UMOWA

UMOWA

zmieniająca po raz drugi Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r., zmienioną po raz pierwszy w Luksemburgu dnia 25 czerwca 2005 r.

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BELGÓW, PREZYDENT REPUBLIKI BUŁGARII, PREZYDENT REPUBLIKI CZESKIEJ,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA DANII, PREZYDENT REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, PREZYDENT REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ, PREZYDENT IRLANDII,

PREZYDENT REPUBLIKI GRECKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL HISZPANII, PREZYDENT REPUBLIKI FRANCUSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI WŁOSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKA WYSOKOŚĆ WIELKI KSIĄŻĘ LUKSEMBURGA, PREZYDENT REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

PREZYDENT XXXXX,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA NIDERLANDÓW, PREZYDENT FEDERALNY REPUBLIKI AUSTRII, PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ, PREZYDENT RUMUNII,

PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWENII, PREZYDENT REPUBLIKI SŁOWACKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI FINLANDII,

RZĄD KRÓLESTWA SZWECJI,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Umawiające się Strony Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwane dalej „państwami członkowskimi”,

oraz

UNIA EUROPEJSKA (zwana dalej „Unią” lub „UE”), z jednej strony, oraz

PREZYDENT REPUBLIKI ANGOLI,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA XXXXXXX I BARBUDY, SZEF PAŃSTWA WSPÓLNOTY BAHAMÓW,

SZEF PAŃSTWA BARBADOS,

JEJ KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓLOWA BELIZE, PREZYDENT REPUBLIKI BENINU, PREZYDENT REPUBLIKI BOTSWANY, PREZYDENT BURKINY FASO,

PREZYDENT REPUBLIKI BURUNDI, PREZYDENT REPUBLIKI KAMERUNU,

PREZYDENT REPUBLIKI ZIELONEGO PRZYLĄDKA, PREZYDENT REPUBLIKI ŚRODKOWOAFRYKAŃSKIEJ, PREZYDENT ZWIĄZKU KOMORÓW,

PREZYDENT DEMOKRATYCZNEJ REPUBLIKI KONGA, PREZYDENT REPUBLIKI KONGA,

RZĄD WYSP COOKA,

PREZYDENT REPUBLIKI WYBRZEŻA KOŚCI SŁONIOWEJ, PREZYDENT REPUBLIKI DŻIBUTI,

RZĄD WSPÓLNOTY DOMINIKI, PREZYDENT REPUBLIKI DOMINIKAŃSKIEJ, PREZYDENT PAŃSTWA ERYTREI,

PREZYDENT FEDERALNEJ DEMOKRATYCZNEJ REPUBLIKI ETIOPII, PREZYDENT REPUBLIKI WYSP FIDŻI,

PREZYDENT REPUBLIKI GaBOŃSKIEJ,

PREZYDENT ORaZ SZEF PaŃSTWa REPUBLIKI GaMBII, PREZYDENT REPUBLIKI GHaNY,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa GRENaDY, PREZYDENT REPUBLIKI GWINEI,

PREZYDENT REPUBLIKI GWINEI BISSaU, PREZYDENT KOOPERaCYJNEJ REPUBLIKI GUJaNY, PREZYDENT REPUBLIKI HaITI,

SZEF PaŃSTWa JaMaJKa,

PREZYDENT REPUBLIKI KENII, PREZYDENT REPUBLIKI KIRIBaTI,

JEGO KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓL KRÓLESTWa LESOTHO, PREZYDENT REPUBLIKI LIBERII,

PREZYDENT REPUBLIKI MaDaGaSKaRU,

PREZYDENT REPUBLIKI MaLaWI, PREZYDENT REPUBLIKI MaLI,

RZĄD REPUBLIKI WYSP MaRSHaLLa,

PREZYDENT MaURETaŃSKIEJ REPUBLIKI ISLaMSKIEJ, PREZYDENT REPUBLIKI MaURITIUSU,

RZĄD SFEDEROWaNYCH STaNÓW MIKRONEZJI, PREZYDENT REPUBLIKI MOZaMBIKU, PREZYDENT REPUBLIKI NaMIBII,

RZĄD REPUBLIKI NaURU,

PREZYDENT REPUBLIKI NIGRU,

PREZYDENT FEDERaLNEJ REPUBLIKI NIGERII, RZĄD NIUE,

RZĄD REPUBLIKI PaLaU,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa PaPUI-NOWEJ GWINEI, PREZYDENT REPUBLIKI RWaNDY,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa XxXXX XXXXX I NEVIS,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa XxXXX XXXXx,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa SaINT XXXXXXX X XXXXxXXXXX,

SZEF PaŃSTWa NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa SaMOa,

PREZYDENT DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI WYSP ŚWIĘTEGO TOMaSZa I KSIĄŻĘCEJ, PREZYDENT REPUBLIKI SENEGaLU,

PREZYDENT REPUBLIKI SESZELI, PREZYDENT REPUBLIKI SIERRa LEONE,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa XXXX XxXXXXXx,

PREZYDENT REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ aFRYKI, PREZYDENT REPUBLIKI SURINaMU,

JEGO KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓL KRÓLESTWa SUaZI, PREZYDENT ZJEDNOCZONEJ REPUBLIKI TaNZaNII, PREZYDENT REPUBLIKI CZaDU,

PREZYDENT DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI TIMORU WSCHODNIEGO, PREZYDENT REPUBLIKI TOGIJSKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓL XXXXx,

PREZYDENT REPUBLIKI TRYNIDaDU I TOBaGO,

JEJ KRÓLEWSKa MOŚĆ KRÓLOWa TUVaLU,

PREZYDENT REPUBLIKI UGaNDY,

RZĄD REPUBLIKI VaNUaTU,

PREZYDENT REPUBLIKI ZaMBII, RZĄD REPUBLIKI ZIMBaBWE,

które to państwa są zwane dalej „państwami aKP”, z drugiej strony,

UWZGLĘDNIaJĄC Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, z jednej strony, i Porozumienie z Georgetown ustanawia­ jące grupę państw afryki, Karaibów i Pacyfiku (aKP), z drugiej strony,

UWZGLĘDNIaJĄC Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony, a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r., zmienioną po raz pierwszy w Luksemburgu dnia 25 czerwca 2005 r. (zwaną dalej „Umową z Kotonu”),

BIORĄC POD UWaGĘ, że w artykule 95 ustęp 1 Umowy z Kotonu ustanowiono okres obowiązywania Umowy wynoszą­ cy 20 lat, rozpoczynający się dnia 1 marca 2000 r.,

BIORĄC POD UWaGĘ, że dnia 25 czerwca 2005 r. podpisano w Luksemburgu Umowę zmieniającą po raz pierwszy Umo­ wę z Kotonu, która weszła w życie dnia 1 lipca 2008 r.,

XXXXxXXXXXX podpisać niniejszą Umowę zmieniającą Umowę z Kotonu po raz drugi i w tym celu wyznaczyły jako swo­ ich pełnomocników:

Za JEGO KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLa BELGÓW,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI BUŁGaRII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI CZESKIEJ,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ DaNII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI FEDERaLNEJ NIEMIEC,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ,

Za PREZYDENT IRLaNDII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI GRECKIEJ,

Za JEGO KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLa HISZPaNII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI FRaNCUSKIEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI WŁOSKIEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ,

Za PREZYDENT REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

Za JEGO KRÓLEWSKĄ WYSOKOŚĆ WIELKIEGO KSIĘCIa LUKSEMBURGa,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

Za PREZYDENTa MaLTY,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ NIDERLaNDÓW,

Za PREZYDENTa FEDERaLNEGO REPUBLIKI aUSTRII,

Za PREZYDENTa RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI PORTUGaLSKIEJ,

Za PREZYDENTa RUMUNII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SŁOWENII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SŁOWaCKIEJ,

Za PREZYDENT REPUBLIKI FINLaNDII,

Za RZĄD KRÓLESTWa SZWECJI,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWa WIELKIEJ BRYTaNII I IRLaNDII PÓŁNOCNEJ,

Za UNIĘ EUROPEJSKĄ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI aNGOLI,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ xXXXXXX X XxXXXXX,

Za SZEFa PaŃSTWa WSPÓLNOTY BaHaMÓW,

Za SZEFa PaŃSTWa BaRBaDOS,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ BELIZE,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI BENINU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI BOTSWaNY,

Za PREZYDENTa XXXXXXX XxXX,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI BURUNDI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI KaMERUNU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI ZIELONEGO PRZYLĄDKa,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI ŚRODKOWOaFRYKaŃSKIEJ,

Za PREZYDENTa ZWIĄZKU KOMORÓW,

Za PREZYDENTa DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI KONGa,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI KONGa,

Za RZĄD XXXX XXXXx,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI WYBRZEŻa KOŚCI SŁONIOWEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI DŻIBUTI,

Za RZĄD WSPÓLNOTY DOMINIKI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI DOMINIKaŃSKIEJ,

Za PREZYDENTa PaŃSTWa ERYTREI,

Za PREZYDENTa FEDERaLNEJ DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI ETIOPII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI WYSP FIDŻI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI GaBOŃSKIEJ,

Za PREZYDENTa ORaZ SZEFa PaŃSTWa REPUBLIKI GaMBII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI GHaNY,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ GRENaDY,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI GWINEI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI GWINEI BISSaU,

Za PREZYDENTa KOOPERaCYJNEJ REPUBLIKI GUJaNY,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI HaITI,

Za SZEFa PaŃSTWa JaMaJKa,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI KENII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI KIRIBaTI,

Za JEGO KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLa KRÓLESTWa LESOTHO,

Za PREZYDENT REPUBLIKI LIBERII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI MaDaGaSKaRU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI MaLaWI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI MaLI,

Za RZĄD REPUBLIKI WYSP MaRSHaLLa,

Za PREZYDENTa MaURETaŃSKIEJ REPUBLIKI ISLaMSKIEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI MaURITIUSU,

Za RZĄD SFEDEROWaNYCH STaNÓW MIKRONEZJI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI MOZaMBIKU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI NaMIBII,

Za RZĄD REPUBLIKI NaURU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI NIGRU,

Za PREZYDENTa FEDERaLNEJ REPUBLIKI NIGERII,

Za RZĄD NIUE,

Za RZĄD REPUBLIKI PaLaU,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa PaPUI-NOWEJ GWINEI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI RWaNDY,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ XxXXX XXXXX I NEVIS,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ XxXXX XXXXx,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ XxXXX XXXXXXX X XXXXxXXXXX,

Za SZEFa PaŃSTWa NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa SaMOa,

Za PREZYDENTa DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI WYSP ŚWIĘTEGO TOMaSZa I KSIĄŻĘCEJ,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SENEGaLU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SESZELI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SIERRa LEONE,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ XXXX XxXXXXXx,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ aFRYKI,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI SURINaMU,

Za JEGO KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLa KRÓLESTWa XXxXX,

Za PREZYDENTa ZJEDNOCZONEJ REPUBLIKI TaNZaNII,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI CZaDU,

Za PREZYDENTa DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI TIMORU WSCHODNIEGO,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI TOGIJSKIEJ,

Za JEGO KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLa XXXXx,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI TRYNIDaDU I TOBaGO,

Za JEJ KRÓLEWSKĄ MOŚĆ KRÓLOWĄ TUVaLU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI UGaNDY,

Za RZĄD REPUBLIKI VaNUaTU,

Za PREZYDENTa REPUBLIKI ZaMBII,

Za RZĄD REPUBLIKI ZIMBaBWE,

KTÓRZY, po wymianie swych pełnomocnictw uznanych za należyte i sporządzone we właściwej formie, UZGODNILI, CO NaSTĘPUJE:

Artykuł

W Umowie z Kotonu wprowadza się niniejszym następujące zmiany zgodnie z procedurą określoną w jej art. 95:

A. PREAMBUŁA

1) motyw jedenasty, zaczynający się słowami „PRZYWOŁUJĄC deklaracje głów państw i szefów rządów krajów aKP …”, otrzymuje brzmienie:

„PRZYWOŁUJĄC deklaracje głów państw i szefów rządów państw aKP złożone podczas kolejnych szczytów państw aKP”;

2) na końcu motyw dwunasty, zaczynający się słowami „UWZ­

„UWZGLĘDNIaJĄC Milenijne Cele Rozwoju, wynikające z Deklaracji Milenijnej przyjętej przez Zgromadzenie Ogól­ ne Narodów Zjednoczonych w 2000 roku, w szczególności zwalczanie skrajnego ubóstwa i głodu oraz cele i zasady roz­ woju uzgodnione na konferencjach Narodów Zjednoczo­ nych, które tworzą jasną wizję i muszą stanowić podwaliny współpracy aKP-UE w ramach niniejszej Umowy; uznając, że UE i państwa aKP muszą podjąć skoordynowane wysiłki w celu przyspieszenia postępów na drodze do osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju;”;

3) po motywie dwunastym, zaczynającym się słowami „UWZ­ GLĘDNIaJĄC Milenijne Cele Rozwoju …”, dodaje się mo­ tyw w brzmieniu:

„aPROBUJĄC program na rzecz skuteczności pomocy za­

GLĘDNIaJĄC

brzmienie:

Milenijne Cele Rozwoju …”, otrzymuje

inicjowany w Rzymie, kontynuowany w Paryżu i rozwinię­ ty dalej w programie działania z akry;”;

4) dotychczasowy motyw trzynasty, zaczynający się słowami

„ZWRaCaJĄC szczególną uwagę na gwarancje …”, otrzy- muje brzmienie:

„ZWRaCaJĄC szczególną uwagę na gwarancje złożone i ce- le uzgodnione podczas konferencji wysokiego szczebla ONZ i innych międzynarodowych konferencji oraz uznając po- trzebę podjęcia dalszego działania prowadzącego do osiąg- nięcia celów i wdrożenia programów działania uchwalonych na tych forach;”;

5) po motywie trzynastym, zaczynającym się słowami „ZWRa- CaJĄC szczególną uwagę na gwarancje …”, dodaje się mo- tyw w brzmieniu:

„MaJĄC ŚWIaDOMOŚĆ poważnych wyzwań globalnych w zakresie ochrony środowiska związanych ze zmianami klimatu oraz odczuwając głęboki niepokój ze względu na fakt, że najbardziej narażone społeczności zamieszkują kra- je rozwijające się, w szczególności najmniej rozwinięte kraje i małe państwa wyspiarskie aKP, gdzie zjawiska związane z klimatem, takie jak podnoszenie się poziomu mórz, ero- zja wybrzeży, powodzie, susze i pustynnienie stwarzają za- grożenie dla źródeł utrzymania i zrównoważonego rozwoju;”.

B. TEKST ARTYKUŁÓW UMOWY Z KOTONU

1) w art. 1 wprowadza się następujące zmiany:

a) akapit trzeci otrzymuje brzmienie:

„Cele oraz zobowiązania międzynarodowe Stron, w tym Milenijne Cele Rozwoju, przyświecają wszystkim strate- giom na rzecz rozwoju i są realizowane za pomocą zin- tegrowanego podejścia, przy jednoczesnym uwzględnieniu politycznych, gospodarczych, społecz- nych, kulturowych i środowiskowych aspektów rozwo- ju. Partnerstwo dostarcza spójnych ram wspierania strategii na rzecz rozwoju, przyjmowanych przez każde państwo aKP.”;

b) w akapicie czwartym ostatnie zdanie otrzymuje brzmienie:

„Stały wzrost gospodarczy, rozwój sektora prywatnego, zwiększanie zatrudnienia oraz poprawianie dostępu do zasobów produkcyjnych stanowią część tych ram. Wspierane jest poszanowanie praw jednostki oraz zaspokajanie podstawowych potrzeb, wspieranie roz- woju społecznego oraz warunków równomiernego po- działu owoców wzrostu. Wspierane i umacniane są procesy integracji regionalnej i lokalnej, sprzyjające włą- czeniu krajów aKP w gospodarkę światową w dziedzi- nie handlu i inwestycji prywatnych. Integralną częścią

tego podejścia jest tworzenie możliwości rozwojowych uczestników rozwoju oraz usprawnianie ram instytucjo- nalnych niezbędnych dla zapewnienia spójności spo- łecznej, funkcjonowania społeczeństwa demokratycznego i gospodarki rynkowej, a także do po- wstania aktywnego i zorganizowanego społeczeństwa. Regularnie analizowana jest sytuacja kobiet we wszyst- kich dziedzinach życia politycznego, gospodarczego i społecznego oraz problemy płci. Na każdym poziomie partnerstwa zastosowane i zintegrowane zostają zasady zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi oraz środowiskiem, z uwzględnieniem zmian klimatu.”;

2) art. 2 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 2

Podstawowe zasady

Współpraca aKP-WE, której fundamentem są system praw- nie wiążący oraz istniejące wspólne instytucje, jest regulowa- na ustalonym na szczeblu międzynarodowym programem na rzecz skuteczności pomocy, odnoszącym się do prawa własności, dostosowania, harmonizacji, zorientowanego na wyniki zarządzania pomocą a także wzajemnej odpowie- dzialności, jest realizowana w oparciu o następujące podsta- wowe zasady:

— równość partnerów oraz prawo własności do strategii rozwoju: w zakresie realizacji celów partnerstwa pań- stwa aKP ustalą strategie rozwoju dotyczące ich syste- mów gospodarczych i społeczeństw w oparciu o zasadę suwerenności oraz stosownie do istotnych i podstawo- wych elementów opisanych w artykule 9; partnerstwo zachęca zainteresowane państwa i narody do tworzenia własnych strategii rozwoju; partnerzy rozwojowi z UE dostosowują swoje programy do tych strategii,

— udział: oprócz rządu centralnego będącego głównym partnerem, partnerstwo jest otwarte na parlamenty aKP i władze lokalne w krajach aKP oraz różnego rodzaju innych uczestników w celu zachęcenia do udziału wszystkich części społeczeństwa, w tym sektora prywat- nego i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w ży- ciu politycznym, gospodarczym i społecznym,

— kluczowa rola dialogu oraz wypełnianie wspólnych zo- bowiązań i odpowiedzialność: zobowiązania przyjęte przez Xxxxxx w ramach dialogu między nimi stanowią oś partnerstwa i współpracy między nimi; Strony ściśle współpracują, określając i wdrażając niezbędne procesy dostosowania donatorów i harmonizacji w celu zapew- nienia państwom aKP kluczowej roli w tych procesach,

— zróżnicowanie i regionalizacja: ustalenia oraz priorytety dotyczące współpracy są zróżnicowane odpowiednio do stopnia rozwoju partnera, jego potrzeb, funkcjonowania oraz długoterminowej strategii rozwoju. Kraje najmniej rozwinięte są traktowane w sposób uprzywilejowany. Uwzględnia się szczególnie trudną sytuację państw śródlądowych i wyspiarskich. Szczególny nacisk kładzie się na integrację regionalną, w tym na poziomie kontynentalnym.”;

3) art. 4 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 4

Podejście og óln e

Państwa aKP określają zasady, strategie oraz modele rozwo- ju ich systemów gospodarczych i społeczeństw przy zacho- waniu pełnej suwerenności. Wraz ze Wspólnotą ustanawiają pogramy współpracy przewidziane w niniejszej Umowie. Strony uznają jednakże uzupełniającą rolę uczestników part- nerstwa o charakterze niepaństwowym, parlamentów krajo- wych aKP oraz zdecentralizowanych władz lokalnych i ich możliwości w zakresie przyczyniania się do procesu rozwo- ju, w szczególności na poziomie krajowym i regionalnym. W tym celu, tam gdzie sytuacja tego wymaga oraz na warun- kach ustanowionych w niniejszej Umowie, uczestnicy part- nerstwa o charakterze niepaństwowym, parlamenty krajowe aKP oraz zdecentralizowane władze lokalne:

— są informowani i angażowani w konsultacje w sprawie polityki i strategii współpracy, w sprawie priorytetów współpracy, w szczególności w dziedzinach stanowią- cych przedmiot ich zainteresowania lub bezpośrednio ich dotyczących, a także w dialog polityczny,

— otrzymują wsparcie w zakresie budowania możliwości w dziedzinach o zasadniczym znaczeniu w celu wzmoc- nienia ich możliwości, w szczególności w zakresie orga- nizacji i reprezentacji, a także ustanawiania mechanizmów konsultacyjnych obejmujących kanały komunikacji i dialogu oraz promowania sojuszy strategicznych.

Tam gdzie sytuacja tego wymaga, uczestnicy partnerstwa o charakterze niepaństwowym oraz zdecentralizowane wła- dze lokalne:

— na warunkach ustanowionych w niniejszej Umowie, otrzymują środki finansowe na wspieranie procesów rozwoju lokalnego,

— są angażowani w realizację projektów i programów współpracy w dziedzinach stanowiących przedmiot ich zainteresowania lub w dziedzinach, z których czerpią porównywalne korzyści.”;

4) w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Uczestnikami współpracy są:

a) podmioty państwowe (lokalne, regionalne oraz kra- jowe), w tym parlamenty krajowe aKP;

b) organizacje regionalne aKP i Unia afrykańska. Do celów niniejszej Umowy pojęcie organizacji regio- nalnych lub poziomów regionalnych obejmuje tak- że organizacje lokalne lub poziomy lokalne;

c) podmioty o charakterze niepaństwowym:

— sektor prywatny,

— partnerzy gospodarczy i społeczni, w tym związki zawodowe,

— społeczeństwo obywatelskie we wszystkich jego przejawach, zgodnie ze specyfiką krajową.”;

b) zmiana w ust. 2 nie dotyczy wersji polskiej;

5) w art. 8 wprowadza się następujące zmiany:

„Artykuł 8

Dialog polityczn y

1. Strony regularnie angażują się w kompleksowy, wywa- żony i głęboki dialog polityczny prowadzący do podjęcia zo- bowiązań po obu stronach.

2. Celem tego dialogu jest wymiana informacji sprzyjają- cych wzajemnemu zrozumieniu oraz ułatwiających ustano- wienie uzgodnionych priorytetów i wspólnych porządków, w szczególności przez wykorzystanie powiązań istniejących między różnymi aspektami stosunków między Stronami oraz różnymi dziedzinami współpracy ustanowionej w ni- niejszej Umowie. Dialog ten ułatwia prowadzenie między Stronami konsultacji na forach międzynarodowych i wzmac- nia ich współpracę na takich forach, a także promuje i pod- trzymuje system skutecznego multilateralizmu. Cele dialogu obejmują również zapobieganie sytuacjom, w których jedna ze Stron może uznać za konieczne odwołanie się do stoso- wania procedur konsultacyjnych przewidzianych w artyku- łach 96 i 97.

