenia, że szkoda powstała wsku- tek nieprzestrzegania przez ubezpieczającego prze- pisów, o których mowa w ust. 1 albo że ubezpiecza- jący zezwolił lub dopuścił do naruszenia tych prze- pisów, TUW-CUPRUM może odmówić wypłaty od- szkodowania w części lub w całości.

3. Ubezpieczający ponadto obowiązany jest:

1) dbać o konserwację przewodów i urządzeń kana- lizacyjnych i odprowadzających wodę (wodociągo- wych, kanalizacyjnych, centralnego ogrzewania). Wszelkie inwestycje i przeróbki niezbędne (w oce- nie rzeczoznawców lub w świetle obowiązujących przepisów) dla właściwej konserwacji i prawidło- wego działania przewodów i urządzeń, muszą być wykonane niezwłocznie. Ubezpieczający obowią- zany jest także w terminie zastosować właściwe środki ochronne w celu zabezpieczenia przed mro- zem przewodów i urządzeń służących do rozprowa- dzenia wody,

2) zamknąć, opróżnić z wody i utrzymywać opróż- nione instalacje i urządzenia wodociągowe w obiek- tach nieużywanych lub niedozorowanych. To samo odnosi się do urządzeń czasowo unieruchomio- nych,

4. Jeżeli ubezpieczający zaniechał lub nie dopełnił obowiązków wymienionych w ust. 3, TUW-CUPRUM może odmówić wypłaty odszkodowania w części lub w całości.

§ 13.

1. W razie zaistnienia szkody ubezpieczający obo- wiązany jest:

1) niezwłocznie, nie później niż w ciągu 3 dni robo- czych od chwili powzięcia wiadomości o szkodzie, powiadomić TUW-CUPRUM podając rodzaj, szaco- wany rozmiar i przyczynę szkody,

2) zawiadomić organy dochodzeniowe o każdej szkodzie mogącej powstać wskutek przestępstwa,

3) pozostawić miejsce szkody bez dokonywania zmian do czasu oględzin przez przedstawiciela To- warzystwa, chyba że zmiana jest niezbędna w celu zabezpieczenia mienia pozostałego po szkodzie lub zmniejszenia szkody. TUW-CUPRUM nie może po- woływać się na ten zakaz, jeżeli nie rozpoczął czyn- ności likwidacyjnych w ciągu 7 dni od daty otrzyma- nia zawiadomienia o powstaniu szkody,

4) udzielić przedstawicielowi Towarzystwa pomocy i wyjaśnień w ustalaniu okoliczności powstania szkody, jej przedmiotu i wysokości,

5) sporządzić i przedstawić w ustalonym przez TUW-CUPRUM terminie rachunek strat i rozmiar szkody,

6) zabezpieczyć prawa regresowe. Jeżeli ubezpie- czający bez zgody Towarzystwa zrzekł się roszcze- nia przeciwko osobie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę, TUW-CUPRUM może odmówić wypłaty od- szkodowania lub je zmniejszyć. Jeżeli zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia zostanie ujawnione po wypłaceniu odszkodowania, Towarzystwo może za- żądać od ubezpieczającego zwrotu całości lub czę- ści wypłaconego odszkodowania.

2. W przypadku naruszenia z winy umyślnej lub ra- żącego niedbalstwa obowiązków określonych w § 12 i § 13 ust. 1, TUW-CUPRUM może odpowiednio zmniejszyć świadczenie, jeżeli naruszenie przyczy- niło się do zwiększenia szkody lub uniemożliwiło Towarzystwu ustalenie okoliczności i skutków wy- padku

USTALENIE WYSOKOŚCI SZKODY I ODSZKODOWANIA

§ 14.

