PROJEKT UMOWY O PARTNERSTWIE I WSPÓŁPRACY USTANAWIAJĄCEJ PARTNERSTWO

PROJEKT UMOWY O PARTNERSTWIE I WSPÓŁPRACY USTANAWIAJĄCEJ PARTNERSTWO

MIĘDZY WSPÓLNOTAMI EUROPEJSKIMI

I ICH PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI, Z JEDNEJ STRONY A REPUBLIKĄ TADŻYKISTANIU, Z DRUGIEJ STRONY

KRÓLESTWO BELGII, REPUBLIKA CZESKA, KRÓLESTWO DANII,

REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC, REPUBLIKA ESTOŃSKA, REPUBLIKA GRECKA, KRÓLESTWO XXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, XXXXXXXX,

XXXXXXXXX XXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, XXXXXXXXX ŁOTEWSKA, REPUBLIKA LITEWSKA,

WIELKIE KSIĘSTWO XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX,

XXXXXXXXX XXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXX, RZECZPOSPOLITA POLSKA, XXXXXXXXX XXXXXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXX, XXXXXXXXX XXXXXXXXX, KRÓLESTWO SZWECJI,

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Strony Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, zwane dalej „Państwami Członkowskimi”, oraz

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA, EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

zwane dalej „Wspólnotą”,

z jednej strony, oraz

REPUBLIKA TADŻYKISTANU,

z drugiej strony,

UWZGLĘDNIAJĄC więzi istniejące między Wspólnotą, jej Państwami Członkowskimi, a Republiką Tadżykistanu, a także wspólnie uznawane wartości,

UZNAJĄC, że wolą Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu jest zacieśnianie tych więzi i ustanowienie partnerstwa i współpracy, która wzmocniłaby i poszerzyła ustanowione w przeszłości stosunki, w szczególności na podstawie Umowy między Europejską Wspólnotą Gospodarczą oraz Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w sprawie handlu i współpracy handlowo-gospodarczej, podpisanej 18 grudnia 1989 roku,

UWZGLĘDNIAJĄC, że Wspólnota i jej Państwa Członkowskie oraz Republika Tadżykistanu wyrażają wolę wzmocnienia swobód politycznych i gospodarczych leżących u podstaw partnerstwa,

UZNAJĄC, że w tym kontekście, wspieranie niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej Republiki Tadżykistanu przyczyni się do zachowania pokoju i stabilności w Azji Środkowej,

UWZGLĘDNIAJĄC, iż Strony wyrażają wolę działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz pokojowego rozwiązywania sporów, a także współpracy zmierzającej do realizacji tych celów w ramach Narodów Zjednoczonych oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE),

UWZGLĘDNIAJĄC, że Wspólnota i jej Państwa Członkowskie oraz Republika Tadżykistanu zobowiązały się z całą stanowczością do pełnej realizacji wszystkich zasad i postanowień zawartych w Akcie Końcowym Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (KBWE), w dokumentach końcowych szczytów w Madrycie i w Wiedniu, w dokumencie z Konferencji KBWE w Bonn w sprawie współpracy gospodarczej, w Paryskiej Karcie Nowej Europy i w dokumencie helsińskim KBWE „Wyzwania czasu przemian” z 1992 roku oraz w innych dokumentach OBWE o zasadniczym znaczeniu,

PRZEKONANE o fundamentalnym znaczeniu zasad państwa prawnego i przestrzegania praw człowieka, szczególnie praw mniejszości, wprowadzenia systemu wielopartyjnego oraz wolnych i demokratycznych wyborów, a także liberalizacji gospodarczej mającej na celu wprowadzenie gospodarki rynkowej,

UZNAJĄC, iż pełne wykonanie niniejszej Umowy o partnerstwie i współpracy zależy od oraz przyczyni się do dalszej realizacji reform politycznych, gospodarczych i prawnych w Republice Tadżykistanu, a także wprowadzenia czynników niezbędnych do współpracy, w szczególności w świetle wniosków z Konferencji KBWE w Bonn,

PRAGNĄC wspierać kontynuację procesu wewnętrznego pojednania, rozpoczętego w Republice Tadżykistanu w wyniku podpisania porozumienia pokojowego w Moskwie,

PRAGNĄC wspierać proces współpracy regionalnej z sąsiednimi krajami w dziedzinach, które są przedmiotem niniejszej Umowy w celu wspierania pomyślnego rozwoju i stabilności regionu,

PRAGNĄC nawiązać i rozwijać regularny dialog polityczny dotyczący dwustronnych i międzynarodowych zagadnień będących przedmiotem wspólnego zainteresowania,

UZNAJĄC I POPIERAJĄC wolę nawiązania ścisłej współpracy z instytucjami europejskimi przez Republikę Tadżykistanu,

UWZGLĘDNIAJĄC konieczność promowania inwestycji w Republice Tadżykistanu, w szczególności w sektorze energii i zarządzania zasobami wodnymi, co potwierdza przywiązanie Wspólnoty, jej Państw Członkowskich oraz Republiki Tadżykistanu do Europejskiej Karty Energetycznej oraz do pełnego wdrażania Traktatu Karty Energetycznej oraz Protokołu do Karty Energetycznej w sprawie efektywności energetycznej i związanych z nią aspektów środowiskowych,

UWZGLĘDNIAJĄC starania Wspólnoty zmierzające do zapewnienia, w miarę potrzeby, współpracy społeczno-gospodarczej i pomocy technicznej, obejmującej również walkę z ubóstwem,

UWZGLĘDNIAJĄC fakt, że Umowa może pomóc w stopniowym zbliżeniu między Republiką Tadżykistanu a szerszym obszarem współpracy w Europie i w regionach sąsiadujących, jak również w stopniowej integracji w otwartym systemie międzynarodowym,

UWZGLĘDNIAJĄC, że Xxxxxx zobowiązały się do liberalizacji handlu, zgodnie z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO) oraz, że Wspólnota z zadowoleniem przyjmuje zamiar przystąpienia do WTO wyrażony przez Republikę Tadżykistanu,

ŚWIADOME konieczności poprawy warunków wpływających na działalność gospodarczą i inwestycje, jak również warunków w takich dziedzinach jak zakładanie przedsiębiorstw, zatrudnienie, świadczenie usług i przepływ kapitału,

PRZEKONANE, że niniejsza Umowa stworzy między Stronami nowy klimat w ich stosunkach gospodarczych, w szczególności w zakresie rozwoju handlu i inwestycji, które są najistotniejszymi instrumentami restrukturyzacji gospodarczej i modernizacji technologicznej,

PRAGNĄC nawiązać ścisłą współpracę w dziedzinie ochrony środowiska, mając na względzie współzależność istniejącą w tej dziedzinie między Stronami,

UZNAJĄC, że współpraca w celu zapobiegania i kontroli nielegalnej imigracji, międzynarodowej przestępczości zorganizowanej oraz przemytu narkotyków, jak również walka z terroryzmem stanowią priorytetowe cele niniejszej Umowy,

PRAGNĄC stworzenia współpracy w dziedzinie kultury i edukacji oraz poprawy przepływu informacji,

UZGODNIŁY, CO NASTĘPUJE:

ARTYKUŁ 1

Ustanawia się partnerstwo między Wspólnotą i jej Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tadżykistanu, z drugiej strony. Określa się następujące cele partnerstwa:

- wspieranie niepodległości i suwerenności Republiki Tadżykistanu,

- wspieranie wysiłków dokonanych przez Republikę Tadżykistanu w celu umacniania demokracji, rozwoju gospodarki i infrastruktury społecznej oraz przeprowadzenia procesu transformacji w celu przejścia do gospodarki rynkowej.

- stworzenie odpowiednich ram dla dialogu politycznego między Stronami w celu umożliwienia rozwoju bliskich stosunków politycznych pomiędzy nimi,

- wspieranie handlu i inwestycji, w szczególności w sektorze energetycznym i zasobów wodnych, jak również harmonijnych stosunków gospodarczych między Stronami sprzyjających ich trwałemu rozwojowi gospodarczemu,

- stworzenie podstaw współpracy prawnej, gospodarczej, społecznej, finansowej, w zakresie cywilnych badań naukowych, współpracy przemysłowej, technologicznej i kulturalnej.

TYTUŁ I ZASADY OGÓLNE

ARTYKUŁ 2

Poszanowanie zasad demokracji oraz praw podstawowych i praw człowieka określonych w szczególności w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Karcie Narodów Zjednoczonych, Akcie Końcowym z Helsinek i w Paryskiej Karcie Nowej Europy, jak również zasad gospodarki rynkowej, stanowi podstawę polityki wewnętrznej i zagranicznej Stron oraz podstawowy element niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 3

Strony uznają, że dla przyszłego dobrobytu i stabilności istotnym jest, aby nowe niepodległe państwa powstałe w wyniku rozpadu Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, zwane dalej

„Niepodległymi Państwami”, podtrzymywały i rozwijały wzajemną współpracę zgodnie z zasadami zawartymi w Akcie Końcowym Konferencji w Helsinkach i zgodnie z prawem międzynarodowym, a także w duchu stosunków dobrosąsiedzkich, i dołożą wszelkich starań, aby wspierać ten proces.

TYTUŁ II DIALOG POLITYCZNY

ARTYKUŁ 4

Strony nawiązują regularny dialog polityczny, który zamierzają rozwijać i zacieśniać. Dialog ten towarzyszy i sprzyja zbliżeniu między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, wspiera obecne zmiany polityczne oraz społeczno-gospodarcze, które zachodzą obecnie w tym kraju, a także przyczynia się do powstania nowych form współpracy. Dialog polityczny:

- zacieśnia więzi między Republiką Tadżykistanu a Wspólnotą i jej Państwami Członkowskimi, a tym samym z całą społecznością demokratycznych państw. Osiągnięcie dzięki niniejszej Umowie konwergencji ekonomicznej doprowadzi do bardziej intensywnych stosunków politycznych,

- doprowadzi do dalszego zbliżenia stanowisk w kwestiach międzynarodowych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, podnosząc tym samym stopień bezpieczeństwa i stabilności w regionie,

- przewiduje, że Strony podejmują wysiłki na rzecz współpracy w sprawach ukierunkowanych na przestrzeganie zasad demokracji, poszanowanie, ochronę i wspieranie praw człowieka, w szczególności mniejszości, a także, że w razie potrzeby Strony przeprowadzają konsultacje w określonych kwestiach.

Strony uznają, że rozprzestrzenianie broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, bez względu na to, czy jest to działalność państw, czy innych grup, stanowi jedno z największych zagrożeń dla stabilności i bezpieczeństwa w wymiarze międzynarodowym. Strony postanawiają zatem współpracować i przyczyniać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, dokładając starań w celu pełnego poszanowania i realizacji na poziomie krajowym zobowiązań zaciągniętych przez Strony w ramach traktatów i układów międzynarodowych o rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu, jak również innych zobowiązań międzynarodowych w tej dziedzinie. Strony zgadzają się, że niniejsze postanowienie stanowi element niezbędny dla realizacji niniejszej Umowy i jest częścią dialogu politycznego, który będzie towarzyszył tym elementom i je umacniał.

Strony zgadzają się również współpracować i przyczyniać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia.

- podejmując kroki mające na celu podpisywanie i ratyfikowanie wszystkich innych odpowiednich instrumentów międzynarodowych lub, w zależności od danego przypadku, do nich przystępować, aby mogły one zostać w pełni zrealizowane;

- ustanawiając efektywny system kontroli wywozów na szczeblu krajowym, dotyczący zarówno wywozów, jak i tranzytu towarów związanych z bronią masowego rażenia, w tym kontroli ostatecznego użycia technologii podwójnego zastosowania w ramach broni masowego rażenia i przewidując skuteczne sankcje w przypadku naruszenia kontroli wywozów. Ten dialog może się odbywać na szczeblu regionalnym.

ARTYKUŁ 5

Na szczeblu ministerialnym dialog polityczny prowadzony jest w ramach Rady Współpracy, powołanej na mocy art. 77, a w innych wypadkach, w drodze wzajemnego porozumienia.

ARTYKUŁ 6

Strony ustalają inne procedury i mechanizmy dialogu politycznego, w szczególności w następujących formach:

- regularne spotkania na szczeblu wysokich urzędników między przedstawicielami Wspólnoty i jej Państw Członkowskich, z jednej strony, a przedstawicielami Republiki Tadżykistanu, z drugiej strony,

- pełnego wykorzystania kanałów dyplomatycznych między Stronami, w tym odpowiednich kontaktów w ramach współpracy dwustronnej lub wielostronnej, takich jak sesje Narodów Zjednoczonych, KBWE i innych,

- wszelkich innych środków, włącznie z możliwością spotkań ekspertów, które mogłyby przyczynić się do zacieśnienia i rozwoju dialogu politycznego.

TYTUŁ III HANDEL TOWARAMI

ARTYKUŁ 7

1. Strony przyznają sobie wzajemnie klauzulę najwyższego uprzywilejowania w odniesieniu do wszystkich dziedzin dotyczących:

- należności celnych i opłat stosowanych w przywozie i wywozie, w tym metody pobierania tych należności i opłat,

- postanowień dotyczących odprawy celnej, tranzytu, składów i przeładunku,

- podatków i wszelkiego rodzaju innych opłat wewnętrznych, stosowanych bezpośrednio lub pośrednio do przywożonych towarów,

- metod dokonywania płatności i transferu tych płatności,

- zasad odnoszących się do sprzedaży, kupna, transportu, dystrybucji i wykorzystania towarów na rynku wewnętrznym.

