DZIAŁ I. ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA GOSPODARCZEGO
DZIAŁ I. ZAGADNIENIA OGÓLNE PRAWA GOSPODARCZEGO
Rozdział 1. Pojęcie i rodzaje przedsiębiorców
Zagadnienie 1. Definicja przedsiębiorcy
Definicja zawarta w Kodeksie cywilnym
Zgodnie z art. 431 KC, przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka or- ganizacyjna niebędąca osobą prawną, a której ustawa przyznaje zdolność prawną, pro- wadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Kodeksowa definicja przedsiębiorcy ma podstawowe znaczenie i jest wiążąca w sferze sto- sunków cywilnoprawnych, w tym stosunków prawnych obrotu gospodarczego.
Definicja ta sformułowana została przez odwołanie się do dwóch kryteriów:
1) podmiotowego (osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki, o których mowa w art. 331 KC), oraz
2) funkcjonalnego (prowadzenie we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawo- dowej).
Przedsiębiorcą jest tylko ten wymieniony podmiot, który prowadzi we własnym imieniu wymienioną działalność. Oznacza to, że oba kryteria wyróżnienia definicji przedsiębiorcy muszą zaistnieć łącznie. Przedsiębiorcą jest zatem każda osoba fizyczna, osoba prawna i jed- nostka organizacyjna, niebędąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną (kryterium podmiotowe), a jej aktywność ma charakter prowadzenia we własnym imieniu działalności gospodarczej lub zawodowej (kryterium funkcjonalne).
Definicja zawarta w ustawie – Prawo przedsiębiorców
Definicję przedsiębiorcy – na swój własny użytek, a także szerzej, na użytek regulacji prawa gospodarczego – zawiera również ustawa – Prawo przedsiębiorców, zgodnie z którą przed- siębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną – wykonująca działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Z kolei działalnością gospodarczą, zgodnie z art. 3 PrPrzed działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły. Przepisów Prawa przedsiębiorców nie stosuje się do:
1) działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;
2) wynajmowania przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów;
3) wyrobu wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hek- tolitrów wina w ciągu roku gospodarczego, o których mowa w art. 17 ust. 3 ustawy z 12.5.2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i orga- nizacji rynku wina;
4) działalności rolników w zakresie sprzedaży, o której mowa w art. 20 ust. 1c ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Definicja zawarta w przepisach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
Ze względu na potrzebę określenia beneficjentów zasady ochrony uczciwego obrotu gospo- darczego oraz konieczność wskazania adresatów norm prawnych należących do reżimu pu- blicznego prawa gospodarczego konieczne było przyjęcie definicji przedsiębiorcy w przepi- sach o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
Według art. 2 ZNKU, przedsiębiorcami, w rozumieniu ustawy, są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, uczestniczą w działalności gospodarczej.
Definicja zawarta w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów
Zgodnie z art. 4 pkt 1 OchrKonkurU, przez przedsiębiorcę rozumie się przedsiębiorcę w ro- zumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także:
1) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozu- mieniu przepisów ustawy – Prawo przedsiębiorców;
2) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub pro- wadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu;
3) osobę fizyczną, która posiada kontrolę (wszelkie formy bezpośredniego lub pośredniego uzyskania przez przedsiębiorcę uprawnień, które osobno albo łącznie, przy uwzględ- nieniu wszystkich okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiają wywieranie de- cydującego wpływu na innego przedsiębiorcę lub przedsiębiorców) nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumie- niu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13;
4) związek przedsiębiorców (izby, zrzeszenia i inne organizacje zrzeszające przedsiębior- ców, jak również związki tych organizacji), z wyłączeniem przepisów dotyczących kon- centracji.
Działalność gospodarcza i zawodowa
Ważne!
Przedsiębiorca to podmiot powołany do wykonywania we własnym imieniu, w sposób zorganizo- wany i ciągły, zarobkowej działalności gospodarczej lub zawodowej.
Można przyjąć, że działalność zawodowa, czyli profesjonalna, to wykonywanie określo- nych, różnego rodzaju czynności przez osobę mającą określone umiejętności faktyczne lub określone, formalnie poświadczone, kwalifikacje zawodowe. Działalnością zawodo- wą jest także działalność polegająca na wykonywaniu tzw. wolnych zawodów. Jeśli więc profesjonalista wykonuje powyższe czynności we własnym imieniu i na własny rachunek, to
jego działalność ma charakter działalności zawodowej wykonywanej przez przedsiębiorcę (X. Xxxx, X. Xxxx, Prawo gospodarcze prywatne, s. 39).
Działalność wykonywana w imieniu własnym i w sposób ciągły
Ważne!
Przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą lub zawodową we własnym imieniu (art. 431 KC) i w sposób ciągły (art. 3 PrPrzed).
Działanie we własnym imieniu oznacza działanie ze skutkiem prawnym dla siebie i na wła- sną odpowiedzialność (na własny rachunek). W przypadku działalności zawodowej aktyw- ność gospodarcza przedsiębiorcy wykonywana jest we własnym imieniu, ale na rachunek klienta dającego zlecenie. Przedsiębiorcą nie jest osoba, która wykonuje czynności w cu- dzym imieniu, działając np. w ramach stosunku pracy. Nie jest także przedsiębiorcą ktoś, kto wykonuje czynności wytwórcze, handlowe, usługowe lub budowlane jednorazowo (incy- dentalnie), a nie w sposób ciągły (stały).
Należy jednak pamiętać o możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospodar- czej przez przedsiębiorcę.
Należy również pamiętać o możliwości zawieszenia wykonywania działalności gospodar- czej przez przedsiębiorcę.