1. Po otrzymaniu zawiadomienia o zajściu zdarze- nia losowego objętego ochroną ubezpieczeniową, TUW-CUPRUM w terminie 7 dni potwierdza otrzy- manie tego zawiadomienia informując ubezpiecza- jącego lub ubezpieczonego jeżeli nie są osobami występującymi z tym zawiadomieniem oraz podej- muje postępowanie dotyczące ustalenia stanu fak- tycznego zdarzenia, zasadność zgłoszonych rosz- czeń i wysokości świadczenia, a także informuje osobę występującą z roszczeniem pisemnie lub w inny sposób, na który osoba ta wyraziła zgodę, jakie

dokumenty są potrzebne do ustalenia odpowie- dzialności Towarzystwa lub wysokości świadczenia, jeżeli jest to niezbędne do dalszego prowadzenia postępowania.

2. TUW-CUPRUM wypłaca należne odszkodowania z tytułu ubezpieczenia mienia w kwocie odpowiada- jącej wysokości szkody, nie większej jednak od kwoty stanowiącej górną granicę odpowiedzialno- ści Towarzystwa.

3. Górną granicę odpowiedzialności TUW-CUPRUM za ubezpieczone środki trwałe stanowi suma ubez- pieczenia dla poszczególnych budynków, budowli oraz pozostałych środków trwałych podana w wy- kazie stanowiącym integralną część umowy ubez- pieczenia.

4. Jeżeli suma ubezpieczenia przedmiotu ubezpie- czonego jest niższa od jego wartości ustalonej we- dług zasad określonych w § 10 (niedoubezpiecze- nie), odszkodowanie jest wypłacone w takiej pro- porcji, w jakiej suma ubezpieczenia tego przed- miotu pozostaje do jego wartości w dniu szkody. W przypadku ubezpieczenia rzeczowych składników majątku obrotowego zasada proporcji będzie sto- sowana, jeżeli niedoubezpieczenie przekroczy 10%.

5. Wysokością szkody w środkach trwałych jest:

1) przy ubezpieczeniu wg wartości ewidencyjnej brutto lub odtworzeniowej budynków i budowli - wartość kosztów odbudowy lub remontu potwier- dzona fakturą i kosztorysem wykonawcy lub kosz- torysem przedłożonym przez poszkodowanego. Kosztorys winien być sporządzony zgodnie z zasa- dami kalkulacji i ustalania cen robót budowlanych obowiązujących w budownictwie przy uwzględnie- niu dotychczasowych wymiarów, konstrukcji, mate- riałów i wyposażenia budynku oraz z uwzględnie- niem średnich cen rynkowych usług i materiałów obowiązujących na danym terenie.

2) przy ubezpieczeniu wg wartości ewidencyjnej brutto lub odtworzeniowej maszyn, aparatów, urządzeń technicznych, środków transportowych i pozostałych środków trwałych - wartość nabycia tego samego rodzaju, typu i mocy produkcyjnej no- wej maszyny, aparatu, urządzenia, środka trans- portu, albo wartość kosztów naprawy z uwzględnie- niem kosztów transportu, demontażu i montażu. Wartość tych kosztów powinna być udokumento- wana rachunkiem zakupu lub rachunkiem na- prawy,

3) przy ubezpieczeniu wg wartości ewidencyjnej

netto - wartość kosztów określona w pkt. 1) lub 2)

po potrąceniu dotychczasowego zużycia wynikają- cego z ewidencji księgowej na dzień zawarcia umowy ubezpieczenia (odpisów amortyzacyjnych),

4) przy ubezpieczeniu w wartości szacunkowej - wartość kosztów określona w pkt. 1) lub 2) po po- trąceniu procentowo określonego stopnia faktycz- nego zużycia do dnia szkody wynikającego ze sto- sunku do wartości ewidencyjnej brutto.

6. Wysokością szkody w rzeczowych składnikach majątku obrotowego jest wartość ich nabycia lub koszt wytworzenia w dniu powstania szkody, nie wyższy jednak niż cena ewidencyjna składnika po- zostającego na stanie.

