ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
PROGRAM USUWANIA WYROBÓW
ZAWIERAJĄCYCH AZBEST
Z TERENU GMINY GRODZISKO DOLNE
Inwentaryzacja azbestu i wyrobów zawierających azbest oraz Program Usuwania Azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne zostały współfinansowane w ramach realizacji zadania wynikającego z „Programu Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2009-2032”.
Grodzisko Dolne, sierpień 2013 r.
Spis treści
1.1. Zadania samorządu gminy wynikające z Programu Oczyszczania Kraju
z Azbestu na lata 2009 – 2032. 3
1.2. Ogólna charakterystyka gminy 4
1.3. Cele, zadania i koncepcja zarządzania Programem 6
2. Charakterystyka wyrobów zawierających azbest i oddziaływanie azbestu na zdrowie człowieka 8
2.1. Występowanie i zastosowanie azbestu 8
2.2. Wpływ azbestu na organizm ludzki 9
2.3. Ograniczenie negatywnych skutków oddziaływania azbestu 11
3. Stan prawny w zakresie użytkowania i usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest 13
3.3. Zasady postępowania z wyrobami zawierającymi azbest 17
3.4. Składowiska odpadów zawierających azbest 18
4. Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie usuwania azbestu 19
5. Gospodarowanie wyrobami i odpadami zawierającymi azbest w gminie 21
5.1. Cele i harmonogram realizacji Programu usuwania azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne 21
5.2. Analiza wyników inwentaryzacji 22
5.3. Koszt utylizacji płyt azbestowo cementowych z pokryć dachowych
i elewacji budynków gospodarczych i mieszkalnych 25
5.4. Możliwości pozyskania środków finansowych na działania związane
z usuwaniem azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne oraz składowaniem
odpadów zwierających azbest 26
5.5. Edukacja mieszkańców Gminy odnośnie szkodliwości i możliwości utylizacji azbestu 28
Wstęp
Opracowanie Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne związane jest z realizacją zapisów zawartych w Programie Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 (w skrócie POKzA). Krajowy program został przyjęty przez Radę Ministrów Rzeczpospolitej Polskiej dnia 14 lipca 2009 uchwałą nr 122/2009 (zmienioną uchwałą nr 39/2010 z 15 marca 2010 r.) zwany dalej POKzA. Wyznacza on cele którymi są:
1. usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest,
2. minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych obecnością azbestu na terytorium kraju,
3. likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
W niniejszym Programie w oparciu o dane uzyskane z inwentaryzacji metodą spisu z natury wyrobów zawierających azbest wytyczono cele, ustalono harmonogram usuwania wyrobów zawierających azbest oraz oszacowano całościowy koszt utylizacji wyrobów zawierających azbest z terenu gminy. W Programie zawarto również informacje na temat kompetencji i obowiązków organów administracyjnych gminy względem realizacji zadań nałożonych poprzez POKzA, wpływu azbestu na zdrowie ludzkie.
1.1. Zadania samorządu gminy wynikające z Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 – 2032.
Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 opisuje obowiązki, kompetencje i zasady współpracy poszczególnych organów administracyjnych w kraju w celu realizacji założonych celów. Na poziomie lokalnym zadania powinny być realizowane x.xx. przez samorząd gminny. Do zadań nadzorowanych przez Wójta Gminy Grodzisko Dolne zgodnie z POKzA należą:
2. przygotowywanie i aktualizacja programów usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest,
3. organizowanie szkoleń lokalnych w zakresie usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu nieruchomości bez korzystania z usług wyspecjalizowanych firm,
4. organizowanie usuwania wyrobów zawierających azbest przy wykorzystaniu pozyskanych na ten cel środków krajowych lub unijnych z uwzględnieniem zasad zawartych w Programie,
5. inspirowanie właściwej postawy obywateli w zakresie obowiązków związanych z usuwaniem wyrobów zawierających azbest,
6. współpraca z marszałkiem województwa w zakresie:
− inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest,
− opracowywania programów usuwania wyrobów zawierających azbest,
− lokalizacji składowisk odpadów zawierających azbest oraz urządzeń przewoźnych do przetwarzania odpadów zawierających azbest,
7. współpraca z mediami w celu propagowania odpowiednich inicjatyw społecznych oraz rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń powodowanych przez azbest,
8. współpraca z organizacjami społecznymi wspierającymi realizację Programu,
9. współpraca z organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru budowlanego, inspekcja ochrony środowiska).
Gmina Grodzisko Dolne chcąc realizować Program wykonała inwentaryzację wyrobów zawierających azbest na terenie wszystkich posesji znajdujących się na jej terenie. Na podstawie zebranych danych opracowano Program usuwania azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne.
1.2. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Grodzisko Dolne jest gminą wiejską położoną w województwie podkarpackim w powiecie leżajskim. Gmina Grodzisko Dolne graniczy:
− z Gminą Żołynia od strony zachodniej (powiat łańcucki),
− z Gminą Białobrzegi od strony południowo – zachodniej (powiat łańcucki),
− od strony południowo – wschodniej z gminą Tryńcza (powiat przeworski),
− od strony północnej z gminą Leżajsk (powiat leżajski).
Gmina Grodzisko Dolne zajmuje powierzchnię 78,42 km², a liczba mieszkańców w gminie wynosi 8 283 osoby. Użytki rolne stanowią 70% powierzchni gminy, a użytki leśne 23%. Administracyjnie Gmina Grodzisko Dolne podzielona jest na 10 sołectw: Grodzisko Dolne, Grodzisko Górne, Grodzisko Nowe, Wólka Grodziska, Chodaczów, Laszczyny, Opaleniska, Podlesie, Zmysłówka, Grodzisko - Miasto.
Pod względem fizyczno-geograficznym północna część gminy Grodzisko Dolne należy do mezoregionu Płaskowyż Kolbuszowski (512.48), natomiast południowa część do Pradoliny Podkarpackiej (512.51), które leżą w obrębie jednostki wyższego rzędu - makroregionu Kotlina Sandomierska (512.4-5) (wg Kondrackiego, 2002 r.). Płaskowyż Kolbuszowski posiada krajobraz równinny o charakterze denudacyjno- peryglacyjnym, posiadającym specyficzny pagórkowaty krajobraz pochodzenia polodowcowego. Jest to kraina rolniczo-leśna.
Jeden z większych kompleksów leśnych znajduje się w południowo-zachodniej części gminy. Wśród siedlisk dominują lasy mieszane świeże, wilgotne bory mieszane
świeże oraz bory świeże. Lasy kompleksu Zmysłówka zajmują siedliska lasu świeżego, lasu mieszanego świeżego, wilgotnego boru mieszanego świeżego i boru wilgotnego. Przeważają lasy sosnowe i mieszane, z udziałem dębu, buku i grabu.
Na terenie gminy znajduje się Xxxxxxxxxx Obszar Chronionego Krajobrazu, ustanowiony rozporządzeniem Nr 82/05 Wojewody Podkarpackiego z dnia 31 października 2005 r. na podstawie ustawy z dnia 16 października 2004 r. o ochronie przyrody.
Obszar ten obejmuje południowo-wschodnią część Płaskowyżu Kolbuszowskiego i fragment doliny Wisłoka. Cały obszar zlokalizowany jest na powierzchni 6310 ha, na terenie gmin: Grodzisko Dolne i Leżajsk w powiecie leżajskim oraz Białobrzegi i Żołynia w powiecie łańcuckim. Obszar cechuje olbrzymie bogactwo fauny i flory. Występują tu gatunki roślin chronionych i rzadkich na Płaskowyżu Kolbuszowskim. Teren obszaru chronionego zlokalizowany jest w południowej części gminy Grodzisko Dolne i zajmuje on prawie połowę obszaru gminy.
Najważniejszą częścią Zmysłowskiego Obszaru Chronionego jest Rezerwat Przyrody Zmysłówka, o powierzchni 2,44 ha, utworzony w 1953 roku, celem zachowania pierwotnego lasu mieszanego: jodła, buk, grab i lipa oraz stanowiska modrzewia polskiego.
Na omawianym terenie gminy występują następujące zarejestrowane pomniki przyrody:
− 7 modrzewi polskich wieku około 150 lat, miejscowość Zmysłówka, utworzone w 1978 r.,
− lipa wieku około 150 lat, miejscowość Wólka Grodziska, pomnik utworzony w 1984 r.,
− lipa wieku ponad 100 lat, miejscowość Wólka Grodziska, pomnik utworzony w 1984 r.
Teren Gminy Grodzisko Dolne od wielu lat pozostaje w zainteresowaniu archeologów. Na jej obszarze dokonano ciekawych odkryć archeologicznych. Prowadzone w 1996 roku liczne prace wykopaliskowe oraz badania, potwierdziły ślady bytności człowieka z okresu neolitu i brązu. Odkryto ślady osadnictwa sprzed ponad 11 tysięcy lat, co należy do rzadkości w skali ogólnopolskiej.
Rysunek 1. Mapa Gminy Grodzisko Dolne.
1.3. Cele, zadania i koncepcja zarządzania Programem
Nadrzędnym celem Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne jest całkowita utylizacja wyrobów zawierających azbest, co spowoduje eliminację skutków negatywnego oddziaływania azbestu na mieszkańców gminy oraz na środowisko. Zdemontowane wyroby zostaną zabezpieczone oraz bezpiecznie zdeponowane na składowisku lub unieszkodliwione w innym procesie w przypadku dopuszczenia przez Ustawodawcę alternatywnej formy unieszkodliwiania. Cel nadrzędny zostanie osiągnięty poprzez realizację zadań i celów szczegółowych takich jak:
− inwentaryzacja wyrobów zawierających azbest,
− zapoznanie mieszkańców gminy z zagrożeniem wynikającym z wdychania włókien azbestowych oraz sposobów bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest,
− zapoznanie i pomoc mieszkańcom w pozyskiwaniu środków na zadania związane z utylizacją azbestu na posesjach prywatnych.
Wielopłaszczyznowość „Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne na lata 2012 - 2032” powoduje konieczność koordynacji wszystkich jednostek i instytucji przedmiotowo odpowiedzialnych za realizację poszczególnych zadań lub pośrednio biorących udział w ich realizacji.
Dlatego też zadania przewidziane w Programie będą realizowane na czterech płaszczyznach co przedstawia poniższy schemat.
Wojewoda, Samorzad wojewódzki
Starostwo Powiatowe w Leżajsku
Rada i Wójt
Gminy Grodzisko Dolne
Właściciele obiektów,
osoby fizyczne i prawne
Rysunek 2. Schemat współpracy administracji wojewódzkiej i lokalnej [źródło: Opracowanie własne].
Realizację Programu przypisuje się organom Gminy Grodzisko Dolne w ramach swych kompetencji i określonych zadań. Osobą koordynującą działania w zakresie organizacji, wdrażania i realizacji Programu będzie pracownik Urzędu Gminy zajmujący się ochroną środowiska.
2. Charakterystyka wyrobów zawierających azbest i oddziaływanie azbestu na zdrowie człowieka
2.1. Występowanie i zastosowanie azbestu
Azbest jest nazwą handlową sześciu minerałów włóknistych z grupy serpentynów (chryzotyl – uwodniony krzemian magnezu) oraz z grupy amfiboli (krokidolit – krzemian sodowo-żelazowy, amozyt – krzemian żelazowo-magnezowy, tremolit – zasadowy krzemian wapnia i magnezu, aktynolit - i antofilit – krzemian magnezowy z domieszką żelaza) (Rysunek 3). Skład chemiczny chryzotylu jest jednolity natomiast skład chemiczny i właściwości fizyczne amfiboli są bardzo zróżnicowane. Minerały te źle przewodzą ciepło, są względnie odporne na działanie czynników chemicznych oraz wysokich i niskich temperatur jak również wykazują dobrą izolację akustyczną. Te cechy przyczyniły się do stosowania minerałów azbestowych na szeroką skalę w ciągu ostatnich 100 lat.
Złoża azbestu są dość powszechne, w tym również w Polsce. Spotykane są na Dolnym Śląsku oraz w Pieninach lecz nie były one eksploatowane. Na świecie istnieje jedynie kilka miejsc, w których była możliwa przemysłowa eksploatacja złóż azbestu.