Zgodnie z art. 22 i nast. PrPrzed przedsiębiorca niezatrudniający pracowników może za- wiesić wykonywanie działalności gospodarczej na zasadach określonych w tej ustawie, z uwzględnieniem przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych. Z takiego uprawnienia może skorzystać również przedsiębiorca zatrudniający wyłącznie pracowników przebywa- jących na urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopie wychowawczym lub urlopie rodzicielskim niełączących korzystania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu. W przypadku zakończenia korzystania z urlopów lub złożenia przez pracownika wniosku dotyczącego łączenia korzy- stania z urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu, pracownik ma prawo do wynagrodzenia jak za przestój, określonego przepisami pra- wa pracy, do zakończenia okresu zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik spółki cywilnej oraz poza tą spółką może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej z tych form. Przedsiębiorca wykonujący działalność gospodarczą jako wspólnik w więcej niż jednej spółce cywilnej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej w jednej lub kilku takich spółkach. W przypadku wykonywania działalności gospodarczej w spółce cywilnej zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest skuteczne pod warunkiem jej za- wieszenia przez wszystkich wspólników.
Długość okresu na jaki można zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej jest uzależ- niony od tego, do jakiego rejestru wpisany jest przedsiębiorca:
1) przedsiębiorca wpisany do CEIDG może zawiesić wykonywanie działalności gospodar- czej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni;
2) przedsiębiorca wpisany do rejestru przedsiębiorców KRS może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na okres od 30 dni do 24 miesięcy.
Należy pamiętać, że jeżeli okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej obej- muje wyłącznie pełny miesiąc luty danego roku kalendarzowego, za minimalny okres za- wieszenia wykonywania działalności gospodarczej przyjmuje się liczbę dni miesiąca lutego przypadającą w danym roku kalendarzowym. Do obliczania okresu zawieszenia wykony-
wania działalności gospodarczej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyj- nego.
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej oraz wznowienie wykonywania dzia- łalności gospodarczej następują na wniosek przedsiębiorcy, chyba że przepis odrębny sta- nowi inaczej. W przypadku przedsiębiorcy wpisanego do Centralnej Ewidencji i Informa- cji o Działalności Gospodarczej okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej rozpoczyna się od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wyko- nywania działalności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej albo do dnia ustanowienia zarządu sukcesyjnego.
Okres zawieszenia rozpoczyna się:
1) od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działal- ności gospodarczej i trwa do dnia wskazanego w tym wniosku albo do dnia wskazane- go we wniosku o wznowienie wykonywania działalności gospodarczej – w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG;
2) od dnia wskazanego we wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania dzia- łalności gospodarczej, nie wcześniej niż w dniu złożenia wniosku, i trwa do dnia wska- zanego we wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospo- darczej, który nie może być wcześniejszy niż dzień złożenia wniosku – w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców KRS.
Wpis informacji o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej oraz o wznowie- niu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do CEIDG następuje na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Z kolei wpis informacji o zawieszeniu wykonywa- nia działalności gospodarczej oraz o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej w przypadku przedsiębiorców podlegających obowiązkowi wpisu do rejestru przedsiębior- ców KRS następuje na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Sądowym. Od stycznia 2019 r. w przypadku przedsiębiorcy wpisanego do rejestru przedsiębiorców Krajowego Re- jestru Sądowego okres zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej trwa nie dłużej niż do dnia poprzedzającego dzień automatycznego wpisu informacji o wznowieniu wyko- nywania działalności gospodarczej na zasadach określonych w ustawie z 20.8.1997 r. o Kra- jowym Rejestrze Sądowym.
Jakie są skutki zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej? W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej. Jednak w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
1) może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źró- dła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
2) może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania, powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
3) może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
4) ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywa- ną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
5) wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
6) może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawie- szenia wykonywania działalności gospodarczej;
7) może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wyko- nujących działalność gospodarczą;
8) może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w ustawie z 5.7.2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej (Dz.U. poz. 1629).
Z kolei stosownie do postanowień art. 18 CEIDGU przedsiębiorca wpisany do CEIDG, który spełnia warunki, o których mowa w art. 22 PrPrzed, może złożyć wniosek o zawie- szenie wykonywania działalności gospodarczej na zasadach określonych poniżej. Przed- siębiorca zawieszający wykonywanie działalności gospodarczej składa wniosek o zmianę wpisu. Wniosek składa za pomocą formularza elektronicznego, bądź osobiście w dowolnym urzędzie lub wysyła listem poleconym. Wniosek o zmianę wpisu w przedmiocie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej powinien zawierać następujące dane:
1) imię i nazwisko przedsiębiorcy, numer XXXXX, o ile taki posiada, oraz data urodzenia, o ile nie posiada numeru PESEL;
2) dodatkowe określenia, które przedsiębiorca włącza do firmy, o ile przedsiębiorca takich używa;
3) numer identyfikacyjny REGON przedsiębiorcy, o ile taki posiada;
4) numer identyfikacji podatkowej (NIP) przedsiębiorcy, o ile taki posiada, oraz informacje o jego unieważnieniu lub uchyleniu.
Wniosek nie podlega opłacie (tak samo w KRS). Jest on badany pod kątem poprawności (art. 10, z wyjątkiem ust. 2 pkt 3–6 CEIDGU).
Jeżeli wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej nie określa daty wznowienia wyko- nywania działalności gospodarczej, wpis w CEIDG informacji o tym wznowieniu następuje na wniosek przedsiębiorcy. Jednak CEIDG dopisuje do wpisu przedsiębiorcy informację o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę, począwszy od dnia następującego po upływie ostatniego dnia okresu zawieszenia wskazanego we wnio- sku o zawieszenie działalności gospodarczej, chyba że przedsiębiorca złoży wniosek o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej wskazujący inny dzień. Odnośnie do przedsiębiorcy wpisanego do KRS to w przypadku niezłożenia wniosku o wpis informacji o wznowieniu wykonywania działalności gospodarczej przed upływem okresu 24 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wpis informacji o zawieszeniu wykonywania dzia- łalności gospodarczej, sąd wszczyna postępowanie, o którym mowa w art. 24 KRSU (postę- powanie przymuszające).
Organizacja działalności
Ważne!
Działalność gospodarcza lub zawodowa musi być wykonywana w sposób zorganizowany.