7. Przy ustaleniu wysokości odszkodowania uwzględnia się stopień naprawienia szkód powsta- łych w ubezpieczonym mieniu w okresie poprze- dzającym wypadek ubezpieczeniowy angażujący TUW-CUPRUM.

8. Wysokością szkody w mieniu przyjętym od osób trzecich w celu wykonania usługi jest wartość naby- cia tego mienia pomniejszona o faktyczny stopień jego zużycia lub wartość kosztów naprawy uszko- dzonego mienia według cen obowiązujących w dniu powstania szkody, a w przypadku sprzedaży komi- sowej wartość oznaczona w dowodzie przyjęcia z potrąceniem prowizji komisowej.

9. Wysokością szkody w gotówce jest jej wartość no- minalna (wartość nominalną waluty obcej przelicza się na złote wg średniego kursu ogłoszonego przez Prezesa NBP, obowiązującego w dniu szkody).

10. Wysokość szkody w mieniu prywatnym pracow- ników ustala się w wysokości 70% wartości nowej według cen z dnia powstania szkody, z zastrzeże- niem, że wysokość odszkodowania nie przekroczy limitu przypadającego na jednego pracownika.

11. Wysokością szkody w przedmiotach niskocen- nych jest wartość nabycia lub koszt naprawy z dnia szkody nie więcej niż wartość zadeklarowana do ubezpieczenia wynikająca z ewidencji pozabilanso- wej lub szacunku.

12. Wysokością szkody w nakładach adaptacyjnych jest koszt niezbędnych nakładów przywracających stan przed szkodą, w granicach zadeklarowanej przez ubezpieczającego sumy ubezpieczenia.

13. Wysokością szkody w produkcji budowlano- montażowej oraz inwestycjach rozpoczętych jest koszt nakładów przywracających stan przed

szkodą, w granicach zdeklarowanej przez ubezpie- czającego sumy ubezpieczenia, nie więcej niż rze- czywista wartość przedmiotu szkody.

14. Rachunek kosztów odbudowy, remontu lub na- prawy przedstawiony przez ubezpieczającego pod- lega weryfikacji przez TUW-CUPRUM. Przy ustaleniu wysokości szkody nie uwzględnia się kosztów wyni- kających z braku części zamiennych lub materiałów potrzebnych do przywrócenia stanu istniejącego przed szkodą.

15. W przypadku częściowej szkody w przedmiocie ubezpieczenia, którego wartość zgłoszona do ubez- pieczenia została zaniżona w stosunku do wartości odtworzeniowej, TUW-CUPRUM może dokonać zmniejszenia wypłaty odszkodowania o procent wynikający z zaniżenia wartości zgłoszonej do ubez- pieczenia, do faktycznej wartości odtworzeniowej.

16. Wysokość szkody zmniejsza się o wartość pozo- stałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku, przeróbki lub odbudowy

17. Wysokość odszkodowania ustalona dla podat- ników podatku od towarów i usług nie obejmuje podatku VAT w zakresie w jakim ubezpieczający mógł obniżyć VAT należny o naliczony przy nabyciu towarów i usług związanych z naprawieniem szkody.

18. Ustalenie wysokości szkody oraz wartości od- tworzeniowej całego obiektu (urządzenia) przepro- wadza TUW-CUPRUM przy współudziale ubezpie- czającego lub jego przedstawicieli.

POSTĘPOWANIE RZECZOZNAWCÓW

§ 15.

1. Ubezpieczający i TUW-CUPRUM mogą uzgodnić w umowie lub każda ze stron może zażądać, by przyczyna i wysokość szkody bądź wartość odtwo- rzeniowa całego obiektu (urządzenia) została usta- lona przez rzeczoznawców.

2. Ekspertyzy rzeczoznawców powinny zawierać co

najmniej:

1) ustalenia przyczyn szkody,

2) wykazy będących przedmiotem szkody budyn- ków i mienia ruchomego wraz z ich wartością ubez- pieczeniową określoną zgodnie z postanowieniami

§ 8 i § 9,

3) koszty odbudowy, naprawy lub nabycia takiego samego mienia określone zgodnie z postanowie- niami § 14,

4) ewentualne koszty zabezpieczenia przed szkodą lub zmniejszenie szkody w ubezpieczonym mieniu zgodnie z postanowieniami § 6.