Korzystne właściwości azbestu wpłynęły na jego rozpowszechnienie w wielu dziedzinach gospodarki: budownictwo, energetyka, przemysł chemiczny, transport. Minerały azbestowe głównie były używane do produkcji:
− wyrobów azbestowo-cementowych takich jak pokrycia dachowe, rury ciśnieniowe, płyty elewacyjne, w których zawartość włókien azbestu wynosiła 10-35%,
− wyrobów izolacyjnych o dużej (75-100%) zawartości azbestu,
− wyrobów ciernych (okładziny, tarcze, taśmy hamulcowe),
− ogniotrwałych wyrobów tekstylnych.
Rysunek 3. Długowłóknisty azbest chryzotylowy praktycznie nie zawierający zanieczyszczeń (a), chryzotylowy azbest krótkowłóknisty zanieczyszczony talkiem (b) i azbest amozytowy (c) [źródło: Bezpieczne postępowanie z azbestem i materiałami zawierającymi azbest].
Wyroby azbestowe ze względu na gęstość dzieli się na wyroby klasy I - miękkie i wyroby klasy II - twarde. Wyroby miękkie, do których zaliczamy płyty azbestowe, papy, tynki, izolacje mają słabo związaną strukturę, gęstość poniżej 1000 kg/m3 oraz zawartość włókien azbestowych powyżej 20%. Natomiast wyroby zaliczane do grupy twardych, o gęstości powyżej 1000 kg/m3, lecz niskiej zawartości włókien (mniej niż 20%) to płyty faliste (dachowe) i rury ciśnieniowe. Wykazują one strukturę zwartą i emitują do środowiska włókna dopiero podczas obróbki lub w trakcie uszkodzenia powierzchni.
2.2. Wpływ azbestu na organizm ludzki
Azbest zaliczany jest do grupy dziesięciu najbardziej szkodliwych substancji. Znajduje się w opracowanym przez Ministerstwo Zdrowia wykazie substancji obejmującym substancje o udowodnionym działaniu rakotwórczym.
Prace związane z pozyskiwaniem azbestu, jego przetwarzaniem oraz usuwaniem ze środowiska związane są z narażeniem na zapylenie. Unoszące się w powietrzu włókna azbestowe po przedostaniu się do płuc mechanicznie drażnią tkankę wystającymi ostrymi końcami, powodując zwiększoną przepuszczalność błon komórkowych (objaw mankietu). W patomechanizmie działania azbestu istotnym jest nie długość włókna, ale jego przekrój geometryczny - co jest wynikiem budowy siateczkowej kryształów i kształtu włókien azbestowych.
Rysunek 4. Prawdopodobne skutki zdrowotne zawodowej i pozazawodowej ekspozycji na azbest [źródło: Materiały szkoleniowe …, 2011]
Azbest tylko w niewielkim stopniu wnika do organizmu innymi drogami niż przez drogi oddechowe - ale translokacja i usuwanie pyłu z organizmu powodują, że szkodliwe działanie azbestu może dotyczyć także narządów i tkanek nienależących do układu oddechowego. Badania doświadczalne wykazały, że dłuższe włókna azbestowe są bardziej niebezpieczne dla rozwoju pylicy azbestowej i nowotworów, przy czym włókna cienkie o średnicy <2,5 μm są szczególnie agresywne. Rozmiary włókien odgrywają więc istotną rolę w wyjaśnieniu patogennego, a zwłaszcza nowotworowego działania azbestu.
Główne choroby azbestozależne to:
− pylica azbestowa,
− choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu w tym:
✓ rozległe zgrubienia opłucnej,
✓ rozległe blaszki opłucnej lub osierdzia,
✓ wysięk opłucnowy,
− przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli,
− nowotwory złośliwe, w tym:
✓ rak płuc,
✓ rak oskrzeli,
✓ międzybłoniak opłucnej albo otrzewnej.
2.3. Ograniczenie negatywnych skutków oddziaływania azbestu
Fizyczne i chemiczne właściwości azbestu nadające mu wytrzymałość były atutem w czasach jego wykorzystywania, jednak teraz gdy wyroby zawierające azbest okazały się szkodliwe i należy dokonać ich utylizacji, utrudniają one znacznie proces unieszkodliwienia wyrobów. W Polsce według szacunków 96% wszystkich wyrobów zawierających azbest stanowią wyroby z grupy twardych. Ich negatywny wpływ nasila się jedynie w trakcie mechanicznego uszkodzenia struktury wyrobu. Główną zasadą podczas używania wyrobów zawierających azbest jest minimalizacja w jak największym stopniu możliwości emisji włókien do atmosfery. W przypadku używania lub prac z materiałami zawierającymi azbest należy pamiętać o zasadzie pracy na mokro oraz odizolowaniu miejsca pracy i ograniczeniu ścierania i łamania elementów. Podczas używania materiałów zawierających azbest należy pamiętać o ich konserwacji, np. poprzez pomalowanie powierzchni substancją zabezpieczającą. Miejsca w których złożono materiały zawierające azbest należy oznaczyć specjalną etykietą, której wzór prezentuje załącznik nr 3.
Należy zaznaczyć, iż w celu ochrony zdrowia pracowników pracujących przy usuwaniu azbestu i wyrobów zawierających azbest należy zgodnie z § 6 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2.04.2004 r. zgłosić zamiar przeprowadzenia prac do właściwego państwowego inspektorowi sanitarnemu w terminie co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem prac.
Na terenie Gminy Grodzisko Dolne pokrycia dachowe zgodnie z obowiązującymi zapisami prawa mogą demontować firmy posiadające wymagane uprawnienia, przeszkolenie oraz potencjał techniczny. Przyczyni się to do profesjonalnego wykonania prac rozbiórkowych, transportu i utylizacji wyrobów zawierających azbest oraz pozwoli na uniknięcie zagrożenia dla życia i zdrowia obywateli oraz skażenia środowiska.
Zgodnie z zapisami POKzA na lata 2009-2032 zatwierdzonego uchwałą nr 39/2010 Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010r., aby zwiększyć tempo usuwania wyrobów zawierających azbest, szczególnie z terenów wiejskich, wprowadzono nowy instrument umożliwiający usuwanie wyrobów zawierających azbest z terenu własnej nieruchomości bez korzystania z usług wyspecjalizowanych firm, o ile osoby usuwające wyroby azbestowe zostaną odpowiednio przeszkolone i będą dysponować środkami technicznymi eliminującymi narażenie na kontakt z włóknami azbestu, a prace te będą wykonywać incydentalnie. W ramach prac przygotowawczych do uruchomienia tego instrumentu przygotowano wykaz niezbędnych zadań legislacyjnych oraz zaplanowano finansowanie odpowiednich szkoleń lokalnych.
W 2008 r. przeprowadzono badania podczas prac rozbiórkowych prowadzonych na wolnym powietrzu, które wykazały, stężenie włókien w strefie oddychania pracowników wahały się w granicach 0,001 – 0,08 wł/cm3 (najwyższe dopuszczalne stężenie NDS wynosi 0,1 wł/cm3). Wyniki badań wskazują ponadto, że przeprowadzenie jednorazowo prac rozbiórkowych na wolnym powietrzu nie stanowi zagrożenia wystąpienia patologii azbestozależnych. Biorąc pod uwagę wyniki przeprowadzonych badań i opinie lekarskie planowane jest rozszerzenie kręgu podmiotów uprawnionych do usuwania wyrobów zawierających azbest. Na zorganizowanie szkoleń lokalnych dla tych podmiotów przewidziane zostało wsparcie finansowe ze środków Ministra Gospodarki w wysokości 16,3 mln zł.
Gmina powinna zapewnić wywóz odpadów zawierających azbest na składowisko odpadów lub zapewnić ich dostarczenie do przewoźnego urządzenia do przetwarzania odpadów zawierających azbest. Koszt transportu i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest powinien zostać pokryty ze środków własnych gminy, przy udziale środków właścicieli nieruchomości, dotacji i pożyczek funduszy ochrony środowiska lub innych źródeł dostępnych dla gminy. Udział środków właścicieli nieruchomości powinien być niewielki, ze względu na fakt, iż koszt nowego pokrycia dachowego czy elewacyjnego nie może być pokryty w ramach wsparcia finansowego z krajowych lub z unijnych funduszy ochrony środowiska.
3. Stan prawny w zakresie użytkowania i usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest.
Wytyczne odnośnie zasad postępowania z wyrobami i odpadami zawierającymi azbest na terenie kraju zostały opisane w ustawach i aktach wykonawczych do nich. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 nie będący aktem prawa również zawiera zalecenia i przydziela obowiązki odnośnie postępowania, zarządzania i utylizacji wyrobów azbestowych.
3.1. Regulacje ustawowe
Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (t.j. Dz.U. z 2004r. Nr 3, poz. 20 z późn. zm.).
Ustawa zakazuje wprowadzania na obszar kraju azbestu i wyrobów zawierających azbest. Zakazuje także produkcji wyrobów zawierających azbest oraz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi ten surowiec. Zgodnie z ustawą produkcja płyt cementowo- azbestowych została zakończona 28 września 1998r., a rok później nastąpił zakaz obrotu wyrobami zawierającymi azbest, w tym płytami cementowo-azbestowymi.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2008r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
Ustawa ta jest podstawowym aktem prawnym odnośnie ochrony środowiska w Polsce. Ustala ona zasady ochrony środowiska i ustala warunki korzystania ze środowiska w myśl zasad zrównoważonego rozwoju. Ustala ona obowiązki organów administracji, odpowiedzialność i sankcje za zanieczyszczanie środowiska. Kodyfikuje również obowiązek składania przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, oraz osoby prawne informacji o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających zagrożenie dla środowiska (w tym również azbestu).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013r., poz. 21)
Ustawa określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia i zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwiania odpadów.
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (x.x. Xx.U. z 2010r. nr 243, poz. 1623 z późn. zm.).
Ustawa określa działalność odnośnie projektowania, budowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych tym również określa zasady działania organów administracji publicznej w powyższym zakresie. Ustawa w art. 30 ust. 7 traktuje: 7. Właściwy organ może nałożyć, w drodze decyzji, o której mowa w ust. 5, obowiązek uzyskania
pozwolenia na wykonanie określonego obiektu lub robót budowlanych objętych obowiązkiem zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli ich realizacja może naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodować: zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, pogorszenie stanu środowiska lub stanu zachowania zabytków, pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych, wprowadzenie, utrwalenie bądź zwiększenie ograniczeń lub uciążliwości dla terenów sąsiednich.
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (x.x. Xx. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn, zm.).
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.).
Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322 z późn. zm.).
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.).
3.2. Akty wykonawcze
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedkładania marszałkowi województwa informacji
o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz.U. z 2013r., poz. 24)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez marszałka województwa rejestru wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2013r., poz. 25)
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. – w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2001r., Nr 112, poz. 1206)
Rozporządzenie określa katalog odpadów wraz z listą odpadów niebezpiecznych oraz przedstawia sposób klasyfikowania odpadów. W Rozporządzeniu na liście odpadów niebezpiecznych odpady zawierające klasyfikowane są w poniższych grupach:
− | 06 07 01* | - odpady azbestowe z elektrolizy, |
− | 06 13 04* | - odpady z przetwarzania azbestu, |
− | 10 11 81* | - odpady zawierające azbest, |
− | 10 13 09* | - odpady zawierające azbest z produkcji elementów |
− | 15 01 11* | cementowo - azbestowych, - opakowania z metali zawierających niebezpieczne, porowate |
elementy wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) włącznie | ||
z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi, | ||
− | 16 01 11* | - okładziny hamulcowe zawierające azbest, |
− | 16 02 12* | - zużyte urządzenia zawierające wolny azbest, |
− | 17 06 01* | - materiały izolacyjne zawierające azbest, |
− | 17 06 05* | - materiały konstrukcyjne zawierające azbest. |
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. z 2002r., Nr 191 poz. 1595).
Zgodnie z rozporządzeniem sposób nieselektywny mogą być składowane odpady o kodach:
− 17 06 01* - materiały izolacyjne zawierające azbest;
− 17 06 05* - materiały konstrukcyjne zawierające azbest;
Odpady te mogą być składowane wspólnie, na tym samym składowisku odpadów niebezpiecznych zawierających azbest. Nie można natomiast mieszać tych odpadów i składować z innymi odpadami niebezpiecznymi.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2002r., Nr 217 poz. 1833 z późn. zm.)