Organizacja działalności gospodarczej wiąże się z podjęciem przez przedsiębiorę różnych czynności faktycznych i prawnych. Chodzi tu przede wszystkim o:
1) zarejestrowanie działalności;
2) zgłoszenie statystyczne, podatkowe i w zakresie ubezpieczenia społecznego;
3) otwarcie rachunku bankowego;
4) zastosowanie wybranej lub nakazanej przez prawo formy organizacyjnej prowadzenia danego rodzaju działalności gospodarczej, a także
5) uzyskanie stosownego zezwolenia lub koncesji na wykonywanie działalności, jeśli jest to wymagane.
Przez pojęcie organizacji działalności gospodarczej rozumie się także obsługę kontaktów handlowych z innymi przedsiębiorcami lub konsumentami.
Działalność w celach zarobkowych
Ważne!
Działalność gospodarcza lub zawodowa jest przez przedsiębiorców wykonywana w celach za robkowych.
Zasadniczym celem wykonywania działalności wytwórczej, handlowej, usługowej, budowla- nej itp. jest zatem osiąganie zysku. Działalność taka musi być nastawiona na zysk, ale nieko- niecznie przedsiębiorca musi go uzyskać.
Prowadzenie przedsiębiorstwa
Co do zasady, przedsiębiorca prowadzi „przedsiębiorstwo” lub jest właścicielem przedsię- biorstwa (w znaczeniu przedmiotowym). Prowadzenie przedsiębiorstwa w znaczeniu przed- miotowym nie jest jednak konieczne dla posiadania statusu podmiotowego przedsiębiorcy. Jeżeli przedsiębiorca nie prowadzi przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, oznacza to, iż jego działalność zorganizowana jest jedynie na poziomie formalnym (zgłoszenie do odpowiedniego rejestru), natomiast brak jest jeszcze materialnego stopnia organizacji.
Konsument
Obok wyraźnego zdefiniowania przedsiębiorcy w ustawie z 14.2.2003 r. o zmianie ustawy
– Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw wprowadzono do Kodeksu cywilnego definicję konsumenta.
Zgodnie z art. 221 KC, za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsię- biorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Jest to wąskie określenie pojęcia „konsument”. W ujęciu szerokim, konsumentem jest każdy, kto nabywa rzeczy na własne potrzeby, bez zamiaru ich dalszej odsprzedaży.
Konsumentem może być wyłącznie osoba fizyczna, dokonująca czynności prawnej nie- związanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Ustawodawstwo ostatnich lat w szczególny sposób nastawione jest na ochronę konsumen- tów jako uczestników obrotu cywilnoprawnego. Przepisy prawa konsumenckiego określa- ją konsumenta, co należy uważać za niewłaściwe i naganne w zakresie traktowania konsu- menta, jako uczestnika obrotu prawnego oraz wskazują środki ochrony konsumentów.
Zgodnie z art. 76 Konstytucji RP, władze publiczne mają obowiązek ochrony konsumentów (oraz użytkowników i najemców) przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatno- ści i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi.
Regulację z zakresu ochrony konsumentów zawiera przede wszystkim: ustawa z 20.5.2014 r. o prawach konsumenta oraz ustawa z 16.2.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
PYTANIA
1. Działalnością gospodarczą jest działalność wykonywana w imieniu własnym, zarobkowa, jeżeli:
A. wykonywana jest osobiście,
B. została zarejestrowana,
C. wykonywana jest w sposób zorganizowany i ciągły.
Odp. C; art. 3 PrPrzed
2. Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców przepisów tej ustawy nie stosuje się do działalności:
A. wytwórczej w rolnictwie,
B. zawodowej,
C. hotelarskiej.
Odp. A; art. 6 ust. 1 PrPrzed
Zagadnienie 2. Rodzaje przedsiębiorców
Uwagi ogólne
Stosując rozmaite kryteria podziału, przedsiębiorców można podzielić na wiele kategorii. Pod- stawowe kryteria podziału przedsiębiorców to:
1) kryterium statusu podmiotowego,
2) kryterium rodzaju prowadzonej działalności,
3) kryterium osiąganych przychodów,
4) kryterium rejestracji,
5) kryterium formy własności i pochodzenia kapitału,
6) kryterium skali średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziomu rocznego obrotu netto oraz
7) kryterium miejsca zamieszkania lub siedziby.
Kryterium statusu podmiotowego
Ze względu na status podmiotowy przysługujący przedsiębiorcy, wyróżnia się przedsiębior- ców będących osobami fizycznymi (w tym będących wspólnikami spółki cywilnej), przed- siębiorców będących osobami prawnymi oraz przedsiębiorców będących jednostkami orga- nizacyjnymi, o których mowa w art. 331 § 1 KC.
PRZEDSIĘBIORCY
OSOBA FIZYCZNA
Status przedsiębiorcy może uzyskać osoba fizyczna, zarówno zamierzająca prowadzić działalność gospodarczą samodzielnie, jak i ta, która zamierza prowadzić działalność gospodarczą we współdziałaniu z innymi osobami, także jako wspólnik spółki cywilnej.
W myśl jednoznacznego art. 4 ust. 2 PrPrzed, za przedsiębiorców uznaje się bowiem wspólników spółki cywil- nej, w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Prze- pis ten rozstrzyga, że podmiotowość gospodarcza nie przysługuje spółce, która jest tylko umową cywilnopraw- ną.
OSOBA PRAWNA
Przedsiębiorca może także dzia- łać w formie organizacyjnej oso- by prawnej. Zgodnie z art. 33 KC, osobami prawnymi są Skarb Pań- stwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przy- znają osobowość prawną. O tym, czy dana osoba prawna może prowadzić działalność gospodar- czą, a tym samym, czy może uzy- skać status przedsiębiorcy, decy- dują właściwe przepisy prawa,
a także status osoby prawnej.
W każdym razie, jeżeli osoba prawna prowadzi działalność go- spodarczą, to jest przedsiębiorcą.