3. W razie rozbieżności w opiniach rzeczoznawców strony mogą powołać wspólnie rzeczoznawcę opi- niującego, który na podstawie przedłożonych do wglądu ekspertyz i własnej oceny stanu faktycz- nego - wyda opinię wiążącą.

4. Każda ze stron ponosi koszty rzeczoznawcy, któ- rego sama powołała. W innych przypadkach koszty opiniującego rzeczoznawcy ponoszą obie strony po połowie.

5. Na podstawie wiążących ustaleń rzeczoznawców lub rzeczoznawcy opiniującego, TUW-CUPRUM ustala odszkodowanie zgodnie z § 14.

WYPŁATA ODSZKODOWANIA

§ 16.

1. TUW-CUPRUM wypłaca odszkodowanie w termi- nie 30 dni licząc od daty otrzymania zawiadomienia o szkodzie.

2. Jeżeli przy zachowaniu należytej staranności wy- jaśnienie w powyższym terminie okoliczności ko- niecznych do ustalenia odpowiedzialności TUW-CU- PRUM albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe odszkodowanie powinno być wypła- cone w ciągu 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczno- ści z tym, że bezsporną część odszkodowania Towa- rzystwo wypłaca w terminie 30-dniowym od zawia- domienia o szkodzie.

3. Jeżeli w terminach określonych w ust. 1 i 2 TUW- CUPRUM nie wypłaci odszkodowania zobowiązane jest do pisemnego zawiadomienia osoby zgłaszają- cej roszczenia o przyczynach braku możliwości jego zaspokojenia w całości lub w części, przy równocze- snym wypłaceniu bezspornej części odszkodowa- nia.

4. Jeżeli odszkodowanie nie przysługuje lub przysłu- guje w innej wysokości, niż określone w zgłoszeniu roszczenia, TUW-CUPRUM zobowiązany jest do pi- semnego poinformowania osobę występującą z roszczeniem wskazując na okoliczności oraz na podstawę prawną uzasadniającą całkowitą lub czę- ściową odmowę wypłaty odszkodowania. Informa- cja ta powinna zawierać pouczenie o możliwości dochodzenia roszczeń na drodze sądowej.

5. TUW-CUPRUM dokonuje wypłaty odszkodowania

na podstawie:

1) ustaleń Towarzystwa,

2) ugody zawartej pomiędzy Towarzystwem a po-

szkodowanym (uprawnionym),

3) wyroku sądu.

ROSZCZENIA REGRESOWE

§ 17.

1. Z dniem zapłaty odszkodowania przez TUW-CU- PRUM roszczenia ubezpieczającego przeciwko oso- bie trzeciej odpowiedzialnej za szkodę przechodzą na Towarzystwo do wysokości zapłaconego odszko- dowania.

2. Jeżeli TUW-CUPRUM pokrył tylko część szkody, ubezpieczającemu przysługuje co do pozostałej części pierwszeństwo zaspokojenia przed roszcze- niami Towarzystwa.

3. Na wniosek TUW-CUPRUM, ubezpieczający obo- wiązany jest udzielić wszelkiej pomocy przy docho- dzeniu roszczeń regresowych od sprawców szkody, dostarczyć informacji oraz innych dokumentów, będących w posiadaniu ubezpieczającego, niezbęd- nych do skutecznego dochodzenia tych roszczeń.

CZĘŚĆ III

RYZYKA DODATKOWE

§ 18.

1. Na wniosek ubezpieczającego i po opłaceniu do- datkowej składki, umową ubezpieczenia mogą być objęte:

1) maszyny elektryczne od szkód elektrycznych,

2) maszyny od uszkodzeń.