Rozporządzenie określa najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy pyłów zawierających azbest. Wartości dla pyłu zawierającego azbest chryzotylowy oraz inne materiały włókniste z wyjątkiem krokidolitu wynoszą odpowiednio:
− | pył całkowity | – 1,0 mg/m3, |
− | włókna respirabilne | – 0,2 mg/m3. |
Dla pyłów zawierających krokidolit wartości są następujące:
− pył całkowity – 0,5 mg/m3,
− włókna respirabilne – 0,2 mg/m3.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r . w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. z 2010r., Nr 16 poz. 87)
Rozporządzenie określa limity stężenia azbestu w powietrzu. Wartości odniesienia dla azbestu wynoszą odpowiednio:
− | dla 1 godziny | – 250 włókien/m3, |
− | dla roku kalendarzowego | – 2 350 włókien/m3. |
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz.U. z 2013r. poz. 523).
Rozporządzenie określa x.xx. wymagania dotyczące składowania odpadów zawierających azbest.
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. z 2003r., Nr 120 poz. 1126)
Rozporządzenie określa zakres rodzajów robót budowlanych, stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa lub zdrowia ludzi.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 roku w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2004r. Nr 71 poz. 649 z późn. zm.)
Rozporządzenie wprowadza obowiązek inwentaryzacji i oceny przez właścicieli lub zarządców obiektów, urządzeń budowlanych, instalacji przemysłowych lub innych miejsc zawierających azbest zgodnie z załącznikiem nr 1 do Rozporządzenia pn. Ocena stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest. (Dz.U. z 2011r., Nr 8 poz. 31).
Rozporządzenie wprowadza obowiązek inwentaryzacji przez właściciela lub zarządzającego (osobę fizyczną) miejsc, gdzie był lub jest wykorzystywany azbest - oraz składania corocznie stosownych informacji do właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Osoby prawne składają sprawozdania do wojewody.
Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2013 (M.P. z 2012r. poz. 766).
Rozporządzenie określa jednostkowe stawki opłat za:
− − | gazy lub pyły wprowadzane do powietrza: ⮚ azbest umieszczenie odpadów na składowisku: | 371,43 zł/kg |
⮚ 06 07 01* - odpady azbestowe z elektrolizy | 52,98 zł/Mg | |
⮚ 06 13 04* - odpady z przetwarzania azbestu | 52,98 zł/Mg | |
⮚ 10 11 81* - odpady zawierające azbest | 52,98 zł/Mg | |
⮚ 10 13 09* - odpady zawierające azbest z produkcji | ||
elementów cementowo azbestowych | 52,98 zł/Mg | |
⮚ 15 01 11* - opakowania z metali zawierających | ||
niebezpieczne, porowate elementy | ||
wzmocnienia konstrukcyjnego (np. azbest) | ||
włącznie z pustymi pojemnikami ciśnieniowymi | 52,98 zł/Mg |
⮚ 16 01 11* | - okładziny hamulcowe zawierające azbest | 52,98 zł/Mg |
⮚ 16 02 12* | - zużyte urządzenia zawierające wolny azbest | 52,98 zł/Mg |
⮚ 17 06 01* | - materiały izolacyjne zawierające azbest | 115,41 zł/Mg |
⮚ 17 06 05* | - materiały konstrukcyjne zawierające azbest | 115,41 zł/Mg |
Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2012r., poz. 619).
3.3. Zasady postępowania z wyrobami zawierającymi azbest
Obowiązujące akty prawne zobowiązują właścicieli obiektów i urządzeń, w których znajdują się materiały zawierające azbest do zachowania odpowiednich procedur w trakcie pracy lub przebywania w sąsiedztwie wyrobów zawierających azbest.
Obecnie wyróżnia się 6 procedur bezpiecznego postępowania z azbestem w czterech grupach:
Grupa I. Procedury obowiązujące właścicieli i zarządzających obiektami, instalacjami lub urządzeniami zawierającymi azbest lub wyroby zawierające azbest.
Procedura 1. Obowiązki i postępowanie właścicieli oraz zarządców, przy użytkowaniu obiektów i terenów z wyrobami zawierającymi azbest.
Procedura 2. Obowiązki i postępowanie właścicieli i zarządców, przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest z obiektów lub terenów.
Grupa II. Procedury obowiązujące wykonawców prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest - wytwórców odpadów niebezpiecznych.
Procedura 3. Postępowanie przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobów zawierających azbest.
Procedura 4. Prace polegające na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz oczyszczeniem obiektu (terenu) instalacji.
Grupa III. Procedura obowiązująca prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Procedura 5. Przygotowanie i transport odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Grupa IV. Procedura obowiązująca zarządzających składowiskami odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Procedura 6. Składowanie odpadów na składowiskach lub wydzielonych kwaterach przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest.
Dokładny opis procedur znajduje się w załączniku nr 7.
3.4. Składowiska odpadów zawierających azbest
Jedyną metodą unieszkodliwiania odpadów azbestowych dopuszczoną w Polsce przez obowiązujące ustawodawstwo jest ich składowanie. Odpady azbestowe mogą być deponowane jedynie na składowiskach odpadów niebezpiecznych przeznaczonych wyłącznie do składowania odpadów azbestowych, na wydzielonych częściach składowisk odpadów niebezpiecznych oraz na wydzielonych częściach składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne pod warunkiem, że spełnione zostały warunki techniczne dotyczące bezpiecznego składowania odpadów azbestowych.
W najbliższym sąsiedztwie Gminy Grodzisko Dolne znajdują się cztery czynne składowiska mogące przyjmować odpady zawierające azbest: w Młynach (Gmina Radymno, woj. podkarpackie), w Kozodrzy (Gmina Ostrów, woj. podkarpackie), w Tuczępach (Gmina Dobrów, woj. świętokrzyskie), w Tarnowie (woj. małopolskie) oraz Planowana jest także budowa składowisko mogącego przyjmować wyroby azbestowe w miejscowości Futory (gmina Oleszyce, woj. podkarpackie).
1. Składowisko Odpadów w Młynach administrowane jest przez Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych ,,EMPOL” Sp. z o.o. (adres: 34-451 Tylmanowa, os. Rzeka 133, tel.
(00) 00 000 00, e-mail: xxxxxxxx@xxxxxxxx.xx). Cena za zdeponowanie wyrobów zawierających azbest wynosi około 200 zł/Mg. Składowisko oddalone jest około 61 km.
2. Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Kozodrzy administrowane jest przez Zakład Usług Komunalnych w Ostrowie, (adres: Xxxxxx 000, 00-000 Xxxxxx, tel. (00) 00 00 000, 000 000 000; e-mail: xxx@xxxxxx.xxxxx.xx.) Cena za zdeponowanie wyrobów zawierających azbest wynosi około 250 zł/Mg. Składowisko oddalone jest około 75 km.
3. Składowisko odpadów administrowane jest przez ŚRODOWISKO I INNOWACJE Sp. z o.o. (adres: 00-000 Xxxxxxx, Xxxxxx 0, tel. (00) 000 00 00; 000 000 000; e-mail: xxxxx@xxx.xxx.xx.) Cena za zdeponowanie wyrobów zawierających azbest wynosi około 240 zł/Mg. Składowisko oddalone jest około 150 km.
4. Składowisko Za rzeką Białą, Tarnów administrowane jest przez Jednostkę Ratownictwa Chemicznego Sp. z o.o., (adres: 00-000 Xxxxxx, xx. Xxxxxxxxxxxxxx 0, tel. (00) 000 00 00, e-mail: xxxx@xxxxxxxxxx.xxx.) Cena za zdeponowanie wyrobów zawierających azbest wynosi około 170 zł/Mg. Składowisko oddalone jest około 122 km.
4. Zadania jednostek samorządu terytorialnego w zakresie usuwania azbestu
Zadania wynikające z Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032 przewidują udział i współpracę administracji centralnej (Rada Ministrów, Minister Gospodarki, Główny Koordynator), administracji na szczeblu wojewódzkim (samorząd województwa) i lokalnym (samorząd powiatowy i gminny), a także udział organizacji pozarządowych.
Minister Xxxxxxxxxx, który jest organem odpowiedzialnym za koordynację i monitoring realizacji POKzA powołuje Głównego Koordynatora i Radę Programową.
Główny Koordynator ma obowiązek zapewnić efektywne wykorzystanie środków budżetowych Ministerstwa Gospodarki przeznaczonych na realizację POKzA poprzez:
− pozyskiwanie i gromadzenie informacji o wyrobach zawierających azbest,
− monitorowanie realizacji zadań,
− stałą współpracę z organami administracji rządowej i organizacjami pozarządowymi,
− współpracę z mediami w zakresie informowania społeczeństwa o szkodliwości azbestu i możliwości utylizacji wyrobów zawierających azbest,
− aktualizację POKzA w momencie, gdy zajdzie potrzeba uszczegółowienia zawartych w nim zagadnień i zaleceń,
− współpraca z Rada Programową,
− składanie sprawozdań z realizacji procesu usuwania azbestu z powierzchni kraju.
Rada Programowa jako organ opiniodawczy-doradczy ma za zadanie:
− podejmowanie inicjatywy ustawodawczej w zakresie problematyki azbestu,
− ocenianie realizacji wykonania zadań wynikających z POKzA,
− opiniowanie projektów ustaw i rozporządzeń w zakresie problematyki azbestu
− opiniowanie odnośnie wydatkowania i wysokości środków na realizacje celów POKzA.
Na poziomie województwa za realizację Programu odpowiada marszałek województwa, do jego zadań należy:
− współpraca z Głównym Koordynatorem, i organami kontrolnymi (inspekcja sanitarna, inspekcja pracy, inspekcja nadzoru budowlanego, inspekcja ochrony środowiska)
− gromadzenie i bieżąca aktualizacja informacji odnośnie występowania wyrobów zawierających azbest,
− współpraca z lokalnymi mediami w zakresie realizacji POKzA,
− opracowanie wojewódzkich programów usuwania wyrobów zawierających azbest,
− współpraca z samorządami powiatowymi oraz gminnymi, między innymi w celu opracowania planu rozmieszczenia wyrobów zawierających azbest na terenie województwa.
Największe znaczenie w Realizacji głównych celów POKzA odgrywają samorządy lokalne.
Samorząd powiatowy:
− opracowuje program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest,
− współpracuje z gminami i z marszałkiem województwa w trakcie opracowywania powiatowego planu usuwania azbestu, inwentaryzacji wyrobów, lokalizacji składowisk przeznaczonych na deponowania odpadów zawierających azbest,
− współpraca z mediami lokalnymi, w celu zachęcania do uczestnictwa w programach i akcjach utylizacji dachowych pokryć azbestowych itp.
− Współpraca z organami kontrolnymi.
Samorząd gminny:
− wójt gromadzi informacje na temat ilości i miejsca występowania wyrobów zawierających azbest wraz z informacja o ich stanie. Informacje są pozyskiwane poprzez deklaracje mieszkańców lub całościowe i kompletne inwentaryzacje metoda spisu z natury,
− przygotowywanie gminnego programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest,
− informowanie mieszkańców na temat szkodliwości azbestu i możliwości utylizacji posiadanych wyrobów zawierających azbest poprzez szkolenia, spotkania i prelekcje,
− organizowania usuwania wyrobów zawierających azbest przy wykorzystaniu pozyskanych środków,
− współpraca z organami kontrolnymi,
− współpracuje z samorządem powiatu i z marszałkiem województwa oraz organizacjami pozarządowymi.
Rysunek 5. Schemat przedstawiający współpracę organów administracji na poszczególnych szczeblach oraz jednostek inspekcyjnych i organizacji pozarządowych.
5. Gospodarowanie wyrobami i odpadami zawierającymi azbest w gminie
Działaniem poprzedzającym sporządzenie Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne było przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest na terenie gminy.
Inwentaryzacja była prowadzona metodą spisu z natury z wykorzystaniem podkładów mapowych.
W wyniku prac terenowych, a następnie studialnych powstała baza danych zawierająca:
− lokalizację wyrobu zawierającego azbest,
− właściciela wyrobu zawierającego azbest,
− rodzaj i typ wyrobu zawierającego azbest,
− ilość i stopień pilności do usunięcia wyrobów zawierających azbest.
5.1. Cele i harmonogram realizacji Programu usuwania azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne
Zgodnie z obowiązującym prawem krajowym i Programem Oczyszczania Kraju z azbestu na lata 2009-2032 do końca 2032 roku musi zakończyć się proces usuwania i utylizacji wyrobów zawierających azbest. Czas 20 lat na przeprowadzenie tego zadania wydaje się odległy, jednak ze względu na skalę zjawiska należy niezwłocznie przystąpić do realizacji celów Programu, których skutkiem będzie wyeliminowanie wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy.