2. Postanowień ust. 1 nie stosuje się do:

a) korzyści przyznanych w celu ustanowienia unii celnej lub strefy wolnego handlu, albo na mocy ustanowienia takiej unii lub strefy;

b) korzyści przyznanych niektórym krajom zgodnie z zasadami WTO oraz z innymi umowami międzynarodowymi na rzecz krajów rozwijających się;

c) korzyści przyznanych krajom sąsiednim w celu usprawnienia ruchu granicznego.

3. Postanowień ust. 1 nie stosuje się w okresie przejściowym wygasającym pięć lat po wejściu w życie niniejszej Umowy, do korzyści określonych w załączniku I i przyznanych przez Republikę Tadżykistanu innym państwom, które powstały w wyniku rozpadu ZSRR.

ARTYKUŁ 8

1. Strony ustalają, że zasada swobodnego tranzytu jest zasadniczym warunkiem realizacji celów niniejszej Umowy.

W związku z tym każda ze Stron gwarantuje możliwość tranzytu bez żadnych ograniczeń przez swoje terytorium towarów pochodzących z obszaru celnego lub przeznaczonych na obszar celny drugiej ze Stron.

2. Zasady określone w art. V ust. 2, 3, 4 i 5 GATT 1994 znajdują zastosowanie między Stronami.

3. Zasady określone w niniejszym artykule pozostają bez uszczerbku dla zasad szczególnych uzgodnionych między Stronami i odnoszących się do określonych sektorów, takich jak transport lub do produktów.

ARTYKUŁ 9

Bez uszczerbku dla praw i zobowiązań wynikających z konwencji międzynarodowych w sprawie odprawy czasowej towarów wiążących obie Strony, każda ze Stron przyznaje ponadto drugiej Xxxxxxx zwolnienie z opłat i należności przywozowych nakładanych na towary czasowo odprawione, w przypadkach oraz według procedur, określonych w tej dziedzinie przez jakąkolwiek inną konwencję międzynarodową wiążącą Stronę, zgodnie z jej ustawodawstwem. Uwzględnia się warunki, pod jakimi zobowiązania wynikające z takiej konwencji zostały zaakceptowane przez daną Xxxxxx.

ARTYKUŁ 10

1. Towary pochodzące z Republiki Tadżykistanu są przywożone do Wspólnoty bez żadnych ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym, bez uszczerbku dla postanowień art. 12, 15 i 16 niniejszej Umowy.

2. Towary pochodzące ze Wspólnoty są przywożone do Republiki Tadżykistanu bez jakichkolwiek limitów ilościowych i środków o skutku równoważnym, bez uszczerbku dla postanowień art. 12, 15 i 16 niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 11

Towary są przedmiotem handlu między Stronami po cenach rynkowych.

ARTYKUŁ 12

1. W przypadku, gdy dany produkt jest przywożony na terytorium jednej ze Stron w takich zwiększonych ilościach i na takich warunkach, że powoduje to lub może spowodować szkodę dla krajowych producentów produktów podobnych lub bezpośrednio konkurencyjnych, Wspólnota lub Republika Tadżykistanu, zależnie od okoliczności, może podjąć właściwe środki zgodnie z następującymi procedurami i warunkami.

2. Zanim zostaną podjęte jakiekolwiek środki lub, gdy tylko będzie to możliwe, w przypadkach, do których stosuje się ust. 4, Wspólnota lub Republika Tadżykistanu odpowiednio dostarczy Radzie Współpracy wszelkich odpowiednich informacji w celu znalezienia rozwiązania odpowiadającego obu Stronom, zgodnie z tytułem XI.

3. Jeśli po przeprowadzeniu konsultacji w ciągu 30 dni od chwili, gdy zwróciły się do Rady Współpracy, Strony nie dojdą do porozumienia, co do działań, jakie należy podjąć, aby naprawić zaistniałą sytuację, Strona, która wystąpiła o konsultacje, ma prawo ograniczyć przywóz danych produktów w takim zakresie, i na taki okres, jak jest to konieczne w celu zapobieżenia szkodzie lub jej naprawienia, lub też może podjąć inne właściwe środki.

4. W sytuacjach krytycznych, kiedy zwłoka stwarza niebezpieczeństwo powstania szkód trudno odwracalnych, Strony mogą podjąć środki zanim przystąpią do konsultacji, pod warunkiem, że konsultacje zaproponowane są niezwłocznie po podjęciu tych środków.

5. Przy wyborze środków na mocy niniejszego artykułu, Strony przyznają pierwszeństwo tym

środkom, które w najmniejszym stopniu zakłócają realizację celów niniejszej Umowy.

6. Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie narusza ani nie wpływa w jakikolwiek sposób na podjęcie przez którąkolwiek ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych, zgodnie z artykułem VI GATT 1994, Porozumieniem w sprawie wykonania artykułu VI GATT 1994, Porozumieniem w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych, czy odnośnym ustawodawstwem wewnętrznym.

ARTYKUŁ 13

Strony zobowiązują się dostosować postanowienia niniejszej umowy w sprawie handlu towarami między nimi, o ile okoliczności na to pozwalają, z uwzględnieniem sytuacji powstałej w wyniku przystąpienia Republiki Tadżykistanu do WTO. Rada Współpracy może skierować do Stron zalecenia dotyczące tych dostosowań, które, o ile zostaną przyjęte, mogą być wprowadzane w życie w drodze umowy między Stronami, zgodnie z ich odpowiednimi procedurami.

ARTYKUŁ 14

Niniejsza Umowa nie stanowi przeszkody dla zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego; ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt lub roślin; ochrony zasobów naturalnych; ochrony skarbów dziedzictwa narodowego o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, lub ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, lub postanowieniami dotyczącymi złota i srebra. Jednakże takie zakazy lub ograniczenia nie powinny stanowić środka arbitralnej dyskryminacji, ani ukrytego ograniczenia w handlu między Stronami.

ARTYKUŁ 15

Obrót produktami tekstylnymi określonymi w rozdziałach 50-63 Nomenklatury Scalonej jest regulowany osobną umową dwustronną. Po wygaśnięciu wspomnianej umowy, produkty tekstylne zostaną włączone do niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 16

Handel materiałami jądrowymi odbywa się zgodnie z postanowieniami Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej. Handel ten regulowany jest odpowiednio przepisami umowy szczegółowej, która ma zostać zawarta pomiędzy Europejską Wspólnotą Energii Atomowej a Republiką Tadżykistanu.

TYTUŁ IV

POSTANOWIENIA DOTYCZĄCE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ I INWESTYCJI

ROZDZIAŁ I WARUNKI ZATRUDNIENIA

ARTYKUŁ 17

1. Z zastrzeżeniem przepisów ustawowych, warunków i procedur stosowanych w każdym Państwie Członkowskim, Wspólnota i Państwa Członkowskie podejmują wysiłki w celu zapewnienia obywatelom Republiki Tadżykistanu, leganie przebywającym i zatrudnionym na terytorium Państwa Członkowskiego, że nie będą oni dyskryminowani ze względu na obywatelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwalniania w porównaniu z własnymi obywatelami.

2. Z zastrzeżeniem przepisów ustawowych, warunków i procedur stosowanych w Republice Tadżykistanu, Republika Tadżykistanu podejmie wysiłki w celu zapewnienia pracownikom będącym obywatelami danego Państwa Członkowskiego, przebywającym i zatrudnionym legalnie na terytorium Republiki Tadżykistanu, że nie będą oni dyskryminowani ze względu na obywatelstwo w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia lub zwalniania w porównaniu z własnymi obywatelami.

ARTYKUŁ 18

Rada Współpracy bada możliwości poprawy warunków pracy przedsiębiorców zgodnie z międzynarodowymi zobowiązaniami Stron, łącznie ze zobowiązaniami wymienionymi w dokumencie Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z Bonn.

ARTYKUŁ 19

Rada Współpracy opracowuje zalecenia w celu wykonania postanowień art. 17 i 18.

ROZDZIAŁ II

WARUNKI ZAKŁADANIA I DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW

ARTYKUŁ 20

1. Wspólnota i jej Państwa Członkowskie przyznają traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane państwu trzeciemu przy zakładaniu spółek tadżyckich, jak to określa art. 22 lit. d).

2. Bez uszczerbku dla zastrzeżeń, określonych w załączniku II, Wspólnota i jej Państwa Członkowskie przyznają filiom przedsiębiorstw tadżyckich, zakładanych na ich terytorium, traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane przedsiębiorstwom wspólnotowym w zakresie prowadzonej działalności.

3. Wspólnota i jej Państwa Członkowskie przyznają oddziałom przedsiębiorstw tadżyckich zakładanym na ich terytorium traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane oddziałom przedsiębiorstw państw trzecich w zakresie prowadzonej działalności.

4. Republika Tadżykistanu przyznaje zakładanym spółkom wspólnotowym, określonym w art. 22 lit. d), traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane przedsiębiorstwom

tadżyckim lub przedsiębiorstwom państw trzecich, w zależności od tego, które jest korzystniejsze.

5. Republika Tadżykistanu przyznaje filiom i oddziałom przedsiębiorstw wspólnotowych założonym na jej terytorium traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane jej własnym przedsiębiorstwom lub oddziałom, lub też przedsiębiorstwom lub oddziałom państw trzecich, w zależności od tego które jest korzystniejsze, w zakresie prowadzonej działalności.

ARTYKUŁ 21

1. Postanowienia art. 20 nie mają zastosowania do transportu lotniczego, żeglugi śródlądowej i transportu morskiego.

2. Jednakże w odniesieniu do działalności agencji żeglugi morskiej świadczącej usługi międzynarodowego transportu morskiego, łącznie z transportem intermodalnym obejmującym częściowo drogę morską, każda ze Stron zezwoli spółkom drugiej Strony na obecność handlową na swoim terytorium w postaci podmiotów zależnych lub oddziałów, na warunkach zakładania i prowadzenia działalności nie mniej korzystnych, niż warunki przyznawane jej własnym spółkom lub podmiotom zależnym lub oddziałom spółek, czy też podmiotom zależnym lub oddziałom spółek jakiegokolwiek państwa trzeciego, w zależności od tego, które są korzystniejsze.

Działalność ta może obejmować, ale nie ogranicza się do:

a) obrotu i sprzedaży usług transportu morskiego i usług z nim związanych poprzez bezpośredni kontakt z klientami, od oferty cenowej po wystawienie faktury, bez względu na fakt, czy te usługi są wykonywane lub oferowane przez samego usługodawcę, czy też przez usługodawców, z którymi sprzedający usługi zawarł stałe umowy handlowe;

b) nabycia i korzystania na własny rachunek lub w imieniu klientów (oraz w celu odsprzedania klientom) z jakichkolwiek usług transportowych lub towarzyszących, w tym wewnętrznych usług transportowych, bez względu na środek, w szczególności transportem śródlądowym, drogowym lub kolejowym, niezbędnych dla dostarczenia usługi kompleksowej;

c) przygotowania dokumentacji dotyczącej transportu, dokumentów celnych lub innych dokumentów odnoszących się do pochodzenia i charakteru towarów transportowanych;

d) dostarczania informacji w zakresie działalności gospodarczej wszelkimi środkami, łącznie z zastosowaniem skomputeryzowanych systemów informacyjnych oraz elektronicznej wymiany danych (z zastrzeżeniem niedyskryminacyjnych ograniczeń dotyczących telekomunikacji);

e) zawarcia porozumienia handlowego, w tym udział w kapitale przedsiębiorstwa i powoływanie personelu rekrutowanego na miejscu (lub, w przypadku personelu zagranicznego, z zastrzeżeniem odnośnych postanowień niniejszej Umowy), z innymi agencjami żeglugowymi założonymi na miejscu;

f) działania w imieniu przedsiębiorstw, między innymi przy organizowaniu zawinięcia statku do portu lub w razie potrzeby przejęcia ładunku.