3. Dialog obejmuje wszystkie cele i zadania określone w niniejszej Umowie, a także wszelkie zagadnienia stanowią- ce przedmiot wspólnego, ogólnego lub regionalnego zainte- resowania, w tym kwestie związane z integracja regionalną i kontynentalną. Poprzez dialog Strony przyczyniają się do pokoju, bezpieczeństwa i stabilizacji oraz wspierają stabilne i demokratyczne otoczenie polityczne. Dotyczy to strategii współpracy, w tym programu na rzecz skuteczności pomo- cy, a także polityki globalnej i sektorowej, w tym środowi- ska, zmian klimatu, płci, migracji oraz zagadnień dotyczących dziedzictwa kulturowego. Odnosi się również do polityk globalnych i sektorowych obu Stron, mogących mieć wpływ na osiągnięcie celów współpracy rozwojowej.

4. Dialog koncentruje się między innymi na szczególnych zagadnieniach politycznych stanowiących przedmiot wspól- nego zainteresowania lub mających ogólne znaczenie dla osiągnięcia celów niniejszej Umowy, takich jak handel bro- nią, nadmierne wydatki na zbrojenia, narkotyki, zorganizo- wana przestępczość bądź praca dzieci lub dyskryminacja wszelkiego rodzaju, w tym ze względu na rasę, kolor skóry, płeć, język, wyznanie, przekonania polityczne lub inne, po- chodzenie etniczne lub społeczne, stan posiadania, urodze- nie lub inne kwestie związane ze statusem. Dialog obejmuje również regularną ocenę postępów w zakresie poszanowa- nia praw człowieka, zasad demokratycznych, praworządnoś- ci i dobrych rządów.

5. W prowadzonym dialogu nadrzędną rolę odgrywa sze- roko pojęta polityka wspierania pokoju oraz zapobiegania konfliktom zbrojnym, zarządzania nimi i rozwiązywania ich, natomiast w definiowaniu głównych dziedzin współpracy rolę nadrzędną pełni potrzeba pełnego uwzględnienia celu osiągnięcia pokoju i stabilizacji demokratycznej. Dialog w tym kontekście w pełni angażuje odpowiednie organizacje regionalne aKP i Unię afrykańską, gdy sytuacja tego wymaga.

6. Dialog jest prowadzony w sposób elastyczny. W zależ- ności od potrzeby dialog ma charakter formalny lub niefor- malny i jest prowadzony w ramach instytucjonalnych i poza nimi, we właściwej formie oraz na odpowiednim poziomie, w tym na poziomie regionalnym, lokalnym lub krajowym, w tym na poziomie krajowym, regionalnym, kontynental- nym lub całości aKP.

7. Do dialogu włączone są organizacje regionalne i przed- stawiciele organizacji społeczeństwa obywatelskiego, a także parlamenty krajowe aKP, gdy sytuacja tego wymaga.

8. W stosownych przypadkach oraz w celu uniknięcia sy- tuacji, w których jedna ze Stron mogłaby uznać za koniecz- ne zastosowanie procedury konsultacyjnej przewidzianej w artykule 96, dialog dotyczący elementów zasadniczych po- winien być systematyczny i sformalizowany zgodnie z zasa- dami określonymi w załączniku VII.”;

6) w art. 9 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 3 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Dobre rządy stanowiące podwaliny partnerstwa aKP- UE tworzą również podwaliny polityki krajowej i mi- ędzynarodowej Stron oraz stanowią podstawowy element niniejszej Umowy. Strony postanawiają, że po- ważne przypadki korupcji, w tym akty przekupstwa prowadzące do takiej korupcji, o których mowa w arty- kule 97, stanowią naruszenie tego elementu.”;

b) w ust. 4 dodaje się następujący akapit:

„Zasady leżące u podstaw elementów zasadniczych i ele- mentu podstawowego, zdefiniowanych w niniejszym ar- tykule, stosuje się w równym stopniu do państw aKP, z jednej strony, oraz do Unii Europejskiej i jej państw członkowskich, z drugiej.”;

7) w art. 10 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 1 tiret drugie otrzymuje brzmienie:

„— większe zaangażowanie parlamentów krajowych aKP, zdecentralizowanych władz lokalnych, gdy sy- tuacja tego wymaga, a także aktywnego i zorgani- zowanego społeczeństwa obywatelskiego oraz sektora prywatnego.”;

b) w ust. 2 wyrażenie „gospodarki rynkowej” zastępuje się wyrażeniem „społecznej gospodarki rynkowej”;

8) art. 11 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 11

Polityk a b udowan ia pok oju, zapob ieg an ia k on flik tom i rozwiązywan ia ich, o ra z reag owan ia n a sytuacje n iestab iln ości

1. Strony uznają, że bez rozwoju i ograniczenia ubóstwa nie zostanie osiągnięty trwały pokój i bezpieczeństwo, a bez pokoju i bezpieczeństwa nie jest możliwy zrównoważony rozwój. W ramach partnerstwa Strony prowadzą aktywną, kompleksową i zintegrowaną politykę budowania pokoju oraz zapobiegania konfliktom i rozwiązywania ich, a także politykę na rzecz bezpieczeństwa ludzi, jak również reagują na sytuacje niestabilności. Polityka ta opiera się na zasadzie własności i w szczególności koncentruje się na tworzeniu możliwości krajowych, regionalnych i kontynentalnych oraz na zapobieganiu konfliktom zbrojnym na wczesnym ich eta- pie, w drodze bezpośredniego rozpoznawania przyczyn le- żących u ich podstaw, w tym ubóstwa, oraz przez właściwe łączenie wszelkich dostępnych instrumentów.

Strony uznają, że należy podjąć odpowiednie działania w związku z nowymi lub rozszerzającymi się zagrożeniami bezpieczeństwa, takimi jak zorganizowana przestępczość, pi- ractwo, nielegalny handel, zwłaszcza ludźmi, narkotykami i bronią. Uwzględnić należy również wpływ wyzwań global- nych, takich jak wstrząsy na międzynarodowych rynkach fi- nansowych, zmiany klimatu i pandemie.

Strony podkreślają istotną rolę organizacji regionalnych w budowaniu pokoju oraz zapobieganiu konflik- tom i rozwiązywaniu ich, a także w stawianiu czoła nowym i rozszerzającym się zagrożeniom bezpieczeństwa w afryce, co jest głównym obowiązkiem Unii afrykańskiej.

2. Wzajemna zależność między bezpieczeństwem i roz- wojem będzie przyświecać działaniom w dziedzinie budowa- nia pokoju, zapobiegania konfliktom i rozwiązywania ich, łączącym podejścia krótko- i długoterminowe, obejmujące zarządzanie kryzysowe i wychodzące poza nie. Działania mające na celu stawienie czoła nowym lub rozszerzającym się zagrożeniom bezpieczeństwa x.xx. wspierają egzekwo- wanie prawa, w tym współpracę w zakresie kontroli granicz- nej, poprawę bezpieczeństwa międzynarodowego łańcucha dostaw oraz wzmocnienie zabezpieczeń w transporcie po- wietrznym, morskim i drogowym.

Działania w dziedzinie budowania pokoju, zapobiegania konfliktom i rozwiązywania ich będą w szczególności obej- mowały wspieranie zrównoważonych możliwości politycz- nych, gospodarczych, społecznych i kulturowych między wszystkimi częściami społeczeństwa, wzmacnianie prawo- rządności demokratycznej i skuteczności rządzenia, ustana- wianie skutecznych mechanizmów pokojowego godzenia interesów grup, zwiększanie czynnego zaangażowania ko- biet, likwidowanie różnic między poszczególnymi częściami społeczeństwa, a także wspieranie aktywnego i zorganizowa- nego społeczeństwa obywatelskiego. Pod tym względem szczególną uwagę zwraca się na rozwój systemów wczesne- go ostrzegania i mechanizmów budowania pokoju, przyczy- niających się do zapobiegania konfliktom.

3. Właściwe działania obejmują również, między innymi, wspieranie dążeń mediacyjnych, negocjacyjnych i pokojo- wych, skuteczne zarządzanie wspólnymi, ograniczonymi za- sobami naturalnymi na szczeblu regionalnym, demobilizację oraz ponowną integrację społeczną byłych uczestników walk, analizę problemów dzieci wcielanych do armii oraz przemocy wobec kobiet i dzieci. Podejmowane są właściwe działania mające na celu ustanowienie odpowiednich ogra- niczeń w zakresie wydatków na zbrojenia i handel bronią, w tym przez wspieranie propagowania i stosowania uzgod- nionych norm i kodeksów postępowania, a także eliminowa- nie czynników podsycających konflikty.

3a. Szczególny nacisk należy położyć na walkę z minami przeciwpiechotnymi oraz wybuchowymi pozostałościami wojennymi, a także zwalczanie nielegalnej produkcji, trans- feru, obrotu i gromadzenia broni małokalibrowej i lekkiej

oraz amunicji do niej, z uwzględnieniem niewłaściwie zabez- pieczonych i źle zarządzanych składów i zapasów oraz ich niekontrolowanego rozprzestrzeniania.

Strony zgadzają się na koordynację, przestrzeganie oraz peł- ne wywiązywanie się ze swoich odnośnych zobowiązań wy- nikających z wszystkich właściwych konwencji oraz instrumentów międzynarodowych i w tym celu zobowiązu- ją się do współpracy na poziomie krajowym, regionalnym i kontynentalnym.

3b. Xxxxxx zobowiązują się również do współpracy w za- kresie zapobiegania działalności najemników zgodnie ze swoimi zobowiązaniami wynikającymi z wszystkich właści- wych konwencji i instrumentów międzynarodowych oraz zgodnie ze swoimi odpowiednimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi.

4. W celu reagowania na sytuacje niestabilności w sposób strategiczny i skuteczny Strony wymieniają się informacjami oraz ułatwiają działania prewencyjne łączące w spójny spo- sób narzędzia z zakresu dyplomacji, bezpieczeństwa i roz- woju. Uzgadniają najlepszy sposób poprawy zdolności państw do pełnienia swoich głównych funkcji oraz wspiera- nia politycznej woli reform, przy jednoczesnym poszanowa- niu zasady własności. W sytuacjach niestabilności dialog polityczny jest szczególnie ważny, w związku z czym będzie dalej rozwijany i wzmacniany.

5. W sytuacjach gwałtownych konfliktów Strony podej- mują wszelkie działania właściwe w zakresie zapobiegania nasilaniu się przemocy, ograniczenia zasięgu terytorialnego oraz ułatwienia pokojowego rozstrzygnięcia zaistniałych sporów. Szczególną uwagę zwraca się na zapewnienie wyko- rzystania środków finansowych przeznaczanych na współ- pracę zgodnie z zasadami i celami partnerstwa oraz że przeciwdziałania sprzeniewierzeniu funduszy na cele zbrojne.

6. W sytuacjach pokonfliktowych Strony podejmują wszelkie właściwe działania mające na celu stabilizację w okresie przejściowym z myślą o przywróceniu sytuacji po- kojowej, stabilnej i demokratycznej. Strony zapewniają stwo- rzenie niezbędnych powiązań między środkami nadzwyczajnymi, odbudową oraz współpracą na rzecz rozwoju.

7. W ramach wspierania umacniania pokoju i międzyna- rodowego wymiaru sprawiedliwości Strony potwierdzają swoją gotowość do:

— wymiany doświadczeń dotyczących przyjęcia zmian w przepisach wymaganych w celu ratyfikacji i wprowa- dzenia w życie Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego, oraz

— walki z przestępczością międzynarodową zgodnie z pra- wem międzynarodowym, z należytym uwzględnieniem Statutu Rzymskiego.

Strony podejmują starania mające na celu ratyfikację i wpro- wadzenie w życie Statutu Rzymskiego i instrumentów pokrewnych.”;

9) art. 12 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 12

Spójn ość polityk Wspóln oty oraz ich wpływ n a wdrożen ie n in iejszej Umowy

Strony stawiają sobie za cel zapewnienie spójności polityki rozwojowej w sposób ukierunkowany, strategiczny i zorien- towany na partnerstwo, w tym poprzez wzmocnienie dialo- gu dotyczącego kwestii spójności polityki rozwojowej. Unia uznaje, że jej polityka w dziedzinach innych niż rozwój może wspierać priorytety rozwojowe państw aKP zgodnie z cela- mi niniejszej Umowy. W związku z tym Unia zwiększy spój- ność polityki w tych dziedzinach z myślą o osiągnięciu celów niniejszej Umowy.

Bez uszczerbku dla artykułu 96, w przypadku gdy Wspólno- ta zamierza, w ramach wykonywania swoich uprawnień, przyjąć środki godzące w interesy państw aKP, w zakresie, w jakim dotyczy to celów niniejszej Umowy, Wspólnota we właściwym czasie powiadamia państwa grupy aKP o swoim zamiarze. W związku z tym Komisja będzie regularnie infor- mować sekretariat grupy aKP o planowanych propozycjach i jednocześnie przekazywać mu propozycje takich środków. Tam gdzie sytuacja tego wymaga, wniosek o dostarczenie informacji może zostać przedłożony również z inicjatywy państw aKP.

Na wniosek zainteresowanych państw aKP zostają nie- zwłocznie podjęte konsultacje, tak aby przed podjęciem osta- tecznej decyzji można było uwzględnić obawy państw aKP dotyczące wpływu tych środków.

Ponadto po odbyciu takich konsultacji państwa aKP i grupa aKP mogą jak najszybciej przekazać Wspólnocie na piśmie swoje obawy i przedstawić sugestie zmian wskazujące spo- sób rozwiązania zaistniałych obaw.

Jeśli Wspólnota nie przychyli się do propozycji państw aKP, powiadamia je o tym jak najszybciej, wraz z podaniem przy- czyn swojego stanowiska.

Jeśli to możliwe grupa aKP jest z wyprzedzeniem powiada- miana również o wejściu w życie takiej decyzji.”;

10) w art. 14 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 14

I n stytucje wspóln e

1. Wspólnymi instytucjami niniejszej Umowy są Rada Mi- nistrów, Komitet ambasadorów oraz Wspólne Zgromadze- nie Parlamentarne.

2. Instytucje wspólne oraz instytucje ustanowione na podstawie umów o partnerstwie gospodarczym, bez uszczerbku dla odnośnych postanowień obowiązujących lub przyszłych umów o partnerstwie gospodarczym, podejmują

starania w celu zapewnienia koordynacji, spójności i komple- mentarności, a także skutecznego i obustronnego przepływu informacji.”;

11) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 14a

Spotk an ia szefów pań stw lub rządów

Strony odbywają spotkania na poziomie szefów państw lub rządów, po dokonaniu wspólnych uzgodnień w odpowied- niej formie.”;

12) w art. 15 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 1 tiret trzecie otrzymuje brzmienie:

„Zgodnie z regulaminem Rada Ministrów zbiera się raz w roku z inicjatywy przewodniczącego oraz zawsze wte- dy, gdy jest to konieczne, w formie i składzie właściwych dla omawianych zagadnień. Podczas takich posiedzeń odbywają się konsultacje wysokiego szczebla dotyczące spraw szczególnie istotnych dla Stron, uzupełniające prace prowadzone w ramach Wspólnego Ministerialne- go Komitetu ds. Handlu, zgodnie z artykułem 38, oraz Komitetu ds. Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwo- ju aKP-WE, zgodnie z artykułem 83, których wyniki wykorzystuje się podczas regularnych corocznych po- siedzeń Rady Ministrów.”;

b) w ust. 3 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Rada Ministrów może podejmować decyzje wiążące Strony oraz sporządzać uchwały, zalecenia i opinie pod- czas regularnych corocznych posiedzeń lub w drodze procedury pisemnej. Co roku przedstawia Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu sprawozdania z wyko- nania niniejszej Umowy. Bada i bierze pod uwagę uchwały i zalecenia przyjęte przez Wspólne Zgromadze- nie Parlamentarne.”;

13) w art. 17 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 2 wprowadza się następujące zmiany:

(i) tiret trzecie i czwarte otrzymują brzmienie:

„— omawianie zagadnień dotyczących rozwoju i partnerstwa aKP-UE, w tym umów o partner- stwie gospodarczym, innych umów handlo- wych, Europejskiego Funduszu Rozwoju oraz krajowych i regionalnych dokumentów strate- gicznych. W tym celu Komisja przekazuje ta- kie dokumenty strategiczne do wiadomości Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego,

— omawianie sprawozdania rocznego Rady Mini- strów z wykonania niniejszej Umowy i przyj- mowanie uchwał oraz sporządzanie zaleceń dla Rady Ministrów mających na celu osiągnię-

i współdziałanie między poszczególnymi podmio- tami, w szczególności na poziomach krajowym i re- gionalnym oraz między tymi poziomami. W tym kontekście oraz w ramach polityki i reform rozwo-

cie celów niniejszej Umowy;”;

ju realizowanych przez państwa

aKP strategie

(ii) dodaje się tiret w brzmieniu:

„— wspieranie rozwoju instytucjonalnego i two- rzenia możliwości parlamentów krajowych zgodnie z artykułem 33 ustęp 1 niniejszej Umowy.”;

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Wspólne Zgromadzenie Parlamentarne zbiera się dwa razy w roku na sesji plenarnej, przemiennie w Unii Europejskiej i w państwie aKP. W celu wzmocnienia in- tegracji regionalnej oraz aby sprzyjać współpracy mię- dzy parlamentami krajowymi, posiedzenia członków parlamentów z UE i aKP organizuje się na poziomie regionalnym.

Takie posiedzenia na poziomie regionalnym organizuje się z myślą o osiąganiu celów określonych w artykule 14 ustęp 2 niniejszej Umowy.”;

14) w art. 19 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Współpraca odnosi się do konkluzji konferencji Orga- nizacji Narodów Zjednoczonych oraz celów, zadań i progra- mów działania uzgodnionych na poziomie międzynarodowym, a także ich realizacji jako podstaw zasad rozwoju. Współpraca odnosi się również do zadań docelo- wych międzynarodowej współpracy na rzecz rozwoju oraz zwraca szczególną uwagę na wprowadzenie jakościowych i ilościowych wskaźników postępu. Strony podejmują skoor- dynowane wysiłki w celu przyspieszenia postępu na drodze do osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju.”;

15) w art. 20 wprowadza się następujące zmiany:

a) w ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

(i) wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„1. Cele współpracy na rzecz rozwoju aKP-WE są realizowane przez zintegrowane strategie lokal- ne obejmujące lokalne podmioty gospodarcze, spo- łeczne, kulturalne, środowiskowe i instytucjonalne. Dlatego też współpraca stwarza spójne ramy umoż- liwiające wspieranie własnych strategii rozwoju państw aKP oraz zapewniające uzupełnianie się

współpracy aKP-WE na poziomie krajowym oraz, gdy wymaga tego sytuacja, na poziomie regional- nym mają na celu:”;

(ii) lit. a) otrzymuje brzmienie:

„a) osiągnięcie szybkiego i stałego wzrostu gospo- darczego stwarzającego miejsca pracy, rozwój sektora prywatnego, zwiększanie poziomu za- trudnienia, poprawienie dostępu do produkcyj- nych działań gospodarczych oraz do zasobów;”;

(iii) dodaje się literę w brzmieniu:

„aa) sprzyjanie współpracy i integracji regionalnej;”;

b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W celu ich włączenia do wszystkich dziedzin współpracy, pod uwagę należy wziąć w szczególności wymienione zagadnienia tematyczne i przekrojowe: pra- wa człowieka, problematyka płci, demokracja, dobre rządy, równowaga środowiskowa, zmiany klimatu, cho- roby zakaźne i niezakaźne oraz rozwój instytucjonalny i tworzenie możliwości. Dziedziny te kwalifikują się również do wsparcia wspólnotowego.”;

16) w art. 21 wprowadza się następujące zmiany:

a) w wyrażeniu wprowadzającym w ust. 1 słowa „prywat- nych inwestycji” zastępuje się słowem „inwestycji”;

b) w ust. 3 lit. c) słowo „rozszerzanie” zastępuje się słowem

„rozszerzenie”;

c) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Wsparcie dla inwestycji i rozwoju sektora prywat- nego obejmuje działania i inicjatywy na poziomie makro-, mezo- i mikroekonomicznym oraz wspieranie poszukiwania innowacyjnych mechanizmów finanso- wania, w tym łączenia i wzajemnego wspierania się pry- watnych i publicznych źródeł finansowania rozwoju.”;

d) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„6. Współpraca wspiera inwestycje sektora publicz- nego w podstawową infrastrukturę, mające na celu roz- wój sektora prywatnego, wzrost gospodarczy i eliminację ubóstwa.”;

17) w art. 22 ust. 1 lit. b) wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„b) polityki strukturalnej skonstruowanej w sposób umac- niający rolę różnych uczestników współpracy, w szcze- gólności sektora prywatnego oraz poprawę otoczenia umożliwiającego efektywniejszą mobilizację środków krajowych i wzrost przedsiębiorczości, osiągnięcie większych inwestycji i większego zatrudnienia, a także:”;

18) art. 23 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 23

Rozwój sek tora g ospodarczeg o

Współpraca wspiera trwałą politykę i reformy instytucjonal- ne, a także inwestycje niezbędne do zapewnienia sprawiedli- wego dostępu do działań gospodarczych i zasobów produkcyjnych, w szczególności:

a) rozwój systemów szkoleniowych pomagających zwięk- szać produktywność zarówno w sektorach formalnych, jak i nieformalnych;

b) kapitał, kredyt, ziemię, w szczególności w odniesieniu do praw własności i użytkowania;

c) rozwój strategii wiejskich mających na celu ustanawia- nie ram zdecentralizowanego planowania bezpośrednie- go, podziału zasobów oraz zarządzania nimi;

d) opracowanie strategii mających na celu zwiększenie pro- dukcji i wydajności rolnictwa w państwach aKP poprzez zapewnienie w szczególności niezbędnego finansowania badań naukowych w zakresie rolnictwa, materiałów i usług potrzebnych w produkcji rolnej, pomocniczej infrastruktury wiejskiej oraz ograniczanie ryzyka i zarzą- dzanie nim. Wsparcie obejmuje publiczne i prywatne in- westycje w rolnictwo, zachęcanie do tworzenia polityki i strategii rolnej, wzmacnianie organizacji rolników i sektora prywatnego, zarządzanie zasobami naturalny- mi, rozwój i funkcjonowanie rynków rolnych. Strategie produkcji rolnej wzmacniają krajową i regionalną poli- tykę zapewniania bezpieczeństwa żywnościowego oraz integrację regionalną; w tym kontekście współpraca wspiera wysiłki państw aKP mające na celu zwiększenie konkurencyjności swoich wywożonych towarów oraz dostosowywanie swoich strategii wywozu towarów w świetle zmieniających się warunków handlowych;

e) zrównoważony rozwój zasobów wodnych, zgodnie z zasadami zintegrowanego zarządzania zasobami wod- nymi, zapewniający sprawiedliwy i zrównoważony po- dział wspólnych zasobów wodnych na potrzeby ich różnych zastosowań;

f) zrównoważony rozwój akwakultury i rybołówstwa, w tym zarówno rybołówstwa śródlądowego, jak i zaso- bów morskich w wyłącznych strefach ekonomicznych państw aKP;

g) infrastrukturę oraz usługi gospodarcze i technologiczne, w tym transport, systemy telekomunikacyjne, usługi komunikacyjne oraz rozwój społeczeństwa informacyjnego;

h) rozwój konkurencyjnych sektorów przemysłu, górnic- twa i energetyki przy jednoczesnym zachęcaniu sektora prywatnego do zaangażowania i rozwoju;

i) rozwój handlu, w tym wspieranie uczciwego handlu;

j) rozwój przedsiębiorczości, finansów i bankowości; oraz innych sektorów usługowych;

k) rozwój turystyki;

l) rozwój infrastruktury i usług naukowych, technologicz- nych i badawczych; w tym rozszerzanie, wymianę i przy- swajanie nowych technologii;

m) wzmocnienie zdolności w obszarach produkcyjnych, szczególnie w sektorach państwowych i prywatnych;

n) promowanie tradycyjnej wiedzy; oraz

o) rozwój i realizację specjalnych strategii dostosowaw- czych w związku z ograniczaniem preferencji, ewentual- nie obejmujących działania, o których mowa w literach a)-n) powyżej.”;

19) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 23a

Ryb ołówstwo

Uznając kluczową rolę, jaką rybołówstwo i akwakultura od- grywają w krajach aKP, wnosząc pozytywny wkład w two- rzenie miejsc pracy, generowanie dochodów, bezpieczeństwo żywnościowe i źródła utrzymania społecz- ności wiejskich i przybrzeżnych, a co za tym idzie w ograni- czenie ubóstwa, współpraca dąży do dalszego rozwoju sektorów akwakultury i rybołówstwa w krajach aKP, umoż- liwiającego zwiększenie w sposób zrównoważony powiąza- nych korzyści społecznych i gospodarczych.