Harmonogram realizacji Programu usuwania azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne składa się z 3 etapów:
etap I: w okresie 2013-2016
Cel krótkookresowy: przygotowanie dokumentacji azbestowej
pozyskiwanie dotacji na utylizację
utylizacja 45% materiałów zawierających azbest
etap II: w okresie 2017-2024
Cel średniookresowy: pozyskiwanie dotacji na utylizację
utylizacja 30% materiałów zawierających azbest
etap III: w okresie 2025-2032
Cel długookresowy: pozyskiwanie dotacji na utylizację
utylizacja 25% materiałów zawierających azbest.
Tabela 1. Harmonogram realizacji Programu.
Lp. | Zadanie i cele | Etapy | ||
I 2013-2016 | II 2016-2024 | III 2025-2032 | ||
1 | Dokonanie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest | wykonane | ||
2 | Wprowadzenie danych uzyskanych podczas inwentaryzacji do bazy azbestowej xxx.xxxxxxxxxxxxx.xx | wykonane | ||
3 | Opracowanie Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne | wykonane | ||
4 | Bieżąca aktualizacja bazy azbestowej | |||
5 | Aplikowanie o środki na utylizacje wyrobów zawierających azbest | |||
6 | Spotkania szkoleniowo-informacyjne nt szkodliwości azbestu i możliwości jego utylizacji | |||
7 | Utylizacja wyrobów zawierających azbest na wskazanych poziomach, wprowadzanie do bazy azbestowej informacji o zutylizowanych wyrobach prowadzona przez podmiot zewnętrzny spełniający wymagania formalno- prawne (firma wybrana w postępowaniu przetargowym) | 45% 412 016 kg 37 456 m2 | 30% 274 677 kg 24 971 m2 | 25% 228 898 kg 20 809 m2 |
8 | Aktualizacja Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy | |||
5.2. Analiza wyników inwentaryzacji
Na podstawie inwentaryzacji stwierdzono, że na terenie Gminy Grodzisko Dolne znajduje się 83 236 m2 płyt azbestowo-cementowych (Tabela 2).
Stosując współczynnik, mówiący iż 1 m2 odpowiada 11 kg wyliczono iż na terenie Gminy Grodzisko Dolne znajduje się 915 591 kg wyrobów zawierających azbest. Dla takiej ilości musi być zapewniona powierzchnia na składowiskach mogących przyjmować odpady niebezpieczne – azbest – w okolicy Gminy Grodzisko Dolne. Płyty faliste stanowią 93,32% zinwentaryzowanych materiałów.
Tabela 2. Powierzchnia i przewidywany ciężar wyrobów zawierających azbest.
Lp. | Typ | Ilość | Przewidywany ciężar [kg] |
1 | płyty azbestowo-cementowe płaskie | 5 215 m2 | 57 365 |
2 | płyty azbestowo-cementowe faliste | 78 020,45 m2 | 858 225 |
Razem | 83 235,45 m2 | 915 590 |
Najwięcej obiektów, w konstrukcji których znajdują się materiały zawierające azbest znajduje się w Grodzisku Dolnym (249), następnie w Grodzisku Górnym (170) i Grodzisku Nowym (93).
Tabela 3. Zestawienie wyrobów zawierających azbest wg miejscowości w Gminie Grodzisko Dolne.
L.p. | Miejscowość | Liczba obiektów | Powierzchnia [m2] | Przewidywany ciężar [kg] |
1 | Chodaczów | 69 | 6 496 | 71 452 |
2 | Grodzisko Dolne | 249 | 25 488 | 280 371 |
3 | Grodzisko Górne | 170 | 17 283 | 190 111 |
4 | Grodzisko Nowe | 93 | 14 200 | 156 199 |
5 | Laszczyny | 38 | 3 965 | 43 618 |
6 | Opaleniska | 24 | 1 942 | 21 357 |
7 | Podlesie | 26 | 2 159 | 23 754 |
8 | Wólka Xxxxxxxxx | 00 | 4 841 | 53 247 |
9 | Zmysłówka | 74 | 6 862 | 75 482 |
785 | 83 236 | 915 590 | ||
Rysunek 6. Liczba obiektów, w których znajdują się wyroby azbestowe.
Liczba obiektów, w których znajdują się wyroby i materiały zawierające azbest
69
249
170
93
38
24
26
42
74
300
liczba obiektów
250
200
150
100
50
0
Rysunek 7 przedstawia masę wyrobów azbestowych wg miejscowości. Największą masę wyrobów zawierających azbest stwierdzono w Grodzisku Dolnym (280 371 kg), Grodzisku Górnym (190 111 kg) i Grodzisku Nowym (156 199 kg).
Masa wyrobów azbestowych w podziale na miejscowości
300 000
250 000
liczba obiektów
200 000
150 000
100 000
71 452
280 371
190 111
156 199
43 618
21 357
23 754
53 247
75 482
50 000
0
Rysunek 7. Masa wyrobów azbestowych wg miejscowości w Gminie Grodzisko Dolne.
W trakcie inwentaryzacji wyroby zostały oceniono pod względem stopnia pilności do usunięcia. Zgodnie z załącznikiem Nr 1 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004r. ( Dz. U. Nr 71 poz. 649 z późn. zm.) zastosowano trzystopniową skalę oceny:
Stopień pilności I: od 120 punktów, wymagane pilne usunięcie, lub zabezpieczenie,
Stopień pilności II: 95-115 punktów, ponowna ocena stanu wymagana w ciągu 1 roku,
Stopień pilności III: do 95 punktów, ponowna ocena stanu wymagana w ciągu 5 lat.
Pierwszy stopień pilności został przypisany do wyrobów bardzo zniszczonych i wyrobów już nieużywanych, złożonych, lub zalegających na posesjach mieszkańców. Wyroby te stanowią 7,08% wszystkich wyrobów na terenie Gminy Grodzisko Dolne (Tabela 4). Ze względu na ryzyko dalszych uszkodzeń i obecność ich w sąsiedztwie domostw należy je usunąć bezzwłocznie. Drugi stopień pilności klasyfikuje materiały o niewielkim naruszeniu powierzchni i faktury. Z uwagi na możliwość dalszych uszkodzeń i zwiększenia emisji włókien azbestowych do środowiska następna kontrola musi zostać przeprowadzona obowiązkowo w okresie do 12 miesięcy od ostatniej kontroli stanu wyrobu. Na terenie Gminy Grodzisko Dolne 14,56% całkowitej powierzchni płyt azbestowo-cementowych oceniono w tej grupie. Trzeci stopień pilności obejmuje wyroby azbestowe o powierzchni nienaruszonej lub zabezpieczonej i nienarażone na uszkodzenia mechaniczne. Kolejna ocena powinna zostać przeprowadzona w okresie kolejnych 5 lat pod warunkiem iż sposób użytkowania wyrobów azbestowych nie ulegnie znaczącej zmianie w stosunku do stanu i obecnie pełnionej funkcji.
Tabela 4. Ocena stopnia pilności usuwania wyrobów zawierających azbest.
Stopień pilności | Powierzchnia [m2] | Przewidywany ciężar [kg] | Liczba obiektów |
I | 5 893,90 | 64 833 | 47 |
II | 12 116,54 | 133 282 | 153 |
III | 65 225,09 | 717 476 | 585 |
5.3. Koszt utylizacji płyt azbestowo cementowych z pokryć dachowych i elewacji budynków gospodarczych i mieszkalnych
W celu oszacowania kosztów utylizacji wyrobów zawierających azbest w postaci płyt azbestowo-cementowych przyjęto, że utylizacja (demontaż, transport oraz utylizacja na składowisku odpadów niebezpiecznych) 1 m2 kosztuje około 10 zł. Tym samym szacuje się, że ogólny koszt utylizacji wszystkich wyrobów będzie wynosił 832 355 zł.
Jednak koszt zdjęcia, przewiezienia i utylizacji nie są jedynymi kosztami wynikającymi ze zmiany pokrycia dachowego. Należy doliczyć jeszcze koszt nowego dachu w celu przedstawienia pełnego obrazu niezbędnych środków na realizację założeń Programu. Przyjęto, że koszt 1 m2 nowego dachu wynosi 70 zł. Tym samym
pokrycie budynków mieszkalnych i gospodarczych będzie możliwe przy użyciu około 5 826 488 zł. Koszt zakupu i montażu nowych pokryć dachowych musi zostać w całości sfinansowany przez osoby prywatne.
W Tabela 5 przedstawiono koszty Programu w podziale na 3 etapy.
Tabela 5. Szacunkowy koszt utylizacji i zakupu nowych pokryć dachowych (w zł).
Lp. | Działanie | Etap | ||
I | II | III | ||
1 | koszt utylizacji wyrobów zawierających azbest | 374 560 | 249 707 | 208 089 |
2 | koszt założenia nowego pokrycia dachowego | 2 621 920 | 1 747 946 | 1 456 622 |
Razem | 2 996 480 | 1 997 653 | 1 664 711 | |
6 658 844 | ||||
5.4. Możliwości pozyskania środków finansowych na działania związane z usuwaniem azbestu z terenu Gminy Grodzisko Dolne oraz składowaniem odpadów zwierających azbest
Program usuwania azbestu dla Gminy Grodzisko Dolne stanowi istotny dokument w procesie pozyskiwania środków finansowania działań związanych z oczyszczeniem terenu z wyrobów zawierających azbest. Proces usuwania azbestu jest złożony i wymaga zastosowania określonych procedur, które zakładają znaczne nakłady finansowe. Dlatego bardzo ważne jest pozyskiwanie jak najszerszego wsparcia finansowego w celu usuwania wyrobów i odpadów zawierających azbest oraz sukcesywnej kontroli i oceny zanieczyszczenia środowiska azbestem.
Źródła finansowania inwestycji związanych z gospodarką odpadami w tym azbestem i wyrobami zawierającymi azbest można podzielić na trzy grupy:
Środki z budżetu państwa
Dotychczas wsparcie finansowe z budżetu państwa realizowane były w obrębie czterech zadań:
− Wydatki związane z działalności Głównego Koordynatora określone w Krajowym Programie Usuwania azbestu z terytorium Polski – 1 milion zł rocznie
− Wydatki związane z działalnością informacyjną i popularyzującą inicjatywę bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest oraz sposobów ich usuwania oraz informacji o szkodliwości azbestu i sposobów chronienia przed narażeniem na jego emisję (27 mln zł.).
− Wydatki na opracowanie terenowych planów ochrony przed szkodliwością azbestu oraz szkolenia pracowników administracji publicznej w zakresie przepisów dotyczących azbestu (4,15 mln zł.).
− Wydatki związane z opracowaniem programów zdrowotnych i utworzenie ośrodka oceny ryzyka (4 mln zł.).
− Planowane wydatki w latach 2001 – 2032 mieszczą się w kwocie 49 mln zł.
Środki z funduszy ochrony środowiska
Fundusze ochrony środowiska funkcjonują na poziomie:
− narodowym - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
− wojewódzkim - Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
Zasady ich funkcjonowania reguluje ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (x.x. Xx.U.z 2008r.,Nr 25, poz. 150 z późn. zm.).
Głównym celem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce, w tym zabezpieczenia środowiska przed odpadami. Główne kierunki jego działalności skupiają się wokół aktualizowanych co pół roku celów szczegółowych zgodnych z programami priorytetowymi.
Rolą Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW) jest wspieranie finansowe przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu regionalnym, a podstawowym źródłem ich przychodów są wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i nakładanych administracyjnie kar pieniężnych.
W każdym województwie WFOŚiGW przygotowują na wzór NFOŚiGW listy zadań priorytetowych, które mogą być dofinansowywane z ich środków oraz zasady i kryteria, które będą obowiązywać przy wyborze zadań do realizacji. Narodowy i Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach zadań priorytetowych zakłada usuwanie oraz unieszkodliwienie azbestu. Pomoc finansowa Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej może przyjmować jedną z form: preferencyjnej pożyczki, w tym pożyczki pomostowej, dotacji, częściowego umorzenia przyznanej pożyczki, dopłaty do oprocentowania kredytów bankowych, kredytu w bankowych liniach kredytowych.
Środki z Unii Europejskiej
Inicjatywy samorządów oraz instytucji publicznych w zakresie gospodarki odpadami, w tym odpadami zawierającymi azbest mogą być realizowane przy udziale następujących środków:
− Pochodzących z Funduszu Spójności – Beneficjentami pomocy mogą być jednostki samorządu terytorialnego, tworzone przez związki gmin lub inne podmioty publiczne.