ARTYKUŁ 22

Do celów niniejszej Umowy:

a) „przedsiębiorstwo wspólnotowe” lub „przedsiębiorstwo tadżyckie” oznacza odpowiednio: spółkę założoną zgodnie z prawem danego Państwa Członkowskiego lub Republiki Tadżykistanu, posiadającą zarejestrowaną siedzibę statutową, zarząd lub główne miejsce prowadzenia działalności na terytorium odpowiednio Wspólnoty albo Republiki Tadżykistanu. Jednakże, jeśli przedsiębiorstwo założone odpowiednio zgodnie z ustawodawstwem Państwa Członkowskiego lub Republiki Tadżykistanu ma jedynie zarejestrowaną siedzibę na terytorium Wspólnoty lub Republiki Tadżykistanu, jest ono uważane odpowiednio za przedsiębiorstwo wspólnotowe albo przedsiębiorstwo tadżyckie, jeśli jego działalność ma rzeczywisty i ciągły związek odpowiednio z gospodarką jednego z Państw Członkowskich lub Republiki Tadżykistanu.

b) „filia” danej spółki oznacza: oznacza spółkę faktycznie kontrolowaną przez pierwszą spółkę.

c) „oddział” danej spółki oznacza: zakład nieposiadający osobowości prawnej o charakterze stałym, powstały w wyniku rozszerzenia działalności podmiotu macierzystego, posiadający zarząd i wyposażony materialnie w celu prowadzenia negocjacji w interesach z osobami trzecimi, aby te osoby trzecie, wiedząc że jeśli będzie to konieczne powstanie związek prawny z podmiotem macierzystym, którego siedziba zarządu znajduje się za granicą, nie będą zobowiązane negocjować bezpośrednio z takim podmiotem macierzystym, lecz mogą dokonywać transakcji handlowych w miejscu prowadzenia działalności stanowiącej rozszerzenie działalności.

d) „zakładanie spółek” oznacza: prawo spółek wspólnotowych lub tadżyckich, określonych w lit. a), do podjęcia działalności gospodarczej poprzez tworzenie filii i oddziałów odpowiednio w Republice Tadżykistanu lub we Wspólnocie;

e) „prowadzenie działalności” oznacza prowadzenie działalności gospodarczej;

f) „działalność gospodarcza” oznacza: działalność o charakterze przemysłowym, handlowym, jak wykonywanie wolnych zawodów.

W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, w tym transportu intermodalnego obejmującego częściowo odcinki morskie, z postanowień niniejszego rozdziału oraz rozdziału III korzystają także obywatele Państw Członkowskich lub Republiki Tadżykistanu, mieszkający odpowiednio poza Wspólnotą lub Republiką Tadżykistanu, oraz przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Wspólnotą lub Republiką Tadżykistanu i kontrolowane przez obywateli Państwa Członkowskiego lub Republiki Tadżykistanu, jeśli ich statki są zarejestrowane odpowiednio w tym Państwie Członkowskim lub w Republice Tadżykistanu zgodnie z ich odpowiednim ustawodawstwem.

ARTYKUŁ 23

1. Nie naruszając innych postanowień niniejszej Umowy, nic nie stoi na przeszkodzie, aby Strony podjęły środki z powodów ostrożności, w tym ze względu na ochronę inwestorów, deponentów, posiadaczy polis ubezpieczeniowych, lub osób, do których należą prawa powiernicze od usługodawcy finansowego w celu zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego. W wypadku, gdy środki te są niezgodne z postanowieniami niniejszej Umowy, nie mogą być one stosowane jako środki uchylania się od zobowiązań Strony wynikających z niniejszej Umowy.

2. Żadne z postanowień niniejszej Umowy nie może być interpretowane w sposób wymagający od którejkolwiek ze Stron ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków indywidualnych klientów, czy też jakiejkolwiek informacji poufnej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu instytucji publicznych.

3. Do celów niniejszej Umowy „usługi finansowe” oznaczają działalność opisaną w załączniku III.

ARTYKUŁ 24

Postanowienia niniejszej Umowy nie wykluczają stosowania przez każdą ze Stron wszelkich środków niezbędnych w celu uniknięcia obchodzenia jej środków dotyczących dostępu państw trzecich do ich rynku, w oparciu o postanowienia niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 25

1. Nie naruszając postanowień rozdziału I niniejszego tytułu, przedsiębiorstwo wspólnotowe lub przedsiębiorstwo tadżyckie założone odpowiednio na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, jest uprawnione do zatrudniania w swoich filiach lub oddziałach, zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym w kraju przyjmującym, odpowiednio na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, pracowników, którzy są odpowiednio obywatelami Państw Członkowskich Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu, pod warunkiem, że ci pracownicy należą do kluczowego personelu, określonego w ustępie 2 niniejszego artykułu, oraz że zostaną zatrudnieni wyłącznie przez te przedsiębiorstwa lub oddziały. Zezwolenia na pobyt i na pracę dla takich pracowników są wydawane wyłącznie na okres zatrudnienia.

2. Personel kluczowy wyżej wymienionych przedsiębiorstw, zwanych dalej „organizacjami”, składa się z „osób przeniesionych w ramach przedsiębiorstwa”, określonych w lit. c) i należących do następujących kategorii, pod warunkiem, że organizacja posiada osobowość prawną, a te osoby zostały zatrudnione przez nią lub były dla niej partnerami (innymi niż udziałowcy większościowi) przez okres co najmniej jednego roku, bezpośrednio poprzedzającego takie przejście:

a) osoby pracujące na wyższych stanowiskach organizacji, które przede wszystkim zarządzają zakładem, podlegają ogólnemu nadzorowi lub kierownictwu, głównie ze strony zarządu lub udziałowców przedsiębiorstwa lub odpowiednich organów, włączając w to:

- kierowania zakładem, wydziałem lub działem zakładu,

- nadzór i kontrolę nad innymi pracowniami nadzoru i kierownictwa lub funkcje techniczne,

- bezpośrednie zatrudnianie lub zwalnianie pracowników lub podejmowanie innych

środków odnośnie do spraw kadrowych z tytułu powierzonych im uprawnień;

b) osoby zatrudnione przez organizację, posiadające szczególne kluczowe kwalifikacje w dziedzinie obsługi zakładu, aparatury badawczej, technologii lub zarządzania. Ocena posiadanych kwalifikacji może odzwierciedlać, poza wiedzą właściwą dla zakładu, wysoki poziom kwalifikacji odnoszących się do danego rodzaju pracy lub branży wymagającej specyficznej wiedzy technicznej, w tym wykonywanie uznanego zawodu;

c) „osoba przeniesiona w ramach przedsiębiorstwa” oznacza osobę fizyczną pracującą dla organizacji na terytorium jednej ze Stron i czasowo przeniesioną w ramach wykonywanej działalności gospodarczej na terytorium innej Strony; organizacja dokonująca przeniesienia musi mieć główne miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium jednej ze Stron, a przeniesienie pracownika musi się odbywać do filii lub oddziału tej organizacji, wykonującej faktycznie działalność gospodarczą na terytorium drugiej Strony.

ARTYKUŁ 26

1. Strony dokładają wszelkich starań, aby nie podejmować środków lub działań ograniczających warunki zakładania przedsiębiorstw lub prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa w większym stopniu, niż miało to miejsce w dniu poprzedzającym datę podpisania niniejszej Umowy.

2. Postanowienia niniejszego artykułu należy stosować bez uszczerbku dla postanowień art. 34: sytuacje określone w art. 34 są regulowane wyłącznie postanowieniami tego artykułu z wyłączeniem jakichkolwiek innych postanowień.

3. Działając w duchu partnerstwa i współpracy, oraz w świetle postanowień art. 40, rząd Republiki Tadżykistanu informuje Wspólnotę o swoim zamiarze złożenia propozycji nowych przepisów ustawowych lub wykonawczych mogących ograniczyć warunki zakładania lub funkcjonowania w Republice Tadżykistanu, filii lub oddziałów spółek wspólnotowych w stopniu większym niż miało to miejsce przed dniem podpisania niniejszej Umowy. Wspólnota może zwrócić się do Republiki Tadżykistanu o udzielenie informacji o takich projektach przepisów ustawowych lub wykonawczych oraz rozpocząć konsultacje dotyczące tych projektów.

4. W sytuacji, gdy nowe ustawodawstwo lub przepisy wykonawcze przyjęte w Republice Tadżykistanu powodują ograniczenie warunków prowadzenia działalności przez oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych posiadających siedzibę w Republice Tadżykistanu w większym stopniu, niż miało to miejsce w dniu poprzedzającym datę podpisania niniejszej Umowy, odpowiednie ustawodawstwo lub przepisy wykonawcze nie będą miały zastosowania przez okres trzech lat od chwili wejścia w życie przedmiotowego aktu do tych filii lub oddziałów, które już posiadają siedzibę w Republice Tadżykistanu w chwili wejścia w życie przedmiotowego aktu.

ROZDZIAŁ III

USŁUGI TRANSGRANICZNE ŚWIADCZONE POMIĘDZY WSPÓLNOTĄ A REPUBLIKĄ TADŻYKISTANU

ARTYKUŁ 27

1. Strony zobowiązują się zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału do podejmowania środków niezbędnych do stopniowego zezwolenia na świadczenie usług przez przedsiębiorstwa wspólnotowe lub tadżyckie posiadające siedzibę na terytorium Strony innej, niż Strona na terytorium której ma swoją siedzibę usługobiorca, uwzględniając rozwój sektora usług na terytorium Stron.

2. Rada Współpracy opracowuje zalecenia dotyczące wykonania postanowień ust. 1.

ARTYKUŁ 28

Strony współpracują na rzecz rozwoju sektora usług rynkowych w Republice Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 29

1. W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego Strony zobowiązują się stosować skutecznie zasadę nieograniczonego dostępu do rynku i przewozu morskiego, opartego na zasadach komercyjnych.

a) Powyższe postanowienie pozostaje bez uszczerbku dla praw i zobowiązań wynikających z Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Kodeksu Postępowania Konferencji Liniowych, odnoszących się do jednej lub drugiej Strony niniejszej Umowy. Linie nie objęte postanowieniami Konferencji będą miały prawo do swobodnej konkurencji z liniami, wobec których mają zastosowanie postanowienia Konferencji, o ile będą przestrzegać reguł uczciwej konkurencji w oparciu o zasady handlowe;

b) Strony potwierdzają swoje przywiązanie do zasad swobodnej konkurencji jako istotnej cechy handlu sypkimi i płynnymi towarami masowymi.

2. W zastosowaniu zasad określonych w ust. 1, Strony:

a) nie stosują, od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy, klauzul o podziale ładunku z umów dwustronnych między danym Państwem Członkowskim Wspólnoty a byłym Związkiem Radzieckim;

b) nie wprowadzają w przyszłych umowach dwustronnych z państwami trzecimi klauzul o podziale ładunku, chyba że zaistnieją wyjątkowe okoliczności, w których towarzystwa żeglugi liniowej jednej lub drugiej Strony niniejszej Umowy nie miałyby innej możliwości udziału w handlu z lub do danego państwa trzeciego;

c) zakazują w przyszłych umowach dwustronnych wprowadzania klauzul o podziale ładunku w przypadku handlu sypkimi i płynnymi towarami masowymi;

d) znoszą z dniem wejścia w życie niniejszej Umowy wszelkie środki jednostronne, przeszkody administracyjne, techniczne i inne, które mogłyby wywierać skutek ograniczający lub dyskryminacyjny w stosunku do swobodnego świadczenia usług w międzynarodowym transporcie morskim.

3. Każda ze Stron przyznaje między innymi statkom będącym własnością obywateli lub spółek drugiej Strony traktowanie nie mniej korzystne, niż traktowanie przyznawane własnym statkom w zakresie dostępu do portów otwartych dla handlu międzynarodowego, możliwości korzystania z infrastruktury i pomocniczych służb morskich w tych portach, jak również związane z należnościami i opłatami, ułatwieniami celnymi oraz wyznaczaniem miejsc zrzucania kotwicy a także infrastrukturą przeznaczoną do załadunku i wyładunku.

ARTYKUŁ 30

Aby zapewnić między Stronami koordynację rozwoju transportu, dostosowanego do ich potrzeb handlowych, warunki wzajemnego dostępu do rynku oraz świadczenie usług w transporcie drogowym, kolejowym i śródlądowym, a także, gdy zachodzą takie okoliczności, w transporcie lotniczym, będą stanowić przedmiot szczególnych uzgodnień negocjowanych między Stronami, po wejściu w życie niniejszej Umowy.

ROZDZIAŁ IV POSTANOWIENIA OGÓLNE

ARTYKUŁ 31

1. Postanowienia niniejszego tytułu są stosowane z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego.

2. Nie znajdują one zastosowania do działalności, która na terytorium każdej ze Stron związana jest, nawet tylko sporadycznie, z wykonywaniem władzy publicznej.

ARTYKUŁ 32

Do celów niniejszego tytułu, żadne z postanowień niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla stosowania przez Strony ich przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących wjazdu i pobytu, zatrudnienia, warunków pracy, osiedlania się osób fizycznych oraz świadczenia usług, pod warunkiem, że działania te nie niweczą i nie naruszają na korzyści, które przysługują Stronom zgodnie ze szczególnymi postanowieniami niniejszej Umowy. Powyższe postanowienia pozostają bez uszczerbku dla art. 31.

ARTYKUŁ 33

Przedsiębiorstwa, które są kontrolowane, i których właścicielami są wspólnie przedsiębiorstwa tadżyckie i przedsiębiorstwa wspólnotowe są również beneficjentami postanowień rozdziałów II, III i IV.

ARTYKUŁ 34

Traktowanie przyznane przez którąkolwiek ze Stron drugiej Stronie na podstawie niniejszej Umowy od dnia poprzedzającego o miesiąc datę wejścia w życie określonych zobowiązań, wynikających z Układu Ogólnego w sprawie Handlu Usługami (GATS), nie może być w żadnym wypadku korzystniejsze, jeśli chodzi o sektory lub środki, do których odnosi się GATS, niż traktowanie przyznane przez tą Stronę zgodnie z postanowieniami GATS, bez względu na sektor, podsektor, czy tryb świadczenia usługi.