JEDNOSTKA ORGANIZA- CYJNA NIEBĘDĄCA OSOBĄ PRAWNĄ, KTÓREJ USTAWA PRZYZNAJE ZDOLNOŚĆ PRAWNĄ
Podmiotem stosunków obrotu gospodarczego (przedsiębiorcą) może być także jednostka organiza- cyjna niebędąca osobą prawną, której ustawa przy- znaje zdolność prawną. Są to na przykład spółki oso- bowe, spółki kapitałowe
w organizacji i inne.
W prawie polskim występuje zasada swobody wyboru formy organizacyjno-prawnej wykonywania działalności gospodarczej. Źródłem tej zasady jest konstytucyjna zasada wolności gospodarczej. Zasada swobody wyboru formy polega na możliwości zastosowa- nia każdej formy organizacyjnej, która nie jest przez prawo zakazana w ogólności albo dla danej kategorii przedsiębiorców lub danego rodzaju działalności gospodarczej (np. działal- ność bankowa i ubezpieczeniowa może być prowadzona wyłącznie w formie organizacyjnej spółki akcyjnej).
Kryterium rodzaju prowadzonej działalności
Z uwagi na sposób aktywnego udziału w obrocie gospodarczym, należy wyróżnić przed- siębiorców, którzy prowadzą we własnym imieniu zorganizowaną i ciągłą działalność go- spodarczą sensu stricto, oraz przedsiębiorców wykonujących działalność zawodową, tj. działalność gospodarczą sensu largo.
WYKONUJĄCY DZIAŁALNOŚĆ ZAWODOWĄ (DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ SENSU LARGO)
PROWADZĄCY DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ SENSU STRICTO
PRZEDSIĘBIORCY
Kryterium osiąganych przychodów
Posługując się kryterium osiąganych przychodów, przedsiębiorców można podzielić na przedsiębiorców sensu stricto i przedsiębiorców non profit.
NON PROFIT
Dla przedsiębiorców non profit celem działania nie jest zysk sam
w sobie. Przychody z prowadzonej działalności gospodarczej przedsię- biorcy tego typu w całości przeznaczają na realizację innych, o zasadni- czym dla nich znaczeniu, statutowych celów. Przykładem przedsiębiorcy non profit są fundacje, stowarzyszenia, szkoły wyższe, związki zawodowe, spółdzielnie mieszkaniowe itp.
SENSU STRICTO
Dla przedsiębiorców sensu stricto celem działalności go- spodarczej jest maksymaliza- cja zysków, czyli zarobek.
PRZEDSIĘBIORCY
Kryterium rejestracji
Uzyskanie statusu przedsiębiorcy łączy się z koniecznością zgłoszenia (zarejestrowania) pod- jęcia działalności gospodarczej. W zależności od charakteru i trybu zgłoszenia działalności go- spodarczej, przedsiębiorców dzielimy na rejestrowych, tj. objętych koniecznością zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego, oraz na przedsiębiorców podlegających zgłoszeniu do CEIDG.
PRZEDSIĘBIORCY
PODLEGAJĄCY ZGŁO- SZENIU DO EWIDENCJI DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Wpisowi do CEiDG pod- legają przedsiębiorcy będący osobami fi- zycznymi.
REJESTROWI
Zgodnie z art. 36 KRSU, obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców (KRS) dotyczy:
1) spółek jawnych,
2) europejskich zgrupowań interesów gospodarczych,
3) spółek partnerskich,
4) spółek komandytowych,
5) spółek komandytowo-akcyjnych,
6) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością,
7) spółek akcyjnych,
8) spółek europejskich,
9) spółdzielni,
10) spółdzielni europejskich,
11) przedsiębiorstw państwowych,
12) instytutów badawczych,
13) towarzystw ubezpieczeń wzajemnych,
14) towarzystw reasekuracji wzajemnej,
15) innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlega- ją obowiązkowi wpisu do KRS,
16) oddziałów przedsiębiorców zagranicznych działających na terytorium Rze- czypospolitej Polskiej,
17) głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
18) głównych oddziałów zagranicznych zakładów reasekuracji,
19) instytucji gospodarki budżetowej.
Kryterium formy własności i pochodzenia kapitału
Ze względu na formę własności i pochodzenie kapitału, na podstawie którego przedsiębior- ca prowadzi zorganizowaną działalność gospodarczą, a także zasadniczy cel tejże działalno- ści, wyróżnić można przedsiębiorców prywatnych i publicznych. W obrocie gospodarczym mogą również występować przedsiębiorcy mieszani, tj. tacy, którzy działają na podstawie kapitału mieszanego, państwowo-prywatnego.
PRZEDSIĘBIORCY
PRYWATNI
PUBLICZNI
MIESZANI
PAŃSTWOWI
SAMORZĄDOWI
Kryterium skali średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziomu rocznego obrotu netto
Ze względu na skalę średniorocznego zatrudnienia pracowników oraz poziom rocznego obrotu netto przedsiębiorców można podzielić na mikroprzedsiębiorców, małych przedsię- biorców, średnich przedsiębiorców i dużych (wielkich) przedsiębiorców.
PRZEDSIĘBIORCY
MIKROPRZEDSIĘBIORCY Za mikroprzedsiębiorcę, zgodnie z art. 104 Swob- GospU, uważa się przed- siębiorcę, który w co naj- mniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocz- nie mniej niż 10 pracow- ników oraz osiągnął rocz- ny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyro- bów i usług oraz operacji finansowych nieprzekra- czający równowartości w złotych 2 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzo- nego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 milionów euro (art. 7 ust. 1 pkt 1 PrPrzed). | MALI PRZEDSIĘBIORCY Za małego przedsię- biorcę uważa się przed- siębiorcę, który w co naj- mniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocz- nie mniej niż 50 pra- cowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wy- robów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający rów- nowartości w złotych 10 milionów euro lub sumy aktywów jego bi- lansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równo- wartości w złotych 10 mi- lionów euro (art. 7 ust. 1 pkt 2 PrPrzed). | ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCY Za średniego przedsię- biorcę uważa się przed- siębiorcę, który w co naj- mniej jednym z dwóch ostatnich lat obrotowych zatrudniał średniorocz- nie mniej niż 250 pra- cowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyro- bów i usług oraz operacji finansowych nieprzekra- czający równowartości w złotych 50 milionów euro lub sumy aktywów jego bilansu sporządzo- nego na koniec jednego z tych lat nie przekroczy- ły równowartości w zło- tych 43 milionów euro (art. 7 ust. 1 pkt 3 PrPrzed). | POZOSTALI PRZEDSIĘBIORCY |
Kryterium miejsca zamieszkania lub siedziby
Ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę przedsiębiorcy wyróżnić można przedsię- biorców krajowych i zagranicznych.