− Pochodzących z Funduszy Strukturalnych.
W Polsce występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji w zakresie gospodarki odpadami:
− fundusze własne inwestorów,
− pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielana przez Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,
− kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne,
− kredyty konsorcjalne,
− zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii),
− kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy),
− kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne,
− leasing.
5.5. Edukacja mieszkańców Gminy odnośnie szkodliwości i możliwości utylizacji azbestu
Realizacja Programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne wymaga podniesienia wiedzy i świadomości mieszkańców odnośnie szkodliwości oraz niebezpiecznych skutków zdrowotnych jakie mogą wystąpić w organizmie po ekspozycji na włókna azbestowe. Program usuwania azbestu i wyrobów azbestowych z terenu Gminy Grodzisko Dolne nie będzie mógł być wypełniony bez czynnego udziału i chęci współpracy mieszkańców.
Mieszkańcy o negatywnych skutkach zdrowotnych, identyfikacji i sposobach bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest, informowani mogą być za pośrednictwem strony internetowej gminy, poprzez artykuły w prasie lokalnej oraz poprzez organizowane spotkania informacyjno-edukacyjne. Poza przekazaniem informacji o negatywnych skutkach zdrowotnych, identyfikacji i sposobów bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest mieszkańcy powinni zostać zaznajomieni również z harmonogramem usuwania wyrobów zawierających azbest ze swoich posesji oraz o możliwości finansowej i organizacyjnej pomocy gminy w tym przedsięwzięciu.
Spotkania takie należy organizować corocznie. Dzięki dużej częstotliwości spotkań z mieszkańcami władze gminy będą mogły zapoznać się z osobami chcącymi przystąpić do utylizacji produktów azbestowych. Władze będą mogły także poznać czynniki uniemożliwiające niektórym mieszkańcom przystąpienie do projektu.
6. Podsumowanie
Celem Programu usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne jest zaplanowanie usunięcia i utylizacji wyrobów zawierających azbest.
Podczas inwentaryzacji spisano oraz oceniono wyroby znajdujące się na terenie Gminy Grodzisko Dolne. W wyniku Inwentaryzacji stwierdzono występowanie materiałów w postaci płyt azbestowo-cementowych w ilości 83 236 m2 (łącznie 915,59 Mg). Harmonogram realizacji zadań zawartych w niniejszym Programie przewiduje utylizację w pierwszym okresie (2013-2016) utylizację minimum 45% ogólnej ilości wyrobów zawierających azbest w gminie tj. 412,02 Mg. Pod koniec drugiego etapu realizowanego w latach 2017-2024 należy usunąć 30% (274,68 Mg) wyrobów, tak aby w ostatnim, trzecim etapie pozostało do utylizacji jedynie 25% czyli 228,9 Mg. Zadania wynikające z Planu muszą zakończyć się do 31.12.3032 r.
Podczas prac należy pamiętać, że wyroby zawierające azbest nie szkodzą samą swoją obecnością. Szkodliwość włókien azbestu zawartych w nich następuje podczas nieuważnego postępowania i prac z tymi materiałami. Dlatego należy organizować szkolenia i przestrzegać mieszkańców przed wykonywaniem szkodliwych, często niezamierzonych prac w stosunku do wyrobów azbestowych. Należy pamiętać i przestrzegać zasady, iż wszelkie prace związane z wyrobami zawierającymi azbest mogą wykonywać jedynie te firmy, które posiadają odpowiednie uprawnienia, decyzje i zgody.
Niezmiernie ważne jest sumienne prowadzenie okresowych kontroli oceny stanu i możliwości dalszego użytkowania przez właścicieli i zarządców obiektów budowlanych, gdy stan wyrobu ulegnie pogorszeniu. Bieżąca aktualizacja bazy danych bazująca na informacjach od mieszkańców pozwoli na aktualizację Programu i sprawne monitorowanie i koordynowanie zadań.
Pozyskiwanie funduszy na dofinansowywanie procesu usunięcia wyrobów azbestowych poza pomocą finansową dla właścicieli obiektów zawierających azbest pełni również funkcję zachęcająca i przyśpiesza realizację celów Programu. Należy spodziewać się, że z roku na rok wniosków o dofinansowanie będzie coraz więcej.
7. Literatura
1. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032, Warszawa, 2010 r.
2. Poradnik Finansowanie Usuwania Azbestu Ze Środków Krajowych i Unijnych w latach 2009-2013, pod Redakcją Ewy Wilk, 1 Sierpnia 2009 r. Minister Xxxxxxxxxx,
3. Poradnik – Stosowania przepisów i procedur dotyczących pozyskiwania z krajowych i zagranicznych funduszy pomocowych dodatkowych środków finansowych na usuwanie materiałów zawierających azbest, Ministerstwo Gospodarki, Departament Przemysłu, Warszawa 2006 r.,
4. „Bezpieczne postępowania z azbestem i materiałami zawierającymi azbest”, red. Xxxxx Xxxxxx, Materiały Szkoła „Azbest – bezpieczne postępowanie”, 20-21 września 2007, AGH Kraków,
5. Bank Danych Regionalnych, xxx.xxxx.xxx.xx,
6. Materiały szkoleniowe „Bezpiecznie usunę azbest” Xxxxxxxx Xxxxxxx, Lublin 2011
7. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (t.j. Dz.U. z 2004r., Nr 3, poz. 20 z późn. zm.).
8. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2008r. nr 25, poz. 150, z późn. zm.).
9. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013r., poz. 21)
10. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (x.x. Xx.U. z 2010r., Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.).
11. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (x.x. Xx. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94, z późn, zm.).
12. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495, z późn. zm.).
13. Ustawa z dnia 25 lutego 2011 r. o substancjach chemicznych i ich mieszaninach (Dz. U. Nr 63, poz. 322 z późn. zm.).
14. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981 z późn. zm.).
15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedkładania marszałkowi województwa informacji
o rodzaju, ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska (Dz.U. z 2013r. poz. 24)
16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez marszałka województwa rejestru wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2013r. poz. 25)
17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2001r., Nr 112, poz. 1206)
18. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. z 2002r., Nr 191 poz. 1595).
19. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. z 2002r. Nr 217 poz. 1833 z późn. zm.)
20. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r . w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. z 2010r. Nr 16 poz. 87)
21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz.U. z 2013r. poz. 523).
22. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz.U. z 2003r. Nr 120 poz. 1126)
23. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 roku w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. z 2004r. Nr 71 poz. 649 z późn. zm.)
24. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest. (Dz.U. z 2011r. Nr 8 poz. 31).
25. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 29 maja 2012 r. w sprawie prowadzenia kursów z zakresu przewozu towarów niebezpiecznych (Dz.U. z 2012r. poz. 619).
26. Obwieszczenie Ministra Środowiska z dnia 10 września 2012 r. w sprawie wysokości stawek opłat za korzystanie ze środowiska na rok 2013 (M.P. z 2012r. poz. 766).
8. Załączniki
Załącznik nr 1 | Wzór karty oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest |
Załącznik nr 2 | Wzór karty informacyjnej o wyrobach zawierających azbest, których wykorzystywanie zostało zakończone - wzór |
Załącznik nr 3 | Wzór oznakowania dla miejsc zawierających azbest lub wyroby |
Załącznik nr 4 | Wzór kart ewidencji odpadów |
Załącznik nr 5 | Wzór karty przekazania odpadu |
Załącznik nr 6 | Wzór wniosku o udział w programie likwidacji wyrobów zawierających azbest |
Załącznik nr 7 | Wzór zgłoszenia przystąpienia do prac, polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest |
Załącznik nr 8 | Procedury dotyczące postępowania i obowiązków właścicieli i zarządców podczas użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest. Źródło: „Bezpieczne postępowania z azbestem i materiałami zawierającymi azbest”, red. Xxxxx Xxxxxx, Materiały Szkoła „Azbest – bezpieczne postępowanie”, 20-21 września 2007, AGH Kraków, |
Załącznik nr 1
OCENA
stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest
Nazwa miejsca/obiektu/urządzenia budowlanego/instalacji przemysłowej:
.........................................................................................................................................................
Adres miejsca/obiektu/urządzenia budowlanego/instalacji przemysłowej:
.........................................................................................................................................................
Rodzaj zabudowy1): ........................................................................................................................
Numer działki ewidencyjnej2): .........................................................................................................
Numer obrębu ewidencyjnego2): .....................................................................................................
Nazwa, rodzaj wyrobu3): .................................................................................................................
Ilość wyrobów4): ..............................................................................................................................
Data sporządzenia poprzedniej oceny5): ........................................................................................
Grupa/ nr | Rodzaj i stan wyrobu | Punkty | Ocena |
1 | 2 | 3 | 4 |
I | Sposób zastosowania azbestu | ||
1 | Powierzchnia pokryta masą natryskową z azbestem (torkret) | 30 | |
2 | Tynk zawierający azbest | 30 | |
3 | Lekkie płyty izolacyjne z azbestem (ciężar obj. < 1 000 kg/m3) | 25 | |
4 | Pozostałe wyroby z azbestem (np. pokrycia dachowe, elewacyjne) | 10 | |
II | Struktura powierzchni wyrobu z azbestem | ||
5 | Duże uszkodzenia powierzchni, naruszona struktura włókien | 60 | |
6 | Niewielkie uszkodzenia powierzchni (rysy, odpryski, załamania), naruszona struktura włókien | 30 | |
7 | Ścisła struktura włókien przy braku warstwy zabezpieczającej lub jej dużych ubytkach | 15 | |
8 | Warstwa zabezpieczająca bez uszkodzeń | 0 | |
III | Możliwość uszkodzenia powierzchni wyrobu z azbestem | ||
9 | Wyrób jest przedmiotem jakichś prac | 30 | |
10 | Wyrób bezpośrednio dostępny (do wysokości 2 m) | 15 | |
11 | Wyrób narażony na uszkodzenia mechaniczne | 10 | |
12 | Wyrób narażony na wstrząsy i drgania lub czynniki atmosferyczne | 10 | |
13 | Wyrób nie jest narażony na wpływy zewnętrzne | 0 | |
IV | Miejsce usytuowania wyrobu w stosunku do pomieszczeń użytkowych | ||
14 | Bezpośrednio w pomieszczeniu | 30 | |
15 | Za zawieszonym, nieszczelnym sufitem lub innym pokryciem | 25 | |
16 | W systemie wywietrzania pomieszczenia (kanały wentylacyjne) | 25 | |
17 | Na zewnątrz obiektu (np. tynk) | 20 |
18 | Elementy obiektu (np. osłony balkonowe, filarki międzyokienne) | 10 | |
19 | Za zawieszonym szczelnym sufitem lub innym pokryciem, ponad pyłoszczelną powierzchnią lub poza szczelnym kanałem wentylacyjnym | 5 | |
20 | Bez kontaktu z pomieszczeniem (np. na dachu odizolowanym od pomieszczeń mieszkalnych) | 0 | |
V | Wykorzystanie miejsca/obiektu/urządzenia budowlanego/instalacji przemysłowej | ||
21 | Regularne przez dzieci, młodzież lub sportowców | 40 | |
22 | Stałe lub częste (np. zamieszkanie, miejsce pracy) | 30 | |
23 | Czasowe (np. domki rekreacyjne) | 15 | |
24 | Rzadkie (np. strychy, piwnice, komórki) | 5 | |
25 | Nieużytkowane (np. opuszczone zabudowania mieszkalne lub gospodarskie, wyłączone z użytkowania obiekty, urządzenia lub instalacje) | 0 | |
SUMA PUNKTÓW OCENY | |||
STOPIEŃ PILNOŚCI | |||
UWAGA: W każdej z pięciu grup arkusza należy wskazać co najmniej jedną pozycję. Jeśli w grupie zostanie wskazana więcej niż jedna pozycja, sumując punkty z poszczególnych grup, należy uwzględnić tylko pozycję o najwyższej punktacji w danej grupie. Sumaryczna liczba punktów pozwala określić stopień pilności:
Stopień pilności I od 120 punktów
wymagane pilnie usunięcie (wymiana na wyrób bezazbestowy) lub zabezpieczenie
Stopień pilności II od 95 do 115 punktów
wymagana ponowna ocena w terminie do 1 roku
Stopień pilności III do 90 punktów
wymagana ponowna ocena w terminie do 5 lat
....................................... Oceniający (nazwisko i imię) | ........................................ Właściciel/Zarządca (podpis) |
....................................... (miejscowość, data) | ........................................ (adres lub pieczęć z adresem) |
Objaśnienia:
1) Należy podać rodzaj zabudowy: budynek mieszkalny, budynek gospodarczy, budynek przemysłowy, inny.