Programy i działania w zakresie współpracy zapewniają wsparcie x.xx. dla opracowania i realizacji strategii zrówno- ważonego rozwoju akwakultury i rybołówstwa oraz planów zagospodarowania w krajach i regionach aKP; dla włączania akwakultury i rybołówstwa do krajowych i regionalnych strategii rozwoju; dla rozwoju infrastruktury i wiedzy tech- nicznej niezbędnych krajom aKP do uzyskania maksymal- nej stałej wartości w ich sektorach rybołówstwa i akwakultury; dla tworzenia możliwości krajów aKP w za- kresie przezwyciężania problemów zewnętrznych, utrudnia- jących im pełne wykorzystanie zasobów rybołówstwa; oraz dla promowania i rozwoju wspólnych przedsięwzięć inwe- stowania w sektory rybołówstwa i akwakultury krajów aKP. Każda umowa dotycząca rybołówstwa negocjowana między Wspólnotą a państwami aKP musi należycie uwzględniać spójność ze strategiami rozwoju w tej dziedzinie.

Po dokonaniu wspólnych uzgodnień mogą odbywać się kon- sultacje wysokiego szczebla, w tym na poziomie ministerial- nym, mające na celu rozwój, poprawę i/lub wzmocnienie współpracy rozwojowej aKP-UE w zakresie zrównoważonej akwakultury i rybołówstwa.”;

20) art. 25 ust. 1 lit. a) i b) otrzymują brzmienie:

„a) poprawę edukacji i kształcenia na wszystkich pozio- mach, działania mające doprowadzić do uznawania wy- kształcenia wyższego, ustanowienie systemów zapewniania jakości w edukacji, w tym w edukacji i kształceniu przez Internet lub innymi niekonwencjo- nalnymi środkami oraz tworzenie możliwości i umiejęt- ności technicznych;

b) poprawę systemów zdrowotnych, w szczególności spra- wiedliwy dostęp do kompleksowych usług zdrowotnych wysokiej jakości, i żywienia, likwidowanie głodu i nie- dożywienia, zapewnianie odpowiednich zasobów żyw- nościowych oraz bezpieczeństwa żywnościowego, w tym poprzez wsparcie siatek bezpieczeństwa socjalnego;”;

21) w art. 27 wprowadza się następujące zmiany:

a) tytuł otrzymuje brzmienie:

„Kultura i rozwój”;

b) lit. c) otrzymuje brzmienie:

„c) uznanie, zachowanie i wspieranie wartości dziedzic- twa kulturowego; wspieranie rozwoju możliwości w tym sektorze;”;

c) dodaje się litery w brzmieniu:

„e) uznanie i wspieranie roli podmiotów i sieci kultu- ralnych oraz ich wkładu w zrównoważony rozwój; oraz

f) promowanie wymiaru kulturalnego w edukacji oraz udziału młodzieży w działaniach kulturalnych.”;

22) art. 28, 29 i 30 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 28

Podejście og óln e

1. Współpraca aKP-UE dostarcza skutecznej pomocy w osiąganiu celów i priorytetów, które wyznaczyły sobie państwa aKP w kontekście współpracy i integracji regionalnej.

2. Zgodnie z celami ogólnymi określonymi w artykułach 1 i 20 współpraca aKP-UE dąży do:

a) wspierania pokoju i stabilizacji, a także zapobiegania konfliktom i ich rozwiązywania;

b) wzmacniania rozwoju gospodarczego i współpracy gos- podarczej poprzez tworzenie większych rynków, swo- bodny przepływ osób, towarów, usług, kapitału, zatrudnienia i technologii między krajami aKP, przy- spieszoną dywersyfikację gospodarek państw aKP, pro- mowanie i zwiększanie skali handlu między krajami aKP oraz z krajami trzecimi, a także stopniową integra- cję państw aKP z gospodarką światową;

c) wspieranie radzenia sobie z wyzwaniami w zakresie zrównoważonego rozwoju w wymiarze transnarodo- wym, x.xx. poprzez koordynację i harmonizację polity- ki współpracy regionalnej.

3. Pod warunkami określonymi w artykule 58, współpra- ca wspiera również współpracę między regionami i państwa- mi aKP, np. obejmującą:

a) jedną lub więcej organizacji regionalnych aKP, w tym na poziomie kontynentalnym;

b) europejskie kraje i terytoria zamorskie (KTZ) oraz regio- ny peryferyjne;

c) kraje rozwijające się nienależące do aKP.

Artykuł 29

Współpraca a K P-UE n a rzecz k ooper a cj i oraz in teg racji reg ion aln ej

1. W dziedzinie stabilności, pokoju i zapobiegania kon- fliktom współpraca wspiera:

a) promowanie i rozwój regionalnego dialogu polityczne- go w dziedzinach zapobiegania konfliktom i rozwiązy- wania ich; praw człowieka i demokratyzacji; wymiany, tworzenia sieci kontaktów i promowania mobilności między różnymi uczestnikami rozwoju, w szczególnoś- ci w społeczeństwie obywatelskim;

b) promowanie regionalnych inicjatyw i polityk w dziedzi- nach mających związek z bezpieczeństwem, w tym ogra- niczenie zbrojeń, walkę z narkotykami, zorganizowaną przestępczością, praniem brudnych pieniędzy i korupcją.

2. W dziedzinie regionalnej integracji gospodarczej współpraca wspiera:

a) udział najmniej rozwiniętych krajów aKP w tworzeniu rynków regionalnych i w korzyściach zapewnianych przez takie rynki;

b) realizację polityk gospodarczej reformy sektorowej na poziomie regionalnym;

c) liberalizację handlu i płatności;

d) promowanie inwestycji transgranicznych, zarówno za- granicznych, jak i krajowych, oraz innych inicjatyw in- tegracji regionalnej;

e) łagodzenie wpływu przejściowych kosztów netto inte- gracji na przychód budżetowy oraz bilans płatniczy; oraz

f) infrastrukturę, w szczególności transportową i komuni- kacyjną, oraz bezpieczeństwo i usługi w tym zakresie, w tym rozwijanie możliwości regionalnych w dziedzi- nie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT).

3. W dziedzinie polityki regionalnej na rzecz zrównowa- żonego rozwoju współpraca wspiera priorytety regionów aKP, w szczególności:

a) ochronę środowiska i zrównoważone zarządzanie zaso- bami naturalnymi, w tym wodą i energią, z uwzględnie- niem zmian klimatu;

b) bezpieczeństwo żywnościowe i rolnictwo;

c) zdrowie, edukację i kształcenie;

d) badania i rozwój technologiczny; oraz

e) inicjatywy regionalne w zakresie przygotowania się do klęsk żywiołowych i łagodzenia ich skutków, a także od- budowy po klęskach.

Artykuł 30

Tworzen ie możliwości n a rzecz współpracy oraz in teg racji reg ion aln ej a K P

W celu zapewnienia skuteczności i efektywności polityki re- gionalnej, współpraca rozwija i wzmacnia możliwości:

a) instytucji i organizacji integracji regionalnej powołanych przez państwa aKP oraz z udziałem państw aKP, które wspierają współpracę i integrację regionalną;

b) rządów i parlamentów krajowych w dziedzinach inte- gracji regionalnej; oraz

c) podmiotów o charakterze niepaństwowym, w tym sek- tora prywatnego.”;

23) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 31a

HI V/ a I DS

Współpraca wspiera wysiłki państw aKP zmierzające do opracowania i wzmocnienia we wszystkich sektorach poli- tyk i programów mających na celu podjęcie działań w związ- ku z pandemią HIV/aIDS i zapobieganie jej szkodliwemu wpływowi na rozwój. Wspiera państwa aKP w dążeniach do zapewnienia i utrzymania uniwersalnego dostępu do środ- ków zapobiegania HIV/aIDS, leczenia, opieki i pomocy dla chorych, a w szczególności stawia sobie za zadanie:

a) wspieranie rozwoju i realizacji kompleksowych wielo- sektorowych strategii i planów w odniesieniu do HIV/aIDS jako priorytetowych w krajowych i regional- nych planach rozwojowych;

b) angażowanie, w zakresie reagowania na HIV/aIDS na poziomie krajowym, wszystkich właściwych sektorów rozwojowych i zapewnienie szerokiej mobilizacji zainte- resowanych stron na wszystkich poziomach;

c) wzmocnienie krajowych systemów zdrowotnych i pod- jęcie działań w związku z niedoborami zasobów ludz- kich w tym sektorze, stanowiących podstawę dla zapewnienia uniwersalnego dostępu do profilaktyki przeciwko HIV/aIDS, leczenia, opieki nad chorymi oraz do innych usług zdrowotnych, a także ich skutecznej integracji;

d) podjęcie działań w związku z nierównościami między płciami, przemocą ze względu na płeć i wykorzystywa- niem seksualnym jako czynnikami przyczyniającymi się do pandemii HIV/aIDS oraz intensyfikację działań ma- jących na cele zabezpieczenie praw kobiet i dziewcząt, opracowanie skutecznych, uwzględniających problema- tykę płci programów zwalczania HIV/aIDS oraz działań adresowanych do kobiet i dziewcząt, w tym usług w za- kresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz po- wiązanych praw, a także wspieranie pełnego zaangażowania kobiet w planowanie i podejmowanie decyzji związanych ze strategiami i programami zwal- czania HIV/aIDS;

e) stworzenie zapewniających wsparcie ram prawnych i politycznych oraz eliminacja przepisów karnych, poli- tyk, praktyk, upośledzenia i dyskryminacji naruszają- cych prawa człowieka, zwiększających zagrożenie HIV/aIDS oraz uniemożliwiających dostęp do skutecz- nej prewencji przeciwko HIV/aIDS, leczenia, opieki i po- mocy dla chorych, w tym lekarstw, produktów i usług dla osób żyjących z HIV/aIDS i najbardziej narażonych populacji;

f) zwiększanie dostępu do opartych na dowodach nauko- wych, kompleksowych metod prewencji przeciwko HIV/aIDS, uwzględniających lokalne czynniki przyczy- niające się do epidemii oraz szczególne potrzeby kobiet, młodzieży i najbardziej narażonych populacji; oraz

g) zapewnienie powszechnego i niezawodnego dostępu do bezpiecznych, niedrogich lekarstw wysokiej jakości oraz produktów mających znaczenie dla zdrowia, w tym dla zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego.”;

24) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 32a

Zmian y k limatu

Strony uznają, że zmiany klimatu stanowią poważne global- ne wyzwanie w zakresie ochrony środowiska oraz zagroże- nie dla osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju, wymagające odpowiedniego, przewidywalnego i terminowego wsparcia finansowego. Z powyższych względów oraz zgodnie z posta- nowieniami artykułu 32, a w szczególności jego ustępu 2 li- tera a), współpraca:

a) uwzględnia szczególne zagrożenie, jakie dla państw aKP, w szczególności leżących na małych wyspach i te-

(ii) zwiększanie znaczenia politycznego zmian klimatu we współpracy rozwojowej, w tym poprzez odpo- wiedni dialog polityczny;

(iii) pomoc dla państw aKP w dostosowywaniu się do zmian klimatu w odpowiednich sektorach, takich jak rolnictwo, gospodarka wodna oraz infrastruktu- ra, w tym poprzez transfer i przyjmowanie odpo- wiednich przyjaznych dla środowiska technologii;

(iv) promowanie środków ograniczania zagrożeń zwią- zanych z klęskami żywiołowymi, z uwzględnieniem faktu, że coraz większa część takich klęsk związana jest ze zmianami klimatu;

(v) zapewnienie wsparcia finansowego i technicznego dla prowadzonych przez państwa aKP działań ła- godzących w przypadkach, gdy sprzyja to osiągnię- ciu ich celów ograniczania ubóstwa i zrównoważonego rozwoju, w tym dla ogranicza- nia emisji, których źródłem jest wylesianie i degra- dacja lasów oraz emisji sektora rolnego;

(vi) doskonalenie systemów informacji o pogodzie i kli- macie, prognozowania oraz wczesnego ostrzegania; oraz

(vii) promowanie odnawialnych źródeł energii oraz technologii niskoemisyjnych, sprzyjających zrów- noważonemu rozwojowi.”;

25) art. 33 ust. 3 lit. c) otrzymuje brzmienie:

„c) poprawie i umacnianiu zarządzania finansami publicz- nymi i zarządzania podatkowego w celu rozwoju dzia- łalności gospodarczej w krajach aKP i zwiększenia ich wpływów podatkowych, przy jednoczesnym pełnym

renach nisko położonych, stanowią zjawiska mające

związek z klimatem, takie jak erozja wybrzeży, cyklony, powodzie i uwarunkowane środowiskowo przesunięcia ludności oraz, w szczególności w przypadku najmniej rozwiniętych i śródlądowych państw aKP, nasilające się powodzie, susze, wylesianie i pustynnienie;

poszanowaniu suwerenności państw dziedzinie.

Środki mogą obejmować:

aKP w tej

b) wzmacnia i wspiera politykę i programy służące łago- dzeniu oraz dostosowywaniu się do skutków zmian kli- matu i wynikających z nich zagrożeń, w tym poprzez rozwój instytucjonalny i tworzenie możliwości;

c) zwiększa możliwości państw aKP pod względem roz- woju i udziału w globalnym rynku handlu emisjami związków węgla; oraz

d) kładzie nacisk na następujące działania:

(i) zwiększanie możliwości w zakresie zarządzania do- chodami krajowymi, w tym utworzenie skuteczne- go, efektywnego i zrównoważonego systemu podatkowego;

(ii) promowanie uczestnictwa w strukturach i proce- sach międzynarodowej współpracy podatkowej w celu ułatwienia dalszego rozwoju rzeczywistej zgodności z normami międzynarodowymi;

(iii) wsparcie wdrażania międzynarodowych najlep- szych praktyk w dziedzinie podatków, w tym zasa- dy przejrzystości i wymiany informacji, w tych

(i) uwzględnianie zmian klimatu w strategiach rozwo-

państwach

aKP, które podjęły odnośne

ju i wysiłkach na rzecz ograniczenia ubóstwa; zobowiązania.”;

26) art. 34 ust. 2–4 otrzymują brzmienie:

„2. Ostatecznym celem współpracy gospodarczej i hand- lowej jest umożliwienie państwom aKP pełnego uczestnicze- nia w handlu międzynarodowym. W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na potrzebę brania przez państwa aKP aktywnego udziału w wielostronnych negocja- cjach handlowych. Uwzględniając aktualny stopień rozwoju państw aKP, współpraca gospodarcza i handlowa jest skie- rowana na umożliwianie państwom aKP sprostania wyzwa- niom globalizacji oraz stopniowego przystosowywania się do nowych warunków handlu międzynarodowego, ułatwia- jąc tym samym przechodzenie na zliberalizowaną gospodar- kę globalną. W tym kontekście należy zwrócić szczególną uwagę na trudną sytuację wielu państw aKP, wynikającą z ich zależności od towarów lub kilku kluczowych produk- tów, w tym produktów przemysłowo-rolnych o wartości do- danej oraz na ryzyko ograniczania preferencji.

3. W związku z tym współpraca gospodarcza i handlowa zmierza, poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zde- finiowane w tytule I, do wzmocnienia zdolności produkcyj- nych, dostawczych i handlowych krajów aKP, a także ich umiejętności przyciągania inwestycji. Ponadto ma na celu tworzenie między Stronami nowej dynamiki handlu, umac- nianie polityki handlowej i inwestycyjnej krajów aKP, ogra- niczenie ich uzależnienia od towarów, promowanie większego zróżnicowania gospodarki i poprawianie możli- wości krajów aKP w zakresie uregulowania kwestii związa- nych z handlem.

4. Współpraca gospodarcza i handlowa jest realizowana przy pełnej zgodności z przepisami Światowej Organizacji Handlu (WTO), w tym dotyczącymi szczególnego i zróżni- cowanego traktowania oraz przy uwzględnieniu wspólnych interesów Stron oraz stopnia ich rozwoju. Obejmuje również w pełni zgodne ze zobowiązaniami wielostronnymi działa- nia odnoszące się do ograniczania preferencji.”;

27) art. 35 ust. 1 i 2 otrzymują brzmienie:

„1. Współpraca gospodarcza i handlowa opiera się na prawdziwym, silnym i strategicznym partnerstwie. Ponadto opiera się kompleksowym podejściu, zbudowanym na atu- tach i osiągnięciach poprzednich Konwencji aKP-WE.

2. Współpraca gospodarcza i handlowa opiera się na ini- cjatywach integracji regionalnej państw aKP. Współpraca na rzecz współpracy oraz integracji regionalnej, zdefiniowana w tytule I, oraz współpraca gospodarcza i handlowa wzajem- nie się uzupełniają. Współpraca gospodarcza i handlowa od- nosi się w szczególności do ograniczeń w zakresie popytu i podaży, zwłaszcza do zgodności infrastruktury,

dywersyfikacji gospodarczej i środków rozwoju handlu, jako zwiększających konkurencyjność państw aKP. W związku z tym należy przyznać właściwe znaczenie odpowiednim środkom w ramach strategii rozwoju państw i regionów aKP, które korzystają ze wsparcia Wspólnoty, a w szczegól- ności z pomocy na rzecz wymiany handlowej.”;

28) art. 36 i 37 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 36

Tryb

1. W świetle celów i zasad wymienionych powyżej Stro- ny postanawiają podjąć wszelkie niezbędne działania w celu zapewnienia zawarcia nowych umów o partnerstwie gospo- darczym zgodnych z przepisami WTO, stopniowo usuwają- cych bariery handlowe istniejące między nimi oraz rozszerzających współpracę we wszystkich dziedzinach związanych z handlem.

2. Umowy o partnerstwie gospodarczym, jako instrumen- ty rozwoju, mają na celu wspieranie sprawnej i stopniowej integracji państw aKP z gospodarką światową, w szczegól- ności poprzez pełne wykorzystanie potencjału integracji re- gionalnej i handlu Południe-Południe.

3. Strony postanawiają, że nowe porozumienia handlowe będą wprowadzane stopniowo.

Artykuł 37

Procedury

1. Podczas negocjacji umów o partnerstwie gospodar- czym zapewnione jest tworzenie możliwości zgodnie z postanowieniami tytułu I i artykułu 35 w sektorze pań- stwowym i prywatnym krajów aKP, w tym środków podno- szenia konkurencyjności, wzmacniania organizacji regionalnych oraz wspierania regionalnych inicjatyw integra- cji handlu, tam gdzie sytuacja tego wymaga z pomocą w za- kresie dostosowania budżetowego oraz reformy fiskalnej, a także unowocześnienia i rozwoju infrastruktury oraz pro- mowania inwestycji.

2. Strony dokonują regularnych przeglądów postępów negocjacji przewidzianych w artykule 38.

3. Negocjacje umów o partnerstwie gospodarczym zosta- ną podjęte z tymi krajami aKP, które uznają, że są do tego gotowe, oraz na poziomie, który te państwa uznają za wła- ściwy i zgodnie z procedurami ustalonymi przez grupę aKP, w celu wsparcia procesów integracji regionalnej w ramach aKP.

4. Zgodnie z odpowiednimi zasadami WTO negocjacje umów o partnerstwie gospodarczym mają na celu określenie harmonogramu stopniowego znoszenia barier w handlu między Stronami. Po stronie Wspólnoty liberalizacja handlu opiera się na wspólnotowym dorobku prawnym i ma na celu poprawienie aktualnego dostępu państw aKP do rynku przez, między innymi, przegląd reguł pochodzenia. Negocja- cje uwzględniają stopień rozwoju oraz społeczno- gospodarczy wpływ środków handlowych na państwa aKP, a także zdolność do dostosowania systemów gospodarczych tych państw do procesu liberalizacji. W związku z tym ne- gocjacje powinny być na tyle elastyczne, na ile to możliwe w odniesieniu do ustalenia odpowiedniego okresu przejścio- wego oraz końcowego zakresu produktów, przy uwzględnie- niu sektorów wrażliwych, a także stopnia rozbieżności w zakresie harmonogramu redukcji ceł, a jednocześnie po- winny być zgodne z obowiązującymi wówczas zasadami WTO.