ARTYKUŁ 35

Do celów rozdziałów II, III i IV nie uwzględnia się traktowania przyznawanego przez Wspólnotę, jej Państwa Członkowskie lub Republikę Tadżykistanu na podstawie zaciągniętych zobowiązań na mocy umów o integracji gospodarczej zgodnie z zasadami art. V GATS.

ARTYKUŁ 36

1. Klauzula najwyższego uprzywilejowania, przyznana zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu nie ma zastosowania do ulg podatkowych, których Strony udzielają lub udzielą w przyszłości na podstawie porozumień w sprawie zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, lub innych uzgodnień podatkowych.

2. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane w sposób, który by przeszkodził przyjęciu lub stosowaniu przez Strony środka mającego zapobiegać uchylaniu się od płacenia podatków, zgodnie z postanowieniami podatkowymi umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu lub innych uzgodnień podatkowych lub krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3. Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane w sposób, który by przeszkodził Państwom Członkowskim lub Republice Tadżykistanu w ustanowieniu rozróżnienia, w drodze stosowania odpowiednich przepisów ich ustawodawstwa podatkowego, pomiędzy podatnikami, którzy nie są w identycznej sytuacji, w szczególności w odniesieniu do ich miejsca zamieszkania.

ARTYKUŁ 37

Bez uszczerbku dla art. 24, żadne postanowienie rozdziałów II, III i IV nie będzie interpretowane jako uprawniające:

- obywateli Państw Członkowskich lub Republiki Tadżykistanu odpowiednio do wjazdu lub pozostawania na terytorium Republiki Tadżykistanu lub Wspólnoty, w jakimkolwiek charakterze, w szczególności jako akcjonariusza lub wspólnika spółki lub też jej kierownika bądź pracownika, lub jako usługodawcy bądź usługobiorcy,

- wspólnotowe oddziały lub filie przedsiębiorstw tadżyckich do zatrudniania na terytorium Wspólnoty obywateli Republiki Tadżykistanu,

- tadżyckie oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych do zatrudniania na terytorium Republiki Tadżykistanu obywateli Państw Członkowskich,

- przedsiębiorstwa tadżyckie bądź wspólnotowe oddziały i filie przedsiębiorstw tadżyckich do zatrudniania obywateli tadżyckich na mocy umów o pracę zawartych na czas określony do wykonywania zleceń na rzecz i pod kontrolą innych osób,

- przedsiębiorstwa wspólnotowe bądź tadżyckie oddziały lub filie przedsiębiorstw wspólnotowych do zatrudniania obywateli Państw Członkowskich na mocy umów zawartych na czas określony.

ROZDZIAŁ V PŁATNOŚCI BIEŻĄCE I KAPITAŁ

ARTYKUŁ 38

1. Strony zobowiązują się wyrazić zgodę na dokonywanie, we w pełni wymienialnej walucie, wszelkich płatności na rachunek bieżący bilansu płatniczego, między osobami zamieszkałymi we Wspólnocie i Republice Tadżykistanu, które są związane z przepływem towarów, usług lub osób dokonanym zgodnie z postanowieniami niniejszej Umowy.

2. W odniesieniu do transakcji na rachunkach kapitałowych bilansu płatniczego, od daty wejścia w życie niniejszej Umowy zapewniony jest swobodny przepływ kapitału związany z bezpośrednimi inwestycjami dokonywanymi w przedsiębiorstwach utworzonych zgodnie z ustawodawstwem kraju przyjmującego oraz inwestycjami dokonywanymi zgodnie z postanowieniami rozdziału II, jak również likwidacją lub repatriacją tych inwestycji oraz wszelkiego wynikającego z nich zysku.

3. Bez uszczerbku dla postanowień ust. 2 lub ust. 5, po wejściu w życie niniejszej Umowy nie są wprowadzane żadne nowe ograniczenia dewizowe dotyczące przepływu kapitału i płatności bieżących z tym przepływem związanych, dokonywanych między mieszkańcami Wspólnoty lub Republiki Tadżykistanu a istniejące ustalenia w tym zakresie nie mogą być zmienione na bardziej restrykcyjne.

4. Strony wzajemnie zasięgają opinii w celu ułatwienia przepływu kapitału w innej formie, niż ta określona w ust. 2, między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, w celu wsparcia realizacji celów niniejszej Umowy.

5. W odniesieniu do postanowień niniejszego artykułu, dopóki nie zostanie wprowadzona całkowita wymienialność waluty tadżyckiej w rozumieniu art. VIII Regulaminu Międzynarodowego Funduszu Walutowego (MFW), Republika Tadżykistanu może w szczególnych okolicznościach stosować ograniczenia dewizowe związane z udzieleniem lub uzyskaniem krótkoterminowych i średnioterminowych kredytów finansowych, w takim zakresie, w jakim ograniczenia te są nakładane na Republikę Tadżykistanu przy udzielaniu takich kredytów i są dozwolone ze względu na status Republiki Tadżykistanu w MFW. Republika Tadżykistanu stosuje te ograniczenia w sposób niedyskryminacyjny. Ograniczenia te są stosowane w taki sposób, aby w jak najmniejszym stopniu wpływały negatywnie na funkcjonowanie niniejszej Umowy. Republika Tadżykistanu informuje niezwłocznie Radę Współpracy o podjęciu takich środków i o wszelkich wprowadzanych zmianach.

6. Bez uszczerbku dla ust. 1 i 2, jeżeli w szczególnych okolicznościach swobodny przepływ kapitału między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu powoduje lub może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu polityki kursowej lub polityki pieniężnej Wspólnoty bądź Republiki Tadżykistanu, odpowiednio Wspólnota lub Republika Tadżykistanu mogą przedsięwziąć środki ochronne w odniesieniu do przepływ kapitału między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeśli środki takie są absolutnie konieczne.

ROZDZIAŁ VI

OCHRONA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, PRZEMYSŁOWEJ I HANDLOWEJ

ARTYKUŁ 39

1. Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz załącznika III, Republika Tadżykistanu kontynuuje poprawę ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej tak, aby w ciągu pięciu lat od chwili wejścia w życie niniejszej Umowy zapewnić poziom ochrony podobny do wspólnotowego, łącznie ze skutecznymi środkami ochrony tych praw.

2. Po upływie pięciu lat od chwili wejścia w życie Umowy, Republika Tadżykistanu przystąpi do wielostronnych konwencji w sprawie praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, wymienionych w ust. 1 załącznika IV, których Stronami są Państwa Członkowskie Wspólnoty, lub które są faktycznie stosowane przez Państwa Członkowskie zgodnie z odpowiednimi postanowieniami tych konwencji. Przy realizacji niniejszego postanowienia Wspólnota udziela wszelkiego możliwego wsparcia.

TYTUŁ V WSPÓŁPRACA LEGISLACYJNA

ARTYKUŁ 40

1. Strony uznają, że ważną przesłanką wzmacniania więzi gospodarczych między Republiką Tadżykistanu a Wspólnotą jest zbliżenie istniejącego i przyszłego ustawodawstwa Republiki Tadżykistanu do ustawodawstwa Wspólnoty. Republika Tadżykistanu podejmuje wysiłki w celu stopniowego zapewniania zgodności swego ustawodawstwa z ustawodawstwem wspólnotowym.

2. Zbliżenie ustawodawstwa obejmuje w szczególności następujące dziedziny: prawo celne, prawo przedsiębiorstw, prawo bankowe i inne usługi finansowe, rachunkowość i podatki przedsiębiorstw, własność intelektualną, ochrona pracowników w miejscu pracy, zasady konkurencji, w tym wszelkie związane sprawy i praktyki handlowe, zamówienia publiczne, ochrona zdrowia i życia ludzi, zwierząt i roślin, ochrona środowiska, ochrona konsumentów, podatki pośrednie, przepisy i normy techniczne, przepisy ustawowe i wykonawcze w zakresie energii jądrowej, transport i komunikacja elektroniczna.

3. Wspólnota zapewni Republice Tadżykistanu pomoc techniczną w celu realizacji tych

środków, która może obejmować między innymi:

- wymianę ekspertów,

- szybkie przekazywanie informacji, w szczególności na temat odpowiedniego ustawodawstwa,

- organizację seminariów,

- kształcenie osób uczestniczących w przygotowywaniu i wykonywaniu ustawodawstwa,

- pomoc w tłumaczeniu ustawodawstwa wspólnotowego w odpowiednich sektorach.

4. Strony uzgadniają, że w przypadku, gdy wymiana handlowa między Stronami zostanie naruszona, na uzgodnionych zasadach dokonają przeglądu sposobów stosowania odpowiednich przepisów prawa konkurencji.

TYTUŁ VI

WSPÓŁPRACA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA

ARTYKUŁ 41

1. Wspólnota i Republika Tadżykistanu ustanawiają współpracę gospodarczą, która ma się przyczynić do realizacji procesu reform gospodarczych oraz poprawy i stałego rozwoju w Republice Tadżykistanu. Taka współpraca wzmacnia istniejące więzi gospodarcze z korzyścią dla obu stron.

2. Założenia polityki oraz inne środki mają wspomagać reformy gospodarczo-społeczne oraz restrukturyzację systemu gospodarczego w Republice Tadżykistanu i opierają się na zasadach stałego i harmonijnego rozwoju społecznego; ponadto obejmują one w pełni ochronę środowiska naturalnego oraz walkę z ubóstwem.

3. W tym celu współpraca będzie się skupiać w szczególności na rozwoju społeczno- gospodarczym, rozwoju zasobów ludzkich, wsparciu dla przedsiębiorstw (w tym prywatyzacji, inwestycjach i rozwoju usług finansowych), rolnictwie i sektorze żywności (w tym bezpieczeństwie żywności), zarządzaniu zasobami wodnymi, energetyce (w tym hydroenergetyce) i cywilnym bezpieczeństwie atomowym, zdrowiu i walce z ubóstwem, transporcie, usługach pocztowych, komunikacji elektronicznej, turystyce, ochronie środowiska, działalności transgranicznej i współpracy regionalnej.

4. Szczególną uwagę zwraca się na środki mogące wspierać potencjał gospodarczy Republiki Tadżykistanu oraz współpracę regionalną.

5. W stosownych okolicznościach, współpraca gospodarcza oraz inne formy współpracy przewidziane w niniejszej Umowie mogą uzyskać wsparcie przez pomoc techniczną ze strony Wspólnoty, z uwzględnieniem odpowiedniego wspólnotowego rozporządzenia Rady, które dotyczy pomocy technicznej na rzecz Niepodległych Państw, z pierwszeństwem uzgodnień w ramach programu orientacyjnego odnoszącego się do wspólnotowej pomocy technicznej dla Azji Środkowej i jego zastosowania do Tadżykistanu oraz ustalonych w nim procedur koordynacji i wykonania. Republika Tadżykistanu może również korzystać z innych programów wspólnotowych zgodnie z właściwymi rozporządzeniami przyjętymi przez Radę.

ARTYKUŁ 42

Współpraca w dziedzinie obrotu towarami i usług

Strony podejmą współpracę, aby zapewnić zgodność handlu międzynarodowego Republiki Tadżykistanu z zasadami WTO. W tym celu Wspólnota udzieli pomocy technicznej Republice Tadżykistanu.

Współpraca ta obejmuje szczególne kwestie bezpośrednio związane z ułatwieniami w handlu w szczególności w celu udzielenia pomocy Republice Tadżykistanu w dostosowaniu jej ustawodawstwa i przepisów wykonawczych do zasad WTO i w ten sposób, gdy będzie to możliwe, spełnienia warunków przystąpienia do tej organizacji. Obejmuje ona:

- kształtowanie polityki w zakresie handlu i kwestii związanych z handlem, w tym płatności i mechanizmów clearingowych,

- opracowanie stosownego ustawodawstwa.

ARTYKUŁ 43

Współpraca przemysłowa

1. Współpraca ta ma w szczególności na celu wspieranie:

- rozwoju kontaktów gospodarczych między podmiotami gospodarczymi obu Stron, w tym małych i średnich przedsiębiorstw,

- udziału Wspólnoty w wysiłkach podejmowanych przez Republikę Tadżykistanu w celu restrukturyzacji jej przemysłu,

- poprawy zarządzania,

- poprawy jakości produktów przemysłowych i dostosowanie jej do norm międzynarodowych,

- rozwoju zadowalających możliwości produkcyjnych i przetwórczych w sektorze surowców,

- ustanowieniu odpowiednich zasad i praktyk handlowych, w tym wprowadzania produktów do obrotu,

- ochrony środowiska,

- przekształcenie przemysłu obronnego,

- kształcenie personelu,

2. Postanowienia niniejszego artykułu pozostają bez wpływu na stosowanie wspólnotowych zasad konkurencji dotyczących przedsiębiorstw.

ARTYKUŁ 44

Popieranie i ochrona inwestycji

1. Mając na uwadze odpowiednie uprawnienia i kompetencje Wspólnoty i jej Państw Członkowskich, celem współpracy jest stworzenie korzystnego klimatu dla inwestycji, zarówno krajowych, jak zagranicznych, szczególnie poprzez lepsze warunki ochrony inwestycji, transferu kapitału oraz wymiany informacji w zakresie możliwości inwestycyjnych.