2) Należy podać numer obrębu ewidencyjnego i numer działki ewidencyjnej faktycznego miejsca występowania azbestu.
3) Przy określaniu rodzaju wyrobu zawierającego azbest należy stosować następującą klasyfikację:
− płyty azbestowo-cementowe płaskie stosowane w budownictwie,
− płyty faliste azbestowo-cementowe dla budownictwa,
− rury i złącza azbestowo-cementowe,
− izolacje natryskowe środkami zawierającymi w swoim składzie azbest,
− wyroby cierne azbestowo-kauczukowe,
− przędza specjalna, w tym włókna azbestowe obrobione,
− szczeliwa azbestowe,
− taśmy tkane i plecione, sznury i sznurki,
− wyroby azbestowo-kauczukowe, z wyjątkiem wyrobów ciernych,
− papier, tektura,
− inne wyroby zawierające azbest, oddzielnie niewymienione, w tym papier i tektura, podać jakie.
4) Ilość wyrobów azbestowych podana w jednostkach masy (Mg) oraz w jednostkach właściwych dla danego wyrobu (m2, m3, mb).
5) Należy podać datę przeprowadzenia poprzedniej oceny; jeśli jest to pierwsza ocena, należy wpisać „pierwsza ocena”.
Załącznik nr 2
Informacja o wyrobach zawierających azbest, których wykorzystywanie zostało zakończone - wzór
1. Miejsce, adres ..............................................................................................................
2. Właściciel/zarządca*):
a) osoba prawna - nazwa, adres, ....................................................................................
b) osoba fizyczna - imię, nazwisko i adres ......................................................................
3. Tytuł własności ....................................................................................................…....
4. Nazwa, rodzaj wyrobu 2) ............................................................................................
5. Ilość (m2, tony)3) .......................................................................................................
6. Rok zaprzestania wykorzystywania wyrobów ............................................................
7. Usunięcia wyrobów: ...................................................................................................
a) sposób ............................................................................................................
b) przez kogo ......................................................................................................
c) termin .............................................................................................................
8. Inne istotne informacje4) ...........................................................................................
Data .................................... Podpis .........................
Objaśnienia:
*) Niepotrzebne skreślić.
1) Za wyrób zawierający azbest uważa się każdy wyrób o stężeniu równym lub wyższym od 0,1 % azbestu.
2) Przy określaniu rodzaju wyrobu zawierającego azbest należy stosować następującą klasyfikację:
- płyty azbestowo-cementowe płaskie stosowane w budownictwie,
- płyty faliste azbestowo-cementowe dla budownictwa,
- rury i złącza azbestowo-cementowe,
- izolacje natryskowe środkami zawierającymi w swoim składzie azbest,
- wyroby cierne azbestowo-kauczukowe,
- przędza specjalna, w tym włókna azbestowe obrobione,
- szczeliwa azbestowe,
- taśmy tkane i plecione, sznury i sznurki,
- wyroby azbestowo-kauczukowe, z wyjątkiem wyrobów ciernych,
- papier, tektura,
- inne wyroby zawierające azbest, oddzielnie niewymienione.
3) Podać podstawę zapisu (np. dokumentacja techniczna, spis z natury).
4) Np. informacja o oznaczeniu na planie sytuacyjnym.
Załącznik nr 3
Wzór oznakowania dla miejsc zawierających azbest lub wyroby zawierające azbest
Wyroby zawierające azbest oraz odpady lub miejsca ich występowania powinny być oznakowane w następujący sposób:
a) oznakowanie zgodne z podanym wzorem, powinno posiadać wymiary co najmniej 5 cm wysokość (H) i 2,5 cm szerokość,
b) oznakowanie powinno się składać z dwóch części:
części górnej (h1 = 40% H) zawierającej literę „a” w białym kolorze na czarnym tle, części dolnej (h2 =60% H) zawierającej standardowy napis w białym i/lub czarnym kolorze na czerwonym tle i powinien być wyraźnie czytelny,
c) jeżeli wyrób zawiera krokidolit, standardowo stosowany zwrot „zawiera azbest" powinien być zastąpiony zwrotem „zawiera krokidolit-azbest niebieski”
Oznakowanie wzorowane jest na postanowieniu Unii Europejskiej (załącznik II do Dyrektywy 83/478/EWG.
Załącznik nr 4
Wzór kart ewidencji odpadów
KARTA EWIDENCJI ODPADU1) | Nr karty | Rok kalendarzowy | ||||||||
Kod odpadu2) | ||||||||||
Rodzaj odpadu2) | ||||||||||
Procentowa zawartość PCB w odpadzie3) | ||||||||||
Posiadacz odpadów4) | ||||||||||
Adres posiadacza odpadów5) | ||||||||||
Województwo | Gmina | Miejscowość | Telefon służbowy | Faks służbowy | ||||||
Ulica | Nr domu | Nr lokalu | Kod pocztowy | |||||||
Miejsce prowadzenia działalności6) | ||||||||||
Województwo | Gmina | Miejscowość | Telefon służbowy | Faks służbowy | ||||||
Ulica | Nr domu | Nr lokalu | Kod pocztowy | |||||||
Działalność w zakresie:7) W Zb Od Un Ok | ||||||||||
Miesiąc | Masa wytworzo- nych odpadów [Mg]8,9) | Masa odebranych odpadów komunalnych [Mg]8,10,11) | Masa przyjętych odpadów [Mg]8) | Nr kart przekazania odpadu12) | Gospodarowanie odpadami | |||||
we własnym zakresie | Odpady przekazane | Xxxx i nazwisko osoby sporządzającej | ||||||||
masa [Mg]8,13) | metoda odzysku R14) | metoda unieszkodli- wiania D15) | masa [Mg]8) | nr karty przekazania odpadu16) | ||||||
Program usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Grodzisko Dolne
Załącznik nr 5
Wzór karty przekazania odpadu
KARTA PRZEKAZANIA ODPADU | Nr karty1) | Rok kalendarzowy |
Posiadacz odpadów, który przekazuje odpad2,3) | Transportujący odpad2,4) | Posiadacz odpadów, który przejmuje odpad2) |
Adres5) | Adres5,6) | Adres5) |
Nr REGON6) | Nr REGON6)7) | Nr REGON6) |
Miejsce przeznaczenia odpadów8) | ||
Rodzaj procesu przetwarzania, któremu powinien zostać poddany odpad9) | ||
Wnioskuję o wydanie dokumentu potwierdzającego odzysk i recykling10) TAK NIE | ||
Kod odpadu11) | Rodzaj odpadu11) | |
Data/miesiąc 12) 13) | Masa przekazanych odpadów [Mg] 14) | Numer rejestracyjny pojazdu, przyczepy lub naczepy7,15) |
Potwierdzam przekazanie odpadu data, pieczęć i podpis | Potwierdzam wykonanie usługi transportu 4,6) data, pieczęć i podpis | Potwierdzam przejęcie odpadu data, pieczęć i podpis |
Załącznik nr 6
………………, dn. …………………………………..
Wniosek
o udział w programie likwidacji wyrobów zawierających azbest
1. Dane Wnioskodawcy:
Imię i nazwisko/nazwa: ……………………..…………………………………….………..…
Ulica: ………………………………………………….……....................
Kod pocztowy: .......-..............., Miejscowość: .................................................
Nr telefonu: ................................................................................................
PESEL: ……………………………………. NIP: ………….……………….
2. Szczegółowy opis przedsięwzięcia (dokładne określenie rodzaju i adresu nieruchomości z podaniem numeru działki, zakres prac objętych wnioskiem):
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
3. Rodzaj i ilość wyrobów zawierających azbest przeznaczonych do likwidacji:
- demontaż wraz z unieszkodliwieniem [m2]**
- unieszkodliwianie*** [kg]
4. Uwagi i informacje dodatkowe:
.................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
5. Uwagi osoby przyjmującej wniosek
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
...............................................................
(data i podpis wnioskodawcy
Uwaga!
W przypadku rezygnacji z realizacji zadania, prosimy o dostarczenie pisma w tej sprawie do urzędu gminy.
* Niepotrzebne skreślić
** Szacunkowa waga płyty cementowo-azbestowej o wymiarze 1 m2 wynosi 11 kg
*** Dotyczy wyrobów azbestowych składowanych na nieruchomości, które nie podlegały demontażowi
Uwaga !
W przypadku demontażu i unieszkodliwiania eternitu z budynków mieszkalnych i gospodarczych do Starostwa Powiatowego w Leżajsku należy złożyć następujące wnioski, przynajmniej na 30 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia robót budowlanych: zgłoszenie wykonania robót polegających na zmianie pokrycia dachowego, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, opis zgłaszanych robót budowlanych oraz mapka z naniesionym budynkiem.
Załącznik nr 7
……………………………………… …………………………..
…………….………………..………
(imię i nazwisko lub nazwa, adres wykonawcy )
(miejscowość i data)
ZGŁOSZENIE
przystąpienia do prac, polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest
Zgodnie z § 6 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71 poz. 649 z późń. zm.) zgłaszam przystąpienia do prac, polegających na zabezpieczeniu lub usunięciu wyrobów zawierających azbest.
Jednocześnie wskazuję:
1. rodzaj lub nazwę wyrobów zawierających azbest według grup wyrobów określonych
w odrębnych przepisach:
……………………………………………………………………………………………
……..……………………………………………………………………………………
2. termin:
− rozpoczęcia prac: ……………………………………………………….
− planowanego zakończenia prac: ………………………………………
3. adres obiektu, urządzenia budowlanego lub instalacji przemysłowej:
……………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
4. liczbę pracowników, którzy przebywać będą w kontakcie z azbestem:
…………………………………………………………………………………………… Ponadto zobowiązuję się do przedłożenia nowego zgłoszenia w przypadku zmiany warunków prowadzenia robót.
Do zgłoszenia dołączam:
kopię aktualnej oceny stanu wyrobów zawierających azbest,
……………………………………………..
(podpis wykonawcy robót)
Załącznik nr 8
P R O C E D U R A 1. Dotycząca obowiązków i postępowania właścicieli oraz zarządców przy użytkowaniu obiektów i terenów z wyrobami zawierającymi azbest.
Sporządzenie ,,Oceny stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest”
Przeprowadzenie inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest
Bieżąca kontrola stanu oraz konserwacja wyrobów
zawierających azbest zabudowanych w obiekcie.
Sporządzenie informacji dla wójta/burmistrza/ prezydenta
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i zasad postępowania właścicieli i zarządców budynków, budowli, instalacji i urządzeń oraz terenów gdzie znajduje się azbest lub wyroby zawierające azbest. Procedura dotyczy więc bezpiecznego ich użytkowania.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje okres posiadania budynku, budowli, instalacji lub urządzenia przemysłowego oraz terenu - niezależnie od ich wielkości lub stanu, jeżeli znajdują się tam wyroby zawierające azbest.
Opis szczegółowy
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia technicznego oraz terenu gdzie znajdują się wyroby zawierające azbest, przeprowadza kontrolę ich stanu oraz przeprowadza inwentaryzację (spisu z natury). Z przeprowadzonej kontroli i inwentaryzacji sporządza „Ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest"
Wyroby, które posiadają duże i widoczne uszkodzenia powinny zostać usunięte i zastąpione wyrobami nie zawierającymi tego surowca.
Wyniki inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest powinny służyć do sporzą- dzenia stosownej informacji dla wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego dla miejsca znajdowania się budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z wyrobami zawierającymi azbest. Wzory informacji są odpowiednio w załącznikach 1 i 2 opracowania.
Natomiast osoby prawne mają obowiązek składania tych informacji do właściwego marszałka województwa.
Informacje przedkłada się celem wykazania ewentualnych zmian w ilości posiadanych wyrobów zawierających azbest , co pozwoli na ocenę zagrożenia dla ludzi i środowiska w danym rejonie.
Przez cały czas użytkowania wyrobów zawierających azbest w obiekcie lub nieru- chomości, właściciel lub zarządca ma obowiązek przeprowadzania bieżącej kontroli stanu oraz konserwacji tych wyrobów. Pracownicy dokonujący takich prac i czynności powinni być odpowiednio przeszkoleni w zakresie bezpiecznego postępowania z wyrobami zawierającymi azbest, a także odpowiednio wyposażeni we właściwą odzież i środki ochronne.