5. Strony ściśle współpracują i współdziałają z WTO w ce- lu wyjaśnienia i uzasadnienia poczynionych ustaleń, w szcze- gólności w odniesieniu do możliwego stopnia ich elastyczności.

6. Strony dodatkowo omawiają możliwości uproszczenia i przeglądu reguł pochodzenia, w tym postanowień ogólnych dotyczących wywozu tych produktów.

7. Po zawarciu umowy o partnerstwie gospodarczym przez państwa aKP, te państwa aKP, które nie są stronami takiej umowy, mogą w dowolnym terminie złożyć wniosek o przystąpienie do niej.

8. W kontekście współpracy aKP-UE na rzecz współpra- cy oraz integracji regionalnej aKP, o której mowa w tytule I, i zgodnie z artykułem 35, Strony zwracają szczególną uwa- gę na potrzeby wynikające z wykonania umów o partner- stwie gospodarczym. Zastosowanie mają zasady przedstawione w artykule 1 załącznika IV do niniejszej Umo- wy. W związku z tym Xxxxxx zobowiązują się korzystać z ist- niejących lub nowych regionalnych mechanizmów finansowania, za pośrednictwem których mogą być przeka- zywane środki przyznane w wieloletnich ramach finanso- wych współpracy oraz inne dodatkowe środki.”;

29) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 37a

I n n e porozumien ia han dlowe

1. W kontekście bieżących tendencji w polityce handlo- wej, zmierzającej do większej liberalizacji handlu, UE i pań- stwa aKP mogą wziąć udział w negocjacjach i wdrożeniu umów prowadzących do dalszej wielostronnej i dwustron- nej liberalizacji handlu. Taka liberalizacja może prowadzić do ograniczania preferencji przyznanych państwom aKP i wpły- wać na ich pozycję konkurencyjną na rynku UE, a także na ich wysiłki rozwojowe, na wspomaganiu których zależy UE.

2. Zgodnie z celami współpracy gospodarczej i handlo- wej UE stara się podejmować środki umożliwiające przezwy- ciężenie ewentualnych niekorzystnych skutków liberalizacji w celu zapewnienia państwom aKP dalszego znacznego pre- ferencyjnego dostępu w wielostronnym systemie handlu w najdłuższym możliwym okresie oraz w celu zagwaranto- wania, że wszelkie nieuniknione ograniczanie preferencji bę- dzie wprowadzane stopniowo również w najdłuższym możliwym okresie.”;

30) art. 38 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Ministerialny Komitet ds. Handlu omawia związane z handlem kwestie istotne dla wszystkich państw aKP, a w szczególności regularnie monitoruje negocjacje dotyczą- ce umów o partnerstwie gospodarczym oraz wdrożenie tych umów. Zwraca szczególną uwagę na bieżące, wielostronne negocjacje handlowe i analizuje wpływ inicjatyw w zakresie rozszerzania liberalizacji na handel aKP-WE oraz rozwój go- spodarek krajów aKP. Zgłasza i formułuje odpowiednie za- lecenia dla Rady Ministrów, w tym wszelkie środki wspomagające w celu zwiększenia korzyści wynikających z porozumień handlowych aKP-WE.”;

31) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 38a

K on sultacje

1. W przypadku gdy nowe środki lub środki określone w programach przyjętych przez Wspólnotę z myślą o zbli- żeniu przepisów ustawowych i wykonawczych w celu ułat- wienia handlu negatywnie wpływają na interesy jednego lub większej liczby państw aKP, przed przyjęciem takich środ- ków Wspólnota powiadamia o tym sekretariat aKP i zainte- resowane państwa aKP.

2. aby umożliwić Wspólnocie wzięcie pod uwagę intere- sów grupy aKP, na jej wniosek i zgodnie z postanowieniami artykułu 12 niniejszej Umowy odbywają się konsultacje ma- jące na celu osiągnięcie zadowalającego rozstrzygnięcia.

3. W przypadku gdy obowiązujące zasady lub przepisy wspólnotowe przyjęte w celu ułatwienia handlu dotykają in- teresów jednego lub wielu państw aKP lub jeśli interesy te mogą zostać zagrożone interpretacją, stosowaniem lub egze- kwowaniem takich zasad lub przepisów, na wniosek zainte- resowanych państw aKP i zgodnie z postanowieniami artykułu 12 odbywają się konsultacje mające na celu osiąg- nięcie zadowalającego rozstrzygnięcia.

4. W celu znalezienia zadowalającego rozstrzygnięcia Strony mogą również poddać pod rozwagę Wspólnego Mini- sterialnego Komitetu ds. Handlu wszelkie inne problemy do- tyczące handlu, które mogą wyniknąć ze środków przyjętych lub planowanych przez państwa członkowskie.

5. W celu zagwarantowania skutecznych konsultacji Stro- ny powiadamiają się wzajemnie o takich środkach.

6. Strony uzgadniają, że odbycie w ramach instytucji po- wołanych umową o partnerstwie gospodarczym konsultacji dotyczących spraw wchodzących w zakres takiej umowy oraz udzielenie za pośrednictwem takich instytucji informa- cji dotyczących spraw wchodzących w zakres umowy uzna- je się za zaspokojenie postanowień niniejszego artykułu i artykułu 12 niniejszej Umowy, pod warunkiem że wszyst- kie zainteresowane państwa aKP są sygnatariuszami umowy o partnerstwie gospodarczym, w związku z którą odbyto konsultacje lub udzielono informacji.”;

32) art. 41 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Wspólnota wspiera, poprzez krajowe i regionalne stra- tegie rozwoju zdefiniowane w tytule I i zgodnie z artyku- łem 35, dążenia państw aKP do wzmocnienia ich zdolności do świadczenia usług. W celu podniesienia konkurencyjno- ści usług i, tym samym, zwiększenia wartości i rozmiaru handlu towarami i usługami, szczególną uwagę należy zwró- cić na usługi w zakresie zatrudnienia, przedsiębiorczości, dystrybucji, finansów, turystyki, kultury i budownictwa oraz na pokrewne usługi inżynieryjne.”;

33) art. 42 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Wspólnota wspiera, poprzez krajowe i regionalne stra- tegie rozwoju zdefiniowane w tytule I i zgodnie z artyku- łem 35, dążenia państw aKP do rozwoju i wspierania rentownych i efektywnych usług transportu morskiego w państwach aKP w celu zwiększenia udziału podmiotów gospodarczych aKP w międzynarodowych usługach żeglugi morskiej.”;

34) art. 43 ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. Strony postanawiają również zintensyfikować współ- pracę w dziedzinie technologii informacyjnych i komunika- cyjnych oraz społeczeństwa informacyjnego. Współpraca ta, poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowa- ne w tytule I i zgodnie z artykułem 35, jest w szczególności skierowana na poprawę komplementarności i harmonizacji systemów komunikacji na poziomie krajowym, regionalnym i międzynarodowym oraz ich dostosowanie do nowych technologii.”;

35) art. 44 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefi- niowane w tytule I i zgodnie z artykułem 35 Wspólnota wspiera dążenia państw aKP do wzmocnienia ich możliwoś- ci w dziedzinach związanych z handlem, włącznie z popra- wą i wsparciem ram instytucjonalnych, w miarę potrzeby.”;

36) art. 45 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Strony postanawiają również zacieśnić współpracę w tej dziedzinie z właściwymi krajowymi agencjami ochro- ny konkurencji w celu sformułowania i wspierania skutecz- nej polityki konkurencji, która zapewni stopniowe i skuteczne egzekwowanie zasad konkurencji zarówno przez przedsiębiorstwa prywatne jak i państwowe. Współpraca w tej dziedzinie obejmuje w szczególności, poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowane w tytule I i zgod- nie z artykułem 35, pomoc w tworzeniu właściwych ram prawnych oraz ich egzekwowaniu na poziomie administra- cyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem wyjątkowo trud- nej sytuacji państw najmniej rozwiniętych.”;

37) art. 46 ust. 6 otrzymuje brzmienie:

„6. Ponadto Xxxxxx postanawiają wzmocnić współpracę w tej dziedzinie. Na wniosek oraz na wspólnie ustalonych za- sadach i warunkach, poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowane w tytule I i zgodnie z artykułem 35, współpraca jest rozszerzana, między innymi, na następujące dziedziny: przygotowywanie przepisów ustawowych i wyko- nawczych w zakresie ochrony oraz egzekwowania praw wła- sności intelektualnej, zapobieganie nadużywaniu takich praw przez ich posiadaczy oraz naruszaniu tych praw przez kon- kurentów, ustanawianie i wzmacnianie urzędów krajowych i regionalnych oraz innych agencji, w tym wspieranie regio- nalnych organizacji własności intelektualnej zaangażowa- nych w jej egzekwowanie i ochronę, w tym szkolenie personelu.”;

38) w art. 47 ust. 2 wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„2. Współpraca w dziedzinie normalizacji i certyfikacji poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowa- ne w tytule I i zgodnie z artykułem 35 ma na celu promo- wanie systemów kompatybilnych między Stronami i obejmuje w szczególności:”;

39) art. 48 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Strony postanawiają wzmocnić współpracę poprzez krajowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowane w tytu- le I i zgodnie z artykułem 35, w celu wzmocnienia możliwoś- ci sektora prywatnego i państwowego państw aKP w tej dziedzinie.”;

40) w art. 49 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Strony potwierdzają zobowiązanie do wspierania rozwoju handlu międzynarodowego w sposób zapew- niający zrównoważone i prawidłowe zarządzanie środo- wiskiem, zgodne z konwencjami międzynarodowymi i zobowiązaniami w tej dziedzinie, oraz przy odpowied- nim uwzględnieniu stopnia ich rozwoju. Strony posta- nawiają, że w planowaniu i wprowadzaniu środków dotyczących środowiska zostaną uwzględnione szcze- gólne potrzeby i wymagania państw aKP, w tym w od- niesieniu do postanowień artykułu 32a.”;

b) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„3. Strony postanawiają, że środki w zakresie ochro- ny środowiska nie powinny być wykorzystywane do ce- lów protekcjonistycznych.”;

41) art. 50 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Strony postanawiają, że normy pracy nie powinny być wykorzystywane dla celów protekcjonistycznych.”;

42) art. 51 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Współpraca ma w szczególności na celu, poprzez kra- jowe i regionalne strategie rozwoju zdefiniowane w tytule I i zgodnie z artykułem 35, poprawę możliwości instytucjo- nalnych i technicznych w tej dziedzinie, ustanowienie syste- mów szybkiego reagowania w zakresie wzajemnego informowania o produktach niebezpiecznych, wymianę informacji i doświadczeń w zakresie ustanawiania i funkcjo- nowania nadzoru pozarynkowego produktów oraz ich bez- pieczeństwa, uzupełnianie informacji przekazywanych konsumentom w sprawie cen, właściwości oferowanych pro- duktów i usług, zachęcanie do powoływania niezależnych stowarzyszeń konsumenckich oraz nawiązywania stosun- ków między przedstawicielami interesów konsumentów, po- prawę zgodności polityk i systemów ochrony konsumentów, informowanie o stosowaniu ustawodawstwa i wspieranie współpracy w prowadzeniu dochodzenia w sprawie szkod- liwych lub nieuczciwych praktyk handlowych oraz wprowa- dzanie zakazów w zakresie wywozu w handlu między Stronami towarami i usługami, których wywóz został zaka- zany w kraju ich produkcji.”;

43) art. 56 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Współpraca finansowa na rzecz rozwoju jest realizo- wana w oparciu o cele rozwojowe, strategie i priorytety określane przez państwa aKP i zgodnie z nimi, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym oraz między pań- stwami aKP. Pod uwagę należy wziąć specyfikę geograficz- ną, społeczną i kulturową tych państw, a także ich szczególny potencjał. Regulowana ustalonym na szczeblu międzynaro- dowym programem na rzecz skuteczności pomocy, współ- praca oparta jest na prawie własności, dostosowaniu, koordynacji donatorów i harmonizacji, zarządzaniu zorien- towanym na wyniki rozwojowe oraz wzajemnej odpowie- dzialności. W szczególności współpraca:

a) wspiera własność lokalną na wszystkich poziomach pro- cesu rozwoju;

b) odzwierciedla partnerstwo oparte na wzajemnych pra- wach i obowiązkach;

c) podkreśla znaczenie przewidywalności i bezpieczeństwa przepływu środków przyznanych na bardzo korzyst- nych warunkach z zachowaniem ciągłości;

d) jest elastyczna i dostosowana do sytuacji panującej w każdym państwie aKP, a także do szczególnego cha- rakteru przedmiotowego projektu lub programu; oraz

e) gwarantuje skuteczność, koordynację i spójność.”;

44) w art. 58 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 1 lit. b) otrzymuje brzmienie:

„b) organy regionalne i międzypaństwowe, do których należy jedno lub więcej państw aKP, w tym Unia afrykańska lub inne organy z udziałem państw nie- będących członkami aKP, i które zostały upoważ- nione przez te państwa aKP; oraz”;

b) w ust. 2 wprowadza się następujące zmiany:

(i) lit. d) otrzymuje brzmienie:

„d) pośrednicy finansowi aKP lub Wspólnoty za- pewniający, promujący i finansujący inwestycje prywatne lub publiczne w państwach aKP;”;

(ii) lit. f) otrzymuje brzmienie:

„f) kraje rozwijające się nienależące do grupy aKP, jeżeli uczestniczą we wspólnych inicjatywach lub organizacjach regionalnych z udziałem państw aKP zgodnie z artykułem 6 załączni- ka IV do niniejszej Umowy.”;

45) w art. 60 wprowadza się następujące zmiany:

a) lit. c) otrzymuje brzmienie:

„c) łagodzenia ujemnych krótkoterminowych skutków wstrząsów zewnętrznych, w tym braku stabilności w przychodach z wywozu na reformy i politykę społeczno-gospodarczą;”;

b) lit. g) otrzymuje brzmienie:

„g) pomocy humanitarnej i nadzwyczajnej, w tym po- mocy udzielanej uchodźcom i wysiedleńcom, inter- wencji łączących pomoc doraźną i odbudowę z długoterminowym rozwojem w sytuacjach kryzy- sowych i pokryzysowych oraz przygotowania na wypadek stanów klęski.”;

46) w art. 61 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Bezpośrednia pomoc budżetowa na wspieranie reform makroekonomicznych lub sektorowych zostanie przyznana, jeżeli:

a) stosuje się jasno zdefiniowane, kładące nacisk na ograniczanie ubóstwa krajowe lub sektorowe stra- tegie rozwoju;

b) stosuje się jasno zdefiniowaną zorientowaną na stabilizację politykę makroekonomiczną ustano- wioną przez samo państwo oraz pozytywnie oce- nioną przez jego głównych donatorów, w tym, w razie potrzeby, przez międzynarodowe instytu- cje finansowe; oraz

c) zarządzanie finansami publicznymi jest wystarcza- jąco przejrzyste, rzetelne i skuteczne.

Wspólnota dostosowuje się do systemów i procedur właściwych dla każdego państwa aKP, monitoruje wsparcie budżetowe państwa partnerskiego i wspiera wysiłki państw partnerskich dążące do wzmocnienia od- powiedzialności wewnętrznej, nadzoru parlamentarne- go, zdolności w zakresie audytu i publicznego dostępu do informacji.”;

b) ust. 5 otrzymuje brzmienie:

„5. W ramach Umowy Europejski Fundusz Rozwoju, fundusze wyznaczone w wieloletnich ramach finanso- wych współpracy na podstawie niniejszej Umowy, środ- ki własne Europejskiego Banku Inwestycyjnego (zwanego dalej Bankiem) oraz, tam gdzie sytuacja tego wymaga, właściwe inne środki uzyskane z budżetu Wspólnoty Europejskiej są wykorzystywane na finanso- wanie projektów, programów i innych rodzajów dzia- łań przyczyniających się do osiągania celów niniejszej Umowy.”;

47) art. 66 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. W celu złagodzenia obciążenia wynikającego z zadłu- żenia państw aKP oraz problemów tych państw z bilansem płatniczym, Strony postanawiają wykorzystać środki przewi- dziane w wieloletnich ramach finansowych współpracy na podstawie niniejszej Umowy na wspieranie inicjatyw w za- kresie zwalniania ze spłaty zadłużenia zatwierdzonych na poziomie międzynarodowym, na korzyść państw aKP. Poza tym Wspólnota podejmuje się zbadać, w jaki sposób, w per- spektywie długoterminowej, można oddać do dyspozycji inne środki wspólnotowe w celu wspierania inicjatyw zwal- niania ze spłaty zadłużenia, uzgadnianych na poziomie międzynarodowym.”;

48) art. 67 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Wieloletnie ramy finansowe współpracy w ramach ni- niejszej Umowy przewidują wsparcie dla reform makroeko- nomicznych i sektorowych realizowanych przez państwa aKP. W ramach powyższego Strony gwarantują, że dostoso- wanie ma aktywne znaczenie gospodarcze i jest możliwe w kontekście społecznym i politycznym. Wsparcia należy udzielać w kontekście oceny przyjmowanych lub rozważa- nych środków reform, przeprowadzanych wspólnie przez Wspólnotę i zainteresowane państwo aKP, zarówno na po- ziomie makroekonomicznym, jak i sektorowym, oraz umoż- liwienia ogólnej oceny dążeń związanych z reformą. Na tyle, na ile to możliwe, wspólna ocena dostosowana jest do wła- ściwych dla danego państwa ustaleń, a wsparcie jest monito- rowane na podstawie osiągniętych wyników. System wypłat natychmiastowych jest istotnym elementem programów wsparcia.”;

49) tytuł rozdziału 3 tytułu II części 4 otrzymuje brzmienie:

„ROZDZIaŁ 3

Wsparcie w przypadkach wstrząsów zewnętrznych”;

50) art. 68 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 68

1. Strony uznają, że brak stabilności makroekonomicznej wynikający z wstrząsów zewnętrznych może ujemnie wpły- wać na rozwój państw aKP i zagrozić spełnieniu przez te państwa wymogów związanych z rozwojem. W związku z tym w wieloletnich ramach finansowych współpracy na podstawie niniejszej Umowy ustala się system dodatkowego wsparcia, mający na celu ograniczenie krótkoterminowego ujemnego wpływu wstrząsów zewnętrznych, w tym wpływu na przychody z wywozu.

2. Celem tego wsparcia jest zabezpieczenie reform i poli- tyk społeczno-gospodarczych, które mogłyby ucierpieć wskutek spadku przychodów, oraz zaradzenie krótkotermi- nowemu ujemnemu wpływowi takich wstrząsów.

3. Przy przydzielaniu środków uwzględnia się skrajną za- leżność systemów gospodarczych państw aKP od wywozu, w szczególności w rolnictwie i górnictwie. W tym kontek- ście najmniej rozwinięte, śródlądowe i wyspiarskie państwa aKP oraz państwa aKP, które znajdują się w sytuacji pokon- fliktowej lub po klęsce żywiołowej, są traktowane w sposób bardziej uprzywilejowany.

4. Środki dodatkowe są przydzielane zgodnie ze szczegól- nymi warunkami określonymi w mechanizmie wsparcia, o którym mowa w załączniku II »Zasady i warunki finansowania«.

5. Wspólnota wspiera również systemy ubezpieczeń handlowych opracowane dla państw aKP pragnących zabez- pieczyć się przed krótkoterminowym wpływem wstrząsów zewnętrznych.”;

51) tytuł rozdziału 6 tytułu II części 4 otrzymuje brzmienie:

„ROZDZIaŁ 6

Pomoc humanitarna, nadzwyczajna i pokryzysowa”;

52) art. 72 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 72

Zasada og óln a

1. Pomocy humanitarnej, nadzwyczajnej i pokryzysowej udziela się w związku z sytuacjami kryzysowymi. Pomoc hu- manitarna i nadzwyczajna mają na celu ratowanie i ochronę życia oraz zapobieganie cierpieniu ludzkiemu i łagodzenie go zawsze, kiedy zachodzi taka potrzeba. Pomocy pokryzyso- wej udziela się w celu odbudowy i powiązania pomocy do- raźnej z programami rozwojowymi o dłuższej perspektywie.

2. Sytuacje kryzysowe, w tym długoterminowa struktural- na niestabilność lub niepewność, to sytuacje stanowiące za- grożenie dla prawa i porządku publicznego lub bezpieczeństwa osób, zagrażające wybuchem konfliktu zbrojnego lub destabilizacją. Sytuacje kryzysowe mogą rów- nież wynikać z klęsk żywiołowych, kryzysów spowodowa- nych działalnością człowieka, takich jak wojny i inne konflikty, lub okoliczności szczególnych o porównywalnych skutkach, takich jak zmiany klimatu, degradacja środowiska, dostęp do energii i zasobów naturalnych lub skrajne ubóstwo.

3. Pomoc humanitarna, nadzwyczajna i pokryzysowa, jest świadczona tak długo, jak długo konieczne jest zaspokajanie potrzeb ofiar w wyniku takich sytuacji, a zatem łączy pomoc doraźną, odbudowę i rozwój.

4. Pomoc humanitarna jest udzielana wyłącznie zgodnie z potrzebami i interesami ofiar sytuacji kryzysowych oraz stosownie do zasad międzynarodowego prawa humanitarne- go i z poszanowaniem godności ludzkiej oraz zasad neutral- ności, bezstronności i niezależności. W szczególności zabroniona jest dyskryminacja ze względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, wyznanie, płeć, wiek, przynależność państwową lub przynależność polityczną ofiar; zapewnia się swobodny dostęp do ofiar oraz ich ochronę, a także bezpie- czeństwo personelu i używanego do celów pomocy wyposażenia.