PRZEDSIĘBIORCY
KRAJOWI
Przedsiębiorcy krajowi to obywatele polscy mający miejsce zamieszkania w Polsce i oso- by prawne (oraz jednostki organizacyjne,
o których mowa w art. 331 KC) mające siedzi- bę w Polsce, wykonujące we własnym imieniu zarobkową, stałą i zorganizowaną działalność gospodarczą.
ZAGRANICZNI
Przedsiębiorcy zagraniczni oraz obywatele polscy wykonują- cy działalność gospodarczą za granicą.
Osoba zagraniczna to:
a) osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego,
b) osoba prawna z siedzibą za granicą,
c) jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, posia- dająca zdolność prawną, z siedzibą za granicą,
d) obywatel polski wykonujący działalność gospodarczą za granicą.
PYTANIA
1. Obowiązek wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS nie dotyczy:
A. spółki jawnej,
B. spółdzielni,
C. przedsiębiorców będących osobami fizycznymi.
Odp. C; art. 36 KRSU
2. Zgodnie z ustawą – Prawo przedsiębiorców, za średniego przedsiębiorcę uważa się przedsiębiorcę, który x.xx.:
A. zatrudniał średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 milionów euro,
B. zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towa- rów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 50 milionów euro,
C. zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników oraz osiągnął roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 10 milionów euro.
Odp. B; art. 7 ust. 1 pkt 3 PrPrzed
3. Jakie znasz kryteria podziału przedsiębiorców?
4. Na czym polega różnica między przedsiębiorcą sensu stricto a przedsiębiorcą non profit?
Zagadnienie 3. Struktury organizacyjne przedsiębiorców
WEWNĘTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW
Przedsiębiorstwo stanowi całość w znaczeniu gospodarczym, organizacyjnym, personal- nym, majątkowym i prawnym.
Przedsiębiorca stanowiący w sensie prawnym całość może działać na podstawie mniej lub bardziej skomplikowanej wewnętrznej struktury organizacyjnej.
Elementami wewnętrznej struktury organizacyjnej są:
1) zakład (przedsiębiorca może działać, prowadząc jeden bądź wiele zakładów),
2) oddział (filia) oraz
3) przedstawicielstwo.
ELEMENTY WEWNĘTRZNEJ STRUKTURY PRZEDSIĘBIORSTWA
ZAKŁAD
Zakład jest wewnętrzną jednostką orga nizacyjną przedsiębiorcy, samodzielną w działaniach gospodarczych, majątko wych, personalnych i organizacyjnych, ale pozbawioną odrębności (samodziel ności) prawnej. Przedsiębiorca wielozakła- dowy to przedsiębiorca o złożonej we- wnętrznej strukturze, prowadzący podzielone na branże, komplementarne względem siebie rodzaje działalności (za- kład remontowy, transportowy, produkcyj- ny itp.). Wielozakładowość przedsiębiorcy odzwierciedla najczęściej złożoność proce- sów gospodarczych realizowanych przez przedsiębiorcę. Zakład znajdujący się
w głównym miejscu wykonywania działal-
ności gospodarczej (miejscu siedziby głów- nej przedsiębiorcy) to tzw. zakład główny.
ODDZIAŁ (FILIA)
Zakład położony w innej miejscowości przybrać może postać oddziału (filii) przed- siębiorcy. Działalność oddzia- łu jest ograniczona w sensie terytorialnym. W myśl art. 5 pkt 4 SwobGospU, oddział przedsiębiorcy to wyodręb niona i samodzielna orga nizacyjnie część działalno ści przedsiębiorcy, wykonywana przez przed siębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głów nym miejscem wykonywa nia działalności.
PRZEDSTAWICIELSTWO
Przedstawicielstwo jest to odrębna prawnie struk tura organizacyjna
(np. inny przedsiębiorca), realizująca na podstawie umowy z przedsiębiorcą określone zadania na jego rzecz (czynności
o charakterze faktycznym i prawnym, np. sprzedaż produktów i usług przed- siębiorcy).
ZEWNĘTRZNE FORMY ZORGANIZOWANIA PRZEDSIĘBIORCÓW
Uwagi ogólne
Przedsiębiorcy mogą tworzyć różnego rodzaju struktury, polegające na współpracy (ko- operacji) gospodarczej lub transformacji organizacyjnej, przejawiającej się w podziałach, łączeniu się, przejęciach i przekształceniach przedsiębiorców.
Szczególną postacią zewnętrznych struktur organizacyjnych przedsiębiorców są zjawiska kooperacji i koncentracji gospodarczej.
Kooperacja gospodarcza
Przedsiębiorcy mogą korzystać z różnych form współpracy, polegającej na wspólnej realiza- cji przedsięwzięć gospodarczych.
Współdziałanie przedsiębiorców związane jest z koncentracją potencjału kapitałowego, or- ganizacyjnego, marketingowego itd. i zazwyczaj ma na celu obniżenie kosztów działania, usprawnienie działalności, skuteczniejsze dotarcie do adresatów oferty gospodarczej współ- działających ze sobą przedsiębiorców. Współdziałanie przedsiębiorców oznacza więc kon- centrację wysiłku w walce z przedsiębiorcami konkurencyjnymi. Może to stwarzać zagroże- nie dla uczciwej konkurencji oraz dla interesów konsumentów, dlatego też prawo ustanawia różnorodne mechanizmy kontroli współdziałania (koncentracji) przedsiębiorców.