2. W odniesieniu do ubezpieczonych ryzyk w zakre- sie uzupełniającym stosowane są postanowienia części I i II niniejszych ogólnych warunków ubezpie- czeń, o ile zapisy § 19 i § 20 nie stanowią inaczej.

UBEZPIECZENIE MASZYN ELEKTRYCZNYCH

OD SZKÓD ELEKTRYCZNYCH

§ 19.

1. Ubezpieczeniem maszyn elektrycznych od szkód elektrycznych mogą być objęte czynne i zainstalo- wane na stanowiskach pracy maszyny, aparaty i inne urządzenia elektroenergetyczne (z wyłącze- niem elektroenergetycznych linii przemysłowych) - zwane dalej maszynami elektrycznymi.

2. Do maszyn elektrycznych stosuje się przepisy normujące eksploatację techniczną urządzeń elek- troenergetycznych.

3. Ubezpieczenie obejmuje maszyny elektryczne od szkód powstałych wskutek niewłaściwego działania prądu elektrycznego, a także wskutek działania elektryczności atmosferycznej.

4. TUW-CUPRUM nie odpowiada za szkody:

1) mechaniczne, jeżeli uszkodzenia te nie były bez- pośrednim następstwem szkody elektrycznej,

2) powstałe w czasie naprawy oraz prób dokonywa- nych na maszynach elektrycznych (np. na obciąże- nie, na nagrzewanie się maszyn, na przebicie itp.), z wyjątkiem prób dokonywanych w związku z okreso- wymi badaniami eksploatacyjnymi (oględzinami i przeglądami),

3) w maszynach elektrycznych, w których - w okre- sie bezpośrednio poprzedzającym szkodę - nie przeprowadzono okresowego badania eksploata- cyjnego stosownie do obowiązujących przepisów,

4) w miernikach (np. amperomierzach, woltomier- zach, induktorach itp.) i licznikach, wkładkach topi- kowych bezpieczników elektrycznych, stycznikach i odgromnikach wydmuchowych oraz żarówkach, grzejnikach, lampach itp.,

5) w okresie gwarancyjnym, kiedy szkody są pokry-

wane przez producenta lub warsztat naprawczy.

5. Za podstawę obliczenia składki przy ubezpiecze- niu maszyn elektrycznych od szkód elektrycznych przyjmuje się ogólną moc znamionową zainstalo- wanych urządzeń energetycznych, na początku okresu ubezpieczenia (w kilowatach lub kilowolto- amperach), dane te ubezpieczający podaje we wniosku ubezpieczeniowym. Ubezpieczający obo- wiązany jest, przy przedłużeniu ubezpieczenia na następny okres ubezpieczenia podać nową, zaktu- alizowaną moc urządzeń energetycznych.

6. Ubezpieczający obowiązany jest dokumentować szkody protokołami awaryjnymi sporządzonymi oddzielnie dla każdej awarii na odpowiednich dru- kach, chyba że umówiono się inaczej.

7. Przy ustalaniu wysokości odszkodowania przyj- muje się:

1) przy szkodzie całkowitej cenę nabycia tego sa- mego rodzaju, typu i mocy produkcyjnej nowej ma- szyny, z potrąceniem procentowo określonego stopnia faktycznego zużycia do dnia szkody,

2) przy szkodzie częściowej przyjmuje się wartość napraw lub remontów uszkodzonej maszyny z uwzględnieniem kosztów transportu, demontażu i montażu. Jeżeli naprawa jest wykonywana we wła- snym zakresie przez ubezpieczającego, TUW-CU- PRUM uwzględnia koszty materiałów i płac ponie- sionych w celu naprawy oraz uzasadniony narzut na pokrycie kosztów ogólnych. Odszkodowanie

ustala się w kwocie odpowiadającej wysokości szkody z zastrzeżeniem że:

a) wysokość szkody ustalona wg kosztów remontu lub naprawy nie może przekroczyć rzeczywistej wartości przedmiotu szkody, a rachunek kosztów remontu lub naprawy przedłożony przez ubezpie- czającego podlega weryfikacji przez Towarzystwo,

b) koszt naprawy lub wymiany maszyny może uwzględniać również koszt pracy w godzinach nad- liczbowych, w nocy, w niedziele i święta oraz eks- presowy transport maszyny, jeżeli zastrzeżono to w umowie,

c) przy ustaleniu wysokości szkody nie uwzględnia się kosztów wynikających z braku części zamien- nych lub materiałów potrzebnych dla przywrócenia stanu istniejącego przed szkodą,