5. Pomoc humanitarna, nadzwyczajna i pokryzysowa, finansowana jest w oparciu o wieloletnie ramy finansowe współpracy na podstawie niniejszej Umowy, jeśli nie może być sfinansowana z budżetu Unii. Pomoc humanitarną, nad- zwyczajną i pokryzysową, świadczy się w sposób uzupełnia- jący wysiłki państw członkowskich i zgodnie z najlepszymi praktykami w dziedzinie skuteczności pomocy.”;

53) dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 72a

Cel

1. Pomoc humanitarna i nadzwyczajna ma na celu:

a) ochronę życia ludzkiego w sytuacji kryzysu oraz bezpo- średnich sytuacjach pokryzysowych;

b) przyczynianie się do finansowania i udzielania pomocy humanitarnej oraz do bezpośredniego dostępu do niej beneficjantów końcowych za pomocą wszelkich dostęp- nych środków logistycznych;

c) przeprowadzenie krótkoterminowej naprawy oraz od- budowy umożliwiającej ofiarom korzystanie z minimal- nej integracji społeczno-gospodarczej oraz jak najszybsze stworzenie warunków wznowienia rozwoju w oparciu o cele długoterminowe ustalone przez zain- teresowane państwa i regiony aKP;

d) rozpoznanie potrzeb wynikających z przesiedlenia osób (uchodźców, osób przesiedlonych oraz reemigrantów) wskutek klęsk żywiołowych lub wywołanych działalno- ścią człowieka, tak aby zaspokoić wszelkie potrzeby uchodźców i wysiedleńców (w zależności od sytuacji) na tyle, na ile jest to konieczne, a także ułatwić ich dobro- wolną repatriację i reintegrację w ich kraju pochodzenia; oraz

e) udzielenie państwu lub regionowi aKP pomocy w two- rzeniu krótkoterminowych mechanizmów zapobiegania i przygotowania się do klęsk, w tym systemów przewi- dywania i wczesnego ostrzegania, w celu ograniczenia konsekwencji klęsk.

2. Pomocy można udzielić państwom lub regionom aKP przyjmującym uchodźców lub reemigrantów w celu zaspo- kojenia ich potrzeb doraźnych, nieobjętych pomocą nadzwyczajną.

3. Działania następujące po etapie pomocy nadzwyczaj- nej mają na celu odbudowę materialną i społeczną związaną ze skutkami odnośnego kryzysu i można je podejmować w celu powiązania pomocy doraźnej i odbudowy z właści- wymi programami rozwojowymi o dłuższej perspektywie, finansowanymi z krajowych lub regionalnych programów orientacyjnych bądź wewnętrznego programu aKP. Działa- nie takie muszą być konieczne dla przejścia z etapu sytuacji nadzwyczajnej do etapu rozwoju, wspierać społeczno- gospodarczą reintegrację ludności dotkniętej klęskami, likwi- dować przyczyny kryzysu w możliwie największym stopniu oraz wzmacniać instytucje i własność podmiotów lokalnych i krajowych w stosunku do ich roli w formułowaniu polityki stałego rozwoju danego państwa aKP.

4. Tam gdzie jest to stosowne, krótkoterminowe mecha- nizmy zapobiegania i przygotowania się do klęsk, o których mowa w ustępie 1 litera e), koordynuje się z innymi stoso- wanymi mechanizmami zapobiegania i przygotowania się do klęsk.

Rozwój i wzmocnienie krajowych, regionalnych i obejmują- cych ogół państw aKP mechanizmów ograniczania zagrożeń związanych z klęskami żywiołowymi i zarządzania ułatwia państwom aKP wypracowanie odporności na skutki takich klęsk. Wszelkie powiązane działania mogą być prowadzone we współpracy z organizacjami i programami regionalnymi i międzynarodowymi o udokumentowanym doświadczeniu w ograniczaniu zagrożeń związanych z klęskami.”;

54) art. 73 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 73

Realizacja

1. Działania w zakresie pomocy są podejmowane albo na wniosek państwa lub regionu aKP dotkniętego sytuacją kry- zysową, albo z inicjatywy Komisji, albo za radą organizacji międzynarodowych bądź lokalnych lub międzynarodowych organizacji niepaństwowych.

2. Wspólnota podejmuje właściwe kroki ułatwiające pod- jęcie natychmiastowych działań niezbędnych do zaspokoje- nia potrzeb doraźnych, w przypadku których niezbędne jest udzielenie pomocy. Pomoc jest administrowana i realizowa- na na mocy elastycznych i skutecznych procedur umożliwia- jących podjęcie natychmiastowych działań.

3. Ze względu na rozwojowy charakter pomocy udziela- nej zgodnie z niniejszym rozdziałem, na wniosek zaintere- sowanego państwa lub regionu i w wyjątkowych przypadkach, z pomocy można korzystać równocześnie z programem orientacyjnym.”;

55) art. 76 ust. 1 lit. d) otrzymuje brzmienie:

„d) pożyczki ze środków własnych Banku i z instrumentu inwestycyjnego, których zasady i warunki przedstawio- no w załączniku II do niniejszej Umowy. Takie pożycz- ki można również wykorzystywać do finansowania publicznych inwestycji w podstawową infrastrukturę.”;

56) art. 95 ust. 3 akapit pierwszy otrzymuje brzmienie:

„3. Nie później niż 12 miesięcy przed zakończeniem każ- dego z okresów pięcioletnich Wspólnota i państwa człon- kowskie, z jednej strony, oraz państwa aKP, z drugiej strony, informują drugą Stronę o każdym przeglądzie postanowień, którego pragną dokonać w celu wprowadzenia zmian do Umowy. Niezależnie od tego terminu, jeśli jedna ze Stron wnioskuje o przegląd jakiegokolwiek postanowienia Umo- wy, druga Strona ma dwa miesiące, w ciągu których może złożyć wniosek o rozszerzenie przeglądu na inne postano-

57) art. 100 akapit drugi otrzymuje brzmienie:

„Niniejsza Umowa, sporządzona w dwóch egzemplarzach w języku angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estoń- skim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, pol- skim, portugalskim, rumuńskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim i włoskim, przy czym wszystkie tek- sty są równie autentyczne, zostaje złożona w archiwach Sekretariatu Generalnego Rady Unii Europejskiej oraz w sekretariacie państw aKP, które przekazują jej uwierzytel- niony odpis rządowi każdego z Państw Sygnatariuszy.”;

C. ZAŁĄCZNIKI

1) w załączniku II zmienionym decyzją Rady Ministrów aKP- WE 1/2009 z dnia 29 maja 2009 r. (1) wprowadza się nastę- pujące zmiany:

a) art. 1 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 1

1. W niniejszym rozdziale określa się zasady i warun- ki finansowania operacji w ramach instrumentu inwes- tycyjnego (instrumentu), pożyczek ze środków własnych Europejskiego Banku Inwestycyjnego (Banku) oraz dzia- łań specjalnych. Środki te mogą być skierowane do uprawnionych przedsiębiorstw bezpośrednio lub po- średnio przez uprawnione fundusze inwestycyjne i/lub pośredników finansowych.

2. Fundusze na dopłaty do oprocentowania, przewi- dziane w niniejszym załączniku, udostępnia się z przy- działu na dopłaty do oprocentowania, o którym mowa w załączniku Ib ustęp 2 litera c) do niniejszej Umowy.

3. Dopłaty do oprocentowania mogą być kapitalizo- wane lub wykorzystywane w formie dotacji. Kwota do- płaty do oprocentowania, wyliczona w oparciu o jej wartość z chwilą wypłaty pożyczki, jest pokrywana z przydziału na dopłaty do oprocentowania, o którym mowa w załączniku Ib ustęp 2 litera c), i wypłacana bez- pośrednio Bankowi. Do 10 % tego przydziału na dopła- ty do oprocentowania może zostać wykorzystane w celu wsparcia pomocy technicznej związanej z projektami w państwach aKP.

4. Niniejsze zasady i warunki pozostają bez uszczerb- ku dla zasad i warunków, jakie mogą zostać nałożone na państwa aKP objęte restrykcyjnymi warunkami udziela- nia pożyczek zgodnie z inicjatywą redukcji zadłużenia głęboko zadłużonych krajów ubogich (»HIPC«) lub w ra- mach innych programów dotyczących zdolności obsłu- gi zadłużenia, ustalonych na szczeblu międzynarodowym. W związku z tym, jeśli takie ramy wymagają obniżenia stopy oprocentowania pożyczki o więcej niż 3 %, co dopuszczają artykuły 2 i 4 niniej- szego rozdziału, Bank dąży do obniżenia średniego

wienia dotyczące zagadnień objętych pierwotnym  

wnioskiem.”;

(1) Dz.U. UE L 168 z 30.6.2009, s. 48.

kosztu finansowania poprzez odpowiednie współfinan- sowanie z innymi donatorami. Jeżeli zostanie to uznane za niemożliwe, stopa oprocentowania pożyczki udzie- lonej przez Bank może zostać zredukowana o taką kwo- tę, jaka jest niezbędna do zachowania zgodności z poziomem wynikającym z inicjatywy HIPC lub z ewen- tualnych programów dotyczących zdolności obsługi za- dłużenia, ustalonych na szczeblu międzynarodowym.”;

b) art. 2 ust. 7 i 8 otrzymują brzmienie:

„7. Pożyczki zwykłe w krajach nieobjętych restryk- cyjnymi warunkami udzielania pożyczek zgodnie z ini- cjatywą HIPC lub w ramach innych programów dotyczących zdolności obsługi, ustalonych na szczeblu międzynarodowym, mogą być udzielane na uprzywile- jowanych zasadach i warunkach w następujących przypadkach:

a) przy projektach infrastrukturalnych niezbędnych dla rozwoju sektora prywatnego w najmniej rozwi- niętych krajach, w krajach znajdujących się w sytu- acji pokonfliktowej i w krajach doświadczonych klęską żywiołową. W takich przypadkach stopa oprocentowania pożyczki jest obniżana maksymal- nie o 3 %;

b) przy projektach obejmujących działania restruktu- ryzacyjne realizowane w ramach prywatyzacji lub projektach przynoszących konkretne i łatwo do- strzegalne korzyści społeczne lub środowiskowe. W takich przypadkach można udzielać pożyczek z dopłatą do oprocentowania, której kwota i forma zostaną ustalone w zależności do szczególnego cha- rakteru projektu. Jednakże dopłata do oprocento- wania nie jest wyższa niż 3 %.

Ostateczna stopa oprocentowania pożyczek objętych postanowieniami litery a) lub b) nie może być jednak w żadnym przypadku niższa niż 50 % stopy referencyjnej.

8. Fundusze przewidywane na cele koncesyjne zosta- ną udostępnione z przydziału na dopłaty do oprocento- wania, o którym mowa w załączniku 1b ustęp 2 litera c) do niniejszej Umowy.”;

c) art. 4 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Pożyczki ze środków własnych Banku są przyzna- wane zgodnie z następującymi zasadami i warunkami:

a) referencyjna stopa procentowa jest stopą stosowa- ną przez Bank w dniu podpisania umowy lub w dniu wypłaty w odniesieniu do pożyczki o iden- tycznych warunkach w odniesieniu do waluty i okresu spłaty;

b) jednakże w krajach nieobjętych restrykcyjnymi wa- runkami udzielania pożyczek zgodnie z inicjatywą HIPC lub w ramach innych programów dotyczą- cych zdolności obsługi zadłużenia, ustalonych na szczeblu międzynarodowym:

(i) co do zasady, projekty sektora publicznego są uprawnione do dopłaty do oprocentowania w wysokości do 3 %;

(ii) projekty sektora prywatnego objęte kategoria- mi wymienionymi w artykule 2 ustęp 7 litera

b) są uprawnione do dopłat do oprocentowa- nia na zasadach określonych we wspomnia- nym przepisie.

W żadnym takim przypadku ostateczna stopa pro- centowa nie jest niższa niż 50 % stopy referencyjnej;

c) okres spłaty pożyczek udzielonych przez Bank z je- go środków własnych jest określany w oparciu o charakter ekonomiczny i finansowy projektu. Po- życzki obejmują w trybie normalnym okres karen- cji ustalony przez odniesienie do okresu przygotowywania projektu.”;

2) w załączniku III wprowadza się następujące zmiany:

a) art. 1 lit. a) i b) otrzymują brzmienie:

„a) w umacnianiu i podnoszeniu roli Centrum Rozwo- ju Przedsiębiorczości (CDE), tak aby zapewnić sek- torowi prywatnemu aKP wsparcie niezbędne w zakresie wspierania działań na rzecz rozwoju sek- tora prywatnego w krajach i regionach aKP; oraz

b) w umacnianiu i rozbudowywaniu roli Centrum Technicznego ds. Współpracy w dziedzinie Rolnic- twa i Obszarów Wiejskich (CTa) w zakresie rozwi- jania możliwości instytucjonalnych, w szczególności zarządzania informacjami, w celu poprawienia dostępu do technologii zwiększania wydajności produkcji rolnej, komercjalizacji, bez- pieczeństwa żywnościowego i rozwoju obszarów wiejskich.”;

b) art. 2 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 2

CDE

1. CDE promuje środowisko biznesowe sprzyjające rozwojowi sektora prywatnego oraz wspiera realizację strategii rozwoju sektora prywatnego w państwach aKP, świadcząc usługi pozafinansowe, w tym usługi konsul- tingowe, firmom i przedsiębiorstwom z aKP i wspiera- jąc wspólne inicjatywy podejmowane przez podmioty gospodarcze ze Wspólnoty i z państw aKP. W związku z tym należy odpowiednio uwzględnić potrzeby wyni- kające z wykonania umów o partnerstwie gospodarczym.

2. CDE ma na celu udzielanie prywatnym przedsię- biorstwom aKP pomocy w zakresie podnoszenia ich konkurencyjności we wszystkich sektorach gospodarki. W szczególności CDE:

a) ułatwia i wspiera współpracę oraz partnerstwo mię- dzy przedsiębiorstwami aKP i UE;

b) pomaga w rozwoju usług wspierania przedsiębior- czości przez wspieranie tworzenia możliwości w sektorze przedsiębiorstw prywatnych lub wspie- ranie dostawców usług w zakresie wsparcia tech- nicznego, zawodowego, handlowego i szkoleniowego oraz zarządzania;

c) udziela pomocy w zakresie działań promowania in- westycji, takich jak powoływanie instytucji promu- jących inwestycje, organizowanie konferencji inwestycyjnych, programy szkoleniowe, warsztaty strategiczne i przygotowywanie misji promowania inwestycji;

d) wspiera inicjatywy przyczyniające się do promowa- nia innowacji i transferu technologii oraz wiedzy fa- chowej, a także najlepszych praktyk we wszystkich aspektach zarządzania przedsiębiorstwem;

e) informuje sektor prywatny aKP o postanowieniach niniejszej Umowy; oraz

f) dostarcza europejskim przedsiębiorstwom i organi- zacjom sektora prywatnego informacje na temat możliwości w zakresie przedsiębiorczości i różnic w krajach aKP.

3. CDE przyczynia się również do poprawy otocze- nia biznesowego na poziomie krajowym i regionalnym, pomagając przedsiębiorstwom w czerpaniu korzyści z postępów procesów integracji regionalnej i otwarcia handlu. Działania w tym zakresie obejmują:

a) pomaganie przedsiębiorstwom w spełnianiu istnie- jących i nowych norm jakości wprowadzanych w związku z postępami integracji regionalnej i wy- konaniem umów o partnerstwie gospodarczym;

b) rozpowszechnianie w lokalnym sektorze prywat- nym aKP informacji na temat jakości produktu i norm wymaganych na rynkach zewnętrznych;

c) propagowanie reform regionalnego i krajowego otoczenia biznesowego, w tym poprzez ułatwienie dialogu między sektorem prywatnym i instytucjami publicznymi; oraz

d) wzmacnianie roli oraz funkcji krajowych i/lub re- gionalnych pośredników.

4. W odniesieniu do wszelkich inicjatyw rozwoju sektora prywatnego, podejmowanych przez podmioty prywatne lub państwowe działania, CDE opierają się na idei koordynacji, komplementarności i wartości dodanej. W szczególności jego działania są zgodne z krajowymi i regionalnymi strategiami rozwoju, zdefiniowanymi w części 3 niniejszej Umowy. W realizowaniu swoich zadań CDE kieruje się zasadą selektywności i zapewnia stabilność finansową. Gwarantuje właściwy podział za- dań między centralą i biurami regionalnymi.

5. Prowadzone są okresowe oceny działań prowa- dzonych przez CDE.

6. Organem nadzorczym Centrum jest Komitet am- basadorów. Po podpisaniu niniejszej Umowy Komitet ambasadorów:

a) określa statut Centrum;

b) wyznacza członków zarządu;

c) na wniosek zarządu wyznacza kierownictwo Cen- trum; oraz

d) monitoruje ogólną strategię Centrum i nadzoruje pracę zarządu.

7. Zarząd, zgodnie ze statutem Centrum:

a) określa regulaminy finansowe i pracownicze oraz zasady funkcjonowania;

b) nadzoruje pracę Centrum;

c) przyjmuje jego program i budżet;

d) przedkłada organowi nadzorczemu okresowe spra- wozdania i oceny; oraz

e) wykonuje wszelkie inne zadania wyznaczone mu statutem Centrum.

8. Budżet Centrum jest finansowany zgodnie z zasa- dami ustalonymi w niniejszej Umowie w odniesieniu do współpracy finansowej na rzecz rozwoju.”;

c) art. 3 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 3

CT a

1. Misją CTa jest umacnianie polityki, a także rozwój możliwości instytucjonalnych organizacji aKP, zajmu- jących się rozwojem rolnictwa i obszarów wiejskich w zakresie zarządzania informacjami i komunikacją. CTa pomaga takim organizacjom w opracowywaniu i realizowaniu polityk i programów zmierzających do ograniczenia ubóstwa, wspierania trwałego bezpieczeń- stwa żywieniowego, ochrony zasobów naturalnych i w ten sposób w przyczynianiu się do wzrostu autono- mii aKP w rozwoju rolnictwa i terenów wiejskich.

2. CTa:

a) rozwija i świadczy usługi informacyjne oraz zapew- nia lepszy dostęp do badań, szkoleń i innowacji w zakresie rozwoju i rozpowszechniania w dziedzi- nie rolnictwa i obszarów wiejskich, w celu wspiera- nia rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich; oraz

b) rozwija i wzmacnia możliwości aKP w celu:

(i) poprawy opracowywania polityk i strategii roz- woju rolnictwa i obszarów wiejskich na pozio- mie krajowym i regionalnym oraz zarządzania nimi, w tym poprawy możliwości gromadzenia danych oraz badań, analizowania i opracowy- wania polityk;

(ii) poprawy zarządzania informacjami i komuni- kacją, w szczególności w ramach krajowej stra- tegii rolnej;

(iii) wspierania skutecznego, międzyinstytucjonal- nego zarządzania informacjami i komunikacją w celu monitorowania wyników, a także two- rzenia konsorcjów z partnerami regionalnymi i międzynarodowymi;

(iv) wspierania zdecentralizowanego zarządzania informacjami i komunikacją na poziomie lo- kalnym i krajowym;

(v) wzmocnienia inicjatyw za pomocą współpracy regionalnej; oraz

(vi) rozwijania podejścia do oceny wpływu polity- ki na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich.

3. Centrum wspiera inicjatywy oraz sieci regionalne i współuczestniczy stopniowo w programach rozwoju możliwości z właściwymi organizacjami aKP. W związ- ku z tym Centrum wspiera zdecentralizowane, regional- ne sieci informacyjne. Sieci takie są tworzone efektywnie i stopniowo.

4. Prowadzone są okresowe oceny działań prowa- dzonych przez CTa.

b) nadzoruje pracę Centrum;

c) przyjmuje jego program i budżet;

d) przedkłada organowi nadzorczemu okresowe spra- wozdania i oceny; oraz

e) wykonuje wszelkie inne zadania wyznaczone mu statutem Centrum.

7. Budżet Centrum jest finansowany zgodnie z zasa- dami ustalonymi w niniejszej Umowie w odniesieniu do współpracy finansowej na rzecz rozwoju.”;

3) w załączniku IV zmienionym decyzją Rady Ministrów aKP- WE nr 3/2008 z dnia 15 grudnia 2008 r. (1) wprowadza się następujące zmiany:

a) art. 1, 2 i 3 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 1

Operacje finansowane z dotacji w ramach niniejszej Umowy są programowane na początku okresu objętego wieloletnimi ramami finansowymi współpracy.

Programowanie jest oparte na zasadach własności, do- stosowania, koordynacji donatorów i harmonizacji, za- rządzania zorientowanego na wyniki rozwojowe oraz wzajemnej odpowiedzialności.

Do tego celu programowanie oznacza:

a) przygotowanie i opracowanie krajowych, regional- nych lub wewnętrznych dokumentów strategicz- nych aKP na podstawie ich własnych

5. Organem nadzorczym Centrum jest Komitet am- basadorów. Po podpisaniu niniejszej Umowy Komitet ambasadorów:

a) ustanawia statut Centrum;

b) wyznacza członków zarządu;

c) na wniosek zarządu wyznacza kierownictwo Cen- trum; oraz

d) monitoruje ogólną strategię Centrum i nadzoruje pracę zarządu.

6. Zarząd, zgodnie ze statutem Centrum:

średnioterminowych celów i strategii rozwoju, z uwzględnieniem zasad wspólnego programowa- nia i podziału pracy między donatorów, która bę- dzie, w maksymalnym możliwym zakresie, procesem kierowanym przez kraj lub region partnerski;

b) jasne wskazanie przez Wspólnotę orientacyjnego, programowalnego przydziału finansowego, z któ- rego współpraca krajowa, regionalna lub wewnątrz aKP może korzystać w okresie objętym wieloletni- mi finansowymi ramami współpracy na podstawie niniejszej Umowy, a także inne istotne informacje, z uwzględnieniem ewentualnej rezerwy na nieprze- widziane potrzeby;

c) przygotowanie i przyjęcie orientacyjnego programu realizacji strategii, uwzględniającego zobowiązania pozostałych donatorów, w szczególności państw członkowskich UE; oraz

a) ustanawia regulaminy finansowe i pracownicze  

oraz zasady funkcjonowania;

(1) Dz.U. UE L z 352 z 31.12.2008, s. 59.

d) proces oceny strategii, obejmujący program orien- tacyjny i kwotę przydzielonych środków.