2. Współpraca ma w szczególności na celu:

- zawarcie, gdzie stosowne, między Państwami Członkowskimi a Republiką Tadżykistanu, umów w celu uniknięcia podwójnego opodatkowania,

- stworzenie korzystnych warunków w celu przyciągnięcia zagranicznych inwestycji do gospodarki tadżyckiej,

- ustalenie stabilnych i odpowiednich przepisów i warunków handlowych, jak również wymianę informacji w zakresie przepisów ustawowych, wykonawczych i praktyk administracyjnych w dziedzinie inwestycji,

- wymianę informacji dotyczącą możliwości inwestycyjnych między innymi w ramach targów, wystaw, tygodni handlowych i innych imprez.

ARTYKUŁ 45

Zamówienia publiczne

Strony współpracują w celu tworzenia warunków dla otwartego i konkurencyjnego udzielania zamówień na towary i usługi w szczególności w drodze przetargów.

ARTYKUŁ 46

Współpraca w dziedzinie norm i oceny zgodności

1. Współpraca między Stronami ma na celu wspieranie dostosowania do uzgodnionych na szczeblu międzynarodowym kryteriów, zasad i wytycznych w zakresie jakości. Wymagane działania ułatwią postęp na drodze wzajemnego uznawania w zakresie oceny zgodności, jak również poprawę jakości produktów tadżyckich.

2. W tym celu Strony dążą do współpracy w ramach projektów pomocy technicznej, które będą:

- wspierać odpowiednią współpracę z organizacjami i instytutami wyspecjalizowanymi w tych dziedzinach,

- wspierać wykorzystanie wspólnotowych przepisów technicznych oraz stosowanie europejskich norm oraz procedur oceny zgodności,

- pozwalać na wymianę doświadczeń i informacji technicznych w dziedzinie zarządzania jakością.

ARTYKUŁ 47

Górnictwo i surowce

1. Strony zmierzają do poprawy poziomu inwestycji i handlu w górnictwie i sektorze surowcowym, w tym w sektorze metali nieżelaznych.

2. Współpraca skupia się w szczególności na następujących dziedzinach:

- wymianie informacji na temat rozwoju w sektorze górniczym i w sektorze metali nieżelaznych,

- tworzeniu ram prawnych dla współpracy,

- sprawach handlowych,

- przyjmowaniu i wprowadzaniu w życie ustawodawstwa w dziedzinie ochrony środowiska,

- kształcenia zawodowego,

- bezpieczeństwa w górnictwie.

ARTYKUŁ 48

Współpraca w dziedzinie nauki i techniki

1. Strony wspierają współpracę w dziedzinie cywilnych badań naukowych i rozwoju technologicznego, mając na względzie obopólne korzyści, oraz uwzględniając dostępność środków, odpowiedni dostęp do ich odpowiednich programów, z zastrzeżeniem właściwego poziomu skutecznej ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. Współpraca naukowa i technologiczna obejmuje:

- wymianę informacji naukowych i technologicznych,

- wspólne działania w zakresie badań i rozwoju technicznego,

- kształcenie i programy wymiany naukowców, badaczy i techników obu Stron zaangażowanych w cywilne badania naukowe i rozwoju technologicznego.

Współpraca ta, jeśli jest realizowana w ramach działalności związanej z edukacją i/lub kształceniem, jest realizowana zgodnie z postanowieniami art. 49.

Za obopólnym porozumieniem Strony mogą inicjować inne formy współpracy naukowej i technicznej.

W ramach tego rodzaju współpracy, szczególną uwagę przywiązuje się do przesunięć naukowców, inżynierów, badaczy i techników, którzy uczestniczą lub uczestniczyli w badaniach nad i/lub produkcji broni masowego rażenia.

3. Współpraca objęta zakresem niniejszego artykułu jest realizowana zgodnie ze szczególnymi ustaleniami wynegocjowanymi i zawartymi według procedur przyjętych przez każdą ze Stron, które to Strony ustalają między innymi odpowiednie postanowienia dotyczące ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

ARTYKUŁ 49

Edukacja i szkolenia

1. Strony współpracują w celu podniesienia poziomu kształcenia ogólnego i kwalifikacji zawodowych w Republice Tadżykistanu, zarówno w sektorze publicznym jak i prywatnym.

2. Współpraca skupia się w szczególności na następujących dziedzinach:

- podniesienie poziomu szkolnictwa wyższego i systemu kształcenia w Republice Tadżykistanu, łącznie z systemem certyfikacji instytucji szkolnictwa wyższego i dyplomów studiów wyższych,

- kształcenie kadry zarządzającej i urzędników sektora publicznego i prywatnego w priorytetowych dziedzinach, które mają zostać określone,

- współpracę między instytucjami szkolnictwa oraz między instytucjami szkolnictwa a przedsiębiorstwami,

- wymiany nauczycieli, absolwentów, kadr zarządzających, młodych naukowców oraz pracowników badawczych, jak również młodzieży,

- wspieranie nauczania w dziedzinie studiów europejskich we właściwych instytucjach,

- nauczanie języków wspólnotowych,

- kształcenie podyplomowe tłumaczy konferencyjnych,

- kształcenie dziennikarzy,

- kształcenie instruktorów szkoleń.

3. Ewentualny udział jednej ze Stron w różnego rodzaju programach w dziedzinie edukacji i kształcenia drugiej Strony może być brany pod uwagę zgodnie z ich odpowiednimi procedurami oraz, w stosownych okolicznościach, przewiduje się ramy instytucjonalne i programy współpracy poprzez dalsze uczestnictwo Republiki Tadżykistanu we wspólnotowym programie Tempus.

ARTYKUŁ 50

Rolnictwo i sektor rolno-spożywczy

Celem współpracy w tej dziedzinie jest popieranie reformy rolnej i struktury rolnictwa; modernizacja, walka z chorobami, prywatyzacja i restrukturyzacja rolnictwa, hodowli, sektora rolno-przemysłowego i sektorów usług w Republice Tadżykistanu; rozwój rynków krajowych i międzynarodowych dla produktów tadżyckich, w warunkach gwarantujących ochronę środowiska, z uwzględnieniem konieczności poprawy bezpieczeństwa w dziedzinie zaopatrzenia w żywność, jak również rozwoju przemysłu rolnego, przetwarzania i dystrybucji produktów rolnych. Strony dążą także do stopniowego zbliżenia norm tadżyckich do technicznych regulacji wspólnotowych dotyczących produktów spożywczych przemysłowych i produktów rolnych, w tym norm sanitarnych i fitosanitarnych.

ARTYKUŁ 51

Energia

1. Współpraca jest realizowana w ramach zasad gospodarki rynkowej i Europejskiej Karty Energetycznej i ma na celu stopniową integrację rynków energetycznych w Europie.

2. Współpraca koncentruje się przede wszystkim na sformułowaniu, a następnie wdrożeniu polityki w dziedzinie energetyki. Obejmuje ona również następujące dziedziny:

- poprawę zarządzania i uregulowań dotyczących sektora energetycznego zgodnie z założeniami gospodarki rynkowej,

- poprawę dostaw energii, włączając w to bezpieczeństwo dostaw, w sposób uzasadniony gospodarczo i środowiskowo,

- popieranie oszczędności energii oraz efektywności energetycznej, a także wykonanie Protokołu Karty Energetycznej dotyczącego efektywności energetycznej i odnośnych aspektów ochrony środowiska,

- modernizację infrastruktury energetycznej,

- poprawę technologii zaopatrzenia energetycznego oraz końcowego wykorzystania różnych rodzajów energii,

- zarządzanie i kształcenie techniczne w sektorze energetycznym,

- przesyłanie i tranzyt materiałów i surowców energetycznych,

- wprowadzenie szeregu rozwiązań instytucjonalnych, prawnych, podatkowych i innych niezbędnych do zwiększenia handlu energią i inwestycji w sektorze energetycznym,

- rozwój energetyki wodnej i innych odnawialnych źródeł energii.

3. Strony wymieniają stosowne informacje dotyczące projektów inwestycyjnych w sektorze energetycznym, w szczególności dotyczące wytwarzania zasobów energetycznych, budowy i czyszczenia rurociągów, gazociągów oraz innych sposobów przesyłu produktów energetycznych. Strony przywiązują szczególną uwagę do współpracy w zakresie inwestycji w sektorze energetycznym i sposobu ich uregulowania. Strony współpracują w celu jak najefektywniejszego wykonania postanowień tytułu IV i art. 44 w odniesieniu do inwestycji w sektorze energetycznym.

ARTYKUŁ 52

Środowisko i zdrowie ludzi

1. Mając na uwadze Europejską Kartę Energetyczną oraz Deklaracje Konferencji z Lucerny z kwietnia 1993 roku i Konferencji z Sofii z października 1995 roku, jak również uwzględniając Traktat Karty Energetycznej, w szczególności jego art. 19, a także Protokół Karty Energetycznej dotyczący efektywności energetycznej i odnośnych aspektów ochrony środowiska, Strony rozwijają i zacieśniają współpracę w dziedzinie ochrony środowiska i zdrowia ludzi.

2. Współpraca, której celem jest ochrona środowiska oraz zapobieganie wszelkim formom zanieczyszczenia środowiska, obejmuje:

- sprawowanie skutecznego nadzoru nad zanieczyszczeniem środowiska oraz ocena stopnia zanieczyszczenia; system informacji o stanie środowiska,

- zapobieganie zanieczyszczaniu powietrza i wody o charakterze lokalnym, regionalnym i transgranicznym,

- przywrócenie równowagi ekologicznej,

- harmonijna, skuteczna i przyjazna dla środowiska produkcja i wykorzystanie energii,

- bezpieczeństwo ekologiczne zakładów przemysłowych,

- klasyfikacja i bezpieczne obchodzenie się z chemikaliami,

- jakość wody,

- zmniejszanie ilości odpadów, recykling i bezpieczne usuwanie odpadów oraz wykonanie Konwencji bazylejskiej od momentu jej podpisania,

- wpływ rolnictwa na środowisko naturalne, erozja gleby oraz zanieczyszczenia chemiczne,

- ochrona lasów,

- ochrona różnorodności biosfery i obszarów chronionych, jak również harmonijne wykorzystanie i gospodarowanie zasobami biologicznymi,

- plan zagospodarowania przestrzennego, łącznie z budownictwem i planem zagospodarowania przestrzennego miast,

- wykorzystanie instrumentów ekonomicznych i podatkowych,

- globalne zmiany klimatyczne,

- edukacja i uświadomienie w zakresie środowiska,

- wykonanie Konwencji z Espoo o transgranicznych ocenach oddziaływania na środowisko od momentu jej podpisania.

3. Współpraca obejmuje następujące obszary:

- planowanie działan na wypadek katastrof i innych zagrożeń,

- wymianę informacji oraz ekspertów, w tym informacji i ekspertów zajmujących się transferem czystych technologii oraz bezpiecznym i przyjaznym dla środowiska wykorzystaniem biotechnologii,

- wspólne badania naukowe,

- dostosowanie ustawodawstwa do norm wspólnotowych,

- współpracę na poziomie regionalnym, włączając współpracę w ramach Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska, oraz na poziomie międzynarodowym,

- rozwój strategii, w szczególności w odniesieniu do problemów globalnych i klimatycznych, jak również w celu osiągnięcia trwałego rozwoju,

- badania dotyczące wpływu na środowisko naturalne.

4. Strony podejmują wysiłki w celu rozwoju współpracy w zakresie rozwiązywania problemów dotyczących zdrowia ludzi, w szczególności dzięki pomocy technicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych oraz ochrony matek i małych dzieci.

ARTYKUŁ 53

Transport

Strony rozwijają i wzmacniają współpracę w dziedzinie transportu.

Współpraca ta ma na celu między innymi restrukturyzację i modernizację systemów i sieci transportowych w Republice Tadżykistanu oraz rozwój i zapewnienie, w stosownych okolicznościach, kompatybilności systemów transportowych w kontekście dążenia do globalnego systemu transportowego, identyfikacja i opracowywanie projektów priorytetowych oraz wysiłki na rzecz przyciągnięcia inwestycji niezbędnych dla ich realizacji.

Współpraca obejmuje głównie:

- modernizację zarządzania i eksploatacji transportu drogowego, kolei i lotnisk,

- modernizację i rozwój infrastruktury drogowej, kolejowej, lotniczej, żeglugowej i nawigacji lotniczej, w tym modernizację głównych tras komunikacyjnych będących przedmiotem wspólnego zainteresowania i połączeń transeuropejskich dla wyżej wymienionych sposobów transportu, w szczególności tych związanych z projektem TRACECA,

- promowanie i rozwój transportu multimodalnego,

- promowanie wspólnych programów badawczych i rozwojowych,

- przygotowanie ram legislacyjnych i instytucjonalnych dla opracowania i wdrożenia działań,

łącznie z prywatyzacją sektora transportu,

- uproszczenie procedur dotyczących wszelkich form transportu w regionie.