P R O C E D U R A 2. Dotycząca obowiązków i postępowania właścicieli oraz zarządców przy usuwaniu wyrobami zawierającymi azbest z obiektów lub terenów.
Podjecie decyzji o usuwaniu wyrobów zawierających azbest.
Przygotowanie identyfikacji azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia na podstawie posiadanych dokumentów.
Zgłoszenie właściwemu organowi architektoniczno-budowlanego na 30 dni przed rozpoczęciem prac zamiaru usuwania wyrobów zawierających azbest.
Dokonanie wyboru wykonawcy prac i zawarcie umowy. Określenie obowiązków stron, również w zakresie zabezpieczenia przed emisją azbestu.
Poinformowanie mieszkańców/użytkowników obiektu o usuwaniu niebezpiecznych materiałów i sposobach zabezpieczenia.
Uzyskanie od wykonawcy prac świadectwa czystości powietrza po wykonaniu robót oraz jego przechowywanie przez co najmniej 5 lat
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i postępowania właścicieli i zarządców budynków, budowli, instalacji lub urządzeń oraz terenów z wyrobami zawierającymi azbest, przed i w czasie wykonywania prac usuwania lub zabezpieczania takich wyrobów.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje okres od podjęcia decyzji o zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest, do zakończenia tych robót i uzyskania stosownego oświadczenia wykonawcy prac.
Opis szczegółowy
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, gdzie znajduje się azbest lub wyroby zawierające azbest, posiadający odpowiednie informacje lub dokumenty, mogące służyć do identyfikacji rodzaju i ilości azbestu w wyrobach powinien przedstawić je wykonawcy prac przed ich rozpoczęciem.
Właściciel lub zarządca budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z wyrobami zawierającymi azbest, ma obowiązek zgłoszenia prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest do organu architektoniczno-budowlanego w terminie 30 dni przed rozpoczęciem prac. Wniosek o zgłoszeniu powinien zostać sporządzony z uwzględnieniem przepisów wynikających z ustawy - Prawo budowlane. Zatajenie informacji o występowaniu azbestu w wyrobach, które będą przedmiotem prac remontowo-budowlanych skutkuje na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska odpowiedzialnością prawną. Po dopełnieniu obowiązków formalnoprawnych, właściciel lub zarządca dokonuje wyboru wykonawcy prac - wytwórcy odpadów niebezpiecznych. Zawiera umową na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest oraz oczyszczenia budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu z azbestu. W umowie powinny być jasno sprecyzowane obowiązki stron, również w zakresie zabezpieczenia przed emisją azbestu w czasie wykonywania prac.
Niezależnie od obowiązków wykonawcy prac, właściciel lub zarządca powinien poinformować mieszkańców lub użytkowników budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu, o usuwaniu niebezpiecznych materiałów zawierających substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla ludzi oraz sposobach zabezpieczenia przed ta szkodliwością.
Na końcu właściciel lub zarządca powinien uzyskać od wykonawcy prac, pisemne oświadczenie o prawidłowości wykonania robót i oczyszczenia z azbestu, a następnie przechowywać je przez okres co najmniej 5-lat, wraz z inna dokumentacją budynku, budowli, instalacji lub urządzenia oraz terenu.
Skompletowanie wyposażenia technicznego
Zgłoszenie rozpoczęcia prac usuwania wyrobów zawierających azbest do właściwego organu nadzoru budowlanego, okręgowego inspektora pracy oraz wojewódzkiego inspektora sanitarnego
Przygotowanie rejestru pracowników narażonych na działanie azbestu.
Skompletowanie środków ochrony pracowników
Zawarcie porozumienia z zarządzających składowiskiem odpowiednim dla odpadów zawierających azbest
Przeszkolenie pracowników w zakresie ryzyka dla zdrowia oraz bezpiecznych metod pracy
Przygotowanie miejsca i wskazanie tymczasowego sposobu magazynowania odpadów
Opracowanie planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz
poinformowanie mieszkańców
Opracowanie planu prac
Przygotowanie dokumentów ewidencji odpadów
Określenie stanu środowiska przed przystąpieniem do prac, w tym strefy przyszłych prac
Przyjęcie zlecenia i zawarcie umowy na wykonanie prac usuwania wyrobów zawierających azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca prac z azbestu
P R O C E D U R A 3. Dotycząca postępowania przy pracach przygotowawczych do usuwania wyrobów zawierających azbest.
Opracowanie i przedłożenie właściwemu wojewodzie lub starości na 30 dni przed rozpoczęciem działalności powodującej powstawanie odpadów (poniżej 0,1 Mg/rok) – informacji o wytwarzanych odpadach oraz sposobach gospodarowania.
Organizacja zaplecza, w tym socjalnego i bhp
Identyfikacja rodzaju i ilości azbestu w wyrobach do usunięcia wg danych od właściciela lub wyników badań próbek przez uprawnione laboratoria
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zasad postępowania podczas prac przygotowawczych do usuwania wyrobów zawierających azbest lub ich zabezpieczenia.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje całokształt prac oraz postępowania dotyczącego przygotowania do zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest.
Opis szczegółowy
Wykonawca prac polegających na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest, jest w zrozumieniu przepisów ustawy o odpadach art. 3 ust. 1
„wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług, w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw jest podmiot, który świadczy usługę, chyba, że umowa o świadczeniu usługi stanowi inaczej".
Z powyższej definicji wynika, że wytwórcą odpadów może być np. właściciel lub zarządzający, który we własnym zakresie wykonuje prace zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest i zleca do wykonania tylko część robót. W takim przypadku na nim też spoczywać będą wszystkie obowiązki wynikające z przepisów i procedur postępowania z odpadami niebezpiecznymi zawierającymi azbest. Wytwórcę odpadów obowiązuje postępowanie określone przepisami ustawy o odpadach, z późniejszymi zmianami.
Wojewoda zatwierdza programy gospodarki odpadami niebezpiecznymi dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, a starosta dla pozostałych przedsięwzięć.
Program gospodarki odpadami niebezpiecznymi dołączony do wniosku o wydanej decyzji zatwierdzającej, powinien zawierać:
1) wyszczególnienie rodzajów odpadów niebezpiecznych, przewidzianych do wytwarzania, a w przypadku gdy określenie rodzaju nie jest wystarczające do ustalenia zagrożeń, jakie mogą powodować odpady niebezpieczne, właściwy organ może wezwać wnioskodawcę do podania składu chemicznego i właściwości odpadów.
2) określenia ilości odpadów niebezpiecznych poszczególnych rodzajów przewidzianych do wytworzenia w ciągu roku.
3) informację wskazującą na sposoby zapobiegania powstawaniu odpadów niebezpiecznych lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko.
4) szczegółowy opis sposobów gospodarowania odpadami, z uwzględnieniem zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych.
5) wskazanie miejsca i sposobu magazynowania odpadów.
6) określenie czasu prowadzenia działalności związanej z wytwarzaniem odpadów.
Celem prawidłowego przygotowania prac oraz zabezpieczenia pracowników konieczną jest identyfikacja rodzaju i ilości azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia. Identyfikacji można dokonać albo na podstawie stosownych informacji i dokumentów od właściciela obiektu lub tez na podstawie pobrania próbek wyrobów i wynikach badań dokonanych przez uprawnione laboratoria.
Do rozpoczęcia działalności powodującej powstawanie odpadów można przystąpić, jeżeli organ właściwy do przyjęcia informacji, w terminie 30 dni od dnia złożenia informacji nie wniesie sprzeciwu, w drodze decyzji. Wytwórca odpadów może zlecić wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów. Posiadacz odpadów może je przekazywać wyłącznie podmiotom, które uzyskały zatwierdzenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami, chyba, ze działalność taka wymaga zezwolenia.
Po dopełnieniu obowiązków wynikających z ogólnych zasad postępowania wykonawca prac uprawniony jest do przyjęcia zlecenia i zawarcia umowy na wykonanie prac zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest, wraz z oczyszczaniem miejsca prac z azbestem. Dla prawidłowego zawarcia umowy, jak wyżej, koniecznym jest określenie stanu środowiska przed przystąpieniem do prac, w tym strefy przyszłych prac. Pozwoli to na określenie stopnia narażenia na azbest w miejscu pracy oraz prawidłowe przygotowanie planu prac.
Plan pracy powinien być sporządzony zgodnie ze stosownymi przepisami i zawierać:
- określenie stanu środowiska przed przystąpieniem do prac, w tym strefy przyszłych prac,
- określenie rodzaju azbestu w wyrobach przeznaczonych do usunięcia,
- aktualną „Ocenę stanu..."
- przewidywaną ilość wytwarzanych odpadów do usunięcia,
- ustalenie odpowiednich sposobów usuwania wyrobów zawierających azbest,
- określenie rodzajów i metod pracy,
- określenie sposobów eliminowania lub ograniczenia uwalniania się pyłu azbestu do powietrza.
Następnie powinien zostać opracowany plan bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, obejmujący x.xx.
- informacje dotyczącą przewidywanych zagrożeń, występujących podczas realizacji
robót budowlanych, określającą skalę i rodzaje zagrożeń oraz miejsca i czas wystąpienia, w tym ocenę ryzyka dla zdrowia,
- informacje o wydzieleniu i oznakowaniu miejsc prowadzenia robót budowlanych, stosownie do rodzaju zagrożenia,
- informację o sposobie prowadzenia instruktażu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych w tym:
a/ określenia zasad postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia,
b/ konieczność stosowania przez pracowników środków ochrony indywidualnej, zabezpieczającej przed skutkami zagrożeń,
c/ zasady bezpośredniego nadzoru nad pracami szczególnie niebezpiecznymi, przez wyznaczone w tym celu osoby,
- określenie sposobu przechowywania i przemieszczania materiałów, wyrobów,
substancji oraz preparatów niebezpiecznych na terenie budowy,
- wskazanie środków technicznych i organizacyjnych, zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót budowlanych w strefach szczególnego zagrożenia zdrowia lub w ich sąsiedztwie.
Pracodawca ma obowiązek zapoznania pracowników lub ich przedstawicieli z planem prac, szczególnie dotyczącego bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.
Wykonawca prac ma obowiązek przeszkolenia wszystkich osób pozostających w kontakcie z azbestem, pracowników bezpośrednio zatrudnionych, kierujących i nadzorujących prace w zakresie ryzyka dla zdrowia oraz bezpiecznych metod pracy z wyrobami zawierającymi azbest i ich odpadami a także bezpieczeństwa i higieny takich prac. Szkolenie powinno być przeprowadzone zgodnie z przepisami odpowiedniego rozporządzenia Ministra Pracy, przez upoważnioną do takiej działalności instytucję i potwierdzone odpowiednim świadectwem lub zaświadczeniem.
Skompletowanie środków ochrony pracowników tj. odpowiednich ubrań roboczych w takiej ilości, aby zabezpieczyć pracowników przez cały czas trwania robót i oczyszczania terenu po tych robotach.
Wykonawca zobowiązany jest do zgłoszenia rozpoczęcia prac usuwania wyrobów zawierających azbest do właściwego organu nadzoru budowlanego, okręgowego inspektora pracy oraz wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
Pracodawca będący wytwórcą odpadów niebezpiecznych, zawierających azbest zobowiązany jest do przygotowania, prowadzenia i przechowywania rejestru pracow- ników narażonych na działanie azbestu .
Ważną sprawą jest przygotowanie miejsca i sposobu tymczasowego magazynowania odpadów niebezpiecznych na placu budowy po ich demontażu a jeszcze przed transportem na składowisko. Miejsce takie powinno być wydzielone i
zabezpieczone przed dostępem osób niepowołanych oraz oznakowane znakami ostrzegawczymi o treści: „Uwaga! Zagrożenie azbestem!", „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony"
Dla prawidłowości obrotu odpadami niebezpiecznymi wytwórca odpadów przygotowuje właściwe dokumenty, którymi są: karta ewidencji odpadu i karta przekazania odpadu.