Artykuł 2

K rajowy dok umen t strateg iczn y

Zainteresowane państwo aKP oraz UE przygotowują krajowy dokument strategiczny (KDS). Przygotowują go z uwzględnieniem przeprowadzonych uprzednio kon- sultacji z szerokim wachlarzem podmiotów, w tym z podmiotami o charakterze niepaństwowym, władza- mi lokalnymi oraz, gdy sytuacja tego wymaga, parla- mentami aKP, a także na podstawie zdobytych doświadczeń i najlepszych praktyk. Każdy KDS jest do- stosowany do potrzeb i szczególnej sytuacji każdego państwa aKP. KDS jest instrumentem nadania prioryte- tu działaniom i budowania lokalnej własności progra- mów współpracy. Odnotowywane są wszelkie rozbieżności między analizą własną kraju a analizą przeprowadzoną przez Wspólnotę. KDS obejmuje na- stępujące elementy:

a) analizę kontekstu politycznego, gospodarczego, społecznego i środowiskowego kraju, trudności, możliwości i szanse, w tym ocenę podstawowych potrzeb, takich jak dochód na mieszkańca, liczba ludności i wskaźniki socjalne oraz słabe punkty;

b) szczegółowy projekt średnioterminowej strategii rozwoju kraju, jasno zdefiniowane priorytety i prze- widywane wymagania finansowe;

c) zarys właściwych planów i działań innych xxxxxx- rów przebywających w danym kraju, w szczegól- ności pochodzących z państw członkowskich UE, w zakresie ich możliwości jako donatorów dwustronnych;

d) strategie reakcji na potrzeby, szczegółowo określa- jące szczególny wkład jaki może wnieść UE. W możliwym zakresie strategie te umożliwiają uzu- pełnianie działań finansowanych przez państwo aKP oraz przez innych donatorów przebywających w tym kraju; oraz

e) wskazanie najbardziej właściwych mechanizmów wsparcia i wdrożenia stosowanych przy realizacji powyższych strategii.

Artykuł 3

Przydział środk ów

1. Orientacyjny przydział środków dla krajów aKP opiera się na znormalizowanych, obiektywnych i przej- rzystych kryteriach potrzeb i wyników. W tym kontekście:

a) potrzeby są oceniane w oparciu o kryteria dotyczą- ce dochodu na mieszkańca, liczby ludności, wskaź- ników socjalnych oraz poziomu zadłużenia

i narażenia na wstrząsy zewnętrzne. Najmniej roz- winiętym państwom aKP przyznaje się szczególne traktowanie, w należytym stopniu uwzględnia się szczególnie trudną sytuację państw śródlądowych i wyspiarskich. Ponadto uwzględnia się trudności państw znajdujących się w sytuacjach pokonflikto- wych i sytuacjach klęsk żywiołowych; oraz

b) wyniki są ocenianie w oparciu o kryteria dotyczące sposobu rządzenia, postępu w realizacji reform instytucjonalnych, wyników działań państwa w za- kresie wykorzystywania środków, skutecznej reali- zacji bieżących działań, łagodzenia i ograniczania ubóstwa, postępu na drodze do osiągnięcia Milenij- nych Celów Rozwoju, środków stałego rozwoju oraz wyników polityki makroekonomicznej i sektorowej.

2. Przydzielane środki obejmują:

a) programowalny przydział na pokrycie wsparcia makroekonomicznego, polityk sektorowych, pro- gramów i projektów wsparcia w głównych i po- bocznych obszarach pomocy wspólnotowej. Programowalny przydział ułatwia długoterminowe programowanie pomocy Wspólnoty dla zaintereso- wanego państwa. Wraz z innymi ewentualnymi środkami wspólnotowymi, te przydziały stanowią podstawę przygotowania programu orientacyjnego dla zainteresowanego państwa;

b) przydział na pokrycie nieprzewidzianych potrzeb, takich jak zdefiniowane w artykułach 66, 68, 72, 72a i 73 niniejszej Umowy, dostępny pod warun- kami określonymi w tych artykułach, jeśli takie wsparcie nie może być sfinansowane z budżetu Unii.

3. W odniesieniu do państw, które w związku z oko- licznościami wyjątkowymi nie mogą przystąpić do zwy- kłych programowalnych środków, ustalone zostaną odrębne postanowienia w oparciu o rezerwę na nieprze- widziane potrzeby.

4. Bez uszczerbku dla przepisów artykułu 5 ustęp 7 niniejszego załącznika dotyczących ocen, Wspólnota może zwiększyć programowalny przydział dla danego państwa lub jego przydział na nieprzewidziane potrze- by, przy uwzględnieniu nowych potrzeb lub wyjątko- wych wyników:

a) nowe potrzeby mogą wynikać z okoliczności wy- jątkowych, takich jak sytuacje kryzysowe lub po- kryzysowe, bądź z nieprzewidzianych potrzeb, o których mowa w ustępie 2 litera b);

b) wyjątkowe wyniki oznaczają sytuację, w której, poza ocenami w połowie okresu i ocenami końco- wymi, programowalny przydział danego państwa został całkowicie rozdysponowany i dodatkowe fi- nansowanie z krajowego programu orientacyjnego może zostać wykorzystane w kontekście skutecznej polityki ograniczania ubóstwa i należytego zarzą- dzania finansami.”;

b) art. 4 ust. 1–4 otrzymują brzmienie:

„1. Po otrzymaniu informacji określonych powyżej każde państwo aKP sporządza i przedkłada Wspólno- cie wstępny program orientacyjny opracowany w opar- ciu o cele i priorytety rozwoju tego państwa wyrażone w KDS oraz zgodny z nimi. Wstępny projekt orientacyj- ny obejmuje:

a) ogólne wsparcie budżetowe i/lub ograniczoną licz- bę głównych sektorów bądź dziedzin, na których powinno koncentrować się wsparcie;

b) najwłaściwsze środki i działania służące osiągnięciu celów w głównym sektorze lub sektorach bądź dzie- dzinie lub dziedzinach;

c) środki ewentualnie zarezerwowane na ograniczoną liczbę programów i projektów poza głównym sek- torem lub sektorami bądź obszarem lub obszarami i/lub szczegółowe projekty takich działań, a także wskazanie środków przeznaczonych na każdy z tych elementów;

d) wskazanie rodzaju uczestników o charakterze nie- państwowym uprawnionych do finansowania zgodnie z kryteriami ustalonymi przez Radę Mini- strów, środków przydzielonych uczestnikom o cha- rakterze niepaństwowym i rodzaju wspieranej działalności, która powinna mieć charakter niezarobkowy;

e) propozycje ewentualnego udziału w programach i projektach regionalnych; oraz

f) ewentualną rezerwę na ubezpieczenie od wszelkich możliwych roszczeń i pokrycie wzrostu kosztów oraz nadzwyczajnych wydatków.

2. W stosownym przypadkach wstępny program orientacyjny obejmuje środki zarezerwowane na zwięk- szenie możliwości kadrowych, materialnych i instytucjo- nalnych aKP związanych z przygotowywaniem i realizacją krajowych i regionalnych programów orien- tacyjnych, ewentualnym udziałem w programach i pro- jektach finansowanych z regionalnych programów orientacyjnych oraz z poprawą zarządzania cyklem pro- jektów dotyczących inwestycji publicznych państw aKP.

3. Wstępny program orientacyjny stanowi przedmiot wymiany poglądów między zainteresowanym pań- stwem aKP a Wspólnotą. Program orientacyjny jest przyjmowany na mocy wspólnego porozumienia mię- dzy Komisją działającą w imieniu Wspólnoty

a zainteresowanym państwem aKP. Z chwilą przyjęcia jest wiążący zarówno dla Wspólnoty, jak i tego państwa. Program orientacyjny jest załączony do KDS i obejmuje ponadto:

a) wskazanie szczególnych i jasno określonych dzia- łań, w szczególności tych, które mogą zostać zreali- zowane przed kolejną oceną;

b) orientacyjny harmonogram realizacji i oceny pro- gramu orientacyjnego, w tym zobowiązań i wypła- ty środków;

c) zorientowane na wyniki kryteria oceny.

4. Wspólnota i zainteresowane państwo aKP przyj- mują wszelkie środki niezbędne do zapewnienia, że pro- ces programowania zostanie zakończony w możliwie najkrótszym terminie, a w każdym razie z wyjątkiem okoliczności wyjątkowych w terminie dwunastu miesię- cy od przyjęcia wieloletnich ram finansowych współpra- cy. W tym kontekście przygotowanie KDS i programu orientacyjnego musi stanowić część ciągłego procesu prowadzącego do przyjęcia jednolitego dokumentu.”;

c) w art. 5 wprowadza się następujące zmiany:

(i) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. W okolicznościach wyjątkowych, o których mowa w artykule 3 ustęp 4, w celu uwzględnienia nowych potrzeb lub wyjątkowych wyników na żą- danie każdej ze stron może zostać przeprowadzo- na ocena ad hoc.”;

(ii) w ust. 4 wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„4. Roczna ocena bieżąca, ocena w połowie okresu i ocena końcowa programu orientacyjnego obejmują wspólne opiniowanie realizacji programu i uwzględniają wyniki istotnych działań monitoro- wania i ewaluacji. Takie oceny są przeprowadzane na poziomie lokalnym i finalizowane między kra- jowym urzędnikiem zatwierdzającym i Komisją, w porozumieniu z właściwymi zainteresowanymi stronami, w tym podmiotami o charakterze niepań- stwowym, władzami lokalnymi oraz, jeśli stosow- ne, parlamentami aKP. W szczególności dotyczy ona opiniowania:”;

(iii) ust. 5, 6 i 7 otrzymują brzmienie:

„5. Komisja raz do roku przedkłada syntetyczne sprawozdanie dotyczące wniosków z bieżącej oce- ny rocznej Komitetowi ds. Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju. Komitet bada sprawozdanie zgodnie z zakresem odpowiedzialności i uprawnień przyznanych mu na mocy niniejszej Umowy.;

6. W świetle rocznych ocen bieżących krajowy urzędnik zatwierdzający i Komisja mogą dokonać oceny i dostosować KDS w trakcie ocen w połowie okresu i ocen końcowych:

a) w przypadku gdy oceny bieżące ujawniły szczególne problemy; i/lub

b) w ramach instrumentów finansowych Wspól- noty istnieją równoważne przepisy; oraz

c) przestrzegana jest zasada proporcjonalności.”;

e) art. 7, 8 i 9 otrzymują brzmienie:

b) w świetle zmiany okoliczności w państwie aKP.

Decyzja o zmianie w KDS może także zostać pod- jęta w wyniku procesu oceny ad hoc, przewidziane-

„Artykuł 7

Prog ramy reg ion aln e

Zainteresowane państwa

aKP podejmują decyzje

go w ustępie 2.

Ocena końcowa może obejmować również dosto- sowanie do nowych wieloletnich ram finansowych współpracy, zarówno w zakresie przydziału środ- ków, jak i przygotowania kolejnego programu.

7. Po zakończeniu ocen w połowie okresu i ocen końcowych Komisja w imieniu Wspólnoty może zdecydować o zwiększeniu lub zmniejszeniu przy- działu środków dla kraju w świetle bieżących po- trzeb i wyników danego państwa aKP.

Po zakończeniu oceny ad hoc, przewidzianej w ustę- pie 2, Komisja w imieniu Wspólnoty może również zwiększyć przydział środków w świetle nowych po- trzeb lub wyjątkowych wyników zainteresowanego państwa aKP, zgodnie z artykułem 3 ustęp 4.”;

d) w art. 6 wprowadza się następujące zmiany:

(i) tytuł otrzymuje brzmienie:

„Zakres”.

(ii) dodaje się ustępy w brzmieniu:

w sprawie określenia obszarów geograficznych. Progra-

my integracji regionalnej powinny odpowiadać, w moż- liwie najszerszym zakresie, programom istniejących organizacji regionalnych. Z zasady w przypadku pokry- wania się członkostwa w kilku odpowiednich organiza- cjach regionalnych program integracji regionalnej powinien dotyczyć wspólnego członkostwa w tych organizacjach.

Artykuł 8

Prog ramowan ie n a poziomie reg ion aln ym

1. Programowanie ma miejsce na poziomie każdego regionu. Programowanie jest wynikiem wymiany poglą- dów między Komisją a upoważnionymi, zainteresowa- nymi organizacjami regionalnymi, a przy braku takiego upoważnienia, między krajowymi urzędnikami zatwier- dzającymi z krajów tego obszaru. Tam gdzie to stosow- ne, programowanie może obejmować konsultacje z podmiotami o charakterze niepaństwowym reprezen- towanymi na poziomie regionalnym i, gdy sytuacja tego wymaga, z parlamentami regionalnymi.

2. Regionalny dokument strategiczny (RDS) jest przygotowywany przez Komisję i należycie uprawnioną(-e) organizację(-e) regionalną(-e) we współ- pracy z państwami aKP zainteresowanego regionu,

„3. Wnioski o finansowanie programów regio- nalnych są przedkładane przez:

a) należycie upoważniony organ bądź organiza- cję regionalną; lub

b) należycie upoważniony organ lub organizację lokalną bądź państwo aKP leżące w danym re- gionie na etapie programowania, pod warun- kiem że działanie zostało przewidziane w regionalnym programie orientacyjnym (RPO).

4. Udział nienależących do aKP krajów rozwija- jących się w programach regionalnych przewiduje się jedynie w takim stopniu, w jakim:

a) środek ciężkości projektów i programów finan- sowanych w wieloletnich finansowych ramach współpracy pozostaje w kraju aKP;

zgodnie z zasadą pomocniczości i komplementarności oraz z uwzględnieniem programowania KDS.

3. RDS jest instrumentem mającym na celu nadawa- nie priorytetu działaniom oraz budowanie lokalnej wła- sności do wspieranych programów. RDS obejmuje następujące elementy:

a) analizę politycznego, gospodarczego, społecznego i środowiskowego kontekstu regionu;

b) ocenę procesu i perspektyw regionalnej integracji gospodarczej oraz integracji z gospodarką światową;

c) zarys zrealizowanych strategii i priorytetów regio- nalnych i przewidywanych wymogów finansowych;

d) zarys właściwych działań innych, zewnętrznych partnerów współpracy regionalnej;

e) zarys szczególnego wkładu UE w osiąganie celów integracji regionalnej, uzupełniającego, w miarę możliwości, działania finansowane przez same pań- stwa aKP oraz przez innych partnerów zewnętrz- nych, w szczególności państwa członkowskie UE; oraz

f) wskazanie najbardziej właściwych mechanizmów wsparcia i wdrożenia stosowanych przy realizacji powyższych strategii.

Artykuł 9

Przydział środk ów

1. Orientacyjny przydział środków dla regionów aKP opiera się na znormalizowanych, obiektywnych oraz przejrzystych oszacowaniach potrzeb i postępie oraz szansach w procesie współpracy i integracji regionalnej.

2. Przydzielane środki obejmują:

a) programowalny przydział na pokrycie wsparcia in- tegracji regionalnej, polityk sektorowych, progra- mów i projektów wsparcia w głównych i pobocznych obszarach pomocy wspólnotowej; oraz

b) przydział dla każdego regionu aKP na pokrycie nie- przewidzianych potrzeb, takich jak zdefiniowane w artykułach 72, 72a i 73 niniejszej Umowy, jeśli z uwagi na transgraniczny charakter i/lub zakres nieprzewidzianej potrzeby takie wsparcie można skuteczniej zapewnić na poziomie regionalnym. Ta- kie fundusze są dostępne pod warunkami określo- nymi w artykułach 72, 72a i 73 niniejszej Umowy, jeśli takie wsparcie nie może być sfinansowane z bu- dżetu Unii. Zapewniana jest komplementarność in- terwencji w ramach tego przydziału oraz ewentualnych interwencji na poziomie krajowym.

3. Programowalny przydział ułatwia długotermino- we programowanie pomocy wspólnotowej dla zaintere- sowanego regionu. aby osiągnąć właściwą skalę oraz zwiększyć skuteczność, fundusze regionalne i krajowe mogą być łączone w zakresie finansowania działań re- gionalnych o zróżnicowanym składniku krajowym.

4. Bez uszczerbku dla artykułu 11 dotyczącego ocen Wspólnota może zwiększyć programowalny przydział dla danego regionu lub jego przydział na nieprzewidzia- ne potrzeby, przy uwzględnianiu nowych potrzeb lub wyjątkowych wyników:

a) nowe potrzeby wynikają z okoliczności wyjątko- wych, takich jak sytuacje kryzysowe lub pokryzy- sowe bądź z nieprzewidzianych potrzeb, o których mowa w ustępie 2 litera b);

b) wyjątkowe wyniki oznaczają sytuację, w której, poza ocenami w połowie okresu i ocenami końco- wymi, przydział danego regionu został całkowicie rozdysponowany i dodatkowe finansowanie z re- gionalnego programu orientacyjnego może zostać wykorzystane w kontekście skutecznej integracji re- gionalnej i należytego zarządzania finansami.”;

f) art. 10 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Regionalne programy orientacyjne są przyjmowa- ne w oparciu o wspólne porozumienie między Wspól- notą a należycie upoważnioną organizacją regionalną lub organizacjami bądź, w razie braku takiego upoważ- nienia, zainteresowanymi państwami aKP.”;

g) w art. 11 dotychczasowe brzmienie otrzymuje oznacze- nie „1.” i dodaje się ustęp w brzmieniu:

„2. W okolicznościach wyjątkowych, o których mowa w artykule 9 ustęp 4, w celu uwzględnienia no- wych potrzeb lub wyjątkowych wyników na żądanie każdej ze stron może zostać przeprowadzona ocena. W wyniku oceny ad hoc obie strony mogą podjąć decy- zję o zmianie w RDS i/lub Komisja w imieniu Wspólno- ty może zwiększyć przydział środków.

Ocena końcowa może obejmować również dostosowa- nie do nowych wieloletnich ram finansowych współpra- cy, zarówno w zakresie przydziału środków, jak i przygotowania kolejnego regionalnego programu orientacyjnego.”;

h) art. 12 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 12

Regionalny przydział na nieprzewidziane potrzeby moż- na wykorzystać na rzecz zainteresowanego regionu oraz krajów aKP leżących poza nim, jeśli charakter nieprze-

Współpraca między pań stwami

a K P

widzianej potrzeby wymaga ich zaangażowania, a śro- dek ciężkości przewidywanych projektów i programów pozostaje w regionie.

1. Współpraca między państwami aKP, jako instru- ment rozwoju, przyczynia się do osiągnięcia celu part- nerstwa aKP-WE. Współpraca między państwami aKP

ma charakter ponadregionalny. Ma na celu stawienie czoła wspólnym wyzwaniom stojącym przed państwa- mi aKP poprzez działania wykraczające poza koncep- cję położenia geograficznego i przynoszące korzyści wielu lub wszystkim państwom aKP.

2. Zgodnie z zasadami pomocniczości i komplemen- tarności przewiduje się interwencję wewnątrz aKP, kie- dy działanie krajowe i/lub regionalne okaże się niemożliwe lub mniej skuteczne, a interwencja taka za- pewni wartość dodaną w porównaniu z działaniami prowadzonymi przy użyciu innych instrumentów współpracy.

3. Kiedy grupa aKP podejmie decyzję o wniesieniu do inicjatyw międzynarodowych lub międzyregional- nych wkładu z wewnętrznych funduszy aKP, należy zagwarantować odpowiednią widoczność.”;

i) dodaje się artykuły w brzmieniu:

„Artykuł 12a

Wewn ętrzn y dok umen t strateg iczn y a K P

1. Programowanie współpracy wewnątrz aKP to wy- nik wymiany poglądów między Komisją i Komitetem ambasadorów aKP i jest przygotowywane wspólnie przez służby Komisji i sekretariat aKP po konsultacjach z właściwymi podmiotami i zainteresowanymi stronami.

2. Wewnętrzny dokument strategiczny aKP definiu- je priorytetowe działania w ramach współpracy między państwami aKP oraz działania niezbędne do zapewnie- nia własności wspieranych programów. Obejmuje on następujące standardowe elementy:

Artykuł 12b

Wn iosk i o fin an sowan ie

Wnioski o finansowanie programów współpracy mię- dzy państwami aKP są przedkładane:

a) bezpośrednio przez Radę Ministrów aKP bądź Ko- mitet ambasadorów aKP; lub

b) pośrednio przez:

(i) co najmniej trzy należycie upoważnione orga- ny lub organizacje regionalne, działające w róż- nych regionach geograficznych, bądź co najmniej dwa państwa aKP z każdego z trzech regionów;

(ii) organizacje międzynarodowe, takie jak Unia afrykańska, realizujące działania przyczyniają- ce się do osiągania celów współpracy i integra- cji regionalnej pod warunkiem ich uprzedniego zatwierdzenia przez Komitet ambasadorów aKP; lub

(iii) regiony Karaibów i Pacyfiku, ze względu na ich szczególne położenie geograficzne, pod wa- runkiem ich uprzedniego zatwierdzenia przez Radę Ministrów aKP lub Komitet ambasado- rów aKP.

Artykuł 12c

Przydział środk ów

Orientacyjny przydział środków opiera się na szacowa- nych potrzebach i postępie oraz szansach w procesie współpracy między państwami aKP. Obejmuje rezerwę funduszy niezaprogramowanych.”;

a) analizę politycznego, gospodarczego, społecznego i środowiskowego kontekstu grupy państw aKP;

b) ocenę współpracy między państwami aKP pod ką- tem jej wkładu w osiąganie celów niniejszej Umo-

j) art. 13 i 14 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 13

Wewn ętrzn y prog ram orien tacyjn y

a K P

wy i zdobytych doświadczeń;

c) zarys strategii wewnętrznej aKP i realizowanych ce- lów oraz przewidywanych wymogów finansowych;

d) zarys właściwych działań innych partnerów ze- wnętrznych współpracy; oraz

e) wskazanie wkładu UE w osiąganie celów współpra- cy między państwami aKP, uzupełniającego działa- nia finansowane na poziomie krajowym i regionalnym przez innych partnerów zewnętrz- nych, w szczególności państwa członkowskie UE.

1. Wewnętrzny program orientacyjny aKP obejmuje następujące cztery główne elementy standardowe:

a) główne sektory i dziedziny pomocy wspólnotowej;

b) najwłaściwsze środki i działania prowadzące do osiągnięcia celów ustalonych dla głównych sekto- rów i dziedzin; oraz

c) programy i projekty niezbędne do osiągnięcia okre- ślonych celów na tyle, na ile zostały one jasno okre- ślone, a także wskazanie środków przydzielanych na potrzeby każdego z nich i harmonogram ich realizacji.