ARTYKUŁ 54

Komunikacja elektroniczna i usługi pocztowe

W ramach swoich właściwych uprawnień i kompetencji Strony rozszerzają i umacniają współpracę w następujących dziedzinach:

- ustalenia założeń polityki i wytycznych dla rozwoju sektora komunikacji elektronicznej i usług pocztowych,

- określenia zasad polityki taryfowej i obrotu w komunikacji elektronicznej oraz usługach pocztowych,

- przeprowadzania transferu technologii i know-how, w tym w zakresie europejskich norm technicznych i systemów certyfikacji,

- wspierania rozwoju projektów w dziedzinie komunikacji elektronicznej i usług pocztowych oraz przyciąganie inwestorów,

- poprawy efektywności i jakości usług komunikacji elektronicznej i pocztowych, między innymi poprzez liberalizację działalności podsektorów,

- zaawansowane stosowanie komunikacji elektronicznej, w szczególności w zakresie elektronicznego transferu środków,

- zarządzania sieciami komunikacji elektronicznej i ich optymalizacji,

- określenie właściwych przepisów wykonawczych dotyczących świadczenia usług komunikacji elektronicznej i pocztowych oraz odnoszących się do wykorzystania częstotliwości radiowych,

- kształcenie w dziedzinie komunikacji elektronicznej i usług pocztowych w celu prowadzenia działalności w warunkach rynkowych.

ARTYKUŁ 55

Usługi finansowe i instytucje podatkowe

1. Współpraca w sektorze usług finansowych ma w szczególności na celu ułatwienie włączenia Republiki Tadżykistanu do powszechnie uznanych systemów wzajemnych rozliczeń. Pomoc techniczna dotyczy:

- stworzenia rynku papierów wartościowych,

- rozwoju usług bankowych, rozwoju wspólnego rynku źródeł kredytowania, włączenia Republiki Tadżykistanu do powszechnie uznanych systemów wzajemnych rozliczeń,

- rozwoju usług w dziedzinie ubezpieczeń, co między innymi stworzyłoby korzystne ramy uczestnictwa przedsiębiorstw wspólnotowych w ustanawianiu wspólnych przedsięwzięć w sektorze ubezpieczeń w Republice Tadżykistanu, jak również rozwoju ubezpieczeń kredytów eksportowych.

Ta współpraca przyczynia się w szczególności do wspierania rozwoju stosunków między Stronami w sektorze usług finansowych.

2. Strony współpracują w zakresie rozwoju systemu podatkowego i instytucji podatkowych w Republice Tadżykistanu. Współpraca ta obejmuje wymianę informacji i doświadczeń w dziedzinie podatków i szkolenia osób uczestniczących w tworzeniu i realizacji polityki podatkowej.

ARTYKUŁ 56

Restrukturyzacja i prywatyzacja przedsiębiorstw

Uznając, że prywatyzacja ma zasadnicze znaczenie dla trwałej odbudowy gospodarczej, Strony zgadzają się współpracować przy rozwijaniu niezbędnych ram instytucjonalnych, prawnych i metodologicznych. Szczególną uwagę poświęca się właściwemu przebiegowi i przejrzystości procesu prywatyzacji, wymianie informacji i doświadczeń oraz właściwemu szkoleniu w zakresie polityki inwestycyjnej.

Pomoc techniczna skupia się między innymi na:

- dalszym rozwoju podstawy instytucjonalnej w ramach rządu Republiki Tadżykistanu, koniecznej dla zdefiniowania i zarządzania procesem prywatyzacji,

- dalszym rozwoju strategii prywatyzacji rządu Republiki Tadżykistanu, włączając w to ramy prawne i mechanizmy realizacji,

- wspieraniu rynkowego podejścia do korzystania z gruntów i ich użytkowania,

- restrukturyzacji przedsiębiorstw jeszcze nie gotowych do prywatyzacji,

- rozwoju prywatnej przedsiębiorczości, w szczególności w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw,

- rozwoju funduszy inwestycyjnych.

Celem tej współpracy jest przyczynianie się do promowania wspólnotowych inwestycji w Republice Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 57

Rozwój regionalny

1. Strony zacieśniają współpracę w dziedzinie rozwoju regionalnego i planowania przestrzennego.

2. W tym celu Strony zachęcają władze krajowe, regionalne i lokalne do wymiany informacji na temat polityki regionalnej i planowania przestrzennego, jak również metod kształtowania polityki regionalnej dotyczącej w szczególności rozwoju obszarów słabo rozwiniętych.

Strony także wspierają bezpośrednie kontakty między odpowiednimi organizacjami regionalnymi i publicznymi, odpowiedzialnymi za planowanie rozwoju regionalnego, między innymi w celu wymiany metod i środków wspierania rozwoju regionalnego.

ARTYKUŁ 58

Współpraca socjalna

1. W odniesieniu do zdrowia i bezpieczeństwa, Strony rozwijają współpracę mającą na celu, między innymi, poprawę poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

Współpraca obejmuje głównie:

- edukację i kształcenie w zakresie zdrowia i bezpieczeństwa, ze zwróceniem szczególnej uwagi na sektory działalności wysokiego ryzyka,

- rozwój i promocję środków zapobiegawczych w zwalczaniu chorób zawodowych i innych przypadłości zawodowych,

- zapobieganie niebezpieczeństwu poważnych wypadków i zarządzanie toksycznymi chemikaliami,

- badania w celu udoskonalania informacji i zrozumienia kwestii związanych ze środowiskiem pracy, jak również zdrowia i bezpieczeństwa pracowników.

2. W odniesieniu do zatrudnienia współpraca obejmuje w szczególności pomoc techniczną w zakresie:

- optymalizacji rynku pracy,

- modernizacji usług związanych z pośrednictwem pracy i doradztwem,

- planowania i realizacji programamów restrukturyzacji,

- wspierania rozwoju lokalnego zatrudnienia,

- wymiany informacji na temat programów dotyczących elastycznego zatrudnienia, w szczególności programów ożywiających pracę na własny rachunek i promujących przedsiębiorczość.

3. Strony zwracają szczególną uwagę na współpracę w dziedzinie ochrony socjalnej, która obejmuje między innymi współpracę w zakresie planowania i realizacji reform w zakresie ochrony socjalnej w Republice Tadżykistanu.

Reformy te mają na celu rozwój w Republice Tadżykistanu metod ochrony właściwych dla gospodarki rynkowej i obejmują wszelkie odpowiednie formy ochrony socjalnej.

ARTYKUŁ 59

Turystyka

Strony poszerzają i rozwijają wzajemną współpracę, która obejmuje w szczególności:

- ułatwianie wymiany turystycznej,

- poprawę przepływu informacji,

- transfer know-how,

- badania możliwości organizowania wspólnych działań,

- współpracę między urzędowymi organami do spraw turystyki, w tym przygotowanie materiałów reklamowych,

- kształcenie w dziedzinie rozwoju turystyki.

ARTYKUŁ 60

Małe i średnie przedsiębiorstwa

1. Strony mają na celu rozwój i umacnianie małych i średnich przedsiębiorstw oraz ich zrzeszeń, jak również współpracy między małymi i średnimi przedsiębiorstwami Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu.

2. Współpraca obejmuje pomoc techniczną, w szczególności w następujących obszarach:

- rozwój uregulowań prawnych dla małych i średnich przedsiębiorstw,

- wdrożenie właściwej infrastruktury dla wspierania małych i średnich przedsiębiorstw, promowania komunikacji i współpracy handlowej pomiędzy małymi i średnimi przedsiębiorstwami tak na terytorium Republiki Tadżykistanu, jak i poza jej obszarem, oraz dla szkolenia MŚP w zakresie technik potrzebnych do pozyskiwania funduszy,

- szkolenia w dziedzinach marketingu, rachunkowości i kontroli jakości produktów.

ARTYKUŁ 61

Informacja i komunikacja

Strony wpierają rozwój nowoczesnych metod zarządzania w dziedzinie informacji, w tym dotyczących mediów, i popierają skuteczną wymianę informacji. Uznaje się za priorytetowe programy mające na celu dostarczanie ogółowi społeczeństwa podstawowych informacji na temat Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu, w tym, w miarę możliwości, dostęp do baz danych, z pełnym uwzględnieniem praw własności intelektualnej.

ARTYKUŁ 62

Ochrona konsumentów

Strony podejmą między sobą ścisłą współpracę w celu osiągnięcia zgodności między swoimi systemami ochrony konsumentów. Współpraca ta może objąć w szczególności wymianę informacji na temat prac legislacyjnych i reform instytucjonalnych, organizację stałych systemów wzajemnego przekazywania informacji na temat produktów niebezpiecznych, poprawę jakości informacji przekazywanych konsumentom, szczególnie na temat cen, charakterystyki oferowanych produktów i usług, rozwoju wymiany między rzecznikami interesów konsumentów oraz wzrostu zgodności polityki ochrony konsumentów, a także organizacji seminariów i kursów szkoleniowych.

ARTYKUŁ 63

Cła

1. Współpraca ma na celu zapewnienie zgodności ze wszystkimi postanowieniami, jakie zostaną przyjęte w zakresie handlu i uczciwego handlu oraz osiągnięcia zbliżenia systemu celnego Republiki Tadżykistanu do systemu celnego Wspólnoty.

2. Współpraca obejmuje następujące obszary:

- wymianę informacji,

- poprawę metod pracy,

- wprowadzenie Nomenklatury Scalonej i jednolitego dokumentu administracyjnego,

- uproszczenie kontroli i formalności dotyczących przewozu towarów,

- wspieranie wprowadzenia nowoczesnych systemów informacji celnej,

- organizację seminariów i kursów dokształcających. W razie potrzeby zostanie dostarczona pomoc techniczna.

3. Bez uszczerbku dla dalszej współpracy przewidzianej w niniejszej Umowie, w szczególności w tytule VIII, wzajemna pomoc w sprawach celnych między organami administracyjnymi obu Stron odbywa się zgodnie z postanowieniami Protokołu załączonego do niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 64

Współpraca w dziedzinie statystyki

Współpraca w tej dziedzinie ma na celu stworzenie efektywnego systemu statystycznego, dostarczającego wiarygodnych danych statystycznych niezbędnych dla wspierania i nadzorowania procesu reform społeczno-gospodarczych, oraz przyczyniającego się do rozwoju prywatnej przedsiębiorczości w Republice Tadżykistanu.

Strony współpracują w szczególności w następujących dziedzinach:

- dostosowania tadżyckiego systemu statystycznego do międzynarodowych metod, norm i klasyfikacji,

- wymiany informacji statystycznych,

- dostarczania niezbędnych informacji makro- i mikroekonomicznych w celu wdrażania i zarządzania reformami gospodarczymi.

W tym celu Wspólnota świadczy pomoc techniczną Republice Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 65

Ekonomia

Strony ułatwiają proces reform społeczno-gospodarczych i koordynacji polityk gospodarczych w drodze współpracy zmierzającej do poprawy zrozumienia podstawowych mechanizmów ich gospodarki oraz opracowania i wdrożenia polityki gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej. W tym celu Xxxxxx wymieniają informacje dotyczące wyników i prognoz makroekonomicznych.

Wspólnota świadczy pomoc techniczną w celu:

- wspierania Republiki Tadżykistanu w procesie realizacji reformy gospodarczej, zapewniając specjalistyczne doradztwo i pomoc techniczną,

- zachęcania do współpracy między ekonomistami w celu przyspieszenia transferu know-how niezbędnego do kształtowania polityki gospodarczej i zapewnienia szerokiego rozpowszechnienia wyników badań z tej dziedziny,

- poprawy zdolności Republiki Tadżykistanu w zakresie tworzenia modeli ekonomicznych.

TYTUŁ VII

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINACH ZWIĄZANYCH Z DEMOKRACJĄ I PRAWAMI CZŁOWIEKA

ARTYKUŁ 66

Strony podejmują współpracę we wszystkich kwestiach dotyczących tworzenia i wzmacniania instytucji demokratycznych, w tym instytucji wymaganych dla wzmocnienia zasad państwa prawnego oraz ochrony praw człowieka i podstawowych wolności, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego i OBWE.

Współpraca ta obejmuje programy pomocy technicznej, w szczególności mające na celu pomoc w opracowywaniu ustawodawstwa i stosownych przepisów wykonawczych, wykonaniu takiego ustawodawstwa, funkcjonowaniu sądownictwa, roli państwa w sprawach wymiaru sprawiedliwości oraz funkcjonowania systemu wyborczego. W miarę zaistniałych potrzeb w ramach tej pomocy mogą być przeprowadzane szkolenia. Strony popierają kontakty i wymianę między organami władzy państwowej, regionalnej i sądowniczej, między parlamentarzystami oraz organizacjami pozarządowymi.

TYTUŁ VIII

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINIE ZAPOBIEGANIA PRZESTĘPSTWOM ORAZ ZAPOBIEGANIA I KONTROLI NIELEGALNEJ IMIGRACJI

ARTYKUŁ 67

Strony podejmują współpracę mającą na celu zapobieganie przestępstwom, takim jak:

- przestępstwa gospodarcze, w tym korupcja,

- nielegalne transakcje dotyczące różnych towarów, w tym odpadów przemysłowych, nielegalny handel bronią,

- fałszerstwa.