Tak zwane wspólne przedsięwzięcie (joint venture) jest szczególnym układem organi- zacyjnym, w ramach którego ma miejsce współpraca gospodarcza (kooperacja) przedsię- biorców. W skład joint venture wchodzi co najmniej dwóch przedsiębiorców, którzy po- dejmują wspólne, zmierzające do osiągnięcia określonego celu gospodarczego, działania. Współdziałający ze sobą przedsiębiorcy wspólnie partycypują w ryzyku i korzyściach płynących ze wspólnego przedsięwzięcia. Przedsiębiorcy działający w ramach wspólnego przedsięwzięcia z reguły występują w obrocie prawnym pod wspólną firmą.
We wspólnym przedsięwzięciu uczestniczyć mogą przedsiębiorcy krajowi i zagraniczni. Joint venture może polegać na tworzeniu przez współdziałających przedsiębiorców nowego podmiotu gospodarczego albo na innych, wspólnie koordynowanych działaniach zaintere- sowanych kooperujących przedsiębiorców. Współdziałanie przedsiębiorców może być re- alizowane poprzez tworzenie różnorodnych struktur organizacyjnych. Najczęściej odbywa się to na podstawie odpowiednich umów zawieranych między zainteresowanymi przed- siębiorcami. W doktrynie prawa gospodarczego wyróżnia się umowy o wspólne przedsię- wzięcie, umowy kooperacyjne, umowy koordynacyjne i inne.
Kooperacja gospodarcza polegać może na tworzeniu:
1) nowych podmiotów gospodarczych lub
2) trwałych związków między istniejącymi już podmiotami.
Kooperacja gospodarcza może zmierzać do powołania nowego podmiotu gospodarczego, którego celem jest prowadzenie wspólnej działalności gospodarczej. W takim przypadku kooperanci zachowują swój odrębny byt prawny.
Ponadto, kooperacja gospodarcza może polegać na połączeniu przedsiębiorców działają- cych w tych samych formach organizacyjno-prawnych w jeden, nowy podmiot gospodar- czy (fuzja). Dotychczasowa odrębna podmiotowość prawna kooperantów ulega wówczas zakończeniu.
Przedsiębiorstwo międzynarodowe
Jedną z form organizacji współdziałania przedsiębiorców jest tzw. przedsiębiorstwo mię- dzynarodowe. Zgodnie z art. 10 PPU, organy administracji państwowej mogą tworzyć i li- kwidować przedsiębiorstwa międzynarodowe wspólnie z innymi państwami. Warunki tworzenia i likwidowania oraz zasady funkcjonowania takich przedsiębiorstw określają po- rozumienia i umowy między zainteresowanymi państwami. Państwa tworzące przedsię- biorstwo międzynarodowe mogą dowolnie wybrać jego formę organizacyjno-prawną oraz prawo właściwe, na podstawie którego prowadzi ono swoją działalność (zazwyczaj jest to prawo państwa powstania przedsiębiorstwa). Zasięg działania przedsiębiorstwa międzyna- rodowego obejmować może jedno bądź wiele państw.
Koncentracja gospodarcza
Koncentracja gospodarcza polega na współdziałaniu w wykonywaniu działalności gospodar- czej, które prowadzi do tworzenia szczególnych gospodarczych struktur koncentracyjnych.
Do podstawowych struktur koncentracyjnych zaliczają się:
1) konsorcjum,
2) pool,
3) koncern,
4) holding,
5) syndykat,
6) kartel oraz
FORMY KONCENTRACJI GOSPODARCZEJ
KONCERN
Koncern jest to zgrupowanie prawnie samodzielnych podmio tów (przedsiębiorców), pod jed nym kierownictwem, które decy- duje o kierunkach działalności gospodarczej zgrupowania. Kon- cern prowadzi zatem do faktyczne- go gospodarczego uzależnienia pewnej grupy przedsiębiorców od innego przedsiębiorcy z zachowa- niem formalnoprawnej samodziel- ności zależnych przedsiębiorców.
POOL
Xxxx jest to porozumienie, w którym kilku przedsię biorców, biorąc na siebie
wspólne ryzyko oddzielne go działania, zobowiązuje się do wspólnego groma dzenia zysków, które są na- stępnie dzielone między te podmioty według zasady określonej w tzw. porozu mieniu klucza.
KONSORCJUM
Konsorcjum jest to współdziałanie dwóch lub więcej samodzielnych podmiotów gospo darczych (przedsiębiorców) podjęte w celu realizacji jednorazowego przedsięwzięcia gospodarczego. Konsorcjum działa pod wspólną firmą oraz na zasadzie wspólnego po- noszenia ryzyka i partycypacji w korzyściach. Tworzone jest na podstawie stosownej umowy założycielskiej, określającej cel i wewnętrzną organizację. Konsorcjum stanowi odrębną strukturą gospodarczą, ale nie prawną. Przed- siębiorcy wchodzący w skład konsorcjum nie powołują odrębnego podmiotu prawa (przed- siębiorcy) i nie wyposażają go w odrębny mają- tek.
7) trust.
HOLDING | SYNDYKAT | TRUST |
Holding jest to postać koncen- tracji gospodarczej, będącej pionowym powiązaniem, po- legającym na tym, że jeden przedsiębiorca posiada akcje lub udziały w innym przedsię- biorcy, w celu zapewnienia kontroli w spółkach podle- głych. Holding polega zatem na centralizacji kapitału i zy sków, która osiągana jest przez sprawowanie strate gicznej kontroli nad prawnie samodzielnymi podmiotami gospodarczymi, wchodzący- mi w jego skład, a którymi zwykle są spółki kapitałowe. | Syndykat jest to trwałe, wspólne działanie prowa dzone w określonym zakre sie, pod wspólną firmą oraz na zasadzie wspólnego po noszenia ryzyka oraz czer pania korzyści. Jego celem jest maksymalizacja korzyści z prowadzonej działalności gospodarczej, która na okre- ślonych etapach procesu go- spodarczego prowadzona jest wspólnie (np. wspólny marketing, wspólna sieć sprzedaży). Tworzenie i dzia- łalność syndykatów są zwykle nadzorowane i kontrolowane w drodze instytucji prawa an- tymonopolowego. | Trust polega na ta- kiej koncentracji go- spodarczej, że zgru powanie przedsiębiorstwa traci swoją gospo darczą i prawną niezależność. Po- wstaje on najczęściej w drodze wykupy- wania akcji przez przedsiębiorstwo. Następuje wówczas zmiana właściciela i de facto powstaje nowy przedsiębiorca zamiast istniejącego. |
KARTEL
Kartel stanowi porozu mienie gospodarcze prawnie samodzielnych przedsiębiorców co do ich uzgodnionego dzia łania na rynku, co pro- wadzi również do gospo- darczego ograniczenia samodzielności. Z drugiej strony, kartele służą two- rzeniu praktyk monopoli- stycznych i ograniczaniu konkurencji.