2. Komisja i sekretariat aKP określają i oceniają od- powiednie działania. Na tej podstawie wewnętrzny pro- gram orientacyjny aKP jest przygotowywany wspólnie przez służby Komisji oraz sekretariat aKP i przedkłada- ny Komitetowi ambasadorów aKP-WE. Przyjmuje go Komisja w imieniu Wspólnoty oraz Komitet ambasado- rów aKP.

3. Bez uszczerbku dla artykułu 12b litera b) punkt (iii), Komitet ambasadorów aKP przedstawia co roku skonsolidowaną listę wniosków o finansowanie priorytetowych działań przewidzianych w wewnętrz- nym programie orientacyjnym aKP. Komisja określa i przygotowuje odpowiednie działania wspólnie z sekre- tariatem aKP, a także sporządza roczny program dzia- łania. Wnioski o finansowanie działań nieprzewidzianych w wewnętrznym programie orienta- cyjnym aKP uwzględnia się w rocznym programie dzia- łania w miarę możliwości i z uwzględnieniem przydzielonych środków. W wyjątkowych przypadkach takie wnioski są przyjmowane specjalną decyzją Komi- sji dotyczącą finansowania.

Artykuł 14

Proces ocen y

1. Współpraca między państwami aKP powinna być wystarczająco elastyczna i sprawna, aby zagwarantować stałą zgodność podejmowanych w jej ramach działań z celami niniejszej Umowy oraz uwzględniać wszelkie zmiany priorytetów i celów grupy państw aKP.

2. Komitet ambasadorów aKP i Komisja dokonują ocen w połowie okresu i ocen końcowych strategii współpracy między państwami aKP oraz programu orientacyjnego w celu dostosowania go do bieżących okoliczności i zagwarantowania jego prawidłowego wy- konania. Jeśli wymagają tego okoliczności, oceny ad hoc można przeprowadzać również w celu uwzględnienia nowych potrzeb, mogących wynikać z okoliczności wy- jątkowych lub nieprzewidzianych, np. związanych z no- wymi wyzwaniami wspólnymi dla krajów aKP.

3. Komitet ambasadorów aKP i Komisja mogą, pod- czas oceny w połowie okresu i oceny końcowej lub po ocenie ad hoc, dokonać przeglądu wewnętrznego doku- mentu strategicznego współpracy aKP i dostosować go.

4. Po przeprowadzeniu ocen w połowie okresu i ocen końcowych lub ocen ad hoc Komitet ambasadorów aKP i Komisja mogą skorygować przydziały w wewnętrznym programie orientacyjnym aKP i zmobilizować niezapro- gramowaną rezerwę wewnętrzną aKP.”;

k) w art. 15 wprowadza się następujące zmiany:

(i) ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. Programy i projekty przedstawione przez dane państwo aKP lub właściwą organizację bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP podlegają wspólnej ocenie. Komitet do spraw Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju aKP- WE opracowuje ogólne wytyczne i kryteria oceny programów i projektów. Te programy i projekty z zasady są wieloletnie i mogą składać się z zespo- łów działań o ograniczonej skali, dotyczących szczególnej dziedziny.”;

(ii) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Ocena programów i projektów uwzględnia w należytym stopniu wymogi dotyczące krajowych zasobów ludzkich oraz zapewnia strategię sprzyja- jącą rozwojowi takich zasobów. Bierze również pod uwagę szczególne właściwości i trudności każdego państwa lub regionu aKP.”;

(iii) w ust. 4 wyrażenie „krajowego urzędnika zatwier- dzającego” zastępuje się wyrażeniem „właściwego urzędnika zatwierdzającego”;

l) w całym art. 16 wyrażenie „zainteresowane państwo aKP” zastępuje się wyrażeniem „zainteresowane pań- stwo aKP lub właściwa organizacja bądź organ na po- ziomie regionalnym lub całości aKP” przy odpowiednim dostosowaniu form gramatycznych;

m) art. 17 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 17

Porozumien ie fin an sowe

1. Z zasady, programy i projekty finansowane w wie- loletnich finansowych ramach współpracy podlegają po- rozumieniu finansowemu zawartemu między Komisją i państwem aKP lub właściwą organizacją bądź orga- nem na poziomie regionalnym lub całości aKP.

2. Porozumienie finansowe jest zawierane w ciągu 60 dni po ogłoszeniu decyzji w sprawie finansowania podjętej przez Komisję. Porozumienie finansowe:

a) określa zwłaszcza szczegóły dotyczące wkładu fi- nansowego Wspólnoty, ustalenia i warunki finan- sowania, ogólne i szczególne postanowienia dotyczące danego programu lub projektu, w tym oczekiwane wyniki i rezultaty; oraz

b) zawiera odpowiednie postanowienia dotyczące środków na pokrycie wzrostu kosztów, nadzwy- czajnych wydatków, kontroli i ocen.

3. Wszelkie niewykorzystane salda po zamknięciu ra- chunków programów i projektów w przedziale czaso- wym dla zobowiązań w wieloletnich finansowych ramach współpracy, w których finansowano programy i projekty, są przyznawane państwu aKP lub właściwej organizacji bądź organowi na poziomie regionalnym lub całości aKP.”;

n) w całym art. 18 wyrażenie „krajowy urzędnik zatwier- dzający” zastępuje się wyrażeniem „właściwy urzędnik zatwierdzający” przy odpowiednim dostosowaniu form gramatycznych;

o) w art. 19 wprowadza się następujące zmiany:

(i) w ust. 1 wyrażenie „państwa aKP” zastępuje się wy- rażeniem „państwa aKP lub właściwa organizacja bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP”;

(ii) w ust. 3 wyrażenie „państwo aKP” zastępuje się wy- rażeniem „państwo aKP lub właściwa organizacja bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP”;

p) w art. 19a ust. 1 wprowadza się następujące zmiany:

(i) wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„1. Realizacja programów i projektów finanso- wanych na podstawie wieloletnich ram finanso- wych współpracy na mocy niniejszej Umowy następuje zasadniczo przy zastosowaniu następują- cych środków:”;

(ii) lit. d) otrzymuje brzmienie:

„d) wypłaty bezpośrednie w charakterze wsparcia budżetowego, wsparcia dla programów sekto- rowych, wsparcia w redukcji zadłużenia, a tak- że pomocy łagodzącej ujemny wpływ krótkoterminowych wstrząsów zewnętrznych, w tym wahań w przychodach z wywozu.”;

q) w art. 19b wyrażenie „państwa aKP” zastępuje się wy- rażeniem „państwa aKP lub właściwa organizacja bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP”;

r) art. 19c i 20 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 19c

Udzielan ie zamówień , udzielan ie dotacji i wyk on ywan ie zamówień

1. O ile artykuł 26 nie stanowi inaczej, zamówienia i dotacje są udzielane i realizowane zgodnie z przepisa- mi wspólnotowymi oraz, z wyjątkiem szczególnych

przypadków przewidzianych wspomnianymi przepisa- mi, zgodnie ze standardowymi procedurami i dokumen- tacją opracowanymi i opublikowanymi przez Komisję do celów realizacji działań w zakresie współpracy z kra- jami trzecimi, obowiązującymi w chwili rozpoczęcia da- nej procedury.

2. W ramach zarządzania zdecentralizowanego, jeśli wspólna ocena wykazuje, że procedury udzielania za- mówień i dotacji w państwie aKP lub regionie będącym beneficjentem bądź procedury zatwierdzone przez pod- mioty zapewniające fundusze są zgodne z zasadami przejrzystości, proporcjonalności, równego traktowania i niedyskryminacji oraz wykluczają wszelkiego rodzaju konflikty interesów, Komisja stosuje takie procedury, zgodnie z deklaracją paryską i bez uszczerbku dla arty- kułu 26, z pełnym poszanowaniem zasad dotyczących wykonywania jej uprawnień w tej dziedzinie.

3. Państwo aKP lub właściwa organizacja bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP zobowiązuje się do regularnego sprawdzania prawidłowej realizacji działań finansowanych w wieloletnich finansowych ra- mach współpracy na podstawie niniejszej Umowy, do przyjęcia stosownych środków w celu zapobieżenia nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym oraz do podejmowania, w razie konieczności, działań prawnych w celu odzyskania niesłusznie wypłaconych środków.

4. W ramach zarządzania zdecentralizowanego umo- wy są negocjowane, sporządzane, podpisywane i wyko- nywane przez państwa aKP lub właściwą organizację bądź organ na poziomie regionalnym lub całości aKP. Te państwa lub właściwa organizacja bądź organ na po- ziomie regionalnym lub całości aKP mogą jednakże we- zwać Komisję do negocjowania, sporządzenia, podpisania i wykonania umów w ich imieniu.

5. Zgodnie ze zobowiązaniem, o którym mowa w ar- tykule 50 niniejszej Umowy, zamówienia i dotacje fi- nansowane ze środków udostępnianych w wieloletnich ramach finansowych współpracy z aKP należy przepro- wadzać zgodnie z uznanymi międzynarodowymi pod- stawowymi standardami w dziedzinie prawa pracy.

6. Powołuje się grupę ekspertów będących przedsta- wicielami sekretariatu grupy państw aKP oraz Komisji w celu ustalenia, na wniosek jednej ze stron, stosownych zmian oraz propozycji zmian i poprawek do zasad i pro- cedur, o których mowa w ustępach 1 i 2.

Grupa ekspertów składa okresowe sprawozdania Komi- tetowi aKP-WE ds. Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju, aby wesprzeć go w spoczywającym na nim obowiązku analizy problemów dotyczących realizacji działań w zakresie współpracy rozwojowej i propono- wania odpowiednich środków.

Artykuł 20

Uprawn ien ie do uczestn ictwa

Z wyjątkiem przypadków, w których zgodnie z artyku- łem 22 przysługuje prawo odstępstwa oraz bez uszczerbku dla przepisów artykułu 26:

1) uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania dotacji finansowa- nych w wieloletnich ramach finansowych współ- pracy na podstawie niniejszej Umowy jest otwarte dla:

a) wszystkich osób fizycznych będących obywa- telami państwa aKP, państwa członkowskiego Wspólnoty Europejskiej, kraju oficjalnie kandy- dującego do Wspólnoty Europejskiej bądź pań- stwa członkowskiego Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub dla osób prawnych mają- cych siedziby w takim państwie;

b) wszystkich osób fizycznych będących obywa- telami najmniej rozwiniętego kraju zgodnego z definicją ONZ lub dla osób prawnych mają- cych siedziby w takim kraju;

1a) uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania dotacji finansowa- nych w wieloletnich ramach finansowych współ- pracy na podstawie niniejszej Umowy jest otwarte dla wszystkich osób fizycznych będących obywate- lami dowolnego kraju innego niż te, o których mowa w ustępie 1, lub dla osób prawnych mają- cych siedziby w takim kraju, jeżeli ustanowiono wzajemny dostęp do pomocy zewnętrznej. W naj- mniej rozwiniętych krajach, zgodnie z definicją ONZ, wzajemny dostęp przyznaje się automatycz- nie członkom OECD/DaC.

Wzajemny dostęp ustanawia się w drodze specjal- nej decyzji Komisji dotyczącej danego kraju lub da- nej regionalnej grupy krajów. Taka decyzja zostaje przyjęta przez Komisję w porozumieniu z państwa- mi aKP i obowiązuje przez okres co najmniej roku;

2) na podstawie zamówienia finansowanego w wielo- letnich ramach finansowych współpracy na podsta- wie niniejszej Umowy mogą być świadczone usługi ekspertów każdej narodowości, bez uszczerbku dla wymogów jakościowych i finansowych ustanowio- nych wspólnotowymi przepisami dotyczącymi za- mówień publicznych;

3) dostawy lub materiały nabywane w ramach umowy finansowanej na podstawie wieloletnich ram finan- sowych współpracy na mocy niniejszej Umowy po- winny pochodzić z państwa uprawnionego do udziału zgodnie z punktami 1) lub 1a). W tym kon- tekście pojęcie »produkty pochodzące« jest określa- ne zgodnie ze stosownymi umowami międzynarodowymi, a dostawy pochodzące ze

4) uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania dotacji finansowa- nych na podstawie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy niniejszej Umowy jest otwarte dla organizacji międzynarodowych;

5) jeżeli finansowanie na podstawie wieloletnich ramy finansowych współpracy na mocy niniejszej Umo- wy dotyczy operacji realizowanej przez organizację międzynarodową, uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania do- tacji jest otwarte dla wszelkich osób fizycznych i prawnych, które są uprawnione do uczestnictwa zgodnie z punktami 1 lub 1a, a także dla wszelkich osób fizycznych i prawnych, które są uprawnione na mocy regulaminu danej organizacji, przy czym należy zapewnić równorzędne traktowanie wszyst- kich darczyńców. Takie same zasady mają zastoso- wanie do dostaw i do materiałów;

6) jeżeli finansowanie na podstawie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy niniejszej Umo- wy dotyczy operacji realizowanej w ramach inicja- tywy regionalnej, uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania do- tacji jest otwarte dla wszelkich osób fizycznych i prawnych, które są uprawnione do uczestnictwa zgodnie z punktami 1 lub 1a, a także dla wszelkich osób fizycznych i prawnych państwa uczestniczą- cego w danej inicjatywie. Takie same zasady mają zastosowanie do dostaw i do materiałów;

7) jeżeli finansowanie na podstawie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy niniejszej Umo- wy dotyczy operacji współfinansowanej wraz z państwem trzecim, uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania do- tacji jest otwarte dla wszelkich osób fizycznych i prawnych, które są uprawnione do uczestnictwa zgodnie z punktami 1 lub 1a, a także dla wszelkich osób fizycznych i prawnych, które są uprawnione na zgodnie z regulacjami danego państwa trzecie- go. Takie same zasady mają zastosowanie do do- staw i do materiałów.”;

s) uchyla się art. 21 (1);

t) art. 22 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1. W wyjątkowych, należycie uzasadnionych przy- padkach osoby fizyczne lub prawne z państw trzecich, nieuprawnione do uczestnictwa zgodnie z artykułem 20 mogą uzyskać zgodę na uczestnictwo w procedurach przetargowych i w procedurach przyznawania dotacji fi- nansowanych przez Wspólnotę w wieloletnich ramach finansowych współpracy na podstawie niniejszej Umo- wy na uzasadniony wniosek państwa aKP lub właściwej organizacji bądź organu na poziomie regionalnym lub całości aKP. W każdym przypadku państwo aKP lub

Wspólnoty obejmują dostawy pochodzące z kra-  

jów, terytoriów i departamentów zamorskich;

(1) art. 21 został uchylony decyzją Rady Ministrów aKP-WE nr 3/2008.

właściwa organizacja bądź organ na poziomie regional- nym lub całości aKP dostarczają Komisji informacji nie- zbędnych do podjęcia decyzji w sprawie takiego odstępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem:

a) położenia geograficznego zainteresowanego pań- stwa lub regionu aKP;

b) konkurencyjności wykonawców, dostawców i kon- sultantów z państw członkowskich i państw aKP;

c) potrzeby uniknięcia nadmiernego zwiększenia kosztów wykonania zamówienia;

d) problemów związanych z transportem lub opóź- nień związanych z terminami dostaw bądź innych podobnych problemów;

e) technologii najwłaściwszej i najlepiej dostosowanej do warunków lokalnych;

f) wyjątkowo pilnych przypadków;

g) dostępności towarów i usług na danych rynkach.”;

u) uchyla się art. 23 i 25 (1);

v) w art. 26 ust. 1 wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„1. Przyjmuje się środki zachęcające osoby fizyczne i prawne z państw aKP do możliwie najszerszego udzia- łu w realizacji zamówień finansowanych na podstawie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy ni- niejszej Umowy, w celu optymalizacji środków material- nych i zasobów ludzkich tych państw. W związku z tym:”;

w) uchyla się art. 27, 28 i 29 (2);

x) w art. 30 wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„Każdy spór wynikający między władzami państwa aKP lub właściwą organizacją bądź organem poziomu regio- nalnego lub całości aKP a wykonawcą, dostawcą lub usługodawcą w trakcie wykonywania zamówienia finan- sowanego na podstawie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy niniejszej Umowy jest:”;

y) art. 33 i 34 otrzymują brzmienie:

„Artykuł 33

Zasady

1. Bez uszczerbku dla ocen przeprowadzonych przez państwa aKP lub właściwą organizację bądź organ po- ziomu regionalnego lub całości aKP lub Komisję, prace te są wykonywane wspólnie przez państwo(-a) aKP

(1) art. 23 i 25 zostały uchylone decyzją Rady Ministrów aKP-WE nr 3/2008.

(2) art. 27, 28 i 29 zostały uchylone decyzją Rady Ministrów aKP-WE nr 3/2008.

lub właściwą organizację bądź organ poziomu regional- nego lub całości aKP i Wspólnotę. Komitet do spraw Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju aKP-WE za- pewnia wspólny charakter działań w zakresie monito- ringu i oceny. aby wspomóc Komitet ds. Współpracy Finansowej na Rzecz Rozwoju aKP-WE, Komisja i sek- retariat generalny aKP przygotowują i realizują wspól- ne działania w zakresie monitoringu i oceny oraz przekazują Komitetowi sprawozdanie z tych działań. Na pierwszym posiedzeniu zwołanym po podpisaniu Umo- wy Komitet ustala zasady działania mające na celu za- pewnienie wspólnego charakteru działań, a corocznie zatwierdza program działania.

2. Działania z zakresu monitoringu i oceny:

a) stanowią źródło regularnych i niezależnych ocen działań i przedsięwzięć finansowanych na podsta- wie wieloletnich ram finansowych współpracy na mocy niniejszej Umowy, poprzez porównywanie wyników i celów; a w związku z tym

b) umożliwiają państwom aKP lub właściwej organi- zacji bądź organowi poziomu regionalnego lub ca- łości aKP i Komisji oraz instytucjom wspólnym wykorzystanie nabytego doświadczenia w planowa- niu i realizacji przyszłych polityk i działań.

Artykuł 34

K omisja

1. Komisja zapewnia wykonanie finansowe operacji finansowanych na podstawie wieloletnich ram finanso- wych współpracy na mocy niniejszej Umowy, z wyjąt- kiem instrumentu inwestycyjnego i dopłat do oprocentowania, przy wykorzystaniu następujących głównych metod zarządzania:

a) zarządzanie scentralizowane;

b) zarządzanie zdecentralizowane.

2. Komisja zarządza środkami ujętymi w wieloletnich ramach finansowych współpracy na mocy niniejszej Umowy co do zasady w sposób zdecentralizowany.

W takim przypadku odpowiedzialność za zadania wy- konawcze jest przejmowana przez państwa aKP zgod- nie z artykułem 35.

3. aby zapewnić wykonanie finansowe środków uję- tych w wieloletnich ramach finansowych współpracy na mocy niniejszej Umowy, Komisja deleguje uprawnienia wykonawcze do swoich służb. Komisja powiadamia państwa aKP i Komitet do spraw Współpracy Finanso- wej na Rzecz Rozwoju aKP-WE o takim przekazaniu uprawnień.”;

z) w art. 35 wprowadza się następujące zmiany:

(i) w ust. 1 wyrażenie wprowadzające otrzymuje brzmienie:

„1. Rząd każdego z państw aKP mianuje krajo- wego urzędnika zatwierdzającego do reprezentowa- nia państwa we wszystkich działaniach finansowanych ze środków ujętych w wieloletnich ramach finansowych współpracy na mocy niniej- szej Umowy, zarządzanych przez Komisję oraz Bank. Krajowy urzędnik zatwierdzający wyznacza jednego lub kilku zastępców, którzy zastępują go w razie niemożności sprawowania przez niego tej funkcji oraz informuje Komisję o wyznaczonych osobach. W przypadkach gdy spełnione są warunki w zakresie zdolności instytucjonalnej oraz należy- tego zarządzania finansami, krajowy urzędnik zatwierdzający może delegować swoje uprawnienia w zakresie realizacji danych programów i projek- tów na jednostkę odpowiedzialną w ramach admi- nistracji krajowej. Krajowy urzędnik zatwierdzający informuje Komisję o takim delegowaniu uprawnień.

W przypadku programów lub projektów regional- nych właściwa organizacja lub organ regionalny wyznacza regionalnego urzędnika zatwierdzające- go, którego zadania są analogiczne do zadań krajo- wego urzędnika zatwierdzającego.

W przypadku programów lub projektów wewnętrz- nych aKP Komitet ambasadorów aKP wyznacza

(ii) w ust. 2 wyrażenie „Podczas wykonywania działań i z zastrzeżeniem wymogu powiadomienia Komisji podejmuje decyzje w sprawie:” zastępuje się wyra- żeniem „Właściwy urzędnik zatwierdzający podczas wykonywania działań i z zastrzeżeniem wymogu powiadomienia Komisji podejmuje decyzje w sprawie:”;

za) w art. 37 wprowadza się następujące zmiany:

(i) w ust. 2 wyrażenie „państwa aKP” zastępuje się wy- rażeniem „państwa aKP lub właściwą organizację bądź organ poziomu regionalnego lub całości aKP”;

(ii) w ust. 4 wyrażenie „krajowego urzędnika zatwier- dzającego” zastępuje się wyrażeniem „właściwego urzędnika zatwierdzającego”;

(iii) w ust. 6 wyrażenie „Krajowy urzędnik zatwierdza- jący” zastępuje się wyrażeniem „Właściwy urzędnik zatwierdzający”;

(iv) w ust. 7 wyrażenie „zainteresowane państwo lub państwa aKP” zastępuje się wyrażeniem „zaintere- sowane państwo aKP lub właściwa organizacja bądź organ poziomu regionalnego lub całości aKP”;

4) załącznik V wraz z protokołami do niego zostaje uchylony;

wewnętrznego urzędnika zatwierdzającego aKP,

którego zadania są analogiczne do zadań krajowe- go urzędnika zatwierdzającego. W przypadku gdy sekretariat aKP nie pełni funkcji urzędnika zatwier- dzającego, Komitet ambasadorów jest informowa- ny zgodnie z porozumieniem finansowym dotyczącym realizacji programów i projektów.

W przypadku gdy Komisja uzyska informacje o pro- blemach w wykonaniu procedur w zakresie zarzą- dzania środkami ujętymi w wieloletnich ramach finansowych współpracy na mocy niniejszej Umo- wy, podejmuje wraz z krajowym urzędnikiem za- twierdzającym wszelkie niezbędne środki w celu naprawienia sytuacji oraz podejmuje wszelkie wła- ściwe kroki.