Współpraca w wyżej wymienionych dziedzinach polegać będzie na wzajemnych konsultacjach i ściśle powiązanych wspólnych działaniach. Obejmuje ona dostarczenie pomocy technicznej i administracyjnej, w szczególności w następujących obszarach:

- opracowania krajowego ustawodawstwa w dziedzinie zapobiegania przestępstwom,

- tworzenie centrów informacyjnych,

- poprawa skuteczności instytucji zaangażowanych w zapobieganie przestępstwom,

- szkolenia personelu oraz rozwoju infrastruktury badawczej,

- opracowania akceptowanych przez obie Strony środków w walce z przestępczością.

ARTYKUŁ 68

Pranie pieniędzy

1. Strony są zgodne co do konieczności podejmowania wysiłków i współpracy w celu uniemożliwienia wykorzystywania ich systemów finansowych do prania korzyści pochodzących z działalności przestępczej, w szczególności z handlu narkotykami.

2. Współpraca w tym zakresie obejmuje pomoc administracyjną i techniczną w celu ustalenia właściwych norm w zakresie zwalczania prania pieniędzy, które odpowiadają normom przyjętym w tym obszarze przez Wspólnotę i fora międzynarodowe działające w tej dziedzinie, w szczególności Grupę Roboczą do spraw Finansowych (FATF).

ARTYKUŁ 69

Walka z narkotykami

W ramach swoich uprawnień i kompetencji Strony współpracują, w celu zwiększenia skuteczności stosowania polityki i środków skierowanych przeciwko produkcji, rozprowadzaniu i sprzedaży środków odurzających i substancji psychotropowych, w tym zapobiegania wykorzystaniu chemikaliów służących do ich produkcji, oraz zapobiegania narkomanii i zmniejszania popytu na narkotyki. Jeżeli chodzi o kontrole prekursorów chemicznych i innych podstawowych substancji wykorzystywanych do celów nielegalnej produkcji środków odurzających i substancji psychotropowych, współpraca ta opiera się na normach przyjętych przez Wspólnotę i odpowiednie organy międzynarodowe takie jak Chemical Action Task Force (CATF). Współpraca w tej dziedzinie oparta jest na wzajemnych konsultacjach i ścisłej koordynacji między Stronami w zakresie celów i środków dotyczących poszczególnych dziedzin związanych z walką z narkotykami.

ARTYKUŁ 70

Współpraca w dziedzinie kontroli imigracji

1. Strony ponownie podkreślają znaczenie wspólnej kontroli ruchów migracyjnych między ich terytoriami. W celu wzmocnienia współpracy Xxxxxx podejmą dialog obejmujący wszystkie zagadnienia migracji, w tym nielegalną imigrację i handel ludźmi jak również możliwość włączenia zagadnień migracji do krajowych strategii rozwoju społeczno - ekonomicznego krajów pochodzenia migrantów.

2. Współpraca opierać się będzie na dokonanej w ramach wzajemnych konsultacji Stron ocenie specyficznych potrzeb i prowadzona będzie zgodnie z obowiązującymi przepisami wspólnotowymi i krajowymi. Dotyczyć będzie ona w szczególności:

a) pierwotnych przyczyn migracji;

b) opracowywania oraz wdrażania przepisów i praktyk na szczeblu krajowym w zakresie ochrony międzynarodowej, w celu wykonania postanowień Konwencji genewskiej z 1951 roku o statusie uchodźcy oraz załączonego do niej protokołu z 1967 roku, jak również każdego innego porozumienia mającego zastosowanie na szczeblu regionalnym lub międzynarodowym w celu zagwarantowania przestrzegania zasady nieodmawiania prawa wjazdu;

c) zasad przyjmowania, a także praw i statusu osób przyjmowanych, równego traktowania i integracji przebywających legalnie cudzoziemców, ich edukacji i kształcenia oraz środków zwalczania rasizmu i ksenofobii;

d) opracowywania skutecznej polityki zapobiegania nielegalnej imigracji i handlowi ludźmi, w tym badań nad sposobami zwalczania zorganizowanych grup przestępczych przemytników i handlarzy oraz ochrony ofiar tego typu handlu;

e) kwestii powrotu osób przebywających nielegalnie na terytorium któregokolwiek z państw w warunkach poszanowania ludzkiej godności, w tym zachęcania do dobrowolengo powrotu, oraz ich readmisji zgodnie z ust. 3;

f) zagadnień polityki wizowej, w odniesieniu do kwestii leżących we wspólnym interesie Stron;

g) zagadnień kontroli granic, w szczególności w odniesieniu do organizacji, kształcenia, sprawdzonych praktycznie metod i wszelkich innych środków operacyjnych w terenie oraz, w stosownych przypadkach, wyposażenia, przy uwzględnieniu możliwego obustronnego wykorzystania takiego wyposażenia.

3. W ramach współpracy mającej na celu zapobieganie i kontrolę nielegalnej imigracji, Strony zgadzają na readmisję swoich nielegalnych imigrantów. W tym celu:

– Republika Tadżykistanu wyraża zgodę na readmisję swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium któregokolwiek z Państw Członkowskich Unii Europejskiej, na jego wniosek, bez żadnych dodatkowych formalności;

oraz

– każde z Państw Członkowskich wyraża zgodę na readmisję swoich obywateli przebywających nielegalnie na terytorium Republiki Tadżykistanu, na jej wniosek, bez żadnych dodatkowych formalności.

Państwa Członkowskie Unii Europejskiej oraz Republika Tadżykistanu zapewnią swoim obywatelom odpowiednie do tego celu dokumenty tożsamości.

Strony zgadzają się aby, w przypadku jeśli jedna ze Stron wystąpi z takim wnioskiem, zostało podpisane w jak najkrótszym czasie porozumienie regulujące szczególne obowiązki Republiki Tadżykistanu i Państw Członkowskich Wspólnoty Europejskiej w zakresie readmisji, zawierające zobowiązanie do dokonania readmisji obywateli innych krajów i bezpaństwowców.

Dla tych celów, przez „Strony” rozumie się Wspólnotę Europejską, każde z jej Państw Członkowskich oraz Republikę Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 71

Walka z terroryzmem

Strony ponownie podkreślają znaczenie walki z terroryzmem i prowadzą współpracę w celu zapobiegania i zwalczania aktów terroryzmu zgodnie z porozumieniami międzynarodowymi oraz ich własnym ustawodawstwem i regulacjami. Działania będą podejmowane w szczególności:

- w ramach pełnego wykonania Rezolucji 1373 Rady Bezpieczeństwa ONZ i innych rezolucji ONZ, konwencji i innych porozumień międzynarodowych odnoszących się do tej kwestii;

- w ramach wymiany informacji dotyczących ugrupowań terrorystycznych i organizacji je wspierających, z poszanowaniem zasad prawa międzynarodowego i krajowego;

- oraz w ramach wymiany informacji na temat środków i metod używanych w walce z terroryzmem, obejmującej również zagadnienia techniczne i szkolenia, jak również wymiany doświadczeń w zakresie zapobiegania terroryzmowi.

TYTUŁ IX

WSPÓŁPRACA W DZIEDZINIE KULTURY

ARTYKUŁ 72

Strony zobowiązują się promować, popierać i ułatwiać współpracę w dziedzinie kultury. W odpowiednich przypadkach, przedmiotem współpracy mogą być istniejące wspólnotowe programy współpracy w dziedzinie kultury lub programy jednego albo kilku z Państw Członkowskich Wspólnoty, mogą też zostać podjęte inne działania leżące we wspólnym interesie.

TYTUŁ X WSPÓŁPRACA FINANSOWA

ARTYKUŁ 73

W celu realizacji celów niniejszej Umowy i zgodnie z art. 74, 75 i 76, Republika Tadżykistanu korzysta z czasowej pomocy finansowej Wspólnoty świadczonej w drodze pomocy technicznej w formie dotacji.

ARTYKUŁ 74

Wymieniona pomoc finansowa jest przyznana w ramach programu TACIS i odpowiedniego rozporządzenia Rady. W zależności od swoich potrzeb, Republika Tadżykistanu może również korzystać z innego typu pomocy wspólnotowej. Szczególna uwaga zostanie poświęcona koncentracji pomocy, koordynacji instrumentów pomocowych i związkowi między różnego rodzaju formami wspólnotowej pomocy humanitarnej i na odbudowę oraz rozwój. Walka z ubóstwem zostanie włączona do programów wspólnotowych.

ARTYKUŁ 75

Cele i dziedziny objęte wspólnotową pomocą finansową będą określone we wstępnym programie odzwierciedlającym priorytety ustalone między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, z uwzględnieniem potrzeb Republiki Tadżykistanu, jej zdolności absorpcji w poszczególnych sektorach oraz postępu reform. Strony informują o tym Radę Współpracy.

ARTYKUŁ 76

W celu umożliwienia optymalnego wykorzystania dostępnych zasobów, Strony zapewniają ścisłą koordynację pomocy udzielanej przez Wspólnotę i pomocy otrzymywanej z innych źródeł, takich jak Państwa Członkowskie, inne państwa oraz organizacje międzynarodowe, takie jak Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju oraz Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju.

TYTUŁ XI

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

ARTYKUŁ 77

Powołuje się Radę Współpracy, która nadzoruje wykonanie niniejszej Umowy. Spotkania Rady Współpracy na szczeblu ministrów odbywają się regularnie, z częstotliwością określoną przez samą Radę. W celu realizacji celów niniejszej Umowy Rada bada wszelkie istotne kwestie związane z niniejszą Umową, jak również wszelkie inne kwestie dwustronne lub międzynarodowe leżące we wspólnym interesie. Za zgodą Stron Rada Współpracy może także opracowywać odpowiednie zalecenia.

ARTYKUŁ 78

1. Rada Współpracy składa się, z jednej strony z członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Wspólnot Europejskich, a z drugiej strony z przedstawicieli rządu Republiki Tadżykistanu.

2. Rada Współpracy przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3. Urząd przewodniczącego Rady Współpracy jest sprawowany kolejno przez przedstawiciela Wspólnoty i członka rządu Republiki Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 79

1. W pełnieniu swoich zadań Rada Współpracy jest wspierana przez Komitet Współpracy, składający się z jednej strony z przedstawicieli członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Wspólnot Europejskich, a z drugiej strony z przedstawicieli rządu Republiki Tadżykistanu, zazwyczaj wyższych urzędników państwowych. Komitetowi Współpracy przewodniczy na przemian Wspólnota i Republika Tadżykistanu.

Rada Współpracy określa w swoim regulaminie zadania Komitetu Współpracy, które obejmują w szczególności przygotowywanie posiedzeń Rady Współpracy, oraz zasady funkcjonowania tego Komitetu.

2. Rada Współpracy może przekazać całość lub część swoich kompetencji Komitetowi Współpracy, który zapewni ciągłość między spotkaniami Rady Współpracy.

ARTYKUŁ 80

Rada Współpracy może podjąć decyzję o powołaniu wszelkich innych komitetów lub organów, które będą wspierać ją w pełnieniu zadań, określając ich skład, zadania i zasady funkcjonowania.

ARTYKUŁ 81

Podczas badania jakiejkolwiek kwestii wynikającej z niniejszej Umowy w odniesieniu do postanowienia mającego związek z postanowieniami jednego z porozumień ustanawiających WTO, Rada Współpracy bierze pod uwagę w możliwie najszerszym zakresie wykładnię danego postanowienia zaproponowaną przez członków WTO.

ARTYKUŁ 82

Powołuje się Parlamentarny Komitet Współpracy. W ramach tego Komitetu członkowie Parlamentu tadżyckiego i Parlamentu Europejskiego spotykają się w celu wymiany poglądów, w szczególności na temat zagadnień za zakresu dialogu politycznego prowadzonego na szczeblu parlamentarnym.

Komitet zbiera się z częstotliwością, którą sam określa.

ARTYKUŁ 83

1. Parlamentarny Komitet Współpracy składa się, z jednej strony z członków Parlamentu Europejskiego, oraz z członków Parlamentu tadżyckiego z drugiej strony.

2. Parlamentarny Komitet Współpracy przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3. Urząd Przewodniczącego Parlamentarnego Komitetu Współpracy obejmują kolejno Parlament Europejski i Parlament tadżycki zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie wewnętrznym Komitetu.

ARTYKUŁ 84

Parlamentarny Komitet Współpracy może zwrócić się z wnioskiem o dostarczenie wszelkich istotnych i użytecznych informacji dotyczących wykonania niniejszej Umowy do Rady Współpracy, która dostarcza Komitetowi wnioskowane informacje.

Parlamentarny Komitet Współpracy jest powiadamiany o zaleceniach Rady Współpracy. Parlamentarny Komitet Współpracy może kierować zalecenia do Rady Współpracy.