PYTANIA
1. Omów pojęcie zakładu przedsiębiorcy.
2. Co to jest przedstawicielstwo przedsiębiorcy?
3. Scharakteryzuj formy zewnętrznej organizacji przedsiębiorców.
KAZUSY
KAZUS 1
Stan faktyczny:
Działające w Poznaniu Stowarzyszenie Więź, którego celem statutowym jest pomoc osobom bezdom- nym, wykorzystując lokalizację siedziby stowarzyszenia na rynku głównym, zamierza podjąć działal- ność gospodarczą, obejmującą prowadzenie sklepu zajmującego się sprzedażą pamiątek związanych z miastem. Uzyskiwane z działalności sklepu dochody przeznaczane będą na pomoc bezdomnym – w formie organizowania darmowych posiłków. W celu realizacji zamierzenia zaadaptowano jedno z pomieszczeń stowarzyszenia i zakupiono odpowiednie wyposażenie niezbędne do prowadzenia tego typu działalności.
Stowarzyszenie Więź zarejestrowane jest w KRS w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecz- nych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej.
Polecenie:
Oceń, czy Stowarzyszenie Więź może podjąć i wykonywać działalność gospodarczą we wskazanym zakresie.
KAZUS 2
Stan faktyczny:
Czternastoletni Xxxxxx X. zamierza rozpocząć prowadzenie działalności polegającej na sprzedaży zim- nych napojów oraz słodyczy na terenie miejskiego ośrodka rekreacji. W tym celu zwrócił się do pre- zydenta miasta z wnioskiem o wpis do CEiDG.
Pytania:
1. Czy Xxxxxx X. może być przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców?
2. Co powinien zrobić prezydent miasta?
KAZUS 3
Stan faktyczny:
Xxxxx x Xxxxx z miejscowości G. zawarli umowę spółki cywilnej, której celem było prowadzenie chiń- skiej restauracji. Xxxxx złożył wniosek o wpis do CEIDG spółki cywilnej „Xxxxx X. x Xxxxx K. Żółtko s.c.” w urzędzie gminy K., jako że tam restauracja miała najbliżej. Uznał, że skoro działa jako wspólnik spółki cywilnej, to tak powinien uczynić. Z kolei Xxxxx stwierdził, że skoro Xxxxx już złożył stosowny wniosek o wpis, to on nie musi tego robić.
Pytania:
1. Czy każdy wspólnik spółki cywilnej podlega wpisowi do CEIDG?
2. Czy spółka cywilna podlega wpisowi do CEIDG czy KRS?
3. Jaka jest właściwość miejscowa w sprawie wpisu?
KAZUS 4
Stan faktyczny:
Xxxxx Xxxxxxx był znanym w okolicy właścicielem baru Zagwozdka, usytuowanego na małej wyspie nad jeziorem Uroczym. Bar prowadził od wielu lat sam, nie zatrudniał żadnych pracowników, czasami tylko w sprzątaniu pomagała mu żona. Bar nieźle funkcjonował w miesiącach wiosennych, letnich i jesiennych, niestety w zimie Xxxxx Xxxxxxx ponosił straty, gdyż miał trudności z przedostaniem się na wyspę, ponadto prawie nikt nie odwiedzał wyspy. Pewnego wieczoru podczas oglądania telewizji usłyszał, że istnieje możliwość zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Zachwycił się tym pomysłem i postanowił, że skorzysta z tej możliwości. Poszukał zatem w Internecie i znalazł na jednym z portali internetowych informacje na temat zawieszenia wykonywania działalności gospo- darczej. Okazało się, że spełnia warunki i może zawiesić działalność. Xxxxxxxxxx, 15.10.2018 r. wypeł- nił i wysłał wniosek o zawieszenie działalności gospodarczej na czas określony do 30.3.2019 r. Po paru dniach przyszło do niego wezwanie do zapłaty za fakturę Nr 345/18 z 16.11.2018 r., której do tej pory nie zapłacił, a która dotyczyła dostawy z lata 2018 r. Ponadto otrzymał dostawę alkoholu (od stałego dostawcy, u którego do tej pory zawsze zamawiał alkohol) wraz z fakturą wystawioną 25.11.2018 r. Xxxxx Xxxxxxx stwierdził, że nie musi płacić żadnej z tych faktur, gdyż zawiesił wykonywanie działal- ności gospodarczej. Gdy po paru miesiącach otrzymał nakaz zapłaty za fakturę Nr 345/18, bronił się, twierdząc, że przecież z ustawy Prawo przedsiębiorców jasno wynika, że nie może on wykonywać w okresie zawieszenia działalności gospodarczej, a co za tym idzie, nie może brać udziału w postępo- waniu sądowym jako przedsiębiorca oraz że ma on jedynie prawo do regulowania zobowiązań, które powstały wcześniej niż data zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej.
Pytania:
1. Kiedy przedsiębiorca może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej?
2. Czy przedsiębiorca może odmówić wzięcia udziału w postępowaniu sądowym w czasie, gdy jego działalność jest zawieszona, a jeśli tak, to kiedy?