3) wysokość szkody zmniejsza się o wartość pozo- stałości, które mogą być przeznaczone do dalszego użytku.

UBEZPIECZENIE MASZYN OD USZKODZEŃ

§ 20.

1. Ubezpieczeniem maszyn od uszkodzeń mogą być objęte czynne i zainstalowane na stanowiskach pracy maszyny wszystkich typów z zastrzeżeniem, że elementy maszyn bądź samodzielne urządzenia elektroniczne są ubezpieczane w oparciu o indywi- dualne ustalenia.

2. Z ubezpieczenia maszyn wyłączone są te skład- niki, których okres używania jest krótszy niż okres użytkowania całego urządzenia.

3. Ubezpieczeniem maszyn od uszkodzeń objęte są szkody powstałe wskutek:

1) błędów w projektowaniu maszyn,

2) błędów wykonania montażu, krótkich spięć i in- nych przyczyn elektrycznych, defektów materiałów,

3) braku wody w kotłach maszyn parowych,

4) uszkodzeń przy montażu, demontażu maszyn i w transporcie wewnętrznym.

4. Sumę ubezpieczenia ustala ubezpieczający skła- dając wniosek o ubezpieczenie maszyn i załączając ich szczegółowy wykaz. W wykazie tym należy po- dać: nr fabryczny maszyn, nr inwentarzowy i war- tość maszyny.

5. TUW-CUPRUM nie odpowiada za szkody spowo- dowane:

1) zużyciem maszyn na skutek zwykłego użytkowa- nia oraz w wyniku kawitacji, korozji, działania ob- cych pól magnetycznych, wpływu innych czynników mogących mieć wpływ na funkcjonowanie urządze-

nia (np. wirusy w komputerach, brak strefy ozono- wej itp.), rozszerzeniem się kamienia kotłowego (to wyłączenie odnosi się do części bezpośrednio do- tkniętych szkodą wynikłą z powodu rozszerzenia się kamienia kotłowego), działaniem środków żrących,

2) błędami i defektami istniejącymi w chwili zawar- cia umowy ubezpieczenia, które powinny być lub były znane ubezpieczającemu,

3) transportem zewnętrznym, tj. odbywającym się po drogach znajdujących się poza obrębem terenu należącego do ubezpieczającego,

4) zaniechaniem wykonania okresowych przeglą- dów konserwacyjnych, wymaganych dla tego typu maszyn

5) uszkodzeniem elementów maszyn i urządzeń, których czas pracy przekroczył ustalony okres ży- wotności.

6. Ubezpieczający ponosi 20% udziału własnego w

szkodzie.

7. W razie powstania szkody TUW-CUPRUM po- krywa koszty naprawy ubezpieczonych przedmio- tów w celu przywrócenia stanu technicznego i zdol- ności produkcyjnej maszyn, jakie były w dniu po- wstania szkody.

8. Wszelkie dodatkowe koszty poniesione za pracę w godzinach nadliczbowych i nocnych, pracę w dni ustawowo wolne od pracy, fracht ekspresowy są objęte niniejszym ubezpieczeniem, lecz tylko wów- czas, gdy konieczność ich poniesienia została uzgodniona wcześniej z Towarzystwem na piśmie.