ARTYKUŁ 85

1. W zakresie obowiązywania niniejszej Umowy, każda ze Stron zobowiązuje się zapewnić, na warunkach nie stanowiących dyskryminacji w porównaniu z własnymi obywatelami, osobom fizycznym i prawnym drugiej Strony dostęp do swoich właściwych sądów i organów administracyjnych, w celu dochodzenia swoich praw osobistych i majątkowych, w tym praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2. W granicach swoich uprawnień i kompetencji, Strony:

- wspierają rozstrzyganie w drodze arbitrażu sporów wynikających z transakcji handlowych i dotyczących współpracy zawartych przez podmioty gospodarcze Wspólnoty i Republiki Tadżykistanu;

- ustalają, że w przypadku, gdy spór skierowany jest do rozstrzygnięcia na drodze arbitrażu, każda Strona sporu może wybrać własnego arbitra, posiadającego dowolne obywatelstwo, z wyjątkiem przypadku, gdy procedury stosowane przez organ arbitrażowy wybrany przez Strony stanowią inaczej, oraz, że trzeci arbiter lub jedyny arbiter może być obywatelem państwa trzeciego;

- zalecają swoim podmiotom gospodarczym wybór prawa właściwego dla ich umów, za obopólną zgodą;

- popierają odwoływanie się do zasad postępowania arbitrażowego opracowanych przez Komisję Narodów Zjednoczonych do spraw Międzynarodowego Prawa Handlowego (Uncitral), oraz do arbitrażu w jakimkolwiek organie państw sygnatariuszy Konwencji o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych orzeczeń arbitrażowych, podpisanej w Nowym Jorku dnia 10 czerwca 1958 roku.

ARTYKUŁ 86

Żadne postanowienie niniejszej Umowy nie stanowi przeszkody dla przyjmowania, w zakresie przysługujących każdej ze Stron uprawnień i kompetencji, środków, które:

a) uważane są za niezbędne w celu zapobiegania ujawnianiu informacji, które narusza jej podstawowe interesy w zakresie bezpieczeństwa;

b) odnoszą się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub sprzętem wojskowym, lub też do prowadzonych badań, rozwoju i produkcji, niezbędnych do celów obronności, o ile środki te nie naruszają warunków konkurencji w zakresie produktów nieprzeznaczonych na cele ściśle wojskowe;

c) uważane są za istotne w celu zapewnienia bezpieczeństwa w przypadku poważnych niepokojów wewnętrznych, mogących zakłócić porządek publiczny, w czasie wojny lub poważnego napięcia na arenie międzynarodowej, grożącego wybuchem wojny, lub w celu wywiązania się z zobowiązań, jakie Strona przyjęła, aby zapewnić utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego;

d) uważane są za konieczne ze względu na wywiązywanie się ze swoich obowiązków i zapewnienień międzynarodowych w zakresie kontroli towarów i technologii przemysłowych podwójnego zastosowania.

ARTYKUŁ 87

1. W dziedzinach objętych niniejszą Umową oraz nie naruszając jakichkolwiek zawartych w niej postanowień szczególnych:

- uregulowania stosowane przez Republikę Tadżykistanu w stosunku do Wspólnoty nie mogą prowadzić do powstania jakiejkolwiek dyskryminacji między Państwami Członkowskimi, ich obywatelami lub przedsiębiorstwami,

- uregulowania stosowane przez Wspólnotę w odniesieniu do Republiki Tadżykistanu nie mogą prowadzić do powstania jakiejkolwiek dyskryminacji obywateli Republiki Tadżykistanu lub jej przedsiębiorstw.

2. Postanowienia ustępu 1 pozostają bez uszczerbku dla przysługującego Stronom prawa do stosowania stosownych przepisów ich ustawodawstwa podatkowego dotyczącego podatników, którzy nie znajdują się w identycznej sytuacji ze względu na miejsce zamieszkania.

ARTYKUŁ 88

1. Każda ze Stron może zwracać się do Rady Współpracy w sprawie jakiegokolwiek sporu dotyczącego stosowania lub interpretacji niniejszej Umowy.

2. Rada Współpracy może rozstrzygać spory poprzez wydanie zalecenia.

3. W przypadku, gdy nie jest możliwe rozstrzygnięcie sporu zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu, Strona może powiadomić drugą Stronę o wyznaczeniu rozjemcy; druga Strona jest wtedy zobowiązana do wyznaczenia drugiego rozjemcy w terminie dwóch miesięcy. Do celów zastosowania wymienionej procedury Wspólnota i Państwa Członkowskie są uważane w sporze za jedną stronę.

Rada Współpracy wyznacza trzeciego rozjemcę.

Rozjemcy przyjmują zalecenia większością głosów. Zalecenia te nie są wiążące dla Stron.

ARTYKUŁ 89

Na wniosek jednej ze Stron, zgadzają się one prowadzić konsultacje w trybie pilnym odpowiednią drogą, aby zbadać wszelkie kwestie związane z interpretacją lub wykonaniem niniejszej Umowy oraz innymi istotnymi aspektami ich wzajemnych stosunków.

Postanowienia niniejszego artykułu w żaden sposób nie wpływają na postanowienia art. 12, 88 i 94 i pozostają bez uszczerbku dla nich.

Rada Współpracy może ustalić regulamin określający procedurę rozstrzygania sporów.

ARTYKUŁ 90

Traktowanie przyznane niniejszym Republice Tadżykistanu nie jest w żadnym razie korzystniejsze od traktowania, jakie Państwa Członkowskie stosują wobec siebie nawzajem.

ARTYKUŁ 91

Dla celów niniejszej Umowy określenie „Strony” oznacza, z jednej strony, Republikę Tadżykistanu, oraz zgodnie z ich uprawnieniami, Wspólnotę lub Państwa Członkowskie, albo Wspólnotę i Państwa Członkowskie, z drugiej strony.

ARTYKUŁ 92

W zakresie, w jakim sprawy objęte niniejszą umową są objęte Traktatem Karty Energetycznej i jej protokołami, z chwilą wejścia w życie Traktat ten i protokoły stosuje się do tych spraw jedynie w zakresie, w jakim stosowanie to jest w nich przewidziane.

ARTYKUŁ 93

Niniejsza Umowa jest zawarta na wstępny okres dziesięciu lat, a następnie jest przedłużana automatycznie co roku, pod warunkiem, że żadna ze Stron nie dokona jej wypowiedzenia na sześć miesięcy przed terminem jej wygaśnięcia w drodze pisemnego zawiadomienia dostarczonego drugiej Stronie.

ARTYKUŁ 94

1. Strony podejmują wszelkie konieczne środki o charakterze ogólnym lub szczególnym w celu wypełnienia swoich zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy. Dbają one, aby cele określone w niniejszej Umowie zostały osiągnięte.

2. Jeśli jedna ze Stron uzna, iż druga Strona nie wywiązuje się z zobowiązań wynikających z niniejszej Umowy, może ona podjąć odpowiednie kroki. Przedtem jednak, z wyjątkiem szczególnie nagłych przypadków, musi ona dostarczyć Radzie Współpracy wszelkie istotne informacje konieczne do dokładnego zbadania sytuacji celem znalezienia rozwiązania zadowalającego obie Strony.

Przy wyborze środków należy nadać pierwszeństwo tym, które w najmniejszym stopniu zakłócają wykonywanie niniejszej Umowy. Rada Współpracy jest bezzwłocznie powiadamiana o tych środkach, jeśli druga ze Stron wystąpi z takim wnioskiem.

ARTYKUŁ 95

Załączniki I, II i III i IV jak również Protokół stanowią integralną część niniejszej Umowy.

ARTYKUŁ 96

Do czasu osiągnięcia równości praw osób i podmiotów gospodarczych zgodnie z niniejszą Umową, pozostaje ona bez wpływu na prawa gwarantowane tym osobom i podmiotom postanowieniami istniejących umów wiążących jedno lub kilka Państw Członkowskich z jednej strony, i Republikę Tadżykistanu z drugiej strony, z wyjątkiem dziedzin należących do kompetencji Wspólnoty oraz bez uszczerbku dla zobowiązań Państw Członkowskich wynikających z niniejszej Umowy w dziedzinach należących do ich kompetencji.

ARTYKUŁ 97

Niniejszą Umowę stosuje się, z jednej strony, w odniesieniu do terytoriów, na których stosuje się Traktaty ustanawiające Wspólnotę Europejską oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach, a z drugiej strony, do terytorium Republiki Tadżykistanu.

ARTYKUŁ 98

Depozytariuszem niniejszej Umowy jest Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.

ARTYKUŁ 99

Oryginał niniejszej Umowy, którego teksty w językach angielskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim, francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim, włoskim i tadżyckim są jednakowo autentyczne, zostaje złożony u Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej.

ARTYKUŁ 100

Strony przyjmują niniejszą Umowę zgodnie z ich właściwymi procedurami.

Niniejsza Umowa wchodzi w życie pierwszego dnia drugiego miesiąca następującego po dniu, w którym Xxxxxx powiadamiają Sekretarza Generalnego Rady Unii Europejskiej, że zakończono procedury określone w akapicie pierwszym.

Od chwili wejścia w życie i w takim zakresie, w jakim dotyczy stosunków między Republiką Tadżykistanu a Wspólnotą, niniejsza Umowa zastępuje Umowę między Europejską Wspólnotą Gospodarczą z jednej strony, a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich z drugiej strony w sprawie handlu i współpracy handlowej i gospodarczej, podpisaną w Brukseli 18 grudnia 1989 roku.

ARTYKUŁ 101

W przypadku, gdy przed zakończeniem procedur niezbędnych dla wejścia w życie niniejszej Umowy, postanowienia pewnych części tej Umowy są stosowane na mocy Umowy przejściowej między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu, Strony uzgadniają, iż w tych okolicznościach, przez „datę wejścia w życie niniejszej Umowy” rozumie się datę wejścia w życie Umowy przejściowej.

AKT KOŃCOWY

Pełnomocnicy KRÓLESTWA BELGII, REPUBLIKI CZESKIEJ, KRÓLESTWA DANII,

REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC, REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ, REPUBLIKI GRECKIEJ,

KRÓLESTWA HISZPANII, REPUBLIKI FRANCUSKIEJ, IRLANDII,

REPUBLIKI WŁOSKIEJ, REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ, REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ, REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

WIELKIEGO KSIĘSTWA LUKSEMBURGA, REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

REPUBLIKI MALTY, KRÓLESTWA NIDERLANDÓW, REPUBLIKI AUSTRII, RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ, REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ, REPUBLIKI SŁOWENII, REPUBLIKI SŁOWACKIEJ, REPUBLIKI FINLANDII, KRÓLESTWA SZWECJI,

ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ,

Umawiających się Stron Traktatu ustanawiającego WSPÓLNOTĘ EUROPEJSKĄ i Traktatu ustanawiającego EUROPEJSKĄ WSPÓLNOTĘ ENERGII ATOMOWEJ,

zwanych dalej „Państwami Członkowskimi”, oraz

WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ, oraz EUROPEJSKIEJ WSPÓLNOTY ENERGII ATOMOWEJ,

zwanych dalej „Wspólnotą”,

z jednej strony, oraz pełnomocnicy REPUBLIKI TADŻYKISTANU,

z drugiej strony,

na spotkaniu w Luksemburgu dnia 11 października 2004 w celu podpisania Umowy o partnerstwie i współpracy ustanawiającej partnerstwo między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Tadżykistanu, z drugiej strony, zwanej dalej „Umową”, przyjęli następujące teksty:

Umowę, w tym załączniki do niej, i następujący protokół:

protokół o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych.

Pełnomocnicy Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz pełnomocnicy Republiki Tadżykistanu przyjęli teksty wymienionych poniżej Wspólnych deklaracji, załączonych do niniejszego Aktu Końcowego:

Wspólnej deklaracji dotyczącej danych osobowych Wspólnej deklaracji dotyczącej art. 5 Umowy Wspólnej deklaracji dotyczącej art. 13 Umowy

Wspólnej deklaracji dotyczącej pojęcia „kontrola” w art. 22 lit. b) i w art. 33 Wspólnej deklaracji dotyczącej art. 32 Umowy

Wspólnej deklaracji dotyczącej art. 39 Umowy Wspólnej deklaracji dotyczącej art. 94 Umowy

Pełnomocnicy Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz pełnomocnicy Republiki Tadżykistanu wzięli również pod uwagę załączoną do niniejszego Aktu Końcowego deklarację Komisji i Rady Unii Europejskiej w sprawie klauzuli o powrocie i readmisji nielegalnych migrantów (art. 70)

Pełnomocnicy Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz pełnomocnicy Republiki Tadżykistanu wzięli również pod uwagę następującą wymianę listów załączoną do niniejszego Aktu Końcowego:

Wymiana listów między Wspólnotą a Republiką Tadżykistanu w sprawie zakładania przedsiębiorstw

Pełnomocnicy Państw Członkowskich i Wspólnoty oraz pełnomocnicy Republiki Tadżykistanu wzięli także pod uwagę następującą deklarację załączoną do niniejszego Aktu Końcowego:

Deklaracja Rządu francuskiego

WYKAZ ZAŁĄCZONYCH DOKUMENTÓW

Załącznik I Orientacyjny wykaz korzyści przyznanych przez Republikę Tadżykistanu Niepodległym Państwom na mocy art. 7 ust. 3.

Załącznik II Zastrzeżenia Wspólnoty zgodnie z art. 21 ust. 2. Załącznik III Usługi finansowe, o których mowa w art. 23 ust. 3.

Załącznik IV Konwencje dotyczące własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, o których mowa w art. 39.

Protokół w sprawie wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych.

CE/TJ/L/pl 1