3. Czy wszystkie działania Xxxxxx X. były prawidłowe?
4. Kiedy upływa okres zawieszenia działalności gospodarczej?
KAZUS 5
Stan faktyczny:
Xxxx prowadzi przedsiębiorstwo i zwrócił się o wydanie interpretacji indywidualnej do Urzędu Skar- bowego, celem ustalenia jaki podatek powinien odprowadzić od sprowadzonych z Chin odmian rzad- kiej rośliny zwanej „Huśtawka nastroju”. Po uzyskaniu decyzji interpretacyjnej, że roślina ta, jako lecz- nicza podlega zwolnieniu z podatku, pochwalił się koledze Xxxxxxx. Ten postanowił, że też będzie sprowadzał taką roślinę i skoro Xxxx jest zwolniony od podatku na mocy decyzji to dotyczy to i jego.
Problemy:
1. Jakie wymagania są stawiane w zakresię tzw. interpretacji indywidualnych?
2. Czy stanowisko Xxxxx należy uznać za zasadne?
Rozdział 2. Pojęcie przedsiębiorstwa
Rozdział 2. Pojęcie przedsiębiorstwa
Uwagi ogólne
Pojęcie przedsiębiorstwa jest niejednoznaczne. Jest to zarówno kategoria ekonomiczna, jak i prawna. Termin „przedsiębiorstwo” może być używany w trzech znaczeniach:
1) podmiotowym,
2) funkcjonalnym oraz
3) przedmiotowym.
Znaczenie podmiotowe
Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym jest podmiotem stosunków prawnych, czyli podmiotem praw i obowiązków w zakresie prawa cywilnego. W tym znaczeniu pojęcie przedsiębiorstwa jest tożsame z pojęciem przedsiębiorcy.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu podmiotowym użyte zostało w art. 1 PPU. Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinan- sującym się przedsiębiorcą posiadającym osobowość prawną.
Wprawdzie mowa tu konkretnie o przedsiębiorstwie państwowym, ale znaczenie takie moż- na odnosić także do innych określeń, np. „prywatne”, „spółdzielcze” itp. Pojęcie „przedsię- biorstwo prywatne” może być używane w znaczeniu podmiotowym, jeżeli przedsiębiorstwu przyznano podmiotowość prawną lub prowadzi je osoba fizyczna (przedsiębiorca).
Znaczenie funkcjonalne
Przez przedsiębiorstwo w znaczeniu funkcjonalnym należy rozumieć stałe (zawodowo, we własnym imieniu, w sposób zorganizowany i ciągły) prowadzenie działalności gospodar- czej w celach zarobkowych.
Znaczenie przedmiotowe
Pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym użyte zostało w art. 551 KC. Zgodnie z tym przepisem, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niema- terialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:
1) oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa),
2) własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyro- bów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości,
3) prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz pra- wa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych,
4) wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne,
5) koncesje, licencje i zezwolenia,
6) patenty i inne prawa własności przemysłowej,
7) majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne,
8) tajemnice przedsiębiorstwa,
9) księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym stanowi całość zorganizowaną w sensie go- spodarczym, tzn. jest zespołem składników materialnych i niematerialnych powiązanych ze sobą funkcjonalnie. Przedsiębiorstwo służy prowadzeniu działalności przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorstwo wyposażone jest w pewne składniki stanowiące jego aktywa. Przepis art. 551 KC zawiera przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Są to składniki materialne (nieruchomości i rzeczy ruchome, księgi i dokumenty przedsiębiorstwa) i nie- materialne (nazwa, prawa majątkowe i niemajątkowe, koncesje, licencje i zezwolenia oraz tajemnice przedsiębiorstwa).
Zbycie przedsiębiorstwa
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym może stanowić przedmiot obrotu. Zgodnie z art. 751 KC, przedsiębiorstwo może być zbyte, wydzierżawione albo może być na nim ustanowione prawo użytkowania.
Zbycie przedsiębiorstwa jest pojęciem, które obejmuje wszelkie czynności prawne powo- dujące przeniesienie na nabywcę wszystkich składników wchodzących w skład przed- siębiorstwa. Dotyczy to więc sprzedaży, zamiany, wniesienia do spółki tytułem wkładu, zawarcia umowy o odpłatne korzystanie z przedsiębiorstwa połączone z opcją sprzedaży. Zgodnie z art. 552 KC, czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej lub przepisów szczególnych.
Czynność zbycia jest czynnością prawną o charakterze rozporządzającym, której skutkiem jest przejście na nabywcę uprawnień niezbędnych do prowadzenia przedsiębiorstwa. Jest to czynność prawna konsensualna, wzajemna, kauzalna. Zbycie przedsiębiorstwa stanowi na- stępstwo jednej czynności prawnej. Oznacza to, że po stronie nabywcy mamy do czynienia z sukcesją uniwersalną (nabycie pod tytułem ogólnym).
Zbycie przedsiębiorstwa wymaga formy pisemnej z podpisami notarialnie poświadczony- mi. Jeżeli jednak na przedsiębiorstwo składa się nieruchomość, to albo czynność zbycia wyma- ga takiej formy, albo też zbycie nieruchomości powinno nastąpić w formie aktu notarialnego. Zgodnie z art. 554 KC, nabywca przedsiębiorstwa (lub gospodarstwa rolnego) jest odpo- wiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przed- siębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowa- nia należytej staranności. Odpowiedzialność nabywcy ogranicza się do wartości nabytego przedsiębiorstwa według stanu w chwili nabycia, a według cen w chwili zaspokojenia wie- rzycieli. Odpowiedzialności tej nie można bez zgody wierzyciela wyłączyć ani ograniczyć.
PYTANIA
1. Przedsiębiorstwo jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych prze znaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej to pojęcie przedsiębiorstwa:
A. w znaczeniu podmiotowym,
B. w znaczeniu przedmiotowym,
C. w znaczeniu funkcjonalnym.
Odp. B; art. 551 KC
2. Omów pojęcie przedsiębiorstwa w znaczeniu podmiotowym i funkcjonalnym.
3. Scharakteryzuj zasady zbycia przedsiębiorstwa.