9. TUW-CUPRUM nie pokrywa kosztów wszelkich zmian, uzupełnień, usprawnień lub remontów eks- ploatacyjnych.

10. Koszty napraw prowizorycznych będą pokryte przez TUW-CUPRUM, jeżeli stanowią one część na- praw ostatecznych i nie zwiększają łącznych wydat- ków na naprawę docelową.

11. W razie powstania szkody polegającej na całko- witym zniszczeniu ubezpieczonych przedmiotów TUW-CUPRUM pokrywa koszty zakupu nowej ma- szyny posiadającej te same lub podobne parametry techniczne według cen obowiązujących w dniu szkody, po uwzględnieniu stopnia zużycia zniszczo- nej maszyny.

CZĘŚĆ IV

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

§ 21.

1. W sprawach nieuregulowanych w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia lub nie- uwzględnionych dodatkowo w umowie ubezpiecze- nia mają zastosowanie postanowienia kodeksu cy- wilnego oraz inne obowiązujące przepisy prawa polskiego.

2. Reklamacja może być złożona w każdej jednostce

TUW-CUPRUM obsługującej klientów.

3. Reklamacja może być złożona:

1) w formie pisemnej – osobiście, w jednostce TUW- CUPRUM obsługującej klientów, albo prze- syłką pocztową w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe (Dz.U. poz. 1529);

2) ustnie – telefonicznie albo osobiście do proto- kołu podczas wizyty klienta w jednostce TUW-CU- PRUM.

§22.

1. Po złożeniu przez klienta reklamacji, zgodnie z wymogami, o których mowa w §21, TUW-CUPRUM rozpatruje reklamację i udziela klientowi odpowie- dzi w postaci papierowej lub za pomocą innego trwałego nośnika informacji.

2. Odpowiedź, o której mowa w ust. 1, TUW-CU- PRUM może dostarczyć pocztą elektroniczną wy- łącznie na wniosek klienta.

3. Odpowiedzi, o której mowa w ust. 1, należy udzielić bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania reklamacji. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie odpo- wiedzi przed jego upływem.

4. W szczególnie skomplikowanych przypadkach, uniemożliwiających rozpatrzenie reklamacji i udzie- lenie odpowiedzi w terminie, o którym mowa w ust. 3, TUW-CUPRUM w informacji przekazywanej klien- towi, który wystąpił z reklamacją:

1) wyjaśnia przyczynę opóźnienia;

2) wskazuje okoliczności, które muszą zostać usta-

lone dla rozpatrzenia sprawy;

3) określa przewidywany termin rozpatrzenia rekla- macji i udzielenia odpowiedzi, który nie może prze- kroczyć 60 dni od dnia otrzymania reklamacji.

5. Skargi i zażalenia składane przez inne osoby niż klienci rozpatrywane są według zasad określonych w §21 i 22 z zastrzeżeniem, że TUW-CUPRUM może odpowiedź na skargę dostarczyć pocztą elektro- niczną również w przypadku braku wniosku klienta. W odniesieniu do skarg i zażaleń składanych przez inne osoby niż klienci nie znajdują zastosowania przepisy ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o rozpa- trywaniu reklamacji przez podmioty rynku finanso- wego i o Rzeczniku Finansowym (Dz.U. poz. 1348).

§23.

1. Powództwo o roszczenie wynikające z umowy ubezpieczenia można wytoczyć według przepisów

o właściwości ogólnej albo przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby ubezpieczają- cego, ubezpieczonego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

2. Powództwo o roszczenie wynikające z umowy ubezpieczenia można wytoczyć według przepisów

o właściwości ogólnej albo przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania spadkobiercy ubezpieczo- nego lub spadkobiercy uprawnionego z umowy ubezpieczenia.

§24.

1.Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia stosuje się do umów ubezpieczenia zawieranych od dnia 21.12.2016 r.

2. Ogólne warunki ubezpieczenia mienia od ognia i innych żywiołów zatwierdzone Uchwałą RN TUW- CUPRUM nr 22/2016/VIII z dnia 20.12.2016 r.