Właściwy urzędnik zarządzający ponosi odpowie- dzialność finansową wyłącznie za zadania powie- rzone mu do wykonania.

W przypadkach zdecentralizowanego zarządzania środkami ujętymi w wieloletnich ramach finanso- wych współpracy na mocy niniejszej Umowy, i z za- strzeżeniem dodatkowych uprawnień, jakie mogą

5) w załączniku VII art. 3 ust. 4 otrzymuje brzmienie:

„4. Strony uznają rolę grupy aKP w dialogu politycznym, którego szczegóły zostaną ustalone przez grupę aKP i o któ- rych powiadomi ona Wspólnotę Europejską oraz jej państwa członkowskie. Sekretariat aKP i Komisja Europejska wymie- niają się wszystkimi niezbędnymi informacjami o procesie dialogu politycznego przed konsultacjami prowadzonymi na podstawie artykułów 96 i 97 niniejszej Umowy, w trakcie ta- kich konsultacji i po nich.”;

D. PROTOKOŁY

W Protokole 3 w sprawie Republiki Południowej afryki, zmienio- nym decyzją Rady Ministrów aKP-WE nr 4/2007 z dnia 20 grud- nia 2007 r. (1), wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 1 ust. 2 wyrażenie „podpisanej w Pretorii 11 paździer- nika 1999 roku” zastępuje się wyrażeniem „zmienionej Umo- wą podpisaną dnia 11 września 2009 roku”;

zostać mu przyznane przez Komisję, właściwy  

urzędnik zatwierdzający:”;

(1) Dz.U. UE L 25 z 30.1.2008, s. 11.

2) w art. 4 wprowadza się następujące zmiany:

a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2. Jednakże, w drodze odstępstwa od tej zasady, Re- publika Południowej afryki ma prawo do uczestnictwa w obszarach współpracy finansowej na rzecz rozwoju aKP-WE wymienionych w artykule 8 niniejszego proto- kołu, zgodnie z zasadami wzajemności i proporcjonal- ności, przy założeniu, że udział Republiki Południowej afryki jest w całości finansowany ze środków przewi- dzianych na mocy tytułu VII UHRW. Jeśli środki z UHRW są przeznaczane na udział w działaniach w ra- mach współpracy finansowej aKP-WE, Republika Połu-

b) dodaje się ustęp w brzmieniu:

„4. Do celów finansowania inwestycji, o których mowa w załączniku II rozdział 1 do niniejszej Umowy, uprawnione mogą być fundusze inwestycyjne oraz po- średnicy finansowi i niefinansowi z siedzibami w Repu- blice Południowej afryki.”;

3) art. 5 ust. 3 otrzymuje brzmienie:

„3. Niniejszy protokół nie uniemożliwia Republice Połu- dniowej afryki negocjowania i podpisania jednej z umów

dniowej

afryki uzyska prawo do pełnego udziału

o partnerstwie gospodarczym, o których mowa w części 3

w procedurach decyzyjnych regulujących realizację ta- kiej pomocy.”;

tytuł II niniejszej Umowy, jeśli zgodzą się na to strony takiej umowy.”.

W DOWÓD CZEGO niżej podpisani pełnomocnicy złożyli swoje podpisy pod niniejszą Umową.

Настоящото споразумение е открито за подписване в Ouagadougou на 22 юни 2010 г. и след това от 1 юли 2010 г. до 31 октомври 2010 г. в Генералния секретариат на Съвета на Европейския съюз в Брюксел.

El presente acuerdo quedará abierto a la firma en Uagadugu el 22 de junio de 2010 y, a continuación, del 1 de xxxxx de 2010 al 31 de octubre de 2010 en la Secretaría General del Consejo de la Unión Europea, en Bruselas.

Tato dohoda je otevřena k podpisu dne 22. června v Ouagadougou a poté od 1. července 2010 do 31. října 2010 v generálním sekretariátu Rady Evropské unie v Bruselu.

Denne aftale er åben for undertegnelse den 22. juni 2010 i Ouagadougou og derefter fra den 1. juli 2010 til den 31. oktober 2010 i Generalsekretariatet for Rådet for Den Europæiske Union i Bruxelles

Dieses abkommen liegt am 22. Juni 2010 in Ouagadougou und danach vom 1. Juli bis

31. Oktober 2010 beim Generalsekretariat des Rates der Europäischen Union in Brüssel zur Unterzeichnung auf.

Käesolev leping on allakirjutamiseks avatud 22. juunil 2010 Ouagadougous ning seejärel

1. juulist 2010 kuni 31. oktoobrini 2010 Euroopa Liidu Nõukogu peasekretariaadis Brüsselis.

Η παρούσα συμφωνία κατατίθεται προς υπογραφή στο Ουαγκαντούγκου, στις 22 Ιουνίου 2010 και στη συνέχεια, από την 1η Ιουλίου 2010 έως τις 31 Οκτωβρίου 2010, στη Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις Βρυξέλλες.

This agreement shall be open for signature in Ouagadougou on 22 June 2010 and thereafter from 1 July 2010 to 31 October 2010 at the General Secretariat of the Council of the European Union in Brussels.

Le présent accord est ouvert à la signature à Ouagadougou le 22 juin 2010 et ensuite du 1er juillet 2010 au 31 octobre 2010 au Secrétariat général du Conseil de l’Union européenne, à Bruxelles.

Il presente accordo è aperto alla firma a Ouagadougou il 22 giugno 2010 e successivamente a Bruxelles presso il Segretariato generale del Consiglio dell’Unione europea, dal 1o luglio 2010 al 31 ottobre 2010.

Šo nolīgumu dara pieejamu parakstīšanai 2010. gada 22. jūnijā Vagadugu (Ouagadougou) un pēc tam no 2010. gada 1. xxxxxx xxxx 2010. gada 31. oktobrim Briselē, Eiropas Savienības Padomes Ģenerālsekretariātā.

Šis susitarimas pateiktas pasirašyti 2010 m. birželio 22 d. Uagadugu, o paskui, 2010 m. liepos 1 d.- 2010 m. spalio 31 d., Europos Sąjungos Tarybos generaliniame sekretoriate Briuselyje.

Ez a megállapodás 2010. június 22-én Ouagadougouban, majd 2010. július 1. és 2010. október 31. között Brüsszelben, az Európai Unió Tanácsának Főtitkárságán aláírásra nyitva áll.

Dan il-Ftehim huwa miftuħ għall-iffirmar f’Ouagadougou fit-22 ta’ Ġunju 2010 u wara xxx xxxx-1 ta’ Lulju 2010 sal-31 ta’ Ottubru 2010, fis-Segretarjat Ġenerali tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea, fi Xxxxxxxx.

Deze overeenkomst staat open voor ondertekening op 22 juni 2010 te Ouagadougou en vervolgens met ingang van 1 juli tot en met 31 oktober 2010 bij het secretariaat-generaal van de Raad van de Europese Unie in Brussel.

Niniejsza Umowa będzie otwarta do podpisu w Wagadugu w dniu 22 czerwca 2010 r., a następnie od 1 lipca 2010 r. do 31 października 2010 r. w Sekretariacie Generalnym Rady Unii Europejskiej w Brukseli.

O presente acordo está aberto para assinatura em Uagadugu, em 22 de Junho de 2010 e, posteriormente, de 1 de Julho a 31 de Outubro de 2010, no Secretariado-Geral do Conselho da União Europeia, em Bruxelas.

acest acord va fi deschis pentru semnare în Ouagadougou, la 22 iunie 2010, iar ulterior, începând cu 1 iulie 2010 până la 31 octombrie 2010, la Secretariatul General al Consiliului Uniunii Europene din Bruxelles.

Táto dohoda je otvorená na podpis 22. júna 2010 v Ouagadougou a potom od 1. júla 2010 do

31. októbra 2010 na Generálnom sekretariáte Rady Európskej únie v Bruseli.

Ta sporazum bo na voljo za podpis 22. junija 2010 v Ouagadougouju in nato od 1. julija 2010 do 31. oktobra 2010 v generalnem sekretariatu Sveta Evropske unije v Bruslju.

Tämä sopimus on avoinna allekirjoittamista varten Ouagadougoussa 22 päivänä kesäkuuta 2010 ja sen jälkeen 1 päivästä heinäkuuta 2010 31 päivään lokakuuta 2010 Euroopan unionin neuvoston pääsihteeristössä Brysselissä.

Detta avtal är öppet för undertecknande i Ouagadougou den 22 juni 2010 och sedan från och med den 1 juli till och med den 31 oktober 2010 vid generalsekretariatet för Europeiska unionens råd i Bryssel.

AKT KOŃCOWY

Pełnomocnicy:

JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLa BELGÓW, PREZYDENTa REPUBLIKI BUŁGaRII, PREZYDENTa REPUBLIKI CZESKIEJ,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ DaNII, PREZYDENTa REPUBLIKI FEDERaLNEJ NIEMIEC, PREZYDENTa REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ, PREZYDENTa IRLaNDII,

PREZYDENTa REPUBLIKI GRECKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLa HISZPaNII, PREZYDENTa REPUBLIKI FRaNCUSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI WŁOSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKIEJ WYSOKOŚCI WIELKIEGO KSIĘCIa LUKSEMBURGa,

PREZYDENTa REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ, PREZYDENTa MaLTY,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XXXXXXxXXXX,

PREZYDENTa FEDERaLNEGO REPUBLIKI aUSTRII, PREZYDENTa RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI PORTUGaLSKIEJ, PREZYDENTa RUMUNII,

PREZYDENTa REPUBLIKI SŁOWENII, PREZYDENTa REPUBLIKI SŁOWaCKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI FINLaNDII,

RZĄDU KRÓLESTWa SZWECJI,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWa WIELKIEJ BRYTaNII I IRLaNDII PÓŁNOCNEJ,

Umawiających się Stron Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zwanych dalej „pań- stwami członkowskimi”,

oraz UNII EUROPEJSKIEJ (zwanej dalej „Unią” lub „UE”), z jednej strony, oraz

Pełnomocnicy:

PREZYDENTa REPUBLIKI aNGOLI,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ xXXXXXX X XxXXXXX,

SZEFa PaŃSTWa WSPÓLNOTY BaHaMÓW,

SZEFa PaŃSTWa BaRBaDOS,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ BELIZE, PREZYDENTa REPUBLIKI BENINU, PREZYDENTa REPUBLIKI BOTSWaNY,

XXXXXXXXXx XXXXXXx XxXX,

PREZYDENTa REPUBLIKI BURUNDI, PREZYDENTa REPUBLIKI KaMERUNU,

PREZYDENTa REPUBLIKI ZIELONEGO PRZYLĄDKa,

PREZYDENTa REPUBLIKI ŚRODKOWOaFRYKaŃSKIEJ, PREZYDENTa ZWIĄZKU KOMORÓW,

PREZYDENTa DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI KONGO, PREZYDENTa REPUBLIKI KONGO,

RZĄDU XXXX XXXXx

PREZYDENTa REPUBLIKI WYBRZEŻa KOŚCI SŁONIOWEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI DŻIBUTI,

RZĄDU WSPÓLNOTY DOMINIKI, PREZYDENTa REPUBLIKI DOMINIKaNY,

PREZYDENTa PaŃSTWa ERYTREI,

PREZYDENTa FEDERaLNEJ DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI ETIOPII, PREZYDENTa NIEPODLEGŁEJ REPUBLIKI DEMOKRaTYCZNEJ FIDŻI,

PREZYDENTa REPUBLIKI GaBOŃSKIEJ,

PREZYDENTa XXxX XXXXx XxXXXXx REPUBLIKI GaMBII, PREZYDENTa REPUBLIKI GHaNY,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XXXXxXX,

PREZYDENTa REPUBLIKI GWINEI, PREZYDENTa REPUBLIKI GWINEI BISSaU,

PREZYDENTa KOOPERaCYJNEJ REPUBLIKI GUJaNY,

PREZYDENTa REPUBLIKI HaITI, SZEFa PaŃSTWa JaMaJKa,

PREZYDENTa REPUBLIKI KENII, PREZYDENTa REPUBLIKI KIRIBaTI,

JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLa KRÓLESTWa LESOTHO, PREZYDENTa REPUBLIKI LIBERII,

PREZYDENTa REPUBLIKI MaDaGaSKaRU,

PREZYDENTa REPUBLIKI MaLaWI, PREZYDENTa REPUBLIKI MaLI,

RZĄDU REPUBLIKI WYSP MaRSHaLLa,

PREZYDENTa ISLaMSKIEJ REPUBLIKI MaURETaŃSKIEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI MaURITIUSa,

RZĄDU SFEDEROWaNYCH STaNÓW MIKRONEZJI, PREZYDENTa REPUBLIKI MOZaMBIKU, PREZYDENTa REPUBLIKI NaMIBII,

RZĄDU REPUBLIKI NaURU,

PREZYDENTa REPUBLIKI NIGRU, PREZYDENTa FEDERaLNEJ REPUBLIKI NIGERII, RZĄDU NIUE,

RZĄDU REPUBLIKI PaLaU,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa PaPUI-NOWEJ GWINEI, PREZYDENTa REPUBLIKI RWaNDYJSKIEJ,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XxXXX XXXXX I NEVIS, JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XxXXX XXXXx,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XxXXX XXXXXXX X XXXXxXXXXX,

SZEFa PaŃSTWa NIEZaLEŻNEGO PaŃSTWa SaMOa,

PREZYDENTa DEMOKRaTYCZNEJ REPUBLIKI WYSP ŚWIĘTEGO TOMaSZa I KSIĄŻĘCEJ, PREZYDENTa REPUBLIKI SENEGaLU,

PREZYDENTa REPUBLIKI SESZELI, PREZYDENTa REPUBLIKI SIERRa LEONE,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XXXX XxXXXXXx,

PREZYDENTa REPUBLIKI POŁUDNIOWEJ aFRYKI, PREZYDENTa REPUBLIKI SURINaMU,

JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLa KRÓLESTWa SUaZI, PREZYDENTa ZJEDNOCZONEJ REPUBLIKI TaNZaNII, PREZYDENTa REPUBLIKI CZaDU,

PREZYDENTa REPUBLIKI TOGIJSKIEJ,

JEGO KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLa XXXXx,

PREZYDENTa REPUBLIKI TRYNIDaDU I TOBaGO,

JEJ KRÓLEWSKIEJ MOŚCI KRÓLOWEJ XXXxXX,

PREZYDENTa REPUBLIKI UGaNDY,

RZĄDU REPUBLIKI VaNUaTU,

PREZYDENTa REPUBLIKI ZaMBII, RZĄDU REPUBLIKI ZIMBaBWE,

które to państwa są zwane dalej „państwami aKP”, z drugiej strony,

zebrani w Wagadugu dnia dwudziestego siódmego czerwca roku dwa tysiące dziesiątego z okazji podpisania Umowy zmie- niającej po raz drugi Umowę o partnerstwie między członkami grupy państw afryki, Karaibów i Pacyfiku, z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, z drugiej strony, podpisaną w Kotonu dnia 23 czerwca 2000 r., zmienioną po raz pierwszy w Luksemburgu dnia 25 czerwca 2005 r.,

przy podpisaniu niniejszej Umowy przyjęli następujące deklaracje załączone do niniejszego aktu końcowego:

Deklaracja I:	Wspólna deklaracja w sprawie wsparcia dostępu do rynku w ramach partnerstwa aKP-WE;
Deklaracja II:	Wspólna deklaracja w sprawie migracji i rozwoju (artykuł 13);
Deklaracja III:	Deklaracja Unii Europejskiej w sprawie zmian instytucjonalnych wynikających z wejścia w życie Traktatu z Lizbony;

oraz uzgodniły ponadto, że w związku z uchyleniem załącznika V następujące istniejące deklaracje stały się bezprzedmiotowe:

Deklaracja XXII:	Wspólna deklaracja dotycząca produktów rolnych określonych w artykule 1 ustęp 2 litera a) za- łącznika V;
Deklaracja XXIII:	Wspólna deklaracja w sprawie dostępu do rynku w ramach partnerstwa aKP-WE;
Deklaracja XXIV:	Wspólna deklaracja w sprawie ryżu;
Deklaracja XXV:	Wspólna deklaracja w sprawie rumu;
Deklaracja XXVI:	Wspólna deklaracja w sprawie wołowiny i cielęciny;
Deklaracja XXVII:	Wspólna deklaracja w sprawie ustaleń regulujących dostęp do rynków francuskich departamen- tów zamorskich dla produktów pochodzących z państw aKP określonych w artykule 1 ustęp 2 załącznika V;
Deklaracja XXIX:	Wspólna deklaracja w sprawie produktów objętych wspólną polityką rolną;
Deklaracja XXX:	Deklaracja państw aKP w sprawie artykułu 1 załącznika V;
Deklaracja XXXI:	Deklaracja Wspólnoty w sprawie artykułu 5 ustęp 2 litera a) załącznika V;
Deklaracja XXXII:	Wspólna deklaracja w sprawie niedyskryminacji;
Deklaracja XXXIII:	Deklaracja Wspólnoty w sprawie artykułu 8 ustęp 3 załącznika V;
Deklaracja XXXIV:	Wspólna deklaracja w sprawie artykułu 12 załącznika V;
Deklaracja XXXV:	Wspólna deklaracja dotycząca protokołu 1 w sprawie artykułu 7 załącznika V;
Deklaracja XXXVI:	Wspólna deklaracja dotycząca protokołu 1 załącznika V;
Deklaracja XXXVII:	Wspólna deklaracja dotycząca protokołu 1 załącznika V w sprawie pochodzenia produktów ryb- nych;
Deklaracja XXXVIII:	Deklaracja Wspólnoty dotycząca protokołu 1 załącznika V w sprawie rozszerzenia wód teryto- rialnych;
Deklaracja XXXIX:	Deklaracja państw aKP dotycząca protokołu 1 załącznika V w sprawie pochodzenia produktów rybnych;
Deklaracja XL:	Wspólna deklaracja w sprawie stosowania zasady tolerancji odchylenia wartości w sektorze tuń- czyka;
Deklaracja XLI:	Wspólna deklaracja w sprawie artykułu 6 ustęp 11 protokołu 1 załącznika V;
Deklaracja XLII:	Wspólna deklaracja w sprawie reguł pochodzenia: kumulacja pochodzenia z Republiką Południo- wej afryki;
Deklaracja XLIII:	Wspólna deklaracja w sprawie załącznika 2 do protokołu 1 załącznika V.

W DOWÓD CZEGO niżej podpisani pełnomocnicy złożyli swoje podpisy.

DEKLARACJA I

Wspólna deklaracja w sprawie wsparcia dostępu do rynku w ramach partnerstwa AKP-WE

Strony uznają istotną wartość preferencyjnych warunków dostępu do rynku dla gospodarek aKP, zwłaszcza dla sektora towarowego i innych sektorów rolno-przemysłowych mających zasadnicze znaczenie dla gospo- darczego i społecznego rozwoju państw aKP i wnoszących poważny wkład w zatrudnienie, przychody z wy- wozu i dochody państwa.

Strony biorą pod uwagę, że niektóre sektory, przy wsparciu UE, przechodzą proces transformacji mający na celu umożliwienie zainteresowanym eksporterom aKP konkurowanie w UE i na rynkach międzynarodowych, w tym poprzez rozwój produktów markowych i innych produktów o wartości dodanej.

Uznają również, że dodatkowe wsparcie może być niezbędne w przypadkach gdy większa liberalizacja handlu może spowodować istotniejsze zmiany warunków dostępu do rynku dla producentów aKP. W związku z tym postanawiają zbadać wszelkie niezbędne środki mające na celu podtrzymanie konkurencyjnej pozycji państw aKP na rynku UE. Badanie to może obejmować między innymi reguły pochodzenia, środki sanitarne i fito- sanitarne oraz realizację szczególnych środków mających na celu przezwyciężenie ograniczeń od strony po-

daży w państwach

aKP. Celem jest umożliwienie państwom

aKP wykorzystania istniejących oraz

potencjalnych porównywalnych korzyści na rynku UE.

Strony zobowiązują się, po opracowaniu programów pomocowych i zapewnieniu środków, do przeprowa- dzania okresowych ocen postępów i osiągniętych wyników w celu podjęcia decyzji o właściwych dodatko- wych środkach, jakie należy wdrożyć.

Wspólny Ministerialny Komitet ds. Handlu monitoruje wykonanie niniejszej deklaracji i przedkłada stosowne sprawozdania i zalecenia Radzie Ministrów.

DEKLARACJA II

Wspólna deklaracja w sprawie migracji i rozwoju (Artykuł 13)

Strony zobowiązują się do wzmocnienia i pogłębienia dialogu oraz współpracy w dziedzinie migracji, opie- rając się na następujących trzech filarach kompleksowego i zrównoważonego podejścia do migracji:

1) migracje i rozwój, w tym kwestie związane z diasporami, drenażem mózgów i przekazami pieniężnymi;

2) legalna migracja, w tym admisja, mobilność oraz przepływ umiejętności i usług; oraz

3) nielegalna migracja, w tym przemyt i handel ludźmi oraz zarządzanie granicami, a także readmisja.

Bez uszczerbku dla obowiązującego artykułu 13 Strony zobowiązują się do opracowania szczegółów takiej pogłębionej współpracy w dziedzinie migracji.

Ponadto zobowiązują się dążyć do terminowego zakończenia tego dialogu i przedstawienia następnej Wspól- nej Xxxxxx aKP-WE sprawozdania z postępów.

DEKLARACJA III

Deklaracja Unii Europejskiej w sprawie zmian instytucjonalnych wynikających z wejścia w życie Traktatu z Lizbony

W następstwie wejścia w życie Traktatu z Lizbony dnia 1 grudnia 2009 r., Unia Europejska zastąpiła Wspól- notę Europejską i jest jej następcą prawnym, w związku z czym od tej daty wykonuje wszelkie prawa i ponosi wszelkie obowiązki Wspólnoty Europejskiej. Z tego względu odniesienia do „Wspólnoty Europejskiej” w tek- ście Umowy należy traktować, w odpowiednich przypadkach, jako odniesienia do „Unii Europejskiej”.

Unia Europejska zaproponuje państwom aKP wymianę listów w celu dostosowania Umowy do zmian insty- tucjonalnych w Unii Europejskiej wynikających z wejścia w życie Traktatu z Lizbony.