Celem zapewnienia składowania odpadów niebezpiecznych powstałych po usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwórca odpadów powinien przed przeprowadzeniem robót, zawrzeć porozumienie z zarządzającym składowiskiem odpowiednim dla odpadów niebezpiecznych zawierających azbest (składowanie oddzielne lub odpowiednio przygotowana kwatera na innym składowisku). Ważne znaczenie dla prawidłowego przygotowania robót ma skompletowanie wyposażenia technicznego, w tym narzędzi ręcznych i wolnoobrotowych, narzędzi mechanicznych, urządzeń wentylacyjnych oraz podstawowego sprzętu przeciwpożarowego. Na tym etapie należy też zabezpieczyć techniczne środki zapobiegające emisji azbestu w miejscu pracy oraz środowisku, w zależności od określenia stanu środowiska, dokonanego przed przystąpieniem do wykonywania prac.
Jeżeli usuwane wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000kg/m3 lub inne mocno uszkodzone, a także zawierające krokidolit oraz wyroby znajdujące się w pomieszczeniach zamkniętych, niezbędne jest zawarcie umowy z laboratorium upoważnionym do prowadzenia monitoringu powietrza. Duże znaczenie ma również przygotowanie i organizacja zaplecza budowy, w tym części socjalnej, obejmującej:
- Urządzenia sanitarno-higieniczne, z możliwością umycia się i natrysku po pracy w kontakcie z azbestem,
- Pomieszczenia na szatnie czyste i brudne,
- Pomieszczenia dla spożywania posiłków oraz regeneracji.
W planie prac , w zależności od wielkości lub specyfiki budynku, budowli, instalacji lub urządzenia, a również terenu, gdzie prowadzone będą prace zabezpieczenia lub usuwania wyrobów zawierających azbest, a także występującego stopnia narażenia na azbest, mogą zostać określone również inne niezbędne wymagania.
P R O C E D U R A 4. Dotycząca prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem obiektu/terenu/instalacji azbestu.
Wykonywanie niezbędnych pomiarów czynników rakotwórczych w czas prowadzenia prac
Wytwarzanie odpadów zawierających azbest
Oznakowanie odpadów
Pakowanie odpadów
Izolowanie miejsc pracy
Zabezpieczenie obiektu i terenu wokół obiektu
Wystawienie dokumentów ewidencyjnych odpadów
Karta ewidencji odpadów
Karta przekazania odpadów
Przygotowanie odpadów do odbioru
Prowadzenie rejestru prac w kontakcie z substancjami rakotwórczymi
Oczyszczenie pola prac i otoczenia terenu robót z pozostałości azbestu
Składanie corocznej informacji do wojewódzkiego inspektora sanitarnego dotyczącej pracy w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi
Opis procedury
Cel procedury
Celem procedury jest przedstawienie zakresu obowiązków i zasad postępowania wykonawców prac polegających na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest będących, w zrozumieniu ustawy o odpadach, wytwórcami odpadów niebezpiecznych.
Zakres procedury
Zakres procedury obejmuje okres od rozpoczęcia do zakończenia prac polegających na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest, wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych, wraz z oczyszczaniem budynku, budowli, instalacji lub urządzenia i terenu z pozostałości azbestu.
Opis szczegółowy
Na początku należy wykonać odpowiednie zabezpieczenia obiektu, będącego przedmiotem prac i miejsc ich wykonywania, a także terenu wokół przed emisją pyłu azbestu, która może nastąpić w wyniku prowadzenia prac.
Ogrodzenie terenu powinno nastąpić z zachowaniem bezpiecznej odległości od traktów komunikacyjnych dla pieszych, nie mniej niż 2 m przy zastosowaniu osłon. Teren prac należy ogrodzić poprzez oznakowanie taśmami ostrzegawczymi w kolorze biało-czerwonym i umieszczenie tablic ostrzegawczych z napisami „Uwaga! Zagrożenie azbestem!", „Osobom nieupoważnionym wstęp wzbroniony" lub
„Zagrożenie azbestem krokidolitem".
Przy pracach elewacyjnych powinny być stosowane odpowiednie kurtyny zasłaniające fasadę obiektu, aż do gruntu, a teren wokół objęty kurtyną, powinien być wyłożony gruba folią, dla łatwego oczyszczania po każdej zmianie roboczej.
Ogólne zasady postępowania przy usuwaniu wyrobów zawierających azbest określają następujące wymagania techniczne:
1) Nawilżania wodą wyrobów zawierających azbest przed ich usuwaniem i utrzymywanie w stanie wilgotnym przez cały czas pracy,
2) Demontażu całych wyrobów (płyt, rur, kształtek itp.) bez jakiegokolwiek uszkodzenia, tam gdzie jest to technicznie możliwe,
3) Odspajania wyrobów trwale związanych z podłożem przy stosowaniu wyłącznie narzędzi ręcznych lub wolnoobrotowych narzędzi mechanicznych, wyposażonych w miejscowe instalacje odciągające powietrze,
4) Prowadzenia kontrolnego monitoringu powietrza, w przypadku występowania
stężeń pyłu azbestu, przekraczających dopuszczalne wartości dla miejsca pracy,
5) Składowanie na tej samej zmianie roboczej, usuniętych odpadów zawierających azbest, po ich szczelnym opakowaniu -na miejscu tymczasowego magazynowania
odpadów,
6) Codzienne, staranne oczyszczanie strefy prac i terenu wokół, dróg wewnętrznych oraz maszyn i urządzeń - z wykorzystaniem podciśnieniowego sprzętu odkurzającego, zaopatrzonego w filtry o dużej skuteczności ciągu (99,99% lub na mokro. Niedopuszczalne jest ręczne zamiatanie na sucho, jak również czyszczenie pomieszczeń i narzędzi pracy przy użyciu sprężonego powietrza.
W przypadku prowadzenia prac z wyrobami azbestowo-cementowni, których gęstość objętościowa wynosi mniej niż 1000 kg/m3 (tzw. miękkie), a także z innymi wyrobami, których powierzchnia jest, w widoczny sposób uszkodzona lub zniszczona lub jeżeli prace prowadzone są na obiektach, z wyrobami zawierającymi azbest krokidolit, lub też w pomieszczeniach zamkniętych to powinny być zastosowane szczególne zabezpieczenia strefy prac i ochrony pracowników oraz środowiska, niezależnie od ogólnych zasad postępowania. Należą do nich:
- Komory dekontaminacyjne (śluzy) dla całych pomieszczeń lub stanowiące łącznik izolacyjny między pomieszczeniem stanowiącym strefę prac, a innymi pomieszczeniami lub na zewnątrz obiektu.
- Zaostrzone rygory przestrzegania stosowania środków ochrony osobistej,
- Inne metody, określone na etapie prac przygotowawczych.
W obiekcie przylegającym do strefy prac, należy zastosować odpowiednie zabezpieczenia, w tym uszczelnienie otworów okiennych i drzwiowych, a także inne, właściwe dla stopnia narażenia, środki zabezpieczające.
Wszystkie zdemontowane wyroby zawierające azbest powinny być szczelnie opakowane w folie z polietylenu, lub polipropylenu o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm i zamykane w sposób uniemożliwiający przypadkowe otwarcie (zgrzewem ciągłym lub taśmą klejącą). Niedopuszczalne jest stosowanie worków papierowych. Odpady powstałe z wyrobów o gęstości objętościowej większej niż 1000kg/m3 a więc płyty i rury azbestowo-cementowe, lub ich części powinny być szczelnie opakowane w folie. Odpady powstałe z wyrobów o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000kg/m3 powinny być zestalone przy użyciu cementu lub żywic syntetycznych i po związaniu spoiwa szczelnie zapakowane w folię. Odpady wyrobów pozostających w kontakcie z azbestem (np. płyty lub maty z wełny mineralnej) o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000kg/m3, powinny zostać szczelnie zapakowane w worki z foli polietylenowej o grubości nie mniejszej niż 0,2 mm, a następnie umieszczone w opakowaniu zbiorczym z foli polietylenowej i szczelnie zamknięte. Pakowanie usuniętych wyrobów zawierających azbest powinno odbywać się wyłącznie do opakowań przeznaczonych do ostatecznego składowania i wyraźnie oznakowane, w sposób określony dla azbestu. Etykiety i zamieszczone na nich napisy powinny być trwałe, nie ulegające zniszczeniu, pod wpływem warunków atmosferycznych i czynników mechanicznych. Dla usuniętych odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz ich transportu na składowisko odpadów niebezpiecznych, właściwe dla azbestu stosuje się: kartę ewidencji odpadu i kartę przekazania odpadów.
Po zakończeniu prac polegających na usuwaniu wyrobów zawierających azbest - wytwarzaniu odpadów niebezpiecznych - wykonawca prac ma obowiązek dokonania prawidłowego oczyszczenia strefy prac i otoczenia z pozostałości azbestu. Oczyszczenie powinno nastąpić przez zastosowanie urządzeń filtracyjno- wentylacyjnych z wysoko skutecznym filtrem (99,99%) lub na mokro. Wykonawca prac ma obowiązek przedstawienia właścicielowi lub zarządcy obiektu, będącego przedmiotem prac - oświadczenia stwierdzającego rzetelność wykonania prac i oczyszczenia z azbestu. W przypadku, kiedy przedmiotem prac były wyroby o gęstości objętościowej mniejszej niż 1000kg/m3 lub wyroby mocno uszkodzone i zniszczone lub prace obejmowały wyroby zawierające azbest krokidolit lub prowadzone były w pomieszczeniach zamkniętych
- Wykonawca prac ma obowiązek przedstawienia wyników badania powietrza - przeprowadzonego przez uprawnione do tego laboratoria lub instytucję.
- Wykonawca będący pracodawcą ma obowiązek składania corocznie do wojewódz- kiego inspektora sanitarnego informacji w zakresie substancji o działaniu rakotwórczym.
Przepisy prawa europejskiego (Dyrektywa 2003/18/WE oraz 2006/0222/COT) wyraźnie określają prace konserwacyjne i zabezpieczające przy wyrobach zawierających azbest, jako prace mogące powodować narażenie na azbest. Wykonywanie więc takich prac powinno być również objęte przepisami niniejszej procedury.
Zaleca się umieszczanie odpowiednich wymagań szczegółowych w instrukcji bezpiecznego postępowania i użytkowania pomieszczenia z wyrobami zawierającymi azbest - wymienionej w Procedurze 1.
Przygotowanie pojazdu do przewozu odpadów niebezpiecznych
Czyszczenie skrzyni pojazdu, wyłożenie odpowiednią folią
Przygotowanie dokumentów
Dowód rejestracyjny pojazdu
Świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu drogowego towarów niebezpiecznych
Dokument przewozowy z opisem przewożonych towarów
niebezpiecznych
P R O C E D U R A 5. Dotycząca przygotowania i transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Uzyskanie od starosty właściwego ze względu na miejsc siedziby zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów niebezpiecznych zawierających azbest.
Karta przekazania odpadu
Sprawdzenie prawidłowości i szczelności opakowania
Odbiór odpadów zawierających azbest od poprzedniego posiadacza
Karta przekazania odpadu
Zaświadczenie ADR z przeszkolenia kierowców pojazdów przewożących towary niebezpieczne
Załadunek odpadów w pakietach foliowych
Zabezpieczenie ładunku przed
przesuwaniem
Oznakowanie pojazdu zgodnie z umową ADR
Przekazanie odpadów na składowisko odpadów-Karta przekazania odpadów
Transport odpadów na składowisko przeznaczone do składowania odpadów zawierających azbest
ADR- międzynarodowa konwencja dotycząca drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych
PROCEDURA 6 dotycząca składowania odpadów na składowiskach lub w wydzielonych kwaterach przeznaczonych do wyłącznego składowania odpadów zawierających azbest.
Przyjęcie partii odpadów niebezpiecznych zawierających azbest na składowisko
Potwierdzenie odbioru na ,,Xxxxxx przekazania odpadu”
Pobranie opłaty za korzystanie ze środowiska- odprowadzenie opłaty na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego
Składowanie odpadów zgodnie z przepisami dotyczącymi odpadów niebezpiecznych zawierających azbest oraz zatwierdzoną
instrukcją eksploatacji składowiska
Przeszkolenie pracowników w zakresie ryzyka dla zdrowia oraz bezpiecznych metod postępowania z odpadami zawierającymi azbest
Prowadzenie rejestru prac w kontakcie z czynnikami rakotwórczymi (azbest)
Prowadzenie rejestru pracowników zatrudnionych w kontakcie z azbestem
Sporządzanie corocznie zbiorczego zestawienia danych o rodzaju i ilości odpadów
Przekazywanie corocznie do wojewódzkiego inspektora sanitarnego i okręgowego inspektora pracy właściwych danych dotyczących pracy w kontakcie z azbestem